Toelichting - Lesontwerp rekenen (ziekenhuisbed bouwen)

Voordat ik mijn les heb gegeven, heb ik het boek (Rekenen- wiskunde in de
praktijk Kerninzichten) gebruikt. Deze periode ontwerp ik een rekenles
meten- en meetkunde. Hierbij staat de didactiek van realistisch rekenen
centraal: de reconstructiedidactiek. Tijdens het geven van mijn les houd ik
rekening met de kenmerken van de groep. Ik gebruik een coperatieve
werkvorm, namelijk dat de kinderen samen een ziekenhuisbed leren
bouwen van grote en kleine blokken.
Kennis over de kinderen ( gedrag en niveau)
De beginsituatie heb ik ook in mijn lesvoorbereiding beschreven.
Mijn rekenles is de eerste les die de kinderen op deze dag hebben. Over
het algemeen is de concentratie en betrokkenheid van de kinderen op dit
tijdstip het hoogst. Het is belangrijk dat de les niet te lang duurt, want dan
kan de betrokkenheid minder worden of zelfs helemaal geen
betrokkenheid meer. Ik moet ook rekening houden met de belevingswereld
van de kinderen. Het thema is gezondheid en dat vinden ze erg
interessant. De kinderen mogen uiteindelijk een ziekenhuisbed gaan
bouwen met blokken. Iedereen komt aan de beurt, maar het kan zijn dat
ze over enthousiast worden en dat ze niet op hun beurt kunnen wachten.
Daarom is het belangrijk om duidelijke afspraken te maken en vertellen
dat iedereen aan de beurt komt en dat ze moeten leren om op elkaar te
wachten.
Lesdoelen
De lesdoelen sluiten aan bij de kerndoelen 32 en 33.
Kerndoel 32: De leerlingen leren eenvoudige meetkundige problemen op
te lossen.
Construeren met blokken, papier en ander constructiemateriaal
Onderzoeken van en opereren met vormen en figuren
Verkennen en onderzoeken van meetkundige basisvormen en hun
eigenschappen
Kerndoel 33: De leerlingen leren meten en leren te rekenen met eenheden
en maten (lengte)
Werken met de daarbij behorende begrippen als lang(ste), kort(ste),
groot(ste), klein(ste), even lang, zwaar(ste), licht(ste), 'er zit meer in',
'bijna vol', en zo meer.
Didactiek
Tellen en getalbegrip is vaak het eerste waar we aan denken als het gaat
om rekenen bij kleuters. Bij meetkunde ontdekken de kinderen de wereld
om hun heen. Als leerkracht is het belangrijk om zicht te hebben op de

leerlijn rekenen-wiskunde, kennis te hebben van de mogelijkheden om een

betekenisvolle speelleeromgeving in te richten en om op de hoogte te zijn
van de fasen die kinderen doorlopen tijdens het leerproces. Voor de
kinderen is belangrijk dat ze een uitdagende, gestructureerde
speelleeromgeving hebben, waar ze ruimte krijgen om actief en met
elkaar op ontdekkingstocht te gaan.
Bij meetkunde gaat het om:
Orinteren en lokaliseren (meetkundige begrippen herkennen en
gebruiken, kunnen redeneren over eenvoudige meetkundige
problemen/conflictsituaties, in gedachten ruimtelijke beelden en
voorstellingen maken en deze kunnen beschrijven en eenvoudige
plattegronden lezen en maken)
Construeren (construeren met klei en eenvoudige bouwwerken naar
voorbeeld kunnen bouwen, meetkundige basisvormen herkennen,
benoemen en vergelijken en de relatie zien tussen ruimtelijke
vormen en een afbeelding ervan in het platte vlak
Opereren met vormen en figuren (eenvoudige opdrachten uitvoeren
met spiegelen en hierover redeneren, actief gebruiken van
meetkundige begrippen bij situaties rondom opereren met vormen
en
figuren, in eenvoudige meetkundige patronen regelmaat en
symmetrie
herkennen en deze voortzetten).
Jonge kinderen beleven ervaring met het meten van natuurlijke maten
zoals: handen, stappen en blokjes. Tijdens mijn les gaan de kinderen met
blokken aan de gang. Ze leren een ziekenhuisbed bouwen van grote en
kleine blokken.
Een vijftal belangrijke principes van vakdidactiek rekenen-wiskunde
worden samen wel aangeduid als realistisch reken-wiskundeonderwijs.
Deze benadering is afgeleid van het zich realiseren, wat bij het leren van
rekenen- wiskunde zo belangrijk is.
De vijf uitgangspunten die bij realistisch rekenen, ofwel
reconstructiedidactiek zijn:
1. Construeren en concretiseren
2. Niveaus en modellen
3. Reflectie en eigen productie
4. Structuren en verstrengelen
5. Sociale context en interactie
Mijn les sluit aan bij de sociale context en interactie, waarbij belangrijk is
dat de kinderen ook individueel aan de slag gaan en ideen met elkaar
gaan uitwisselen.
Hierbij leren ze reflecteren op elkaars werk en dit met elkaar te bespreken.
De kinderen gaan gezamenlijk een ziekenhuisbed bouwen, waarbij ze
moeten samenwerken.

Activiteiten / instructie die ik voor deze les gekozen heb

Ik heb gekozen om deze les klassikaal te geven, omdat mijn doel
samenwerkend leren is. Ze moeten met zn allen een ziekenhuisbed gaan
bouwen van blokken. En ze leren erg veel van elkaar dus is het belangrijk
om dit met groep 1 en 2 te doen.
Om voorkennis en interactie met de kinderen te krijgen, wil ik met een
vraag beginnen zoals: Wie is er ooit in een ziekenhuis geweest? En ben je
daar ook moeten blijven slapen? De kinderen mogen kort iets vertellen. Dit
hoeft maar een paar minuten te duren, anders duurt de les te lang. Dan
vertel ik dat we een ziekenhuisbed gaan bouwen van blokken. Ik kies n
kindje uit die op de grond mag gaan liggen. Ik wil ook de
woordenschatontwikkeling bevorderen door te vragen: Wat ben je als je in
het ziekenhuis ligt? Ik vraag welke blokken we kunnen gaan gebruiken. De
kinderen mogen hierop antwoorden en laat vervolgens de grote en kleine
blokken zien. Als iemand de kleine blokken wilt gebruiken, laat ik het
verschil tussen het grote en het kleine blok zien. De kinderen zien dan dat
ze even groot zijn. De kinderen denken na over het aantal, dat ze nodig
hebben om het ziekenhuisbed te bouwen. Tijdens het bouwen, maak ik
fotos waarop je kunt zien dat ze samenwerken. Als ze klaar zijn, vraag ik
hoe groot het kind is dat op de grond ligt. Hoeveel blokken lang en
hoeveel breed. Als afsluiting wil ik aan de kinderen vragen of dat ze iets
opvallen. Ik wil de lengte aan beide kanten laten zien, en eventueel
vertellen dat de beide kanten even lang zijn. Dit geldt ook voor de
breedte.
Evalueren
Ik heb gekozen voor co- evaluatie. De leerkracht (ik) en de leerlingen
evalueren samen. Het zorgt voor een open sfeer van gelijkwaardigheid en
respect naar elkaar toe. De evaluatie gebeurt ook effectief samen. Hierbij
worden de leerlingen maximaal betrokken bij het evaluatieproces.
Bronnen:
Oonk, O., Rekenen-wiskunde in de praktijk, Kerninzichten. Groningen/Houten:
Noordhoff Uitgevers (hoofdstuk 9 en 11)
http://www.diversiteitenleren.be/sites/default/files/Evalueren_om_te_leren_
0.pdf
https://www.timpaanonderwijs.nl/producten/meetkunde-met-kleuters/
w.slo.nl/downloads/lmp/Als_20kleuters_20leren_20meten__def__website.pd
f/
file:///C:/Users/shari/Downloads/Uitgangspunten
%20reconstructiedidactiek.pdf
http://tule.slo.nl/Nederlands/F-L11.html