Biuletyn

Drodzy Czytelnicy,
oddajemy w Wasze rce premierowy numer Biuletynu Ta
trzaskiego Parku Narodowego.
Wyobraamy sobie, e sign po to wirtualne wydanie oso
by, dla ktrych informacja zawarta na naszej stronie interne
towej jest niewystarczajca. Osoby nie tylko uwiedzione pik
nem gr, ale rwnie zainteresowane parkow czsto rozbi
jajc si o przepisy codziennoci.
Cho za oknem wci jakby jesie, tematyk tego numeru
dominuje zgodnie z kalendarzem zima.
Podzielimy si z Pastwem uwagami o ju medialnie spo
pularyzowanej akcji Wolontariat dla Tatr ruszamy nieba

[ spis treci ]
Wolontariat dla Tatr ... .

Pieszo i na nartach ......

Tatrzaski Park
Narodowy w 2006 roku
fakty, ktre przejd
do historii .......................... 6
Reorganizacja ruchu
w rejonie Kasprowego
Wierchu .............................

Wspinaczkowa
inwentaryzacja ..............

Porozumienie
TPNTOPR .......................

Szaasy ..............................

Sucha Kasprowa
wysprztana ....................

wem. Poza tym zimowe zasady udostpniania, a take projekt

Po pierwsze nie szkodzi.

Remonty szlakw ......... 10

reorganizacji ruchu w rejonie Kasprowego Wierchu. Ponadto

Kunice wyadniay ..... 11

gar informacji z codziennego ycia parkowego chwalimy

si, przypominamy, zachcamy.
Biuletyn, ktry Pastwu przedstawiamy, ma charakter ro
boczy, interesuje nas Pastwa opinia, od ktrej uzaleniamy
nie tylko ostateczny ksztat, ale dalszy los pisma czekamy na
uwagi oraz propozycje kolejnych tematw.
Redakcja

Zmiany organizacyjne 12
Drniczwka ................ 12
Dla kogo bilety? ............ 12
Organizacja imprez
masowych ....................... 12

fot. A. Brzoza

zima /2007

Wolontariat

Wolontariat

dla Tatr

...w TPN
nie istnieje adna
wyspecjalizowana
komrka powoana
do tworzenia cigle
nowych strategii walki

w ramach programu International Vi

sitor Leadership Program. Jest to ini
cjatywa finansowana w caoci przez
rzd USA, a jej celem jest konfronta
cja rnych grup zawodowych z do
wiadczeniami amerykaskimi. Wi
zyta daa moliwo zapoznania si
z wieloma aspektami funkcjonowa
nia amerykaskich parkw narodo
wych, w tym z zasadami dziaania
wolontariatu. Kwestia ta zwracaa
szczegln uwag wszystkich uczest
nikw wyjazdu, gwnie ze wzgldu
na wyrany kontrast pomidzy funk
cjonowaniem wolontariatu w polskich
i amerykaskich parkach narodo
wych. rde tego kontrastu naley
szuka w przepisach polskiego pra
wa, do ktrego dopiero w czerwcu
2003 r. wczono przepisy dotycz
ce wolontariatu. Wydaje si, e brak
wikszej aktywnoci wolontariuszy
w polskich parkach narodowych jest
rwnie spowodowany z jednej stro
ny brakiem inicjatywy jednostek od
powiedzialnych za ochron przyro
dy, z drugiej za wynika z bdne
go wizerunku parkw narodowych
utosamianych z instytucjami wrogo

fot. K. Baldy

z turystami...

omys wolontariatu w Ta
trzaskim Parku Narodo
wym budzi szereg kontro
wersji.Wiele osb zastana
wia si, czy nie jest to przy
padkiem prba powrotu do
koncepcji Stray Ochrony Przyrody
i snuje wizje zintensyfikowania aktyw
noci filancw na szlakach, a zwasz
cza poza nimi. S i tacy, ktrzy w ra
mach spiskowej teorii dziejw szu
kaj w programie remedium na pr
b likwidacji gospodarstw pomocni
czych czy te inicjatywy, w ramach
ktrej kilku przyjaci TPN bdzie
mogo poszale na nartach w zimie
lub pry si w lecie, udajc funk
cjonariuszy Suby Parku.
Wypowiedzi te niewiele maj
wsplnego z rzeczywistoci, a ich
autorzy powinni w kocu zrozumie,
e w TPN nie istnieje adna wyspe
cjalizowana komrka powoana do

tworzenia cigle nowych strategii

walki z turystami.

fot. S. Ziobrowski

***
rdem idei Wolontariatu dla
Tatr jest popularno tego typu dzia
a w innych krajach, a zwaszcza USA.
Na przeomie kwietnia i maja ubieg
ego roku, niej podpisany wraz z gru
p 6 pracownikw innych parkw
przebywa w Stanach Zjednoczonych

Biuletyn

zima 2007

nastawionymi do jakichkolwiek ini

cjatyw.
Dziaalno wikszoci jednostek
zarzdzajcych gruntami federalny
mi w USA opiera si w wikszym
lub mniejszym stopniu na pracy wo
lontariuszy. Nie jest to wycznie ame
rykaska domena, poniewa idea ta
jest powszechnie wykorzystywana
w subie ochrony przyrody w wie
lu innych krajach Europy i wiata.
O popularnoci wolontariatu w USA
atwo mona si przekona, odwie
dzajc stron National Park Service
(www.nps.gov). Zwraca uwag fakt,
e kada, najmniejsza nawet jed
nostka prezentuje na niej jaki pro
gram skierowany do wolontariuszy.
Jeden z ciekawszych przykadw
dziaalnoci w ramach wolontariatu
znajdziemy w Arapaho & Roosevelt
National Forests Pawnee National
Grassland. Jednostka ta wsppracuje
z grup okoo 200 wolontariuszy
zorganizowanych we wasnych wo
lontariackich strukturach. Wspprac
koordynuje wyznaczony pracownik,
wspomagany przez grup wolonta
riuszy. Kooperacja przebiega bez
wikszych zakce, gwnie dziki
dobrej organizacji samych zaintere
sowanych.
Wielokrotnie zadaje si nam py
tania dotyczce charakteru zada po
wierzonych wolontariuszom. W tym
przypadku mona rwnie posuy
si przykadem Arapaho & Roose
velt National Forests Pawnee Natio
nal Grassland. Dziaajcy tam wolon
tariusze mog robi wszystko za
wyjtkiem zada zarezerwowanych
dla policji. Nie mog wic nakada
mandatw karnych ani stosowa
rodkw przymusu bezporedniego.
Mog natomiast wykonywa inne
czynnoci, poczwszy od prac po
rzdkowych, a skoczywszy na in
formowaniu turystw o aktualnych
warunkach na szlakach turystycz
nych. Wolontariusze pracuj jako
przewodnicy, zajmuj si dydakty
k, udzielaj biecych informacji
w punktach wejcia lub zajmuj si
remontami szlakw turystycznych.
Warunkiem udziau w programie
jest odbycie trzydniowego szkolenia,
w ramach ktrego kandydaci ucz

fot. A. liwiski

Wolontariat

si waciwych postaw wobec tury

stw, regu udostpniania szlakw
oraz zasad udzielania pierwszej po
mocy.
Bardzo ciekaw inicjatyw sa
mych wolontariuszy jest opracowa
ny przez nich przewodnik. Jest to
wydawnictwo zawierajce zasady
postpowania w rnych sytuacjach.
Znajduj si w nim take wiadomo
ci o szlakach turystycznych oraz inne
przydatne informacje. Przewodnik
ten zosta rwnie wydany w formie
ksiki i jest rozprowadzany jako wy
dawnictwo komercyjne.
Wolontariusze dziaajcy na tere
nie Arapaho & Roosevelt National
Forests Pawnee National Grassland
przepracowuj rocznie okoo 27 000
roboczogodzin, co w przeliczeniu na
pienidze stanowi rwnowarto
480tys. dolarw.
***
Jak ju wielokrotnie informowa
limy, Tatrzaski Park Narodowy
zamierza zainaugurowa dziaalno
w ramach Wolontariatu dla Tatr
w pierwszej poowie 2007 r. Na ra
zie akcja obejmie patrolowanie tras
narciarskich w rejonie Kasprowego
Wierchu. W sezonie letnim przewi
dujemy poszerzenie zakresu dziaa
wolontariuszy, ktrych zadania po
lega bd na utrzymaniu czystoci
i porzdku na szlakach, promocji
ochrony przyrody, udzielaniu infor
macji o zasadach udostpniania par

Wolontariusze bd informowa
o zasadach udostpniania parku

ku, oraz monitorowaniu ruchu tury

stycznego. Warunkiem udziau w pro
gramie bdzie odbycie kilkudniowe
go szkolenia.
Poniewa park nie ma wikszych
dowiadcze w pracy z wolontariu
szami, oczekujemy, e w 2007 r. uda
si wyoni liderw, ktrzy w kolej
nych latach bd koordynowa pro
gram.
Na zakoczenie przypominamy,
e osoby zainteresowane prac w ra
mach Wolontariatu dla Tatr mog
liczy na darmowe zakwaterowanie
oraz odzie ochronn. Park nie b
dzie natomiast ponosi kosztw wy
ywienia ani dojazdw.
Osoby zainteresowane udziaem
w programie prosimy o kontakt za
porednictwem poczty email pod
adresem: wolontariat@tpn.pl. Warun
kiem udziau w projekcie jest wy
sanie na adres Tatrzaskiego Parku
Narodowego formularza, ktry znaj
duje si na stronie internetowej TPN
w dziale Turystyka, w zakadce Wo
lontariat.
Osobom, ktre ju nadesay do
nas swoje zgoszenia serdecznie dzi
kujemy za zainteresowanie naszym
programem, jednoczenie proszc
o cierpliwo wszystkie wnioski zo
stan wnikliwie przeanalizowane.
Szymon Ziobrowski

Biuletyn

zima 2007

Tatry zim

Wikszo szlakw
turystycznych,
fot. A. liwiski

na ktrych uprawia
si turystyk zimow,
nie jest dodatkowo
oznakowana.
Prawie w caym

Pieszo

parku obowizuje
oznakowanie letnie,
jedyny wyjtek
to szlaki oznaczone
tyczkami
kierunkowymi
w okresie zalegania

fot. B. Chlipaa

pokrywy nienej.

i na nartach

iedy pisane s te sowa za

oknem wci krajobraz je
sienny pomimo zimowej
pory. niegu jak na lekar
stwo liczc jednak na to,
e prawdziwa zima nadejdzie, pra
gniemy Pastwu przypomnie zimo
we zasady poruszania si w Tatrach.
***
Piesz turystyk zimow w pol
skich Tatrach moemy uprawia na
wszystkich szlakach turystycznych
z wyjtkiem odcinkw:
1) Przecz w Grzybowcu Wy
nia Kondracka Przecz;
2) Dolina Tomanowa Chuda
Przeczka;
3) Dolina Piciu Staww Polskich
wistwka Roztocka Morskie
Oko.
Szlaki te s zamknite w okresie
od 1 grudnia do 31 maja, a przy
czyn zamkni s wzgldy przy
rodnicze. Dziki temu kozice mog
w najtrudniejszych dla nich warun
kach spokojnie korzysta z duych
areaw parku.
Wikszo szlakw turystycz
nych, na ktrych uprawia si tury
styk zimow, nie jest dodatkowo
oznakowana. Prawie w caym parku
obowizuje oznakowanie letnie, je
dyny wyjtek to szlaki oznaczone
tyczkami kierunkowymi w okresie
zalegania pokrywy nienej. Prze
biegaj one albo z odstpstwem od
przebiegu szlaku letniego, jak np.
dojcie z Doliny Roztoki do schroni

ska w Dolinie Piciu Staww, albo

mniej wicej jak szlak letni w rejo
nie Wyniej Krlowej Rwni (tzw.
Karczmisko). Dlatego te szczegln
ostrono naley zachowa na szla
kach pooonych powyej grnej
granicy lasu w okresie zalegania po
krywy nienej. Szlaki te nie s utrzy
mywane, a znaki mog by przykry
te niegiem. Z powyszych wzgl
dw korzystanie z nich wymaga
dobrej orientacji w terenie.
Poruszanie si po TPN w zimie
wymaga uwzgldniania zalece
wynikajcych z komunikatu o stop
niu zagroenia lawinowego oraz ko
munikatu turystycznego Tatrzaskie
go Parku Narodowego. Konieczna
jest umiejtno oceny zagroenia
lawinowego w terenie. Tre komu
nikatw znajduje si na naszych stro
nach internetowych, mona je tak
e uzyska w punktach informacji
turystycznej, przy gwnych punk
tach wejcia do parku oraz w schro
niskach, a take dzwonic do TPNu
lub TOPRu. O stopniu zagroenia
lawinowego w danym dniu informuj
ponadto tablice znajdujce si przy
kadym punkcie wejcia do parku.
Decyzje o wyjciu na szlak turyci
podejmuj samodzielnie.
Przypominamy, e szlaki nie s
zamykane w zwizku z wystpowa
niem zagroenia lawinowego jakie
gokolwiek stopnia. Tylko niektre
z nich maj inny przebieg ni w okre
sie beznienym. Przykadem jest

Biuletyn

zima 2007

fot. A. liwiski

Tatry zim

odcinek drogi od Wosienicy do Mor

skiego Oka zaleca si, aby w okre
sie zagroenia lawinowego 3, 4 i 5
stopnia ruch turystyczny do schro
niska odbywa si tzw. obejciem
zimowym.
Wybierajc si na wysokogrskie
wdrwki w warunkach zimowych,
zaopatrzmy si w odpowiedni sprzt,
a przed wyruszeniem w tras przy
pomnijmy sobie zasady jego uywa
nia. W kadym wypadku mona roz
way wynajcie uprawnionego prze
wodnika.
***
Dla uprawiania turystyki narciar
skiej udostpnione s wszystkie szla
ki turystyczne, a ponadto szlaki nar
ciarskie przebiegajce na odcinkach:
1) szlaki jednokierunkowe:
a) Schronisko na Kalatwkach
Dolne Kalatwki Gonciska;

b) Rwieki Kondrackie droga

gospodarcza Goryczkowa R
wie Ninia;
c) Rwieki Kondrackie droga
gospodarcza Dolina Kondratowa;
d) Dolina Kondratowa Rwie
ki Kondrackie (dawna nartostrada).
2) szlaki dwukierunkowe:
a) Dolne Kalatwki Rwieki
Kondrackie;
b) FIS II Dolina Goryczkowa
trasa narciarska w Dolinie Gorycz
kowej;
c) Dolina Kondratowa Gorycz
kowa Rwie Ninia;
d) Dolina Kondratowa Dolina
Goryczkowa trasa narciarska
w Dolinie Goryczkowej;
e) Goryczkowa Rwie Wynia
Mylenickie Turnie;
f) dawne trasy biegowe na Cyrhli.

Jeeli szlak zosta udostpniony

rwnoczenie dla turystyki pieszej
oraz narciarskiej, obowizuje zasada
pierwszestwa ruchu pieszego. Pa
mitajmy, e foczymy pod warun
kiem wystpowania pokrywy nie
nej, zabezpieczajcej rolinno i gle
b przed oddziaywaniem narciar
stwa. Uprawianie tego rodzaju tury
styki rwnie wymaga uwzgldnia
nia zalece wynikajcych z komunika
tu o stopniu zagroenia lawinowego.
Na koniec przypominamy, e
uprawianie zimowej turystyki pieszej
i narciarskiej na szlakach pooonych
powyej grnej granicy lasu moe
odbywa si z niewielkim odstp
stwem od ich przebiegu. Odstpstwa
te mog by jednak uwarunkowane
wycznie wzgldami bezpiecze
stwa.
Bogusawa Chlipaa

Biuletyn

zima 2007

Tatry zim

Fakty, ktre przejd do historii

Tatrzaski Park Narodowy

w 2006 roku
Na tak ambitny
program mg sobie
pozwoli park
dziki zyskom
w Gospodarstwie
Pomocniczym TPN
i bardzo znaczcej
dotacji
z funduszw
europejskich.

ajwaniejsze zdarzenie
w 2006 roku, ktre b
dzie mie istotne skutki
dla tatrzaskiej przyrody,
to decyzja ministra rodo
wiska z 24 czerwca do
tyczca przebudowy kolei linowej
na Kasprowy Wierch. Poprzedzio j
postanowienie burmistrza Zakopane
go, e przebudowa kolei nie wyma
ga sporzdzenia raportu oddziaywa
nia na rodowisko. W reakcji na to
jedenacie organizacji ekologicznych
skierowao skarg do Komisji Euro
pejskiej w Brukseli. 26 czerwca sta
rosta tatrzaski wyda pozwolenie na
przebudow, ktra rozpocza si
ju latem od modernizacji fundamen
tw podpr. PKL rozpocz nakaza
ne przez ministra prace kompensa
cyjne, zaskarajc jednak ich zasad
no do Wojewdzkiego Sdu Ad
ministracyjnego w Warszawie. Wa
ciwa modernizacja bdzie przepro
wadzona od maja do grudnia 2007
roku, chyba e Komisja Europejska

uzna zasadno skargi i powstrzyma

przebudow.
Rozpoczcie programu rewitali
zacji zespou dworskoparkowego
w Kunicach to ukon w stron hi
storii Doliny Bystrej i tej czci gr.
Tdy wkraczao w Tatry pasterstwo,
tu rozwino si grnictwo i hutnic
two elaza. Kunice to dzieje Homo
lacsw i Zamoyskich, zacztki Mu
zeum Tatrzaskiego, ale take lecz
nictwa, turystyki i narciarstwa. Ku
nice wreszcie to pocztki inynierii
komunalnej Zakopanego wodo
cigi, ktre tu powstay licz sobie
100 lat, a elektrownia ponad 80. Od
nowa reliktw dawnych Kunic to
przypomnienie i odwieenie tych
dziejw. Do koca 2007 roku pow
stan tu dwa muzea: historii turysty
ki, przewodnictwa, taternictwa, nar
ciarstwa i ratownictwa oraz dziejw
eksploracji gospodarczej i ratowania
przyrody Tatr przez Wadysawa Za
moyskiego. Na tak ambitny program
mg sobie pozwoli park dziki
zyskom w Gospodarstwie Pomocni
czym TPN i bardzo znaczcej dota
cji z funduszw europejskich (3,7
mln z w ramach programu ZPORR).

fot. T. Zwijacz Kozica

Pawe Skawiski
Dyrektor TPN

Biuletyn

zima 2007

Tatry zim

Wszystkie nartostrady
i szlaki narciarskie zostan oznakowane
fot. B. Chlipaa

w terenie pomaraczowymi kierunkowskazami

oraz nowymi piktogramami.

Zmiany w organizacji ruchu narciarskiego

w rejonie Kasprowego Wierchu

Od

tej zimy obowizywa

bd nowe zasady ru
chu narciarskiego w re
jonie Kasprowego Wier
chu i Kota Goryczkowego. W po
rwnaniu do aktualnie obowizuj
cych regulacji przewiduje si nast
pujce zmiany.
Jednokierunkowe nartostrady Do
lina Kondratowa Rwieki Kon
drackie oraz Dolina Kondratowa
Dolina Goryczkowa trasa narciar
ska w Dolinie Goryczkowej zostan
udostpnione jako szlaki narciarskie,
przy czym pierwszy z wymienionych
szlakw bdzie przeznaczony wy
cznie do zjazdu, drugi za bdzie
szlakiem dwukierunkowym.
Jednokierunkowy szlak narciarski
biegncy na trasie: FIS II Dolina
Goryczkowa trasa narciarska w Do
linie Goryczkowej, zostanie udostp
niony jako szlak dwukierunkowy.
Na polanie Kalatwki zostanie
wyznaczony szlak narciarski, ktry
poczy plko narciarskie w Suchym
lebie z nartostrad Dolne Kalatw
ki Gonciska.
Zimowe dojcie do dolnej stacji
kolei krzesekowej w Dolinie Gorycz
kowej zostanie udostpnione jako
szlak turystyczny zimowy. Szlak ten
bdzie dostpny tylko w okresie fun
kcjonowania kolei krzesekowej.
Wszystkie nartostrady i szlaki nar
ciarskie zostan oznakowane w te
renie pomaraczowymi kierunkow
skazami oraz nowymi piktograma
mi.
Zarzdzenie dyrektora TPN w spra
wie ruchu pieszego, rowerowego
oraz uprawiania narciarstwa na tere

nie Tatrzaskiego Parku Narodowe

go, zawierajce aktualn regulacj
ruchu narciarskiego na terenie par
ku dostpne jest na naszej stronie

internetowej w BIP TPN w zakadce

Akty prawne.
Bogusawa Chlipaa
Szymon Ziobrowski

Biuletyn

zima 2007

Rozmaitoci

Wspinaczkowa

inwentaryzacja
ostatnich miesicach przez fora internetowe, prze
toczyy si informacje dotyczce usuwania staych
punktw asekuracyjnych w Tatrach Zachodnich. Wyja
niamy wic, e TPN przystpi jedynie do inwentary
zacji istniejcych drg wspinaczkowych w rejonach nie
udostpnianych dla taternictwa. Chcemy pozna skal
i intensywno nielegalnej penetracji w tych rejonach
z uwzgldnieniem przemian, jakie zachodz w rodowi
sku przyrodniczym. Dziaania, o ktrych mowa, stworz
podstawy dla nowoczesnego zarzdzania ruchem wspi
naczkowym w TPN.
Nasze szczeglnie zainteresowanie budzi dziaalno
komercyjna, ktra ma miejsce w opisywanych rejonach.
Tego typu aktywno z ca stanowczoci potpiamy
i bdziemy wyciga surowe konsekwencje we wszyst
kich przypadkach tego typu narusze.
(sz)

fot. A. liwiski

Porozumienie

TOPRTPN
W poowie 2006 r. Tatrzaski Park Narodowy
podpisa umow z Tatrzaskim Ochotniczym
Pogotowiem Ratunkowym, na mocy ktrej
ten ostatni zobowiza si do montau
i naprawy sztucznych uatwie (kotew,
acuchw, karabinkw) na szlakach
turystycznych, wykonywania (dwa razy
do roku) przegldw stanu zabezpiecze
szlakw oraz biecego ich monitoringu.

fot. B. Chlipaa

mowa zostaa zawarta na okres od 1 czerwca

2006 r. do 31 grudnia 2006 r. Wszelkie mate
riay (karabinki, acuchy, kotwy) dostarcza TPN.
TOPR wykona szereg prac, w tym: w rejonie
Orlej Perci wymieniono 626 karabinkw oraz
4 kotwy, w lebie Kulczyskiego 112 karabin
kw, 3 kotwy oraz 19 metrw acucha, na Szpi
glasowej Przeczy 18 karabinkw oraz 2 kotwy,
a na szlaku Morskie Oko wistwka Roztocka
Dolina Piciu Staww Polskich zlikwidowano
acuch. Na szlaku na Rysy wymieniono 41 kara
binkw oraz 1 kotw. W Tatrach Zachodnich do
wymiany nadaway si cznie 93 karabinki, w tym
24 na dojciach do Jaskini Mylnej oraz Smoczej
Jamy, 11 na szlaku prowadzcym na Maoczniak
przez Kobylarzowy leb oraz 58 na Giewoncie.
Liczymy, e i w kolejnych latach podobne po
rozumienia bd zawierane wsppraca przy
remoncie sztucznych uatwie okazaa si pomy
sem trafionym i ukadaa si bez zarzutu. Chcie
libymy, aby pracownicy TOPRu pomagali rw
nie w usuwaniu nieczystoci na szlakach wyso
kogrskich oraz w innych trudno dostpnych
miejscach. Zanieczyszczenie takich rejonw jest
nieznaczne, dlatego te kady mie zalegajcy
w stromym lebie budzi wyjtkowo negatywne
wraenia estetyczne.
(sz)

Biuletyn

zima 2007

Podstawowym
celem byo
bowiem denie
do zabezpieczenia
szaasw
przed cakowitym
zniszczeniem.

Szaasy

padzierniku ubieg
ego roku TPN za
mieci w Tygodni
ku Podhalaskim
ogoszenie, w ktrym
prosi o kontakt wa
cicieli szaasw pooonych w Ta
trach. Cz z tych obiektw nigdy

nie zostaa wykupiona, tote park za

interesowany jest uregulowaniem za
szoci. Regulacje prawne nie byy
przy tym gwn inspiracj dla pod
jtych dziaa. Podstawowym celem
byo bowiem denie do zabezpie
czenia szaasw przed cakowitym
zniszczeniem. Wikszo z nich po
padaa w ostatnich latach w ruin,
a park, jak si do tej pory wydawao,
nie mia moliwoci ponoszenia na
kadw finansowych na remonty pry
watnych obiektw.
Na szczcie okazao si, e taka
moliwo istnieje, a to za przyczyn
ustawy o ochronie zabytkw i opie
ce nad zabytkami. Zdecydowana
wikszo szaasw wpisana jest
bowiem do rejestru zabytkw i pod
lega szczeglnej ochronie prawnej.
Obowizek utrzymania i konserwa
cji spoczywa przede wszystkim na
wacicielach. Ustawa przewiduje
jednak, e organy administracji pu
blicznej s zobowizane do zapobie
gania zagroeniom mogcym spo
wodowa uszczerbek dla wartoci
zabytkw oraz do udaremniania nisz
czenia i niewaciwego korzystania

Sucha Kasprowa

wysprztana

W poowie listopada udao si wywie stert

mieci, gwnie zomu, z Doliny Suchej
Kasprowej. mieci te to efekt uboczny
dziaalnoci Kolei Linowej. Gromadziy si
tu od pocztku istnienia kolejki.

fot. J. Polak

ywieziona obecnie sterta uoona zostaa

w 2001 roku, w trakcie prby posprztania do
liny. Ilo i rozmiar zanieczyszcze, jakie wwczas
znaleziono przekroczyy miae wyobraenia. Uzna

fot. A. liwiski

Rozmaitoci

z zabytkw. Na tej podstawie TPN

podj decyzj o przeprowadzeniu
jeszcze w 2006 r. najpilniejszych re
montw. Kolejne bd wykonywa
ne sukcesywnie w kolejnych latach.
We wszystkich przypadkach, w
ktrych uda si skontaktowa z wa
cicielem, pytamy w pierwszej ko
lejnoci o zgod na remont. Jedno
czenie podejmowane s prby ure
gulowania stanu prawnego. Nie jest
to atwe, poniewa waciciel musi
posiada dokumenty potwierdzaj
ce stan prawny.
(sz)

no wwczas, e prba wyniesienia tych mieci

z miejsca pozbawionego nie tylko drogi dojazdowej,
ale i w miar wygodnej cieki dojciowej, moe
okaza si szkodliwa dla przyrody i niebezpieczna
dla ludzi. Zadecydowano, e najlepszym rozwiza
niem bdzie transport lotniczy. Obowizek usuni
cia mieci z Suchej Kasprowej znalaz si wrd prac
kompensacyjnych wyznaczonych Polskim Kolejom
Linowym. Zgodnie z decyzj ministra prace porzd
kowe miay by wykonane jednak dopiero po za
koczeniu modernizacji kolejki na Kasprowy Wierch.
Kiedy kocem padziernika w Tatrach, w zwiz
ku z wiczeniami polskich onierzy wyjedajcych
na misj do Afganistanu, pojawiy si wojskowe mi
gowce uznano, e skoro kto zadecydowa, e woj
skowi piloci i tak musz szkoli si w lataniu nad
parkiem narodowym, dobrze by byo, aby przy oka
zji wywieli mieci. Dziki temu mieci bd krcej
zanieczyszcza obszar ochrony cisej, a w przyszym
roku nad Tatrami bdzie mniej haasu. mieci spa
kowano do 14 specjalnie uszytych worw transpor
towych o pojemnoci 1200 litrw i 1 grudnia prze
transportowano na Kalatwki, skd zostay zwiezio
ne samochodem ciarowym. Na wiosn, gdy zejd
niegi, konieczne bdzie jednak ponowne sprzta
nie Doliny Suchej Kasprowej.
Tomasz Zwijacz Kozica

Biuletyn

zima 2007

Rozmaitoci
wano kruszywo wapienne, a na krystalicznym grani
towe.
Rozwizalimy problem utrzymania grnego odcin
ka zejcia z Jaskini Mronej. Dziki wykonaniu schodw
drewnianych uoonych na belkach zrezygnowano ze
stosowania progw drewnianych i kamiennych, wko
pywanych w niestabilne podoe. W przyszym roku
przeprowadzona zostanie analiza, czy takie rozwizanie
zdaje egzamin. Jeli tak, to tego typu konstrukcje zasto
sowane zostan na stromych odcinkach szlakw poni
ej grnej granicy lasu.
W ramach prac remontowych przebudowano odci
nek szlaku Kunice Bocza oraz uzupeniono braki
i wyrwy na szlaku Kunice Kalatwki.
Na caej drodze Kiry Hala Pisana wypeniono dziu
ry i dokonano mechanicznej stabilizacji powierzchni oraz
zamontowano potykacze (200 szt.), majce zapobie
ga rozdeptaniu wzdu szlaku.
W Morskim Oku pracowano nad dostosowaniem sze
rokoci szlaku biegncego dookoa stawu do intensywno
ci ruchu turystycznego, a take naprawiono jego odcinki
pod moren po prawej stronie. Naprawiono te uszkodzo
ne kawaki szlaku do Dolinki za Mnichem, jak rwnie
pobocze drogi Wosienica Morskie Oko (m.in. napra
wa odwodnienia drogi, do czego wykorzystano korytka
odwadniajce z rozebranego parkingu na Wosienicy).
Na drodze lenej Wierch Poroniec Goy Wierch
pooono now nawierzchni granitow oraz zaoono
drewniane krawniki, a na szlaku przy kaplicy na Wik
torwkach (odcinek od strony Zazadniej) schody skon
struowano tak, aby nie powstaway w nich dziury.
Aby powstrzyma proces erozji dolnego odcinka
szlaku Adamica Gadkie Upaziaskie Chuda Turnia,
zastosowano progi drewniane, a w grnym odcinku usta
lono jego przebieg oraz zastosowano potykacze.
Przy szlakach w rejonie Doliny Waksmundzkiej usu
nito gazie zasaniajce wiato szlaku.
W przyszoci podczas remontw szlakw wiksz
uwag zwraca si bdzie na zahamowanie procesw
antropogenicznych przebiegajcych wzdu szlakw, zo
stanie take dokonana analiza tego niekorzystnego zja
wiska.
Jzef Chowaniec

Po pierwsze

nie szkodzi
W przyszoci
podczas remontw szlakw
wiksz uwag zwraca si
bdzie na zahamowanie
procesw antropogenicznych...

ziki piknej i dugiej jesieni udao si do

koczy remont tatrzaskich szlakw. W tym
roku, dziki uzyskaniu pozytywnej opinii
Rady Parku, zaczto stosowa do utwardza
nia nawierzchni drg i cieek materia po
chodzcy spoza parku. W roku 2006 w wyniku zmian
organizacyjnych Tatrzaskiego Parku Narodowego za
dania remontw szlakw przeszy z dziau Spoecznych
Funkcji Parku o Dziau Ochrony Przyrody. Zmiana ta
miaa na celu zwrcenie wikszej uwagi na ochron przy
rody w trakcie remontu szlakw.
Przede wszystkim zaleao nam na powstrzymaniu
niekorzystnych zmian, takich jak wydeptywanie wzdu
szlakw w przypadku zego doboru nawierzchni czy te
obchodzenie niewygodnych miejsc (np. zbyt wysokich
stopni). Zapobiec temu ma stosowanie w szerszym za
kresie potykaczy i ostrewek.
Udao si wyeliminowa rozkopywanie potokw
i rejonw przy szlakach, aby pozyska kruszywo spro
wadzono je ze wirowni pooonych w zlewni Dunaj
ca. Dziki niemu wyremontowano drog w Dolinie Ko
cieliskiej oraz szlak na Rusinow Polan od strony
Wierch Poroca. Zachowano przy tym zgodno kruszy
wa z podoem, a wic na podou wglanowym stoso

...i ten sam szlak po wykonaniu niezbdnych prac

fot. J. Chowaniec

fot. J. Chowaniec

Szlak Goy Wierch przed remontem

10

Biuletyn

zima 2007

Rozmaitoci

Kunice

wyadniay
fotografie A. Chmielowska

Dworek po remoncie

Dworek przed rozpoczciem prac

Obfite opady niegu w Tatrach

i Zakopanem na pocztku
listopada 2006 r. postawiy pod
znakiem zapytania powodzenie
prac rewitalizacyjnych
w Kunicach. Na szczcie
druga poowa listopada
bardziej przypominaa wiosn
ni pn jesie. Dziki temu
udao si nadrobi znaczn
cz opnie.

Dworek po remoncie

Dworek przed rozpoczciem prac

Karczma po remoncie

Karczma przed rozpoczciem prac

oraz lepiej wygldaj Kunice.

Gwnie dziki ukoczeniu za
sadniczych prac remontowych wo
zowni, kuni, dwch dworkw i karcz
my (ktra wbrew swej nazwie, przez
najblisze lata peni bdzie wycz
nie funkcj mieszkaln) oraz roze
braniu bunkra dotychczasowej stacji
transformatorowej. Ukoczono rw
nie wikszo prac przy elewacji
spichlerza. Przeciga si natomiast
adaptacja wntrz tego budynku do
potrzeb wystawienniczych. Oglny
wygld zespou dworskoparkowe
go, rewitalizowanego dziki finan
sowemu wsparciu Unii Europejskiej
oraz Zintegrowanego Programu Ope
racyjnego Rozwoju Regionalnego,
psuj jeszcze wykopy wok odsa
nianych i odtwarzanych fundamen
tw dworu Homolascw.
Tam, gdzie przed 150 laty sta
dwr, powstanie platforma widoko
wa, na ktr bd prowadzi dwu
biegowe schody. Miejsce to suy
ma organizacji imprez plenerowych.
Konstrukcja fundamentw pozwoli
jednak w nieokrelonej bliej przy
szoci na odbudow dworu.
Pocztek grudnia wprawdzie
sprzyja budowniczym, ale nie zmie
nio to faktu, e stan zaawansowa
nia robt w stosunku do planw na
rok 2006 r. wynis okoo 70 proc.,
natomiast w stosunku do caego,
zaplanowanego na dwa lata przed
siwzicia jest to okoo 30 proc.
(tzk)

11

Biuletyn

zima 2007

Rozmaitoci

Drniczwka

Zmiany

organizacyjne

grudnia 2006 r. wszed w ycie

nowy regulamin organizacyjny TPN.
Zmian dokonano w ramach Dziau Spo
ecznych Funkcji Parku. Polegay one
na powoaniu nowego stanowiska, kt
rego pracownik bdzie odpowiedzial
ny m.in za sprawy zwizane z uzgad
nianiem projektw studiw uwarunko
wa i kierunkw zagospodarowania
przestrzennego gmin oraz miejsco
wych planw zagospodarowania prze
strzennego, uzgadnianie lub opiniowa
nie warunkw zabudowy i zagospo
darowania terenu oraz pozwole na bu
dow, okrelanie zasady ksztatowania
krajobrazu oraz prawidowe ksztatowa
nie elementw maej architektury.

atrzaski Park Narodowy zyska kolejny sta

rynowy budynek. Dawna drniczwka przy
drodze do Morskiego Oka, koo Wodogrzmotw
Mickiewicza, jako wasno skarbu pastwa na
terenie parku narodowego zgodnie z ustaw
o ochronie przyrody przesza w zarzd TPN.
Dyrektor Pawe Skawiski zamierza, po wyre
montowaniu budynku, urzdzi w nim punkt in
formacji dla turystw ze sprzeda wydawnictw
parkowych. Dyury mogliby tam peni emery
towani ratownicy lub przewodnicy.

Organizacja imprez masowych

w parku narodowym

Dla kogo

bilety?

ostatnim czasie coraz czciej spotykamy

si z pytaniami czasem wrcz alem
dlaczego posiadajc czasowe zameldowanie lub
bdc wacicielem dziaki na terenie gmin poo
onych w granicach parku lub ssiadujcych, trzeba
opaca bilety wstpu. Czy np. sam fakt posiada
nia wasnoci nie powinien zwalnia z koniecz
noci kupowania biletu?
Ustawa o ochronie przyrody zwalnia z obo
wizku wnoszenia opat za wstp mieszka
cw gmin pooonych w granicach parku naro
dowego. Zgodnie z ustaw o ewidencji ludnoci
i dowodach osobistych pobytem staym jest za

mieszkanie w okrelonej miejscowoci pod

oznaczonym adresem z zamiarem staego prze
bywania. Nie odpowiada natomiast uytemu
w ustawie o ochronie przyrody sformuowaniu
mieszkacw gmin samo zameldowanie na po
byt czasowy, poniewa w myl cytowanej ju usta
wy pobytem czasowym jest przebywanie bez
zamiaru zmiany miejsca pobytu staego w innej
miejscowoci pod oznaczonym adresem lub
w tej samej miejscowoci, lecz pod innym adre
sem.
A zatem uprawnione do bezpatnego wej
cia na teren parku s osoby, ktre w dowodzie
osobistym posiadaj wpis staego zameldowa
nia na terenie gmin: Zakopane, Kocielisko, Po
ronin, Bukowina Tatrzaska.

fot. M. i T. Zwijacz Kozica

rwa zima. W tym okresie w TPN organizowanych jest wie

le imprez o charakterze rekreacyjnosportowym. Przypo
minamy, e zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 27 Ustawy o ochronie
przyrody organizacja imprez w parku narodowym wymaga
zgody dyrektora.

Zesp redakcyjny: Paulina Koodziejska, Szymon Ziobrowski; Wsppraca: dziay merytoryczne

Tatrzaskiego
Narodowego;
12
BiuletynParkuzima
2007
Wydawca: Tatrzaski Park Narodowy; Adres redakcji: Tatrzaski Park Narodowy, ul. Chaubiskiego 42a, 34500 Zakopane,
sekretariat@tpn.pl