Sie sind auf Seite 1von 95

Cadeira de

PATRIMNIO CULTURAL E PAISAGSTICO PORTUGUS



Coleo de Manuais da Universidade
Snior Contempornea
Professor Doutor
Artur Filipe dos Santos
1
2
Visita de Estudo ao Palcio da
Brejoeira e Mono

3
Lendas do Vinho
Conta a lenda que, h muitos anos atrs, um homem passou quase toda a
sua vida fora do seu pas e, quando se sentiu velho, decidiu regressar
terra natal. Resolveu levar com ele uma linda videirinha, pois no se
lembrava de na sua infncia ter ali visto tal planta.
Como no tinha vaso para a transportar, utilizou o que tinha mo: um
osso de galo. Meteu dentro do osso as razes da planta com um pouco de
terra. Como se deslocava a p, demorou muito tempo a fazer a viagem e a
videira cresceu. Ento o homem mudou a videira para um osso de leo
que encontrou pelo caminho. Mas como a viagem era longa, a videira
continuava a crescer e qual foi a sua sorte quando encontrou um osso de
burro e assim mudou mais uma vez a sua videirinha.
Consta que daquela videira se fizeram muitas outras videiras. Por ela ter
crescido em to estranhos vasos, quem bebe pouco vinho fica alegre
como o galo; quem bebe mais, fica forte como um leo; e quem muito
abusa do vinho, perde as ideias e fica mesmo estpido como um burro.
4

Os vinhos portugueses
so o resultado de uma
sucesso de tradies
introduzidas em
Portugal pelas diversas
civilizaes que a se
sucederam, como os
fencios, cartagineses,
gregos e, acima de tudo
os romanos.
5

A exportao dos vinhos
portugueses iniciou-se para
Roma durante o Imprio
Romano. A exportaoes
modernas desenvolveram-
se com o comrcio para o
Reino Unido, aps a
assinatura do Tratado de
Methuen, tambm referido
como Tratado dos Panos e
Vinhos, assinado entre a
Gr-Bretanha e Portugal,
em 1703.


6

Portugal tem o mais
antigo sistema de
apelao do mundo, a
regio demarcada do
Douro. Esta regio, entre
outras, como a dos vinhos
Verdes, produzem alguns
dos vinhos mais
requintados, exclusivos e
valorizados do mundo.

7

8

Portugal possui duas
regies produtoras de
vinho protegidas pela
UNESCO como
patrimnio mundial: a
Regio Vinhateira do Alto
Douro, onde se produz o
conhecido generoso
Vinho do Porto, e a
Paisagem da Cultura da
Vinha da Ilha do Pico.



9

A vastssima quantidade
de castas nativas (cerca
de 2851 ) permite
produzir uma grande
diversidade de vinhos
com personalidades
muito distintas. O guia
The Oxford Companion
to Wine descreve o pas
como um verdadeiro
"tesouro de castas locais".

10

A qualidade e carcter
nico dos seus vinhos
fazem de Portugal uma
referncia entre os
principais pases
produtores, com um lugar
destacado e em
crescimento, entre os 10
principais produtores,
com 4% do mercado
mundial (2003).

11

Considerado um
produtor tradicional do
Velho Mundo, 8% do
continente dedicado
cultura da vinha.

12
Denominaes de Origem
A Denominao de Origem
designa vinhos cujas
caractersticas e
individualidade so
indissociveis de uma
regio determinada, sendo
vinhos originrios dessa
regio ou vinhos cujas
caractersticas se devem
essencial ou exclusivamente
ao meio geogrfico,
incluindo os factores
naturais e humanos.

13
Denominaes de regulao
de origem e qualidade
Para beneficiar de uma
Denominao de Origem, o
processo de produo do
vinho rigorosamente
controlado, desde a vinha at
ao consumidor, cumprindo a
seleco de castas autorizadas,
os mtodos de vinificao e as
caractersticas organolpticas,
cabendo s Comisses
Vitivincolas Regionais fazer
esse controlo, garantindo a
genuinidade dentro das suas
regies demarcadas(Lei n.
8/85, de 4 de Junho).
14
Denominaes de regulao
de origem e qualidade
Com a adeso de Portugal
Comunidade Europeia
adoptou-se a nomenclatura
comunitria, de
classificao dos vinhos:
VQPRD, Vinho de Qualidade
Produzido em Regio
Determinada. Esta
designao rene todos os
vinhos classificados como
DOC, Denominao de
Origem Controlada e IPR,
Indicao de Provenincia
Regulamentada.

15
Denominaes de regulao
de origem e qualidade
Existe ainda uma
nomenclatura prpria para
os vinhos licorosos e
espumantes: VLQPRD -
Vinho Licoroso de
Qualidade Produzido em
Regio Determinada;
VEQPRD - Vinho Espumante
de Qualidade Produzido em
Regio Determinada;
VFQPRD - Vinho Frisante de
Qualidade Produzido em
Regio Determinada.
16
Denominaes de regulao
de origem e qualidade
DOC, Denominao de Origem
Controlada: Designao
atribuda a vinhos de
qualidade produzidos em
regies geograficamente
limitadas, que cumprem um
conjunto de regras que
definem as caractersticas dos
solos, castas autorizadas,
prticas de vinificao, teor
alcolico, tempo de estgio,
etc. Todas as mais antigas
regies produtoras
portuguesas usufruem deste
deste estatuto.


17
18
Vinhos DOC portugueses

Vinhos DOC Portugueses
Alenquer DOC
Alentejo DOC
Arruda DOC
Bairrada DOC
Beira Interior DOC
Bucelas DOC
Carcavelos DOC
Colares DOC
Do DOC
Douro DOC
Encostas de Aire DOC
Lagoa DOC
Lagos DOC
Lourinh DOC
Madeira DOC
Palmela DOC
Portimo DOC
Porto DOC
Setbal DOC
Tavira DOC
Tvora Varosa DOC
Tejo DOC (at 2009 Ribatejo DOC)
Torres Vedras DOC
Vinho Verde DOC

Denominaes de regulao
de origem e qualidade
PR, Indicao de
Provenincia
Regulamentada: Designa
o vinho que embora
gozando de
caractersticas
particulares, ter ainda de
cumprir (num perodo
mnimo de 5 anos) todas
as regras estabelecidas
para poder passar
classificao de DOC.

19
Denominaes de regulao
de origem e qualidade
Vinho de Mesa: Os
vinhos que no se
enquadram nas
designaes atrs
referidas, seja pela
combinao de castas,
vinificao ou outras
caractersticas, so
considerados vinhos de
mesa.


20
Denominaes de regulao
de origem e qualidade
Vinho Regional:
Classificao dada a vinhos
de mesa com indicao da
regio de origem. So
vinhos produzidos na regio
especfica cujo nome
adoptam, elaborados com
um mnimo de 85% de uvas
provenientes da mesma
regio, de castas
autorizadas (Decreto-Lei n.
309/91, de 17 de Agosto)
21
Em Portugal, como na
Europa, so usadas
numerosas castas de Vitis
vinifera. A vastssima
quantidade de castas
nativas (cerca de 2851 )
permite produzir uma
grande diversidade de
vinhos com personalidades
muito distintas. O guia The
Oxford Companion to Wine
descreve o pas como um
verdadeiro "tesouro de
castas locais".
22

Algumas das castas tintas
Portuguesas mais
importantes so: Touriga
Nacional, Baga, Castelo,
Touriga Franca e
Trincadeira (ou Tinta
Amarela). Entre as castas
brancas Portuguesas
destacam-se: Alvarinho,
Loureiro, Arinto,
Encruzado, Bical e Ferno
Pires.


23
Tradicionalmente
combinam-se diversas
castas brancas. Na
sequncia da
devastao causada
pela filoxera em finais
do sculo XIX, passou a
ser utilizada uma casta
americana como porta-
enxerto das castas
portuguesas.
24
Apesar de terem
caractersticas prprias,
h que considerar que a
mesma casta de uva
poder produzir vinhos
diferentes consoante as
condies em que
cultivada.


25
Tem existido um debate
em Portugal
relativamente ao uso de
castas estrangeiras. O
debate contnua uma vez
que muitos mercados
estrangeiros parecem
preferir castas que j
conhecem como
Cabernet Sauvignon em
relao s castas
Portuguesas, menos
conhecidas.

26
27
1.Alcoa (Tinta de Alcobaa)
2.Alfrocheiro (Alfrocheiro Preto)
3.Alicante Bouschet (Alicante Tinto, Tinta Fina, Tinta
de Escrever)
4.Alvarelho (Brancelho, Brancelho, Pirravo)
5.Alvarelho Ceito
6.Amaral (Azal Tinto)
7.Amor-No-Me-Deixes
8.Amostrinha (Preto Martinho (Oeste))
9.Aragonez (Tinta Roriz, Tinta de Santiago)
10.Aramon
11.Arjuno
12.Baga (Tinta da Bairrada, Poeirinho, Baga de Louro)
13.Barca (Tinta da Barca)
14.Barreto (Barreto de Semente)
15.Bastardo (Bastardinho)
16.Bastardo Tinto (Bastardo Espanhol)
17.Bonvedro (Monvedro Tinto, Monvedro de Sines)
18.Borraal (Bogalhal, Canho Grosso, Olho de Sapo,
Esfarrapa, Murraal)
19.Brago (Tinta Brago)
20.Branjo
21.Cabinda
22.Caladoc
23.Calro
24.Camarate (Castelo, Castelo Nacional, Moreto,
Moreto de Soure, Negro Mouro)
25.Campanrio
26.Carrega Burros (Esgana Raposas, Malvasias)
27.Carrega Tinto
28.Casculho
29.Castel
30.Castelo (Joo de Santarm, Castelo Francs,
Periquita)
31.Castelino
32.Cidadelhe (Tinta de Cidadelhe)
Cidreiro
Complexa
Concieira
Corao de Galo
Cornifesto
Corropio
Corvo
Deliciosa
Doal
Doce
Donzelinho Tinto
Engomada (Tinta Engomada)
Esgana Co Tinto
Espadeiro (Espadeiro Tinto, Padeiro, Cinza, Espadal)
Espadeiro Mole
Farinheira
Fepiro (Alentejana)
Ferral
Galego
Gonalo Pires
Gorda (Tinta Gorda)
Gouveio Preto
Graciosa (Tinta da Graciosa)
Grangeal
Grossa (Tinta Grossa)
Jaen
Lourela
Lusitano
Malandra (Tinta Malandra)
Malvarisco
Malvasia Preta (Moreto)
Mantedo Preto
Mrio Feld
Marufo (Mourisco Tinto, Moroco, Uva de Rei, Olho
de Rei)
Melhorio
Melra (Tinta Melra)
Mindelo
Molar
Monvedro
Moreto
Moscargo (Portalegre)
Moscatel Galego Tinto (Moscatel Tinto)
Mourisco
Mourisco de Semente
Mourisco de Treves
Mulata
Negra Mole
Nevoeira
Padeiro (Padeiro de Basto)
Parreira Matias
Patorra
Pau Ferro
Pedral
Pero Pinho
Pxem
Pical (Pical Polho, Pic Pul)
Pilongo (Tourigo)
Portugus Azul
Preto Cardana
Preto Martinho
Primavera
Rabo de Anho (Rabo de Ovelha)
Rabo de Lobo
Rabo de Ovelha Tinto (Rabo de Ovelha Tinto)
Ramisco
Ramisco Tinto
Ricoca (Tinta Ricoca)
Rodo (Tinta Rodo)
Roseira (Tinta Roseira)
Rufete (Tinta Pinheira, Penamacor)
Saborinho
Santareno (Santarm)
So Saul
Sevilho
Souso (Souso Forte, Souso de Comer, Souso
Vermelho)
Tinta
Tinta Aguiar
Tinta Aurlio
Tinta Barroca
Tinta Bastardinha
Tinta Caiada (Monvedro)
Tinta Carvalha
Tinta Fontes (Tinta Miuda de Fontes)
Tinta Francisca
Tinta Lameira
Tinta Lisboa
Tinta Martins
Tinta Mesquita
Tinta Mida
Tinta Negra (Negra Mole)
Tinta Penajia (Tinta Roriz de Penajia)
Tinta Pereira
Tinta Pomar (Tinta Mole)
Tinta Porto Santo
Tinta Tabuao
Tintem
Tintinha
Tinto Co (Padeiro, Tinto Mata)
Tinto Peges
Tinto Sem Nome
Touriga Fmea (Touriga Brasileira)
Touriga Franca (Touriga Francesa)
Touriga Nacional (Preto Mortgua, Azal Espanhol)
Transncora
Trincadeira (Tinta Amarela, Crato Preto, Folha de
Abbora, Mortgua, Espadeiro, Espadeiro, Torneiro,
Negreda, Castelo)
Triunfo
Valbom
Valdosa (Tinta Valdosa)
Varejoa
Verdelho Tinto (Verdelho, Verdelho Feijo, Feijo,
Mindeo)
Verdial Tinto
Vinho (Tinto, Tinto Nacional, Negro, P de Perdiz,
Espadeiro Preto, Tinta Antiga, Tinta de Parada,
Souso)
Xara
Z do Telheiro
Castas tintas
28
Castas brancas
Alicante Branco (Uva Rei, Boal de Alicante, Boal
Cachudo (Douro) Branco Conceio, Prola)
Almafra
Almenhaca
Anto Vaz
Alvaduro
Alvarinho (Galego, Galeguinho)
Alvar (Alvar Branco)
Alvarelho Branco
Arinto (Pedern, P de Perdiz Branco,
Chapeludo, Cerceal, Azal Espanhol, Azal Galego,
Branco Espanhol)
Arinto do Interior (Arinto do Douro, Arinto de
Trs-os-Montes)
Avesso
Azal (Gadelhudo, Carvalhal, Pinheira)
Babosa (Malvasia Babosa)
Barcelo
Bastardo Branco
Batoca (Alvaraa, Alvaroa, Sedouro)
Beba
Bical (Borrado das Moscas, Arinto (Alcobaa),
Ferno Pires do Galego, Pedro)
Boal Barreiro
Boal Branco
Boal Espinho (Batalhinha)
Branca de Anadia
Branco Desconhecido
Branco Especial
Branco Gouves
Branco Guimares
Branco Joo (Branco Sr. Joo)
Branda (D. Branca, Dona Branca)
Budelho
Canho
Caracol
Caramela
Caro de Moa
Carrasquenho (Boal Carrasquenho)
Carrega Branco (Malvasia Polta, Barranquesa)
Cascal
Castlia
Castelo Branco
Castelo Branco
Casteloa
Cerceal Branco
Cercial
Cdega de Larinho
Corval
Crato Espanhol
Dedo de Dama
Diagalves (Formosa, Carnal)
Dona Branca
Dona Joaquina
Donzelinho Branco
Dorinto (Arinto Branco)
Encruzado
Esganinho
Esganoso (Esganoso de Lima, Esganinho,
Esgana Co Furnicoso)
Estreito Macio (Estreito, Rabigato)
Ferno Pires (Maria Gomes)
Folgaso (Terrantez)
Folha de Figueira
Fonte Cal
Galego Dourado
Generosa
Gigante (Branco Gigante)
Godelho
Gouveio (Verdelho)
Gouveio Estimado
Gouveio Real
Granho
Lameiro (Branco Lameiro, Lameirinho, Luzidio)
Lario
Leira
Lils (Alvarinho Lils)
Loureiro
Luzidio
Malvasia
Malvasia Bianca
Malvasia Branca
Malvasia Branca de S. Jorge
Malvasia Cndida
Malvasia Fina/Boal (Boal Branco, Arinto-do -
Do, Assario Branco, Arinto Galego, Boal
Cachudo)
Malvasia Parda
Malvasia Rei (Seminrio, Assario, Listro,
Prola, Moscatel Carr, Grs, Olho de Lebre)
Malvasia Romana (Malvasia Cndida Romana,
Malvasia Cndida Branca)
Malvia (Malvasia de Setbal)
Malvoeira (Malvasia de Oeiras)
Mantedo (Mantedo B., Vale Grosso,
Mantedo Branco)
Marquinhas
Molinha
Moscatel Galego Branco (Moscatel, Moscatel
de Bago Mido)
Moscatel Grado (Moscatel de Setbal)
Moscatel Nunes (Moscatel Branco)
Mourisco Branco
Naia
P Comprido
Perigo
Perrum
Pinheira Branca
Pintosa (Branco Escola, Branco de Asa, Azal de
So Tirso)
Praa
Promisso
Rabigato
Rabigato Franco (Rabigato Francs, Rabigato
Branco)
Rabigato Moreno
Rabo de Ovelha (Medock, Rabigato, Rabo de
Gato, Rabisgato, Rabo de Carneiro)
Ratinho (Boal Ratinho, Branco sem Nome,
Malvasia de Tomar, Boal Doce)
Roupeiro Branco (Roupeiro)
Sabro
Samarrinho
Santoal (Boal de Santarm)
So Mamede
Sarigo
Seara Nova
Semilo
Sercial (Esgana Co, Esganoso, Sercial)
Sercialinho
Sria (Roupeiro, Crato Branco, Alva, Malvasia,
Posto Branco, Cdega, Alvaduro do Do)
Tlia (Branquinha, Douradinha (Vinho Verde),
Pra de Bode, Douradinha, Ugni Blanc, Esgana
Rapazes, *Espadeiro Branco; Malvasia Fina,
Trebiano, Alfrocheiro Branco)
Tamarez (Arinto Gordo, Boal Prior, Trincadeira
do Douro)
Terrantez
Terrantez da Terceira
Terrantez do Pico
Touriga Branca
Trajadura (Trincadeira, Mourisco)
Trincadeira Branca
Trincadeira das Pratas (Tamarez)
Uva Co (Cachorrinho)
Uva Cavaco
Uva Salsa
Valente (Branco Valente)
Valveirinho
Vencedor (Boal Vencedor)
Verdelho (Verdelho Branco, Verdelho dos
Aores)
Verdial Branco
Viosinho
Vital (Boal Bonifcio, Malvazia)
Principais regies vincolas portuguesas
Minho

O Minho a maior
regio vitcola
portuguesa e situa-se
no noroeste de
Portugal, limitada a
norte pelo Rio Minho e
a oeste pelo Oceano
Atlntico.
29
Principais regies vincolas portuguesas: Minho
A produzem-se vinhos
de acidez e frescura
caractersticas, das
denominaes de
origem Vinho Verde
DOC e Vinho Regional
Minho.


30
Principais regies vincolas portuguesas: Minho
O Minho uma regio
de solos
maioritariamente
granticos, rica em
recursos hdricos, com
um clima ameno e
hmido de influncia
atlntica.
31
Principais regies vincolas portuguesas: Minho
A cultura da vinha tem
no Minho remotas
tradies e possvel
seguir a sua histria at
poca romana.

32
Principais regies vincolas portuguesas: Minho
A vinha cultivada em
socalcos, com vestgios
de uma das mais
antigas formas de
conduo da vinha: a
"vinha de enforcado"
ou "uveira", em que as
videiras so plantadas
junto a uma rvore e
crescem apoiadas nos
seus ramos.
33
Principais regies vincolas portuguesas: Minho
No entanto, a maioria
das novas exploraes
opta por mtodos
modernos de conduo
da vinha.

34
Principais regies vincolas portuguesas: Minho
Nesta regio destacam-
se as castas brancas,
sendo as mais
reconhecidas e
utilizadas as: Alvarinho,
Loureiro, Trajadura,
Avesso, Azal e Arinto,
aqui designada
Pedern.

35
Principais regies vincolas portuguesas: Douro
O Douro a mais antiga
Regio Demarcada do
mundo, conhecida pela
notvel qualidade dos
seus vinhos e pelo
famoso Vinho do Porto,
o vinho generoso que
esteve na origem desta
demarcao, ordenada
em 1756 pelo Marqus
de Pombal.


36
Principais regies vincolas portuguesas: Douro
O Douro localiza-se no
Nordeste de Portugal,
rodeado pelas serras do
Maro e de
Montemuro. A maioria
das plantaes feita
em socalcos, talhados
nas encostas dos vales
ao longo do rio Douro e
seus afluentes.
37
Principais regies vincolas portuguesas: Douro
Os solos so
essencialmente de xisto
embora, em algumas
zonas, tambm granticos.
Embora particularmente
difceis de trabalhar, estes
solos so benficos para a
longevidade das vinhas e
permitem mostos
concentrados de acar e
cor.

38
Principais regies vincolas portuguesas: Douro
A cultura da vinha na
regio remonta
ocupao romana, mas
foi no sculo XVII que o
Vinho do Porto teve
grande expanso,
originando o Tratado de
Methwen entre
Portugal e a Inglaterra,
com vista sua
exportao.

39
Principais regies vincolas portuguesas: Douro
As vinhas do Douro criam
uma paisagem magnfica
reconhecida pela UNESCO
como Patrimnio da
Humanidade desde 2001.
Entre as diversas castas
cultivadas destacam-se a
Touriga Nacional, Touriga
Franca, Tinta Barroca,
Tinto Co e Tinta Roriz.


40
Principais regies vincolas portuguesas: Do
A regio do Do situa-se
na Beira Alta, no centro
Norte de Portugal,
protegida dos ventos
pelas serras do
Caramulo, Montemuro,
Buaco e Estrela.
41
Principais regies vincolas portuguesas: Do
As vinhas situam-se entre
os 400 e os 700 metros de
altitude, em planaltos de
solos xistosos e granticos
de pouca profundidade,
onde abundam os
pinhais, produzindo
vinhos encorpados com
elevada capacidade de
envelhecimento em
garrafa.


42
Principais regies vincolas portuguesas: Do
O clima de influncia
continental do Do
apresenta extremos,
com Invernos frios e
chuvosos e Veres
quentes e secos.
Inicialmente a vinha foi
desenvolvida pelo clero,
especialmente pelos
monges de Cister.
43
Principais regies vincolas portuguesas: Do
Em 1908, tornou-se na
segunda regio
demarcada portuguesa.
Com a entrada de
Portugal na CE, em 1986,
as vinhas passaram por
um processo de
reestruturao, com
novas tcnicas vincolas e
escolha de castas
apropriadas.


44
Principais regies vincolas portuguesas: Do
O Do apresenta uma
grande diversidade de
castas, entre as quais as
tintas Touriga Nacional,
Alfrocheiro, Jaen e Tinta
Roriz, e Encruzado,
Bical, Cercial, Malvasia
Fina e Verdelho nos
brancos.

45
Principais regies vincolas portuguesas: Bairrada
A Bairrada estende-se na
Beira Litoral, entre gueda
e Coimbra, at s dunas do
litoral. A Bairrada tem um
clima suave, temperado
pela proximidade do
Oceano Atlntico. Apesar da
produo de vinho existir
desde o sculo X, foi no
sculo XIX que se
transformou numa regio
produtora de vinhos de
qualidade tintos, brancos e
espumantes.


46
Principais regies vincolas portuguesas: Bairrada
Nesta regio de terras
planas destacam-se dois
tipos de solos que
originam vinhos
diversificados: os
argilosos, cujo barro
deu origem ao nome
Bairrada, e os solos
arenosos. A casta Baga
a variedade tinta
dominante na regio.
47
Principais regies vincolas portuguesas: Bairrada
Cultivada nos solos
argilosos, origina vinhos
carregados de cor e
muito ricos em taninos,
que lhes do elevada
longevidade.
48
Principais regies vincolas portuguesas: Bairrada
Nas castas brancas,
plantadas nos solos
arenosos da regio,
destacam-se as castas
Bical e Ferno Pires, na
regio denominada
Maria Gomes, que
origina vinhos brancos
delicados e aromticos.

49
Principais regies vincolas portuguesas: Bairrada
Os espumantes naturais
da regio so muito
utilizados a
acompanhar a cozinha
local, como o
tradicional Leito da
Bairrada.

50
Principais regies vincolas portuguesas: Bairrada
Recentemente, foi
permitido na regio
DOC da Bairrada plantar
castas internacionais,
como a Cabernet
Sauvignon, Syrah,
Merlot e Pinot Noir que
partilham os terrenos
com as castas nacionais.


51
Principais regies vincolas portuguesas: Valpaos
A Regio vincula de
Valpaos, situa-se em
plena Terra Quente
Transmontana.

52
Principais regies vincolas portuguesas: Valpaos
Valpaos um vinho de qualidade, produzido no
Concelho de Valpaos, mas tambm em Mirandela.
Os viticultores desta Regio apostaram na
reconverso das suas vinhas.

53
As vinificaes so
feitas todas em cubas
de ao inox e com
controlo de
temperatura, Os vinhos
velhos so estagiados
em barricas de madeira
de carvalho novo.


54
Principais regies vincolas portuguesas: Valpaos
Os vinhos da regio de
Valpaos so produzidos
com castas regionais
seleccionadas de qualidade
superior. A conjugao da
qualidade dessas castas
com um micro-clima com
caractersticas excepcionais
para a produo de um
vinho de superior resulta
num vinho que por variadas
vezes premiado
internacionalmente.
55
Principais regies vincolas portuguesas: Valpaos

56
Principais regies vincolas portuguesas: Valpaos
O clima quente na
altura da maturao da
uva determina a
concentrao de
aucares na mesma e
determina um teor
alcolico mais elevado
nos vinhos produzidos a
partir dessa uva.


Os vinho de regio de
Valpaos tm algumas
semelhanas aos vinhos do
Alentejo devido ao clima
quente que possuem as duas
regies na altura da
maturao da uva e
distinguem-se dos vinhos da
regio demarcada do Douro
porque nesta realizada a
seleco das uvas de melhor
qualidade para fazer os vinhos
Generosos enquanto que na
regio de Valpaos essa
seleco no realizada.
57
Principais regies vincolas portuguesas: Valpaos

58
Principais regies vincolas portuguesas: Valpaos
Principais caractersticas
dos vinhos produzidos na
regio de Valpaos: O
Vinho de casta
Trincadeira ou Tinta
Amarela um vinho que
se apresenta lmpido,
com odor abaunilhado
mistura com madeira,
com sabor aveludado e
evoluido.



Os vinhos Tintos so
vinho muito
encorpados, com muita
cor, macios e faceis de
beber. Os vinhos
Brancos so vinhos que
possuem uma acidez
correcta, que so
frescos, leves e com
odor floral.
59
Principais regies vincolas portuguesas: Valpaos

60
Principais regies vincolas portuguesas: Alentejo
O Alentejo uma das
maiores regies vincolas
de Portugal, com cerca de
22.000 hectares,
correspondendo a dez
por cento do total de
vinha de Portugal. Regio
quente e seca do sul,
dominada por extensas
plancies de solos pobres.


As muitas horas de sol e
as temperaturas muito
elevadas no Vero
permitem a maturao
perfeita das uvas.
61
Principais regies vincolas portuguesas: Alentejo

62
Principais regies vincolas portuguesas: Alentejo
A cultura da vinha na
regio remonta
presena romana, aps
a fundao de Beja,
entre 31 e 27 a. C..3 A
vinificao tradicional
da regio herdeira dos
processos Romanos,
como a fermentao
feita em grandes talhas
de barro.


Nos anos 1980 o Alentejo
foi palco de uma vasta
modernizao da
produo vitivincola,
com inmeros
investimentos, novos
produtores e
cooperativas, resultando
na demarcao oficial da
regio em 1988 e no
reconhecimento
internacional dos vinhos
alentejanos.
63
Principais regies vincolas portuguesas: Alentejo

64
Principais regies vincolas portuguesas: Alentejo
Nos vinhos alentejanos
pontuam as castas
Trincadeira, Aragonez,
Castelo e Alicante
Bouschet, resultando em
tintos encorpados, ricos em
taninos e aromas a frutos
silvestres. As castas brancas
so a Roupeiro, a Anto Vaz
e a Arinto, resultando em
vinhos brancos geralmente
suaves, com aromas a frutos
tropicais.


A Regio est
subdividida em oito
sub-regies nas quais se
produzem vinhos DOC:
Reguengos, Borba,
Redondo, Vidigueira,
vora, Granja-
Amareleja, Portalegre e
Moura.
65
Principais regies vincolas portuguesas: Alentejo

66
Principais regies vincolas portuguesas: Alentejo
Apresenta tambm uma elevada produo de Vinho
Regional, que permite a incluso de outras castas, como
Touriga Nacional, Cabernet Sauvignon, Syrah ou
Chardonnay.


67
Principais regies vincolas portuguesas: Alentejo
Actualmente a regio
com maior crescimento
de Portugal. Entre
Fevereiro de 2008 e
Janeiro de 2009 os vinhos
do Alentejo, com
Denominao de Origem
Controlada (DOC) e Vinho
Regional Alentejano,
atingiram uma quota de
mercado de 44,30 por
cento, em valor, e de 40
por cento, em volume.


A Ilha da Madeira situada
no Oceano Atlntico, a
oeste da costa africana,
ficou famosa pelo Vinho
da Madeira, vinho
generoso muito
aromtico mencionado
por Shakespeare e que
chegou a ser usado como
perfume nas cortes
europeias.
68
Principais regies vincolas portuguesas: Madeira

69
Principais regies vincolas portuguesas: Madeira
O arquiplago de origem
vulcnica e clima
subtropical de temperaturas
amenas, com baixas
amplitudes trmicas e
humidade atmosfrica
elevada. Embora no parea
o clima ideal para a
vinicultura, a adaptao de
castas mediterrnicas e a
posio estratgica no
Atlntico contriburam para
criar aqui um dos mais
famosos vinhos do mundo..


70
Principais regies vincolas portuguesas: Madeira
A produo de vinho na
Madeira remonta
poca do
descobrimento da ilha,
em 1419. As primeiras
castas como a Malvasia
chegaram ilha por
ordem do Infante D.
Henrique, importadas
de Cndia, capital de
Creta.
71
Principais regies vincolas portuguesas: Madeira

Mais tarde foram introduzidas outras como a Tinta Negra
Mole, a Sercial, a Boal e a Verdelho. A produo de vinho
foi estimulada pela necessidade de abastecer os navios nas
rotas Atlnticas entre a Europa, o Novo Mundo e a ndia.

72
73
Principais regies vincolas portuguesas: Madeira
Transportados em
navios, os barris
ficavam sujeitos a
grandes variaes de
temperatura, pelo que
os vinhos eram
fortificados para resistir
viagem, verificando-se
que o vinho resultava
mais aromtico.

74
Principais regies vincolas portuguesas: Madeira
Assim nasceu o processo
de vinificao por
"estufagem" em
"canteiro", em que o
vinho aquecido, e que
d aos vinhos da Madeira
uma longevidade pouco
comum, permanecendo
inalterados longos anos
aps o engarrafamento
ou a abertura.
75
Principais regies vincolas portuguesas: Madeira
A Denominao de
Origem Madeira
constituda por cerca de
450 hectares de vinha,
de castas tintas e
brancas, plantadas nas
encostas de origem
vulcnica.
A casta Tinta Mole a mais plantada, contudo
tambm existem castas mais raras como a Sercial, a
Boal, a Malvasia e Verdelho que conferem quatro
nveis de doura ao vinho (doce, meio doce, meio
seco e seco).
76
Principais regies vincolas portuguesas: Bucelas
Bucelas uma pequena
regio a norte de
Lisboa, no concelho de
Loures, que produz um
dos vinhos brancos mais
histricos de Portugal.
Foi elevada a Regio
Demarcada em 1911 e
uma Denominao de
Origem Controlada
(DOC).
77
Principais regies vincolas portuguesas: Bucelas
Foi no sculo XVIII que o vinho de
Bucelas se tornou conhecido
internacionalmente. Durante as
invases Francesas o Duque de
Wellington, comandante das
tropas anglo-portuguesas contra
os exrcitos napolenicos,
ofereceu-o a Jorge III
introduzindo-o na corte Inglesa,
onde o seu consumo se tornou
um hbito. Inicialmente foi
conhecido pelo nome de
"Charneco", e mais tarde pelo
nome de Lisbon Hock (vinho
branco de Lisboa).

78
Principais regies vincolas portuguesas: Bucelas
As vinhas instalam-se em
"caeiras", no vale do rio
Tranco, em solos
derivados de margas e
calcrios duros. Com um
clima bastante frio no
inverno e temperado no
vero, a casta dominante
a Arinto, com uma
presena mnima de
75%,2 seguida da Sercial
e Rabo de Ovelha.
79
Principais regies vincolas portuguesas: Bucelas
Os vinhos brancos de Bucelas so secos, leves e quando
envelhecidos ganham tom dourado e aromas
complexos. Produzem-se tambm espumantes com
aromas frutados, de excelente qualidade.


80
Principais regies vincolas portuguesas: Colares
Pequena regio vincola
em redor da vila de
Colares, entre a serra de
Sintra e o Atlntico.
conhecida pelos vinhos
tintos encorpados, de
cor densa e ricos
taninos,8 nascidos junto
ao mar, entre dunas de
areia e paliadas de
cana.
81
Principais regies vincolas portuguesas: Colares
Colares foi regio demarcada em
1908, mas a origem dos seus
vinhos remonta a 1255, quando
D. Afonso III a fez plantar videiras
vindas de Frana. As suas
caractersticas nicas so
principalmente o facto da vinha
ser instalada em "cho de areia",
com as videiras plantadas
directamente na areia, sem
recurso a porta-enxertos: os solos
arenosos conseguiram manter
afastada a filoxera, por isso certas
vinhas de Colares, no
enxertadas, esto entre as mais
antigas de Portugal.

82
Principais regies vincolas portuguesas: Colares
A casta tinta tradicional
da regio a Ramisco,
com representao
mnima de 80% nos
vinhos DOC da regio,
assim como a Malvasia,
nas castas brancas.
83
Principais regies vincolas portuguesas:
Carcavelos
Carcavelos a mais
pequena regio vincola
portuguesa e situa-se
em torno da freguesia
de Carcavelos, nos
concelhos de Cascais e
de Oeiras.

84
Principais regies vincolas portuguesas:
Carcavelos
A regio tem a classificao
DOC, Denominao de
Origem Controlada. Com
uma tradio vincola que
remonta ao Marqus de
Pombal, que a possua
vinhas, a regio distingue-se
pelo vinho licoroso, cor de
topzio, com sabores e
aromas amendoados,9
adquirindo um perfume
acentuado com o
envelhecimento.
85
Principais regies vincolas portuguesas: Setbal
A pennsula de Setbal,
que usufrui de um clima
misto sub-tropical e
mediterrnico,
influenciado pela
proximidade do mar e dos
rios Tejo e Sado, e da
Serra da Arrbida tem
uma tradio vincola que
remonta ao intenso
comrcio romano da
regio.

Artur Filipe dos Santos - artursantos.no.sapo.pt
86
Principais regies vincolas portuguesas: Setbal
conhecida pelos vinhos
generosos Moscatel de
Setbal, produzidos de
castas moscatel, por
vinhos tintos de cor
intensa e aroma cheio
onde se destaca a casta
Periquita e por vinhos
brancos elegantes,
elaborados com
predominncia da casta
Ferno Pires, que exibem
um aroma frutado.
Artur Filipe dos Santos - artursantos.no.sapo.pt
87
Principais regies vincolas portuguesas: Setbal
A regio, que rene as
DOC Setbal e Palmela
foi demarcada em
1907/1908.

Artur Filipe dos Santos - artursantos.no.sapo.pt
88
Principais regies vincolas portuguesas: Algarve
O Algarve uma regio
de clima martimo, pela
influncia do oceano
Atlntico e,
simultneamente,
quente e seco, pela
existncia de
montanhas a norte
(Espinhao de Co,
Caldeiro e
Monchique).
Artur Filipe dos Santos - artursantos.no.sapo.pt
89
Principais regies vincolas portuguesas: Algarve
Tem uma amplitude
trmica reduzida e uma
exposio solar bastante
significativa.
Dado o grande
desenvolvimento do
turismo na regio, o
sector vivcola foi deixado
para segundo plano, e s
h alguns anos se voltou a
investir neste sector
econmico.


Artur Filipe dos Santos - artursantos.no.sapo.pt

90
91
Principais regies vincolas portuguesas: Algarve
O Algarve tem quatro
Denominaes de Origem
- Lagos, Lagoa, Portimo e
Tavira -, embora a venda
do vinho se faa sob
indicao geogrfica,
sendo as castas principais
a Castelo e a Negra Mole
(tintas) e a Arinto e a Sria
(brancas). So vinhos
suaves e frutados.
Artur Filipe dos Santos - artursantos.no.sapo.pt
Vinhos de Sir Cliff Richard

92
Bibliografia
http://www.winesofportugal.info/pagina.php?codNod
e=18012&market=1
http://www.infovini.com/classic/pagina.php?codPagin
a=10&flash=1
http://pt.wikipedia.org/wiki/Vinhos_portugueses
http://pt.wikipedia.org/wiki/Castas_portuguesas
http://concursovinhosdeportugal.pt/Pages/winners.as
px



Artur Filipe dos Santos - artursantos.no.sapo.pt
AUTOR
Artur Filipe dos Santos
artursantosdocente@gmail.com
artursantos.no.sapo.pt
politicsandflags.wordpress.com

Artur Filipe dos Santos, Doutorado em Comunicao, Publicidade Relaes
Pblicas e Protocolo, pela Universidade de Vigo, Galiza, Espanha, Mestre e
Licenciado pela Escola Superior de Jornalismo, Faculdade de Letras da
Universidade do Porto, Professor Universitrio, consultor e investigador em
Comunicao Institucional e Patrimnio, Protocolista, Socilogo.
Director Acadmico e Professor Titular na Universidade Snior Contempornea,
membro da Direo do OIDECOM-Observatrio Iberoamericano de Investigao e
Desenvolvimento em Comunicao, membro da APEP-Associacao Portuguesa de
Estudos de Protocolo.
Membro do ICOMOS (International Counsil on Monuments and Sites), consultor
da UNESCO para o Patrimnio Mundial, membro do Grupo de Investigao em
Comunicao (ICOM-X1)da Faculdade de Cincias Sociais e da Comunicao da
Universidade de Vigo, membro do Grupo de Investigao em Turismo e
Comunicao da Universidade de Westminster.
Orador e palestrante convidado em vrias instituies de ensino superior.
Formador em Networking e Sales Communication no Network Group +Negcio
Portugal.

94
Artur Filipe dos Santos - artursantos.no.sapo.pt
A Universidade Snior Contempornea
Web: www.usc.no.sapo.pt
Email: usc@sapo.pt
Edies online: www.edicoesuscontemporanea.webnode.com


A Universidade Snior Contempornea uma instituio
vocacionada para a ocupao de tempos livres dos indivduos que
se sintam motivados para a aprendizagem constante de diversas
matrias tericas e prticas,adquirindo conhecimentos em
mltiplas reas, como lnguas, cincias sociais, sade, informtica,
internet, dana, teatro, entre outras, tendo ainda a oportunidade
de participao em actividades como o Grupo de Teatro, Coro da
USC, USC Web TV, conferncias, colquios, visitas de estudo.
Artur Filipe dos Santos - artursantos.no.sapo.pt
95

Das könnte Ihnen auch gefallen