Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven

Bron: Didactisch model van Gelder

Student(e)
Bart Willemsen
Mentor
Peter van den Wildenberg
Klas
1C
Datum
12-04-2016
Stageschool Montessorischool
Groep
6,7 en 8
Plaats
Helmond
Aantal lln. 31
Vak- vormingsgebied: muziek / beeldende vorming
Speelwerkthema / onderwerp: luisteren
Persoonlijk leerdoel:
Ik ga ervoor zorgen dat ik duidelijk en consequent handel naar de kinderen door vooraf te benoemen wat ik verwacht van de kinderen tijdens de les, zodat zij aan deze
verwachtingen kunnen voldoen.
Ik ga ervoor zorgen dat ik de les organisatorisch zo heb klaarstaan dat ik niet tussentijds handelingen moet verrichten die de activiteit niet ten goede brengen.
Ik ga ervoor zorgen dat ik overwicht houdt tijdens de les, door te laten zien aan de kinderen dat ik de leerkracht ben die de leiding heeft.
Indicatoren:
1.3 effectieve leraar communicatie.
2.4 leef-en belevingswereld.
3.2 eenvoudige instructie.
3.4 passende leerinhouden vanuit leerlijnen.
3.9 opbrengstgericht werken.
4.5 leeromgeving inrichten.
Lesdoelen:
Productdoel:
De kinderen leren aan het einde van de les te luisteren naar muziekfragmenten en
daarbij gevoelens die ze daarbij krijgen te noteren door verschillende vormen en
lijnen op een papiertje te zetten. Ze leren daarbij een betekenissen gevoelens te
koppelen aan muziek.

Evaluatie van lesdoelen:

- De kinderen krijgen steeds een muziekfragment van ongeveer 5 minuten te
horen. Ik loop in die tijd rond om te kijken bij de kinderen hoe het verloopt.
Wanneer ik zie dat er iets niet helemaal goed of serieus gedaan wordt, ga ik
in gesprek met deze kinderen.
- Aan het einde van de opdracht gaan de kinderen in tweetallen evalueren
wat ze bij de muziekfragmenten gevoelt hebben en waarom ze ervoor
Procesdoel:
gekozen hebben om het product zo te maken zoals het is. Ik loop hierbij
de kinderen oefenen gericht te luisteren naar een fragment door prikkels van anderen
rond.
om hun heen weg te denken.
- Daarna vraag ik of kinderen hun werk aan de rest van de klas willen laten
zien en toelichten.

Beginsituatie:
De groep:
Groep 6,7 en 8 is een groep waarin de sfeer goed is. Er wordt elke dag hard gewerkt aan de dagelijkse taken, maar er is ook tijd voor leuke dingen. Er hangt een
goede sfeer in de klas. De klas is echter wel een groepjes groep. De klas heeft een aantal groepjes met vrienden die verdeeld zijn over de gehele groep. Er zitten 30
kinderen in de klas. 5 kinderen in groep 6, 4 kinderen in groep 7 en 21 kinderen in groep 8.
Voorkennis:
de kinderen doen erg veel aan muziek met mijn Mentor. Hij probeert iedere week met de kinderen te zingen en de essentie van het lied over te brengen op de
kinderen. Mijn mentor vertelde mij dat dit soort lessen nog niet eerder in de klas behandeld zijn. Peter wilde het namelijk zelf een keer proberen en heeft het aan mij
overgedragen.
Betrokkenheid:
Doordat de kinderen liedjes te horen krijgen die ze waarschijnlijk nog nooit eerder gehoord hebben, en het willen afluisteren zal de betrokkenheid hoger zijn. De
betrokkenheid zal bij deze activiteit wisselend zijn. De een houd niet van de soort muziek die gedraaid wordt en de ander houd niet van tekenen, anderen vinden de
activiteit juist wel heel erg leuk. Dit is voor mij nog niet helemaal bekend.
Actualiteit:
De geluidsfragmenten zijn geen actuele fragmenten die in de huidige hitlijsten staan. Echter sluiten een aantal fragmenten wel aan bij de belevingswereld van de
kinderen.
Kerndoel 54: De leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te
communiceren. luisteren De muziek draagt meerdere betekenissen en/of ontwikkelingen in zich.

Lesverloop
Tijd
5 min

10 min

Leerinhoud Didactische handelingen

Leraar
Inleiding
Ik ga de opdracht aan de kinderen uitleggen. We gaan
naar 8 verschillende geluidsfragmenten luisteren en
daarbij tekenen wat we daarbij voelen, d.m.v. kleuren en
verschillende vormen. Daarbij vraag ik het volgende van
de kinderen om tijdens de activiteit te doen:
- Ik verwacht van de kinderen dat zij tijdens deze
opdracht serieus te werk gaan.
- Ik verwacht van de kinderen dat ze stil zijn tijdens de
geluidsfragmenten, zodat ze zich op hun eigen werk
kunnen concentreren.
Vervolgens vraag ik aan de kinderen of er nog vragen
zijn.

Leeractiviteit
leergedrag leerling(en)
De kinderen luisteren naar de inleiding. Ze mogen
vragen stellen en reageren op de uitleg.

Uitleg

De kinderen luisteren en kijken naar de uitleg die ik aan de kinderen geef. De kinderen mogen
reageren en vragen stellen d.m.v. een vinger. Twee
kinderen delen voor mij de tekenblaadjes uit.
Vervolgens delen alle kinderen hun tekenblaadje in
acht delen en pakken de kleurpotloden.
-

Ik leg aan de hand van een extreem voorbeeld uit wat de

bedoeling is van de opdracht die de kinderen krijgen.
Eerst leg ik de opdracht mondeling uit: de kinderen
krijgen een geluidsfragment van ongeveer 5 minuten te
horen. Ze gaan hier goed naar luisteren en d.m.v.
verschillende kleuren en vormen weergeven wat ze
voelen bij het fragment, of waar ze aan denken. Dit doen
ze op een A4-tje dat in achten is gevouwen. Het is de
bedoeling dat de kinderen het noteren verspreiden over
het gehele geluidsfragment en tussendoor intensief
luisteren. Aan het einde knippen de kinderen de vakjes
uit en plakken het op een groot gekleurd vel. Ik zet
vervolgens een geluidsfragment aan en laat d.m.v. te
tekenen op het whiteboard zien wat de bedoeling is.
Vervolgens vraag ik aan twee kinderen of ze voor mij
tekenblaadjes en potloden uit kunnen delen. En laat de
kinderen het blaadje in achten delen. Tussentijds
beantwoord ik vragen die de kinderen eventueel hebben.

Materialen / Organisatie

Digi-bord
PowerPoint met daarin
de verschillende
geluidsfragmenten
waaronder het
voorbeeldfragment.
A4-tjes
kleurpotloden

50 min

fragmenten

Ik zet 8 keer een muziekfragment op van ongeveer 5

minuten. De kinderen gaan hiernaar luisteren en noteren
in verschillende kleuren, lijnen en vormen wat ze bij dit
fragment voelen en denken. Wanneer een fragment klaar
is zet ik na ongeveer 2 minuten het volgende fragment
op. Dit doen we 8 keer. Tijdens het fragment loop ik door
de klas heen om te kijken hoe de opdracht bij de
kinderen gaat. Ik ga met kinderen in gesprek die vast
lopen of die de opdracht niet serieus nemen.

De kinderen luisteren gericht naar een

muziekfragment. Ze noteren op een tekenpapiertje
d.m.v. verschillende kleuren, lijnen en vormen wat
ze bij het fragment denken en voelen. Ze mogen
tussendoor vragen stellen door hun vinger op te
steken.

Digi-bord
PowerPoint met
muziekfragmenten
Kleurpotloden
A4-tjes

10 min

Passe
Partout
maken

De kinderen knippen al de 8 vakjes uit en plakken dit op

een groot A3 vel.

De kinderen knippen de 8 vakjes uit die ze

getekend hebben. Ze plakken dit op een A3 vel
naast elkaar. Je krijgt dan een soort passe partout.

- Scharen
- Lijm
- A3 vellen
Resultaat voorbeeld:

10 min

Evalueren

De kinderen gaan in tweetallen met elkaar de opdracht

doorspreken. Ik loop door de klas heen om te kijken wat
de kinderen met elkaar evalueren. Ik voeg me eventueel
bij een gesprek wanneer ik merk dat het niet goed loopt.

De kinderen gaan in tweetallen, met degene die

langs ze zit evalueren over hoe de opdracht is
gegaan. Ze gaan bij elkaar kijken wat ze gevoelt
hebben en wat ze hebben getekend op het vel
papier. Ze leggen hun gevoelens en gedachten
daarbij uit.

Hun gemaakte product

5 min

Centrale
terugblik

Ik ga aan de kinderen vertellen hoe ze gewerkt hebben

en hoe de opdracht gegaan is. Ik vraag aan de kinderen
of er iemand is die zijn of haar product wil laten of dat er
iemand is die iets bijzonders bij iemand anders had
gezien.

De kinderen luisteren naar wat ik te vertellen heb

over hoe de opdracht is gegaan. De kinderen
mogen als ze willen laten zien en vertellen wat ze
gemaakt hebben. Ook mogen de kinderen
vertellen wat ze gezien hebben bij iemand anders.

De bevindingen bij de
kinderen.

Persoonlijke reflectie
Wat wilde ik?
- Ik ga ervoor zorgen dat ik consequent en duidelijk aan de kinderen van groep 6,7 en 8 vertel wat ik van ze verwacht zodat ze aan mijn
verwachtingen kunnen voldoen.
- Ik ga ervoor zorgen dat ik op organisatorisch gebied alles heb klaarliggen zodat ik niet tijdens de activiteit onrust creer.
- Ik ga ervoor zorgen dat ik het overwicht behoud tegenover de kinderen en dat ik stevig voor de klas sta als leerkracht.
Wat deed ik:
- Bellen om de kinderen te laten weten dat ik iets ga vertellen
- Twee opdrachten geven; Opruimen en stil op hun plek gaan zitten
- De les starten door op de kinderen te wachten wanneer ze uit gerommeld waren.
- Uitleg gegeven aan de kinderen hoe de opdracht moest.
- Een voorbeeld geven aan de kinderen hoe de opdracht uiteindelijk gedaan moet worden.
- Geluidsfragmenten aanzetten voor de kinderen.
- Uitleg geven wat er met de getekende vakjes moest gebeuren.
- Rondgelopen om met kinderen te evalueren.
Wat betekende dit voor mij?:
Voordat ik aan de les begon had ik samen met twee kinderen de materialen verzameld voor de activiteit. We hadden lijmpotten gevuld,
punten geslepen en papier op maat gesneden. Hierdoor startte ik mijn les met veel rust, omdat ik wist dat ik alles had klaargelegd. Ik wist
waarmee ik wilde starten en dat was benoemen wat ik van de kinderen verwachtte serieus tewerk gaan en stilte tijdens de
geluidsfragmenten. Ik kan hiernaar terug koppelen als de kinderen zich niet aan deze afspraken hielden. Dit was ook aan het begin zo het
geval. Ik zette een filmpje aan waar een kind te overdreven en te lang om moest lachen. Ik heb hierop gereageerd door te zeggen dat dit
niet serieus was en dat ze anders niet mee kon doen aan de activiteit. Het consequent zijn en duidelijk was hierdoor erg geslaagd. Ik heb
echter wel de regel van stilte een beetje losser gelaten. De kinderen mochten van mij zachtjes overleggen. Toen het toch iets te hard ging
heb ik de kinderen hierover aangesproken en verteld dat het volume toch iets zachter moest. Ik voelde aan dat ik dit kon aangaan met de
kinderen, en de activiteit leed er dan ook niet onder dat er tijdens het luisteren zachtjes overlegd werd. Er was een kind die niet mee wilde
doen en een kind die de opdracht na mijn aandringen nog niet opvolgde. Ik vond het lastig om hierop te reageren. Ik merkte dat sommige
muziekstukken niet aansloegen bij sommige kinderen waardoor er soms geen aandacht was voor het luisteren. Ik wist dat er ook een stuk
van ThePianoGuys was dat over star wars ging. Ik wist dat de kinderen waarvan de aandacht op was fan van star wars zijn, en heb ik
tussentijds besloten om dit filmpje op te zetten om mijzelf weer aan te sluiten bij de belevingswereld van de kinderen. Ik deed dit om de

kinderen weer even bij de les te krijgen. De kinderen werden hierdoor weer betrokken en wilde graag aandachtig luisteren naar het stuk.
Hierdoor werden ze ook nieuwsgierig naar de andere muziekfragmenten. Ook had ik moeite met de tijdbewaking. Ik had namelijk geen tijd
meer om gezamenlijk met de kinderen te evalueren over de les. Dit wordt een aandachtspunt voor de volgende keer.
Hoe nu verder:
- Ik ga meer letten op het organisatorische element van de les nadenken over stappen die volgen.
- Letten op de tijdsbewaking van de les, en eventueel de inhoud aanpassen.
- Aan het begin benoemen wat ik van de kinderen verwacht tijdens de les.
Feedback mentor (inclusief handtekening)
Datum: 12-4-2016
Hele leuke les Bart. De kinderen waren betrokken en luisterde echt met aandacht naar de stukken. De onrust was meestal wel echt
interesse in de stukken. Ik zag hoe je speelde met de rust/betrokkenheid van de kinderen en het bijbehorende volume. Je hebt ruimte
gegeven om de kinderen hun interesse te laten tonen, en je floot ze terug als het te veel werd. Sterk was ook dat je tussen de stukken weer
de rust nam, voor je verder ging. Dit heeft effect gehad omdat de kinderen hierdoor weer konden wennen aan de rust van een stille klas.
Anders verliezen ze uit het oog hoe hard ze eigenlijk overleggen.
De les was keurig voorbereid en je nam duidelijk de leiding. Let op je positie in de groep, Als je iets te veel in het midden staat mis je soms
de vier kids in de hoek. Kleine andere tip was het tussendoor delen van voorbeelden om de kinderen op nieuwe ideen te brengen of zelf
dingen aandragen. Hierdoor differentieer je tussen diegene die het gemakkelijk afgaat, of de kinderen die je wat meer nodig hebben.

OGP3 Format voor toelichting lesontwerp

Domein: Muziek

B1. Leerdoelen stellen

3.4 passend leerinhouden
vanuit leerlijnen
3.11 Leerprocessen
observeren en registreren

Welke keuze(s) heb je in dit

opzicht gemaakt?

Waarom heb je deze

keuze(s) gemaakt?

Ik heb de volgende leerdoelen bij

de les opgesteld:

Ik wilde graag een muziekles

ontwerpen die anders is als
alleen zingen. Mijn mentor
heeft mij een luister les
aangeraden met daarbij
betekenis koppelen aan
muziekstukken. Ik heb
gekeken op TULE om deze
les aan de juiste leerlijn te
koppelen van muziek (Klein
Tank, 2009). Ik heb gekozen
voor de volgende doelen:
Kerndoel 54: De leerlingen
leren beelden, muziek, taal,
spel en beweging te
gebruiken, om er gevoelens
en ervaringen mee uit te
drukken en om er mee te
communiceren. luisteren
De muziek draagt meerdere
betekenissen en/of
ontwikkelingen in zich.
Mijn mentor en ik wilde een
les met daarin het element
luisteren en betekenis
koppelen aan muziek.

Productdoel:
De kinderen leren aan het einde
van de les te luisteren naar
muziekfragmenten en daarbij
gevoelens die ze daarbij krijgen
te noteren door verschillende
vormen en lijnen op een papiertje
te zetten. Ze leren daarbij een
betekenissen gevoelens te
koppelen aan muziek.
Procesdoel:
de kinderen oefenen gericht te
luisteren naar een fragment door
prikkels van anderen om hun
heen weg te denken.

B3. Leeractiviteiten
begeleiden
2.6 Samenwerking,
zelfredzaamheid

Ik heb ervoor gekozen om de

activiteit niet in
samenwerkingsverband te
geven. De kinderen moesten
individueel hun gevoelens en
gedachten op papier zetten. De
kinderen mochten tijdens het
luisteren zachtjes overleggen.

Ik heb ervoor gekozen om het

individueel te laten maken,
omdat dat de essentie van de
les was. Je hebt je eigen
gevoelens en gedachten bij
muziekstukken en dat is niet
te combineren met de
gedachten en gevoelens van
anderen. De kinderen konden
zelf vooruit bij ieder
muziekstuk en hadden geen
hulp nodig van anderen.

A3. Leiding geven aan het

groepsproces
1.1 zicht op groepjes
leerlingen
1.3 effectieve
leerkrachtcommunicatie

A4. Interactie aangaan met

de groep
3.13 feedback aan
leerlingen

B2 Leeractiviteiten
ontwerpen
3.6 werkvormen en
groeperingsvormen
4.5 leeromgeving inrichten

Ik had aan het begin uitgelegd

hoe de opdracht gemaakt moest
worden aan de hand van een
voorbeeld. Vervolgens had ik
muziekstukken opgezet waar de
kinderen naar moesten luisteren.
Ik liep rond om te kijken hoe de
opdracht gemaakt werd bij de
kinderen. wanneer ik zag dat
kinderen er moeite mee hadden
of het niet goed deden ben ik hier
op afgestapt en ben met de
kinderen in gesprek gegaan.

Ik heb ervoor gekozen om de

uitleg te geven aan de hand
van een voorbeeld omdat de
kinderen dan goed konden
zien wat de bedoeling was. Ze
kregen inspiratie en een mooi
voorbeeld. Hierdoor konden
de kinderen al goed aan de
slag. Ik had besloten om rond
te lopen en met kinderen in
gesprek te gaan omdat het
voor sommige nogal een
moeilijke opdracht was. Niet
alleen om de opdracht te
begrijpen maar ook om
gevoelens en gedachten weer
te geven. Doordat ik met
kinderen in gesprek ging
snapte ze de opdracht beter
en werd het eindproduct
kwalitatief ook beter.

Toen ik rondliep door de klas heb

ik aan de kinderen feedback
gegeven over hoe ze met de
opdracht bezig waren. Wanneer
ik merkte dat ze iets niet snapte
of iets niet helemaal goed deden
bent ik met de kinderen in
gesprek gegaan over hoe het wel
kon. Helaas was er geen tijd voor
de eindevaluatie.

Ik heb ervoor gekozen om de

kinderen feedback te geven
tijdens de activiteit omdat ze
dan het tekenen nog konden
aanpassen. Zo werd het
eindproduct kloppende met de
opdracht.

De kinderen werkte individueel

aan de opdracht op hun eigen
plaats in groepjes. Ze mochten
zachtjes overleggen tijdens de
muziekfragmenten, maar dit
moest wel te maken hebben met
de opdracht. ik heb van tevoren
muziekfragmenten uitgekozen en
in een PowerPoint verwerkt
zodat ik er makkelijk bij kon.

Ik heb ervoor gekozen om de

opdracht individueel te laten
uitvoeren omdat je gevoelens
en gedachten niet kon delen
met iemand anders. Ze
mochten overleggen om de
betrokkenheid te verhogen en
om hun mening te laten horen
aan anderen kinderen. omdat
ik de muziekfragmenten al
klaar had staan was het
makkelijker voor mij om de
stukken aan te zetten zonder
lang te zoeken.