Sie sind auf Seite 1von 15

ConclusionsduCommissariatlintgrit

dusecteurpublicdanslecadre
duneenquteconcernant
unedivulgationdactesrprhensibles

ServicecorrectionnelCanada

Rapportsurlecas
Fvrier2016

LerapportpeuttreconsultsurnotresiteWebladressesuivante:www.psicispc.gc.ca

PourobtenirunexemplairedurapportoudetouteautrepublicationduCommissariat
lintgritdusecteurpublicduCanada,veuillezcommuniqueravecleCommissariat:

CommissariatlintgritdusecteurpublicduCanada
60,rueQueen,7etage
Ottawa(Ontario)K1P5Y7
Tl.:6139416400
Sansfrais:18669416400
Tlc.:6139416535
Courriel:psicispc@psicispc.gc.ca

ThisdocumentisalsoavailableinEnglish.

CommissariatlintgritdusecteurpublicduCanada,2016
Nodecat.:PG412/2016FPDF
ISBN:9780660039756

LhonorableGeorgeFurey
PrsidentduSnat
LeSnat
Ottawa(Ontario)K1A0A4

MonsieurlePrsident,

JailhonneurdevousprsenterleRapportsurlecasconcernantlesconclusionsduneenqute
duCommissariatlintgritdusecteurpublicduCanadalasuitedunedivulgationdactes
rprhensibleslencontreduServicecorrectionnelduCanada,rapportquidoittredposau
Snatconformmentauxdispositionsduparagraphe38(3.3)delaLoisurlaprotectiondes
fonctionnairesdivulgateursdactesrprhensibles.

Lerapportfaittatdesconclusionsconcernantlesactesrprhensibles,desrecommandations
faitesladministrateurgnral,demonavisquantaucaractresatisfaisantounondela
rponsedeladministrateurgnralrelativementauxrecommandationsetdescommentaires
critsdecedernier.

Jevouspriedaccepter,MonsieurlePrsident,messalutationsdistingues.

JoeFriday
Commissairelintgritdusecteurpublic
OTTAWA,fvrier2016

LhonorableGeoffRegan
PrsidentdelaChambredescommunes
Chambredescommunes
Ottawa(Ontario)K1A0A6

MonsieurlePrsident,

JailhonneurdevousprsenterleRapportsurlecasconcernantlesconclusionsduneenqute
duCommissariatlintgritdusecteurpublicduCanadalasuitedunedivulgationdactes
rprhensibleslencontreduServicecorrectionnelduCanada,rapportquidoittredpos
laChambredescommunesconformmentauxdispositionsduparagraphe38(3.3)delaLoisur
laprotectiondesfonctionnairesdivulgateursdactesrprhensibles.

Lerapportfaittatdesconclusionsconcernantlesactesrprhensibles,desrecommandations
faitesladministrateurgnral,demonavisquantaucaractresatisfaisantounondela
rponsedeladministrateurgnralrelativementauxrecommandationsetdescommentaires
critsdecedernier.

Jevouspriedaccepter,MonsieurlePrsident,messalutationsdistingues.

JoeFriday
Commissairelintgritdusecteurpublic
OTTAWA,fvrier2016

Tabledesmatires

Avantpropos..................................................................................................................................2
Mandat............................................................................................................................................3
Ladivulgation..................................................................................................................................4
proposdelorganisation..............................................................................................................4
Rsultatsdelenqute....................................................................................................................5
Aperudelenqute.......................................................................................................................5
Rsumdesconclusions.................................................................................................................6
Causerundangergraveetprcispourlascuritdenfants.....................................................6
Casgravedemauvaisegestion...................................................................................................7
Conclusion.......................................................................................................................................8
RecommandationetrponseduServicecorrectionnelduCanada...............................................9

Avantpropos
JailhonneurdevousprsenterceRapportsurlecasconcernantuncasfonddactes
rprhensiblesquiatdposdevantleParlementconformmentlaLoisurlaprotection
desfonctionnairesdivulgateursd'actesrprhensibles,L.C.2005,ch.46(laLoi).

LaLoiatadoptepouroffrirunmcanismedednonciationconfidentieldanslesecteur
publicfdralafinderpondreaubesoinvisantprveniretsanctionnerlescasd'actes
rprhensibles.LergimededivulgationtabliparlaLoiapourbutnonseulementdefaire
cessercesactesetdeprendredesmesurescorrectives,maisaussid'avoiruneffetdissuasif
dansl'ensembledusecteurpublicfdral.C'estlaraisonpourlaquellelaLoiexigequelescas
d'actesrprhensiblesavrsfassentl'objetd'unrapportauParlement,cequiconstitueun
puissantoutildetransparenceetderesponsabilitl'garddupublic.

CestlapremirefoisqueleCommissariatlintgritdusecteurpublicconclutquunacte
rprhensiblevislalina8d)delaLoiatcommis,savoirlefaitdecauserparaction
ouomissionunrisquegraveetprcispourlavie,lasantoulascurithumainesoupour
lenvironnement.Laprsenteaffairefaitrfrenceunepratiqueprsentedansun
tablissementcarcralfdralenSaskatchewan,savoirlePavillonderessourcementOkimaw
Ohci(PROO),quiacausunrisquepourlascuritdenfants.

Jeconclusgalementquunacterprhensiblevislalina8c)delaLoi,savoiruncasgrave
demauvaisegestiondanslesecteurpublic,atcommis,etce,engrandepartieenraisondela
naturesystmiquedelapratiqueencoursauPROO.

Commeledmontrentcesconclusions,laLoimainvestidunvastemandatmepermettant
denqutersurunlargeventaildactesrprhensiblesprsums.Et,danscettesituation,
lexcutiondemonmandatapermisauCommissariatdepossiblementviterunincident
malheureuxquiauraitpuavoirdesconsquencesgravessurunepopulationvulnrable.

LeServicecorrectionnelduCanada(SCC)apleinementcollabortoutaulongdelenquteeta
rpondutoutesmesconclusions.LeSCCaimmdiatementprisdesmesuresafindecorriger
cettesituationpotentiellementdangereusedsquilatmisaucourantdelanaturedes
allgations.

LeprsentrapportsurlecasportesurunacterprhensiblecommisauseinduSCC,et
concernedespratiquesdegestionduneinstitutionquirelvedesacomptence.Lerapport
nvaluepasdespolitiquesoudesprogrammesduPROO,lesquelsnefaisaientpasobjetdela
divulgationprotgeoudelaprsenteenqute.

JoeFriday,commissairelintgritdusecteurpublic
2

Mandat
LeCommissariatlintgritdusecteurpublicduCanadaestunorganismeindpendantcr
en2007pourtablirunmcanismescuritaireetconfidentielpermettantauxfonctionnaires
ouauxcitoyensdedivulguerdesactesrprhensiblescommisauseindusecteurpublicfdral
oulisceluici.Plusprcisment,leCommissariatapourrledenqutersurlesallgations
dactesrprhensiblesetlesplaintesenmatiredereprsaillesquiluisontprsentesenvertu
delaLoisurlaprotectiondesfonctionnairesdivulgateursdactesrprhensibles(laLoi).

Larticle8delaLoidfinitunacterprhensibledelamaniresuivante:
a) lacontraventionduneloifdraleouprovincialeoudunrglementprissousleur
rgime,lexceptiondelacontraventiondelarticle19delaprsenteloi;
b) lusageabusifdesfondsoudesbienspublics;
c) lescasgravesdemauvaisegestiondanslesecteurpublic;
d) lefaitdecauserparactionouomissionunrisquegraveetprcispourlavie,la
santoulascurithumaineoupourlenvironnement,lexceptiondurisque
inhrentlexercicedesattributionsdunfonctionnaire;
e) lacontraventiongraveduncodedeconduitetablienvertudesarticles5ou6;
f) lefaitdesciemmentordonnerouconseillerunepersonnedecommettrelundes
actesrprhensiblesvissauxalinasa)e).

SelonlaLoi,lobjetdesenqutesconcernantlesdivulgationsdactesrprhensiblesvise
porterlattentiondeladministrateurgnraldelorganismevislexistencedactes
rprhensiblesetdeleurrecommanderdesmesurescorrectives.

Enapplicationduparagraphe38(3.3)delaLoi,jedoisfairerapportauParlementdescas
dactesrprhensiblesavrsdanslessoixantejourssuivantlaconclusiondelenqute.Le
prsentRapportsurlecastraitedelenquteetdesconclusionsconcernantunedivulgation
dactesrprhensiblesfaiteauCommissariat.

Ladivulgation

Enmars2015,jaiouvertuneenqutesurdesallgationsdactesrprhensibles,notamment
uneallgationquedeuxemploysauPavillonderessourcementOkimawOhci(PROO),un
tablissementcarcralfdral,ontmisenprillascuritdeleurspropresenfantsenles
amenantleurlieudetravailetenlesplaantsouslagardededtenues,dontcertaines
taientincarcrespourdesinfractionsrelativesdesenfants.Cetacte,silestconfirm,
pourraitconstituerunacterprhensiblevisauparagraphe8d)delaLoi.Madcision
dentreprendrecetteenquteatpriselasuiteduneanalyseexhaustivedes
renseignementsfournisdanslecadredunedivulgationprotgefaiteauCommissariat.

lalumiredesrenseignementsrecueillisaucoursdelenqute,laportedelenqutesest
largieafindedterminersidautresemploysauPROOavaientgalementmisenprilla
scuritdeleurspropresenfantsenlesamenantdanscettablissementetenlesconfiantla
gardededtenues.

proposdelorganisation

LeServicecorrectionnelduCanada(SCC)estl'organismedugouvernementfdralcharg
d'administrerlespeinesd'emprisonnementdedeuxansouplusimposesparlestribunaux.Le
SCCgredestablissementsdediversniveauxdescuritetsurveillelesdlinquantsen
librationconditionnelledanslacollectivit.
LePavillonderessourcementOkimawOhci(PROO)estlundestablissementsquifontpartie
duSCCetilestdcritcommetantuntablissementniveauxdescuritmultiples,ole
milieuestouvertetfonctionneunpeucommeuntablissementscuritminimale.LePROO
compteenviron65employspermanents.
AuPROO,lesdtenuesviventdansdesunitsdetypersidentiel,cequipermetuneplus
grandelibertdemouvementquedanslesautrestypesdtablissementscarcrauxfdraux.
LePROOoffredesservicesetdesprogrammesadaptslacultureautochtonequirefltentles
traditionsetlescroyancesautochtones.LePROOrpondauxbesoinsdesdlinquantes
autochtoneslaidedenseignementsetdecrmoniesautochtones.Lesdlinquantesont
galementaccsdesAnsetdesprogrammesadaptsleurculture.

Rsultatsdelenqute
Lenqutearvlcequisuit:

LePROOacausundangergraveetprcispourlascuritdenfants,unacte
rprhensiblevislalina8d)delaLoi,en:

favorisantltablissementdunepratiquequipermettaitauxemploysdamener
desenfantsauPROO,unmilieudanslequelleurscuritatmiseenpril.

LePROOacommisuncasgravedemauvaisegestion,unacterprhensiblevis
lalina8c)delaLoien:

o permettantquelapratiquesusmentionnesepoursuivependantplusieurs
annes,crantainsiunproblmesystmique.

Aperudelenqute
Lenqute,acheveparChristianSantarossaduCommissariat,acommencle9mars2015.
MonsieurSantarossaamenuneenquteexhaustivedurantlaquelleilaeffectuunevisitesur
place,aexaminenprofondeurlapreuvedocumentaireetaconsidrplusieurstmoignages.
CommelexigelaLoi,leSCCafournisanshsiterlaccsauxinstallationspertinentesetaux
renseignementsdemandsaucoursdelenqute.

ConformmentauxobligationsauxquellesilesttenuautitredelaLoi,leCommissariatadonn
auSCClapossibilitpleineetentirederpondreauxallgations.Le30octobre2015,le
CommissariataremisaucommissaireduSCCunrapportdenquteprliminaireetluiadonn
lapossibilitdeformulerdescommentairessurcesrsultats.

Pourarrivermesconclusions,jaiprisencomptetouslesrenseignementsreuspendant
lenqute,ycomprislesrenseignementsfournisparleSCC,quiasouscritauxconclusions
prliminaires.

Rsumdesconclusions
Causerundangergraveetprcispourlascuritdenfants,unacterprhensiblevis
lalina8d)delaLoi
Leslmentsdepreuverecueillisdurantlenqutedmontrentque21employsontamen
desenfantsltablissementaumoins73occasionsdepuis2011.Deplus,selonlestmoins,il
estmanifestequecettepratiquetaitcouranteauPROOetquelleduraitdepuisde
nombreusesannes,possiblementdepuisledbutde2000.Ilestimportantdesoulignerquele
PROOcompteenmoyenne65employspermanents,etparconsquent,quenvironuntiersde
leffectifparticipaitcettepratique.

NotreenqutearvlquauseinduSCC,ilnexistaitaucuneprocdureoupolitiqueautorisant
lesemploysamenerleursenfantsdanslunoulautredestablissementscarcraux,y
comprislePROO.Onarelev73casdocumentsolesemploysontutilisleformulaire
Nonresponsabilitpourblessuresinfligesunenfantafindepouvoiramenerleurenfant
autravail.Ceformulairenevisequelesvisitesdemembresdelafamillededtenues.

Undangergraveetprcispourlascurit

LesdtenuesincarcresauPROOsontchoisisparmilesmembresdelapopulationcarcrale
sousresponsabilitfdrale.Surles39dtenuesauPROO,11onttcondamnesouavaient
djtcondamnespourdesinfractionsrelativesdesenfants,commedesagressions
sexuelles,desactesviolentsetdelangligenceayantcausdesblessuresoulamort.

LesRapportsderenseignementsoprationnelsduPROOquionttexaminsdurantcette
enqutefontmentiondexemplesprcisdincidentsquisesontproduitsetquipourraientse
produireauPROO.En2014eten2015,desincidentsviolentsimpliquantdesdtenuesquifont
partiedesgroupesmenaantlascurit(untermeutilisparleSCCpouridentifierles
groupesetgangscriminels)onttrapportsauPROO.Cesincidentscomprennentdes
agressionssexuellesentredtenues,delacontrebandedarmesimprovisesdansuneaire
ouverte,laprsencededroguescommelacocaneetlamthamphtamineencristauxetle
placementenisolementdunedtenuelasuitedunvnementcomportemental.Ces
incidentstmoignentdelaralitduPROO,unmilieudetravailquicomportedesdangers
inhrentsimportants.

LePROOestunmilieuouvert,cequiaugmenteledangerpourlascuritdesenfantstant
donnquecertainesdtenuesfontlobjetdeconditionsparticuliresselonlesquellesellesne
doiventpastredansdeslieuxosetrouventdesenfants.Denombreuxtmoinsontprtendu
quenraisondumilieuouvertauPROO,onpeutpenserquilsagitdunmilieumoindrerisque,
toutefois,leslmentsdepreuvesusmentionnsindiquentlecontraire.


Selonmoi,lanatureouvertedumilieuauPROO,associelaprsencedesdangersquelon
retrouvedanstouttablissementpnitentiaire,augmenteconsidrablementlerisquequedes
incidentsmettantencausedesenfantsseproduisent.

Lerisquequunincidentseproduiseoquundangersurviennepeuttrerduitparle
processusdeslectiondesdtenues,maisunrisquedemeuretoujoursprsent.Enlespce,ce
risqueestdfinietaccruparlapratiqueinformelle,adoptedepuislongtemps,quiconsiste
amenerdesenfantsauPROO.CesenfantsnesontpasdesemploysduSCCetnesontvisspar
aucunepolitiqueniaucunprogrammeofficielduSCC;parconsquent,riennejustifieleur
prsenceetriennejustifielapratiquesystmiquequiconsistelesamenerauPROO.

Casgravedemauvaisegestion,unacterprhensiblevislalina8c)delaLoi

AprsavoirtablilexistenceauPROOdundangergraveetprcispourlascuritdesenfants,
ilfallaitsedemanderquitaitresponsabledavoircrcerisqueetsicelareprsentaituncas
gravedemauvaisegestionausensdelaLoi.

ParmilesfacteursdontleCommissariattientcomptepourdterminersionestenprsence
d'uncasgravedemauvaisegestionfigurentnotamment:

desproblmesimportants;
deserreursgravesquereconnatraitincontestablementtoutepersonneraisonnable;
desactesdpassantlesimpleacterprhensibleoulasimplengligence;
desactesoudesomissionsdeladirectionquicrentunrisqueconsidrablede
consquencesngativesgravessurlacapacitdelorganisme,lebureauoula
sectionderemplirsamission;
lanatureintentionnelledelacterprhensible;
lanaturesystmiquedelacterprhensible.

Commeilattablidanslaprsenteenqute,denombreuxemploysontamendesenfants
auPROO.Celadit,onpeutfaireunedistinctionentrelesemploysetladirection.Cette
distinctionnepermetpasdexcuserlesactesdesemploys,maisellepermetdetenir
responsablelespersonnesquiavaientlepouvoirdemettrefincettepratique.Enlespce,les
personnesquitaientenpositiondautoritontapprouvcettepratiqueetyontmmepris
part.


Parailleurs,lesactionsoulinactiondeladirectionduPROOpouvaientexposerleSCCun
risquederesponsabilitlgaleainsiqueternirlarputationdestablissementscorrectionnels
fdraux,etdecefait,branlerlaconfiancedupublic.

LapreuvedmontrequelapratiqueconsistantamenerdesenfantsauPROOtait
systmique.LapreuvedonnegalementpenserqueladministrationcentraleduSCCntait
pasaucourantdecettepratique.Defait,aprsavoirtmisaucourantdesallgations,
ladministrationcentraleaordonnladirectionduPROOdemettrefinimmdiatementla
pratiqueencause.Celadit,lespersonnesenpositiondautoritauPROOontapprouvla
pratiquependantdenombreusesannesetontpermisquellecontinue.Enfait,ilsembleque
personneauPROOnaitouvertementremiscettepratiqueenquestion.Onsestplutt
contentdejustifierlapratiqueendisantqueladirectionantrieurelavaitapprouve.En
outre,lespersonnesenpositiondautoritquiprenaientlesdcisionsauPROOontprispart
cettepratique.

Conclusion

Lesrenseignementsrecueillisdurantcetteenquteontrvlquelesactesrprhensibles
vissauxalinas8d)et8c)delaLoionttcommisauPavillonderessourcementOkimawOhci
(PROO)duServicecorrectionnelduCanada(SCC),etce,en:

o favorisantltablissementdunepratiquequipermettaitauxemploysdamener
desenfantsauPROO,unmilieudanslequelleurscuritatmiseenpril;

o permettantquelapratiquesusmentionnesepoursuivependantplusieurs
annes,crantainsiunproblmesystmique.

Enconformitaveclalina22h)delaLoi,jaifaitunerecommandationladministrateur
gnralduSCCconcernantlesmesuresquidoiventtreprisesafindecorrigerlesactes
rprhensibles.Jesuissatisfaitdelarponsedeladministrateurgnralquantcette
recommandationetquantauxmesuresprisescejourparleministreafinderemdieraux
actesfautifsrelevsdansleprsentrapport.Marecommandationetlarponseduministre
sontmentionnesciaprs.

RecommandationetrponseduServicecorrectionnelCanada

JerecommandequeladministrationcentraleduSCCmetteenplacedesmoyenslui
permettantdeseteniraucourantdespratiquesencoursdanslestablissementscarcraux
fdrauxetdenassurerunesurveillanceactivedanslebutdesassurerquellessoient
conformesauxpolitiquesetdirectivesnationalesapplicables.Deplus,cespratiques
devraientreflterlemandatetlesprogrammesduministre,treapprouvesparlesniveaux
dautoritscomptentes,ettrescuritairespourtouteslespersonnesprsentesdansces
tablissements.

LeServicecorrectionnelduCanada(SCC)accordedelimportancelaconclusionrelative
lexistenceduncasfonddactesrprhensibles.Nousavonsexaminlesrecommandations
formulesdansvotrerapportetnousavonslintentiondelesrespecteraumoyendemesures
concrtes.

Lapremiremesureporterasurunediscussionquejauraiaveclessouscommissaires
rgionaux.Je(DonHead,commissaireduServicecorrectionnelduCanada)leurdemanderai
dexaminerlespratiqueslocalesenvigueurdansleursrgionsrespectivesafindeveillerceque
lespratiquesenquestionsoientcommuniquesaupersonnellchellenationaleetquelles
soientaussienharmonieaveclespolitiquesnationalesapplicables.

LadeuximemesurepermettraauSCCdexaminerlespratiquesprcisesconsistantemmener
lesenfantsdupersonneldanslinstitutionenlabsencedunepolitiqueapproprieauPavillonde
ressourcementOkimawOhci.Ellepermettragalementdeveillercequedespolitiquesetdes
lignesdirectricesnationalesadquatessoientmisesenplaceafindassurerlascuritdu
personneletdesvisiteursdelinstitution.

Pourterminer,jaimeraisritrerlengagementduSCCdecontinuertravaillerencollaboration
avecleCommissariatetdeprendredesmesurescorrectiveslorsquecelaestncessaire.

Das könnte Ihnen auch gefallen