Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven

Bron: Didactisch model van Gelder

Student(e)
Lisanne Oberg
Klas
P14EHVD
Stageschool De Ontmoeting
Plaats
Eindhoven
Vak- vormingsgebied: Muziek
Speelwerkthema / onderwerp: Ritmes tikken

Mentor
Datum
Groep
Aantal lln

Irma Zoetmulder
8b
18

Persoonlijk leerdoel:
Ik wil de kinderen individueel aanspreken als ik zelf denk dat ze niet aan mijn verwachtingen voldoen of afspraken overtreden. Op deze manier verwacht ik dat de les
meer gestructureerd en rustiger zal verlopen. Ik wil consequent handelen.
Als ik iets uitleg praat ik voor mijn gevoel te langzaam. Op deze manier wil ik de kinderen meer tijd geven om de informatie te snappen en op zich te nemen.
Ik wil mijn tijd nemen, en als ik de les niet af kan maken zoals in de voorbereiding staat pas ik me en mijn les aan op wat nodig is. Ik ga niet te snel door mijn les, dan
lijkt het snel afgeraffeld.

Ik wil de kinderen leren dat muziek maken niet moeilijk hoeft te zijn. Ik wil leren hoe ik compleet nieuwe informatie aan leerlingen kan aanleren. (Voor veel leerlingen zal
het tikken van afgesproken ritmes nieuw zijn.) Ik wil de kinderen enthousiasmeren muziek te maken.
Lesdoel(en): Procesdoel: De kinderen ervaren dat muziek maken
Evaluatie van lesdoelen:
niet moeilijk hoeft te zijn en je er niet veel voor nodig hebt.
Als de leerlingen allemaal meedoen en goed naar het notenbeeld kijken komen ze er achter dat
het niet moeilijk is en dat je muziek kunt maken door in je handen te klappen, f op tafel te tikken.
Productdoel: Aan het einde van de les kunnen de leerlingen
Aan het begin van de les vraag ik wie er noten kunnen lezen, aan het einde van de introductie
verschillende ritmes maken en deze vervolgens tikken.
stel ik dezelfde vraag. Ik hoop dat dan alle vingers de lucht in gaan. Bij de verwerking gaan de
kinderen binnen de groepjes een ritme maken bestaande uit 8 maten. Vervolgens mogen ze voor
de klas optreden met het gebruik van werkelijke instrumenten. Als dit goed gaat tussen de
groepjes weet ik dat mijn lesdoelen bereikt zijn.
Beginsituatie: Ik geef de les na de pauze, daarom verwacht ik dat de spanningsboog hoog is. Van de 10 jongens en 8 meiden in de klas, is er een die gitaar speelt en vier die
rummen. Verder gaven een paar meiden en een jongen aan dat ze graag zingen. De kinderen zijn nog nooit op deze manier met muziek bezig geweet. De muzikaliteit in de
las ligt niet heel hoog, maar ik verwacht dat ze mijn les wel aan kunnen. Ik verwacht dat ook de minst muzikale leerlingen mijn les kunnen volgen omdat ik op de
elevingswereld inspeel door de noten namen uit het dagelijkse leven te geven. De klas krijgt muziekles niet als een standaard vak aangeboden. Ze hebben wel eens een
iering voor alleen de bovenbouw of eigen klas. In deze opvoering mogen ze zelf kiezen wat ze willen doen. Zingen, dansen etc. Vaak zijn het dezelfde leerlingen die iets
pvoeren. In deze les wil ik iedereen iets op laten voeren.

Lesverloop
Tijd

Leerinhoud Didactische handelingen

Leraar
15 minuten Inleiden
Ik vraag de kinderen wie er muziek maken of misschien iemand
persoonlijk kennen die een instrument bespelen. Zo wil ik de kinderen in
de muzieksfeer brengen. Dan vraag ik wie er noten kan lezen. Ik
verwacht dat er een iemand zal zeggen dat hij dat kan. Dan zet ik de
leerlingen in de nieuwe groepjes die ik voor ze gemaakt heb. Voordat ik
met de werkelijke les begin spreek ik regels af met de klas. Als ik het
stilteteken geef stoppen de kinderen waar ze mee bezig zijn en kijken
en luisteren naar mij tot ik aangeef dat ze weer verder mogen gaan.
Verder gaan ze respectvol met alle spullen om en luisteren naar elkaar.
Ik heb een powerpoint met daarop 4 plaatjes van dieren met allemaal
verschillende aantallen lettergrepen. Ik vraag de kinderen wat deze
dieren met muziek te maken hebben. Ze verwachten de geluiden die de
maken. Dan laat ik de noten met verschillende toonduur zien en leg uit
wat een hele, halve en kwartnoot is. Dan klap ik ze allemaal een keer
voor. Daarna vraag ik de klas met mij mee te doen, en als laatste de
klas zonder mij te klappen. De leerlingen die denken dat ze het
helemaal onder de knie hebben tikken op tafel in plaats van in hun
handen klappen. Ik laat een paar leerlingen alleen het ritme klappen.
Eerst door hardop mee te tellen/spreken, en later helemaal stil. Als ik
merk dat iedereen dit onder de knie heeft vraag ik of iemand net zon
ritme wil maken door de plaatjes te wisselen. Je mag dubbele
bouwstenen gebruiken.

Leeractiviteit
leergedrag leerling(en)
De kinderen raken betrokken bij de
muziekles. Als ik het teken geef dat
ze van plaatsen mogen wisselen
gebeurt dit. Ze luisteren naar de
regels

De kinderen zullen verrast zijn als ik

iets nieuws aan ze introduceer.

De kinderen die het niet goed

kunnen volgen, of wie het niet goed
lukt help ik nog extra.

Ik vraag nu nog een wie er noten kan lezen. Ik hoop dat alle leerlingen
hun hand opsteken. Ik vertel dat dit al een heel goed begin is, en
muziek maken helemaal niet moeilijk hoeft te zijn.
Doordat ze het gevoel krijgen dat ze
wel degelijk muziek kunnen maken
en noten kunnen lezen zullen ze
enthousiast aan de volgende
opdracht beginnen.

Materialen / Organisatie
Powerpoint en handen om
in te klappen.

20 min

Kern
Van 2 naar
meer

Ik laat 4 verschillende bouwstenen uitdelen aan iedere leerling. Samen

met het schoudermaatje mogen zij een eigen ritme maken bestaande
uit 8 bouwstenen, ze moeten deze goed oefenen. Als dit gebeurd is
vragen ze aan de oogmaatjes of zij ook klaar zijn en dan bekijken ze de
ritmes van elkaar. Ze krijgen een a4 en lijm om het ritme vast te stellen.
In de tussentijd dat de groepjes op elkaar wachten moeten de leerlingen
zich goed voorbereiden op de uitvoering door tussendoor goed te
oefenen.

15 min

Afsluiting

Eerst vraag ik de klas hoe wij kunnen weten of het groepje voor de klas
goed speelt wat er op hun papier staat. Antwoord: Als ze allemaal
hetzelfde spelen doen ze het zoals genoteerd staat. Ik neem een
aantal claves, een triangel, wat woodblocks mee. Ik laat de kinderen
zelf kiezen welk instrument ze willen bespelen. Zo gauw als de klas stil
is mag het groepje zijn optreden laten zien. Dit doe ik bij alle 4 de
groepjes.

5 min

Evalueren

Als iedereen weer op hun plek zit vraag ik de kinderen hoe ze het
vonden om muziek te maken. Hoe het ging om zelf een ritme te maken
en hoe ze het vonden om naar elkaar te luisteren. Als laatste vraag ik
hoe we het een volgende keer beter aan kunnen pakken.

De leerlingen werken in tweetallen.

4 maal een a4. 4 maal een
Er zal veel geklap en getik in de klas pritstift. Kaartjes met de
te horen zijn, maar dit mag bij deze bouwstenen
les.

Als de schoudermaatjes en de
oogmaatjes het eens zijn hoe de
ritmes moeten worden plakken zij
deze op het a4tje en gaan samen
oefenen.
De kinderen luisteren naar elkaar,
Instrumenten van thuis
want dat vinden ze ook fijn als dat bij
henzelf gebeurt.

De kinderen evalueren samen met

elkaar en mij.

Verantwoording
In mijn les houd ik rekening met de volgende kerndoelen van SLO:
Kerndoel 54
De leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging te gebruiken,
om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren.

de maat, het ritme en eenvoudige ritmische patronen spelen bij liedjes ook als voorspel, naspel en begeleiding
eenvoudige grafisch of traditioneel genoteerde speelstukjes

Kerndoel 55
De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren.
Beginsituatie
Ik geef de les na de pauze, daarom verwacht ik dat de spanningsboog hoog is. Van de 10 jongens en 8 meiden in de klas, is er een die
gitaar speelt en vier die drummen. Verder gaven een paar meiden en een jongen aan dat ze graag zingen. De muzikaliteit in de klas ligt
niet heel hoog, maar ik verwacht dat ze mijn les wel aan kunnen. Ik verwacht dat ook de minst muzikale leerlingen mijn les kunnen
volgen omdat ik op de belevingswereld inspeel door de noten namen uit het dagelijkse leven te geven. De klas krijgt muziekles niet als
een standaard vak aangeboden. Ze hebben wel eens in de zo veel tijd een viering voor alleen de bovenbouw of eigen klas. In deze
opvoering mogen ze zelf kiezen wat ze willen doen. Zingen, dansen etc. Vaak zijn het dezelfde leerlingen die iets opvoeren. In deze les
wil ik iedereen iets op laten voeren.
Hoe houd ik rekening met mijn groep?
Ik houd rekening met mijn groep door ze in andere groepen samen te laten werken dan normaal. Zo hoop ik te zorgen voor meer
groepsgevoel en dat de leerlingen die normaal niet met elkaar zouden werken dat nu wel doen. Ik pas de coperatieve werkvorm van
twee naar meer toe door de kinderen samen aan de slag te zetten en elkaar te helpen en stimuleren ritmes te maken en oefenen op de
juiste manier. Daarna doen we hetzelfde binnen de nieuw gevormde groepjes om zo nog meer onderlinge ideen uit te wisselen en
samen voor de klas ideen uit te komen wisselen. Ik weet dat de lesdoelen behaald zijn als iedere leerling ertoe in staat is om een zelf
geproduceerd ritme op de juiste manier te tikken. De groepjes heb ik zo ingedeeld dat er in ieder groepje een muzikale leerling zit en
jongens en meiden zijn gemixt. Op deze manier wil ik de muzikale kinderen stimuleren om de anderen te helpen. Ook is door de mix

van jongens en meiden iedereen geforceerd om k met het andere geslacht samen te werken. Uit de sociogram is gebleken dat de
kinderen dit niet graag doen.
Onderbouwing van de les met betrekking tot de literatuur
Ik koppel mijn les aan het deel klank van het KVB model dat beschreven staat in het boek Muziek Meester!. Muziek is een klinkend
fenomeen. Klanken vallen op het gehoor te onderscheiden: muziek kan hard, zacht, hoog, laag, snel of langzaam klinken. In mijn les
gaan we in op de toonduur. De kinderen leren dat niet alle tonen even lang kunnen en hoeven te duren, en hoe je ze kunt
onderscheiden. Ook maak ik in mijn les gebruik van de coperatief leren. De kinderen leren van en met elkaar.
Dalton Deventer. Werkvormen cooperatief leren. http://www.daltondeventer.nl/literatuur/titels/05_Werkvormen_Cooperatief_Leren.pdf
Lei, R. van der, Noorda, L., Haverkort, F. (2010). Muziek Meester (3e druk). Baarn/Utrecht/Zutphen:ThiemeMeulenhoff