Bomba LP - Manual de Instalação e Funcionamento

GRUNDFOS INSTRUCTIONS
LM, LP, LMD, LPD,

CLM, CDM
Installation and operating instructions
Montage- und Betriebsanleitung
Notice dinstallation et dentretien
Istruzioni di installazione e funzionamento
Instrucciones de instalacin y funcionamiento
Instrues de instalao e funcionamento

Installatie- en bedieningsinstructies
Monterings- och driftsinstruktion
Asennus- ja kyttohjeet
Monterings- og driftsinstruktion
LM/LP
CLM
LMD/LPD
CDM
Declaration of Conformity
Konformittserklrung
We GRUNDFOS declare under our sole responsibility that the

products LM, LP, LMD, LPD, CLM and CDM, to which this declaration
relates, are in conformity with the Council Directives on the
approximation of the laws of the EEC Member States relating to
Wir GRUNDFOS erklren in alleiniger Verantwortung, da die Produkte LM, LP, LMD, LPD, CLM und CDM, auf die sich diese Erklrung
bezieht, mit den folgenden Richtlinien des Rates zur Angleichung der
Rechtsvorschriften der EG-Mitgliedstaaten bereinstimmen:
Machinery (98/37/EEC).
Standard used: EN 292.
Electromagnetic compatibility (89/336/EEC).
Standards used: EN 61 000-6-2 and EN 61 000-6-3.
Electrical equipment designed for use within certain voltage limits
(73/23/EEC).
Standards used: EN 60 335-1 and EN 60 335-2-51.
Maschinen (98/37/EWG).
Norm, die verwendet wurde: EN 292.
Elektromagnetische Vertrglichkeit (89/336/EWG).
Normen, die verwendet wurden: EN 61 000-6-2 und
EN 61 000-6-3.
Elektrische Betriebsmittel zur Verwendung innerhalb bestimmter
Spannungsgrenzen (73/23/EWG).
Normen, die verwendet wurden: EN 60 335-1 und
EN 60 335-2-51.
Dclaration de Conformit
Dichiarazione di Conformit
Nous GRUNDFOS dclarons sous notre seule responsabilit que les

produits LM, LP, LMD, LPD, CLM et CDM auxquels se rfre cette
dclaration sont conformes aux Directives du Conseil concernant le
rapprochement des lgislations des Etats membres CEE relatives
Noi GRUNDFOS dichiariamo sotto la nostra esclusiva responsabilit

che i prodotti LM, LP, LMD, LPD, CLM e CDM, ai quali questa dichiarazione si riferisce, sono conformi alle Direttive del consiglio concernenti il ravvicinamento delle legislazioni degli Stati membri CEE relative a
Machines (98/37/CEE).
Standard utilis: EN 292.
Compatibilit lectromagntique (89/336/CEE).
Standards utiliss: EN 61 000-6-2 et EN 61 000-6-3.
Matriel lectrique destin employer dans certaines limites de
tension (73/23/CEE).
Standards utiliss: EN 60 335-1 et EN 60 335-2-51.
Macchine (98/37/CEE).
Standard usato: EN 292.
Compatibilit elettromagnetica (89/336/CEE).
Standard usati: EN 61 000-6-2 e EN 61 000-6-3.
Materiale elettrico destinato ad essere utilizzato entro certi limiti di
tensione (73/23/CEE).
Standard usati: EN 60 335-1 e EN 60 335-2-51.
Declaracin de Conformidad
Declarao de Conformidade
Nosotros GRUNDFOS declaramos bajo nuestra nica responsabilidad que los productos LM, LP, LMD, LPD, CLM y CDM a los cuales
se refiere esta declaracin son conformes con las Directivas del Consejo relativas a la aproximacin de las legislaciones de los Estados
Miembros de la CEE sobre
Ns GRUNDFOS declaramos sob nossa nica responsabilidade que

os produtos LM, LP, LMD, LPD, CLM e CDM aos quais se refere esta
declarao esto em conformidade com as Directivas do Conselho
das Comunidades Europeias relativas aproximao das legislaes
dos Estados Membros respeitantes
Mquinas (98/37/CEE).
Norma aplicada: EN 292.
Compatibilidad electromagntica (89/336/CEE).
Normas aplicadas: EN 61 000-6-2 y EN 61 000-6-3.
Material elctrico destinado a utilizarse con determinados lmites
de tensin (73/23/CEE).
Normas aplicadas: EN 60 335-1 y EN 60 335-2-51.
Mquinas (98/37/CEE).
Norma utilizada: EN 292.
Compatibilidade electromagntica (89/336/CEE).
Normas utilizadas: EN 61 000-6-2 e EN 61 000-6-3.
Material elctrico destinado a ser utilizado dentro de certos limites
de tenso (73/23/CEE).
Normas utilizadas: EN 60 335-1 e EN 60 335-2-51.
fi
Overeenkomstigheidsverklaring
GRUNDFOS
fi fi LM, LP, LMD, LPD, CLM CDM

fi M

Wij GRUNDFOS verklaren geheel onder eigen verantwoordelijkheid

dat de produkten LM, LP, LMD, LPD, CLM en CDM waarop deze verklaring betrekking heeft in overeenstemming zijn met de Richtlijnen
van de Raad inzake de onderlinge aanpassing van de wetgevingen
van de Lid-Staten betreffende
(98/37/EEC).
fi : EN 292.
fi (89/336/EEC).
fi : EN 61 000-6-2
EN 61 000-6-3.
fi
(73/23/EEC).
fi : EN 60 335-1
EN 60 335-2-51.
Machines (98/37/EEG).
Norm: EN 292.
Elektromagnetische compatibiliteit (89/336/EEG).
Normen: EN 61 000-6-2 en EN 61 000-6-3.
Elektrisch materiaal bestemd voor gebruik binnen bepaalde
spanningsgrenzen (73/23/EEG).
Normen: EN 60 335-1 en EN 60 335-2-51.
Frskran om verensstmmelse
Vastaavuusvakuutus
Vi GRUNDFOS frskrar under ansvar, att produkterna LM, LP, LMD,

LPD, CLM och CDM, som omfattas av denna frskran, r i verensstmmelse med Rdets Direktiv om inbrdes nrmande till EU-medlemsstaternas lagstiftning, avseende
Me GRUNDFOS vakuutamme yksin vastuullisesti, ett tuotteet LM,

LP, LMD, LPD, CLM ja CDM, jota tm vakuutus koskee, noudattavat
direktiivej jotka ksittelevt EY:n jsenvaltioiden koneellisia laitteita
koskevien lakien yhdenmukaisuutta seur.:
Maskinell utrustning (98/37/EC).

Anvnd standard: EN 292.
Elektromagnetisk kompatibilitet (89/336/EC).
Anvnda standarder: EN 61 000-6-2 och EN 61 000-6-3.
Elektrisk material avsedd fr anvndning inom vissa
spnningsgrnser (73/23/EC).
Anvnda standarder: EN 60 335-1 och EN 60 335-2-51.
Overensstemmelseserklring
Vi GRUNDFOS erklrer under ansvar, at produkterne LM, LP, LMD,
LPD, CLM og CDM, som denne erklring omhandler, er i overensstemmelse med Rdets direktiver om indbyrdes tilnrmelse til EF
medlemsstaternes lovgivning om
Maskiner (98/37/EF).
Anvendt standard: EN 292.
Elektromagnetisk kompatibilitet (89/336/EF).
Anvendte standarder: EN 61 000-6-2 og EN 61 000-6-3.
Elektrisk materiel bestemt til anvendelse inden for visse
spndingsgrnser (73/23/EF).
Anvendte standarder: EN 60 335-1 og EN 60 335-2-51.
Koneet (98/37/EY).
Kytetty standardi: EN 292.
Elektromagneettinen vastaavuus (89/336/EY).
Kytetyt standardit: EN 61 000-6-2 ja EN 61 000-6-3.
Mrttyjen jnniterajoitusten puitteissa kytettvt shkiset
laitteet (73/23/EY).
Kytetyt standardit: EN 60 335-1 ja EN 60 335-2-51.
Bjerringbro, 1st June 2002
Svend Aage Kaae

Technical Manager
LM, LP, LMD, LPD,

CLM, CDM
Installation and
operating instructions
Page
Montage- und
Betriebsanleitung
Seite
14
Notice dinstallation
et dentretien
Page
27
Istruzioni di installazione
e funzionamento
Pag.
38
Instrucciones de instalacin
y funcionamiento
Pg.
49
Instrues de instalao
e funcionamento
Pg.
60
70
Installatie- en
bedieningsinstructies
Pag.
82
Monterings- och
driftsinstruktion
Sida
92
Asennus- ja
kyttohjeet
Sivu
102
Monterings- og
driftsinstruktion
Side
112
CONTENTS
1. Delivery and handling
Page
1.
Delivery and handling
4
1.1 Delivery
4
1.2 Handling
4
2.
Type designation
5
2.1 LM, LP, LMD and LPD
5
2.2 CLM and CDM
5
2.3 Impeller diameter
5
3.
Applications
5
3.1 Pumped liquids
6
4.
Technical data
6
4.1 Ambient temperature
6
4.2 Liquid temperature general
6
4.3 Maximum operating pressure
6
4.4 Minimum inlet pressure
6
4.5 Maximum inlet pressure
6
4.6 Maximum flow rate
6
4.7 Electrical data
6
4.8 Dimensions and weights
6
4.9 Sound level
6
5.
Installation
7
5.1 Pump location
7
5.2 Connection
7
5.3 Base plates for securing pump to foundation 8
5.4 Mounting on concrete pedestal
8
5.5 Pipework
8
5.6 Bypass
8
6.
Electrical connections
8
6.1 Frequency converter operation
9
7.
Start-up
9
7.1 Priming
9
7.2 Checking the direction of rotation
9
7.3 Starting
10
7.4 Frequency of starts and stops
10
8.
Maintenance
10
8.1 Lubrication
10
8.2 Shaft adjustment (LM, LP, LMD and LPD) 10
9.
Frost protection
11
10. Fault finding chart
12
11. Service
13
11.1 Blanking flanges
13
12. Calculation of minimum inlet pressure 13
13. Disposal
13
1.1 Delivery
All types:
In addition:
LMD, LPD:
CLM, CDM:
Installation and operating instructions.

Lifting eyes for motors of 4 kW
and up.
Two removable base plates.
One removable base plate.
1.2 Handling
The lifting eyes fitted to large pump motors
can be used for lifting the pump head (motor, motor stool and impeller). The lifting
eyes must not be used for lifting the entire
pump.
LMD and LPD: The centrally positioned
thread of the pump housing must not be
used for lifting purposes as the thread is
placed below the centre of gravity of the
pump.
Pumps fitted with motors smaller than 4 kW should
be lifted by means of nylon straps, see fig. 1.
Fig. 1
TM00 3729 0994
LM, LP and CLM
LMD, LPD and CDM
TM00 3730 0994
Before beginning installation procedures,

these installation and operating instructions should be studied carefully. The installation and operation should also be in
accordance with local regulations and accepted codes of good practice.
These instructions apply to the pump types LM, LP,
LMD, LPD, CLM and CDM fitted with GRUNDFOS
motors, type MG or MMG. If the pump is fitted with a
motor make other than GRUNDFOS, please note
that the motor data may differ from the data stated in
these instructions.
The pump is delivered from the factory in a carton

with a wooden bottom, which is specially designed
for transport by fork-lift truck or a similar vehicle.
The following is supplied with the pump:
Pumps fitted with motors of 4 kW and up should be

lifted by means of nylon straps and shackles, see
fig. 2.
Fig. 2
2.2 CLM and CDM

Example
CL M 125 - 160 -2.2 (/6) A-F -A-BBUE
Pump range
CL: Single-head
pump
CD: Twin-head
pump
TM00 3731 0994
LM, LP and CLM
M: 4-pole motor
Nominal diameter of suction and discharge ports
(DN)
Actual impeller diameter (mm)
Motor output (kW)
LMD, LPD and CDM
6-pole motor
Code for pump version
A = Pump housing of GG 25
G = Pump housing of GGG 50
TM00 3732 0994
Code for pipework connection

F = Flange connection
2. Type designation
See pump nameplate.
Code for materials

A = standard version
Code for shaft seal and rubber pump parts
If the pump versions for +140C differ from the basic
types, this is indicated in the following text by
CLM-G.
The code for pump version in the above pump key
will be a G.
2.3 Impeller diameter
2.1 LM, LP, LMD and LPD
Twin-head pump
At the customers request, the impeller diameter may

have been changed to allow the pump to match a
specified duty point. This means that the actual impeller diameter differs from the standard diameters
stated in sales catalogues, data sheets, etc. and in
these instructions, pages 123 to 125.
The actual impeller diameter can be found on the
pump nameplate.
Nominal diameter of suction

and discharge ports (DN)
3. Applications
Example
LM D 100 - 125 / 136 A-F -A-BBUE
Pump range
LM: 4-pole motor
LP: 2-pole motor
Nominal impeller diameter (mm)

Actual impeller diameter (mm)
Code for pump version
A = Pump housing of GG 25
G = Pump housing of GGG 50
Code for pipework connection
F = Flange connection
Code for materials
A = Standard version
Code for shaft seal and rubber pump parts
GRUNDFOS single-stage in-line centrifugal pumps,

types LM, LP, LMD, LPD, CLM and CDM, are typically used for the following applications:
Circulation in heating systems, including district
heating.
Circulation in ventilating and air-conditioning systems.
Circulation and transfer in cooling systems.
Distribution and pressure boosting in water supply
systems.
Circulation, transfer and pressure boosting in industrial systems.
3.1 Pumped liquids
4.4 Minimum inlet pressure
Thin, clean, non-aggressive and non-explosive liquids, not containing solid particles or fibres. The liquid must not attack the pump materials chemically.
When pumping liquids with a density and/or viscosity
higher than that of water, motors with correspondingly higher outputs must be used, if required.
The O-rings and the mechanical shaft seal chosen
must be suitable for the liquid to be pumped.
Special shaft seals may be required if the pump is
used for pumping treated water at temperatures
above 80C containing additives to prevent system
corrosion, calcareous deposits, etc., e.g. in heating
and ventilating systems.
In cooling systems, the pumps can be used for liquid
temperatures down to 25C on the following conditions:
When pumping liquids containing glycol, it is advisable to use RUUE/GQQE shaft seals.
The pumps should be installed with the pump
shaft horizontal to prevent the shaft from freezing
fast during periods of inactivity, as condensed water may run down to the shaft seal and freeze.
According to the NPSH curve (see pages 132 to 139)

+ a safety margin of minimum 0.5 metres head.
Calculation of minimum inlet pressure is described in
section 12.
4. Technical data
4.5 Maximum inlet pressure

Pump in operation:
The actual inlet pressure + pressure when the pump
is running against a closed valve must always be
lower than the maximum operating pressure.
For CLM-G, however, the maximum inlet pressure is
16 bar.
Pump not in operation:
Maximum inlet pressure
Motor size
Horizontal
motor shaft
Vertical
motor shaft
[kW]
[bar]
[bar]
0.25
4.9
6.0
0.37
4.9
6.1
0.55
4.9
6.5
0.75
4.9
6.7
4.9
6.2
CLM, CDM
4.1 Ambient temperature

Maximum +40C.
4.2 Liquid temperature general

Depending on the cast-iron version and the pump
application, the maximum liquid temperature may be
limited by local regulations and laws.
CLM-G pump housings are made of cast iron
GGG 50 and all other pump housings of GG 25.
4.3 Maximum operating pressure

Pump type
LP, LPD
1.1
4.6 Maximum flow rate
Mechanical shaft seal
The maximum flow rate must not exceed the values

stated for each individual pump on pages 123 to 125,
as otherwise for instance cavitation and overload
may occur.
LM, LMD
BUBE, BBUE, AUUE, RUUE
LP, LPD
BUBE, BBUE, AUUE, BUUE,

RUUE, GQQE
4.7 Electrical data
BBUE, BQQE, GQQE
See motor nameplate.
CLM, CDM
CLM-G
DAQE
4.8 Dimensions and weights
Liquid
temperature
[C]
Maximum
operating
pressure
[bar]
BUBE/BBUE
0 to 140
16
AUUE/BQQE/
BUUE
0 to 90
16
RUUE/GQQE
25 to 90
16
DAQE
40 to 140
20
Mechanical
shaft seal
Dimensions: See pages 126 to 131.

Weights:
See label on the packing.
4.9 Sound level

See page 122.
5. Installation
CLM, CDM
Motor
size
The pump should be sited in a dry, well ventilated,

but frost-free position.
When pumping hot liquids, care should be
taken to ensure that persons cannot accidentally come into contact with hot surfaces.
For inspection and motor/pump head removal, the
following minimum clearances must be allowed
above the motor:
Pumps fitted with motors up to and including 4 kW
require a 300 mm clearance above the motor, fig.
3.
Pumps fitted with motors larger than 4 kW require
at least a 1 metre clearance above the motor to allow the use of lifting equipment, if required, fig. 3.
Fig. 3
0.25 to 4.0 kW
11
mm
TM00 3733 0994
300
300mm
mm
Larger than 4 kW
5.2 Connection
Arrows on the pump housing show the direction of
flow of liquid through the pump.
The pump may be installed in horizontal or vertical
pipework, depending on the pump type and the motor size. It is advisable not to mount a CDM pump in
a vertical pipe with the discharge port pointing downwards as the built-in non-return valve may cause
noise problems.
Installation position
All
LM, LP, LMD, CLM-G
Motor
size
Installation position
11 kW
15 kW
15 kW,
with
support
for entire
weight
To prevent the transmission of vibration and noise, it
is advisable, however, to place the pump on a vibration absorbing material.
If the pump is installed with horizontal motor/pump
shaft, the motor and the motor stool must be turned
so that the vent screw of the pump points upwards
and the drain hole of the motor points downwards.
Isolating valves should be fitted either side of the
pump to avoid draining the system if the pump needs
to be cleaned or repaired.
In the case of LMD and LPD pumps, it is advisable to
install an easily removable pipe of minimum 1 metre
on the discharge side of the pumps to allow access
to the built-in non-return valve without pump removal, fig. 4.
Fig. 4
11mm
TM00 3736 0994
5.1 Pump location
The non-return valve of CDM pumps is accessible

through removal of the valve cover.
The non-return valve incorporated in twinhead pumps may not be a 100% tight under all operating conditions. Therefore, it
cannot serve as a non-return valve in the
piping system.
Port-to-port lengths and flange dimensions are as
shown on pages 126 to 131.
5.3 Base plates for securing pump to

foundation
5.6 Bypass
LM and LP: The pump has two tapped holes in the

bottom of the pump housing which can be used for
fitting a GRUNDFOS base plate to the pump. The
base plate is available as an optional extra.
The position of the holes in the pump and the foundation bolt holes in the base plate can be found on
page 126.
LMD and LPD: The pump has four tapped holes in
the bottom of the pump housing allowing the two
base plates to be fitted. The base plates are supplied
with the pump as standard.
The position of the foundation bolt holes in the base
plate can be found on page 128.
CLM and CDM: The pump has three tapped holes in
the bottom of the pump housing allowing the base
plate to be fitted. The base plate is supplied with the
pump as standard.
The position of the foundation bolt holes in the base
plate can be found on pages 130 to 131.
5.4 Mounting on concrete pedestal

If the pump is to be mounted on a concrete pedestal,
the size and construction of the pedestal should be
as shown on pages 126 to 131. The anti-vibration
cork plate fitted prevents the transmission of vibration and noise.
As an alternative, the pump can be placed on a vibration absorbing material.
Vibration and noise transmitted from the pump can
be further reduced by fitting anti-vibration mountings
either side of the pump.
5.5 Pipework
TM00 2263 3393
When installing the pipes, it must be ensured that the

pump housing is not stressed by the pipework.
The suction and discharge pipes must be of an adequate size, taking the pump inlet pressure into account.
Install the pipes so that air locks are avoided, especially on the suction side of the pump, fig. 5.
Fig. 5
The pump is not allowed to run against a

closed discharge valve as this will cause
an increase in temperature/formation of
steam in the pump which may cause damage to the pump.
If there is any danger of the pump running against a
closed discharge valve, a minimum liquid flow
through the pump should be ensured by connecting
a bypass/a drain to the discharge pipe. The drain
can for instance be connected to a tank. A minimum
flow rate equal to 10% of the flow rate at maximum
efficiency is needed at all times. Flow rate and head
at maximum efficiency are stated on the pump nameplate.
6. Electrical connections
The electrical connections should be carried out by
an authorized electrician in accordance with local
regulations.
Before removing the terminal box cover
and before any removal/dismantling of the
pump, make sure that the electricity supply
has been switched off.
The pump must be connected to an external switch.
The operating voltage and frequency are marked on
the nameplate. Make sure that the motor is suitable
for the electricity supply on which it will be used.
Single-phase motors incorporate a thermal switch
and require no additional motor protection.
Three-phase motors must be connected to a motor
starter.
All three-phase GRUNDFOS MG motors of 3 kW and
up incorporate a thermistor TP 211. See the instructions in the motor terminal box.
The terminal box can be turned to any of four positions, in 90 steps.
(LM, LP, LMD and LPD: If necessary, remove the
coupling guards using a screwdriver. Do not remove
the coupling.)
Remove the bolts securing the motor to the pump.
Turn the motor to the required position. Replace and
tighten the bolts.
(LM, LP, LMD and LPD: Replace the coupling
guards.)
The electrical connection should be carried out as
shown in the diagram inside the terminal box cover.
The motors of twin-head pumps are connected separately.
Note: Do not start the pump until it has been filled
with liquid and vented.
Fig. 6
GRUNDFOS motors:
All three-phase GRUNDFOS motors can be connected to a frequency converter.
Depending on the frequency converter type, this may
cause increased acoustic noise from the motor. Furthermore, it may cause the motor to be exposed to
detrimental voltage peaks.
Note: GRUNDFOS motors types MG 71 and MG 80
(1.5 kW, 2-pole), all for supply voltages up to and including 440 V (see motor nameplate), must be protected against voltage peaks higher than 650 V
(peak value) between the supply terminals.
It is recommended to protect all other GRUNDFOS
MG and MMG motors against voltage peaks higher
than 850 V.
The above disturbances, i.e. both increased acoustic
noise and detrimental voltage peaks, can be eliminated by fitting an LC filter between the frequency
converter and the motor.
For further information, please contact the frequency
converter supplier or GRUNDFOS.
Other motor makes than GRUNDFOS:
Please contact GRUNDFOS or the motor manufacturer.
LM, LP, LMD and LPD
7. Start-up
Note: Do not start the pump until it has been filled
with liquid and vented.
7.1 Priming
Closed systems or open systems where the liquid level is above the pump inlet:
1. Close the discharge isolating valve and loosen
the air vent screw in the motor stool, see fig. 6.
Pay attention to the direction of the vent
hole and take care to ensure that the escaping water does not cause injury to persons or damage to the motor or other
components.
In hot-water installations, special attention
should be paid to the risk of injury caused
by scalding hot water.
Air vent screw
TM00 3738 0994
6.1 Frequency converter operation
Air vent screw
TM00 3738 0994
CLM and CDM
2. Slowly open the isolating valve in the suction pipe

until a steady stream of liquid runs out of the vent
hole.
3. Tighten the air vent screw and completely open
the isolating valve(s).
Open systems where the liquid level is below the
pump inlet:
The suction pipe and the pump must be filled with
liquid and vented before the pump is started.
1. Close the discharge isolating valve and open the
isolating valve in the suction pipe.
2. Loosen the air vent screw.
3. Remove the plug from one of the pump flanges,
depending on the pump location, and pour liquid
through the priming port until the suction pipe
and the pump are completely filled with liquid.
4. Replace the plug and tighten securely.
5. Tighten the air vent screw.
The suction pipe can to some extent be filled with liquid and vented before it is connected to the pump. A
priming device can also be installed before the
pump.
7.2 Checking the direction of rotation

Do not start the pump to check the direction of rotation until it has been filled with liquid.
LM, LP, LMD and LPD: The direction of rotation should not be checked with the motor alone, as an adjustment of the shaft
position is required when the coupling has
been removed.
TM00 3739 2097
The correct direction of rotation is shown by arrows

on the motor stool, on the motor fan cover and/or on
the pump housing. When seen from the fan, the
pump should rotate as follows:
LM, LP,
LMD, LPD: Counter-clockwise.
CLM:
Clockwise.
CDM:
One motor in either direction, see fig. 7.
Fig. 7
7.4 Frequency of starts and stops

Motors smaller than 4 kW should not start more than
100 times per hour.
Other motors should not start more than 20 times per
hour.
When twin-head pumps are used for single-head operation, the duty and standby pumps should be alternated on a regular basis, i.e. once a week, to ensure
an even distribution of the operating hours on both
pumps. Pump change-over can be effected either
manually or automatically by installing a suitable
pump controller.
If twin-head pumps are used for pumping domestic
hot water, the duty and standby pumps should be alternated on a regular basis, i.e. once a day, to avoid
blocking of the standby pump due to deposits (calcareous deposits, etc.). Automatic pump changeover is recommended.
8. Maintenance
7.3 Starting
Before starting the pump, completely open the isolating valve on the suction side of the pump and leave
the discharge isolating valve almost closed.
Start the pump.
Vent the pump during starting by loosening the air
vent screw in the motor stool until a steady stream of
liquid runs out of the vent hole, see fig. 6.
Pay attention to the direction of the vent
hole and take care to ensure that the escaping water does not cause injury to persons or damage to the motor or other components.
In hot-water installations, special attention
When the piping system has been filled with liquid,
slowly open the discharge isolating valve until it is
completely open.
Note: If the pumps are fitted with motors with outputs
selected on the basis of a specific maximum flow
rate, the motors may be overloaded if the differential
pressure is lower than anticipated.
Measure motor current consumption and compare
the result with the nominal current stated on the motor nameplate. In the event of motor overload, throttle the discharge isolating valve until the motor is no
longer overloaded.
It is advisable always to check the motor current consumption during starting.
10
Before starting work on the pump, make

sure that the electricity supply has been
switched off and that it cannot be accidentally switched on.
8.1 Lubrication
The pump is maintenance-free.
If the pump is to be drained for a long period of inactivity, inject a few drops of silicone oil on the shaft
between the motor stool and the coupling. This will
prevent the shaft seal faces from sticking.
LM, LP, LMD and LPD: First remove the coupling
guards.
Motor bearings:
As standard, the pump is fitted with a motor without
grease nipples. Therefore, the motor bearings are
maintenance-free.
If a motor with grease nipples has been fitted to the
pump, the motor should be lubricated with a hightemperature lithium-based grease.
8.2 Shaft adjustment

(LM, LP, LMD and LPD)
This section applies only to LM, LP, LMD and LPD
as the shaft height of CLM and CDM pumps requires
no adjustment.
If the motor is removed during installation or for repair of the pump, the pump shaft must be adjusted
after the motor has been replaced.
Adjust the pump shaft as follows:
1. Slacken the set screw and remove the forked distance piece.
2. Fit the hexagon socket head screws in the coupling and leave loose. Raise the coupling and the
pump shaft (towards the motor) by means of a
screwdriver or a similar tool, fig. 8.
9. Frost protection
Care must be taken to ensure that the escaping water does not cause injury to persons or damage to the motor or other
components.
In hot water installations, special attention
Fig. 11
LM, LP, LMD and LPD
TM00 3741 0994
3. Place the distance piece between the motor stool

and the coupling. Lower the coupling (towards
the pump), fig. 9.
Fig. 9
Pumps which are not being used during periods of

frost should be drained to avoid damage.
Drain the pump by loosening the air vent screw in the
motor stool and by removing the drain plug from the
pump housing, fig. 11.
Drain plug
TM00 3744 0994
TM00 3740 0994
Fig. 8
Hexagon socket
head screw
Torque
M6 x 20
13 Nm (1.3 kpm)
M8 x 25
31 Nm (3.1 kpm)
M10 x 25
62 Nm (6.2 kpm)
Drain plug
TM00 3744 0994
CLM and CDM

4. Tighten the hexagon socket head screws in the
coupling to 5 Nm (0.5 kpm) ensuring that the
gaps either side of the coupling halves are equal.
Tighten the screws two and two (one side at a
time), fig. 10, to the torque stated below.
Do not tighten the air vent screw and replace the

drain plug until the pump is to be used again.
TM00 3742 0994
Fig. 10
5. Remove the distance piece and replace with set

screw in the hole provided.
6. Replace the coupling guards.
11
10. Fault finding chart

Before removing the terminal box cover and before any removal/dismantling of the pump, make sure
that the electricity supply has been switched off and that it cannot be accidentally switched on.
Fault
Cause
1. Motor does not run when

started.
a)
b)
c)
d)
Supply failure.
Fuses blown.
Motor starter overload has tripped out.
Main contacts in motor starter are not making contact or the coil is
faulty.
e) Control circuit fuses are defective.
f) Motor is defective.
2. Motor starter overload trips out

immediately when supply is
switched on.
a)
b)
c)
d)
e)
f)
3. Motor starter overload trips out

occasionally.
a) Overload setting too low.

b) Supply voltage periodically too low or too high.
c) Differential pressure across pump too low, see section 7.3 Starting.
One fuse is blown.

Contacts in motor starter overload are faulty.
Cable connection is loose or faulty.
Motor winding is defective.
Pump mechanically blocked.
Overload setting too low.
4. Motor starter has not tripped

a) Check 1 a), b), d) and e).
out but the pump does not run.
5. Pump capacity not constant.
a) Pump inlet pressure is too low.

b) Suction pipe/pump partly blocked by impurities.
c) Pump draws in air.
6. Pump runs but gives no water.
a)
b)
c)
d)
e)
7. Pump runs backwards when

switched off. *)
a) Leakage in suction pipe.

b) Foot or non-return valve defective.
c) Foot or non-return valve blocked in open or partly open position.
8. Leakage in shaft seal.
a) Pump shaft position is incorrect (LM, LP, LMD and LPD only).
b) Shaft seal is defective.
9. Noise.
a) Cavitation occurs in the pump.

b) Pump does not rotate freely (frictional resistance) because of incorrect pump shaft position.
c) Frequency converter operation:
See section 6.1 Frequency converter operation.
Resonance in the installation.
d) Foreign bodies in the pump.
10. Pump runs constantly

(applies only to pumps with
automatic start/stop).
a)
b)
c)
d)
e)
f)
The stop pressure has been set too high.

The water consumption is larger than anticipated.
Leakage in discharge pipe.
The direction of rotation of the pump is incorrect.
Pipes, valves or strainer blocked by impurities.
Pump controller, if fitted, is defective.
11. Period of operation is too long

(applies only to pumps with
automatic start/stop).
a)
b)
c)
d)
e)
The stop pressure has been set too high.

Pipes, valves or strainer blocked by impurities.
Pump partly blocked or furred up.
The water consumption is larger than anticipated.
Leakage in discharge pipe.
Suction pipe/pump blocked by impurities.

Foot or non-return valve blocked in closed position.
Leakage in suction pipe.
Air in suction pipe or pump.
Motor rotates in the wrong direction.
*) In twin-head pump installations with only one pump head operating, the standby pump will often rotate
slowly.
12
11. Service
= Friction loss in suction pipe in metres

head.
Hv
= Vapour pressure in metres head,
see page 123.
tm = liquid temperature.
Hs
= Safety margin = 0.5 metres head.
If the calculated value of H is positive, the pump can
operate with a maximum suction lift of H metres.
If the calculated value of H is negative, a minimum
suction head of H metres is required during operation of the pump to prevent cavitation.
Hf
If a pump has been used for a liquid which

is injurious to health or toxic, the pump will
be classified as contaminated.
If GRUNDFOS is requested to service the pump,
GRUNDFOS must be contacted with details about
the pumped liquid, etc. before the pump is returned
for service. Otherwise GRUNDFOS can refuse to accept the pump for service.
Possible costs of returning the pump are paid by the
customer.
However, any application for service (no matter to
whom it may be made) must include details about
the pumped liquid if the pump has been used for liquids which are injurious to health or toxic.
11.1 Blanking flanges
TM00 3745 0994
For twin-head pumps, a blanking flange with a pump

housing gasket is available, fig. 12.
Fig. 12
If one pump requires service, the blanking flange is

fitted to allow the other pump to continue operating.
For CDM pumps, an additional plug for the bypass is
supplied.
Example:
pb = 1 bar.
Pump type: LM 80-200/200, 50 Hz.
Flow rate: 70 m/h.
NPSH (from page 133): 1.5 metres head.
Hf = 3.0 metres head.
Liquid temperature: +90C.
Hv (from page 123): 7.2 metres head.
H = p b x 10.2 NPSH Hf Hv Hs [metres head].
H = 1 x 10.2 1.5 3.0 7.2 0.5 = 2.0 metres
head.
This means that a suction head of 2.0 metres is required during operation.
The inlet pressure calculated in bar:
2.0 x 0.0981 = 0.20 bar.
The inlet pressure calculated in kPa:
2.0 x 9.81 = 19.6 kPa.
13. Disposal
Disposal of this product or parts of it must be carried
out according to the following guidelines:
1. Use the local public or private waste collection
service.
2. In case such waste collection service does not
exist or cannot handle the materials used in the
product, please deliver the product or any hazardous materials from it to your nearest
GRUNDFOS company or service workshop.
12. Calculation of minimum inlet

pressure
The minimum inlet pressure H in metres head required during operation to avoid cavitation in the
pump can be calculated from the following formula:
H = p b x 10.2 NPSH Hf Hv Hs
pb
= Barometric pressure in bar.
(The barometric pressure can be taken as
1 bar.)
In closed systems pb indicates the system
pressure in bar.
NPSH = Net Positive Suction Head in metres head
(to be read from the NPSH curve, pages
132 to 139, at the highest flow the pump
will be delivering).
The maximum flow rate must not exceed
the values stated for each individual pump
on pages 123 to 125.
Subject to alterations.
13
INHALTSVERZEICHNIS
1.
1.1
1.2
1.3
1.4
1. Sicherheitshinweise
Seite
14
14
14
14
Sicherheitshinweise
Allgemeines
Kennzeichnung von Hinweisen
Personalqualifikation und -schulung
Gefahren bei Nichtbeachtung der
Sicherheitshinweise
1.5 Sicherheitsbewutes Arbeiten
1.6 Sicherheitshinweise fr den Betreiber/
Bediener
1.7 Sicherheitshinweise fr Wartungs-,
Inspektions- und Montagearbeiten
1.8 Eigenmchtiger Umbau und Ersatzteilherstellung
1.9 Unzulssige Betriebsweisen
2.
Lieferumfang und Transport
2.1 Lieferumfang
2.2 Transport
3.
Typenschlssel
3.1 LM, LP, LMD und LPD
3.2 CLM und CDM
3.3 Laufraddurchmesser
4.
Verwendungszweck
4.1 Frdermedien
5.
Technische Daten
5.1 Umgebungstemperatur
5.2 Medientemperatur Allgemeines
5.3 Max. Betriebsdruck
5.4 Min. Zulaufdruck
5.5 Max. Zulaufdruck
5.6 Max. Frderstrom
5.7 Elektrische Daten
5.8 Mae und Gewichte
5.9 Schallpegel
6.
Montage
6.1 Aufstellung
6.2 Anschlu
6.3 Grundplatten zur Fundamentbefestigung
6.4 Aufstellung auf Betonsockel
6.5 Rohrleitungen
6.6 Bypass (Umlaufleitung)
7.
Elektrischer Anschlu
7.1 Frequenzumrichterbetrieb
8.
Inbetriebnahme
8.1 Auffllen
8.2 Kontrolle der Drehrichtung
8.3 Einschalten der Pumpe
8.4 Schalthufigkeit
9.
Wartung
9.1 Schmierung
9.2 Justieren der Pumpenwelle
(LM, LP, LMD und LPD)
10. Frostsicherung
11. Strungsbersicht
12. Service
12.1 Verunreinigte Pumpen
12.2 Blindflansche
12.3 Ersatzteile/Zubehr
13. Berechnung der min. Zulauffrderhhe
14. Entsorgung
14
14
15
15
15
15
15
15
15
15
16
16
16
17
17
17
17
17
17
17
17
17
18
18
18
18
18
18
18
19
19
19
19
20
20
20
20
21
21
22
22
22
22
23
24
25
25
25
25
25
26
1.1 Allgemeines
Diese Montage- und Betriebsanleitung enthlt grundlegende Hinweise, die bei Aufstellung, Betrieb und
Wartung zu beachten sind. Sie ist daher unbedingt
vor Montage und Inbetriebnahme vom Monteur sowie dem zustndigen Fachpersonal/Betreiber zu lesen. Sie mu stndig am Einsatzort der Anlage verfgbar sein.
Diese Montage- und Betriebsanleitung bezieht sich
auf die Pumpentypen LM, LP, LMD, LPD, CLM und
CDM mit GRUNDFOS Motoren MG oder MMG. Bei
anderen Motorfabrikaten als GRUNDFOS ist darauf
zu achten, da die aktuellen Motordaten von den in
dieser Anleitung angefhrten Daten abweichen knnen.
Es sind nicht nur die unter diesem Abschnitt Sicherheitshinweise aufgefhrten, allgemeinen Sicherheitshinweise zu beachten, sondern auch die unter
den anderen Abschnitten eingefgten, speziellen
Sicherheitshinweise.
1.2 Kennzeichnung von Hinweisen

Die in dieser Montage- und Betriebsanleitung enthaltenen Sicherheitshinweise, die bei Nichtbeachtung Gefhrdungen fr Personen hervorrufen knnen, sind mit allgemeinem Gefahrensymbol Sicherheitszeichen nach DIN
4844-W9 besonders gekennzeichnet.
Achtung
Dieses Symbol finden Sie bei Sicherheitshinweisen, deren Nichtbeachtung

Gefahren fr die Maschine und deren
Funktionen hervorrufen kann.
Hinweis
Hier stehen Ratschlge oder Hinweise,

die das Arbeiten erleichtern und fr
einen sicheren Betrieb sorgen.
Direkt an der Anlage angebrachte Hinweise wie z.B.

Drehrichtungspfeil
Kennzeichnung fr Fluidanschlsse
mssen unbedingt beachtet und in vollstndig lesbarem Zustand gehalten werden.
1.3 Personalqualifikation und -schulung

Das Personal fr Bedienung, Wartung, Inspektion
und Montage mu die entsprechende Qualifikation
fr diese Arbeiten aufweisen. Verantwortungsbereich, Zustndigkeit und die berwachung des Personals mssen durch den Betreiber genau geregelt
sein.
1.4 Gefahren bei Nichtbeachtung der

Sicherheitshinweise
Die Nichtbeachtung der Sicherheitshinweise kann
sowohl eine Gefhrdung fr Personen als auch fr
die Umwelt und Anlage zur Folge haben. Die Nichtbeachtung der Sicherheitshinweise kann zum Verlust jeglicher Schadenersatzansprche fhren.
Im einzelnen kann Nichtbeachtung beispielsweise

folgende Gefhrdungen nach sich ziehen:
Versagen wichtiger Funktionen der Anlage
Versagen vorgeschriebener Methoden zur Wartung und Instandhaltung
Gefhrdung von Personen durch elektrische und
mechanische Einwirkungen
2. Lieferumfang und Transport
1.5 Sicherheitsbewutes Arbeiten
Alle Typen:
1.6 Sicherheitshinweise fr den Betreiber/

Bediener
Ein vorhandener Berhrungsschutz fr sich bewegende Teile darf bei sich in Betrieb befindlicher
Anlage nicht entfernt werden.
Gefhrdungen durch elektrische Energie sind auszuschlieen (Einzelheiten hierzu siehe z.B. in den
Vorschriften des VDE und der rtlichen Energieversorgungsunternehmen).
1.7 Sicherheitshinweise fr Wartungs-,

Inspektions- und Montagearbeiten
Der Betreiber hat dafr zu sorgen, da alle Wartungs-, Inspektions- und Montagearbeiten von autorisiertem und qualifiziertem Fachpersonal ausgefhrt
werden, das sich durch eingehendes Studium der
Montage- und Betriebsanleitung ausreichend informiert hat.
Grundstzlich sind Arbeiten an der Pumpe nur im
Stillstand durchzufhren. Die in der Montage- und
Betriebsanleitung beschriebene Vorgehensweise
zum Stillsetzen der Anlage mu unbedingt eingehalten werden.
Unmittelbar nach Abschlu der Arbeiten mssen alle
Sicherheits- und Schutzeinrichtungen wieder angebracht bzw. in Funktion gesetzt werden.
Vor der Wiederinbetriebnahme sind die im Abschnitt
8.3 Einschalten der Pumpe aufgefhrten Punkte zu
beachten.
Die Pumpen werden vom Werk in einer zweckmigen Verpackung mit Holzboden geliefert, die fr den
Transport mit Gabelstapler o.. geeignet ist.
Zum Lieferumfang gehren auer der Pumpe:
Zustzlich:
LMD, LPD:
CLM, CDM:
Diese Montage- und Betriebsanleitung.

Aufhngesen fr Motoren ab
4 kW.
Zwei abnehmbare Grundplatten.
Eine abnehmbare Grundplatte.
2.2 Transport
Bei Motoren mit Aufhngesen drfen
diese zum Heben des Pumpenkopfes
(Motor, Laterne und Laufrad) verwendet
werden. Die Aufhngesen drfen nicht
zum Heben der gesamten Pumpe verwendet werden.
LMD und LPD: Das im Pumpengehuse
befindliche Gewinde darf nicht fr
Hebezwecke verwendet werden, da sich
das Gewinde unter dem Schwerpunkt
der Pumpe befindet.
Pumpen mit Motoren kleiner als 4 kW sind mit Hilfe
von Nylonriemen zu heben, siehe Abb. 1.
Abb. 1
LM, LP und CLM
TM00 3729 0994
Die in dieser Montage- und Betriebsanleitung aufgefhrten Sicherheitshinweise, die bestehenden nationalen Vorschriften zur Unfallverhtung sowie eventuelle interne Arbeits-, Betriebs- und Sicherheitsvorschriften des Betreibers, sind zu beachten.
2.1 Lieferumfang
LMD, LPD und CDM
Umbau oder Vernderungen an Pumpen sind nur

nach Absprache mit dem Hersteller zulssig. Originalersatzteile und vom Hersteller autorisiertes Zubehr dienen der Sicherheit. Die Verwendung anderer
Teile kann die Haftung fr die daraus entstehenden
Folgen aufheben.
1.9 Unzulssige Betriebsweisen

Die Betriebssicherheit der gelieferten Pumpen ist nur
bei bestimmungsgemer Verwendung entsprechend Abschnitt 4. Verwendungszweck der Montage- und Betriebsanleitung gewhrleistet. Die in
den technischen Daten angegebenen Grenzwerte
drfen auf keinen Fall berschritten werden.
TM00 3730 0994
1.8 Eigenmchtiger Umbau und

Ersatzteilherstellung
Pumpen mit Motoren ab 4 kW sind mit Hilfe von Nylonriemen und Schkeln zu heben, siehe Abb. 2.
15
Abb. 2
3. Typenschlssel
LM, LP und CLM
Siehe Leistungsschild der Pumpe.
TM00 3731 0994
3.1 LM, LP, LMD und LPD

Beispiel
LM D 100 - 125 / 136 A-F -A-BBUE
Baureihe
LM: 4-poliger Motor
LP: 2-poliger Motor
Doppelpumpe
Nennweite, Saug- und
Druckstutzen (DN)
LMD, LPD und CDM
Nenndurchmesser des
Laufrades (mm)
TM00 3732 0994
Aktueller Laufraddurchmesser (mm)
Der Umwelt zuliebe ...

Sie haben sicher dafr Verstndnis, da
man auf Transportverpackung nicht
verzichten kann.
Bitte helfen Sie mit, unsere Umwelt zu
schtzen und die verwendeten Werkstoffe entsprechend den Vorschriften
zu entsorgen bzw. weiter zu verwenden.
Code fr Pumpenausfhrung
A = Pumpengehuse aus GG 25
G = Pumpengehuse aus GGG 50
Code fr Rohranschlu
F = Flanschanschlu
Code fr Werkstoffe
A = Standardausfhrung
Code fr Wellenabdichtung und Gummiteile
der Pumpe
3.2 CLM und CDM

Beispiel
CL M 125 - 160 -2.2 (/6) A-F -A-BBUE
Baureihe
CL: Einzelpumpe
CD: Doppelpumpe
M: 4-poliger Motor
Nennweite, Saug- und
Druckstutzen (DN)
Aktueller Laufraddurchmesser
(mm)
Motorleistung (kW)
6-poliger Motor
Code fr Pumpenausfhrung
A = Pumpengehuse aus GG 25
G = Pumpengehuse aus GGG 50
Code fr Rohranschlu
F = Flanschanschlu
Code fr Werkstoffe
A = Standardausfhrung
Code fr Wellenabdichtung und Gummiteile
der Pumpe
Spezielle Zusatz-Bezeichnung fr CLM und CDM:
In den Fllen, in denen die Pumpenausfhrung
CLM-G (+140C) von den Grundtypen abweichen,
wird dieses im folgenden Text separat angefhrt.
Die Zusatz-Bezeichnung G geht aus Code fr Pumpenausfhrung im Typenschlssel hervor.
16
3.3 Laufraddurchmesser
Der Laufraddurchmesser kann einem vom Kunden
gewnschten Betriebspunkt angepat sein. Das bedeutet, da der aktuelle Laufraddurchmesser von
den Standard-Durchmessern abweicht, die in Verkaufskatalogen, Datenblttern usw. und auf den Seiten 123 bis 125 in dieser Anleitung angefhrt sind.
Der aktuelle Laufraddurchmesser ist dem Leistungsschild der Pumpe zu entnehmen.
4. Verwendungszweck
GRUNDFOS einstufige Inline-Kreiselpumpen der
Baureihen LM, LP, LMD, LPD, CLM und CDM eignen
sich fr die folgenden Haupteinsatzgebiete:
Zirkulation in Heizungsanlagen, einschl. Fernheizung.
Zirkulation in Lftungs- und Klimaanlagen.
Zirkulation und Frderung in Khlwasseranlagen.
Frderung und Druckerhhung in Wasserversorgungsanlagen.
Zirkulation, Frderung und Druckerhhung in industriellen Anlagen.
5. Technische Daten
5.1 Umgebungstemperatur
Max. +40C.
5.2 Medientemperatur Allgemeines

rtliche Vorschriften und gesetzliche Bestimmungen
knnen, abhngig von Gueisenausfhrung und Einsatzbereich, die maximale Medientemperatur beschrnken.
CLM-G Pumpengehuse sind aus Gueisen
GGG 50. Die Pumpengehuse aller brigen Pumpentypen sind aus GG 25 hergestellt.
5.3 Max. Betriebsdruck

Pumpentyp
Gleitringdichtung
LM, LMD
LP, LPD

RUUE, GQQE
CLM, CDM
BBUE, BQQE, GQQE
CLM-G
DAQE
4.1 Frdermedien
Reine, dnnflssige, nicht-aggressive und nicht-explosive Medien ohne feste oder langfaserige Bestandteile. Das Frdermedium darf nicht die Pumpenwerkstoffe chemisch angreifen.
Falls eine Flssigkeit mit einer von Wasser abweichenden Dichte und/oder Zhigkeit gefrdert werden
soll, ist wegen der nderung der hydraulischen Leistung auf die dann erforderliche Motorleistung zu
achten.
Die O-Ringe und die Wellenabdichtung sind in bereinstimmung mit dem Frdermedium auszuwhlen.
Bei der Frderung von aufbereitetem Wasser mit
Temperaturen ber 80C und mit Zustzen zur Verhinderung von Anlagenkorrosion, Kalkfllung usw.
knnen Sonder-Wellenabdichtungen erforderlich
sein (z.B. in Heizungs- und Klimaanlagen).
Bei Heizungsanlagen ist die Wasserqualitt gem
VDI 2035 einzuhalten.
In Khlwasseranlagen knnen die Pumpen unter den
folgenden Voraussetzungen fr Medientemperaturen
bis 25C eingesetzt werden:
Bei der Frderung von glykolhaltigen Medien
empfiehlt es sich, RUUE/GQQE Wellenabdichtungen zu verwenden.
Die Pumpen sollten mit horizontaler Pumpenwelle
eingebaut werden, da sonst Kondenswasser evtl.
in die Wellenabdichtung eindringen und einfrieren
kann. Hierdurch wird ein Festfrieren der Welle in
Stillstandsperioden vermieden.
Medientemperatur
[C]
Max.
Betriebsdruck
[bar]
BUBE/BBUE
0 bis 140
16
AUUE/BQQE/
BUUE
0 bis 90
16
RUUE/GQQE
25 bis 90
16
DAQE
40 bis 140
20
Gleitringdichtung
5.4 Min. Zulaufdruck

Gem NPSH-Kurve (siehe Seite 132 bis 139) + Sicherheitszuschlag von mindestens 0,5 mWS.
Berechnung der min. Zulauffrderhhe, siehe Abschnitt 13.
5.5 Max. Zulaufdruck

Pumpe in Betrieb:
Der tatschliche Zulaufdruck + Nullfrderdruck mu
immer niedriger sein als der max. Betriebsdruck.
Fr CLM-G ist der maximale Zulaufdruck 16 bar.
17
Pumpe auer Betrieb:
Abb. 3
0,25 bis 4,0 kW
Max. Zulaufdruck
Horizontale
Motorwelle
Vertikale
Motorwelle
[kW]
[bar]
[bar]
0,25
4,9
6,0
0,37
4,9
6,1
0,55
4,9
6,5
0,75
4,9
6,7
4,9
6,2
300
300mm
mm
CLM, CDM
6.2 Anschlu
Pfeile auf dem Pumpengehuse zeigen die Durchflurichtung des Mediums an.
Die Pumpe lt sich, abhngig von der Motorgre,
in horizontale oder vertikale Rohrleitungen einbauen.
LP, LPD
1,1
Hinweis
5.6 Max. Frderstrom

Der maximale Frderstrom darf nicht die fr die einzelnen Pumpen angefhrten Werte bersteigen,
Seite 123 bis 125, da sonst z.B. Kavitations- und
berlastungsgefahr entsteht.
5.7 Elektrische Daten
11
mm
TM00 3733 0994
Motorgre
Grer als 4,0 kW
Die CDM Pumpen sollten nicht, mit dem

Druckstutzen nach unten, in vertikale
Rohrleitungen eingebaut werden, da in
diesem Fall das eingebaute Rckschlagventil Gerusche verursachen
kann.
CLM, CDM
Motorgre
Einbaustellungen
Siehe Leistungsschild des Motors.
5.8 Mae und Gewichte

Mae:
Siehe Seite 126 bis 131.
Gewichte: Siehe Aufkleber auf der Verpackung.
5.9 Schallpegel
Alle
LM, LP, LMD, CLM-G
Motorgre
Einbaustellungen
Siehe Seite 122.

11 kW
6. Montage
6.1 Aufstellung
Die Pumpe ist in einem frostfreien und gut be- und
entlfteten Raum aufzustellen.
Bei Anlagen zur Frderung von heien
Medien ist sicherzustellen, da Personen nicht versehentlich mit heien
Oberflchen in Berhrung kommen
knnen.
Zur Inspektion und im Reparaturfall ist ein MindestFreiraum ber dem Motor erforderlich:
Fr Pumpen mit Motoren bis einschlielich 4 kW:
300 mm, Abb. 3.
Fr Pumpen mit Motoren grer als 4 kW soll die
Mglichkeit zur Anbringung eines Flaschenzuges
- mindestens 1 m Ausbauhhe - bauseitig vorgesehen sein, Abb. 3.
18
15 kW
15 kW,
mit
Absttzung
des Gesamtgewichtes
Zur Verhinderung von Schwingungs- und Schallbertragungen wird jedoch die Aufstellung der Pumpe auf einer schwingungsdmpfenden Unterlage
empfohlen.
Wird die Pumpe mit horizontaler Motor-/Pumpenwelle eingebaut, mssen der Motor und die Laterne
so gedreht werden, da die Entlftungsschraube der
Pumpe nach oben zeigt und das Drainloch des
Motors nach unten zeigt.
11mm
TM00 3736 0994
Es empfiehlt sich, Absperrventile vor und hinter der

Pumpe zu montieren. Somit wird vermieden, da die
Anlage bei eventueller Inspektion oder Reparatur der
Pumpe entleert werden mu.
Um zu vermeiden, da die Pumpe bei eventueller Inspektion oder Reparatur des eingebauten Rckschlagventils ausgebaut werden mu, ist bei den
LMD und LPD Pumpen ein leicht demontierbares
Rohr von mindestens 1 m auf der Druckseite der
Pumpen zu montieren, Abb. 4. Rohrstck ggf. ausbauen, um das Rckschlagventil zu wechseln.
Abb. 4
Das Rckschlagventil der CDM Pumpen ist durch die

Demontage des Deckels zugnglich.
Es kann vorkommen, da das in Doppelpumpen eingebaute Rckschlagventil unter bestimmten BetriebsbedingunAchtung
gen nicht 100%ig schliet. Es kann daher nicht als das Rckschlagventil des
Rohrsystems dienen.
6.4 Aufstellung auf Betonsockel

Bei der Aufstellung der Pumpe auf Betonsockel sollten die Gre und die Ausfhrung des Betonsockels
den Abbildungen auf den Seiten 126 bis 131 entsprechen. Bei den gezeigten Ausfhrungen werden
bertragungen von Schwingungen und Geruschen
durch die Montage einer schwingungsdmpfenden
Korkplatte gedmpft.
Die Pumpe kann auch auf eine andere schwingungsdmpfende Unterlage aufgestellt werden.
Zustzlich knnen Pumpenschwingungen und
-gerusche auch durch die Montage von Kompensatoren (elastischen Rohrverbindern) an der Druckund Saugseite der Pumpe gedmpft werden.
6.5 Rohrleitungen
Die Pumpe mu spannungsfrei eingebaut werden,
so da Rohrleitungskrfte ihre Funktion nicht beeintrchtigen knnen.
Es wird vorausgesetzt, da die Rohrleitungen unter
Bercksichtigung des erforderlichen Zulaufdrucks
der Pumpe korrekt dimensioniert sind.
Die Rohrleitungen mssen so montiert werden, da
sich besonders in der Saugleitung keine Luft ansammeln kann, Abb. 5.
Abb. 5
Die Einbaulngen der Pumpen und die Flanschenanschlumae sind den Seiten 126 bis 131 zu entnehmen.
LM und LP: Die Pumpen haben zwei Gewindebohrungen auf der Unterseite des Pumpengehuses, so
da eine GRUNDFOS Grundplatte montiert werden
kann. Die Grundplatte ist als Zubehr lieferbar und
ist separat zu bestellen.
Die Anordnung der Fundamentbolzenlcher in der
Grundplatte und die Lcher zur Befestigung der
Pumpe sind der Seite 126 zu entnehmen.
LMD und LPD: Die Pumpen haben auf der Unterseite des Pumpengehuses vier Gewindebohrungen
zur Befestigung der beiden Grundplatten. Die Grundplatten sind im Standardlieferumfang enthalten.
Grundplatte ist der Seite 128 zu entnehmen.
CLM und CDM: Die Pumpen haben auf der Unterseite des Pumpengehuses drei Gewindebohrungen zur Befestigung der Grundplatte. Die
Grundplatte ist im Standardlieferumfang enthalten.
Grundplatte ist den Seiten 130 bis 131 zu entnehmen.
TM00 2263 3393
6.3 Grundplatten zur

Fundamentbefestigung
6.6 Bypass (Umlaufleitung)

Die Pumpe darf nicht gegen ein geschlossenes Absperrventil in der
Druckleitung arbeiten, denn eine daraus folgende Temperatursteigerung/
Dampfentwicklung fhrt zur Beschdigung der Pumpe.
Zur Vermeidung dieser Gefahr mu ein
Mindest-Frderstrom durch die Pumpe
Achtung
flieen. Das wird dadurch sichergestellt, da ein Bypass oder ein Ablauf
zu einem Behlter o.. auf der Druckseite der Pumpe installiert wird.
Ein Mindest-Frderstrom von 10% des
Frderstroms im Wirkungsgradbestpunkt mu immer durch die Pumpe flieen.
Der Frderstrom und die Frderhhe im Wirkungsgradbestpunkt sind dem Leistungsschild der Pumpe
zu entnehmen.
19
7. Elektrischer Anschlu
7.1 Frequenzumrichterbetrieb
Der elektrische Anschlu mu von einem Fachmann

in bereinstimmung mit den rtlichen Vorschriften
des EVU bzw. VDE vorgenommen werden.
GRUNDFOS Motoren:
Alle GRUNDFOS Drehstrommotoren knnen an einen Frequenzumrichter angeschlossen werden.
Vor dem Entfernen des Klemmenkastendeckels und vor jeder Demontage der Pumpe mu die Versorgungsspannung unbedingt allpolig abgeschaltet sein.
Die Pumpe mu bauseits abgesichert
werden und sollte an einen externen
Schalter angeschlossen werden.
Es ist darauf zu achten, da die auf dem Leistungsschild angegebenen elektrischen Daten mit der vorhandenen Stromversorgung bereinstimmen.
Einphasenmotoren besitzen einen eingebauten
Thermoschalter und bentigen keinen weiteren Motorschutz.
Drehstrommotoren mssen durch einen Motorschutzschalter geschtzt werden.
Alle GRUNDFOS Drehstrommotoren MG ab 3 kW
besitzen einen eingebauten Thermistor, TP 211.
Siehe Anleitung im Klemmenkasten des Motors.
Der Klemmenkasten kann um jeweils 90 gedreht
werden.
(LM, LP, LMD und LPD: Den Kupplungsschutz mit
einem Schraubendreher entfernen. Die Kupplung
darf nicht demontiert werden.)
Die Bolzen, die Pumpe und Motor zusammenhalten,
entfernen. Motor in die gewnschte Stellung drehen.
Bolzen wieder einsetzen und fest anziehen.
(LM, LP, LMD und LPD: Kupplungsschutz wieder
montieren.)
Der elektrische Anschlu ist nach dem im Klemmenkastendeckel befindlichen Schaltbild vorzunehmen.
Bei Doppelpumpen sind die Motoren getrennt an die
Stromversorgung anzuschlieen.
Achtung
Vor der Inbetriebnahme mu die Pumpe

unbedingt mit dem Frdermedium aufgefllt und entlftet sein.
Der Frequenzumrichter kann, abhngig

vom Typ, erhhte Motorgerusche verursachen. Auerdem kann durch den
Frequenzumrichter der Motor schdlichen Spannungsspitzen ausgesetzt
werden.
GRUNDFOS Motoren Typ MG 71 und
MG 80 (1,5 kW, 2-polig), fr VersorAchtung
gungsspannungen bis einschlielich
440 V (siehe Leistungsschild des Motors), mssen gegen Spannungsspitzen
ber 650 V (Spitzenwert) zwischen den
Anschluklemmen geschtzt werden.
brige GRUNDFOS Motoren MG und
MMG mssen gegen Spannungsspitzen ber 850 V geschtzt werden.
Die hieraus resultierenden Strungen, d.h. sowohl
Gerusche als auch schdliche Spannungsspitzen,
lassen sich durch die Montage eines LC-Filters zwischen dem Frequenzumrichter und dem Motor beseitigen.
Fr nhere Informationen nehmen Sie bitte mit
GRUNDFOS Verbindung auf.
Hinweis
Andere Motorfabrikate als GRUNDFOS:

Nehmen Sie bitte mit GRUNDFOS oder
dem Motorhersteller Verbindung auf.
8. Inbetriebnahme
Achtung
Vor der Inbetriebnahme mu die Pumpe

unbedingt mit dem Frdermedium aufgefllt und entlftet sein.
8.1 Auffllen
Geschlossene Systeme oder offene Systeme, bei
denen Vordruck auf der Saugseite der Pumpe
herrscht:
1. Das Absperrventil auf der Druckseite der Pumpe
schlieen und die Entlftungsschraube in der
Laterne der Pumpe lsen, siehe Abb. 6.
Um die Gefahr von Personenschden
oder Beschdigungen des Motors oder
anderer Komponenten durch das austretende Medium zu vermeiden, ist auf
die Richtung der Entlftungsffnung zu
achten.
Besonders bei Anlagen mit heien Medien ist sicherzustellen, da keine Verbrhungsgefahr entsteht.
20
8.2 Kontrolle der Drehrichtung

Vor der Kontrolle der Drehrichtung mu die Pumpe
mit dem Frdermedium aufgefllt sein.
Entlftungsschraube
TM00 3738 0994
CLM und CDM
2. Das Absperrventil in der Saugleitung langsam

ffnen, bis das Medium aus der Entlftungsffnung herausluft.
3. Entlftungsschraube anziehen und Absperrventil(e) ganz ffnen.
Offene Systeme, in denen der Mediumstand unterhalb der Pumpe liegt:
Die Saugleitung und die Pumpe mssen mit dem
Frdermedium aufgefllt und entlftet werden, bevor
die Pumpe in Betrieb genommen wird:
1. Das Absperrventil auf der Druckseite der Pumpe
schlieen und das Absperrventil auf der Saugseite ganz ffnen.
2. Entlftungsschraube lsen.
3. Danach einen Stopfen in einem der Pumpenflansche demontieren (abhngig von der Einbaulage
der Pumpe). Das Medium durch die Einfllffnung einfllen, bis die Saugleitung und die
Pumpe ganz gefllt sind.
4. Stopfen wieder einschrauben und fest anziehen.
5. Entlftungsschraube fest anziehen.
Die Saugleitung kann evtl. vor der Montage an die
Pumpe teilweise gefllt und entlftet werden. Weiterhin lt sich eine Einfllvorrichtung vor der Pumpe
einbauen.
LM, LP, LMD und LPD: Zur Drehrichtungskontrolle sollte nicht eine Demontage des Motors erfolgen, da nach TrenAchtung
nung der Kupplung eine Justierung der
Hhenstellung der Pumpenwelle erforderlich ist.
Die richtige Drehrichtung ist durch Pfeile auf der
Laterne der Pumpe, auf der Lfterabdeckung des
Motors und/oder auf dem Pumpengehuse vorgegeben. Vom Lfter gesehen mu die Pumpe wie folgt
drehen:
LM, LP,
LMD, LPD: entgegen dem Uhrzeigersinn (links).
CLM:
im Uhrzeigersinn (rechts).
CDM:
entgegen (links) bzw. im Uhrzeigersinn
(rechts), Abb. 7.
Pumpe kurzzeitig einschalten und Drehrichtung kontrollieren. Ggf. Phasentausch an der elektrischen Zuleitung vornehmen.
Abb. 7
TM00 3739 2097
Entlftungsschraube
TM00 3738 0994
Abb. 6
LM, LP, LMD und LPD
8.3 Einschalten der Pumpe

Vor dem Einschalten der Pumpe ist das Absperrventil auf der Saugseite der Pumpe ganz zu ffnen. Das
Absperrventil auf der Druckseite der Pumpe ist nur
teilweise zu ffnen.
Pumpe einschalten.
Whrend der Inbetriebnahme ist die Pumpe durch
Lsen der Entlftungsschraube in der Laterne zu
entlften, bis das Medium aus der Entlftungsffnung herausluft, siehe Abb. 6.
Um die Gefahr von Personenschden
anderer Komponenten durch das austretende Medium zu vermeiden, ist auf
die Richtung der Entlftungsffnung zu
achten.
Besonders bei Anlagen mit heien Medien ist sicherzustellen, da keine Verbrhungsgefahr entsteht.
Wenn das Rohrsystem mit dem Frdermedium aufgefllt ist, ist das Absperrventil auf der Druckseite
der Pumpe langsam vollstndig zu ffnen.
21
Wurde die Pumpe aufgrund einer geplanten Frderstrombegrenzung mit

einem Motor geringerer Leistung versehen, so ist sicherzustellen, da dieser
Wert nicht berschritten wird. AndernAchtung falls wird der Motor berlastet. Gleiches
gilt bei Einzelbetrieb einer fr Parallelbetrieb ausgelegten Doppelpumpe.
Eventuell kann der Differenzdruck gemessen werden, um festzustellen, ob
der Druck zu niedrig ist.
Zweckmigerweise die Leistungsaufnahme des
Motors messen und mit der Angabe des Nennstromes auf dem Leistungsschild des Motors vergleichen. Das Absperrventil auf der Druckseite der
Pumpe soweit eindrosseln, bis die Stromaufnahme
mit der Leistungsschildangabe des Motors bereinstimmt.
9.2 Justieren der Pumpenwelle

(LM, LP, LMD und LPD)
Dieser Abschnitt gilt nur fr LM, LP, LMD und LPD
Pumpen, da bei CLM und CDM Pumpen keine Justierung erforderlich ist.
Wurde der Motor whrend der Montage oder bei einer Reparatur der Pumpe entfernt, mu die Pumpenwelle nach der Montage des Motors wie folgt justiert
werden:
1. Justiergabel durch Lsen der Sechskantschraube demontieren.
2. Innensechskantschrauben in die Kupplung einsetzen. Kupplung bzw. Pumpenwelle mit einem
Schraubendreher (in Richtung Motor) heben,
Abb. 8.
Abb. 8
3. Justiergabel unter die Kupplung einschieben und

die Kupplung senken (in Richtung Pumpe), Abb.
9.
Abb. 9
TM00 3741 0994
Motoren kleiner
als 4 kW:
Max. 100 Schaltungen pro Stunde.
brige Motoren: Max. 20 Schaltungen pro Stunde.
Werden die Doppelpumpen fr Einzelbetrieb eingesetzt, so sollte die stndige Betriebsbereitschaft dadurch sichergestellt werden, da die beiden Pumpen
im wchentlichen Turnus abwechselnd eingesetzt
werden. Die Umschaltung kann von Hand oder automatisch durch Umschaltgerte erfolgen.
Werden die Doppelpumpen in Brauchwasseranlagen
eingesetzt, so sollten die beiden Pumpen im tglichen Turnus abwechselnd eingesetzt werden, damit das Blockieren der stillstehenden Pumpe durch
Ablagerungen (Kalk o..) verhindert wird. Es empfiehlt sich, die Umschaltung durch den Einsatz von
Umschaltgerten zu automatisieren.
TM00 3740 0994
8.4 Schalthufigkeit
9. Wartung
Vor Beginn der Wartungsarbeiten ist die
Pumpe unbedingt auer Betrieb zu nehmen, allpolig vom Netz zu trennen und
gegen Wiedereinschaltung zu sichern.
Ausfhrung nur durch Fachpersonal!
9.1 Schmierung
Die Pumpe ist wartungsfrei.
Bei Pumpen, die in lngeren Stillstandsperioden entleert sind, sollten ein paar Tropfen Silikonl auf die
Welle zwischen der Laterne und der Kupplung gespritzt werden. Dadurch wird verhindert, da die
Dichtungsflchen zusammenkleben.
LM, LP, LMD und LPD: Den Kupplungsschutz entfernen.
Motorlager:
Die Pumpen werden standardmig mit Motoren
ohne Schmiernippel geliefert. Die Motorlager sind
daher wartungsfrei.
Ist die Pumpe mit einem Motor mit Schmiernippeln
versehen, ist mit Hochtemperaturfett auf Lithiumbasis nachzuschmieren.
22
4. Innensechskantschrauben in der Kupplung bis

5 Nm (0,5 kpm) anziehen.
Prfen, ob der Abstand zwischen den Kupplungshlften auf den beiden Seiten gleich ist.
Innensechskantschrauben paarweise (dieselbe
Seite) bis zum unten angegebenen Anzugsmoment fest anziehen, Abb. 10.
Innensechskantschraube
Anzugsmoment
M6 x 20
13 Nm (1,3 kpm)
M8 x 25
31 Nm (3,1 kpm)
M10 x 25
62 Nm (6,2 kpm)
TM00 3742 0994
Abb. 10
5. Justiergabel entfernen und sie wieder befestigen.

6. Kupplungsschutz montieren.
10. Frostsicherung
Falls in lngeren Stillstandsperioden Frostgefahr besteht, mu die Pumpe entleert werden.
Um die Pumpe zu entleeren, die Entlftungsschraube in der Laterne lsen und den Entleerungsstopfen im Pumpengehuse entfernen, Abb. 11.
Es ist sicherzustellen, da das austretende Medium keine Personenschden
anderer Komponenten verursacht.
Bei Anlagen mit heien Medien ist besonders die Verbrhungsgefahr zu vermeiden.
Abb. 11
Entleerungsstopfen
TM00 3744 0994
LM, LP, LMD und LPD
Entleerungsstopfen
TM00 3744 0994
CLM und CDM
Den Entleerungsstopfen erst wieder montieren und

die Entlftungsschraube anziehen, wenn die Pumpe
erneut in Betrieb genommen wird.
23
11. Strungsbersicht
Vor dem Entfernen des Klemmenkastendeckels und vor jeder Demontage der Pumpe mu die
Versorgungsspannung unbedingt allpolig abgeschaltet sein. Es mu sichergestellt werden,
da diese nicht versehentlich wieder eingeschaltet werden kann.
Fehler
Ursache
1. Motor luft nicht an, wenn eingeschaltet wird.
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Keine Stromzufuhr am Motor.

Sicherungen durchgebrannt.
Motorschutz hat ausgelst.
Schaltkontakte oder die Spule des Schaltgertes sind defekt.
Steuersicherung defekt.
Motor defekt.
2. Motorschutzschalter lst sofort

aus, wenn eingeschaltet wird.
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Eine Sicherung durchgebrannt.

Motorschutzschalter-Kontakte defekt.
Kabelverbindung lose oder defekt.
Motorwicklung defekt.
Pumpe mechanisch blockiert.
Motorschutzschalter zu niedrig eingestellt oder hat falschen Bereich.
3. Motorschutzschalter lst
manchmal aus.
a) Motorschutzschalter zu niedrig eingestellt.

b) Netzspannung zeitweilig zu niedrig oder zu hoch.
c) Differenzdruck ber der Pumpe zu niedrig, siehe Abschnitt
8.3 Einschalten der Pumpe.
4. Motorschutzschalter hat nicht

ausgelst, Pumpe luft aber
nicht.
a) Punkte 1 a), b), d), e) und f) berprfen.
5. Pumpenleistung instabil.
a) Saugleitung zu eng.
b) Saugleitung/Pumpe verschmutzt.
c) Pumpe saugt Luft an.
6. Pumpe luft, frdert aber kein

Wasser.
a)
b)
c)
d)
e)
7. Pumpe dreht sich nach dem

Ausschalten in die entgegengesetzte Richtung. *)
a) Undichtigkeiten in der Saugleitung.

b) Fu- oder Rckschlagventil defekt.
c) Fu- oder Rckschlagventil blockiert in offener bzw. teilweise offener
Stellung.
8. Undichtigkeit an der Wellenabdichtung.
a) Falsche Hhenstellung der Pumpenwelle (nur LM, LP, LMD und

LPD).
b) Wellenabdichtung defekt.
9. Gerusche.
a) Kavitation in der Pumpe.

b) Pumpe wegen falscher Hhenstellung der Pumpenwelle schwergngig.
c) Frequenzumrichterbetrieb:
Siehe Abschnitt 7.1 Frequenzumrichterbetrieb.
Resonanz in der Anlage.
d) Fremdkrper in der Pumpe.
10. Pumpe luft stndig (gilt nur

fr Pumpen mit automatischer
Ein-/Ausschaltung).
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Ausschaltdruck zu hoch eingestellt.

Wasserverbrauch ist grer als erwartet.
Undichtigkeiten in der Druckleitung.
Drehrichtung der Pumpe ist falsch.
Rohrleitungen, Ventile oder Sieb von Verunreinigungen verstopft.
Evtl. verwendete Ein-/Aus-Schaltgerte defekt.
11. Betriebszeit zu lang (gilt nur

fr Pumpen mit automatischer
Ein-/Ausschaltung).
a)
b)
c)
d)
e)
Ausschaltdruck zu hoch eingestellt.

Rohrleitungen, Ventile oder Sieb von Verunreinigungen verstopft.
Pumpe teilweise verstopft oder belegt.
Wasserverbrauch ist grer als erwartet.
Undichtigkeiten in der Druckleitung.
Saugleitung/Pumpe aufgrund von Verunreinigungen verstopft.

Fu- oder Rckschlagventil blockiert in geschlossener Stellung.
Undichtigkeiten in der Saugleitung.
Luft in der Saugleitung oder der Pumpe.
Motor luft mit falscher Drehrichtung.
*) In Doppelpumpenanlagen kann es vorkommen, da bei Einzelbetrieb die Reservepumpe ganz langsam

mitluft.
24
12. Service
12.1 Verunreinigte Pumpen
Wurde die Pumpe fr die Frderung einer gesundheitsschdlichen oder giftigen Flssigkeit eingesetzt,
wird die Pumpe als kontaminiert klassifiziert.
In diesem Fall mssen bei jeder Serviceanforderung
detaillierte Informationen ber das Frdermedium
vorliegen.
Bei eventueller Serviceanforderung mu unbedingt
vor dem Versand der Pumpe mit GRUNDFOS Kontakt aufgenommen werden. Informationen ber Frdermedium usw. mssen vorliegen, da sonst
GRUNDFOS die Annahme der Pumpe verweigern
kann.
Eventuelle Versandkosten gehen zu Lasten des Absenders.
12.2 Blindflansche
TM00 3745 0994
Fr Doppelpumpen ist ein Blindflansch mit Gehusedichtung lieferbar, Abb. 12.

Abb. 12
Whrend der Servicearbeit an einer Pumpe wird die

Pumpenffnung mit dem Blindflansch verschlossen,
damit die andere Pumpe weiterlaufen kann.
Fr die CDM Pumpen wird auerdem ein Verschlustopfen fr die Umfhrungsleitung geliefert.
12.3 Ersatzteile/Zubehr
Wir machen ausdrcklich darauf aufmerksam, da
nicht von uns gelieferte Ersatzteile und Zubehr
auch nicht von uns geprft und freigegeben sind.
Der Einbau und/oder die Verwendung solcher Produkte kann daher unter Umstnden konstruktiv vorgegebene Eigenschaften der Pumpe negativ verndern und dadurch beeintrchtigen.
Fr Schden, die durch die Verwendung von nicht
Original-Ersatzteilen und Zubehr entstehen, ist jede
Haftung und Gewhrleistung seitens GRUNDFOS
ausgeschlossen.
Strungen, die nicht selbst behoben werden knnen,
sollten nur vom GRUNDFOS-Service oder autorisierten Fachfirmen beseitigt werden.
Bitte geben Sie eine genaue Schilderung im Fall einer Strung, damit sich unser Service-Techniker vorbereiten und mit den entsprechenden Ersatzteilen
ausrsten kann.
Die technischen Daten der Anlage entnehmen Sie
bitte dem Leistungsschild der Pumpe.
13. Berechnung der min.

Zulauffrderhhe
Die erforderliche min. Zulauffrderhhe H in mWS
zur Verhinderung von Kavitation in der Pumpe wird
wie folgt berechnet:
H = p b x 10,2 NPSH Hf Hv Hs
pb
= Barometerstand in bar.
(Der Barometerstand kann evtl. 1 bar
sein).
In geschlossenen Anlagen gibt pb den
Systemdruck in bar an.
NPSH = Net Positive Suction Head in mWS
(in der NPSH-Kurve, Seite 132 bis 139,
bei dem grten Frderstrom abzulesen,
den die Pumpe frdern wird).
Der maximale Frderstrom darf nicht die
fr die einzelnen Pumpen angefhrten
Werte bersteigen, siehe Seite 123 bis
125.
= Reibungsverlust in der Saugleitung in
Hf
mWS.
Hv
= Dampfdruckhhe in mWS, siehe Seite
123.
tm = Medientemperatur.
= Sicherheitszuschlag = 0,5 mWS.
Hs
Falls die berechnete Druckfrderhhe H positiv ist,
kann die Pumpe mit einer Saughhe von max.
H mWS arbeiten.
Falls die berechnete Druckfrderhhe H negativ ist,
ist eine Zulauffrderhhe von min. H mWS erforderlich. Die berechnete Frderhhe mu whrend
des Betriebes stndig vorhanden sein.
Beispiel:
pb = 1 bar.
Pumpentyp: LM 80-200/200, 50 Hz.
Frderstrom: 70 m/h.
NPSH (der Seite 133 entnommen): 1,5 mWS.
Hf = 3,0 mWS.
Medientemperatur: +90C.
Hv (der Seite 123 entnommen): 7,2 mWS.
H = p b x 10,2 NPSH Hf Hv Hs [mWS].
H = 1 x 10,2 1,5 3,0 7,2 0,5 = 2,0 mWS.
D.h., da eine Zulauffrderhhe von 2,0 mWS whrend des Betriebes erforderlich ist.
Das entspricht einem Druck:
2,0 x 0,0981 = 0,20 bar.
2,0 x 9,81 = 19,6 kPa.
25
14. Entsorgung
Dieses Produkt sowie Teile davon mssen umweltgerecht entsorgt werden:
1. Hierfr sollten die rtlichen ffentlichen oder privaten Entsorgungsgesellschaften in Anspruch
genommen werden.
2. Falls eine solche Organisation nicht vorhanden
ist, oder die Annahme der im Produkt verwendeten Werkstoffe verweigert wird, kann das Produkt
oder eventuelle umweltgefhrdende Werkstoffe
an die nchste GRUNDFOS Gesellschaft oder
Werkstatt geliefert werden.
Technische nderungen vorbehalten..

26
Livraison et manutention
Livraison
Manutention
Dnomination
LM, LP, LMD et LPD
CLM et CDM
Diamtre de la roue
Applications
Liquides pomps
Donnes techniques
Temprature ambiante
Temprature du liquide gnralits
Pression de fonctionnement maxi
Pression minimum dentre
Pression maximum dentre
Dbit maximum
Caractristiques lectriques
Dimensions et poids
Niveau sonore
Installation
Positionnement de la pompe
Raccordement
Plaques de fond pour fixation
la fondation
5.4 Installation sur socle btonn
5.5 Tuyauteries
5.6 By-pass
6.
Connexions lectriques
6.1 Fonctionnement du convertisseur
de frquences
7.
Mise en route
7.1 Amorage
7.2 Contrle du sens de rotation
7.3 Dmarrage
7.4 Frquence de dmarrages et darrts
8.
Maintenance
8.1 Lubrification
8.2 Ajustage de larbre de la pompe
(LM, LP, LMD et LPD)
9.
Protection contre le gel
10. Tableau de recherche des pannes
11. Service
11.1 Brides dobturation
12. Calcul de la pression minimum dentre
13. Dispositions
31
31
31
31
31
32
32
32
32
33
33
33
33
33
34
35
36
36
36
37
Avant de commencer les procdures dinstallation, cette notice dinstallation et dentretien doit tre lue avec attention.
Linstallation et le fonctionnement des
pompes doivent tre en accord avec les rglementations locales.
Cette notice dinstallation et dentretien se rapportent
aux types de pompe LM, LP, LMD, LPD, CLM et
CDM quips de moteurs MG ou MMG. Si la pompe
est quipe dun moteur dune autre marque que
GRUNDFOS, les donnes techniques du moteur
peuvent tre diffrentes des donnes indiques
dans cette notice.
1.1 Livraison
La pompe est fournie par lusine dans un emballage
avec fond en bois. Lemballage est conu pour le
transport par chariot fourche ou similaires.
Ce qui suit est fourni avec la pompe:
Tous les types: Notice dinstallation et dentretien.
Anneaux de levage fournis avec les
moteurs dune puissance gale ou
suprieure 4 kW.
De plus:
LMD, LPD:
CLM, CDM:
Deux plaques de fond dmontables.

Une plaque de fond dmontable.
1.2 Manutention
Les anneaux de levage fournis avec certains moteurs peuvent tre utiliss pour le
levage de la tte de pompe (moteur, lanterne et roue). Les anneaux de levage ne
doivent pas tre utiliss pour le levage de
la pompe entire.
LMD et LPD: Le trou taraud situ au centre du corps de pompe ne doit pas tre
utilis pour le levage de la pompe tant
donn que le trou se trouve en dessous du
centre de gravit de la pompe.
Les pompes avec moteurs infrieurs 4 kW doivent
tre leves laide des lingues en nylon, voir fig. 1.
Fig. 1
LM, LP et CLM
TM00 3729 0994
1.
1.1
1.2
2.
2.1
2.2
2.3
3.
3.1
4.
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
4.7
4.8
4.9
5.
5.1
5.2
5.3
1. Livraison et manutention
Page
27
27
27
28
28
28
28
28
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
30
30
30
30
LMD, LPD et CDM
TM00 3730 0994
SOMMAIRE
27
2.2 CLM et CDM
Les pompes avec moteurs partir de 4 kW doivent

tre leves laide des lingues en nylon et des
manilles, voir fig. 2.
Fig. 2
Exemple
CL M 125 - 160 -2.2 (/6) A-F -A-BBUE
Type de pompe
CL: Pompe simple
CD: Pompe double
LM, LP et CLM
TM00 3731 0994
M: Moteur 4 ples
Diamtre nominal des
orifices daspiration et de
refoulement (DN)
Diamtre rel de la roue (mm)
Puissance du moteur (kW)
Moteur 6 ples
Code pour la version de pompe
A = Corps de pompe en fonte Ft 25
G = Corps de pompe en fonte Ft 50
LMD, LPD et CDM
TM00 3732 0994
Code pour le raccordement la

tuyauterie
F = Raccordement bride
Code pour les matriaux
A = Version standard
Code pour la garniture mcanique et les pices
en caoutchouc de la pompe
Si les versions de pompe pour +140C diffrent des
types standards, ceci est indiqu en ajoutant un G
dans la dnomination (CLM-G).
2. Dnomination
2.3 Diamtre de la roue
Voir plaque signaltique de la pompe.
Sur demande, la roue peut tre rogne pour obtenir

le point de fonctionnement requis. Cest--dire que le
diamtre rel de la roue diffre des diamtres standard indiqus dans les catalogues de vente, donnes techniques, etc. et aux pages 123 125 de
cette notice.
Le diamtre rel de la pompe est indiqu sur la plaque signaltique de la pompe.
2.1 LM, LP, LMD et LPD

Exemple
LM D 100 - 125 / 136 A-F -A-BBUE
Type de pompe
LM: Moteur 4 ples
LP: Moteur 2 ples
Pompe double
3. Applications
Diamtre nominal des orifices daspiration et de refoulement (DN)
Les pompes centrifuges monocellulaires in line,

types LM, LP, LMD, LPD, CLM et CDM, sont conues pour les applications typiques suivantes:
Circulation dans les installations de chauffage, y
compris chauffage collectif.
Circulation dans les installations de ventilation et
de climatisation.
Circulation et transfert dans les installations de refroidissement deau.
Distribution et surpression dans les installations
dadduction deau.
Circulation, transfert et surpression dans lindustrie.
Diamtre nominal de la roue

(mm)
Diamtre rel de la roue (mm)
Code pour la version de pompe
A = Corps de pompe en fonte Ft 25
G = Corps de pompe en fonte Ft 50
Code pour le raccordement la
tuyauterie
F = Raccordement bride
Code pour les matriaux
A = Version standard
Code pour la garniture mcanique et les pices
en caoutchouc de la pompe
28
3.1 Liquides pomps

Liquides clairs, non agressifs et non explosifs, ne
contenant pas de particules solides ou fibreuses. Le
liquide ne doit pas attaquer chimiquement les matriaux de la pompe.
Lors du pompage de liquides dune densit et/ou
dune viscosit suprieure celle de leau, des moteurs de puissance suprieure doivent tre utiliss,
si ncessaire.
Choisir les joints toriques et la garniture mcanique
conformment la qualit du liquide pomper.
Des garnitures mcaniques spciales peuvent tre
requises si la pompe doit tre utilise pour le pompage de leau traite tempratures suprieures
80C contenant des additifs pour viter de la corrosion dans le systme, des dpts calcaires, etc.,
p.ex. dans les installations de chauffage et de climatisation.
Dans les installations de refroidissement deau, les
pompes peuvent tre utilises pour des tempratures jusqu 25C, sous les conditions suivantes:
Lors du pompage de liquides contenant du glycol,
il est recommand dutiliser des garnitures mcaniques RUUE/GQQE.
Les pompes doivent tre installes avec larbre
horizontal afin dviter celui-ci de geler pendant
les priodes de non-fonctionnement tant donn
que leau condense peut couler sur la garniture
mcanique et geler.
Temprature
du liquide
[C]
Pression de
fonctionnement maxi
[bar]
BUBE/BBUE
0 140
16
AUUE/BQQE/
BUUE
0 90
16
RUUE/GQQE
25 90
16
DAQE
40 140
20
Garniture
mcanique
4.4 Pression minimum dentre

En accord avec la courbe de NPSH (voir pages 132
139) + marge de scurit de 0,5 mCE.
Le calcul de la pression minimum dentre est dcrit
en section 12.
4.5 Pression maximum dentre

Pompe en fonctionnement:
La pression dentre relle + la pression lorsque la
pompe fonctionne vanne ferme doit tre infrieure la pression de fonctionnement maxi.
Cependant, la pression maximum dentre pour la
version CLM-G est 16 bars.
Pompe larrt:
Pression maximum dentre
Moteur
Arbre moteur
horizontal
Arbre moteur
vertical
[kW]
[bar]
[bar]
0,25
4,9
6,0
0,37
4,9
6,1
0,55
4,9
6,5
0,75
4,9
6,7
4,9
6,2
4. Donnes techniques
4.1 Temprature ambiante
+40C maxi.
4.2 Temprature du liquide gnralits

Dpendant de la qualit de fonte et de lapplication
de la pompe, la temprature maximale du liquide
peut tre limite par les prescriptions locales et
autres dispositions lgislatives.
Le corps de pompe de la version CLM-G est en fonte
Ft 50 et celui des autres types de pompe est en
Ft 25.
4.3 Pression de fonctionnement maxi
CLM, CDM
LP, LPD
Type de pompe
Garniture mcanique
LM, LMD
LP, LPD

RUUE, GQQE
CLM, CDM
CLM-G
BBUE, BQQE, GQQE

DAQE
1,1
4.6 Dbit maximum

Le dbit maximum ne doit pas dpasser les valeurs
indiques pour chaque pompe individuelle aux pages 123 125, autrement il y a un risque de cavitation, surcharge, etc.
4.7 Caractristiques lectriques

Voir plaque signaltique du moteur.
4.8 Dimensions et poids

Dimensions: Voir les pages 126 131.
Poids:
Voir tiquette sur lemballage.
29
4.9 Niveau sonore
CLM, CDM
Voir page 122.

Moteur
5. Installation
Position dinstallation
Toutes
5.1 Positionnement de la pompe

LM, LP, LMD, CLM-G
En cas de pompage de liquides chauds, il

faut raliser linstallation de manire ce
que des personnes ne peuvent pas accidentellement entrer en contact avec des
surfaces chaudes.
Pour permettre de vrifier ou rparer la pompe ou le
moteur, lespace suivant est requis au-dessus du
moteur:
Pour les pompes avec moteurs jusque et y compris 4 kW, un espace de 300 mm est requis audessus du moteur, fig. 3.
Pour les pompes avec moteurs suprieurs 4 kW,
il est prfrable de prvoir un espace de 1 mtre
au minimum pour permettre lutilisation dun palan
ou dautre quipement similaire, fig. 3.
Fig. 3
0,25 4,0 kW
11
mm
TM00 3733 0994
300
300mm
mm
Suprieur 4,0 kW
5.2 Raccordement
Les flches sur le corps de pompe indiquent le sens
de circulation du liquide.
La pompe peut tre monte sur des tuyauteries horizontales ou verticales, dpendant du type de la
pompe et de la puissance du moteur. Il nest pas recommand de monter la pompe CDM sur une tuyauterie verticale avec lorifice de refoulement dirig
vers le bas puisque le clapet anti-retour incorpor
peut provoquer des bruits.
Moteur
Position dinstallation
11 kW
15 kW
15 kW,
avec
support
pour
poids
total
Pour rduire la transmission des vibrations et des
bruits linstallation, il est recommand dinstaller la
pompe sur une plaque antivibratile.
Si la pompe est installe avec arbre moteur/pompe
lhorizontale, la vis de purge de la pompe doit pointer
vers le haut et lorifice de vidange du moteur doit
pointer vers le bas.
Il est recommand de monter des vannes disolement de chaque ct de la pompe pour viter de vidanger toute linstallation en cas dentretien ou de
rparation de la pompe.
En cas de pompes LMD et LPD, il est recommand
dinstaller un tuyau de 1 mtre au minimum au ct
de refoulement des pompes pour viter de dmonter
la pompe en cas dinspection ou de rparation du
clapet anti-retour incorpor, fig. 4. Le tuyau doit tre
facile dmonter.
Fig. 4
11mm
TM00 3736 0994
La pompe doit tre bien ventile mais sans risques

de gel.
Pour vrifier ou rparer le clapet anti-retour des

pompes CDM, il faut dmonter le couvercle.
Le clapet anti-retour incorpor dans les
pompes doubles nest pas compltement
troit dans toutes les conditions de fonctionnement et pour cette raison il ne peut
pas fonctionner comme clapet anti-retour
dans la tuyauterie.
Lentraxe de la pompe et les dimensions des brides
apparaissent des pages 126 131.
30
5.3 Plaques de fond pour fixation la

fondation
5.6 By-pass
LM et LP: Sous le corps de pompe des pompes

deux trous tarauds permettent la fixation dune plaque de fond GRUNDFOS. La plaque de fond est disponible comme accessoire et doit tre commande
sparment.
La page 126 montre la position des trous de boulon
pour la fixation de cette plaque et les trous dans la
plaque de fond pour les boulons de scellement.
LMD et LPD: Ces pompes ont quatre trous tarauds
qui sont utiliss pour la fixation des deux plaques de
fond fournies avec la pompe.
La page 128 montre la position des trous dans les
plaques de fond pour les boulons de scellement.
CLM et CDM: Ces pompes ont trois trous tarauds
qui sont utiliss pour la fixation de la plaque de fond
fournie avec la pompe.
Les pages 130 131 montrent la position des trous
dans la plaque de fond pour les boulons de scellement.
5.4 Installation sur socle btonn

Si la pompe doit tre installe sur un socle btonn,
il faut respecter les indications et dimensions montres aux pages 126 131. Dans ce cas, une plaque
de lige est monte pour rduire la transmission des
vibrations et des bruits linstallation.
A titre alternatif, la pompe peut tre installe sur une
plaque antivibratile.
Les vibrations et bruits ventuels transmis de la
pompe peuvent aussi tre amortis par des manchons antivibratiles monts avant et aprs la pompe.
5.5 Tuyauteries
TM00 2263 3393
La pompe doit tre monte de manire ne subir

aucune contrainte mcanique.
Les tuyauteries daspiration et de refoulement doivent tre dimensionnes correctement en tenant
compte de la pression dentre de la pompe.
Monter les tuyauteries de sorte que des poches dair
soient vites, surtout du ct aspiration, fig. 5.
Fig. 5
La pompe ne doit pas refouler contre une

vanne ferme dans la mesure o une lvation de la temprature pouvant entraner
une formation de vapeur pourra endommager la pompe.
Sil y a un risque pour que la pompe refoule contre
une vanne ferme, un dbit minimum doit tre assur en installant un by-pass/une purge du ct refoulement. La purge peut tre, par exemple, connecte
un rservoir. Un dbit minimum gal 10% du dbit au rendement maximum doit tre assur. Le dbit
et la hauteur manomtrique au rendement maximum
sont indiqus sur la plaque signaltique de la pompe.
6. Connexions lectriques
Les connexions lectriques doivent tre ralises
par un lectricien agr conformment aux prescriptions locales.
Avant le dmontage du couvercle de la
bote bornes et avant le dmontage/remontage de la pompe, sassurer que lalimentation lectrique ait t coupe.
La pompe doit tre connecte un interrupteur externe.
La frquence et la tension de fonctionnement sont
indiques sur la plaque signaltique du moteur.
Sassurer que le moteur est conu pour la tension
dalimentation sur laquelle il est utilis.
Les moteurs monophass possdent une protection
thermique incorpore et ne requirent aucune autre
protection.
Les moteurs triphass doivent tre raccords un
disjoncteur.
Tous les moteurs triphass GRUNDFOS MG de
3 kW et plus incorporent une thermistance TP 211.
Voir la notice dans la bote bornes du moteur.
La bote bornes peut tre tourne dans quatre positions, par pas de 90.
(LM, LP, LMD et LPD: Si ncessaire, dposer les
crans de protection laide dun tournevis. Ne pas
dmonter laccouplement).
Dposer les boulons maintenant la pompe et le moteur. Tourner le moteur la position dsire et remonter le moteur sur la pompe.
(LM, LP, LMD et LPD: Monter les crans de protection).
Le raccordement lectrique doit tre ralis comme
indiqu sur le schma plac dans le couvercle de la
bote bornes.
Les moteurs des pompes doubles doivent tre raccords sparment.
Nota: Ne pas mettre en route la pompe avant que
celle-ci ait t remplie de liquide et purge.
31
7. Mise en route
Nota: Ne jamais mettre en route la pompe avant que
celle-ci ne soit amorce et purge.
7.1 Amorage
Installations fermes ou installations ouvertes
o le niveau du liquide se situe en dessus de
laspiration de la pompe:
1. Fermer la vanne disolement du ct refoulement
et desserrer la vis de purge place sur la lanterne, voir fig. 6.
Faire attention au sens de lorifice de
purge et faire attention ce que le liquide
schappant ne blesse pas la personne ou
nendommage pas le moteur ou autres
composants.
Faire grande attention notamment dans les
installations deau chaude.
LM, LP, LMD et LPD
Vis de purge
TM00 3738 0994
Moteurs GRUNDFOS:
Tous les moteurs triphass GRUNDFOS peuvent
tre connects un convertisseur de frquences.
Certains modles de convertisseurs de frquences
peuvent provoquer une lvation du niveau sonore
du moteur lectrique; de plus, le moteur peut tre
soumis des crtes de tension nuisibles.
Nota: Les moteurs GRUNDFOS type MG 71 et
MG 80 (1,5 kW, 2 ples) aliments jusquen 440 V
inclus (voir plaque signaltique du moteur) doivent
tre protgs, en amont, contre les crtes de tension
suprieures 650 V (valeur maximale).
Il est recommand de protger les autres moteurs
GRUNDFOS MG et MMG contre les crtes de tension suprieures 850 V.
Les pertubations mentionnes ci-dessus telles que
laugmentation des bruits des moteurs et les crtes
de tension peuvent tre limines en plaant un filtre
LC entre le convertisseur de frquences et le moteur.
Pour plus dinformations, prire de contacter
GRUNDFOS.
Autres marques de moteur que GRUNDFOS:
Prire de contacter GRUNDFOS qui transmettra au
fabricant.
Fig. 6
CLM et CDM
Vis de purge
TM00 3738 0994
6.1 Fonctionnement du convertisseur de

frquences
2. Ouvrir lentement la vanne disolement sur la

tuyauterie daspiration jusqu ce quun filet deau
sorte de lorifice de purge.
3. Serrer la vis de purge et ouvrir compltement la
(les) vanne(s) disolement.
Installations ouvertes o le niveau du liquide est
situ en dessous de laspiration de la pompe:
La tuyauterie daspiration et la pompe doivent tre
remplies de liquide et purges avant que la pompe
soit mise en route.
1. Fermer la vanne disolement du ct refoulement
et ouvrir totalement la vanne disolement du ct
daspiration.
2. Desserrer la vis de purge.
3. Ensuite dmonter un bouchon sur une des brides
de la pompe, dpendant de la position de la
pompe. Verser du liquide dans lorifice damorage jusqu ce que la tuyauterie daspiration et
la pompe soient remplies de liquide.
4. Replacer et serrer le bouchon damorage.
5. Serrer la vis de purge.
La tuyauterie daspiration peut ventuellement tre
remplie de liquide et purge avant quelle ne soit raccorde la pompe ou un dispositif damorage peut
tre install avant la pompe.
7.2 Contrle du sens de rotation

Ne pas dmarrer la pompe pour contrler le sens de
rotation avant que celle-ci ne soit remplie de liquide.
LM, LP, LMD et LPD: Le sens de rotation
ne doit pas tre contrl avec le moteur
seul puisquil faut ajuster la position de
larbre lorsque laccouplement a t dmont.
32
TM00 3739 2097
Le sens correct de rotation est indiqu par des flches situes sur la lanterne, sur le capot du ventilateur du moteur et/ou sur le corps de pompe. Vu du
ventilateur, la pompe doit tourner ainsi:
LM, LP,
LMD, LPD: dans le sens inverse des aiguilles dune
montre.
CLM:
dans le sens des aiguilles dune montre.
CDM:
lune pompe dans le sens inverse et
lautre dans le sens des aiguilles dune
montre, voir fig. 7.
Fig. 7
7.3 Dmarrage
Avant de dmarrer la pompe, ouvrir totalement la
vanne disolement sur la tuyauterie daspiration de la
pompe et laisser la vanne disolement sur la tuyauterie de refoulement presque ferme.
Dmarrer la pompe.
Purger la pompe pendant son dmarrage en desserrant la vis de purge sur la lanterne jusqu ce quun
filet de liquide sorte de lorifice de purge, voir fig. 6.
Faire attention au sens de lorifice de
purge et faire attention ce que le liquide
schappant ne blesse pas la personne ou
nendommage pas le moteur ou autres
composants.
Faire grande attention notamment dans
les installations deau chaude.
Lorsque linstallation a t remplie de liquide, ouvrir
lentement la vanne disolement sur la tuyauterie de
refoulement jusqu ce quelle soit compltement
ouverte.
Nota: Si les pompes sont quipes de moteurs
dune puissance qui est choisie pour obtenir un dbit
maximum spcifique, les moteurs peuvent tre surchargs si la pression diffrentielle chute en dessous
de la valeur prvue.
Il est conseill de contrler laide dun ampremtre lintensit absorbe du moteur et comparer cette
valeur celle indique sur la plaque signaltique du
moteur. En cas de surcharge, trangler la vanne
disolement au ct de refoulement jusqu ce que le
moteur ne soit plus surcharg.
En gnral, il est recommand de contrler lintensit absorbe du moteur lors du dmarrage.
7.4 Frquence de dmarrages et darrts

Moteurs jusqu 4 kW: Le nombre maxi de dmarrages est de 100 par heure.
Moteurs plus puissants: Ne doivent pas dmarrer
plus de 20 fois par heure.
Si les pompes doubles fonctionnent comme pompes
simples, il est recommand de permuter dune pompe sur lautre une fois par semaine au minimum pour
permettre davoir une rpartition gale des heures
de fonctionnement sur les deux pompes. La permutation peut se faire manuellement ou automatiquement au moyen dun coffret de commande.
Si les pompes doubles sont utilises pour le pompage de leau usage domestique, il est recommand de permuter dune pompe sur lautre une fois
par jour pour viter un blocage ventuel de la pompe
de secours (dpts calcaires, etc.). Une permutation
automatique est recommande.
8. Maintenance
Avant dentamer nimporte quel travail sur
la pompe, assurez-vous que la pompe ne
soit pas sous tension et quelle ne se
mette pas accidentellement en marche.
8.1 Lubrification
La pompe ne ncessite pas dentretien.
Si la pompe est vidange pour une priode darrt
assez longue, injecter deux ou trois gouttes dhuile
de silicone sur larbre entre la lanterne et laccouplement. Cela empchera que les faces dtanchit de
la garniture mcanique restent colles.
LM, LP, LMD et LPD: Enlever les crans de protection pour injecter lhuile.
Paliers du moteur:
Comme standard, les pompes sont quipes de moteurs sans graisseurs. Par consquent, les paliers
du moteur ne ncessitent pas dentretien.
Si le moteur utilis est quip de graisseurs, il faut le
lubrifier avec une graisse haute temprature base
de lithium.
8.2 Ajustage de larbre de la pompe

(LM, LP, LMD et LPD)
Cette section sapplique uniquement aux pompes
LM, LP, LMD et LPD. Larbre des pompes CLM et
CDM ne ncessite pas dajustage.
Si le moteur a t dmont lors du montage ou dune
rparation de la pompe, il faut ajuster larbre de la
pompe aprs le montage du moteur.
Ajuster larbre comme suit:
1. Desserrer la vis de blocage qui maintient la fourche dajustage et enlever cette dernire.
2. Monter les vis six pans creux sur laccouplement mais ne pas les serrer. Lever laccouplement et larbre de la pompe (vers le moteur)
laide dun tournevis ou dun outil similaire, fig. 8.
33
9. Protection contre le gel
Faire attention ce que le liquide schappant ne blesse pas la personne ou nendommage pas le moteur ou autres composants.
Faire grande attention notamment dans les
installations deau chaude.
Fig. 11
LM, LP, LMD et LPD
TM00 3741 0994
3. Introduire la fourche dajustage sous laccouplement et abaisser laccouplement (vers la pompe)

jusqu ce quil touche la fourche, fig. 9.
Fig. 9
Les pompes ntant pas utilises pendant les priodes de gel doivent tre vidanges pour viter des
dommages.
Vidanger la pompe en desserrant la vis de purge place sur la lanterne et en enlevant le bouchon de vidange du corps de pompe, fig. 11.
Bouchon de
vidange
TM00 3744 0994
TM00 3740 0994
Fig. 8
Vis six pans creux
Couple de serrage
M6 x 20
13 Nm (1,3 kpm)
M8 x 25
31 Nm (3,1 kpm)
M10 x 25
62 Nm (6,2 kpm)
Bouchon de
vidange
Ne pas serrer la vis de purge et replacer le bouchon

de vidange jusqu ce que la pompe soit utilise de
nouveau.
TM00 3742 0994
Fig. 10
5. Enlever la fourche dajustage et la fixer la

pompe laide de la vis de blocage.
6. Monter les crans de protection.
34
TM00 3744 0994
CLM et CDM
4. Serrer les vis six pans creux sur laccouplement
5 Nm (0,5 kpm). Contrler que les carts des
deux cts des demi-accouplements sont gaux.
Serrer les vis deux deux (mme ct), fig. 10,
au couple de serrage indiqu ci-aprs.
10. Tableau de recherche des pannes

Avant de dmonter le couvercle de la bote bornes et avant le dmontage de la pompe, il faut sassurer que lalimentation lectrique ait t coupe et quelle ne puisse pas tre branche accidentellement.
Panne
Cause
1. Le moteur ne dmarre pas.
a)
b)
c)
d)
Pas dlectricit.
Les fusibles ont saut.
Le disjoncteur magnto-thermique est dclench.
Les principaux contacts dans le disjoncteur ou la bobine sont
dfectueux.
e) Les fusibles du circuit de commande sont dfectueux.
f) Le moteur est dfectueux.
2. Le disjoncteur magnto-thermique dclenche immdiatement lorsque lalimentation

lectrique est enclenche.
a)
b)
c)
d)
e)
f)
3. Le disjoncteur magnto-thermique dclenche occasionnellement.
a) Le rglage du dclencheur est trop faible.

b) La tension du rseau est trop faible en priodes de pointe.
c) La pression diffrentielle travers la pompe est trop basse, voir
section 7.3 Dmarrage.
4. Le disjoncteur magnto-thermique na pas dclench mais

la pompe ne fonctionne pas.
a) Voir 1 a), b), d) et e).
5. Le dbit de la pompe nest pas

rgulier.
a) La pression dentre de la pompe est trop faible.

b) La tuyauterie daspiration/laspiration de la pompe est partiellement
bouche par des impurets.
c) La pompe aspire de lair.
6. La pompe tourne mais ne dbite pas deau.
a) La tuyauterie daspiration/laspiration de la pompe est bouche par

des impurets.
b) Le clapet de pied/anti-retour est bloqu en position ferme.
c) La tuyauterie daspiration fuit.
d) Prsence dair dans la tuyauterie daspiration ou dans la pompe.
e) Le sens de rotation du moteur est incorrect.
7. La pompe marche lenvers

lorsquelle est arrte. *)
a) Fuite dans la tuyauterie daspiration.

b) Le clapet de pied/anti-retour est dfectueux.
c) Le clapet de pied/anti-retour est bloqu dans sa position ouverte ou
partiellement ouverte.
8. Fuite au niveau de la garniture

mcanique.
a) La position de larbre de la pompe est incorrecte

(uniquement LM, LP, LMD et LPD).
b) La garniture mcanique est dfectueuse.
9. Bruit.
a) Phnomne de cavitation.
b) La pompe ne tourne pas librement (oppose une rsistance) cause
de la position incorrecte de larbre.
c) Fonctionnement du convertisseur de frquences:
Voir paragraphe 6.1 Fonctionnement du convertisseur de frquences.
Rsonance dans linstallation.
d) Corps trangers dans la pompe.
10. La pompe marche constamment (sapplique seulement

aux pompes dmarrage/
arrt automatique).
a)
b)
c)
d)
e)
Un fusible a saut.
Les contacts dans le disjoncteur sont dfectueux.
La connexion du cble nest pas serre ou dfectueuse.
Les enroulements du moteur sont dfectueux.
La pompe est bloque mcaniquement.
Le rglage du dclencheur est trop faible.
La pression darrt est trop haute.

La consommation deau est suprieure celle prvue.
La tuyauterie de refoulement fuit.
Le sens de rotation de la pompe est incorrect.
Les tuyauteries, les vannes ou la crpine sont bouches par des
impurets.
f) Dispositif marche/arrt ventuel dfectueux.
35
Panne
11. La priode de fonctionnement
est trop longue (sapplique
seulement aux pompes dmarrage/arrt automatique).
Cause
a) La pression darrt est trop haute.
b) Les tuyauteries, les vannes ou la crpine sont bouches par des
impurets.
c) La pompe est partiellement bouche par des impurets.
d) La consommation deau est suprieure celle prvue.
e) La tuyauterie de refoulement fuit.
*) Dans les installations o une pompe double fonctionne comme deux pompes simples, la pompe de secours
tournera souvent lentement.
11. Service
Si une pompe a t utilise avec des liquides nuisibles la sant ou toxiques, la
pompe sera considre comme contamine.
Pour retourner une pompe GRUNDFOS, il faut prciser avec dtails quel liquide a t pomp, etc...
Autrement, GRUNDFOS peut refuser la pompe.
Les frais dexpdition des pompes restent la
charge de lexpditeur.
Si vous contactez un atelier, quel quil soit, pour des
raisons de service, il faut toujours prciser avec dtails le liquide pomp sil est nuisible la sant ou
toxique.
11.1 Brides dobturation
TM00 3745 0994
GRUNDFOS fournit, sparment, les brides dobturation avec joints, fig. 12.
Fig. 12
Si une tte de pompe doit tre dpanne, la bride

dobturation est monte sur lorifice pour permettre le
fonctionnement de lautre pompe.
Pour les pompes CDM un bouchon pour le tuyau de
drivation est livr aussi.
36
12. Calcul de la pression minimum

dentre
La pression minimum dentre H en mCE requise
pour viter la cavitation dans la pompe est calcule
comme suit:
H = pb x 10,2 NPSH Hf Hv Hs
pb
= Pression baromtrique en bars.
(La pression baromtrique peut tre gale
1 bar).
Dans les systmes circuit ferm,
pb indique la pression totale en bars.
NPSH = Net Positive Suction Head en mCE
(dterminer la valeur NPSH de la courbe,
pages 132 139, au dbit maximal que
dbitera la pompe).
Le dbit maximum ne doit pas dpasser
les valeurs indiques pour chaque pompe
aux pages 123 125.
Hf
= Perte de charge dans la tuyauterie daspiration en mCE.
Hv
= Pression de vapeur en mCE, voir page
123.
tm = temprature du liquide.
= Marge de scurit = 0,5 mCE.
Hs
Si la hauteur H calcule est positive, la pompe peut
oprer une hauteur daspiration maximale de H
mCE.
Si la hauteur H est ngative, la pompe doit oprer
une pression dentre minimale de H mCE. La
pression H calcule est requise lors du fonctionnement.
Exemple:
pb = 1 bar.
Type de pompe: LM 80-200/200, 50 Hz.
Dbit: 70 m/h.
NPSH (voir page 133): 1,5 mCE.
Hf = 3,0 mCE.
Temprature du liquide: +90C.
Hv (voir page 123): 7,2 mCE.
H = pb x 10,2 NPSH Hf Hv Hs [mCE].
H = 1 x 10,2 1,5 3,0 7,2 0,5 = 2,0 mCE.
Cela signifie quune pression dentre de 2,0 mCE
est requise lors du fonctionnement.
Pression requise en bars: 2,0 x 0,0981 = 0,20 bars.
Pression requise en kPa: 2,0 x 9,81 = 19,6 kPa.
13. Dispositions
Dispositions relatives lutilisation du produit et de
ses composants:
1. Utiliser un service local public ou priv dassainissement.
2. Si aucun service dassainissement nest comptent pour le type de matriel, veuillez renvoyer le
produit GRUNDFOS ou un centre de rparation
agr.
Nous nous rservons tout droit de modifications.

37
Fornitura e movimentazione
Fornitura
Movimentazione
Identificazione del tipo
LM, LP, LMD e LPD
CLM e CDM
Diametro della girante
Applicazioni
Liquidi pompati
Dati tecnici
Temperatura ambiente
Temperatura del liquido generalit
Massima pressione di esercizio
Minima pressione allaspirazione
Massima pressione allaspirazione
Portata massima
Dati elettrici
Dimensioni e pesi
Rumorosit
Installazione
Ubicazione della pompa
Collegamento
Piastre di base per assicurare la pompa
alla fondazione
5.4 Montaggio su zoccolo in calcestruzzo
5.5 Tubazioni
5.6 Bypass
6.
Collegamenti elettrici
6.1 Funzionamento del convertitore
di frequenza
7.
Avviamento
7.1 Adescamento
7.2 Controllo della direzione di rotazione
7.3 Avviamento
7.4 Frequenza di start/stop
8.
Manutenzione
8.1 Lubrificazione
8.2 Regolazione dellalbero
(LM, LP, LMD e LPD)
9.
Protezione antigelo
10. Tabella ricerca guasti
11. Assistenza
11.1 Flange cieche
12. Calcolo della minima pressione
allaspirazione
13. Smaltimento
42
42
42
42
42
43
43
43
43
44
44
44
44
44
45
46
47
47
La pompa viene fornita dal produttore in un cartone

con fondo in legno, appositamente progettato per il
trasporto in camion con forche di sollevamento o veicolo analogo.
La fornitura comprende:
Per tutti i tipi
di pompa:
Inoltre:
LMD, LPD:
CLM, CDM:
Istruzioni di installazione e funzionamento.

Golfari di sollevamento per motori
da 4 kW e superiori.
Due piastre di base mobili.
Una piastra di base mobile.
1.2 Movimentazione
I golfari di sollevamento di cui sono provvisti i motori di grandi dimensioni possono
essere utilizzati per sollevare la testa della
pompa (motore, basamento del motore e
girante). I golfari di sollevamento non devono essere utilizzati per sollevare lintera
pompa.
LMD e LPD: Il filetto centrale dellalloggiamento della pompa non deve essere utilizzato a scopo di sollevamento poich si
trova sotto il centro di gravit della pompa.
Le pompe provviste di motori inferiori a 4 kW devono
essere sollevate con funi di nylon, vedi fig. 1.
Fig. 1
LM, LP e CLM
LMD, LPD e CDM
47
48
Leggere attentamente queste istruzioni di

installazione e funzionamento prima di iniziare linstallazione. Linstallazione ed il
funzionamento devono rispettare i regolamenti locali e le regole pratiche riconosciute dal settore.
Le presenti istruzioni si applicano ai tipi di pompa
LM, LP, LMD, LPD, CLM e CDM provviste di motori
GRUNDFOS tipo MG o MMG. Se la pompa dotata
di un motore diverso da GRUNDFOS, i dati relativi
allo stesso possono essere differenti da quelli indicati nelle istruzioni.
38
1.1 Fornitura
TM00 3730 0994
1.
1.1
1.2
2.
2.1
2.2
2.3
3.
3.1
4.
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
4.7
4.8
4.9
5.
5.1
5.2
5.3
1. Fornitura e movimentazione
Pag.
38
38
38
39
39
39
39
39
40
40
40
40
40
40
40
40
40
41
41
41
41
41
TM00 3729 0994
INDICE
Le pompe provviste di motori da 4 kW e superiori devono essere sollevate con funi di nylon e anelli di trazione, vedi fig. 2.
Fig. 2
2.2 CLM e CDM

Esempio
CL M 125 - 160 -2.2 (/6) A-F -A-BBUE
Gamma della
pompa
CL: pompa singola
CD: pompa gemellare
TM00 3731 0994
LM, LP e CLM
M: motore a 4 poli
Diametro nominale della
bocca di aspirazione e di
mandata (DN)
Diametro effettivo della girante
(mm)
Potenza del motore (kW)
LMD, LPD e CDM
TM00 3732 0994
Motore a 6 poli
Codice della versione della pompa
A = Alloggiamento della pompa in
GG 25
G = Alloggiamento della pompa in
GGG 50
Codice del raccordo alla tubazione
F = Attacco flange
Codice dei materiali
A = Versione standard
Codice della tenuta meccanica e delle parti in
gomma della pompa
2. Identificazione del tipo

Vedi targhetta sulla pompa.
2.1 LM, LP, LMD e LPD

Esempio
LM D 100 - 125 / 136 A-F -A-BBUE
Gamma della pompa

LM: motore a 4 poli
LP: motore a 2 poli
Se le versioni della pompa per +140C sono diverse

dai tipi base, ci indicato nel seguente testo con:
CLM-G.
Il codice della versione della pompa nella denominazione dalla pompa sopra indicata una G.
2.3 Diametro della girante
Diametro nominale della

bocca di aspirazione e di
mandata (DN)
Su richiesta del cliente, il diametro della girante pu

essere modificato in modo tale che la pompa abbia
prestazioni specifiche. Ci significa che il diametro
effettivo della girante diverso dai diametri standard
indicati nei cataloghi, dati tecnici e in queste istruzioni, pagine 123 a 125.
E possibile rilevare il diametro effettivo della pompa
dalla targhetta.
Diametro nominale della girante

(mm)
3. Applicazioni
Pompa gemellare
Diametro effettivo della girante (mm)

Codice della versione della pompa
A = Alloggiamento della pompa in
GG 25
G = Alloggiamento della pompa in
GGG 50
Codice del raccordo alla tubazione
F = Attacco flange
Codice dei materiali
A = Versione standard
Codice della tenuta meccanica e delle parti in
gomma della pompa
Le pompe centrifughe monostadio, in linea, dei tipi

LM, LP, LMD, LPD, CLM e CDM GRUNDFOS vengono utilizzate tipicamente per le seguenti applicazioni:
Circolazione in sistemi di riscaldamento, compresi
sistemi centralizzati.
Circolazione in sistemi di ventilazione e di condizionamento dellaria.
Circolazione e trasferimento in sistemi di raffreddamento.
Distribuzione e aumento pressione in sistemi di
fornitura idrica.
Circolazione, trasferimento e aumento pressione
in sistemi industriali.
39
3.1 Liquidi pompati

Liquidi fluidi, puliti, non aggressivi e non esplosivi;
non devono contenere particelle solide o fibre. Il liquido non deve corrodere i materiali della pompa.
Nel pompare liquidi con valori di densit e/o viscosit
superiori a quelli dellacqua necessario, se richiesto, usare dei motori di potenza corrispondentemente pi elevata.
Le guarnizioni in gomma e le tenute meccaniche selezionate devono essere adatte al liquido da pompare.
E possibile richiedere speciali tenute meccaniche se
la pompa viene usata per il pompaggio di acqua trattata a temperature superiori a 80C contenente additivi per impedire la corrosione del sistema, depositi
calcarei, ecc., ad esempio in sistemi di riscaldamento e ventilazione.
Nei sistemi di raffreddamento, le pompe possono venire usate per liquidi a temperatura fino a 25C alle
seguenti condizioni:
Quando vengono pompati liquidi contenenti Glicole, consigliabile utilizzare tenute meccaniche
tipo RUUE/GQQE.
Le pompe dovrebbero essere installate con asse
pompa orizzontale per prevenire il bloccaggio
dellalbero durante i periodi di inattivit, poich
lacqua di condensa potrebbe gocciolare dallalbero e congelarsi.
Temperatura
del liquido
[C]
Massima
pressione di
esercizio
[bar]
BUBE/BBUE
0 a 140
16
AUUE/BQQE/
BUUE
0 a 90
16
RUUE/GQQE
25 a 90
16
DAQE
40 a 140
20
Tenuta
meccanica
4.4 Minima pressione allaspirazione

Secondo la curva NPSH (vedi pagine 132 a 139) pi
un margine di sicurezza minimo di 0,5 metri di prevalenza.
Al paragrafo 12. indicato come calcolare la minima
pressione allaspirazione.
4.5 Massima pressione allaspirazione

Pompa in funzione:
Il valore della pressione allaspirazione sommata al
massimo valore della pressione di mandata (corrispondente a portata nulla) non deve superare il valore massimo di pressione di esercizio.
Tuttavia per CLM-G la massima pressione allaspirazione di 16 bar.
Pompa non funzione:
4. Dati tecnici
Massima pressione
allaspirazione
4.1 Temperatura ambiente

Massimo +40C.
4.2 Temperatura del liquido generalit

La massima temperatura del liquido pu essere limitata dai regolamenti e leggi locali in funzione della
versione della fusione e dellapplicazione della
pompa.
Il alloggiamento della pompa CLM-G in fusione
GGG 50, tutti gli altri alloggiamenti sono in GG 25.
4.3 Massima pressione di esercizio

Tipo di pompa
Tenuta meccanica
LM, LMD
LP, LPD

RUUE, GQQE
CLM, CDM
CLM-G
BBUE, BQQE, GQQE

DAQE
Grandezza
motore
Albero motore
orizzontale
Albero motore
verticale
[kW]
[bar]
[bar]
0,25
4,9
6,0
0,37
4,9
6,1
0,55
4,9
6,5
0,75
4,9
6,7
4,9
6,2
CLM, CDM
LP, LPD
1,1
4.6 Portata massima

La portata massima non deve superare i valori indicati per ogni pompa alle pagine 123 a 125, poich
possono verificarsi cavitazione e sovraccarico.
4.7 Dati elettrici

Vedi targhetta del motore.
40
4.8 Dimensioni e pesi
CLM, CDM
Dimensioni: Vedi pagine da 126 a 131.

Pesi:
Vedi etichetta sullimballo.
Grandezza
motore
4.9 Rumorosit
Vedi pagina 122.
Tutte
5. Installazione
LM, LP, LMD, CLM-G
La pompa deve essere installata in un punto asciutto, ben ventilato ma esente da formazione di ghiaccio.
Nelle applicazioni comprendenti liquidi
caldi, accertarsi che le persone non possano entrarci involontariamente in contatto
con le superfici calde.
A scopo di ispezione e smontaggio del motore/della
testa della pompa necessario rispettare i seguenti
valori di luce sopra il motore:
Le pompe provviste di motori fino a 4 kW compresi necessitano di una luce di 300 mm sopra il
motore, fig. 3.
Le pompe provviste di motori superiori a 4 kW necessitano di almeno 1 metro di luce sopra il motore per permettere, se necessario, limpiego di
mezzi di sollevamento, fig. 3.
Fig. 3
11
mm
TM00 3733 0994
300
300mm
mm
Superiore a 4,0 kW
5.2 Collegamento
Le frecce sullalloggiamento della pompa indicano la
direzione di flusso del liquido attraverso la pompa.
La pompa pu essere installata in un sistema di tubazioni orizzontale o verticale, in funzione dal tipo di
pompa e dalla taglia del motore. E consigliabile non
montare una pompa CDM in una tubazione verticale
con la bocca di mandata rivolta verso il basso, poich la valvola di non ritorno integrata pu provocare
problemi di rumore.
Grandezza
motore
Posizione dinstallazione
11 kW
15 kW
15 kW,
con supporto
per
lintero
peso
Tuttavia, per evitare la trasmissione di vibrazioni e
rumore, consigliabile porre la pompa su un materiale adatto ad assorbire le vibrazioni.
Se la pompa viene installata con motore e albero
pompa orizzontale, il motore e la lanterna di accoppiamento dovranno essere ruotati in modo tale che
la vite di aereazione della pompa sia sul lato superiore, mentre il fori di drenaggio del motore siano posizionati sul lato inferiore.
Le valvole di intercettazione devono essere montate
sui due lati della pompa per evitare di svuotare il sistema quando necessario pulire o riparare la
pompa.
Nel caso delle pompe LMD e LPD consigliabile installare un tubo facilmente asportabile di lunghezza
minima 1 m, lato mandata della pompa, per consentire laccesso alla valvola di non ritorno integrata
senza la necessit di asportare la pompa, fig. 4.
Fig. 4
11mm
TM00 3736 0994
5.1 Ubicazione della pompa
da 0,25 a 4,0 kW
Posizione dinstallazione
La valvola di non ritorno delle pompe CDM accessibile mediante asportazione del coperchio della valvola.
La valvola di non ritorno integrata nelle
pompe gemellari pu non risultare a perfetta tenuta in tutte le condizioni operative.
Si consiglia quindi una valvola di non ritorno nel sistema di tubazioni.
41
Le distanze fra le bocche e le dimensioni delle flange

sono quelle indicata dalle pagine da 126 a 131.
5.3 Piastre di base per assicurare la

pompa alla fondazione
LM e LP: La pompa provvista di due fori sul fondo
dellalloggiamento che possono essere usati per il
fissaggio di una piastra di base GRUNDFOS alla
pompa. La piastra di base disponibile come opzione.
La posizione dei fori nella pompa e dei fori per i bulloni di fondazione nella piastra di base desumibile
dalla pagina 126.
LMD e LPD: La pompa provvista di quattro fori sul
fondo dellalloggiamento che consentono il fissaggio
delle due piastre di base. Queste ultime sono fornite
con la pompa come dotazione standard.
La posizione dei fori per i bulloni di fondazione nella
piastra di base desumibile dalla pagina 128.
CLM e CDM: La pompa provvista di tre fori sul
fondo dellalloggiamento per consentire il fissaggio
della piastra di base compresa nella dotazione standard della pompa.
La posizione dei fori per i bulloni di fondazione nella
piastra di base si trova alle pagine 130 a 131.
5.4 Montaggio su zoccolo in calcestruzzo

Se la pompa deve essere montata su uno zoccolo in
calcestruzzo, dimensioni e costruzione dello stesso
dovranno essere come indicato alle pagine da 126 a
131. La piastra in sughero antivibrazioni evita la
trasmissione di vibrazioni e rumore.
In alternativa, la pompa pu essere posta su un materiale atto ad assorbire le vibrazioni.
Vibrazioni e rumore trasmessi dalla pompa possono
essere ulteriormente ridotti installando dei supporti
antivibrazioni su ciascun lato della pompa.
5.5 Tubazioni
TM00 2263 3393
Allatto dellinstallazione dei tubi accertare che lalloggiamento della pompa non sia sottoposto a sollecitazioni da parte dei tubi.
I tubi di aspirazione e mandata devono essere di sezione adeguata e devono tenere conto della pressione allaspirazione della pompa.
Installare i tubi in modo da evitare vuoti daria, in particolare lato aspirazione della pompa, fig. 5.
Fig. 5
42
5.6 Bypass
La pompa non deve funzionare con una
valvola di mandata chiusa, poich questo
provoca un aumento della temperatura/
una formazione di vapore nella pompa in
grado di danneggiare la pompa.
Nella eventualit di un rischio di funzionamento della
pompa con una valvola di mandata chiusa, consentire un flusso minimo di liquido attraverso la pompa
collegando un bypass/un drenaggio al tubo di mandata, il quale drenaggio pu essere, ad esempio, collegato a un serbatoio. E sempre necessaria una
portata minima pari al 10% della portata al massimo
rendimento. I valori di portata e prevalenza al massimo rendimento sono indicati sulla targhetta.
6. Collegamenti elettrici
I collegamenti elettrici devono essere eseguiti da un
elettricista qualificato secondo le norme vigenti.
Prima di accedere alla morsettiera o altra
operazione, accertarsi che lalimentazione
elettrica sia stata disattivata.
La pompa deve essere collegata ad un interruttore esterno.
La tensione e la frequenza di esercizio sono indicate
sulla targhetta. Accertare che il motore sia adatto al
tipo di alimentazione cui sar collegato.
I motori monofase comprendono un termointerruttore
integrato e non richiedono alcuna protezione supplementare del motore.
I motori trifase devono essere collegati ad un motoavviatore.
Tutti i motori GRUNDFOS MG trifase da 3 kW in su
incorporano un termistore TP 211. Vedi istruzioni
della morsettiera.
La morsettiera pu essere ruotata di 90 in quattro
diverse posizioni.
(LM, LP, LMD e LPD: Se necessario, togliere le protezioni dei giunti con un cacciavite. Non togliere il
giunto.)
Togliere i bulloni per il fissaggio del motore alla
pompa. Ruotare il motore nella posizione richiesta.
Reinserire e serrare i bulloni.
(LM, LP, LMD e LPD: Rimontare le protezioni dei
giunti.)
I collegamenti elettrici devono essere conformi a
quanto indicato sul diagramma allinterno della morsettiera.
I motori delle pompe gemellari sono collegati separatamente.
Nota: Non avviare la pompa fino a quando non sia
stata riempita di liquido e disaerata.
7. Avviamento
Nota: Non avviare la pompa fino a quando non sia
stata riempita di liquido e disaerata.
7.1 Adescamento
Sistemi chiusi o sistemi aperti in cui il livello del
liquido si trova al di sopra della bocca di aspirazione:
1. Chiudere la valvola di mandata e allentare la vite
dello sfiato dellaria nel basamento del motore,
vedi fig. 6.
Fare attenzione alla direzione dello sfiato
e accertare che lacqua fuoriuscente non
provochi lesioni alle persone o danni al
motore o ad altri componenti.
In impianti contenenti acqua calda, porre
particolare attenzione al rischio di lesioni
causato dal riscaldamento dellacqua.
LM, LP, LMD e LPD

Vite dello sfiato
dellaria
TM00 3738 0994
Motori GRUNDFOS:
Tutti i motori trifase GRUNDFOS possono essere
collegati ad un convertitore di frequenza.
Secondo il tipo di convertitore, questo pu provocare
un aumento di rumore nel motore. Inoltre, il motore
potrebbe essere soggetto a dannosi picchi di tensione.
Nota: I motori GRUNDFOS tipo MG 71 e MG 80
(1,5 kW, 2 poli), tutti per tensioni di alimentazione
fino a 440 V compresi (vedi targhetta del motore) devono essere protetti da picchi di tensione superiori a
650 V (valore di picco) fra i terminali di alimentazione.
Si raccomanda di proteggere tutti gli altri motori MG
e MMG GRUNDFOS da picchi di tensione superiori a
850 V.
I disturbi sopra citati - aumento del rumore e picchi di
tensione - possono essere eliminati montando un filtro LC fra il convertitore di frequenza e il motore.
Per ulteriori informazioni, rivolgersi al fornitore del
convertitore di frequenza o a GRUNDFOS.
Motori di produzione diversa da GRUNDFOS:
Rivolgersi a GRUNDFOS o al produttore del motore.
Fig. 6
CLM e CDM
Vite dello sfiato

dellaria
TM00 3738 0994
6.1 Funzionamento del convertitore di

frequenza
2. Aprire lentamente la valvola di intercettazione nel

tubo di aspirazione fino a quando un flusso costante di liquido fuoriesce dallo sfiato.
3. Serrare la vite dello sfiato dellaria e aprire completamente la/le valvola(e) di intercettazione.
Sistemi aperti in cui il livello del liquido si trova
al di sotto la bocca di aspirazione della pompa:
Il tubo di aspirazione e la pompa devono essere
riempiti di liquido e disaerati prima di avviare la
pompa.
1. Chiudere la valvola di mandata e aprire la valvola
sul lato aspirazione.
2. Allentare la vite dello sfiato dellaria.
3. Togliere il tappo da una delle flange della pompa,
secondo lubicazione di questultima, e versare
del liquido attraverso il foro di adescamento fino
a quando il tubo di aspirazione e la pompa siano
completamente riempiti di liquido.
4. Rimettere il tappo e serrare a fondo.
5. Serrare la vite dello sfiato dellaria.
Il tubo di aspirazione pu essere riempito in una
certa misura di liquido e disaerato prima di essere
collegato alla pompa. E inoltre possibile installare
un dispositivo di adescamento a monte della pompa.
7.2 Controllo della direzione di rotazione

Non avviare la pompa per controllare la direzione di
rotazione fino a quando non sia stata riempita con il
liquido.
LM, LP, LMD e LPD: La direzione di rotazione non deve essere controllata solo con
il motore: necessario regolare la posizione dellalbero dopo aver tolto il giunto.
43
TM00 3739 2097
La corretta direzione di rotazione indicata dalle

frecce sul basamento del motore, sul coperchio della
ventola del motore e/o sullalloggiamento della
pompa. Vista dalla ventola, la rotazione della pompa
deve essere la seguente:
LM, LP,
LMD, LPD: In senso antiorario.
CLM:
In senso orario.
CDM:
Un motore in qualsiasi direzione, vedi
fig. 7.
Fig. 7
7.4 Frequenza di start/stop

I motori con potenza inferiore a 4 kW non devono
presentare pi di 100 avviamenti allora.
Gli altri motori non devono avviarsi pi di 20 volte in
unora.
Se le pompe gemellari vengono usate singolarmente
(una di riserva allaltra), devono essere alternate ad
intervalli regolari, ad esempio una volta alla settimana, per assicurare una distribuzione uniforme
delle ore di esercizio su entrambe le pompe. Il cambio delle pompe pu essere effettuato manualmente
od automaticamente mediante linstallazione di una
adeguata unit di controllo della pompa.
Se le pompe gemellari vengono usate per il pompaggio di acqua calda per uso domestico, le pompe operativa e di riserva devono essere alternate ad intervalli regolari, ad esempio una volta al giorno, per evitare il bloccaggio della pompa di riserva a causa della presenza di depositi (depositi calcarei, ecc.).
Si raccomanda un cambio automatico delle pompe.
8. Manutenzione
7.3 Avviamento
Prima di avviare la pompa, aprire completamente la
valvola sul lato aspirazione della pompa e lasciare la
valvola di mandata quasi chiusa.
Mettere in moto la pompa.
Disaerare la pompa durante lavviamento allentando
la vite dello sfiato dellaria nel basamento del motore
fino a quando un flusso costante di liquido fuoriesce
dallo sfiato, vedi fig. 6.
Fare attenzione alla direzione dello sfiato
e accertare che lacqua fuoriuscente non
provochi lesioni alle persone o danni al
motore o ad altri componenti.
Una volta che il sistema di tubazioni sia stato riempito di liquido, aprire lentamente la valvola di mandata fino a che sia completamente aperta.
Nota: Se le pompe sono provviste di motori la cui
potenza sia stata selezionata in base a una portata
massima specifica, i motori possono presentare sovraccarico se la pressione differenziale inferiore a
quella prevista.
Misurare il consumo di corrente del motore e confrontare il risultato con la corrente nominale indicata
sulla targhetta del motore. In caso di sovraccarico,
strozzare la valvola di mandata fino ad eliminare il
sovraccarico del motore.
E sempre consigliabile controllare il consumo di corrente del motore durante la messa in moto.
44
Prima di iniziare dei lavori sulla pompa,

accertare che la pompa non sia collegata
allalimentazione e che non possa essere
messa in moto involontariamente.
8.1 Lubrificazione
La pompa esente da manutenzione.
Se la pompa deve essere drenata in vista di un lungo
periodo di inattivit, iniettare poche gocce di olio al
silicone sullalbero fra il basamento del motore e il
giunto, allo scopo di evitare che le superfici della tenuta meccanica si incollino.
LM, LP, LMD e LPD: Togliere prima di tutto le protezioni del giunto.
Cuscinetti del motore:
La dotazione standard della pompa prevede un motore senza nipples di lubrificazione. I cuscinetti del
motore sono quindi esenti da manutenzione.
Se la pompa provvista di un motore con nipples di
lubrificazione, il motore deve essere lubrificato con
un grasso a base di litio resistente alle alte temperature.
8.2 Regolazione dellalbero

(LM, LP, LMD e LPD)
Questo punto si applica solo alle pompe LM, LP,
LMD e LPD, poich laltezza dellalbero delle pompe
CLM e CDM non necessita di una regolazione.
Se il motore viene asportato durante linstallazione o
per una riparazione della pompa, lalbero della
pompa deve essere sempre oggetto di una regolazione dopo il rimontaggio del motore.
Regolare lalbero della pompa come segue:
1. Allentare la vite di fissaggio e togliere il distanziale a forcella.
2. Inserire le viti a testa esagonale nel giunto e lasciarle allentate. Sollevare il giunto e lalbero
della pompa (verso il motore) con un cacciavite
od utensile analogo, fig. 8.
9. Protezione antigelo
Assicurarsi che la fuoriuscita dellacqua

non provochi lesioni alle persone o danni
al motore o ad altri componenti.
Fig. 11
4. Serrare le viti a testa esagonale nel giunto a

5 Nm (0,5 kpm) accertando che la distanza sia
uguale su entrambi i lati del giunto. Serrare le viti
a due a due (un lato per volta), fig. 10, fino ad ottenere la coppia indicata di seguito.
Vite a testa esagonale
Coppia
M6 x 20
13 Nm (1,3 kpm)
M8 x 25
31 Nm (3,1 kpm)
M10 x 25
62 Nm (6,2 kpm)
Tappo di
drenaggio
CLM e CDM
Tappo di
drenaggio
Fig. 10
TM00 3744 0994
LM, LP, LMD e LPD
TM00 3741 0994
3. Porre il distanziale fra il basamento del motore e

il giunto. Abbassare il giunto (verso la pompa),
fig. 9.
Fig. 9
Le pompe che non vengono utilizzate nei periodi con

formazione di ghiaccio devono essere drenate per
evitare danneggiamenti alle stesse.
Drenare la pompa allentando la vite dello sfiato
dellaria nel basamento del motore e togliendo il
tappo di drenaggio dallalloggiamento della pompa,
fig. 11.
TM00 3744 0994
TM00 3740 0994
Fig. 8
TM00 3742 0994
Non serrare la vite dello sfiato dellaria e rimontare il

tappo di drenaggio fino al successivo uso della
pompa.
5. Togliere il distanziale e riporlo con la vite di fissaggio nella cavit prevista per lo stesso.
6. Rimontare le protezioni del giunto.
45
10. Tabella ricerca guasti

Prima di togliere il coperchio della morsettiera di qualsiasi asportazione/smontaggio della pompa,
accertare che la tensione sia stata tolta e che non possa essere accidentalmente attivata.
Guasto
Causa
1. Il motore non parte alla messa

in moto.
a) Alimentazione difettosa.
b) I fusibili sono bruciati.
c) Il dispositivo di protezione da sovraccarico del motoavviatore scattato.
d) I contatti principali del motoavviatore non fanno contatto oppure la
bobina difettosa.
e) Difetto dei fusibili del circuito di controllo.
f) Motore difettoso.
2. Il dispositivo di protezione da
sovraccarico del motoavviatore scatta immediatamente
non appena viene collegata
lalimentazione.
a) Un fusibile bruciato.
b) I contatti del dispositivo di protezione da sovraccarico del motoavviatore sono difettosi.
c) Il cavo di collegamento allentato o difettoso.
d) Lavvolgimento del motore difettoso.
e) La pompa bloccata dal punto di vista meccanico.
f) Il valore di sovraccarico impostato troppo basso.
sovraccarico del motoavviatore scatta occasionalmente.
a) Il valore di sovraccarico impostato troppo basso.

b) La tensione di alimentazione periodicamente troppo bassa o troppo
alta.
c) La pressione differenziale attraverso la pompe troppo bassa, vedi
punto 7.3 Avviamento.
sovraccarico del motoavviatore non scattato, ma la
pompa non funziona.
a) Controllare 1 a), b), d) ed e).
5. La portata della pompa non

costante.
a) Pressione allaspirazione della pompa troppo bassa.

b) Il tubo di aspirazione/la pompa sono parzialmente ostruiti da impurit.
c) La pompa aspira dellaria.
6. La pompa funziona ma non

fornisce acqua.
a) Il tubo di aspirazione/la pompa sono parzialmente ostruiti da impurit.

b) La valvola di fondo o la valvola di non ritorno sono bloccate in posizione chiusa.
c) Perdita nel tubo di aspirazione.
d) Presenza di aria nel tubo di aspirazione o nella pompa.
e) La direzione di rotazione del motore non corretta.
7. La pompa funziona allindietro

allorch viene disattivata. *)
a) Perdita nel tubo di aspirazione.

b) Valvola di fondo o valvola di non ritorno difettose.
c) La valvola di fondo o la valvola di non ritorno sono bloccate in posizione aperta o parzialmente aperta.
8. Perdita nella tenuta meccanica.
a) La posizione dellalbero della pompa non corretta

(solo LM, LP, LMD e LPD).
b) Tenuta meccanica difettosa.
9. Rumore.
a) Nella pompa si verifica una cavitazione.

b) La pompa non ruota liberamente (resistenza allattrito) a causa della
non corretta posizione dellalbero della pompa.
c) Funzionamento del convertitore di frequenza:
Vedi paragrafo 6.1 Funzionamento del convertitore di frequenza.
Risonanza nellimpianto.
d) Presenza di corpi estranei nella pompa.
10. Il funzionamento della pompa

continuo (vale solo per
pompe con avviamento/arresto automatico).
a)
b)
c)
d)
e)
f)
46
Il valore impostato per la pressione di arresto troppo alto.

Il consumo di acqua maggiore del previsto.
Perdita nel tubo di mandata.
La direzione di rotazione della pompa non corretta.
Tubi, valvole o filtri ostruiti da impurit.
Lunit di controllo della pompa, se esistente, difettosa.
Guasto
11. Il tempo di funzionamento
della pompa eccessivo (vale
solo per pompe con avviamento/arresto automatico).
Causa
a)
b)
c)
d)
e)
Il valore impostato per la pressione di arresto troppo alto.

Tubi, valvole o filtri ostruiti da impurit.
Pompa parzialmente bloccata o incrostata.
Il consumo di acqua maggiore del previsto.
Perdita nel tubo di mandata.
*) In impianti di pompe gemellari con una sola pompa in esercizio, la rotazione della pompa di riserva
spesso pi lenta.
11. Assistenza
Se una pompa stata usata per un liquido
nocivo alla salute o tossico, la pompa sar
classificata come inquinata.
Se lassistenza della pompa viene affidata a
GRUNDFOS, necessario comunicare in precedenza i dettagli relativi al liquido coinvolto, ecc.,
prima che la pompa venga resa al Servizio Assistenza. In caso contrario, facolt di GRUNDFOS di
rifiutarsi di accettare la pompa.
Le eventuali spese di reso della pompa sono a carico del cliente.
Tuttavia qualsiasi richiesta di servizio assistenza (indipendentemente dal destinatario) deve comprendere le informazioni relative al liquido pompato, se la
pompa stata usata per liquidi dannosi alla salute o
tossici.
11.1 Flange cieche
TM00 3745 0994
Per le pompe gemellari disponibile una flangia

cieca con una guarnizione per lalloggiamento della
pompa, fig. 12.
Fig. 12
Se necessaria la riparazione di una pompa, la flangia cieca viene montata per consentire il funzionamento dellaltra pompa.
Per la pompa CDM viene fornito un tappo supplementare per il bypass.
12. Calcolo della minima pressione

allaspirazione
La minima pressione allaspirazione H in metri di
prevalenza, richiesta durante il funzionamento per
evitare una cavitazione nella pompa, pu essere calcolata con la seguente formula:
pb
= Pressione barometrica in bar.
(La pressione barometrica pu essere
ipotizzata pari a 1 bar).
Nei sistemi chiusi p b indica la pressione
del sistema in bar.
NPSH = Net Positive Suction Head
Prevalenza di aspirazione positiva netta in
metri (da leggere sulla curva NPSH, pagine 132 a 139, al valore di flusso pi alto
fornito dalla pompa).
La portata massima non deve superare i
valori indicati per ciascuna pompa alle pagine 123 a 125.
Hf
= Perdita di attrito nel tubo di aspirazione in
metri di prevalenza.
= Pressione del vapore in metri di prevaHv
lenza, vedi pagina 123.
tm = Temperatura del liquido.
Hs
= Margine di sicurezza di 0,5 metri di prevalenza.
Se il valore calcolato di H positivo, la pompa pu
funzionare con una altezza di aspirazione massima
di H metri.
Se il valore calcolato di H negativo, una pressione minima allaspirazione H metri necessaria
durante il funzionamento della pompa per evitare la
cavitazione.
Esempio:
pb = 1 bar.
Tipo di pompa: LM 80-200/200, 50 Hz.
Portata: 70 m/ora.
NPSH (dalla pagina 133): 1,5 metri di prevalenza.
Hf = 3,0 metri di prevalenza.
Temperatura del liquido: +90C.
Hv (dalla pagina 123): 7,2 metri di prevalenza.
H = p b x 10,2 NPSH Hf Hv Hs [metri di prevalenza].
H = 1 x 10,2 1,5 3,0 7,2 0,5 = 2,0 metri di
prevalenza.
Questo significa che una prevalenza di aspirazione
di 2,0 metri richiesta durante il funzionamento.
Pressione calcolata in bar: 2,0 x 0,0981 = 0,20 bar.
Pressione calcolata in kPa: 2,0 x 9,81 = 19,6 kPa.
47
13. Smaltimento
Lo smaltimento di questo prodotto, o di parte di esso,
deve essere effettuato secondo le seguenti regole
generali:
1. Usare i sistemi locali, pubblici o privati, di raccolta dei rifiuti.
2. In caso che tali sistemi non esistano o non possano smaltire tale materiale, allora inviare il rifiuto alla pi vicina GRUNDFOS o officina di
assistenza autorizzata.
Soggetto a modifiche.
48
Suministro y manipulacin
Suministro
Manipulacin
Nomenclatura
LM, LP, LMD y LPD
CLM y CDM
Dimetro del impulsor
Aplicaciones
Lquidos bombeados
Datos tcnicos
Temperatura ambiente
Temperatura del lquido - general
Presin mxima de funcionamiento
Presin mnima de entrada
Presin mxima de entrada
Caudal mximo
Datos elctricos
Dimensiones y pesos
Nivel de ruido
Instalacin
Ubicacin de la bomba
Conexin
Bancadas para asegurar la bomba
a la cimentacin
5.4 Montaje sobre pedestal de hormign
5.5 Tuberas
5.6 Bypass
6.
Conexin elctrica
6.1 Funcionamiento con convertidor
de frecuencia
7.
Puesta en marcha
7.1 Cebado
7.2 Comprobacin del sentido de giro
7.3 Arranque
7.4 Frecuencia de arranques y paradas
8.
Mantenimiento
8.1 Lubricacin
8.2 Ajuste del eje (LM, LP, LMD y LPD)
9.
Proteccin contra heladas
10. Localizacin de fallos
11. Reparacin
11.1 Bridas ciegas
12. Clculo de la presin mnima de entrada
13. Eliminacin
53
53
53
53
53
54
54
54
54
55
55
55
55
55
56
57
58
58
58
59
Antes de empezar con los procedimientos

de instalacin, deben leerse cuidadosamente estas instrucciones de instalacin y
funcionamiento, que deben tambin cumplir con las normativas locales.
Estas instrucciones se refieren a las bombas, tipos
LM, LP, LMD, LPD, CLM y CDM, provistas con motores GRUNDFOS, tipo MG o MMG. Si la bomba lleva
otro motor distinto a GRUNDFOS, tener en cuenta
que los datos del motor pueden diferir de los datos
indicados en estas instrucciones.
1.1 Suministro
La bomba se suministra de fbrica en una caja con
fondo de madera, especialmente diseada para
transporte en carretilla elevadora o similar.
Con la bomba se suministra lo siguiente:
Todos los tipos: Instrucciones de instalacin y
funcionamiento.
Cncamos para motores de 4 kW
y superiores.
Adems:
LMD, LPD:
CLM, CDM:
Dos bancadas desmontables.

Una bancada desmontable.
1.2 Manipulacin
Los cncamos de los motores de bombas
grandes pueden utilizarse para elevar el
cabezal de la bomba (motor, soporte del
motor e impulsor). No deben utilizarse
para elevar la bomba completa.
LMD y LPD: La rosca en el centro de la
carcasa de la bomba no debe utilizarse
para elevacin, ya que la rosca est por
debajo del centro de gravedad de la
bomba.
Bombas con motores inferiores a 4 kW deben elevarse mediante correas de nylon, ver fig. 1.
Fig. 1
LM, LP y CLM
TM00 3729 0994
1.
1.1
1.2
2.
2.1
2.2
2.3
3.
3.1
4.
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
4.7
4.8
4.9
5.
5.1
5.2
5.3
1. Suministro y manipulacin
Pgina
49
49
49
50
50
50
50
50
51
51
51
51
51
51
51
51
51
52
52
52
52
52
LMD, LPD y CDM
TM00 3730 0994
CONTENIDO
49
2.2 CLM y CDM
Bombas con motores de 4 kW y superiores deben

elevarse mediante correas de nylon y grilletes, ver
fig. 2.
Fig. 2
Ejemplo
CL M 125 - 160 -2.2 (/6) A-F -A-BBUE
Gama de bomba
CL: Bomba sencilla
CD: Bomba doble
LM, LP y CLM
TM00 3731 0994
M: Motor de 4 polos
Dimetro nominal de las
bocas de aspiracin y
descarga (DN)
Dimetro real del impulsor
(mm)
Potencia del motor (kW)
Motor de 6 polos
LMD, LPD y CDM
Cdigo para la versin de bomba

A = Carcasa de la bomba de GG 25
G = Carcasa de la bomba de GGG 50
TM00 3732 0994
Cdigo para la conexin de tubera

F = Conexin de brida
2. Nomenclatura
Ver la placa de identificacin de la bomba.
2.1 LM, LP, LMD y LPD

Ejemplo
LM D 100 - 125 / 136 A-F -A-BBUE
Gama de bomba
LM: Motor de 4 polos
LP: Motor de 2 polos
Bomba doble
Dimetro nominal de las
bocas de aspiracin y
descarga (DN)
Dimetro nominal del impulsor
(mm)
Dimetro real del impulsor (mm)
Cdigo para la versin de bomba
A = Carcasa de la bomba de GG 25
G = Carcasa de la bomba de GGG 50
Cdigo para la conexin de tubera
F = Conexin de brida
Cdigo para materiales
A = Versin estndar
Cdigo para el cierre mecnico y las partes de
caucho de la bomba
50
Cdigo para materiales

A = Versin estndar
Cdigos para el cierre mecnico y las partes de
caucho de la bomba
Las versiones de bomba para +140C difieren de los
tipos bsicos, y se indica por medio del siguiente
texto CLM-G.
El cdigo para la versin de bomba en la nomenclatura de arriba ser una G.
2.3 Dimetro del impulsor

A peticin del cliente, el dimetro del impulsor puede
haber sido cambiado para que la bomba pueda trabajar en un punto de trabajo especfico. Esto significa que el dimetro real del impulsor difiere de los
dimetros estndar indicados en los catlogos, hojas de datos, etc. y en estas instrucciones, pginas
123 a 125.
El dimetro real del impulsor est indicado en la
placa de identificacin de la bomba.
3. Aplicaciones
Las bombas centrfugas monocelulares en lnea
GRUNDFOS, tipos LM, LP, LMD, LPD, CLM y CDM
se utilizan tpicamente para las siguientes aplicaciones:
Circulacin en sistemas de calefaccin, incluyendo calefaccin centralizada.
Circulacin en sistemas de ventilacin y aire
acondicionado.
Circulacin y trasiego en sistemas de refrigeracin.
Distribucin y aumento de presin en sistemas de
suministro de agua.
Circulacin, trasiego y aumento de presin en sistemas industriales.
3.1 Lquidos bombeados

Lquidos ligeros, limpios, no agresivos y no explosivos, que no contengan partculas slidas ni fibras.
El lquido no debe atacar qumicamente a los materiales de la bomba.
Al bombear lquidos con una densidad y/o viscosidad superior a la del agua, hay que adecuar la potencia del motor.
Las juntas tricas y el cierre mecnico deben ser
adecuados para el lquido de bombeo.
Un cierre mecnico especial puede ser necesario si
la bomba se utiliza para bombear agua tratada a
temperaturas superiores a 80C, conteniendo aditivos para evitar la corrosin del sistema, depsitos
calcreos, etc., por ejemplo en sistemas de calefaccin y ventilacin.
En sistemas de refrigeracin, las bombas pueden
utilizarse para temperaturas del lquido hasta 25C
bajo las siguientes condiciones:
Al bombear lquidos que contengan glicol, se recomienda utilizar cierres mecnicos RUUE/
GQQE.
Las bombas deben instalarse con el eje horizontal
para evitar que ste se congele rpidamente durante periodos de inactividad, ya que el agua condensada puede bajar por el cierre mecnico y
congelarse.
Temperatura
del lquido
[C]
Presin mxima
de funcionamiento [bar]
BUBE/BBUE
0 a 140
16
AUUE/BQQE/
BUUE
0 a 90
16
RUUE/GQQE
25 a 90
16
DAQE
40 a 140
20
Cierre
mecnico
4.4 Presin mnima de entrada

Segn la curva NPSH (ver pginas 132 a 139) + un
margen de seguridad de 0,5 m de altura como mnimo.
El clculo de la presin mnima de entrada est descrito en seccin 12.
4.5 Presin mxima de entrada

Bomba funcionando:
La presin real de entrada + la presin cuando la
bomba est funcionando contra vlvula cerrada
debe ser siempre inferior a la presin mxima de
funcionamiento.
Para las bombas CLM-G, sin embargo, la presin
mxima de entrada es de 16 bares.
Bomba no funcionando:
4. Datos tcnicos
Presin mxima de entrada
Eje motor
horizontal
Eje motor
vertical
[bar]
[bar]
0,25
4,9
6,0
0,37
4,9
6,1
0,55
4,9
6,5
0,75
4,9
6,7
4,9
6,2
Tamao
motor
Mximo +40C.
4.2 Temperatura del lquido - general

Dependiendo de la versin de fundicin y la aplicacin de la bomba, la temperatura mxima del lquido
puede estar limitada por las normativas locales.
Las carcasas de las bombas CLM-G son de fundicin GGG 50 y las carcasas de todas las otras bombas de GG 25.
4.3 Presin mxima de funcionamiento

Tipo de bomba
Cierre mecnico
LM, LMD
LP, LPD

RUUE, GQQE
CLM, CDM
CLM-G
[kW]
CLM, CDM
LP, LPD
1,1
BBUE, BQQE, GQQE

DAQE
4.6 Caudal mximo

El caudal mximo no debe superar los valores indicados para cada bomba en pginas 123 a 125, ya
que de lo contrario puede producirse por ejemplo cavitacin y sobrecarga.
4.7 Datos elctricos

Ver la placa de identificacin del motor.
51
4.8 Dimensiones y pesos
CLM, CDM
Dimensiones: Ver pginas 126 a 131.

Pesos:
Ver etiqueta del embalaje.
Tamao
motor
Posicin instalacin
4.9 Nivel de ruido

Ver pgina 122.
Todas
5. Instalacin
LM, LP, LMD, CLM-G
5.1 Ubicacin de la bomba
Tamao
motor
La bomba debe colocarse en un lugar seco, bien

ventilado y sin riesgo de heladas.
11 kW
Al bombear lquidos calientes, tener cuidado para que nadie entre accidentalmente en contacto con las superficies
calientes.
15 kW
Para revisin y desmontaje del motor/cabezal de la

bomba, deben haber los siguientes espacios mnimos por encima del motor:
Bombas con motores de hasta 4 kW inclusive necesitan una altura libre de 300 mm por encima del
motor, fig. 3.
Bombas con motores superiores a 4 kW necesitan
al menos una altura libre de 1 m por encima del
motor para que se pueda utilizar el equipo de elevacin, si se necesita, fig. 3.
Fig. 3
0,25 a 4,0 kW
Superior a 4,0 kW
11
mm
TM00 3733 0994
300
300mm
mm
Posicin instalacin
15 kW,
con
soporte
para
todo el
peso
Para evitar la transmisin de vibraciones y ruidos se
recomienda, no obstante, colocar la bomba sobre un
material que amortige las vibraciones.
Si se instala la bomba con el eje del motor/bomba en
posicin horizontal, el motor y el soporte del motor
deben girarse de modo que el tornillo de purga de la
bomba est hacia arriba y el orificio de purga del
motor hacia abajo.
Deben montarse vlvulas de corte a cada lado de la
bomba para evitar que se vace el sistema si se necesita limpiar o reparar la bomba.
En el caso de las bombas LMD y LPD se recomienda instalar una tubera de fcil desmontaje de
mnimo 1 m en la descarga de las bombas para tener acceso a la vlvula de retencin incorporada, sin
tener que desmontar la bomba, fig. 4.
Fig. 4
Las flechas en la carcasa de la bomba indican el

sentido del flujo a travs de la bomba.
La bomba puede instalarse en tubera horizontal o
vertical, dependiendo del tipo de bomba y tamao
del motor. Se aconseja no montar una bomba CDM
en una tubera vertical con la boca de descarga hacia abajo, ya que la vlvula de retencin incorporada
puede ocasionar problemas de ruido.
11mm
TM00 3736 0994
5.2 Conexin
Se accede a la vlvula de retencin de las bombas

CDM quitando la tapa de la vlvula.
Es posible que la vlvula de retencin incorporada en las bombas dobles no est
100% hermtica bajo cualquier condicin
de funcionamiento. Por lo tanto no puede
servir como vlvula de retencin en el sistema de tubera.
Las longitudes entre las bocas y las dimensiones de
las bridas estn indicadas en pginas 126 a 131.
52
5.3 Bancadas para asegurar la bomba

a la cimentacin
5.6 Bypass
LM y LP: La bomba tiene dos orificios roscados en

el fondo de su carcasa que pueden utilizarse para
montar una bancada GRUNDFOS a la bomba. La
bancada est disponible como un extra opcional.
La posicin de los orificios de la bomba y los orificios
de los pernos de cimentacin de la bancada est indicada en pgina 126.
LMD y LPD: La bomba tiene cuatro orificios roscados en el fondo de su carcasa que permiten montar
las dos bancadas. Las bancadas se suministran con
la bomba como estndar.
La posicin de los orificios de los pernos de cimentacin en la bancada est indicada en pgina 128.
CLM y CDM: La bomba tiene tres orificios roscados
en el fondo de su carcasa que permiten montar la
bancada. La bancada se suministra con la bomba
como estndar.
La posicin de los orificios de los pernos de cimentacin en la bancada est indicada en pginas 130 a
131.
5.4 Montaje sobre pedestal de hormign

Si la bomba va a ser montada sobre un pedestal de
hormign, el tamao y la construccin del pedestal
deben ser como se indica en las pginas 126 a 131.
La placa de corcho antivibratoria que est montada
evita la transmisin de vibraciones y ruidos.
Como alternativa se puede colocar la bomba sobre
un material que amortige las vibraciones.
Se puede reducir todava ms la transmisin de vibraciones y ruidos desde la bomba, montando soportes antivibratorios a cada lado de la bomba.
5.5 Tuberas
TM00 2263 3393
Al instalar las tuberas, comprobar que la carcasa de

la bomba no est forzada por la tubera.
Las tuberas de aspiracin y descarga deben tener
un tamao adecuado, teniendo en cuenta la presin
de entrada de la bomba.
Instalar las tuberas de forma que se eviten bolsas
de aire, especialmente en la aspiracin de la bomba,
fig. 5.
Fig. 5
La bomba no debe funcionar contra vlvula de descarga cerrada, ya que esto

causara un aumento de temperatura/formacin de vapor en la bomba que podra
daar la bomba.
Si existe peligro de que la bomba funcione contra
vlvula de descarga cerrada, hay que asegurar un
caudal mnimo a travs de la bomba, conectando un
bypass/desage a la tubera de descarga. El desage puede conectarse, por ejemplo, a un tanque.
Un caudal mnimo igual al 10% del caudal al rendimiento mximo es siempre necesario. El caudal y la
altura al rendimiento mximo estn indicados en la
placa de identificacin de la bomba.
6. Conexin elctrica
Las conexiones elctricas deben realizarlas un electricista autorizado de acuerdo con las normativas locales.
Antes de quitar la tapa de la caja de conexiones y antes de cualquier desmontaje
de la bomba, comprobar que el suministro
elctrico est desconectado.
La bomba tiene que conectarse a un
interruptor externo.
La tensin de funcionamiento y la frecuencia estn
indicadas en la placa de identificacin de la bomba.
Comprobar que el motor es adecuado para el suministro elctrico donde va a ser utilizado.
Los motores monofsicos incorporan un trmico y no
necesitan proteccin adicional del motor.
Los motores trifsicos tienen que conectarse a un
arrancador.
Todas los motores trifsicos GRUNDFOS MG de
3 kW y superiores incorporan un termistor TP 211.
Ver las instrucciones en la caja de conexiones del
motor.
La caja de conexiones puede girarse a cualquiera de
las cuatro posiciones, en ngulos de 90.
(LM, LP, LMD y LPD: Si es necesario, quitar los protectores del acoplamiento utilizando un destornillador. No quitar el acoplamiento.)
Quitar los pernos que sujetan el motor a la bomba.
Girar el motor a la posicin requerida. Volver a colocar los pernos y apretarlos.
(LM, LP, LMD y LPD: Volver a colocar los protectores del acoplamiento.)
La conexin elctrica debe realizarse como se indica
en el diagrama del interior de la tapa de la caja de
conexiones.
Los motores de las bombas dobles se conectan por
separado.
Nota: No arrancar la bomba hasta que est llena de
agua y purgada.
53
7. Puesta en marcha
Nota: No arrancar la bomba hasta que est llena de
lquido y purgada.
7.1 Cebado
Sistemas cerrados o abiertos donde el nivel del
lquido est por encima de la entrada de la
bomba:
1. Cerrar la vlvula de corte de la descarga y aflojar
el tornillo de purga en el soporte del motor, ver
fig. 6.
Prestar atencin a la direccin del orificio
de purga y tener cuidado para que los escapes de agua no causen lesiones a personas o daen el motor u otros componentes.
En instalaciones de agua caliente, poner
especial atencin al riesgo de lesiones
causadas por agua hirviendo.
LM, LP, LMD y LPD
Tornillo de purga
TM00 3738 0994
Motores GRUNDFOS:
Todos los motores GRUNDFOS trifsicos pueden
conectarse a un convertidor de frecuencia.
Dependiendo del tipo de convertidor de frecuencia,
esto puede ocasionar ms ruido del motor. Adems
el motor puede quedar expuesto a picos de tensin
perjudiciales.
Nota: Los motores GRUNDFOS, tipos MG 71 y
MG 80 (1,5 kW, 2 polos), todos para tensiones de
alimentacin hasta 440 V inclusive (ver placa de
identificacin del motor), deben estar protegidos
contra picos de tensin superiores a 650 V (valor
mximo) entre los terminales de suministro.
Se recomienda proteger todos los dems motores
GRUNDFOS MG y MMG contra picos de tensin superiores a 850 V.
Las perturbaciones anteriores, es decir tanto el incremento de ruido como los picos de tensin perjudiciales, pueden eliminarse colocando un filtro LC
entre el convertidor de frecuencia y el motor.
Para ms informacin, contactar con el proveedor
del convertidor de frecuencia o GRUNDFOS.
Otras marcas de motores, no GRUNDFOS:
Contactar con GRUNDFOS o el fabricante del motor.
Fig. 6
CLM y CDM
Tornillo
de purga
TM00 3738 0994
6.1 Funcionamiento con convertidor de

frecuencia
2. Abrir lentamente la vlvula de corte en la tubera

de aspiracin hasta que un chorro contnuo de lquido salga por el orificio de purga.
3. Apretar el tornillo de purga de aire y abrir completamente la(s) vlvula(s) de corte.
Sistemas abiertos donde el nivel del lquido est
por debajo de la entrada de la bomba:
La tubera de aspiracin y la bomba deben llenarse
de lquido y purgarse antes de arrancar la bomba.
1. Cerrar la vlvula de corte de la descarga y abrir
la vlvula de corte de la tubera de aspiracin.
2. Aflojar el tornillo de purga de aire.
3. Quitar el tapn de una de las bridas de la bomba,
dependiendo de la posicin de la bomba, y verter
lquido por la boca de cebado hasta que la tubera de aspiracin y la bomba estn completamente llenas de lquido.
4. Volver a poner el tapn y apretarlo bien.
5. Apretar el tornillo de purga.
La tubera de aspiracin puede parcialmente llenarse y purgarse antes de conectarse a la bomba.
Se puede tambin instalar un mecanismo de cebado
antes de la bomba.
7.2 Comprobacin del sentido de giro

No arrancar la bomba para comprobar el sentido de
giro hasta que est llena de lquido.
LM, LP, LMD y LPD: El sentido de giro no
debe comprobarse slo con el motor, ya
que es necesario ajustar la posicin del
eje cuando se ha quitado el acoplamiento.
54
TM00 3739 2097
El sentido de giro correcto est indicado mediante

flechas en el soporte del motor, en la tapa del ventilador del motor y/o en la carcasa de la bomba. Vista
desde el ventilador, la bomba debe girar como sigue:
LM, LP,
LMD, LPD: En sentido contrario a las agujas del
reloj.
CLM:
En sentido de las agujas del reloj.
CDM:
Un motor en cada sentido, ver fig. 7.
Fig. 7
7.4 Frecuencia de arranques y paradas

Los motores inferiores a 4 kW no deben arrancar
ms de 100 veces por hora.
Los dems motores no deben arrancar ms de
20 veces por hora.
Cuando se utilizan bombas dobles para funcionamiento sencillo, la bomba de servicio y la bomba de
reserva deben alternarse en un ciclo regular, es decir una vez a la semana, para asegurar una distribucin igual de las horas de funcionamiento en ambas
bombas. El cambio de bomba puede hacerse tanto
manual como automticamente, instalando un controlador de bomba adecuado.
Si se utilizan bombas dobles para bombear agua domstica caliente, la bomba de servicio y la bomba de
reserva deben alternarse en un ciclo regular, es decir una vez al da, para impedir el bloqueo de la
bomba de reserva debido a depsitos (depsitos calcreos, etc.). Se recomienda el cambio automtico
de bomba.
8. Mantenimiento
7.3 Arranque
Antes de arrancar la bomba, abrir completamente la
vlvula de corte en el lado de aspiracin de la bomba y dejar la vlvula de corte de la descarga casi cerrada.
Arrancar la bomba.
Purgar la bomba durante el arranque, aflojando el
tornillo de purga en el soporte del motor hasta que
salga un chorro contnuo de lquido por el orificio de
purga, ver fig. 6.
Prestar atencin a la direccin del orificio
de purga y tener cuidado para que los escapes de agua no causen lesiones a personas o daen el motor u otros componentes.
Cuando el sistema de tuberas est lleno de lquido,
abrir lentamente la vlvula de corte de la descarga
hasta que est completamente abierta.
Nota: Si las bombas llevan motores con potencias
seleccionadas para un caudal mximo especfico,
los motores pueden sobrecargarse si la presin diferencial es menor que la prevista.
Medir el consumo de intensidad del motor y comparar el resultado con la intensidad nominal indicada
en la placa de identificacin del motor. En el caso de
sobrecarga del motor, estrangular la vlvula de corte
de la descarga hasta que el motor deje de estar sobrecargado.
Se recomienda siempre comprobar el consumo de
intensidad del motor durante el arranque.
Antes de empezar a trabajar en la bomba,

comprobar que el suministro elctrico est
desconectado y que no puede conectarse
accidentalmente.
8.1 Lubricacin
La bomba no necesita mantenimiento.
Si se va a vaciar durante un largo periodo de inactividad, inyectar unas gotas de aceite de silicona en el
eje entre el soporte del motor y el acoplamiento.
Esto evitar que las caras del cierre se peguen.
LM, LP, LMD y LPD: Primero quitar los protectores
del acoplamiento.
Cojinetes del motor:
La bomba lleva como estndar un motor sin engrasadores. Por lo tanto, los cojinetes del motor no necesitan mantenimiento.
Si se ha montado a la bomba un motor con engrasadores, el motor debe lubricarse con una grasa a
base de litio para altas temperaturas.
8.2 Ajuste del eje (LM, LP, LMD y LPD)

Esta seccin se refiere slo a las bombas LM, LP,
LMD y LPD, ya que la altura del eje de las bombas
CLM y CDM no necesitan ajuste.
Si se quita el motor durante la instalacin o para reparar la bomba, el eje de la bomba debe ajustarse
despus de volver a montar el motor.
Ajustar el eje de la bomba como sigue:
1. Aflojar el tornillo de fijacin y quitar la horquilla
de ajuste.
2. Poner los tornillos de cabeza hexagonal en el
acoplamiento y dejarlos flojos. Levantar el acoplamiento y el eje de la bomba (hacia el motor)
con un destornillador o similar, fig. 8.
55
9. Proteccin contra heladas
Tener cuidado para que los escapes de

agua no causen lesiones a personas o daen el motor u otros componentes.
Fig. 11
LM, LP, LMD y LPD
Tapn
de vaciado
CLM y CDM
4. Apretar los tornillos de cabeza hexagonal en el

acoplamiento a 5 Nm (0,5 kpm), comprobando
que las separaciones entre las mitades del acoplamiento son iguales en ambos lados. Apretar
los tornillos de dos en dos (un lado cada vez), fig.
10, al par indicado a continuacin.
Tornillo de cabeza
hexagonal
Par de apriete
M6 x 20
13 Nm (1,3 kpm)
M8 x 25
31 Nm (3,1 kpm)
M10 x 25
62 Nm (6,2 kpm)
Tapn
de vaciado
No apretar el tornillo de purga, ni poner el tapn de

vaciado hasta que la bomba vaya a utilizarse de
nuevo.
TM00 3742 0994
Fig. 10
5. Quitar la horquilla de ajuste y volver a colocarla

mediante el tornillo de fijacin en el orificio adecuado.
6. Montar los protectores del acoplamiento.
56
TM00 3744 0994
TM00 3741 0994
3. Colocar la horquilla de ajuste entre el soporte del

motor y el acoplamiento. Bajar el acoplamiento
(hacia la bomba), fig. 9.
Fig. 9
Las bombas que no van ser utilizadas durante periodos de heladas deben vaciarse para evitar daos.
Vaciar la bomba aflojando el tornillo de purga de aire
en el soporte del motor y quitando el tapn de purga
de la carcasa de la bomba, fig. 11.
TM00 3744 0994
TM00 3740 0994
Fig. 8
10. Localizacin de fallos

Antes de quitar la tapa de la caja de conexiones y antes de cualquier desmontaje de la bomba,
comprobar que el suministro elctrico est desconectado y que no puede conectarse accidentalmente.
Fallo
Causa
1. El motor no arranca.
a)
b)
c)
d)
Fallo del suministro elctrico.

Los fusibles estn fundidos.
El protector de arranque se ha disparado.
Los contactos principales del arrancador no hacen contacto o la
bobina est defectuosa.
e) Los fusibles del circuito de control estn defectuosos.
f) El motor est defectuoso.
2. El protector de arranque se
dispara inmediatamente al conectar el suministro elctrico.
a)
b)
c)
d)
e)
f)
3. El protector de arranque se
dispara peridicamente.
a) El ajuste del protector es demasiado bajo.

b) La tensin de alimentacin es peridicamente demasiado baja o
demasiado alta.
c) La presin diferencial a travs de la bomba es demasiado baja,
ver seccin 7.3 Arranque.
4. El arrancador de motor no se
ha disparado pero la bomba
no funciona.
a) Comprobar 1 a), b), d) y e).
5. La capacidad de la bomba no
es constante.
a) La presin de entrada de la bomba es demasiado baja.

b) La tubera de aspiracin/bomba est parcialmente bloqueada por
impurezas.
c) La bomba toma aire.
6. La bomba funciona pero no da

agua.
a)
b)
c)
d)
e)
7. La bomba funciona al revs

cuando se desconecta.*)
a) Fugas en la tubera de aspiracin.

b) La vlvula de pie o de retencin est defectuosa.
c) La vlvula de pie o de retencin est bloqueada en posicin abierta o
parcialmente abierta.
8. Fugas en el cierre mecnico.
a) La posicin del eje de la bomba es incorrecta

(slo LM, LP, LMD y LPD).
b) El cierre mecnico est defectuoso.
9. Ruido.
a) Hay cavitacin en la bomba.

b) La bomba no gira libremente (resistencia por friccin), debido a una
incorrecta posicin del eje de la bomba.
c) Funcionamiento con convertidor de frecuencia:
Ver seccin 6.1 Funcionamiento con convertidor de frecuencia.
Resonancia en la instalacin.
d) Cuerpos extraos en la bomba.
10. La bomba funciona constantemente (slo se refiere a

bombas con arranque/parada
automtico).
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Un fusible est fundido.

Los contactos del protector de arranque estn defectuosos.
La conexin de cable est floja o defectuosa.
El bobinado del motor est defectuoso.
La bomba est bloqueada mecnicamente.
El ajuste del protector es demasiado bajo.
La tubera de aspiracin/bomba est bloqueada por impurezas.

La vlvula de pie o de retencin est bloqueada en posicin cerrada.
Fugas en la tubera de aspiracin.
Aire en la tubera de aspiracin o en la bomba.
El motor gira en sentido contrario.
La presin de parada es demasiado alta.

El consumo de agua es superior al previsto.
Fugas en la tubera de descarga.
La bomba gira en sentido contrario.
Las tuberas, vlvulas o filtro estn bloqueados por impurezas.
El controlador de la bomba, si est instalado, est defectuoso.
57
Fallo
11. El periodo de funcionamiento
es demasiado largo (slo se
refiere a bombas con arranque/parada automtico).
Causa
a)
b)
c)
d)
e)
El ajuste de la presin de parada es demasiado alto.

Las tuberas, vlvulas y filtro estn bloqueados por impurezas.
La bomba est parcialmente bloqueada o con incrustaciones.
El consumo de agua es superior a lo previsto.
Fugas en la tubera de descarga.
*) En instalaciones de bombas dobles con una sola bomba funcionando, la bomba de reserva a menudo girar lentamente.
11. Reparacin
Si la bomba se ha utilizado para un lquido
que es perjudicial para la salud o txico,
la bomba ser clasificada como contaminada.
Al pedir a GRUNDFOS la reparacin de una bomba,
GRUNDFOS debe ser informado de los detalles del
lquido bombeado, etc. antes del envi de la bomba
a reparar. De lo contrario GRUNDFOS puede negarse a repararla.
Los posibles gastos de devolucin de la bomba sern a cargo del cliente.
No obstante, cualquier solicitud de reparacin (no
importa a quien va dirigida) debe incluir detalles del
lquido bombeado si la bomba ha sido utilizada para
lquidos perjudiciales para la salud o txicos.
11.1 Bridas ciegas
TM00 3745 0994
Para las bombas dobles, se dispone de una brida

ciega con una junta de la carcasa de la bomba,
fig. 12.
Fig. 12
Si hay que reparar una bomba, se monta la brida

ciega para que la otra bomba pueda seguir funcionando.
Para las bombas CDM se suministra un tapn adicional para el bypass.
58
12. Clculo de la presin mnima de

entrada
La presin mnima de entrada H en m.c.a. necesaria durante el funcionamiento para evitar cavitacin
en la bomba puede calcularse con la siguiente frmula:
H = pb x 10,2 NPSH Hf Hv Hs
pb
= Presin baromtrica en bares.
(La presin baromtrica puede ser considerada 1 bar.)
En sistemas cerrados, pb indica la presin
del sistema en bares.
NPSH = Net Positive Suction Head en m.c.a.
(debe leerse de la curva NPSH, pginas
132 a 139, al caudal ms alto que dar la
bomba).
El caudal mximo no debe superar los valores indicados para cada bomba en pginas 123 a 125.
Hf
= Prdida de carga por friccin en la tubera
de aspiracin en m.c.a.
Hv
= Presin de vapor en m.c.a.,
ver pgina 123.
tm = temperatura del lquido.
= Margen de seguridad = 0,5 m.c.a.
Hs
Si el valor calculado de H es positivo, la bomba
puede funcionar con una altura mxima de aspiracin de H m.
Si el valor calculado de H es negativo, se necesita
un mnimo de H m durante el funcionamiento de la
bomba para evitar cavitacin.
Ejemplo:
pb = 1 bar.
Tipo de bomba: LM 80-200/200, 50 Hz.
Caudal: 70 m/h.
NPSH (de la pgina 133): 1,5 m.c.a.
Hf = 3,0 m.c.a.
Temperatura del lquido: +90C.
Hv (de la pgina 123): 7,2 m.c.a.
H = pb x 10,2 NPSH Hf Hv Hs [m].
H = 1 x 10,2 1,5 3,0 7,2 0,5 = 2,0 m.
Esto significa que se necesita una altura de aspiracin de 2,0 m durante el funcionamiento.
Presin de entrada calculada en bares:
2,0 x 0,0981 = 0,20 bar.
Presin de entrada calculada en kPa:
2,0 x 9,81 = 19,6 kPa.
13. Eliminacin
La eliminacin de este producto o partes de l debe
realizarse segn las siguientes directrices:
1. Utilice el Servicio local, pblico o privado, de recogida de resduos.
2. En caso de que tal servicio no exista o no pueda
tratar los materiales utilizados en el producto, por
favor entrguelo a su distribuidor GRUNDFOS o
servicio tcnico ms cercano.
Nos reservamos el derecho a modificaciones.

59
Pgina
1.
Fornecimento e manuseamento
60
1.1 Fornecimento
60
1.2 Manuseamento
60
2.
Cdigo de identificao
61
61
2.2 CLM e CDM
61
2.3 Dimetro do impulsor
61
3.
Aplicaes
61
3.1 Lquidos a bombar
62
4.
Caractersticas tcnicas
62
62
4.2 Temperatura do lquido
62
4.3 Presso mxima de funcionamento
62
4.4 Presso mnima na aspirao
62
4.5 Presso mxima na aspirao
62
4.6 Caudal mximo
62
4.7 Caractersticas elctricas
62
4.8 Dimenses e pesos
63
4.9 Nvel de rudo
63
5.
Instalao
63
5.1 Localizao da bomba
63
5.2 Ligao tubagem
63
5.3 Bases para fixao da bomba ao macio
64
5.4 Instalao em pedestal de beto
64
5.5 Tubagem
64
5.6 Bypass
64
6.
Ligaes elctricas
64
6.1 Funcionamento com conversor
de frequncia
65
7.
Arranque
65
7.1 Ferrar a bomba
65
7.2 Verificar o sentido de rotao
65
7.3 Arranque
66
7.4 Frequncia de arranques e paragens
66
8.
Manuteno
66
8.1 Lubrificao
66
8.2 Ajuste do veio (LM, LP, LMD e LPD)
66
9.
Proteco contra congelamento
67
10. Tabela de identificao de avarias
68
11. Reparaes
69
11.1 Flanges cegas
69
12. Clculo da presso mnima
de aspirao
69
13. Desperdcio
69
1. Fornecimento e manuseamento
1.1 Fornecimento
A bomba fornecida de fbrica numa caixa de carto com fundo em madeira, especialmente concebida para transporte por empilhador ou veculo
similar.
Conjuntamente com a bomba, fornecido o seguinte:
Todos os tipos:
Instrues de instalao e funcionamento.

Argolas de suspenso para
motores de 4 kW ou mais.
Adicionalmente:
LMD, LPD:
Duas bases amovveis.
CLM, CDM:
Uma base amovvel.
1.2 Manuseamento
As argolas de suspenso que equipam os
motores de maior dimenso, podem ser
utilizadas para iar a cabea da bomba
(motor, suporte do motor e impulsor). As
argolas de suspenso no devem ser utilizadas para levantar a bomba completa.
LMD e LPD: A rosca existente em posio
central no corpo da bomba no deve ser
utilizada para suspenso dado que se situa abaixo do centro de gravidade da
bomba.
As bombas equipadas com motores inferiores a
4 kW, devem ser levantadas por meio de tirantes de
nylon, ver fig. 1.
Fig. 1
LM, LP e CLM
TM00 3729 0994
INDICE
Antes de se iniciarem as operaes de

montagem, as instrues de instalao e
funcionamento devem ser cuidadosamente
estudadas. A instalao e o funcionamento
devem obedecer aos regulamentos locais
e s regras de boa prtica.
Estas instrues aplicam-se a bombas dos tipos LM,
LP, LMD, LPD, CLM e CDM equipadas com motores
GRUNDFOS tipo MG ou MMG. Se a bomba for equipada com um motor de outro fabricante, as caractersticas do motor podem diferir das inseridas nestas
instrues.
60
TM00 3730 0994
LMD, LPD e CDM
As bombas equipadas com motores de 4 kW ou

mais, devem ser levantadas por meio de tirantes de
nylon e manilhas, ver fig. 2.
Fig. 2
2.2 CLM e CDM

Exemplo
CL M 125 - 160 -2.2 (/6) A-F -A-BBUE
Gama da bomba
CL: Bomba de uma
cabea
CD: Bomba de
cabea dupla
TM00 3731 0994
LM, LP e CLM
M: Motor de 4 plos
Dimetro nominal da aspirao e compresso (DN)
Dimetro real do impulsor
(mm)
Potncia do motor (kW)
LMD, LPD e CDM
Motor de 6 plos
Cdigo para verso da bomba
A = Corpo da bomba em GG 25
G = Corpo da bomba em GGG 50
TM00 3732 0994
Cdigo para ligao tubagem

F = Flangeada
Cdigo para materiais
A = Standard
Cdigo para o empanque e componentes da
bomba em borracha
Ver chapa de caractersticas na bomba.
Se as verses da bomba para +140C diferem dos

tipos bsicos, isto indicado no texto que se segue
por CLM-G.
O cdigo para verso da bomba na chave de identificao acima, ser um G.
2.3 Dimetro do impulsor
2. Cdigo de identificao
Exemplo
LM D 100 - 125 / 136 A-F -A-BBUE
Gama da bomba
LM: Motor de 4 plos
LP: Motor de 2 plos
Bomba de cabea
dupla
Dimetro nominal da aspirao e compresso (DN)
Dimetro nominal do impulsor
(mm)
Dimetro real do impulsor (mm)
Cdigo para verso da bomba
A = Corpo da bomba em GG 25
G = Corpo da bomba em GGG 50
Cdigo para ligao tubagem
F = Flangeada
Cdigo para materiais
A = Standard
Cdigo para o empanque e componentes da
bomba em borracha
A pedido do cliente, o dimetro do impulsor, pode

ser corrigido de modo a permitir que a bomba se
ajuste a um ponto de funcionamento especificado.
Isto implica que o dimetro real do impulsor difere
dos dimetros standard apresentados nos catlogos comerciais, catlogos tcnicos, etc..... e nestas
instrues, pg. 123 a 125.
O dimetro real do impulsor poder ser encontrado
na chapa de caractersticas da bomba.
3. Aplicaes
As bombas centrfugas monocelulares in-line
GRUNDFOS tipos LM, LP, LMD, LPD, CLM e CDM,
so aplicadas nas seguintes utilizaes tpicas:
Circulao em sistemas de aquecimento, incluindo grandes sistemas comunitrios.
Circulao em sistemas de ventilao e ar condicionado.
Circulao e transferncia em sistemas de arrefecimento.
Distribuio e pressurizao em sistemas de
abastecimento de gua.
Circulao, transferncia e pressurizao em sistemas industriais.
61
3.1 Lquidos a bombar

Lquidos finos, limpos, no agressivos e no explosivos, isentos de partculas slidas ou fibras. O lquido
no deve atacar qumicamente os materiais da
bomba.
Ao bombar lquidos com uma densidade e/ou viscosidade superior da gua, devero utilizar-se motores de potncia proporcionalmente superior, se necessrio.
Os o-rings e empanque mecnico escolhidos devero ser adequados ao lquido a bombar.
Podem ser necessrios empanques especiais se a
bomba for utilizada com gua tratada, a temperaturas superiores a 80C, contendo aditivos destinados
preveno da corroso no sistema, depsitos calcrios, etc. por exemplo em sistemas de aquecimento e ventilao.
Em sistemas de arrefecimento as bombas podem
ser usadas com lquidos em que a sua temperatura
no seja inferior a 25C, nas seguintes condies:
Excepto nos casos em que o lquido com glicol
sendo necessrio usar nessa altura um empanque mecnico do tipo RUUE/GQQE.
As bombas devem ser instaladas na horizontal, ou
seja com o veio na horizontal para evitar que o
veio congele rapidamente devido aos perodos de
inactividade uma vez que gua condensada poder descer pelo veio e congel-lo.
4. Caractersticas tcnicas
Temperatura
do lquido
[C]
Presso
mxima de
funcionamento
[bar]
BUBE/BBUE
0 a 140
16
AUUE/BQQE/
BUUE
0 a 90
16
RUUE/GQQE
25 a 90
16
DAQE
40 a 140
20
Empanque
4.4 Presso mnima na aspirao

De acordo com a curva NPSH (ver pg. 132 a 139)
mais uma margem de segurana mnima de 0,5 metros de coluna de gua.
O clculo da presso mnima de aspirao descrito na seco 12.
4.5 Presso mxima na aspirao

Bomba em operao:
A presso real na aspirao mais a presso quando
a bomba funciona contra uma vlvula fechada, deve
ser sempre inferior presso mxima de funcionamento.
Para a CLM-G, o mximo de presso na aspirao
16 bar.
Bomba parada:
Presso mxima na aspirao

Mximo +40C.
4.2 Temperatura do lquido

Dependendo da verso de ferro fundido e da aplicao da bomba, a temperatura mxima do lquido
pode ser limitada por regulamentaes locais e leis.
Na verso CLM-G o corpo da bomba em ferro fundido GGG 50. Em todas as outras verses, o corpo
da bomba em ferro fundido GG 25.
4.3 Presso mxima de funcionamento

Tipo de bomba
Empanque
LM, LMD
LP, LPD

RUUE, GQQE
CLM, CDM
CLM-G
BBUE, BQQE, GQQE

DAQE
Veio do motor
na horizontal
Veio do motor
na vertical
[bar]
[bar]
0,25
4,9
6,0
0,37
4,9
6,1
0,55
4,9
6,5
0,75
4,9
6,7
4,9
6,2
Potncia
do motor
[kW]
CLM, CDM
LP, LPD
1,1
4.6 Caudal mximo

O caudal mximo no pode exceder os valores apresentados para cada modelo de bomba nas pg. 123
a 125. Caso contrrio, podero ocorrer fenmenos
como cavitao e sobrecarga do motor.
4.7 Caractersticas elctricas

Ver chapa de caractersticas do motor.
62
4.8 Dimenses e pesos
CLM, CDM
Dimenses: Ver pg. 126 a 131.

Pesos:
Ver rtulo na embalagem.
Potncia do
motor
4.9 Nvel de rudo

Ver pg. 122.
Todas
5. Instalao
LM, LP, LMD, CLM-G
5.1 Localizao da bomba
Potncia do
motor
A bomba deve ser instalada num local seco, bem

ventilado e no sujeito a congelao.
Ao bombar lquidos quentes, deve ter-se
em ateno a possibilidade de ocorrerem
queimaduras em pessoas, provocadas por
contacto acidental com superfcies quentes.
A fim de permitir a inspeco e a remoo do motor/
bomba devem ser deixados os seguintes espaos
livres acima do motor:
Bombas equipadas com motores at 4 kW inclusiv requerem um espao livre de 300 mm acima
do motor, fig. 3.
Bombas equipadas com motores superiores a
4 kW requerem um espao livre mnimo de 1 metro acima do motor, afim de permitir o uso do equipamento de suspenso se necessrio, fig. 3.
Fig. 3
0,25 a 4,0 kW
Superior a 4,0 kW
11
mm
TM00 3733 0994
300
300mm
mm
Posio da instalao
Posio da instalao
11 kW
15 kW
15 kW,
com
suporte
integral
do peso
aconselhvel colocar a bomba sobre um material
que absorva as vibraes.
Se a bomba instalada com o veio, motor e o suporte do motor na horizontal o parafuso de purga
est virado para cima e o orifcio de drenagem do
motor dever estar voltado para baixo.
Devem instalar-se vlvulas de isolamento de ambos
os lados da bomba, de modo a evitar a drenagem do
sistema quando a bomba necessita de limpeza ou
reparao.
Nos casos das bombas LMD e LPD, aconselha-se a
instalao do lado da compresso de um troo de tubagem com um mnimo de 1 metro e fcilmente
amovvel, permitindo o acesso vlvula de reteno
incorporada sem a remoo da bomba, fig. 4.
Fig. 4
As setas no corpo da bomba indicam a direco do

fluxo do lquido atravs da bomba.
A bomba pode ser instalada em tubagem horizontal
ou vertical, dependendo do tipo da bomba e da dimenso do motor. aconselhvel no instalar uma
bomba CDM em tubagem vertical com a compresso
voltada para baixo, pois a vlvula de reteno incorporada pode provocar problemas de rudo.
TM00 3736 0994
5.2 Ligao tubagem
11mm
O acesso vlvula de reteno das bombas CDM

feito atravs da remoo da tarifa da vlvula.
A vlvula de reteno incorporada nas
bombas de cabea dupla pode no ser
100% eficaz em todas as condies de
funcionamento. Nestas condies, no
pode servir como vlvula de reteno do
sistema.
As dimenses das flanges e entre flanges so as indicadas nas pg. 126 a 131.
63
5.3 Bases para fixao da bomba ao

macio
5.6 Bypass
LM e LP: A bomba possui dois furos na parte inferior

do corpo que podem ser utilizados para fixao de
uma base GRUNDFOS. Esta base est disponvel
como opcional.
A posio dos furos na bomba e dos furos para fixao ao macio pode ser encontrada na pg. 126.
LMD e LPD: A bomba possui quatro furos na parte
inferior do corpo, permitindo a fixao de duas bases. Estas bases so fornecidas com a bomba.
A posio dos furos para fixao ao macio pode ser
encontrada na pg. 128.
CLM e CDM: A bomba possui trs furos na parte inferior do corpo, permitindo a fixao da base. Esta
base fornecida com a bomba.
A posio dos furos para fixao ao macio pode ser
encontrada nas pg. 130 a 131.
5.4 Instalao em pedestal de beto

Se a bomba for instalada em pedestal de beto, as
suas dimenses e construo devero ser como se
mostra nas pg. 126 a 131. A placa anti-vibratria
em cortia, evita a transmisso de vibraes e rudo.
Em alternativa, a bomba pode ser colocada sobre
um material que absorva as vibraes.
As vibraes e rudo transmitidos pela bomba podem ser ainda mais reduzidos, atravs da instalao
de juntas anti-vibratrias de ambos os lados da
bomba.
5.5 Tubagem
TM00 2263 3393
Ao instalar a tubagem, deve assegurar-se de que

esta no sujeita o corpo da bomba a qualquer esforo.
A tubagem de aspirao e compresso deve ser de
dimetro adequado, tendo em ateno a presso na
aspirao.
Instale a tubagem de modo a evitar bolsas de ar, especialmente do lado da aspirao da bomba, fig. 5.
Fig. 5
64
A bomba no pode funcionar contra uma

vlvula fechada dado que esta situao
provocar uma subida de temperatura/formao de vapor na bomba, o que pode
causar danos aos seus componentes.
Se existe o perigo de a bomba poder funcionar contra uma vlvula fechada na compresso, deve assegurar-se a passagem de um caudal mnimo atravs
da bomba, ligando um bypass ou dreno tubagem
de compresso. O dreno pode por exemplo ser ligado a um tanque. Um caudal mnimo igual a 10%
do caudal no ponto de rendimento mximo ter que
ser sempre assegurado. O caudal e altura manomtrica ao ponto de rendimento mximo esto inscritos
na chapa de caractersticas da bomba.
6. Ligaes elctricas
As ligaes elctricas devem ser feitas por um electricista habilitado, de acordo com as regulamentaes locais.
Antes de retirar a tampa da caixa de terminais e antes de qualquer interveno na
bomba, assegure-se de que a alimentao
elctrica foi desligada.
A bomba dever ser ligada a um interruptor externo.
A tenso e frequncia de alimentao esto inscritas
na chapa de caractersticas. Assegure-se de que o
motor adequado alimentao elctrica a utilizar.
Os motores monofsicos incorporam um rel trmico, no necessitando de proteco adicional.
Os motores trifsicos devem ser ligados a um arrancador.
Todos os motores trifsicos GRUNDFOS MG de
3 kW e potncias superiores incorporam um termistor TP 211. Ver as instrues na caixa de terminais
do motor.
A caixa de terminais pode ser rodada para qualquer
de quatro posies, a intervalos de 90.
(LM, LP, LMD e LPD: Se necessrio retire as proteces de acoplamento utilizando uma chave de fendas. No retire o acoplamento.)
Retire os parafusos de fixao do motor bomba.
Rode o motor para a posio requerida. Volte a colocar os parafusos.
(LM, LP, LMD e LPD: Volte a montar as proteces
do acoplamento.)
A ligao elctrica deve ser feita segundo o diagrama existente no interior da caixa de terminais.
Os motores das bombas de cabea dupla so ligados separadamente.
Nota: No arranque a bomba sem que esta esteja
cheia de lquido e purgada.
7. Arranque
Nota: No arranque a bomba sem que esta tenha
sido cheia com lquido e purgada.
7.1 Ferrar a bomba

Sistemas fechados ou sistemas abertos em que
o nvel do lquido est acima da aspirao da
bomba:
1. Feche a vlvula de isolamento do lado da compresso e desaperte o parafuso de purga no suporte do motor, ver fig. 6.
Preste ateno direco do orifcio de
purga e assegure-se de que a gua que
escapa no causa danos a pessoas, ao
motor ou outros componentes.
Em instalaes de gua quente deve prestar-se especial ateno ao risco de danos
causados por gua muito quente.
LM, LP, LMD e LPD
Parafuso de purga
TM00 3738 0994
Motores GRUNDFOS:
Todos os motores trifsicos GRUNDFOS podem ser
ligados a um conversor de frequncia.
Dependendo do tipo de conversor de frequncia, isto
pode causar um incremento no rudo do motor. Adicionalmente, pode sujeitar o motor a picos de tenso
nefastos.
Nota: Os motores GRUNDFOS tipos MG 71 e
MG 80 (1,5 kW, 2 plos), todos para tenses de alimentao at 440 V inclusiv (ver chapa de caractersticas do motor), devem ser protegidas contra
picos de tenso superiores a 650 V (valor de pico)
entre terminais de alimentao.
Recomenda-se a proteco de todos os outros motores GRUNDFOS MG e MMG contra picos de tenso superiores a 850 V.
Os distrbios mencionados ou seja, tanto o incremento de rudo como picos de tenso nefastos, podem ser eliminados pela instalao de um filtro LC
entre o conversor de frequncia e o motor.
Para mais informaes, por favor contacte o fornecedor do conversor de frequncia ou a GRUNDFOS.
Motores de outras marcas, no GRUNDFOS:
Por favor contacte a GRUNDFOS ou o fabricante do
motor.
Fig. 6
CLM e CDM
Parafuso de purga
TM00 3738 0994
6.1 Funcionamento com conversor de

frequncia
2. Lentamente abre a vlvula de isolamento do lado

da aspirao at que um fluxo constante de lquido saia pelo orifcio de purga.
3. Aperte o parafuso de purga e abra completamente as vlvulas de isolamento.
Sistemas abertos em que o nvel do lquido est
abaixo da aspirao da bomba:
A tubagem de aspirao e a bomba devem ser
cheias com lquido e purgadas antes de a bomba arrancar.
1. Feche a vlvula de isolamento do lado da compresso e abra a do lado da aspirao.
2. Desaperte o parafuso de purga.
3. Retire o bujo de uma das flanges da bomba, dependendo da sua localizao, e verta lquido pelo
orifcio de ferragem at que a tubagem de aspirao e a bomba estejam completamente cheios
com lquido.
4. Volte a colocar o bujo e aperte bem.
5. Reaperte o orifcio de purga.
A tubagem de aspirao pode ser parcialmente
cheia e purgada antes de ser ligado bomba. Um
dispositivo de ferragem pode tambm ser instalado
antes da bomba.
7.2 Verificar o sentido de rotao

No arranque a bomba para verificar o sentido de
rotao sem que esta tenha sido cheia com lquido.
LM, LP, LMD e LPD: O sentido de rotao
no deve ser verificado apenas com o motor, dado que necessrio um ajuste da
posio do veio sempre que o acoplamento tenha sido desmontado.
65
TM00 3739 2097
O sentido de rotao correcto indicado pelas setas

no suporte do motor, na cobertura do ventilador do
motor e/ou no corpo da bomba. Quando vista de
lado do ventilador, a bomba deve rodar como segue:
LM, LP,
LMD, LPD: Sentido contrrio dos ponteiros do
relgio.
CLM:
Sentido igual aos dos ponteiros do
relgio.
CDM:
Um motor em cada direco, ver fig. 7.
Fig. 7
7.4 Frequncia de arranques e paragens

Motores de potncia igual ou inferior a 4 kW no devem arrancar mais de 100 vezes por hora.
Os outros motores no devero fazer mais do que
20 arranques por hora.
Quando se utilizam bombas de cabea dupla em
funcionamento com apenas uma cabea, a bomba
de servio e bomba de reserva devem alternar a intervalos regulares, por exemplo todas as semanas,
afim de assegurar um mnimo idntico de horas de
servio para cada bomba. A alternncia pode ser
efectuada manualmente, ou automticamente mediante a utilizao de um controlador adequado.
Quando se utilizam bombas de cabea dupla na
bombagem de gua quente domstica, a bomba de
servio e bomba de reserva devem alternar a intervalos regulares, por exemplo todos os dias, afim de
evitar que uma das bombas possa bloquear devido
formao de depsitos (calcrio, etc.). Recomendase que a alternncia se faa automticamente.
8. Manuteno
7.3 Arranque
Antes de arrancar a bomba, abra completamente a
vlvula de isolamento do lado da aspirao e deixe a
do lado da compresso quase completamente fechada.
Arranque a bomba.
Purgue a bomba durante o arranque desapertando o
parafuso de purga no suporte do motor at que saia
um fluxo constante de lquido pelo orifcio de purga,
ver fig. 6.
Preste ateno direco do orifcio de
purga e assegure-se de que a gua que
escapa no causa danos a pessoas, ao
motor ou outros componentes.
Quando toda a tubagem do sistema estiver cheia
com lquido, lentamente abra a vlvula de isolamento do lado da compresso at estar completamente aberta.
Nota: Se as bombas estiverem equipadas com motores com potncias seleccionadas com base num
caudal mximo especifico, os motores podem entrar
em sobrecarga se a presso diferencial for inferior
esperada.
Mea o consumo do motor e compare o resultado
com a corrente nominal inscrita na chapa de caractersticas do motor. Em caso de sobrecarga, feche a
vlvula de isolamento do lado da compresso at
que o motor deixe de estar em sobrecarga.
aconselhvel verificar sempre o consumo do motor durante o arranque.
66
Antes de iniciar qualquer interveno na

bomba, certifique-se de que no h alimentao elctrica bomba, e de que no
pode ser ligada acidentalmente.
8.1 Lubrificao
A bomba isenta de manuteno.
Se a bomba tiver que ser drenada para um perodo
longo de inactividade, injecte algumas gotas de leo
de silicone no veio, entre o suporte do motor e o
acoplamento. Isto evitar a colagem das duas faces
do empanque.
LM, LP, LMD e LPD: Primeiro retire as proteces
do acoplamento.
Rolamentos do motor:
Na verso standard, a bomba equipada com um
motor sem copos de lubrificao. Portanto, os rolamentos do motor so isentos de manuteno.
Se a bomba for equipada com um motor provido de
copos de lubrificao, deve-se utilizar-se um lubrificante base de ltio apropriado para altas temperaturas.
8.2 Ajuste do veio (LM, LP, LMD e LPD)

Esta seco aplica-se apenas aos tipos LM, LP,
LMD e LPD, dado que nos tipos CLM e CDM o veio
no requer ajuste vertical.
Se o motor for desmontado durante a instalao ou
para reparao da bomba, o veio da bomba tem de
ser ajustado depois do motor ter sido recolocado no
lugra.
Proceda ao ajuste do veio da bomba como segue:
1. Liberte a forquilha espaadora desapertando o
seu parafuso de fixao.
2. Coloque os parafusos de sextavado interior no
acoplamento, sem apertar. Levante o acoplamento e o veio da bomba (na direco do motor)
utilizando uma chave de fendas ou ferramenta
similar, fig. 8.
9. Proteco contra congelamento
TM00 3740 0994
Fig. 8
3. Coloque a forquilha espaadora entre o suporte

do motor e o acoplamento. Baixe o acoplamento
(na direco da bomba), fig. 9.
Fig. 9
As bombas que no so utilizadas durante longos

perodos sujeitos a congelao, devem ser drenadas
a fim de evitar danos.
A bomba drenada desajeitando o parafuso de
purga no suporte do motor e removendo o bujo de
drenagem no corpo da bomba, fig. 11.
Deve ter-se o cuidado de assegurar de
que a gua que escapa no causa danos
a pessoas, ao motor ou outros componentes.
Fig. 11
Parafusos de sextavado interior
Torque
M6 x 20
13 Nm (1,3 kpm)
M8 x 25
31 Nm (3,1 kpm)
M10 x 25
62 Nm (6,2 kpm)
CLM e CDM
Bujo de
drenagem
TM00 3744 0994
4. Aperte os parafusos de sextavado interior no

acoplamento, a 5 Nm (0,5 kpm), assegurando
que as fendas entre os semi-acoplamentos so
iguais de ambos os lados. Aperte os parafusos
dois a dois (um lado de cada vez), fig. 10, com o
torque mencionado abaixo.
Bujo de
drenagem
TM00 3744 0994
TM00 3741 0994
LM, LP, LMD e LPD
No aperte o parafuso de purga nem volte a colocar

o bujo de drenagem, enquanto a bomba no voltar
a ser utilizada.
TM00 3742 0994
Fig. 10
5. Retire a forquilha espaadora e volte a coloc-la

no local apropriado, apertando o respectivo parafuso de fixao.
6. Monte as proteces do acoplamento.
67
10. Tabela de identificao de avarias

Antes de retirar a tampa da caixa de terminais e antes de qualquer interveno na bomba, assegure-se de que a alimentao elctrica foi desligada e que no pode ser acidentalmente ligada.
Avaria
Causa
1. O motor no arranca quando

parado.
a)
b)
c)
d)
Falha na alimentao elctrica.

Fusveis queimados.
Disparo trmico devido a sobrecarga.
Os contactos no arrancador no esto a fazer contacto ou a bobine
est queimada.
e) Fusveis do circuito de controle com defeito.
f) Avaria no motor.
2. Disparo trmico imediato

quando se liga a alimentao
elctrica.
a)
b)
c)
d)
e)
f)
3. Disparos trmicos ocasionais.
a) Regulao do trmico demasiado baixa.

b) Tenso de alimentao peridicamente demasiado baixa ou alta.
c) Presso diferencial na bomba demasiado baixa, ver seco
7.3 Arranque.
4. Ausncia de disparo trmico,

mas a bomba no roda.
a) Verifique pontos 1 a), b), d), e e).
5. O caudal da bomba no
constante.
a) Presso na aspirao demasiado baixa.

b) Tubagem de aspirao ou bomba parcialmente bloqueada por impurezas.
c) A bomba aspira ar.
6. A bomba roda mas no debita

gua.
a)
b)
c)
d)
e)
7. Ao ser desligada, a bomba

roda em sentido inversor. *)
a) Rotura na tubagem de aspirao.

b) Vlvula de reteno ou pesca avariada.
c) Vlvula de reteno ou pesca bloqueada em posio aberta ou
parcialmente aberta.
8. Fuga de gua no empanque.
a) Veio da bomba em posio incorrecta (apenas LM, LP, LMD e LPD).

b) Empanque defeituoso.
9. Rudo.
a) Ocorrncia de cavitao na bomba.

b) A bomba no roda livremente (resistncia por frico) devido a posio incorrecta do veio da bomba.
c) Funcionamento com conversor de frequncia:
Ver seco 6.1 Funcionamento com conversor de frequncia.
Ressonncia na instalao.
d) Corpos estranhos no interior da bomba.
10. A bomba funciona ininterruptamente (aplica-se apenas a

bombas com comando arranque/paragem automtico).
a)
b)
c)
d)
e)
f)
A presso de paragem regulada demasiado alta.

O consumo de gua maior do que o esperado.
Rotura na tubagem de compresso.
O sentido de rotao da bomba no correcto.
Tubagem, vlvulas ou filtro bloqueadas por impurezas.
Controlador da bomba defeituoso.
11. O perodo de funcionamento

demasiado longo (aplica-se
apenas a bombas com comando arranque/paragem automtico).
a)
b)
c)
d)
e)
A presso de paragem regulada demasiado alta.

Tubagem, vlvulas ou filtro bloqueadas por impurezas.
Bomba parcialmente bloqueada ou com incrustraes.
O consumo de gua maior do que o esperado.
Rotura na tubagem de compresso.
Um fusvel queimado.
Contactos do rel trmico defeituosos.
Ligaes dos cabos soltas ou defeituosas.
Enrolamentos do motor com defeito.
Bomba bloqueada mecnicamente.
Regulao do trmico demasiado baixa.
Tubagem de aspirao ou bomba bloqueada por impurezas.

Vlvula de reteno ou pesca bloqueada em posio fechada.
Rotura na tubagem de aspirao.
Ar na tubagem de aspirao ou na bomba.
Motor a rodar na direco inversa.
*) Em instalaes com bombas de cabea dupla com funcionamento de apenas uma cabea, a bomba de reserva rodar lentamente com frequncia.
68
11. Reparaes
Se a bomba tiver sido utilizada com um lquido prejudicial para a sade ou txico, a
bomba ser classificada como contaminada.
Se a GRUNDFOS for solicitada para reparao da
bomba, dever ser contactada com detalhes sobre o
lquido bombado, antes de a bomba ser entregue
para reparao. De outro modo a GRUNDFOS pode
recusar a aceitao da bomba para reparao.
Possveis custos de devoluo da bomba, so pagos pelo cliente.
Qualquer pedido de reparao (independentemente
de a quem for dirigido), dever incluir detalhes sobre
o lquido bombado, sempre que a bomba tiver sido
utilizada com lquidos prejudiciais sade ou txicos.
11.1 Flanges cegas
TM00 3745 0994
Para bombas de cabea dupla, encontra-se disponvel uma flange cega com uma junta para o alojamento da bomba, fig. 12.
Fig. 12
Se uma das bombas necessitar de reparao, colocada a flange cega, permitindo que a outra bomba
continue em funcionamento.
Para as bombas CDM, fornecido adicionalmente
um bujo para o bypass.
12. Clculo da presso mnima de

aspirao
A presso mnima de aspirao H em metros de
coluna de gua requerida durante o funcionamento,
de modo a evitar cavitao na bomba, pode ser calculada atravs da seguinte frmula:
pb
= Presso baromtrica em bar
(a presso baromtrica pode ser considerada 1 bar).
Em sistemas fechados, pb representa a
presso do sistema em bar.
NPSH = Net Positive Suction Head em metros de

coluna de gua. (A retirar da curva NPSH,
pg. 132 a 139, no ponto de maior caudal
que a bomba vai debitar.)
O caudal mximo no pode exceder os
valores apresentados para cada modelo
nas pg. 123 a 125.
= Perda de carga na tubagem de aspirao,
Hf
em metros de coluna de gua.
Hv
= Presso de vapor em metros de coluna de
gua, ver pg. 123.
tm = Temperatura do lquido.
= Margem de segurana = 0,5 metros de
Hs
coluna de gua.
Se o valor H calculado for positivo, a bomba pode
funcionar com uma altura de aspirao mxima de
H metros.
Se o valor H calculado for negativo, a bomba dever
funcionar com uma presso na aspirao de H metros, a fim de evitar a ocorrncia de cavitao.
Exemplo:
pb = 1 bar.
Modelo da bomba: LM 80-200/200, 50 Hz.
Caudal: 70 m/h.
NPSH (da pg. 133): 1,5 m.c.a.
Hf = 3,0 m.c.a.
Temperatura do lquido: +90C.
Hv (da pg. 123): 7,2 m.c.a.
H = p b x 10,2 NPSH Hf Hv Hs [m.c.a.].
H = 1 x 10,2 1,5 3,0 7,2 0,5 = 2,0 m.c.a.
Isto significa que a bomba ter de funcionar com
uma presso de 2,0 m.c.a. na aspirao.
Presso na aspirao calculada em bar:
2,0 x 0,0981 = 0,20 bar.
Presso na aspirao calculada em kPa:
2,0 x 9,81 = 19,6 kPa.
13. Desperdcio
O desperdcio deste produto ou peas deve ser considerado em conformidade com as seguintes directrizes:
1. Utilizar o local pblico para o efeito ou o servio
de recolha de sucata.
2. Em caso deste servio de recolha no existir ou
a impossibilidade de manuseamento deste produto, agradecemos que este produto ou quaisquer materiais do mesmo sejam entregues na
empresa GRUNDFOS ou servio de reparaes
mais prximo.
Sujeito a alteraes.
69

1.
1.1
1.2
2.
2.1
2.2
2.3
3.
3.1
4.
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
4.7
4.8
4.9
5.
5.1
5.2
5.3

LM, LP, LMD LPD
CLM CDM

-

fi
fi

5.4 fi fi
5.5
5.6 Bypass ()
6.

6.1 fi
7.
7.1
7.2
7.3
7.4 fi
8.
8.1
8.2 (LM, LP, LMD LPD)
9.

10.
11.
11.1
12. fi
fi
13. fi
70
70
70
71
71
71
72
72
72
72
72
72
72
72
72
73
73
73
73
73
73
73
74
74
74
75
75
75
75
75
76
76
77
77
77
77
78
79
80
80
80
81
fi
,
.

fi .
fi
LM, LP, LMD, LPD, CLM CDM
MG MMG
GRUNDFOS.

fi GRUNDFOS, fi
fi
fi .
1.
1.1
fi

,
.
fi :
fi
:
:
LMD, LPD:
CLM, CDM:

.

4 kW .

.

.
1.2

(, ).

fi .
LMD LPD:

fi .
fi fi
4 kW
, 1.
70
. 1
2.
LM, LP CLM
2.1 LM, LP, LMD LPD

TM00 3729 0994
LM D 100-125/ 136 A-F-A- BBUE

LM: 4fi
LP: 2fi
LMD, LPD CDM

fi
(DN)
TM00 3730 0994

(mm)

(mm)
fi
A = fi GG 25
G = fi GGG 50
fi
F =
fi
A =
4 kW

, 2.
. 2
fi

LM, LP CLM
2.2 CLM CDM
TM00 3731 0994
LMD, LPD CDM
CL M 125 -160-2.2(/6) A-F-A-BBUE

CL:
CD:
M: 4fi

fi
(DN)

(mm)
TM00 3732 0994
fi (kW)
6fi
fi
A = fi GG 25
G = fi GGG 50
fi
F =
fi
A =
fi

71
+140C
fi , fi CLM-G.
fi
G.
2.3
fi ,
. fi fi
fi
fi
,
, ,
123 125.

.
3.

(in-line) GRUNDFOS, - LM, LP, LMD,
LPD, CLM CDM -,
fi :
,
.

.

.
,
.
3.1
fi, ,
. fi
.
fi / fi ,
fi , .
fi
, fi fi .

fi
80C
fi
, ., .. .

-25C fi :
O fi fi

RUUE/GQQE.

fi fi
fi ,

.
72
4.
4.1
+40C.
4.2 -

,
fi
.
CLM-G fi GGG 50 fi
fi GG 25.
4.3

fi
LM, LMD
LP, LPD

RUUE, GQQE
CLM, CDM
BBUE, BQQE, GQQE
CLM-G
DAQE
[C]
[bar]
BUBE/BBUE
0 140
16
AUUE/BQQE/
BUUE
0 90
16
RUUE/GQQE
-25 90
16
DAQE
-40 140
20
fi
4.4 fi
NPSH (
132 139) + fi 0,5 m ..
fi fi
12.
4.5 fi
:
fi + fi

fi fi .
CLM-G , fi
16 bar.
fi :
fi
fi
fi
[kW]
[bar]
[bar]
0,25
4,9
6,0
0,37
4,9
6,1
0,55
4,9
6,5
0,75
4,9
6,7
4,9
6,2
CLM, CDM

4 kW
300 mm fi , 3.

fi 4 kW,
1 fi
,
, 3.

(, ).

fi .
. 3
0.25 - 4.0 kW
0,25 4,0 kW
5.5 - 45.0 kW
fi 4 kW
300
300mm
mm
11mm
1,1
TM00 3733 0994
LP, LPD
4.6

123 125, fi.
4.7
.
4.8
: 126 131.
:
.
4.9
122.
5.
5.1
fi, fi fi
fi.
,

.

/, fi
:
5.2

.
fi
fi ,
. CDM
fi fi
fi.
CLM, CDM
fi
LM, LP, LMD, CLM-G
fi
11 kW
15 kW
15 kW,

fi

73
fi
CDM
.

100%
fi fi . ,
.
fi fi fi fi
126 131.
5.3

LM LP: , fi
GRUNDFOS. .

126.
LMD, LPD:
,
fi . .
128.
74
CLM CDM:
fi
.

.
130
131.
5.4 fi fi
fi fi, fi 126 131
fi

.
, fi .
fi fi

.
5.5
,
fi
fi .
fi
, fi
fi .
fi
,
fi , 5.
. 5
TM00 2263 3393
m
11m
TM00 3736 0994
, fi, , fi
.
fi
/,

.
, fi

.
LMD LPD, fi
1
fi , 4.
. 4
5.6 Bypass ()

fi

/

.

,
bypass/
. ,
, . fi

10%
fi. fi
fi
.
6.
fi fi
.
fi
fi /
fi ,
fi fi.
fi fi.
fi
. fi

fi .

fi fi fi .

.
G GRUNDFOS
3 kW fi fi, TP 211.
.
fi
, 90.
(LM, LP, LMD LPD: ,

fi .
.)

.
. .
(LM, LP, LMD LPD: .)
fi
fi .

.
:
fi .
6.1 fi
GRUNDFOS:
GRUNDFOS

fi.
fi,
fi fi fi
. ,
.
: GRUNDFOS
MG 71 MG 80 (1,5 kW, fi) fi
440 V (
),
fi 650 V (
) .
fi MG MMG GRUNDFOS fi
850 V.
, ..
fi
fi
LC fi
.
fi ,

fi GRUNDFOS.
fi
GRUNDFOS:
GRUNDFOS .
7.
:
fi .
7.1
fi
fi :
1.

, 6.

fi
fi

.
,
fi
fi fi fi.
75
. 6
TM00 3738 0994
CLM CDM
2. - fi
fi fi
fi .
3.
() () fi.
fi
fi :
fi
fi
.
1.
fi
fi.
2. .
3. fi fi
,
fi fi fi
fi
fi.
4. .
5. .
fi fi
fi
. ,
.
7.2

fi.
LM, LP, LMD LPD: fi

fi
.
76

,
/
. fi ,
:
LM, LP,
LMD, LPD:
.
CLM:

.
CDM:

, 7.
. 7
TM00 3739 2097
TM00 3738 0994
LM, LP, LMD LPD
7.3
,
fi fi

fi .
.

fi
fi , 6.

fi
fi

.
,
fi fi fi fi.
fi,
-
.
:
fi
,
fi fi.

fi
. fi ,

.

.
8.

,
fi fi
fi fi .
:
1. fi fi fi .
2.
.
(
) fi
fi , 8.
. 8
TM00 3740 0994
fi fi 4 kW
fi fi 100
.
fi fi 20 .

,

, .. ,

.
fi
fi fi .

,
, ..
, fi
( , .).
fi .
3. fi
.
(
), 9.
. 9
TM00 3741 0994
7.4 fi
8.1
.
fi
, fi fi

. fi
.
LM, LP, LMD LPD:
.
:
, ,
fi. ,
.

fi, fi
.
4.
5 Nm (0,5 kpm)
fi
. (
), 10,
.

M6 x 20
13 Nm (1,3 kpm)
M8 x 25
31 Nm (3,1 kpm)
M10 x 25
62 Nm (6,2 kpm)
. 10
fi fi LM,
LP, LMD LPD
CLM CDM .

fi ,
.
TM00 3742 0994
8.2 (LM, LP, LMD LPD)
77
5. fi fi .
6. .
9.

fi , .

fi
, 11.

fi
fi
.
,
fi fi fi fi.
. 11
TM00 3744 0994
LM, LP, LMD LPD
TM00 3744 0994
CLM CDM

fi .
78
10.
/fi , fi fi fi fi
.
fi
1.
fi .
)
)
)
)
.
.
fi fi.

fi.
) .
) fi.
2. fi
fi fi
.
)
)
)
)
)
)
3. fi
fi .
) fi .
) .
) ,
7.3 .
.
fi .
.
.
.
fi .
4. fi,
) 1 ), ), ) ).
.
5.
.
) fi .
) fi/
fi .
) fi .
6. ,
fi.
) fi/
fi .
) ()
fi.
) fi.
) fi .
) .
7.
fi
fi. *)
) fi.
) .
)
fi.
8.
.
)
(LM, LP, LMD LPD fi).
) fi.
9. fi.
) .
) ( ) fi
.
) fi:
6.1 fi.
.
) .
10.
(fi fi

fi /).
)
)
)
)
)
.
fi fi.
.
.
, fi
.
) , ,
fi.
79
fi
11.
(fi
fi fi /
).
) .
) ,
fi .
) .
) fi fi.
) .
*) fi fi ,
.
11.
fi
fi, .
fi GRUNDFOS ,
fi fi
fi. , GRUNDFOS
.
.
fi,
( )
fi
.
11.1
TM00 3745 0994
,
,
12.
. 12
,

.
CDM, fi
bypass ().
80
12. fi
fi
H fi H m
fi :
H = pb x 10,2 - NPSH - Hf - Hv - Hs
pb
= B bar.
(H
1 bar.)
pb bar.
NPSH = fi
m .. ( fi
NPSH, 132 139,
).

123 125.
Hf
= fi m ..
Hv
= m ..,
123.
tm = .
= = 0,5 Hs
fi .
fi ,

fi fi m ..
fi ,
fi m ..
fi .
:
pb = 1 bar.
: LM 80-200/200, 50 Hz.
: 70 m 3/h.
NPSH (fi 133): 1,5 m ..
Hf = 3,0 m ..
: +90C.
Hv (fi 123): 7,2 m ..
H = pb x 10,2 - NPSH - Hf - Hv - Hs [m .].
H = 1 x 10,2 - 1,5 - 3,0 - 7,2 - 0,5 = -2,0 m ..
fi fi fi 2,0.
fi fi bar:
2,0 x 0,0981 = 0,20 bar.
fi fi kPa:
2,0 x 9,81 = 19,6 kPa.
13. fi
fi fi fi :
1. fi .
2.

fi fi,
fi
GRUNDFOS.
fi .
81
INHOUD
1. Levering en behandeling
Pagina
1.
Levering en behandeling
82
1.1 Levering
82
1.2 Behandeling
82
2.
Type-aanduiding
83
2.1 LM, LP, LMD en LPD
83
2.2 CLM en CDM
83
2.3 Diameter van de waaier
83
3.
Toepassingen
83
3.1 Te verpompen vloeistoffen
84
4.
Technische specificaties
84
4.1 Omgevingstemperatuur
84
4.2 Vloeistoftemperatuur algemeen
84
4.3 Maximaal werkdruk
84
4.4 Minimale inlaatdruk
84
4.5 Maximale inlaatdruk
84
4.6 Maximale capaciteit
84
4.7 Elektrische specificaties
84
4.8 Afmetingen en gewichten
84
4.9 Geluidsniveau
84
5.
Installatie
85
5.1 Plaats van de pomp
85
5.2 Aansluiting
85
5.3 Voetplaat voor montage op fundatie
86
5.4 Monteren op betonnen voetstuk
86
5.5 Leidingen
86
5.6 Bypass
86
6.
Elektrische aansluitingen
86
6.1 Gebruik van een frequentie-omvormer
87
7.
In bedrijf nemen
87
7.1 Ontluchten
87
7.2 Controleren van de draairichting
87
7.3 Starten
88
7.4 Aantal malen starten en stoppen
88
8.
Onderhoud
88
8.1 Smering
88
8.2 Afstellen van de pompas
(LM, LP, LMD en LPD)
88
9.
Bescherming tegen bevriezing
89
10. Opsporen van storingen
90
11. Service
91
11.1 Blinde flenzen
91
12. Berekenen van de minimale inlaatdruk 91
13. Afvalverwijdering
91
1.1 Levering
De pompen worden door de fabriek geleverd in een
doos met houten bodem, speciaal ontworpen voor
vervoer met behulp van een vorkheftruck of een vergelijkbaar voertuig.
De pompen worden geleverd met:
Alle typen:
Extra:
LMD, LPD:
CLM, CDM:
Installatie- en bedieningsinstructies.
Hijsogen voor motoren van 4 kW en
meer.
Twee verwijderbare voetplaten.
En verwijderbare voetplaat.
1.2 Behandeling
Aan de grote motoren zijn hijsogen gemonteerd die gebruikt kunnen worden om
de pompkop daaraan op te takelen (motor,
lantaarnstuk en waaier). De hijsogen mogen beslist niet worden gebruikt om de
gehele pomp van zijn plaats te tillen.
LMD en LPD: Het centraal aangebrachte
draadgat van het pomphuis mag beslist
niet worden gebruikt voor hijsdoeleinden,
omdat het draadgat zich beneden het
zwaartepunt van de pomp bevindt. Het is
dus niet bedoeld om daarin bijvoorbeeld
een hijsoog te schroeven.
Om pompen met motoren die kleiner zijn dan 4 kW te
hijsen, dient u gebruik te maken van een geschikte
hijsvoorziening (zie afb. 1).
Afb. 1
TM00 3729 0994
LM, LP en CLM
82
TM00 3730 0994
LMD, LPD en CDM

Alvorens de pomp te installeren dient u
deze installatie- en bedieningsinstructies
zorgvuldig te bestuderen. De installatie en
bediening dienen volgens de in Nederland/
Belgi geldende regels en met kennis van
zaken plaats te vinden.
Deze instructies zijn van toepassing op de pompen
van het type LM, LP, LMD, LPD, CLM en CDM, die
zijn uitgerust met een GRUNDFOS-motor van het
type MG of MMG. Indien de motor van andere makelij is dan GRUNDFOS, kunnen de motorgegevens afwijken van de gegevens die in deze instructies staan
vermeld.
Om pompen met motoren van 4 kW en groter te hijsen, dient u gebruik te maken van een geschikte
hijsvoorziening (zie afb. 2).
Afb. 2
2.2 CLM en CDM

Voorbeeld
CL M 125 - 160 -2.2 (/6) A-F -A-BBUE
Pomp-range
CL: enkele pomp
CD: dubbelpomp
LM, LP en CLM
TM00 3731 0994
M: vierpolige motor
Nominale diameter zuigen persaansluitingen (DN)
Werkelijke waaierdiameter
(mm)
Motorvermogen (kW)
Zespolige motor
Code pompuitvoering
A = Pomphuis van GG 25
G = Pomphuis van GGG 50
LMD, LPD en CDM
TM00 3732 0994
Code leidingaansluiting
F = Flens aansluiting
2. Type-aanduiding
Zie typeplaatje van de pomp.
2.1 LM, LP, LMD en LPD

Voorbeeld
LM D 100 - 125 / 136 A-F -A-BBUE
Pomp-range
LM: vierpolige motor
LP: tweepolige motor
Code materialen
A = Standaard versie
Code asafdichting en rubber pomponderdelen
Wanneer de pompuitvoeringen voor temperaturen
hoger dan +140C afwijken van de basistypen, is dit
in het vervolg aangegeven met CLM-G.
De aanvullende code voor de pompuitvoering in bovenstaande pompsleutel is dan ook G.
2.3 Diameter van de waaier

Op verzoek van de klant kan de diameter van de
waaier zijn aangepast voor een bepaald werkpunt. In
dat geval wijkt de werkelijke waaierdiameter af van
de standaarddiameter die in verkoopcatalogi, specificatiebladen e.d. en in deze instructies staat vermeld
(zie p. 123 tot 125).
De werkelijke diameter van de waaier staat vermeld
op het typeplaatje van de pomp.
Dubbelpomp
3. Toepassingen
Nominale diameter zuigen

persaansluitingen (DN)
Eentraps in-line centrifugaalpompen van het type

LM, LP, LMD, LPD, CLM en CDM zijn ontworpen
voor de volgende toepassingen:
circulatie in verwarmingssystemen, incl. stads- en
kasverwarming.
circulatie in ventilatie- en airconditioningssystemen.
circulatie in koelsystemen.
distributie en drukverhoging in watervoorzieningssystemen.
circulatie en drukverhoging in industrile systemen.
Nominale waaierdiameter (mm)

Werkelijke waaierdiameter (mm)
Code pompuitvoering
A = Pomphuis van GG 25
G = Pomphuis van GGG 50
Code leidingaansluiting
F = Flens aansluiting
Code materialen
A = Standaard versie
Code asafdichting en rubber pomponderdelen
83
3.1 Te verpompen vloeistoffen
4.4 Minimale inlaatdruk
Dunne, niet-agressieve en niet-explosieve vloeistoffen die geen vaste deeltjes of vezels bevatten. De
vloeistof mag de pompmaterialen niet chemisch aantasten.
Voor het pompen van vloeistoffen met een hogere
soortelijke massa en/of viscositeit dan water dienen
motoren met een dienovereenkomstig groter vermogen toegepast te worden (indien nodig).
De gekozen O-ringen en de mechanische asafdichting dienen geschikt te zijn voor de te verpompen
vloeistof.
Het kan nodig zijn speciale asafdichtingen te gebruiken voor behandeld water dat warmer is dan 80C
en waaraan middelen zijn toegevoegd om corrosie,
kalkafzettingen e.d. te voorkomen (bijv. in verwarmings- en ventilatiesystemen).
In koelinstallaties kunnen de pompen toegepast worden voor temperaturen tot 25C, mits wordt voldaan
aan de volgende condities:
Bij glycolmengsels wordt geadviseerd asafdichtingstype RUUE/GQQE toe te passen.
De pompen dienen met de pompas horizontaal
genstalleerd te worden om te voorkomen dat de
as vast vriest tijdens stilstand, door condenswater
dat in de asafdichting loopt.
Overeenkomstig de NPSH-curve (zie p. 132 tot 139)

+ een veiligheidsmarge van minimaal 0,5 m vloeistofkolom.
Hoe de minimale inlaatdruk wordt berekend, leest u
in hoofdstuk 12.
4.1 Omgevingstemperatuur
Maximaal +40C.
4.2 Vloeistoftemperatuur algemeen

Voor bepaalde gietijzeren pomptypen geldt, afhankelijk van de toepassing, een wettelijk vastgestelde
maximum vloeistoftemperatuur.
Het pomphuis van de type CLM-G is vervaardigd van
gietijzer GGG 50, alle andere pomphuizen van
GG 25.
4.3 Maximaal werkdruk

Asafdichting
LM, LMD
LP, LPD

RUUE, GQQE
CLM, CDM
BBUE, BQQE, GQQE
CLM-G
DAQE
Vloeistoftemperatuur
[C]
Maximale
werkdruk
[bar]
BUBE/BBUE
0 tot 140
16
AUUE/BQQE/
BUUE
0 tot 90
16
RUUE/GQQE
25 tot 90
16
DAQE
40 tot 140
20
Asafdichting
84
Pomp in bedrijf:
De werkelijke inlaatdruk + de druk terwijl de pomp tegen een gesloten afsluiter draait, dient altijd lager te
zijn dan de maximaal werkdruk.
De maximale inlaatdruk van de type CLM-G is echter
16 bar.
Pomp niet in bedrijf:
Maximale inlaatdruk
Motoras
horizontaal
Motoras
verticaal
[bar]
[bar]
0,25
4,9
6,0
0,37
4,9
6,1
0,55
4,9
6,5
0,75
4,9
6,7
4,9
6,2
Motorvermogen
[kW]
CLM, CDM
4. Technische specificaties
Pomptype
4.5 Maximale inlaatdruk
LP, LPD
1,1
4.6 Maximale capaciteit

De maximale capaciteit mag de waarden die op de
paginas 123 tot 125 voor de afzonderlijke pompen
staan aangegeven, niet overschrijden. Gebeurt dat
wel, dan kan cavitatie en overbelasting optreden.
4.7 Elektrische specificaties

Zie het typeplaatje van de motor.
4.8 Afmetingen en gewichten

Afmetingen: zie p. 126 tot 131.
Gewichten: zie het etiket op de verpakking.
4.9 Geluidsniveau
Zie p. 122.
5. Installatie
CLM, CDM
Motorvermogen
De pomp dient te worden opgesteld op een droge,

goed geventileerde maar vorstvrije plaats.
Bij het pompen van hete vloeistoffen dient
u ervoor te zorgen dat niemand per ongeluk met hete oppervlakken in aanraking
kan komen.
Voor inspectie van de motor/pompkop, dient boven
de motor een minimum afstand van toepassing te
zijn. Deze afstand bedraagt:
300 mm voor motoren van ten hoogste 4 kW
(afb. 3).
1 m voor motoren groter dan 4 kW bij gebruik van
hijstoestellen (afb. 3).
Afb. 3
0,25 tot 4,0 kW
11
mm
TM00 3733 0994
300
300mm
mm
Groter dan 4 kW
5.2 Aansluiting
Pijlen op het pomphuis geven aan in welke richting
de vloeistof door de pomp stroomt.
De pomp kan in horizontale of verticale leidingen
worden genstalleerd, afhankelijk van het pomptype
en de motorgrootte. Monteer een CDM-pomp vooral
niet met de persaansluiting naar beneden in een verticale leiding, omdat dan de ingebouwde wisselklep
geluidsoverlast kan opleveren.
Inbouw positie
Alle
LM, LP, LMD, CLM-G
Motorvermogen
Inbouw positie
11 kW
15 kW
15 kW,
met
ondersteuning
van het
totale
gewicht
Door de pomp op trillingsabsorberend materiaal te
plaatsen, kan voortplanting van (geluids)trillingen
worden voorkomen.
Wanneer de pomp met de pompas horizontaal wordt
geinstalleerd, dient de motor en het lantaarnstuk zo
te worden gedraaid, dat de ontluchting aan de bovenkant en de aansluiting voor de lekleiding aan de
onderkant is gesitueerd.
Aan weerszijden van de pomp dienen afsluiters te
worden gemonteerd om te voorkomen dat het systeem afgetapt moet worden wanneer de pomp
schoongemaakt of gerepareerd dient te worden.
Installeer bij LMD- en LPD-pompen aan de afvoerzijde een leiding van ten minste 1 m lengte die eenvoudig kan worden gedemonteerd. U kunt dan bij de
wisselklep zonder dat het nodig is de gehele pomp te
verwijderen (afb. 4).
Afb. 4
11mm
TM00 3736 0994
5.1 Plaats van de pomp
De wisselklep van de CDM-pompen is te bereiken

door het deksel van de klep te verwijderen.
De wisselklep van een dubbelpomp sluit
mogelijk niet onder alle bedrijfsomstandigheden 100% af. Een dergelijke klep is dan
ook niet geschikt als terugslagklep in het
leidingsysteem.
Zie p. 126 tot 131 voor inbouwlengten en flensafmetingen.
85
5.3 Voetplaat voor montage op fundatie
5.6 Bypass
LM en LP: Aan de onderzijde van het pomphuis zijn

twee tapgaten aangebracht. Deze dienen om een
GRUNDFOS-voetplaat aan de pomp te bevestigen.
De voetplaat is verkrijgbaar als accessoire.
Zie p. 126 voor de plaats van de gaten in de pomp
en de gaten voor de funderingsbouten in de voetplaat.
LMD en LPD: Aan de onderzijde van het pomphuis
zijn vier tapgaten aangebracht. Deze dienen om de
twee standaard bijgeleverde voetplaten aan de pomp
te bevestigen.
Zie p. 128 voor de plaats van de gaten voor de funderingsbouten in de voetplaat.
CLM en CDM: Aan de onderzijde van het pomphuis
zijn drie tapgaten aangebracht. Deze dienen om de
standaard bijgeleverde voetplaat aan de pomp te bevestigen.
Zie p. 130 tot 131 voor de plaats van de gaten voor
de funderingsbouten in de voetplaat.
5.4 Monteren op betonnen voetstuk

De afmetingen en de constructie van het voetstuk
waarop een pomp moet worden gemonteerd, dienen
overeen te komen met de gegevens op p. 126 tot
131. De trillingsdempende kurkplaat voorkomt de
voortplanting van (geluids)trillingen.
Alternatief: de pomp op trillingsabsorberend materiaal plaatsen.
De voortplanting van (geluids)trillingen kan nog meer
worden beperkt door aan weerszijden van de pomp
trillingsdempers aan te brengen.
5.5 Leidingen
TM00 2263 3393
Let er bij het installeren van leidingen op dat het

pomphuis niet door de leidingen wordt belast.
Ten aanzien van het formaat van de zuigen de
persleidingen moet rekening worden gehouden met
de inlaatdruk van de pomp.
Installeer de leidingen zodanig dat er - vooral aan de
zuigzijde van de pomp - geen luchtbellen kunnen
ontstaan (afb. 5).
Afb. 5
86
De pomp mag niet tegen een gesloten

persafsluiter draaien, omdat daardoor de
temperatuur stijgt en er in de pomp stoomvorming optreedt waardoor de pomp beschadigd kan raken.
Indien er enig gevaar bestaat dat de pomp tegen een
gesloten persafsluiter draait, dient een bypass/aftap
op de persleiding te worden gemonteerd, zodat er altijd een kleine hoeveelheid vloeistof blijft stromen.
De aftap kan bijvoorbeeld worden aangesloten op
een reservoir. De minimale capaciteit mag nooit lager zijn dan 10% van de capaciteit bij maximaal rendement. De capaciteit en de opvoerhoogte bij maximaal rendement staan vermeld op het typeplaatje
van de pomp.
6. Elektrische aansluitingen
De pomp dient door een gekwalificeerde elektricin
volgens de in Nederland/Belgi geldende regels te
worden aangesloten.
Alvorens het deksel van de klemmenkast
te verwijderen of de pomp te verwijderen/
te ontmantelen, dient u er zeker van te zijn
dat de voedingsspanning naar de pomp is
afgeschakeld.
De pomp moet op een externe schakelaar
worden aangesloten.
De bedrijfsspanning en frequentie staan vermeld op
het typeplaatje. Controleer of de motor geschikt is
voor de te gebruiken voeding.
Eenfasemotoren zijn uitgerust met een thermische
schakelaar. Voor dit type motor is geen extra motorbeveiliging vereist.
Driefasenmotoren dienen op een motorbeveiliging te
worden aangesloten.
De GRUNDFOS driefasenmotoren, type MG met een
vermogen vanaf 3 kW, zijn uitgerust met een thermistor TP 211. Zie de instructie in de klemmenkast
van de motor.
De klemmenkast kan in vier posities worden gezet
(in stappen van 90).
(LM, LP, LMD en LPD: Verwijder indien nodig de
koppelingsbeschermers met behulp van een schroevedraaier. Verwijder de koppeling niet.)
Verwijder de bouten waarmee de motor aan de
pomp is bevestigd. Plaats de motor in de vereiste
positie. Monteer de bouten en draai deze vast.
(LM, LP, LMD en LPD: Monteer de koppelingsbeschermers.)
De elektrische aansluiting dient te worden uitgevoerd overeenkomstig het schema aan de binnenzijde van het deksel van de klemmenkast.
De motoren van dubbelpompen worden afzonderlijk
aangesloten.
N.B.: Start de pomp niet zolang deze nog niet met
vloeistof is gevuld en nog niet is ontlucht.
Afb. 6
GRUNDFOS-motoren:
Alle driefasenmotoren van GRUNDFOS kunnen op
een frequentie-omvormer worden aangesloten.
Afhankelijk van het gebruikte type omvormer is het
mogelijk dat de motor hierdoor meer geluid maakt.
Bovendien kan de motor worden blootgesteld aan
schadelijke spanningspieken.
N.B.: Motoren van het type MG 71 en MG 80
(1,5 kW, tweepolig) - alle bestemd voor een voedingsspanning tot 440 V (zie typeplaatje motor) - dienen tussen de aansluitklemmen van de voeding te
worden beveiligd tegen spanningspieken die meer
dan 650 V bedragen (piekwaarde).
Het verdient aanbeveling alle andere MG- en MMGmotoren te beveiligen tegen spanningspieken van
meer dan 850 V.
Bovengenoemde storingen (geluid, spanningspieken) kunnen worden voorkomen door een LC-filter te
monteren tussen de frequentie-omvormer en de motor.
Neem voor meer informatie contact op met de leverancier van de frequentie-omvormer of met GRUNDFOS.
Motoren van andere makelij dan GRUNDFOS:
Neem contact op met GRUNDFOS of met de motorfabrikant.
LM, LP, LMD en LPD
7. In bedrijf nemen
N.B.: Start de pomp pas op wanneer deze met vloeistof is gevuld en is ontlucht.
7.1 Ontluchten
Gesloten systemen of open systemen waarbij het
vloeistofpeil zich boven de pompinlaat bevindt:
1. Sluit de persafsluiter en draai de ontluchtingsschroef in het lantaarnstuk los (zie afb. 6).
Let op in welke richting de ontluchtingsopening wijst en zorg ervoor dat het ontsnappende water geen personen kan
verwonden of schade kan toebrengen aan
de motor of andere onderdelen.
Bij warmwaterinstallaties dient in het bijzonder rekening te worden gehouden met
het gevaar van kokendheet water.
Ontluchtingsschroef
TM00 3738 0994
6.1 Gebruik van een frequentie-omvormer
Ontluchtingsschroef
TM00 3738 0994
CLM en CDM
2. Open langzaam de afsluiter in de zuigleiding totdat de vloeistof gelijkmatig uit de ontluchtingsopening stroomt.
3. Draai de ontluchtingsschroef vast en open de afsluiter(s) volledig.
Open systemen waarbij het vloeistofpeil zich onder de pompinlaat bevindt:
Voordat de pomp gestart mag worden, dienen de
zuigleiding en de pomp met vloeistof gevuld en ontlucht te zijn.
1. Sluit de persafsluiter en open de afsluiter in de
zuigleiding.
2. Draai de ontluchtingsschroef los.
3. Verwijder de plug uit een van de pompflenzen (afhankelijk van de plaats van de pomp). Giet vloeistof door de ontluchtingsopening naar binnen
totdat de zuigleiding en de pomp volledig zijn gevuld.
4. Breng de plug terug op zijn plaats en zorg dat
deze stevig vast zit.
5. Draai de ontluchtingsschroef weer vast.
Aansluiting op de pomp kan plaatsvinden wanneer
de zuigleiding enigszins met water gevuld en ontlucht is. Voor de pomp kan ook een ontluchtingsvoorziening worden genstalleerd (bijv. een handmembraanpomp).
7.2 Controleren van de draairichting

Start de pomp pas op om de draairichting te controleren wanneer deze volledig met vloeistof is gevuld.
LM, LP, LMD en LPD: De draairichting mag
alleen bij een compleet gemonteerde
pomp worden gecontroleerd. Eerst moet
namelijk de pompas met behulp van de
koppeling worden gepositioneerd.
87
TM00 3739 2097
Pijlen op het lantaarnstuk, de beschermkap van de

motorventilator en/of het pomphuis geven de juiste
draairichting aan. Gezien vanaf de ventilator dient de
pomp in de volgende richting te draaien:
LM, LP,
LMD, LPD: linksom.
CLM:
rechtsom.
CDM:
n motor in willekeurige richting
(zie afb. 11).
Afb. 7
7.4 Aantal malen starten en stoppen

Motoren die kleiner zijn dan 4 kW mogen niet vaker
dan 100 maal per uur worden gestart.
Andere motoren mogen niet vaker dan 20 maal per
uur worden gestart.
Wanneer bij een dubbelpomp slechts n van beide
pompen wordt gebruikt, dienen de in werking zijnde
pomp en de standby-pomp regelmatig (eenmaal per
week) te worden gewisseld om het aantal bedrijfsuren gelijkmatig over beide pompen te verdelen.
Wanneer een daartoe geschikte pompregeling is
genstalleerd, kan de pompwisseling automatisch
plaatsvinden. Is dat niet het geval, dan dient de wisseling handmatig te worden uitgevoerd.
Wanneer een dubbelpomp wordt gebruikt voor warm
huishoudelijk water, dienen de in werking zijnde
pomp en de standby-pomp regelmatig (eenmaal per
dag) te worden gewisseld om te voorkomen dat de
standby-pomp verstopt raakt door kalkafzettingen
e.d. Automatische pompwisseling is wenselijk.
8. Onderhoud
7.3 Starten
Alvorens de pomp te starten, dient u de afsluiter aan
de zuigzijde van de pomp volledig te openen en de
persafsluiter vrijwel gesloten te laten.
Start de pomp.
Ontlucht de pomp tijdens het starten door de ontluchtingsschroef in het lantaarnstuk zover los te
draaien dat er een gelijkmatige stroom vloeistof uit
de ontluchtingsopening stroomt (zie afb. 6).
Let op in welke richting de ontluchtingsopening wijst en zorg ervoor dat het ontsnappende water geen personen kan
verwonden of schade kan toebrengen aan
de motor of andere onderdelen.
Wanneer de leidingen gevuld zijn met vloeistof,
opent u langzaam de persafsluiter, totdat deze geheel geopend is.
N.B.: Wanneer het vermogen van de pompmotor is
geselecteerd op grond van een specifieke maximum
capaciteit, kan de motor overbelast raken wanneer
het drukverschil lager is dan voorzien.
Meet het stroomverbruik van de motor en vergelijk
de uitkomst met de nominale stroom die op het typeplaatje van de motor staat vermeld. Bij overbelasting
van de motor kunt u de persafsluiter smoren totdat
de motor niet langer overbelast is.
Controleer tijdens het starten altijd hoeveel stroom
de motor verbruikt.
88
Voordat u met werkzaamheden aan de

pomp begint, dient u er zeker van te zijn
dat de voedingsspanning naar de pomp is
afgeschakeld en niet per ongeluk kan worden ingeschakeld.
8.1 Smering
De pomp is onderhoudsvrij.
Een pomp die voor een lange periode uit bedrijf genomen wordt, dient te worden geleegd. Injecteer vervolgens enkele druppels siliconenolie op de as tussen het lantaarnstuk en de koppeling. Zo wordt voorkomen dat de asafdichting gaat kleven.
LM, LP, LMD en LPD: Verwijder eerst de koppelingsbeschermers.
Motorlagers:
De pomp is standaard uitgerust met een motor zonder smeernippels. Dergelijke motoren zijn onderhoudsvrij.
Motoren die van smeernippels zijn voorzien, dienen
te worden gesmeerd met een hoge-temperatuurvet
op basis van lithium.
8.2 Afstellen van de pompas

(LM, LP, LMD en LPD)
Dit hoofdstuk is alleen van toepassing op de typen
LM, LP, LMD en LPD, aangezien de ashoogte van
CLM- en CDM-pompen niet afgesteld hoeft te worden.
Wanneer de motor is vervangen of in verband met
het repareren van de pomp, moet de pompas worden afgesteld.
Stel de pompas als volgt af:
1. Draai de bevestigingsschroef van de gaffel los en
verwijder de gaffel.
4. Draai de inbusbouten aan tot 5 Nm en zorg ervoor dat de openingen aan beide kanten van de
koppelinghelften even groot zijn. Draai de
schroeven twee aan twee aan (eerst de ene kant
en vervolgens de andere), tot het in onderstaande tabel aangegeven aanhaalmoment (afb.
10).
Inbusbout
Aanhaalmoment
M6 x 20
13 Nm (1,3 kpm)
M8 x 25
31 Nm (3,1 kpm)
M10 x 25
62 Nm (6,2 kpm)
Pompen die tijdens vorstperioden niet worden gebruikt, dienen te worden geleegd. Zo wordt voorkomen dat ze worden beschadigd doordat het water in
de pomp bevriest.
Leeg de pomp door de ontluchtingsschroef in het
lantaarnstuk los te draaien en de aftapplug uit het
pomphuis te verwijderen (afb. 11).
Zorg ervoor dat het ontsnappende water
geen personen kan verwonden of schade
kan toebrengen aan de motor of andere
onderdelen.
Afb. 11
LM, LP, LMD en LPD
TM00 3744 0994
TM00 3741 0994
3. Plaats de gaffel tussen het lantaarnstuk en de

koppeling. Breng de koppeling omlaag, in de richting van de pomp (afb. 9).
Afb. 9
9. Bescherming tegen bevriezing
Aftapplug
CLM en CDM
TM00 3744 0994
TM00 3740 0994
2. Monteer de inbusbouten in de koppeling, zonder

ze vast te zetten. Breng de koppeling en de pompas omhoog - met behulp van een schroevedraaier of een vergelijkbaar stuk gereedschap - in
de richting van de motor (afb. 8).
Afb. 8
Aftapplug
Draai de ontluchtingsschroef niet vast en breng de

aftapplug weer aan totdat de pomp opnieuw in gebruik wordt genomen.
TM00 3742 0994
Afb. 10
5. Verwijder de gaffel en zet deze weer vast met behulp van de bevestigingsschroef.
6. Monteer de koppelingsbeschermers.
89
10. Opsporen van storingen

Alvorens het deksel van de klemmenkast te verwijderen of de pomp te verwijderen/te ontmantelen,
dient u er zeker van te zijn dat de voedingsspanning naar de pomp is afgeschakeld. Wees er zeker
van dat de spanning niet kan worden ingeschakeld tijdens het werken aan de pomp.
Storing
Oorzaak
1. Motor draait niet na gestart te zijn.
a)
b)
c)
d)
Stroomstoring.
Zekeringen zijn doorgebrand.
Motorbeveiliging heeft de motor uitgeschakeld.
Hoofdcontacten van de motorbeveiliging maken geen contact of de spoel
is defect.
e) Zekeringen van het stuurstroomcircuit zijn defect.
f) Motor is defect.
2. Motorbeveiliging schakelt
de motor uit zodra de voedingsspanning is ingeschakeld.
a)
b)
c)
d)
e)
f)
de motor af en toe uit.
a) Instelling is te laag.
b) Voedingsspanning geregeld te hoog of te laag.
c) Drukverschil over pomp te laag (zie paragraaf 7.3 Starten).
de motor niet uit, maar de
pomp draait niet.
a) Controleer 1 a), b), d) en e).
5. Pompcapaciteit niet constant.
a) Inlaatdruk van de pomp is te laag.

b) Zuigleiding/pomp is gedeeltelijk geblokkeerd door verontreinigingen.
c) Pomp zuigt lucht aan.
6. Pomp draait, maar er komt

geen water uit.
a)
b)
c)
d)
e)
7. Pomp draait achteruit na

uitgeschakeld te zijn. *)
a) Lekkage in de zuigleiding.
b) Voetklep of terugslagklep/wisselklep is defect.
c) Voetklep of terugslagklep/wisselklep is geblokkeerd in staat geheel of gedeeltelijk open.
8. Lekkage van de asafdichting.
a) Positie van de pompas is niet geheel juist

(alleen bij LM, LP, LMD en LPD).
b) Asafdichting is defect.
9. Geluid.
a) In de pomp treedt cavitatie op.

b) De pomp draait niet soepel (pompas staat niet goed).
c) Werking van de frequentie-omvormer:
Zie paragraaf 6.1 Gebruik van een frequentie-omvormer.
In de installatie resoneert iets.
d) Vreemde voorwerpen in de pomp.
10. Pomp draait continu (alleen bij pompen met automatische start/stop).
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Uitschakeldruk is te hoog ingesteld.

Waterverbruik is hoger dan voorzien.
Lekkage in de persleiding.
Motor draait in de verkeerde richting.
Leidingen, kleppen, afsluiters of filter geblokkeerd door verontreinigingen.
Pompregeling (indien aanwezig) is defect.
11. Pomp is te lang in bedrijf

(alleen bij pompen met
automatische start/stop).
a)
b)
c)
d)
e)
Uitschakeldruk is te hoog ingesteld.

Leidingen, kleppen, afsluiters of filter geblokkeerd door verontreinigingen.
Pomp is gedeeltelijk geblokkeerd of verkalkt.
Waterverbruik is hoger dan voorzien.
Lekkage in de persleiding.
En zekering is doorgebrand.
Contacten in motorbeveiliging van de motor zijn defect.
Kabelaansluiting zit los of is defect.
Motorwikkeling is defect.
Pomp is mechanisch geblokkeerd.
Instelling is te laag.
Zuigleiding/pomp is geblokkeerd door verontreinigingen.

Voetklep of terugslagklep/wisselklep is geblokkeerd in gesloten positie.
Lekkage in de zuigleiding.
Lucht in de zuigleiding of de pomp.
Motor draait in de verkeerde richting.
*) Wanneer in een installatie met een dubbelpomp slechts n pompkop in werking is, zal de standby-pomp
vaak langzaam draaien.
90
11. Service
Indien een pomp is gebruikt voor een
vloeistof die schadelijk is voor de gezondheid, wordt deze pomp als verontreinigd
beschouwd.
Wanneer GRUNDFOS wordt verzocht een pomp een
servicebeurt te geven, dienen alle gegevens over de
gepompte vloeistof enz. aan GRUNDFOS te worden
overhandigd voordat de pomp aan GRUNDFOS
wordt geretourneerd. Gebeurt dat niet, dan kan
GRUNDFOS weigeren de pomp een servicebeurt te
geven.
Eventuele kosten voor het retourneren van de pomp
zijn voor rekening van de klant.
Indien de pomp is gebruikt voor vloeistoffen die
schadelijk zijn voor de gezondheid, dient de aanvraag voor een servicebeurt vergezeld te gaan van
gegevens over de gepompte vloeistof.
11.1 Blinde flenzen
TM00 3745 0994
Voor dubbelpompen is een blindflens met een pomphuispakking verkrijgbaar (afb. 12).
Afb. 12
Wanneer een van de pompen onderhoud behoeft,

wordt de blindflens gemonteerd, zodat de andere
pomp in bedrijf kan blijven.
Voor CDM-pompen wordt een extra plug voor de bypass bijgeleverd.
12. Berekenen van de minimale

inlaatdruk
De minimale inlaatdruk H in meter vloeistofkolom
die vereist is om cavitatie in de pomp te voorkomen,
wordt als volgt berekend:
pb
= barometrische druk in bar.
(Barometrische druk kan op 1 bar worden
gesteld.)
In gesloten systemen geeft pb de systeemdruk in bar aan.
NPSH = Net Positive Suction Head in meter vloeistofkolom (is af te lezen van de NPSHcurve, p. 132 tot 139, bij de grootste capaciteit van de pomp).
De maximum capaciteit mag de waarden
voor de afzonderlijke pompen, die op p.
123 tot 125 zijn aangegeven, niet overschrijden.
= weerstandsverlies in zuigleiding in meter
Hf
vloeistofkolom.
= dampspanning in meter vloeistofkolom
Hv
(zie p. 123. tm = vloeistoftemperatuur).
= veiligheidsmarge = 0,5 meter vloeistofkoHs
lom.
Indien de berekende H positief is, kan de pomp werken bij een zuighoogte van maximaal H meter
vloeistofkolom.
Indien de berekende H negatief is, is een inlaatdruk
van minimaal H meter vloeistofkolom vereist om
cavitatie te voorkomen terwijl de pomp in bedrijf is.
Voorbeeld:
pb = 1 bar.
Pomptype: LM 80-200/200, 50 Hz.
Capaciteit: 70 m/u.
NPSH (van p. 133): 1,5 meter vloeistofkolom.
Hf = 3,0 meter vloeistofkolom.
Vloeistoftemperatuur: +90C.
Hv (van p. 123): 7,2 meter vloeistofkolom.
H = p b x 10,2 NPSH Hf Hv Hs [m vloeistofkolom].
H = 1 x 10,2 1,5 3,0 7,2 0,5 = 2,0 meter
vloeistofkolom.
Dit betekent dat terwijl de pomp in bedrijf is een inlaatdruk van 2,0 meter vloeistofkolom vereist is.
De inlaatdruk berekend in bar:
2,0 x 0,0981 = 0,20 bar.
De inlaatdruk berekend in kPa:
2,0 x 9,81 = 19,6 kPa.
13. Afvalverwijdering
Voor verwijdering van dit product of onderdelen
daarvan geldt het volgende:
1. Neem contact op met de plaatselijke reinigingsdienst.
2. Indien geen reinigingsdienst aanwezig is, of wanneer de reinigingsdienst de in dit product verwerkte materialen niet kan verwerken, kunt u het
product afleveren bij uw dichtstbijzijnde GRUNDFOS-vestiging of servicewerkplaats.
Wijzigingen voorbehouden.
91
Leverans och hantering

Leverans
Hantering
Typkodnycklar
LM, LP, LMD och LPD
CLM och CDM
Pumphjulsdiameter
Anvndning
Pumpvtskor
Tekniska data
Omgivningstemperatur
Vtsketemperatur allmnt
Max. driftstryck
Min. tilloppstryck
Max. tilloppstryck
Maximiflde
Elektriska data
Mtt och vikt
Ljudniv
Installation
Placering av pumpen
Anslutning
Fotplattor fr fundament
Uppstllning p betongsockel
Rrledningar
Returledning
Elanslutning
Frekvensomformardrift
Idriftsttning
Vtskepfyllning
Kontroll av rotationsriktning
Igngkrning
Start/stopp
Underhll
Smrjning
Justering av axelhjden
(LM, LP, LMD och LPD)
9.
Frostskydd
10. Felskning
11. Service
11.1 Tcklock
12. Berkning av min. tilloppstryck
13. Destruktion
98
99
100
101
101
101
101
Ls noggrant igenom denna monteringsoch driftsinstruktion innan installation av

pumpen pbrjas. I vrigt skall installation
och drift ske enligt lokala bestmmelser
och gngse praxis.
Denna instruktion tcker pumptyperna LM, LP, LMD,
LPD, CLM och CDM frsedda med GRUNDFOSmotorer av typ MG eller MMG. Observera att om
pumpen utrustats med annat motorfabrikat n
GRUNDFOS kan tekniska data fr en sdan motor
avvika frn de som anges i denna instruktion.
92
1.1 Leverans
Pumparna levereras frn fabrik i emballage med trbotten, konstruerat fr transport med gaffeltruck eller
liknande.
Fljande medfljer pumpen:
Alla typer:
Dessutom:
LMD, LPD:
CLM, CDM:
Monterings- och driftsinstruktion.

Lyftglor fr motorer fr.o.m.
4 kW.
Tv pmonterade fotplattor.
Pmonterad fotplatta.
1.2 Hantering
Om motorn har lyftglor fr dessa anvndas fr att lyfta drivsidan (motor, toppstycke och pumphjul). Lyftglorna fr inte
anvndas fr att lyfta hela pumpen.
LMD och LPD: Det centralt placerade
gngade hlet i pumphuset fr inte anvndas fr att lyfta pumpen eftersom det r
placerat lgre n pumpens tyngdpunkt.
Lyft av pumpar med motorer under 4 kW skall ske
med hjlp av nylonremmar, se fig. 1.
Fig. 1
LM, LP och CLM
TM00 3729 0994
1.
1.1
1.2
2.
2.1
2.2
2.3
3.
3.1
4.
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
4.7
4.8
4.9
5.
5.1
5.2
5.3
5.4
5.5
5.6
6.
6.1
7.
7.1
7.2
7.3
7.4
8.
8.1
8.2
1. Leverans och hantering

Sida
92
92
92
93
93
93
93
93
94
94
94
94
94
94
94
94
94
94
94
95
95
95
96
96
96
96
96
97
97
97
98
98
98
98
98
LMD, LPD och CDM
TM00 3730 0994
INNEHLLSFRTECKNING
2.2 CLM och CDM
Lyft av pumpar med motorer fr.o.m. 4 kW skall ske

med hjlp av nylonremmar och schackel, se fig. 2.
Fig. 2
Exempel
LM, LP och CLM
CL M 125 - 160 -2.2 (/6) A-F -A-BBUE
Typbeteckning
CL: Enkelpump
CD: Dubbelpump
TM00 3731 0994
M: 4-polig motor
Nominell anslutning,
sug- och tryckflns (DN)
Verklig pumphjulsdiameter
(mm)
Motoreffekt (kW)
6-polig motor
LMD, LPD och CDM
Kod fr pumputfrande
A = Pumphus av GG 25
G = Pumphus av GGG 50
TM00 3732 0994
Kod fr rranslutning
F = Flnsanslutning
2. Typkodnycklar
Se pumpens typskylt.
2.1 LM, LP, LMD och LPD

Exempel
LM D 100 - 125 / 136 A-F -A-BBUE
Typbeteckning
LM: 4-polig motor
LP: 2-polig motor
Dubbelpump
Nominell anslutning,
sug- och tryckflns (DN)
Nominell pumphjulsdiameter
(mm)
Verklig pumphjulsdiameter (mm)
Kod fr pumputfrande
A = Pumphus av GG 25
G = Pumphus av GGG 50
Kod fr rranslutning
F = Flnsanslutning
Kod fr material
A = Standardutfrande
Kod fr material
A = Standardutfrande
Kod fr axelttning och gummidelar i pumpen
Dr pumputfranden fr 140C skiljer sig frn grundtyperna, finns detta angivet i texten med CLM-G.
I pumpens typkodnyckel kommer koden fr pumputfrandet att vara G.
2.3 Pumphjulsdiameter
Pumphjulets diameter kan p kundens begran ndras s att pumpen anpassas till en nskad driftspunkt. Det betyder att den verkliga diametern avviker
frn den standarddiameter som anges i kataloger,
datablad etc. och i denna instruktion, sidan 123 till
125.
Pumphjulets verkliga diameter framgr av pumpens
typskylt.
3. Anvndning
GRUNDFOS enstegs in-line centrifugalpumpar typ
LM, LP, LMD, LPD, CLM och CDM anvnds normalt
fr:
Cirkulation i vrmeanlggningar, inkl. fjrrvrme
(sekundrkrets).
Cirkulation i klimat- och luftkonditioneringsanlggningar.
Cirkulation och transport i kylanlggningar.
Distribution och tryckstegring i vattenfrsrjningsanlggningar.
Cirkulation, transport och tryckstegring i industriella system.
Kod fr axelttning och gummidelar i pumpen
93
3.1 Pumpvtskor
4.4 Min. tilloppstryck
Pumpvtskan skall vara en ren, lttflytande, ickeaggressiv och icke-explosiv vtska utan innehll av
fasta bestndsdelar eller fibrer. Pumpvtskan fr inte
kemiskt angripa de material som ingr i pumpen.
Om vtskan har hgre densitet och/eller viskositet
n vatten skall motorer med motsvarande hgre
effekt anvndas.
O-ring och axelttning skall vljas med hnsyn till
vtskans sammansttning och egenskaper.
Speciella axelttningar kan krvas om pumpen skall
anvndas fr behandlat vatten som r varmare n
80C och innehller tillsatser mot korrosion, kalkutfllning m.m., t.ex. i vrme- eller klimatanlggningar.
I kylanlggningar kan pumparna anvndas vid
vtsketemperaturer ned till 25C under fljande frutsttningar:
Pumpas vtskor med innehll av glykol kan med
frdel axelttning av typ RUUE/GQQE anvndas.
Pumparna br installeras med horisontell pumpaxel fr att undvika att axeln fryser fast ved stillestndsperioder, eftersom kondensvatten annars
eventuellt kan rinna ner till axelttningen och frysa
till is.
Enligt pumpens NPSH-kurva (se sid. 132 till 139) +

ett skerhetstillgg p min. 0,5 mvp.
Tillvgagngssttet fr berkning av min. tilloppstryck visas i avsnitt 12.
4. Tekniska data
4.1 Omgivningstemperatur
Max. 40C.
4.2 Vtsketemperatur allmnt

Lokala bestmmelser och olika lagkrav kan, beroende p gjutjrnskvalitet och anvndningsomrde,
vara avgrande fr maximal vtsketemperatur till
max. 120C.
Pumphusen fr CLM-G har gjutjrnskvalitet GGG 50;
alla vriga har GG 25.
4.3 Max. driftstryck

Pumptyp
Axelttning
4.5 Max. tilloppstryck

Pump i drift:
Aktuellt tilloppstryck + pumpens tryck mot stngd
ventil skall alltid vara lgre n max. driftstryck.
Fr CLM-G r max. tilloppstryck dock 16 bar.
Pump ej i drift:
Max. tilloppstryck
Motorstorlek
Horisontell
motoraxel
Vertikal
motoraxel
[kW]
[bar]
[bar]
0,25
4,9
6,0
0,37
4,9
6,1
0,55
4,9
6,5
0,75
4,9
6,7
4,9
6,2
CLM, CDM
LP, LPD
1,1
4.6 Maximiflde
Maximiflde fr inte verstiga de vrden som angivits fr den aktuella pumpen p sid. 123 till 125, eftersom det annars finns risk fr t.ex. kavitation och
verbelastning.
4.7 Elektriska data
LM, LMD
Se motorns typskylt.
LP, LPD

RUUE, GQQE
4.8 Mtt och vikt
CLM, CDM
BBUE, BQQE, GQQE
CLM-G
DAQE
4.9 Ljudniv
Vtsketemperatur
[C]
Max.
driftstryck
[bar]
BUBE/BBUE
0 till 140
16
AUUE/BQQE/
BUUE
0 till 90
16
RUUE/GQQE
25 till 90
16
DAQE
40 till 140
20
Axelttning
94
Mtt: Se sid. 126 till 131.

Vikt: Se uppgift p emballaget.
Se sid. 122.
5. Installation
CLM, CDM
5.1 Placering av pumpen

Pumpen br placeras frostfritt med mjlighet till god
ventilation.
Vid pumpning av varma vtskor mste tillses att personer inte oavsiktligt kan komma i berring med varma ytor.
Fr inspektion och reparation krvs fri hjd ver motorn enligt nedan:
Pumpar med motorer t.o.m. 4 kW krver 300 mm
fri hjd ver motorn, fig. 3.
Pumpar strre n 4 kW krver 1 m fri hjd ver
motorn eftersom plats br finnas fr lyftanordning,
fig. 3.
Fig. 3
Alla
LM, LP, LMD, CLM-G
Motorstorlek
Mjliga positioner
11 kW
15 kW
15 kW,
med
std fr
hela
vikten
11
mm
TM00 3733 0994
300
300mm
mm
Strre n 4,0 kW
Mjliga positioner
5.2 Anslutning
Pilarna p pumphuset anger vtskans strmningsriktning genom pumpen.
Pumpen kan monteras i horisontell eller vertikal rrledning, beroende p pumptyp och motorstorlek.
Montering av CDM-pumpar p vertikal rrledning
med tryckstudsen nedt rekommenderas inte, eftersom den inbyggda backventilen d kan orsaka strande ljud.
Fr att frhindra verfring av vibrationer och oljud

rekommenderas dock att pumpen monteras p ett
vibrationsdmpande underlag.
Om pumpen monteras med horisontell motor-/pumpaxel, skall motor och toppstycke vridas s att avluftningsskruvens position p pumpen r uppt och positionen p motorns drneringshl nedt.
Det rekommenderas att avstngningsventiler monteras fre och efter pumpen. D slipper man tmma
anlggningen vid en eventuell inspektion eller reparation av pumpen.
Vid LMD- och LPD-pumparna rekommenderas installation av ett minst 1 m lngt, ltt demonterbart rr
p pumparnas trycksida s att den inbyggda backventilen kan inspekteras eller repareras utan att
pumpen behver tas isr, fig. 4.
Fig. 4
11mm
TM00 3736 0994
0,25 till 4,0 kW
Motorstorlek
Fr att komma t backventilen i CDM-pumparna demonteras ett lock.

Dubbelpumparnas inbyggda backventil
kan inte frvntas vara till 100% tt under
alla driftsfrhllanden och kan drfr inte
erstta en backventil i rrsystemet.
Pumparnas inbyggnadsmtt och flnsanslutningsmtt framgr av sid. 126 till 131.
95
5.3 Fotplattor fr fundament
5.6 Returledning
LM och LP: Pumparna r tillverkade med tv gngade hl i botten fr montering av GRUNDFOS fotplatta. Fotplattan levereras som tillbehr och bestlls
separat.
Bulthlens placering i pump och fotplatta framgr av
sid. 126.
LMD och LPD: Pumparna r tillverkade med fyra
gngade hl i botten fr montering av de tv fotplattorna. Fotplattorna medfljer som standard.
Placeringen av bulthl fr fundament framgr av sid.
128.
CLM och CDM: Pumparna har tre gngade hl i botten fr montering av fotplattan. Fotplattan medfljer
som standard.
Placeringen av bulthl fr fundament framgr av sid.
130 till 131.
5.4 Uppstllning p betongsockel

Om man vill stlla pumpen p en betongsockel, br
sockelns storlek och utfrande vara s som visas p
sid. 126 till 131. I det visade utfrandet med vibrationsdmpande plattor frhindras verfring av vibrationer och oljud.
Alternativt kan pumpen placeras direkt p ett vibrationsdmpande underlag.
Pumpen kan ytterligare vibrations- och bullerdmpas
genom montering av rrkompensatorer nra dess inoch utlopp.
5.5 Rrledningar
TM00 2263 3393
Spnningar frn rrinstallationen fr inte verfras

till pumphuset.
Rrledningarna br givetvis vara rtt dimensionerade med hnsyn till pumpens tilloppstryck.
Rrdragningen skall vara sdan att luftfickor, srskilt
p sugsidan, undviks, fig. 5.
Fig. 5
96
Pumpen fr inte kras mot stngd tryckledning, eftersom detta medfr en temperaturhjning/ngutveckling i pumpen som
kan frstra den.
Om det finns risk fr drift mot stngd tryckledning
mste ett minimiflde genom pumpen skras genom
att trycksidan frses med en returledning/avlopp till
en tank eller liknande. Minimifldet skall vara minst
10% av fldet vid max. verkningsgrad. Flde och
tryckhjd vid max. verkningsgrad framgr av pumpens typskylt.
6. Elanslutning
Elanslutningen skall utfras av auktoriserad elinstallatr enligt lokalt gllande bestmmelser och normer.
Innan kopplingsboxens lock avlgsnas,
och fre varje demontering av pumpen,
skall ntspnningen sls ifrn.
Pumpen skall anslutas till en extern arbetsbrytare.
Kontrollera att ntspnning och frekvens stmmer
med de vrden som finns angivna p motorns typskylt.
1-fasmotorer har inbyggd termobrytare och krver
drfr inget ytterligare motorskydd.
3-fasmotorer skall anslutas till ett motorskydd.
Alla GRUNDFOS 3-fasmotorer av typ MG r frn och
med 3 kW utrustade med en inbyggd thermistor,
TP 211. Se instruktion i motorns kopplingsbox.
Kopplingsboxens position kan ndras i steg om 90.
(LM, LP, LMD och LPD: Avlgsna om ndvndigt
kopplingsskydden med hjlp av en skruvmejsel.
Kopplingen skall inte demonteras.)
Demontera bultarna som hller samman motor och
pump. Vrid motorn till nskat lge och dra ter fast
motorn p pumpen.
(LM, LP, LMD och LPD: Montera kopplingsskydden.)
Utfr den elektriska anslutningen s som visas i
kopplingsschemat i kopplingsboxens lock.
Dubbelpumparnas motorer ansluts till installationen
var fr sig.
OBS: Innan pumpen startas skall den vara fylld med
vtska och avluftad.
Fig. 6
GRUNDFOS-motorer:
Alla GRUNDFOS 3-fasmotorer kan anslutas till frekvensomformare.
Beroende p frekvensomformartypen kan den ge
upphov till kat akustiskt ljud frn motorn. Likas kan
den orsaka att motorn utstts fr skadliga spnningstoppar.
OBS: GRUNDFOS-motorer typ MG 71 och MG 80
(1,5 kW, 2-polig), fr ntspnningar t.o.m. 440 V
spnning (se motorns typskylt) mste skyddas mot
spnningstoppar hgre n 650 V (peak-vrde) mellan anslutningskontakterna.
Fr vriga GRUNDFOS-motorer typ MG och MMG
rekommenderas skydd mot spnningstoppar hgre
n 850 V.
Ovanstende strningar, dvs. bde kade akustiska
strningar och skadliga spnningstoppar, kan avhjlpas genom montering av ett LC-filter mellan frekvensomformaren och motorn.
Fr nrmare upplysningar kontakta frekvensomformarleverantren eller GRUNDFOS.
Annat motorfabrikat n GRUNDFOS:
Kontakta GRUNDFOS eller motortillverkaren.
LM, LP, LMD och LPD
7. Idriftsttning
OBS: Innan pumpen startas skall den vara fylld med
vtska och avluftad.
7.1 Vtskepfyllning
Slutna system samt ppna system dr vtskenivn ligger ovanfr pumpen:
1. Stng avstngningsventilen p pumpens trycksida och lossa avluftningsskruven i toppstycket,
se fig. 6.
Kontrollera avluftningshlets lge s att utstrmmande vtska inte frorsakar personskada eller skadar motorn eller ngot
annat.
Uppmrksamma srskilt skllningsrisken
vid anlggningar avsedda fr varma vtskor.
Avluftningsskruv
TM00 3738 0994
6.1 Frekvensomformardrift
Avluftningsskruv
TM00 3738 0994
CLM och CDM
2. ppna avstngningsventilen i sugledningen gradvis tills en jmn vtskestrm kommer frn avluftningshlet.
3. Stng avluftningsskruven igen och ppna avstngningsventilen(erna) helt.
ppna system, dr vtskenivn ligger under
pumpen:
Sugledningen och pumpen skall fyllas med vtska
och avluftas, innan pumpen startas.
1. Stng avstngningsventilen p trycksidan och
ppna avstngningsventilen p sugsidan.
2. Lossa avluftningsskruven.
3. Demontera en propp i en av flnsarna, beroende
p pumpens lge. Fyll p vtska genom hlet tills
sugledningen och pumpen r helt fyllda med
vtska.
4. Montera ter proppen och dra t.
5. Dra t avluftningsskruven.
Sugledningen kan eventuellt fyllas och avluftas s
lngt det r mjligt innan den ansluts till pumpen.
97
7.2 Kontroll av rotationsriktning
7.4 Start/stopp
Kontroll av rotationsriktningen skall ske med vtskefylld pump.
Motorer under 4 kW: Max. 100 starter per timme.

vriga motorer:
Max. 20 starter per timme.
Vid enkelpumpdrift med dubbelpumpar br pumparna kras vxelvis en vecka i taget s att bda
pumparna fr samma driftstider. Vxlingen kan ske
manuellt eller automatiskt.
Om dubbelpumparna anvnds till pumpning av tappvarmvatten br vxling mellan pumparna ske dagligen fr att frhindra att reservpumpen blockeras av
avlagringar (kalk m.m.). Automatisk vxling rekommenderas.
LM, LP, LMD och LPD: Rotationsriktningen

br inte kontrolleras enbart med motorn,
eftersom pumpaxelns hjdplacering skall
justeras nr kopplingen varit demonterad.
Korrekt rotationsriktning finns angiven med pilar p
pumpens toppstycke, p motorns flktkpa och/eller
p pumphuset. Sett frn flktndan skall rotationsriktningen vara:
LM, LP,
LMD, LPD: Moturs.
CLM:
Medurs.
CDM:
Motorerna har var sin rotationsriktning,
se fig. 7.
Fig. 7
8. Underhll
Innan arbetet med pumpen pbrjas, kontrollera att alla elektriska anslutningar till
pumpen r brutna och inte oavsikligt kan
kopplas in.
TM00 3739 2097
8.1 Smrjning
7.3 Igngkrning
Innan pumpen startas ppnas avstngningsventilen
p pumpens sugsida helt, medan ventilen p trycksidan endast ppnas ngot.
Starta pumpen.
Avlufta pumpen under igngkrningen genom att
lossa avluftningsskruven i toppstycket tills en jmn
vtskestrm kommer frn avluftningshlet, se fig. 6.
Kontrollera avluftningshlets lge s att
den utstrmmande vtskan inte frorsakar personskada eller skadar motor eller
annat.
Uppmrksamma srskilt skllningsrisken i
anlggningar med varma vtskor.
Nr rrsystemet fyllts med vtska ppnas avstngningsventilen p trycksidan gradvis till helt ppet
lge.
OBS: Om pumparna r utrustade med motorer vars
kapacitet valts fr ett bestmt maximiflde, kan motorerna verbelastas om differenstrycket blir lgre n
det frutsedda.
verbelastningen konstateras genom att man mter
motorns upptagna strm och jmfr vrdet med
mrkstrmmen enligt motorns typskylt. Vid verbelastning mste ventilen p trycksidan strypas s
mycket att motorn klarar belastningen.
Det rekommenderas generellt att en strmmtning
grs vid igngkrningen.
98
Pumpen r underhllsfri.
P pumpar, som vid lngre stillestnd tms p vatten, br axeln vid toppstycket smrjas med ngra
droppar silikonolja. Detta frhindrar att axelttningens ytor krvar ihop.
LM, LP. LMD och LPD: Avlgsna frst kopplingsskydden.
Motorlager:
Pumparna levereras som standard med motorer utan
smrjnipplar och motorns lager r drfr underhllsfria.
Om en motor med smrjnipplar anvnds skall eftersmrjning ske med litiumbaserat hgtemperaturfett.
8.2 Justering av axelhjden

(LM, LP, LMD och LPD)
Detta avsnitt gller endast pumparna LM, LP, LMD
och LPD, eftersom axelhjden i CLM- och CDMpumparna inte behver justeras.
Om motorn varit bortmonterad under installation eller
reparation av pumpen skall axelhjden justeras nr
motorn ter monterats.
Justeringen utfrs p fljande stt:
1. Justerklykan demonteras genom att spnnskruven som hller klykan lossas.
2. Insexskruvarna monteras i kopplingen men dras
inte t. Kopplingen och pumpaxeln lyfts (mot motorn) med skruvmejsel eller liknande, se fig. 8.
9. Frostskydd
Se till att utstrmmande vtska inte frorsakar personskada eller skadar motor eller
annat.
Uppmrksamma srskilt skllningsrisken i
anlggningar avsedda fr varma vtskor.
Fig. 11
LM, LP, LMD och LPD
Tmningspropp
CLM och CDM
4. Insexskruvarna i kopplingen frspnns, moment

5 Nm (0,5 kpm). Kontrollera att avstndet mellan
kopplingshalvorna r lika p bda sidor och dra
sedan t insexskruvarna parvis (samma sida),
fig. 10, med nedan angivna moment.
Insexskruv
Moment
M6 x 20
13 Nm (1,3 kpm)
M8 x 25
31 Nm (3,1 kpm)
M10 x 25
62 Nm (6,2 kpm)
TM00 3744 0994
TM00 3741 0994
3. Justerklykan anbringas nu under kopplingen, och

kopplingen snks (mot pumpen), fig. 9.
Fig. 9
Pumpar som under stillestnd utstts fr frost skall

tmmas p vtska.
Tm pumpen genom att lossa avluftningsskruven i
toppstycket och avlgsna tmningsproppen i pumphuset, fig. 11.
Tmningspropp
TM00 3744 0994
TM00 3740 0994
Fig. 8
Tmningsproppen stts inte tillbaka och avluftningsskruven stngs inte frrn pumpen ter tas i drift.
TM00 3742 0994
Fig. 10
5. Justerklykan avlgsnas och stts ter fast under

spnnskruven.
6. Kopplingens skyddsskrmar monteras.
99
10. Felskning
Innan kopplingsboxens lock avlgsnas, och fre varje demontering av pumpen, skall ntspnningen
sls ifrn. Se till att inte ntspnningen ovntat kan sls till av misstag.
Fel
Orsak
1. Ingen motorreaktion vid start.
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Ntspnningen bruten.
Skringar brnda.
Motorskyddet utlst.
Motorskyddets kontakter eller magnetspole defekt.
Manverstrmkretsen defekt.
Motorn defekt.
2. Motorskyddet utlst (lser ut

strax efter terinkoppling).
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Skring brnd.
Motorskyddets kontakter defekta.
Ls eller defekt kabelfrbindelse.
Motorlindning defekt.
Pumpen r mekaniskt blockerad.
Motorskyddet r fr lgt instllt.
3. Motorskyddet lser ut periodiskt.
a) Motorskyddet r fr lgt instllt.

b) Ntspnningen periodiskt fr lg eller fr hg.
c) Differenstryck ver pumpen fr lgt, se avsnitt 7.3 Igngkrning.
4. Motorskyddet r inte utlst,

men pumpen gr inte.
a) Kontrollera 1 a), b), d) och e).
5. Vtskefldet frn pumpen

ojmnt.
a) Pumpens tilloppstryck fr lgt.

b) Sugledningen/pumpen delvis blockerad av froreningar.
c) Pumpen suger luft.
6. Pumpen gr, men ger inget

vatten.
a)
b)
c)
d)
e)
7. Pumpen gr baklnges vid

stopp. *)
a) Lckage i sugledningen.
b) Botten- eller backventil defekt.
c) Botten- eller backventil blockerad i helt eller delvis ppet lge.
8. Axelttningen lcker.
a) Felaktig hjdplacering av pumpaxel (endast LM, LP, LMD och LPD).

b) Axelttningen defekt.
9. Oljud.
a) Pumpen kaviterar.
b) Pumpen roterar inte fritt (friktionsmotstnd) p.g.a. felaktig hjdplacering av pumpaxel.
c) Frekvensomformardrift:
Se avsnitt 6.1 Frekvensomformardrift.
Resonans i installationen.
d) Frmmande partiklar i pumpen.
10. Pumpen arbetar kontinuerligt

(gller endast pumpar med
automatisk start/stopp).
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Stopptrycket fr hgt stllt.

Vattenfrbrukningen strre n vntat.
Lckage i tryckledningen.
Pumpen roterar t fel hll.
Froreningar i rr, ventiler eller sil.
Ev. fel p start/stoppautomatik.
11. Driftsperioden fr lng (gller

endast pumpar med automatisk start/stopp).
a)
b)
c)
d)
e)
Stopptrycket fr hgt stllt.

Froreningar i rr, ventiler eller sil.
Pumpen delvis blockerad eller igensatt.
Vattenfrbrukningen strre n vntat.
Lckage i tryckledningen.
Sugledningen/pumpen blockerad av froreningar.

Botten- eller backventil blockerad i stngt lge.
Sugledningen ott.
Luft i sugledningen eller pumpen.
Motorn roterar t fel hll.
*) P dubbelpumpinstallationer med endast en pump i drift roterar reservpumpen ofta lngsamt.
100
11. Service
12. Berkning av min. tilloppstryck
Om en pump anvnts fr en vtska som r

hlsovdlig eller giftig klassificeras pumpen som frorenad.
Om service hos GRUNDFOS nskas fr en sdan
pump skall GRUNDFOS kontaktas och upplysningar
lmnas om pumpvtskan m.m. innan pumpen lmnas in fr service. I annat fall kan GRUNDFOS neka
att ta emot pumpen fr service.
Eventuella kostnader i samband med returneringen
av pumpen erlggs av kunden.
I vrigt skall man vid varje kontakt betrffande service, lmna detaljerade upplysningar om pumpvtskan nr pumpen anvnts till hlsovdliga eller
giftiga vtskor.
11.1 Tcklock
TM00 3745 0994
Till dubbelpumparna kan levereras tcklock med

packning, fig. 12.
Fig. 12
Tcklocket anvnds vid service av den ena pumpen

s att den andra pumpen kan fortstta att arbeta under tiden.
Till CDM-pumparna levereras en avsprrningspropp
fr omloppsledningen.
Det lgsta tilloppstryck H, mtt i mvp, som krvs fr

att undvika kavitation i pumpen kan berknas enligt
fljande:
pb
= Barometertrycket mtt i bar.
(Barometertrycket kan ev. antas vara =
1 bar.)
I slutna system anger pb systemtrycket
mtt i bar.
NPSH = Net Positive Suction Head i mvp.
(avlses p NPSH-kurvan, sid. 132 till
139, vid den maximala kapacitet som
pumpen kommer att arbeta vid).
Maximiflde fr inte verstiga de vrden
som finns angivna fr den aktuella pumpen p sid. 123 till 125.
= Friktionsfrlusten i sugledningen mtt i
Hf
mvp.
= ngtrycket mtt i mvp, se sid. 123, dr
Hv
tm = vtsketemperatur.
= Skerhetstillgg = min. 0,5 mvp.
Hs
Om berknat H r positivt kan pumpen arbeta med
en sughjd av max. H mvp.
Om berknat H r negativt, krvs ett tilloppstryck p
minst H mvp. Berknat H skall freligga under drift.
Exempel:
pb = 1 bar.
Pumptyp: LM 80-200/200, 50 Hz.
Flde: 70 m/h.
NPSH (avlst sid. 133): 1,5 mvp.
Hf = 3,0 mvp.
Vtsketemperatur: 90C.
Hv (avlst sid. 123): 7,2 mvp.
H = p b x 10,2 NPSH Hf Hv Hs [mvp].
H = 1 x 10,2 1,5 3,0 7,2 0,5 = 2,0 mvp.
D.v.s. det krvs ett tilloppstryck p 2,0 mvp under
drift.
nskas trycket i bar: 2,0 x 0,0981 = 0,20 bar.
nskas trycket i kPa: 2,0 x 9,81 = 19,6 kPa.
13. Destruktion
Destruktion av denna produkt eller delar hrav skall
ske enligt fljande riktlinjer:
1. Anvnd lokalt gllande offentliga eller privata frordningar eller regler fr destruktion.
2. Om sdana freskrifter eller frordningar saknas
eller att material som ingr i produkten inte emottages, kan produkten eller drifrn eventuella miljfarliga material lmnas till nrmaste
GRUNDFOS-bolag.
Rtt till ndringar frbehlles.

101
Toimitus ja ksittely
Toimitus
Ksittely
Mallimerkint
LM, LP, LMD ja LPD
CLM ja CDM
Juoksupyrn halkaisija
Kytt
Pumpattavat nesteet
Tekniset tiedot
Ympristlmptila
Nestelmptila yleisesti
Suurin kyttpaine
Alin tulopaine
Maks. tulopaine
Maksimivirtaama
Shktiedot
Mitat ja painot
Melutaso
Asennus
Pumpun sijoitus
Liittminen putkistoon
Alustakiinnitys jalustalevyll
Alustakiinnitys betonisokkelille
Putkisto
Paluukierto
Shkliitnnt
Taajuusmuuttajakytt
Kyttnotto
Nestetytt
Pyrimissuunnan tarkistus
Kynnistys
Kynnistystiheys ja vuorottelu
Kunnossapito
Voitelu
Akseliaseman st
(LM, LP, LMD ja LPD)
9.
Jtymissuojaus
10. Vianetsint
11. Huolto
11.1 Sokealaipat
12. Minimitulopaineen laskeminen
13. Hvittminen
108
109
110
111
111
111
111
Ennenkuin pumpun asennus aloitetaan, on

tm asennus- ja kyttohje luettava huolellisesti. Asennuksen ja kytn tulee
muilta osin seurata paikallisia asetuksia ja
noudattaa yleist kytnt.
Tm ohje kattaa pumppumallit LM, LP, LMD, LPD,
CLM ja CDM varustettuna GRUNDFOS-moottoreilla
mallia MG tai MMG. Jos pumppu on varustettu muulla moottorilla kuin GRUNDFOS-valmisteisella, on
huomioitava, ett moottoria koskevat tekniset tiedot
voivat olla tst ohjeesta poikkeavia.
102
1.1 Toimitus
Pumput toimitetaan tehtaalta pakattuina puukehikkoihin, jotka soveltuvat ksittelyyn haarukkatrukeilla
ja vastaavilla.
Pumpun toimitukseen sisltyy:
Kaikki mallit:
Lisksi:
LMD, LPD:
CLM, CDM:
Tm ohje sek nostosilmukat

moottoreille 4 kW tehosta alkaen.
Kahdet asennetut jalustalevyt.
Asennettu jalustalevy.
1.2 Ksittely
Nostosilmukoilla varustettujen moottoreiden ollessa kyseess saa nostosilmukoita
kytt pumppupn (moottori, pumppukansi ja juoksupyr) nostamiseen. Nostosilmukoita ei saa kytt koko pumpun
nostamiseen.
LMD ja LPD: Keskeisesti sijoittuvaa kierrereik pumppupesss ei saa kytt
pumpun nostamiseen, koska reik sijaitsee pumpun painopisteen alapuolella.
Pumput moottoritehoilla pienempi kuin 4 kW asti tulee nostaa kuitukysien avulla, katso kuva 1.
Kuva 1
LM, LP ja CLM
TM00 3729 0994
1.
1.1
1.2
2.
2.1
2.2
2.3
3.
3.1
4.
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
4.7
4.8
4.9
5.
5.1
5.2
5.3
5.4
5.5
5.6
6.
6.1
7.
7.1
7.2
7.3
7.4
8.
8.1
8.2
1. Toimitus ja ksittely
Sivu
102
102
102
103
103
103
103
103
104
104
104
104
104
104
104
104
104
104
104
105
105
105
106
106
106
106
106
107
107
107
107
108
108
108
108
LMD, LPD ja CDM
TM00 3730 0994
SISLLYSLUETTELO
Pumput 4 kW moottoritehoista alkaen tulee nostaa

sakkeleilla varustettujen nostokysien avulla, katso
kuva 2.
Kuva 2
2.2 CLM ja CDM

Esimerkki
CL M 125 - 160 -2.2 (/6) A-F -A-BBUE
Merkintjrjestys
CL: vakiopumppu
CD: kaksoispumppu
TM00 3731 0994
LM, LP ja CLM
M: 4-napainen moottori
P: 2-napainen moottori
Nimellislaippakoko imu- ja
painelaippa (NS)
Todellinen juoksupyrn halk.
(mm)
Moottoriteho (kW)
LMD, LPD ja CDM
6-napainen moottori
Pumppurakenteen koodi
A = pumppu pes GG 25
G = pumppu pes GGG 50
TM00 3732 0994
Pumppuyhteen koodi
F = laippa liitnt
2. Mallimerkint
Katso pumpun tyyppikilvest.
2.1 LM, LP, LMD ja LPD

Esimerkki
LM D 100 - 125 / 136 A-F -A-BBUE
Merkintjrjestys
LM: 4-napainen
moottori
LP: 2-napainen
moottori
Kaksoispumppu
Nimellislaippakoko imu- ja
painelaippa (NS)
Nimellinen juoksupyrn halk.
(mm)
Todellinen juoksupyrn halk. (mm)
Pumppurakenteen koodi
A = pumppu pes GG 25
G = pumppu pes GGG 50
Pumppuyhteen koodi
F = laippa liitnt
Materiaalikoodi
A = standardi versio
Materiaalikoodi
A = standardi versio
Akselitiivisteen ja pumpun kumiosien koodi
Kun pumppurakenne +140C asti poikkeaa vakiomallista, tm ilmoitetaan tekstiss merkinnll
CLM-G.
Pumpun mallimerkinnss on pumppurakenteen
koodi G.
2.3 Juoksupyrn halkaisija

Juoksupyrn halkaisijaa voidaan asiakkaan toivomuksesta muuttaa niin, ett pumppu vastaa toivottua
kyttpistett. Tm tarkoittaa, ett todellinen halkaisija poikkeaa vakiohalkaisijoista, jotka lytyvt
pumppuluetteloista, erittelyist y.m. sek tst ohjeesta sivut 123-125.
Juoksupyrn todellinen halkaisija ilmenee pumpun
tyyppikilvest.
3. Kytt
GRUNDFOS yksijaksoiset in-line keskipakopumput
mallia LM, LP, LMD, LPD, CLM ja CDM soveltuvat
erikoisesti seuraaviin tarkoituksiin:
Kierrtykseen lmmitysjrjestelmiss, mys kaukolmp.
Kierrtykseen ilmastointijrjestelmiss.
Kierrtys ja siirtopumppaus jhdytysjrjestelmiss.
Siirto, jakelu ja paineenkorotus vesihuoltojrjestelmiss.
Kierrtys, siirto ja paineenkorotus teollisuuden jrjestelmiss.
Akselitiivisteen ja pumpun kumiosien koodi
103
3.1 Pumpattavat nesteet
4.4 Alin tulopaine
Pumpattavan nesteen on oltava puhdas, kevytjuoksuinen ja rjhdysvapaa neste, joka ei sisll kiintoaineita tai kuituja ja joka ei mekaanisesti kuluta tai
kemiallisesti syvyt pumpun rakennemateriaaleja.
Pumpattaessa nestett, jonka ominaispaino tai viskositeetti on suurempi kuin veden, on tarvittaessa
kytettv vastaavasti suurempitehoista moottoria.
O-renkaat ja akselitiiviste on valittava niin, ett ne
soveltuvat pumpattavalle nesteelle.
Erikoisrakenteiset akselitiivisteet voivat olla vlttmttmi, jos pumppua kytetn yli 80C ksitellylle vedelle, johon on listty lisaineita korroosion,
kattilakiven t.m.s. syntymisen estmiseksi, esim.
lmmitys- ja ilmastointijrjestelmiss.
Jhdytysjrjestelmiss voidaan pumppuja kytt
aina 25C asti seuraavin edellytyksin:
Pumpattaessa glykolipitoisia nesteit suositellaan
RUUE/GQQE akselitiivisterakennetta.
Pumput on asennettava akseli vaakasuoraan
pumpun akselin kiinnijtymisen estmiseksi seisokkiaikoina. Nin estetn mahdollisen kondenssiveden valuminen akselitiivisteeseen ja jtyminen.
Pumpun NPSH-kyrn mukaan (katso sivu 132-139)

+ varmuuslis min. 0,5 mvp.
Menettylytapa alimman tulopaineen laskemiseksi on
esitetty jaksossa 12.
4. Tekniset tiedot
4.5 Maks. tulopaine

Pumppu toiminnassa:
Todellinen tulopaine + pumpun paine suljettua venttiili vastaan on aina oltava pienempi kuin suurin
kyttpaine.
CLM-G pumpulle on maks. tulopaine kuitenkin
16 bar.
Pumppu ei toiminnassa:
Maks. tulopaine
Moottori koko
Vaaka
moottori akseli
Pysty
moottori akseli
[kW]
[bar]
[bar]
CLM, CDM
4.1 Ympristlmptila
0,25
4,9
6,0
Maks. +40C.
0,37
4,9
6,1
4.2 Nestelmptila yleisesti
0,55

Sprache

Bomba LP - Manual de Instalação e Funcionamento

Hochgeladen von

Dokumentinformationen

Copyright

Verfügbare Formate

Dieses Dokument teilen

Dokument teilen oder einbetten

Freigabeoptionen

Stufen Sie dieses Dokument als nützlich ein?

Sind diese Inhalte unangemessen?

Copyright:

Verfügbare Formate

Bomba LP - Manual de Instalação e Funcionamento

Hochgeladen von

Copyright:

Verfügbare Formate

GRUNDFOS INSTRUCTIONS

LM, LP, LMD, LPD,

We GRUNDFOS declare under our sole responsibility that the

Nous GRUNDFOS dclarons sous notre seule responsabilit que les

Noi GRUNDFOS dichiariamo sotto la nostra esclusiva responsabilit

Ns GRUNDFOS declaramos sob nossa nica responsabilidade que

Wij GRUNDFOS verklaren geheel onder eigen verantwoordelijkheid

Vi GRUNDFOS frskrar under ansvar, att produkterna LM, LP, LMD,

Me GRUNDFOS vakuutamme yksin vastuullisesti, ett tuotteet LM,

Maskinell utrustning (98/37/EC).

Bjerringbro, 1st June 2002

Svend Aage Kaae

LM, LP, LMD, LPD,

1. Delivery and handling

Installation and operating instructions.

TM00 3729 0994

LM, LP and CLM

LMD, LPD and CDM

TM00 3730 0994

Before beginning installation procedures,

The pump is delivered from the factory in a carton

Pumps fitted with motors of 4 kW and up should be

2.2 CLM and CDM

CL M 125 - 160 -2.2 (/6) A-F -A-BBUE

LM, LP and CLM

LMD, LPD and CDM

TM00 3732 0994

Code for pipework connection

Code for materials

2.3 Impeller diameter

2.1 LM, LP, LMD and LPD

At the customers request, the impeller diameter may

Nominal diameter of suction

LM D 100 - 125 / 136 A-F -A-BBUE

Nominal impeller diameter (mm)

GRUNDFOS single-stage in-line centrifugal pumps,

3.1 Pumped liquids

4.4 Minimum inlet pressure

According to the NPSH curve (see pages 132 to 139)

4.5 Maximum inlet pressure

4.1 Ambient temperature

4.2 Liquid temperature general

4.3 Maximum operating pressure

4.6 Maximum flow rate

Mechanical shaft seal

The maximum flow rate must not exceed the values

BUBE, BBUE, AUUE, RUUE

BUBE, BBUE, AUUE, BUUE,

4.7 Electrical data

BBUE, BQQE, GQQE

See motor nameplate.

4.8 Dimensions and weights

Dimensions: See pages 126 to 131.

4.9 Sound level

The pump should be sited in a dry, well ventilated,

TM00 3736 0994

5.1 Pump location

The non-return valve of CDM pumps is accessible

5.3 Base plates for securing pump to

LM and LP: The pump has two tapped holes in the

5.4 Mounting on concrete pedestal

TM00 2263 3393

When installing the pipes, it must be ensured that the