Novak, Posljednji Stipanii

najzreliji roman naeg realizma

Povijesni (poetak 19.st.), socijalni (obiteljski; drutveno i moralno propadanje jedne patricijske obitelji), psiholoki
roman (pratimo Luciju, najprodubljeniji lik naeg realizma i njezinu pobunu protiv drutva)
pratimo 3 generacije (Pavle, Ante, Juraj)
novo doba (buenje narodne svijesti)
problem poloaja ene u drutvu
Benetti i Cincar Marko
sukob Vukasovia i Benettija
tragina Lucijina ljubav
ciklina forma zavrava gdje i poinje (I. XV.)
analitiki pristup problemima
glavna zbivanja: u treem dijelu
likovi iz razliitih klasa
propali patriciji
vojna lica
mali ljudi
gradska inteligencija
odgoj, klasa, predrasude i povijesni trenutak obiljeavaju sve likove, a posebno Antu i Jurja
Valpurga ima uzvienu ulogu majinstva
bez povijesnog konteksta otuenost ovjeka (aktualnost)
u kontekstu razdoblja kao i Gjalski, Leskovar i Kovai

DETERMINANTE
Ante
- socijalno-etika (odgoj, klasa, povijesni trenutak)
Valpurga
- emocionalna (dobrota, njenost, profinjena jednostavnost)
Lucija
- psiholoki nijansirana
- mue ju egzistencijalni problemi (socijalni ambijent, etiki okvir, oduzeta sloboda)
Juraj
- negativan utjecaj odgoja, sredine i povijesnog trenutka

Senj, propast aristokracije, odjeci preporodnih ideja

socijalni i nacionalni ivot, politiki ivot (obraeni opeljudski problemi)

slinosti izmeu Balzaca i Novaka

- opis prostora te smjetaj likova u njega
- detaljnost opisa
- rtvovanje roditelja do kraja (Goriot Valpurga)
- vana uloga odgoja (sestre Goriot Juraj)
- problemi i nepravda drutva
- propadanje bogatih u vihoru promjena
odnos Novaka prema konzervativnom odgoju
- lo, treba ga mijenjati
- on sam imao 6 djece, bio je uitelj glazbe
Lucija
- ezne za drutvom
- nema brata ni oca, a ostali imaju zatitnike
- psiholoki nijansirana, osjetljiva djevojka odgojena u krugu obitelji
- optereena patrijarhalnim sustavom pred slomom i njegovim nazorima
- najranije odvojena od vrnjaka, samo je majka brinula o njoj
- udi za slobodom
- u sukobu s ocem postaje sve otuenija, povlai se i od majke
- na ruevinama obitelji prvi okus ljubavi
- sklona plau i jadikovanju
- linost uzaludne borbe za afirmacijom

- protestira protiv podreenog poloaja ene

- izraava ideju ljubavi, jednakosti i potenja
- traginost: ne moe ostvariti svoju koncepciju ljudskih odnosa
- problemi: egzistencijalni (elja za svojim mjestom pod suncem)
Novak je sam osjetio neodrivost tadanjih etikih normi. Donosi svjedoanstvo uzaludnosti ivota (samrtni opis lika).
Ante
-

neprilagodljivi patricij
pomalo, zbog novca, jenjava kroz roman (umire kao umorni starac)
naglaen klasni osjeaj
ivotni nazor aristokratizam
autoritativni mu

Valpurga ro. Domazetovi

- udala se u dobi od 16 godina, a Anti je tada bilo 40
- ima uzvienu ulogu majinstva
- ne bori se, ali sve rtvuje za ker
- u I., XIV., XV. poglavlju nadrasta samu sebe veliina majinskog rtvovanja
- skromna (prignjeena) ena
Juraj
-

vie faktora utjecalo na osobnost

izuzetne inteligencije i memorije
odgoj usmjeren na osjeaj superiornosti
otuuje se i moralno deformira
u pismima Mukiju iznosi saetak svoga ivota (probleme)
9 godina nije vidio obitelj
pod utjecajem odgoja javljaju se kod njega negativne crte osobnosti: cinizam, superiornost, ravnodunost za sve i
svakoga
u velegradu se podaje porocima (pijanstvo i raskalaenost)
zbog karijerizma mijenja ime u: Gyrgy Istvnffy
nema nimalo nacionalnog osjeaja
psiholoki nije reljefno izgraen
sve pozitivno prelo u loe
motivacija: odgoj (sredina), klasni moment kao i otac mu Ante

Cincar
- primitivna lukavost
- karikiranje (mudrovanje, uporaba fraza)
Gertruda
- puka izvornost
- brbljavost i elja za znanjem svih stvari
- poslovice koje dodaje na kraju posve su nepovezane sa samom priom
kanonik Vukasovi
- pokree mase, misao je i djelo narodnog preporoda u tom kraju
vojna uprava
- Winter (sladostrasnik)
- Benetti (bahati tiranin)

proces otuenja uslijed odgoja i sredine naturalizam

otkrivene ljudske slabosti i izopaenosti
naglaena vanost ljubavi i portvovnosti
TEME
- zaviajna
- tema malograantine
- tema grada (moral, propadanje intelektualca)

PROBLEMI
- propadanje patricijske obitelji
- poloaj ene u drutvu
- drutveni problemi (novi drutveni odnosi)
- odgoj (razliito poimanje ljubavi prema sinu i keri)
VRIJEME
- '30.-ih godina 19.st.