Sie sind auf Seite 1von 135

AccueilExplorerRecherche

You

MohamedNadori
Dconnexion

slideshare
Importer

Back

MohamedNadori
Mesdocuments
Statistiquesducompte
Paramtresdecompte
Serviced'assistance
Dconnexion
Recherche

Accueil
Leadership
Technologies
ducation
Marketing
Design
Autresthmes
Recherche

DidyouknowSlideShareisaLinkedIncompany?Youraccountsarenowlinkedforaseamlessexperience.
Settings
YourSlideShareisdownloading.

ProchainSlideShare
Chargementdans...5

Pornographique
Diffamatoire
Illgal
Spam

OtherViolations

ThanksforflaggingthisSlideShare!
Oops!Anerrorhasoccurred.
97of98

Savingthisforlater?
GettheSlideShareapptosaveonyourphoneor
tablet.Readanywhere,anytimeevenoffline.

Textthedownloadlinktoyourphone
Votrenumrodetlphone +212

SendLink
Standardtextmessagingratesapply

Travauxdefindexercice
90,563
views

hassan1488(182SlideShares)
FollowFollowing
1610504
Publishedon01octobre2011

8commentaires
87mentionsJ'aime
Statistiques
Remarques

FullName
Commentgoeshere.
Ilya12heuresDeleteReplySpamBlock
tesvoussrdevouloirOuiNon
Votremessageapparatraici

Partagezvotreopinion...
Post

YounessMalih
mercimaisletelechargementestnondisponible
IlyaunmoisRpondre
tesvoussrdevouloirOuiNon
Votremessageapparatraici

KalilouIbrehimaSangare,DGatnon
merci
Ilya7moisRpondre
tesvoussrdevouloirOuiNon
Votremessageapparatraici

shildmouna
VousPouvezpublierlacorrectiondesexercicesd'amortissements
Ilya9moisRpondre
tesvoussrdevouloirOuiNon
Votremessageapparatraici

hassan1488
POURTLCHARGERVISITEZCELIEN
http://www.tifawt.com/economieetgestion/travauxdefindexercicecomptable/
IlyaunanRpondre
tesvoussrdevouloirOuiNon
Votremessageapparatraici

TaphaChicharitoatMoroccanAnonymous
MerciiiBcp
IlyaunanRpondre
tesvoussrdevouloirOuiNon
Votremessageapparatraici
ShowMore

AdilElbernaoui
2hoursago

MohammedELBassiri,ComptableatCasablanca,Morocco

2daysago

DerinSular
3daysago

NabilGassim,AirOperationsAssistantatONU
3daysago

SalamAlaycom
6daysago
ShowMore
Aucuntlchargement
Vues
Totaldesvues
90,563
SurSlideshare
0
partirdesajouts
0
Nombred'ajouts
1
Actions
Partages
125
Tlchargements
1,516
Commentaires
8
J'aime
87
Ajouts0
Noembeds
Signaleruncontenu
Signalercommeinappropri
Plainterelativeauxdroitsd'auteur
Nonotesforslide

Transcript
1.www.tifawt.com
2.www.tifawt.comSommaireRsumdethorie:Introduction
..7CH1Dprciationdes
immobilisations.10I1Lamortissementdesimmobilisations
..10I2Lesprovisionspourdprciationdesimmobilisations.24
Exercices27CHIILescessions
dimmobilisations.30Ilimmobilisationcdeest
amortissable30IILimmobilisationcdenestpasamortissable
31ExercicesCHIIILes
provisionspourdprciation(PPD)33II1LesPPDdeslmentsdelactif
circulant33II2Lesprovisionspourdprciationdescomptesdetrsorerie40

Exercices.41CHIVLesprovisionspour
risquesetcharges43
Exercices47CHVLesprovisions
rglementes49CHVILargularisationdescomtesdecharges
etdeproduitsIRgularisationdescomptesdecharges.50IIRgularisation
descomptesdeproduits..52
Exercices..54CHVIILestatsde
rapprochementbancaire
Exerciceswww.tifawt.com56585
3.CHVIIILacomptabilisationdesstockswww.tifawt.comII1Casdelentreprise
commerciale..60II2Casdelentreprise
industrielle.62CHIXAutresrgularisations:lescartsde
conversion.63
Exercices.65CHXEtablissementdu
CPCetdubilanetdterminationdursultatIEcrituresde
regroupement.66IIEcrituresdedterminationdu
rsultat66IIIEtablissementduCPC
68IVClturedescomptes..68VRouverturedes
comptes69CHXILtatdessoldesde
gestion72CHXIILeTableaude
financement.75Annexes:Etatsde
synthse81Etudesdecasde
synthse..88www.tifawt.com6
4.www.tifawt.comTRAVAUXCOMPTABLESDEFINDEXERCICEIRAPPEL:1Linventaire:
Avantdtablirlebilan,ilestncessairedeprocderuninventairedeslmentsactifsetpassifsde
lentreprise.Cetinventaireconsiste:)Dnombrerleslmentsdelactifetdupassif,)Evaluerces
lmentscestdireleurdonnerunevaleurrelleexprimeenmonnaienationale(dirham).2Principes
comptablesfondamentaux:Cf.moduleBasesdelacomptabilitgnrale.Rappelonscesprincipes:1.
Continuitdexploitation2.Permanencedesmthodes.3.Cothistorique4.Spcialisationdesexercices
5.Prudence6.Clart7.ImportancesignificativeIlfautrappelerquetouscesprincipesdoiventconverger
verslobjectifdelimagefidlede:)Lasituationfinanciredelentreprise)Sonpatrimoine)Ses
rsultats.Cestdanscetobjectifjustementquelonprocdeauxtravauxdinventaire.IIOBLIGATIONS
LEGALESETFISCALES:Laloicomptableimposetouteslesentreprisestenantunecomptabilit:1.
Dtabliruninventaireannueldeslmentsactifsetpassifsdelentreprise.2.Darrterlescomptesenfin
dexerciceenvuedtablirlestatsdesynthse:bilan,Comptedeproduitsetcharges,tatdessoldesde
gestion,tableaudefinancementettatdesinformationscomplmentaires(uniquementlebilanetleCPC
pourlesentreprisesdontlechiffredaffairesannuelestinfrieur7,5millionsdedirhams).7
www.tifawt.com
5.www.tifawt.comIIITRAVAUXDINVENTAIRE:1Caractreincompletetdiscontinudes
enregistrementscomptables:labalanceunedatedonne(avantinventaire)nedonnequunevue
densembleimparfaitedelagestionetdelasituationdufaitque:)lescomptesdegestionne
correspondentpasexactementlexploitationdelexercice)Lescomptesdebilannerefltentpas
ncessairementlaralitconomique.2Rgularisationspourredressements:ltablissementdestatsde
synthsesupposedoncdesrgularisationspralablesdescomptesdegestiondanslebutdedterminerle
rsultatexactenrespectantlestapessuivantes:OprationsdelexerciceBalanceavantinventaire
InventaireextracomptableVrifieretvaluerleslmentsdelactifetdupassifnotammentlesstocks
RgularisationsetredressementsdescomptesTravauxdefindexerciceBalanceaprsinventaireBL,
CPC,ESG,TF,ETICEcrituresdeclturedelexerciceEcrituresderouverturedeslivrespourlexercice
suivantwww.tifawt.com8
6.www.tifawt.comIVDETERMINATIONDURESULTATCOMPTABLE:Lecalculdursultat
comptableseffectuepartapessavoir:Rsultatdexploitation=produitsdexploitationcharges
dexploitationRsultatfinancier=produitsfinancierschargesfinanciresRsultatcourant=rsultat
dexploitation+rsultatfinancierRsultatnoncourant=produitsnoncourantschargesnoncourantes
Rsultatavantimpt=rsultatcourant+rsultatnoncourantRsultatnet=rsultatavantimpt
imptsurlesrsultatsProduitsdexploit.Chargesdexploit.xRsultatdexploit.xSolde=R.dexpl.
ProduitsfinanciersChargesfinanciresxRsultatfinancierxSolde=RfinancierProduitsnoncourants
ChargesnoncourantesxRsultatcourantxSolde=R.courantR.noncourantR.avantimptSolde=R
noncourantwww.tifawt.comSolde=R.avantimpt9

7.www.tifawt.comCHILADEPRECIATIONDESIMMOBILISATIONSPrambule:Les
immobilisationssujettesdprciationfontlobjetlafindelexercice,descorrectionsdevaleurqui
prennentlaformedamortissementset/oudeprovisionspourdprciationinscrireauxcomptesportantla
racine28et/ou29.Lescomptesdimmobilisationspouvantfairelobjetdunedprciationappartiennent
auxrubriques:21Immobilisationsennonvaleurs22Immobilisationsincorporelles23
Immobilisationscorporelles24/25Immobilisationsfinancires1Lamortissementdesimmobilisations
:IDfinitions:))))Lamortissementestlaconstatationcomptabledelabaissedevaleurdes
immobilisationssedprciantavecletemps(usure),lusage(facteurphysique)ouleprogrs
technologique(obsolescence).Ladprciationestcalculeforfaitairementdaprslestaux
damortissementenusage.Lamortissementestunetechniquederenouvellementdesimmobilisations
(reconstitutionducapital)Lamortissementpermetderpartirlecotdunlmentdactifimmobilissur
sadureprobabledevie.Terminologie:)))))Valeurdentre(VE):cotdacquisitionoudeproduction
delimmobilisationhorstaxesrcuprables.Annuitdamortissement(A):montantdelamortissement
pratiquannuellement.Duredevie(d):Duredevieprobable:apprcieenfonctiondefacteurs
physiques(usure)ouconomiques(obsolescence).Duredutilisationproprelentreprise(quipeut
treinfrieureladuredevie)choisieenfonctiondesapolitiqueoudesastratgiederenouvellement
desimmobilisations.Tauxdamortissement:nombredannesdutilisationexprimenpourcentage.t=
100/nombredannesSiduredevie=20ans,t=100/20=5%Amortissementscumuls(AC):total
desamortissementspratiqusdepuislacquisitiondesimmobilisations.www.tifawt.com10
8.www.tifawt.com))Valeurnettedamortissement(VNA):diffrence,unedatedonne,entrelavaleur
dentreetlesamortissementscumuls.Plandamortissement:tableauprtabliquidonnepourchaque
immobilisation,lamortissementannuel,lesamortissementscumulsetlavaleurnettedamortissement
lafindechaqueexercice(VNA).IIBasedecalculdelamortissement:Cestlavaleurdentreou
valeurdoriginetellequellefigureaubilan(cf.ModuledesoprationscourantesAcquisitiondes
immobilisations).Cettevaleurpeuttre:)Leprixdacquisitionaugmentdesfraisaccessoires(transport,
assurance,fraisdepose,..).Aexclurelesdroitsdemutation,honoraires,commissionsetfraisdacte))La
valeurdapportdanslecasdelaconstitutionoudelafusiondessocits.)Lecotreldanslecasdes
immobilisationsproduitesparlentreprisepourellemme.Exemple:Uneentrepriseaachetle1/1/2000
uncamionauprixde200000DH.Elleprvoitpourcecamionunedureprobabledutilisationde5ans.
Etablissonsleplandamortissementdecetteimmobilisation.Solution:VE=200000d=5anst=100/d=
100/5t=20%Celasignifiequececamionvaperdre,chaqueanne,uncinquimedesavaleur.Do,A
=VE/d=200000/5=40000.Celasignifiegalementque,lafindeladuredamortissement,laVNA
seranulle.PlandamortissementAnnes20002001200220032004Basedecalcul(VE)200000200000
200000200000200000Taux20%20%20%20%20%Annuit4000040000400004000040000
Amortissementscumuls4000080000120000160000200000VNA160000120000800004000040000
IIIPointdedpartdelamortissement:Cestle1erjourdumoisdacquisition(oudelachvement)
Cependantlesbiensmeubles(matriels,mobiliers),peuventtreamortispartirdu1erjourdumoisde
miseenserviceoudutilisationeffective.Exemple:www.tifawt.com11
9.www.tifawt.comUnemachineoutilestacquisepour85000le10septembreN.Lexercicecomptable
concideaveclannecivile.Tauxdamortissement15%.Calculonsle1eramortissement:Annuit
damortissement=85000x15%=12750.DotationauxamortissementsdelexerciceN=12750x4/12=
4250.IVTauxdamortissementenusage:)))))))))Immeublesdhabitationouusagecommercial:
4%Immeublesindustrielsconstruitsendur:5%Constructionslgres:10%Mobilier,agencementset
amnagementsdivers:10%Grosmatrielinformatique:10%Microordinateurs,priphriques,
programmes:15%Matrielroulant,matrielautomobileethippomobile:2025%Outillagedefaible
valeurautrequeloutillagemain:30%Concessions,brevets,licences:selonladuredelexclusivit.
Remarque:ilexistedestauxspciauxpourcertainescatgoriesdactivits:industrieshtelires,
exploitationsminiresetc.VComptabilisationdelamortissement:Annuitdamortissement=VExt
ouA=VE/d=dotationauxamortissementsdelexerciceDbit:undescomptesdechargessuivants:
6191DEAdelimmobilisationennonvaleurs6192DEAdesimmobilisationsincorporelles6193DEA
desimmobilisationscorporelles6391DAdesprimesderemboursementdesobligations6591DAEdes
immobilisationsCrdit:ComptedamortissementdelimmobilisationconcerneRappel:Lechiffre8en
deuximepositionindiqueuncomptedamortissementquandcecompteappartientlaclasse2.Pour
obtenirlenumroduncomptedamortissement,ilsuffitdinsrerlechiffre8endeuximeposition,dans
lenumrodecomptedelimmobilisationconcerne.www.tifawt.com12
10.www.tifawt.comExemples:2321btiments28321Amortissementsdesbtiments2340Matrielde
transport28340AmortissementdumatrieldetransportReprenonslexemplevudansleII,et
comptabilisonslamortissementlafindelexercice2003.lcritureaujournalseralasuivante:31/12/03

619340000DEAdesimmobilisationscorporelles283440000Amortissementdumatrieldetransport
DotationsauxamortissementsdelexerciceApplication:Le31/12/N,lesimmobilisationsduneentreprise
figurentaubilanpourleursvaleursdachatquisontlessuivantes:CompteVETauxdamortissementen
%BtimentsadministratifsMatrieletoutillageMobilierdebureauEmballagesrcuprablesidentifiables
600000120000110000400004151010Brevets90000Acquisilya3ans,expirentdans12ans.En
outre,lesfraisdeconstitutionfigurentpour100000etonlesamortitsur5ans.Travaildemand:passerau
journallescriturescorrespondantcesamortissementsannuels.31/12/N61912811DEAde
limmobilisationennonvaleurs20000Amortissementdesfraisprliminaires20000d61922822DEA
desimmobilisationsincorporellesAmortissementdesbrevets,marques,droitsetvaleurssimilaires
www.tifawt.com6000600013
11.www.tifawt.comd6193DEAdesimmobilisationscorporellesAmortissementdesbtiments
AmortissementdumatrieletoutillageAmortissementdesERidentifiablesAmortissementduMMBet
amnagementsdivers283212833228333283515700024000180004000110001Amortissementdes
nonvaleurs:Lesfraisprliminairespeuventtreamortisentirementdsle1erexercice,ladure
maximaledamortissementestde5ans.Ilestprfrable,cependant,delesamortirleplusttpossible.
Quantauxprimesderemboursementdesobligations,ellessontenprincipeamortiesauproratadesintrts
courus.Ellespeuventtregalementamortiesparfractionsgalesauproratadeladuredelemprunt,
quellequesoitlacadencederemboursementdesobligations.Maisenaucuncas,nepeuventtre
maintenueslactifdesprimesaffrentesdesobligationsrembourses.Ecritures:Dbit:6191DEAde
limmobilisationennonvaleurs6391DAdesprimesderemboursementdesobligations6591Dotations
auxamortissementsexceptionnelsdesimmobilisationsCrdit:2811amortissementsdesfrais
prliminaires2812amortissementsdeschargesrpartir2813amortissementsdesprimesde
remboursementdesobligationsLesdotationsauxamortissementsexceptionnelspeuventconcernerles
fraisprliminairesetleschargesrpartir.Exemple:Le1/2/N,lentrepriseaversaunotaireunesomme
de22000Dhreprsentantlesfraisdactes,honorairesetdroitsdemutationrelatifslacquisitiondun
btimentindustriel.Enfindanne,ilestdciddamortirlamoitidecesfrais.Prixdacquisition600000
payparchque.Ecrituresaujournal:www.tifawt.com14
12.www.tifawt.com1/2/N232112121Btimentsindustriels600000Fraisdacquisitiondes
immobilisations22000Banque619131/12/NDEAdelimmobilisationennonvaleur62200011000Am
desfraisdacquisitiondes2812111000immob.d619328321DEAdesimmobilisationscorporelles
30000Amortissementdesbtiments30000Dotationsauxamortissementsdelexercice2Amortissements
desimmobilisationsincorporelles:i.Immobilisationsenrechercheetdveloppement:Ellesdoiventen
principetreamortiesdansundlaimaximumde5ans.Encasdchecdunprojetderechercheet
dveloppement,lesdpensescorrespondantesdoiventtreimmdiatementamorties:Dbit:6591DAE
desimmobilisationsCrdit:2811Amortissementdelimmobilisationenrecherchedveloppementii.
Amortissementdesbrevets,marques,droitsetvaleurssimilaires:nLesbrevetsdinventionsont
amortissablessurladureduprivilgeouleurdureeffectivedutilisationsielleestpluscourte.oLes
marquesnesontnormalementpasamortissablessileurprotectionnestpaslimitedansletemps.pLes
procdsindustriels,modlesetdessinssontamortissablessilyarisquedobsolescence.www.tifawt.com
15
13.www.tifawt.comDbit:6192DEAdesimmobilisationsincorporellesOuparfois65912DAEdes
immobilisationsincorporellesCrdit:2822Amortissementsdesbrevets,marques,droitsetvaleurs
similairesiii.Amortissementdufondscommercial:Leslmentsdufondscommercial,quinebnficient
pasduneprotectionjuridiqueleurgarantissantunecertainevaleur,sontamortissables(clientle,
achalandage,droitaubail,nomcommercial,enseigne).Dbit:6192DEAdesimmobilisations
incorporellesOuparfois65912DAEdesimmobilisationsincorporellesCrdit:2823Amortissementdu
fondscommercial3Amortissementsdesimmobilisationscorporelles:nTerrains:Seulslesterrainsde
gisementssontamortissablessurladureprobabledpuisementduditgisement(carrires,sabliresetc.)o
Autresimmobilisationscorporelles:Ecritures:Dbit:6193DEAdesimmobilisationscorporellesOu
parfois65913DAEdesimmobilisationscorporellesCrdit:2832Amortissementdesconstructions2833
AmortissementdesITMO2834Amortissementdumatrieldetransport2835AmortissementduMMBet
amnagementsdivers2838AmortissementdesautresimmobilisationscorporellesRemarqueimportante:
Alexceptiondesnonvaleurs,lesimmobilisationsentirementamortiesrestentinscritesaubilantantqu
ellessubsistentdanslentreprise.www.tifawt.com16
14.www.tifawt.comVILessystmesdamortissement:Lesystmedamortissementvuprcdemment
estceluidelamortissementconstantoulinaire,danslequellannuitdamortissementestconstantecar
calculesurlavaleurdentredelimmobilisation.Orilexistedautressystmesdamortissementsavoir
:1.amortissementdgressif:Cesystmeatintroduitpourla1refoisauMarocparlaloidefinances

1994Ilestapplicable,suroptionirrvocable,auxbiensdquipementacquiscompterdu1erjanvier
1994,lexclusiondesimmeublesetdesvhiculesdetransportdespersonnes.nCalcul:Lecalculde
lannuitdamortissementseffectueenappliquantletauxdamortissementdgressiflavaleurnette
damortissement(VNA).Decefait,lesamortissementssuccessifssontdcroissants.Letaux
damortissementdgressifestobtenuenmultipliantletauxdamortissementlinaireparuncoefficientde:
)1,5siladuredamortissementest3ou4ans)2siladuredamortissementest5ou6ans)3siladure
damortissementestsuprieure6ans.Annuitdgressive=VNAxtxcExemple1:unemachineat
achete100000le1erjanvier2000.Duredamortissement5ans.Etablissonssonplan
damortissement.Tauxdgressif=20%x2=40%.Annes20002001200220032004Base
damortissement10000060000360002160021600Tauxen%4040405050www.tifawt.comAnnuit
4000024000144001080010800Amortissementcumul4000064000784008920010000017
15.www.tifawt.comSionappliqueuntauxdgressifpourlesdeuxderniresannes,ladernireannuit
serasuprieurelaprcdente.Cequiestcontraireauprincipedelamortissementdgressif.Onremarque
enoutre,quepourlanne2003lannuitconstante=21600/2=10800,doncsuprieurelannuit
dgressive(8640).Del,onretientlannuitconstante,calculetoujourssulammebase(21600).
Conclusion:Lorsque,audbutdunexercice:Lannuitconstante>annuitdgressive,onretient
lannuitconstanteAvec:annuitconstatnte=VNA/nombredannesrestantcourirLemme
raisonnementpeuttrefaitenconsidrantlestauxdamortissement.Eneffet:Pourlanne2003taux
constant=100/2=50%>tauxdgressif(40%)Onretientdoncletauxconstant.Cequinestpaslecas
pour2002:Tauxconstant=100/3=33,33<40.Exemple2:soitunemachineacquisele1/10/2000.VE
=1600.Duredamortissement5ans.Etablissonssonplandamortissement:Tauxdgressif=40%Plan
damortissementAnnes2000(3mois)20012002200320042005(9mois)TauxenBase
damortissement%160004014400408640405184403110,4057,143110,4057,14Annuit
Amortissementcumul1600576034562073,601777,281333,14640073601081612889,6014666,88
16000N.B:Cemodedecalculdelamortissementdgressifestconformelaloifiscalemarocaine
(Circulairedesimpts).www.tifawt.com18
16.www.tifawt.comTauxconstantAnnes2000(3mois)20012002200320042005(9mois)100/5=20
100/4,75=21,05100/3,75=26,66100/2,75=36,36100/1,75=57,14>tauxdgressif40o
Comptabilisation:Deuxoptions:1reoption:Onconsidrequelamortissementdgressifcorrespond
ladprciationrelle(amortissementconomique),optiondelaplupartdespetitesetmoyennes
entreprises,lesmmescrituressontpassesquepourlamortissementconstant.31/12/0061932833DEA
desimmobilisationscorporelles16001600AmortissementdesITMO31/12/0161932833DEAdes
immobilisationscorporelles5760AmortissementdesITMO5760Dotationsauxamortissementsde
lexercice2meoption:Onconsidrequelamortissementdgressifnecorrespondpasladprciation
relle,maistraduitseulementunavantagefiscal.Danscecas,lexcdentdelamortissementdgressifsur
lamortissementconstantconstitueunamortissementdrogatoire,inscritaupassifdubilansousformede
provisionsrglementes.Seullamortissementconomiqueestinscritdanslactifsoustractif,cequi
permetdeconserverlasignificationconomiquedursultat.Reprenonslexempleprcdentetcalculons
lamortissementdrogatoire:www.tifawt.com19
17.www.tifawt.comAnnesAnnuitdgressiveAnnuitconstanteDiffrence(amortissement
drogatoire)2000(3mois)1600800800,002001576032002560,00200234563200256,002003
2073,6032001126,4020041777,2832001422,722005(9mois)1333,1224001066,881600016000
Totalwww.tifawt.com020
18.www.tifawt.com31/12/0061932833DEAdesimmobilisationscorporelles800800Amortissement
desITMOd6594(65941)1351DNCauxprovisionsrglementes(ouDNCpouramortissements
drogatoires)800800PPamortissementsdrogatoires31/12/0161932833DEAdesimmobilisations
corporelles3200AmortissementdesITMO3200d65941351DNCauxprovisionsrglementes2560
Provisionspouramort.drogatoires2560d31/12/0261932833DEAdesimmobilisationscorporelles
3200AmortissementdesITMO3200d65941351DNCauxprovisionsrglementes256256Provisions
pouramort.drogatoires31/12/0361932833DEAdesimmobilisationscorporelles32003200
AmortissementdesITMOd135175941Provisionspouramort.drogatoiresReprisessuramort.
drogatoireswww.tifawt.com1126,401126,4021
19.www.tifawt.com31/12/043200DEAdesimmobilisationscorporelles61933200Amortissementdes
ITMO2833d13511422,72Provisionspouramort.drogatoires1422,7275941Reprisessuramort.
drogatoires31/12/052400DEAdesimmobilisationscorporelles61932400AmortissementdesITMO
2833dProvisionspouramort.drogatoires1351759412.1066,881066,88Reprisessuramort.
drogatoiresamortissementacclr:Ilsagitdunamortissementsuprieurladprciationnormaledes
immobilisations(amortissementconomique),autorisparfoisparladministrationfiscaledanslecadre

descodesdesinvestissements.Danscecas,lexcdentdelamortissementacclrsurlamortissement
conomiqueconstitueunamortissementdrogatoire.Cetamortissementestregroupaveclesprovisions
rglementesaupassifdubilan.Exemple:Soitunmatrielamortissablesur6ans.Envertuducodedes
investissementsindustriels,uneentreprisealedroitdelamortirsurlamoitidesaduredutilisation.VE
=36000,acquisle1/1/98.PlandamortissementAnneAmortis.conomiqueAmortis.fiscalAmortis.
drogatoire0060001200060000160001200060000260001200060000360006000046000
60000560006000www.tifawt.com22
20.www.tifawt.com31/12/0061936000DEAdesimmobilisationscorporelles6000Amortissementdes
ITMO2833d6594(65941)6000DNCauxprovisionsrglementes(ouDNCpouramortissements
drogatoires)60001351Provisionspouramort.drogatoiresMmescriturespour2001et200231/12/03
61936000DEAdesimmobilisationscorporelles28336000AmortissementdesITMOd13516000
Provisionspouramort.drogatoires759416000Reprisessuramort.drogatoiresMmescrituresen
2003,2004et2005Extraitdubilanau31/12/01ActifBrutAmetprovITMO3600012000Net24000
PassifMontantProvrglementes12000Alafindela3meanne,lamortissementconomiqueest
entirementcomptabilis,maisconomiquementlematrielestamortiuniquementpour18000.Pour
continuerlamortissementconomique,onreprendlesamortissementsdrogatoires.Decefait,les
crituresnontaucuneincidencesurlersultatpartirdela3meanne.3.amortissementexceptionnel
desimmobilisations:Compte6591:Dotationsauxamortissementsexceptionnelsdesimmobilisations(en
nonvaleurs,incorporellesoucorporelles)Cecomptepeuttreutilisdanslescassuivants:
www.tifawt.com23
21.www.tifawt.comSurutilisationdumatrielentranantunvieillissementrapidedesquipements)
Matrieldevenuinutilisableouinvendable)Matrieldevenuobsolte)Echecdunprojetenrecherche
dveloppementN.B:Lamortissementexceptionnelestdistinguerdelamortissementdrogatoire.Le
1errelvedunedcisiondelentreprise,lesecondrelvedundispositiffiscalourglementaire.)
Exemple:Ladirectionduneentrepriseindustrielleajugutilesurleplanconomiqueetfinancierde
pratiquerunamortissementexceptionnelsursesinstallationsinformatiquestouchesparlobsolescence.
Lavaleurbrutedecesinstallationsfigurantaubilanestde892000.letauxdamortissementpratiqu
depuis3anssurcesimmobilisationsestde20%.Ladirectionadciddeportercetaux30%.
Comptabilisation:31/126193DEAdesimmobilisationscorporelles28355Amort.dumatriel
informatique892000x20%d659128355Dot.Auxamort.Exceptionnelsdesimmobilisations178400
17840089200Amort.Dumatrielinformatique89200892000x10%2Provisionspourdprciation
desimmobilisations(PPD):Lesamoindrissementsdevaleursdesimmobilisationsrsultantdecausesdont
leseffetsnesontpasirrversibles,sontconstatspardesprovisionspourdprciation.Lesprovisionspour
dprciationserattachentprincipalementauximmobilisationsnonamortissablestellesquelesterrainset
lesimmobilisationsfinancires(titresdeparticipationprincipalement).LenumrodecomptedePPDest
obtenueninsrantlechiffre9en2mepositiondunumrodecompteintress.Lescomptesdeprovisions
utilisssontlessuivants:2920PPDdesimmobilisationsincorporelles2930PPDdesimmobilisations
corporelles294/295PPDdesimmobilisationsfinancires2941PPDdesprtsimmobiliss2948PPDdes
autrescrancesfinancires2951PPDdestitresdeparticipation2958PPDdesautrestitresimmobiliss
www.tifawt.com24
22.www.tifawt.com1ConstitutionouaugmentationdunePPD:Dbit:6194DEPPDdes
immobilisations6392DPPDdesimmobilisationsfinancires6596DNCauxPPDCrdit:undescomptes
deprovisionscidessusExemple:Nousdtenons1000actionsXacquises900DHlune(titresde
participation).Alinventaire,lecoursdelactionestde850DH.VE=900x1000=900000,cours
linventaire=850x1000=850000dounemoinsvaluede50000Comptabilisation:31/12/026392
2951DotationsauxPPDdesimmobilisationsfinanciresPPDdestitresdeparticipation50000500002
Diminutionouannulationduneprovision:Pourdiminuerouannuleruneprovisiondevenuesansobjet,le
comptedeprovisionestdbitencontrepartieduncomptedereprisessurprovisions:Dbit:2920,2930,
2941,2948,2951ou2958Crdit:7194Reprises/PPDdesimmobilisations7392Reprises/PPDdes
immobilisationsfinancires7596Reprisesnoncourantes/PPDExemple:Reprenonslexempleprcdent
etsupposonsquele31/12/03,lecoursdesactionsXestde920DH.Nousconstatonsuneplusvalue,etla
provisiondoittreannulepuisquelleestdevenuesansobjet.www.tifawt.com25
23.www.tifawt.com31/12/032951PPDdestitresdeparticipation50000500007392Reprises/PPDdes
immobi.financiresRemarqueimportante:Lorsdelacessiondelimmobilisation,laprovision
antrieurementconstituedoittreannule.www.dimaista.c.lawww.tifawt.com26
24.www.tifawt.comDEPRECIATIONDESIMMOBILISATIONS:TDExercice1:Unemachine
achete35000le29octobre2000figuredanslebilandefindexercicedu31/03/2003pouruneVNAde
24062,50.1.Calculerletauxdamortissementpuisladurenormaledutilisation.2.Etablirleplan

damortissementdecettemachine.Exercice2:Le1eramortissementconstantdunemachineachetele
24/4/Aest48375,lexerciceconcideaveclannecivile.Duredeviedubien6anset2/3.1.Calculerla
valeurdentre.2.Etablirleplandamortissement.Exercice3:(Exercice2000)Soldesavantinventaire
FraispralablesdedmarrageAmortissementConstructionsAmortiss.Mat.etoutillageAmortiss.Mat.De
transportAmortissDotationsdexploitationauxamortissements.8100Soldesaprsinventaire81004050
5500060755500022003600033003600067502200010687,502200084001280011462,50TAF:1.
Calculerlestauxdamortissementpratiqussachantquelentrepriseutiliselesystmedesamortissements
constantsetquetouteslesimmobilisationsonttacquisesdsledbutdelexploitation:le1/1/1998
lexception:DunemachineAportedanslecomptematrieletoutillageetacquisepour9000au
coursdelexercice2000dunefourgonnetteachete6000le30/04/19982.Quelleestladatedacquisition
delamachineA?3.Passerlescrituresdamortissementpour2000.www.tifawt.com27
25.www.tifawt.comExercice4:Le15/4/N,lentrepriseXachteunmatrielindustrielpourunevaleur
TTC198000(TVA20%),danscettesomme,deschargesdinstallationsontcomprisespourunevaleurde
24000TTC(TVAdductible).1.Dterminerlabasedamortissementdumatriel(VE).2.Dresserleplan
damortissementautauxdgressifde30%(coeff.3).3.Enregistreraujournallescritures:)Achat(50%
aucomptantparchque,50%crditaudelduneanne))Deladotationau31/12/N.Exercice5:Une
Entreprisecrele1/7/1998possdeleslmentssuivants:Matrieldebureauacquitsle1/7/1998pour
7200Mobilierdebureauacquis6000lammedateLecompteMatrieletoutillagefiguredansla
balanceavantinventairedu31/12/2002pour142500.IlcomprendunemachineXdeproductionacquise
ladatedecrationpour30000etunemachineYacquisele1/3/2002dontladuredevieprobableestde5
ans.Lescomptesdamortissementseprsententainsiau31/12/2002avantinventaire:Amortissementdu
matrieletoutillage15750Amortissementdumobilierdebureau2520Amortissementdumatrielde
bureau5040TAF:1.Dterminerlestauxdamortissement,2.Passeraujournallescrituresdedotations
delexercice20023.Prsenterlescomptesdelactiftelsquilsfigurentaubilanau31/12/20002Exercice
6:DelabalanceavantinventairedelentrepriseOmari,tabliele31/12/2000,onrelvelessoldes
suivants:)Matrieldebureau150000)Amortissementdumatdebureau105000Cematrielcomprend
:UnmatrielM1acquislacrationdelentreprisele1erjuillet1995.UnmatrielM2acquis3ans
plustard.TAF:Passerlcriturededotationau31/12/2000,lematrieltantamortissablesur5ans.
www.tifawt.com28
26.www.tifawt.comExercice7:Onaamortipendant4ansuneinstallationtechniqueentrepour300000
etamortieautauxannuelde15%.Alafindela5meanne,onestimeavoircommisuneerreur
dapprciationdesamortissementsetrviseleplandamortissementsurlabaseduneduredeviede10
ans(amortissementconstant)Quellecriturepasserlafindela5meanne?Exercice8:Dansla
balanceavantinventairedelamaisonBadraouionlit:ITMO7680Matrieldetransport10800Le
comptableangligdetenirdescomptesdamortissementetpratiquelamortissementdirect.LesITMO
onttacquisilya3ansetlematrieldetransportilya4ans.Lestauxdamortissementsont
respectivementde10et20%.www.dimaista.c.lawww.tifawt.com29
27.www.tifawt.comCHIILESCESSIONSDIMMOBILISATIONSLacessiondimmobilisation
constituepourlentrepriseuneoprationnoncourante,ilpeutsagirdimmobilisationsamortissablesou
nonamortissables.1Limmobilisationcdeestamortissable:Danscecas,lacessiondoittre
enregistreen3phases:1retape:Enregistrementduproduitdecession.Dbit:Comptedetrsorerieou
3481CrancessurcessionsdimmobilisationsCrdit:751Produitsdecessiondesimmobilisations2me
tape:Constatationdeladotationauxamortissementsdepuisledbutdelexercicejusquladatede
cession.3metape:EnregistrementdelasortiedelimmobilisationSoldesavantinventaireFrais
pralablesdedmarrageAmortissementConstructionsAmortiss.Mat.etoutillageAmortiss.Mat.De
transportAmortissDotationsdexploitationauxamortissements.8100Soldesaprsinventaire81004050
5500060755500022003600033003600067502200010687,502200084001280011462,50Dbit:
651.VNAdesimmobilisationscdes28..AmortissementsdesimmobilisationsCrdit:Compte
dimmobilisationconcernExemple:Unmatrieldetransportachetle1/1/2000pour100000est
amortissablesur5ans(amortissementconstant).Ilatcdle30/6/2002pourlasommede60000
crdit:www.tifawt.com30
28.www.tifawt.com30/06/02Crancessurcessionsdimmobilisations348160000PCdes
immobilisationscorporelles75136000031/12/02DEAdesimmobilisationscorporelles100006193
AmortdumatrieldetransportDotationcomplmentaire283410000d283465132340Amortdu
matrieldetransportVNAdesimmob.corporellescdesMatrieldetransport5000050000100000Prix
decessionVNA=Pluevaluesurcession2Limmobilisationcdenestpasamortissable:Dansce
cas,lesamortissementscumulssontnuls,etVNA=VELejourdelacession,onconstatelacession
commeprcdemment.Alafindelexercice,onpasselarticlesuivant:Dbit:6512VNAdes

immobilisationsincorporellescdesOu6513VNAdesimmobilisationscorporellescdesOu6514
VNAdesimmobilisationsfinancirescdesCrdit:Comptedimmobilisationconcern.Si
limmobilisationafaitlobjetduneprovisionpourdprciation,cellecidoittreannulelejourdela
cession.Exemple:Unterrainachet500000estrevendu800000contrechque.Comptabilisonsla
cession.www.tifawt.com31
29.www.tifawt.com51111751365132310Chquesenportefeuille800000Produitsdecessiondes
immobcorporellesVNAdesimmobcorporellescdeTerrains800000500000500000www.tifawt.com
32
30.www.tifawt.comLESCESSIONSDIMMOBILISATIONS:TDEXERCICE9:Danslebilanau
31/12/2002Matrieletoutillage38500Amortissementdumatrieletoutillage13475Cematrielacquis
danslecourantdelanne2000estamortiselonleprocdlinaire,lannuitpratiqueenfin2002taitde
5775.1.Dterminerletauxdamortissement2.Dterminerladatedacquisitiondudecematriel3.
Passerlescrituresdamortissementfin2003danslescomptesdamortissement4.Le3mai2004,ce
matrielestrevenduauprixde15000rglsparvirementpostal.Passerlescrituresrelativescette
cession.EXERCICE10:DanslabalanceavantinventairedelentrepriseOmari,tabliele31/12/2000on
trouve:ITMO750000AmortissementdesIMO110000Lematrielcomprend:UnemachineM2
acquise6moisaprslacrationUnemachineM3acquisele31/3/2000enchangedunemachineM1
acquiselacrationValeurdeM3=400000etlentrepriseaversenpluslasomme250000.Onsaitaussi
que:M1=2/3xM2.ettauxdamortissement10%.Lecomptablesestcontentdepasserlcriture
suivante:ITMO..250000Banque..250000TAF:1.Passerlcriturede
rgularisationdelchange2.Calculeretcomptabiliserladotationdedcembre2000Exercice11:Une
machinecrirepaye24000le1/1/1998atcdele30/6/200115000.Tauxdamortissement10%.
Seulelacessionatcomptabiliseetsonmontantportaucrditducomptematrieldebureau.TAF
:Rgulariserlescrituresdecession.www.tifawt.com33
31.www.tifawt.comCHIIILESPROVISIONSPOURDEPRECIATIONIDfinition:Lesprovisions
correspondentdeschargesincertaines(probables)quantleurmontant,ellessontconstatesenvertudu
principedeprudence.Ellessontnesaucoursdelexerciceetsontcomptabilisesenfindexercicepour
quelersultatobtenuaussiexactquepossible(objectifdimagefidle).Ilyatroistypesdeprovisions:
Pourdprciationdelactif(immobilisations,actifcirculant,trsorerie)Provisionspourrisquesetcharges
(durablesoumomentanes)Provisionsrglementes(dontprovisionspouramortissementsdrogatoires,
djvues))))IIProvisionspourdprciationdeslmentsdactif:APPDdesimmobilisations(cf.CHI
/dprciationdesimmobilisations)BPPDdelactifcirculant:Leslmentspouvanttresujets
dprciationcorrespondentauxrubriques:31Stocks34Crancesdelactifcirculant35Titresetvaleurs
deplacementLesprovisionscorrespondantessontinscritesauxcomptes:39PPDdescomptesdelactif
circulant1PPDdesstocks:a/Constitutiondelaprovision:Dbit:61961DEPPDdesstocksCrdit:Un
descomptesduposte391PPDdesstocksProvision=ValeurcomptableValeurrelle(ouvaleuractuelle
desstocks)www.dimaista.c.lawww.tifawt.com34
32.www.tifawt.comExemple:Surunlotdemarchandisesde10000,linventaireextracomptablervle
unedprciationde1000.Comptabilisonslaprovisioncorrespondante.31/12/N619613911DEPPDdes
stocks1000PPDdesmarchandises1000B/Rajustementdelaprovision:1ercas:Augmentation:
Ecritureidentiquecelledelaconstitution.Exemple:reprenonslexempleprcdentensupposantquen
finN+1,ladprciationrvleparlinventairephysiqueestde1600.Rajustonslaprovision.31/12/N+1
619613911DEPPDdesstocks1600PPDdesmarchandises16002mecas:Diminutiondelaprovision:
Dbit:391PPDdesstocksCrdit:7196ReprisessurPPDdelactifcirculantExemple:(suitede
lexempleprcdent)SupposonsquenfinN+2,laprovisionexistencedoittreramene1200.
Comptabilisonslerajustement.31/12/N+139117196PPDdesmarchandises400Reprises/PPDde
lactifcirculant4003mecas:Laprovisiondevientsansobjetquandlesstocksretrouventleurvaleur
dorigineouunevaleursuprieure:elleestannuledelammemanirequelorsdeladiminution.
www.tifawt.com35
33.www.tifawt.com2PPDdescrancesdelactifcirculant:a/Constitution:Dbit:61964DEPPDdes
crancesdelactifcirculantCrdit:394PPDdescrancesdelactifcirculantExemple1:Dotation
caractrecourant:Au31/12/N,parmilesclientsdelentreprise,M.Namdbiteurde6000estdevenu
douteux.Lentrepriseesprercuprer70%delacrance.Ilconvientde:1.Reclasserlacrancedevenue
douteuse2.Constituerlaprovisionsurlemontanthorstaxe.3424Clientsdouteuxoulitigieux3421
ClientsreclassementduclientNaim61964DEPPDdescrancesdelactifcirculant39426000PPDdes
CCRPerteprobable/Nam(6000/1,20)*30%600015001500Exemple2:Dotationcaractrenon
courant:Au31/12/N,parmilesautresdbiteursdelentreprisefigureFahmi,dbiteurde9000esten
rglementjudiciaire.Laperteprobableestestime40%dunominal.31/12/N+165963DNCauxPPD

descrancesdelactifcirculant3911PPDdesautresdbiteursPerteprobable/Fahmi40%30003000b/
Ajustement:1.Augmentation:Quelquesoitlecaractredelacrance(courantounoncourant),lcriture
dajustementestidentiquecelledelaconstitutionpourlecomplment.www.tifawt.com36
34.www.tifawt.com2.Diminutionouannulationdelaprovision:Exemple1:Crancecourante:Au
31/12/N+1,lapertesurNaimestestime20%(ancienneprovision30%).Nouvelleprovision=(6000/
1,20)*20%=1000.Ilfautramenerlaprovision1000.31/12/N+13942PPDdesCCR5007196
Reprises/PPDdelactifcirculantAjustementProvision/Naim500Exemple2:Crancenoncourante:
Au31/12/N+1,laprovisionsurFahmidoittreramene2000.31/12/N+13942PPDdesautresdbiteurs
100075963RNC/PPDdelactifcirculantAjustementProvision/Fahmi1000c/Utilisationdela
provision:Ilsagitdanscecasde:)Constaterlapertedevenuecertaine(chargecourante),)Annulerle
montantdelaTVAfacture)Annulerlaprovisionexistante.Exemple1:Crancecourante:Reprenons
lexempleprcdentensupposantquenN+2,leclientNaimrglelentreprise4000poursolde.
Lcriturederglementadjtpasse.Calculonslaperteetcomptabilisons..Perte/Naim=(6000
4000)/1,20=1666,67TVA=2000*20%=333,33Ecriture:www.tifawt.com37
35.www.tifawt.com31/12/N+261824456Pertes/crancesirrcouvrablesEtatTVAdue3424Clients
douteuxoulitigieuxPoursoldeducompteNaim1666,67333,332000d3942PPDdesCCR71961000
Reprises/PPDdelactifcirculant1000Exemple2:Crancenoncourante:Suitedelexemple2:au
31/12/N+1,Fahmiestdfinitivementinsolvable.Ecriture31/12/N+265854456Crancesdevenues
irrcouvrablesEtatTVAdue348875001500AutresdbiteursPoursoldeducompteFahmi9000d3942
PPDdesautresdbiteurs75963RNC/PPDdelactifcirculantAnnulationdelaprovision/Fahmi2000
2000Important:lapertedanscecasestunechargenoncourante.3PPDdestitresetvaleursde
placement:LesTVPsontacquisdansunobjectifdespculationetsontrmunrsparuntauxdintrtou
unepartdesbnficesdelaStmettrice.Ilssontentrsaubilanleurprixdachat.Nanmoins,lorsque
leurcourslinventairervleunemoinsvalue,ilyalieudeconstitueruneprovisionpourdprciation.
aConstitution:Dbit:6394DotationsauxPPDdesTVPCrdit:3950PPDdesTVPwww.tifawt.com
38
36.www.tifawt.combDiminutionouannulation:Dbit:3950PPDdesTVPCrdit:7394Reprisessur
PPDdesTVPImportant:Lesdotationsauxprovisionscommelesreprises,relativesauxTVP,sont
toujoursdetypefinancier.3CessiondesTVP:Ilconvientdanscecasde:Annulerlaprovision
ventuellesurlestitrescdsConstaterlaperteoulegainsurcession.))i.Casdunemoinsvalue:
Exemple:soientlesTVPSOMIacquisle15/7/02500000DH(valeurnominale1000).Au31/12/02,
lescoursdecestitresestde960.Le30/01/03,cestitressontcdscrdit990Dhlun.Solution:)VE
=1000)Cessionle30/1/03:Prixdecession=500x960)Rsultatsurcession=PrixdecessionVE=(
9901000)500=50003950Coursfin2002=960=>Provision=(1000960)x500=20000.PPDdes
TVP739449500Reprises/PPDdesTVP34826385350ii.Crancessurcessiondlmentsdelactif
circulantChargesnettes/cessiondesTVPTVPCessiondestitresSOMI200004950005000500000Cas
duneplusvalue:Reprenonslexempleprcdentensupposantquelestitresonttcds550000.La
cessionsestfaitecontrevirementbancaire.www.tifawt.com39
37.www.tifawt.comSolution:Rsultatdecession=550000500000=50000.3950PPDdesTVP
739449500Reprises/PPDdesTVP5141Banque738535020000Produitsnets/cessiondesTVPTVP
CessiondestitresSOMI55000050000500000CProvisionspourdprciationdescomptesde
trsorerie:Commepourlesautreslmentsdactif,lescomptesdetrsoreriepeuventfairelobjetdePPD
encasdeperteprobable.Exemple:notrebanqueestenrglementjudiciaire,laperteprobableestestime
18000.6396DotationsauxPPDdescomptesdetrsorerie590018000PPDdescomptesdetrsorerie
18000Annulation:59007396PPDdescomptesdetrsorerieReprises/PPDdescomptesdetrsorerie
www.tifawt.com180001800040
38.www.tifawt.comLESPROVISIONSPOURDEPRECIATION:TDEXERCICE12:Nousdtenons
100actionsXacquises730et300actionsYacquises80.Alinventaire,lescoursrespectifs(cours
moyensdedcembre)sontde710et88.Passerlescrituresdinventaireendcembre.EXERCICE13:
Comptabiliserlinventairelesprovisionssuivantes:)Pourdprciationdufondsdecommercedueune
modificationdutracdelaroutedesservantltablissement20000.)Pourdprciationde50titresde
participationachets7200etcots130lun(prixsurlemarchdestitres)Ensupposantquecestitressont
cdsaucoursdelexercicesuivant,passerlescrituresdecession.Prixdecession7600crdit.
EXERCICES14:Alabalanceavantinventaireau31/12/2000delentrepriseNordSudontrouveles
comptessuivants:Action.29450Prov.Pourdp.desactions.?Lexamenducompte
actionsdonnelesrenseignementssuivants:DsignationdesvaleursNombreVal.unitairedacquisition
205960Coursboursier31/12/9931/12/2000197195970950ActionsX?ActionsY20a.Dterminerle
nombredactionsX.b.Dterminerlaprovisionconstitueen99.c.Passerlescrituresdinventaire

ncessaireau31/12/2000.EXERCICES15:UneEntrepriseaacquis50actionsdelaStXpour7520,
danslecourantdelexercice1998.Endcembre1998,lecousdecesactionsestde148,60.Endcembre
1999,ilestde153.Endcembre2000ilestde146,30.Endcembre2001ilestde141,90.Lestitressont
revendusenmai2002aucoursde140,40(rglementparvirementbancaire)TAF:Ecrituresdinventaire
etdecession.www.tifawt.com41
39.www.tifawt.comEXERCICE16:Au31/12/2000,uneentreprisepossdelestitressuivants(TVP):10
actionsAVEunitaire800..coursau31/12/2000...90020actionsBVEunitaire2100..cours
au31/12/2000...2000Cestitressontcdsle1/5/2001crdit:Prixdecession:A.1000
B.2050TAF:Passeraujournallescrituresdinventaireetdecession.EXERCICE17:Une
entreprisevend10titresdelaStA1000chacunet20titresdelaStB1900chacun.LaVEdutitreA
est800,celledutitreBest2100.Comptabiliserlescrituresdecessioncrdit(TVP)EXERCICE18:Le
31/12/2002,labalanceavantinventairedelentrepriseCHEMSIprsentelessoldessuivants:Clients
ClientsdouteuxoulitigieuxPPDdesCCR1378101515692550?Aucoursdelexercice,certainsclients
ontrglleursdettes,maisaucunecriturenatpasse.Lesrenseignementssuivantsvoussontfournis:
NomsProvisionsCrancesHTTaux%FouadSlimaniDahbiZakiAzmi1770342089041002450
Montants5030403020?????RglementsdelexerciceHT5203000NantObservationsPour
soldeinsolvableporter50%Porter40%Parailleurs,onclasseparmilesclientsdouteux,le
31/12/2002,lesclientsDAOUDIetJAMAL:Daoudi:provisionconstituer30%de4500HTJamal:50
%de1750HTTAF:Enregistrerlesoprationsncessairewww.tifawt.com42
40.www.tifawt.comCHIVLESPROVISIONSPORRISQUESETCHARGESIDfinition:Ellessont
destinescouvrirdesrisquesoudeschargesnettementprcissquantleurobjetmaislaralisationetle
montantsontincertainslaclturedelexercice.IITypesdePPRC:LePCGEprvoitdeuxtypes:
Durables:dlaiprvuderalisationsuprieur12moisladatedeclturedelexercice.Ilsagitdes
comptesdelarubrique15.151Provisionspourlitiges155Provisionspourcharges(voirschmaci
dessouspourledtaildescomptes)Momentanes:dlaiprvuderalisationinfrieurougale12mois
ladatedeclturedelexercice:Comptesdelarubrique45(passifcirculant).IIIComptabilisationdes
PPRC:Dbit:=>6195DEPPRCou61955DEPdurablesPRCou61957DEPPRCmomentans=>6393
DPPRCfinanciers=>6595DNCauxPPRCou65955DNCauxprovisionsdurablespourRCou65957
DNCauxPPRCmomentansCrdit:undescomptesdesrubriques15ou45LannulationdesPPRCse
faitpar:Dbit:ComptedeprovisionconcernCrdit:ComptedereprisessurPPRCwww.tifawt.com43
41.www.tifawt.comAnoterquelareprisedoittretoujoursdemmenaturequeladotation(Exploitation,
financireounoncourante)Exemple1:Au31/12/N,lasuitedunlitigeavecuntransporteur,etaprs
consultationdesonavocat,lentrepriseAmalestime8000lemontantdesdommagesintrtsverser.
Dnouementdelaffaireprvuaucoursdelexercicesuivant.61957DEPPRCmomentans80004501PP
litigesSuivantlettrendelavocat8000Exemple2:Uneentrepriseadcid,aucoursdelexercice
2000,deraliserdestravauxdernovationdeseslocaux.Lecotestestim30000rpartirsur3
exercices.Ecriturepasserlafindesexercices2000,2001,2002:61955DEPPRCdurables155510000
PPchargesrpartirsurplusieursexercices10000TravauxdernovationrelatifslexerciceSupposons
quelestravauxsoientralissle15/3/2003aucotde34000.Ecriture?15/3/036133Entretienset
rparations441134000Fournisseurs34000TravauxdernovationIlfautenplusannulerlaprovision
constitue30000.Exemple3:Suiteuncontrlefiscal,lentrepriseAMALdevraprobablementpayer,
durantlexercicesuivantuneamendede15000.www.tifawt.com44
42.www.tifawt.com65957DotationsnoncourantesauxPPRCmomentanes45053400034000PP
amendes,doublesdroitsetpnalitsSuitecontrlefiscalLadotationestnoncourantecarlacharge
correspondanteestnoncourante.Exemple4:Le1/11/2002,laStAMALavenduunclientfranaisdes
marchandisespour300000Euros,rglementcrditde3mois.Aumomentdelavente,lecoursdelEuro
taitde10,90.Le31/12/2002,lecoursestde10,80.Le31/12/02,laperteprobablesurlacranceestde:
300000(10,9010,80)=30000.63934506DotationsauxPPRCfinanciersPPpertesdechange
www.tifawt.com300003000045
43.www.tifawt.com29PPDdesimmobilisations292PPDdesimmobilisationsincorporelles293
PPDdesimmobilisationscorporelles294/95PPDdesimmobilisationsfinanciresPPDdelactif39
PPDdescomptesdelactifcirculant391PPDdesstocks394PPDdescrancesdelactifcirculant395
PPDdesTVP59PPDdescomptesdetrsorerie15Durables151Risques:1Litiges2garanties
donnesauxclients3propreassureur*4pertessurmarchsterme*5amendes,doublesdroitset
pnalits6pertesdechangePPrisquesetcharges8autresprovisionspourrisques155Charges:1
Impts2Pensionsderetraiteetoblig.Similaires*5chargesrpartirsurplsrsexercices*8autres
provisionspourcharges45AutresPPRC:01litiges02garantiesdonnesauxclients05amendes,
doublesdroitsetpnalits06pertesdechange07pourimpts08autresprovisionspourRC1pour

amortissementsdrogatoires2pourplusvalueseninstancedimpositionProvisionsrglementes1354
pourinvestissement5pourreconstitutiondegisements6pouracquisitionetconstructionde
logements8autresprovisionsrglementes*Cesprovisionssonttoujoursdurableswww.tifawt.com46
44.www.tifawt.comPROVISIONSPOURRISQUESETCHARGES:TDExercice19:Unprocsesten
coursavecunreprsentantquelasocitNSalicenci.Unedemandededommagesetintrtsde150000
estformule.LaStestimequellevaperdreenpartieleprocsetquesonrisquepeutsvaluer50%de
lademande.PrsenterlcrituredeconstitutiondelaprovisionpourcetteSt.Exercice20:Lentreprise,
lasuiteduncontrlefiscale,pensetrecondamneuneamendede15000,ledlaideralisationdela
chargeestestim14moisladatedeclturedelexercice.AucoursdelexerciceN+2,le30/04,
lentrepriseestcondamne10000.1.Ecrituresau31/12/N2.Ecrituresau30/04/N+2.3.Mmecritures
ensupposantquelentrepriseestcondamnepayer30000.Exercice21:Unlitigeopposeunsalari
notreentreprise,onpensequunedcisionjudiciaireserarendueaucoursdelexerciceN+1(caractre
courant).Sommeestime60000.1.Passeslescrituresncessaires.Au30/07/N+1,lentrepriseest
condamneverser80000dindemnits.2.Ecritureaujournal.Exercice22:Aucoursdelexercice96,
lentrepriseadcidderaliserdegrostravauxderparation,dontlecotglobalestestim16000
quelledcidederpartirsur4exercices.1Passerlescrituresquidcoulentdecettedcision.2Les
rparationsontlieuenfvrier2000.Lafacturedufournisseurslve170000.Passerlescritures
correspondantes.Exercice23:LepassifdubilanduneStindiquefin98,99,2000:Prov.Rglem.PP
risquesPPcharges98138000900004000099200012700012000070000152000700000
www.tifawt.com47
45.www.tifawt.comOndisposeparailleursdeslmentssuivants:Reprisessurprovisionsrglementes:
34000fin99,0fin2000DotationsdexploitationauxP.P.R52000fin99,22000fin2000Reprisessur
provisionspourchargesrpartir:nantfin99,70000fin2000TAF:Reconstituerlescritures
dinventairerelativescesprovisionsfin99etfin2000.www.tifawt.com48
46.www.tifawt.comCHVLESPROVISIONSREGLEMENTEESIDfinition:Cesprovisionsne
correspondentpaslobjetnormaldesprovisions,ellessontcomptabilisescommetellesenvertude
dispositionslgalesourglementaires.Ellessontinscritesdanslarubriquecapitauxpropresassimils
carconstituentpluttlquivalentderservesnonlibresdimpts.IIComptes:Comptes135:(Voir
schmaprcdent)1351PPamortissementsdrogatoires(cf.chapitre1eramortissementdgressifet
acclr)1352PPplusvalueseninstancedimposition1354Provisionspourinvestissements1355PP
reconstitutiondegisements1356PPacquisitionetconstructiondelogements1358Autresprovisions
rglementesIIIComptabilisation:Laconstitutionoulaugmentationsepar:Dbit:6594DNCaux
provisionsrglementesCrdit:ComptedeprovisionconcernLarductionainsiquelannulationdela
provisionsepar:Dbit:ComptedeprovisionconcernCrdit:7594Reprisesnoncourantessur
provisionsrglementeswww.tifawt.com49
47.www.tifawt.comCHVIREGULARISATIONDESCOMPTESDECHARGESETDEPRODUITS
Cettergularisationestindispensableenvertuduprincipedelaspcialisationdesexercices,quiveutquun
exercicecomptablenesupportequeleschargesetlesproduitsquileconcernentetceuxlseulement.La
rgularisationconcerneaussibienleschargesquelesproduits.Quatrecassontenvisager:Charges
payerProduitsrecevoirProduitsChargesChargesconstatesdavanceIProduitsconstatsdavance
Rgularisationdescomptesdecharges:AChargespayer:Onconstatelafindelexercice,quedes
charges,imputablesauditexercice,nontpastcomptabilisesfautedepicesjustificatives.Ilconvient
delesenregistreraudbitdescomptesintresssparlecrditdelundescomptesdergularisation
suivants:Dbit:ComptedechargesconcernCrdit:4427RRRaccorder,avoirstablir4437
Chargesdepersonnelpayer4447Chargessocialespayer4457Etatimptsettaxespayer4487Dettes
rattachesauxautrescranciers4493IntrtscourusetnonchuspayerExemple1:Le31/12/02,des
marchandisesfigurentenstockalorsquelafacturecorrespondantenestpasparvenue.Montant72000
TTC.www.tifawt.com50
48.www.tifawt.com31/12/026111Achatsdemarchandises600004417Fournisseursfacturesnon
parvenuesLivraisondu25/12/0360000Montanthorstaxe=72000/1,20=60000Important:)Toutesles
crituresdergularisationdeschargesetdesproduitssefontaumontanthorstaxe,laTVAntantpasune
chargepourlentreprise.)Touteslescrituresdergularisationsontcontrepassesaudbutdelexercice
suivant.Contrepassationlouverturedelexercicesuivant:1/1/034417Fournisseursfacturesnon
parvenues611160000AchatsdemarchandisesContrepassationdelartdergularisationdu31/12/02
60000Alarceptiondespicesjustificatives,leschargessontcomptabilisesnormalementSion
supposequelafacturearrivele7/1/03,lcriturecettedatesera:7/1/0361113455144116000012000
AchatsdemarchandisesEtatTVArcuprable/chargesFournisseursFactureN72000Sionexamine
lecompteachatsdemarchandises,ilseprsenteraschmatiquementdelafaonsuivante:Achatsde

marchandises(2003)(1/1/03)60000(7/1/03)60000Lachargeaurat,decefait,entirementrattache
lexercice2002etnaaucuneinfluencesurlersultatdelexercice2003.www.tifawt.com51
49.www.tifawt.comExemple2:Le31/12/02,ilrestepayerleloyerdedcembremontant2000.
31/12/026131Locationsetchargeslocatives44872000DettesrattachesauxautrescranciersLoyerde
dcembre2000BChargesconstatesdavance:Certaineschargesenregistresdurantlexercice(pices
justificativesdjreues)sontimputableslexercicesuivant.Ellesdoiventtreannulesencrditantles
comptescorrespondants.Dbit:3491ChargesconstatesdavanceCrdit:Comptedechargesconcern
Exemple:Le31/12/02,onconstateque:1.Leloyerpayle1/11/02estrelatifauxmoisdenovembre,
dcembreetjanvier.Montanttotal36002.Desfournituresdebureauvalues1350nontpast
consommes.31/12/023491Chargesconstatesdavance613161254Locationsetchargeslocatives
Achatsdefournituresdebureau255012001350Loyerdejanvier03Fournituresdebureaunon
consommesLcritureestcontrepasseaudbutdelexercicesuivant.IIRgularisationdescomptesde
produits:AProduitsrecevoir:Certainsproduitslislexercicequisachvenontpast
comptabilissfautedepicesjustificatives.Ilsdoiventtreenregistrscommesuit:www.tifawt.com52
50.www.tifawt.comDbit:3417RRRobteniravoirsnonencorereus3427Clients,facturestabliret
crances/travauxnonfacturables3467Crancesrattachesauxcomptesdassocis3487Crances
rattachesauxautresdbiteurs3493IntrtscourusetnonchuspercevoirCrdit:Comptedeproduits
concernExemple:)Notrefournisseurnousapromisuneremisede900surlafacturedu20/12/02,lavoir
correspondantnapasencoretreu(achatdemarchandises))Lesmarchandisesrelativeslafacturedu
27/12/02nontpastlivresmontant8000HT.31/12/023417RRRobtenir,avoirsnonencorereus
34271Clients,facturestablir90080006119RRRO/achatsdemses7111900Ventesdemarchandises
auMaroc8000Lorsdeltablissementdespicesjustificatives,lesproduitssontcomptabiliss
normalement.BProduitsconstatsdavance:Certainsproduitscomptabilissdurantlexercicesontlis
lexercicesuivant.Ilconvientdelesrgularisercommesuit:Dbit:Comptedeproduitsintresss
Crdit:4491ProduitsconstatsdavanceExemple:Le1/12/02,reuleloyerdavancede3mois,4500
DH.71271Locationsdiversesreues30004491ProduitsconstatsdavanceLoyerdejanvieretfvrier
2003reusdavancewww.tifawt.com300053
51.www.tifawt.comREGULARISATIONDESCOMPTESDECHARGESETDEPRODUITSExercice
24:Lentreprisecontractedbutseptembre2000unempruntde300000autauxde14%lan.Lesintrts
sonspayablesau31/8dechaqueanne.Passerlcrituredergularisationdelexercice2000.Exercice25:
Dansuneentreprise,onfaitlesconstatationssuivantes:LefournisseurSEDapromislaveilledu31/12
daccorderunrabaisde800pourunelivraisondemarchandisesnonconformeslacommande.Lafacture
davoircorrespondantenestpasencoreparvenue.Lentrepriseadroitunecommissionde5%surune
oprationde6000pourlaquelleelleaservidintermdiaire.Unprtde30000ataccordpar
lentreprise.Lesintrtssontpayschaqueannele1/3davanceautauxde12%.Lentrepriseareuun
trimestredeloyer(novembre.,Dcembre.,janvier)montant9000payabledavance.TAF:passerau
journallescrituresdergularisationncessaires.Exercice26:Le30/9/2000nousavonscontractun
empruntde80000remboursableen4versementsannuelsgaux.Le1erremboursementcapitaletintrts
9,5%alieule30septembre2001etilatpasscettedatelcrituresuivante:
Emprunt..27600Banque..27600Rgulariser.Exercice27:Le31/8/2000
vousconstatezdansuneentreprise:Quuneprimedassurancepayabledavancepourunanatpayele
1eroctobrederniermontantde7000.Quilrestedanslentreprise:Dufuelpourlachaudiredelatelier:
12000Desfournituresdebureau500Quele1/12atpayleloyerpourunepriodede3mois
commenantlemmejour.Montantduloyertrimestriel7500.Rgulariserenfindexercice.
www.tifawt.com54
52.www.tifawt.comExercice28:Onconstateau31/12/99linventairelesfaitssuivants:1.Le
fournisseurAlaminousaenvoyunefacturede5476,50TTCdemarchandisesquiatcomptabilise
aprspaiement.Maiscesmarchandisesnontpastlivreslafindelexercice.2.Nousvaluons1000
DHlestockdecatalogues,prixcourant,chantillonsetautresmoyensdepublicit.3.Lundesdirecteurs
delentrepriseatenvoyenmissionltranger.Ildoitrentrerle1erjanvier.Onestimequelafacture
serade3000.4.Uncontrlefiscalaboutitrelvementde12000dimptsindirectslasuitedecalculs
erronseffectussurlesoprationsdelexercice.Lentreprisenapasencorereulanotificationauxfins
depaiement.www.tifawt.com55
53.www.tifawt.comCHVIIETATSDERAPPROCHEMENTLecomptebanque(ouchques
postaux)tenuparlentreprise,etlecompteclienttenuparlabanque(ouleschquespostaux)sont
rciproques.Lerapprochementdecesdeuxcomptespermetdevrifierleurconcordanceetdedtecterles
erreursventuelles.Enraisondesdcalagesdanslenregistrementdesoprations,lecomptebanque
tenuparlentrepriseneprsentepratiquementjamaislemmesoldelammedatequelecompte

entreprisetenuparlabanque.Cettediffrencepeutavoircommecause:)Lentrepriseamisdes
chquesetapasslescriturescorrespondantes,maisceschquesnontpastprsentsaupaiementpar
lesbnficiaires.)Labanqueprlvedesfraisdetenuedecompteetdescommissions,maislentreprise
nenestinformeexactementquelorsquelabanqueluienvoieunrelevdecompte.AComment
procder?1.Oncommenceparpointertouteslescriturespourlesquelleslarciprocitestparfaite.2.Sur
ltatderapprochement,ondisposelesdeuxcomptesrciproquesavecleurssoldesladateconsidre.
ComptebanqueCompteclientZ(tenuparlentrepriseZ)(tenuparlabanque)SoldedbiteurXSolde
crditeurY3.Oninscritdanschacundecescompteslesoprationsquileconcernent,maisquinysont
pasencoreenregistres,alorsquellessontdjinscritessurlautrecompte.Siaucuneerreurnat
commisedanslatenuedescomptes,ondoitalorsobtenirdessoldesopposs.4.Onenregistreensuitedans
lacomptabilitdelentrepriselescrituresrelativesauxoprationsdontellevientdeprendreconnaissance
parlerelevbancaire(agios,fraisbancaires,rglementdeffetsdomicilis,virementsenfaveurde
lentrepriseetc.).BExemple:Le31marsN,lecompteBMCEprsentedansnoslivres(nousStASNI)
unsoldedbiteurde14456,15DHetlerelevdecomptelammedatefaitapparatreunsoldeennotre
faveurde13652,30DH.Lepointagedesdeuxcomptesrvleque:a.desoprationsinscritessurle
comptetenuparlabanquenontpasencoretenregistresdansnoslivres:www.tifawt.com56
54.www.tifawt.com)))))b.Fraisdescomptede81,34DHsurremiselescomptedu28mars
Commissionsbancairesdu4metrimestre:132DHVirementnotreordreduclientAhmed:574DH
Domiciliationn51,rglele31marsparlaBMCE:2667,41DHCouponsdobligations(intrtsen
faveurdelentreprise,surdesprtsquelleaaccords:obligations)encaisssparlabanquepournotre
compte:246DHDautresoprations,enregistresdansnoslivres,nelontpastparlabanque:))
Chquen6341lordredufournisseurGhazi258,90DhChquen6443lordredufournisseurFatmi
998Dh.Ltatderapprochementpeuttredispos:CheznousLibellsChezlabanqueDbitCrditSolde
dbiteur14456,15Escompte(a)Commission(b)VirementAhmed574,00Domiciliation(d)Coupons
(e)246,00Soldedbiteuraprsrapprochement81,34132,002667,41LibellsDbitCrditSoldecrditeur
Chquen6341lordredeGhazi258,90Chquen6343lordredeFatmi998,00Soldecrditeuraprs
rapprochement12395,4013652,3012395,4015276,1515276,1513652,3013652,30Alasuitedece
rapprchement,enregistronsdansnoslivrescomptableslesoprationsdontnousavonsprisconnaissance
parlerelevbancaire:Escomptesureffetsdecommerce(compte6311)Commissions(compte6147)
PaiementdufournisseurpardomiciliationVirementreudeAhmedRevenusdetitres6311Intrtsdes
empruntsetdettes6147Servicesbancaires4411Fournisseurs(Z)5141Banque81,34132,002667,41
2880,75BMCE5141BanqueBMCE3421ClientsAhmed7325Revenusdest.immobiliss820,00
574,00246,00Aprscesenregistrements,lecompteBMCEestbien,dansnotrecomptabilit,dbiteur
de12395,40.www.tifawt.com57
55.www.tifawt.comETATDERAPPROCHEMENTBANCAIRE:TDSoitlerelevdecomptesuivant:
BANQUEPOPULAIREEtablissementCINEPHOTO24,AvMedVAgence:245Compten:1547000
Priode:1/07au31/07/2002MARRAKECHMonsieur,Nousavonsleplaisirdevousadresserlerelev
ciaprs,desoprationspassessurvotrecompteaucoursdelaprioderfrence.Date1/714/715/7
18/718/728/731/731/731/7LibellSoldenouveau..Chquen48
(rglementdunedette).Chquen47(consommationdessence)Domiciliation
chue.Encaissementdeffets..Encaissement
dunchquen12FraisdetenuedecompteDomiciliation
chueSolde...TotauxDbit
Crdit5000,00785,801246,00240,001290,50360,0010,00137,504231,206650,506650,50Les
mouvementsducompteBanquetenuparlentrepriseCINEPHOTOseprsententcommesuit:Compte
BanquePopulaireDate1/710/713/720/722/727/728/729/731/7LibellSolde
nouveau..Emissiondunchquen47..Emission
dunchquen48..Avisdecrdit(Bordereaun2)..Remise
lencaissement(chquen12)Emissiondunchquen49aufournisseurAlamiEmissiondun
chquen49(fournituresadminstr)Remisedunchquen34lencaissementRetraitpourles
besoinspersonnels(Chquen52)Solde.Dbit5000,00Totaux
7090,50Crdit1246,00785,801290,50360,00246,00718,40440,001450,002644,307090,50Prsenter
ltatderapprochementbancairepourlemoisdejuillet.www.tifawt.com58
56.www.tifawt.comEtatderapprochementComptabilitBanque:Rapprochementdumoisde:Nde
compte:DaprsnotrejournaldebanqueDaprsrelevdenotrebanqueLibellDbitCrditLibell
SoldefindemoisTotauxSolderapprochCrditSoldefindemoisTotauxDbitSolderapproch
www.tifawt.com59
57.www.tifawt.comCHVIIICOMPTABILISATIONDESSTOCKSICasdelentreprise

commerciale:Uneentreprisecommercialeestcellequiachtedesmarchandisesenvuedelesrevendreen
ltat.Lescomptesenregistrantlesvariationsdestockssontlessuivants:6114Variationdestocksde
marchandises6124Variationdestocksdematiresfournitures(matires1res,matiresetfournitures
consommables,emballages).Cescomptesnefonctionnentquenfindexercicepourconstaterlavariation
destocksentreledbutetlafindelexercice.Danslecasdelinventaireintermittent,linventaireextra
comptablesefaitunefoisparanlafindelexercice.Danscecas,onannulelesstocksexistantaudbut
del'exerciceetonconstatelesstocksdtenusenmagasinlafindelexercice.Exemple:)Le1/1/N,
stockinitialdemarchandises20000)Le31/12/N+1,stockdemarchandises=25000(valeursfournispar
linventaireextracomptable)3110marchandises(1/1SN)200006114variationdestocksdem/ses20000
20000(31/12)2500025000(annulationdustockinitialau31/12/N)ConstatationdustockfinalLecompte
destocksdemarchandisesexprimeparsonsoldelemontantdustockfinalquifigureraaubilan.Le
comptevariationdestockreprsente:)Unechargengative(enrichissement)encasdaugmentationdu
stock(soldecrditeur):SF>SI=>variationdestockpositive)Unechargepositiveencasdediminution
destocks(soldedbiteur):SF<SI=>variationdestockngativewww.tifawt.com60
58.www.tifawt.comEcrituresaujournal:31/12/N6114Variationdestocksdem/ses311020000
Marchandises20000Poursoldeducomptecrditd3110611425000Marchandises25000Variationde
stocksdem/sesConstatationdustockfinalSupposonsquelesachatsdemarchandisesdelexerciceN
slvent130000.Onsaitque:Achatsrevendusdem/ses=achatsdemarchandisesvariationdestocks
dem/sesARevendusdem/ses=Achatsdem/ses(Stockfinalstockinitial)Achatsrevendusde
marchandises=130000(2500020000)=125000DansleCPC,seulfigurelecompteachatsrevendus
demarchandisesaveclescharges.Lecomptevariationdestocksdem/sesestsold.6111Achatsde
marchandises6114variationdestocksdem/ses13000020000130000(31/12/N)(31/12/N)250005000
611Achatsrevendusdemarchandises1300005000Solde:125000Lescomptesconcernantlesmatires
etfournituresfonctionnentdelammemanirequeceuxdesmarchandises.Ilsagitde:3122Stocksde
matiresetfournitures6124variationdestocksdematiresetfournitureswww.tifawt.com61
59.www.tifawt.comIICasdelentrepriseindustrielle:1Principe:Lentrepriseindustrielleestcellequi
achtedesmatirespourlesrevendreaprstransformationOutrelecompte6124variationdestocksde
M/F,onutiliselescomtes:7131variationdestocksdeproduitsencours7132variationdestocksdebiens
produits7131variationdestocksdeservicesencoursCescomptesfonctionnentcommelecompte6124,
cestdirequlafindelexercice,ilssontdbitsdustockinitialetcrditsdustocksfinal(en
contrepartiedescomptesdestocksconcerns).CependantilssontrattachsauxproduitsdansleCPC:=>
SiSF>SI=>soldecrditeur=>ilsconstituentdesproduits=>SiSF<SI=>soldedbiteur=>ils
constituentdesproduitsngatifsfigurantavecunsigne()parmilesproduits2Particularitsdes
entreprisesindustrielles:danscesentreprisesondistinguedeuxtypesdestocks:)Ceux
dapprovisionnementetdematires1res,fonctionnentcommelecomptestocksdemarchandises:ce
stockvaluaucotdachatvientcorrigerparsavariationannuellelesachatscorrespondants.)Ceuxde
produitsfinis,produitsintermdiairesetencours,valusaucotdeproduction.Lavariationdestocks
sajouteauxventesalgbriquementpourdterminerlaproductiontotaledelentreprise.Production=
ventes+variationdestocksdeproduits=ventes+(SFSI)Conclusion:LavariationdestocksdeM/F
estretranchedescharges(auniveaudesachatscorrespondants))Lavariationdestocksdesproduitsfinis
etencoursestajouteauxproduits:Variationpositiveencasdaugmentation(+)Variationngativeen
casdediminution())www.tifawt.com62
60.www.tifawt.comCHIXAUTRESREGULARISATIONS:ECARTSDECONVERSIONEnfin
dexercice,ilconvientdergulariserlensembledescrancesetdetteslibellesenmonnaietrangre.
Deuxcaspeuventseprsenter:1.Danslecasdunepertedechangeprobable,ilfautconstaterlcartde
conversiondemmequuneprovisionpourpertedechange(principedeprudence)2.Danslecasdun
gaindechangeprobable,constaterlcartdeconversionN.B:Lorsquelescomptesdcartsdeconversion
sontutilissparlentreprise,cesderniersdoiventobligatoirementtrecontrepassslouverturede
lexercicesuivant.Exemple1:Le1/1/98,laStavenduunclientamricaindesmarchandisespour5000
$US.Lorsdelavente,lecoursdu$taitde8.10.Le1/6/98:laStaencaiss2000$dececlient.Cours
cettedate8,20DHLe31/12/98:lecoursestde1rehypothse:8,50Dh2mehypothse:7,601/4/98
3421Clients405007111Ventesdemarchandises405001/6/98514134217331Banque16400Clients
Gainsdechange162002001/6/9834214701Clients1200Augmentationdescrancescirculantes12001
rehypothse3701342131/12/98DiminutiondescrancescirculantesClients15001500d63934506
DPPRCfinanciers1500Provisionspourpertesdechangewww.tifawt.com150063
61.www.tifawt.comExemple2:LaSAduSUDaralis,courant2000,lesoprationsendevises
suivantes:Le1/7/2000,unempruntde10000000deFFautauxde10%lansurunedurede10ans
versentirementenbanque.Au1/7/2000,lecoursduFFtaitde1,50DH1rehypothse:au

31/12/2000,cours:1FF=1,802mehypothse:au31/12/2000,cours:1FF=1,40Ecritures
comptables:1/7/0051411481Banque15000000Empruntsauprsdestabdecrdit1500000031/12/00
27201481AugdesdettesdefinancementEmpruntsauprsdestabdecrdit300000030000001re
hypothse31/12/00639311516DPPRCfinanciersPPpertesdechange1rehypothse14811720
30000003000000dEmpruntsauprsdestablissementsdecrditDiminutiondesdettesdefinancement
100000010000002mehypothsewww.tifawt.com64
62.www.tifawt.comECARTSDECONVERSION:TDExercice:LaStPARITEXaeffectules
oprationssuivantesaveclesUSA(oprationsendevises)1.le10/11/2000:importationdemarchandises
pour1400$aucoursde8,50DH.Datederglement15/2/20022.le12/11/2000:exportationde
marchandisespour1800$aucoursde8,55DH.Echance15/4/2002Lecoursdudollarau31/12/2000est
de9DHLecoursdudollarau31/12/2001estde9,8DHLecoursdudollarau15/2/2002estde8,4DHLe
coursdudollarau15/4/2002estde8,4DHPasserlescrituresaujournal.www.tifawt.com65
63.www.tifawt.comCHXETABLISSEMENTDUCPCETDETERMINATIONDURESULTATI
Ecrituresderegroupement:Aprsinventaireetcrituresdergularisation,ladterminationdursultatse
faitenvirant,dansuncomptedesynthseuniquelessoldesdescomptesdechargesetdeproduits.
Cependant,dansleCPC,seulesfigurentlesrubriques.Doncessitderegrouperlescomptesdun
mmepostedansdescomptesderegroupement(numrodeduposteauquelonajoute0enterminaisonet
mmeintitulqueleposte).Exemple:Produits:Soitunextraitdelabalanceaprsinventaireau31/12/N:
21900009500007111ventesdem/sesauMaroc7113Ventesdem/sesltranger7119RRR
accordsparlentreprise7127ventesdeproduitsaccessoires15000117800Ecrituresderegroupement:
31/12/N711171137110VentesdemarchandisesauMarocVentesdemarchandisesltranger2190000
9500003140000Ventesdemarchandisesd71117119VentesdemarchandisesRRRaccordspar
lentreprise71277120VentesdeproduitsaccessoiresVentesdeB/Sproduits1500015000117800
117800IIEcrituresdedterminationdursultat:Ladterminationdursultatnetsefaitenvirant,dans
uncomptedesynthseunique,lessoldesdescomptesdechargesetdeproduits.Cettedterminationsefait
encascadeenutilisantlescomptesdelaclasse8.www.tifawt.com66
64.www.tifawt.com8100Rsultatdexploitation8300Rsultatfinancier8400Rsultatcourant8500
Rsultatnoncourant8600Rsultatavantimpt8800Rsultataprsimpt1Rsultatdexploitation:
8100Comptesdeproduits:Dbit:comptesdeproduitsdexploitationCrdit:8100Rsultat
dexploitationComptesdecharges:Dbit:8100RsultatdexploitationCrdit:Comptesdecharges
dexploitation2Rsultatfinancier:8300Dbit:comptesdeproduitsfinanciersCrdit:8300Rsultat
financierDbit:8300RsultatfinancierCrdit:Comptesdechargesfinancires3Rsultatcourant:
8400Onvirelessoldesdescomptes8100et8300(selonleursoldedbiteuroucrditeur)aucompte8400
4Rsultatnoncourant:8500Dbit:comptesdeproduitsnoncourantsCrdit:8500Rsultatnon
courantDbit:8500RsultatnoncourantCrdit:comptesdechargesnoncouranteswww.tifawt.com67
65.www.tifawt.com5Rsultatavantimpt:8600lesoldeducompte8400estviraucompte8600le
soldeducompte8500estviraucompte86006Imptsurlesrsultats:Dbit:6700Imptsurles
rsultatsCrdit:4453Etatimptsurlesrsultats7Rsultataprsimpt8800:Dbit:8600Rsultat
avantimptCrdit:8800Rsultataprsimpt8Rsultatnetdelexercice:1191ou1199Lesoldedu
compte8800seraviraucompte1191ou1199selonlanaturedusoldeDbit:8800Rsultataprsimpt
Crdit:1191silesoldeestcrditeurou1199silesoldeestdbiteurIIIEtablissementduCPC:LeCPC
estprsentenlisteafindedterminerlersultatencascade.Danslemodlesimplifi,lesproduits
financiersetleschargesfinanciressontregroupsavecleschargesetlesproduitsdexploitationet
apparaissentsousleschapeauxproduitscourantsetchargescourantes,alorsquilssontdistingus
danslemodlenormal.DanslemodlesimplifileCPCestcompltparunpetittableauoles
entreprisesdoiventmettreenvidencelamargebrutesurventsenltatetlavaleurajouteproduite.Les
oprationsconcernantlesexercicesprcdentssontnormalementportesdanslescomptesdesexercices
antrieurs,cequipermetderemplirlacolonne2duCPC.Lacolonnedestotauxdelexercice
prcdentestrempliepourpermettreunecomparaisondansletemps.IVClturedescomptes:)
Lensembledescomptesdegestion(classes6,7et8)atsoldlorsdeladterminationdursultat.Seuls
restentlescomptesdesituationquidoiventtreclturslafindelexerciceetrouvertsaudbutde
lexercicesuivant.Pourarrteruncompte,ontotalisesesdbitsetsescrdits,lesoldeestreportsur
lexercicesuivant.Cestlesoldenouveau.www.tifawt.com68
66.www.tifawt.com)Lorsdescrituresdeclturelescomptesprsentantunsoldedbiteursontcrdits,
ceuxprsentantunsoldecrditeursontdbits.Exempledcrituresdeclture:1000001111Capital
social4871191Rsultatnetdelexercice1481Empruntsauprsdestablissementsdecrdit150000
228321Amortissementdesbtiments12000028332AmortissementsdesITMO4000028340
Amortissementsdumatrieldetransport150004411Fournisseurs100001800004415Fournisseurseffets

payer4432Rmunrationsduesaupersonnel250004441CNSS118004443Caissederetraite4000
4452Etatimptsettaxesetassimils50004481Dettessuracquisitionsdimmobilisations180002321
Btiments1600002332Matrieletoutillage900002340Matrieldetransport200002486Dptset
cautionnementsverss7003111Marchandises600003421Clients2050003424clientsdouteuxou
litigieux200005141Banques2000005161Caisse13587TotalV769287769287Rouverturedes
comptes:Oncommenceparreporterlestotauxdelabalancedinventaire(exemplecidessous)Oncontre
passelescrituresdergularisationdeschargesetdesproduitsOnprocdelaffectationdursultat:
Danslentrepriseindividuelle,lersultatestvirdanslecomptecapitalpersonnelaprsprlvement
ventueldunepartdesbnfices:www.tifawt.com69
67.www.tifawt.comDanslessocits,lersultatnetestviraucomptersultateninstancedaffectation
enattendantlaruniondelassembleordinairedesassocispourdciderdelaffectationdfinitivedu
rsultat.LespertessontviresdansuncomptedbiteurReportnouveauouimputessurlesrserves
ousurlecapital.Exemple1:Ecrituredouverture(suitedelexempleprcdent)1/1/N+11600002321
Btiments2332Matrieletoutillage900002340Matrieldetransport200002486Dptset
cautionnementsverss700600003111Marchandises2050003421Clients200003424clientsdouteuxou
litigieux2000005141Banques135875161Caisse1111Capitalsocial1000001191Rsultatnetde
lexercice4871481Empruntsauprsdestablissementsdecrdit150000228321Amortissementdes
btiments12000028332AmortissementsdesITMO4000028340Amortissementsdumatrielde
transport150004411Fournisseurs100004415Fournisseurseffetspayer1800004432Rmunrations
duesaupersonnel250004441CNSS118004443Caissederetraite40004452Etatimptsettaxeset
assimils50004481Dettessuracquisitionsdimmobilisationswww.tifawt.com1800070
68.www.tifawt.comExemple2:LersultatdelexerciceNralisparlentrepriseNSMAestde217000.
Ilestaffectdelamaniresuivante:Prlvement100000Miseenrserves60000Lerestesans
affectation217000Rsultatnetdelexercice11911000005141Caisse1150Rserves600001161Report
nouveau57000AffectationdubnficeSchmarcapitulatifdestravauxdefindexerciceBalanceavant
inventaireInventaireextracomptable:lesconstatationsdecetinventairesontlabasedelamajoritdes
redressementsetdesrgularisationscomptables.Comptabilisationdesrgularisations:amortissements,
provisions,rgularisationsetc.EcrituresderegroupementdeschargesetdesproduitsEcrituresde
dterminationdursultatCPC,EtatdessoldesdegestionBalancedinventaire(seulsyfigurentles
comptesdesituationpourleursoldefinalquelonporteraaubilan)BilanClturedescomptesRouverture
descompteswww.tifawt.com71
69.www.tifawt.comCHXILETATDESSOLDESDEGESTION(ESG)Rappel:Lecomptede
produitsetcharges:LaprsentationduCPCrpond2objectifs:1.Faireapparatrelersultatcommele
cumulde3rsultatspartiels:exploitation,financier,noncourant.2.Dgagerdursultatdelexercicedes
margesetdessoldesintermdiairespermettantdavoirplusdinformationsdegestion(valeurajoute,
Excdentbrutedexploitation)LeCGNCaprvuunegnralisationdecettemthodedanalyseen
dfinissantunesuitedediffrences(ousoldes)entreproduitsetcharges:lessoldesintermdiairesde
gestion(SIG)ESG:LESGestuntatdesynthseobligatoirepourlesentreprisesdontlechiffre
daffairesatteintoudpasse7500000DHetquidoncdoiventtenirleurcomptabilitselonlemodle
normal.Cettatpermetde:Dcrireencascadelaformationdursultat(1repartiedutableau)
Calculerlacapacitdautofinancementdelentreprise(2mepartiedutableau.Cettatmentionneen
ttelesdatesdedbutetdefindelexerciceetceuxdelexerciceprcdent.ITableaudeformationdes
rsultats(TFR):LesdiffrentsSIGmisenvidencesontlessuivants:1.Lamargebrutesurventesen
ltat:cestlesoldefondamentalpourlesentreprisesdengoceMargebute/ventesenltat=ventesde
marchandisesAchatsrevendusdemarchandisesAchatsrevendusdemarchandises=Achatsde
marchandisesmvariationdestockdeM/ses2.Laproductiondelexercice=Productionvendue+P
stocke+PimmobiliseProductiondelexercice=VentesdeB/Sproduits+Variationdestockde
produits+ImmobilisationsproduitesparlentreprisepourellemmeLanotiondeproductionestrserve
auxentreprisesayantuneactivitdefabricationoudetransformationdebiensetservices.Pourles
entreprisesexerantlafoisuneactivitcommercialeetuneactivitindustrielle,ondtermine:Une
margecommercialepourcequiconcernelactivitdengoceUneproductionpourcequirelvede
lactivitindustrielle.www.tifawt.com72
70.www.tifawt.comDo:Productionglobale=Margebrutesurventesenltat+Productionde
lexercice3.Lavaleurajoute(VA):Ellesvalueparladiffrenceentrelaproductionglobaleetla
consommationdeB/Senprovenancedestiers.Ellemesurelacontributionquelentrepriseetson
personnelapportentlconomienationale.VA=PglobaleConsommationdelexercice
Consommationdelexercice=AchatsconsommsdeM/Fournitures+AutreschargesexternesLaVA
peutsedterminergalementparuneapprocheadditive:laVAproduiteparlentrepriseestpartageentre

:Lepersonnel:salairesetprestationssocialesLEtat:imptsettaxesLesapporteursdecapitaux
(associsetcranciers):intrts,dividendesLentreprise:bnficesmisenrserveetdotationsaux
amortissementsetprovisionsAinsilaVAsedfinitcommelarmunrationdesfacteursdeproduction.4.
Lexcdentbrutdexploitation(EBE)ouinsuffisancebrutedexploitation:ilreprsentelersultat
provenantducycledexploitation,cestlesoldequitraduitlemieuxlaperformanceconomiquede
lentreprisecarindpendant:)Delapolitiquedamortissement(acclroudgressif))Desonmodede
financement(interneouexterne))DelincidencedeslmentsexceptionnelsetdelafiscalitLEBEest
souventinterprtcommelersultatconomiquedelentreprise,ilpermetdescomparaisonsinter
entreprisesneutresdetoutepolitiquedegestion.Apartirdecesolde,onreprendlesautresniveauxdu
rsultatdirectementpartirduCPC.5.Lersultatdexploitation:RE=EBE+Autresproduits
dexploitation+ReprisesdexploitationAutreschargesdexploitationDotationsdexploitationCe
rsultatestcalculavantchargesetproduitsfinanciersmaisilprendencomptelesautreslments
dexploitation.CommepourlEBE,cesoldepermetdescomparaisonsdanslesquellesladiversitdes
modesdefinancementestneutralise.REmRsultatfinancier=RsultatcourantRcourantmRnon
courantImptsurlesrsultats=Rsultatnetwww.tifawt.com73
71.www.tifawt.comConclusion:lESGreprsenteundocumentessentielpourraliserlediagnosticdu
rsultatconomiquedelentreprise.IICAFetautofinancement:Lacapacitdautofinancementexprimela
capacitdelentreprisesautofinancercestdiresonaptituderenouvelersesquipementsetfinancer
sacroissanceparellemme.Elleestobtenueenajoutantaursultatnet:)Touteslesdotationsconcernant
lactifimmobilis)TouteslesdotationsconcernantlefinancementpermanentEtenretranchantles
reprisessurprovisionsetamortissements,surrisquesetchargesdurablesetsursubventions
dinvestissement.Ilfautaussiliminerlersultatnet(plusoumoinsvalues)descessions
dimmobilisations.ACAF:CAF=Rsultatnetdelexercice+Dotationsdexploitation+Dotations
financiresSaufdotationsetreprises/actiifetpassifcirculantsetsurtrsorerie+Dotationsnoncourantes
ReprisesdexploitationReprisesfinanciresReprisesnoncourantesProduitsdecession
dimmobilisationsYcomprisreprises/subventionsdinvestissement+VNAdesimmobilisationscdes
BLautofinancement:LAfestlereliquatdelaCAFdisponibleaprsdistributiondesbnfices
(dividendes)auxassocis)AF=CAFDividendesdistribuswww.tifawt.com74
72.www.tifawt.comCHXIITABLEAUDEFINANCEMENTPrambule:Lebilannouspermetde
calculerleslmentssuivants:FRF=FinancementpermanentActifimmobilisBFG=Actifcirculant
HTPassifcirculantHTTrsorerienette=TrsorerieActiftrsoreriepassifCependant,ilnenous
permetpasdecalculerlesmouvements(flux)quisesontproduitsaucoursdelexercicenileurorigine.Ce
quinousamnedterminerlesressourcesnouvellesetlamaniredontellesonttemployes.Dola
ncessitdaborderlanalysedynamiquepartirde2bilanssuccessifs.1PrsentationduTF:A
Synthsedesmassesdubilan:Exemple:SoientlesdeuxbilanssuccessifsdelentrepriseCORMA(en
milliersdeDH).Actif31/12/N31/12/N+1ActifimmobilisActifcirculantTrsorerieactif100007000
500012000900011000Totaux2200032000Passif31/12/N31/12/N+1Financementperm.Passifcirc.
HTTrsoreriepassif150006000100020000100002000Totaux2200032000Etudedesvariations:
Tableaudesynthsedesmassesdubilan:Remarque:LeFRFsuitlesvariationsdelactivit:Quandla
situationfinanciredelentreprisesamliore,leFRaugmenteaussi.Onditalorsquilyaamliorationdu
FR.Quandlasituationfinanciresedtriore,leFRdiminue.Onditalorsquelentrepriseaconsomm
unepartiedesonFR.www.tifawt.com75
73.www.tifawt.comVariationdubesoindefinancementglobal:Tellequelleressortdutableaude
synthsedesmassesdubilan.Variationdelatrsorerie:Elleestextraiteaussidutableaudesynthse
desmassesdubilan.LeT.E.Rfaitressortirlesmouvementsfinanciersintervenusaucoursdunexercice
savoirlesressourcesnouvellesdontlentrepriseadisposetlesemploisdontelleafait.Enrgle
gnrale,toutaccroissementdunlmentdactifettoutebaissedunlmentdupassifconstitueun
emploi.Aucontraire,touteaugmentationdunlmentdupassifettoutebaissedunlmentdelactif
constitueuneressource.1Ressourcesstablesdelexercice:a)Autofinancement:Rappel:
Autofinancement=CAFDividendesdistribusaucoursdelexercice.C.A.F=Rsultatnet+Dotations
durablesReprisesdurables+VNAProduitsdecessiondimmobilisation.b)Cessionsetrduction
dimmobilisation:Lescessionsdlmentsdactifapparaissentdansle(C.P.C)parmilesproduitsnon
courants.AussiretientondansleTFleprixdecessiondecesimmobilisationsquireprsenteune
ressourcedfinitivepourlentreprise.Lesrductionsdimmobilisationsfinanciresvisentlesrentressur
prtsetcranceslongterme.c)Augmentationdescapitauxpropresetassimils:Onretienten
ressources,lesaugmentationsducapitalquicorrespondentdesapportsnouveauxenespcesouen
nature.Decefait,sontexcluesdutableaudefinancementlesaugmentationsducapitalparincorporation
desrservesquisontsansimpactsurlesfluxfinanciersdelapriode.d)Augmentationdesdettesde

financement:Ilsagitdesempruntsnouveauxplusdunan.Emprunt(exerciceN)=Emprunt(Exercice
N1)+NouvelempruntRemboursement2Lesemploisstablesdelexercice:Acquisitionset
augmentationdesimmobilisations,Remboursementdescapitauxpropres,Remboursementdesdettesde
financement,Emploisennonvaleurs.www.tifawt.com77
74.www.tifawt.comLesfluxdemploisetderessourcesstablessontobtenus:Pourlautofinancement:
partirdelESGPourlesautresflux:directementpartirdugrandlivre(mouvementsdbitetcrditdes
comptesrelatifsauxpostesconcernsautableaudefinancement.Aladiffrencedesdeuxpremires
masses,lesmassesIIIetIVsontcalculespartirdesvariationsdesmontantsnetsdubilan:BFGobtenu
laligne6duTdesynthsedesmassesdubilanTNobtenuelaligne7Application:Au31/12/Net
au31/12/N+1,lesbilansschmatiquesdelentrepriseSOPRAFsontlessuivants(valeursenmilliersde
DH):31/12/NActifBrutFrprlimTerrainsBtimentsMatrielsD.&caut.StocksCCRBanquesTotaux
230234035105200740703032501030A&P42980234019012031/12/N+1Net18823402530
2860740684031301030BrutA&P35020203940734068075204050125019658Passif31/12/N
31/12/N+1Net272202025905350680711038701250781350199041018023142Capital
RservesRsultatD.defin.PPRCFCRTotaux6000163019407170340257819658102001301420
3600590720223142Informationscomplmentaires:1.AugmentationducapitalopreenN+1:*par
incorporationdesrserves:3000*parapportenespces:1200.2.Distributiondedividendesopreen
N+1:440.3.IlnyapaseudereprisessurprovisionsenN+1.4.Empruntmoyenterme1500contract
enN+1.5.MouvementsdimmobilisationsenN+1:*Acquisitiondunemachine:montantcalculer*
Cessiondunmatriel:valeurdentre2750,amortissement1790,prixdecession6956.Un
cautionnementatrembourslentrepriseenN+1.TAF:1CalculerlaCAFetlautofinancement2
Prsenterletableaudefinancement.www.tifawt.com78
75.www.tifawt.comVariations(ab)ISynthsedesmassesdubilanExerciceN+1a15940109124
Actifcirculant5moinspassifcirculant6=BFG(B)(45)7Trsorerienette(ActifPassif)=AB
Emploisc11402254842233941098072023=FRF(A)(12)Nb1708086585028Masses1
Financementpermanent2moinsactifimmobilis9970257810103778125073921030ressourcesd
46243614220Autofinancement=CAFdividendes.CAF=RN+Dotationsdurablesreprises+VNA
+produitsdecessionCAF=1420+2096+9601445+320=3351Dotations/fraisprliminaires=78
42=36Dotations/btiments=6www.tifawt.com79
76.www.tifawt.comIITableauemploisetressources:IRessourcesstablesdelexerciceEmplois
ExerciceRessources29113351Autofinancement(A)CapacitdautofinancementDistributionde
bnfices440Cessionsetrductionsdimmobilisations(B)Cessionsdimmobilisationsincorporelles
CessionsdimmobilisationscorporellesCessionsdimmobilisationsfinanciresRcuprationssurcrances
immobilisesAugmentationdescapitauxpropresetassimilsAugmentationsdecapital,apports
SubventionsdinvestissementAugmentationdedettesdefinancement(d)(nettesdeprimesde
remboursement)TotalIRessourcesstables(A+B+C+D)144560120015007116IIEmploisstablesde
lexercice(flux)Acquisitionsetaugmentationsdimmob(E)Acquisitionsdimmobilisationsincorporelles
AcquisitionsdimmobilisationscorporellesAcquisitionsdimmobilisationsfinanciresAugmentationdes
crancesimmobilisesRemboursementdescapitauxpropres(F)Remboursementdesdettesde
financement(G)Emploisennonvaleur(H)53205070120TotalIIEmploisstables(E+F+G+H)10510
3614IIIVariationdubesoindefinancementglobal3614(B.F.G)VIVariationdelatrsorerie220Total
gnral10730www.tifawt.com1073080
77.www.tifawt.comwww.tifawt.com81
78.www.tifawt.comANNEXES:BILAN(ACTIF)EntrepriseExerciceclosle...ACTIFBrutExerciceN
Amor&provNetExerciceN1NetACTIFIMMOBILISEIMMOBILISATIONENNONVALEURS
(A)FraisprliminairesChargesrpartirsurplusieursexercicesPrimesderemboursementdesobligations
IMMOBILISATIONSINCORPORELLES(B)ImmobilisationsenrechercheetdveloppementBrevets,
marques,droitsetvaleurssimilairesFondscommercialAutresimmobilisationsincorporelles
IMMOBILISATIONSCORPORELLES(C)TerrainsConstructionsInstallationstechniques,matrielet
outillageMatrieldetransportMobilier,matrieldebureauetamnagementsdiversAutres
immobilisationscorporellesImmobilisationscorporellesencoursIMMOBILISATIONSFINANCIERES
(D)PrtsimmobilissAutrescrancesfinanciresTitresdeparticipationAutrestitresimmobiliss
ECARTSDECONVERSIONACTIF(E)DiminutiondescrancesimmobilisesAugmentationdes
dettesdefinancementTOTALI(A+B+C+D+E)ACTIFCIRCULANT(HORSTRESORERIE)
STOCKS(F)MerchandisesMatiresetfournituresconsommablesProduitsencoursProduits
intermdiairesetrsiduelsProduitsfinisCREANCESDELACTIFCIRCULANT(G)Fournisseur
dbiteurs,avancesetacomptesClientsetcomptesrattachsPersonnelEtatComptesdassocisAutres
dbiteursComptesdergularisationACTIFTITRESETVALEURSDEPLACEMENT(H)ECARTS

DECONVERSIONACTIF(I)TOTALII(F+G+H+I)TRESORERIETRESORERIEACTIF
ChquesetvaleursencaisserBanques,TGetCPCaisse,rgiesdavancesetaccrditifsTOTALIII
www.tifawt.com82
79.www.tifawt.comCOMPTEDEPRODUITSETCHARGES(HORSTAXES)Exercicedu.
.au.OprationsModlenormalIIIEXPLOITATIONProduitsd'exploitationVentes
demarchandises(enl'tat)VentesdebiensetservicesproduitsChiffred'affairesVariationdestocksde
produits()*Immo.prod.parl'entrep.pourellemmeSubventionsd'exploitationAutresproduits
d'exploitationReprisesd'exploit.:transfertdechargesChargesd'exploitationAchatsrevendus**de
marchandisesAchatsconsommsdematiresetfournituresAutreschargesexternesImptsettaxes
ChargesdepersonnelAutreschargesd'exploitationDotationsd'exploitationTotalIIIIIVFINANCIE
RVVIVIIVIIINONCOUANTIXXXIXIIXIIIOFPPTTotalIIRsultatd'exploitation(III)
ProduitsfinanciersProduitsdestitresdeparticipationetautrestitresimmob.GainsdechangeIntrtset
autresproduitsfinanciersReprisesfinancires:transfertsdechargesTotalIVChargesfinanciresCharges
d'intrtsPertesdechangeAutreschargesfinanciresDotationsfinanciresTotalVRsultatFinancier(IV
V)RsultatCourant(III+VI)ProduitsnoncourantsProduitsdecessionsd'immobilisationsSubventions
d'quilibreReprisessursubventionsd'investissementAutresproduitsnoncourantsReprisesnoncourantes
transfertsdechargesTotalVIIIChargesnoncourantesVNAdesimmobilisationscdesSubventions
accordesAutreschargesnoncourantesDotationsnoncourantesauxamortissementsetprovisionsTotal
IXRsultatnoncourant(VIIIIX)Rsultatavantimpts(VII+X)ImptssurlesrsultatsRsultatNet
(XIXII)TotalDesProduits(I+IV+VIII)TotalDesCharges(II+V+IX+XII)RESULTATNET
ISGIMARRAKECHTravauxdinventairewww.tifawt.comSElazzaouiPage8384
80.www.tifawt.comETATDESSOLDESDEGESTION(E.S.G.)ITABLEAUDEFORMATIONDES
RESULTATS(T.F.R)Exercicedu:Exercice12IIV=MARGEBRUTESURVENTESENLETAT
PRODUCTIONDELEXERCICE(3+4+5)(B)VentesdebiensetservicesproduitsVariationstocksde
produitsImmobilisationsproduitsparlentreprisepourellemmeIIICONSOMMATIONDE
LEXERCICEAchatsconsommsdematiresetfournituresAutreschargesexternes=VALEUR
AJOUTEE345678+910V=(A)(6+7)(I+IIIII)(C)SUBVENTIONSDEXPLOITATIONImpts
ettaxesChargesdepersonnel11+12EXEDENTBRUTDEXPLOITATION(E.B.E.)ou
INSUFFISANCEBRUTEDEXPLOITATION(I.B.E.)(D)AutresproduitsdexploitationAutrescharges
dexploitation13+14Reprisesdexploitation,transfertsdechargesDotationsdexploitationVIVII
RESULTATDEXPLOITATION(+OU)RESULTATCOURANT(F)+/RESULTATNON
COURANT15X(E)+/RESULTATFINANCIERVIIIIXExercicePrcdentVentesdemarchandises
(enltat)Achatsrevendusdemarchandises+IIau=ImptssurlesrsultatsRESULTATNETDE
LEXERCICE(+ou)www.tifawt.com(G)85
81.www.tifawt.comIICAPACITEDAUTOFINANCEMENT(C.A.F)(a)AUTOFINANCEMENT1
Rsultatnetdelexercice:Bnfice+PerteDotationdexploitation(b)(453+165)Dotationfinancire
(b)Dotationnoncourantes(b)Reprisedexploitation(c)Reprisefinancires(c)Reprisenoncourantes(c)
(d)Valeursnettesdamortissementsdesimmobilisationscdes2+3+4+56789+III10
CAPACITEDAUTOFINANCEMENT(C.A.F)DistributionsdebnficesAUTOFINANCEMENT
www.tifawt.com86
82.www.tifawt.comTABLEAUDEFINANCEMENTISynthsedesmassesdubilanVariations(ab)
ExerciceN+1aMasses1Financementpermanent2moinsactifimmobilisNbEmploiscressourcesd
3=FRF(A)(12)4Actifcirculant5moinspassifcirculant6=BFG(B)(45)7Trsorerienette
(ActifPassif)=ABwww.tifawt.com87
83.www.tifawt.comIITableauemploisetressources:IRessourcesstablesdelexerciceEmplois
ExerciceRessourcesAutofinancement(A)CapacitdautofinancementDistributiondebnfices
Cessionsetrductionsdimmobilisations(B)CessionsdimmobilisationsincorporellesCessions
dimmobilisationscorporellesCessionsdimmobilisationsfinanciresRcuprationssurcrances
immobilisesAugmentationdescapitauxpropresetassimilsAugmentationsdecapital,apports
SubventionsdinvestissementAugmentationdedettesdefinancement(d)(nettesdeprimesde
remboursement)TotalIRessourcesstables(A+B+C+D)IIEmploisstablesdelexercice(flux)
Acquisitionsetaugmentationsdimmob(E)AcquisitionsdimmobilisationsincorporellesAcquisitions
dimmobilisationscorporellesAcquisitionsdimmobilisationsfinanciresAugmentationdescrances
immobilisesRemboursementdescapitauxpropres(F)Remboursementdesdettesdefinancement(G)
Emploisennonvaleur(H)TotalIIEmploisstables(E+F+G+H)IIIVariationdubesoindefinancement
global(B.F.G)VIVariationdelatrsorerieTotalgnralwww.tifawt.com88
84.www.tifawt.comETUDESDECASCASLAPERLELasocitLAPERLE,constituele
05/01/1995apourobjetlaproduction,limportationetlacommercialisationdejouets.Ellevous

communiquelesrenseignementsetlesdocumentssuivants:1.Balanceparsoldesau31/12/2000avant
inventaire.Ns11111140115214812321233223522832283328353121315034213424345523942
4411445651415161612161256130/6140616061706386658271211712773857585COMPTES
CapitalsocialRservelgaleRservesfacultativesEmpruntsauprsdestablissementsdecrdit
BtimentsMatrieletoutillageMatrieldebureauAmortissementsdesBtimentsAmortissementsdu
matrieletoutillageAmortissementsdumatrieldebureauStocksdematirespremiresStocksde
produitsfinisClientsClientsdouteuxoulitigieuxEtatTVArcuprablesurleschargesProvisionspour
dprc.DesclientsetcomptesrattachsFournisseursEtatTVAdueBanqueCaisseAchatsdematires
premiresAchatsnonstocksdematiresetdefournituresAutreschargesexternesImptsettaxes
ChargesdepersonnelEscomptesaccordsRappeldimptsVentesdeproduitsfinisVentesetproduits
accessoiresProduitsnetssurcessionsdeTVPRentressurcrancessoldeswww.tifawt.comSDSC
6000006000014000010000250000176000????17925516048911175026880331002100078000
16875130000449761700001350080700830024000850072002230001537532500540089
85.www.tifawt.com2.Tableaurelatifauximmobilisationsauxamortissementsetauxcessions.Imm
DatesobilisDacquisitionationsBtimentsMatrieletoutilMatrieldebureauDuresDutilisationDate
decessionPrixdecession1eramortissementDotationsDe1999Cumuldestsfin99ma250000176000?
05/01/9510/07/9509/04/95ValeursDentre??5ans28/12/001750?11000450025000?????La
cessiondelatotalitdumatrieldebureauatencaissecontrechquemais,aucunecriturenat
constate.3.Etatdesclientsdouteux.CranceTTCIDRISSIZERHOUNI2640017880Provisions1999
Encaissementsen200012000174009000ObservationsPoursoldeInsolvableLerecouvrementdela
crancesurleclientFATHI(5400DHTTC)estincertain.Ilestprudentdeconstitueruneprovisionde
40%.LetauxdeTVAsurlescrancesclientsestde20%.4.Linventaireextracomptableafaitressortir
cequisuit:Lestockdematirespremiresestde175000DHLestockdeproduitsfinisestde170000DH
Travaildemand:1.Passerlescrituresdergularisation,deregroupementetdedterminationdursultat
net.2.PrsenterleCPC,lebilanetlESG3.PrsenterlETIC.www.tifawt.com90
86.www.tifawt.comCAS:ENTREPRISEBADRDure:3heuresLabalanceavantinventairede
lentrepriseBADRpourlexercice2002seprsentecommesuit:NumroComptesSDSC100.000
Capitalindividuel11171200.000Empruntauprsdestablissementsdecrdits1481Fournisseurs
dimmobilisation120.0001486Provisionspourrisquesetcharges68.00015Matrieldetransport2340
550.000Mobilierdebureau150.0002350Matrieldebureau280.0002352Prts150.000241
Amortissementsdumatrieldetransport2834140.000Amortissementsdumobilierdebureau105.000
2835Amortissementsdumatrieldebureau82.50028352Marchandises194.5003111Clients65.400
3421Clientsdouteuxoulitigieux25.0003424Provisionspourdprciationdesstocks4.0003911T.V.P
50.000350ProvisionspourdprciationdesT.V.P2.500395P.P.Ddesclientsetcomptesrattachs
18.5002942Fournisseurs65.5004411Fournisseurseffetpayer20.0004415Banque39.0005141
Caisse10.5505161AchatsdemarchandisesR.R.R.O/304.7006111achatsdemarchandisesAutres
14.850611917.500613/614chargesexternesImptettaxes22.840616Chargesdupersonnel151.810
617Chargesdintrt27.430631Ventesdemarchandises925.85070111Ventesdeproduitsaccessoires
172.2807127R.R.R.AparlEsesurventesdemarchandises2.7507129Escomptesobtenus2.5007386
TOTAL20414802041480Onvousfournitlesrenseignementssuivants:1)Lestauxdamortissement
linairespratiqussont:Matrieldetransport10%Matrieldebureau10%Mobilierdebureau
calculer2)Lematrieldetransportcomprend2vhiculesV1etV2achetsrespectivementle1/7/98etle
1/1/20003)Lematrieldebureaucomprend:www.tifawt.com91
87.www.tifawt.comUnmatrielM2achetle1janvier1999UnmatrielM3achetle1juillet2002,
enreplacementdunmatrielM1,pourunevaleurde120.000.LematrielM1,acquisle1juillet1998a
tcdle31/3/2002pourunevaleurde90.000.Lecomptablesestcontentdecrditerlecompte
matrieldebureauparledbitducomptebanquedumontantdelacession.4)Toutlemobilierat
achetle1juillet19985)Ltatdesclientsdouteuxau31/12/2001seprsentaitcommesuite:Clients
CrancesProv.auRglementsenObservationT.T.C31/12/012002AzizJamalKhaled15.00022.000
9.0004.5008.0006.0009.00012.000NantTotaux46.00018.50021.000PoursoldePorterlaprov.
60%durestantdInsolvable6)LeclientJawadquidoitlentreprise14400estendifficultet
lentreprisenesprercuprerque40%decettecrance.LeclientMustaphaquidoitlentreprise8400
estdfinitivementinsolvable.7)En2001,lentrepriseavaitconstituuneprovisionde30000pourgrosses
rparationsestimes120000(rpartirsur4ans)etuneprovisionde38000pourdommagesetintrts
rclamsparunfournisseur.Lentrepriseadverseren2002:32000DH(djpaysetcomptabilissau
crditducomptebanque8)Le1ernovembre,lentrepriseavaitpay3000deloyercouvrantune
priodede6moiscompterdu1ernovembre.9)Lesintrtsdela1reannesurleprtoctroyau
personnelparlentreprisele1eravril2002autauxde12%serontencaisssau31mars2002.10)Le

fournisseurOmarapromislentrepriseuneristournede13200.11)Au31dcembre,lafacturerelative
uneventedemarchandisesde25000HTnestpasencoretablie,alorsquelesmarchandisesonttlivres
auclient.12)Lestockdemarchandisesau31/12/2002slve213800.danscestockfigureunlotde
35700quisestdprcide10%.13)Le1/12/2002,lentrepriseacdlesTVP(50)1200luncrdit.
Aucunecriturenatpasseparlecomptable.Travaildemand:1.Passeraujournallescrituresde
rgularisation2.EtablirleCPC3.Etablirlebilanau31/12/2002www.tifawt.com92
88.www.tifawt.comwww.tifawt.com94
89.www.tifawt.comCas:ZEMMOURIEtASSOCIESDure:2H30mnLe31dcembre95,lafindu3
meexercicedelasocitdeconfectionZemmourietAssocis,labalanceavantinventaireprsente
lessoldessuivants:111114102110233132522486281112833128352315134133421342435012
391239423950441114411244254481514151616121612536131613461426617631165857110
7121771297585CapitalsocialEmpruntobligatoireFraisdeconstitutionInstallationstechniquesMatriel
debureauDptsetcautionnementsverssAm.desfraisdeconstitutionAmortissementdesinst.
techniquesAmortissementdumatrieldebureauStockdematiresetfournituresFournisseurs,crances
pouremballagesrendreClientsClientsdouteuxoulitigieuxTitresetvaleursdeplacementProvisions
pourdprciationdesstocksProvisionspourdprciationdesclientsProvisionspourdprciationdesT.
V.PlacementFournisseurstrangersFournisseurslocauxClientsdettespouremballagesconsignsDettes
suracquisitiondimmobilisationsSocitgnraleCaisseAchatslotsdetissusetautresmat.
consommablesAchatsnonstocksdepetitoutillageLocationsetchargeslocativesPrimesdassurance
TransportssurventesChargesdupersonnelIntrtsdesempruntsCrancesdevenuesirrcouvrables
VentesarticlesdeconfectionVentesdeproduitsrsiduelsRRRaccordsparlentrepriseRentressur
crancessoldeswww.tifawt.com3250012155503100008200301700168017069005550035
100107010379202435702181012189501335002018004209307578035200102750
30000015000013000?1240004020013600128001181009050028100155504
9205441357001850097
90.www.tifawt.comLesdocumentsdelinventairesontlessuivants:1.Lesfraisdeconstitution,le
matrieldebureauetlesinstallationstechniquessonttousamortissablesautauxde20%.Les
amortissementssontdetypelinaire.2.Audbitducompteinstallationstechniquesfigureune
machineachetelacrationdelentreprisepourunprixde9000DH.Cettemachineatcdele1er
dcembredernier7750DHcrdit.Alammedate,unenouvellemachineatacquisepour15.550.3.
LefournisseurBensaidapromisunrabaisde1.710DH4.Ltatdesvaleursmobiliresseprsenteainsi:
ActionssocitNgoceSA,valeurdorigine20.000valeurau31dcembre13.800Actionssocit
VtaSAvaleurdorigine15.000valeurau31dcembre8.300.5.Crancesdouteuses:Etatdesclients
douteuxdesexercicesantrieurs:NomsNominauxClientBenaliClientCarelClientBennani14.250
25.25016.000Provisionsdjconstitues1.50011.500600RglementpendantlexerciceNant15.000
6.000ObservationsInsolvablePoursoldePoursoldeNouveauxclientsdouteux:Etablissements
Choumani,quidoit10.000estdclaranfaillite.Onpeutspererrecouvrer40%delacrance.6.7.8.Le
relevducompteurdlectricitpermetdeconstaterquunedpensede800seraduepourlemoisde
dcembrelargiedeauetdlectricit.Laprimedassuranceincendiepayele30juindernier
correspondlapriodedu1erjuilletau30juindelexercicesuivant,montant38.100lesstocksau31
dcembredematiresetfournituresslvent298.000Dh.uncontrledequalitapermisdeconstater
quunlotdetissusachet225.000estdprcide20%.Parailleurs,unautrelotde147.120TTCestarriv
le27dcembredernier,sanslafacturedufournisseurFilatSAquisyrapporte.T.A.F.:prsenter:Les
crituresdergularisationLecomptedeproduitsetchargesdelentreprise.www.tifawt.com98
91.www.tifawt.comT.V.P:titresetvaleursdeplacements.6)Laprovisionpourchargesrpartirsur
plusieursexercices(1)concerneunegrosserparationdunmontantde30000DHrpartiesurles
exercices2002,2003,2004.7)Laprovisionpourrisques(1)concerneunlitigeavecuntransporteur,
lentrepriseavaitpay,au05/10/03,unesommede2000DH.8)Lestockdesmatirespremires,dun
montantde50000DH,au31/12/03,aconnuunedtriorationde5%desavaleur.(1)cesprovisionssont
lieslexploitation.TRAVAILAFAIRE:1.Dterminerladatedecrationdelentreprise.2.Calculerle
tauxdamortissementconstantdumatrieldetransport.3.Calculeretpasseraujournallescrituresde
dotationsauxamortissementsdelexercice.4.RgulariserlecessiondumicroordinateurIBMau
31/12/03.5.Rgulariserltat:adescrancesdouteuseetlitigieuses.bdestires.cdesprovisionspour
risquesetcharges.ddustockdematirespremires.www.tifawt.com101
Recommand
Plusdecontenudecetutilisateur

Comptabilitegenerale(cours+exercicescorriges)
TahaCan
779,665views

ExercicescorrigsComptaS2
CoursFsjest
53,059views

Comptabilitegeneraleexercicesetcorriges1
AbderrahimBelmoufadal
97,653views

Comptabilitegeneraleexercicesetcorriges2
AbderrahimBelmoufadal
32,889views

Exercicecorrigecomptabiliteanalytique
AchrafOurti
182,613views

Exercicesdanalysefinancire
AbdeLLatif
44,772views

Comptabilitgnraledesentreprisesmarocaines(tome1et2)
LafayLafac
68,665views

Comptabilitedesoperationscourantes
najwa2012
38,181views

Comptabilitapprofondie
hickab
42,733views

Comptabilitegenerale

ElMoktarBenatti
29,557views

Coursdefiscalit+exercicescorrigesS5
CoursFsjest
52,307views

Listedesecrituresdefindexercice
AyoubElghrissi
3,055views

Exercicescorrigscomptabilitdessocites
hassan1488
60,267views

Analysefinancire(bilan+ratios)
TahaCan
90,725views

amortissementsetprovisionsfsjesMohammdia
YassineChrif
9,267views

Exercicecorrigscomptabiliteanalytique
hassan1488
47,522views

(Cours+td)comptabilitdesocit

TahaCan
84,007views

Comptabilitgnrales1
AbdelHakim
15,710views

Travauxdefindexetertsge
SamadOulasri
19,953views

Coursfiscalit
MellMjdb
21,425views

Comptaanalytcoursexercices
GEANT_ATLAS
24,809views

CoursDesAmorissements
essa1988
13,764views

laFacturation
hassan1488
24,102views

Travauxdefin_d'exercice(1)

SimoSahir
7,309views

Analysefinancierscourssimplifi+caspratiques
aminaalammi
15,677views

Comptabilitegeneraleexercicesetcorriges1
sousoukayna
25,320views

Fiscalit2014
A.Karimbouknis
9,295views

Coursdecomptabilitetfiscalitdesentreprises
M0os
25,741views

Courscompletmathfinancire
MarouaneChidali
30,210views

Comptabilitpourles"nuls"
KABOREDimkegSompassatParfait
65,069views

Comptabilitgnral

hassan1488
49,473views

CoursSurLesProvisionssimplifieretcompletsavecdesDesTD
essa1988
20,559views

Fiscalitimpotsurlessocit(cours+exerices)

13,093views

Lesamortissements
zaidmeziani
11,604views

examencomtabilite
hassan1488
8,361views

Comptabilitdegestion(compta.analytique)exercicescorrigs
AdnanKhalkhal
10,705views

TCE2Comptabilitdessocits2
AbdelkhalekKim
24,151views

Plancomptablemarocain

SamadOulasri
31,817views

Comptaanalytiqued'exploitation
AbdelkhalekKim
20,479views

Analysefinanciere
MellMjdb
13,643views

Cgcpc
hassan1488
6,217views

Lespneus
hassan1488
1,700views

Economieinternationale
hassan1488
1,708views

Organisationentreprisesmadamejalal
hassan1488
4,770views

management_tifawt.com
hassan1488
3,522views

Courssuite
hassan1488
1,671views

Suiteexercice
hassan1488
4,855views

Compta25norestriction
hassan1488
2,499views

Compta24norestriction
hassan1488
783views

Compta23norestriction
hassan1488
1,094views

Compta22norestriction
hassan1488
1,062views

Compta21norestriction
hassan1488
951views

Compta20norestriction
hassan1488
1,606views

Compta19norestriction
hassan1488
765views

Compta18norestriction
hassan1488
1,596views

Compta17norestriction
hassan1488
686views

Compta16norestriction
hassan1488
859views

Compta15norestriction
hassan1488
1,635views

Compta14norestriction
hassan1488
760views

Compta13norestriction
hassan1488
727views

Compta12norestriction
hassan1488
950views

Compta11norestriction
hassan1488
744views

Compta10norestriction
hassan1488
1,339views

Compta09norestriction
hassan1488
525views

Compta08norestriction
hassan1488
701views

Compta07norestriction
hassan1488
795views

Compta06norestriction
hassan1488
1,239views

Compta05norestriction
hassan1488
1,047views

Compta04norestriction
hassan1488
649views

Compta03norestriction
hassan1488
1,083views

Compta02norestriction
hassan1488
1,695views

Compta01norestriction
hassan1488
1,705views

Exercicesdapplicationencomptabiliteanalytique
hassan1488
2,270views

examencomtabilite
hassan1488
8,361views

Access97frexercice
hassan1488
1,477views

Conceptionbd2
hassan1488
2,047views

Economie_tifawt.com
hassan1488
2,548views

Coursstatdescr
hassan1488
2,461views

25conseils_tifawt.com
hassan1488
9,724views

Probabilitesexcorriges
hassan1488
7,030views
Anglais
Espagnol
Portugues
Franais
Deutsche
propos
Carrires
Dev&API
Presse
Blog
Conditions
Confidentialit
Droitsd'auteur
Serviced'assistance

LinkedInCorporation2015
PartagercedocumentAjoutercedocumentJ'aimecedocumentVousavezaimcedocumentEnregistrement
dsactivparl'auteur

Das könnte Ihnen auch gefallen