In memoriam Frank Buijs

Baanbreker van het

radicalisme-onderzoek

Op 2 september jl. overleed Frank

Strijders van eigen bodem

het verschijnsel te onderzoeken. Aan de

Buijs (58) aan een hartaanval

Hoogtepunt in de wetenschappelijke

andere kant heb je de kritiek, alarmistisch

tijdens een wandeltocht in

loopbaan van Frank Buijs was in 2006

van aard, van mensen die zeggen dat dit

Zwitserland. Zo verliet hij

de publicatie van Strijders van eigen

onderzoek het probleem bagatelliseert,

bodem. Het boek over radicale moslims in

dat het doet alsof er niks aan de hand is.

onverwacht de weg die hij had

opengesteld voor maatschappelijk
betrokken onderzoek naar

Nederland was zijn publieke doorbraak.

Volgens zijn naaste collega, hoogleraar in

Empathie

de politieke theorie van etnische verhou-

In zijn in memoriam in de Volkskrant van

dingen Meindert Fennema, vormde

13 september stelt Fennema dat de

het succes van Strijders van eigen bodem

invloed van Frank Buijs op de wijze

de erkenning van Buijs baanbrekende

waarop de overheid het moslimradica-

Frank Buijs, verbonden aan het

poging om inzicht te geven in radicali-

lisme wil bestrijden groter is geweest

Instituut voor Migratie en Etnische

sering. Dit succes dankte hij aan het feit

dan veel deskundigen beseffen. Frank

Studies (IMES) van de Universiteit

dat hij een evenwichtige positie innam

Buijs was zich ervan bewust dat zijn

van Amsterdam, wilde het probleem

tegenover het radicalisme: aan de ene

bevindingen en de kracht van zijn

van radicalisme en extremisme serieus

kant het vraagstuk niet onderschatten,

argumentatie de overheid hielp om een

aanpakken. Hij was overtuigd van de

aan de andere kant mensen niet uitsluiten

genuanceerde positie in te nemen. In zijn

incorporerende kracht van de demo-

door veralgemenisering. In een niet

interview met mij: Onze opdrachtgever

cratie. De mens Buijs was mij, tijdens een

gepubliceerd deel van het interview zei

[de toenmalige minister van Integratie en

interview bij hem thuis in Rotterdam in

Frank Buijs tegen mij: Er tekent zich van

Vreemdelingenzaken Rita Verdonk, MC]

augustus vorig jaar, opgevallen door zijn

twee fronten kritiek af. Kritiek vanuit de

heeft ons vrijgelaten. Onze opdrachtgever

warmte. Hij was een paar keer, in reactie

ultralinkse kant. Mensen die zeggen: Je

heeft ons opgezocht, wetende wat onze

op mijn vragen, met name over zijn radi-

doet mee aan de hype over islamitisch

opvattingen zijn. Wat wij hebben geleverd,

cale verleden van maost, uitgebarsten in

extremisme. Je moet dat onderzoek niet

is het instrumentarium om dat vraagstuk

een sympathieke, bulderende, homerische

doen. Dat moet je niet tegen een onder-

van radicalisering genuanceerd en uitge-

lach. Om die lach stond hij bekend.

zoeker zeggen. Ik zeg dan: je moet het

balanceerd te benaderen.

juist doen om de aard en de omvang van

Strijders van eigen bodem was het eerste

radicalisme en extremisme.

28

Tijdschrift voor sociale vraagstukken

No. 10 / oktober 2007

foto: Martijn Beekman / HH

Mellouki Cadat

boek dat Frank Buijs schreef met mensen

Juist omdat dit terrein bijzonder vatbaar

professionals. En omgekeerd wilde hij van

die hij zelf had opgeleid. Zo had hij met

is voor beleidsmatige of instrumentele

de professionals horen wat hun erva-

zijn onderzoek de mogelijkheid om zijn

reductie. Frank Buijs daarover: Vele

ringen zijn; wat werkt, wat niet werkt.

ideen onder jonge wetenschappers

onderzoeken hebben als doel hand-

zoals zijn coauteurs Froukje Demant en

vatten en instrumenten te ontwikkelen

Atef Hamdy te verspreiden. Fennema

die bedoeld zijn om het probleem op te

typeert zijn erfenis voor de wetenschap

lossen. Het dreigt ten koste te gaan van

Mellouki Cadat is werkzaam bij de

als de combinatie van dicht bij de

de wetenschappelijke diepgang. Afstand

programma Leefbaarheid van MOVISIE.

empirie blijven en in grote mate empathie

nemen van de waan van de dag is van

Hij is projectleider culturele spanningen en

tonen voor de mensen die hij onder-

belang. Kijken naar themas die niet

radicalisering.

zocht.

direct geschikt lijken om radicalisering

Met dank aan Meindert Fennema.

Zijn inbreng zal worden gemist.

tegen te gaan, maar die een verdiepend

Afstand nemen

inzicht verschaffen.

Cadat, M. Denkwereld Salafi-jongeren

Meindert Fennema en Frank Buijs

Frank Buijs reisde namens het CRES

ontrafeld, TSS 7/8, juli-augustus 2006.

namen het initiatief tot oprichting van het

kriskras door het land. Hij sprak met

Cadat, M., Democratie is een incorpore-

interuniversitaire Centrum voor Radica-

leerlingbegeleiders, jeugdpolitie en

rende kracht. Frank Buijs over islamitisch

lisme en Extremisme Studies (CRES).

functionarissen van justitile inrichtingen.

radicalisme, TSS 9, oktober 2006.

Met het CRES wilden zij Fennema

Hij wilde de sociale sector vertellen wat

Fennema, Meindert, Pionier van het

als voorzitter, Buijs als directeur de

de wetenschappelijke bevindingen op het

onderzoek naar radicalisme, de Volkskrant,

samenwerking tussen wetenschappers

gebied van radicalisering zijn. Daarnaast

13 september 2007.

en maatschappelijke organisaties bevor-

probeerde hij deze kennis toe te spitsen

deren op het terrein van radicalisme.

op de concrete praktijk van sociale

No. 10 / oktober 2007

Tijdschrift voor sociale vraagstukken

29