Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
i hc giao thng vn ti
------------------------------------
c c kt qu hc tp nh ngy
hm nay, tc gi xin by t lng bit n
ti tp th cc thy c gio trong trng
i hc Giao thng Vn ti nhit
tnh ging dy v to iu kin thun
li lp Cao hc in t Vin Thng
K11, ni chung, v tc gi, ni ring,
hon thnh kho hc ca mnh.
Xin cm n cc thy c trong Khoa
in - in t, c bit l TS. Nguyn
Thanh Hi - ngi hng dn khoa hc
trc tip cho lun vn tt nghip ny.
TS. Nguyn Thanh Hi khng ch gi
ti m cn a ra nhiu kin qu
bu tc gi c th gii quyt c
nhng vn kh khn ny sinh trong
qu trnh thc hin lun vn.
Cui cng tc gi xin gi li cm n
su sc ti gia nh v bn b, nhng
ngi ng vin v to mi iu kin
tc gi c th u t ti a thi gian
v cng sc hon thnh cng vic ca
mnh.
Xin chn thnh cm n !
Tc gi
Mc lc
Danh mc mt s t vit tt
M u
Chng 1
Tng quan chung v cc yu cu ca b ngun trong
thit b in t
1.1. Tng quan chung ................................................................................... 7
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
Danh mc Mt s t vit tt
AC
Xoay chiu
AC/AC
AC/DC
BJT
Transistor lng cc
DC
Mt chiu
DC/AC
DC/DC
EMI
Nhiu in t
FET
IC
Vi mch tch hp
PTHC
PWM
B iu ch rng xung
RFI
Nhiu cao tn
SMPS
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
m u
1. Tnh cp thit ca ti
K thut cp ngun l k thut lin quan ti vic cung cp nng lng in
cho cc thit b s dng. iu ny c tnh quan trng sng cn i vi
ngnh cng nghip in t. Cc b chuyn i dng nng lng in c
chia thnh 4 loi l:
Bin p bin i AC / AC
B chnh lu bin i AC/DC
B nghch lu bin i DC/AC
B bin i DC/DC
Trong , bin p v b chnh lu kh n gin, chng xut hin t rt
lu v c nghin cu y t l thuyt ti xy dng mch thc t. Ti
nay vn ny c th coi nh c hon thin. Cn b nghch lu v b
bin i DC/DC cn rt nhiu vn cn nghin cu. B bin i DC/DC
(c s xy dng b ngun chuyn mch cht lng cao v b iu khin
ng c mt chiu) xut hin sau mt thi gian di v mc d pht trin
khng ngng k t khi ra i nhng l thuyt v chng cn rt t m hu
ht dng nhng bi bo a ra cc s mch c th m cc nh nghin
cu tm ra p ng c yu cu ca ng dng nht nh no .
Trc thc t , tc gi lun vn ny mnh dn i su nghin cu v l
thuyt ca vic chuyn i DC/DC, trn c s y a ra cc gii php thit
k ngun chuyn mch. minh chng cho l thuyt mt cch trc quan
v sinh ng hn, lun vn c xy dng phn m phng cho mt ng dng
c th.
Sau khi hon thnh, lun vn s gp phn lm r l thuyt cng nh
cho bit mt s iu chnh thc t ca vic thit k ngun cht lng cao
dng trong thit b in t.
2. Tnh hnh nghin cu lin quan n ti
Vn nghin cu ngun chuyn mch l mt vn khng mi nhng c
th ni l rt kh v chng thay i rt nhanh nhm p ng nhng i hi
ngy cng phc tp ca thc t. Mc d mang tnh thc tin v ng dng rt
cao nhng nghin cu l thuyt v ngun chuyn mch th cn thiu rt
nhiu. Mt khc, do tnh cnh tranh v thng mi m cc nh sn xut c
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
Chng
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
u vo
ac
u ra dc
n nh
Khi 1: Bin p
Khi 2: Nn v lc s cp
Khi 3: Ngun d phng
Khi 4: B n nh
T s trn c th thy rt r l s khc bit ca cc b ngun to
ra cht lng khc nhau chnh l khi 4. B n nh.
Khi 1 v 2 c mt s s thng dng nh hnh di y:
+
Ui
ac
TR
C2
C1
Rt
Uo
dc
+
+
Ui
ac
TR
C1
C2
Rt
Uo
dc
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
Vi
khng n nh
Vo
n nh
Rt
D
ZENER
Rcb
+
R
Vi
khng n nh
-
Rt
Vo
n nh
Rdc
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
10
Phn t
hiu chnh
B
khuch i
Ngun chun
Ur
in p
mt chiu n nh
Ti
Mch
hi tip
B
so snh
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
11
Io
R1
B khuch i sai s
T1
Vo
Vi
ac
R2
D2
Vref
Khuch i
dng
12
Ch to c in p thp t in p cao hn
Ng vo v ng ra khng c cch ly v mt mt chiu
Ton b dng ti qua transistor, transistor ny lm vic lin tc ch
tuyn tnh nn tn hao l qu ln. Trong hu ht cc trng hp
st p trn transistor l 2.5V i vi loi NPN v 1V i vi loi
PNP.
Khi in p DC th ly ra t cun th cp ca bin p c chnh lu,
v s dng t lc ln lc gn sng v ngha, thng chn s vng
dy cun th cp in p th cp chnh lu l Vo + 2.5V khi ng vo
AC mc dung sai nh. Nhng khi in p AC c dung sai ln th sai lch
s ln hn v tn hao trn PTHC s ln hn v do vy hiu sut cp ngun
s gim i.
chng minh cho iu ny c th xem xt v d sau:
Vo
V
Io
A
5
15
20
10
10
10
Vdc(min) Vdc(max)
V
V
7.5
17.5
32.5
Vi sai(max)
V
9.25
22.8
42.25
4.75
7.75
12.25
Pi(max) Po(max)
W
W
97.5
228
423
50
150
300
Tn hao
Qmax
Hiu sut
Po/Pi(max) %
47.5
78
123
51.25
65.9
71
78L05
OUT
C1
C2
Vo
n nh
OUT
COM
Vi
khng n nh
Vi
khng n nh
COM
IN
C2
C1
IN
Vo
n nh
13
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
14
(1)
(3)
(2)
(4)
(5)
(10)
(9)
(8)
(6)
(7)
Trong :
1). Lc nhiu tn s cao
2). B nn v lc s cp
3). Phn chuyn mch chnh
4). B nn v lc th cp
5). Hi tip ly mu in p ra
6). Khuch i sai lch ca in p ly mu v in p chun (thc cht l
b so snh c khuch i)
7). B to in p chun
8). B to xung tam gic
9). B iu ch rng xung
10). B khuch i kch thch v o pha iu khin phn chuyn mch
chnh.
Tn s cng tc ca b ngun xung (tn s chuyn mch) thng t
10KHz n 500KHz. S d c gi tr ny v nu tn s thp th kh lc th
cp, kch thc linh kin (cun chn, t lc) ln, gi thnh cng nh kch
thc ca ngun tng. Nu tn s qu cao th nng lng in s pht x ti
ch, khi nng lng in s bin thnh nng lng t trng, in
trng v nhit, lm gim hiu sut ca b ngun. Hn na, trong di tn
10KHz 500KHz, bin p dng li ferit c t thm hiu dng ln, nn
s vng dy s gim i rt nhiu, tc l gim c kch thc v trng
lng ca bin p, cun chn so vi b ngun thng thng c cng cng
sut.
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
15
Phn chuyn mch chnh s dng cc BJT v MOSFET cng sut ln,
tn s chuyn mch cao, lm vic ch ngt / m nn tn hao cng sut
rt nh, to nhit n gin.
T cc c im trn lm cho SMPS c cc u im vt tri so vi b
ngun tuyn tnh nh sau:
Phn t chuyn mch tch cc hot ng mt trong hai ch ng
hoc ngt nn kh nng truyn ti cng sut ln hn nhiu so vi
ch tuyn tnh. Nh vy hiu sut cao (80 90%) trong khi cc b
ngun tuyn tnh c hiu sut thp (<60%)
Khng s dng bin p ngun 50/60Hz u vo, do vy gim thiu
kch thc v trng lng ca b ngun.
Di lm vic n nh rng cho nhiu u ra khc nhau
bn v tui th cao,
Kch thc v trng lng nh gn.
Gi thnh r.
Tuy nhin, c th thy ngay rng SMPS c cu trc phc tp v khi o
lng cc thng s cn ch ti nhiu in t EMI
a ra nhng minh chng st thc hn chng ta s phn tch k cu
trc cng nh hot ng ca SMPS cc chng tip theo. Tuy nhin, qua
phn tch s b trn c th khng nh rng SMPS l mt b ngun cht
lng cao. Phn cn li ca lun vn s ch cp ti loi ngun ny, loi
ngun dng trong thit b in t p ng c yu cu ngy cng kht
khe v cht lng cng nh cnh tranh v gi c.
1.3. Cc yu cu ca b ngun chuyn mch
C2
16
1.3.2. Khi nn v lc s cp
B ngun c u vo l ngun AC nn phi c phn nn v lc s cp trc
khi a vo phn chuyn mch chnh. Ngun AC c th l 1 pha hoc 3
pha, tuy nhin trong thit b in t do cc b ngun ch yu cu cng sut
nh v va nn ch s dng ngun AC 1 pha (220V, 50/60 Hz).
Cc s thng dng ca khi ny c cp trong phn 1.1 ca
chng 1 nn y ch nu ra yu cu cht lng cho khi nn v lc s
cp nh sau:
To ra in p DC c n nh tt, tc l gn sng cng nh
cng tt
Cc linh kin, c bit l diode phi c kh nng chu in p ngc
v dng in ngc ln v loi ngun chuyn mch khng dng bin
p, ngha l in p 220V AC c trc tip chnh lu nn cc tham
s ny ln hn rt nhiu so vi mch c s dng bin p ngun. Tuy
nhin, cng sut tn hao di dng nhit ca diode phi cng nh
cng tt.
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
17
18
Kt lun:
Khi cp ngun dng cho cc thit b in t c th c thit k theo
hai phng n l ngun tuyn tnh hoc ngun chuyn mch. Theo nhng
phn tch trn th ngun chuyn mch c nhiu u th hn c, y chnh
l xu hng pht trin ca k thut cp ngun trong thi gian qua. Vi
nhng u im hon ton vt tri ca mnh, loi ngun ny xut hin
trong hu ht cc thit b in t hin i.
Tuy nhin, cng nhn thy ngay rng c c nhng u im ,
ngun chuyn mch c cu trc phc tp v rt a dng tu vo nhng ng
dng khc nhau. Vi nhng bc tin khng ngng ca k thut tch hp
th hin nay cc b ngun chuyn mch cng c n gin ho kh nhiu
v phn ln mch c tch hp trong cc IC chnh (v d nh IC iu
khin).
Vic xc nh c yu cu c bn ca b ngun chuyn mch dng
trong thit b in t s gip cho vic thit k b ngun c chnh xc v
t hiu qu cao. Cc chng tip theo s phn tch l thuyt v a ra cc
cu hnh mch p ng c cc yu cu .
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
19
Chng
2
B bin i in p DC/DC
Ch A
Ch C
Ch D
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
20
Trong :
Vp
S
Io
Vi
Vp
Vo
Vo
Vo
-
Ton T
kT
Vo =
T
T
T
1
1 on
V
(
t
)
dt
=
(
V
dt
+
0dt ) = on Vi = k.Vi
p
i
T0
T 0
T
Ton
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
(2. 1)
21
Trong :
D
L
Io
Vp
Vi
t
Toff
+ Vo
Vp
-
Vo
-
Vo
Ton T
kT T
Trong :
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
(2. 2)
22
Cng thc (2.2) cho thy v 0 < k < 1 nn Vi > Vp(avr), tc l nu cung
cp in p u vo ti Vo, in p u ra Vi s ln hn in p cung cp
u vo. Do , mch ngt qung hot ng ch B l mch c s
xy dng b n nh Boost (b n nh tng cng), s ni chi tit phn
2.2.
Vp
Io
Vi
+
+
C
Vp
Vo
Vo
Vo
Ton T
kT T
t
Hnh 2. 4: S mch v dng sng ca mch ngt qung ch C
Trong :
Ton
Vi = k .Vi
T
Toff
T
Vi = (1 k )Vi
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
23
Vi
+
S
+
Vp
Vp
t
Toff
Vi
Io
C
Vo
Vo
+
Vo
Ton T
kT T
D3
L
Vo
+
Vi
D2
S2
S3
D1
D4
S4
Ch A
Hot ng
Khng hot ng
Khng hot ng
Hot ng
Khng hot ng
Khng hot ng
Ch B
Khng hot ng
Hot ng
Hot ng
Khng hot ng
Khng hot ng
Khng hot ng
Ch C
Ch D
Khng hot ng
Hot ng
Hot ng
Khng hot ng
ng
Khng hot ng
Hot ng
Khng hot ng
Khng hot ng
Hot ng
Khng hot ng
ng
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
24
S4
D4
u
ra
ng
Khng hot ng
Vo +, Io +
Vo = k.Vi
Khng hot ng
ng
Vo +, Io
Vo = (1-k).Vi
Khng hot ng
Khng hot ng
Vo - , Io
Vo = - k.Vi
Khng hot ng
Khng hot ng
Vo -, Io +
Vo = - (1-k).Vi
Theo thng k cha y , hin c khong 500 loi mch khc nhau ca
b bin i DC/DC. Do vy, vic phn loi cc kiu mch ny l cn thit
thy c u nhc im ca tng loi, t xc nh phm vi ng dng
c th cho chng. C th phn chia cc loi mch ca b bin i DC/DC
thnh 6 th h nh sau:
Th h th nht: cc b bin i c s
Th h th hai: cc b bin i hot ng nhiu ch
Th h th ba: cc b bin i vi cc phn t chuyn mch SI/SC
Th h th t: cc b bin i chuyn mch mm ZCS/ZVS/ZT
Th h th nm: cc b bin i vi mch chnh lu ng b SR
Th h th su: cc b bin i vi nhiu phn t tch tr nng lng
cng hng t MER.
Nh vy, c th hnh dung rng vic nghin cu y v b bin i
DC/DC l mt cng vic kh khn, i hi thi gian cng nh kin thc cc
k ln. Trong khun kh c hn ca mt lun vn thc s k thut, y s
ch trnh by nhng vn c bn nht, c th l v b bin i DC/DC th
h th nht (phn tch hot ng v thit k chi tit). Tuy nhin, nm bt
vn mt cch tng quan tc gi vn xin trnh by s lc v cc b bin
i th h sau .
25
i1
i2
V1
V2
-
S dn
i1
S ngt
kT
i2
kT
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
26
Ton
V1 = k . V1
T
i2
i1
+
+
+
V1
-
S dn
V2
i1
kT
i2
S ngt
kT
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
27
T
1
V1 =
V1
Toff
1 k
i1
i2
V2
V1
i1
S dn
kT
i2
S ngt
kT
28
Ton
k
V1
V1 =
1 k
T Ton
V2 =
(2. 3)
1:N
D2
V1
S
V2
-
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
29
(2. 4)
D1
1:N
R
+
Vi
-
S1
Vo
-
D2
S2
(2. 5)
1:N
+
+
.
Vi
Vo
-
30
k
NV1
1 k
(2. 6)
1:N
S1
C3
Vi
+
Vo
-
.
+
D2
C2
S2
(2. 7)
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
31
S1
S2
D1
1:N
C
C1
Vi
.
S3
+
Vo
D2
S4
(2. 8)
k
Vi
1 k
(2. 9)
32
Lo
+
Co
Vi
Vo
Co
Vo
Vi
C1
Di1
+
Vi
Lo1
+
Co1
L1
D1
u ra Vo+
Ro1
C2
+
L2
Di2
Co2
u ra Vo -
Ro2
Lo2
D2
B bin i Ck
B bin i Ck c ci tin t b bin i Boost. S mch nh sau:
L
Lo
+
Vi
D
S1
Co
Ro
Vo
+
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
33
34
2.2.3. B bin i th h th ba
Cc b bin i th h th ba c gi l cc b bin i chuyn mch t
in (hoc l cun dy). Chng hot ng 2 hoc 4 ch vi di cng
sut u ra ln (hng nghn Watt). V trong mch ch cha cc phn t
chuyn mch v hoc l t in, hoc l cun dy nn mch tng i nh,
trong khi mt cng sut v hiu sut cao.
2.2.3.1. B bin i chuyn mch t in
Trong b bin i ny ch cha t in, v khng c cun dy nn kch
thc ca mch rt nh. Ngoi ra, cc b bin i ny cn c u im vt
tri l tiu hao cng sut thp, nhiu in t nh, v bc x in t l khng
ng k. Nh cc u im b bin i DC/DC chuyn mch t in c
th c tch hp trong vi mch (IC), ngha l kch c c gim thiu rt
nhiu. Tuy nhin, khi u vo v u ra khc nhau nhiu th topo ca mch
chnh v mch iu khin tr nn cc k phc tp. Cc b bin i chuyn
mch t in thng lm vic ch n hoc y ko.
2.2.3.2. B bin i Luo chuyn mch t in hot ng nhiu ch
Vi cc u im nh ni trn, b bin i chuyn mch t in c
ng dng rt nhiu trong thit b. Nhng c nhiu ng dng yu cu b bin
i hot ng nhiu ch , v vy b bin i Luo chuyn mch t in
nhiu ch ra i (thng thng l 2 hoc 4 ch ).
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
35
2.2.4. B bin i th h th t
Cc b bin i DC/DC th h th t c gi l cc b bin i chuyn
mch mm (b bin i chuyn mch cng hng). Bng cch da trn
hin tng cng hng m cc b bin i ny hot ng c lp vi ti.
C 3 dng chnh cho b bin i th h th t:
Chuyn mch dng zero (ZCS)
Chuyn mch p zero (ZVS)
Chuyn mch chuyn tip zero (ZT)
Hu ht cc b bin i ny hot ng ch n nhng chng cng
c th hot ng 2 hoc 4 ch vi di cng sut u ra cao (hng nghn
Watt).
K thut chuyn mch cng hng cho php gii quyt vn mt mt
nng lng trong sut qu trnh chuyn mch ng v chuyn mch ngt.
Nh vy gim thiu nng lng b suy hao, ng ngha vi vic tng hiu
sut ca mch. C 3 trng thi cng hng l cng hng hon ton, cng
hng ti u v ta cng hng. Tuy nhin ch c trng thi th ba c 2
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
36
2.2.5. B bin i th h th nm
Cc b bin i th h th nm c gi l cc b bin i DC/DC chnh
lu ng b. Hng pht trin ny l nhm phc v cho ngnh thit b my
tnh p ng c cc yu cu: tiu th cng sut siu thp, mt IC
cao, khong cch gia cc tng cng hp cng tt, cc b cp ngun vi
iu p u ra nh, dng ln Intel l hng i u trong nhng nghin
cu v vn ny, cc dng vi x l Pentium I, II, III v IV u s dng
ngun 3.3V. Trong tng lai, my tnh cn gia tng b nh, tc th nhu
cu v in p ngun cung cp cn gim rt nhiu na, v d 2.5, 1.8, 1.5,
thm ch l 1.1V. Hin nhin l cc ngun in p thp nh th khng th
c c nh cc b chnh lu cu truyn thng v in p ri trn diode l
qu ln. T u nhng nm 90 ngi ta to ra loi MOSFET mi c tr
khng khi dn ch t 6 8m, khi y in p ri thun ch t 0.05 0.2V.
Dng mch c bn ca cc b bin i chnh lu ng b c xy dng
t b bin i thun v s dng cc mch ghim tch cc, bin p phng,
chuyn mch mm v mch tng dng.
2.2.6. B bin i th h th su
y l th h cc b bin i cng hng vi nhiu phn t tch tr nng
lng c c hiu sut truyn t cng sut ti u t u vo ti u ra.
C hai dng chnh l:
B bin i cng hng DC/DC
B bin i cng hng DC/AC
Cc b bin i ny s dng 2, 3 hoc 4 phn t tch tr nng lng l t
in hoc cun dy vi nhiu cch ni khc nhau theo kiu ni tip hoc
song song. Khi y s c 8 m hnh mch cho loi 2 phn t, 38 m hnh
mch cho loi 3 phn t v 98 m hnh mch cho loi 4 phn t.
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
37
Kt lun:
Cc s nguyn l ca b bin i DC/DC gm rt nhiu loi nhng xt
cho cng chng u xut pht t cc s c bn thuc b bin i th h
th nht. Nhm mc ch nng cao hiu sut ca mch m ngi ta lin tc
ci tin vi cu trc ngy cng phc tp v i su vo nghin cu cc phn
ng ca cc phn t c tnh cht cng hng l t in v cun dy. Ngoi
ra tnh phc tp ca mch cn th hin s lng cc chuyn mch s dng
trong s mch, xem hnh di y:
38
Chng
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
39
B bin i DC/DC c nhiu dng khc nhau, vic la chn loi mch no
ch yu da vo kh nng gim thiu in p chu ng ln nht ca
transistor cng sut khi ngt in p ng vo cao v dng nh chu ng
ln nht cng sut ng ra cc i. Phn tip theo y s gii thiu cc
dng mch DC/DC c bn v cch la chn cc thng s ca chng.
V1
Lo
Vo
R1
Co
+ EA
D1
Vdc
R2
PWM
+
Vref
Vt
B khuch i dng
Vea
Vt
3V
0V
Vdc V
V1
0V
Vwm
I2
I1
IQ1
I2
I1
ID1
I l,0
I0
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
40
Ton
T
(3. 1)
(3. 2)
41
(3. 3)
Qdc = 1.Io
(3. 4)
Tn hao xoay chiu trn cc phn t chuyn mch trong sut c chu k T:
Q = Q(Ton) + Q(Toff)
Qac =
Gi thit:
Ton
Toff
IVdt + IVdt =
Ton = Toff = Ts
(3. 5)
Qac =
I 0Vdc Ts
3 T
V0 I 0
V0
(3. 6)
P0
=
P0 + Qdc + Qac
V0 I 0 + 1I 0 +
I 0VdcTs
3T
V0 + 1 +
VdcTs
3T
(3. 7)
42
L=
5(Vdcn V0 )V0T
Vdcn I on
(3. 8)
Vor
V
= or
I 2 I 1 0.2 I on
(3. 9)
0.2 I on
65 *10 6
= 65 * 10 6
Co =
Ro
Vor
(3. 10)
D1
L1
Vo
R1
Vdc
Co
Q1
+ EA
Ro
R2
PWM
+
Vref
Vt
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
43
Vt Vpeak
Vea
0V
vwm
n r
Ip
Dng q1
Ip
Dng D1
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
44
lng c tch tr trong n khi ti chu khi dn tip theo ca Q1). Ngi ta
gi y l ch hot ng lin tc ca b n nh Boost. Dng qua Q1 v
D1 c dng nh sau:
Q1on
2
1
Q1 off
2
D1
D1
dn
dn
Q1
1
D1
2
1
L1
Dng 0
(3. 11)
Trong thi gian Tr dng trong L1 gim xung 0, khi c dng cung cp
cho ti cng sut Pdc c tnh bng:
Pdc = Vdc
I P Tr
2 T
(3. 12)
T
I P = Vdc on
L1
Vdc2 Ton
Pt =
(Ton + Tr )
2TL1
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
(3. 13)
(3. 14)
45
V0 = Vdc
mR0Ton
2L1
(3. 15)
on
r
Tdt
(max)
I L1
p
I D1
Vo
Vce(Q1)
0V
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
46
Vy:
Ton (max) =
(3. 16)
47
D6
. ..
.
.
.
..
Ns2
Np1
Ns2
Np2
Vdc
Vs2
L3
C3
R3
C2
R2
D5
D4
Vs1
L2
D3
Nm
D2
L1
C1
D1
Vm
R4
R1
R5
Q1 Q2
PWM
EA
Vref
in cm r
2Vdc
on
(Q1)
Vce(Q1)
c(Q1)
in cm r
2Vdc
on
(Q2)
Vce(Q2)
c(Q2)
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
48
NS
Vd
NP
2T
N
Vm = (Vdc 1) m 0.5 on
NP
2T
N
VS 1 = (Vdc 1) S 1 0.5 on
NP
(3. 17)
2T
N
VS 2 = (Vdc 1) S 2 0.5 on
NP
(Nu diode chnh lu khng phi l diode Schottky (tc st p thun l 1V)
th thay gi tr 0.5V trong cc biu thc trn bi gi tr 1V)
Cc biu thc trn cho thy khi c s thay i ca Vdc th vng hi tip
s lm thay i Ton gi cho u ra chnh Vm v cc u ra ph Vs
khng i. Khi dng ti trong cun chnh thay i, st p thun ri trn
diode chnh lu thay i khng ng k, nu s thay i ti ln th st p
ny c th thay i 0.1V v lm gim in p nh catot ca chng. Khi
vng hi tip m iu chnh s thay i ca Ton gi cho Vm khng
i, ng thi Vs1 v Vs2 cng thay i theo. Trng hp ny ngi ta gi
l s n nh cho.
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
49
P0
Vdc (min)
I pft Ts
2Vdc (max) Ts
+ 2Vdc
T
2
2 T
Qt ( ac ) = 3.12
P0Vdc (max)Ts
Vdc (min)T
(3. 18)
(3. 19)
P0
Vdc (min)
0.8T / 2
= 0.4 I pftVon
T
Qdc = 0.624
(3. 20)
P0
(3. 21)
V dc (min)
P0
Vdc (min)
Vdc (max)
Ts
P
+ 0.624 0
T
Vdc (min)
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
(3. 22)
50
Qua cng thc trn d dng nhn thy tn hao chuyn mch ln hn
nhiu so vi tn hao mt chiu. Tuy nhin, nu s dng transistor MOSFET
loi cng sut c thi gian chuyn mch nh th c th gim c loi tn
hao ny.
Chn s vng v tit din ca cun s cp v th cp
S vng ca cun s cp c xc nh bi nh lut Faraday, s vng Np
c xc nh bi in p cc tiu trn cun s cp (Vdc(min) -1) v thi gian
m cc i khng ln hn
0.8T
.
2
NP =
0.8T 8
)10
2
Ae .dB
(3. 23)
1.56 P0
P
= 0.986 0
Vdc (min)
Vdc (min)
P0
Vdc (min)
51
Vm + 0.4
0.8(Vdc (min) 1)
N S1 = N P
VS1 + 0.4
0.8(Vdc (min) 1)
NS 2 = NP
VS 2 + 0.4
0.8(Vdc (min) 1)
(3. 24)
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
52
V vy:
VLTon
(V V )T
= 2 I dc (min) = 1 0 on
L
L
V0 = V1 (2
Vi:
Ton
0.8T / 2
) = V1 (2
)
T
T
V1 = 1.25V0
v: Ton =
V0T
2V1
(V1 V0 )Ton
(1.25V0 V0 )V0T
0.05V0T
=
=
I on
2 I dc (min)
2(0.1I on )2(1.25V0 )
(3. 25)
Gi tr ca t in C v gi tr in cm L c chn p ng in p
gn sng ng ra vi gi tr cho trc Vr.
in p gn nh - nh c xc nh bng: Vr = RdI
Nh ni phn trc, tch s RC ca t in phn bng nhm l hng
s vi phm vi t 50 n 80x10-6
V d, chn C c gi tr:
C=
dI
80 x106
= 80 x10 6
R
Vr
(3. 26)
Q1
D1
D3
C1
220VAC
120-220
VAC
Cb
S1
120VAC
B
D2
D4
Q2
C2
.
.Ns1
V1
Co1
Np
. Ns2
.
V2
Lo2
Co2
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
53
Tn s chuyn mch
Q1 on
Q2 on
+Vdc/2
0
in p s
cp
-Vdc/2
54
0.8T
T
I pft = 3.125
P0
Vdc (min)
(3. 27)
P
0.8T
= 2.795 0
T
Vdc (min)
N S1 = N P
NS 2
(3. 28)
55
0.8T
2
dV
I pft
Vdc
ca mch cu bn phn
2
Q3
+
D1
C1
D3
220VAC
120-220
VAC
Cb
S1
120VAC
D2
D4
Q4
C2
Q1
Q2
.
.Ns1
Vo1
Co1
Np
. Nsm
.
Vom
Lo2
Co2
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
56
Tn s chuyn mch
Xung kh
Q1,Q4
Q2,Q3
on
Ton
Xung kh
Q2,Q3
Q1,Q4
on
Ton
+Vdc
0
in p s
cp T1
-Vdc
2T
N
Vom = (Vdc 2) Sm 0.5 on
NP
2T
N
Vo1 = (Vdc 2) S1 1 on
NP
(3. 29)
57
0.8T / 2
I pft
T
1.56 P0
Vdc (min)
(3. 30)
0.8T
P
= 1 .4 0
T
Vdc (min)
P0
Vdc (min)
= 700
P0
Vdc (min)
Vom + 0.4
0.8(Vdc (min) 2)
Vo1 + 0.4
N S1 = N P
0.8(Vdc (min) 2)
(3. 31)
58
Khuch i
sai lch
iu khin
PWM
Cng sut,
Lc u ra
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
59
Uo
R2
PWM
U2
U1
EA
R1
Uht
Uch
Up
R2
R2
)U ch
U ht
R1
R1
T biu thc nhn thy in p U1 bin i tuyn tnh theo Uht nhng
theo chiu ngc li. in p ny c gi l tn hiu iu ch v a ti
u vo khng o ca b iu ch rng xung, tn hiu sng mang Up l
xung tam gic a vo u vo o ca b iu ch. B iu ch s so snh
2 bin ca sng mang Up v tn hiu iu ch U1, dng sng ra ca b
iu ch U2 l sng vung c tn s l tn s ca sng mang nhng c
rng xung bin i theo tn hiu iu ch U1 (xem hnh 3.10). rng
xung chnh l khong thi gian m in p U1 nh hn in p Up.
Gi rng xung iu bin l Ton, n s bin thin trong khong t 0 ti
T. Xung ny c a n iu khin transistor chuyn mch v transistor
s dn trong khong thi gian Ton.
T s k =
Ton
T
gi l h s iu ch, c gi tr bin i t 0 n 1
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
60
Up
U1
t
0
U2
T on
t
T
Q
_
Q
D
CP
PWM
U1
+
Up
Hnh 3. 11: Mch to hai chui xung ngc pha
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
61
Kt lun:
C rt nhiu phng n chn la khi mun thit k mt ngun chuyn
mch. V vy, cn da vo yu cu ca b ngun v cng sut, in p u
ra, s lng u ra, hiu sut, phc tp ca mch, n nh . s
dng s mch no cho c hiu qu nht.
C th tng kt li mt s c im ca cc dng mch n nh chuyn
mch c bn trong bng sau:
Cng
sut, W
0 - 150
S
mch
n gin
0 - 150
n gin
Khng
0 - 150
n gin
Khng
0 - 150
Tng/gim
0 - 150
y ko
Tng/gim
100-1000
Phc tp
Bn cu
Tng/gim
100-500
Phc tp
Ton
cu
Tng/gim
400-2000
Rt phc
tp
Dng
mch
Buck
in p
u ra
Gim
Cun
dy
C
Bin
p
Khng
Tng
BuckBoost
Tng/gim
Hi tip
Diode
Transistor
Khng
Tng/gim
Thun
Boost
Bnh
thng
Bnh
thng
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
62
Chng
4
M phng
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
63
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
64
65
vin linh kin rt ln, cho php la chn loi IC ca hng Linear v cc loi
linh kin in t ca cc hng khc vi m t thng s c th v cp nht
model mi nht ly t Internet. V quan trng hn c, qu trnh m phng
ca phn mm ny kh nhanh, cho kt qu r rng v t chnh xc
tng ng nh cc phn mm khc. Tuy nhin, nu so vi phn mm ca
hng Texas th n khng cho php xc nh hiu sut ca mch theo s thay
i ca ti. (kh nng ny ca phn mm ca hng Texas tht tuyt vi
nhng n li c nhc im ln l khng cho php xy dng li mch
bng cch thm hay bt linh kin v ch thit k cho mt u ra).
Phn tip theo ca lun vn s gii thiu mt s h IC iu khin cng
sut thng dng ca cc hng khc nhau v sau s xy dng m hnh m
phng bng phn mm LTspice Cad III (da trn cch tnh cc thng s
ni phn l thuyt).
Dng ti
Dng tt
Hiu sut
LTC1174-3.3 200mA-400mA
1 A
90%
LTC1433
15 A
93%
LTC1147-3.3 0.5mA 2A
10 A
92%
LTC1148-3.3 1A 5A
10 A
94%
450mA
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
66
in p
ng vo min
ng vo max
LT1074
40
LTC1142HV
20
LTC1148
16
LTC1158
30
Model
Ghi ch
Chuyn mch ng b
Gm hai b iu khin mch
Buck vi cc FET mc bn
ngoi
Hiu sut > 90%, chuyn mch
ng b
Hiu sut 90% vi dng ti 15A
Cc thng tin chi tit v tng IC c th tham kho thm trong catalog ca
nh sn xut.
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
67
68
Vs1
Vac
Vm
PWM
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
69
V1
PWM
Vac
V2
PWM
V3
PWM
70
Ng ra:
Hiu sut:
1. Ng ra 3.3V, 2A
2. Ng ra 5V, 2A
3. Ng ra 12V, 150mA
> 90%
La chn IC iu khin:
V nguyn tc c th la chn cc IC iu khin ring cho tng u ra.
in p vo s cp cho IC u tin (thng l IC cho php ly ra u ra
5V), u ra ca mch ny s a ti u vo ca cc IC tip theo c
cc in p ra theo yu cu. Trong bi ton t ra y c 3 u ra, tc gi
chn IC LTC1142HV vi hai b n nh ring bit bn trong ly ra c
in p 5V v 3.3V cn IC th hai l LT1070 ly ra in p 12V.
Vic la chn LTC1142HV vi hai u ra s lm cho mch n gin v
n nh hn, cn IC th hai c th chn IC iu khin cho mch Boost bt
k (LT1070, LT1074, LT1121 ). S cu to bn trong v bng chc
nng ca cc chn ca hai IC LTC1142HV v LTC1070 c gii thiu
tm tt trong phn tip theo y.
Ch :
l chn s 2 i vi LTC1142 v l chn 16 i vi
LTC1142HV.
IC ny ch l IC iu khin khng cha chuyn mch cng sut.
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
71
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
72
Chn
s
Tn gi
Sense+3
Shdn3
Sngd3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
Chc nng
u vo + ca b so snh dng phn 3.3V. in tr Rs3 ni
gia chn 1 v chn 28 s xc nh gi tr dng u ra.
Khi ni t th phn 3.3V hot ng bnh thng, khi ni vi
in p cao th c hai MOSFET s khng hot ng v phn
3.3V v vy khng c tn hiu ra.
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
73
Chn
Tn gi
s
1
VC
2
Fb
3
4
gNd
Vsw
vin
Chc nng
c s dng b tn s, gii hn dng, khi ng v tt
mm. N thc cht l u ra ca b so snh sai s v l u vo
ca b so snh dng
Chn hi tip l u vo ca b so snh sai s (u vo khng
o ca b so snh sai s c in p chun 1.244V)
Chn ni t
Chn u ra, n thc cht l colecto ca transistor cng sut
chuyn mch bn trong.
u vo cp ngun vi in p t 3V n 40V
PEMOS
Rs1
D1
SCHOTTKY
Vdc
Vo
C
NEMOS
IC iu khin
LTC1142HV
100mV 100mV
=
= 50[m]
I 0 max
2A
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
(4. 1)
74
+ Xc nh Toff
Do mch Buck c in p u ra c tnh theo cng thc (3.1)
V0 = Vi
Ton
T
m T = Ton + Toff
Toff = T (1
Suy ra:
Vo
)
Vi
(4. 2)
1
5
(1
) = 1 .67[ s ]
200 KHz
7 .5
+ Xc nh t CT5
Gi tr ca t CT s xc nh tn s chuyn mch theo cng thc:
CT =
1
2.6 *104 * f
(4. 3)
(4. 4)
(4. 5)
+ Xc nh MOSFET
Hai MOSFET cng sut mc bn ngoi gm mt loi P, ng vai tr l
chuyn mch chnh v mt loi N, ng vai tr l chuyn mch ng b.
Tiu ch la chn MOSFET cng sut l in p ngng VGS v in tr
RDS khi MOSFET dn
Nu Vin > 8V th chn VGS < 4V
Khi mch hot ng ch lin tc, gi thit rng mt trong hai
MOSFET lun dn dng ti trung bnh. H s dn k khi c tnh cho
mi MOSFET l:
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
75
kP-MOSFET =
suy ra:
kN-MOSFET =
Ton Vo
=
T
Vi
Toff
T
Vi Vo
Vi
RDS(dn) =
PQ
k * I * (1 + Q )
2
0
(4. 6)
Vi * PP
7.5 * 250
=
= 73.8[m]
2
V0 * I 0 * (1 + P ) 5 * 2 2 * 1.27
RDS(dn) N-MOSFET =
Vi * PN
7.5 * 250
=
= 147.6[m]
2
(Vi V ) 0 * I 0 * (1 + N ) (7.5 5) * 2 2 * 1.27
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
76
77
78
Hnh 4. 11: Bng thng k kt qa v linh kin s dng trong phn 5V/2A
n=
PRload 2 9.851W
=
.100% = 94.72%
Pin
10.4W
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
79
100mV 100mV
=
= 50[m]
I 0 max
2A
1
3 .3
(1
) = 2.8[ s ]
200 KHz
7 .5
2.8s
= 215[ pF ]
1.3 *10 4
L2=
5 * 2.8 * 10 6 * 3.3
= 23.1[ H ]
2
+ Xc nh MOSFET
Gi s cc MOSFET c tn tht cng sut l PN = PP = 250 [mW]
V c N = P = 0.27
Khi tnh c RDS(dn) cho cc MOSFET u ra 3.3V theo cng thc
(4.6) l:
RDS(dn) P-MOSFET =
Vi * PP
7.5 * 250
=
= 33.89[m]
2
V0 * I 0 * (1 + P ) 3.3 * 2 2 * 1.27
RDS(dn) N-MOSFET =
Vi * PN
7.5 * 250
=
= 87.88[m]
2
(Vi V ) 0 * I 0 * (1 + N ) (7.5 3.3) * 2 2 * 1.27
80
81
82
n=
PRload 1 6.503W
=
.100% = 93.03%
Pin
6.99W
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
83
Vo
R1
Vdc
Co
R2
IC iu khin LT1070
Suy ra:
R2
V0
R1 + R 2
V
R1 = R 2( 0 1)
1.24
(4. 7)
(4. 8)
84
Ton (max) =
0.8 * (12 6)
= 0.003[ms]
40 *10 3 *12
k * Ton (max) * Vi 2
2V0 * I 0
+ Xc nh diode
Diode c chn l diode tt nhanh v thng chn l loi diode Schottky
da trn thng s st p thun trn n nh hn 0.6V khi n dn dng Imax
v tiu hao cng sut khng qu 1%.
u ra 12V c dng ra l 150mA nn chn diode MBRS340 tho mn
cc tiu ch trn.
Vi cch chn cc linh kin chnh nh va trnh by trn, m phng bng
phn mm LTSpice CadIII c s mch v kt qu nh sau:
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
85
86
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
87
n=
PRload 3 1.812W
=
.100% = 92%
Pin
1.97W
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
88
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
89
90
91
n=
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
92
Kt lun
Khoa hc k thut ngy nay ang pht trin rt nhanh nhm em li
nhng li ch ln nht cho con ngi. Trong s cc lnh vc c nhiu thnh
cng vi nhng bc tin vt bc phi k ti lnh vc in t. Cc thit b
in t ngy cng c nhiu tnh nng linh hot, cht lng cao, kch thc
nh gn, tui th lu v gi thnh th lin tc gim. Tuy nhin, c c
nhng thit b c nhng u im y th mt nhnh nghin cu rt quan
trng l nghin cu to ra cc b ngun ti u ph hp cho tng thit
b.
Gii php thc hin tt c cc b ngun dng cho cc thit b in t
hin nay l thit k theo phng php n p xung, cn gi l ngun chuyn
mch. Khi ngun loi ny cho php ti u ho v mt kch thc, mt
tch hp cng sut cao, cht lng u ra n nh . Thc t ch ra rng,
vi nhng yu cu cao t ln b ngun th xc sut h hng xy ra phn
ny so vi cc phn cng khc ca thit b l tng i cao. V vy, yu cu
cn sa cha nhng h hng ny l ln.
Thm vo , trong xu hng pht trin ca t nc theo con ng
cng nghip ho - hin i ho th vic tin n mt nn sn xut tin tin
l tt yu. V vy, qu trnh chun b y v mt l thuyt s l bc i
c tnh cht quyt nh. Vi mong mun ng gp mt phn nh b vo
vic b sung kin thc v ngun chuyn mch nhng g tc gi trnh by
trong quyn lun vn ny s l ti liu tham kho c ch cho nhng ai mun
thit k, lp rp v sa cha b ngun cht lng cao dng trong cc thit
b in t.
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t
93
ti: Nghin cu gii php thit k ngun cht lng cao dng trong thit b in t