Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
Notes and
April
Documents
Chron. Maj. (R.S.), iv. 245 seq. Epistolac Robtrli Grosseteste (R.S.), no. 110.
See also F. S. Stevenson, Robert Grosseteste, pp. 155-00, 244.
1
Arinales Monastics (R.S.), iii. 1601. ' Eodem anno [1242] orta est dissentio
inter capitulum Cantuariense (vacante sede) et episcopos Angliae super tuitione appellationum. Quia dicebant monachi, ge habere speciale privilegium, quod possint
et debeant cognoscere super appellationibos ad eas factis ab injustin gravaminibus
episcoporum. Episcopi vero confoederati sunt contra eos per gcriptum, cui appensa
sunt singulorum sigilla, volentes se defendere, et excommunioaverunt monachi
Robertum episoopum Lincolniae, et episcopum Rofensem, qui super praemissis eis
primi restiterunt.'
3
The bishop of Lincoln, forbidding his chapter to appeal to Canterbury, spoke of
friction with the monks as an evil to be expected : ' Quid enim facient nobia Cantuarienses monachi, nisi quod pro iustae causae et utilitatis communis defensione, nos,
modis quibus poterunt, tribulabunt T ' Op. cit. p. 295.
* Summarized in the Chartulary of Winchester Cathedral, no. 254.
E. 136, 6/1. I am very grateful to Mr. W. P. Blore, who first drew my attention
to the existence of the Winchester letter; and to Canon Goodman, who allowed me
to compare his transcript of it with the text of this letter. The only differences are
in small points of spelling avid grammar.
1942
EXCOMMUNICATION OF GR0SSETE8TE
245
The sees of both London and Winchester were vacant at the time.
I hope to deal more fully with the jurisdiction of the prior and chapter sede vacanie
in another place.
1
Canterbury, Dean and Chapter Muniments, Sede Vacante Book II, pp. 200, 201.
Ibid. Sede Vacante Book III, p. 149.
246
THE EXCOMMUNICATION
OF
April
The undated draft of another letter exists, in which an unnamed bishop is forbidden to obstruct an appeal; * it may have
been addressed to the bishop of Lincoln, the bishop of Chichester
or the bishop of Rochester, whose excommunication is recorded
in the Ihrnstaple annals.
These letters help us to fix the date of the obscure and interesting assembly mentioned at the beginning of the letter to
Grosseteste. The ' congregatio nuper habita apud Londoniam '
may have been an informal meeting of bishops brought together
by Grosseteste after they had already come to London for
another purpose. This would give January 1242 as the most
probable date, since on 28 January Henry H I held a great council
to discuss the granting of an aid.8 There had been an assembly
of ' discreet ecclesiastical persons ' late in 1241, but it took place
at Oxford.* The other possibility is that the bishops met in
May 1242 ; then, the Tewkesbury Annalist records, the abbot
of Tewkesbury ' adivit episcopum Lincolniae apud Londoniam
ubi tune multi fuerunt episcopi in unum congregati '. 5 This
meeting, passed over by the other chroniclers, may have been
connected with the king's attempt to collect money from religious
bodies and military tenants before he sailed on 9 May.* But
it may possibly have been an assembly called together by Grosseteste to discuss resistance to the monks of Christ Church.
Certainly in the next vacancy the bishops met at Reading under
1
Canterbury, Dean and Chapter Muniments, Sede Vacaote Book II, p. 197.
Canterbury, Cartae Antiquae, M. 384, no. 19.
Matthew Paris, Chron. Maj. iv. 180, 186 segq. ; Stubbe, Constitutional History
(4th edn.), ii. 69.
D. B. Weake, Convocation of the Cltrgy, p. 220.
Annales Mcmastici, i. 122.
S. K. Mitchell, Studies in Taxation under John and Betiry III, p. 225.
Quia vero quidam de ecclesie noatre suffraganeis sue professions imraemores et suis terminis non contenti sepe et publice per suaa dioceses
prohibuerunt ne aliquis subditorum suoruin in aliqua causa Cant[uarienseni]
ecclesiam appellet aut Cantfuariensi] capitulo sede vacante obediat, quod
Bine [nota] scismatice pravitatis procedere non potest, vobis in virtute
obediencie qua Cantuar[iensi] ecclesie tenemini precipiendo mandamus ne
predictam Julianam quominus coram commissariis nostriB iusticiam
consequatur impediatis, vel ab officiali vesfcro impediri sustineatis, quod
si feceritiB ex ipso facto vos sciatis ab officio pontificali suspensos.
1942
GROSSETESTE
IN
1243
247
MARJORIE M. MORGAN.
248
THE EXCOMMUNICATION
OF
April
MS. et si.
Supplied from the Winchester MS.
Mr. Blore kindly informs me that, except for the inclusion of ' saltern ', the wording
of this clause is the same in the Winchester copy.
1
6
JUS: confugerent.
<.. sceleris.
2
3
1942
GROSSETESTE
IN
1243
24'J
MS. quendam.
eum graviter eiecerunt; litteras insuper nostras et sigillum quod representat Cantuariensem ecclesiam ac martirium beati Thome martiris prout
possibile est in figura in terrain proici mandastis, et ruptum sigillum
frustatim et litteras turpiter pedibus conculcari. Secundum autem simile
est huic quod quemdam x clericum deferentem ad vos litteras nostras pro
quodam paupere presbitero capi et incarcerari fecistis. Tercio occurit
quod appellantes ad sedem apostolicani et pro tuitione appellationis ad
Cantuariensem ecclesiam ut moris est fugientes, spretis nostris prohibitionibus per brachium seculare, abiecta penitus reverencia sedis apostolice
et professione vestra qua tenemini ecclesie Cantuariensi, capi et incarcerari
fecistis, ut sic ab appellationibus quantumcumque iustis desisterent, et
causas suas coactione crudeli, contra statuta sanctorum patrum, que
omnimodam appellantibus concedunt libertatem prosequendi, relinquerent
indefensas. Quid plura ? Quartum contra vos se effert gravius, quod
non sine nota scismatice pravitatis non solum nitimini vos membrum a
capite discedere, sed caput ipsum a membris universis per vicium scismatis
horribiliter et intolerabiltei; detruncare, cum vobis facientibus primam
immo precipuam audaciam suffraganeis aliis prebentibus de vanitate in id
ipsum pariter convenistis, ut iam frequenter et sepe puplice prohibueritis
sub pena anathematis ne quis subiectorum nostrorum in aliquo casu vel
pro aliqua causa ecclesiam Cantuariensem adeat, seu in aliquo obediat
eidem, puplice astruentes et male quod prior et capitulum Cantuariense
nullam omnino iurisdictionem optinent, nee vos eis in aliquo tenemini
obedire; cum de forma professionis sit, quod primo profitemini ecclesie
quod exprimit et importat capitulum cathedrale, deinde archiepiscopo
nominatim, que forma innuit quod capitulum esse non desinit, quare esse
non desinit professio sibi facta, set persona singularis nominata habet
desinere esse, quo desinente esse, desinit obediencia sibi promissa. Nee
mirandum si vobis ulterius non deferrimus, quia vos moniti et citati a
nobis semel, secundo et tercio ac etiam quarto ut super iniuriis, contemptibus et inobedienciis iam vobis pluries in nostris litteris expressis satisfacere
studeretis, nullatinus paruistis, sed, quod periculosius est, suspensionem a
nobis in vos latam propter manifestissimas contumacias et offensas non
sine scandalo ecclesiastice discipline et contra salutem propriam neglexistis
omnino, ingerentes vos divinis officiis ac eadem ministrantes contra formam
sentencie que vos ecclesie privaverat ab ingressu, que res nos magis commovet ad vindictam quia ferro abscidenda sunt vulnera que fomenta non
sentiunt, et minori pena contempta graviorem infligi" lege cavetur; et
novit deus qui cordium scrutator est et cognitor secretorum quod nee vos
nee aliquem alium zelo indignationis aut vindicte alicuius prosequimur, sed
obedienciam et honorem nobis debitum tamquam matri ecclesie quantum.
in nobis est in omni caritate prosequimur, attendentes quod sive plectendo
sive ignoscendo hoc solum bene agitur ut rebellio de tipo superbie assumpta
usque ad conqiiassacionem pena multiplici compescatur. Inde est quod
cum citati a nobis peremptorie iam quinto ad diem lune proximo preteritam
post festum Sancti Marci ut super omnibus offensis et iniuriis nobis illatis
satisfeceretis, quia venire vel mittere contempsistis, offensas offensis,
contemptus contemptibus, iniurias iniuriis nobis puplice accumulando,
250
SOME UNEXPLORED
RECORDS OF
April
MS. excommunicastos.
MS. subiecta.
MS. archiepiscopo.
2 May 1243.
presertim nunc ultimo in personis venerabilium virorum abbatis et conventus de Bardenay, quos eo ipso quod pro tuitione appellacionis sue ad
sedem apostolicam facte propter gravamina a vobis contra iusticiam eis
irrogata appellarunt, et coram nobis sufficienter probata, excommunicastis
de facto et excommunicatos * denunciastis, cum iam longo tempore non
timueritis suspensionis sententiam sustinere, vos auctoritate sancte Cantuariensis ecclesie puplice excommunicavimus et excommunicatum penitus
nunciamus, et precipimus sub eadem pena vos ab omnibus aliis arcius
evitari; quod facimus quia aliter facere non possumus ex indicta nobis
necessitate et inevitabili qua surnus omnimodo astricti ad prosequendum
ius, honorem debitum et obedienciam debitam tarn contra vos quam
contra quemlibet alium extollentem se adversus sanctam matrem nostram
ecclesiam Cantuariensem, ne incidamus in penam negligentibus debitam ac
etiam in illam terribilem sententiam ewangelicam quam dicit dominus
vinee malis agricolis: Malos male perdam, et vineam meam locabo aliis
agricolis qui reddant fructum temporibus suis. Sic etiam, quod dominus
avertat, a summo pontifice nobis dici posset, qui est inmediate dominus et
ordinarius noster. Vacante ecclesia archiepiscopali2 cum vacante ecclesia
Bomana ad retinendum et defendendum primatum ecclesie nostre fortius
et districtius astringamur; "