Sie sind auf Seite 1von 37

Electrnica de Instrumentao

Medio de Potncia

Jorge Guilherme 2008

#1

Electrnica de Instrumentao
Bibliografia:
Fernandes, Jos, Medidas Elctricas e Instrumentao, Escola
Superior de Tecnologia de Tomar.

Jorge Guilherme 2008

#2

Electrnica de Instrumentao
Potncia em C.C.
U = cte. , I = cte.

P = U.I [W]

Potncia em C.A.
p(t) = u(t) . i(t) [W]

Potncia instantnea

Num circuito resistivo puro i(t) = u(t) / R

i(t) em fase com u(t)

u2 (t )
p( t ) u( t ) i ( t )
Ri 2 ( t )
R
Num circuito reactivo

Z R jX

Elementos reactivos ou
armazenadores de energia

Elementos resistivos ou
dissipadores de energia
Potncia dissipada
(efectivamente consumida)
Jorge Guilherme 2008

Potncia reactiva
(trocada com a fonte)
#3

Electrnica de Instrumentao
p( t ) u( t ) i ( t ) [W ]

Potncia instnea
Potncia activa (potncia
efectivamente consumida pela carga)

S U ef I ef [VA ]

Potncia aparente (potncia posta


em jogo no circuito)

Q S 2 P 2 [VAr ]

Potncia reactiva (potncia trocada


entre o gerador e os elementos
armazenadores de energia - recativos)
Factor de potncia

P p( t )AV [W ]

S P 2 Q2
P
KP
S

Para carga resistiva pura e u(t) periodica:


T

U ef2

1
1
2
u
(
t
)
i
(
t
)
dt

u
( t )dt
U ef I ef S

T 0
RT 0
R

Q0

KP 1

Jorge Guilherme 2008

#4

Electrnica de Instrumentao
Em regime alternado sinusoidal com frequncia f (2 )
u( t ) U M sint , i ( t ) I M sint
p( t ) u( t )i ( t ) U M I M sint sint

sin A sin B

cos( A B ) cos( A B )
2

UM IM
cos cos2t
p( t )
2
p( t ) U ef I ef cos U ef I ef cos2t

Termo constante egual


ao valor mdio de p(t)

Jorge Guilherme 2008

Termo variavel no tempo, com


frequncia 2f e valor mdio nulo

#5

Electrnica de Instrumentao
P U ef I ef cos

Potncia activa em regime alternado sinusoidal

K P cos

Factor de potncia em regime alternado sinusoidal

P S cos
S U ef I ef
Q S sin

Obs. A amplitude do termo variavel de p(t) sempre maior


ou igual ao termo constante. H intervalos de tempo em que a
potncia negativa: potncia devolvida ao gerador.

Circuito RL

Circuito RC
[Fernandes 1999]

Jorge Guilherme 2008

#6

Electrnica de Instrumentao
Casos particulares:
Carga resistiva pura:
Carga indutiva pura:
Carga capacitiva pura:

= 0 cos = 1 , P = S , Q = 0
= 90 cos = 0 , P = 0 , Q = S
= -90 cos = 0 , P = 0 , Q = -S

U ef
cos = 1 P = S.cos = S =
= 0
R
sen = 0 Q = S.sen = 0

cos = 0 P = S .cos = 0

2
= 90
U ef
sen = 1 Q = S .sen = S = X
L

[Fernandes 1999]

Jorge Guilherme 2008

#7

Electrnica de Instrumentao
Compensao do factor de potncia:
Cargas fortemente reactivas
(baixo factor de potncia)

Obriga a sobredimensionamento
dos condutores e da potncia
disponivel nos geradores

Baixo consumo de energia


com elevada corrente
Perdas elevadas, quedas de
tenso na rede
Para instalaes de potncia
elevada o factor de potncia
deve ser > 0.85
Normalmanete as grandes
instalaes so caracterizadas por
cargas indutivas: motores electricos
e iluminao (balastros)

Jorge Guilherme 2008

#8

Electrnica de Instrumentao
Para compensar o caracter indutivo das cargas juntam-se baterias
de condensadores

Os condensadores so colocados em paralelo com a rede tentanto criar uma


componente capacitiva que anule a componente indutiva da corrente da carga.
As trocas de energia reactiva passam a dar-se entre as indutncias da carga e os
condensadores.

Nas horas de vazio, os condensadores tambm devem ser retirados para evitar
sobrecompensao facor de potncia capacitivo.
Jorge Guilherme 2008

#9

Electrnica de Instrumentao
Potncia Elctrica Trifsica:

U 1 ( t ) 2U 1ef sint
U 2 ( t ) 2U 2ef sint 2 3
U 3 ( t ) 2U 3ef sint 4 3
U12= 3 .U1 ou UC = 3.U S

Carga em estrela

composta

simples

A potncia em cada fase ser:


pi ( t ) U i ( t ) I i ( t ) com I i ( t )

U i (t )
Zi

pt (t ) p1 (t ) p2 (t ) p3 (t )

Em que Zi a impedncia de carga nessa fase.


Para cargas no equilibradas (impedncias diferentes
Pt P1 P2 P3
em casa fase), as potncias devem ser calculadas
Qt Q1 Q2 Q3
separadamente e a potncia total ser a soma das
potncias das 3 fases.
S t Pt 2 Qt2 S1 S 2 S 3
Jorge Guilherme 2008

#10

Electrnica de Instrumentao
Carga equilibrada ligada em estrela:

I L1 I L2 I L3

U12= 3 .U1 ou UC = 3.U S

Tenso composta

Tenso simples

P P1 P2 P3 3U S I L cos 3U C I L cos
Q 3U S I L sin 3U C I L sin
S 3U C I L

Jorge Guilherme 2008

#11

Electrnica de Instrumentao
Carga equilibrada ligada em tringulo:

I L1 I L2 I L3 I 3 I c arga

U C = 3 .U S

Tenso composta

Tenso simples

P 3 Pc arga 3U c arga I c arga cos


P 3U C I c arga cos 3U C

I
cos
3

Q 3U C I sin
S 3U C I
Jorge Guilherme 2008

#12

Electrnica de Instrumentao
Wattmetro electrodinmico

Circuito de tenso
u
K1
i L uAV =KW i L uAV
=K1 i L iV AV K 1 i L

R
R
V AV
V

P IuAV =KW P

R V >> XL V i V =

u
2

R V + XL

u
RV

Potncia activa
O Wattimetro electrodinmico indica o verdadeiro valor da potncia activa,
independentemente da forma de onda (valido tambm em c.c.)
Jorge Guilherme 2008

#13

Electrnica de Instrumentao
Metodo de ligao do Wattimetro

Montagem para altas


impedncias
KW i L u AV
KW i L u A uL AV
se u A uL KW PL

Montagem para baixas


impedncias
KW i L u AV
KW uL iV i L AV

se iV i L KW PL
Jorge Guilherme 2008

#14

Electrnica de Instrumentao
Compensao do Wattimetro
P uL iV i L iV AV uL i L AV
O enrolamento auxiliar construido por forma a
que o efeito da passagem de iV anule (compense)
o efeito correspondente na bobine de corrente.

Calibres do wattmetro:
3 calibres:
Umax limitado pelo circuito de tenso
Imax limitado pelo circuito de corrente
Pmax = Umax Imax

PERIGO: Para cargas cujo factor de potncia seja inferior a 1 (no resistivas
puras) podemos exceder Umax ou Imax sem que isso se traduza numa indicao
do ponteiro que exceda Pmax, uma vez que P = Kp Uef Ief.
Jorge Guilherme 2008

#15

Electrnica de Instrumentao
Forma de proteger o wattmetro:

excede-se o calibre Umax ou Imax sem exceder Pmax quando


cos R < 1 (carga indutiva)

Utilizar amperimetro e voltimetro para


verificar mximos de corrente e tenso

PERIGO: Podemos exceder Umax ou Imax sem exceder Pmax se I < Imax ou
U < Umax, respectivamente, mesmo que Kp = 1.

Jorge Guilherme 2008

#16

Electrnica de Instrumentao
Extenso do campo de medida do wattmetro:
Resistncia adicional RAD no circuito de tenso

U maxFINAL

R V + R AD
.UmaxINICIAL
=
RV

Pmax FINAL = K V . Pmax INICIAL K V =

R V + R AD
R
= 1 + AD
RV
RV

Potencia medida: P Potencia real: PR = K V . P

Necessidade de garantir a
equipotencialidade das bobines de
tenso e de corrente para evitar erros na
indicao do ponteiro devido a foras
de origem electroesttica.

Jorge Guilherme 2008

#17

Electrnica de Instrumentao
Transformadores de medida:
Transformador de tenso (TT) para ampliar o calibre de tenso
Transformador de intensidade (TI) para ampliar o calibre de corrente

PR u R .i L AV = u P .i P AV = K V .u S .K I .i S AV = K V .K I .u S .i S AV

Pmedida

PReal = K V .K I .PMedida

uP

K V = u Factor de ampliaao do T.T.


S

c/

i
K I = P Factor de ampliaao do T.I.
iS

Jorge Guilherme 2008

#18

Electrnica de Instrumentao
Erros no wattmetro:

PReal = U ef .I ef .cos
' < cos' > cos PMedida = U ef .I ef .cos ' > PReal

- Campos exteriores parasitas


Wattmetro Asttico com 2 sistemas wattimtricos

- Correntes induzidas (Foucault) iFOUC

Jorge Guilherme 2008

#19

Electrnica de Instrumentao
Medio de potncia activa trifsica
Sistema a 4 fios (ligao em estrela c/ neutro)
Carga equilibrada
I 1ef I 2ef = I 3ef = I l

= = =
2
3
1

Carga desequilibrada
I 1ef I 2ef I 3ef i 1 + i 2 + i 3 = i N


2
3
1

3U CI l cos carga equilibrada

P3 =
P + P + P Carga desequilibrada
2
3
1
Jorge Guilherme 2008

#20

Electrnica de Instrumentao
Medio de potncia activa trifsica
Sistema a 3 fios sem neutro (carga em estrela ou tringulo)

PT P1 P2 P3 U1 I1 AV U 2 I 2 AV U 3 I 3 AV

I1+I 2+I 3=0

PT U 1 I1 AV U 2 I 2 AV U 3 I 1 I 2 AV
PT U 1 U 3 I 1 AV U 2 U 3 I 2 AV
PT U 13 I1 AV U 23 I 2 AV PI PII
Jorge Guilherme 2008

Mtodo de Aron
(2 wattmetros)

Resultado independente de a carga estar ligada em


estrela ou em tringulo e do equilibrio (ou no) do
sistema trifasico. PI e PII so potncias fictcias sem
qualquer significado fisico (pode-se ter PI<0 ou PII<0)
#21

Electrnica de Instrumentao
Carga trifsica equilibrada (Mtodo de Aron)
Il

I
=
I
=
I
=
I
(carga
em
Y)
=
(carga em )
1
2
3
l

1 = 2 = 3 =

U13 = U 23 = U C (380V)

PI = U13I1 AV = U CI l cos - 30 U CI1cos - 30

PII = U 23I 2 AV U CI l cos + 30 U CI1cos 30


PI PII = U CI1 cos - 30 cos 30
PI PII = 3U CI1cos PT

Jorge Guilherme 2008

#22

Electrnica de Instrumentao
U CI l

= 0 PI = U CI l cos30 = 3 2

PI = U CI l cos - 30 = -60 PI = 0
= 30 P = U I
I
C l

Carga indutiva
> 60
PII < 0

cos < 0.5i

Carga capacitiva
< -60

PI < 0
U CI l

cos < 0.5c

=
0

P
=
U
I
cos30
=
3
=
P

II
C
l
I

PII = U CI l cos + 30 = 60 PII = 0


= -30 P = U I
II
C l
PI PII , dependendo de

Para > 60 (indutivo) PII < 0 necessario


inverter 1 dos circuitos do wattimetro e PT = PI PII

Para < -60 (capacitivo) PI < 0 necessario


inverter 1 dos circuitos do wattimetro e PT = PII PI
Wattimetro polifasico: Tem 2 sistemas
electrodinamicos sobre o mesmo eixo. Indica sempre
PT (no necessario inverter).

Jorge Guilherme 2008

#23

Electrnica de Instrumentao
Medio de potncia reactiva trifsica
Cargas trifasicas equilibradas (Metodo de Aron)
PI - PII = U CI l cos 30 cos 30

PI - PII = U CI l 2sen .sen30 U CI l sin


QT 3U CI l sin 3 PI - PII

Para > 60 Troca de ligaes no wattimetro II


Para < -60 Troca de ligaes no wattimetro I

QT 3 PI PII
QT 3 PI PII

Se a carga for desiquilibrada ser necessario utilizar instrumentos prprios para a medio de potncia
reactiva, Varimetros.
Jorge Guilherme 2008

#24

Electrnica de Instrumentao
Cargas monofasicas Varmetro electrodinmico
Q U ef I ef sin

Q U ef I ef cos90
i = I M .sen .t

u = U M .sen .t +

u' = U M .sen .t + - 90 Q = u'.i AV

Compensao de Rv e Ra
A resistncia R0 e a bobine (Ra,La) so
dimensionadas para f=50Hz. Caso f 50Hz
j no se garante que aV=90.
O uso de R0 e (Ra,La) torna o varmetro
electrodinmico num aparelho mais caro que o
wattmetro, para iguais calibres de corrente e tenso.

Jorge Guilherme 2008

#25

Electrnica de Instrumentao
Cargas trifasicas desequilibradas - Metodo dos 3 wattmetros
sistema a 4 fios

QT Q1 Q2 Q3

U
U

Q1 U 1 I 1 sin 1 U 23
Q2 U 2 I 2 sin 2
Q3 U 3 I 3 sin 3

QT Q1 Q2 Q3
Q 3 =

31
12

3 I cos90 P
3 I cos90 P

3 I 1 cos90 1 PI
2

II

III

PI PII PIII
3

3
3
3

Sistema a 3 fios

Sistema a 4 fios

carga equilibrada metodo Aron (2W)

carga desequilibrada metodo do neutro ficticio (2W)

carga equilibrada / desequilibrada metodo dos 3W

1
. PI + PII + PIII Supondo PI > 0, PII > 0 e PIII > 0
3
(cargas 1, 2 e 3 indutivas)

Jorge Guilherme 2008

#26

Electrnica de Instrumentao
Cargas trifasicas desiquilibradas - Metodo do neutro ficticio
(2 wattmetros) sistema a 3 fios

Q 3 = (u'1 i 1 ) AV + (u'2 i 2 ) AV - u'3 (i1 + i 2 )AV


Q 3 = (u'1 -u'3 )i1 AV (u'2 -u'3 )i 2 AV
Q T 3 PI PII
Jorge Guilherme 2008

Criao de um neutro artificial N, com


R3 = Rad + Rv , para que o sistema trifasico de
tenses se mantenha equilibrado em relao ao
ponto N
#27

Electrnica de Instrumentao
Contagem de Energia:
Energia Activa:

t2

W = P(t)dt
t1

Unidade de W: Joule (J)

1 J = 1 W x 1 s = 1 Ws (energia: W=P.t)

1 KWh = 1KW x 1h =1000W x 3600s = 3.6x106J


Jorge Guilherme 2008

#28

Electrnica de Instrumentao
Energia Reactiva:
t2

Wr = Q(t)dt
t1

Unidade de Wr usada na contagem: KVArh

1KVArh = 1KVAr x 1h

Compensao da energia reactiva

Jorge Guilherme 2008

#29

Electrnica de Instrumentao
Contador de Induo:

Fv induz correntes Iv no disco


Fi induz correntes Ii no disco
Fv interage com Ii originando Fv => Tv
Fi interage com Iv originando Fi => Ti
Jorge Guilherme 2008

#30

Electrnica de Instrumentao
Binrios motores:

TV V , I I i acao do fluxoV sobre a corrente I I i


induzida pelo fluxoI

FV .r

TI I , I I v acao do fluxoI sobre a corrente I I v

induzida pelo fluxoV

FI .r

Tm = Tv Ti
Binrio motor
Jorge Guilherme 2008

#31

Electrnica de Instrumentao
arg I arg V desfasagem entre os fluxosI e V
TM KV I sin K M U ef I ef sin

TM K M U ef I ef sin K M Q

90 TM K M U ef I ef cos K M P

A posio do shunt magntico SM e o valor da resistncia auxiliar RA permitem


controlar o ngulo atravs da actuao na disperso do circuito magntico de tenso
Jorge Guilherme 2008

#32

Electrnica de Instrumentao

man permanente binrio amortecedor TA cria a condio da velocidade de equilibrio

TM K M P

TA K An

n velocidade de rotao do disco

No equilibrio dinmico: dn/dt = 0


t2

N N ( t 2 ) N ( t1 ) n( t )dt
t1

N aW
Jorge Guilherme 2008

TM TA n
KM
W
KA

KM
P
KA

Um conta rotaes integra n ao longo do tempo:


a constante do contador [rot/KWh]
#33

Electrnica de Instrumentao
Contagem de Energia em Sistemas Trifsicos
Contador trifsico: 2 ou 3 sistemas motores (sobre o mesmo disco ou sobre discos
individuais solidrios com o mesmo eixo)
Ligao do contador trifsico: identica dos wattmetros na medio de potncia activa
Sistema trifsico a 4 fios (cargas equilibradas ou desiquilibradas): 3 sistemas motores

Jorge Guilherme 2008

#34

Electrnica de Instrumentao
Sistema trifsico a 3 fios (cargas equilibradas ou
desequilibradas): 2 sistemas motores mtodo de Aron

Jorge Guilherme 2008

#35

Electrnica de Instrumentao
Contagem de Energia Reactiva
Utilizao de contadores trifasicos de energia reactiva: montagens idnticas s da
contagem de energia activa
Utilizao de contadores trifasicos de energia activa: montagen idnticas utilizada na
medio de potncia reactiva com wattmetros

WR W ' / 3
Medida pelo contador

Jorge Guilherme 2008

#36

Electrnica de Instrumentao
Consumidores em B.T. com S < 19,8 kVA
Tarifa simples (1 contador)

Tarifa bi - horaria (2 contadores)

Consumidores com S>39.6kVA


Esquema total de energia activa e reactiva
Consumidores em B.T. com 19.8 < S < 39,6 kVA
Tarifa tri-horria (3 contadores

Jorge Guilherme 2008

#37

Das könnte Ihnen auch gefallen