Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
FranCL'JC{) ([8Jl);
UvrzAc, Jean de (dh2) h7971, L 'ar! de parler et d'crire correctement la langue fran als
e,
ou (;ratnttlClire pbilosophqua at littraire de cette langue, 2 voIs., Paris, Rmont,
SANf()Sl Mafia
Oitocentos,
doutoramento lpoliooplada).
THURoT, Franois: (2004) [1796], Tableau de:;progri}s de la sence gra.mmatfcale (Discours
prUfJ1maire 11Iermes dejarnes Harris). Introduction et notes d'AlldrJoly, Limoges,
L'Harmttan.
TORRE'), Amadeu
(1998),
STE
Quero manifestar
culn"
os
a lei de imprensa de 1966, parea ter aberto vias para desenvolver atravs da
edio de livros e revistas projectos afastados da submisso ditadura. Deste
modo, assstu-se ao surto de uma estratgia editorial baseada no "possibi lismo,
de la libertad hasta que el poder diga bastan. Para alm de outros, coincidem no
As ptmUCAES
em
Triunfo,
Triu.nfo,
uma das generalistas e outra uas literrias. A escolha recaiu, entre as primeiras,
Triunfo
nsula, entre
nesse sentido, bastante minoritrio mas j de longo curso nos anos sessenta e:
Cal/e,
Triunfo
La
na eroso do
sistema dentro dele tem muito a ver com o que Ezcurra chama de triunfo de las
luces, com certeza relacionado com o amplo contedo cultural e ideolgico da
CONTEXTIIAUZAO
democrtica de Espana despus deI asalto a la razn perpetrado por las hordas
franquistas en 1936 que Montalbn2, um elos seus mais destacados colaborado
res, lhe atribuiu. A revista (re)collhecida como espao aglutinador da opinio
pblica de esquerda, principalmente associada ao Partido Comunista de
Espanha, com o qual a maior parte das suas figuras basilares mantm ligaes.
Vrias vezes sancionada e sofrendo suspenses, destacava o seu compr01nisso
com os temas polUcos e, de facto, a maior difuso dela coincide com os
momentos de maior tram;cendncia poltica, nomeadamente em 1968 e depois
entre 1975 e 1977, tendo atingido o ponto mais alto em J976, com perto de 9.000
exemplares (Cabello, 1999:114),
nsula, surgi
Revista bihliogrfica de ciencias y letras3 da livraria do mesmo
que ha tenido lugar un salto econmico, han aparecido algunhas nuevas capas
medias, con una voluntad de homologacin de la que seda su base social y su
base econmica con las formas polticas y culturales (Carda Rico, 2002:38).
Para se conseguir essa homologao ser preciso aguardar at transio,
Jnesmo que a lberalizao cultural do regime, datada de 1962 e confirmada com
citado por Ezcurra na recente apL'eentao de Triw?{o Digital, iniciativa que supe a rea
pmio pblica da revista qll e , 110 (Uzer do seu Fundamental animador, ,fue smbolo de la resisteucia
intelectual aI franquismo. A. publicao est disponibilizada em www.t.rill1l.fodigiLal.com.
uma hipte.e colocada por Jos Maria Martnez eachem -e cira(b por Javier Suso Lpez na
700
701
cao,
pertencendo
Relavamente literatura, tambm 1974 o ano mais frtil, com pouco mais de
um dos que, como ele prprio afirmou, tendo ficado do lado vencido, 'V""
uma dzia de ocorrncias, que, mesmo sem marcarem uma presena llluito
prtica
totalidade
das
notcias
Cravos e no seguinte,
ao
mbo
da
poltica.
da guerra civil se viram obrigados a inidar uma nova vida. Passou de estar
gem entre ambos temas no ano 1975, que sendo o de maior nmero de
e da ideia de
Universitas:
da
(nsula! 335,
informaes sobre Portugal, dedica ateno aos aspectos literrios apenas numa
entrevista do orrmipresente Jos Moruen ao dr:lmaturgo Santareno e o crtico
teatral Carlos Porto. Isto apesar de chamadas de ateno como a que fazia Juan
E. Zniga em Julho de 1974 ao afirmar que "los ltimos acontecimientos de
portugal obligan -entre tantas apresuradas retlexiones- a una atenta considera
cin de las obras literarias aparecidas bajo el :lllterior Rgimen, especialmente
aquellas que tendan a reflejar las circunstancias del pas.
O valor e a funao orientadora da puhlicao forun, de facto, imediatamen
te reconhecidos, conforme se depreende do elogio que merece em
Selo 1972, p.2), onde se afirma que desempena imerinamente
nsula (3fO,
C. ..) un montn de
TrilJ:t!.fo
coisas, "una crtica de livros hech.-l desde bien entendidos criterios progresistas,
ensenanzas sobre teatro revolucionaria, el ideal de unas artes comprometidas
PRESENA(S) PORTIlGUESA(S)
--que
Fontes e Menndez (2004: 58) identificam como feito pela revista extrayendo
moralejas nacionales de Sllcesos internacionales--- a entrar em confronto mais
directo com o regime, sendo mais explcita e combativa. Nesse sentido, o rela
cionamento com os homolgos da oposio portuguesa data dos anos sessenta,
a partir da apario na fronteira de Badajoz do cadver de Humberto Delgado,
Em
nsula,
episdio foi relembrado pelo durante anos secretrio geral da redaco da revis
viva.
enrique%canito-2.pdf (Consulta r6.12.2006)- que a designao da revista como cientfica tenha sido
4-
tempo e
moclo,
primeiro
Nesse sentido, cita as tradues de Pessoa feitas por ngcl Crespo e o resgate de autores lusi
um estratagema para enganar a censura, para, desta forma, apressarem o" trmites e conerem menos
tanos pouco conhecidos, eomo Antero de Quental da mo do romancista e tradutor Juan Eduardo
Zi a.
PRESENA DA LITERATUllA
72
70J
NO TARDOliRANQUISMO E NA TRANSIO
PORTUGUESA
poesa p011uguesa dei siglo XVII (Madrid, Gredos, '956). O papel de ponte entre
ambas lnguas e culturas patenteia-se quando, na nsula consagrada a Portugal,
estudios sobre literatura p011uguesa (1978), obra editada pela Fundacin Juan
Marcb9 onde se reunem um trabalho do escritor e estudioso Mouro-Ferreira e
a apresentao de Vergllo Ferreira, a partir de uma srie de conferncias desen
hadas pela citada instituio no quadro das actividades culturais com que, em
Novembro de 1977 -mais exactamente, nos dias 24 e 25-, se festejou em Madrid
o 50 aniversrio da apario da PreserlaIO. Quanto preocupao comparatis
ta, manifesta na sua bibliografia, vem superfcie em muitos dos comentrios
que publica em nsula, por exemplo, apontando a influncia de Rubn Dado
Espanha.
9 a primeira das actividades que a fundao apresenta, soh a epgrafe .Presencia de Portugal",
na quarta pgina de LlI literatura y el tel/tro, um dos monogrficos de balano de meio sculo publi
cados em 2005. Outras salientadas, j fora do periodo em apreo, so a comemorao do quarto
ceutenrio do fdlecimento de Cames, em 1980, e as jornadas dedicadas a Pessoa, no ano seguinte.
A participao de especialistas de ambos os palses uma senha comum de todas elas, bem como
tendo feito amizade com Suzanne Brau, sempre importante nexo com a vida intelectual francesa
divulgadora de nsula na Frana.
7 A'isim, entre o posto em destaque no nmero de Vltice para Maro-Abril de 1976 figura a
duo para portugus da obra de Alfonso Sastre Histria de uma boneca abandonada ([,"ul'a,'
6uI. -A o. J 76. . 36).
5
6
PRESENyA DA LITERATURA
PORTIJG1JESA
NO TARDOFRANQUISMO E NA TRANSIO
referncias no ano 1974, da Revoluo dos Cravos; porm, a autoria que bas
tante plural; apesar dessa variedade de vozes, detecta-se uma undade que
portuguesa (r948), que ser seguido de Media siglo de lrica portuguesa (,952)-,
literria -em lngua original ou na recente verso castelhana- que permite reflec
CONCLUSES
actuante sobre a situao poltica e social do pas, na linha da arte til e COIn
prOlnetiua e da viso do artista como pea decisiva na transformao da
sociedade.
ditam a aberturLl a uma rica cultura poltica que tambm inclua valores e
ticas (PIata Parga, 19'-)9:21). Em termos de imprensa, a ltima dcada da ditadurn,
-e
sohretudo
em Triunfo, tambm
Espanha, cuja explicao apenas adntada por Alonso de los IDos ao afirmar
que aqui las gentes dei ofido o los lectores estn slo atentos a ciertas 1iteraturas
Tri:urfr)
como
na
llmuoGRAFlA
LVAREZ-UDE,
r nea ,
Tintero,
significado
(Madrid
de
1999),
13-20
(Tambm
disponvel
em
706
Anuano de
dias /iterarias galegos (Compostela 2002), pp. 39-53.
FONTES, Ignacio e MENNDEZ, Manuel ngel (2004), Et parlamento de pape'- Las
espano/as en la transicin democrtica, Madrid, APM, 2vols.
GARCiA RIco, Eduardo (2002), Vida, pasin y muerte de Triunfo. De cmo se apag aque- .
lia voz dei progresismo espafio/, B arcel ona , Flor deI Vlento Ediciones.
NNEz, Antonio (1970), "La pequena historia (nsula, 1946-1970)", nsula, 284-285 (Maddd
1970), pp. 24-26.
I.
Silva,
1988