Sie sind auf Seite 1von 438

SPECIES

HEPmCARUM

SPECIES BiPATICARlIM
Eine Darstellung

ihrer Gattungen wie

graphien

unter

und Beschreibung

Morphologie

ihrer

aller

bekannten Arten

Beriicksichtigung

in

Mono-

ihrer gegenseitigen

Verwandtschaft und geographischen Verbreitung

VON

STEPHANI

Franz
*

ANACROGYN^E

Separ.-Abdr. aus

dem

Btilletin et

Memoires de VHerhier Boissier.

GENEVE ST BALE
GEORG & G^% LIBRAIRES-EDITEURS
MiME MAI80N
1900

LYON

Extrait du

BuUeUn

Tome

VI.

de 1'Herbier Boissier.

No

4.

AvrJl 1898.

LSBRARV

SPECIES HEPATICARUM

Franz STEPUAAI

die Aufgabe gestellt. die gesammten bisForm von einzehien Aufsatzen successive
Heften zu beschreiben; es ist ihm dazu die Hiiife seiner bota-

Der Unterzeichiiete

liat sicli

her bekannlen Hepaticce in der


in diesen

nischen Freiinde und vieler offentlichen Institute bereitwinigst gewahrt

worden und
in

sie

wird mit

dem

Forlschreiten der Arbeit auch noch ha^fig

Anspruch genommen werden miissen,

um

die gewiinschte Yollstandig-

keit zu erreichen.

Hinsichthch der Prioritat der Gattungsnamen bin ich der Ansicht


gefolgt. dass eine Diagnose, welche die Pflanze

gefordert werden muss;

ist

erkennen

Idsst,

zweifellos

die alteste Diagnose schlecht oder ist die

Gattung eine zusanmenr/esetzte, so muss diejenige jihigere Diagnose.

welche zuerst die Gattung geniigend und rein dargestellt

hat, benulzt

und deren Name gewahlt werden eine Yerbesserung der alten Beschrei;

bung
alle

ist

nicht zulassig. Damit fallen

manche Namen Dumortier's und

Gattungen Gray's, mit Ausnahme von Pallavicinius

die mannliche

Endung, da wir

viele

ja

fast

ich belasse hier

andere Gattungen mit einer

solchen besilzen.

Was

die

Synonyme angehl,

nicht wieder

so

werde

ich alte, langst

abgethane

Namen

aufnehmen; ebensowenig manche auf Grund neuer An-

schauungen entstandene Namen. Ich

will

dem dringenden

Bediirfniss

einer Beschreibung aller bekannten Lebermoose abhelfen und in iibersichllicher

und gedrangter Form das Wissenswerthe bieten

hierzu

brauche ich nur diejenigen Synonyme, welche volle Klarheit schaffen

den Namen der Pflanzen und das

Citat;
1

fiir

was manche neuere Nomen-

olU

BULI.KTIN

claloreii. die

1)K

i/hEUBIKU BOISSIKK.

dem

gar keine Kennlnisse auf

Pilanzen Lesitzen. noch

zii

Gebiele der hier behandelten

besitzen vorgeben und daher gar nicht

Stande sind. zu beurtlieilen, ob eine Diagnose

annehmbar

fiir

im

den Fachmann noch

oder nicht. was diese Herren uns an

isl

RicCUL

'

Namen aufdrangen

NvoUen. kann in vielen Fallen libergangen werden, denn es

ein nulz-

isl

loser Ballast. eine bibliographische Studie aber keine ))Olanische.

Leipzig.

den

6.

Februar 1898.
F.

Riccia Mich.

PlanliT ihallosse, parvw.

nov. gen.

tei'restres,

STEPHANI.

107.

p.

raro natantes, carnosce, repentes.

dichotome-ramosse, interdum ramulos adventivos e ventre proferentes.

Frons e

facie poslica radicans, antice lamellis suberectis chlorophylliferis

cedificata,

postice coslam e cellulis parenchymaticis

inler coslam et stratum anticum adesl fasciculum

formatam gerens

hyalinum cellularum

prosenchymaticarum. Epidermis antica stomatibus normahbus


vel rudimenlariis (Riccia) instructa

more

occullae,

squamse oriuntur, oblique

in Ricciellis fere

semper

(Ricciella)

ad latera frondis, sub margines pro


insertse.

integerrim

deficientes, e basi i-adiculas

velciliatce,

punctatim incrassatas

proferentes. Antheridia et Archegonia (monoice vel dioice distributa)

primum nuda,

dein strato chlorophyllifero nicrescente immersa. Jnvo-

hicra nulla. Ostiola

mascula epidermide insidentia, ssepe longe promi-

nentia; pistilla fere

semper purpurea, parum

in costa sessiles. pariele tenera

demum

exserta. Capsulse

immersa.

evanida; calyptra longe persislens

sporasque includens. Sporce magnse, tetraedrce, cuticulam validam lamellatam ssepeque papilliferam gerentes.
Die Frons der Riccien hat einen Yegetationspunkt. welcher bei den
fleischigen

Formen an der

tiefsten Stelle der Scheitelfurche liegt

die

Seiten dieser Furche sind fast senkrecht und die jungen Zellen schon

durch diese Lage geschiitzt; bei den flachen diinnen Formen


Scheitel

am Grunde

einer tiefen Einkerbung des Laubes

scheint daher an der Spitze zweilappig,

Arten, die ein

rundlich gestutztes

liegt

und dieses

der
er-

im Gegensatz zu den dickeren

Laubende besitzen;

die

Yentral-

schuppen verhiillen ausserdem die Spitze der Frons und haben, ahnlich
9

311

franz stephani. spegies hepatigarum.

Riccia.

wie die Ampliigastrien der hoheren Lebernioose, keinen anderen Zweck

den des Schulzes; die zapfenforinig verdickten Rhizoiden. welche aus

als

den Basalzellen der Schuppen entspringen, habe ich in einer friiheren


Arbeit schon dahin gedeutet, dass sie zur Wasserleitung besonders befahigt sind, insofern die capillare
ini

Lumen

Anziehung der vorspringenden Zapfen

der Zelle das Aufsteigen der Wassersaule beschleunigt.

Zweifellos haben die meisten Riccien eine von

an den grosseren Arten

Reiiie Ventralschuppen;

am

constatieren; sie sind

Anfang an doppelte
das sehr leicht zu

ist

Yegetationspunkte abwechselnd von rechtsund

links iibereinandergeLagert; eine Stelle, an welcher eine Zerreissung der

Schuppe in 2

einst terminalen

laterale Theile stattgefunden

haben

solUe.

nicht nachweisbar.

ist

Die Yerzweigung der Frons

ist

bei

ungehindertem Wachsthum

stets

eine Dichotomie unter rechtem Winkel; bei mechanischen Hindernissen

wo
wenn

oder bei reicherer Yerzweigung,


Jindert sich dieser

Winkel

erwahne, so geschieht

sichdie Aeste gegenseitig behindern,


ich trotzdem ihn in

den Diagnosen

weil er den Pflanzen schliesslich doch einen

es,

ausseren feststehenden Character verleiht und ihren Habitus wesentlich

Roseltenform wachst eine einzelne Frons niemals; eine

beeinflusst; in

einfache Ueberlegung besagt schon. dass das nicht moglich


eine

voUkommene Rosettenform vorhanden

sind es

die Rosette vervoUstandigten; aus

diesem Grunde

den Diagnosen, als eine Erscheinung, die bei jeder Art


nicht erwahnt; sie als diagnostisches

her geschah,

ist;

wo

also

mehrere Pflanzen,

zusammengelagerten Sporen gleichzeitig entwickelt haben

die sich aus

und

ist,

ist

nach

dem

liabe ich sie in

vorkommen kann,

Merkmal zu benutzen. wie das

bis-

Gesagten unmoglich.

Yiele Ricciellen haben 2 oder 4 Yegetationspunkte, das heisst sie besitzen Gabelaste, die langere Zeit

lange ehe

sie

ausserUch in

verbunden bleiben und vorhanden

sind,

die Erscheinung treten; das Laub hat dann

einen keilformigen Zuschnitt

wenn

ich

von

der Breite der Frons

spreche, bezieht sie sich natiiriich stels auf den einzelnen, selbstandig

entwickelten Gabelast; je nach

dem

Alter, in

welchem

die Pflanze ange-

troffen wird,

werden solche Arten einen ganz verschiedenen Habilus

zeigen und es

ist

sicheren

daher nicht unnothig darauf hinzuweisen, dass zu einer

Bestimmung

verticale Querschnitte des Astes auf keinen Fall

entbehrt werden konnen

ebenso sind die Sporen, wegen der grossen

Aehnhchkeit des Laubes mancher Arten, in den meisten Fallen unerlasshch.

Die chlorophyllfiihrende dorsale Laubschicht wird, wie bekannt, bei

312

BULLETIN DK l'hERBIER BOISSIER.

Ricciil.

der Galtung Riccia aus langen aufrechten, saulenformigen Lamellen


gebildet, die aus Zellreihen beslehen

und unter

Nvachsen sind; von ihnen schliessen


ein. Ricciella unlerscheidet sich

immer

sich der

Lange nach ver-

je vier einen

engen Kanal

hiervon durch flachenformige Lamellen.

die weite Luftraume begrenzen. Ricciella vesiculosa C. et P. steht in der

zwischen beiden GalUingen und

Mille

Die vier Lamellen

Inleresse.
bildet,

siiid

zwischen je 2 derselben

so dass

die dadurch

daher von hervorragendem

ist

hier auch saulenformig normal ausge-

ist

aber eine dritte Saule eingeschoben,

wesentlich erweiterten Luftkanale von 8 Zelle-

schniiren begrenzt werden (die Zahl variirt zwischen 7 bis

wir uns die eingeschobenen Zellreihen

Typus von

fort,

eine solche Uebergangsform, welche den

Riccia;

macht die Scheidung der Gruppe

anzeigl,

Ricciella, hinfallig; die

Riicksichfen in der

Trennung habe

9).

so haben wir den

Denken

normalen

Werdegang

in zwei Gattungen. Riccia

und

ich daher nur aus praklischen

Form von Unterabtheilungen

durchgefiihrt.

Die chlorophyllfiihrende Schicht des Laubeshaleinesehrverschiedene

Formen

Holie bei den verschiedenen Arten; bei breiten flachen


niedrig, bei den

sclimalen fleischigeren

bis zu Vs der Dicke des

Formen wesentlich

Laubes einnehmend; es

ist,

ist sie

lioher

und

danach zu urtheilen.

der Assimilalions-Apparat deni Bediirfniss der Pflanze genau angepasst;

wie schon

Lamellen

in

in

friiheren Arbeiten

ihrer

ofters

erwahnt, reprasentiren diese

Anordnung eine bedeutende. vor Austrocknung

geschiitzte. assimilirende Oberflache; ist das

Laub schmal,

Lamellen langer. bei den breiten Formen

kiirzer.

so

werden

die

deren in die Breile

angeordnete grosse Anzahl dasselbe Assimilations-Resultat erreichen.

welches die langen Lamellen im schmalen Laube

leisten.

Die chlorophyllfiihrende Schicht erfahrt mit der zunehmenden Aus-

bildung ein slarkes Wachsthum der dorsalen Oberhaut und zwar nichl

nur

in

der Richtung der Liings-Axe des Laubes, sondern auch in Irans-

^ersaler Richtung zu derselben;

demgemass

sind die Lamellen nichtnur

in der Richtung der Langs-Axe geneigt, sondern sie neigen auch nach

rechts

und

es

auch leicht an Schnitten zu bemerken, besonders an Pflanzen mit

ist

links und liegen in den verdiinnten

Randern

wenigen grossen Lufthohlen. dass diese nach der


sie

fast horizontal

costa zu enger

werden

divergiren von der kleineren Oberflache der costa zur grosseren

oberen Epidermis; auch bei Riccia findet dasselbe

zunehmende Erweiterung der Kanale


bar. weil die

Raume

ist

statt; die

dei'

nach oben

hier aber nur wenig bemerk-

Gesammtverbreiterung auf eine sehr grosse Anzahl kleiner

vertlieilt ist.

FRANZ STEPHANI. SPEGIES HEPATIGARUM.

RiCCia.

Zum
fiige

Yerstandniss einiger in der Diagnose gebrauchter Bezeichnungen

ich

an Hand der beigesetzten Abbildungen von Querschnitten

Folgendes hinzu
genannt(Fig.

empor

1. g),

bei Marchantia
steil

das parenchymatische Grundgewebe habe ich cosla

denn

sie enspricht funklionell

wie habituell der cosla

und laufen ohne jede Einbuchtung direct

Die dorsale Furche

Anderen, die

(c)

sie carina

(a),

ich

nenne

nenne das

ich sulcus

latera stricte excurrentia.

alse

costee sinuatim in alas excurrentia; ich

den einspringenden Bogen, arcuatus


sischen Latein wird sinus

bezeichnet, weil diese

curvatis. Alles

2;

von e sageich
fiir

den ausspringenden; im klas-

fiir

von i sage ich lateribus

Andere ergiebt

sich

Maasse der Frons beziehen sich

es die alten Autoren haufig

sulci alte

von

selbst.

stets auf

adscendentibus extrosum

Die von mir angegebenen

den vollstandig entwickelten

Theil des Laubes, je nach der Grosse der Art also


Spitze,

fig.

gebrauche sinus also

beides gebraucht. Canaliculatus nenne ich

fiir

und nicht sulcatus oder carinatus, wie

gethan haben

im Gegensatze zu Lindberg und

nennen. d habe ich mit

Theile die costa hauflg fliigelartig iiberragen, wie in

manchen Arten
dem Rande der

die Seitentheile derselben (h) steigen bei

dorsalen Epidermis zu

hitera

313

bis 3

mm.

hinter der

an Schnilten gemessen. Die Sporen variiren innerhalb einer

Kapsel ein wenig; es wird aber leicht sein, unter den vielen Sporen einer

Kapsel die normale miUlere &r6sse, wie ich


rnitteln.

sie

angegeben habe, zu

er-

Die convexe Seite der Sporen, welche in der Sporenmulterzelle

ihre aussere freie Oberflache darstellt, zeigt nicht selten eine ganz andere

Sculptur als die flachen Seiten derselben; in den Diagnosen


beriicksichtigt. Die

Wimpern

(ciliee),

ist

nur jene

welche bei einer Anzahl von Arten

gefunden werden, sind sehr variabel innerhalb des Formenkreises einer


Species und Anzahl und Lange derselben

beim Bestimmen einer


Zur Behandlung

alter Riccienpflanzen

handhaben) empfehle
reich zu entfernen

konnen daher nur mit Yorsicht

Riccia benutzt werden.

ich, sie in

(Ricciella ist

und nun die Schnitte auszufiihren;

Milchsaure und erwarmt

sie,

so

viel

leichter zu

heissem Wasser aufzuweichen, das Erd-

kehren
5

sie

legt

man

diese in

meist von selbst in ihre

natiir-

BULLETIN DE L^HERBIKU BOISSIKR.

314

Druck dahinzubringen; sind

liche Forni zuriick oder siiid durch leichten

Pflanzen

die

allerdings

RlCCid.

schon einnial angefeuclUet und dann wieder

getrocknel worden. so giebl es kein Mittel. sie wieder zur Turgescenz zu

bringen; sie werden vcilhg werlhlos.

RICCIA

A.
a.

I.

1.

GiliataB

Frons tenuis, multo latior quam crassa.

R. japonica

St. Bull.

Herb. Boiss. 1897,

p. 106.

mm.

Monoica minor, co^rulescens. Frons tennis usque ad 10

lunga, repe-

tito-furcata.furcis divergenlibus, brevibus. late linearibus^npke rotundatis.

breviter bilobis; antice plano-convexa, soluni


tata,

marginibus paruni attenuatis. obtusis,

Costa medio

parum convexa. utroque

postico

apice leniter canalicu-

siib

ciliatis.

cilise brei^es

latere levi sinu in

patula'.

margines

excurrens. SquamsB poslicee minutce, hyalinte, tenerrimte, facile evanida\


Sporai 7o

!x,

subatree, laxissime reticulatim lamellat. lamellis gracilibus.

angulis papilla erecta ornatis; ala latissima, exciso interrupta, foveol;e

Hab. Japonia, Tosa. Sakawa (Inoue).

Sequenti simillima. sporis laxe reliculalis distincta.

2.

R. subinermis

Monoica, mediocris,
apice quadriioba

i.

e.

crassa, sextuplo latior

Lindb. Rev. bryol. 188!2.

viridis.

p. 82.

Frons usque ad 4

mm.

longa, obcuneata.

bis dichotoma, furcis brevibus, latis, ubique aequi-

quam

alta,

antice plana, marginibus decurvis, acu-

minatis acutis; cosIr lala subplana, spin?e marg\m\es spa7'S3e, brevissimae

squamse

postica? minutissima^. liyalinae vel

purpureo maculatse. Capsula*

valde numerosie denseque aggregatse. Spone 68


lamellalse., papillatse,

Hab.

lale alat&e. reticulatim

jj,,

foveohs 10 ^.

Fennia (Lindbei'g)

Gallia,

Angers (abbe

Hy").

Germania Neu

Riippin (Warnstorf).

Diese Standorte

lassen vei-muthen. dass die

Pflanze

dazwischen hegenden Gebiete zu finden sein wird.


6

aiich

in

dem

franz stephaim. spegies hepaticaruim.

Riccia.

3.

R. californica

Monoica, minor,

Aiistin.

Frons

viridis.

breviter fiircala, furcis

leniiis.

Torrey Bull. YI,


5-7

parum

mm.

sectio transversa frondis itaque

postiCcG parva3, hyalina?. Sporee parva?. 51

latim-lamellatse, foveolis 4

[x

p. 46.

longa,

snbplana,

linearis,

ciivergentibus, apice distincte bre-

parum

viterque bilobis, marginibus attenmtis, costa

convexa

315

jj.,

incrassata,

plano-

anguste fusiformis. Squamte


anguste

alatae,

minute reticu-

tantum.

Hab. America septentr. California (Bolander).


Cilien besitzt die

von mir untersuchte Originalpflanze nicht; nach der

Originalbeschreibung sollen sie zuweilen fehlen

die Pflanze ist an

den

ausserordenUich klein gefelderten Sporen sehr leicht kenntlich; das

Exemplar war nicht gut erhalten und

die

Form der

Weise zum Aufquellen zu bringen war, lcann

in geniigender

frische Pilanze nicht verbiirgen. Die Sporen


sie

Frons, die nicht


ich

mehr

fiir

die

werden

es aber erQioglichen,

mm.

longa, longe furcata.

wiederzuerkennen.

4.

R. ligula

St. n. sp.

Monoica, exigua,

Frons usqiie ad 3

viridis.

furcis divergentibus, angustis, optime ligiilatis, crassis, 4 plo latioribus

quam

posticeque sequaliter plano-convexis, apice rotundatis.

allis antice

marginibus obtusis, sparsim


patulse).

Squamse

ciliatis;

posticae in apice

cilige

porrectae (haud recte

strictse,

frondis tantum

minutaj, integerrimai. SporcC fusco-brunnece 68

ji,

visibiles,

rima, reticulatim-lamellataj, breviter papillatae, foveolis 8

Hab.

Italia.

Lago Maggiore

II.

5.

Dioica,

[x.

(Al. Leviei").

Frons crassa, abrupte alata.

R. Bischoffii Hiiben. Ann. Pharm. 1833, YIL

Syn.

hyalinse,

late alatse, ala integer-

p. 68.

Riccia ciliifera Link in Ldbg. Syn. hep. europ., p. 119.

magna,

pallide viridis. Frons

usque ad 15

mm.

longa, obconico-

oblonga, furcata, furcis late divergentibus, apice obtusis, antice sparsim


ciliiferis,

sub apice sa^pe profunde sulcatis,

vel plus

minus

minus crebre

explanatis, marginibus

ciliatis; costa

alis

curvatim adscendentibus

semper longius

multo angustior valdeque producla,

cellosa; frondis adullse sectio transversa dein duplo


alta,

attenuatis, plus

solum

alte radi-

lalior

quam

antice convexula, leniter emarginata, postice rotundata, lateribus

adscendentibus et abrupte in angulos horizontales longeque acuminatos


exeuntibus. Squamse posticse magnse,
7

hyalinae,

dense imbricatee, plus

BULLETI.N DE l"hKIU!IEI\

"UG

RlCCia.

liOlSSIER.

miniis crebre irregulariterque ciliatx, siib niargine frondis desinente.^.


Osliola niascula longe prominenlia. Sporfn 100 a. alle reticulalim cristala'
papiilata\
Hal).

Europa,

Italia,

Sardinia. Gallia (Angers). Tyrol (Meran).

Germania

(Schriesheim, Wittekind). Africa, Algeria. Teneriffa.

forma montana.
Syn.
alis

Riccia pedenwntana Steph. Hedw. 1883. no

semper

4, niinor,

simplex.

profnnde canaliculata; costa maxime

erectis, anlice itaque

producta. aUs duplo alliore; antice crebre

ciliata.

frondis et squamariim

marginibus maxime armatis.


Hah. Hunffaria, Nadays. Piemont, Yal Lontay. Helvetia, Biel.

R. Gougetiana

6.

Dioica.

magna.

Mont. Ann.

in sicco Havicans.

sc. nal., ser. 3. vol.

Frons lo-20

mm.

XI. p. 3o,

longa, obcuneafci,

apice breviler emarginato bilobn, lobis late rotundatis. 3-plo latior


crassa. antice anguste canaliculata.

quam

canah parum profundo. plano,

alis

convexo-explanalis. tenuibus margine altenuato dense breiiterque spinosis; costa valde et abrupte producta,

quam

si

alas excipis planla

parum

latior

alta.poslice rotundata.lateribus i'otundatis. adscendentibus. a6/v/p?e

in alas attenuatas abeuntibus.

Squamte hyalina? maximte, imbricalse, mar-

gine lalide spinosae, spinis irregularibus. Ostiola mascula magna,robusta,

longe prominenlia. Sporte nigrse, maximx. 136

jj.

ala erosa, aspera; reliculatim lamellat. lamellis

in diametro, late alata'.

humilibus asperis. Iiaud

papilliferis ; foveolis 17 a.

Hab. Algeria (Gougel, Trabut).


Facile

cum

R. Bischoffii Hiib.

commutanda;'sporis giganteis sine uHo

dubio diversa.

III.

Frons crassa, marginibus acotis vel obtusis,

nusquam abrupte

R. asprella

7.

alata.

Carr. et P. Linn. Soc. N. S. Wales. 1887, p. 1039.

Dioica? minor, dilute nrens. Frons 4-3

mm.

longa, crassa, obcuneata,

breviter furcata. furcis divergentibus. late rotundato-truncatis breviter-

que emarginato-bilobis. sub apice

canaliculatis,

ceterum subplanis, margi-

nibus vatlatim angusteqae incrassatis, dense setosis. costa humilis, plana,


latissima, iateribus

sextuplo latior
Sporae
losce

quam

magnae,

secundum

abrupte adscendentibus; frondis sectio transversa


alta.

100

!j.

Squamae

posticee

magUce. hyalince. integerrima'.

in diametro, fusco-brunneae,

diagn. auctorum.

minute verrucu-

317

FRANZ STEPHANI. SPEGIES HEPATICARUM.

JtiCCia.

Hab. Australia, Sydney (Whitelegge).


Die Sporen habe ich nichl gesehen; sie sind von den Autoren bei nur

schwacher Yergrosserung gezeichnet und der Bau des Exosporiums ist


daher nicht erkennbar gewesen; aus dem Bilde ist aber zu vermuthen,
dass die Sporen, wie die fast aller Arlen, ein Leisten-Netz tragen, dessen

Ecken

papillar

marginalen

emporgezogen sind; eine mehrreihige Anordnung der


welche die Autoren hervorheben, habe

Cilien,

ich

nicht

finden konnen.

"^8. R. lusitanica Levier

n. sp.

Monoica, glauco-virens, major. Frons usque ad 12


crassa, plus triplo latior

quam

alta,

mm.

longa. furcata,

anguste linearis, sub apice profunde

sulcata, in fronde adulta plana, aUs crassis, attenuatis, obtusis,

remote valideque spinosis, spinis anguste


multo angustior (4

6) postice convexa, lateribus

rentibus. Squamae magnse, marginem

longa inslructa3. Ostiola

margine

Lriangulatis. Costa strato antico

siiperantes.

sensim in

alas excur-

interdum hic

illic

spina

mascula parum prominentia. Sporce magnce,

repando multilobulata, reticulatim lamellosse, foveolis

90

[JL,

late alalse. ala

12

[JL,

alte papillatis.

Hab. Portugal, Cintra (Welwitsch 1842).

9.

R. crinita

Taylor.

J.

of Bot. 1846, p. 415.

Dioica? minor. glauco-virens. Frons usque ad

.t

mm.

longa. furcata,

angusta, linearis, antice snbplana, marginibus rotu)idatis; costa crassa,


valde convexa

ciliEe

marginales creberrimse, longissimw, frondis diamelro

multo longiores; reliqua desunt; specimen originale pauperculum, haud

emolliturum!
Hab. Australia,
Ciliis

-.

Swan River (Drummond),

longissimis primo visu dislinguenda.

R. hirta Und.

10.

Bot. Gaz. XIX, p. 274.

Syn. R. arvensis var. hirta Austin. Ac. Phil. 1869, p. 232,

Monoica, minor, glauco-viridis; frons usque ad 10

mm.

longa. linearis,
aniple

siikata,

sulco obtuso, alis leniter adscendentibus, plano-convexis, crassis,

margine

bi-trifurcata, furcis

acutis,

divergentibus, apice obtusa,

dense breviterque

antice

ciliatis; cosla valde producta,

angusta, postice

rotundata, lateribus alte adscendentibus Ie\i sinu in margines excurrentibus; frondis sectio transversa vix duplo latior quani alta, subtriangularis

ob costam postice angustatam. Squamae

BULL. HERB. Boiss., avril 1898.

posticse hyahnae, facile eva-

22

318

BULLETiN DE l'herbier boissier.

nidse. Sporse ferrugineae


papillalae, foveolis

Hal).

11.

14

85 ^ angusle

alalse.

Riccia.

reticulatim lamellatae, vix

jjl.

America septentr.,Ne\\ Jersey (Austin). Louisiana

R. Breidleri

Monoica, parva,

(Langlois).

Juratzka. Steph. in Hedwigia 1885.

viridis.

Frons 3-4

mm.

longa, simplex vel divaricalim

furcala, furcis ex angusta basi ligulatis, apice acuminatis, obtusis brevi-

terque spinosis; antice convexa, dislincle sulcata. sulcus amplus, i)arum

quam
parum prominentibus. Squama-

profundus; costa valde producta; sectio frondis adullse parum latior


alta. postice semicircularis.

angulis acuLis.

posLicce parva?, remotiusculaj. liyaliua? et purpureo-maculala?. Osliola

cula pro planLa

maxima. Sporae maturae

mas-

ignotce.

Hab. Alpes Austriae, Schladming (Breidler). Grossglockner (Kern).


R. sorocarpa Bisch. toto coelo differt configuraLione frondis.

12.

R. Warnstorfii Limp.

Verh. Bot. Yer. Brdbg. 1885,

Monoica. parva, flavo-virens. Frons 3

quam

alta, bifurcala. furcis

mm.

p. 58.

longa, crassa, duplo latior

divergentibus. Unearibus, apice obtusis, antice

sulcata. sulco angusto, obtuso, sa[ profimdo, alse tumidse

margine

obtiisx,

hic ilUc spina brevissima armala^; costa valde producta, postice plano-

convexa, lateribus parum convexis alle adscendentibus, sinuatim in margines excurrens. Squamse purpurese, parvae, sub margines desinentes.
Sporse 60

tx,

ji,

fusco-brunneae anguste alatse reticulatim-lamellatse, foveolis

papillatse.

Hab. Germania, Neu Ruppin (Warnslorf).

13.

R. Beyrichiana Hampe.

Syn. Hep.

p.

601.

Monoica. mediocris, glauco-virens. Frons usque ad


angusta, crassa. furcis linearibus
distincte canaliculaiis,

10

parum divergentibus.

marginibus rotundatis hic

illic

mm.

longa.

antice ubique

breviter

ciliatis;

costa lata crassaque. laLeribus rotundatis, alLe adscendentibus; frondis


sectio transversa

purese,

120

II,

duplo laLior

quam

alta.

margine sparsim breviterque


Iseves

i.

e.

Squamae

ciliatse.

posticse parvse, pur-

Sporse

nigrse,

maximse,

humiliter reticulaLce. nusqufim papillaLse, foveolis 18

jj,.

Hab. America septentr., Jefferson (Beyrich).

Underwood
Nord-America

(Bot. Gaz.

hin. Die

rich bei Jefferson

XJX,

p.

276)

stellt

diese Pflanze als fraglich

mir zu GeboLe stehende Pflanze

gesammelt und zweifellos eine gute


10

ist

Art.

fiir

aber von Bey-

franz stepham. species hepaticarum.

Riccia.

R. ciliata Hoffm.

14.

Fl.

germ.

crypt.,

t.

II,

319

p. 95.

Monoica, mediocris, fusco-viridis, in vivo nitida. Frons 6-8 mni. longa,


repetito-fiircata, furcis

minus divergentibus, apice subtruncatis,

late plano-canaliculatis, ciWce

antice

ad latera descendentes, quasi pluriseriatim

dispositfe, hamatse; costa late convexa, crassa, lateribus rotundatis

cum

frondis margine obtuso confluentibus. Frondis adulta?. sectio transversalis


triplo latior
lela

quam

alta,

ubique aequicrassa, facie antica posticae subparal-

e. sequaliler curvata.

i.

Squamae

posticae parvse, evanidse,

purpureo maculatse, integerrimse. Ostiola mascula


sporse nigrse, anguste marginatse,

nentia;

creberrime

88

^.

Hab. Europa, Fennia, Germania, Britannia, Gallia.

R. spinosissima

15.

St.

promi-

reticulatim lamellata^

[x,

papillaLse, papillis subclavalis, foveolse

interdum

et fem. bre\dter

Italia (Firenze).

Hedwigia, 1885.

Dioicaf minor, flavo-virens. Frons 5

mm.

longa, apice furcata, furcis

latissime divergentibus, crassa, anguste linearis, apice angustata obtusa,


antice profnnde obtuseque canaliculata, alis

maxime

vallatim ampliatis.

erectis (costam liaud lateraliter superantibus) densissime spinosis. Costa

producta,

valde

postice

subcarinata,

lateribus

alte

adscendenlibus.

sinuatim in alas erectas excurrens; frondis adullse sectio transversalis


circumscriptione fere trigona, antice rima profundissima bipartita, fundo
rinise

concavo lateribusque arcuatim adscendent.ibus. Squamce niagna\

hyalinse,

margine longe valideque

spinosae. Reliqua desunt.

Hab. Algeria (Trabul).

16.

Syn.

R. Michelii
:

Raddi. Opusc. scient. Bologna,

R. ciliata Radd. 1818,

I.

p.

352.

c.

R. tumida Ldbg. 1829. Syn. Hepat. europ..

p.

120.

R. palmata Ldbg. 1836. Mon. Ricc, p. 457.

R. paradoxa Denot. 1839. Prim. Hep.

Ital., p.

69.

R. subalpina Limpricht. ms.


Dioica, mediocris, pallide-virens.

Frons usque ad 10

mm.

longa, pauci-

ramosa, furcis obcuneato-oblongis, apice parum angustatis, obtusis,

crassis,

sulco antico amplo in fundo convexo, marginibus vallatim ampliatis basi


et apice contiguis, in

medio magis remotis, breviter

spinosis, costa crassa.

convexa, laleribus sensim in margines obtusos excurrens. Sectio transversa frondis adultse plus duplo latior

quam

alta, postice

lunatim con-

vexa, antice duobus incisuris brevibns quasi tripartita, partibus tequalibus convexis; squama) poslicse hyalinffi,

11

margine

incisse et plus

minus

320

BULf/iiTi.N

longe

ciliatx.

Spoiu' 102

i)E

reticiilalim

ji,

lUccia.

1,'herbiek boissieb.

lamellala^

17

foveolis

jj.,

in

angulis alle papillala'.

Hab. Europa et Africa medilerranea, Gallia, Montpellier (Philibert,

Monlagne). Cantal (Gasilien). Cannes (Melzlei-) Alr/eria (Trabut).


Dieser Pllanze wieder

ihrem richligen Namen verholien zu haben

zii

das Verdienst Levier's. Siehe Bull. Herb. Boiss.

ist

R. Lindmanii

17.

minor,

Dioica,
furcala,

Frons 10-13

mm.

longa, 2

mm,

lata,

repetito

in medio subplana, marginibus crassis, vallatim intumescentibus,

Squamae magnae, hyalin,

longis

spinis

creberrime spinosis,

e\lus

1894.

Svensiva Yel.-Alcad. 1897. vol. 23.

St. in K.

viridis.

II.

patenlibus,

recte

granulatis.

marginibus spinosis. Costa

occultce,

latissiina,

postice lale convexa. in margines incrassalos excurrejis. Frondis sectio

transversa circumscriptione fere eUiptica, triplo latior

limbatae,

reticulatae,

papillatis.

areolis

quam

alla,

antice

[i,

rufo-brunnea^ auguste

15-18 in diamelro.

ex angulis humihter

sulco lato in fundo plano interrupla. Sporaj 8o

Androecia ignota.

R. Michelii Raddi differt fronde squamisque minus dense spinosis.


sporis minoribus. mullo arctius reticulatis.

Hab. Paraguay, Asuncion (Lindman).

R. canescens

i^l8.

St. n. sp.

Monoica, ininor. Frons 10-12

mm.

longa, longe furcata, furcis diver-

gentibus, hnearibus, crassis (vix duplo hUioribus

funde canaliculatis, canali

in

quam

allis)

antice ^iro-

fundo suo plano-convexo, marginibus val-

latim incrassatis erectis, rotundatis, spinisque

longissimis

validissimis

armatis; cosla valde producta convexa, lateribusrolundato-ereclisin mar-

gines sensim excurrrentibus. Squamai parvce, purpureffi, similiter spiiiosae.

lata

8d

Planta itaque hispidissima, in sicco spinis incui-vis


vix

et

{1,

pro Ricciam habenda.

Ostiola mascula

reliculatim-lamellalai, foveolis 8{i,

Hab. Africa, Oran

haud

omnino obve-

brevissima. Spora^

papillatis.

(Balansa).

R. Henriquesii et R. spinosissimae similis; setis numerosis et longissimis facile distinguenda.

19.

R. atromarginata

Levier

n. sp.

Dioica? parva, ramosa, fusco-viridis, margine atro-purpurea, valde carnosa.

Frons 3-4

mm.

longa, simplex vel furcata, furcis oblongis diver-

gentibus ovatis, apice acuminatis obtusis, antice leniter canaliculalis

12

321

franz stephani. species hepaticarum.

Riccia.

sparsimque

marginibus parum

ciliiferis,

breviter

elevalis,

aUenuatis,

creberrime breviterque ciliatis; costa stralo anlico sequilata, crassa, postice plano-convexa, lateribus
{jines breves
postica?.

Hab.

Palermo

Squamas

alta.

(Ross.).

R. Henriquesii

Syn.

quam

breves, atropurpurese. Sporae ignolse.


Sicilia,

20.

abrupte adscendentibus et abrupte in mar-

excurrentibus. Sectio frondis triplo latior

Levier. BuIJ. Soc. bot.

ilal,

1894,

R. bicarinata Lindb. Rev. bryol. 1877, p. 34.

Frons usque ad 12

Dioica, major, viridis.

late divergentibus, angustis,

margine oblusis

mm.

longa. furcata, furcis

ad basin

ciliatis; ciliis ssepe

vel ternatim coalitis; apice rotundata, antice ob margines val-

geminatim

latim incrassatos sulcata; sulcus sub apice angustus, profundus, in medio


amplificatus,

frondis

fundo

convexo

qiiasi

duplicatus

nomen

(unde

ceterum falsum Lindbergii) poslice rotundata, lateribus subrecte adscendentibus.

duplo

120

{1,

sa^pe

latior

purpureo maculalis; frondis adullEe seclio transversa

quam

Squamse hyalinse

alla,

reticulatim

vel purpurea.'. Sporae magnge.

humilibus. foveolis magnis 17

lamellatse. papillis

|x.

ala angusta aspera.

Hab. Portugal, Coimbra: Corsica,Gallia,^YQi?igm propeLorient(Herb.

Montagne).
Lindberg's
carina

und

Name

sulcus;

gebraucht, bald

beruht auf einer nicht seltenen Yerwechslung von


gleicher Weise

in

im Sinne

wird sinus haufig verschiedeii

einer einspringenden Landbucht bald als vor-

gewolble Form; da Lindberg's Bezeichnung gradezu falsch

Leviers

Namen

ist.

lasse

icii

bestehen.

Uebrigens tragt Lindberg's Original nicht die langen Cilien die er


beschreibt, sondern ganz die der

Art eigenthiimlichen Wimpern. die

aber nicht immer so kurz sind, wie

sie

21.

R. papillosa

Levier abgebildet hat.

Moris. 1828, Steph,

Hedw. 1883.

Syn. R. setosa Miiller ms. in Herb. Sard.


R.

minima Ldbg ex

parte. Ac. Leop. XYIII. p. 427.

Dioica, minor, pallide glauco-vii;ens.


cilis, bi-trifurcata,

furcis

parum

Frons usque ad 8

ciliis

longa, gra-

divergenlibus, pro planta longissimis.

anguste linearibus, apice obtusis, crassis; antice


oblique adscendentibus,

mm.

late

caitaliculata. alis

brevibus obtusis hirla, marginibus

acutis, suberectis, ciliis similibus

dense

ducta, postice plano-convexa, lateribus

13

crassi.s.

seriatis armatis. Costa valde pro-

parum

rotundatis. alte adscenden-

322

DK L^HKHBIICK BOISSIEH.

BULLETI.N

libiis.

Sectio Iransversa frondis

adulliL'.

parum

lalior

lUccid.
alla, si paginaiii

(iiiaiii

aiilicam excisam excipis, rolundato-quadrata. SquamJi' poslicne minuliiv


hyalinte. Sporoe ignota\

Hab. Italia, Sardinia (Miiller. Iter Unio). Napoli (Gasparini sub

H. tri-

chophylla ms.). Firenze (Levier).

22.

R. pseudopapillosa

Levier. n. sp.

Monoica, parva. Frons irregulariler bis dicholoma, furcis louge coaliiis

sxpe obcoiuco-oblongis, apice obtusis, crassis


aiilice

subplana, rima angusta percursa,

(vix latioribus

ciliis

brevibus

quam

si,epe

allis)

hamatini

incurvis hirta, marginibus oblusis aequahter hirtis; costa valde producla,


strato antico tequilata, postice rolundata, parietibus alte adscendentibus.

Sporse matursB ignotse.

Hab. Auslria, Stein prope Wien (Baumgartner).


Gonfiguratione frondis a R. papillosa Moris, cui similUma, facile

distiii-

guenda.

b.
IV. Frons

Inermes

minus crassa, subtenuis, antice plana vel late concava,


(in una tantum obtusatis.)

marginibus longe attenuatis


23.

R. plano-biconvexa

Sterilis,

20

mm.

St.in K.

major, late expansa,

Svensk

Yet. Ai^ad. 1897. Yol. 23.

viridis, robusta, tenax.

Frons usque ad

longa, repetito-furcata, furcis brevibus, pariim divergentibiis,

parum

sulcatis,

mar-

ginibus attenuatis acutis planis. Squamae hyalinse, parvse, occultee;

(josta

Apke emarginatis,

auiice plano-convexis, sub apice

postice plano-convexa, paginde anticx

compar; frondis

sectio transversa

itaque symmetrice plano-biconvexa vel fusiformis, angulis attenuatisacutis,

ceterum sextuplo
triplo humilius,

latior

quam

Stratum aeriferum humillimum, costce

alta.

canalibm angustis.

Hab. Brasilia (Lindman).


R. glauca L.

primo visu

differt statura

minore frondeque longe

sul-

cata.

24.

R. amboinensis

Dioica,

ad 25

magna,

mm.

Schiff. Forsch. Gazelle lY. 44.

pallide virens,

margine ssepe purpurea. Frons usque

longa, tenuis, furcala, ob furcas longe coalitas basi obconica,

furcis apice disLincte bilobis

angusteque sulcatis, ceterum planis, mar14

323

franz stephani. species hepatigarum.

Riccia.

ginibus longe atlenuatis costam late superantibus; cosia postice plano-

convexa, sensim in alas attenuata; frondis sectio itaque sextuplo latior


plana, postice plano-convexa; slratum anlicum humilli-

quam

alta, anlice

mum

(fere quadruplo

minor quam

costa in seclione).

Squamee

poslicee

breves, hyalinse, remotse. Sporse magnse, 119jj., late alals., ala tenuis varie

profundeque emarginata, sublobata, laxe reticulatim lamellatae, lamellis


altis,

acutis; foveolae 17ji vel majores, valde irregulares, papillis nullis.

Hab. Amboina (Exped. Gazelle).

R. Treubiana

25.

Monoica, major,

St. n. sp.

palUde

margine purpurea. Frons 20

virens,

mm.

longa, tenuis, profunde furcata, furcis 5

latis,

apice truncato rotun-

brevissime bilobis, antice suJiplana, sulco tenui percursa,

datis,

mm.

alis vix

adscendentibus, planis, marginibus longius atlenuatis, acutis. Costa aequilata,

parum convexa,

rufse vel

lateribus convexis oblique adscendentibus.

marginem haud

parvae hyalinse,

superantes. Sporae magnse

Squamae

93[j.

intense

subpurpurese, laxe reticulatim lamellatcc, lamellis crassis, in

anguhs haud

papillatis, foveolis

sub 20

^.;

ala

angusta erosa.

Hab. Java. Buitenzorg (Treub).

R.

26.

Dioica,

hortorum
major,

Bory Syn. Hep.

virens,

alis

furcis oblongis, crassis, 5-pIo

parum
alis

p.

607.

postice purpureis.

tamen

latioribus

Frons parum furcala,

quam

breviterque sulcatis, ceterum subplanis \q\

altis,

antice sub apice

parum

canaliculatis,

convexo-planis, leviter acuminatis margine acutis; costa duplo angus-

tiore

quam stratum

anticum, postice plano-convexa, sensim in alas atte-

nuata; frondis sectio transversa itaque fere symmetrice fusiformis, antice

tantum

leniter

magnee 102

[a,

emarginata. Squamse posticse parvse, purpurese. Sporse


late alatse, ala irregulariter

repando-vel inciso cristaeformi,

laxissime reticulatim-Iamellatte, lamellis angustis,


papillatis; foveolis

Hab.

27.

17

repandis, haud

Insula Bourbon (Bory S* Vincent).

R. angolensis

Dioica,

altis,

[jl.

ignota,

St. n. sp.

minor, glauco-virens. Frons 5-6

mm.

longa, e basi

angusta obcordata vel obconico-oblonga, breviter furcata, furcis divergentibus,

breviter

ligulatis, apice late rotundatis breviterque bilobis,

ubique

parum

incras-

fere plana, sub apice

solum brevi rima

sata; costa convexa in alas longe

instructa, postice

sensimque atlenuata, marginibus tenui15

324

BULLETi.N

Riccia.

boissier.

sectio ^?-fl/jsy^r50 sextuplo latior

Frondis

biis,

quam

crassa.antice plana,

Squamx

angulis longe acuminalis, acutis.

lunata,

poslice lale

DE l'herbier

poslics?

magnse, oblique ovalee, remotfL'. purpureo-maculala'. inlegerrimse, longe


productie.

Hab. Africa, Angola (Welwitscb,

28.

R. Lesquereuxii

iler angol. 255).

Austin. Acad. Pbila. 1869,

p.

232. false W.

Lescuriana Austin.
iMonoica.

mediocris, glauco-virens, expansa. Frons usque ad 7 mni.

longa. repetito-furcata, furcis brecibus, uUimis ovatis, acutiusculis, planis.

marginibus parum attenuatis, crassis, obtusls; costa convexa, sensim

margines attenuata

quam

seclio transversa frondis adullse

Squama?

alta.

postica? parvae, hyalince.

culatim-lamellata}, foveolis 10

ijl,

quadruplo fere

Spone 85

\i.

iii

lalioi"

ruf. alte reti-

lamellis crassis, vix papilliferis.

Hab. America septentr. haud rara, New-Jersey,

Illinois,

Florida (teste

Underwood).

29. 6. Elliottii St, n. sp.


IMonoica, inediocris, dilute viridis. Frons 8
trifurcata, furcis

profunde

parum divergenlibus,

bilobis,

mm.

longa, profunde bi- vel

obconico-oblongis, a[ikerotundatis,

anlice sulco amplo percursis, alis convexo-explanatis,

marginibus attenualis

acutis, costa humilis, lata,

rens; sectio transversa frondis 3 plo latior

sinnatim in alas excur-

quam

Squama?

alta.

postica)

hyalina\ basi pupureae, marginem parum superantes, integerrima?. Sporse


subnigra?, 85

maculis 14

[j,

]x,

ala

angusta circumdatse, grosse reticulatee, haud papillatai,

convexis.

Hab. Insula Dominica

30.

R. flavispora

Monoica, dilute

funde

bi- vel

(Elliott).

St. n. sp.

viridis, mediocris,

expansa. Frons 10

vissime bilobis, antice subplanis, sub apice solum


alis

mm.

longa, pro-

trifurcala, furcis obconico-linearibus, apice rotundatis, bre-

parum

lateque concavis.

plano-convexis, marginibus attenuatis; costa latissima,

parum

con-

vexa, sensim in alas excurrens; frondis seclio transversa sextuplo latior

quain

alta.

Squamse

posticse parvse, hyalinse,

marginem haud excedentes.

Sporse (maturse!) dilute flavescentes, alte reliculatim lamellatse, foveolis

{j.,

lamellis apice emarginatis

haud

Isevis.

Hab. Brasilia subtropica (Ule n 219).

16

papillatis.

ala

lata

integerrima,

R. grandis Nees

31.

325

franz stephani. spegies hepatigarum.

Riccia.

in Martius Fl. bras.

I,

p.

300,

Dioica? major, viridis. Frons usque ad 15 nim. longa, temds, late linearis,

apice breviter biloba, anlice late concava, alis leniter adscendentibus

longe attenuatis, marginibus tenerrimis; costa humilis latissima, convexa.

sensim in

alas excurrens;

marginem

frondis

Hab. Brasilia

squamae

poslicce rnagnse hyalince vel purpurese,

parum excedentes. Reliqua desunt.


Rio Janeiro (Martius).

(St. Hilaire).

R. Breutelii Hampe ms.

32.

Dioica,

minor, flavo-virens. Frons usque ad 10

mm.

longa, teniiis et

angusta, longe furcala, furcis late divergentibus, ligulatis, apice rotundatis. breviter bilobis, antice in

medio

leniter concava, a\\s plano-convexis.

marginibus attenuatis, acutis; costa latissima, parum convexa, in margines sensim attenuata; sectio transversa frondis dein lunatim subfusiformis.

Squamae

posticse

minirae hyalinae, evanidse et solum in apice

asservatae. Sporse pro planta

lamellatEe (foveolee 8

(i)

magna^ 93

lameilis

altis.

late alatce, arcte reticulatim

jx,

emarginatis, ad angulos papil-

latis.

Hab. India occid. Insulse S'Kilts et

R.

33.

grandisquama

S.

St. in K.

Juan.

Svenska, Yet. Als.ad.1897. Vol.23.

Dioicaf Major, in sicco flavo-virens. Frons usque ad 10

3 inm.

lala,

rotundatis, breviter bilobis, sub apice

ad margines attenuatos

cavis.

mm.

longa.

tenax, simplex vel furcata, furcis divergentibus, apice

usque ad marginem frondis

parum

/?///.

/ait?

sulcatis, ceteriim leviler con-

Squamae

ma^ft^e,

dense imbricatse,

accretse, apice angustatae obtusae, illum longe

superantes, hyalinse, integerrimee. Costa latissiina, postice late convexa,


levi sinu in alas late attenuata. Sectio frondis transversa quintuplo latior

quam

alta

angiiste

lunata,

angulis liorizontalibus

longe attenuatis.

Reliqua desunt.
jR.

squamata Nees.

minore. fronde multo crassiore squa-

differt statura

misque fusco purpureis

subviolaceis.

Hab. Brasilia. Rio Grande, Cachoeira (Lindmann).

34.

R. concava

Bisch. Syn. Hep. p. 604,

Major, glauca, bis dichotoma, tenuis, canaUculata, furcis ovatis, obtusis


vel emarginatis, in sicco concavis, concheeformibus,

marginibus adscen-

dentibus, squamis poslicis albidis magnis (ipse haud vidi).

Hab. Caput bonae spei

(D'"

Krauss).

17

BUIJ.KTLN

3:2{)

Ricciae albomarginatae

majori

j3

concavis ab utraqiie divei>a.

Ob

l/lIKRBIER BOISSIIiU.

l)K

et

R. lamellosae

Riccia.
siiiiilis:

lobis ovatis

Syn. Hep.

die Arl hieriier gehorl, istganz zweifelliaft; schon die Yergleichung

der Pflanze seilens des Aiitors mit R. albo^narr/inata, die einganzcfiinnes


hat. iind

l.aiib

mil R. lamellosa, die sehr fleischig

ist,

deulen darauf

hiii.

dass sie ungeniigend nnlersnchl und beschrieben wiirde.

V. Frons

minus crassa (pro more quintuplo

sulcata, marginibus

R.

3o.

Weinionis

31onoica,

magna.

plus

latior

quam

crassa) antice

minus attenuatis.

St. n. sp.

fusco-viridis.

Frons usque ad 25

mm.

longa, 3-4 mn).

lata,

simplex vel furcata, tenax, apice angustata, obtusa, antice sul-

cata,

ahs sub apice frondis adscendentibus. celerum horizontalibns, con-

Squama}

vexis.

nentes. Costa

margine

hyalina'. parvse, sub

Jata. in

occultse vei

parum promi-

medio postico magis prominente, concexa, sensim

alas allenuata. Sectio transversa quinluplo latior

longo attenuata. Spoiw 102

ij.,

quam

alta.

in

ad lalera

subnigrie, humiliter reliculalim-Iamellatce.

loveolis 12 ^.

Hab. Brasilia, Rio .laneiro (Weinio).

R. limbata

36.

Bisch. Syn. Hep. p. 60G.

Dioicaf major, obscure viridis. Frons usque ad i3mm.longa.bifurcata.


furcis

parum

anlica
alis

siib

divergentibus. Imearibus. apice rotundatis. crassis. in pagina

apice profunde sulcatis, in fiircis adultis late canaliculatis,

plano-convexis. haud incurvis. attenuatis, margine aculis. costa

lala.

convexa, lateribus oblique adscendentibus, sinuatim in margines attenuala; sectio frondis fere quadruplo latior

quam

alla,

postice late lunata.

angulis longe attenuatis, anlice (in planla adulta) late lunata. Squama?
poslicse

maximEe, dense imbricatse, purpure., frondis marginem supe-

rantes. Reliqua desunt.

Hab, Africa australis, Prom. bonse

37.

R. Billardieri

M. et N. Syn. Hep. 602.

Monoica? major. expansa,


taria

10-12

mm.

spei. (Krauss).

flavicans, purptireo marginata.Frou'^ soW-

longa, 2-3 nim. lala, inferne longe simplex, superne fur-

cala, siibplana vel

medio

leniter canaliculata, apice acute sulcata

profun-

deque biloba, temiis, versus basin sensim incrassata; marginibus attenuatis acutis, leniter decurvis. Squamae magnse, dense imbricatse, pur-

18

327

franz stephani. species hepaticarum.

Riccia.

marginem

pureae.

frondis longe superantes, integerrimse. Gosta adulta

postice late convexa,

margines sensim excurrens.

frondis quadruplo latior

quam

Sectio transversa

alta, postice late lunata, angulis late acu-

minatis, antice subplana vel sinu amplo emarginata. Sporge maximse,

102

rufo-brunnecC. reticulatim lamellata?, iamellis

{i,,

truncatis emarginatis. alveolos

magnos (10

apice

altis. foliaceis,

in faciei diarnetro) includen-

tibus.

Hab. Java (La Billardiere, Solms-Laubach). Tonkin (Bon).

38.

R. discolor

L. et L. PugilL lY.

Dioica? parva, glauco-viridis. subtus atropurpurea. Frons d

mm.

longa,

breviter furcata. linearis, angusta, antice subplana, rima angusta obtusa

percursa, costa subtriplo angustior, convexa, sensim in alas attenuatas

sinuatim excurrens, marginibus tenerrimis; sectio frondis sextuplo latior

quam

alla.

atropurpurese, imbricata?, parvse. Reliqua

Sqiiamte posticce

(Jesunt.

Hab. Nepal (Wallich). Himalaya, Dehra

39.

R. Ridleyi Gepp.

Dun

(Duthie).

Linn. Soc. 1890.

Dioica? pusilla, fusco-viridis. Frons usque ad o


cata, furcis oblongis, ultimis

fundo, acuto,
adulta

alis

mm.

longa,

parum

fur-

acuminatis acutis, sulco sub apice valde pro-

arcuatim adscendentibus, convexo patulis, in planta

minus profundo alisque subhorizontalibus; margines longius

atte-

nuati,acuti; costa postice plano-convexa, lateribus oblique adscendentibus,

in

margines sensim attenuatis;

druplo lalior

quam

alla,

sectio transversa frondis adultse fere qua-

postice late lunata, anlice plano convexa, reclo

angulo mediano interrupla, angulis lateralibusattenuatis


posticse parvse, purpurese,

marginem haud

acutis.

Squamai

superantes. Sporae 100

fi

(tesle

Gepp.).

Hab. insula Fernando Noronha CRidley).


Ricciae

40.

R.

Dioica,

Mauryanae

St.

Mauryana

mm.

alte

margine

longa, 2

mm.

lata, bis

terque furcala,

angulo divergentibus, brevibus, profunde acuteque

adscendentibus, convexis,

alis

ipso

sporse maturse desunt.

St. n. sp.

major. Frons 10-12

furcis reclo

acutis.

Squamse

sub frondis margine


gerrimse.

simillima

marginem

hyalinEe, tenerrimee, valde fugaceee.

occultse, in apice plantse

sulcatis,

versus sensim altenuatis,

magnee,

solum prominentes,

inte-

Costa valde incrassata, strato aerifero triplo altior, e pagina

19

BULLETIN

328

L^HKRBIER BOISSIER.

l)E

JHccia.

ventrali hemisphxrica derise longeque radicans; frondis sectio transversa

quam

dein subqiindntplo latior

acuta, anlice acute plus


Ostiola

cata.

minuteque

angulos attenuatos

ad

minus profunde (versus apicem maximej

ignota. Flores

cf

rolun-

alla, postice /'o^?;/<rfrt/a. lateribus

exlrorsum nutantibus,

dato-adscendeiilibus et

sparsi.

Sporae 80

{i,,

sul-

subnigrae, dense

papillatse.

Hab. Mexico, Cerro de Guadalupe (P. Maury).

41.

R. congoana

Dioica,

magna,

St. n. sp.

fusco-viridis,

mm.

expansa. Frons usque ad 15

tri-quadrifurcata, furcis late linearibus longe coalitis.

longa,

parum divergentibus,

frons itaque optime obcuneata, furcis crassis, 4 plo latioribus

quam

altis.

apice rotundalis, sub apice profunde acuteque sulcatis. lateribus sulci con-

vexis

oblique adscendenlibus.

marginibus longius attenuatis,

acutis. Costa postice rotundata, lateribus alte

Squamae maximae,

raargines attenuata.

haud excedentes. Sporae 7o

u,,

crassis.

adscendentibus sinuatim in

imbricatcL', purpurea,

rufo-brunne<e,

reticulalini

lamellis allis longe papillatis, papillis acuminatis, foveolis 7

marginera
lamellalae,

fji.

Hab. Africa. Territorium congoanum g?^\\m\\\ (Yoz).

4;2.

R. glauca

L. Spec. plant. p. I6O0.

Syn. R. Lindenbergii Sauter. ex parte. Syn. hep.

p.

611.

Monoica, minor, glauco-viridis, expansa. Frons 5 nim. longa, fere 4 pio


latior

quara crassa. breviler furcata, furcis ligulatis, apice acutis. antice

sulco amplo percursis, ahs sub apice oblique adscendentibus. ceterum ex-

plano convexis, raarginibus acutis. Costa

planatis,

latissiraa,

plano con-

vexa, sensira in inargines atteiiuala. Squarate hyahme. tenerrimae, facile


evanidie, integrae, marginera liaud excedentes. Sporte suljatrae,

68

jx,

late

marginatae, margine crebre denticulato, reticulalim-laraeUatac. papillatae,


foveolis 7 a.

Hab. Europa, Asia el America septentr. Norcegia et Sibiria usque ad

61

lat.

800

m.).

43.

sept.

Gallia,

Montpeliier.

R. macrospora

Monoica,
longa, 4

raagna,

mm.

lata,

Japonia. Alpes Austriae

(Semmering

St. n. sp.

expansa, fusco-virens. Frons solitaria 14-16 mra.


bis terque furcata, furcis breoibus et apicibus

tantum

solutis; frons itaque circumscriptione late obcuneata, apice quadri- vel

pluries

lobata,

ibideraque 8-iU mra.

20

lata,

interduni ramis brevioribus

329

Riccia.

franz stephani. species hepaticarum.

luixlis

valde irregularis, celerum subplana, margine acuta, sulco

profundo lateque aperto percursa,


leniler ascendentibus ibidenique

margine

parum

solum sub apice frondis

alis planis,

late incurvo. SquaniEe

magnse,

frondis marginera longe supe-

imbricatse, integerrimse, nigro-purpureae,

rantes. Costa latissima, sat crassa, postice plano-coiivexa, lateribus bre-

vibus sensim excurrens. Seclio plantse transversa itaque quadruplo latior

quam

alta,

angulis late acuminatis. postice late lunata, antice angulo late

Spora?

Flores masculi femineis approximali.

maximw,

aperto

incisa.

150

crebre et regulariter lamellatse; anguli lamellarum papilia alta

{j,,

truncata instructi, exosporium dein

maxime hirtwn.
Elder Explor. Exped.

Australia centralis. Arco eillinna well.

Hab.
(Helms),

R. albomarginata

44.

Monoica, minor,
ginata,

viridis,

Bisch. Syn. Hep. p. 604.

ob squamas hyalinas prominentes quasi mar-

unde nomen. Frons usque ad 10 mm. longa, 2-3

cata, furcis obovato-hgulatis, obtusis.

lala, fur-

sulco angusto, lateribus alte curvatimque adscendentibus, in parte

latis,

adulta frondis sensim sensimque explanatis atquead


bus,

mm.

sub apice solum profunde canalicu-

ceterum haud crassa, plus quadruplo

versa dein valde

postice plano-convexa

Squamse
rimee,

quam

alta; sectio trans-

sub apice pagina antica late profundeque

variabilis,

postica hemisphserica, in medio frondis

incisa,

nala,

latior

planum demittenti-

tamen

marginibus ubique

antice vix emargi-

acutis, liaud altenualis.

posticse magnse, conferlae, oblique ligulat, rotundatfe, integer-

marginem

dispositis, crebre

frondis longe superantes. Sporse 76

anostomosantibus dense

[i.;,

lamellis radiatim

obtectce.

Hab. Promont. bonae spei (Zeylier, Krauss). Plantam Krausseihaud

45.

R. inflexa

Taylor.

J.

of Bot. 1846, p. 417.

Dioica? minor, pallide-virens. Frons usque ad 5


vel breviter furcata,
gustis,

vidi.

crassa sub quadrupio latior

linearibus, apice acuto,

mm.

quam

longa, simplex
alla, furcis

an-

squamis atropurpureis obvelato, anlice

profunde canaliculata, canalis lateribus praerupte adscendentibus, in parte


adulta frondis magis apertis, marginibus breviter attenuatis acutissimis;
costa

crassa,

rotundalis,

strato

antico

sinuatira in

raagnse

plano-convexa, lateribus

margines excurrens. Squamse

purese, magnse, imbricatse,

rantes, Sporse

postice

sequilata,

posticse atropur-

durse fragilesque, marginera frondis supe-

teste Taylori

railii ignotse.

Hab. Australia, Swan River (Drummond).


21

330

BULLETiN

VI. Frons

crassa

l'hkbii<:i\

i)K

(pro

more

Riccia.

BoissiER.

quam

triplo latior

crassa)

abrupte alata.
R. Fruchartii

40.

St.

ii.

sp.

Monoica, magna, glauco-virens. Frons 20

mm.

lalis,

brevibiis,

mm.

longa, bifurcata, furcis

anle bifurcalionem longe

coalitis.

parum

clivari-

calis,

ullimis ligulatis, apice Iriincalis breviter bilobis, antice sujjplanis:

costa

multo inagis angusla (plus 2

postice plano-convexa,

plo) crassa,

lateribus brevibus, adscendentibus, abrupte in alas latissimas tenerrimas

abeunle. Sectio Iransversa frondis 6 plo latior qiiam alla, vel (alee tenues
neglectae) Iriplo latior solum. Stratum aeriferum

bumillimum; squama-

postice parvse, hyalinse vel purpureo maculat<B. Sporce magnae, 102

[x.

rufo-brunnese, angusle marginatee, reticulalim lamellatfe, lamellishumilibus, vix papillatis, foveolis 12

{x.

Hab. Montevideo (Fruchart).

R. runssorensis St. n. sp.


Frons 5-7 mm. longa,

47.

Dioica, minor.
cata,

mm.

lata,

simplex vel apice fur-

furcis recto angulo divergentibus, profunde acuteque sulcatis (magis

versus apicem, minus profunde versus basin planlaj) ob margines adscendentes valde concavis,

margine abrupte breviterque attenuatis

foliaceis

purpureis, apice marginibus ereclo-incurvis quasi acuminatis. Squamae


purpureEe, dense imbricatae, integerrima?., frondis

marginem haud

dentes. Costa valde incrassata, strato aerifero aequilata duplo

tamen

exceallior,

e pagina venlrali lata eiplana dense breviterque radicans. Frondis sectio


transversa dein duplo latior

quam

alta,

poslice plano-convexa, laleribus

rotundalo-adscendentibus, angulis superis in

acumen breviu.sculum sub-

erectum altenuatis, anlice plano-convexa, sulco acuto plus minus profunde interrupta. Ostiola cf ignota. Flores 9 numerosi, geminati vel
tarii.

Sporse fusco-brunneai, 93

[i,

soli-

papillis longiusculis ligulatis recteque

truncatis densissime hirtse.

Hab. Africa tropica; in monte Runssoro (Scott

Elliott.).

Die Sporen dieser Pflanze stehen hinsichtlich ihrer papillaren Beklei-

dung einzig unter den Yerwandten

48.

R.

Wichurae

da.

St. n. sp.

Monoica, mediocris, parum ramosa. Frons usque ad 7


cis

parum

divergentibus, crassis, triplo fere latioribus

22

mm.

quam

longa, furaltis.

antice

subprofundeque canaliculatis,

late

viter

331

franz stephani. species hepaticl^rum.

Riccia.

acuminatis, aculis, costam

ducta. slrato anlico

parum

alis

parum

plano convexis, marglnibus bresuperantibus. Costa valde pro-

anguslior, postice plano-convexa, lateribus

rotundatis abrupte in alas excurrentibus. Squamae posticse parvse, saepe

purpureo maculalse. Osliola mascula angusta, parum prominentia. Sporte

68

[X,

late alatse, ala aspera, in facie

convexa reticulatim lamellatje, lamellis

angustis, altis alteque papillatis, foveolse 12

[j.;

in faciebus planis

minute

creberrime lamellatse.

et

Hab. Japonia (Wichura).

Es

ist

ob die Pflanze nicht aus einem anderen Tlieile

zweifelhaft,

Asiens siammt

wenigstens wurden mir andere Hepaticce dieses

Samm-

lers in dieser Hinsicht als fragwiirdig bezeichnel; jedenfalls ist aber die

Pflanze neu.

R. tenuilimbata

49.

mm.

antice

longa,

Svensk. Yet. Akad. 1897. Yol. 23.

dense ramosa, dilute viridis, carnosa. Frons usque ad

Dioica, majoi%

15

St. in K.

repetito-furcata,

rima profunda percursis,

furcis

alis

brevibus

parum

divergentibris,

convexo-adscendentibus, marginibus

tenerrimis, hyalinis, in fronde juvenili incarvis.

horizoutalibus,

Squama?

imbricatae, purpureae, integerrima?, occuUae. Costa crassa, postice valde

convexa, lateribus rotundatis alte adscendentibits abrupte in margines,


atlenuatos excurrens; frondis sectio itaque vix duplo latior
semicircularis

postice

antice

sulco

plus

longius productis longeque

angulis

minus profundo

quam

alta,

attenuatis,

dimidiata, dimidiis convexis leniter

adscendentibus. Antheridia in medio frondis seriala, ubique geminata,


ostiolis longis hyalinis

longeque prominentibus. 9 ignota.

Hab. Paraguay. Colonia Pres. Gonzales (Lindman).

50.

R. lata

Dioica,

Taylor.

J.

of Bot. 1846, p. 416.

magna, valde robusta,

viridis.

Frons 12-14

furcis oblongis apice obtusis, late divergentibus,


latior

quam

crassa, siYiike

profundissimo

aciito,

mm.

maxime

longa, furcata,

crassa vix duplo

profunde canaliculata, canah sub apice frondis

in parte

magis adulta antice plano-convexa,


marginibus

abrupte adscendentibus subinde extrorsum

curvaliS;,

nuatis decurvis

maxime convexa,

costa valde producta, postice

rotundatis alte adscendentibus alteque radicellosis

(i.

e.

alis

atte-

lateribus

fronde substrato

suo profundissime immersa) abrupte sinuatim in margines excurrentibus.

Squamee

posticee magnaj, imbricatae, hyahnae vel purpureas,

frondis haud superantes.

marginem

332
Ostiola cT
vidi)

119

[jL.

fuscescentes lesle Taylori.

Riccia.

lamellatce; foveolis

reliculaliin

[inpillatis.

Swan River (Drummond).

Hab. Australia.

51.

boissier.

longe prominentia, magna. Spora} (perfecle inaturas haud

12 a. breviler

-,

DE l"heiibier

BULLETi.N

R. rubrispora

St. n. sp.

Dioica. inajor. Frons lO-lo mni. longa. 2 inm.

siinplex vel furcala,

lala.

furcis reclo angulo divergentibus, canalicnlatis, sulcus nuUu.<i, nisi

ipsain apicem

acutse atropurpure.

ginem

Ake versus marginem

plantce.

Squam

atteuuatse, ipso

remoliuscuUe. subatrfe, breves et mar-

frondis haud attingenles. integerrim. Costa

valde

incras.sata,

stralo aerifero triplo altior. in apice frondis in alas abrupte transiens,

medio

plantte

adscendentibus

postice

latior,

sensimque

plantae itaque triplo latior

in

late

plano-conve.cula

alas

excurrentibus.

quam

Sectio

oblique

lateribus

alla, postice leniter

transversa

concava, lateribus

acumen cuspidatum

oblique adscendentibus. angulis in


protractis. antice late lunata.

ad

margine

oblique patuluni

Androecia ignola. Flores Q numerosi. dis-

persi, pislilla longissime exserta. Sporse

70

j,.

purpurse. vel subviolacea?,

laxe reticulatim lameUatae, lamellis valde regularibus, aequiaUis, e basi


laliore attenuatis. alveolos concavos includentibus. papillis angularibus

subnuUis.

Hab. AustraUa centraUs. Askariaga. Elder Explor. Exped. (Helms.).

o2.

R.

Dioica,

marginata

usque ad 15
furcis

Carr. et P. Linn. Soc. N. S. \\a\es. 1887. p, 1056.

major. fusco-viridis, intra margines purpureo-maculala

mm.

longa, plus 2 plo latior

minus divergentibus.

vente-tectis.

late ligulatis.

quam

profunde

antice planis (in furcis junioribus

frons

crassa profunde furcata,


bilobis. lobis conni-

parum

concavis); costa

duplo angustiore, valde producta, poslice plano-convexa. lateribus alle

adscendentibus
posticai magnte,

abrupte in

margines attenuatos abeuntibus;

squaina^

hyalins vel purpureo-notatse. marginem frondis haud

superantes. SporEe

MO

).,

anguste alat, reticulatim lamellata^.

Hab. AustraUa. New-South Wales, Paramatta (^'hitelegge).

n/

53,

R. bulbifera

St. n. sp.

Monoica"? major. fiavo-Nirens. Frons usque ad 23

mm.

longa, angusta,

repelito furcala, furcis longis. ligulatis, versusapicemamplecanaliculalis,

celerum

planis.

marginibus teimibus: costa sat producta

transversa itaque 3 plo latior

quam

frondis sectio

alta, antice plana, postice late

24

lunata

franz stepham. species hepaticarum.

Riccia.

abrupte in angulos acuminatos excurrens. Squamse

333

posticffi

parva^ renio-

marginem parum excedentes. Sporae magnae. 102

liusculae, purpurese,

|j,.

grosse reticuialim-lamellatce (solum quinque foveolfe in diametro) lamellis


grosse angulatim repandis. subdenlatis.
In apice furcarum inveniuntur bulbi solitarii. pyriformes. frondis dia-

metro

sequilati.

baud

radicellis hyalinis

in terram descendentes sed horizontaliter protracti.

ubique

maticis valde oleiferis

vestiti.

haud squamuliferi. e

cellulis

pareuchy-

cedificati.

Hab. India orient. Bengal. (Sulp. Kurz. Sept. i868).

dem Yegetationspunkte

Die Knollen entspringen aus

formiger Basis und sind

dem

rait

kurzer. stiel-

lockeren Boden horizonlal eingelagert:

ruhender Yegetationspunkt mit kleinzelligem Gewebe

ist

formig verbreiterten Spize nicht bemerkbar; die Oberflache


dicht mit Rhizoiden bekleidet und eine

eiJi

an der birnist allseitig

Trennung von Ober- und Unter-

vorhanden. Der fnach 30 Jahren) noch erhaltene slarke Oel-

seite nicht

gehalt des gleichmassig parenchymalischen Gewebes deutet auf einen


Reservestoffbehalter. wie Anthoceros ihn zuweilen fast in gleicher

Weise

besitzt.

o4.

R. crispatula

Milten. Linn. Soc. Y. p. 127.

Dioica.maxima, in sicco obscure flavo-virens, subccespitans. Frons usque

ad 20

mm.

longa. angusta. linearis. longe furcata. furcis apice rolundatis.

anlice subplanis. marginibus explanatis. attenuatis, costam late superantibus;

costa

valde

producta.

postice

plano convexa lateribus abrupte

recteque adscendentibus, abruptem margines atlenuatos excurrens; frons

dein plus duplo latior


crassitudini subsequah.

apice

rotundala?.

quam

crassa vel-alas attenuatas exceplas-diamelro

Squamse

posticce intense

purpureaB. imbricatffi.

niarginem frondis parum superantes. haud plano

appressse sed concavse patulseque:

margo frondis dein quasi

crispatus. re

vera perfecto planus et integerrimus.


SporEe 85
lamellae

jx

rufescentes, laxissime reticulatce; foveolis paucis sub 23

altse, crassse,

<j.

ala lata tenui.

.Hab. Ccylon. Matale (Gardner).

35.

R. cartilaginosa

Monoica, minor, obscure

Steph. Hedwigia 1889. p. 44.


viridis.

Frons usque ad 8

mm.

longa. cras.sa.

tenax et cartilaginea. furcata. furcis bre\ibns lateque divergentibus. versus apicem profunde lateque canaliculatis, versus basin sensim planioribus, marginibus crassis, atlenuatis, acutis, costam superantibus; costa
BULL. HERB. Boiss.. avrll 1898.

23

23

BULLETiN nE l'herbier boissier.

;{34

angiistior valde prodiicla alle radicellosa

(liiplo

Iransversa triplo latior qiiam

frondis adiillic sectio

antice leniler convexa,

alta,

limato interrupta, postice piano-convexa, laleribiis


bus, angiilis acutis.

Squam;e

Ostiola mascula

l^itse.

Riccia.

sinu brevi
adscendenli-

o])liqiie

prominulis subden-

posticie hyaliilte, celUilis

magna. longe producta. Sporte maturaj

ignotte.

Hab. Australia, Queensland (Bailey).

R. papillispora

56.

Dioica,
furcis

major

parum

St. n. sp.

Frons usque ad

(in sicco flavicans).

mm.

longa, furcala,

divergentibus, ovatis, acuminatis, obtusis. breviter bilobis,

antice subplanis ubique sequicrassis, cosla ilaque latissima, crassa, sub-

plana, lateribus brevibus verticalibus, in margines abrupte attenuatos

desinentibus

margines celerum lenues, costam breviter superantes,

Squam

acuti.

magnse, purpureai, dense imbricatse, margines

postica)

longe superantes, versus apicem frondis hamatim incurvie, marginem

apicemque pianlse tegenles. SporEe 75


V)

jjL,

papillalse, papillis

magnis

{jl,

reliculatim lamellatse foveolis

validis acuminatis.

Hab. Abyssinia ad ripas flum. Insaba prope Keren (Beccari).

VII. Frons

crassa

(pro

more

R. nigrella DG.

57.

quam

triplo latior

marginibus crassis

crassa)

acutis vel obtusis.

Flore franc. V,

p.

193.

Syn. R. mininia Raddi. Opusc. scient. Bologna

II,

353.

R. minima L. ex parte. Spec. plant. p. 1605.

Monoica, exigua, tenax,


neolis.

Frons 3

mm.

marginibus purpureis in siccobrun-

viridis,

longa, subtriplo latior

quam

crassa furcata, furcis

divergentibus ultimis ovalis, acuminatis acutis, profunde acuteque sulcatis, alis

oblique adscendentibus,

parum

apertis, niarginibus crassis acutis,


late

convexa,

lateribus

posticae atropurpureae,

convexis, in planta adulta magis

in sicco

rotundatis,

haud mutatis

cosidL i)Osiice

oblique adscendentibus,

imbricatge, integerrimse.

Sporaj 59

anguste marginatse, minute reticulatim-lamellatae. alte

Hab. Gallia, Montpellier (De Candolle),

Ille

{x,

Squamiu
subnigra',

papillatai, foveolis

et Yilaine

(Dubuysson),

Gote du nord (Morin). Italia. Firenze (Levier).

Das Original De Candolles

ist

liinger

und starker verzweigt, im Bau

des Laubes aber sonst ganz wie die ilalienische Pflanze, von welcher ich
ab.er

auch langere und starker verzweigte Exemplare gesehen habe.

26

335

franz stephani. species hepatigarum.

Riccia.

dem

Sporen habe ich an

Original nicht gefunden,

ohwohl die Exemplare

Namen

gul ausgebildete sind! Ueber die englische unter dicsem

gebene Pflanze siehe

58.

jR.

Pearsoni

R. sorocarpa Bisch. Nova

Syn,

R.

minima

ausge-

St.

Acla Ac. Caes. Leop. 1835,XYII,p. 1053.

L. ex parte. Spec. plant. p. 1605.

R. epicarpa Wallroth. Syn. Hep.

p,

600.

R. Lindenbergii Sauter ex parte. Syn. p. 611.

mm.

Monoica, parva, glauco-virens. Frons usque ad 4


Iriplo latior

quam

acuminatis, sulco profnndo acutoque perciirsis,


in fronde

adscendentibus,

plano-convexis alte

alis

aduUa magis

apertis, cosla postice convexa,

lateribus alte adscendentibus, marginibus crassis,

superantibus. Squama^ parva3

longa, crassa,

furcis brevibus ultimis ovatis acutis vel

alta, furcata,

aculis,

hyahnse integerrimse

costam haud
dilute vio-

rarius

Capsulaj in medio frondis dense seriatae, sulco ilaque fere semper

laceee.

sporis maturis repleto. Sporse 76

[a,

subnigr, late marginatae, margine

aspero, rGticulatim-lamellatse, alte papillatae, foveolis sub 10

Hab. Europa. Germania, haud rara.

Italia.

[i,

Firenze (Levier). America

septentr. Closter. (Austin).

59.

R. insularis

Dioica,

Levier n.

calim furcata, 3 plo latior


distincte

sp.

mediocris, glauco-viridis. Frons usque ad 8

bilobis,

sulco

quam

mm.

acuto percursis,

alis

comexo-decurvis,

acutis, costa strato antico inulto aw^Ms^^or, humilis, postice

lateribus

parum adscendentibus, sinuatim

posticaj parvio,

longa, divari-

crassa furcis ligulatis, apice rotundatis,


crassis,

plano convexa,

in alas attenuatis. Squamffi

hyalinse, vel purpureffi integerrimee. Sporae

76

jj.,

reticu-

lalim lamellataj, lamellis humilibus, in angulis truncato papillatis, mar-

gine angusto aspero, foveolis 8


Hab.

60.

Sicilia,

Palermo

R. Pearsoni

(D''

}x.

Noss).

St. n. sp.

Syn. R. nigrella Pearson (non DC). Hep. exsicc. Brit,


Dioica,

longa,
<ipice

fusco viridis, marginibus purpureis, Frons usque ad 10

bi-trifurcata,

furcis longis angustis,

linearibus,

mm.

late divaricatis,

rotundatis, crassis, profunde acuteque sulcata, sulci parietibus alte

adscendentibus subinde extrorsum curvatis, marginibus acuminatis, acutis,

in sicco involutis; costa valde producta, postice plano-convexa, lateri-

bus abrupte alteque adscendentibus, sinuatim in margines excurrentibus.


27

BULLETI.N DE l'i1EHBIER BOISSIER.

33fi

Sectio transversa frondis duplo latior qiiam alta.

jj.

Squamaj

posticae

magna'.

marginem haud superanles.

inlegerrimcC, dense imbricata.\ alropurpureaj.

Sporje 75

RlCCid.

(tesle Pearson).

Mab. Britaiiiiia, Wales. Barmouth (Pearson).

/()!.

R.

Raddiana

.lack et

Levier n.

s[.

Monoica, major, glauco-virens. Frons iisque ad li


bifurcata,

divergenlibus,

furcis

brevibus,

ullimis

mm.

late

longa, crassa.

ligulatis,

apice

rotundatis, sulco sub apice profundo acuto percursis, in planta adulta


leniler canaliculatis, alis plano-convexis,

marginibus crassis acutis; cosla

valde producta, alte convexa, laleribus rolundalis alle adscendentibus;


sectio frondis adultee duplo latior

quam

alta;

squamee

poslicae parvse, hya-

]\me. Sporffi fusco-brunne. alte truncato papillal*, foveolata?. foveolis 8

Hab.

62.

jj..

Italia, Firenze.

R. acuminata

Taylor

J.

of Bot. 1840, p. 414.

Monoica, minor, expansa. pallide virens. Frons usque ad 2 cm. ionga,


furcis divergentibus. apice obtusis.

ob margines

in sicco inflexos qnasi

acuminatis (unde nomen) ceteruni crassa. antice leniter canaliculata, in


aitate

subplana marginibus crassis acutis; costa postice plano-convexa.

duplo angustior quain pagina antica: frondis sectio transversa sublriplo


latior

quam

alta,

(ate

triangularis,

lateribus oblique atque substricte

adscendentibus. antice convexa medioque parum emarginata, angulis late


acuminalis, acutis postice subtruncata. Squanise postica? parvie. occult:e
liyalinte.

Sporas haud

Hab. Australia,

63.

Swan River (Drummond).

R. Austini

Syn.

vidi.

St. n. sp.

R. lamellosa Austin (non Raddi).

Monoica. mediocris. diluie virens. Frons

10-12

mm.

longa. furcala.

furcis oblongis, apice angustalis, oblusis, in parte juniore profunde acuteque

sulcatis

parietibus

sulci

curvatim adscendentibus, marginibus

acutis; costa latissima, postice subplana: frondis sectio duplo soluralatior

quam

alla, antice

adscendentibus.
obtusa?,

hyalinse,

angulo subrecto excisa, poslice subplana. laleribus alte

Squamae

posticse

marginem

magme,

subimbricataj. oblique ovata3,

longe superantes. Sporae 82

reliculatim iamellatce. foveolis 14

>jl,

u,,

scaberulai.

papillataj.

Hab. America septentr. Closter (Austin).


R. lamellosa Raddi differt fronde crassiore (fere magis alta

quam

lata)

FRAXZ STEPHANI. SPEGIES HEPATICARUM.

BiCCia.

sulco obtiiso, totam

sporis majoribus (9o

tatis,

frondem percurrente, marginibus

squamarum marginibus

lariter clentatis,

ijl)

St. n. sp.

Monoica, major, fusco-viridis. Frons usque ad 15

quam

latior

curvatis,

profunde acuteque stdcata,

marginibus acutis; costa

Squamae

alte adscendentibus.

alis

longa, vix duplo


late oblongis,

adscendentibus extrorsum

sequilala, poslice rotundata, lateribus

posticse purpureae, magnse,

marginem haud

integerrimse, frondis

haud

mm.

profunde bifurcala, furcis brevibus,

crassa

acutis, antice

attenuatis, irregu-

papuloso-crenulatis vel subden-

laxius reticulatis.

R. corcovadensis

64.

337

dense imbricatse,

superantes. Sporse magnae, 110

jji,

reticulatim-lamellata?, subloeves.

Hab. Brasilia, Rio Janeiro in M. Corcovado (Guillerain, Ule).

/ 65.

R. australis

Dioica,

mm.

lata,

mm.

longa,

1-2 furcata, furcis linearibus, apice angmtatis, divergentibus;

crassa, triplo
acuto,

St. n. sp.

major, pallide virens, expansa. Frons usque ad 10

latior

quam

alta,

antice convexa, sulcata, sulco sub apice

haud profundo, versus basin frondis nullo; margines

costa leniter convexa

margines sensim attenuata;

in

crassi, obtnsi,

sectio transversa

frondis optime elliptica, medio sulco incisa. Squamae parvse, hyalinse vel

purpurascentes. Sporae magnse 102


latse,

foveolis 14

{i,

anguste

alatse,

reticulalim lamel-

papillis altis. subspiniformibus.

jj.,

Hab. Montevideo (Fruchart).

66.

R. porosa

Taylor.

.1.

Dioica? mediocris. Frons 8

of Bot. 1846, 416.

mm.

longa, repetito furcala, furcis

parum

divergenlibus, ssepe conliguis, inferne longe coalitis, apice solum liberis,


linearibus, apice obtusis, crassis, plus duplo latioribus

quam

altis,

antice

sulco tenui profundeque percursis, ceterum subplanis, marginibus obtusis;


costa

postice subplana, strato supero frondis aeqnilata, lateribus abrupte

erectis;
posticae,

sectio

frondis adultee itaque optime parallelogramma. Squamee

majusculee, hyalinaj vel purpurascenles,

gentes. Spor 72

|jl

reticulatse foveolis

Hab. Aust7^alia,

marginem

attin-

(haud perfecte maturee) anguste marginatae, minule

sub 8

\i,

ex angulis breviter papillatis.

Swan River (Drummond).

Die TayIor'schen Riccia-Namen, wie auch der obige, sollten

eingezogen werden, da
specifischen

vix

sie haufig in

Merkmale gewahlt worden


29

zum

Theil

Folge volliger Yerkennung der


sind; die Beschreibungen sind

338

BULLETIN DE l'hERB1ER BOISSIER.

meist unbrauchbar und niemand

RlCCUl.

im Slande die Pflanzen zu erken-

ist

nen,

Junghuhniana

R.

67.

Monoica, mediocris,
multifurcata, furcis

N. et Ldbg. Syn. Hep. p. 609.

late

mm.

expansa. Frons usque ad 10

viridis,

linearibiis,

longa,

ultimis acuminatis, obtusis; anlice

distincte acuteqiie sulcata, alis plano-convexis, attenuatis, crassis, obtusis;

costa
alis

in medio frondis

parum

producla, late convexa, utroque latere sub

sensim adscendens; sectio transversa frondis adultcC sub

quam

alta.

dilute

Squamae

rufcL',

foveolis

pro

solum o

magnae,

poslicce

planta

parvaj,

hyalinct',

68

jj,,

minute reticulatim

[j.,

parum

lamellis crassis

triplo latior

sub ahs occuUa^, Spone

elevatis.

lamellataj,

angulis truncato-

papillatis.

Hab. Jarn (Junghuhn).


In der Syn. Hep.,

und zu

p.

609,

ist

diese Art als

cavernosa

Ricciella gestellt; die Originalpflanze ini Herb.

beschrieben

Nees

ist

aber eine

Riccia.

68.

R. minutissima

St. n. sp.

Monoica, exigua, pallide glauco-virens, expansa. Frons 3-4

quam

subtriplo latior

mm.

crassa bifurcata, furcis divergenlibus,

longa,

angustis,

Imearibus (Riccite fluitanti in adspectu similibus), apice profunde bilobis.


sulco anlico ad

rimam brevem apicalem angustissimam reducto, in fronde


parum prominentes;

adulto nullo; margines crassi obtusi, idtra costam


costa in

medio

postico plano convexa, lateribus brevibus oblique adscen-

dentibus, sinualim in margines breves excurrente. Squamai posticEe hyalinaj,

magnaj, marginem attingentes. Sporai 76

reticulatim lameflatee, longe papiflataj, foveolis 8

Hab. Madeira

69,

(Fritze),

[x

late marginatce, alle

|j..

Coimbra (MoHer).

R. bifurca Hoffm.

germ.

Fl, crypt.

Syn.j R, glaucescens Garr. Hep. Exsicc.

p. 95.

brit.

R. marginata Lindberg.

Monoica, mediocris, expansa, glauco-virens. Frons usque ad 5


longa, ssepe bi-trifurcata, furcis phis
datis, antice
obtusis,

costa

late
lata

lenilerque canaliculatis

crassaque,

postice

mm.

minus divergentibus, apice rotun,

marginibus parum

elevatis,

plano-convexa, lateribus leniter

adscendentibus, rotuudatis; sectio frondis transversa ubique aequicrassa


fere triplo latior

quam

alta.

Squamas

posticse parvse, remotse, hyalinaj vei

30

339

franz stephani. species hrpaticarum.

Riccia.

violaceo-maculatse^, inlegerrimae. Sporaj

68

lamellatse, angulis alte papillatis, foveolis 8

^, late marginatse, reliculatim


pi.

Hab, Europa et America septentr. Sibiria Jenisei (Arnell).


R. glaucescens Carr. bietet gar keine Unterschiede; es scheint aber

mehr

als eine

Art unter diesem

Namen ausgegeben worden

zu sein,

z.

B.

R. glauca.
In Europa iibersteigt diese Art die Alpen nicht
scheint sie

auch den siidlichen Staaten zu fehlen.

t^O. R.

commutata

Monoica, minor/

und

in

Nord-Amerika

Jack n. sp.

glauco-viridis.

Frons usque ad 6

mm.

longa, crassa,

bi-trifurcata, furcis brevibus, late divergentibus, Unearibus, antice plano-

convexis. apice distincte emarginato-bilobis, profunde angusteque sulcatis;

sulcus

in

fundo subplanus, marginibus crassis obtusis; costa plano-

convexa; sectio transversa frondis adultae itaque aequaliter biconvexa, in


fronde juniore antice exciso canaliculata (sulco quasi immerso in superficie
subplano), ceterum
liyalinis.

triplo

latior

Sporee fusco-brunnese,

quam

alta;

68

reticulatim lamellatEe, lamellis

jx,

squamis

posticis minutis,

tenuibus, in angulis alte papillatis, foveolis 8 ^.

Hab. Italia, Firenze (Levier).

VIII. Frons
K.

crassa, pro more diametro parum humilior.

Frons aniice plana

R. Schweinfurthii

7i.

Dioica,
1

maxime

mm.

vel canaliculata

(haud sulcata).

St. n. sp.

minor, fuscoviridis. Frons linearis, usque ad 12

lata. repetito furcata, furcis longis late

mm.

longa,

divergentibus, antice plana,

sub apice solum anguste canaliculata, marginibus costam minime et


abrupte superantibus, acutis. SquamcB minutee, violaceo maculalse, sub

margine

occultse,

integerrimse.

Gosta

omnium maxima, profunde

in

terram descendens, frondis sectio transversalis itaque mimis lata quam


antice plana,

alta,

marginibus alarum minime produciis, postice saccu-

latim ampliata; stratum aeriferum sat altum, strato sohdo duplo humilius.

Androecia ignota. Spor^

nondum

evolutse, pistilla

maxime

exserta.

Hab. Africa centralis (Schweinfurth, no 1823).

-^

72.

R. arvensis

Austin. Acad. Phila. 1869, p. 232.

Monoico, parva, glauco-virens, marginibus purpureis. Frons 3-4


longa,

repetito

furcata,

mm.

furcis angustis late divergentibus, acuminatis,

31

340

BULLETIN

acutis,

l"hEUBIER BOISSIEK.

I)E

ob margiiies rallatim incrassatos

late

Ricckl.

humUcque

canaliculatis

ralde producta. slralo aiilico niiillo aiigiislior niargiiiibiis crassis

cosla
acutis.

Frondis sectio traiisrersa

convexa

ilaqiie vi\ duiilu lalior (iiiam alta. antice

medioque late lunatiin excisa,

angiilis late acuininalis acutis,

postice semiciroularis. lateribus alle adscendenlibus sinualim in angulos

Squainse posticie

excurrentibus.

maximte, 102
lalie.

foveolis

Spone pro planla

purpurea?.

parvce,

^. ala lata cristatim incisa circumdata', reticulalim-Iamel-

magnis ex angulis breviter

papillatis.

Hab. America septentr. Closter (Auslin).


Die Beschreibung

keine Cilien hat:

eigene Art darstellt (7^

73.

nach Austins Originalpflanze gefertigt, velclie

ist

.-Vustins var. /lirta hat

nichls damit zu thun. da sie eine

liirta Austin).

R. antarctica

Sl. n. sp.

Monoica. minor, glauco-virens. Frons usque ad

funde bifurcala. furcis obtusis, anlice


nalis,

postice

fere

sectio transversa

mm.

13

laie canaliculatis,

longa. pro-

obtuse margi-

duplo angustioribus valdeque incrassatis.

duplo

latior

quam

alta, postice late

Frondis

plano-convexa, late-

ribus adscendentibus. sub alis abrupte sinuatim al)euiilibus. antice coii-

parum profunde

vexa, late et

Squamae

excisa, angulis obtusis.

posticcc

valde evanidae, magna.\ occulta\ integerrimae, hyalina?. Sporx 90 a. arcle


reliculatim lamellatce, ala angusta aspera, foveolis 8

ix.

ex angulis papil-

lalis.

Hab. ChUe (Herb. Xees sub R. glauca var.

74.

R. Trabutiana

Dioica.

tenax,

Sl.

^.

major).

Revue bryolog. 1889,

p. 65.

mm.

longa.

furcis longis,

parum

minor, fusco-viridis margine purpurea. Frons 8

crassa,

parum

latior

quam

alta.

furcata.

divaricatis, oborato-oblougis. apice rotundatis. breviter bilobis. antice late

canaliculatis.

marginibus

acutis. Cosla valde producta. postice rotundata,

lateribus convexis verticaliter adscendentibus; sectio transversa frondis

circumscriplione semicirculari, antice exciso truncata, angulis suberectis


acutis.

Squam

7o

vix marginata}, minute reticulalim lameliatie. lamellis humilibus

{j.,

postiCcC magnae.

vix papillalis, foveolis 7

purpurea\ marginem attingentes. Sporte

[j,.

Hab. Algeria (Trabut).

75.

Syn.

R. lamellosa
;

Raddi. Opusc. scient. Bologna

R. Dufourii Nees. Hep. Eur. IV, 390.

32

II,

p.

351.

FRANZ STEPHAiM. SPECIES HEPATIGARUM.

RiCCia.

mm.

minor, pallide glauco-viridis, Frons 6

Dioica,

341

longa, simplex vel

furcala, furcis ssepe insequales, ovatis vel oblongis, apice angustato obtnsis,

antice profmide canaliculatis. marginibus abrupte attenuatis, acutis, Scepe


denticiilatis ;

liaud angustior, crassa, postice rotundata, laterihus

costa

quam

alte adscendentibus, sectio transversa frondis adulta3 vix latior

Squamce

maximae,

posticse

imbricalae, hyalinse,

fusco-rubase,

75

angulos breviter

^,

validae,

marginem

alla.

frondis excedentes, dense

margine papuloso-cmiw/ato

vel subdentatae. Sporee

laxe reticulatim lamellatse, lamellis gracilibus, ad

papillatis, foveolis 10

ii,

ala

angusta minute crenulata.

Hab. Eiiropa et Africa mediterranea ; Abyssinia, Anseba (Penzig),


Gallia Montpellier (Schimper).

'^^

R. chilensis

76.

St. n, sp.

Monoica, minor, fusco-viridis


lata,

funde angusteque

mm.

frons usque ad 10

furcata, furcis late divaricatis, o

mm.

longa, 1

marginibus

canaliculatis, alis horizontalibus, convexis,

breviter attenuatis, acutis, decurvuhs.

mm.

longis, acuminatis, antice pro-

Squamae

posticse hyalinae,

ephe-

merae minutseque, sub margine occultee. Costa valde incrassata, sub margines constricta, abrupte in alas attenuala, postice late plano-convexa
frondis sectio transversa vix duplo latior
natis

breviter protractis

subdecurvis,

quam

alta,

angulis late acumi-

postice subplana, lateribus alte

adscendentibus, superne sinu profundo abeuntibus, antice canali pro-

fundo angustoque dimidiata, dimidiis convexis;


minentia. Sporse 62

ostiola cf parva, vix pro-

fusco brunnese, papillis parvis humilibus obtu-

tj,

sisque asperee.

Hab. Chile, Yalparaiso (Dusen).

R.

77.

squamata

Nees. in Mart. Fl, bras,

I,

Monoica, mediocris, fusco-viridis, margine

Frons 8
cis

mm.

parum

p. 301.

atropurpurea

divergentibus, antice rima profundissima obtusa percursa, alis

erectis attenuatis, crassis,

margine

acutis. Costa postice

verticaliter adscendentibus; frondis sectio transversa


lata,

postice late rotundata,

laciniis

anguste conicis acutis,

tudine maximse,
parvse,

68

expansa.

longa, crassa, angusta, linearis, longe bi vel trifurcata, fur-

^,

convexa, lateribus

parum

lateribus strictis erectis, antice


ereclis.

atropurpurese,

Squamae

marginem

altior

ad

-/s

posticse pro plantse

quam
bifida,

magni-

frondis superantes. Sporce

subnigrse, vix marginatae, lamellis crassis vermicularibus

multoties irregulariterque anastomosantibus; papillis

omnino nuUis.

Hab. Chile (Gay) nuperius a Dusenio prope Yalparaiso reperla.

33

342

DULLETiN DE l'herbier boissier.

;3.

R. punctata

78.

Froiis aiitice sulcata.

Taylor.

of Bot. 184G, p. 416.

J.

Dioica? minor, glauco-viridis. Frons 4-5

duplo lalior quaui

Ricciii.

mm.

longa bifurcala, crassa,

alla, furcis late divergentibus, brevibus,

rotundalo-flf^/wmfl^is,

apice breviler

oMique adscen-

antice sidco acuto percursis, alis

denlibusvelsubhorizontalil3US,marginibus obtusiuscuUs ; cosla lata,crassa,


leniter convexa, lateribus prseruple slricteque adscendentibus.
posticas magn8e,imbricala3,alropurpure8e,margines

magnee, angulo-rotundalEe, salurate

Squamte

haud excedentes. Spono

fuscse, lceves

teste Taylor.

Hab. Australia, Swan River (Drummond).

R. aggregata Und.

79.

Dioica, minor, fusco-viridis,

mm.

Bot. Gaz. XIX, p. 275.

marginibus atropurpureis. Frons usque ad

longa, crassa, vix duplo lalior

quam

alta, repetito furcata, furcis

ultimis oblongis acuminatis, acutis, antice acute angusteque sulcatis, ahs

plano-convexis, marginibus acutis; costa valde producta, postice plano

convexa, lateribus alte stricteque adscendentibus. Squamae posticse parva\


purpureai. Sporse (75 ^, subnigrae, reticulatse teste Underwood).

Hab. America septentr. California (M Clatchie).

Quoad frondis configurationem R. punctatae Taylor similhma.

R. mamillata

80.

Dioica, minor,

parum

latior

linearibus,

trisLe

quam

St.

Rev. bryol. 1889,

viridis;

p. 65.

frons usque ad 10

alla, bi vel trifurcata, furcis late

mm.

longa, crassa,

divergentibus, longis.

ultimis acuminatis acutis, antice sulco acuto percursis. alis

subplanis oblique adscendentibus, marginibus acutis, costam haud superantibus; cellulse superficiales anticse globosae, vertice mamillatim angustatse,

mamilla valde incrnssata; costa

valde

producta,

convexa, lateribus alte-subverticahter-adscendentibus.

postice

plano-

Squamae

parvcT,

hyalintc, apice serratae vel crenulalce. Sporae desunt.

Hab. Algeria (Trabut).

81.

R. lanceolata

St. n. sp.

M^J^fr^
mm.

longa, profunde

lanceolatis,

acutis, crassis,

Doica, mediocris, flavo-virens. Frons usque ad 10


bifurcata,

furcis late divergentibus, anguste

antice sulcatis sulco acuto (sub apice magis profundo) ahs


planis,

marginibus

Si. 27:/f0,

tamen sub-

acutis, in apice frondis attenuatis. Costa crassa, postice

34

franz stephani. species hepaticarum.

Riccia.

343

convexa, laleribiis rotundatis alte adscendentibus. sectio transversa fronplus duplo latior

dis adultse

quam

alla,

antice subplano, parvo angulo

acuto in rnedio inlerrupta, postice subsemicircularis. Squamse posticEe


minulce, facile evanida?, hyalinffi. Reliqua desunt.

Hab. Africa, Dahomey. Canne, Ajuda (Francis Newton).

82.

R. numeensis

St. n. sp.

Dioicaf minor, pallide fiavo-virens. Frons usque ad

multifnrcata, furcis pro planla longissimis,


crassis,

acuto,

parum

10

mm.

longa,

divergentibus, Ugulatis,

ultimis apice late rotundatis, sulco antico subapicali profundo


alis

obUque adscendentibus,

in planta adulta

magis

canahculatis, denique horizontalibus (sulco nullo), margines

apertis, late

parum

atte-

nuati, acuti; costa valde producta, postice convexa, lateribus alte subverticaliter adscendentibus, stricle in
ticee parvse, hyalina^, faciie

Hab. Nova Caledonia,

margines excurrentibus. Squamse pos-

evanidse.

Numea

ReUqua desunt.

(Saves).

^^. J^e.S^ f^tJL

83.

R.

macrocarpa

Levier et Jaek-n. sp.

Dioica, inediocris, viridis.


latior

quam

alta,

oblongis, apice

parum

acuteque sulcata,

Frons usque ad 6

mm,

loiiga, crassa,

parum

furcata, furcis longis, divergentibus, e basi obcuneata

alis

angustatis, breviter emarginatis, antice profunde

e fundo arcuatim adscentibus subplane explanatis,

marginibus acutis ultra costam parum exstantibus. Costa valde producta


ventre alte convexa, lateribus alle adscendentibus sinuatim in marginem
excurrens.

SquamcB

posticaj magnte,

haud superantes. Sporae 93


12

{!.,

hyalinee, integerrimaB,

marginem

^, subnigr, reticulatim lamellataj, foveolis

alte papillatse.

Hab. Italia Firenze (Le^der), Sardinia (Fr.

Miiller),

Napoli (Gasparini),

Algeria (Trabul).

(A

35

suivre.)

Extrait du Bulletin de 1'Herbier Boissier.

Tome

VI.

No

o.

Mai 1898.

SPECIES HEPATICARUM
AUGTORE

Franz STEPHAIVl

(Suite.)

B.

RICCIELLA

IX. Frons tenerrima,

84.

Riccia memforanacea

R. tenuis Austin. Acad.

membranacea.

G. et L. Syn. Hep.. p. 608.

1869. p. 233.

Piiila.

R. lanigera Spruce. Bot. Soc. Edinb. 1883,


Dioica, major, viridissima. nitida, pro

ad 10

mm.

p.

more

570.
subcsespitosa; frons usque

longa, late obcuneata, apice bre\iter furcata. furcis late trun-

cato-rotundatis, tenerrima, in sicco chartacea, fragillima. lamellis anosio-

mosantibus optime reticulata; costa 2 cellulas crassa, stratum aeriferom

humillimum, poris magnis

sparsis, marginibus

Sporse dilute rufescentes 42

[x,

haud

reticulalse,

unam

cellulam crassis.

ubique dense breviterqne

setosae.

Hab. Brasilia (Spruce, Ule), Mexico (Liebmann), America

85.

R. Welwitschii

St. n. sp.

Dioica, major, flavo-virens,

mm.

expansa vel

substratificata.

Frons usque ad

longa, oblongo-obcuneata, apice bre\dter furcaia, furcis brevibus

divergentibus, profunde bilobis


reticulata; costa
alis

sept. (Austin).

minima, paucas

tenuis,

ob lamellas perlucentes anguste

cellulas alla, fronde subtriplo angustior,

itaque costam latissime superantibus, marginibus tenerrimis; stratum

BULL. HERB. Boiss., mai 1898.

36

25

BULLETiN DE l'iiebikr boissier.

362

cavernosum humilliraum. Sporae


brevibus creberrime

spiniif

42jjl.

RiccieUa.

haud reliculalim

lamellatte.

ubique

hirtse.

Hab. Africa Angola. Lifnne (Welwitsch).


Praecedenti simillima. fronde anguste reticulata sporisque longius spi-

nosis distmcla.

R. paraguayensis

86.

Syn.

R. macropora

Monoica. major.

Spruce. Bull. Soc. bot. franc. 1889,

Sl. in K.

viridis.

p.

19o.

Svensi^a Al<ad. 1897. XXIII.

expansa. Frons 10

mm.

longa

trifiircata. furcis

divergentibus, late linearibus, apice truncato rotundatis, tenerrima, plana,


antice poris
tres

maximis instructa; cavernee o-6 in diametro frondis;

cellulas alla,

sporae 60

ceis;

foveoUs 10

jx.

p..

costa

slrato antico aequilata, marginibus tenerrimis. charta-

aiigusle alalce, ala crenulata,

reliculatim lamellalse.

papillalce.

Hab. Paraguay, Asuncion (Balansa, Lindman).

R. ochrospora

87.

XAIIL

o04

p.

Monoica, parva. dilute


cata,

M.

X. in

et

Ldljg. iMon. Ricc. (Ac. Cses. Leop.

b.

furcis longe

viridis.

coalilis,

Frons 4

mm.

longa. late obcuneata, fur-

brevibus, apice divergentibus. late truncato

rotundatis. ubique cequicrassis.

haud

chartaceis. antice posticeque planis,

marginibus haud attenuatis rotundatis; costa latissima, tres cellulas alta,


stratum anticum multoties

altius,

laxe cavernosum.

Spor maturae non

adsunt.

Hab.

Cliile (Berlero).

Xame

Der

waren
p.

ist

unzutrelTend. da die gelben Sporen zweifellos nicht reif

Lindenberg nennt

504

c),

88.

R.

Dioica,
furcata,

sie

nebenbei auch ziegelroth (Monogr.

Ricc.

was auf einen reiferen Zustand hinweist.

amazonica

Spruce, Bot. Soc. Ed. 188o,

p.

571.

mediocris. in sicco fiavo-\irens. Frons usque ad 6

furcis lale divergentibus, bre\ibus,

late linearibus

mm. longa,
mm. latis,

tenerrimis, apice pjrofunde bilobis, antice posticeque subplana, ob lamellas

perhicentes laxe reticulata; costa humillima. SporEe parvae 34

|j.,

maturx

pallide pividse ubique creberrime papillatae, papillis huniilibus, hyalinis,


obtusis.

Hab. Brasilia ad flumen Ramos, Tarapoto (Spruce).


89.

R.

Spruceana

Monoica, major.

viridis,

St. n. sp.

expansa. Frons usque ad 10

37

mm.

longa, tenuis,

franz stephani. spegies hepaticarum.

Ricciella.

363

multiramosa, ssepe uno latere magis furcata, furcis longis simplicibus


mixta, ramificatio dein valde irregularis; ceterum anguste linearis, apice
breviter biloba,

antice

posticeque plana, marginibus longe attenuatis.

tenerrimis; costa humillima 2-3 cellulas alta, duplo

stratum anticum

e.

i.

marginibus ultra costam

angustiore

quam

late exstantibus; cavernce

amplas 8 in diametro frondis, lamellis subhorizontalibus. Sporae ol


rufo brunnese, late
lis
.

ex angulis

[JL,

alatse, ala

(i,

eroso-dentata, reticulatim lamellatEe., foveo-

papillatae.

Hab. Brasilia ad flum. Ramos (Spruce).

X. Frons magis costata, alis attenuatis costam late superantibus.

R. muscicola

90.

St.

Hedwigia 1885.

Dioica. mediocris, muscicola vel terricola,


latas

formans; frons 8

mm.

subc8espitosa,rosulas40mm.

longa, bi-trifurcata, furcis

siiblinearibns,

apice triincato-rotundatis, breviter bilobis. sub apice leniter canaliculatis,

ceterum subplanis,

alis

tenerrimis, ultra

costam

late

exstantibus, ob

lamellas perlucentes pulchre reticulatis. Costa angusta. postice plana.


lateribus brevibus abrupte adscendentibus. Spora?
lamellatEe,

lamellis regulariter ramosis, ad reteni,

60

[i.

late alatse,

dense

sxpe interruptum con-

fluentibus.

Hab. Australia, Trinity Bay (Karsten) Ord River (Nyasly),

91.

R. purpurascens

Dioica,

furcata, furcis seepe brevibus,


tibus,

L. et L. Pugill. pl. lY (1832), p. 23.

major, stolonifera, tenerrima, hyalina vel rosea, irregulariter


aliis

elongatis attenuatis in stolones abeun-

normaliter apice profunde biloba, antice plana, costa

abrupte producta postice plana

alis

stratum anticum humile, cavernis amplis formatum


lones longi, hyalini, e niedio postico costae
postice

tantum

radicelliferi,

angusta,

tenerrimis costam late superantibus


;

squamae

nullse. Sto-

orti, distincte bilaterali,

convexi, antice profunde canaliculati,

i.

e.

mar-

ginibus conniventibus, strato lamellifero nullo, ubique cellulis parenchymaticis,

haud

chlorophylliferis, aedificati. Spora3 juveniles

planta mascula

solum adsunt

ignota.

Hab. Caput Bonae Spei, in monte Tabulari (Ecklon).


Die Stolonen entwickeln hier also keine knollenformigen Reservestoli'hehalter, sondern stellen nur reducirte Laubsprosse dar, w^elche unter

der Mutterpflanze

am Boden wurzelnd hinkriechen und


zum Thallus auswachsen.

freie Erdoberflache gelangen,

38

sobald sie an die

064
92.

BULLETi.N

R. crassifrons

Di<:

l'ukhi}Ikr boissier.

Ricciella,

Spi-uce H. A, A., p. 571 in Bot. Soc. Ed.

Dioica, gracilis, iiiajor, pallide virens, expansa.

Frons

iisqiie

188.').

ad 12mni.

longa, repetito furcata, Jl fluitanti siniilliiua, magis tenuis tamen, mar-

ginibus

quam

attenuatis, anlice subplana, ventre convexa, sextuplo latior

latis

cavernis sub 10 in diamelro frondis; costa majuscula, 4-5

crassa.

nmllo angustior quain facies antica frondis, sensim in

cellulas crassa,

alas attenuata.

Spor ol

rufescentes haud alalae, reticulalim lamellatae,

ij.,

Iamella3 allee, ad angulos longe painllatae, papillis siepe recte truncalis;


foveolis sub 12 ^. Osliola mascula paruin promiiientia.

Hab. Brasilia, ad flumen Negro (Spruce).

93.

R. Donnellii

Dioica,

longa,
latis,

magna,

Austin. Torrey Bull. Yl. lo7.

gracilis, dilute viridis,

profunde 3-4 furcata,


(2 plo lalioribus

crassis

subplana,

expansa. Frons usque ad 25

furcis divergentibus,

quam

altis)

linearibus,

mm.
mm.

antice leniter canaliculata vel

tenuibus longissime attenuatis, coslam late superantibus;

alis

triplo angustior, valde

costa frondis superficie antica

producta, poslice

rotundata, lateribus verticaliter adscendentibus. Sporae maximae, 136

subnigrce

alte lamellatcB

lamellis subradiatim dispositis

|j,.

strictis vel

vermiculariter curvatis, irregulariter anostomosantibus, ceterum grossis


allisque; ala integra angusla.

Hab. America sept. Florida

94.

R. subtilis

mm.

Donnel Smith).

K. Svenska Akad. 1897, p. 31.

St.

Dioica? mediocris,

usque ad 12

(J.

in

sicco

Ilavo-viridis,

longa, bi-trifurcata, furcis

brevibus, apice distincte biloba,

Sccpe subcaespitosa.

2 mm.

latis,

Frons

divergentibus,

m\co acuto parum profundo percursa;

alai

valde convexx, marginibus decurvis, acuminatis, acutis, crassa, quadruplo


latior

quam

3-5 cellulas

omnino

alta,

medio postico valde prominente, cosla tamen angustissima,

alta,

plo angustiore

fere cavernosa;

quam stratum anlicum;

frons itaque

cavernae minimae sub 20 in diametro frondis,

valde obliquie, ad basin haud angustatae, stomata minima, ore 5

jj,

solum.

Reliqua desunt.

Hab. Paraguaij (Lindman).

Optime

distincta

avem volantem
95.

frondis conflguratione, in seclione transversa quasi

simulante.

R. abnormis

St.

Hedw. 1891,

p.

213.

Monoica, pallide virens, in sicco albicans, poslice hic

39

illic

purpureo

dense

maculata,

mgusta,

365

franz stephani. species hepaticarum.

Ricciella,

stralificala!

linearis,

Frons iisque ad 10

mm.

apice truncato-rotundata, prQfunde

longa, gracilis,

sub apice

biloba,

mox

sulcata, sulco brevi, acuto profundo, fronde tumescente

evanido,

ideoque subplana; costa crassa plano-convexa in margines attenuatos

sensim excurrente, in medio frondis sporogoniis tumescentibus valdc


producta. Stratum seriferum humile, cavernis angustis.

longissime prominentia. Sporse rufo-fuscae, parvas, 50


reticulatim lamellatse, foveolis 8

papillis

[jl,

omnino

Ostiola mascula
{j.,

late marginala^,

nullis.

Kamerun (Dusen, Jungner), Angola Welwitsch.

Hab.

Auch

bei dieser Pflanze sind die Luflhohlen vielfach so eng, dass sie

denen von

Riccia

ahnhch werden

im basalen Theile des chlorophyll-

fuhrenden Gewebes sind es nur 4-5 Zehreihen, die einen Luftkanal einschliessen;

nach der dorsalen Oberflache zu erweitern

betrachihch. Siehe die

Anmerkung

sichjedoch

sie

zu R. vesiculosa C. et P.

XI. Frons angusta, magis incrassata, antice plana.

96.

R. Brandegei Und.

Bot. Gaz. XIX, p. 275.

Monoica, majof;, palhde virens. Frons usque ad 10


furcis

parum

mm.

longa, hnearis,

divergentibus, crassis, duplo solum latioribus

quam

altis,

in

fronde adulta ob capsulas magnas numerosas multo crassioribus, antice


plana marginibus obtusis; costa lata, postice plano-convexa,

humihs

(4-5

cellulas alta), frondis lateribus alte adscendentibus, convexis, sectio trans-

versa frondis itaque fere parallelogramma; cavernai angustae, sub 16 in

diametro frondis. Sporee 85 ^ anguste

alataj, ala

aspera, in faciebus planis

lamellis brevibus vermicularibus notatee, in facie convexa lamellis radialibus, repetito

dichotomis obsitae,

i.

e.

furcis centralibus simplicibus, versus

marginem sensim ramosioribus brevioribusque.


Hab. Afnerica septentr. California (Brandegee).
B.

SuUivanti Austin similis, qute

diff^ert

fronde

minus

crassa spo-

risque niulto minoribus regulariter reticulatis.

.97.

R. multifida

St.

Hedwigia 1889,

p. 45.

Dioica? minor, viridis, expansa. Frons usque ad 10

mm.

longa,

tri-

quadrifurcata, furcis valde divaricatis, anguste linearibus, sub apice acute

humiliterque sulcata, ceterum plana,

crassa, duplo latior

postice valde convexa, angulis obtusis; costa duplo humilior

tum anticum,

quam
quam

alla,

stra-

laxe cavernosum; cavernis sub 8 in diametro frondis, ad

basin multo angustioribus

poris anticis magnis; reliqua desunt.

40

366

iJui.LKTiN

DE i/nKHiJiKR

RiccieUa.

BoissiiiK.

Hab. AHstrnliiL Bellentler Ker Range (Karston).

R. burneUicnsi, cui siinillima, dilTerL noslra IVoiide niuilo crassiore

el inflorescenlia dioica.

R. fluitans

98.

Syn.

f..

Spec. plant.

p.

1606.

R. canaliciilala HofTin. Fi. germ.

R. ceutrifitga Arnell. Rev. bryol. lY.


R. nodosa Boucli.

Fl.

p. 34.

dVVbbeville 88.

R. stenophylla Spruce. Hull. Soc. bot.

1889,

fr.

p. 195.

R. Oerstediana"'! Ldbg. et Hpe. Linnaea 1851. XXIV.


Dioica, niinor,

mm.

longa, angusle linearis,

alta, furcata, fnrcis lale

divergentibus, sub apice

Frons usque ad 4

viridis.

crassa, duplo latior

quam

leniier canaliculata, anlice


(ate

ceterum plana,

alis attenuatis, oljtusis,

costam

superantibus ; costa convexa, angusla. slralo antico a^quialta, duplo

tamen angustiore;

cavenict' valde

obliqua'.

angusla basi sensim ampliata. Spora^ 68

jjl,

in

diametro frondis, e\

late alata\ regulariter reticu-

latim lamellala?, foveolis in pagina convexa sub 12 in diamelro, magnis,

17

haud

[j..

Forma

papillalis.

fluilans

diifert

ramificalione maxima, fronde

minus

crassa et

absenlia radicellarum.

Hab. per orbem terrarum

Nova Zelandia,
Der

Name

Gebrauch

Natal.

Sibiria,

Amur. Japonia, Himalaya, Samoa,

Kamerun, Argenlinia,

R. fluitans hat die Priorilat

ist,

Brasilia,

ist;

etc. etc,

gehort wirklich ein Fanatismus dazu, ihn durch R. canali-

culata zu ersetzen, weil letztere die fruchtende

Pflanze

Chimborazo,

da er seit Linne"s Zeiten in

und normal gebaute

dann miisste auch JRicciocarpus natans der Landform wegen

einen anderen

Namen

erhalten,

wahrend

die

allenBenennungenfluitans

und nalans doch zutreffender gar nicht gewahlt werden konnten, da die

Landformen sehr

99.

sellen sind.

R. cancellata

Syn.

Taylor.

R. vesicata Taylor

J.

J.

of Bot. 1846, p. 414.

of Bot. 1846, p. 414.

Dioica? Gracilis spectabilis, pallide virens, expansa. Frons usque ad

15

mm.

longa, bis furcata, furcis anguste linearibus, crassis (plus duplo

latioribus
liter

quam

altis,

in sectione ellipsoideis,

i.

e.

antice posticeque a^qua-

plano convexis, marginibus late obtusis. Stralum eeriferum laxissinie

lamellatum, cavernis paucis (sub 6} in diametro frondis, magnis, valde


divergentibus basique valde angustalis. Costa humilhma, strato antico

subduplo anguslior. Reliqua desunt.


41

Hab. Australia,

Swan River (Drummond).

R. fluitans, cui simillima, differt fronde

mutto magis evoluta


*

et

R. Frostii

100.

Syn.

dimidium

c.

1.

Dioica, minor, fusco-viridis, ventre

mm.

Frons usque ad 5
linearibus, apice

quam

multo crassiore, cosla

ferlili

crassitudinis frondis tenente.

Austin. Torrey Bull. YI, p. 17.

R. Watsoni Austin

lalioribus

367

franz stephani. species hepatigarum.

Ricciella.

interdum purpureo

expansa.

tincta,

longa, profunde multifurcata, furcis angustis

truncato-rotundatis, breviter bilobis, crassis, quadruplo


antice leniter concavis, ventre convexis, faciebus

altis,

itaque subparallelis frondeque ubique 3equicrassa,


costa humiiis, latissima, stratum

cavernosum

margimhna rotundatis

triplo

altius

quam

costa,

lamellis subverticalibus, cavernis angustis, sub 20 in diametro frondis,

Sporae parvse, 42

|i.,

rufo-brunnese, creberrime lamellatae, lamellis radia-

vermicularibus, nmltoties furcatis, ala angusta.

liter dispositis,

Hab, America

sept.

Colorado, Nevada, Ohio,

Illinois.

Die Sporen von R. Frostii und R. Watsoni sind voliig gleich

ich folge

daher Underwoods Angaben, denen zufolge er beide Arten vereinigt,

obwohl die Ex. von R. Frostii eine


gestatteten

und mir den Eindruck

geniigende Untersuchung nicht

hinterliessen, dass diebeiden Pfianzen

nicht identisch seien.

R. subsimilis

101.

8
2

St.

K. Svenska Akad. 1897, p. 31.

Dioica, major, dilute viridis, expansa, vel subcaespitosa.

Frons usque ad

mm.
mm.

apice

longa, bi-trifurcata, furcis late divergenlibus, late linearibus, sub


latis,

subcrassis, 4 plo lalioribus

quam

rotundatis, antice posticeque planis, marginibus

paucas cellulas

alta,

altis,

truncato-

late rotundatis; costa

cavernse amplse 6 in diam. frondis. Ostiola mascula

longe prominentia. Sporse 60

[t

reticulatim

lamellatse, papillis

longis-

simis retem obvelantibus hirtse.

Hab. Paraguay (Lindman), Rrasilia, Serra

102,

R. Delavayi

Itatiaia (Ule).

St, n. sp.

Monoica, major, in sicco pallide flavicans, expansa. Frons usque ad

10

mm.

longa, multifurcata, furcis longe coalitis, apice tantum divisis,

oblongis obtusis, crassis (triplo fere latioribus

quam

altis)

antice sub-

planis; costa humillima, strato cavernoso sequilata, tres cellulas alta, stra-

lum cavernosum multo

altius, lateribus suberectis; frondis sectio trans-

versa fere paraiielograinma cavernis angustis

42

maxime

prseruptis et facile

368

BULLETiN DE i/iiEHBiEu BoissiEU.

cum

Ricciarum commutandis. Spora; 76

iis

(j.,

RiccieUa.

anguste

al;)ta. ala

niiimte

crenulala haud papillata'. irregulariter furcatim lamellatx, lainellis


tis,

mo-

crassis vermiculariter flexuosis.

Hab. Cliina, Yuennan. Tapintze (Delavay).

R. microspora

>/ 103.

St. n. sp.

Dioica, parva, glauco-virens.

ribus

expansa. Frons 4

mm.

longa. trifurcala,

paruin divergentibus, anguste linearibus, crassis, quadruplo

furcis

quam

altis.

crassis rotundatis

nuatis.

formatumr
minimx 34

obliquis

Sporce

haud

anlice posliceque plano-convexa^ marginibus


;

costa

[j,.

latio-

atte-

stratum cavernosum lamellis crassis valde


humilis,

anguste

strato

anlico

quadruplo humilior.

haud reticulatim

alatse,

creberrimis radialiter percurrentibus,

maxime

lamellatie, lamellis

fnrcatis, furcis vermi-

cularibus.

Hab. India orientalis, ad ripas flum. Ganges (Sulp. Kurz).

104.

R. plana

Taylor.

J.

of Bot. 1846. p. 414.

Dioica, minor. in sicco flavescens.

Frons usque ad 8

mm.

longa. furcis

longe coalitis obconica, apice inciso-biloba crassa, 4 plo latior


antice plana, margineni versus

CosUi

ipso obtuso.

humiUima

et

parum

quam

alta.

sed distincle attenuata, margine

parum angmtior quani

facies antica, plano-convexa,

paucas cellulas crassa. Stratum aeriferum lamellis vix

nutantibus subverticaUbus cedilicatum, cavernis sub 16 in diametro frondis.

Sporte 72

ijl,

mai-ginatEe,

margine angusto

denticulato, reticulatim lamellata^, foveolis 8

distincte irregulariterque
alte

angusteque

papillatis.

Hab. AustraUa, S^van River (Drummond).

Underwood

(Bull. Illinois State Labor.

II,

p.

27) stellt diese Pflanze zu

R. crystaUina, mit der sie allerdings grosse Aehnlichkeit hat; sie unterscheidel sich aber durch ihre Grosse, durch die steil aufgerichteten, enggestellten Lamellen

und ein
lOo.

viel

und durch

R. crystallina

Dioica.

die Sporen. die wesentlich gi-osser sind

weiteres Lamellennetz zeigen.

L. Spec. plant. p, 1605.

mediocris, giauco-viridis. Frons usque ad 6

more optime
lobata, vel

mm.

longa, pro

obcuneata, margine supero ramis parvis nascentibus 4-6'

magis

furcala. furcis late linearibus oblusis; anlice posticeque

subphma, marginibus oblusis; cavernce ampla?, humiles. Spora? 70

^.

reti-

culatim lamellatce, foveolis 8 a, alte papillata\ papilUs apice ssepe bifidis;


ala angusta,

margine crebre geminatim papiUata.


43

369

franz stephani. species hepatigarum.

Ricciella.

Hab. Germania,

Italia, Pisa, Napoli, Corfu. Portiigal.

Goimbra, nusquam

communis; plantse germanse in Herbario Neesii pro parte ad R. fluitantem


pertinent.

R. Montagnei

106.

Syn.

St. n. sp.

R. cnjstallina var. a. Syn. Hep. p. 608.

Dioica,

mm.

ma'or, fusco-virens. Frons usque ad 7

furcis profundius divisis,

param

longa, 2-3 furcata,

divergentibus, brembus, late linearibus,

antice posticeque planis, apice truncalo-rotundatis, ubique aequicrassis,

quadruplo

latior

quam

altis,

marginibus obtusis vel rotundatis; cosla

3-4 cellulas crassa, strato supero xquilata; stratum

nosum,
lata,

68

lamellis prseruptis. Sporse

[i,

superum laxe caver-

alatfe. ala

minute cremi-

laxe dispositis, irregularibus, varie

reticulatim lamellatse, lamellis

anostomosandbus,

angusLe

papillatis, papillis truncatis.

Hab. Chile.
Sporis baud regulariter reticulatis a R. crystallina optime diversa.

107.

R. Gurtisii Jameson,

ms.

Syn.? Tliallocarpns Curtisii Lhidh. Acta Soc.

sc.

fenn. X, 541.

Cryptocarpus Curtisii Austin. Proc. Phil. Ac. 1869,


Monoica,

231.

mm.

ubique sequicrassa, furcata. ob furcas longe coalitas obcuneata

longa,

apiceque quasi 2-4 lobata. lobis apice profunde

bilobis, antice leniter con-

postice planis, marginibus crassis obtnsis; cosla niinima, 16 cel-

vexis,
lulas

p.

minor, pallide flavo-virens, subcsespitans. Frons 5-6

lala,

incrassatis
pistilla

medio 4
nullis.

cellulas

alta;

squam

mascula

Ostiola

radicellis

nullse,

brevissime

punctatim

prominentia,

hyalina.

'purpurea, longius exserta, antheridiis in medio frondis, sporo-

goniis geminatim oppositis. Capsulse pro planta maximee; sporee 60

sub lente rufo-brunneee, reticuiatim lamellatee foveolis 4


papillis hyalinis obtusis, ala

Hab. Anierica

sept.

Die Beschreibung

^..

papillata?.

angusta minute serrulata.

South Garolina
ist

{j.,

(Ciirtis) Florida.

nach der Originalpflanze angefertigt, welche

Pastor Curtis in seinem Garten gesammelt hat; v/are die Pflanze nicht

monoecisch und die Sporen abweichend, so konnte


tallina nicht unterscheiden.

ist

sie

von R.

crijs-

Pearson besitzt das Original-Exemplar {ans

Austitis Herbarium), welches mit

Die Diagnose Austins

man

meiner Diagnose

vollig ^iibereinstimmt.

mir nicht zuganglich gewesen und ich kann

nicht beurtheilen, ob zwei verschiedene Pflanzen unter Cryptocarpus

aasgegeben worden sind oder ob diese Gattung iiberhaupt nicht


44

existirl.

370

BULLKTiN DK i/iiEuinEu BoissiER.

R. Balansae

108.

liicciella.

St. n. sp.

mm.

Dioica, parva. in sicco fiisco llava. Froiis 4

longa, fiircala vel bifur-

furcis late divergentibus. ovato-obloiiyis, apice acuniinatis oblusis,

cata,

crassis,

plus duplo lalioribus

crassis.

obtusis,

adscendeniibus,

quintuplo

quam

allis,

antice

coslam superanlibus, postice


costa

allius,

humillima, 4 cellulas

convexis, marginibus

siib{)lana, lateribus
alla.

slraluni

cavernosum

cavernis aniplis, antice facile ruptis. Sporse 60

ad

lamellis irregulariter furcalis, laxe dispositis, fere

neae,

fluentibus, ala angusla

abrupte

(i,

casta-

reteni con-

minute crenulala.

Hab. Tonkin (Balansa).

R. victoriensis

109.

Dioica ?

Magna,

St. n. sp.

robusta, glauco-virens. Frons usque ad 13

crassa, 8 plo latior

tamen quam

alta, furcata, furcis

mm.

antice planis, marginein versus leniter atlenuatis, ipso

latis,

obtusis, costa sirato anlico

cellulas crassa). Gave!'na?

Squaniae posticde

panw,

parum

longa,

divergentibus ligu-

margine

angustior, plano concexa, huniilis (4-o

numerosae (sub 26) in diametro frondis,


i)urpureo

maculalEe.

frondis

angusta,'.

marginem haud

excedentes. ReUqua desunt.

Hab. Australia, Yictoria, Melbourne (Herb. Kew, sub nomine


Taylor

leg. F.

x\l.

R. plana ?

A.18o4. N" 306).

Species spectabihs et distinctissima.

'^

110.

R. Catalinse Und.

Bot. Gaz. XIX, p. 275,

Monoica, major, pallide virens. Frons usque ad 12

mm.

longa, repetito

furcata, furcis divergentibus, linearibus, ullimis acuminatis, obtusis, anlice

sub apice
latioribus
alla,

parum sulcatis, ceterum planis, ubique aequicrassis, sextuplo


quam altis, margine obtusis. Costa humillima 3-4 cellulas
,

fronde duplo angustior

stratum anlicum laxe cavernosum, cavernis

sub 12 in diametro frondis. Ostiola mascula longe prominentia. Spor

8o

anguste alat,

ijL,

foveolis 12

jjL,

ala

minute acuteque aspera, reliculatim lamellat

lamellis crassis, itapilhlis, papillis crassis truncatis, ceterum,

ob exosporium crassum nigree et solum sub acido sulph. maceratae perlucentes.

Hab. America septentr. California (M^ Glatchie).

XII.

>|

111.

Frons magis incrassata, antice sulcata vel canaliculata.

R. burnettensis

St. n. sp.

Monoica, major. vindis, expansa; frons 4-d furcata, 8

45

mm.

longa, fur-

cis

371

franz stuphani. species hepaticarum.

Ricciella.

valde divergentibus, angustis, linearibus, antice sulco hiimili angustobilobis, cvassis,

que percursis apice breviter

quam alta,
parum

quintuplo latior

in sectione eUiptica, antice posliceque plano convexa marginibus


attenuatis obtusis. Gosta 6 cellulas crassa, duplo altior

in frondis diametro. Ostiola

cum, cavernis valde obliquis, sub 10

iongissime prominentia. Spora3 parvae, 51


latim lamellatce, foveolis 5

^.,

haud

quam slratum

|j.,

late alatee,

anti-

mascula

minute

reticu-

papillatis.

Hab. Australia, Burnett River (Keys) Herb. Melbourne.

R. fluitante differt nostra sporis multo minoribus, anguste alatis

atque exosporio minute reticulato.


112.

R. linearis

Schiff. Forsch. Gazelle lY, p. 43.

Monoica, gracilis, exigua, dilute

latioribus

Iriplo

valde

furcis

bi-trifurcata,

quam

viridis.

divergentibus,

Frons usque ad 5

mm.

longa,

linearibus, obtusatis, crassis,

antice acute sulcata, alis late divergentibus,

altis,

convexo-explanatis, marginibus obtusis; costa in medio postico carinatim

prominente, lateribus

oblique adscendentibus ; sectio frondis dein

strictis,

fere lale triangularis ; stratum anticum

10 in diametro. Sporce ol
FoveoIcC 7

jj.,

ample cavernosum, cavernis sub

anguste

rufa3,

tj.,

alatee,

reticulatim lamellatse.

papilUs nullis.

Hab. Insulae vitienses (Exped. Gazelle).


R. fluitanti simillima, sporis bene distincta.

113.

R. novohannoverana

Schiff. Forsch. Gazelle lY, p. 44.

Monoica, major, dilute-virens, tenera. Frons usque ad 15


repetito-furcata,

furcis longis,

linearibus, apice

mm.

longa,

distincte bilobis, antice

ample canaliculatis. ahs plano-convexis leniter adscendentibus, longe

margine acutis; stratum anticum lamellis dense

attenuatis,

dispositis

30 in frondis diametro. Gosta bene evoxquicrassa, muUo tamen angustior, lateribusalte rhizi-

anguste cavernosum. cavernis sub


luta, strato antico

feris

sensimque in

fere plana,

alas excurrentibus.

quintuplo latior

nentia. Sporaj 75

|x,

quam

Frons adulta minus canaliculata,

crassa. Ostiola

mascula parum promi-

late alatce, reticulatim lamellatEe, foveolis

jj.,

papillis

nullis.

Hab. Insula

114.

Neu Hanover

(Expedit. Gazelle).

R. laxisquamata

Dioica,

St.

Engler. Bot. Jahrb. 1895,

parva, pallide-virens. Frons usque ad 15

duplo lalior

quam

alta, furcata, furcis

parum

mm.

p.

299.

longa, crassa,

divergentibus, ovatis, acu-

minatis, breviter bilobis. antice plano-canaliculatis, marginibus longe atte-

46

372

BULLiiTiN DE l'herb[eu BoissiEK.

mialis,

tenerrimis,

palulis. ullra

costam

lUccieUa.

versus apicem arcte incurvis, vei-sus hasin planolate exstantibus; costa valde producla. poslice ;;/flo-

convexa, lateribus alle adscendenlibus, abrupte in i^hsattenuata; slralum

anticum lamellis densissime aggregatis formatum, vix frondis dimidium

ruplum

alliludinis occiipans, antice facile

prominenlia. Sporce 8b
7

ji.

ex angulis alte

marginem parum

anguste

|x.

alatEe,

Squamae

papillatte.

osliola

mascula parva, parum

reticulalim lamellatce, foveolis


posticae atropnrpureie,

magmc,

superantes. dense irnbricatae.

Hab. Abyssinia. Tigre (Scliimper).

i^

M5. R. perennis

St. n. sp.

Minor. pallide virens tuberifera. Frons usque ad 8

quam

crassa, triplo lalior

profunde

parum

sulcata

alta,

alisque

leniter

distincte producta.

longa. furcala,

adscendentibus) marginem versus

altenuata, ipso margine obtuso

angustior,

mm.

antice plano-convexa (sub apice solum

costa humiiis, strato antico triplo

abrupte in alas excurrens (prcecipue in

frondis parte juniore). Stratum anticum laxe cavernosum. cavernis sub

12 in frondis diametro. Reliqua desunl.


Hab. Algeria prope urbem Algers. (Trabut).
Die Pfianze

triigt

an der Basis eine Knolle von der halben Breite der

Frons; ihre flache Oberseite

ist

nicht bewurzelt. der Umriss eiformig, die

ventrale sehr gewolbte Seite dicht mit Wurzelhaaren besetzt; aus ihrem

Ende entspringt der

apicalen

Spross, der sofort die ciilorophyllfiihrenden

dorsalen Lamellen zeigt, welche der Oberseite der KnoIIe, die von der

Erde bedeckt

ist,

fehlt; sie ist

aus vollig homogenen parenchymatischen

Zellen aufgebaut und zeigt eine kleinzellige Epidermis verdickter Zellen;


alle

Zellen

waren

halten haben.

leer

und die Reservestoffe,

zum Aufbau

Pflanze verbraucht.

die sie voraussichllich ent-

der schon weit entwickelten und verzweigten

Yielleicht ist die

Erscheinung verbreiteter

annimmt und nur bisher wenig gefunden worden; denn

es

als
ist

man
nicht

unwahrscheinlich, dass diocische Pflanzen auf diese Weise die trockne


Jahreszeit iiberstehen und die Pflanze

fiir

die nachste Yegetationsperiode

erhalten.

116.

R.

Moenkemeyeri

Monoica, magna,
ficata.

gracilis,

Frons usque ad 20

linearibtis,

latioribus

St.

Engler. Bot. Jahrb. YIII, p. 93.

pallide-virens, expansa, Scepe

mm.

dense

strati-

longa, tri-quadrifurcata, furcis longis,

apice truncato-rotundatis, breviter bilobis, crassis, subtriplo

quam

altis.

antice late canaliculata, alis convexis, marginibus

47

373

frax\z stephani. spegies hepatigarum.

Ricdella.
decurvis, crassis,

tum anticum

attenuatis, obtusis, ultra costam late exstantibus; stra-

laxe cavernosum,

costffi

subEequialtum, lamellis valde obli-

cavernis basi haud angustioribus, antice facile ruptis. Gosla crassa,

quis,

medio postico prominente, plano-convexa, lateribus oblique adscendentibus sinualim in margines abeuntibus. Squamae ventrales magnde, roseae,
in

laxissime reticulatae, sub margine occultss. Ostiola cf longe prominentia.


Sporse fusco-brunnege 83 ^, late

reticulatim lamellatae, foveolis

alata3,

valde ingequalibus 7-12 ^, liaud papillatis.

Kamerun

Hab. Africa. Niger, Old Calabar (Monkemeyer)

R. multilamellata

117.

St.

Hedwigia 1889,

(Jungner).

p. 44.

Monoica, mediocris, viridis, expansa. Frons crassa, 3 plo laiior


alta,

usque ad 10

mm.

longa, trifurcata, usque ad margines radicellifera,

parum divergentibus

furcis

quam

fere contiguis, late linearibus, apice truncato

rotundatis, antice subplanis, cavernis, angustis; costa latissima, late con-

vexa, duplo humilior

quam stratum

margines obtusos excurrens. SporEe 60

anticum, lateribus substrictis, in


jx

anguste

ad reticulum confluentibus

riter ramosis, hic ilHc

alat^e, lamellis

irregula-

notatee.

Hab. Australia, Finke River (W. F. Schwarz).

'^IS. R. deserticola
Monoica, magna, diUite
furcis late linearibus
altis,

St. n. sp.

viridis.

parum

apice rotundato

Frons usque ad 14

mm.

longa. furcata,

divergentibus, crassis, 4-plo latioribus

truncatis,

ubique

late canaliculatis,

quam

aUs convexis

leniter adscendenlibus, marginibus crassis obtusis; costa postice subplana,

lateribus abrupte et oblique adscendentibus, strictis. Sporse parvae So

anguste

alatae,

reticulatim-lamellatce, foveolis 6

j.,

|x.

ex angulis spinoso-

papillatis.

Hab. Australia centralis. Arco Eillinna Well. (Helms, Elder Exploring


Exped.).
-

119.

R. albida

Sull.

ms. in Austin, Proc. Phil. Ac. 1869,

Dioica? mediocris, albicans, gregaria. Frons usque ad 4


crassa,

plus duplo latior

quam

fasciculatim furcata, furcis

alta,

p. 231.

mm.

longa,

multiramosa, ramis aggregatis, sub-

linearibus

ultimis late acmninatis,

canale angusto profundo planoque percursis,

alis

antice

valde convexis e fundo

arcuatim adscendentibus et convexo-explanatis, marginibus crassis subacutis;

costa postice plana,

convexa, lateribus rotundatis in margines

abeunte. ReUqua desunt.

Hab. America septentr. Texas (Wright).

48

374

BULLETiN

i>E

R. Hasskarliana

120.

Dioica.

miiior. gracilis.

[/hkrbier boissier.

Ricciella.

Sl. n. sp.

pallido virens.

Frons

ad o mni. longa,

iisqiie

multiramosa, ramis ullimis conliguis porreclis. Uneavibus. aiigustis, crassis

(3-plo latioribus quani allis) anlice sulco amplo acuto percursis (in

planta

adulla subplanis);

i\\c^.

plano-convexx, leniler adscendentes. mar-

gine acutie; stratum anticum laxe cavernosum. lamellis sub 12 in dia-

metro frondis, postice valde convexa,

parum angustior tamen quam

crassa,

parum prominentia. Spora^ 72


foveolis 8

latse,

Ilab.

ji.

humillima, paucas cellulas

late alatye, ala integra, reticulatim lamel-

humiliter papillatis.

[t,

Java (Hasskarl).

XIII. Frons valde incrassata, pro

R. Hiibeneriana Ldbg.

121.

costa

straliim anlicum. Osliola mascula

more duplo

quam

latior

in Monogr. Ricc. p.

304

rf

alta.

(Acad. Cses.

Leop. XYIII).

Monoica, exigua, expan.sa, purpurea, raro coerulescens, Frons usque ad

mm.

quani

longa. bi-trifurcala. furcis divergentibus, crassis. duplo latioribus


altis,

apice rotundatis, antice subplanis, versus apicem solum sulco

obtnso humili instructis; cavernae ampl3e,sub 8 in diametro frondis, costa

convexa, lateribus

alte

marginibus haud exstantibus,

adscendentibus,

obtusis; ostiola mascula bre\issima crassa; sporse parvse 51


alatse reticulatim lamellata?, foveolis

Hab. Germania, Gallia,

122.

quam

alta, antice

convexis, marginibus
laleribus rotundatis,

humilior
frondis,

ex angulis

jx,

anguste

papillatis.

Norvegia, Japonia.

Austin. Ac. Phila 1869, p. 233.

flavo-virens

subcffispitosa.

bi-trifurcata, furcis divergentibus,

duplo latior

[jl,

Italia, Portugal,

R. Sullivantii

Monoica, parva,

Frons 2-3 ram. longa,

linearibus, apice

angustatis, crassa,

anguste humiliterque canaliculata,

kaud exstantibus,

obtusis,

alis

plano

subtus valde convexa,

ad margines alte adscendentibus; costa quadruplo

quam stratum anticum;

caverna? angustce, sub 14 in diamelro

valde obliquse, Sporte 60

lamellata^, lamellis humilibus,

jjl,

haud

late alatee, regulariter reticulatim

papillatis, foveolis

10 ^.

Hab. America septentr. Closter (Austin), Ohio (Lesquereux)!


jR.

Hilbeneriana differt sporis valde diversis.

R. fluitans toto coelo diversa

123.

R. Beckeriana

est,

St. n. sp.

Dioica, minor, gracilis, viridis.

Frons usque ad 7

49

mm.

longa;,

multifur-

franz

Ricciella.

altis,

contiguis,

ultimis

cata, furcis

quam

aclscendentibus

{i.,

humilior

plano-

alis

quam

slra-

aequilatum, lateribus frondis subverticaliter alteque

frondis sectio transversa itaque fere parallelogramnML

medio antico breviter emarginato.

obtusatis,

Sporse 42

haud profundo,

rotundatis'^} Cosla liumilis (3-plo

tum anticum) eoque


anguUs

angmtissimis, crassis (duplo latioribus

antice anguste canaliculata, canale

convexis, margine

375

stephaini. species hepaticarum.

Ostiola cT ignota.

dilute rufo-brunneaj, anguste alatse, ala integerrima, irregu-

lariter lamellatse, lamellis raniosis vermicularibus.

Hab. Russia Sarepta (Becker).


Die WLirmformige Sculptur des Exosporiums bei dieser, wie bei anderen

Arten entsteht durch Abortiren einzehier Theile des Lamellen-Netzes,


die

in

oft

langen Ziigen fehlen, so dass eine geschlangelte, radial

gerichtete Lamelle entsteht

diese sind verzweigt

und

die Aeste

fach verbogen, oft isolirt dazwischen stehend, kurz je nach

einzelner Maschen

hegen
stellt

die

oft

ist

kleine Gruppen vollkommener Maschen. Heeg (Bot. Not. 1898,

diese Pflanze zu

R. Froslii,

der

sehr ahnlich

sie zweifellos

ist;

Sporen beider bieten keinen Unterschied; ich habe fruchtende

wesentlich in der

man

denn

R. Frostii ist

Hohe der Frons

mehr

als

doppelt

iiber die Yariabilitat tiinaus,

bei einer Riccia erwarten kann.

R. bahiensis

124.

Syn.

Breite differiren,

wie R. Beckeriana; das geht aber

so breit

^"

Ausfall

das Bild verschieden und wechselnd, dazwischen

Pflanzen beider Arten untersucht, die bei gleicher

die

mannig-

dem

St. n. sp.

R. crystallina var.

Monoica,

mediocris,

y-

dilute

linearibus,

gracilis.

viridis,

quam

longa, crassa (duplo latior

divergentibus,

Syn, Hep. p. 608.

mm.

alta)

Frons usque ad 6

mm.

profunde bifurcata, furcis parum


apice obtusis, antice profunde

latis,

canaliculata, canale amplo, in fundo plano, alis abrupte curvatini adscendentibus, convexo-explanatis ultra costam
obtusis;.

costa

lata planaque,

cavernosum lamelhs laxe


irregulariter

parum

exstantibus, marginibus

humillima, 3-4 cellulas crassa, stratum

dispositis

formatum. Sporse 68

jji,

late alatse,

subreticulatim lamellatae, lamelhs crassis, paucas papillas

gerentibus, foveolis 12

|i.

Hab. Rrasilia, Bahia (Martius).


Ramificatione aliisque notis plane diversa.

12o.
p.

R. vesiculosa

Carr. et P.

1058.

50

Linn.

Soc.

N. S. Wales.

1887.

376

m: i/hkmbiku

Bur,Li:TiN

Syn.

R. bullosa

boissikis.

Ricciella.

vesicnlosa Carr. et P.

vni'.

Monoica, major, pallide virens, subcasspilosa. Frons usque ad 10


longa. bi-trifurcata, ob furcas longe coalilas obcuneata, furcis e

supero emergenlibus. late

parum

lalior

quam

alla,

mm.

ligulatis, 1

latis,

mm.

margine

apice rotundatis, crassa,

antice ob cavernas inflalas papulosa. sulco aculo

profundoque percursa, laleribus

sulci

curvalim adscendentibus, in

tctate

magis explanatis valdeque convexis, margine obtusato; costa valde prostrato anlico xquialta, basi

ducla,

sua

convexa, duplo fere anr/ustiore,

lateribus costte oblique stricteque adscendenUbus. Cavermi' valdeangusla',

subverlicales,

lamellarum

diametro 3-pIo

lantum

ampliores.

Sporaj

ignolie.

Hab. Australia, Paramatta (Wiiilelegge) Burnelt River

Keys).

(J.

Diese Pflanze nahert sich in ihrem Bau der Gattung Riccia

irgend eine andere Ricciella


canale; auf

die

einem horizontalen Sclmitt sind es meist 8

als

Zellen. welche

den Ganal begrenzen; von diesen sind 4 grosser. quasi

denn an diese schliessen

mehr

Lamellen umsdiliessen enge Luft-

sich die

Wander der

Pfeilerzellen,

nJichsten Ganale an

zwischen diesen 4 grossen liegen 4 vvesenllich kleinere

denken wir

uns lelztere entfernt, so haben wir genau das Luftkammer-Gewebe von


Riccia;

es ist denkbar, dass, wie diese

Form

eine Anpassung an das

trockne Klima Australiens darstellt, sich die Ricciellen aus der Gattung
entwickelt haben

Riccia

Lamellen die

grosseren

und dass mit dem Flachenvvachsthum der


Luftraume, die Yerbreiterung der dorsalen

Deckhaut und damit eine Bloslegung des apicalen Porus entstand, den
ja jede Riccia hat.

Es

ist

kaum

berechtigt, die Galtung in 2 zu spalten,

wo, wie diese Pflanze zeigt, Uebergange vorhanden sind.

y
126.

R. crassa

St. n. sp.

Monoica, parva, in sicco flavescens. Frons 10


crassa, breviter furcata, duplo latior
viter acuteque sulcata, alis
tibus,

quam

alta,

mm.

longa, obcuneata,

apice acuta, antice bre-

convexim explanatis, costam parum superan-

marginibus crassis acutis; costa valde producta, postice convexa,

lateribus rotundatis adscendentibus profunde sinuatim

Stratum eeriferum altum (Vs frondis


Sporse 70
libus,

|j.,

haud

excurrentibus.

altitudinis) cavernis angustissimis.

angusle marginatse, reticulatim lameflatse, lamellis humi-

papillatis foveolis

[a.

Hab. Australia centralis. Ackariaga (Helms. Elder Exploring Exped.).

51

franz stephani. spegies hepatigarum.

Ricciella.

127.

R. papulosa

Dioica.

mm.

magna,

lata, late

St.

p. 45.

Frons simplex, usque ad 10

mm.

longa,

oblonga, apice rotundata, sub apice breviter sulcata sulco

profundisssimo, lateribus

anguste canaliculata ,
acutis, crassa,

Hedwigia 1889,

dilute viridis.

377

duplo

sulci

alis

latior

compresso-contiguis, ceterum in

convexo

quam

alta

explanatis,
;

aetate

marginibus attenuatis

costa valde producta valdeque con-

vexa, duplo fere angustiore duploque humiliore

quam stratum

anticum,

abrupte sub alis desinentibus ; stratum anticum

lateribus rotundatis,

anguste cavernosum, cavernis sub 30 in diametro frondis, basi vix angustalis;

squanwe parvae, sub

alis occultse,

hyalinae vel purpureo-maculat,

laxe reticulatee (cellulis 50 ^). Sporge ignotae.

Hab. Australia, Yictoria, Silverton (Bastow).

128.

R. bullosa

Dioica

maxima,

Link. in Ldbg. Syn. Hep., p. 119.

in sicco flavo-rubescens.

mm.

furcata, furcis 4

latis, late

Frons usque ad 20

mm.

longa,

divergentibus, apice breviter biloba, pro-

fimde sulcata, antice convexa, marginibus decurvis, cavernis bullatbn


prominentibus rugulosa; cavernye e basi angustissima sensim ampliatse,
antice multoties ampliores, in vertice porosae, poris a sex cellulis concentricis

anguste conicis formatis, in setate

conniventi-apertis. Costa

fissis et

crassa pro planta angusta, postice convexa

maximeque

radiculosa, late-

ribus rotundatis abrupte in alas exstantes abeunte. Sporee 76


facie

convexa minute reticulatim lamellatae foveolis vix 5

creberrimeque

papillatis

]x,

fi,

nigras,

brevissime

faciebus planis angustissime radiatim lameilatse.

Hab. Africa australis (Ecklon).

am

Die portugiesische Pflanze, welche Welwitsch 1847 bei Yendas

wiedergefunden hat und die der Cappflanze im Habitus tauschend


lich zieht, ist keine Riccia

der Lufthohlen eine

sondern eine Marchantiacee

dem Grundgewebe

sie hat

Tajo
iihn-

im Grunde

aufsitzende niedrige Lage chloro-

phyllfiihrenden Zellfaden, die dreizellig sind und deren Endzelle keulen-

formig verdickt

ist;

ausserdem

tragt die frons grosse, schief

halbmond-

formige, Yentralschuppen mit langem fadigen Spitzenanhangsel

aus der

Spitze treibt sie keulenformige, ringsum bewurzelte, schief nach unleniti

das Erdreich eindringende KnoIIen, welche fast so lang sind als die frons
selbst; sie

brechen sehr leicht ab und sind

vielleicht desshalb iibersehen

worden. Levier versichert mir, dass diese Pflanze die authentische portugiesische R. bullosa

offene Frage. Ich

sei.

Zu welchem Genus

sie

zu stellen

erwahne hier auch, dass Riccia

eine Marchantiacee

ist;

ist,

bleibt eine

lutescens w^ahrscheinlich

schon die grossen Schuppen mit abgesetztem

BULL. HERB. Boiss., mal 1898.

52

26

378

BULLETiN DK l'hkrbier BOissiER.

Spilzenanhangsel deiilen darauf hin; die Pfianze

lUccielln.

nur

ist

den

steril in

llerbarien zu linden.

m.

R. Rautanenii

Monoica, major,
furcis

parum

St. Bull.

Herb. Boiss. 1895.

expansa. Frons 15 nim. longa, bi-lrifurcala.

viridis,

mm.

divergenlibus, linearibus, 1

crassis,

lalis.

duplo

lalio-

quam aUis. antice plana, marginibus pannn attenuatis, ultra coslam


parum prominentibus ; stralum anticum altissimwn, laxe cavernosum, caverribus

nis sub 14 in diametro, lateribus concavis, in sectione Iransversa sub

gines itaque conslrictis; costa humilis 5-6 cellulas


ribus rotundatis.

Spone 85

lamellata^ lamellis

altis,

jj,.

angnsle

plano convexa,

alla,

alalcC, ala

marlale-

minute crenulata, laxe

vermicularibus, subreticulatim conflueiitibus.

Hab. Africa australis. Hereroland

(Rautanen.

D''

Fleck).

Angola ad

flum. Bero (Welwitsch).

R. concava

Bisch.

Frons usque ad 12

Dioica, major, glauco-virens.

mm.

longa.ad mediinn

divergenti-dichotonia, furcis late ovatis, oblusis breviter bilobis, antioe


concavis, inlra

marginem

vallatim incrassatis, ipso margine acutis, cete-

tamen latioribus quam


Squamae posticae magn,

ventre lale convexis.

riim crassis, plus triplo

altis,

ubique sequicrassis.

hyalinse,

excedentes, integerrima\

Hab. Caput bonse spei


liiccia

(D''

marginem longe

Reliqua desunt.

Pistilla hyalina.

Krauss).

albomarginata (planta capensis)

differt frondis configuratione

valde aberrante, nostrce celerum simillima.

Nachdem

es mir nachtraglich gelungen

ist,

das Original dieser Pflanze

am

Schlusse bei; dem Bau des


Laubes nach gehort diese Art in meine Abtheilung Vn, hinter Riccia
porosa; sie ist in Ablheiiung lY, vvohin ich sie friiher als zweifelhaft

zu erhalten,

deren Diagnose hier

fiige ich

gestellt hatte, zu streichen.

An Synonymen etc. habe ich folgende noch zu verzeichnen,


zu Riccia gehorend
:

Riccia cochleata H. et T.

fimbriata Nees

ist

natans L.

eine Aneura.

Exormotheca.

Ricciocarpus.

Anthoceros

paradoxa Wils. Hook.

Cronisia.

reticulata Swartz.

'<

nigrescens Mont.

spuria Dickson
tuberosa Taylor
velutina Wils.

Protonema.
Cyathodium

('f).

Anthoceros.
Ricciocarpus.

"

(sp.f).

53

als iiicht

Extrait du BulleUn de l'Herbier Boissier.

Tome

VI.

No

10. Octobre 1898.

S
AUCTORE

Franz STEPHAi\l

(Suite.)

RICCIOCARPUS
in Opiz. Beitrage, p.

Corda
651.

PlantaB thallosse, parvae, terricolce vel natantes, carnosee. antice rima

nuda

(strato lamellifero recedente) percursse,

nosae, cavernis pluristratis.

dichotome ramosse, caver-

Stomata composita, costa humillima, angustis-

sima, sciuamse posticse longissimae interdum nullse. Antheridia et Arche-

gonia medio antico costse immersa, involucrata, antheris in soris vallatis


longissimis bene definitis aggregatis, a vagina

Archegonia
tecta.

1.

seriata, singula

communi

circumdatis,

parvo involucro cupuliformi styloque pertuso

Capsula et Sporee ut in Ricciis.

R. natans

(L) Gorda,

I.

c.

Syn. Biccia natans L. Syst. veget.


Dioica, mediocris, Isete viridis,

natans, rarius terricdla.

Forma

trifurcata, furcis late Unearibus,

p.

956.

marginibus ssepe purpureis, pro more


terricola

mm.

usque ad 10

latis,

mm.

longa, bi-

apice truncato-rotundata^

breviter biloba, profunde sulcata, sulco acuto, ob latera compresso-conni-

ventia in adspectu

minus

distincta, alis convexis, prserupte

maximeque

ad margines attenuatis, in parte adulta plantse tenuis, antice subplana,


BULL. HERB. Boiss., octobre 1898.

54

51

BULLETiN DE l'herbier boissier.

738

Ricciocarpus.

marginibus attenuatis obtusis; stomata minima, composita

cellulis

e.

i.

0-8 conico conniventibus formata, epidermidi perforatse insidentibus el

parvum cavum includentibus; postice subplana, medio postico abrupte


incrassata ibidemque cdstam humillimam radicelliferam gerens. Cavernx
sub 30 in diametro frondis, angustse, valde obliqucC, basi majores, supercavernis perlucentibus minule reticulata. Squamae posticae

licies antica

vel nullce vel oblique insertse

longe
alatse,

ligulatee,

utroque latere costse

margine remote

triseriatae,

plus minus

Sporae parvae 51

dentata;.

ji,

anguste

reticulatim lamellatse, lamellis transversis evanidis interdum radia-

tim lamellatse.

Forma natans maxime differt fronde late

obconica, furcis longe coalitis,

sulco antico magis aperto, absentia radicellarum et squamis longissimis

pendulis.

Hab. Europa. Tonkin (Bon) Japonia (Diclvins, Donitz) Brasilia (Ule,

Lindman) Australia (Keys) Nova Zelandia (Kirk) Mexico (Schaffner)


China (Delavay); ex Africa adhuc non
"

2,

R. velutinus

relata.

(Wilson) Steph.

Syn. Riccia velutina Wilson in Hooker,

Ic. pl.

Y,

t.

249.

Dioica ? major, robusta, in sicco flavo-rubescens, expansa, terricola.

mm.

Frons usque ad 12

longa, bis dichotoma, furcis ligulatis, apice pro-

fundissime inciso-bilobis, lobis crassis, arcte connivenle-appressis, rima

profunda in sectione frondis tantum

visibili;

sulcus in frondis

parte

adulta acutus, alas convexo-explanalse, crassse, tumescentes, ob cavernas

numerosas bullatim

inflatas papuIos8e,versus

marginem sensim

attenuatse,

margine ipso obtuso. Costa humillima, frondis medium solum tenente


fronde ideoque subarhiza. Squamae omnino

Sporas haud

nullse.

vidi.

Hab, Texas (Drummond) Mobile (Mohr) Cuba.

Im Herbar
beigelegt

in

Kew

ist

dem Exemplar

eine

Abbildung

gedruckte

(wohl aus Hooker Icones plant.) welche den Habitus der

Pflanze recht gut darstellt; der abgebildete verticale Querschnitt des

Laubes zeigt die Kapseln in mehreren Elagen


bei keiner Riccia vor; dabei
steril; in

werden

ist

iiber einander; das

kommt

die dabei liegende originale Pflanze vollig

der Synopsis (deren Autoren schreiben

die Sporen aterrimi genannt;

dann sind

nobis non visa

sie jedenfalls

von einer

anderen Pflanze genommen; woher aber stammt die wunderbare Stellang


der Capseln

Im Uebrigen ist

die Pflanze zweifellos ein Ricciocarpus,

Landform der R. natans

sehr.

55

und

gleicht der

759

franz stephani. spegies hepatigardm.

Rupinia.

RUPINIA

Corda
1829,

in Opiz, Beitrage,

Syn. Ricda Raddi, Op. scient. Bologna,


Tessellina

Dum. Comment.

bot. p.

11,

p.

650.

p.
350.

78 (nomen nudum).

Oxymitra Bisch. in Ldbg. Synops. Hep. Eur. (Acad. Leop. 1829,


p. 124).

Plantae thallosse,

terricolae,

dichotome ramosse vel ramulis posticis

laterahbus innovatse, antice cavernosse, lamelhs unistratis, medio antico


strato

antico recedente

stomata simplicia, minima. Squamse

sulcatse;

poslicse magnse, utroque latere frondis seriatse, e basi radiculas incras-

satas proferentes. Androecia costse inserta, antheridiis in soro vallatim

ampUato

lineari et

bene

definito seriatis, vagina

communi squamuhsque

circumdata; cavernis monandris. Archegonia seriata, singula involucro


spongioso, conico-cyhndrico,

aperto circumvallata

apice

calyptra

basi

involucri coahta. Capsula sphaerica, parietibus bistratis, subinde evanidis.

Sporse tetraedrse, lamellatae. Elateres nuUi.

1.

R. pyramidata

Corda, L

c.

Syn. Riccia pyramidata Raddi, L


Tessellina

c.

pyramidata Dum. L

Oxymitra pyramidata

c.

Hiib. Hepaticologia

germ.

Dioica, minor, viridis, marginibus purpureis, tenax.

2 cm. longa, furcata vel ramulis

p. 24.

Frons usque ad

posticis innovata, furcis divergentibus,

late linearibus, apice rotundatis, antice subplanis,

adscendentibus, plus triplo latioribus

quam

marginibus attenuatis,

altis;

costa

valida

strato

lamellifero sequialta, duplo fere angustiore, postice plano convexa, dense


radicellifera,

lateribus

adscendentibus sensim in alas excurrentibus

antice rima nuda percusa; squamse posticse oblique triangulares, magnse,

basi purpureee denseque imbricatse, apice liberae, hyalinae, longe cuspidatae,

marginem

curvae;

stratum

frondis longe superantes, in apice frondis

hamatim

in-

anticum lamellis approximatis anguste cavernosum;

stomata 6 cellulis conicis superficialibus formata, parietibus radialibus

maxime

incrassatis. Bracteae

vagin masculse

lineares, purpureae, erectee.

Ostiola mascula longe producta. Involucra feminea cavernosa, porifera,

56

BULLETiN DE l'herbier boissier.

760
hic

bractea parva basali instructa. Sporae 120

illic

Corsinia,
{x,

brunnese, reticu-

latim lamellatce.

Hab.

Italia,

GaUia, Alpes Austriae, Germania, Portugal, Algeria, Corfu,

Brasilia, Paraguay.

CORSINIA Raddi
Op.
Plantee

thallosse,

sc.

Bologna,

terricolce,

II,

p.

354.

dichotome ramosa?, sulco antico nullo,

cavernosse, cavernis unislratis, basi fiUferis.

Stomata simplicia. Squamie

posticse parvee, irregulariter distributse, e basi radiculas incrassatas pro-

proximo

ferenles. Androecia linearia, utroque lalere strato lamellifero


cristatim involucrala. Anlheridia costae

immersa, aggregata, numerosa,

cavernis monandris. Archegonia singularia vel in soros aggregala, strato


anlico recedente coslce inserta, fihs septatis circumdata; involucrum e

loro pistillorum

ortum, erectum, squamiforme vel magis evolutum et

fructum semi-amplectens, pluristratum

umbelUforme diiatatum. Calyptra magna,

centro sori ortum apiceque


crassa,

medio supero papiUis elongatis hispidissima. Capsula

magno bulbo

1.

G.

Pseudo-

fusiformes, fibra spirali nulla. Sporee tetrsedrae in

convexa reticulatim

sulcatae.

marchantioides

Dioica,

sphserica,

inserta, parietibus unistratis sine fibris spiralibus.

eiateres oO[j. longi, late


facie

haud poriferum, interdum e

Raddi,

1.

interdum monoica, pallide

c.

viridis,

spongiosa, fragiUs, arcte

repens. Fro7is usque ad 2 cm. longa, furcata, furcis divergentibus, late


oblongis, apice breviter emarginatis et

squamarum

appendiculis protectis,

antice subplana, stomata parva, poro a 6 ceUulis concentricis circumdato;


costa strato antico duplo

humUiore duploque angustiore, postice plano-

convexa, sensim in alas attenuata, medio dense radiculosa.


ticae hyalinse, conicse,

anticum laxe cavernosum,


ortis. Ostiola

Squamx

pos-

appendiculo apicali longissimo, filiformi. Stratum


filis

chlorophyUiferis e fundo cavernarum

mascida parum prominentia. Involucrum pro more parvum,

irregulariter laceratum, fructum a tergo tegens. Sporae 120 ^, anguste


alalse, ala

aspera, cuticula e laminis

magnis hexagonis formata,

interlaminari angusta minusque crassa reliformi.

57

culicula

761

franz stephani. species hepatigarum.

Croiiisia.

Hab. Europa mediierranea, Tenerifa, Loiiisiana (Langlois), Japonia


(Makino).

nenne

Icli

die sterilen Zellen aucii tiier sction Pseudo-Elateren, da sie

Anlage und Bedeutung nacli diesen gleicliwerlig

ilirer

seiner vortrefflichen Abtiandlung iiber

Lebermoos Elateren
stotTbehalten
stotfe

ich

Flora

mochte

sie

sind. Goebel, in

Funklion und Anlegung der

1895) betont iliren Charakter als Reserve-

eher

als

Leitungsbahnen

die Reserve-

fiir

ansprechen, welche jedes Lebermoos im basalen Gewebe des

Fruchtstandes speichert;

andere haben die Calyptra zu Reservestotf-

behaltern ausgebildet oder wie bei den beuteltragenden Lebermoosen


stellt die

Beutelwand einen Behalter

Fallen fiihrt deren

Weg

fiir

gespeicherte Stoffe dar; in allen

durch den Fuss des Sporogons vermittelst der

Elateren in die Sporenmasse.

Wir
ein

Ireten mit dieser Gattung in die lange Reihe der Marchantiaceen

wenn

ich hier, wie in der Folge, inich lediglich darauf beschranke,

die Gattungen in ihrer natiirlichen Yerwandtschaft aneinander zu reihen

und mir vorbehalle,

am

Schluss der Arbeit eine Uebersicht der Famihen

zu geben, so geschieht das nur, weil ich manche der allen Originalexemplare nicht

kenne und

sie

Zeitverlust allmahlig zu

stecken aber

oft;,

meist nur mit grosser Miihe und grossem

beschatfen vermag; in diesen Originalpflanzen

wie ich aus Erfahrung weiss, sehr iiberraschende, ganz

abweichende Dinge, die eine vorzeitig gegebene Familien-Uebersicht


uiisicher, ja hinfallig

machen konnen;

ich bin daher

gezwungen, mich

zunachst auf das allmahlige Aufarbeiten der Galtungen zu beschranken,

um

spater das Fehlende naclizuholen.

Ich konnte und wollte aber den Beginn der Arbeit nicht langer hinaus-

schieben und nicht warten, bis Alles niedergeschrieben

Bewaltigung der Arbeit zuriickzulegende


ich hotfe, dass ich ihn zu

Weg

machen im Stande

CRONISIA
J.

von dem

sein werde.

434.

of Bot., 1844, p. 166.

Plantse thallosse, terricolse, cavernosse, sulco


unistratis, e latere lamellarum,

weil der zur


ist,

Berkeley

Intr. Grypt. Bot. p.

Syn. Riccia Wilson et Hook.

ist,

ein langer

antico

epidermide approximata,

nullo;
fila

cavernis

chlorophyl-

762

BULLETiN DE l'herbie[i BOissiER.

lifera horizontalia
alis insertae,

Funicularia.

gerenles; slomala simplicia; squamai poslicae frondis

e basi radiculas incrassalas proferentes. Androecia in soros

aggregata, involucro nullo. Antheridia lumescenli costie immersa; Arche-

gonia in alveoUs costae inserta. Involucrum tenue erectum, monophyl-

lum, cucuUatum,
unistrata,
stratis,

fructum

celluhs

lergo

Capsula magna,

lcevis.

semiannulatim

semi-amplectens.

magno hulbo

incrassatis.

Calyptra

tenuis,

inserta, parietibus uni-

Ehileres? Sporee lelrsedrBe,

magna?, grosse papulosse.

Nach dem Gesagten steht diese Gattung der Corsinia sehr nahe;

leider

verbot das sehr geringfiigige iiberreife und vielfach zersturte Malerial,


liefer in

fast

1.

den Bau und die Entwicklung dieser interessanten und bisher

unbekannten Gattung einzudringen.

C.

paradoxa

(Wils. et Hook), Berkeley,

Syn. Riccia paradoxa Wils. et Hook,

mm.

Monoica, frons o-6


viter biloba,

marginibus

rima
latis

1.

1.

c.

c.

longa, simplex, (semper?) viridis, apice bre-

apicali appendiculis

squamarum

repleta, antice plana,

tenerrimis plicatulis, oblique adscendentibus; stratum

lamelliferum humile, cavernis magnis formatum; stomata minima; costa


crassa, duplo altior

sensimque

quam stratum

anticum, postice carinatim angustata

in alas attenuata, Sqiiamde posticae seriatee, atropurpureae vel

^iolacece, oblique trianguIatEe,

appendiculo

sequilongo filiformi hyalino,

Antheridia numerosa, ostiohs hyalinis longissimis.

Involucra magna,

circumscriptione ovata, tergo valde convexa, altero latere (versus apicem


plantse spectante) conniventi-aperta, marginibus lobulatis vel repandis.

Capsula irregulariter dehiscens, Sporx 70

pi,

rufo brunnese sub lente,

in sicco nigrse,

Hab. Brasilia Prov, Piauhy prope Oeiras (Garduer),

FUNICULARIA
Mem.
Plantse

cavernis

squamse

R.

thallosce,

unistratis,

Istit,

Lomb. 1877,

terricolfe,

antice

Trevisan
vol, IV, p,

cavernosse,

fundo cavernarum

fihferis;

sulco

443.
antico

stomata

nullo,

simplicia;

posticce alis frondis insertae, basi radiculas incrassatas gerentes.

Androecia sohtaria. Antheridia remota, seriata, costae immersa, involucro

59

data.

costse inserta, paraphyllis circuin-

Archegonia ad 3 vel 4 alveolo

nullo.

763

franz stephani. species hepaticarum.

Targionia.

Involucrum tenue, erectum, monophyllum, cucullatum. Calyptra

tenuis, tevis; capsula

magna, globosa, parvo bulbo

parietibus

inserta,

unistratis, celluhs semiannulatim incrassatis. Elateres parvi, fusiformes,


spiraliter incrassati. Sporse tetrsedrEe

1.

F.

Weddellii

(Mont) Trev.

1.

Syn. Boschia Weddellii Mont. Ann.


Dioica; Frons usque ad 25

cuhs

villosa, arcte

appendiculis

mm.

repens, apice

squamarum repleta,

magnee, grosse papulosse.

c.

sc. nat.

1836.

longa, anguste hnearis, simplex, radi-

parum

angustata, breviter incisa, rima

antice plana, marginibus adscendentibus,

ipso margine acuta, integerrima, costa valde convexa, sensim in alas

excurrens, ad latera squamis obtecta, sqiiamae fusco-purpureee, imbricatse,


late iunatse,

margine irregulariter longeque

limbriatse.

Stomata simplicia,

poro magno, 5-6 celluhs angustis circumdato. Stratum lamelliferum duplo


humilius

quam

costa

chlorophylliferis,

cavernae amplee, sub 14 in diametro frondis, fihs

3-4 cellulas longis dense repletae. Antheridia ostiolis

longis angustis. Archegonia in fundo foveolse, strato lamellifero vallatim

ampliato circumdat8e;paraphynis filiformibus 3-4 cellulas longis. Involu-

cram juvenile squamseforme,

pistilla a

tergo tegens, post fecundationem

valde evolutum, fructum obvelantem, basi pluristratum, superne tenuis,

dorso cellulis poriformibus paryis oleiferis punctatum. Cahjptra basi 3-4


cellulas crassa,

superne tenuis. Sporse 60

u.

Hab. Brasilia (Weddel, Burchell.)

TARGIONIA

L.

Sp. pl. p. 1604.


Plantse thallosse, terricolee, repentes. Frons simplex, ex apice vel e
latere costas innovata, rare
limis, filiferis

dichotome ramosa, cavernosa, cavernishumil-

stomata magna, simplicia squamse posticse e basi laminaque

radiculas incrassatas

proferentes.

Inflorescentia

Androecia in ramuUs parvis, e iatere costse

monoica

vel

Archegonia in soro aggregata, e sulco

apicali orta, post

fronde antice increscente a dorso

postice marginibus

pliatis

tecta,

immersa denique involucro bivalvi


60

dioica.

ortis, ostiolis papilliformibus.

fecundationem
sulci

am-

occulta. Calyptra pluristrata.

764

BULLETiN

magno bulbo

Capsula

L^HERBiEEt BOissiER.

inserla, lireviler pedicellala, parietibus unislralis,

annularibus instruclis; Elateres

libris spiralibus vel

Targioiiia.

bispiri, saepe

ramosi.

Sporce lelraedrse, facie convexa reticulalim alalo-cristatae.

1.

hypophylla.

T.

L. Spec. plant. p. 1604.

Syn. r. Michelii Corda in Opilz, Beitr.

I,

T.

bifurca Mont. Ann.

T.

capensis Hiib. Hep. germ. p. 17.

sc. nat.

p.

649.

IX. p. 113.

T. convoluta L. et G. Syn. Hepat. p. 576.

mexicana

T.

Monoica

L. et L. PugilL lY, p. 27.

vel dioica.

Frons usque ad 15 mm. longa, antice plana

postice nigro-purpurea, linearis subtenuis, apice inciso-biloba

viridis,

costa duplo

crassiore

duploque angustiore quam stratum anticum, plano-convexa,

sensimin

alas attenuata;

stratum anticum humile, cavernae

lilis

ramosis

dense replet; celMae epidermidis Irigone incrassalaj; stomata magna,


tabulata

i.

e.

tres cellularum circulis superpositis formata.

purpurese, remotae, oblique

triangulares,

Squamse

postiCtC

longe cuspidatse, marginibus

integerrimis vel varie dentatis, sub involucro multo majores magisque

Ramuli masculi

armatse.
ampliati,

ostiolis

basi tereti in

numerosis aggregatis

laminam parvam discoideam

liirti,

postice dense

squamosi.

Involiicrum compresso ovatum, conchseforme, atropurpureum, ad maturi-

tatem capsulae rima semicirculari dehiscens. Archegonia pro more 3-4


in soro aggregata. Capsula sphievica. Elateres 220

"j,

longi, attenuati, fibris

laxe spiralibus vel muito breviores et ramosi. Sporde 76

minus

evolutis vel

omnino

deficientibus

jx

vel

alis

multo minores

Hah. Europa mediterranea, Tenerifa, Madeira, Insulae canarienses,


Belgium, Britannia, Germania, Helvetia, Austria, Madagascar,

Gallia,

Caput

h.

spei, Abyssinia,

Mexico, Peru, Ecuador, Chile, Nova Zelandia,

Australia, Tasmania.

2.

T. elongata.

Dioica, prcecedenti

30

mm.

gustior

Bisch. Syn. Hep. p. 576.

similUma, major tamen, tenuis. Frons usque ad

longa, profunde furcata, apice profondius incisa, costa Iriplo an-

quam stratum

Squamae

posticse

anticum, abrupte producta, poslice plano convexa.

magnae,

imbricatse,

purpurese,

appendiculo

magno

oblongo, obtuso, repando-dentato. Involucrum inflatum, compresso-glo-

bosum,

dorso haud

visibile.

Sporae malurse flavidce, 42

[j..

late alatae,

laxe reticulatim lamellalse, lamellis angulatis vel repando-dentatis. Elateres

220

jj.,

duplo angustiores

quam

in T. hypophylla; planta mascula ignota.

61

Cyathodiim.

765

franz stephani. species hepatigarum.

Hab. Abyssinia (Schimper).


Die kleinen porenartigen liyalinen Zellen

cler

Yentralschiippen be-

zeichnen diejenigen Stellen, aus welchen punktformig verdickte Wurzel-

haare entspringen

letztere reissen

hinterlassen in ihrer Basalzelle

durch seine hellere Farbe

(in

beim Reinigen der Pflanze ab und


der Yentralschuppe) ein Loch, das

auffallt; diese

punktierten Wurzelhaare ver-

einigen sich an der Basis der Schuppe zu einem Biindel und laufen den

Wurzelhaaren unter der Costa

iibrigen unwerdickten

zu. Ich

habe schon

vor vielen Jaliren darauf aufmerksam gemacht, dass die verdickten


Pihizoiden meist aus den

Schuppen stammen und nur vereinzelt aus den

Yentralzellen der frons dicht an der Basis der Schuppen. Trotzdem werden
selbst in

neuerem Arbeiten gegentheilige Ansichten ausgesprochen, weil

man nur

mit Herbar Material arbeitet; an culti\drten Marchantiaceen

kann nian den wahren Sachverhalt

einiger

bei

Yorsicht

sehr leicht

beobachten.

CYATHODIUM
in

Syn.

Lehm. Pug.

VI, p. 17.

Synhymeniim

Griff. Notulge, p. 344.

Monosolenimn

Griff. Notulae, p.

Ricda Dickson,

Kunze

341.

Pl. cr. lY, p. 20.

Plantse thallosse, parvse, tenerrimse,, terricolee vel rupicolse, radicelhs

normalibus vel punctatim incrassatis


furcatse, cavernosse,

cavernis unistratis,

cellulam crassa, cellulisin

magna,

simplicia, poro

instructae,

depresso

csespilosae,

humillimis; costa

lata,

unam

lumen cavernarum convexo-prominuhs. Stomata

magno, cellularum angustarum

circulis sexseriatis.

circumdato. Squamee posticse minutas vel omnino delicientes.

Inflores-

centia monoica, Androecia in ramulis posticis, sub apice frondis

ortis, flori

femineo ssepe approximatis. parvis subglobosis, basi paleaceis Antheridia


;

numerosa,
gata,

ostiolis verruciformibus.

Archegonia ad 3 vel 4 in soro aggre-

primo nuda, subinde, fronde furcatim increscente a dorso

postice involucrata. Involucrum pendulum, plus

minus saccatum,

tecta,

basi

postica paieaceum, apice valvatim. hiante. Capsula globosa, sessilis, parvo

bulbo inserta, parietibus unistratis, medio supero abrupte validioribus

annulatimque

incrassatis, operculo

bene
62

definito clausa subinde 8 laciniis

766

BULLETIN DE L^HEHBIER BOISSIER.

profunde

ajquimagnis
fusiformes,

dehiscens. Calyptra

Kunze.

tenuis,

minus

Spora? sphtericee, plus

cavernarum

C.

1.

trispiri.

Cyathodium.
Elateres

unistrala.

hirtae.

c.

1.

Dilute viridis, niinor. Frons usque ad

10

mm.

longa furcis brevibus,

apice inciso-bilobis, antice plana, epidermide tenera cellulisque haud in-

medio plantse solum 2

crassalis, postice plana, costa in

paucas squamas minutas, e 3

cellulis superpositis

cellulas crassa,

formatas gerens. Ramuli

masculi e cellulis unistratis cyhndricis erectis conflati, postice paucis

Involucrum breviter

paleis filiformibus obtecti.

inflato saccatum, bivalva-

tum, valvulse haud carinatim hiantes sed late emargina to-apertae et


frondis furcis floralibus brevissimis rotundatis

parum

occullse,

ceterum

tenue, versus apicem magis coloratum cellulisque magnis magis magisque


incrassatis

durum, ceterum integerrimum

et postice paucis paleis filifor-

mibus obtectum. Sporae fuscobrunnese 35-50

^, papillis longis echinatee.

Elateres 500 ^, longi, fibris confertim spiralibus.

Hab. Cuba.

aureo-nitens

G.

2.

Syn.

(Grifl".)

SchilTn.

Synhymenium aureo-nitens
Monosolenium tenerum?

Griff.

Griff.

Magis robusta, fusco-viridis,

I.

I.

c.

c.

preecedenti

ceterum simillima,

differt

frondis furcis involucralibus anguste ligulatis, involucro magis elongato

circumscriptione obovato-oblongo, tertio supero solum breviter bivalvi,


postice subcarinato valvulis itaque angulo acuto hiantibus
crales majores,

maxime

interdum

palese involu-

Ramuli masculi hypogyni,

laceratse.

approximatis. Sporae magnae, usque ad 68

[x

pistillis

in diametro, muri-

culatae.

Hab. Tonkin (Balansa), Africa, Kamerun (Staudt), Togo (Biittner), Fer-

nando-Po (Monkemeyer), Loango (Welwitsch), Kulongo,

Africee centr.

Bombay (SchiffDehra-Dun (Gamble), Assam (Sulp.

(Schweinfurth), India orientalis, Calcutta (Sulp. Kurz),


ner),

Maharadjapore (Sulp. Kurz),

Kurz),

Sikkim (Hooker), Birma

(Sulp.

Kurz),

Java (Solms,

Schifl"-

ner).

Diese Pflanze producirt neben normalen Inflorescenzen auch zahlreiche

anormale, deren Involucrum ganz fehlt

an seiner

Stelle ist ein kleiner

normaler Art entwickelt, der auf seiner vorderen breiteren


Capsel
ist

tragt, die

ganz nackt auf ihm

hiernach zu urtheilen

ist

inserirt, volfig

die Hiille

63

Hilfte die

nomial ausgebildet

von Cyathodium und Targionia

767

franz stephani. spegies hepatigarum.

Bauteria.

ein metaniorphosirter Ventralast, dessen

tiefeingeschnittenes

zweilap-

piges Ende die zweildappige Oeffnung des Involucrums darstellt.

3.

foetidissimum

G.

Schffn. Iter ind. Exsicc.

Robusta, ssepe usque ad 20

mm.

longa, 3

incrassatis valde numerosis. Involucra

haud videnda,
(haud

mm.

lata,

radicelUs punctatim

minima, omnino

postica, a dorso

furcis involucrahbus frondis longis, porrectis, contiguis

divergentibus,

lateque

rotundatis,

ceterum obovatum, breviter

valvatum, valvulis angulo acuto hiantibus. Squamae ventrales majores,


foliacese,

longe setacese. Ramuli masculi magni, pistiUis contigui, tempori

Sporse 34

[a,

margine papulosi.

magni oblongi,

fecundationis ilUs incumbentibus,

grosse papulosa3, fusco-purpureee ut elateres.

Hab. Tahiti (Nadeaud), Nukahiwa (Jardin), Java

(Scliiffner).

der Tahiti-Pflanze, da die javanischen

Ich gebe die Beschreibung nach

Exemplare, aus der Regenzone des Gebirges, vegetativ schwach entwickelt sind

die auffallende

Form

der Sporen lasst diese Art leicht er-

kennen.

Riccia spuria. Dickson in Schottland gesammelt gehort, nach Lindberg, vermuthch zu dieser Gattung; die Pflanze

bekannt. Ich habe

sie nicht

SAUTERIA
Nat.

ist

aber

fertil

nicht

gesehen.

eur.

Leb.

lY,

Nees
p.

139.

Plantse thallosse, minores, virides. Frons crassa, dichotome ramosa vel

e latere costse innovata, ramis ligulatis, fertilibus late obcordatis

subplaana

costa valde producta

antice

stratum anticum anguste cavernosum,

cavernis unistratis. Stomata parva, simplicia, poro parvo a cellulis 5-6

radiatim conniventibus formato, parietibus radialibus trigone incrassatis


stellatimque attenuatis.

Squamw

posticae bi-vel quadriseriatse, minores,

tenerae, vix imbricatae.

Inflorescentia monoica. Androecia in


cincta)

minus defmita,

antheridiis

riter approximatis, ostiolis

medio frondis nuda (haud paleis

haud pulvinatim aggregatis,

irregula-

angustis hyalinis. Carpocephala terminalia

64

7()8

in fronde sub flore

BULLETiN DE l'hep.bier BoissiER.

Scmteria.

haud innovanle, e fundo nudo

alveoli apicalis orta.

Pedunculus basi nudus, apice interdum paleaceus, leniter rimosus, sulco


profundo percursus. Receptaculi discus centralis parvus, parum prominens, stomalis nullis
contigui, obovati

liaud

lobi 3-5

profunde

discreti, saepe insequales, decurvi,

Involucra tubulosa, apice recte truncala, late aperla.

inciso-bilabiata-hiantia,

celerum monogyna. Calyptra lenerrima.

Capsulse pedicelliis brevis vel nullus, parvo bulbo insertus

capsiila glo-

bosa, vix exserta, irregulariler disrumpens, parietum incrassalio semi-

annulata bene evolula. Elateres fusiformes, curvati, 2 vel 3 spiri obtusi.


Sporse plus

1.

minus

papulosse.

S. alpina. Nees.

c.

1.

pag. 143.

Monoica. parva, tenerrima, glauco-virens


longa, in

medio sgepe

viridis,

quam

latior

crassa,postice subangulatim convexa,in seclione itaque late-trigona


strato antico

mm.

Frons usque ad 12

marginibus hyalinis; duplo

costa

multo angustior, duploque humiUor; alx sensim attenuatse

tenerrimse; epidermis antica cellulis haud incrassatis formata. Sqiiaraae


posticae imbricatse, quadriseriatse, hyahnse, e lata basi

magnis

cellulis

obhque

trigonse,

irregularibus formatse, apice sensim acuminatse,

medio

supero celluhs clavatis irregulariter grosseque dentata vel sublaciniata.

Carpocephala longe pedunculata, pedimculo usque ad 20 mm., hyalino,


sulco profundo labiisque obtusis conniventibus integerrimis. Paleae recep-

tacuh magnee, oblongse, obtusae, paucis celhiUs clavatis ornatse. Capsula


distincte pedunculata, pariete rufo-fusco. Elateres

vescentes, bispiri, spiris laxe tortis. Sporae 59

[x,

usque ad 200

p,,

fla-

fusco-brunneae, dense

papulosse.

Hab. Alpes Europae,

Tatra (Limprichl) Norvegia (Sahlberg) Sibiria

(Sahlberg) Kaschmir, Liddar Yalley 13000

2.

S.

Berteroana.

'

(Duthie.)

Mont.

Syn. Grimaldia debilis Bisch.

Monoica, parva, robusta tamen et lenax, crassa, antice


purpurea. F7'ons angusle linearis, usque ad 10

subtus

maxime incrassata

mm.

viridis, postice

longa, antice plana,

costa in planta juveniU semicylindrica, abrupte

in alas attenuatas excurrens, strato antico eequialla, in planta adulla humilior et

minus producta. Cavernse valde

incrassata; stomata numerosissima.

e basi oblique

2 cellulas

ovata

lato, apice

angustse, epidermide antica

Squamae

haud

posticse parvse, purpurese,

abrupte appendiculatse, appendiculo sequilongo,

longe

liliformi, papillis clavatis nubnullis.

65

franz stephani. spegies hepatigarum.

Clevea.

quam

Pedunculiis receptaculi longus, minus tamen

haud

769

in S. alpina, apice

profunde inciso labiisque

paleaceiis, acute angulatus, canali

acutis.

hyalinae simillima.

Capsula pedicello

carens, in ipso bulbo sessilis, pariete microcellulari

maximeque annu-

Receptacula quadriloba

iis

Saut.

latim incrassato. Elateres breves

60

flavo-brunnei, bi-vel

Sporse

trispiri.

papulosaa, marginibus cristato-alatis.

[x,

Hab. Chile (Bertero).

3.

S. crassipes. Aust. Ac. Phila.

Frons
viridis,

obcordata

vel

subcuneata

bifida

fuscescente-purpurea

antice subpapuioso-reticulata, minutissime porosa

trales purpureae,

marginem

frondis haud superantes nisi in apice frondis;

pedimculiis breviusculus, basi

parum

paleaceus, apice breviter barbatus.

Receptacula 4-7 loba. Capsula pedicellala. Elateres

Der Autor

fiigte in

einer

vel

squamae ven-

Anmerkung hinzu

trispiri.

it

very much, also Duvalia. Involucre rather large aud

resembles Preissia

flattish.

Hab. Japonia (Rodgers.)


Diese Pflanze hegt in keinem offentUchen Herbar Americas oder Eu-

ropas und scheint ganz verloren gegangen zu sein; nach der

sagenden Diagnose des Autors, die ich oben

kaum wieder

niclits-

iibersetzt habe, diirfte sie

zu erkennen sein.

CLEVEA

Lindb.

Not. Soc. F. Fl. fenn. IX, p. 291.


Plantss thallosse, minores, spongiosse et tenerse, virides vel purpurascentes.

Frons regulariter dichotoma vel ex apice innovata, interdum

ramulum posticum

e latere costce ortum proferens, apice inciso biloba,

antice plana vel marginibus adscendentibus leniter concava. Costa humilis.

Stratum lamelliferum altum, cavernis angustis

unislratis.

Stomata parva,

simplicia, poro minuto, a cellulis 5 vel 6 radiatim conniventibus atque in

lumen
formes,

pori convexo
parietibus

prominentibus formato; pori itaque quasi


radialibus

maxime

incrassatis.

Squamse

stellse-

posticse

magnse, longe appendiculatse, radicelhs incrassatis e basi tantum (haud

ex ipsa pagina postica squamarum)

ortis. Inflorescentia

monoica vel

dioica.

Androecia oblonga, pulvinata, bene deflnita, haud disciformia, nuda.

66

770

BULLETiN DE l'iierbier boissier.

Clevea.

Antheridia aggregala, irregulnriter hiseriata. Pedimculus receplaculi plus

stralo

hypo-

sulcatus, basi nudus, apice pro

more

palea-

minus longus, interdum brevissimus, e


poro recedente

ortus,

haud

costcC pagiiia antica

ceus vel non. Discus centralis carpocephali minimus, laxe cavernosus,


slomatis parvis haud incrassatis,

3 vel

loiii

4.

profunde

discreti,

monogyni,

leniter decurvi; invoUicra conico-cylindrica, antice leniter carinata, apice


bilabiata, labiis tenerrimis, verticalibus in a^tate late hiantibus.

Calyplra

Capsula sphrerica, matura haud exserta, irreguiariter valvatim

tenuis.

dehiscens, pariete unistrata, fibris annulalis vel semiannulalis instructa,


vertice celhilis majoribus suboperculata et utriculos breves annuliferos

in

lumen

spiri.

1.

capsulse pendulos gerens. Elateres breves, vix attenuati 3-4

Sporae dense grosseque papulosEe.

G.

hyalina (Somm.)

Lindb,

Somm.

Syn. Marchantia hyalina

1.

291.

c. p.

Magaz. Nat. 1833,

Plagiochasma erythrospermum

Fimbriaria nana Ldbg. Hep. Eur.

p.

1,

284.

Acad. Philad. 1869.

SuII.

p. 110.

Clevea suecica Lindb. Musci scand.

p. 1.

Dioica, parva, glauco-virens vel purpurascens el limbo hyalino circumdala.

Frons

ligulata vel oblonga, regulariter dichotoma,

innovata, usque ad 12

mm.

costa abrupte prominente.

rarius ex apice

longa, tenera, tenuis vel magis robusta et

Stomata valde prominentia, parietibus radia-

libus normaliter valde incrassatis, incrassatione stellatim attenuata (unde

Leitgebii

nomen

Astroporae

ginem longe superantes,

mum

).

Squamae

posticae magnse, frondis

obhque

hyalinae,

acumen

lunatse, in

mar-

longissi-

arcuatum, integerrimum apiceque filiforme attenuatse. Pedimculus

receptaculi quoad longitudinem variabilis,

usque ad

cm. longus, com-

pressus vel subteres, apice paleaceus, paleae pallidce, integerriniEe, lanceolatse

longeque cuspidatse, margine

pinnatse. Receptacula pro

more

basaU

paucis

laciniis

quadriloba, lobis antice ad V

lihformibus
fissis, labiis

itaque profunde discretis, apice rotundatis, integerrimis. Sporse ferruginese, 51

[jl.

Elateres concolores, 98

ji,

fibris laxe tortis.

Antheridia irre-

gulariter biseriata.

Hab. Alpes Europde, Italia Appenini Montes (Gasparini), Fennia (Brotherus), Groenlandia (Yahl), Germania, Harz (Wallroth, Yocke) Norvegia,

Spitzbergen (Berggren),

Caucasus (Brotherus),

Rocky Mountains (Macoun), ubique

Lapponia

in solo calcareo.

67

(Lindberg),

2.

771

franz stephani. spegies hepaticarum.

Clevea.

Rousseliana

G.

(Monl) Leitg. Unlers.

Syn. Plagiochasma Roiisselianum Mont. Ann.

iib.

Leb. 1881, Heft.

1838,voL X,

sc. nat.

YL

p. 334.

Sauteria Rousseliana G. in G. et R. Hep. exsic. 542.

Dumortiera

Spathijsii Nees. Nat. Leb. IV, p.

Monoica, parva, intense

mm.

tenera. Ff^ons usque ad S


biloba,

viridis,

longa,

ramis nascentibus ssepe


costa

spatulis;

postice

158 teste Solms.


valde carnosa et

purpurea,

Me oblonga,

apice profunde inciso

latior et pluries lobata,

marginibus

abeunte; lamellee minus anguste dispositse;

cellulae

epidermidis anticse

trigone incrassatse; stomata alte conica, pori majores. cellulis

Squamae postice valde

liter incrassatis.

varieque lobato

triangulata

cri-

crassa, postice valde convexa, abrupte in aLis attenuatas

spinosa

haud

radia-

purpurese, e parva basi

fugacese,

abrupte in acumen longissimum

anguste ligulalum apiceque filiforme attenuatse; cellulae disci irregula-

acumine elongatse angulatim prominulse. Pedunculus

riter hexagonse, in

mm.

usque ad 6

receptaculi

longus, subteres, apice paleaceus; paleae

hyalinse, longe attenuataj, basi paucis laciniis lateralibus armatce; recepta-

cula

centrali

disco

magna,

nullo,

horizontaliter

tri-quadriloba;

palula,

profunde soluta,

invokicra

ovato-rotundata,

inflata,

labiis

profunde

Capsula haud exserta, brevissime peduncuLita, parvo

solutis rotundatis.

bulbo inserta, pariete annulatim incrassato, irregulariter disrumpens.


distincte definitum, intus celluhs elateriformibus pen-

Operculum haud

duhs auctum. Elateres


brunnese, alte

flavescentes 180

\x.

51 ^, rufo

Sporae

peduncuU approximata. Antheridiis plus minus numerosis,

nata, basi

interdum

trispiri,

creberrimeque papulosas. Androecia irregulariter pulvi-

sohtariis.

Hab. Algeria (Roussel. Paris. Trabut.) Corfu (Spathys)

Sicilia teste

Massalongo.

3.

G.

andina

Spruce.

iWoHOica, viridis, marginibus purpureis.

ob ramulos nascentes
inciso-biloba

costa

lata,

lamehis perlucentibus
laxe cavernosum

ovatae,

Frons usque ad 12

mm.

longa,

obcordata, tenera, subplana, apice profunde

humihs, abrupte in alas excurrens;


striolatse et phcatulae;

alae

tenerrimse

stratum anticum humile,

stomata itaque minus conferta, ceterum parum convexa,

parietibus radiahbus
incrassatse.

late

Squamae

haud

incrassatis. Cellulae epidermidis trigonis parvis

posticse purpureae,

margines haud superantes, obhque

longe acuminatse, integerrimse, interdum profunde

pocepliala seriata, pedunculo usque ad 10

apice barbato, paleis brevibus,

hnearibus,

mm.

bifidse.

Car-

longo, hyahno, tereti,

hyahnis. Receptacula parva,

772

BULLETiN

i)E

l'hkrbier BoissiEn.

Clevea.

Cap-

biloba, lobis oppositis, recte patentibus, ore bilabiato integerrimo.


sula sphaerica, in pedicello longiore,

matura haud exserla.pariete annulis

confertissimis incrassata. Elateres flavescenles 2o0


fibris

Irispiri,

laxe

tortis.

Sporse 42 ^,

elongatis subechinati. Andra^cia parva,

jx.

anguste fusiformes,

rufescentes,

bene

papulis

confertis

definita. osliolis purpureis.

Hab. Andes quUenses (Spruce).

Wie wenigWerth
ist,

die

auf die radiale Yerdickung der Porenzellen zu geben

bekannlhch Leitgeb zum Merkmal einer Familie (der Astroporfc)

erhob, zeigt unsere Pflanze, die diese Yerdickungen gar nichl besitzl; aus-

serdem haben eine Anzahl achter Plagiochasma Arten genau die Poren
der Cleveiden, wie Graf Solms diese Gruppe lieber nennen mochte.

4.

G.

pulcherrima

Dioica, major,

St.

Engl. Bot. Jalirb.

XX,

p.

303.

tenax, robusta, dense [csespitosa. Frons

simplex, ex

apice innovata, oblonga, apice profunde obcordala, usque ad 12

medio

viridis,

attenuata.

ahs

late hyalinis.

Strahim lamelUferum

mm.

costae aequialtum, cavernis angustissimis.

Stomata itaque numerosissima, parva, minus convexa, parietibus

bus maxime 3equaliterque


quce

cellulee.

lata,

Costa valde producla, in alas abrupte

incrassatis,

i.

e.

haud

radiali-

stellalim attenuatis; reU-

epidermidis validae, Irigonis nuUis. Squamas posticae robustee,

dense imbricatee, maximse, frondis margines longe superantes, hyalinse,


oblongse, obtusse vel abrupte longeque acuminatee, celluUs

68

'i02

jjL

basi 35

170

jx)

magnis (apice

formatge. Carpocephala seriata; pedunculus

receptaculi crassus, subteres, hyaUnus, brevissimus apice

haud barbatus,

Receptaculi lobi bini oppositi, basi tantum coaUti, ore bilabiato labiis
crassis.

Capsula (haud matura) magna, calyptra crassa, hyalina,

pistillo

brevissimo coronata. Antheridia numerosa in medio frondis aggregata,


ostiolis

maximis hyaUnis.

Hab. Abyssinia (Schimper, Beccari).

v'

5.

G.

robusta

St. n. sp.

Dioica, robusta, viridis.

Frons usque ad 20

mm.

longa, regulariter

furcata vel bis dicliotoma ramis 4 mm.latis, crassis duplo latioribus


altis,

quam

marginibus haud attenualis, antice plana; costa strato antico duplo

angustior, postice suljplana, lateribus

obUque adscendentibus

in frondis margines obtusos abeuntibus. Stomata parva,

stricteque

parum convexa,

normaliter steUatim incrassata. Stratum anUcuni cavernis angustis

aedifi-

catum. Squamse posticse obUque rotundatse, integerrimse, plus minus

abrupte appendiculatse, appendiculo 4-plo breviore, cuspidato acuto. An-

69

franz stephani. species hepatigarum.

Clevea.

bene

droecia

linearia,

deflnila,

furcatim

in

773

ramis continuata,

ostiolis

atropurpureis, paleis nullis. Reliqua desunt.

Hab. Chile. Valparaiso in

Ob

Untersuchung

mannhche
6.

humo

(lez P,

Dusen).

kann

die Pflanze nicht etwa zu Sauteria gehort

C.

reifer Capseln nicht gesagl

natiirhch

ohne

werden; der scharf begrenzte

Bliithenstand bringt sie jedenfalls eher zu Clevea.

limbata

(Austin) Solms. ms.

Syn. Sauteria limbata Austin, Acad. Phila. 1869,

p.

229.

Frons obovato-oblonga, subdichotoma, concava, reticulato-papulosa,


isete viridis, latissime

marginata, subtus atropurpurea valdeque incrassata;

margine nigro-purpurea, membranacea

ampliatse

subplicata,

undulato-crenata et

Squanide arcte imbricatae, sanguineo-purpureae, basi

involuto-incurva.

apice

obliquse

nodoso- dentatae; Pedimculo

bicornutse,

sub-

Receptacula 1-3 carpa, subtus dense breviterque

unciali pallido nudo.

paleacea.

Pedicel sulcate, Receptacle very obtuse, one fruited in our

meagre

specimen.
Hab. California, under wet rocks.

Zu vorstehender Diagnose, die ein Excerpt Austins

ist,

schreibt mir

Graf Solms, dass das von ihm untersuchte Original-Exemplar aus 2 Arten
besteht, es enthalt
1)

Eine

sterile, tief

Sauteria gehort;

sie

purpurfarbene Gleveide, die eher zu Clevea als zu


hat ein rinnenartig vertiefles Laub, von einem

breiten, radial gefaltelten


fast

schwarz.

Rande gesaumt,

beiderseits tief purpurfarben,

Die Schuppen haben die gleiche Farbung, ihr breitge-

zogener basaler

Teil,

mit regellos buchtigem Rande lauft oben in

3,

meist zwei schmale Fortsatze aus, die an der Basis 2 Zellen breit sind

und

Der Bau des Assimilationsgewebes,

als einfacher Zellfaden endigen.

sowie die Spaltoffnungen schliesst sich in jeder Hinsicht an Clevea hyalina an.
2) Die andere Pflanze hat flachere, diinnere,

breitete Sprosse,

vorn herzformig ver-

von rein griiner Farbe; die Luflkammern sind ganz

wie bei Clevea hyalina, entbehren also ein fadiges Assimilationsgewebe.


Die Spaltoffnungen sind aber ganz die der Operculatse; sie haben eine
weite, rundlich ovale Oeffnung, von

einem hyalinen Membramvorsprung

gesaumt und von einem Kranz ganz unverdickter Zellen umgeben. Die
Ventralschuppen ahneln denen von Cl. hyalina, sind aber weniger plotziich verschmalert.

Der

Stiel

des Receptaculums

BULL. HERB. Boiss., octobre 1898.

70

ist

ziemlich lan^, wie


52

BULLETLN DE l'herbier boissier.

774

Peltolepis,

bei Sauteria alpiiia durchsichtig, voii kreisrundem Querschnitt,

ohne

Wurzelrinne und entspringt aus einer dorsalen Grube, ohne Schuppen.

Das fiinfstrahhge Garpocephalum hal


eine grossere Hiille

ist fertil;

gleichfalls Gleveiden-Charakter,

an der Basis des Kopfchens

ist

herabhangen;

Biischel lanzetlUcher, gespitzter Spreuschupppen, welche

der Bulbus der Kapsel


die

mehr

von
die

nicht erlialten, die Seta kurz, dick^ glashell;

ist

Wand der Theca gleicht vollkommen der


mehr gelbbraun. Die Sporen fehlen, ebenso

lappig eingerissene

hyalina, nur ist sie

Cl.

nur

ein dichtes

mannUche

Pflanze.

Das unvoUstandige Material gestattet nicht, diese ausgezeichnete Art

und wahrscheinUch neue Gattung zu benennen, deshalb soU hier

fiir

die wieder aufzusuchende Pflanze der Befund der sparUchen Reste

nur

niedergelegt werden.

Austin

liat

Beschreibung die fertilen

in seiner

Organe nach der zweiten Art, die vegetativen nach der ersten Art geschildert.

7.

C. pedicellata

(Griff) Lindb. Acta Soc. F. Fl. fenn.

Syn. Plagiochasma pedicellatum Griff. Notulse,


Dioica, csespitosa.
ticulata;

squamis

II,

Frons oblonga, proUfera, apice,

posticis

Frons mascula, femineae

dense imbricalis,

similis,

medio papiUis

p. 331.

dilatata,

margine den-

marginem superantibus.
elevatis instructa. Carpo-

cephala longe pedunculata, pedunculo striato, e frondis parte inferiori

haud ex apice sed

e.

in

medio frondis)

Involucra viridi-carnosa, antice sulcata

Hab.

Assam

Obwohl

orto, paleaceo,

(i.

e.

(i.

apice barbato.

bUabiata). Capsula exserta.

(Griffith).

die Pflanze, deren mangelhafte Originalbeschreibung ich in

ihren massgebenden Teilen hier reproduziert habe, nicht geniigend charakterisirt

ist,

wollte ich doch nicht unterlassen, sie aufzufiihren, da sie

wahrscheinlich zu den Cleveiden gehort und es doch moglich sein wird,


sie

unter den wenigen Arten dieser Gattung wiederzuerkennen.

PELTOLEPIS
Soc. F. F. fenn.

Lindb.
1876.

Plantae thallosse, majores, robustse, virides vel purpurascentes. Frons


late

linearis,

dichotome ramosa, apice profunde inciso bUoba, antice


71

Plagiochasma.

77S

franz steph.\m. species hepaticarum.

plana; stratum lamelliferum laxe cavernosum, cavernis unistratis costse


sequialtis.

Costa latissima, plano-convexa, haud abrupte producta, infron-

margines sensim attenuata. Stomata parum convexa, parva, ut in

dis

Glevea cellulis in lumen pori convexo-prominentibus substellata, parieti-

bus radialibus valde breviterque


vix incrassatis. Squamae

posticae

incrassatis, reliquis cellulis epidermidis

magnse, hyalinse vel basi purpurese, e

basi semilunata abrupte appendiculatse, appendiculo (rarius 2 vel 3) lanceolato, acuminato, apice

centia paroica vel

margineque celiuhs

culo e rima apicalis orto, ob

frondem uno

latere increscentem quasi e

mm.

longo, vahdo bisulcato, cari-

sinu laterah adscendente, usque ad 13


nis

clavatis armato. Tnflores-

monoica vel heteroica, Carpocephala terminaha, pedun-

humihbus longe decurrentibus

obtecto, basi

nudo, apice breviter

paleaceo. paleis roseis occuUis, ex angusta basi lanceolatis, cellulis clavatis

numerosis subpinnatse. Receptacula rufescentia, interdum purpurea vel


subnigra, disco centrali bene definito, convexo-prominulo, lobis normali-

profunde

ter 6,

discretis,

antice obtuse carinahs,

contiguis, decurvis,

crassis; involucra apice breviter bilabiata, labiis postice hiantibus

haud in dorsum involucri adscendente

fissura

receptaculi antica nulla. Involucra


sphserica,

irregulariter

unistrata, fibris

monogyna

(ut in Clevea).

Calyptra

i.

e.

Stomata

tenuis. Capsula

valvatim rumpens, matura vix exserta, pariete

annulatis instructa. Elateres sulphurei, trispiri 20S ^.

Sporae fusco brunnese, dense papulosse 50 |j.. Androecia bene definita, disciformia, rotunda vel oblonga vel semilunata, purpurea, paleis brevibus
cincta, ostiohs breviter conicis.

1.

grandis.

Lindb.

1. c.

1882.

II,

p. 4.

Syn. Preissia quadrata (Scop.) Nees Nat.


Peltolepis sibirica Lindb.

d,

Leb. lY,

p.

135 pro parte.

1. c.

Hab. Alpes Europae. Tatra (Limpricht), Norvegia, Fennia (Brotherus),


Sibiria (Arnell. Sahlberg),

Groenland (Yanhoffen).

PLAGIOCHASMA
in

Lehm. Pug.

L. et L.

Pl. IV, p.

13.

Plantse thallosse, fragiles, majusculae vel magnee, gregariae vel caespitosae,

ob ramificationem multifariam ssepe maxime

72

intricatee, terricolse

Plagiochasma.

BULLETiN DE L^HERBiER BOissiER.

776

vel rupiculse, arcle repenles, radiculis longissimis, anlice ssepe subplanse,


virides, sublus pro
ex.

haud

apice

more

purpurege. Frons normaliter furcala, saepe tamen

raro ileralim

innovala vel e lalere costEe ramosa,

crassa, alis saepe valde attenuatis, lamellis perlucentibus striolatis

medio

et plicatulo-crispatis,

convexa,

margine crenulalis

nusquam abrupte

producta. Stratum anticum humile, costee

ffiquialtum, cavernis phiristratis angustis.


lulis parvis conicis

Stomata Scepe minima, 4-5

cel-

formata, poro exiguo vel magna, poro multo ampUore,

a 6-9 celhilis conicis et pluriseriatis

tum interdum maxime


semper

cosla humilis, poslice plano-

circumdato; parietes radiales stoma-

incrassatae, stellceformes

epidermis antica fere

trigone incrassata.

SquamEe

posticae ssepe imbricatse, semilunatoe, rare

superantes, appendicuhs (forsan in omnibus

marginem
nunc

speciebus)

frondis

solitariis

nunc geminatis.
Inflorescentia monoica et dioica. Androecia sessiha, disciformia, paleis

minutis circumdata rotundata vel bifurcata,

Carpocephala parva, bi-tri-quadriloba

ostiolis

minus aUe

brevissimis convexo-decurvis vel plus

brevibus rubris.

discus cenlrahs

minimus

lobis

adscendentibus, vertice

mamillatim produclis vel in cornua attenuatis, sublus involucratis. Invo-

magna,

lucra

monogyna, e margine loborum

basi

longe coahta, pedunduli apicem obvelantia, extus bilabiata, labiis

primo

orta,

inflata,

conchseformia,

clausis subinde rima verticali dehiscentibus, valvuhs late hiantibus.

Pedunculus medio frondis impositus, haud sulcatus, ssepe brevissimus,


basi paleis parvis lanceolatis purpureis circumdalus, apice
tus,

semper barba-

paleis longis, lanceolatis, ssepe coloratis. Calyptra tenera.

sphserica,

cens,

magno bulbo

Capsula

inserta, operculo indistincto irregulariter dehis-

pariete lenera, valida, unistrata, apice (operculo) bistrata, cellulis

sequaliler (haud annulatim) incrassalis. Sporse


drse, in facie

convexa

magnse flavescentes,

telrse-

laxe alteque reticulatim lamellatae, lamellis asperis.

Elaleres subbreves, bi-vel

trispiri, flavescentes,

inlerdum

furcati.

Es gibt kaum eine zweite Gattung unter den Lebermoosen, welche ein
so gleichmassiges Geprage besitzt,
differieren die meisten

wie Plagiochasma; in der Grosse

nur wenig von einander, in der Farbe

fast

gar

nicht, wenigstens nicht an Herbar-Material, die Chlorophyll fiihrende

Schicht hat bei allen ungefahr dieselbe


bei einigen

kaum

Hohe und

die

Luftkammern sind

etwas weiter; die Starke der costa variirt schon inner-

halb einer Art bedeutend, je nach

bares diagnostisches Merkmal

dem

die Sporen

ordentlicher Uebereinstimmung

Standort und

ist

kein brauch-

und Elateren sind von ausser-

und da ihre Grosse innerhalb einer


73

frainz stepham. species hepaticarum.

Plagiochasma.

Kapsel bereits ziemlich variabel

so versagt hier auch dieses sonst so

ist,

werthvolle Unterscheidungsmittel

777

hierzu

kommt, dass

die Fruchlkopfe

haufig niclit normal ausgehildet sind, dass sie oft nur ein Jnvolucrum

tragen; sie sind dann sehr ahweichend ausgebildet; der Scheitel

ist

ganz

auf die Seite gedrangt und die charakteristische Ausbildung der Scheitel-

lappen entweder zu einer glattgewolbten Flache


artige Zuspitzung ist

unterblieben.

oder ihre horner-

Gattung

Auflfallend ist bei dieser

die geringe Fruchtbarkeit der zahlreichen

weibhchen

Bliiten,

auch bei

moncEcischen Arten.

Der mannliche Bliitenstand


er nicht rein dioecisch

ist;

tritt

ausserordentlich variabel auf, sobald

ich habe 1

Exemplar einer monoecischen

Art gesehen, das aus 5 in einer Reihe innovirten Gliedern besteht; die

zwei untersten waren mannlich, dann folgte ein weiblicher Spross, dann

abwechselnd

und $;

cT'

alle diese Glieder

hatten aber wieder ventrale

verzweigte Seitenprosse und zwar bald weibliche Glieder mit mannlichen

Zweigen, bald umgekehrt;

waren auch rein paroecische Sprosse

es

darunter und ein ventraler gegabelter Spross, dessen eine Lacinie


die andere

9 war. Diese Mannigfaltigkeit

vielen monoecischen Arten vorhanden, bei

ist

in ahnlicher

manchen wegen des

hchen Materials aber nicht zu konstatieren;

stirbt

cf',

Weise bei
spar-

von dergleichen

gemischten Sprosssytemen ein Teil ab, so kann sehr leicht der Eindruck eines rein dioecischen Bliitenstandes gewonnen werden; auch
diese

erhohen

Yerhaltnisse

wieder zu erkennen

Schwierigkeiten,

die

es bleiben als sicherste

eine

Art

sicher

Merkmale der Bau des

Carpocephalums, der Spaltotfnungen und die Form der Yentralschuppen,


so dass, entgegen

sicher bestimmt

a.

manchen anderen Gattungen, nur

P.

japonicum

Monoica vel
ligulata,

Exemplai'e

Garpocephala plus minus convexa.


.

1.

fertile

werden konnen.

dioica,

St.

Macropora.

BuU. Herb. Boiss. 1897,

p. 84.

minor, fusco-viridis, ventre purpurascens. Frons

dichotome ramosa, pro more ex apice vel e latere

costae innovata,

tenuis, antice plana, alis adscendentibus purpureis crispatulis.

magna, valde convexa, poro magno, parietibus radialibus valde


6-8 cellulis 3-4 seriatis circumdato

Stomata

incrassatis,

reliquee ceilulse epidermales angulis

74

778

BULLETLN DE l'herbier boissier.

parum

trigone incrassala?. Costa angusta,

fronde

occultae,

confertae et imbricatce,

interdum geminato, ovato oblongo vel

Plagiochasim.

producta. Squamae posticae sub

purpurea?,

elliptico

appendiculo parvo,

inlegerrimo. Pedunculiis

crassus, attenualus, apice dense breviterque barbalus. paleis linearibus

plano-convexa, 2-3 loba. lobis antice

Capitula vertice

vel lanceolatis.

convexis subspbsericis. Sporas 50

parum

flexusi, solidi

i.

e.

late alato-reticulata}. Elateres

jt,

lumen ob parietum incrassationem

ad riinam angustam reductum, fibra

spirali nulla.

187

(j.,

fere nullum,

Androecia parva, paleis

brevibus cincta vel in planta propria vel in ramulo postico frondis 9 vel
in planta cT apice femineo-innovata.

Hab. Japonia, Tosa (Inoue).

2.

p.

P.

fissisquamum

St.

Soc.

nat.

sc.

Cberbourg,

vol.

XXIX,

209.

Syn. Aitonia fissisquaina

St.

1.

c.

Monoica, pallide virens subtus purpurea. Frons usque ad 2 cm. longa,


subplana, crassa

i.

e.

magis evoluta sensim in

costa

alas attenuata,

ex

apice repetito innovata, innovationibus bre^iter lateque obcordatis, dense


consecutivis.

Stomatamagna,

cellulis 7-8 circumdata. Cellulas

validae, angulis (etiam in ipso ore

stomatum) trigone

epidermidis

incrassatis.

Sqnamas

ventrales parvEe, purpurese, imbricatae, oblique semilunatse, longe appendiculatae, appendiculis geminatis,

anguste lanceolatis, margine paucispi-

Peduncuhis brevissimus, apice dense barbatus, paleis purpureis

nosis.

iUque

linearibus acuminatis. Beceptacula

subsessilia, 3-4 lobata, vertice

plano-convexo sensimque in lobulos convexos abeunte, lobis profunde


solutis,

ex angusta basi inflato bivalvatis.

Androecia rotunda vel furcata,

flori

Sporae et Elateres desunt.

femineo approximata,

ostiolis

bre-

vibus purpureis.

Hab. China, Yuennan (Delavay).

Squamis grosse paucispinosis primo

/3.

3.

P.

dschallanum

visu distinguenda.

Micropora.

St. n. sp.

Monoica, minor, glauco-virens, margine et postice purpurea. Frons

usque ad 2 cm. longa, 3

mm.

lata,

angusle ligulala, antice plana,

adscendentibus, attenuatis plicatulo-crispalis; costa angusta,


ducta. Stomata parva, poro

dato; cellulse

minimo, 4

epidermidis trigone incrassalai.

75

parum

cellulis parvis obconicis

alis

pro-

circum-

Squamae purpureae

late

sensim in appendiculum anguslata, appendiculis hyalinis

lunalse,

e lata basi acuminatis brevmsculis, acutis,

tariis,

779

franz stepham. species hepaticarum.

Plagiochasma.

Carpocephala breviter

haud

soli-

constrictis.

pedunculata, pedunculo-fusco-brunneo,

atte-

nuato, apice breviter barbato; capitula vertice breviter umbonata, rugu-

76

losa. Sporae

[x.

Elateres breves 200

{jl,

bispiri, spiris

anguste

tortis.

Androecia furcata, in ramulis posticis obcordatis.

Hab. Africa orient. Kilimandscharo, ad lacum Dschalla (Holst).

>^

P. tenue

4.

St. n. sp.

Frons usque ad 2 cm. longa,

Dioica, major, viridis vel pallide virens.

mm.

3-4

lata,

ex apice innovata, antice subplana, postice purpurea, costa

angusta, vix producta, alis tenerrimis, crispatulis. Stomata minima, poro

rimam angustam

parvo, 4 solum cellulis conicis circumdato, ssepe ad


reducta. Cellulae epidermidis trigonis

magnis

magnae, marginem frondis superantes, e


73

bilidse, lobis

incrassatse.

Squamae

posticse

lata basi subtrigonse, apice

geminatim approximatis, arcte

ad

anguste trian-

parallelis

gulatis sensim acuminatis, acutis, nullibi constrictis. Peduncuhis brevis


(7

mm.

longus), apice longe barbatus. Beceptacula valde convexa, biloba,

60

lobi antice convexi; sporae reticulatim anguste alatae

Elateres concolores, 220

ji

trispiri, spiris

{a,

flavescentes.

laxe tortis. Androecia ignota.

Hab. Africa australis. Transvaal (Mac Lea, Wilms.), Usambara (Holst),

Angola (Welwitsch).

Squamis

5.

P.

triangulatis profunde bifidis facile distinguenda.

limbatum

(Taylbr) Nees. Syn. Hep. p. 516.

Syn. Fegatella limbata Taylor,

J.

of Bot, 1845, p, 95,

Dioica, minor, viridis, subtus purpurea.

mm.

lata,

Frons usque ad 18

dichotome ramosa, crassa, costa

poro minuto,

cellulis

lata,

mm.

longa,

convexa. Stomata parva,

5 obconicis circumdato, parietibus radialibus

maxime

sequaliterque incrassatis. Cellulae epidermidis trigonis magnis incrassatse,

Squamae
diculatse,

acutis,

(ipse

posticse parvse, oblique lunatse, longe (ssepe

geminatim) appen-

appendiculis haud constrictis, e lata basi longe acuminatis,

margine papulosis. Carpocephala plus minus longe pedunculata

haud

rugosus,

vidi)

pedunculo

barbato;

longe

involucra plerumque 2.

Sporae f

rotunda ssepe seriata.


Hab. Insula Ascension. (Hooker).

76

capituU

discus

centralis

Elateres breves. Androecia

780

BULLETiN DE l'herbier boissier.

P.

6.

crenulatum

Monoica. Minor,
longa, 8 mni. lala,

PlagiochasmcL

G. Hep. Mex. p. 266.

sublus purpurea.

viridis,

Frons usque ad 15 mni.

semper ex apice innovata, interdum ramulos masculos

e latere coslse proferens. Stomata magna, 8-9 cellulis conicis 6 seriatis


circumdata, parietibus radialibus
lula?

maxime

trabeculatim incrassatis; cel-

epidermidis Irigone incrassatae. Squamae poslicss lale semilunatfe,

appendiculis ssepe geminatis ovato-oblongis vel late linearibus, breviter


acuminatis.

Carpocephala

subsessilia,

barbata. Sporae et Elateres^. Androecia

verlice

plano-coiwexa

semper

in

longius

ramulo proprio, e

latere costae orto vel basi apiceque consecutivo.

Hab. Mexico

(F. Muiler,

P. algericum

7.

Dioica, pusiila,
sterilis

Liebmann).

St. n. sp.

lusco-viridis,

subtus subatra. Frons 5-6

mm.

longa,

obovato-oblonga, dichotome ramosa vel ex apice innovata, ramis

fertilibus late obcordatis, carnosa, alis

convexa. Stomata parva,

haud

cellulee epidermidis

attenuatis nullis, postice valde

ore amplo, celiulis 6

incrassatse.

lunatse, appendiculo acquilongo

Squamae

haud

obconicis circumdato;

posticse parvse,

late

constricto, lanceolato acuto.

semi-

Carpo-

cephala subsessilia, pedunculo brevissimo, apice longe barbato, trilobata,


vertice plano-convexa ; involucra a dorso visa ovato-trigona, longitudinaliter carinata, ad

quam

alta,

300

bispiri.

[1.

medium

connata, horizontaliter patula, duplo longiora

ore angustato bilabiata, subtruncata,

Sporae 85

ji.

Elateres

Androecia ignota.

Hab. Algeria (Trabut).

b.

Garpocephala vertice plus minus excavata.


.

8.

P.

cordatum

Monoica, major,
longa, 10

mm.

L. L.

viridis,

lata,

MacroporaB.

Pug. IV,

p. 13.

subtus haud colorata, Frons usque ad 20

anlice plana, postice

parum convexa,

mm.

costa lata, alis

adscendentibus attenuatis, plicatulo-crispatis, crenulatis. Stomata magna,


ore amplo, cellulis 6-7, obconicis, quadriseriatis circumdato,
posticee roseee, magnse, imbricatse oblique semilunatse,
diculatse,

appendicuUs longis, approximatis,

Squamae

geminatim appen-

parallelis, linearibus, acutis,

margine grosse eroso-dentatis. Carpocephala pedunculata, pedunculo


77

mmi

laevia,

capitula verlice concava,

longo, tenui, apice breviler barbato;

involucra

anguste

781

franz stephani. species hepaticarum.

Plagiochasma.

2.

Simrse 68

Elateres 290 ^, bi-vel trispiri, spiris

[j..

Anclrcecia in ramulis propriis ex apice vel e latere costae

tortis.

ortis.

Hab. Nepal (Wallich), Himalaya (Hooker, Duthie).

9.

microcephaium

P.

Monoica, parva, tenuis,

Engler. Bot. Jahrb, 189o, p. 301.

St. in

viridis,

marginc

et postice purpurascens.

Frons

2-3 cm. longa, furcata, subplana, marginibus attenuatis plicatulis; costa

angusta

parum prominente; stomata

nicis et parvis circumdato.

parva, poro amplo, cellulis 8 obco-

Squamae ventrales haud imbricatae, rosese vel

purpurese, late semilunatee, appendiculo

Carpocephala numerosa, pedunculo

magno

Capitula minuta, vix 1

longo, apice longe barbato.

truncata vel leniter emarginata, lobi pro


Anclroecia

mamillati.

ovato, breviter acuminato.

filiformi, nigro,

minuta,

more 2

usque ad 15

mm.

mm.

lata, vertice

oppositi, apice

haud

pedunculo approximata, ostiohs paucis,

purpureis mamillatis. Sporde 50

[x,

Elateres 220

[j.,

bispiri.

Hab. Africa orient. Usambara,

10.

P.

eximium

Aitonia eximia

(Schffn.) St. Engl. Bot, Jahrb. 1895.

Schiff.

I.

XX.

p,

300,

c.

Dioica, longe lateque Ccespitans, major, fusco-olivacea,

margine postice-

que purpurea. Frons 3-4 cm.Ionga, 6-7 mm.Iata, tenuis, ex apice repetito
innovata, rare dichotome ramosa. Costa angusta,

parum producta margi-

nibus tenuibus adscendentibus, crispato plicatuhs.

Sqiiamx ventrales

magnse, purpurese, oblique semilunalse vel subovatse, longe appendiculatse,

appendicuhs ad 2
longioribus

quam

vel 3, ligulatis vel


latis,

abrupte lanceolatis, acutis, quintuplo

seepe crispatis,

marginem superantibus. Stomata

convexa, magna, cellulis obconicis 6-7, et 4 vel 5 seriatis circumdata,

Pedunculus

cm. longus,

alte piuricarinatus,

apice

parum breviterque

barbatus. Capitula parva, vertice profunde lateque excisa;, 2-4 lobata,


lobis erecto-subcornutis. Sporae

Elateres 250

[j.,

68

[i

late reticulatim alatse, rufescentes.

bispiri, spiris laxe tortis flavescentes.

Androecia ignola.

Hab. Kamerun, Buea (Preuss) in caverna humida, 2500 m.

11.

P.

Beccarianum

St. n. sp.

Monoica, mediocris, pallide virens, sublus atropurpurea. Frons usque


ad 2 cm. longa, 4

mm.

lata,

ex apice innovata, raro furcata, antice plana,

postice plano-convexa, ahs attenuatis. Stomata

78

magna, poro amplo,

cel-

782

BULLETiN DE l'herbier BoissiER.

Plagiochasma.

8-9 obconicis, sexseriatis circumdato; cellulae epidermidis trigonis

lulis

magnis

incrassata?.

V2 acute bifKUe

Squamse

posticce rosecB. tenerrimce, oblique lunatse. ad

margine repando-angulata?

laciniis lanceolatis,

vel breviter

Carpo-

lobulatae, anguli cellulis clavatis, facile deciduis, hyalinis coronati.

cephala subsessilia, pedunculo brevissimo, apice dense breviterque barbato; paleae lanceolata? cellulis clavatis ornalaj; discus centraUs capituli

concavus, 3-4 lobatus, lobis divergentibus curvatim adscendentibus, in

acumen breve erectum

et

obtusum abeuntibus. Sporae

haud maturse.) Androecia rotunda,

sulae

flori

Hab. Abyssinia, Keren, in monte Deban.

12.

P.

appendiculatum

et Elateres? (cap-

fem. approximata.

(Beccai'i).

L. et L. Pug. lY. p. 14.

Mouoica, maxima, pallide virens, subtus purpurea. Frons 4 cm. longa,

mm.

12

dichotome ramosa. tenuis, antice plana,

lata, saepe

alis attenuatis

adscendenlibus, crispato-plicatulis, crenatis. Stomata magna, poro amplo,


cellulis

6 obconicis quinque seriatis circumdato.

maxime (trigone vel trabeculatim)


marginem frondis superantes, basi
culis (seepe geminatis) hyalinis,

incrassatse.

Celliilse

Squamae

epidermidis

posticse

magnse,

purpureae, lale semilunatse, appendi-

magnis, basi

maxime

constrictis, cordatis

vel late ovatis, obtusis, integerrimis. Carpocephala brevipedunculata vel


sessilia,

maxime

barbata, paleis hyalinis, anguste lanceolatis, hic

illic

denlatis,disco centrali capituli emarginato. bi- vel trilobato, lobis curvatim


erectis cornutis.

Sporae 51

Androecia rotunda,

flori

]x.

Elateres 250 ^. bispiri spiris laxe tortis,

femineo approximata.

Hab. Himalaya, Nepal (Wallich), Tisa (Duthie), Saharanpor (Gamble),


Sine loco (Stolitzka), Manila (WaUis).
Appendiculis giganteis rotundis primo visu distinguenda.

13.

P.

Dioica,

intermedium
dense

Ldbg

et G. Syn. Hep., p. 513.

caespitosa, antice pallide virens, postice purpurea.

usque ad 2 cm. longa, 5

mm.

lata, ligulala,

Frons

ex apice innovata, rare dicho-

toma. Costa angusta, humiUs. Stomata magna, convexa, poro 8 cellulis


obconicis triseriatis circumdato; epidermidis cellulce parietibus validis,

haud trigone

incrassatis.

Squamae

posticee

magnse, imbricatae, purpureae,

geminatim appendiculatae, appendiculis basi valde


gis,

constrictis, o^;afo-obIon-

acuminatis acutis integerrimis. Pedunculus brevis, alro-purpureus,

10-12

mm.

longus, apice barbatus, paleis linearibus, brevibus hyalinis.

Capitula parva,

quadriloba,

vertice

concava,

erecto-recurvis conniventibus. Sporae 60

79

{j.

lobis

cornutis cornubus

late alato-reticulatae. Elateres

220

flavescenles,

[1,

783

franz stephani. spegies hepatigarum.

Plagiochasma.

omnino

lumine nullo flbraque

solidi

spirali nulla.

Andrcecia rotunda vel bifurca, vel in planla propria vel in ejus ramis
brevibus posticis.

Hab. Mexico (Liebman, Maury, Fr.

'

14.

P. Wrightii

Sull.

Musc.

Miiller,

Am.

t.

\1.

Syn. Aitonia Wrightii Und. Hep. Am. in


Bioica, mediocris

glauco

viridis,

2 cm. longa, ex apice innovata, late


humilis, alis attenuatis.
cellulis

Berendt).

Ifl.

St.

Lab. U, p. 43.

postice purpurea.
ligulata, antice

Frons usque ad

subplana; costa

lata,

Stomata magna, parum convexa, poro amplo,

6 obconicis, 2-3 seriatis circumdata. Squamae poslicce purpureae

parvse, late semilunatse, appendiculo basi constricto, ovato, acuto, integer-

rimo.

Carpocephala breviter pedunculata, pedunculo 3-4

crasso, apice breviter patleaceo, capittila vertice

mm.

longo,

profunde biIoba,Iobis sinu

amplo acuto divergentibus, apice mamillatis. Sporae 72

{x.

Elateres 136

[a.

Androecia ignota.

Hab. Texas (Wright).

/3.

15.

P. rupestre

Micropora.

(Forster) St.

Syn. Aitonia rupestris Forster,

Comm.

Soc. Gott. IX, p. 73.

Plagiochasma Aitonia Nees, Naturg. Eur. Leb. lY,

p. 41.

Dioica, mediocris, viridis, subtus purpurea, valida. Frons usque ad

2 cm. longa, 6

mm.

lata,

rarissime dichotoma, pro

more ramulis

posticis

e latere costee ortis innovata, antice plana, postice plano convexa, costa
lata

haud prominente. Stomata parva, poro minimo,

cellulis 5,

parvis

obconicis circumdato. Gell. epidermidis valde incrassatse, trigonis magnis


ssepe trabeculatim confluentibus.
late semilunatse,

Squamae

posticse imbricatae, purpurete,

abrupte appendiculatse, appendiculo anguste lanceolato,

acuto, integerrimo.

Carpocephala subsessilia, longe barbata, paleis an-

guste lanceolatis apice longe flliformibus, normaliter quadriloba, vertice


lobis adscendentibus anguste foveolata. Sporae
piri,

spiris

anguste

tortis.

72

^i..

Elateres 200 ^, tris-

Andrcecia in ramulis posticis rotunda

vel

oblonga, ssepe 2 vel 3 dense consecutiva.

Hab. Europa mediterranea, prsecipue Grxcia (Heldreich), Madeira


(Holl et Exped. Novara), Tenerifa (Krause), Abyssinia (Beccari, Penzig.),

Cap

(Breutel).

80

784

BULLETLN

uii

P. nepalense (Ldbg

16.

L^HKRBiEU BOissiER.

Plagiochasmii.

et Bisch.) St.

Syn. Anthrocephalus nepalensis L. el B. Nova Acta XYIIl.


Plag.

Colsmannianum

L.

etG. Syn. Hep.

Dioica, mediocns, viridis, postice purpurascens.

longa, 6

mm.

lata,

082.

Frons usque ad 2 cm.

e latere costte innovata, plana, costa crassa, magis


venoso-strialis, plicalulo-crispalis, adscenden-

producta, alis atlenuatis


tihns.

p.

518.

p.

Stomata parva,poro minulo,cellulis o obconicis oircumdato;

epidennidis trigone incrassatee. Squamie parvse

cellulce

imbricatce, purpureae,

apice sensim attenuatce, in appendiculum hyalinum anguste Irigonum

subobtusum abeuntes, appendicula interdum geminata,


Carpocephala (ipse haud

constricla.

vidi)

basi

nunquam

pedunculata, pedunculo longiore

barbato, paleis numerosis. rubris. Involucra solitaria vel 2 opposita, capituli discus

emarginatus, bene evolutus, crassiludine ab involucris dis-

tinctus. Sporse? Elateresf

Androecia furcata.

Hab. Nepal (Wallich).

P. chlorocarpum. Mont

17.

in Orbigny. Yoy.

Am. mer.

Bot. p. 59.

Dioica, major, pallide viridis, postice purpurea. F?^ons usque ad 2 V^ cm.

longa, 8

mm.

angusta, alis

lata, costa

latis

adscendentibus, attenuatis,

phcatulo-crenulatis. Stomata parva, poro minimo,

cellulis

4,

obconicis

circumdato, parietibus radialibus valde incrassatis, stellatim attenuatis;


cellulse epidermidis trigone incrassata?.

ovatse, purpurecB, appendiculis

Squamse

posticce

duplo brevioribus,

magna?, oblique

ligulalis, breviter acu-

minatis, acutis, interdum geminatis vel ternis. Carpocephala longe pedun-

pedunculo usque ad 2 cm. longo, tenui, apice longe barbato,

culata,

vertice anguste breviterque emarginata, angulis

haud

cornutis. Sporae

68

^. Elateres

270

mamillatim productis,

trispiri saepe

[x,

ramosi. Capsula

tenerrima. Andrcecia ignota.

Hab. Chile (Bertero. Gay).

18.

P.

validum

Bisch.

Dioica, major, robusta.

Term.

II,

p. 56.

Frons usque ad 3 V^ cm. longa, 6 mm.

simplex vel furcata vel ex apice prolifera, plana,


postice purpurascens, costa angusta,
cellosa.

Stomata parva, poro minimo,

parietibus radialibus

culata,

alis latis

adscendentibus,

producta, longissime radi-

cellulis 4-5, obconicis circumdato,

valde incrassatis,

imJjricatai, late semilunataj,

appendicuhs anguste

parum

lata,

stellatim

attenuatis.

Squamse

abrupte (interdum geminatim) appendiculata?,

ligulatis apice acutis.

Carpocephala longius pedun-

pedunculo basi maxime crasso et longitudinaliter rimoso, superne


81

785

franz stepham. spegies hepaticaf.um.

Plagiochasma.

valde attenuato, ipso apice 6-plo angustiore longeque barbato. Capitula

mammoso

biloba, vertice leniter emarginata,


dis.

Reliqua desunt

ut in reliquis

verrucosa, involucris vali-

Syn. Hep., p. 521).

Hab. Chile (Bertero), Bolivia, Sorata (Mandon).

19.

P. australe

(Taylor), Nees. Syn. Hep., p. 515.

Syn. Fegatella australis Taylor,

J.

of Bot. 1844, p. 572.

Monoica, minor, viridis postice atropurpurea. Frons usque ad 2 cm.

mm.

longa, 3

angusta, alis
obconicis

convexa, costa humilis

lata, furcata, antice plana, postice

parum

Stomata parva, poro exiguo,

attenuatis.

circumdato.

epidermidis haud

Cellulae

posticse parvEe, late semilunatse,

cellulis

incrassatse.

Squam^

geminatim appendiculatse, appendicula

abrupte ligulala, breviter acuminata, acula, squamee eequilonga. Carpocephala pedunculata, pedunculo 8

Capitula

mm.

longo, tenui, apice longe barbato.

anguste lunalim excisa, anguhs mamillatim

vertice

biloba,

prominentibus. Sporae 60 ^, Elateres 250

Androecia rotunda,

[x.

flori

femineo approximata.
Hab. Nova Zelandia (Hooker), Australia (Ferd.
Die Beschreibung

ist

nach

dem

v. Miiller,

teste Gottsche).

australischen Exemplare gefertigt, da

das Hooker'sche Original (in Kew) fertile Sprosse nicht enthalt.

20.

P.

elongatum

Ldbg

Monoica, dense csespitosa,


ligulata,

usque ad 35

apice innovata,
tibus.

mm.

et G. Syn. Hep., p. 519.


viridis

longa, 4

subtus purpurea.

mm.

lata,

medio antico plana, marginibus

Stomata minima,

trigone incrassatse.

cellulis

Squamx

Frons anguste

dichotome ramosa vel ex


attenuatis, adscenden-

2 vel 3 circumdata;

cellulee epidermidis

magnee, imbricatse, purpureee, apice roseae,

semilunatse, abrupte in appendiculum

longum raro geminatum anguste

lanceolatum attenuatee. Carpocephala parva, brevi pedunculata vel sessilia,

paleis rubris, lanceolatis vel filiformibus barbata vertice breviter

emarginata, biloba. Sporse 86


droecia rotunda,

ji.

Elateres bispiri vel trispiri 300

ja.

An-

pedunculo approximato.

Hab. Mexico (Liebman, Deppe et Schiede, Stahl).

21.

P. coerulescens Nadeaud.

Bioica, mediocris, tenuis, glauco-virens, fere ccerulescens, postice


colorata.

Frons simplex vel ex apice innovata, anguste

3 cm. longa, 4

mm.

poro minimo 4-5

linearis,

lata costa angusta, alis tenerrimis.

cellulis obconicis

circumdato;

cell.

haud

usque ad

Stomata parva,

epidermidis trigone

786

BULLETiN DE l'herbier boissier.

Squanide magnee, oblique triangulares, longe cuspidaUc vel

incrassatse.

profunde
dalis,

Plagiochasma.

bifida?, laciniis

mncronaUs

anguste

ligulatis, apice

semper

obtusis vel rotun-

basi purpureis, apice hyalinis. Carpocephala breviter

pedunculata breviterque 3-4 cornuta subtus longe barbata, paleis anguste


lanceolatis hyalinis. Sporpe 76

Elateres 280 ^,

^.,

Androecia sub-

trispiri.

rotunda breviter paleacea.


(Nadaud, Yesco, Yieillard et Panchet, Lepine, Jardin), N. Cale-

2'ahiti

donia (Deplanche).

i^

22.

P. brasiliense

St. n. sp.

magna, ssepe longe

Dioica,

bifurcata, furcis subparallelis, antice glauco-

purpurascens. Frons usque ad 5 cm. longa, 7

viridis, postice

valida; costa lata, alx attenuatce anguslse,

Stomata parva, poro minimo.


cellulae

cellulis

margine

mm.

lala,

distincte crenulatse.

4 vel 5 parvis obconicis circumdato;

epidermidis trigonis parvis incrassatce. Squamae maximee, pursemilunatse, appendiculis geminatis vel solitariis, squamse

pureae, late

sequilongis, basi constrictis, lanceolatis, acutis,

hic

Carpocephala breviter pedunculata, subsessilia,

magna,

lata; involucra

longissimis
Sporeae Kl

vertice breviter cornula;

anguste

confertissimisque,
[i.

Elateres 300

[i,

illic

grosse spinosis.

trilobata, vertice alveo-

barba maxima, paleis

lanceolatis

longe

acuminatis.

bi vel trispiri. Androecia ignota.

Hab, Brasilia, Apiahy (Puiggari).

23.

peruvianum

P.

N. et M, Nat, Eur, Leb, lY, p. 40.

Monoica, minor. pallide virens, subtus atrosanguinea. Frons 2 cm.


longa, 6

mm.

lata,

ex apice innovata; costa

Stomata parva, poro minuto,

cellulis

radialibus valde aequaliterque


trigonis

magnis

integerrimo,

geminato.

lala,

valida,

alis

angustis,

^-^ obconicis circumdato, parietibus

incrassatis;

reliquae cellulse epiderniidis

incrassatse. Squanide posticae oblique ovatse, appendiculo

sequilongo,

acuto

lanceolato,

(haud attenuato) interdum

Carpocephala longius pedunculata, pedunculo tenui, apice

breviter sparsimque barbato. Involucra solitaria (perfecta


apice breviter cornuta, Sporae 72

\^.

non adsunt)

Elateres ignotae. Androecia bifurca,

pedunculo approximata.
Hab, Peru (d'Orbigny),

24.

P. Fischeri

St.

Engler. Bot. Jahrb, 1895,

Syn. Aitonia Fischeriana.,

1,

p.

301,

c.

Dioica, majuscula, glauco-virens.

Frons 3
83

cm. longa, 5

mm.

lata,

787

franz stepham. spegies hepatigarum.

Plagiochasma.

apice furcata vel ex apice innovala, antice plana, marginibus attenuatis


crenulatis plicatulis, ventre purpurea, costa

parum prominente. Squanias

ventrales magnse, purpureee, imbricatee, appendiculo siibcircidari, hyalino,


integerrimo. Stomata parva, poro 6 celluiis circumdato, reliquee cellulee

epidermales valde sequaiiterque incrassatse, trigonis magnis. Pedunculus


capituli brevissimus, apice longe barbatus, paleis ligulatis, hyalinis, acutis.

Capitula vertice profunde excavata, trilobata, lobis vertice cornutis, cor-

nua brevia obtusa

25.

P. italicum

(Sassi.)

(F. Fischer.)

De

Not. Ac. Tor. 1859,

Syn. Anthrocephalus italicus Sassi. Att.


Aitonia italica Lindb. F.

Fl.

cm. longa, 5

mm.

lata,

sc. it.

p.

1840,

476.

p. 160.

fenn. IX, p. 291.

Monoica, minor, gregarie crescens

usque ad

Androecia ignota.

erecta. Sporae et Elateres desunt.

Hab. Africa orient. Ligaijo

viridis,

subtus

purpurea. Frons

ex apice innovata vel et latere costse

ramosa, crassa, antice plana, postice plano-convexa, cosia parum producta.

Stomata parva, poro exiguo,


epidermidis

cellulis

trigone incrassatse.

4 obconicis circumdato;

Sqiiamae posticse sanguinese,

oblique ovatee apice sensim acuminatee, acutse


constricto, e lata basi anguste trigono,

i.

e.

cellulae

magnse,

appendiculo basi haud

ceterum hyalino, interdum gemi-

nato vel terno. Carpocephala subsessilia^ pedunculo brevissimo apice

longe paleaceo, vertice anguste lunatim exciso-subcornuta. Sporse 76


Elateres 200

oblonga vel furcata, in ramulis femineis


posticis

[i,,

^, bi-trispiri, spiris arctissime tortis. Androecia rotunda vel

omnino

flori

approximata vel in ramulis

masculis, e fronde feminea ortis.

Hab. Italia Voltri (Baglietto) Mentone (Moggridge).

26.

P.

mexicanum

Monoica, major, tenera,

Ldbg.

et G. Syn. Hep., p. 519.

viridis, postice

purpuracens. Frons usque ad

3 cm. longa, 7 mm.'Iata, ex apice innovata. Stomata

parva, 5

cellulis

obconicis circumdata, parietibus radialibus valde incrassatis, incrassatione


stellatim attenuata
ticse

late

cellulse epidermidis trigone incrassatse.

semilunatse,

abrupte

appendiculatse,

Squamde pos-

appendiculo simplici,

anguste lanceolato, longe attenuato, duplo fere longiore

quam squama.

Carpocephala subsessilia, pedunculo apice longissime barbato, bi-vel


trilobata,

vertice

profunde exciso-cornula, cornubus obtusis recurvo-

coniventibus. Elateres trispiri, maximi, 450

in ramulis parvis posticis, lateralibus.

Hab. Mexico (Liebmann).

84

]x.

Sporx 85

^.

Androecia

788

BULLETiN DE L^HERBiER BOissiER.

P.

27,

lanigerum

Plagiochasma.

(Spruce) St.

Syn. Ailonia lanigera Spruce. Bol. Soc. Edimb. XY,

Monoica
viridis.

mm.

vel dioica, minor, in latas plagas

margine
lata

el postice purpurascens.

p.

568.

expansa,

lenuis, pallide

Frons usque ad 15

mm.

longa,

subplana. alis attenuatis plic.itulo-crispatis. crenulatis. costa

angusta. Stomata parva, poro minimo, cellulis 5 obconicis circumdato;


cellulee

ovatse,

squamx

epidermidis trigone incrassatse;

posticse rosese oblique

longe appendiculatae. appendicula basi haud constricta. squanicG

aequilonga, lanceolata. acuta. Carpocephala pedunculata, pedunculo tenui,

mm.

longo, apice barbato, paleis filiformibus. Capitula biloba, verlice ad

J/3 exciso-bicornuta, cornubus recurvo-conniventibus. Sjoora? 68 ^, Ela-

205

teres

{x

bi-quadrispiri. Andrcecia bifurcata. flori

femineo approximata

vel in fronde propria.

Hab. Andes quitenses (Spruce).

c.

IncertaB sedis.
a.

'

P.

28.

Dioica,

Schimperi

late

St. n. sp.

magna, pallide-wens,

obcordata, 15

mm.

lata,

tenuis.

Frons iisque ad 2 cm. longa,

late

ex apice innovata vel dichotome ramosa, ramis

obconicis, plana, costa lata, marginibus

magna parum convexa, poro


dato.

Macropora.

minus

atlenuatis.

Stomata

celluhs 5-6 obconicis, 3-4 seriatis circum-

Squamae magnEe, sanguineae,

late semilunatae.

longe appendiculatee,

appendiculis angusle ligulatis, basi conslrictis, apice breviter acuminatis,


acutis.

Andrcecia in disco magno, paleis brevibus lanceolatis purpureis

cincta. Reliqua desunt.

Hab. Abyssinia, in monte

Semen

(Scliimper).

Facile distinguenda fronde latissima.

/3.

^29. P.
D/oicflf;,

extensum

Micropora.

St. nsp.

glauco-virens, subtus purpurea, vaUda, carnosa, in latas plagas

mm.

expansa. Frons 3-4 cm. longa, 5


linearis, costa crassa

bene producta,

lata,

simplex vel furcata, late

a/is attenuatis, antice plana.

Stomata

parva, poro minimo, cellulis 4-5 obconicis circumdato; cellulae epider-

85

789

franz stephani. spegies hepaticarum.

Plagiochasma.

midis Irigone incrassatae. Squamae posticse maximse, atro-purpurese,

sime semilunatce,ad 3/4

trifidge. laciniis

numerosis parvis lanceolalis purpureis circumdati;

paleis

latis-

magnis,attenuatis. Flores feminei


pistilla

magna

e disco sessili longe producta.

Hab. Australia occident. (Elder Exploring Exp. Camp. 10 (Helms).


Crassitudine frondis et squamis giganleis longeque

trifidis

bene

dis-

tincta.

P.

30.

subplanum

(Spruce)

St.

Syn. Aitonia subplana Spruce, Bot. Soc. Edimb. XV,


Dioica,

major glauco-viridis, postice

Frons usque ad 3 cm. longa, 10 mm.

p.

marginibusque

lata,

567.

purpurascens.

ex apice innovata vel e latere

ramosa, antice plana, costa angusta, parum producta,

costse

dentibus tenerrimis, venoso-striatis, plicatulo-crispatis.

poro minimo
incrassatis.

parvae, roseae, imbricatae, late semilunatse,

appendiculatse, appendiculis anguste ligulatis, 4 cellulas

acuminatis.

viter

Carpocephala

adscen-

circumdato; cellulae epidermidis haud

cellulis 4-5 obconicis

Squamx

alis

Stomata parva,

(ipse

haud

latis,

abrupte

apice bre-

vidi) breviter pedunculata,

pedunculo apice longe barbato, paleis palhdis, angustis longe subulatis.


Involucra 1 vel 2; sporse 50

Elateres 300 ^ tetraspiri, obtusi. Androecia

[x.

magna. raro rotunda, pro more insequaliter lobatim-furcata.


Hab. Andes quitenses, Ganelos (Spruce).

Zu

diesej-

Gattung gehoren ferner die folgenden Arten, welche in

keinem europaischen Herbar


loren gegangen sind
rische

existieren

und wahrscheinlich ganz

ver-

da ihre Beschreibungen sich ledigUch auf gene-

Merkmale beziehen,

ist

es nicht mogUch, die Diagnosen wieder-

zugeben; nach den Abbildungen wird vielleicht Plagiochasma polycarum


Griff.

und Plagiochasma pingue (sub Athalamia Falconer wiederzuer-

kennen

sein.

Es sind:
P.

megacarpum

P.

paradoxum

Griff.

ibidem,

P.

polycarpum

Griff.

ibidem,

Griff. Notulse, p.
p.
p.

337.

330.

337.

P. pingue (Falc.) Steph. Linn. Soc. XX., p. 397.

31.

P.

pterospermum

Mass. Acad. Yerona;, Yol. 73,

p. 46.

Frons frucata vel ex apice innovans, oblonga, margine crenulata, antice


sordide viridis, postice atrosanguinea; squamae ventrales subovatse, bi-vel
trifidae,

lacinus ssepe sparsim ciliato-dentatis. Carpocephala 1-3 carpa,

BULL. HERB. Boiss., octobre 1898.

86

33

790

BULLimiN DE

pedanculo 2-3

subliis barbala.

Sporte 60-80

(x.

Reboulia.

BoissiER.

l'hkrbii':i\

miii. longo. fusco. slrialo, basi

paleaceo.

liemisphaM'ico-subpyramidales, reliculalo-rugosai etalato-

cristaUe, cristis sinuosis 9-12

medio 12

elongati, bispiri,

ji

W^ Lunsanhuo

Hab. China in

Aus der Abbildung

masculi subcordato-lunulali.

(Giraldi).

an wichtigen Merkmalen noch zu ersehen, dass

ist

die Pflanze monoecisch

episporio punclato-scabro. Elaleres

[x latis,

crassi. Disci

ist,

dass die Stoniata gross sind und aus 8 Zellen

bestehen, die in 5 concentrischen Reihen den grossen Porus umranden.

Die Zelhvande der Epidermis und des Porus sind ohne alle Eckenver-

dicknngen gezeichnet
Fruchtkopfes

ist

aus

(f).

dem

Das

^vichtigste

Art-Merkmal, die Bildung des

Bilde nicht zu erkennen, da er in Fig. 1 einen

abgerundeten, in Fig, 2 einen kegelformig emporragenden Scheitel tragl;


wahrscheinlich

ist

die Pflanze identisch mit

meinem

P.

fissisquaniuni

aus der gleichen Gegend.

REBOULIA
Opusc.

Raddi.

sc. Bol. II, p.

357.

Plantse frondosee, majuscukie, terrestres, rupicolce vel muscicolse, in


latas plagas expansce,

minus

lala, furcata,

vel

radicuhs brevibus arcle repentes, virides vel plus

flavescentes, postice purpurea3.

Frons usque ad 4 cm. longa, 15

mm.

sub apice vel e latere costa? innovata, linearis vel oblonga

obcordata,

subplana,

margine crenulata, apice

biloba. Costa crassa, postice Sccpe subcarinata,

florifero

sensim in

profunde

alas attenuata;

stratum anticuni costse sequialtum, cavernosum, cavernae amplse, inaequales,

pro parte poriferce, lamellis accessoriis numerosis, apice ssepe

liberis,

erectis vel pendulis auctcC. Cellulse epidermidis valde incrassataB; stomata

simplicia,

magna, valde convexa, poro parvo 6

circum-

cellulis sexseriatis

dato.

Squamse
lis

poslicce purpurese, oblique Iunata;,appendiculis parvis

anguste linearibus, basi constrictis, apice

vel dioica.

acutis. Inflorescentia

geminamonoica-

Androecia in pagina antica frondis, parva disciformia, paleis

parvis circumdata; antheridia numerosa, ostiolis verruciformibus.

Carpoceijhala longe vel longissime pedunculata; pedunculus, e fundo

nudo

alveoli

terminahs ortus, basi apiceque longe paleaceus, paleis api-

calibus filiformibus, hyalinis, basalibus

87

brevioribus anguste lanceolatis

791

franz stephani. species hepaticarum.

Reboulia.

purpureis, unisulcatus, superficie varie profundeque carinalus. Capitula

4-6 lobala, lobis ad

medium

solulis obtusis, junioribus decurvis, in

selate

valvatim involucratis. Stomata composita, poro interno

patulis, subtus

parvo, cellulis conico-oblongis, radialiter et convexo-conniventibus cir-

cumdato; involucra e margine loborum

orta,

sub lobis evoluta (haud

interlobuIares)nionogyna^ inllata^marginibus conniventibus,primo clausa,


late apertis. Perianthia nulla.

subinde rima dehiscentia, valvulis

magna

brevipedicellata,

magno bulbo

inserta, apice opercuio

nito dehiscens, dein irregulariter fissa, pariete unistrata

apicalibus (opercuh') brevioribus


lato.

jjl

late

alatse, ala

defl-

viridi, cellulis

magisque robustis, aniiulo 2-3

Sporae flavescentes, magnse, 35

Capsula

bene

cellulas

aspera, in facie

convexa reticulatim lamellatEe, lamellis angulatim repandis. Elateres lon-

usque ad 260

giusculi,

'-

1.

tj,,

fusiformes, flavescentes, bi-vel trispiri.

R. hemisphserica

(L.) Raddi.

Syn. Marchantia hemisphaerica L. Sp.

R. javanica Nees. Syn. Hep.,

p.

Pl., p.

1604.

349.

R. Imigipes Sande in Miquel FI. japon., p. 373.

R. microcephala (Taylor) Nees'. Syn., p. 790.


R. StiUivauti

Lehm. Pag. X,

p. 28.

Diese sehr polymorphe, auf der ganzen Erde verbreitete

Art variirt

sehr in der Grosse des Laubes; in allen wesentlichen Theilen stimmen

aber die Pflanzen aller Lander iiberein, so auch die sehr abweichende,
beschriebens Pflanze, welche eine schlecht entwickelte,

als R. longipes

iiber

Moosen wachsende Form

und kleinen Fruchtkopfchen

isl,

mit sehr langen, diinnen peduncuhs

sie

zeichnet sich auch durch eine sehr

reiche ventrale Astbildung aus.

Hab. Europa, haud rara, prsecipue in terris mediterraneis, Asia minor,

Himalaya (Gamh\e), Japonia(M\Y oshi, Faurie, Tokubuschi. Makino, Inoue),


Java (Junghuhn,
septentr.

haud

Schiffner),

rara.

Mexico

Caucasus (Karnbach, Radde, Levier), Amer.


(Stahl), Brasilia

(Lindman), Africa Transvaal

(Mac Lea), Abyssinia (Schweinfurth), Aiistralia Queensland

Zealand (Kirk).

(Bailey),

New

792

BULLETLN DE l'herbier BOissiER.

GRIMALDIA
Opusc.

Grimaldia.

Raddi.

sc. Bol. II, p.

3o6.

Planlse frondosce, minores, gregarie crescentes. terreslres vel rupicola^,

brevibus arcte repentes, virides, subtus inlerduni purpurea3.

radiciiiis

Frons

furcata, ssepe e latere cost^einnovata vel

semper acute

antice canaliculata; costa crassa, fere

anticum

mide

alte

Stratum

carinata.

cavernosum, cavernas pro parle solum porifercC sub epider-

Stomata simplicia, valde convexa.

erectis liberis dense repletae.

filis

ex apice innovata, linearis,

quam

Cellulee epidermidis

magis

maximse,

pro more appendiculis geminatis magnis, lanceolatis

biseriatse,

inslructse. Inflorescentia

alta^

monoica

Squamde

lataj.

vel dioica.

postictc

magna}

vel

Androscia in dorso frondis.

Antlieridia vel dispersa vel in soros aggregata nuda, ostiolis verrucifor-

mibus, purpureis. Carpocephala longe vel longissime pedunculata, pedunculo

liypoporo recedente, ex apice costae orto, postice sulco

strato

singulo profundo instructo, basi paleaceo. Capitula parva, verlice convexa


alteque papulosa, stomatis compositis ut in Reboulia, breviter quadiiloba.

Involucra (sub lobis evoluta, haud interlobulares) normaliter


gine loborum orta, oblique descendentia, monogyna,

4,

inflata,

mar-

tempore

maturitatis lale hiantibus. Perianthia nulla. Capsula spha^rica, brevipedicellata,

magno

bulbo

distincto. Calyptra

magnae, laxe

1.

inserla, operculo

bene

definito dehiscens,

tenera. Elateres breves, fusiformes 3

reticulatae,

spiri.

annulo
Sporde

areohs convexo-prominulis vel bullosis.

Grimaldia dichotoma

Raddi

I.

c.

Syn. G. angustifolia (Necker) Lindb.

Monoica

et dioica, fusco-viridis,

dense gregaria. Frons usque ad 3 cm.

longa, anguste hgulata, interdum furcata (pra^cipue in fronde cT) pro

more simplex,
lata,

postice

apice (rarissime postice) innovata, crassa, antice canalicu-

convexa;

costa humihs,

stratum anticum altum,

midem

protraclis.

lulis conicis, 4-5


satse.

Squamae

filis

postica

minus

distincla;

Stomata anguste alteque papulosa, poro parvo sex


seriatis

cel-

circumdato. Cellulee epidermidis haud incras-

posticaj magnas, purpurece, appendiculis geminatis remotis

e lata basi anguste lanceolatis; tertia

dum

carina

chlorophylliferis longis, usque ^ad epider-

costae insidens.

89

squamarum

series

mediana inler-

793

franz stephani. species hepaticarum.

Grimaldia.

Carpocephala plus minus longe pedunculata, pedimculus e fundo nudo

more nudus, compressus,

orlus, basi paucis paleis armatus, apice pro

varie humiliterque costatus, canali parvo subcylindrico percursus; capitula

parva vertice rotundata, stomatis humilibus, normahter quadriloba. Invo-

parum

lucra

tenerce 17

60

ore

divergentia,

X 68

[x,

X 23

annuh 25

Capsulx

integerrimo.
[i

opercuh

valida^

basales

cellula?

S5

68

brunnecB alte papulosse. Elateres concolores, tenues 170

[1,

Sporae

(i.

[jl

longi.

Andrcecia in fronde repetita, saBpe regulariter seriata vel in soros pius

minus regulares aggregala.


Hab. Germania, Tirol. Gallia austr. (Montagne). Grxcia (Heldreich),

Portugal (Moller), Algeria (Trabut), Abyssinia (Schimper, Schweinfurth),


Tenerifa (Aurel Krause), Madeira (Fritze), Insulse Canarienses (De

la

Perrandiere), Himalaya, Chitral (Harris) et Ralan Valley (DuLliie), Caii-

casus (Brotherus).

capensis

/^2, G.

St. n. sp.

Monoica, minor, fusco-viridis, postice subatra. Frons usque ad 15

mm.

longa, 2

parum ramosa,

lata, linearis,

valde convexa,

longe rhizifera, antice

crassa, fragilisque, postice

marginibus attenuatis

plana,

adscendentibus. Stratum anticum anguste cavernosum, stomata

minima, 6

elevata,

midis

maxime

parvis

cellulis

biseriatis

formata.

parum
epider-

Cellulee

Squamde

incrassatse, trigonis magnis, ssepe confluentibus.

posticse magnse,

mm.

imbricatse, oblique semilunatse, apice breviter bifidee,

anguste lanceolatis, sinu lato acuto discretis, flexuosis, parvicellu-

laciniis

laribus,

interdum

feminea

repetita,

cellula

prominente paucidentatis. Androecia in fronde

antheridiis

biseriatis,

alternantibus,

Carpocephala breviter pedunculata, pedunculo

nudis,

costse orto,

margine

ostiolis

parvis,

fundo

apicali

paleaceo, paleis purpureis lanceolatis apice filifor-

mibus. Capitula parva, ceterum ns G. dichotomae simillima, basi paucipaleacea,

paleis

linearibus

basales tenerse, hyahnse 17

magnum brunneum, bene

purpureis,

34

[i,

parum

50

\x

[i

similes;

definitum. cellulis magnis 35

formatum. Elateres breves usque ad 140


centes. Sporae

Capsulae

brevissimis.

annuh 17

rufee, in facie

convexis, ala angusla

jx,

trispiri,

cellulse

operculum

X 35

[ji

convexa reticulatimpapulosae, papulis

laevi.

Hab. Transvaal, Blcemfontein (Rehmann).

Bene

validis

fusiformes, flaves-

distincta stomatis minutis et sporis rufis

90

parum

papulosis.

BULLETiN DE l'herbier boissier.

794

'

G. californica

3.

longa, 4

mm.

femineis

St. n. sp.

pallide-virens, gregarie

Dioica,

lata,

interdum

more ex

furcala, pro

mm.

Frons usque ad 25

crescens.

a latere coslae ortis, crassa,

erectis, costa valida (duplo


tice

Grimaldia.

apice innovata. ramulis

antice subplana, marginibus acutis

tamen humilior quam stratum anticum) pos-

convexa mediaque carinatim angustata, in carina ipsa solum radicel-

lifera.

Stratum anticiim altum, lamellis

confertis,

fila

chlorophyllifera longis-

sima gerentibus. Stomata parva, minus convexa, 6-8 celluhs

lumen

conicis, in

pori obtuse prominulis circumdata, circulo proximo cellularum

late insidentibus; cellulae epidermidis trigonis validis seepe confluentibus

Squamde ventrales magnse, purpurese, appendiculis geminatis

incrassatse,

(interdum

acuminatis, varie curvatis, irre-

solitariis) armatse, e lata basi

semper

gulariter dentatis vel spinosis. Carpocephala

nudo

obcordato, e latere costae orto, apicalia, e fundo

in ramiilo postico
costse

culata; peduncuhis basi purpureus, superne decoloratus,

sulcatus, canali parvo angusto percursus, in seclione transversa

elUpticus.

Capitula parva, stomatis papulosa,

umbonata, vertice

alte

rotundata, breviter 3-4 loba; involucra valde attenuata,


gentia, ore

ridia

amplo integerrimo, Capsula fusco-rubra,

operculum haud

validis;

minus

mm.

ceterum omnino nudus,

longus, 'basi paleis parvis lanceolatis hirtus,

parum

longe pedun-

usque ad 25

vidi.

Sporae 60

{x,

parum

diver-

cellulis basalibus

fusco-rufse, papulis

numerosis

alte convexis. Elateres concolores, 3 spiri, spiris laxe tortis. Antlie-

haud

seriata sed in parvos soros aggregata.

Hab. California Yosemite Yalley (Bolander). Primo visu distinguenda

squamis grosse armatis.

4.

G. pilosa (Horn.) Lindb.

Syn.

Musci. scand., 1879, p.

Duvalia pilosa Lindb. in Hartm.

Marchantia pilosa Hornem.

FI.

Grimaldia carnica Mass. Ann,


Monoica, minor, pallide

viridis,

Scand. X,

FI.

Dan.

1,

p. 154.

YIII, p. 24.

Inst. bot.

Rom.

Frons usque ad 2

II,

mm.

p. 54.

longa, repetito

irregulariterque ramosa, ramis masculis postico-lateralihus, antice canaliculata, postice convexa, costa angusta, abrupte producta, carinatim
tata,

subacuta

chlorophyllifera breviora

epidermidem haud

papulosis formata. Stomata magna,

bullosa, in

setate

sexserialis circumdato.

magnse, purpurese, margine repando-angulatse et


91

flla

altingentia, ecellulis inflato-

maxime

rupta, poro parvo, a 6 cellulis conicis


posticse

angus-

stratum anticum altum, lamellis minus confertis,

ubique

Squamse

cellulis clavatis

793

franz stephani. species hepatigarum.

Grimaldia.

deiise ornatae, appendiculo solitario, hyalino, anguste lanceolato, basi cellulis proniinulis dentato,

nudo

apicali

superne longe

peduncnlo ubique, prsesertim basi apiceque longe

orta,

magna

ribiis et

minus

rimo valde attenuato. Capsuloe


annuli 35

X 35
ja

torta,

cellulse

parum

divergentia, ore integer-

35

tenerse

hyalinse,

operculi brunneae, validse 35

^,

multo mino-

vertice rotundata, papulosa, stomatis

elevatis, involucra brevia,

centes 68

amplo profundo per-

subcylindrico, sulco

paleaceo, paleis subdentatis,


curso. Capitula

Carpocephala e fundo

filiformi.

85

ji,

85 ^. Spor^e flaves-

alte papulosae. Elateres concolores, trispiri, fibra crassa, laxe

240 ^

longi,

ubique fere

sequilati.

Andrcecia in ramulo parvo postico e latere costee orto (semper?).

Hab. Norvegia, Suecia (Arnell) Lapponia, Fennia,

Amur

Sibiria,

(Maxi-

mowicz), Jenisei (Arnell), Italia Belluno.

Bene

dislincta

tralibus et

5.

magnis capituhs longe

squamarum appendiculo

G. fragrans

barbatis, Andrceciis parvis ven-

dentato.

(Balbis) Corda.

^ Syn. Marchantia fragrans Balbis. Act. Taur.


Grimaldia inodora Wallr. Linnaea XVI,
Grimaldia

sessilis SuII.

Hep.

Am.

et XII.

686.

p.

sept.,

t.

YII.

Grimaldia barbifrons Bisch. Nova Acta XVIII,


Dioica, parva, gregarie crescens.

oblonga, pro

more

1028.

mm.

costa alta (dimidium

frondis), postice valde angustata, dein alte obconica,

medio infimo

obluso radicellifero. Stratum anticum conferte lamellatum,


phyllifera longa,

longa, lale

simplex, interdum furcata vel postice innovata, crassa,

antice profunde canaliculata, marginibus erectis;


altit.

p.

Frons usque ad 20

usque ad epidermidem fere protrMCta, e

chloro-

fila

cellulis longis

cylindricis formata.

Stomata parva, minus papulosa, poro

obconicis 3

circumdato. Cellulse epidermales valde incrassatse,

seriatis

trigonis ssepe confluentibus,

minus

distinctis.

in frondis apice, maximae, imbricatse,


rese,

Squamae

cellulis

posticse, prsesertim

frondem longe superantes, purpu-

appendiculis geminatis longissimis, hyalinis, lanceolatis, integerrimis.

Carpocephala breviter

pedunculata, pedunculus

subcylindricus,

sulco

profundoangustopercursus, basi apiceque dense paleaceus, paleae hyalinse,


basales comatse breviores, apicales e basi angusta longeque lineari lanceolalce acutae, varie tortse.

Capitula parva, centro parvo hemisphserico bene

definito, valde papuloso, normaliter quadriloba, involucris divergentibus,

ore tenui integerrimo. Capsula dilute-brunnea

annuli 25

25

ji,

operculum

humile,

92

vix

cell.

7*

basales 25
altit.

X 70

capsulse,

|ji,

cell.

796

BULLETiN

50

X 50

50

ji

ji,

i)i<:

L'iiEi\BiER BoissiEK.

valde incrassalaj. Elateres 200

papulis minoribus

minusque

elevatis.

[i

Neesiella.

lris{uri,

laxe

lorli.

Sporss

Andrcecia in soros irregulares

aggregata.

Hab. Germania Harz, Schlesien, Nordhausen, Halle, Baden. Miihren,


Tirol, Italia, Gallia (Montagne), Helvetia

WalHs

(Bernel, Solms.), Nor-

vegia (Kaalaas), Fennia (Lindb), Caucasus (Boissier, Brotherus), Sibiria,


Jenisei (Arnell),

6.

America

graminosa

G.

septentr. (Rau) (Eggerl).

(GrifT). SchfTn.

Engl. et P. Hep., p. 32.

Syn. Reboulia graminosa GrilT. Notuke H,


Dioica.
viridis,

p.

336.

Frons ex angusla basi oblonga, simplex

vel

margine purpurea, sqiiamis remotis purpureis

furcata,
acutis.

antice

Carpoce-

j9/ia/alongepedunculala.;jerfw/<CM/oefundonudo apicali orto, basi paleaceo,


sulco singulo percurso,
paleis villoso.

antice stomatis rudimentariis

Capitula conico-globosa,

instructo,

apice

papulosa, radiatim quadriloba,

involucris profunde solulis unifloris, bivalvis, membranaceis; perianthio

nullo ( ovario
lariter

nudo

).

Capsula sphEerica, bulbo inserta, ore irregu-

dentata, ut videtur circumscissa^, parielibus unistratis ( cellulis

simplicibus. ) Stomata

altum, celluUs vel

fllis

haud

erectis

elevata, superficiales,

stratum anticim sat

dense repletum. Sporae reticulatim

cristatte.

Hab. Afganistan, Olipore (Griffith).


Die vorstehend in ihren Erfordernissen iibersetzte Diagnose kann
vielleicht ein

Wiedererkennen der Pflanze ermoglichen; es existieren

keine Exemplare derselben in Europa. Nach derBeschreibung soflte


die Pflanze

fiir

eine Grimaldia halten;

wenn

man

aber die pedunculi an ihrer

dorsalen Seite wirklich rudimentare Lufthohlen tragen, so passte sie


schlecht in dieses Genus.

NEESIELLA
in

Schffn.

Engler et Pr. Hep., p. 32.

Syn. Duvalia Nees. in Magazin Berl. Ges. Nat. Fr. YHI,


Plantse frondosee, arcte repentes, rupicolce, parvfe,
virides.

Frons

linearis,

furcata vel

ex

p.

271.

spongiosae, dilule

apice innovata, apice profunde

inciso-biloba, antice subplana. Costa crassa, postice plano-convexa; stra-

93

797

franz stephani. species hepatigarum,

Neesiella.

tum anticum duplo


accessoriis auctse.

altius,

cavernosum, cavernce ampl?e,

Stomata simplicia, e

et vix convexis formata,

nis dein late apertis.

poro parvo; epidermis tenera,

Squamae

unistralee, lamellis

6-7 radiatis superficialibus

cellulis

facile rupta, caver-

posticce irregulariter distributse, violacese,

ssepe dentatae facillime evanidce. Inflorescentia monoica. Androecia disci-

formia, paleis minutis circumdata, ostiolis papilliformibus. Carpocephala

plus

minus longe pedunculata, pedunculus

costse apice ortus, crassus, sulco

slrato

hypoporo recedente e

profunde singulo percursus, basi apiceque

interdum etiam in medio paleaceus; capitula hemisphserica, cavernis


bullatim

inflatis,

stomatis compositis ut in Rebouha, normaliter quadri-

radiata, radiis decurvis, subtus ad

pedunculum concurrentibus ibidemque

ad annulum vagineeforme (pedunculum obvelantem) conjunctis, ceterum


crassis, postice

multo angustioribus. Involucra e margine radiorum

tempore maturitatis valde

id est interradiala, tenera,

inflata,

ore tamen

capsulce diametro angustiore. Perianthia nulla. Capsula sphserica


brevipedicellata, bulbo

magno

inserta, operculo rupta.

orta,

magna,

Cellulae basales

elongatse tenerse, operculares interdum bistratse, minores, valde aequa-

hterque incrassatse, annulo parvo cellulari distincto. Elateres vix attenuati

trispiri,

Sporse tetrajdrse^ grosse papuIosEe. Androecia

approximata, in

minima, disciformia, paucis paleis

1.

flori

fem.

ramis parvis lateralibus, funde nudo apicali inserta

Neesiella rupestris

Syn. Duvalia rup. Nees.

1.

cincta, ostiolis papilliformibus.

(Nees.) SchfTn.

1.

c.

c.

Monoica, mediocris, gregarie crescens. Frons usque ad 2 cm. longa,


plus

minus ramosa, interdum ex apice innovata;

vexa, stratum anticwn

quam

costa crassa, plano con-

costa triplo altius, laxe

cavernosum; stomata

parva subplana, poro a 6 cellulis angustis 2 vel 3 seriatis circumdato;


cellulae epidermidis

irregulares,

haud

incrassatse.

appendiculo

singulo

Squame

posticse valde variabiles et

acuminatse

obtuseque dentatis, apice sEepe breviter bis

vel

bifidis.

bilobae,

longe pedunculata, pedunculus compresso-cyUndricus,

fundo angusto percursus,


linis et lanceolatis

labiis obtusis, basi

lobis

varie

Carpocephala valida,
Isevis,

sulco pro-

apiceque paucis paleis hya-

armatus. Capitula hemisphserica, alte papulosa; invo-

lucra brevissima, tenera, capsute egressu rupta. Capsulae cellute basales,

35

240

f/..

68//.,

annuli 2o/25

p.,

operculi 68

X 68

p.

Sporae 60

p..

Elateres

Androecia in ramis parvis apicalibus, ad latera carpocephali

ovato-disciformia, paleis hyalinis cincta.

Hab. Europa, Japonia (Faurie), Amer. septentr. (Rau).

94

ortis,

798

BULLETiN DK L^HERBiKR BoissiER.

2.

N. chilensis

(Mont) Sleph.

Grim.ddia chileims Mont in d'Orbign}

Syii.

Neesiella.

Yoy. Amer. merid. Bot.,

p. o;3.

Monoica,
3-4

mm.

piisilla, fiisco-viridis.

postice subatra, dense slralificata; frons

longa, simplex, in planta fructifera imfqiialiler furcata, raraulo.

femineo brevi, altero increscente longiore,


costa

maxime

sime

radicellifera, antice plana,

magis

crassa,

quam

lata,

marginibus angustis tenerrimis adscen-

Stratum anticum. anguste cavernosum.

denlibus.

alta

producta, strato antico fere Iriplo aliior, fronsitaque altis-

Stomata parva, ore

5-6 cellulis magnis circumdato, parietibus radialibus (ut in Cleveis) trigone


incrassatis, trigonis acutis,

haud longe

altenuatis.

Sqiiamx

posticte valde

irregulares, sub lente fusco-violacea;. in sicco atrie, oblique ovatte, grosse


lobato-dentala?, appendiculo abrupte angusteque lanceolato, alicB parvae,

varie lobatse lacinulataeque.

Carpocephala parva, breviter pedunculala,

pedunculus, e fundo apicali frondis, ubique iiudus, basi crassus, superne


valde altenuatus, compressus, varie costatus, sulco profundo angusto,
labiis lenerrimis.

Capitnla alte

urabonata, papulosa,

radiis

validis

ad

vaginara posticam late descendentibus; involucra magna, multo magis

quam

evolula

in reliquis, valida, oblique divergentes, ore amplo, capsula)

egressu haud rupto. Sporae 35

p.

fusco-brunnea?., alte papulosse. Elateres

concolores, trispiri, spiris anguste tortis. Androecia pedunculo plus

minus

approximala, saepe totam superficiem frondis occupantia, ostiola hyalina


obtuse conica parum prominula. Capsulam ipsam haud

Hab.

CJiile.

Ohne

vidi.

Quillota (Bertero).

allen Zweifel gehort diesa Pflanze nicht zu Grimaldia, sondern

steht Neesiella,

auch die

am

violetten

nachsten, besonders in der BildungdesFruchtkopfes;

Yentralschuppen sind typisch

fiir

Neesiella;

ganz

abweichend dagegen sind die sternformig verdickten Stomata; ich habe


schon bei Plagiochasma,

wo

ahnliche vorkommen, darauf hingewiesen,

dass ihr Bau kein zuverlassiges generisches Merkmal abgiebt und dass
sie

der Anpassung unterliegen wie alle vegetativen Organe.

3.

N. longiseta

Syn.

St.

Duvalia longiseta

St. BuII.

Herb. Boiss., Y,

Duvalia intermedia? Aust. Ac.

p.

88.

Phila., 1869.

Monoica, minor, muscicola, pallide-virens. Frons tenuis, plana, usque

ad 15

mm.

longa, oblongo-obcuneata, ramis longe coalitis ssepe latissima,

apice profunde biloba, marginibus longe attenuatis. Costa plano-convexa,

fronde plus duplo angustior, bene producta, abrupte sub alas desinens;

95

799

franz stephani. species hepaticarum.

Neesiella.

radiculis ssepe interrupte vel

omnino

violaceis.

Stratum anticum

costse

plus Iriplo altius, laxe cavernosum; stomata minima, 6 cellulis tener-

rimis circumdata. Cellulse epidennidis Irigonis magnis incrassatae. Squamae


posticse integerrimae, appendiculo

longo, laxe reticulato,

constricto superne lanceolato acuto.

maxime

basi

Carpocephala longissime peduncu-

pedunculus 6 cm. longus capillaceus, subteres, varie obtuseque cos-

lata;

tatus, canali

amplo profundoque percursus,

labiis obtusis, basi

apiceque

paucis paleis longis linearibus hyalinis ornatus. Capitula parva (2


in diam.) hemisphserica, alte papulosa, radiis angustis subtus ad

mm.

brevem

vaginam confluentibus; involucra brevia tenerrima, ore parvo, quam capmulto angustiore. Capsulx

sula

25
34

pi,

f/..

cellulce basales

23

X 70

fx

annuli 23

operculi valde eequaliterque incrassatee, subatrse,

])istratce,

Sporae 60

a,

p.,

grosse conico-papulosse. Elateres 340

34

X
X

3 spiri, spiris

fusco-rufis, confertim lortis. Androecia disciformia, rolunda, minuta, sub-

nuda.
Hab. Japonia,

Nemuro

(Faurie),

96

du BuUetin

Extrait

Tome

VII.

VHerbier Boissier.

cle

No

2.

Fevrier 1899.

SPECIES HEPATICARUM
AUCTORE

Franz STEPHAAI

(Suite.)

FIMBRIARIA
in Hor.

Nees.

phys. BeroL, p. 45, 1820.

Planlse frondosae, terrestres, arcle repentes,

vel purpurascentes.

Frons

linearis,

innovata, ramis posticis, prsecipue floriferis,


rima, rare crassa, antice plana vel

minores

vel parvse, virides

rarius furcata, pro

parum

haud

more ex

apice

raris, tenuis vel lener-

canaliculata, apice inciso biloba

prsesertim in ramis femineis. Costa bene evoluta, ssepe angusta, interdum

carinalim acutata, antice fere semper valde convexa. Stratum hypoportim


vel

anticum humile, rarius magis evolulum, cavernse angustse^ saepe valde

irregulares, lamellis accessoriis numerosis, sub poro ssepe

mata

simplicia,

parum convexa,

rare alte conica.

filiferis.

Squamae

Sto-

posticse in

utroque latere costae uniseriatee, longe appendiculatse, radiculas punctatim


incrassatas
dioica.

basi paginaque

proferentes,

Inflorescentia

monoica

vel

Androecia disciformia, strato antico recedente sessiUa, nuda, pedun-

culo approximata vel in


linearia. Antheridia

brevissimis.

ramuhs

parvis posticis, in plantis dioicis ssepe

numerosa, alveoHs monandris,

ostiolis

brevibus vel

Capitula plus minus longe pedunculata, pedunculo, strato

hypoporo recedente, ex apice

costse orto,

sulco singulo percurso, basi

apiceque paleaceo, antice convexa vel conica vel alte umbonata, cavernis
inflatis papulosa,

stomatis duplicatis vel compositis

BULL. HERB. Boiss., fevrler 1899.

97

i.

e intus celluhs
54

BULLKTiN DK l'herbii;r boissikr.

85

Fimbriaria.

conico conniventibus subclausis; normaliter quadriradiata, lobi interra-

ad discum

diales.

loborum

connati vel discreli. convexi. Involncra e margine

orta, tenera,

cum

infundibulum apice cupulatum vel cam-

lobis

panulatum formantia. Perianthia monogyna, ovata

vel

oblonga, apice

obconica, interdum tubuloso-rostrata, longiludinaliler plurifissa, byalina

purpurascentia, laciniis apice cohserentibus, in late

vel

immersa integra, tenerrima, apice


Calyptra lenerrima,

basi

ssepe

cellulis

pluristrata.

valde

liberis,

incrassalis

Capsnla

basi

fragiiia.

brevipedicellala

luagno bulbo inserta, unistrata, tenera, operculo magno

cellulis

maxime

incrassatis formato. Sporae tetra^drse, in facie convexa reticulatim lamei-

more

lateque limbatae, pro

lalaj

furcati, vix attenuati,

Diese Gattung

mono-vei

flavse.

hier nach der

ist

Elateres breves, simplices vel

bispiri.

Form

der Capitiila in eine Anzalil

Abtheilungen gespalten, da diese Fruchtknopfe das sicherste Meri^mal

Bestimmung der Arten

zur

fertil

und

ist

nur ein Perianth

darstellen; nicht selten ist

und da die Ausbildung der Capitula von der Befruchtung abhangig


sterile Involucra

ganz rudimenljir bleiben, so sind solche Kopfe

zur sicheren Bestimmung nicht zu verwerthen. Neben den Capitulis sind


die

Eohe der Inftfilhrenden Schicht im Yergleich zur Hiihe der

Costa,

ferner diese selbst und ihr ventraler Znschnitt, auch der Bau der Stomata

und

Oberhaut die besten,

selbst

kann

weil konslanteslen Merlimale. Die Frons

in ziemlich weiten Grenzen variiren

und

ist

an schattigen

Standorten erheblich diinner, so dass die Maasse, welche bei den Riccien
sehr zuverlassig sind und das Yerhaltnis der Dicke der Frons zu ihrer
Breite angeben, bei unserer Gattung nicht benutzt

Der Bluthenstand

ist vielleicht l)ei

auch bei denen, die hier


Material

ist

leider nicht

allen Arten der Gattung moncecisch,

als dioceisch

immer

werden konnen.

beschrieben worden sind; das

so erhalten. dass

man

in allen Fallen die

raannlichen Aeste als Glieder der weiblichen Frons auffinden kann, sei
es,

dass sie von anderen bereits gereinigt und die mannlichen Aeste

abgebrochen worden

sind,

sei es,

dass die Pflanzen in ihren alteren

Theilen schon zerstort und die Yerbindungen zusammengehoriger Aeste

unterbrochen worden sind.

Wenig

zuverlassig sind die Farben des Pedmiculus

an sonnigen Standorten haben

viele

und des Perianths;

Arten intensive Farben an diesen

Organen^ die im Schatten verbleichen. Auch die Spreuschnppen

am

Pedunculus sind leicht verganglich und mogen bei manchen Arten existiren,

ohne dass

ich sie gesehen habe. Sehr variabel ist Dicke

und

Lange des Pedunculus, so dass man auf den ersten Blick eine ganz
98

FRANZ STEPHANI. SPEGIES HEPATIGARUM.

Fimbriaria.

86

andere Arl vor sich zu haben glaubt; endhch variiren auch die Elateren

Lange ganz ausserordenllich innerhalb ein und derselben

ihrer

Kapsel.

Uebersicht der Arten.

A. Capitula disciformia.
a.

appendiciila

squamarum

brevia,

subovata.
i.

F. leptophylla

2.

incrassata

3.

venosa

4.

Raddii.

angolensis

26.

innovans

27.

vulcanica.

28. F. tenera
29.

30.

parvipora

dissokita

F.

Blumeana

31.

Wilmsii

6.

Zollingeri

32.

marginata.

7.

viridis.

33.

Boryana

34.

Khasiana

35.

Bachmannii

appendicula dentata vel laciniata.


F. angusta

9.

maculata

36.

vioiacea

10.

Wallichiana.

37.

pilosa

38.

vesiculosa.

appendicula setacea.

H.
e.

canelensis

5.

8.

d.

25.

appendicula lanceolata.

i.

b. appendicula lanceolata.

c.

24.

k. appendicula setacea.

F. atrispora.

capitula

maxima, squamce

39. F. californica

ignotce.

12. F. gigantea.

40.

echinella

B. Capituli centriim hemisphcericum.

41.

abyssinica

appendicula dentata vel lacerata.

42.

sanguinea

Lindmanii

43.

multiflora

elegans

f.

13. F.

g.

14.

Volkensii

44.

15.

nepalensis

45.

cubensis

16.

africana

46.

"

Bolanderi

17.

Pringlei

47.

Stahbi

18.

muscicola

48.

laterabs

19.

Wrightii

49.

bnearis

20.

persica.

50.

commutata

51.

Austini.

appendicula maxima,

late

ligu-

lata, acuta.

21. F.

Drummondii

22.

longebarbata.

h. appendicula brevia,

G.

Capitula distincte conica (haud alte

umbonata).
\.

oblonga vel

appendicula magna, ovata, obtusa.


52. F. Mulleri

ovata.
23. F. Macounii

99

53.

austraUs

54.

conocephala

Fmbriaria.

BULLETIN DE L HERBIER BOISSIER.

87

Whiteleggeana.

55.

m. appendicula lanceolata.
56. F. caucasica

0.

57.

tasmanica

58.

suliplana

setisquama

Preussii.

appendicula dentata.
65. F. chilensis.

D. Capitula alte umbonata.

59.

leuella

66. F. alpina

60.

Mandoni

67.

fragrans

61.

macropoda.

68.

nudata

69.

Pahneri.

appendicula setacea.

n.

63.

64.

62. F. Lindenbergii

Gapitula disciformia.

a.

1.

Fimbriaria leptophylla

mm.

Mont. Ann.

viridis, postice hyalina,

Monoica, dilule

mm.

longa et 2

lata,

Stratum anticum in medio frondis

costa duplo humilius, cavernis

minus angustis;

Stomata magna, parum convexa, poro magno, 8

nulla.

circumdato,

in

ultimse

tenerrima. Squamae

p. 19.

Frons ad

ex apice innovata, ramis masculis semper

nuatis, costa fronde duplo angustior.

quam

et tenerrima.

postice leniter convexa, alis validis, leniter atte-

posticis, antice plana,

humile,

1842, XYII,

sc. nat.

minor

lumen

fila

libera

cellulis triseriatis

pori rotundatim prominulae.

Epidermis

remotae, rosese, parva?, appendiculo ovato-oblongo

breviter acuminato parvicellulari. Pedunculus ad

13

mm.

longus, alte

lamellatus, compressus, apice paleis brevibus hyalinis linearibusbarbatus.

Carpocephala disciformia, quadriloba, centro subplano,


solutis plano-convexis,
inflata. Per.

Va

exserta.

lobis

vix ad y&

lobis

aequilonga

subrecte patula, subhorizontaUa, hyalina, oblongo-ovala, ad


Elateres

bispiri, spiris laxe


alis latis

margine decurvulis; involucra

longissimi 270

tortis,

filiformes,

[jl,

ligulatis. Sporae dilute

dilule flavescentes

flavee,

ad 63

mm.

latee,

tenerrimis. crenulatim repandis.

Androecia in ramulis parvis

posticis.

Hab. India orient. Nilgherry M*

(Perrotlet).

2.

Fimbriaria incrassata

Monoica, mediocris vel parva,

St. n. sp.

viridis,

postice purpurea,

tenuis sed

robusta et dura, ramis floriferis tamen flaccidis tenerrimis. Frons ad

10

mm.

parum

longa, 5

mm.

lata,

ex apice vel e latere costae innovata, antice

concava, medio postico

parum
100

incrassato; costa frondi sequilata,

88

franz stephani. spegies hepatigarum.

Fimbriaria.

medio postico

leniter carinatim acutata,

sensim in alas attenuata, grandi-

duplo minoribus

cellularis, infima parte postica cellulis

miticum bene deflnitum, humile, cavernis parvis dense


parva,

alte conica,

maxime

quadriseriatis formata;

cell.

incrassatae, trigonis

maximis

Stratum

sedificata.

Stomata

filiferis.

cellulse

epidermidis

ssepe confluentibus et indistinctis

ob parietum incrassationem. Sqttamae posticse purpurese, appendiculo


subcirculari

papuloso

vel

late

ovato

margine crenulatim

brevissimo, hyalino,

mm.

tenerrimo, vix constricto. Pedunculus brevissimus 3

longus, ubique nudus. Carpocephala disciformia antice fere plana vel

parum convexa,

integra,

i.

e lobis ad discum indivisum confluentibus,

margine papulis prominentibus

lobulatis.

Involucra tenerrima, disco

sublongiora, valde inflata. Perianthia ad V^ immersa,

parum

marginem

brunnea. Sporx sulphurese, ahs angustis, integerrimis 72

170

[X,

disci

hyaUna, subhorizontaha. Capsula tenerrima, dilute

superantia,

angusti, bispiri spiris vaHdis. Andrcecia in

Elateres

|i.

ramuUs parvis apicah-

bus, femineis approximatis magna.

Hab. Abyssinia Schoa (Schimper).

3.

Fimbriaria venosa

Monoica, major, intense

mm.

longa, 4

L. L. in

viridis, postice

lata, repetito furcata,

valida, antice plana, costa

Lehm. Pug.

Pl. JX, p. 29.

hyalina.

Frons ad 25

humile, fere triplo humilius


|i

et

fronde quintuplo angustior abrupte prominens

et valde convexa, alse tenues, ubique cequicrassae, aculse, stratum

Stomata parva (34

mm.

interdum ex apice innovata, tenuis

quam

costa, cavernis amplis,

anticum

filis

nuUis.

in diametro) 4-3 cellulis angustis biseriatis formata

subplana, cellulse epidermidis tenerce. Squamae posticse parvse, remotae,


roseae,

appendiculo valde constricto parvo oblongo acuto, magnis celluhs

purpureis formato. Pedunculus ad 2 cm. longus compressus, varie pro-

fundeque costatus,

barba apicalis brevis,

paleis

Carpocephala parva, leniter convexa, disciformia,

ope radiorum ad discum integrum

conflatis,

hyalinis

lobis

radii

haud

lanceolatis.

discretis sed

centro

communi

marginem sensim ampliati ibidemque rotundato prominentes;


involucra brevissima ad laminam parvam basalem reducta, perianthia
versus

discum

capituli vix superantes late ovata, breviter acuminata, acutissima,

hyalina, oblique patentia vel fere horizontalia. Capsula tenerrima rufescens. Sporae 72

[x,

alis latis

repandis asperis, rufescentes. Elateres flvaes-

centes 270 ^ tenues, flexuosi, bispiri, spiris validis. Androecia pedunculo

approximata parva,

ostiolis grossis purpureis.

Hab. Brasilia (Sellow, Puiggari, Ule). Siehe auch F. Zollingeri.

101

89

Fmbriaria.

BULLETiN DE l'herbier boissier.


4.

Fimbriaria Raddii

Monoica? Minor,
ad 10

mm.

viridis,

mm.

longa, 3

Corda. in Nees. Hep. Eur. lY, p. 289.

margine posticeque purpurea,

fronde Iriplo angustiore, postice convexa, bene producta,


attenuatis,

Squamae breves,

subintegris.

tenerrimis,

Frons

lenuis.

sublinearis, simplex, antice plana,

lata,

alis

roseae.

costa

abrupte
Cellulse

parum convexa. Stratum anticum humile,

epidermidis validse. Stomata

cavernis subamplis. Pedunculus ex apice frondis ortus, sparsim paleaceus,


aurantiacus, brevissimus, crassus, basi apiceque barbatus, paleis brevibus,

Carpocephala parva, disciformia, parum convexa,

hnearibus.

hyalinis

haud

^iridia, papulosa, lobis brevissimis

discrelis,

rotundatim prominuhs,

obhque

discum roLundato-quadratum formantibus. Periantfiia


brunnea, usque ad basin fere 14-16

ovato-conica,

brunnea, operculo parvo. Elateres

brunneis duphcatis,

laxe

flavescentes,

flavo-brunneolae

Sporoe

tortis.

attenuati,

vix

patula,

capsula fusco-

fida,

spiris

Androecia

ignota.

Hab.

Italia,

Die Pflanze

Firenze (Raddi).
ist

im Berhner Museuni
worden

Nees Beschreibung
daran zu zweifehi

1.

c.

ist,

iibersetzt;

nicht aufzufinden; da sie bis jelzt


ist,

habe ich die Diagnose nach

sie ist

eine so detailhrte, dass nicht

auch nicht wieder gesammelt

dass wir eine gute Art vor uns liaben, die ganz

fremdartig unter den europaischen Species dasteht.

5.

Fimbriaria Blumeana

Monoica, parva,

viridis, tenera.

Nees. Syn. Hep., p. 564.

Frons ad 10

mm.

longa, obcordata, ex

apice innovata, plana, medio postico late convexa, ahs attenuatis, costa

angusta, fronde

triplo

humilhma,

angustior,

humihor, cavernde amplse,

filis

strato antico plus duplo

hberis subnuhis. Stomata

parum convexa,

poro magno, 6 cehulis biseriatis circumdato; cehulce epidermidis trigonis

magnis

incrassatse.

lato, acuto,

dentato.

Sqiiamae parvee remotse, rosese, appendiculo lanceo-

vel longius acuminato,

Pedunculus ad 10

mm.

interdum

conico-prominulis

cellulis

longus, basi purpureus, apice paleis

brevibus lanceolatis pupureis barbatus, irregulariter profundeque costatus.

Carpocephala disciformia, leniter convexa,


disco prominulis, sinu lato et

viridia,

parum profundo

lobis

rotundatim e

discretis, leniter decurvis,

venosis; involucra tenerrima lobis breviora, saccata. Perianthia oblonga,

hyalina semiexserta, oblique vel subhorizontaliter patula. Capsida hyalina,

tenerrima, opercuh ceUulae

maxime

incrassatee.

Sporas 72 ^, alis

lobalim crenatis, aurantiacse. Elateres 260 ^, flavescentes, spiris duplicatis


validis.

Androecia pedunculo approximata, ostiolis brevibus hyalinis.

102

W. Himalaya

Hab. Java (Zollinger) N.

8000

'

Duthie, Gamble)

(Stolitzka,

engl.

Fimbriaria Zollingeri

6.

90

franz stephani. species hepatigarum.

Fimbriaria.

Syn.

St. n. sp.

F. venosa L. und L. (ex parte).

Monoica,

viridis, flaccida,

minor. Frons ad 20

mm.

mm.

longa, 5

lala,

exapice innovata vel furcata, antice plana, postice leniter convexa; costA

haud producta, fronde sextupto angustior, antice maxime convexa,

postice

stratum anticum supra costam itaque humilhmum, cavernis

laxis, alae

sensim attenuatse haud tenerrimee, sed ob cavernas magnas

flaccidae et

perlucentes. Stomata magna,

parum convexa, 9

cellulis

4 seriatis conflata.

Cellulx epidermidis teneree. Sqtiamse posticse roseee, appendiculo lanceo-

acuto vel obtuso,

lato,

longus,

in

medio 4

humihter

subteres,

apice

breviter barbatus. Carpocephala parva.

mm.

Pedunculus 2o

cellulas lato.

costatus,

paleis

linearibus

hyalinis

parum convexa,

disciformia, lobis

obconicis profunde solutis, margine ob cavernas inflatim-protractas pro-

funde

convexo-explanatis; involucra multo breviora, perianthia

lobatis,

oblongo-ovata, basi involucro


hyalina,

horizontalia,

parum

sub lobis fere occulta, sub-

tecta,

lobos solum

apice

superantia.

Capsula tenera,

rufescens. Sporse 90 ^, rufescentes, alis latis integerrimis, asperrimis.

Elateres 216

\x,

tenues, bispiri, spiris validis, Andrcecia parva, hyalina,

pedunculo approximala.
Hab. Java (Zollinger, Stahl, Schiffner).
F. venosa

ist als

brasilianische Pflanze publizirt; spater hat

man

eine

javanische, ausserlich ahnliche Pflanze dazu gezogen, die aber zweifellos

verschieden

7.

ist

und daher einen andern Namen erhalten musste.

Fimbriaria viridis

Monoica, dilute

L.

viridis, tenera.

und

L. in

Lehm. Pug.

Frons ad 15

mm.

Pl. lY, p. 6.

longa, 3

mm.

lata,

apice innovata, alis adscendentibus late canaliculata, alae tenerrimee,

gine irregulariter crenulatse. Costa fronde quadruplo angustior,


et

maxime

abrupte producta, postice in sectione semirotunda^ stratum anticum

humillimum, cavernis angustis, in

alis

multo amplioribus,

numerosa, biceUuIaria; stomata minima, 6


formata,

squama

parum prominentia. Squamae


longiore,

Pedunculus 2

mm.

lanceolato,

cellulis

parvse,

fila

triseriatis

purpurese,

libera

angustis

appendiculo

magnis celluhs formato, apice

filiformi.

longus (semper?) apice barbatus paleis brevissimis,

lanceolatis, acutis, hyalinis.

vix

ex

mar-

Carpocephala disciformia, centrum parvum,

prominulum, stomatis grosse papulosis, quatuor radios


103

latos et decur-

Fmbriaria.

BULLETLN DE l'herbikr boissier.

91

breviores, validi excisi

lobi radiis

vos proferens;

cum

parum

involucro

longiore pileolum hiantem formanles. haud campanulalim penduli sed

ad latera aperli; periantlna ilaque subrecle patula ovaLa longeque exserla,


ore breviler lubuloso. Capsula lenerrima, hyahna, parietibus radiahbus
valde

incrassatis,

brunneae 72

144

ji,

^,

operculo

parvo

simililer

Sporse

incrassato.

fusco-

lobato-cristatse, asperrimtC. Elateres dilute-flavescentes

bispiri, spiris angustis laxe torlis.

gata vel in fronde feminea vel in ejus

Andrcecia antica in sorosaggre-

ramo ex

apice innovanle.

Hab. Nepal (Wallich).

Eine sehr interessante Pflanze, insofern hier die Radien des Kopfes
machtig entwickelt sind; sie bilden ein Kreuz und zwischeu ihnen
stecken. wie kleine Hiite, die kurzen. weit klaffenden Involucra; das
ist

nur zu sehen, wenn

man

die Perianthien herausgezogen hat, aber

dann auch bei sehr geringer Yergrosserung in voUiger

8.

Fimbriaria angusta

Dioica, mediocris, viridis,

lenax. Frons ad 20

mm.

St. n. sp.

margine posticeque alropurpurea, valida et

longa, 3

medio postico valde convexa, ahs


attenuatis,

frondis

mm.

lata,

validis

costa duplo

Stomata magna,

ex apice innovata, subplana,

sensim ad marginem acutum

costa fronde triplo angustior.

quam

Klarheit.

Strattim anticum in

humiUus, cavernis amplis,

medio

libera longa.

fila

6-cellulis triseriatis formala. Cellulse epidermidis validce

sequaUter incrassatee. Squamae magnse, sanguinese vel

appendi-

violacese,,

culo longo apice ssepe inaequaUler bifido. Pedunciilus brevissimus, 2

mm.

longus, crassus, teres, apice barbatus, ubique paleaceus, paleis lanceolalis

bre\abus patuUs. Carpocephala disciformia, parum convexa,

ad apicem fere connatis, aUe

papulosis,

parum

decurvis,

lobis

cum

usque

involucro

sequUongo cupulatis. Perianthia purpurea subhorizontaUter patuia, ovata,


ad Vs exserta ore anguste tubiformi. Capsula subhyaUna. Sporae ad 63 jjl,
flavce, late alatce. Elateres 162 ^ monospiri, flavescentes, spiris vaUdis.
Androecia magna, Unearia, totam frondem masculam occupantia, purpurea,
vallatim ampUata, ostioUs brevissimis.

Hab. India orientalis, Coory (Lowiie).

9.

Fimbriaria maculata

Monoica,

viridis,

lata, linearis,

St. n. sp.

subtus hyaUna, major. Frons ad 20

mm.

longa, 3

mm.

ex apice innovata, antice plana, postice leniter convexa,

costa fronde 3-plo angustior, postice late carinatim prominens.

Stratum

anticum, in medio frondis, costse aequiaUum, cavernis angustis sub poro

104

Fmbriaria.
fila

franz stephani. species hepaticarum.


Stomata magna, 8-9

libera conferta gerens.

maxime

mata. Gellulae epidermidis

incrassatse,

magnis subnodulosis. Squamae

trigonis

fero purpureo (unde

nomen

92

cellulis triseriatis for-

parietibus trabeculatis,

posticse oblique ovatas,

maculata

medio

in-

supero hyalino, appendiculum

squamse sequilongum, lanceolatum spina singula supra basin armatum,


apice setaceum. Pedunculus brevis (5

mm,)

crassus stramineus, subteres,

laxe cellulosus, ubique paleis longis hyalinis hirtus, barba apicaUs pauci-

parum convexa

paleacea. Carpocephala disciformia,


eequilongis,

haud

solutis,

minentes margine

cum

involucro sequilonga et similiter lobu-

margine

crispatulis. Perianthia ovato-oblonga,

lobulatis,

ato obconico-hiantibus,

parva, lobis centro

grosse papulosis, emarginatis, ob papulas pro-

acuminata, ore breviter rostrato-tubuloso. Capsula dilute brunnea, operculo trigonis magnis incrassato. Sporde 70
crenato-lobulalis. Elateres 144

[x,

crassi,

[jl,

fusco-brunneae, alis angustis,

stricti,

sequilali,

rufo-brunnei,

monospiri, spiris hgulatis. Andrcecia in ramulis parvis posticis minuta.

Hab. Himalaya, Sansidara. 3000

engl. (DuLhie).

'

Fimbriaria Wallichiana

10.

L.

und

L. Pug. PI. lY, p. 4.

Dioica? major, viridis, postice purpurascens, tenera. Frons ad 25

longa et 5

mm.

lata,

mm.

ex apice vel e latere coslae innovata, rarius furcata,

antice subplana, postice plano-convexa, costa fronde 5-pIo angustior bene

producta, alis attenuatis, venosis, margine crenulatis et plicatulo-crispatis.

Stratum anticum in medio frondis


mis, sub poro

fila

costse sequialtum, cavernis angustissi-

libera longa valdeque aggregala gerentibus; stratum

hypoporum ilaque quasi

ut in Ricciis. Stomata

seriaLisformata, valdeconvexa;

cell.

magnse, purpureae, imbricatse, appendiculo


plus
ortis.

minus grosse

magno

mm.

cum

longe (ad

Carpocephala disciformia.

papulosa, lobis profunde discretis brevibus recte

involucro aequimagno ad

70

margine appendiculi

longus, apice barbatus, paleis

brevibus, lanceolatis hyalinis vel purpureis.

parum convexa, grosse

6-ceIIuIis quadri-

lanceolato simplici vel

laciniato, laciniis fihformibus e

Pedunculus brevis (semper) 3

patulis

magna,

epidermidis lenerse. Squamae posticse

annulum

reductis. Perianthia itaque

exserta, ovata, sat longe acuminata, recte patentia. Capsula

tenera rufescens, operculo valde incrassato. Sporde 63 ^, fusco-brunnese


repando-alatse.

Elateres

180 ^

breves

mono-vel

bispiri.

Androecia

ignota.

Hab.

Birma

(Wallich)

Bhotan

(Griffith)

(Schiffner).

105

Ind.

orient.

Bhor

Ghat

BULLETiN DE l'herbikr boissier.

93

Fimbriaria atrispora

11.

Monoica, niediocris,

25

mm.

viridis,

Sl. n. sp.

margine posliceque purpurea. Frons ad


apice innovata, ramis floriferis

longa, 4 nim. lala, ex

posticis, anlice plana,

Fimbriaria.

medio poslico

late

plano-convexa

semper

alis tenerrimis.

Costa fronde 4-plo angustior, postice haud producta. Stratum anticiim


in

medio frondis quam

filiferis.

cosLa

Gellulae epidermidis tenerrimaj.


cata3,

duplo liumilius, cavernis angustis Iiaud

Stomata magna alteque convexa,

Squamge

6-ceIluIis, 4-S seriatis formata.

posticce

magnje, purpureffi imbri-

appendiculo (interdum geminato) longo, lanceolato superne ssepe

longe lineari (2-celIuIas

lato).

Pedunculus tenuis, subteres

paleis hyalinis anguste linearibus longe barbatus.

formia,

antice vix convexa grosse papulosa,

discretis sed

omnino

confluentibus, crassis,

et Isevis, apice

Carpocephala

integra,

e,

i.

lobis

disci-

haud

involucra lenerrima usque

ad marginem disci protracta, perianthia ad V^ tegentia. Perianthia ovata


hyalina, horizonlalia,

cens. Elateres

Sporae 108

jx

230

marginem

Capsula flaves-

capituli vix superantia.

crassi, stricti, dilute brunnei, bispiri, spn'is validis.

[jl,

subnigrse, alis angustis asperis.

Androecia minima, ssepe ad 2 antheridia tantum reducta.

Hab. Mexico (Schaffner] [Maury).

Fimbriaria gigantea

12.

Monoica, pallida, tenera,

inter

Sl. n. sp.

muscos sparsim crescens. Fi^ons ex

apice innovata, 2 cm. longa, e basi angusla


inciso-biloba,

oblonga, apice profunde

ceterum plana; costa angusta, pro planta lenuis, maxime


obconica. medio infero radicellis longissimis

et abrupte producta, late

repens; stratum anticum humile; stomata magna, poro

magno

cellulis

angustis prseruple 4-seriatis circumdato; cellulse stomatum et epidermidis


lenerrimse, incrassalio angulosa nulla. Squamae paucse,

lenerrimae, appendiculo?(destructo). Carpocephala

pedunculo 4o

culata,

mm.

magnae purpurece,

maxima, longepedun-

longo. valido, inferne coloralo, basi nudo, apice

breviter barbato, paleis lanceolatis hyalinis apice flhformibus. Carpoce-

phala discoidea

cm.

lata,

antice

rufo-brunnea, papulosa, fere ad


datis,
ortis,

parum convexa,

medium

vertice vix

subplanis, leniter declivibus, involucris intra

marginem loborum

tenerrimis, amplis et humilibus, perianthia vix ad

medium

tibus. Perianthia late ovato-conica, parva, basi tenerrima,


cellulis

brunnea,

validis

hyalinis

cellulis

validis.

formata.

Calyptra

tenerrima

Operculwn magnum,

trigone incrassatis formatum.

Sporge 93

lOG

umbonata,

quadriloba, lobis truncato-rotun-

jj.,

cingen-

medio supeio
capsula

rufc-

cellulis bistratis parvis,

lobatim

cristatse,

asperse.

franz

Fmbriaria.
Elateres 340

jj.,

ostiolis

magnis

Hab. Africa trop. Kilimandscharo

Gapituli

b.

Anclroecia

lortis.

hyalinis.

(leg.f).

centrum hemispheericum.

Fimbriaria Lindmanii

13.

anguste

bispiri, filiformes, spiris latis,

pedunculo approximaLa,

94

stephaini. species hepaticarum.

St.

Acad. suec. 1897, p. 17.

Monoica, palUde virens, tenerrima, flaccida. Frons parva, ad 10 cm.


.

longa, 3
costa

mm.

furcata vel ex apice innovata, antice posticeque plana,

lata,

solum valde convexo-prominula, fronde 3-plo angustior;

sequicrassis,

margine truncatis-decurvulis. Stratum anticum

humilius in medio, cavernis amplis haud

Squamae hyalinse superne purpurete oblique

cellulse epidermidis tenerse.

ovatse,

appendiculo grandi-

majore oblongo acuto altero

cellulare insequahter bifido, laciniis brevibus,

spiniformi subsequilongo. Pedunculus ad 4

duplo

Stomata parva, haud

filiferis.

vel vix prominula, 4 cellulis biserialis formata

ubique

alis

costse

mm.

longus, apice breviter

paleaceus subteres et vix costalus. Carpocephali centrum parvum, hemi-

medium

sphsericum, haud conico-angustatum, lobis oblique patulis ad


solutis oblique decurvis, centro capituli

campanulatis.

220

[X,

Periantliia

ovata

basi

longe

Capsula hyahna, sporoe 54

hyalina.

exserta,

sequilongiscuminvolucrobreviter

acuminata

{jl,

medium

ad

flavescentes; Elateres

filiformes flavescentes, bispiri, spiris laxe

Andrcecia ad

tortis.

basin peduncuh parva, hyalina.

Hab. Brasilia Porto Alegre (Lindman).

-^14. Fimbriaria Volkensii

St. n. sp.

Monoica, pallide-virens vel omnino purpurascens, spectabihs, flaccida.

Frons ad 25

mm.

longa, 6

mm.

lata, furcata,

rami

postici nulli,

interdum

ex apice innovata, antice ample canaliculata, medio postico valde producto, prserupte in alas tenerrimas attenuata; cosla in infima parte convexitatis

parva

cavernae

ampliores,

cellulis

haud

humilis

et

filis

(strato

liberis

antico

nullis;

quam

sexseriatis formata. CeUuloe epidermidis

incrassatae.

Squamae

costa

duplo altiore);

stomata magna,

alte

magnse (54

elevata,

X 72

[i)

appendiculo

posticse imbricatge, late lunatse

lanceolato purpureo, breviusculo, haud constricto. Pedunculus crassus,

compressus, parum costatus, apice paleis brevibus hyahnis


barbatus.

et lanceolatis

Centrum carpocephali parvum, hemisphsericum,


107

lobis

duplo

95

BULLETiN DE l'herbier boissier.

longioribus, ad V

connalis.

oblique decurvis,

equilongo bene campanulalis. Perianthia ilaque


-/3

FvmbriaHa.

cum

involucro inflato

parum

exserta ovata, ad

immersa. hyalina, Capsnla rufescens. Elateres 230

bispiri, spiris validis. Sporas

100

[x,

|x,

flavescentes,

auranliacae. alis anguslis,

asperis. Androecia in fronde feminea, a

repandis,

pedunculo remota, magna,

ostiolis

brevissimis, purpureis.

Hab. Kilimandscharo (Yolkens).

Fimbriaria nepalensis Tayior.

15.

Linn. Soc. 1837, XYII,

p.

387.

Monoica, parva, flavo-virens, margine purpurascens, tenera. Frons ad


7

mm.

longa, 2

mm.

lata,

e latere cost vel ex apice innovata, antice

plana, postice late convexa, costa lata, postice plano-convexa, fronde sub-

duplo anguslior,

alis attenuatis

anticnm in medio frondis


filis

liberis brevibus.

ob cavernas perlucentes venosis. Stratiim

costai sequialtum, cavernis majoribus,

Stomata imgnai, parum convexa, 8

sub poro

cellulis triseriatis

formata; ceUnlsd epidermidis trigone incrassalcB. Squamde posticse parvse,


rosese, tenerrimae et facile evanidee, appendiculo lanceolato vel ligulalo,

apice insequaliter breviterque bifido. Pedunculiis brevis (3-4

longe barbatus,

mm.)

apice

ubique paleaceus maximeque hirtus, paleis hyalinis

anguste lanceolatis, recte patulis et sursum curvatis, ceterum leres et

Carpocephala plano-convexa, centro parvo, grosse papuloso,

Isevis.

lobis

subhorizontaliter patulis, inflalis, centro capituli eequimagnis, ore leniter

decurvo, usque ad apicem connatis, teneris et venosis, margine ob caver-

nas prominentes lobulatis,


Perianthia
patula.

ovata,

cum

involucro lenerrimo aequilongo cupulatis.

angustata dictincte

apice

Capsula flavescens. Sporae 72

asperulis.

Elateres

170

flavescentes

[x
jx,

rostrata,

hyalina

oblique

anguslis repandis,

rufse,

alis

spiris

filiformibus

duplicalis.

Androscia pedunculo approximata, ssepe totam frondem fere obtegentia,


in ejus

medio vallatim ampliata,

osliolis

brevibus hyalinis.

Hab. Nepal. (Wallich) N. W. Himalaya (GoIIan, Gamble).

16.

Fimbriaria africana

Mont. in Webb. et Berth. Descr. Ins.

Canar., p. 61.

Syn. Rhacotheca azorica Bisch. in Hochsletter et Seuber.FI.Azor, p.l2.

Monoica, mediocris, viridis margine posticeque purpurascens. Frons

ad 20

mm.

longa, 4

mm.

lata, furcata

vel ex apice innovata subtenuis,

antice plana; costa bene producta, abrupte prominens postice rotundata,

stratum solidnm ad infimam parlem


in

medio frondis itaque

sat allum,

costse

reductum. Stratnm anticnm

anguste cavernosum; stomata magna,

108

franz stephani. spegies hepatigarum.

Fimbriaria.

magno

convexa, poro

valde

Cellulse epidermidis tenerge,

6 cellulis quinqueseriatis

haud

parum convexa

circumdaio.

incrassatse. Sqtiamae posticae purpurese

imbricatse, appendiculo conslricto

Carpocephala

96

oblique ovato, acuto obtuse dentato.

breviter pedunculata, pedunculo

paleis

linearibus sparsis hirlo, apice paleis simihbus barbato, ceterum sublereti,


superficie varie obtuseque costato. Capitula e cenlro parvo hemisphserico

ad

medium

4-loba, lobis

optime cuneatis, apice truncato-rotundatis, um-

bellatim patulis, altenuatis et laxissime cavernosis,

margine ob cavernas

prominentes

campanulata,

repando-angulato.

Involucra

late

postice

tenerrima. Perianthia primo (e basi inflata) longe rostrata, laciniis

fissis

itaque longe angusteque acuminatis, hyahnis. Capsula dilute brunnea


cellulis

magnis in operculo brunneo multo minoribus. Sporae ad 85


rufescentes,

fulvee vel

tenues et attenuati, laxe

grosse lobatim

asperae
bispiri.

alatse.

Elateres 370

[i
ji,

Androecia pedunculo approximata, parva

ostiolis longis hyalinis.

Hab,

Insulae

canarienses (Perrandiere),

Acores (Hochstetter),

Ins.

Madeira (Saera, Fritze, Mandon), Algeria (Herb. Montagne).

^'

17.

Fimbriaria Pringlei

Monoica,

minor,

tenuis,

Und. Bot. Gaz. XX,

viridis

Frons usque ad 2 cm. longa, 4 mm.

semper

apice innovata, rami feminei

lata,

p. 64.

purpurascens.

setate

iriterdum furcata, pro

more ex

e latere costae orti, alis adscenden-

tibus antice leniter canaliculata, costa


triplo humilior, plano-convexa,

in

subglauca,

bene producta,

sensim in

alas attenuata; alae subhyalinse

optime

crispato-pHcatulse,

anticim

costse sequialtum, cavernis angustis;

margine

strato antico sub-

grosse

inciso-lobulatse;

stratum

stomata minima, poro parvo,

biseriatis prserupte superpositis circumdato. Sqtcamse

magnse

purpurese vix imbricatse oblique ovalse, appendiculo hyalino,

magno

cellulis

oblongo acuminato, hic

illic

spina armato, basi pro

more

vix constricto.

Carpocephala longius pedunculata, pedunculo ad 2 cm. longo, purpureo,


tenui, basi apiceque

nudo; capilula subglobosa 3

mm.

in diam. valde

papulosa, stomatis valde convexis, poro interno 6-cell. conicis inflatis

circumdato, quadriloba, lobis parvis ob margines ad posticum incurvos

ore angustatis. Perianthia ad

medium immersa,

ovata,

obtusa, hyalina,

capsula operculo bistrato fusco rumpens. Sporae nigrse, grosse tuberculatse,

102

{i;

elateres dilute

brunnei 2S5

{ji

vermiculares

vel 2 spiri.

Androecia in frondis ramulo proprio (haud ventrali) parva, oblonga,


sliolis brevibus purpureis.

Hab. Mexico, Guadalajara (Pringle,

mense

109

Sept.

cum

fructu maturo).

*.)"

BLLLKiiN

i)E

l'herbier BoissiER.

Fimbriaria muscicola

18.

St.

Fiinbriaria.

Hedwigia 1892.

p.

121.

Monoica. minor. alropurpurea, crassa el robusta. Frons ad 10

mm.

longa. furcala. ramis posticis nullis, postice carinatini convexa, antice


alis

adscendenlibus lale canaliculata. costa luimili in sectione conico-

rolundata, fronde sextuplo angustiore. in medio Iriplo humiliore. Stratum

anticum itaque totam fere frondem occupans. laxe carernosum,


liberis nullis.

Squamae

Stomata minuta, G

posticae atropurpurece:

cellulis conicis

appendicula

filis

paruni convexis foruiata.

parum

constricta,

sensim

acuminata. apice 6 cellulis superpositis subulata, basi marginibus plus

minus

setosa vel laciniatim pinnata. Pedunculus crassus, 10

mm.

longus.

auranliacus, in sectione trilobatus, lobis cequimagnis, rotundatis. posticus

angusle canaliculatus,

labiis Iruncatis appressis, lobi antici

magnis caver-

nis vacuis instructi. CarpocephaJa parva. alte bemisphGerica, grosse papulosa,

lobis

cum

brevibus valde declivibus

involucro breviter liianlibus.

Perianthia itaque fere pendula. longius exserta.

quam

lata,

apice

truncato

rotundata,

Androecia pedunculo contigua,

parum tamen longiora

apiculata

vel

fere

umbilicata.

ostiolis hyalinis longis.

Hab. Transvaal Spitzkop (Wilms).

19.

Fimbriaria Wrightii

Underw. Bot. Gaz. XX.

p. 64.

Monoica. mediocris. margine posticeque purpurea. Frons ad 10

mm.

longa, 3 mni. lala, ex apice innovata, canaliculata, alis adscendentibus

tenerrimis, margine crispato-plicalulo. Costa plano-convexa, fronde fere


triplo angustior.

cavernee

filis

lulis triseriatis
sata3.

Stratumanticum

costee Eequiallura.

anguste cavernosum.

dense repletee; stomata magna. parum convexa. poro 6


circumdato; ceilulas epidermidis

Squamae magncC, conliguae, oblique

validffi,

cel-

cequaliter incras-

lunatse, longissime

appendi-

culatie.

appendiculo e basi lanceolata longe cuspidato. interdum spina

singula

magna armato. Carpocephala

parvis poslicis. Pedunculus 15

mm.

terniinalia in fronde vel in ramulis

longus, purpureus. superficie varie

acuteque costalus, apice longe barbatus. paleis linearibus (2


cell.

6-7

mm.

longis).

cell.

latis,

Carpocephala e centro hemisphcerico alte papuloso

quadriloha, radiis alte papulosis in dorso involucrorum longe decurrenti-

bus; lobis oblique patulis attenuatis, margine repandis usque ad basin


fere solutis. cuneatis apice truncatis velemarginatis; involucra tenerrima
sat longa. Perianthia ovata, hyalina vel purpurea, ore breviter tubulosa.

Capsida subhyalina. Operculum minimum, parietibus radialihus maxime


incrassatis. Sporae

102

>i

aurantiacse, late alatse, alis flavescentibus

110

mar-

98

franz stephani. spegies hepatigarum.

Fimbriaria.

gine asperrimis. Elateres 270 ^. bispiri, spiris angustis. Anclroecia in


ramuTis parvis posticis vel in fronde dorsalia.

Hab. Cuba (Wright).

Fimbriaria persica

20.

Monoica, major,

mm.

plus

Hedwigia. 1894,

ex apice innovata, ramis

lata,

minus

canaliculata,

p. 7.

semper

floriferis

postice plano convexa, costa

triplo angustior et 3-plo

fronde

Sl.

omnino purpurea. Frons ad 20 mm. longa,

robusta,

humilior

poslicis,

antice

haud prominens,

quam stratum anticum;

cavernae

angustissimse, sub poro dense longeque fihferae. Stomata magna, 6 ceUuhs


quadriseriatis conflata. Epidermidis ceUulas aequahter incrassatse.

magnse atropurpurece,

longe

imbricatse,

appendiculatse,

Squam^

appendiculis

geminatis, subremotis, filiformibus basi grosse paucispinosis. Pedunculus

ad 7

mm.

longus crassus, purpureus, compressus varie humihterque

costatus, apice paleis hyalinis anguste lanceolatis barbatus. Carpocephala

niagna, centro plano-convexa lobis duplo longioribus, decurvis, profunde

cum

solutis

involucro eequilongo cupuhformibus. Perianthia late ovata.

apice inflato-rotundata obtusissima. Capsula vahda fusco rufa, operculo

maxime

incrassato.

Elateres 130

[i,

Sporx

fusco-rufi,

subnigrse, ahs angustis asperrimis,


spiris vahdis,

bispiri,

108

]x.

laxe tortis. Androecia

m ramulo parvo postico,


Hab. Persia (Hausknecht).

2i.

Fimbriaria Drummondii

Taylor.

I.

of Bot. 1844, p. 374.

Monoica, major, crassa etrobusta, viridis margineposticeque purpurea.

Frons ad lo

mm.

longa, 4

mm.

lata,

interdum

furcata, pro

more ex

apice

innovata, ramis floriferis semper poslicis, antice subplana, ventre late et

humiliter convexa, alisbreviusciihs validisattenuaUs acutis, integerrimis.


Costa fronde

triplo

angustior,

aequialta, cavernas angustissimse,

haud producla,

strato

sub poro longe

filiferse;

8 cehulis quinqueseriatis formata;

magnis

incrassatee,

cellulse

duplo fere altiores

antico

stomata magna,

epidermidis teneree, trigonis

quam

latae.

Squamae

niagnse, oblique ovatee purpureae, appendiculo hyalino basi


stricto

squamae fere

wqiiilato,

mediano

posticse

haud con-

longe ligulato apice oblique breviterque

acuminato. Pedunciilus ad 2 cm. longus, purpureus, crassus, apice paleis

anguste lanceolatis breviter barbatus. Carpocephala magna, centro parvo


leniter convexo, grosse papuloso, lobis
latissimis, crassis, simihter papulosis,

quam centrum multo longioribus,


cum involucro

umbellatim patulis

sequilongo cupuliformibus. Perianthia ovata, semiexserla hyalina, inter-

111

99

BULLETiN DE l'herbier boissier.

ma x me

diim purpurea; capsula rnfescens, operculo

magna} flavescentes, ad 162

incrassalo; Spora?

latissime alal;e, alis integris vel grosse

Elateres ad 250

asperis.

lobalis,

iji,

Fimbriaria.

[x

flavescentes,

bispiri,

spiris

validis.

Andrcecia magna disco bene derinito nigro-purpureo.


Hab. AustraUa, Victoria (Luchmann, Curran, Turner, Mc. Cann.) Swaii

River (Drummond. Miss Sewell)

Fimbriaria longebarbata

22.

Monoica,

quintuplo

fila

Hedwigia 1889,

Sl.

poslice valde convexa, lateribus sensim in alas

Stratum anticum in tergo

costse

liumile, cavernis

libera 2-3 cellulas longa, sub poro conferta.

magna

p. 156.

subplana. furcata vel ex apice innovata. Costa fronde

lata,

angustior,

validas abeuntibiis.
angustis,

(Kirk).

niargine posliceque purpurea, valida. Frons ad 2 cm.

viridis,

mm.

longa, 4

rosa,

New Zealand

et valde convexa,

Stomata nume-

6-cellulis 4-5-serialis formata.

Squamse

magnge, purpureae, appendiculo magno, rotundato, acuto vel

posticae

obtuso, grandicellulari, liyalino. Pednnculus ad 10

mm.

longus, purpureus,

apice longe-barbalus, paleis linearibus, hyalinis, obtuse costalus. Carpo-

cephala parva vertice convexa et

parum papulosa,

lobis

capituli centro

eequimagnis, profunde solutis,cuneatis, apice Iruncato-rolundatis, decurvopatulis, involucro

tenerrimo, duplo breviore. Perianthia oblique patula

oblonga, longe exserta (ad 70- Capsula tenerrima viridis. Sporae 90

{i

flavescentes, anguste alatae, alis inlegerrimis. Elateres concolores, 170

{jl

flavescentes. Andrcecia

furcis

bispiri,

dilute

postico,

magna, oblonga, valde convexa, purpurea,

Hab. Queensland (Amalie Dietrich,

23.

Fimbriaria Macounii

Syn.

in

Bowman,

vel

in

ramulo parvo

ostiolis brevibus.

Bailey).

St. n. sp.

F. tenella Pearson (non Nees) in Selwyn, Survey, 1890, p. 27.

Monoica, pusilla. Frons simplex, inlerdum ex apice innovata, 5


longa,

mm.

cavernis subamplis, antice inflatis,


oblusis

adscendentibus valde

biseriatis lormata.

mm.

angusle ligulata (rami 9 solum latiores), crassa;

lata,

fila

nulla; costa latissima, alis crassis

concava.

Stomata humillima, 6

cellulis

Epidermis haud incrassata. Squamae vix imbricatge,

purpureee, appendiculo hyalino, parvo, oblongo apice rotundato, inle-

gerrimo. Pedunculus 10
sublsevis nudusque.

mm.

longus, haud barbatus, pro planta crassus,

Carpocephala e centro hemisphaerico quadriloba,

lobislonge connatis, margine breviter solutis, fusco purpureis, attenuatis.

Involucra longe

segmenlis

fissis

fissa

margine repando-lobata. Perianthia longe

rostrata,

longe attenuatis. Capsula viridis, laxe cellulosa, operculo

112

maximo, quam
42

capsulse

dimidium majore, optime circumscisso,

unistratisformato. Sporde ol

{1,

latis,

100

franz stepham. species hepaticarum.

Fimbriaria.

sulphurese. Elateres 170

{jl,

jjl

cristis

cellulis

regulariter minuteque lobu-

Andrcecia pedunculo approxi-

trispiri.

mata, parva.

Hab. Insula Vancouver, Macoun (mense majo

mat.).

c. f.

Fimbriaria canelensis Spruce in Edinb.


Monoica, pallide-virens, tenera. Frons ad 25 mm.
24.

ex apice innovata, subplana

(planta

in

locis

XV,

bot. Soc.

longa, 7

p.

mm.

564.
lata,

minus humidis inventa

forsan minus flaccida minusque plana). Costa fronde quadruplo angustiore,

convexo-prominula,

alse

valde attenuatee; stratum anticum humile,

sub poro cavernis ampUs, reliquis parvis. Stomata magna, a 6

quinque

seriatis formata,

parum

elevata.

Squamae

cellulis

posticee parvse, rosese,

appendiculo ovato-oblongo, obtuso, cellulis magnis formato. Pedunculus


ad 10

mm.

longus,

maxime

apice

tenuis,

globosa,

adulta

centro

purpureis

barbatus, paleis

anguste linearibus, profunde acuteque costatus.

Carpocephala juniora
Involucra

quadriloba;

parvo hemisphserico

brevia, tenerrima, integra. Perianthia purpurea, longe exserta. Capstila

magno. Sporae fusco-brunnese 90

pallide rufescens, operculo

latim alatse, alse integerriincB. Elateres 340

[x,

bispiri,

{x,

reticu-

spiris laLis.

An-

drcecia in ramulis parvis posticis, minutis.

Hab. Andes quitenses (Spruce).

25.

Fimbriaria angolensis

St. n. sp.

Dioica, major, tenuis, viridis, postice hyalina.

mm.

lata,

Frons ad 2 cm. longa,

ex apice repetito innovata, antice plana, medio postico parum

incrassata, leniter convexa,

alis leniter

adscendentibus, plano-convexis.

Cos^a haudproducla, fronde quintuplo angustior, insectione bene definita


et elliptica,

quam stratum anticum

duplo

parum

Cellulae epidermidis tenerse.

Squamae

lunatse, appendiculo tenerrimo,

Pedunculus tenuis, ad 8

mm.

paleis linearibus purpureis.

altior.

Cavernae angustse,

filis

elevata, 6-ceIluIis biseriatis formata.

hberis nullis. Stomata parva,

roseee,

magno,

remotse, oblique oblongo-

ovato, hyalino, grandi-cellulari.

longus, apice dense breviterque barbatus,

Centrum

capituli

hemisphaericum,

cequimagnis, oblique patentibus, profunde solutis,

cum

lobis centro

involucro aequi-

longo campanulatis. Perianthia hyalina, oblongo ovata, ad V* exserta.


Reliqua desunt.

Hab. Angola Huilla Cataract (Newton).

BULL. HERB. BOiss., fevrler 1899.

113

^S

BULLETiN DE L^HERBiKu BoissiER.

101

Fimbriaria innovans

26.

1891,

(Aiislin)

Fimbriaria.

Conn. Acad.

Evans.

YJII.

p. 8.

Syn.

JMarchanlia innovans. Aiist. Torr, B, Cl. Y, p. 14.

ex apice innovala, ramis


leniter convexa, cosla
nuatis.

semper

floriferis

mm,

Frons ad 15

xMonoica, mediocris. llavo-virens.

posticis, antice plana,

haud producla. fronde

nulla. Stoniata

fila lil^era

quinque-seriatis angustis formata, poro

postice

Iriplo angustior, alis atte-

Stratum anticum quam cosla duplo humllius

cavernis amplis,

longa. 3 min. lala.

magna,

maximo

(in

medio

frondis),

alte convexa, 8-celIuIis

(36

>j,),

Cellulse epider-

midis valid. Eequaliler incrassatse. Squamae posticcc minutte, remotfe,


hyalinae, appendiculo oblongo,

mm,

ad 7

parum acuminato, purpureo, Pedunculus

longus, compressus, varie et humiliter costatus, apice paleis

filiformibus longis sparsim barbalus.

Carpocephala parva, centro alte

convexo, lobis centro eequimagnis, umbellatim patulis, teneris, grosse

margine decurvis. usque ad basin

papulosis,

liberis; involucra hreviora,

tenerrima, perianthia ilaque oblique pendula. ovata, hyalina ad


exserta. Capsula flavescens. operculo
rufse,

90

maxime

incrassato.

^, alis angustis, crenato-lobulalse, Elateres

spiris duplicatis, ligulatis. Androecia in ramulis

fere
.

ramulum

216

{j.,

medium

Sporx

flavo-

flavescentes,

minutis magna, totum

tegentia.

Hab, Hawai (Baldwin, Bishop),

Fimbriaria vulcania

27.

Syn,

(Schfi"n.) St.

Hypenantron vulcanicum Schffn. Acad. Yindob., 1898, LXYII,

p. 155.

Dioica, major, robusta, viridis,

ad 20

mm,

longa, 5

mm,

lata,

margine posticeque atrorubens. Frons

antice plana, furcatim ramosa, rarius ex

apice innovata (e ventre continua Schiffner).

Squamx

ventrales atro-

rubentes, appendiculo ovato-oblongo, obtuso vel subacuto, integerrimo,

Pedunculus

gracilis,

ad 23

mm.

longus. sparsim paleaceus, apice paleis

rubris longe barbatus. Carpocephala alte hemisphaerica, dense papulosa,

Perianthia longe dependentia, conica. pallida, apice tubuloso. Androecia


ignola,

Hab, Java in monte Gunung Guntur 800


Ipse

28.

non

vidi.

Fimbriaria tenera

Mitt. FI.

Monoica, intense

viridis,

mm,

flaccida carnosa

lata,

(Schiffner),

Sine dubio bona species nova.

tenera,

subtus

Nov. Zel.

hyalina.

114

II,

p.

170,

Frons ad 15 mm, longa,

tamen. antice subplana, furcata et

franz stephani. species hepatigarum.

Fimbriaria.

ex apice innovata, rami postici rariores. Costa

plano convexa,

tior,

quam

humile,

alis

Stomata magna, parum convexa, 6

haud

fronde 3-plo angus-

attenuatis margine obtusis.

costa duplo humilius, laxe

antica tenerrima,

lata,

cavernosum,

102

Stratnm anticum

flla

hbera subnulla.

cellulis triseriatis formata.

incrassata,

Squamse

Epidermis

posticse tenerrimse, oblique

longe appendiculalae, appendiculo ubique 2-celIuIas

ovatee, hyalinse

lato,

mm.

purpureo, breviter acuminato, grandicellulari. Pedunculus ad 15

longus, subteres, humiliter costalus, labiis crassis rotundatis, ceterum

nudus, hyalinus, in setate plus fliinus purpurascens, apice breviter barbatus, paleis occultis anguste lanceolatis. Carpocephala juniora

viridia

conica lobis pedunculo appressis, in aetate brunneola, centro subplano

parum

papuloso, lobi

(radiis cuneatis,

4, cuneati,

subrecte patuli, usque ad

medium

soluti

bene conspicuis) valde papulosi, subplani apice truncato-

rotundati valdeque decurvi; involucra duplo breviora, tenera. Perianthia

subpendula, hyalina, brevissima, involucrum parum superantia,


lacinias soluta.

Sporae brunnese 63

sata.

270

[i,

facile in

Capsula maxima, dilute brunnea, vertice maxime incrasjjl,

reticulatim alatae, alis latis asperis. Elateres

tenues, bispiri, spiris laxe tortis, validis.

Andrwcia pedunculo

approximata, ostiohs hyalinis.


Hab.

New Zealand

Tasmania

Fimbriaria

29.
p.

(Colenso, Knight, Petrie, Kirk, Helms, Cheeseman),

teste Mitten.

dissoluta

in

St.

Engler,

Ostafrica

V,

62.

Monoica, major, dilute

ad 3 cm. longa,

cm.

viridis,

lata,

interdum omnino purpurascens. Frons

furcala,

raihis

mascuhs

apice ssepe vegetativis multiramosa, crassa,

abrupte acuta, postice plano-convexa vel

alis

posticis numerosis,

margiue

antice subplana,

decurvis concava,

alae crassse,

spongiosse, costa minima, vix prominula, froade octuplo angustior, paucas


cellulas alta; stratum

anticum itaque totam frondem occupans, cavernis

magnis antice bullatim prominulis formatum. Stomata magna, 6


sexseriatis conflata;

squamde

pos^zca^ purpurese, late oblique ovatse,

diculo solitario aequilongo late lineari acuto,


lus vix 2

margine angulato. Peduncu-

medium

centro capituli sequimagnis, validis decurvis, involucro sequilongo.

Perianthia late ovata, hyalina, acuta, ad


lina,

appen-

cm. longus, crassus, ubique nudus, purpureus subteres. Carpo-

cephala magna, hemisphserica, alte grosseque papulosa, lobls ad


solutis,

cellulis

valida.

Sporae fulvse 72

pi,

anguste

medium
alatse.

exserta. Capsula hya-

Elateres 300

ji

pallide

flavescentes, bispiri, angusti, ubique sequilati, seepe ramosi, spiris latis,

115

FmbHaria.

BULLETiN DE l'hrrbier boissier.

103
laxe

lorlis.

Andrwcia semper

in ramis parvis posticis, parva,

osliolis

longis purpureis.

Hab. Kilimandscharo (Yolkens).

30.

Fimbriaria parvipora

St. n. sp.

Monoica, parva, fusco-viridis, postice subalra. Fj^ons ad 7

mm.

lata,

mm.

longa,

valdecanaliculata, simplex vel ex apice innovata, costa plano-

convexa, latissima, fronde duplo solum angustior,

alis

valde attenuatis;

stratum anticum in medio frondis humillimum, cavernis angustis paucilamellosis, subvacuis,


ficialibus formata, vix

lila

posticse parvee, atropurpurese,

basi

haud

vel

minime

Stomata parva, 6

libera nulla.

cellulis super-

prominula. Cellulae epidermidis tenerae. Squamde

magno appendiculo

conslriclo.

e lata basi acuniinato,

Pedunculus pro planta longus (10 mm.)

apice paucis paleis hirtus, purpureus, triquetrus. Carpocephala hemisphaerica,

stomatis

elongatos ad

parvis papulosa, lobis

mediHm

centro sequilongis ob radios

connatis, abrupte oblique patulis, anlice inflatis,

tenerrimis, apice decurvis, crenato-lobulatis. Perianthia oblongo-ovata,

ad V exserta. Capsulaf Sporae flavescentes 70


angustis, Elateres concolores, 360

bispiri,

\^

{i,

aUs repando-lobulatis,

attenuati,

spiris in

medio

confertim, versus apicem laxe tortis. Androecia in furcis frondis, parva,


ostioUs hyahnis brevissimis.

Hab. Kaschmir Liddar Yalley 13000

31.

Fimbriaria Wilmsii

Monoica, major, robusta,


rascens.

St.

viridis,

'

engl. (Duthie).

Hedwigia 1892,

Frons ad 4 cm. longa, 10 mm.

parum convexa,

costa

p.

122.

margine posticeque interdum purpulata,

parum prominente,

ex apice innovata, postice

lata,

triplo

tamen angustiore

quam frons. Stratum anticim humile (in medio frondis 3-plo humihus
quam costa) cavernis valde numerosis, angustissimis. Stomata magna,
parum convexa, 6 cellulis quinqueseriatis formata; cellulse epidermldis
valde et aequaliter incrassatse. Squamae posticse magnse, purpurese appen-

dicuUs (interdum geminatis) magnis oblongis vel lanceolatis acutis, margine angulatis. Pedunculus ex apice frondis ortus, crassus, ad 2 cm.
longus, subteres, labiis attenuatis, dupUcatis, alterne imbricatis, apice
paleis purpureislanceolatis breviter barbatus. CarpocepAa/a hemisphserica,
lobis attenuatis,

margine grosse

medium

cum

solutis,

lobatis,

plano convexis, decUvibus ad

involucro sequilongo, vaUdo integerrimoque lale

campanulatis. Perianthia obUquependula, ovato-oblonga, longius exserla,

hyaUna

vel purpurascentia. Capsula subhyaiina, tenera, operculo

116

magno.

Sporae luridse, 12o

mono-

104

franz stephani. spegies hepaticarum.

Fimbriaria.

^ crenulalim

alatse.

Elateres 170

{x,

ssepe ramosi,

vel bispiri, spiris validis. Androecia in ramulis parvis posticis.

Hab. Transvaal (Wilms, Maclea), Mozambique (Braga), Madagascar

Kumakala

(Baron.) (Causseque) Cap.

(Breulel).

Fimbriaria marginata

32.

Nees.

phys. Berol. 1820,

in Hor.

p. 44,

Monoica, pallide-virens, margine posticeque purpurea. Frons ad 15

mm.

longa, 4

mm.

ex apiceinnovata, antice subplana; cos^a fronde

lata, valida,

6-plo angustior, humilis insectione angusteelliplica, alaevalidee, margine

inlegerrimse. Stratum anticum in medio frondismagis altum

cavernis amphs,

fila

quam

costa,

hbera subnulla. Stomata minima, parum elevala,

cellulis biseriatis formata,

poro minimo. Squamds posticse parvse, pur-

purese, appendicuUs longis, geminalis, strictis alque lanceolatis acutisque.

mm.

Pedunculus brevis (3-4

longus) apice breviter

Carpocephali centrum

lanceolatis.

hemisphsericum

barbatus,

paleis

stomatis bullatim

prominulis, lobi breviores subhorizontaUter patuU, similiter alte papulosi,

cum

involucro

magno

obUque

late hiantes, periantliia itaque

patula, ad

Vs exserta, late ovata oblusa. Capsula tenera, dilute brunnea, operculo

magis

fusco, valde incrassato. Sporae

alis integerrimis.

ramis parvis

Elateres 170

}x

90 ^ fusco-brunneae, anguste

alatse,

flavescentes, monospiri. Androecia in

posticis, saepe repetito innovatis,

omnibus innovalionibus

masculis.

Hab. Africa australis. Albany (Drege), Capetown (Ecklon, Mc. Owen),

Caledon River (Rehmann), Deviispeak (Rehmann), Transvaal (Mc. Lea).

Fimbriaria Boryana

33.

Dioica, viridis,

ad 30

mm.

magna

longa et 6

et

mm.

Mont. Ann.

sc. nat.

1838, IX,

p. 41.

vaUda postice margineque purpurea. Frons


lata,

ex apice innovata, rarius furcata antice

subplana, postice valde convexa, costa fronde triplo angustior, haud vel

parum

producta, alse crassae, sensim attenuatse. Stratim anticum costae

sequialtum (in medio

fila

hbera subnulla.

Cellulse epidermidis tenerse, trigonis parvis incrassatse.

Stomata magna,

parum convexa

7- vel

frondis), cavernis angustis;

cellulis, 6-seriglis

eedificata.

parvse, oblique ovatse, appendiculo longissimo

Squamae

(quam squama

posticse

ssepe duplo

longiore) lanceolato, basi vix constricto, apice acuminato acuto, intense

sanguineo. Pedunculus ad 4 cm. longus, validus purpureus, subteres et

parum
cephali

costatus, apice paleis purpureis longo barbatus.

parvum convexum,

lobi

centro longiores

117

Centrum carpo-

oblique paluli

cum

Fimbriaria

BULLETiN DK l'herbier boissier.

lOo

involucro a3qiiilongo bene campanulali. Perianihia purpurascentia, oblongo-ovata, ad 7 exserta. Capsula rufescens. Sporie 100
alis latis
lorlis,

repandis. Elateres 270

filiforniibus.

[x

Andrmcia

{x,

flavescentes

dilute flavescentes. bispiri, spiris laxe

dorso frondis aggregata,

in

siope 3-vel

plura consecutiva.

Mascarenae Insulae (Bory de

Hab.

Boivin, de

34.

Rodriguez,

Yincent,

S.

Ricliard,

l'Isle).

Fimbriaria Khasiana

(Griff.) Mitt.

Hep. Ind.

or., p.

126, in

Linn. Soc. Y.

Syn. Octoskepos Khasianus.

GriflF.

Not. tab. 69 D,

fig. II.

Monoica, minor, tenera, pallide virens. Frons ad 15


lata,

parum

mm.

longa, 3

canaliculata in fronde adulla postice purpurea, in

mm.

novellis

hyalina, costa minima, postice valde producta, in sectione hemisphcerica,


alis

tamen tenerrimis, laxissime cavernosis; stratum anticum ceterum

totam fere frondem occupans,

filis

liberis nullis.

Stomata magna. parum

convexa, 6 cellulis triseriatis formata. Squamas parvse purpuroce, appendiculo anguste lanceolato breviter acuminato integerrimo.

Peduncuhis

ad 10 cm. longus, nudus, subteres. Carpocephala pro planta maxima,


centro minimo, convexo, stomatis longissime utriculatis quasi hirto, lobi

margine stomatis longe productis longe

similiter sed sparsius utriculati,

angusteque inciso

lobali,

ceterum umbellatim expansi, involucra humilia,

tenera. Perianthia parva, ovata, hyalina; Capsula tenera superne dilute

rufescens, basi hyalina, operculo


ales).

Sporae 90

[x,

humiliter

pedunculo approximata,

magno

valde incrassato (parietes radi-

Elateres 102

cristatse.

]x

bispiri.

Androecia

ostiolis hyalinis, longis.

Hab. Himalaya (Hooker et Thomson).


Die Beschreibung
geferligt, da Griffith

ist

nach

dem

Hoockers'schen Original n^ 1677

keine Pflanzen dieser Art nach Europa gelangen

liess.

35.

Fimbriaria Bachmannii

St.

Hedwigia, 1894,

Dioica, nujor, robusta, pallide virens, subtus hyalina.

longa, 5

mm.

lata, ligulata,

p. 7.

Frons ad 3 cm.

ex apice vel e latere costse innovata, anlice

plana, postice leniler convexa, costa haud producta, fronde plus triplo

angustior, alde validse,

parum

acuminatse, ipso margine abrupte aculse;

stratum anticum in tergo costce humile. duplo humilius


cavernis angustis,

filis

liberis subnuUis.

quam

costa,

Stomata parva, parum convexa,

8 ceHulis parvis biseriatis formata. CelMae epidermidis tenerse; squamae

118

106

franz stephani. spegies hepaticarum.

Fimbriaria.

posticae remotse, purparese, triangulares, acutse, pro

more tamen appen-

diculatse, appendiculo hyalino tenerrimo oblongo vel lanceolato acuto,

parum breviore quam squama. Pedunculus 10 mm.


compressus vel subteres, parum costatus, apice dense bar-

basique constricto,
longus, tenuis,

batus, paleis longioribus hyalinis, anguste lineanhus. Carpocephala

hemi-

sphserica alte angusteque papulosa, profunde quadriloba, lobis centrocapituli

sequimagnis, valde decurvis, margine

tibus grosse

lobulatis,

cum

magnis

stomatis prominen-

involucro aequilongo breviter campanulatis.

Perianthia hyalina, ovato-conica, obtusa, ad

V-2

exserta, pendula; capsula

flavescens, tenerrima operculo valde incrassato. Sjjora? 90

integerrimis, asperulis, flavescentes. Elateres breves, 136

alis

[j.,

angustis

concolores,

Androecia in planla propria termi-

bispiri, sequilati, obtnsi, spiris validis.

nalia,

!i,

magna, oblonga valde convexa.

magnis purpureis.

ostiolis

Hab. Transvaal (Bachmann) (Mc. Lea).

36.

Fimbriaria violacea

Monoica, minor, pallide

mm.

ex apice innovata, 2
angustis costam

parum

coslse sequialtum,
gatis.

Austin. Torr. Bot.

viridis. postice hyalina.


lata,

crassa,

costa

Cl. III, p. 17,

Frons ad 2 cm. longa.

latissima,

convexa,

superantibus subhyalinis; stratum antictim

anguste cavernosum,

fllis

haud

medio

usque ad epidermidem elon-

Stomata magna, valde convexa, poro a 6

seriatis circumdato; cell. epidermidis

alis

cellulis anguslis quadri-

incrassatee.

Squamae

postica?

fusco-purpureae, imbricatee, appendiculo singulo elongato, anguste lanceolato.

Capitula in ramulo postico terminalia, breviter pedunculata, pedun-

culo crasso, subtereti,

humihler

costato, basi purpureo,

superne expalles-

cente, paucis paleis hirto, apice barbalo, paleis hyalinis sublinearibus.

Carpocephala purpureo maculata. e centro majore alterotundato crassoque


longe quadriloba, lobis ad

duplo longioribus.
obconica, ad

medium

discretis,

oblique decurvis, capitulo

Involucra itaque lale tubulosa.

medium immersa,
rufae,

^i,

ovato-

hyalina (secundum Auct. violacea) capsula

subhyalina, apice incrassata (parietes radiales).

Sporas magnse, 102

Perianthia

lobatim

Operculum haud

cristalse, cristis

vidi.

tenerrimis asperis.

Elateres 270 ^, flavescentes, bispiri, spiris angustis, laxe tortis. Androecia


in ramulis lateralibus minutis.

Hab. California (Jepson, Bolander, Coulter, Howe).

Austin beschreibt diese Pflanze

Eindruck erhalt

man

auch,

als recept.

wenn man

in Betraclit zieht; dass die Perianthien

hyalin sind

und nicht

violett,

haile ich

119

subconoidea tragend diesen


;

die schief abstehenden lobuli mit

an den Jepson'schen Pflanzen


fiir

kein wichtiges Unterschei-

BULLETiN DK l'herbier BOissiER.

107

Finibriaria.

dem mehr oder weniger belichteten Standort


mehr oder weniger roth aiisfallen und

dungszeichen. da je nach

die Farben der Marchanliaceen

an ein und derselben

erheblich variiren kr>nnen.

.\rt

Im Uebrigen

ist

die

Diagnose Auslins zu einer sicheren Bestimmung zu unvollslandig und


ich habe die Beschreibung, da Originalpflanzen nicht zu erhalten waren,

dem

nach

Jepson'schen Exemplar gefertigt, das wohl

Howe bestimmt

hat.

37.

Fimbriaria pilosa

(Wahl.) Taylor Linn. Soc. XYII.

p.

386.

Syn. Marclnnitia pilosa Wahlbg. Flora lapponica 1810, p. 399. F. nana

Ldbg. Syn. Hepat. Europ.,


Monoica. parva, pallide

p.

110

viridis.

(f).

Frons simplex vel ex apice innovata,

antice subplana, crassa. mai'ginibus breviter acuminalis acutis. leniter

adscendentibus. triplo lalior

plano convexa

quam

cavernis altis (triplo altioribus

magna. convexa. 6
parietibus

quam

validis.

costatus

costa), fila

ad 3 cm.

oblique

Epidermis haud incrassata,

stricto.

reducli,

Carpocephala parva, centro

parum majusprominente. humiliter papuloso.

longus,

profunde

purpureus,

haud barbatus. Lobi bre\issimi, cum

membranaceum

Iibera nulla. Stoniata

Squanise magnae, imbricala?. purpurea\ appendiculo

hemispha?rico. ipso vertice

Pedunculus

Costa latissima, humilis, postice

cellulis triseriatis formata.

longo sed breviter acuminato,

lineari.

soluti.

alta.

sensim attenuata. Stratuni anticim laxe cavernosum,

irregulariterque

involucro fere ad

annullum

ob radios elongatos ad posticum incurvos haud

extrorsum nutantes, lamina involucri inlerdum

fissa;

perianthia dein oblique patula, ovato-oblonga, longe exserla, laciniis longe


acuminatis. Capsula lenera, flavo-rufescens; operculum

defmitum. validum.

cellulis altis

magnum, bene

brunneis. valde incrassatis formatum.

profunde lobato-alatse pallide flavescentes. Elateres 290 ^


quadrispiri, spiris angustis, arcte tortis. Androecia ad basin pedunculi

Sporse 72
tri-

x,

parva purpurea.

Hab. Germmia, Sudeten. Helvetia (Schleicher), Suecia (Arnell), Groenlandia (Yahl, Yanhceffen). Japonia (Faurie), Fennia, Lapponia (Lindberg),
Sibiria (Arnell), Norvegia (Kaalaas),

Am.

sept.

Yancouver Island (Macoun),

California (Coville). Washington Terr. (Biandegee).

Die letztgenannten drei Standorte

fiihrt

Underwood

an.

Washington

denn bei derStadt diesesNamens wird


Pflanze wohl schwerlich vorkommen; es ist einealpine und arctische

soll

die
Art.

wohl Wash.

Territ. heissen?,

und Californien

ist

deshalb auch zweifelhaft.

120

franz stepham. spegies hepatigarum.

Fimbriaria.

Fimbriaria vesiculosa

38.

108

Austin. Acad. Phila. 1869.

Monoica, mediocris, pallide virens, in sicco flavescens,

Frons ad 15

mm.

mm.

maxime

crassa.

lata,

repetito breviterque furcata, apice

saepe 4-6 ramulos nascentes gerens,

ante apicem itaque latissima oh

longa, 3

ramulos nondum separatos, antice valde concava, postice leniter convexa.


ubique fere

sequicrassa,

alis

parum

attenuatis;

costa latissima, frondi

fere aequilata, in ahs attenuatim excurrens. Stratum anticum costae sequi-

altum, cavernis antice convexo-prominuUs, amplis, prismalicis,

parvis

circumdato.

Squamae magnee,
constrictEe.

fila

parum convexa, poro magno 6

nulla; stomata parva, numerosa,

Epidermidis

Eequaliter

cellulse

vahdce.

longe acuminalee, nusquam

roseee, oblique triangulares,

Pedunculm ad 10 mm.

incrassatee,

libera

cellulis

longus, vahdus, in sectione compresso

elhpticus, apice paleis hyahnis longe fihformibus sparsim barbatus. Car-

pocephala centro hemisphaerica,

lobis

quam centrum duplo

brevioribus

obhque paluhs cum involucro sequilongo cupulatis usque ad basin hberis.


Perianthia ovata, distincteacuminata, lacinus longe cuspidatis, hyahna ad

7s exserta. Capsula medio infero celluhs elongatis, supero magnis cellulis


incrassatis formata,

hyalina.

Elateres subhyalina 180

jj.,

Sporie o4

flavescentes, anguste alatse.

^.

spirisduplicatisfiliformibus. Androecia pedun-

culo approximata. Anlheridia longe seriata

totum ramulum fere

percui--

rentia.

Hab. Patria? North Paciflc Exp. (Piodgers).

Eine ausgezeichnete Art, welche an ihrer dicken, schwammigen Frons


leicht

wieder zu erkennen sein wird.

Fimbriaria californica Hampe

39.

in Austin.

Hep.

Bo]-.

Am..

p. 135.

Monoica,major, robusta, fusco-viridis, margineposticeque purpurascens.

Frons simplex

vel ex apice innovata, ad 2 cm. longa, 12

mm.

antice subplana, costa late convexa, fronde duplo anguslior,


alas attenuata, humilis; alae tenues, crispato-plicatulae.
sat altum^ cavernis angustis;
cellulis triseriatis

incrassatse.

lata, crassa,

sensim in

Stratum anticum

stomata magna, hyalina, valde concava,

formata, poro amplo, Cellulae epidermidis sequaliter

Squamae

posticee purpurese,

magnae, semilunatae, appendiculis

(2 vel 3) brevibus, basi valde consLrictis, lanceotatis, hyalinis. Capitula


dilute viridia,

longe pedunculata, pedunculo ad 2^'2

cra.

longo. valido.

superne stramineo, basi flavo-rufescens, nudo. apice barbato, paleis


longissimis, hyalinis, linearibus vel lanceolatis, e cellulis elongatis sedificatis.

Carpocephala centro hemisphserico, ad

BULL. HERB. Boiss., fevriei' 1899.

121

medium

quadriloba. lobis

o6

lOy

BULLEiiN DK i/HbiHBiER BoissiKK.

Fimbnaria.

oblique patenlibus, magnis apice inciso bilobis. Involucra ilaque oplime


bilabiala, labiis rotundatis integerrimis. Perianthia hyalina, ovato-conicii.

.semiexserta, ore breviter tubuloso. Calyptra tenerrima, cellulis

(oO

i20

[t)

magnis

formata. Capsula tenera, dilute brunnea, cellulis Irigone

incrassatis.

Operculum haud

tatee crislis

asperrimis. Elateres 200

Sporse 120

vidi.

jx,

fulvae, late lobatim-cris-

ij,

mono-

vel bispiri. Andrcecia in

ramulis posticis minuta.


Hab. California (Howe, Bolander, Bauer, Bigelow).

Fimbriaria echinella

40.

Monoica, minor,

mm.

viridis,

concava,

lata.

ramis posticis

mm.

purpureo marginata. Frons ad 15

longa.

adscendentibus, attenualis, ex apice innovata.

alis

floriferis

G. Hepat. Mex., p. 271.

valde numerosis.

Costa angustissima,

fronde

multoties angustior, postice leniter convexa et vix producta. Stratum

anticum humile, cavernis solum sub poro amplioribus, reliquis minutis;


fila

brevissima, ssepe ad

unam

cellulam reducta. Stomata parva, 6 cellulis

triseriatis praerupte superpositis formata. Cellulee epidermidis sequaliter

incrassatae, validae.

Squamse parvae purpureae; appendiculis disco squama

aequilongis, angusle

lanceolatis. integerrimis.

mm.

Pedunculus ad 7

longuS; teres, paucis paleis hyalinis, linearibus obsitus, apice similiter el

sparsim barbatus. Carpocephala, hemisphserica, stomatis

maxime

utricu-

cum

latim elongatis quasi spinosa, lobi capitulo aequilongi. oblique patuli,

involucro campanulati, antice similiter sed sparsim utriculati, margine


stomatis grosse lobati, Capsula hyalina, tenerrima. Operculum parvum

bistratum hyalinum. parietibus radialibus maximetrabeculatimincrassatis.


Elateres 200

63

{i

dilute flavescentes,

bispiri

spiris

angustis.

Sporae rufse.

lobato cristatae. Androecia in ramulo parvo postico,

[j,,

Hab. Am.

sept.

Arkansas

(leg. Tr6cul),

Mexico

(Fr. Miiller),

Texas

(Wright, teste Underwood).

41.

Fimbriaria abyssinica

Monoica,

15

mm.

viridis, postice

longa, 3

mm.

G. Syn. Hep., p. 569.

purpurea, robusta, crassa,

lata, linearis,

gracilis. Fro7is ad

ex apice innovata, antice subplana.

postice valde convexa, costa fronde subtriplo angustior, haud producta,


alis crassis,

cum

in

sensim attenuatis, margine acutis integerrimis. Stratum

medio frondis

costaj aequialtum, cavernis angustis,

anti-

sub poro

filis

longis confertis. Stomata magna. 8-ceIIuIis quadriseriatis formata. Cellula;


epid&7^midis validissimse.

longo

stricto,

Squamae

lanceolato

posticae late lunatae, appendiculo aequi-

longeque acuminato,
122

basi

haud

constricto.

Fimbriaria.

franz stephani. species hepatigarum.

Pedunculus ad 10

mm.

linearibus, apice

magis numerosis. Carpocephala

110

longus purpureus, ubique longe paleaceus, paleis

centro hemisphaerico grosse papuloso,


capituli aequilongis, papulosis,

cum

lobis

pro

planta

magna,

obhque decurvis centro

involucro aequilongo et vahdo late

campanulatis, profunde solutis. Perianthia late ovata, apice in(lato-obtusata, hyalina, vix

ad

medium

valde incrassato. Sporae 90

ISO

{1,

exserta. Capsiila vaUda, flavescens operculo


{a,

ahs angustis, integris, asperis. Elateres

flavescentes. bispiri, spiris angustis; Androecia (in planta propria

ex apice ramulo femineo innovata) in medio frondis irregulariter aggregata, ostiolis brevissimis, crassis, purpureis.

Hab. Abyssinia (Kotschy, Schimper).

(A

siiivre.)

Extrait du Bulletin de l'Herbier Boissier

Tome

VII.

No

Mars 1899.

3.

SPECIES HEPATICARUM
AUCTORE

Franz STEPHAiVI

(Suite.)

Fimbriaria sanguinea

42.

Monoica, minor, anlice


lo

mm.

longa,

mm.

L. L. in Leliin.

viridis, postice

lata,

ubique

feminei minimi e lalere coslae

linearis,

orti),

Pug. IV,

p. 5.

alrosanguinea, gracilis. Frons ad

ex apice innovala

(rami

subplana, costa fronde quadruplo

angustior, leniter convexa, alis validis laxe cavernosis, stratum anticuni,


jn tergo costse, huniile, anguste

cavernosum,

fila

libera ad cellulas conico-

prominulas reducla. Stomata magna, valde convexa,


seriatis

cellulis

quinque

formata; epidermidis cellulae tenerse. Squamae posticae lunatae,

longissime appendiculatse, appendiculis geminalis, approximatis, linearibus, apice

subulatis, grosse cellulosis.

longus, stramineus, perfecte

Leres,

Pedunculus brevis, ad 5

mm.

ubique (prsesertim in apice) paleis

linearibus hyalinis hirliis. Carpocephala parva^hemispheerica, lobis centro

capituU sequimagnis.decurvis.involucro sequilongo. Perianthia oblonga,ad

7s exserla. Andrcecia semper in fronde primaria dorsalia, disciformia


osliolis

purpureis numerosis. Rehqua desunt.

Hab. Nepal (Wallich); Simia

43.

(Griffith).

Fimbriaria multiflora

St. n. sp.

Monoica, pallide virens, mediocris, valida. Frons ad 10

mm.

lata,

plantse aggregatis, anlice

ducta,

mm.

longa,

ex apice innovata, ramis femineis posticis versus apicem

angustissima

parum concava,

fronde

triplo

postice convexa, costa

angustior,

124

alis

parum

haud pro-

attenuatis,

Stratmn anticum in medio frondis

crassis.

amplis,

199

franz stephani. species hepatigarum.

Fimbriaria.

liberis

filis

numerosis. Stomata magna, leviter convexa, 8

5 seriatis formata. Epidermidis


appendiculatse,

costae aequialtum, cavernis

cellulse teneree.

appendiculo anguste lanceolalo, 2 cellulas

setaceo. Pedunciilus ad 10

mm.

cellulis

Sqiiamse parvse, longe


lalo, apice

longus subteresetparumcoslatus, ubique

Carpocephala vertice

paleis filiformibus hyalinis hirtus apice barbatus.

plano-convexa, profunde quadriloba, centro parvo papuloso, lobis umbellatim patulis, centro multo majoribus, usque ad basin liberis,

cum

invo-

hicro sequilongo campanulatis. Perianthia ad V exserta, ovata, obtusa,

apice

Capsnla

purpurascentia.

ssepe

magno, valde
Elateres 170

ji,

tenerrima,

flavescens,

incrassalo. Sporae sulphureae

54 ^

alis

operculo

angustis integerrimis.

flavescentes, monospiri spiris flliformibus. Androecia in

apice frondis, rotunda.

Hab. N. W. Himalaya (Duthie, Gamble).

Fimbriaria elegans

44.

Sprengel. Syst, Yeg. IV,

Monoica, mediocris vel parva,


Fro?is ad 15

mm.

semper

rainutis

longa et 3

mm.

ex apice innovata, ramis

posticis, antice subplana, poslice late

attenuatis, costa parva,fronde

convexa,

Stomata parum convexa, magna, 6

filiferae.

floriferis
alis

valde

4pIo angustior, postice haud producta,

strato antico duplo crassior, cavernae angustse.

alta et

235.

margine posticeque purpurea.

viridis,
lata,

p.

sat

sub poro longe

cellulis 4-5 seriatis formata.

Cellulce.

epipermidis tenercC. Squamde posticae purpurese, margine cellulis

clavatis

numerosis

obsitse,

appendiculo longo filiformi (ubique 2 cellulas

lato) apice acuto. Pedunciilus

hemisphsericum parvum,
ribus,

cum

mm.

ad 15

linearibus hyahnis longe barbatus.

longus subteres, apice paleis

Centrum carpocephali

lobis decurvis

profunde

alte

papulosum,

solutis, centro longio-

involucro tenerrimo longe campanulatis. Perianthia oblongo-

ovata, fere ad 7 exserta, hyalina.

Capsula rufescens, operculo valde

incrassato trigonis magnjs,. Sporae 100

[i

gerrimis, asperis. Elateres brunnei 230

{i,

rufo-brunnese

alis

angustis inte-

bispiri. Spiris validis.

Androecia

rainima, in ramulo parvo postico.

Hab.

S^^o

Mexico
Soll

^
p.

(F.

Bomingo (Eggers), Cuba (Wright), Costarica (Wendland),


Miiller),

Andes Quitenses (Spruce), California (Brandegee).

nach Underwood auch in Siidamerica und Europa vorkomraen.

45.

Fimbriaria cubensis Lehm.

in

Ramon,

489.

Syn.

F. elegans var.

y-

cubensis Syn. Hep., p. 565,

125

Hist.

Cuba. IX,

Fimbriaria.

BULLETiN DK l'iierbikr boissier.

^OO
Monoica,

interdum

angusta, viridis, poslice hyalina. Frons ad 12

iiiinor,

mm.

longa, 3

mm.

margine subinlegerrima, ex apice innovata, rami cT

lala;

subplana, postice

postici, antice

parum convexa,

longe atte-

alis

nuatis; costa parva, fronde 5 plo angustior, strato anticosequicrassa, postice

convexo-prominula.

Cavmi^

angustas, sub poro breviter

filiferae.

Cellulae

epidermidis tenera\ Stomata magna, parum convexa, 6 cellulis 5 seriatis


lormata. Squavue posticse parva^, purpurere, appendiculo (seepe geminato)

longissimo, anguste lanceolato apice setaceo. Pedtmculus tenuis, 10

mm.

longus, apice paleis longiusculis linearibus hyalinis barbatus, compressus.

Cenlrum carpocephali parvum hemisphsericum


gioribus, alte papulosis, decurvo-patuhs

cum

alte

papulosum,

lobis lon-

involucro ajquilongo

cami);).-

nulatis. Perianthia oblonga, fere ad V^ exserta, hyalina, oblique palula;

capsiila rufa. 5ji)ora?

180
in

jt,

90

[x,

fusco-rufse, alis anguste alte papillatis. Elateres

dilute brunnei bispiri, spiris validis. Andrcecia vel terminalia vel

ramulo postico

laterali.

magna, valde convexa. subnigra,

ostiolis bre-

vibus.

Hab. Cuba (Otto jun, Wright, Underwood).

Proxima F.
diculo

eleganti, quae differt

squamarum anguste

ramis

lineari,

sporis et elateribus mullo majoribus. F.

minus longe papuloso, pedunculo


spinam magnam basalem

46.

mm.

lata,

semper

posticis,

appen-

cell.

lato,

Wrightii differt capitulo multo

crasso

et

squamarum appendiculo

gerente.

Fimbriaria Bolanderi

Monoica, minor,

floriferis

usque ad apicem fere 2

viridis, postice

Austin, Ac. Phila, 1869, p. 230.

mm.

purpurea. Frons linearis, 15

longa

ex apice innovata, antice late canaliculata, ventre valde con-

vexa, costa fronde plus duplo angustior alis adscendentibus, crassis, attenuatis.

Stratum anticum

angustis,

fila

(in

libera subnulla.

quadriseriatis formata, poro

Squamae

medio

frondis) costae aequialtum, cavernis

Stomata

magno.

magm, parum

convexa, 8 cellulis

Cellulae epidermidis

haud

incrassata;.

posticae purpureai, imbricatae, late lunatae, appendiculo filiformi,

inferne 2 cellulas

lato,

apice longe setaceo. Pedunculus in ramulo parvo

poslico purpureus, tenuis, in sectione

ovalis,

humihler costatus, apice

longe barbalus, paleis purpureis linearibus pendulis. Carpocephala parva,


hemisphcerica.stomalis parvis papulosa,
sublongiores, ore

lobi

oblique paluli, centro capituli

angustato basique leniter constricta,

cum

involucro

inflato-tubulosa. Perianthia oblongo-ovata, ad 7 exserta, lenerrima, hya-

hnai.Capsula flavo-virens, tenerrima, operculo magnis trigonis incrassalo.


Sporse sulphureae 72

jj.,

alis

angustis remote crenulatis. Elateres 180

126

]j.

franz stephani. species hepaticarum.

Fimbriaria.

ubique

20i

Andrcecia in ramulis parvis posticis

sequilati bispiri, spiris validis.

minuta purpurea.
Hab. California (Bolander, Howe).

-^ 47.

Fimbriaria Stahlii

Monoica? Minor, tenera,

St. n. sp.

viridis.

Frons ad 2 cm. longa, 2

mm.

lata, in

planta feminea duplo latior, antice subplana, alis tenerrimis; costa an-

quadruplo angustior) bene producta et valde convexa,

gusta

(fronde

stralo

antico sequialta; stratum

hypoporum angustissime cavernosum,

cavernarum superflcies omnino fere stomatis occupata. Stomata valde


convexa, fere bullata, 6 cellulis 4-5 seriatis praerupte
mata. Epidermidis

cell.

haud

Squamae

incrassatse.

superpositis for-

posticae

magnse, appen-

diculo singulo longe lineari. Pedunculiis carpocephali ad 7

mm.

longus,

pro planta crassus, nudus, fuscus, corapressus. Carpocephala globosa (perfecta

haud

vidi),

stomatis

Lobis umbellatim

patulis,

numerosissimis alte papilliformibus obsita.


tenerrimis, venosis,

cum

involucro breviter

campanulalis ;j9maMi/wa oblongo-ovata, hyalina, involucro 3pIo longiora,

longe exserla. Capsula dilute brunnea, operculo parvo. Elateres 190


bispiri, fusci, aequilati (12 ^). Sporae

85

(i,

jj.,

subnigrae, humiliter cristatse,

crenulatis. Androecia in ramulis angustis longe seriata, ostiolis

cristis

hyalinis longis.

Hab. Guatemala (BernouIIi), Mexico (Stahl, Bourgeau).

48.

Fimbriaria lateralis Howe.

Monoica, minor,

ad 15

mm.

longa, 4

costa angusta
attenualis;

viridis,

mm.

lata,

XXV,

p. 189.

stratum anticum

crassa,

ex apice innovata, profunde canaliculala;

subconico-convexa,

brevissima 3 cellulas

Torr. Bot. CI.

margine posliceque purpurea. Frons

alae

crassae,

sat altum,

alta, conferta.

marginibus tamen valde

anguste cavernosum,

fila

Stomata parum convexa, 6

quadriseriatis formata. Epidermidis cellulae validae.

libera
cellulis

Squamae purpureae,

imbricatae, appendiculo lanceolato longe acuminalo, apice subulato. Carpocejo^aZa

numerosa, semper in ramulis parvis

hyahnus, ad 15

mm.

posticis;

pedunculus sub-

longus ubique paleaceus, paleis linearibus hyalinis,

apice longissimis, celerum subteres. Carpocephala parva, vix 2

mm.

lata,

e centro parvo convexo quadrilobata, lobis profunde discretis, plano-convexis,

ob cavernas perlucentes

centro aequilongis; involucra

margines loborum
rufa,

striolatis

parum

margineque

crenatis, capituli

breviora, tenerrima, longe intra

orta. Perianthia ovata, semiexserta, hyalina.

cellularum parietes ubique vahdae, versus apicem

BULL. HERB. Boiss., fevrler 1899.

127

Capsula

maxime

aequai4

BULLETiN

20:2

Sporae rufa^ 72

lilerque incrassalae. Operciilum?

Elateres

180

concolores.

[x.

FimbriaHa.

l'herbier boissiek.

i>K

ujjique

aiis

^.

bispiri,

aequilati.

subinlegerrimis.
spiris

anguslis.

Andrcecia in ramulo parvo poslico.

Hab. Mexico (Rose) (SchanYier).

49.

Fimbriaria linearis

Dioica, minor.
gracilis, valida.

]allide

St. in

virens, in

Engler. Bot. Jahrb. XX.

cCtate

p.

302.

flavescens, poslice purpurea.

Frons ad 15 mm. longa, innovationis repetitione persaepe

Iriplo longior, 2

mm.

sub flore 9 solum ampliata, lobis

lata, linearis,

majoribus obcordala,nusquam furcata,ex apice vel e latere costee ramosa,


anlice leniter canaliculala, postice subcarinatim-convexa, costa valde con-

fronde quadruplo angustior,

vexa,

Stratum anticum
soriis valde

attenuattC validce integerrima'.

alae

in lergo costse humile, caverna? angustae. lamellis acces-

numerosis. confertis,

parum convexa, 6

libera subnulla.

fila

cellulis bi-vel triseriatis

validse, trigonis nullis.

Squam^e

poslicae

Stomata sparsa,

formata; cellulse epidermidis

purpurea% oblique

ovatse,

longe

appendiculata?, appendicula geminata, approximata. anguste lanceolata.


cellulis elongatis formata.

Pedunculus ad 10

mm.

longus. compressus.

irregulariter coslatus, apice longe paleaceus, paleis hyahnis. linearibus;

carpocephala parva,

hemispheerica, alte papulosa, lobis capituli centro

iequimagnis, profunde solutis, decurvis, papulosis. involucro tenero *qui-

longo; perianthia fusiformia, ad V^ exserta, hyalina. Capsula? Sporae

63

[1,

flavescentes anguste alatse. Eleateres 144

m ramulis magnis posticis,

ix,

concolores. Andraicia

apice ssepe vegetativis. parva. osliolis brevibus

purpureis.

Hab. Usambara

'

50.

Syn.

(Holst.),

Bourbon (Rodriguez).

Fimbriaria commutata
:

F. violacea Pearson,

St. n. sp.

non Austin,

in Selwyn, Survey, 1890, p. 7.

Monoica. minor. viridis margine posticeque purpurascens. Frons semper

ex apice innovala. ad 2 cm. longa, 4

mm.

antice ob alas oblique adscendentes,

ample

optime obconica,
excurrenlibus.

valde

producta.

lata,

ramis 9 late obcordatis.

canaliculata; costa angusta,

lateribus

in

alas

attenualas longe

Stratum anticum humillimum. subanguste cavernosum,

stomatis itaquenumerosis, magnis, bullatim prominentibus, poro 6 cellulis

prserupte quadriseriatis circumdato. Squamse posticse magnae, purpurese,


imbricatee, appendiculis geminatis, approxiraatis. brevibus. anguste linearibus, hyalinis. Carpocephala parva,
1

minus longe pedunculata. pedunculo

cm. longo ubique sparsim paleaceo. paleis subfiliformibus. hyalinis

128

franz stepham. species hepatigarum.

Fimbriaria.
apice magis

numerosis longioribus. Capikda e centro hemisphaerico

medium

parvo ad

203

quadriloba,

lobis

decurvo-patuUs, valde convexis, a

basi tenerrimis el laxissime cavernosis dilutebrunneis rotundato-truncatis.

laminam brevem tenerrimam

apice breviter incisis. Involucra ad

reducta.

lobis triplo bre viora. Per/a/ii/wa intense purpurea,persepe expallescentia,

basi hyalina, ovata, obtusa, semiexserta,

hyalina, basi tenera. superne

magnis

obhque

maximis brunneis

bistrato, celluUs internis

patula.

Capsula sub-

trigonis incrassata, operculo parvo


instructo. Sporse

68

flavo-

[i,

rufescentes, grosse lobatim alatse, alis tenerrimis facile destructis. Elateres

170

vermiculares

ji,

i.

e ubique sequilati valdeque flexuosi, saepe

ramosi, bispiri. spiris angustis laxe

approximata, antheridiis

Am.

Hab.

'

ol.

sept.

Fimbriaria Austini

mm.

lata,

Androecia pedunculo pUis minus

magnis purpureis.

Canada, Selkirk ms. (Macoun).

Dioica? paUide-viridis,

tortis.

seriatis, ostioUs

Und. Bot. Gaz, XX,

tenera,

mediocris.

p. 64.

Frons ad lo mm. longa.

ex apice vel e ventre innovata, antice subplana, postice

leniter convexa;

costa

fronde quintuplo angustior abrupte carinatini

producta et oplime obconica in sectione transversa,aUs lenerrimis


attenuatis. Stratuni

maxime

anticum in medio frondis duplo humilius quam

cavernis angustis sub poro dense breviterque fiUferis. Stomata

costa.

parum

convexa, 6 ceUuUs triseriatis formata. GeUulEe epidermidisiener?e. Squamap


posticse hyaUnse, tenerae,

obUque

ovatte appendiculo longissimo simpUci

anguste lanceolato medio supero fiUformi, purpureo.

10

mm.

parum

longus, validus, subteres et

paleis longis flliformibus

profunde

lobis

valde attenuatis, venosis, centro

oblongo-ovata

semiexserta

magna, disciformia

vel

Pedunculus ad
paleaceus,

apice

dense barbatus. Carpocephala malura centro

parvo convexo, grosse papuloso,


subpendulis,

costatus,

in

pendula.

solulis,

parum

longioribus.

patulis

Perianthia

Andrcecia in frondis facie antica

ramulis parvis posticis minuta

ad pauca

antheridia reducta. Reliqua desunt.

Hab. Cwfta (Wright).

c.

Gapitula distincte conica (haud alte umbonata).


52.

Fimbriaria MuUeri

Monoica,
ad 18

mm.

viridis,

G.

ms.

margine posticeque atropurpurea, mediocris. Frons

longa, 3

mm.

lata, linearis vel

129

oblonga, ex apice innovata,

204

BULLKTiN

ramis

floriferis utriusque

sexus

Fimbvinrin.

L'niiRBiKU BOJSsiER.

posticis, parvis, antice subplana. cosla

fronde 3 plo anguslior, sat convexa, sensim in alas attenuata, alx tenervenosge:

rimae,

stratum anticum humillimura, costa

anguste cavernosum,

lilis sul)

duplo

humiliiis.

poro longis confertis; stomatawvAgm. valde

convexa, 6 celluHs quinqueseriatis formata. Epidermis lenera.

appendiculum

poslicce, lunata3, iu

Squam^

ligulatum transeuntes.

late breviterque

Pedunculus 20 mni. longus. crassus et tenax, purpureus, apice paleis


brevibus hyalinus barbatus,

compressus

Carpocephala conica. obtusa, papulosa,

que

patulis inflatis,

late ovata, hyalina,

centro vix brevioribus. obli-

cum involucro sequilongo sublubulosis. Periauthia


medium exserta, oblique patula. Capsw/a rufescens,

ad

operculo trigonis magnis incrassato. Sporx 108


Elateres 180

jjl,

profundeque costatus.

varie

lobis

monospiri. Andrcecia

magna

latealatse, rufescentes.

ja,

elongata, valde cnnvexa.

ostiolis brevibus.

Hab. Australia Lindos Valley

53.

(F.

Fimbriaria australis

von

Miiller).

Taylor.

J.

of B. 1844, p. o73.

Monoica, major, fusco-viridis, postice marginibusque purpurea. Frous

ad 3 cm. longa, 5

mm.

crassa, antice plana,

producta,

triplo

lata,

interdum

marginibus

angustior

furcata, pro

more ex

apice innovata,

validis integerrimis; costa convexa.

quam stratum

anticum,

sensim

in

bene
alas

attenuata; stratum anticum costae sequialtum. Siomaia magna, hyalina,

valde convexa, poro amplo 6 cellulis bi-vel triseriatis circumdato,


epidermidis trigonis magnis incrassatse;
imbricatse, semilunatse,

squamae

purpurese, appendiculo

maximo

cellula.'.

magna.'. vix

posticae

ovato obtnso,

hyahno, basi valde constricto inlegerrimo. Carpocephala in fronde vel


in parvis ramulis posticis terminalia,

pedunculo ad lo ram. longo, inferne

purpureo, basi nudo apice sparsim longeque barbato, paleis lanceolalis


vel subfiliformibus. Capitula late conica, vertice obtusa, fere

ad mediuni

quadriloba, lobis oblique patulis, conocentrali fere aequilongis, involucra

itaque late tubulata, ore bilabiatim incisa, labiis rotundatis, integerrimis.

Perianthia longe exserta, involucro 3 plo longiora, oblique patula, oblongo


ovata, apice breviter tubulosa, hyahna.

Calyptra tenerrima. Capsula


Irigone incrassatis.
lalae

in

51

{j,.

ramulo

viridis,

tenuis, operculo bistrato, cellulis

Sporae flavo-virescentes, humiliter reticulatim cris-

Elateres pallidi, mono-vel bispiri, ad 200


poslico, ostiolis brevibus purpureis.

Hab. Nova Zelandia,

Thames

(Kirk, Colenso).

130

jj,.

Andrcecia semper

franz stephani. spegies hepaticarum.

Fimbriaria.

Fimbriaria conocephala

54.

205

St. n. sp.

Frons ad 2 cm. longa,

Dioica, inajor, viridis vel purpurascens.

furcata

ex apice innovala, oblongo-cuneata, parum concava; costa angustis-

vel

sima, postice abrupte producta, leniter convexa, alse tenerrimae, plicaioerispalae.

Stratum anticum humillimum, cavernis angustis; stomata magna


formata, valde convexa. Cellulae epidermidis haud

cellulis sexseriatis

squamae poslicse magnee,

incrassatse;

roseae,

appendiculo late ligulato,

hyalino, obtuso, valde variabih, longo vel perbrevi, angusto vel latiore,

mm.

parum

vel

parum

coslatus, nudus, apice barbatus, paleis comatis validis, brevibus

haud

Pedunculus ad 25

constricto.

longus,

Carpocephala magna, centro conico

et occultis, breviter lanceolatis acutis.

umbonato, hemispheerico-subconico, profunde quadriloba,

cum

plano-concavis, decurvulis,
latis.

subteres,

lobis subconicis,

involucro sequilongo breviter campanu-

Perianthia ovato-oblonga, hyalina, longe exserta, ore breviter tubii-

operculum haud

loso; capsula tenera, flavo-rufescens,


late reticulatim-alatse,

alis

vidi.

Sporae 108

<j.,

integerrimis. Elateres 170 ^, bispiri, spiris

angustis, Androecia in soros parvos aggregata.

Hab. Australia Geographe Bay (Berthoud), Marrego River (Bauerlen),

Grampians

Rockhampton

(Sullivan),

(Ferd.

v. Miiller),

Tasmania

(Fitz-

gerald).

Fimbriaria Whiteleggeana

55.

Monoica, minor,
10

mm.

valida,

mm,

longa, 2

lata,

viridis,

saepe

St.

Hedwigia 1889,

p. 8.

omnino purpurea. Frons ad

ex apice innovata, antice ample canaliculata,

medio postico valdeconvexa; costa fronde

triplo angustior, strato antico

sequialta, cavernae angustse, filis liberis subnullis.

Stomata magna, 6

cel-

lulis 4-5 seriatis formata. Cellulse epidermidis haud incrassatse. Sqnamse

posiicse purpurese, hyaline-marginataj, appendiculo ovato, hyalino tener-

rimo, basi plus minus constricto, Pedunculus ad 2 cm, longus fusco-purpureus, apice barbatus, paleis brevibus lanceolatis, hyalinis. Centrum
carpocephali optime late conico-umbonatum, lobis umbellatim patulis,

centro aequilongis,

cum

involucro sequilongo longius campanulatis, ad

Vs solutis. Perianthia hyalina, ovata, ad mediunl exserta, pendula, Capsula


flavescens. Sporae flavidse magnse, 126

216

{jL

mono-vel

[a,

alis latis,

bispiri, spiris laxe tortis,

dorso frondis femineae,

integerrimis. Elateres

angustis. Androecia parva, in

pedunculi basi remota, ostioHs magnis pur-

pureis.

Hab. Australia
(Bailey), Peel

New

5outh Wales (Whitelegge) (Sullivan). Queensland

River (Musson),

Wimmera (Eckert),
131

Stewart River (Johnson).

206

BULLETiN DE l'hkrbikk boissikb.

Fimbriaria caucasica

56.

Monoica,

mediocris,

mm.

longa, 3

ii.

sp.

margine posliceqiie purpiirea. Frons ad 2 cm.

lala, fiircata vel

ex apice innovala. anguste

rami $ solum

canaliculata,

Sl.

Fimbriaria.

laliores.

Stralum

parum

ligulata,

humiliimum.

anticmti

cavernis parvis filisque brevissimis. Costa abrupte producta

(alis

ab

inilio

lenerrimis) in seclione quasi pendula. Stomata magna, 6 celiulis quadriseriatis formala, alte conica.

Epidermis haud incrassata. Squamo' magnEe

purpurese, imbricat, appendiculo

cnlus 15

mm.

hyalinis.

lalis,

magno

lanceolato acuminalo. Pedun-

longus. purpureus, breviter barl)atus, paleisanguslelanceo-

Carpocephala alte conica, ad

medium

quadriloba, lobis

umbellatim divergentibus. Invohicra campanulala ore truncato integerrimo. Perianthia oblongo-ovata, hyalina, ore breviter tubuloso. Capsnla
hyalina valida, basi pluristrala; operculuni

220

spor^e

{X,

136

p.,

lale alato-crislatije.

parvum bistratum. Elateres


straniinecfi,

alis

integerrimis.

AndroBcia pedunculo approximata.

Hab. Caiicasus (Moyston).

^ 57,

Fimbriaria tasmanica

Monoica,

mm.

lata,

quadi-uplo angustior,

Stratum anticum

(in

costse cequiallum cavernis

magna, parum convexa, 6

formata; cellul epidermidis lenersB.

reae oblique ovatse, in

nuatae.

longa.

postice plano-convexa, alis crassis.

medio frondis)

angustis, dense lamellatum, stomata


triseriatis

mm.

ex apice innovata, antice valde concava, marginibus erectis.

Costa fronde
aculis.

St. n. sp.

subtus fusco-pufpurea, vahda. Frons ad 15

viridis,

Squamx

postiCfC

cellulis

purpu-

appendiculum lanceolatum, apice subulatum

Pedunculus brevis, ad 7

mm.

atte-

longus, crassus purpureus, apice bre-

viter barbatus, paleis anguste lanceolatis hyalinis occultis. Carpocephala

pro planta magna.

late conica, papulis humilibus, lobi

capituli centro aequilongi

profunde

soluti

eoque contigui (haud divergente-patuli) cum

involucro longius campanulati, perianthia itaque ad


ovata, purpurascentia. Capsula

medium immersa,

haud malura. Androecia in ramulis parvis

posticis.

Hab. Tasmania (Weymouth).

58.

Fimbriaria subplana

Monoica,
longa, 6

viridis,

mm.

lata,

St.

Hedwigia 1894,

p. 8.

mm.

major, valida, postice purpurea. Frons ad 30


antice subplana, postice plano-convexa

costa lata

haud

producla, fronde duplo solum angustior; stratum anticum costse sequi-

altum, cavernis angustis sub poro

filiferis.

132

Stomata

alte convexa,

cel-

franz stephajni. species hepaticarum.

Fimbriaria.

207

formata; epidermidis cellulse tenerse. Squamae posticae

lulis quadriserialis

magnee sanguinese longe appendiculatce, appendiculis geminatis approximatis, fere contiguis, late lanceolatis breviter acuminatis, acutis. Pedun-

mm.

ad 10

ctilns

longus

maxime

irregulariter costatus, apice breviter

barbatus, paleis hyalinis; carpocephala parva, conico-rotundata, lobis bre-

vibus decurvis.

Perianthia

Androecia in ramo

magno

oblonga,

longe

exserta.

postico disciformia,

Reliqua

ostiolis

desunt.

confertis

pur-

pureis.

Hab. Anstralia occid. (Arco Eillinna Well)

leg.

Helms, Elder Explor.

Exped.).

Fimbriaria tenella

59.

Syn.

Marchantia

(L.) Nees.

Fimbriaria mollis Taylor


Monoica, parva,
3

mm.

Hep. Eur. IV,

p.

271.

tenella L. Sp. Pl., p. 1137.

viridis,

J.

of Bot. V, p. 411 (1846).

subtus haud colorata. Frons ad 20

lata, furcata vel (raro)

mm.

longa,

ex apice innovata, crassa, antice plana vel

in partibus junioribus subcanaliculata, postice convexa, marginibus inte-

gerrimis obtusis;

costa

radicellifera

stratnm anticum costa; a^quialtum, cavernis angustis;

libera fere nulla.

circumdato.

parva, fronde triplo angustior, crassa, in alas

bene sed haud abrupte producta, medio inflmo solum

validas attenuata,

Stomata humillima, poro majusculo 6

Cellulae

magniE purpurese,

epidermidis

trigonis

contigua3, appendiculo

magnis

magno

fila

cellulis biseriatis

incrassatas.

Squamse

oblique triangulari, acu-

minato. acuto^ hyalino. Carpocephala parva, breviter pedunculata, pedunculo ad 3

mm.

longo, inferne purpureo, humiUter costato, apice breviter

barbato, paleis lanceolatis purpureis inclusis, ceterum subtereti. Capitula

conico-hemisphcerica, ad

\/s

quadriloba, lobis oblique declivibus, crassis,

margine attenuatis laxeque cavernosis, margine angulatim repandis;


involucra magna, inciso biloba tenera. Perianthia oblongo ovata, semiexserta, hyalina. Capsula tenerrima subhyalina, cellulis

magnis formata.

Opercnlum haud

vidi.

Elateres 200

flavescentes, spiris angustis, laxe tortis. Androecia in

|j.,

Sporae 70

jj.,

grosse lobato-cristatse fulvae, asperae.

soros aggregata vel longe biseriata, pedunculo plus

minus approximata,

ostioiis longis hyalinis vel coloratis.

Hab. America septentr. haud rara.

60.

Fimbriaria Mandoni

St. n. sp.

Monoica, major, robusta. Frons ex apice innovala, ramis posticis floralibus numerosis,

ad 3 cm. longa, o

133

mm.

lata,

antice leniter concava

BULLETiN DE LHKKBiEK BoissiER.

208
crassa, alis

parum

Fimbriaria.

parum

altenualis. Costa Ironde quadruplo anguslior,

producta, plano-convexa, stralo antico u?quialta. Cavernae sub poro soluni


anipliores,

Stomata
tice

reliqua^

alte

anguslcC

convexa,

et

angustissimap
4-5

cellulis

serialis

libera

llla

subnulla.

Sqiiamae

formata.

pos-

magnac, imbricatae, appendiculis geminatis contiguis, niagnis e basi

lanceolata superne valde atlenuatis ipso apice Jiliformibus. inferne mar-

gine repando-angulatis. Pedunculus ad 13 ram. longus, subteres,


liter

liurai-

acuteque costatus, apice longissime barbatus, paleis linearibus ubi-

que 2

cell. latis, hyalinis.

funde quadriloba.

lobis

Carpocephala e centro parvo

et late conico pro-

umbellatim expansis, diametro centri fere duplo

longioribus, venosis, margine crenatis, plano-convexis ;w;o/Mcra tenera,

magno

humilia. Perianthia ovata, semiexserta; capsula hyalina, operculo

maxime

incrassato.

Sporx

bispiri, spiris angustis.

luridae

90

ji,

late

lobatim

Elateres 230

alatae.

{j,

Androecia in ramis pusillis posticis.

Hab. Bolivia, Sorala (Mandon).

61.

Fimbriaria macropoda

Spruce, Edinb. Bot. Soc. XV,

p.

564.

Monoica, magna, tenuis sed valida et dura, viridis postice purpurea.

Frons ad 4 cm. longa, 5

mm.

femineis terminahbus vel in

semper

lata, furcata

plano-convexa, costa fronde quin-

posticis, antice plana, postice

tuplo angustior,

parum prominens. Stratum anticum

costse sequialtura,
alte convexa,

ex apice innovata, rarais

vel

ramulis parvis posLicis, ramis mascuUs

anguste cavernosum,

cellulis quadriseriatis

liberis

filis

(in

medio frondis)

subnuUis.

Stomata

formata; epidermidis cellulge valde

aequalilerque incrassalse (unde frondis conditio valida et dura). Squamde


poslicse magnae, imbricatse, latelunatse,

geminatim appendiculatee, appen-

diculis approximatis, porrectis, parallelis, lanceolatis,


cellulis raaxirae irregularibus plus rainus lorlis.

margine angulatis,

Pedunculus ad 3

cra.

longus, varie alteque costalus, pro planta tenuis, apice longe barbatus,
paleis linearibus purpureis. Carpocephala 6-7

mm.

magnis centro multo longioribus,

lata,

centro parvo late


e.

haud connatis,

horizontaliter patulis, apice decurvis, papulosis, involucro

magno, parum

conico, lobis

liberis

i.

breviore. Perianthia brevia, late ovata, purpurea, pendula. Sporae 63


late

lobatim

cristatae, flavescentes.

spiris laxe tortis.

Elateres 360

Andrmcia minuta in ramis

[x,

filiformes,

(j.,

bispiri,

posticis.

Hab. Andes quitenses (Spruce, Lindig, Wallis, Jameson).


Die Originalpflanze habe ich nicht gesehen, halte raeine Pflanzen aber
fiir

identisch rait den von Spruce gesammelten.

134

62.

Fimbriaria Lindenbergiana

1838, IV,

p.

209

franz stephani. spegies hepaticarum.

Fmbriaria.

Corda in Nees, Hep. Eur.

283.

Monoica, maxima, robusta, pallide-virens, vel purpurascens. Frons ad

5 cm. longa, 2 cm.

lala,

plana, ex apice innovata, rarius e latere costse

ramosa. Costa fronde 3 plo angustior optime obconica maximeque pro-

Stratum anticum humile, cavernis angustis,

ducta, alis tenuibus.

brevibus.

Stomata parva, parum convexa, 6

cellulis

a-.qualiterque incrassatis formata. Cellulse epidermidis tenerse,


satae.

Squamae

posticae purpurese, magnee,

haud incras-

oblique lunatse, appendiculo

brevi, anguste lanceolato, acuto, basique valde constricto.

ad 25

mm.

filis

valde

triseriatis,

Pedimculus

longus, in sectione ovatus, ubique paleaceus, barba apicalis

densa, longa, paleis linearibus purpureis. Carpocephala magna, centro


ofrcomco-rotundata, lobis ad V^ solutis, centro capituli sequilongis, oblique
patentibus, papulosis. Involucra brevissima, ad

Perianthia ad

medium

limbum brevem

reducta.

exserta, ovata, ssepe purpurascentia. Capsula

haud

matura.
Hab. Europa, Alpes Bavariae (Sendtner, Sauler) et Helvetiw (Miihlenbeck, Bonjean).

63.

Fimbriaria setisquama

Monoica, minor,
longa, 3

mm.

lata,

viridis,

St.

Hedwigia 1889,

tum anticum

(in

medio frondis)

sub poro numerosa,

parum convexa, 6
trigonis

magnis

mm.

oblonga,ex apice innovata, antice leniler concava, costa

fronde quintuplo angustior, postice haud producta,

libera

p. 8.

margine posticeque purpurea. Frons 10

costse

duplo

bi-tricellularia,

alis crassis acutis.

altius,

cavernis angustis,

opuntiaca.

cellulis 3-4 seriatis formata.Cellulse

incrassatse.

apice setam 6 cellulas

Squamae

posticae

conico-obtusa, lobis

fila

Stomata magna,

epidermidis tenerse,

longe trigonse, parvicellulatae,

longam gerentes. Pedunculus

tenuis, subteres, basi purpureus^ apice

Stra-

brevis, 7

mm.

longus,

subnudus. Carpocephala parva,

centro longioribus, oblique patulis,

cum

involucro

sequilongo campanulatis, profunde solulis. Perianthia ad 7^ exserta, ovata,

obUque
longe

patula.

stipitatis,

Capsula haud matura. Androecia in ramulis parvis

posticis,

minuta, ostiolis purpureis.

Hab. Australia

Hume

River (Miss Camphell), Barossa Range (Ferd. von

Miiller).

64.

Fimbriaria Preussii

(Schflfn.)

St.

in Engler,

Bot. Jahrb.

1895, p. 303.
Dioica, minor, valida. viridis. in eetale flavo-virens, postice

135

margineque

^IO

BULLETi.N

piirpurea.

htln.

Costa fronde triplo angus-

maxime

aequiallum,

cosla;

trigonis nullis.

maximeque

Squamae contiguai, purpurea\ oblique

longam hyalinam

cavernis

lamelliferum,

biserialis angustis formala; epidermis aequaliter

.setam

ala3 crassa), acutae.

Stomata parva, parum convexa. 6

nullis.

liberis

filis

ex apice innovala,

linearis,

poslicis. anlice subplana.

convexa, dislincle (liaud abruple) prodiicla,

Stratum anticum
angustis,

Fimbiiaria.

LHKR15IKU BoissiER.

Frons ad 2 cm. longa, 4 mm.

ramis femineis parvis


lior, lale

i)K

attenuatae.

cellulis

incrassata,

apice in

lunatai,

Peduncuhis ad 3 cm. longus, pur-

pureus, superne longe paleaceus, apice barbatus, paleis purpureis, linerectangulatus

aribus,

subleres.

vel

Carpocephala

late

obtusa,

conica,

grosse papulosa, lobis oblique patulis, papulosis, centro capituli subfEqui-

cum

longis,

iuvolucro

sequilongo

campanulatis.

breviter

Perianthia

hyalina, ovata, obtusa, ad V exserta, pendula; capsula dilute brunnea.


valida.

144

[X,

Operculum? Sporse

108

luridse,

{t

angusle

alatae.

flavescentes, bispiri, spiris angustis, laxe tortis.

magnis

pulvinata, ostiolis

hyalinis,

in

planla

Elateres breves,

Androecia magna,

propria ex apice repetito

innovata, innovationibus brevibus masculis.

Hab.

65.

Kamerun

(Preuss'),

Angola (Welwitsch).

Fimbriaria chilensis

Monoica, minor,
longa. 2

mm.

lata.

viridis,

iMont.

Ann.

sc.

nat. 1838, IX, p. 41.

postice hyalina, crassa.

Frons ad 10 mm.

furcalim ramosa vel ex apice innovata, antice plana.

postice subconvexa;

costa fere plana,

duplo tantum fronde angustioi-,

.sensim in alas attenuatas excurrens. Stratum anticnm costae Bequialtum.

laxe cavernosum,

magno 6

fila

libera nulla.

Stomata parva, parum convexa, poro

cellulis triseriatis angustis circumdalo.

Epidermis tenera. Squa-

mae parva; appendiculo longolanceolato, longe acuminato, interdum spina

magna

basaii armato.

Pedimculus brevis, ad 10

brevior et magis crassus, teres, humililer

mm.

longus, tenuis vel

paucicostalus, apice

paucis

paleis longe filiformibus, hyalinis barbatus. Carpocephala hreyiiQr conica,

vertice obtusa. lobis umbellatim patulis, teneris, venosis, vix ad


solutis, apice decurvis,
lato.

cum

medium

involucro breviter campanulatis, ore angus-

parum

Perianthia bre\issima, lobos

superantia, late ovata, capsulae

pressura inllata, apice mucronata. Capsula hyahna; sporae 84


asperis, flavescenles. Elateres

210

{x,

Androecia pedunculo approximata,

p.,

alis latis,

hyalini, spiris duplicatis filiformibus.

osliolis hyalinis, brevibus.

Hab. Chile (Gay. Dusen.)

136

Fimbnana.

franz stephani. spkcies hepaticarum.

Gapitula alte umbonata.

d.

Fimbriaria alpina

66.

241

St.

ii.

sp.

Monoica. fusco-viridis. margine posUcequeatro-purpurea. minor. Fro-s-

mm, longa.

ad 13
neis

semper

mm.

posticis,

vel ex apice innovata, ramis femi-

lata. furcala

antice

quam

simis constricla. duplo solum latior


costa

sata,

ribus

lata,

valde

antico

strato

rotundatis,

cfiquialta,

formata; epidennidis cellulse tenerse.


purese, appendiculo

cni.

ventre

alta.

brevisincras-

Squamae

late-

Stomata

angustissimse.

praerupte biseriatis

cellulis

longo, stricto. anguste

alis

maxime

plano-convexa,

postice

Cavernae

ampliatis.

creberrima, alte convexa, parva

itaque

sub

canaliculata, crassa

lale

posticse

imbricatee pur-

lanceolato.

Pedunmlus ad

longus, compressus. Carpocephali centrum parvum, alleumbonatum.

vertice vix

angustatum lateque rotundatum,

lobis

subbrevioribus, per totam longitudinem connatis,

pendulis centro capituli


inflatis,

cum

involucro

sequilongo tubulosis, ore angustato. Perianthia parva subcylindrica, 3 plo

quam

longiora

90

jj,,

lata,

apice obtusa. Capsula tenerrima, flavescens. Sporse

reticulatim lamellalae, alveolis parvis angulisque longius papillatis

(ut in Ricciis). Elateres

180

[j.,

flavescentes,

bispiri.

Androecia ad basin

pedunculi parva, longe ostiolata, purpurea.

Hab. Botofa (Mandon).

'

Fimbriaria fragrans

67.

(Schleich.) Nees. in Hor. phys. Berol..

p. 4.0.

Syn.

Marchantia fragrans Schleich. Exsicc.

Marchantia umbonata
Monoica, parva,

mm.

longa, 3
erectis

viridis,

Walli'.

Hi, n" 64.

Linnea. XIY,

p. 6.

margine interdum purpurea. Frons ad 2 cm.

lata, furcata vel

ex apiceinnovata, s^epe simplex; antice

alis

profunde canaliculata, costa in sectione alte obconica; stratuni

anticum sat altum. quam costa tamen 3 plo humilius, cavernis anguslis.
sub poro longe

et

confertim

filiferis.

Stomata

alte convexa,

queseriatis conflata. Cellulse ep.idermidis tenerse, trigonis


satae.

Squamae

limbatse,

posticae

celluis

6 celluUs quin-

magnis

incras-

magnse purpureae, marginem superantes, hyaline

prominulis irregulariter crenatse,

appendiculo

hyalino lanceolato apice cuspidato. Pedunculus ad 6

mm.

longo

longus, sub-

teres,apice subnudus, basi paleis hyalinis filiformibusdenselongeque villo-

137

o7

il2
sus. Carpocepliali

centrum

alle

Fwibriaria.

i/nERBiKu BoissiKR.

i)E

m!i,i,KTi.N

iimbonatiim subcyliiidricum, rarius conico-

anguslatum. vertice semper rotundatum minute papulosum,

cenlro

lobis

cum involttcro
longiora quam lata,

longioribus oblique pendulis. profunde solutis. papulosis,

lequilongo tubulosis. Perianthia oblongo-ovata, duplo

hyalina; capsula tenerrima, diiute virescens, obuvata. Sporae flavescentes


1)0

ix,

alis latis

lati. stricli.

integerrimis asperis. Elateres breves 144 ^, ubique sequi-

flavescentes. bispiri. spiris validissimis. Androecia in frondis

anlico, antheridiis paucis approximatis; ostiola brevia purpurea.

medio
Hab.

Achaia

(von

M^es;

Appeninae

Italia,

Martigny (Bernet);

Grsecia,

Nordhausen (Wallroth,

Vocke),

Helvetia,

Germania,

Heldreich);

(Mexico, Idaho, Alaska teste Underw.).

Die nordamerikanischen Pflanzen habe ich nicht gesehen.

68.

Fimbriaria nudata Howe.

Erythea

I.

p. 112.

Monoica, minor. fusco-viridis, margine posticeque atro-purpurea; frons

nd 10

mm.

longa. simplex vel e latere costse innovata, valde carnosa,

antice ob margines adscendentes canaliculata. Costa maxime

producta,

parum

latior

quam

alta,

abruple

et

fronde Iriplo angiistior, medio postico

subcarinatim angustala. lateribus curvatim adscendentibus, abrupte in


alas excurrens; alae validas,

infimam partem

costcC

margine

acutse.

Stratum solidum humile ad

reductum; stratum anticum dein maxime evo-

lutum, cavernis confertis. angustissimis, poris itaque valde numerosis.

Stomata parva, parum convexa. poro amplo.

cellulis preerupte biseriatis

circumdato. parietibus radialibus (ut in Clevea) attenuatim incrassatis;


cellulee epidermidis

haud

incrassatcC.

Squamx

posticae

magnse, marginem

frondis superantes, alropurpureaj, imbricata?, margine varie profundeque


laceratae, saepe
i-atis.

geminatim appendiculatse, appendiculis irregulariter

ceque nudo; capitula


vibus.

lace-

Carpocephala breviter pedunculata, pedunculo stramineo basi api-

parum

alte angusteqiie conica. quadriloba, lobis

inflatis itsqiie

valde decli-

ad marginem fere connatis; involucra tamen

intus longe libera. ad basin coni inserta, late tubulosa et apicem pedun-

cuh longe quasi vaginatim obvelantia. Perianthia oblonga

quam

lata.

ad

medium

exserta, ore breviter lubuloso.

superiores trabeculalim incrassatse,

cell.

basales

triplo longiora

Capsulx

tenerae.

fusco-brunneaL', humiliter repando-cristalce. Elateres breves 120


vel

bispiri, flavescentes.

cellulee

Sporae 51 ^
[i.,

mono-

Androecia basi pedunculi approximata, ostiolis

Jongis hyalinis.

Hab. California (Howe, Hansen, Jepson Mc. Clatchie).


Diese Pflanze zeigt durch die

enorme Entwicklung des assimihrenden


138

213

franz stephani. speciks hepaticarum.

Fimbriaria.

Gewgjies in der Hohe, grade wie hei Riccia, die Anpassung an ein
trocknes Clima, welches die Enlwicklung einer diinnen Frons in die
lireile verhielel.

Fimbriaria Palmeri

69.

Monoica,

viridis, postice

maxima. Fronsad 15

Austin. Torr. Bot. Cl. YI, p. 47.

margineque purpurea, major, robusta, capitula

mm.

mm.

longa, 3

vexa,

lateribus

obUque adscendenlihus;

nuatse, poslice concavae, anlice plauce.

cavernse anguslse,

Mheris

lata,

quam

concava, crassa, 3 plo solum latior

regulariter

antice suhplana vel

alta.

alse

hreves, crassae, late atte-

Stratum anticum

prismaticse,

omnino nuUis. Stomata numerosa,

parum

Cos^a postice plano con-

lamellis

costae sequialtum,

accessoriis

et

filis

parva, 5-6 cellulis conico-con-

niventibus formata. Epidermis tenera; squamae magnae, subdentatae, purpurese, appendiculis (interdum geminatis) lanceolatis,

margine apiceque

varie longeque fimhriatis. Pedunculus ad 3 cm. longus, nudus, crassus,

subrufus, in sectione profunde trilobatus, lobus ventralis profunde bilahialus canalem

amplum

Carpocephala magna, centro optime

includens.

alteque conico-umhonato, vertice rotundato, radiis (4-6) distinctis usque

ad apiceni lohorum decurrentibus,


inflati,

haud divergente

lobi itaque

humilibus,

facie

inciso-Iobatis,

(haud confluenlihus) ceterum fusco hrunneEe. Elateres 180

dilute brunnei, crassi (14


stricti

parum

cum involucro tenerohlongo-ovata, ad medium

Capsula dilute brunnea. Sporse ad 90 ^ in

convexa vermiculariter lamellataj, lamelhs


liheris

liberi, antice

paluli sed penduli, attenuati

rimo aequilongo breviter tnbulosi. Perianthia


exserta, parva, hyalina.

haud

uhique fere

sequilati.

{i)

spiris duplicatis

a.

laxe tortis, filiformibus,

Andrcecia parva, pedunculo approximata.

Hah. CaUfoniia (Palmer).

Unbekannt gebliehen sind mir

Fimbriaria gracllis. Colenso in Trans. N. Zeal. Institute 1884, XYI,


p.

359 und
Fimbriaria pallide virens Colenso.

I.

c, p. 360.

Diese Pflanzen hat der Autor nicht an das Museuni in

und

bei

der volligen

Kew

geschickt

Unzuverlassigkeit dieses verdienten Sammlers,

dessen meiste und zahlreiche Species novae einzuziehen gewesen sind.


unterlasse ich eine Copie seiner Beschreihungen, die ganz unzureichend
sind, hierherzusetzen.

Zu kassiren sind ferner

Fimbriaria saccata (Yy'ahlbg.) Nees, welche schon Lindberg zu Gri-

maldia pilosa (Horn.) Lindh.

stellte

und

139

214

i)K

Bui.i-KTiiN

Conocephalum.

l'hki'.bikr BoissiEK.

Fimbriaria Kiaerii (Aslerella) Kaalaas, \velche der Autor neuerdings


selbst als eine etiolirfe sterile

Form von Conoceplialum conicum erkannl

hat.

CONOCEPHALUM
Elem. bot.
Syn.

Fegatella Raddi Opusc.

sc.

III,

II,

p.

p.

Necker.

344.

356.

Plantse frondosce. majores vel maxinise. terrestres vel

paludicolae, in

latas plagas expansie arcteque repentes. normaliter fusco-olivaceae. Frons

repetito furcata vel monopodialiter

innovata, tenax et valida.

ramosa (alternatim pinnata) ex apice

antice subplana;

costa

lala.

medio

postico

abrupte producta, cellulis brunneis valde sequaliterque incrassatis for-

mata; stratnm anticum humillimum, cavernse amplae,


plicia

gerentes;

rehqua 2-3

fila

conferta sim-

hypopora unicelhilaria. angustecylindrica. acuminata.

fila

cellulis superpositis inflato-obconicis fedificata (cellulse

opun-

tiacse Lindbergii).

Stomata simplicia, maxima,

alte inflato-conica,

poro amplo 6-celluhs,

seriatis circumdato. Sqiiamae posticae pro planta parvae. pallide-violacea'

vel purpurece. tenera?, appendiculo constricto subrotundo, laxe reticulato.

integerrimo, normaliter sub fronde occullse. Inflorescentia dioica. An(Iroscia disciformia, in apice

recedente

vaginatim

ramuli abbreviati

circumvallala.

pedunculus e fundo nudo

sessilia.

nuda. strato antico

Carpocepliala longe

apicali frondis orlus. strato antico

pedunculata;

recedente in

valvas coriaceas mutato circumvallatus, debilis. sublcevis teres vel compressus, canali profundo (interdum nullo) percursus, labiis obtusis conni-

ventibus,

apice

mitrffiformia,

nudus

vel

symmetrica,

paucis paleis brevibus barbatus.


vertice

conico-obtusa,

Capitula

inferne campanulata.

normaliter Sradiata; involucra interradialia, e margine radiorum orla.

tempore maturilatis
formata,

fila

inflata,

monogyna, superne cavernis magnis

chlorophyllifera

inflalis

tamen nulla; stomata capituh complicata

(interne cellularum circulo aucta).


Capstila longius pedicellata, parvo bulbo inserta, fusco- brunnea, cla-

vato-pyriformis pendula, maturitate apice longitudinaliler


revolutis,

annulatim incrassato. Calyptra

pariete

valida,

fissa, laciniis

basi celluhs

4-5 stratis forma ta spor* magnee, asperae. pluricellulares. Elateres breves.


;

fusiformes, quadrispiri.

140

Gonocephalum conicum

1.

Syn.

Marchantia conica

11,

p.

1.

c.

1604.

c.

Fusco viridis, postice fusco-violacea

omnium

Necker.

(L.)

L. Spec. Pl.

Fegatella conica Raddi. L

lata,

215

franz stephani. spegies hepaticarum.

Conocephalum.

liepaticarum maxima,

frons ad 18 cm. longa, 2o

parum

canaliculala,

alis

mm.

plano-con-

longe attenuatis, apice biloba, furcata vel ex apice (interdum

vexis

geminatim) innovata, antris

magnis

pallidis

posticse

oblique

obsita.

inflatis antice reticulatim rugulosa, stomatis

Cellulse epidermidis

longissime in

lunatae,

haud

Squamae

incrassalce.

costam decurrentes, margine

interdum repando-angulatse, appendiculo parvo. Carpocephala longe vel


Jongissime pedunculata; pedunculus ad 12 cm. longus, inferne
coloratus,

superne

coriaceis plus

liyalinus,

minus

parum

vagina basalis magna, fusca, labiis attenuatis

erecto-incurvis. Capitula pro planta parva. 5

mm.

longa, vertice optime obconica, fusco brunnea. inferne pallidiora, tempore

maturitatis longitudinaliter sulcata. Sporae 85

(i.

Elateres 170

{i

(plus

minus longiores) fusiformes

vel filiformes, valde irregulares. Androecia

saepe in innovatione parva,

ob furcas haud solutas subrotunda, disco

ovato valido, fusco, 7

mm.

longo, ostiolis brevibus, strato anlico frondis

arcte circumvallata.

Hab. Europa, America et Asia seplentrionalis ubique, praecipue in

montosis communis.
Algeria (Trabut),

Hispania (Moller),

Italia,

Madeira

Kaschmir (Duthie). Japoiiia

(Fritze),

Coimbra (Henriques),

Azores (Krause), Batum (Levier),

(Faurie), Florida (Rau),

Alaska (Krause),

Sibiria (Arnell).

2.

Gonocephalum supradecompositum

Herb. Boiss. Y,
Syn.

Sandea supradecomposita Lindb. Acta

Minor, gracilis valde ramosa, fusca vel dilute


furcata

(Lindb.) St. Bull,

p. 82.

soc. F. Fl. fenn.

viridis,

mm.

lata, linearis,

integerrima vel marginibus subdentatis

crispatuhs. Costa abrupte producta, stepe fusco-brunnea,

tuber ex apice proferens; tubei^a


latere apiculata

sessilia,

hieme magnum

in adspectu elliptica,

utroque

ibidemque squamis appressis oblecta, antice plana, postice

convexa, magis

lata

tenuissimse. papyraceae.

quam

literque incrassatae.

longa; alae frondis attenuatae, interdum

Cavernae magnse, humillimae, stomata magna,

mullo minus convexa quamin

lato,

n^ 5.

in flabellam expansa, saepe ramis elongatis pinnatis; frons ad

3 cm. longa, 3

alte

II,

normaliter repetito

Squamde

C. conico. Cellulse epidermidis valde asqua-

posticae oblique ligulatae, appendiculo aequi-

subrotundo, dilute purpureo, cellulis multo minoribus

141

quam

in

216
C.

BULLETLN DE l'iierbier boissier.

mm.

conko. Carpocephala ad 4

campanulata. peduiicnlo ad 2

Lumilaria.

longa, vertice rotiindata et vix anguslala,

cni. longo, apice

nudo; vagina basalis pro

planla spectabilis. brunnea. dura, semiglobosa ore angustalo rotundo.

Capitula

iis C.

conici simillima, calyptra basi pluristrata; sporce

multo minores G8

^,

paliide rufae, elateres 170

tamen

Androecia in fronde

^,.

terminalia ulroque latere pinnula innovata, parva, purpurea, strato antico


frondis humiliter cincta.

Propagula in ramis terminalia (1-6) facillime decidua, parva. haud


pitata,

sti-

horizontalia, plana, breviter et latissime spathulata. rotundalo-

obtusissima, integerrima, basi

tam gerentia. haud

unam alteramve squamam

posticam minu-

radicellifera (Lindberg).

Hab. Japonia (communis in regione subtropica) (Faurie, Makino, Savatier,

Miyabe, Inoue, Tokubuchi); China, Prov. Schensi (Giraldi).

Die Pflanze

ist

je nach

Boden diinn und stark

Gewebe der Rippe


mangel)
iiste

ist

dem Slandort sehr

elioliert;

hyalin, die

das Laub

variabel, auf
ist

dann

sandigem nassem

fahlgelb, das

dunkle

Verzweigung bleibt (wohl aus Nahrungs-

trolz der Etioiirung zuriick

und man

lindet

am Ende

der Haupt-

eine verbreiterte Laubscheibe mit zahlreichen gedrangt stehenden

deren jeder mit

Yegetationspunkten.

farbenen Schuppen geschiitzt


spitz auslaufen; die

Gemmen

Die terminale Knolle dieser

unseres

C. conici,

ist,

weit

hervorragenden

purpur-

die keine Spitzenanhangsel tragen

und

Form habe ich nicht gesehen.


Art entspricht dem ruhenden AVinterspross
tragende

der auch 2 Yegetationspunkte hat, woher die befremd-

liche Erscheinung riihrt. 2 Innovationen aus der Spitze eines Thallus

entspringen zu sehen.

Meine schon

friiher publizirte Fegatella japonica ist bisher in Frucht

nicht gefunden worden; es

von 22 cm. Lange besitze


definitive

ist

eine Riesenpflanze, die ich in Exemplaren

ohne die Fructificationsorgane

Entscheidung nicht moglich; ich zweifle,dass

sie

ist

aber eine

eine gute Art

ist.

LUNULARIA
Nov. Gen.,

Micheli.

p. 4.

Plantae trondosae, terrestres, validse, glauco-virentes, arcte repentes.

Frofis ad 2 cm. longa regulariter furcata vel ex apice innovata, ramis


planis, lale ligulatis apice breviter bilobis; costa in

142

medio postico parum

franz stephani. species hepatigarum.

Lunularia.

217

producta sensim in alas atlenuala. Stratum anticum humillimum,

fila

chlorophyllifera, 3 cellulas longa, opuntiaca. Stomata hyalina, simplicia.

valde convexa, poro magno, 6 cellulis quinqueseriatis circumdato; epi-

dermis anlica laxe cellulosa, cellularum parietibus valjdis angulisque


trigone incrassatis. Squamae posticae tenerrimae, hyalinee vel rosese, late
lunatse (quadruplo latiores

magno parum

longge) appendiculo

integerrimo.

rotundato,

stricto,

quam

pauci-dentato.

vel

cellulis

con-

oleiferis

numerosis punctatse.
Carpocephala in ramis abbreviatis terminalia, fronde uno latere increscente quasi lateralia, longe pedunculata, pedunculus e costae fundo nudo
ortus, ad 3 cm. longus, hyalinus

nudus

vel paleis capillaceis hirtus,

haud

canaliculatus, superficie varie sulcatus, apice paucis paleis capilliformibus

armatus,

squamae

squamis magnis

basi

pluriseriatse, externse

sensim minores, intimse

vaginalim

hyalinis

erectis

mm.

maximae, 3

lata",

oblectus;

reniformes, internae

longissime capiIIaceo-fimbriata\

ligulatae

Capitula 9 parva, juvenilia disciformia, quadrifoveolala. foveola bilabiata

labiis

inserla

horizontalibus. tri-quadrigyna, adulta 4 involucra cruciatim

gerentia,

crum e margine

antico

strato

Perianthium

nullo.

nullum.

Involu-

cylindricum, tenue sed plurislratum.

foveolse ortum,

magna

ore anguslato bilabiato. Calyptra

tenera. Capsula ovata,

magno

bulbo inserla, longe pedicellata longeque exserla, pedicello.crasso. usque


ad basin fere quadrivalvis, valvuIcB rufo-brunnege, angustie, apice cellulis
parvis

bistratis

magis incrassatis

reliquse

instructse,

cellulse

magnse

rectangulares, cequaliter incrassatse. haud annuliferse. Elateres 340

|j,.

laxe bispiri.

Sporae rufse, minutae, ad 17


nl /;apitula

lerminalia,

mm..

rotundo vel oblonga, e fundo nudo


orta, paleis nuIUs,

l^ves.

ilwt/ram

hmbo

lato

costae

1.

tergo

Lunularia cruciata

Syn.

squama

nudo

carnosa

costae orta, breviter

semilunala

nutante

mucore inundata.

obtecta,

-'

reniformia,

strato anlico recedente

attenuato circumdata, ostioUs mamillatim

productis. Propagula anlica discoidea, e fundo


pedicellata,

disciformia, sessilia.

fronde uno latere increscente quasi lateralia

(L.)

Dum. Com.

Marchantia cruciata L. Sp. PL,


Lunularia vulgaris Mich.

I.

p.

bot., p. 116.

1604.

c.

Hab. Europa et Africa mediterranea, Madeira, Tenerifa. Abyssinia


(Beccari),

land

Kilimandscharo (Hans Meyer), Chile (Hahn, Dusen), Queens-

(Bailey).

Ausserdem durch Blumenerde

BULL. HERB. Boiss., mars 1899.

143

iiberallhin verschleppt.

15

il8

BULLETiN DE l'herbier boissier.

EXORMOTHECA
in

Godman

Exormotkeca.

iVIitt.

Hist. Azores, p.

325.

PJanlae thallosee, parvae, tenerae vel majores et robuslae, virides vel flavicantes, in una hyalinae.
ligulata,

antice

cylindricis

lundo

instructum

slrati

Frous simplex

subplana,

vel

altissimum

vel

parum ramosa, hnearis

antimm

stratiim

humile stomatis

vel

confluentibus)

(stomatis

lamellileri adsunt fila clilorophylll/era simplicia,

vel
alle
in

maxime

aggregata. Costa postice valde producla. Squam.se poslica3 niagnse, dense

sub apice in facie externa appendiculo

imbricattt', obtuste vel acuminata?,

filiformi

vel

dendroideo

instructae.

Inflorescentia

monoica

et

dioica,

Andrcecia in niedio frondis pulvinata, bene delinila, haud lamen disciformia

neque paleis

fundo nudo alveoli


culo
tice

sulco

cincla.

Carpocephala pedunculata vel

apicalis, stepe

sessilia,

ante sinum dichotomia? orta; pedim-

profundo percurso, apice nudo. Receptacula globosa, ver-

haud slomatifera.

strato chlorophyllifero

tecta.

Archegonia plura

(1-5) seriata. Involucra geminata, opposita; recte patentia cupuliformia

vel conchaeformia, ore plus


tata vel

minus

late aperta, sublus

vaginatim angus-

aperto-decurrentia. Capsnla sphaerica irregularitei" valvatim

pens, pedunculo perbrevi, bulbo

magno

inserla; pariete unistrato,

rumannu-

latim incrassato, rufo-brunneo. Operculum cellulis majoribus distinctum,


intus cellulas elateriformes pendulas

maximeque

incrassatas gerens. Ela-

teres flavescentes, laxebi- tri-spiri. Sporae in facie

areolatae et angustat, Iceves vel

1.

minute

Exormotheca pustulosa

Monoica vel

dioica.

Frons

convexa vel primatice

papulosa'.

Mitt.

viridis, parva,

I.

c.

usque ad 12

mm.

longa, sim-

plex vel furcala, linearis, canaliculata vel subplana, crassa, marginibus


attenuatis; costa postice valde producla lateque rotundala, sensim in alas

excurrens; squamae postic marginem haud excedentes, hyahnaevel purpureae, late lunatse, apice duplo angustiores lateque rotundat vel obtuse

breviterque bilobae, margine obtuse denticulatae, appendiculo flliformi,


apice geniculatim erecto. Stratum anticum humile; epidermis ob slomata

confertissima nulla. Stomata conico cylindrica, 3 plo longiora


contigua, ore parvo

quam

lata

elliptico, parvis cellulis cincto; fila chlorophyllifera

brevia dense aggregata, sub antris longiora el in

144

lumen stomatorum pro-

'

Exormotheca.

franz stephani. species hepatigarum.

Androeda pulvinulata, bene defimta, haud

tracla.

219

disciformia, in dorso

ramulo proprio, interdum

frondis, a tergo carpocephali vel in

propria, ostiolis purpureis aggregatis. Carpocephala plus

pedunculata, pedunculo usque ad 20

mm.

in planla

minus longe

longo, basi apiceque nudo, sub-

profunde sulcato. Receptacuhm horizontahter cyhndricum, 4

tereti,

mm.

latum, subtus in vaginam plus minus longam, pedunculum amplectentem

protraclum. Involucra
liformia,

tenera, ore

2,

ex utroque receptaculi parte extrema

truncato, labiis crispatulis.

cellata, subexserta. Elateres

2-3

spiri, spiris

orta,

cupu-

Capsula longius pedi-

laxe tortis. Sporae Sl ^,

fla-

vidae, Iseves, laxe areolatae et prismatice angulatae.

Hab. Ins(^ Madeira (Johnston, Fritze), Tenerifa (Aurel Krause), Africa


occid.

Angola (Welwitsch), Africa

orient. Abyssinia.

Bogos, ad ripas flum.

Insaba (Beccari).

Exormotheca fimbriata

2.

Syn.

(Nees) Solms. Bot. Ztg, 1897.

Riccia fimbriata Nees in Mart.

Fl. bras.

Mtjrriorhynchus fimbriatus Lindb. Soc.


Dioica, major, robusta, viridis.

p.

301.

F. Fl. fenn. 1884.

Frons usque ad lo

simplex vel parum ramosa, ramis

lata,

I,

late

mm.

longa, 4

ligulatis, aniice

mm.

subplana,

costa latissima strato antico sequilata, postice leniter convexa, sensim ad

margines atlenuata. Stratum anticum humilhmum, cavernis anguslis. Sto-

mata

alte conico-cyHiidrica,

omnino

interjecta angusta, antice truncata

conferia, longa in

stomatum cavitatem

dense imbricatse, utroque latere

sed conferta,

discreta

parum convexula.
e\ong'dia.

costae

longe superantes, hyalinae. ex obUqua basi late


natae, obtusae vel breviter
illic

crenatae,

obtuseque

Squamae

uniseriatse,

bilobae,

epidermide

Fila chlorophyllifera

posticae magnse:,

marginem

ligulatae,

frondis

superne acumi-

margine parum erosulae hic

sub apice appendiculatae, appendiculo dendroideo

i.

e.

medio

infero simplici, superne ramosissimo.

Androecia (teste Solms) in medio antico frondis; antheridia seriala,


ostiolis angustis. Reliqua desunt.

Hab. Brasilia. Minas Geraes, Serra de Piedade (Martius).

3.

Exormotheca

Dioica.

Holstii

St. n. sp.

Frons parva, hyalina, usque ad 10

cata, linearis, antice plana, crassa.

mm.

longa, simplex vel fur-

Costa maxima, stralo antico sequilata,

postice valde rolundata, lateribus convexo-adscendentibus.


ticae

magnae., celluhs longissimis (51

X255

51.)

formatae,

Squamae pos-

uno

latere ad

basin grosse lacinuJatae, oblique oblongae acuminatae obtusae, sub apice

145

^'10

BULLKn.N DK LiiKUBiKu

Exormotlieca?

uoissiKii.

vel apice ipso appendiciilata\ appeiuiiciilo a basi imillifido. pariini ramoso.


filis

ramisque sqiiarrose divergentes. Stratum anticum

in fundo
lita,

rata.

supero

terlio

costae aequiallum.

aggregata gerens. Stomata densissima altissima. ad 7 coa-

fila

poro rolundato perfo-

libera. cylindrica, obtusa, vertice

Audroecia ignota. Carpocephala in fundo alveoli nudo. strato antico

recedente et anledichotomiam frondis. Beceptacula sessilia globosa, verlice

haud porosa stratoque chlorophyllifero


nlroque latere involucrata

iuvolucra

subtus obconico-angustata,

tecla.

2. opposila. capituli vertice

convexo-

jirominente separata. oblique adscendentia. conchceformia. anlice subcarinala, subtus apiceque aperta. labiis late hiantibus

usque ad basin decur-

rentibus; capsula longius pedicellata, irregulariter quadrivalvata. valva'

lufo-brunnefe.

maxime

papuHs saepe

Iiapulos,

incrassatae. Sporap

136

rufae,

ji.

ubique rainute

rostratis. Elateres ignoli.

Hab. Africa orieut. Muse. regio campestris, in locis arenosis humidis


(Holst.).

Exormotheca Welwitschii

4.

Syn.

St.

Riccia bullosa Link in Ldbg. Syn. Hep. Eur.. p. 119 ex parte.

Major. robusla. in sicco flavo-rufescens. valde spongiosa. Frons usque

ad 20

mm.

longa. 3

mm.

lata, furcata,

tum maximum ubique rhiziferum


auticum altissimwra.

cosla:"

ramis linearibus. apice tuberclava-

horizontaliter proferentibus. Stratum

plus triplo altius. cavernis amplis. sub 6 in

diametro frondis. epiderraide convexa chusis


crela

parva.

huraile.

filis

parietibus

incrassatis.

i.

e.

stomata itaque haud dis-

Stratum

rainus dense aggregatis. 3 cellulas

tione lale trigona


rhizifera,

haud

allis.

poslice carinatira arapliala,

lateribus nudis sensim adscendentibus

Squam^e postioB

chlorophylUferum

Costa ralida. in sec-

medio

infinio

solum

sensimque attenuatis.

hyalinae, parvae, occuIta\ oblique triangulatie apice cel-

luloso denlata\ acuminalce. appendiculo filiformi. 8 cellulas longo. haud

ramoso. Reliqua desunt.

Hab. PortugaL prope Yendas in ripas flum. Tajo in solo argilloso (Welwilscli").

Diese ausgezeichnete Art

isl

die extremste

Form

hiusichtlich der bei

dieser Gatlung riesenhaft entwickelten Stomata. E.fimbriata hat sie noch

getrennt inserirt und die sie tragende Epidermis istzwischenihnen horizontal und deutlich erkennbar, fiach iiber das Assimilationsgexvebe hin-

xveglaufend; bei E. pustulosa

ist

die Epidermis nicht

hoher

gestellt. die

Stomata sind aber bereits schlaucharlig verlangert und beriihren sich


rait

ihren Basen:die Epidermis

tritt

146

nicht raehr in die Erscheinung.

Cryptomitrium.

FRAisz

2il

stepham. species hepatigarum.

E. Holstii zeigt die Stomata gedrangt, zu langen Schlauchen ausgebildet

und diese sind

obere Drittel bereits miteinander verbunden

bis auf das

bei E. Welwitschii endlich hat die Yerschmelzung den ganzen Schlauch

haben eine gemeinsame ununterbrochene Epidermis, die


Schlauche sind im Querschnitt 6eckig. jeder tragt auf schwacher W61ergriffen; sie

bung einen Porus.

CRYPTOMITRIUiVI
in

Underwood

Bull.

Labor. IL

St.

111.

Austin.
p.

36.

Plantse frondosae, terrestres. lenues et tenerse, minores. virides. arcle

Frons oblonga, repetito furcata vel monopodialiter ramosa

repentes.

(ramuli fertiles breves, steriles solum increscentes) raro ex apice innovata


vel e latere coslee. Costa valida, angusta, sub alis evanida, alae latissimse

Stratum anticum humile, caver-

valde attenuatae margine tenuissimo.

nosum, cavernae amplce. vacuse


Stomata parum

i.

filis

e.

laminulis

vel

nullis.

liberis

elevata. parva 0-6 celluhs conicis formata, poro minimo.

Cellulae epidermidis

haud

incrassatae.

Squamae

posticce biseriatae, parvse,

remotee, purpurese vel violaceEe, late ovatae, varie lobatse, lobis ultimis

appendiculo filiformi (8 cellulis superpositis formato) armatis. InfloresAndroecia pedunculo

monoica.

centia

anguste conica, nuda.

lina

continua,

pedunculata; pedunculus ex apice costse

vel

ortus,

varie

basi apiceque nudus, teres

profundeque

costatus,

linearia

ostiola hya-

Carpocephala plus minus longe

Iriseriata.

vel

canali

strato

hypoporo recedente

compressus, superficie
vel

singiilo

duplicato

cursus. Capitula disciformia. circularia. antice leniter convexa.

papulosa. centro

postica,

radiatim

radialia,

radiis

in

postice
inserta,

ore

capituli

definilo.

brunnese 17

tj..

distinctis.

in

omnino

attingentia,

sectione

inter-

tangentiali

breviore, labiis conniventibus quasi clausa.

Calyptra tenuis. basi bistrata. Capsula sphcerica, vix

exserta, bulbo sphserico affixa,

bene

marginem haud

minus

6,

parva, inflata, tri-quadrigyna. longitudinaliter

quam involucrum

Perianthia nulla.

Involucra normaUter

subplana.

adspectu

facile observandis. ovalia,


fissa,

maxime

ad margines attenuata, integerrima vel bre-

crassa,

vissime 6 lobata,

lcevi

per-

Cellulae

pedunculo subnullo, operculo

basales 34/ol,

sequaliter incrassatae.

147

annuli 25

|j,,

hyalinae,

bistrato.

operculi

Elateres longi, fusiformes 400

<t

---

nuLMHiN

DF,

i/iiKaBiEii

Ilexuosi, inlerduin nimosi. bi-vel Irispiri.

Dumortiera.

uoissiKR.

Sporae 50

brunneie. telrae-

ji.

drae, reliculatim lamellaUe. dilute limbalse.

Cryptomitrium tenerum
Syn.

MarchanUa

(Hook.) Austin

teuera Hook. in Kunth. Syn.

Duvalia tenera G. Syn. Hep.,

p.

c.
J.

p. 45.

554.

Duvalia brevipedunculataUowi. Gent. V,


Duvalia Gayi Mont. Ann.

I.

pl.

1845.

sc. nat.

n''

p.

79.

354.

Platycoaspis Lindb. in Sv. Yet. Ak. Handl. XXIII,

p. 11.

Hab. Mexico (Humbold), California, Chile (Gay. Dusen).

Howe

hat zuerst {Erythea lY,

p.

1890) darauf aufmerksam ge-

50,

macht, dass die Pflanze nicht monogyne Hiillen hat. wie ich nach einem
reife

Kapseln tragenden Fruchtknopf,

erhalten waren,

angenommen

hatte; in

an

dem

sterile

Pistille

demselben Aufsatz betonl

nicht
aucli

Howe, dass der Pedunculus nur eine \YurzeIrinne habe, wahrend ich
zwei gefunden hatte. Neues gutes Material, von Dusen in Chile gesaramelt,
zeigte
in ein

nun dasselbe Yerhalten, d. h. auch


und demselben Rasen Fruchlstiele,

die chilenische Pflanze enthalt

die bald ein, bald zwei Wiirzel-

rinnen haben, ein Yorkommnis, das ich noch bei keiner Marchantiacee
beobachtet habe, fur unsere Pflanze aber typisch zu sein scheint; die
Hiillen dieser chilenischen

Exemplare trugen je 1-4 junge Capseln.

DUMORTIERA

R. Bl. Nees.

Nova Acta Acad. Leop.

VII, p.

410,

Plantee frondoscC, spectabiles. terrestres. rupicolee vel paludicolce, pervirides, repentes, in latas plagas expansce. Frons furcata vel ex apice
angustatim innovata, apice breviter- sub innovalionibus profunde biloba,

lenuis antice subplana, margine selosa: costa valde producta; stratum


anticum epidermide evanida ad cellulas parvas globosas chlorophylliferas
reductum, rudimentis parietum cavernarum reticulatum.

Stomata itaque nulla, in frondi juvenili solum videnda, minuta, poro


parvo a 4 cellulas circumdato, ssepe ad rimam irregularem mutato.

Squamse posticx valde evanidae valdeque irregulares, acuminalse

cellulis-

que elongatis

liberis laceratae. Inflorescentia dioica.

pedunculata,

pedunculus bicanaliculatus. basi iiudus. apice paleaceus.

148

Carpocephala longe

franz stepham. species hepaticarum.

Damortiera.
paleis crassis,

ssepe -bifidis. Capitula e centro

radiis apice plus

minus

Involucra

butis.

223

umbonato 8-12

radiata.

utroque involucro proximo

furcatis, furcis

antice duabus

itaque interradialia,

radiorum

distri-

furcis

approximatis percursa, crassa, ovata, usque ad marginem plurislrala, plus

minus

setosa,

rima

verticali rotundato-bilabiata.

pluristratis crassa. Capsiila


flssa,

Calyptra valida, cellulis

longe pedicellata, annulatimincrassata quadri-

basi interna utriculis crassis elateriformibus pendulis aucta. Elateres

longi, valde attenuati. Sporse parvae.,

formia, crassa.

nentibus

margine

villosa,

papillatae.

Andrcecia

setosa, paleis posticis hyalinis

sessilia, disci-

longeque promi-

immerso convexa, nuda.


humilem reducta.

antice e centro umbilicatim

antheridiis numerosis, ostiola ad

mammam

Die Bildung des Carpocephaliim erfordert eine weitere Erlauterung.


obgleich sie Leitgeb bereits kurz geschildert hat.

sichtbaren Lappen

von Marchantia

des Fruchtkopfes

Die in der Pflanze

des Fruchtkopfes entsprechen


;

sehr

deullich

nicht

den

Radien

sieht

man

das an

ganz jungen Kopfen, welche 8 Einkerbungen tragen, in jeder derselben steht eine Gruppe Pistille und zwischen den Gruppen wolbt sich

der junge Radius vor.

An

Pflanzen, deren Involucra voll entwickelt sind.

gabelt sich der Strahl in der Mitte seiner Gesamtlange

je

und giebt nach

und links den beiden benachbarten, von ihm getrennten

rechts

Hiillen.

Gabelast ab. Da jeder Strahl diese zwei Aeste hat, erhalt auch jede

Hiille

deren zwei; bei D. trichocephala verlaufen

sie als parallele

schmale

Wiilste bis zur Spitze der Hiille; bei D. hirsuta sind dagegen die beiden

Gabelasle durch Laubsubstanz verbunden, die zwischen ihnen ausge-

spannt

ist;

es bildet also der vordere verbreiterte

"Teil

des Slrahls ein

Dreieck, dessen Hypothenuse nach der Peripherie des Kopfes zuliegt; die

Ecken des Dreiecks sind hier schmal ausgezogen und verlaufen in ahnlicher Weise,

wie oben, parallel genahert auf der dorsalen Seite des

Involucrums. Ein vertikaler Querschnitt durch eine Hiille zeigt daher


auf ihrer dorsalen Seite 2 Wiilste oder

Kamme, zwischen denen

diinnere Laubsubstanz des Involucrums

liegt.

die viel

Zwischen diesen Aesten

des Strahls liegt also auf der Oberseite der HiiUe eine

mehr oder weniger


immer stark

breite Furche, die stets nackt ist; die Aeste aber sind fast

zweizeilig behaart.

Die

Randborslen

des

Laubes iibernehmen an

Stelle

der ausserst

reduzierten Yentralschuppen den Schutz des Yegetationspunktes und


sind

beiderseits

zusammenneigend

iiber

denselben

hinweggebogen.

Spater fallen die Borsten ab oder wachsen an feuchten Orten wohl auch
Iiie

und da zu Wurzelhaaren

aus.

149

BULLKTiN

!:^24

LHKKBiK

i)K

Dumortiera trichocephala

1.

Dumortiera.

BoissiER.

(Hook.) Nees

Hep.

Eiir.

IV.

p. 499.

Syn.

Marchantia trichocephala Hook. Icon.

Frons bene evolula

valida.

pl. II.

1.

158.

magis crassa. costa niedio poslico abruple

produclo, in alas excurrens. Carpocephala spinis validis

maxime

setosa,

])edunculo ad 5 cm. longo, interdum setoso, prcecipue in medio infero.

Capilula

valde

convexa, centro

furCcB vallatim ampliatae carnoscB

ad niedium furcatis,

ruguloso. radiis

valdeque spinosge in proximis involucris

angusle decurrenlibus; involucra itaque antice duabus furcis crassis


approximatis longeque attenuatis percursa. margine et superficie setis
strictis longis

maxime

pallide rufa?,

2o

^..

hirta.

Capsula longius pedicellata, exserta. Sporx

Elateres longissimi ad 600

bispiri.

tx,

maxime

atte-

nuali.

Hab. Tonkin (Balansa).

Birma

Schiffner), Tahiti (Nadeaud),

Diese Pflanze

habe

isl

(Slolitzka).

Samoa

Java (Junghuhn. Solms.

(Reinecke),

Hawai (Remy).

bisher allgemein als D. hirsuta ausgegeben worden;

daher friiher

und da mir gute Capi-

dafiir gehalten,

ich

selbst

tula

damals von der amerikanischen Pflanze nichtzu Gebote standen und

sie

deren Identitat mil der europaischen D. irrigua mir daher verborgen


blieb. die

Ueberzeugung ausgesprochen, dass D. hirsuta und D. irrigua

2 verschiedene Arten seien; das Original von D. hirsuta slammt aber


aus Jamaica und im tropischen Amerika und Africa
vor; sie ist aber auch in Japan, Nepal

scheinl aber viel seltener

chocephala

im Sunda

kommt

keine andere

und auch in Java gefunden worden.

Ai'chipel zu sein,

wahrend

im ganzen tropischen Asien und Oceanien

als

ich D. tri-

gemein be-

zeichnen kann.

2.

Dumortiera hirsuta

Syn.

(Sw.) R. Bl. Nees.

Marchantia hirsuta Swartz. Prodr.

I.

FI. Ind.

D. irrigua (Wilson) Nees. Hep. Eur. lY,

c.

occ,

p.

14o

p. 139.

D. nepalensis (Taylor) Nees. Hep. Eur. IV, p. 169.

Frons valde

variabilis,

bene evoluta minus crassa quam

in D. trichoce-

phala; costa postice valde producla, sensim in alas attenuata. Carpoce-

phala minushirta, cenlro saepe omnino nudo, longe pedunculata; pedunculus multo validior

quam

in D. trichocephala,

saepe

maxime

crassus,

imdus; capitula ssepe maxima, minus convexa, centro umbonato parvo.


ruguloso, radii furcati, apice solum

piliferi,

Iriangulariter ampliati, exciso-

Iruncati, angulis atlenuatis in utroque involucro

Involucra itaque antice duabus

cristis

proximo decurrentibus.

depressis attenuatisque percursa,

150

margine

crassa,

vel

500

et superflcie plus rainus hirta.

Capsula minus longe pedi-

tempore maturitatis parum exserta, una tantum evoluta, interdum

cellata,
!2

22S

franz stephani. species hepatigabum.

Dumortiera.

3.

Sporae pallide rufescentes, 34

>^.

Elateres breviores, 380

{i

ad

11.

Hab. Giiadeloupe (rHerminiei-), Bogota (Lindig), BrasUia (Ule, Glaziou 7234, Puiggari, Lindman), Mexico (Liebmanj, Africa, Reunion (Gaudichaud),
St.

Usambara (Holst 3247), Kamerim (Dusen

Thome (MoUer), Java

(Stahl) (Herb.

36, Preuss 1080),

Univ. Lips.), Japonia (Makino,

Inoue), Nepal (WaUich), Tahiti (Remy, Yesco), Italia (Bottini, ArcangeU)

Hibernia.

3.

Dumortiera velutina

Schffn. Acad. sc. Vindob.

Frons ad 15 cm. longa, 12 mm.


viridis,

ceUuUs

lata,

anticis chlorophyUiferis

tenuis, moUis,

LXYH,

p. 156.

anlice inlense

dense velutina. Peduncidus carpo-

cephaU ad 3 cm. longus, nudus, apice paleis lanceolatis hyalinis breviler

denseque barbatus. Capitula hemisphserico-conica, verlice obtusa, nuda


vel sparsim

setulosa,

5-8 lobata,

regulariter

lobis

convexis, margine

rolundatim prominulis ibidemque levi sinu discretis, apice


inciso-bilobis, ante
tica,

liaud

breviter

apicem canaliculato-depressis. Imolucra omnino pos-

prominenUa. Androecia haud setulosa. ReUqua ut in D.hirsiita.

Hab. Java, Sumatra (Schiffner).


Superflcie frondis densissime papiUosa et carpocephaU forma distin-

guenda

(Schiffner).

Diegut erhaltene dorsale Schicht

freier kugeliger Zellen lasst auf eine

Scliattenform schliessen, da sie bei allen exponirten Pflanzen leicht zu

Grunde gehen;

alle

Arten dieser Gattung fiihren diese typischen, der Epi-

dermis entbehrenden ZeUen und ein unterscheidendes Merkmal konnen


sie fiir

unsere Art nicht abgeben. Die Garpocephala aber sind sehr ab-

weichend, da die Radien des Fruchtkopfes mit den lobuUs hier voUstandig zu einer glatten Gewebeflache verschmolzen sind, die nach den

Randern zu weUig verbogen

isl.

Die Pflanze macht den Eindruck einer

forma luxurians.

(A

151

suivre.)

Exlrail

dii

BuUetiii de 1'Herbier Boissier

Tome

VII.

>'o

Mai 1^99.

g.

SPECIES HEPATICARUM

Fianz STEPHA\I

(Suite.)

WIESNERELLA

Schffn.

Oest. Bot. Zeitschr., 1896, p.

1.

Pianlae frondosce, speclabiles. terrestres, dilule virides postice pallidae,

repentes, in latas plagas e.\pans8e, teneree. Frons ad 10 cm. longa, 10


lata, late linearis,

monopodialiter ramosa, hic

illic

mm.

dichotoma, antice sub-

plana, marginibus undulatis integerrimis. Costa strato antico eequilata,


crassior,

triplo

obUque

lunatae.

magno subrotundo

diculo

denticulato.
tiacis

sub

plano-convexa.

alis

attenuata,

Squamse

posticce

magnse, hyahnee, utroque latere costse uniseriatee, appenarcte constricto.

margine repando

Stratum anticiim humillimum, cavernis amplis,

et paucifihs

opun-

brevibus dense repletis. Stomata numerosa, magna, valde convexa,

cellulis quadriseriatis formata. Gellulse epidermidis tenerse.

capituli terminalis, e frondis sinu

saepe multo brevior, tenuis, hyahnus.


ceolatis

et

facile

evanidis

anticis valde T\idimeniar\\s.

Pedunculus

angusto profundo ortus, ad 4 cm. longus

barbatus,

nudus vel apice paucis paleis lanbreviter

bicanaliculatus, cavernis

Carpocephala parva, centro convexo parvo

papuJoso, stomatis compositis iutus 4 cellulis magnis clausis, poro parvo

subquadrato, ceterum 5-8 (normaliter 6) radiata, radiis longis angustissimis; lobi interradiales antice
patuli,

parum convexi,

parum decurvi, acuminati,

late triangulares, stellatim

obtusi. Involucra e

margine loborum

tenerrima, basi inflata, medio supero carinata, subinde ibidem

orta.

fissa, bila-

382

BUM.ETiN DE l'heubikr BoissiER.

biala.

Perianthia

integris.

labiis

pedunculata longeque exserta,

fissa,

valvuUe

frondis

ad

4.

niediuni

Capsula loiige
4-

irregulariter

340

lobatis, asperis. Elateres

lalis.

duplicatis

fibris

ad

l'istHla

revolula\ cellulis annuliferis ruhro-fuscis. S/Jor^ 40

reticulatim alata'. alis


nuali,

luilia.

sphcerica.

Preissia.

anguste

tortis.

Andrcecia

terminalia, brevissime pedunculala.

in

ij,.

jjl,

longe atte-

furcis

propriis

disciformia

subsessilia.

crassa. paleis dilule bruniieis brevibus cincta.

Wiesnerella denudata

1.

(Milten) Sl.

Syn. Dumorticra deitudata Mitt. Linn. Soc. Y.


Wiesnerella javanica Schfln.

1.

p.

I2o.

c.

Kumaon 5000' engl. (Slrachey et Winterbottom.),


Schiffner, Massart). Hawai (Baldwin), Japonia (Miyike).

Hab. Himalaya,

Java

(Slahl,

PREISSIA

Corda, 1828

in Opitz Beitrage, p.

647,

PiantcB frondosa^. lerreslres, rupicolai vei paludicolte minores, repentes


in

latas plagas

poslice

expansa?,

solum calcareum

purpurascens,

saepe

tenuis.

ad

diligentes.

cm.

apice innovata. rarius furcata, ramis ligulatis

Frons

longa,

apice

viridis,

pro more

profunde

ex.

bilobis,

antice subplanis. cosla postice vaide producta, subcarinatim prominens,

sensim

in

alas

attenuata.

Stratum anticum humillimum, cavernse

chlorophylliferis 3-4 cellularibus repletum.

poro anlico amplo, 6

cellulis aiigustis biseriatis

cruciato. 4 cellulis circumdato.


late lunatce.

Stomata

parva,

filis

composita,

circumdato, poro interno

Squamse raagnEe purpurecC, imbricatae,

appendiculo parvo angusto basi valde conslricto, interdum

geminato. Inflorescentia dioica et monoica. Carpocephala terminalia, sub


flore

semper innovata, longe pedunculata, pedunculo ad 4 cm. longo

bica-

naUculato, varie costato, nudo, apice dense barbato, paleis rubescentibus

lata

basiangustelanceolatis. Capitulahemi&phijdvka, quadriradiata, radii

reclangulalim cruciati. angusti, crassi, involucris vix longiores, capitula


ilaque subintegerrima. Involncra interradialia. e margine radiorum orta,
crassa, antice colorata cavernosa. stomalis ul in fronde, postice hyalina,

magis tenues, 2-3


Pistilla

3-6,

cellulas

tantum

crassa, ore late

aperto inlegerrimo.

transverse (haud longitudinaliter) inserta.

154

Perianthiim

franz stepham. species hepatigarum.

Marchautia.

383

inflatum. apice abrupte angustatum subrostralum, ore minimo, basi e

margine bulbi ortum. tenue. Ca/js/rtlongiuspedicellata, vixexserta, subglobosa,

magno bulbo

rumpens, pariete dense annu-

inserla, 4 valvulis

lalim incrassala, sub apice utriculis magnis brevibus annuliferis el in

lumen

capsulse pendulis aucta.

Calyptra tenerrima^ basi bistrala. Elateres 170


subfiliformes.

60

Sporae

a.

ji,

flavescentes, bispiri,

reticulatim lobato-cristatse.

rufo-brunneae.

Androecia breviter pedunculata. capitulo disciformi. cavernoso, margine


attenuato crispato-plicatulo. centro antheridia aggi-egata gerente. ostiolis
bi-evissimis. squanice posticse hyalinffi. tenerrimse

1.

Preissia

Syn.

commutata

margine varie

(Ldbg.) Nees. Hep. Eur. lY. p. 117.

Marchantia commutata Ldbg. Hep. Eur.,


Preissia quadrata (Scopolil Nees.

1.

hoeffen).
Italia,

sept.

et

Asia

sept.

p. 101.

c, p. 13o.

Preissia niexicanaSt. Hedwigia 1883. lY,

Hab. Europa, Ani.

laceratae.

haud

p. 1.

rara.

Groenlandia (Yan-

Alaska (Krause). Sibiria (Arnell), Japan (Miyoshi, Faurie),

Hispania

in

montosis. Hinialaya (Duthie), Mexico (Juergensen).

iVlARCHANTIA
Sp. pl.

II,

p.

L., 1753

1063.

Plantee frondosse, terrestres, arcte repentes, majusculse vel magnae,


validse et coriacege.
riis

solum

Frons plus minus

late ligulata. furcata (furcis

floriferis) antice plana, apice

secunda-

profunde inciso-biloba. Costa bene

evoluta, lata humilisque, rarius abrupte producta,

promore

in alas tenues

sensim attenuata. Stratum hypoporum semper humile, cavernis amplis,


filis

opuntiacis

chlorophylliferis

conico prominula, humilia, poro


in

confertis.

magno

Stomata composita, antice

aperto, postice conico-cylindrica,

lumen cavernarum pendula, poro inlerno plus minus

parvo, subquad-

rato vel quadrifisso vel cruciformi vel filifero. Squanise postica^ utroque
latere triseriatge, series

prima

costse insidens, parva, canali rliizifero sub-

marginalis, series secunda magna, appendiculata, series tertia margini

frondis approximata, ligulata.

Inflorescentia

semper

dioica.

Andrcecia

pedunculata vel disciformia crenatoque lobata vel profunde palmatifida,


ventre squamuligera

antheridia numerosissima, radiatim seriata, alveolis

155

MarchauUa.

BUM.KriN DE i/hkrbier BoissiEM.

.*i84

monandris,
orUis,

osliolis brevissimis.

magnis

inlerdiim

basi

antica cavernis

(iliferis

planta

in

barbatus. Capilula

vel

asymmetrica,

lobis

vaginalin)

sqiianiis

involiicralus,

facie

slomatiferis inslriictiis. poslice diiohus sulcis

el

profundis percursus.

Pedunculus capitiiloriim e\ apice frondis

feminea

apicalibus

paleis

liliformibus

symmetrica. lobos aequimagnos gerentia vel


profundius discrelis, sa3pe

inaequalibus, basalibus

hastatim divergentibiis majoribusque. interdum subelobata, hemisphserica.

margineque crenulata

vel

integerrima.

cavernis

compositisj papulosa et

antice

stomatis (semper

Involuo-a seniper

instrucla.

filiferis

interradialia. conchfeforinia. longe bilabiala. rarius ore angustato bilabiato;

armatis vel crispatis, ad latera niagnis squamis ovatis vel

labiis saepe

lanceolalis obtecta. PistiUa numerosa. Pevianthia

monogyna.

ovata. plica-

lulo-angustata. ore parvo. interdum rosLrato vel plurifido et fimbriato.

matura exserta pendula,

tenera. Capsula longius pedunculata.

U^ljW.t'''^

fusco-brunnea. spe fere ad basin regulariter quadrivalvata, parietibus


crebre annulatim incrassatis, apice facile diffusis, operculo definito nullo.
Sporse

minutee.

in facie

letrcedr^e,

convexa

irregulariter lamellulosae.

Elateres semper simplices, longissimi. angusli et longissime attenuali,


bispiri.

Die Gattung Marchantia

ist

eine diirch dea Bau der Capitiila, Spaltoff-

nungen und Brutbecher von den


trennte

und

die aber

leicht zu

iibrigen

Marchantiaceen scharf ge-

erkennende; es sind meist ansehnUche Pflanzen,

nur im tropischen und subtropischen Asien und Oceanien einen

grosseren

Arten-Reichthuni entfalten,

waln-end

die

iibrigen

Gebiele

wesentlich armer an Arten sind. die dafiir aber oft ein ungeheures Gebiet
besiedelt

haben (March. polymorpha das ganze nordliche Waldgebiet

dei*

Erde und die hoheren Gebirge des troi)ischen Asiens und Ainerikas,
March. chenopoda das tropische Ameiika, March. cephaloscypha das ant-

Neu Seeland).
Bau der Frons ist von der grossten Gleichschmalen Formen haben eine etwas hoher ausge-

arctische Gebiet Chile. Australien,

Die Verziveigung und der


massigkeit. nur die

bildete assimilierende Schicht; die Griindedafiir

erwahnt;

alle

wurden schon

bei Riccia

Arten haben eine Lichtform, mit kraftiger, ventral

oft

gefarbter Frons und eiiie Schattenform mit breiterer. schlaffer Frons,


ineist lebhafter griin gefarbt.

auch auf der ventralen

Die Stomata sind meist wenig gewolbt. oft

der Frons hervortretend

duum

ihre Grosse

ist

kaum

bei ein

Seite.

iiber die Oberflache

und demselben

Indivi-

sehr variabel und kann zur Diagnose daher nicht benutzt werden;

grosse Unterschiede aber zeigt der Bau der inneren Porenoffnung, welche
1.36

Marchantia.
der

385

FRANZ STEPHANI. SPECIES HEPATIGARUM.

chlorophyllfuhrenden

Fadenschicht

zugewendet

ist

und

deren

dem

Schhessung und Oeffnung (durch Quellung) regulatorisch wirkt, wie

Eindringen fremder Korper ein Hindernis entgegenstellt. Es sind vier

Typen

in dieser Hinsicht zu unterscheiden, die keine

Uebergange zeigen

und daher zur Unterscheidung der Arten ein vorziighches Merkmal


bilden

die innere

Oeffnung

Fia;.

ist

danach entweder von vier wurstformigen

\s. b.

a.

Zellen gesauint, die sich durch Quellung nur wenig verandern (Fig. a)

oder es sind vier flach-konische Zellen, welche radial mit den gerundeten
Spitzen zusammenneigen;, in der oberen Halfte frei sind und eine kleine,
in vier glatte Spalten ausgezogene Oeffnung

konnen

frei

lassen (Fig. b); sie

dieslbe fast vollstandig verschliessen. Ein dritter Typus isl bereils

von Preissia her bekannt; die vier konischen Zellen lassen eine kreuzformige Oeffnung entstehen, die durch Quellung vollstandig geschlossen

Fiff.

c.

wird, die vier Lappen schieben sich dabei iibereinander (Fig.

abweichende Form,

als vierten

c);

eine ganz

Typus, hat die innere Oeffnung des Porus

von M. macropora (aus Neuseeland) die kleinen zahlreichen Zellen, welche


;

sie

umsaumen, wachsen hier zu fadigen Schlauchen

trum der Oeffnung

aus, die

dem

Cen-

radial zustreben, sich dicht iibereinanderschieben und

BULL. HERB. BOiss., mai 1899.

157

26

BULLETIN DE L HERBIER BOISSIER.

386
so die

abnorm grossen Stomata wirksam gegen eindringende Fremd-

korper schiitzen
Bei

Marchantia.

(Fig. d).

manchen Arten unserer Gattung

ist

die dorsale

Epidermis aus

2-3 Zelllagen gebildet und bei M. Treubii tragt sie grosse, sluinpf-conisclie,

hyaline Papillen;
glatt, je

nach

im

iibrigen

dem Klima

ist

Oberhaut sonsl einschichlig und

die

mit slarkeren oder schwacheren Zellwandungen

versehen.

Die Costa
wickelt;

sie

ist

meist wenig liervortretend und dann

tiefen Canal, der mit

Rhizoiden

es

denn

gefiillt ist;

leicht

k.

e.

auch die Rhizoiden des Capitulums, welche durcli


diesem Biindel eingeschlossen, wie

liinabsteigen, sind in

isl,

sehr slark ent-

den zu einem starken Strang vereinigten verdickten

Fi^. d.

den Peduncuhis

iiie

ihrer ventralen Mediane einen engen und wenig

tragt in

dasselbe an der abgestorbenen Basis der Pflanze zu

fassen und bis an den Fruchtkopf unverletzt herauszuzielien; sie verteilen sich hier radial

nach jedem Involucrum

stets zahh-eiche abgerissene

zu,

dessen Hiillschuppen

Rhizoiden tragen; die unverdickten Wurzel-

haare, welclie allein die Funktionen eines Haft- und Ernahrungsorgans


ausiiben, entspringen rechts

und

und zwar in nur geringer Breite;

links von
sie

dem

ervvahnlen Mittelkanal

erreichen bei

manchen Arten eine

bedeutende Lange; die Wasserversorgung der Yentralschuppen und der


diinnen Seitenteile der Frons

Rhizoiden aus, das

teils

fiihrt ein

der Basis,

leils

anderes System von verdickten

der Flache der Schuppen (Fig. e)

entspringt und, schon zur Zeit ihrer Entwicklung in der


spitze, in

den Miltelkanal

Yegetation-

eintritt. Die Mittelrippe enthalt nicht selten

Sclerenchymstrdnge, welche sich durch Maceralion leicht herausprapa-

158

franz stepham. species hepaticarum.

Marchantia.

rieren lassen; es sind massig lange, geschlossene

Erweiterungen, deren
ihr

Lumen

paraliel der

iibertrifft

Wande braun

gefarbt

387

Gange mit buchtigen

und stark verdickt sind;

das der iibrigen Zellen nur M^enig; sie verlaufen

Langsaxe der Pflanze.

Bei vjelen Arten, besonders solclien trockener Gebiete, enthalt die

Costa zahlreiche Schleim fiihrende Gdnge, welche ebenfalls longitudinal


gelagert sind; bei einzelnen Arlen

die

ist

Schleimentwicklung so

stark.

schwimmen und es nicht moglich ist,


legen, wegen des an derselben haftenden,

dass aufgekochte Schnitte vertikal


sie

auf die Schnittflache zu

weit herausgequollenen, zalien Schleimes; aucli die Capitula fiihren diese

Schleimgange. Durch Grosse und Far])ung der Zellen Ivann

man

zwei

scharf getrennte Schichten in der Costa unterscheiden, eine niedrige


ventrale und eine grossere, welche der hypoporen Schicht zunachst liegt;
sie ist dorsal

sehr convex und gegen das iaxe Gewebe der seitlich an-

grenzen, diinneren Seitenteile der Frons meist ziemlich deullich abgesetzt; zweifellos dienen diese Zellcomplexe

doch

ist bis jetzt dariiber,

Der

Stiel

so viel

der Fruchtkopfe

ist

bestimmten Funktionen,

weiss, nichts publizierl worden.

icli

zwar hinsichtlich seiner Lange, Dicke

und der Ausbildung der Lippen seiner Wurzelkanale sehr verschieden,


aber schon bei ein und derselben Ait,
so verschieden, dass diese
sind; ebenso ist es mit

der Pressung, welche

Momente

dem

sie in

oft

ziir

innerhalb desselben Rasens,

Diagnose schwer zu verwenden

Zellbau der Ventralschuppen, die in Folge

der Scheiteifurche erfahren, sehr ungleiche

und verzerrte Zellformen aufweisen;

bei

manchen Arten

Basis des Pedunculus benachbarten Schuppen

sind die der

machtig entwickelt und

bilden einegrosse mehrblattrige Yagina.

Die Capitula sind das wertvollste

Arten und auf ihre Ausbildung

stiitzt

ordnung des gesammten Materials;


Fallen nicht bestimmbar.

Moment zur Unterscheidung der


sich

sterile

Dennoch

ist

daher die

liier

folgende An-

Pflanzen sind somit in vielen

auch die Yerwertung der Capitula

mit Yorsicht zu benutzen, da es nicht selten vorkommt, dass die Anzahl


der Lappen des Capitulums

variirt, sei es, dass diePflanze bei schwacher


Ernahrung eine ausgiebige^und normale Ausbildung nicht zu vollbringen
vermochte, sei es, dass die Gabelung eines Astes des Capitulums hier

und da unterblieb oder spater


Stelle

von zwei schmaleren

eintrat,

ganzen Carpocephalums wesentlich

ein starkerer Asl

an die

Lappen des

variirt.

Auch gehort eine grossere Kenntnis


Capitula, deren

wo dann

so dass die Anzahl der

Irat,

dieser Pflanzen dazu, ganz sterile

Organe wegen der mangelnden Befruchtung nicht ihre


159

BULLETLN DK l'hkubii:ii BoissiEU.

:J88

Marchantiii,

Ausbildung erreichten, oder jiingere. noch unbefruchtele Fruchl-

volle

kopfe zu deuten. Jedenfalls sind die

pag. o

;>uf

und

dieses

Werkes

genannlen Priiparations-Methoden anzuwenden,


Die fadigen Sclmppen, welche das obereEnde des Pedunculus umgeben,

dem jungen

sind fast stels gering an Zahl und, da sie

dem

mehr ganz

erhallen; ganz abweichend hiervon sind die breileren.

er noch auf
nicht

Fruchlkopf, als

Laube sass, zur Hiille dienten. spiiter werllos und oft

ungeheurer Anzalil entwickelten Schuppen, welche das muschel-

oft in

formigehivolucrum beiderseits umgeben und ilim

Involmrum

dieses

selben mit einer

Lappen zu stehen

scheint.

den

in

Hiilfte inseriert;

allein zur Hiille

Lappen und

steht slets zwischen zwei

Fiillen,

wo

ist

dienen

jedem der-

es unter einem

ein noch ungegabelter Ast

ist derselbe als

zu betrachten, der aber fast stets an seiner Spitze eine Einkehrbung


zeigl,

die eine bereits eingetrelene, aber

wenig forlgeschrittene Zwei-

teilung andeutet.

Die Elateren und Sporen sind von grosser Gleichformigkeit, so weit


ich sie gesehen; leider sind sie

von vielen Arlen nichl bekannt und

bei dieser durcliweg dioecischen Gattung

vorhandene Material erwarten

liess,

viel.

und mehr

ist

als das reiche

nachzutragen.

Mil Bezug auf die hier folgenden Beschreibungen habe ich nur zu

Jjemerken, dass ich den Teil der unsymelrischen Gapitula, welcher in

den Pedunculus

iibergeht, die Basis

welcher stets die dorsale gemeint


l'^allen,

wo deren

genannt habe; die Epidermis, mit


bezeichnete ich mit valida in allen

ist,

Zellen starke Wandverdickungen zeigen,

im Gegensatz

zur Epidermis tenera mit unverdickten Zellwanden, wie ich in gleicher

Weise,

um

Wiederholungen zu vermeiden,

dickungender Kapselwand kurzweg

fiir

capsiila

die ringformigen Yer-

laxe oder crebre annulata

gewahlt habe.

A. Capitula 9 symmetrica.
1.

Gapituli lobi convoluto-teretes (in


a.

una

carinati).

Porus internus cruciatus.


1.

Marchantia eephaloscyplia app. magna, integerrima.

2.

Marchantia Kirkii app. parva, integerrima.

3.

Marchantia lamellosa app. crebre denticulata.

160

franz stephani. spegies hepaticarum.

Marchantia.
b.

Porus

interniis quadratus, cell. angustis formalus.

4.

Marchantia polymorpha

o.

Marchantia tabularis

6.

Marchantia plicata app. grandicellularia.

7.

Marchantia araboinensis lobi

capit. (^

symmetrica.

capit. ^f palmatifida.

capit. carinati.

Capituli lobi plano-lineares.

II.

a.

Capituli centrum integrum

magnum.

8.

Marchantia planiloba app. dentata.

9.

Marchantia foliacea app. subintegra.

10. Marchantia multiloba, lobi angustissimi numerosi.


b.

III.
a.

Capituli centrum integrum parvum.


11.

Marchantia grossibarba.

12.

Marchantia assamica.

Capituli lobi plano-obcuneati.

Capitula parva, valde convexa,


13.

1).

lobis gibbosis.

Marchantia papillata.

Capitula parva, lobis planis.


</-.

PORUS INTKRNUS CRUCIATUS.


14. Marchantia squamosa. Capitula parva.
lo.

/3.

16.
'/

Marchantia planipora. Capitula magna.

PORUS INTERNUS 4 CELLULIS

CONICIS CLAUSUS.

Marchantia Wilmsii.

PORUS INTERNUS QUADRATUS 4

CELL. AN6USTIS CIRCUMDATUS.

17.

Marchantia cuneiloba app. longe fimbriata.

18.

Marchantia domingensis app. acuta, invol. fimbriata.

19.

Marchantia

Elliottii app. acuta, invol. integ. plana.

20. Marchantia globosa app. acuta, invol. integ. crispa.


21. Marchantia rubribarba app. obtusa, denticulata.
22. Marchantia simlana app. obtusa^

minute crenuiata.

23. Marchantia subandina app. obtusa grosse papulosa.

IV. Capitula breviloba vel subintegra.


a.

Porus intermis

criiciatns.

24. Marchantia fusca capitula hemisphserica.

25. Marchantia paleacea capit. plano-convexa.


b.

Porus internus quadralus, 4

cell.

angustis formatus.

26. Marchantia brasiliensis capit. subintegra.


27. Marchantia
28.

Pappeana

Marchantia umbellata

capit. breviloba

barba tenuis.

capit. breviloba,

barba maxima.

29. Marchantia Miqueliana capit. ignota.


c.

Porus internus

cellulis plano-conicis clausus.

30. Marchantia parviloba app. cordata, acuta.


31. Marchantia viridula app.

maxima, oblonga.
161

389

BULLKTLN DE l'herhier boissier.

3i)0

Marchantki.

32. Marchantia subinlegra capit. hemispha^rica 4 loha.


33.

Marchaniia IJescherellei

capit. .suhplaiia, crenalu-hdiala.

34. Marchaiitia crenala capil. heiiiisph;erica, 6 crenata.

K.

Capitula $ asymetrica.
V. Capituli lobi lineares.
3o. Marchaulia geiniuata capit. prof. 4 loba app. ovala actila.

36. Marchantia sciaphila capit. prof. 4

lolja.

app. lanceolata.

37. Marchantia Treubii capit. prof. 4 loba epid. papillala.


38.

Marchantia macropora cap. prof. 4 loba. Stoniala

filifera.

39. Marchantia vitiensis cap. breviter o loba app. parva cuspidala.


40. Marchautia Wallisii cap. ad

med. 8 loba app.

.subinli^.i^M-a.

41. Marchautia Fargesiana cap. ad med. 9 loba app. magiia denticulata.


42. Marchantia diptera cap. ad med. 11 loba app.

cordif. integerrinia.

VI. Capituli lobi obcuneati.


a.

Porus intenius cruciatus.


43. Marchantia nepalensis cap. 9 loJjala, lobis Iruucalis.
44. Marchantia nitida cap. 9 lobata, lobis biiidulis.
4o. Marchautia tholophora cap. alte conica.

Ij.

Porus interuus

cellulis conicis claustts.

46. Marchantia to.sana capit. 6 loba, lobis truncalis.

47. Marchantia disjuncta capit.


c.

Porus internus quadratiis,

cell.

10-11 loba, lobis rotundalo-lruncalis.

angustis formatus.

48. Marcliantia Schadenbergii append. iimbriata.


49. Marchantia palmata cap. lobi sublineares, invol. integra crispata.
50. Marchantia linearis cap. lobi sublineares, invol. ciliata.
51. Marchantia Lecordiana cap. lobi slipitati abrupte ampliali.

52. Marchantia caracensis cap. lobi late obcuneati.


53. Marchantia Kaernbachii cap. lobi ad

'/3 liberi, bitiduli.

54. Marcbantia angusta cap. lobi ad Vs liberi, biliduli.

55. Marchantia furciloba cap. lobi

aii 7.3 liberi, bifiduli.

VII. Gapitula disciformia breviloba.


56. Marchantia

chenopoda cap. breviter o loba, lobis rotundalis.

57. Marchantia hexaptera cap. breviter 6 loba, lobis bifidulis.

58. Marchantia pileata cap. breviter 6 loba, lobis obtusis.


59. Marchantia

samoana

cap. breviler 6 lolja, lobis truncatis.

60. Marcliantia suJjgeminala cap. plana, 9 loba, lobis breviss. bilidulis.

61. Marchantia peruviana cap. ignota.


62. Marchantia Notarisii cap. ignota.
C.

Incertae sedis.
a.

Porits internus crucialus.


63. Marchantia oregonensis.

Amer.

162

septentr.

franz

Marchantia.

Porus internus

b.

391

stephaisi. spegies hepaticarum.

celliilis

conicis clmisus.

64. Marchantia pallida. Australia.


65. Marchantia vaginata. Japonia.

Porus internus quadratiis,

c.

cell.

angustis fornialus.

66. Marchantia acaulis. Malacca.

67. Marchantia cataractarum. Java.

a.

Capituli lobi convoluto-teretes in

I.

1.

Capitula fem. symmetrica.

Marchantia cephaloscypha

St.

una carinati.

Hedwigia 1883, no

4, p. 3.

Major vel maxima, robusta et tenax. olivacea vel fusco-viridis. Frons


ad 6 cm. longa, lo
alas crassas

mm.

attenuata.

lata,

Epidermis

parum prominula, ore interno

haud producta, sensim

costa crassa

in

Stomata parva, creberrima,

valida,

squamarum magna,
marginem sensim sensim-

cruciato. Appendicula

cordiformia vel late ovata, cellulis a centro ad

que minoribus, ipso margine minimis, integerrima rosea vel hyalina.


Pedunctdus carpocephali $ ad 4 cm. longus, validus, apice
latis hyalinis

naleis lanceo-

sparsim barbatus. Capitula fem. 9 radiata, centro parum

urabonato, radiis leniter decurvis haud papillalis. Involucra dimidio loborura breviora,

hyalina,

lobulata,

lobulis

irregulariter

Per.

flmbriatis.

hyahna, ore parvo integerrimo. Capsula fusco brunnea, creberrime annulata.

Sporde 18

ij.,

brevipedunculata,

glaberrimse. Elateres 440

jj..

Capitula cf symmetrica,

femineis submajora, ad V^

latiuscule marginatis. Scypkuli crassi, nodulosi


tracti,

apice ipso plano-discoidei ibidemque

octolobata,
i.

e.

margine

lobis

ovatis

basi apiceque conspinosi.

Hat. Australia, Tasmania, Nova Zelandia, Fuegia, Patagonia, Ghile,


ubique haud rara.

2.

Marchantia Kirkii

St. n. sp.

Major, vahda, olivacea, postice concolor. Frons ad 5 cm. longa, 7


lata, costa crassa,

bene producta, sensim

mata parva, ore interno


incrassata.
cellulis

cephah

cruciato.

mm.

in alas validas attenuata. Sto-

Epidermis

valida

i.

e.

sequaliter

Appendicula squamarum subparva, ovata, acuta, mtegerrima,

ubique sequimagnis formata, arcte constricta. Pedunculus carpovalidus, ad

37 cm. longus,
163

in statu juniore lanatus,

subinde

392

BULLETiN DE l'herbier boissier.

Marchantiu.

fere nudus, apice paleis hyalinis vel purpureis dense barbalus. Capituki

fem.

magna, 9

integro

lobala,

(radiata)

lobis

anguslis,

umbonalo plus duplo longioribus; haud

parum

capituli

sublerelibus,

breviora. parvilobulata, lobis breviler

centro

InvoUwra

papillatis.

ciliatis,

lobis

coloralis.

Per. ore parvo contracto-plicatulo. Capsula viridis usque ad basin fere


regulariter

Sporae

13

4 valvala.
Iteves,

[jl,

parum

rotundatis integerrimis

Hab.

creberrime annulatis. Elateres 670

valvulis

sulphureae.

New Zealand (Melms)

discretis.

3.

parva,

cT

6 lobata,

{x.

lobis

Scyphuli breviler dentato-ciliati.

Stewart-lsland (Kirk.).

M. cephaloscyphai simillima;
latis,

Capitula

differt praecipue

squamis parvi-appendicu-

appendiculis aiqualiter reticulatis, aculis.

Marchantia lamellosa

Maxima, ad 7 cm. longa

et lo

Hpe. el G. Syn. Hepat.,

mm.

planta lenuis, costa humilis el aUs

p.

o27.

lata, viridis vel olivacea.

parum

margine

validior,

Frons

prc

plicatulo-

dentato. Stomata parva, humillima, ore inlerno crucialo. Epiderniis tenera.

Squamae ventrales magnse, appendiculo raagno subrotundo, irregulariter

marginem

denticulato, cellulis a centro ad


exiguis,

ceterum pluriseriatae

nomen

tegentes (unde

lamellosa

decrescentibus, ipso margine

late insertae et

totam superficiam posticam

>-.

Pedunculus carpoc. ad 6 cm. longus, maxime crassus

(1

mm.

in dia-

metro) subniger, nudus, apice paacis paleis flliformibus barbatus. Capitula


fem. 11 lobata (radiata) lobis subteretibus e
papillatis.

Involucra ad

medium loborum

lata basi

sensim acuminatis.

protracta,

hyalina, profunde

inciso-Iobata, lobis irregulariter flmbriatis. Perianthia hyalina, ore contracto parvo integerrimo, Capsula dilute brunnea. annulis

haud

coloralis.

Sporse 14

pallide brunneolae, lEeves.

minus

validis.

Elateres 740

{x.

concolores. Capitula cf brevius pedunculata, parva, disciformia, brevis-

sime 8 lobala,

lobis rotundo-prominulis.

Hab. Andes quitenses

4.

(leg.f).

Cohmbia

Marchantia polymorpha

(Moritz).

L. Sp. pl.

II,

p.

1603.

Major, viridis, meclio antico s^pe linea fusca nolata. Froiis ad 4 cm.
longa, 10

mm.

parum crassa, longe in alas validas alteparum prominula, ore interno 4 cellulisangiistis

lata, valida. costa

nuata. Stomata subparva,

circumdato. Cellulce epidermidis validee. Appendicula


vel

plusminus

colorata, subrotunda,

squamarum

minute crenulata.

hyalina

cellulis marginali-

bus multo minoribus. Pedunculus carpocephali validus, ad 3 cm. longus,


nudus, apice paleis hyalinis filiformibus sparsim barbatus. Capitula fem.

164

franz stephani. spegies hepaticarum.

Marchantia.

novem

lobata, lobis

vix acuminalis,

subterelibus,

393
Involucra

papillatis.

usque ad medium radiorum protracla, lobata, lobis profunde

pinnatim spinosis.

ssepe fere

spinoso-ciliatis,

bifidis,

Perianthia hyalina,

oi-e

parvo integro. Capsula fusco-brunnea, valvulis crebre annulatis. Sporw

13

flavse.

[1

Elateres 400

jj..

more pedunculo IS mm.

Capitula <^ minus longe pedunculata, pro

longo, magis lenui

quam

in

femineo,

capit.

disciformia, 8 lobata, lobis apice rotundatis, ^dx ad inedium solulis. Sq/-

phuli margine breviter lobati, lobis triangulatis, acuminatis, basibreviter


spinulosis.

Hab. EuTopa, Asia et

America

Japonia (Sapporo

septentrionalis.

Himalaya (Hooker, Dulhie), Java (.Junghuhn), Alaska

Faurie Makino),

(Krause), Costarica (Pittier), Labrador (Ahles), Acores (W. H. Brown),


California (Bolander), Caucasns (Levier).

5.

Marchantia tabularis

Syn.

M. Berteroana

Nees. Hep. Eur. lY,

L. et L. in

Lehm. Pug.

YI, p.

p. 71

21 (teste

Schiflfnei).

Major, tenuis, viridis, margine rubescens; costa bene evoluta et mullo


crassior

quam

mm.

Frons ad 4 cm. longa, 10

alse.

Stomata parva.

lata.

majora lamen quam in M. polymorpha, parum prominula, ore interno

minimo, 4

cellulis plano-conicis circumdato.

posticse hyalinse, appendiculo roseo

Epidermis tenera. Squcvmae

magno, reniformi, integerrimo,

cellulis

parvis 3 seriatis marginato. Pedimculus carpoc. ad 3 cm. longus, validus.


apice paucis paleis hyalinis filiformibus barbatus. Capitula fem. 9 lobata.

majora quani in M. polymorpha, lobis basi angustis superne clavatiin


ampiiatis,

parum

haud

papillatis,

profunde

discretis,

teretibus. Involucra radiis

breviora, hyalina, breviter lobata. lobis breviter fimbriatis. Per.

magna, ore ainplo plicatim contracto

integro.

Capitula mascula brevi-

pedunculata, palmatim sex lobata, lobis late Iigulatis, ad

margine

crispatulis.

medium

soluli>.

Scyphuli paleUiformes, margine profundius lobali,

lobis longe setaceis, basi grosse spinosis. Gapsulce maturse ignotse.

Hab. Prom. bon.


vaal (Rehmann),

6.

Marchantia plicata
plicatula;

fil.),

Trans-

Helena (W. H. Brown).

Major, viridis, tenuis.

minute

Ecklon. Drege, Rabenhorst

spei. (Preiss.

St.

costa

N. et M. Ann. sc. nat. IX, p. 43.

Frons ad

cm. longa, 8

mm.

minime producta, ahs vahdis

margine

lata,

vix

crassiore.

Stomata numerosa, humillima, majora, ore interno quatuor

cellulis

anguslis circumdato. Cell. epidermidis tenerse. Squatnse posticse pluriseriatae,

late insertee, appendiculis

magnis, subrotundis, obtusis, margine

165

394

BULLETiN DK l'herbii:r oissier.

Marchanlia.

cicbre irregulariterque denliculatis, cellulis cenlralibus ainplis, versiis


iiinrginem diniiiiutis, ipso margine multotiesininoribus. Pedunculus leni.

ad 4 cm. longus, validus nudus, apice paleis linearibus, longis lanatiin


contortis barbalus. Capitula fem.
liaud papillatis, acuminatis, ad

magna, 9!obata. lobisanguste

mm.

remole pinnatim

viora, hyalina, breviter lobata. lobis anguslis. contiguis,


laciniatis stepe purpureis. Capitula cT

lobis ligulatis, ad

minute

papillosi

'/2

solutis.

7.

minora, disciformia. 9-11 lobata,

Scyphuli margine grosse serrati, exliis

(Spruce).

Hab. Quito (Ortoneda, Spruce)

Merida

Nova (xranada{L\u(\\g),

Marchantia amboinensis

longa, 4

mm.

lata,

Mont. Ann.

nat. 1838, p. 43.

sc.

From

tenuis.

ad 5 cm.

multiramosa; costa angusta, leniter producla, sensim

in alas attenuatas excurrens.

Stomata magna, vix prominula, ore inlerno

4 cellulis angustis circumdato. Epidermis tenera. Squamse. postica'

parvae,

purpurese,

spinosa, spina

10

Pf;rw (d'Orbigny},

(Moritz).

Major, sed niinus lata, gracilis, flavovirens,

magno

lerelibus.

longis. Involucra lobis duplo bre-

mm.

appendiculo ovato,

circumcirca

dense angusteque

terminali longiore. Pedunculus carpocephali brevis, ad

longus, tenuis breviter paleaceus, paleis linearibus, purpureis,

breviter

barbatus.

8 lobata,

lobis in plano

Capitula

pi*o

more solum 4

lobata,

normaliter

anguste triangulatis, ob latera decurva condupli-

calim carinatis, profunde solutis, apice sensim attenuatis. Involura


lubis

parum

breviora, hyalina, ore

amplo

magna

crispato-plicatulo, integerrimo.

Reliqua desunt.
Hab. Amboina (La Billardiere).
Ich habe das Original in llanden gehabt
tulis

und an den zahlreichen Capi-

keinen gefunden, welcher mit der Beschreibung der Synopsis

iiber-

einstimmt; alle diese Capitula waren unbefruchtet und mangelhaft enlwickelt,

so

dass

bessere

Exemplare hieriiber

Licht

erst

verbreiten

miissen; jedenfalls sind aber die lobi capiluli cuneatim angiistati

uM

nicht obcuneati, wie bei so vielen anderen Arten.

II.

8.

Capituli lobi plano-lineares.

Marchantia planiloba

St. in

Engler, Bot. Jahrb.

Major, dilute viridis, tenuis. Frons ad 4 cm. longa, 5

parum prominente, sensim

in alas attenuatas abeunte;

166

mm.

VIII,

p. 90.

lata, cosla

cellulsft

epider-

395

franz stephani. species hepaticarum.

Marchantia.

midis leneTse. Stomata majuscula, ore interno 4-S cellulis plano-conicis

circumdato. Appendicula

parva, subrotunda,

margine denlata,

subaequimagnis majusculis formata. Pedimculus carpocephali

ceilulis

validus, ad

alte

linearibus.

Capitula fem.

novemlobata, disco centrali

convexo, lobis disco duplo brevioribus, late linearibus, sub-

recte

planis,

feni.

872 cm. longus, ubique brevipaleatus, barba apicalis longa,

paleis

liyalina,

magno

squamarum

truncatis.

ore

Itwolucra hyalina,

fimbriato.

Periant/iia

hyalina, ore contracto-plicato breviter flmbriato. Capsula fusco-brunnea,

parietibus laxe annulatim incrassatis. Sporae 25

680

laUe, Elateres

[x.

Capitula

masc.

mm.

basin fere solutis, lanceolatis, 12

{i,

palmatiflda,

vermiculariter lamel0-7 usque ad

lobis

Scyphuli margine lobati,

longis.

lobis triangularibus acutis.

Hab. Africa, hW'-- San Thome (Moller, Quintas), Angola (Welwitsch),

Kamerun (Dusen, Preuss, Staudt, Zenker), Togo (Biittner), Kilimandscharo


(Volkens), Undussuma (Stuhlmann), Runssoro (Stuhlmann).
9.

Marchantia foliacea

Mitt. FI. N. Zel.

Major, dilule viridis, postice fusco-purpurea

10

mm.

crassa, costa lata,

lata,

alas validas

cellulis

carpocephali validus ad

168.

Frons ad 5 cm.

loiiga,

omnium maxima,

in

Stomata magna

cellulee tenerae.

4 cellulis ovalibus circumdato. Appendicula

squamarum majuscula, sanguinea,


repando angulata,

II, p.

valde producta et

sensim abeunte. Epidermidis

ore interno subquadrato,

ovata, apiculata,

margine integerrima,

majusculissubsequimagnisformata. Pedunculus
3 cm. longus, paucipaleatus,

coloratus,

apice

breviter barbatus, paleis linearibus, purpureis; palese involucrales pur-

magna, 9

Capitula fem.

centro

purese

lanceolatse,

magno

valde convexo, lobis disci diametro duplo brevioribus, breviter

cuspidatse,

lobata,

linearibus, recte truncatis, saepe valde irregularibus ad 2 vel 3 confluenti-

bus; involucra
flmbriatis,
fisso,

8,

laciniis

laciniis

magno

fusco-purpurea, ore

haud pinnatim

breviter lobato, lobislonge

dispositis.

Perianthia

colorata,

ore

brevibus flmbriatis. Capitula cf parva, brevipedunculata,

medium

disciformia, sexloba, lobis ovatis ad

solutis.

Scyphuli dentato-

ciliati.

New Zealand

Hab.

(Colenso,

Petrie, Helms),

Kirk,

Tasmania (Wey-

mouth).

"^

10.

Marchantia multiloba

Mediocris, fusco-viridis, postice

mm.

lata,

St. n. sp.

haud

angusta, valida; costa

colorata.

lata,

167

Frons ad 2 cm. longa,

bene producta,

alis

tenuibus

BULLETiN DE l'herbier

^{96

Marchautia.

BoissiEii.

coslee ffiquilalis. Epidermidis celliilai tenerae.

Stomata magna,

ore interno 5 vel 6 cellulis angustis circuindato. Appeudicula

hurailia.

squamanmi

fusco-purpurea, majuscula. oblonga, acula, margine irregulariter spinosa


et denlala, cellulis oblongo-hexagonis aequimagnis formata. Peduncnhis
Ccirpocephali tenuis, ad lo

mm.

longus. ubique paucipaleatus, barba api-

calis paleis

filiformibus brevibus formata. palea; involiicrales breviter

lanceolatse.

violaceae

cuspidatae saepe longe

bifidce,

margine repando-

augulatae. Capitula fem. majuscula, 11-13 lobata, centro integro

convexo,

valde

lale

magno

diametro parum brevioribus,

conico. lobis centri

anguste linearibus, apice truncatis. luvolucra integerrima hyalina.

cellulis

prominulis crenulata. Capitula m,asc. femineis eequimagna usque ad cen-

trum

fere

sexloba,

angustis

lobis

margine

Scyphuli

divergentibus.

crebre dentati, dentibus 6-8 cellulas longis, basi 3

cell.

latis

Reliqua

desunt.

Hab. Nova Gninea (Macgregor, Armit, Lauterbach, Hellwig), Luzou


(Loher).

11.
p.

Marchantia grossibarba

St.

Soc.

nat.

Cherbourg XXIX.

221.
Mediocris. gracilis, dilule viridis, postice

longa, 3

mm.

costa humili,

lenuis;

lata,

validas abeunte. Epidermis

tenera.

haud

colorata.

haud producla, sensim

in alas

Stomata majuscula, parum promi-

nenlia, ore interno 4 cellulis angustis circumdato.

rum

Frons ad 3 cm.

Appendicula squama-

majuscula, late ovata, obtusa, margine crebre denticulata, cellulis

marginalibus
validus,
jialese

ad

quam

25

mm.

reliquse

multo minoribus. Pedunculns carpocephali

longus, nudus, apice paleis filiformibus barbatus;

involucrales numerosissimse, confertissimai, oblongo lanceolata^,

lobatae et pluriflssee, laciniisdenticulatispurpureis. Capitula fem. minora,


II

lobata,

centro parvo,

convexo,

lobis

cenlri

diamelro longioribus,

anguste linearibus, truncatis. Involucra hyalina, ore amplo integerrimo.


plicatulo-crispato.

Perianthia purpurea,

ore parvo,

plicalulo. Sc?/j9^?^/icreberrimeminutequedenticulati,

integro,

contracto

dentibus l-2cellulas

longis.

Hab. China, Yuennan (Delavay).

12.

Marchantia assamica

Griff.

Notul,

p.

327

c. ic.

Major, magniludine M. polymorphse squamis poslicis magnis, imbricatis,

purpureis, appendiculo magno, rotundato acuto. Capitula feminea longe

pedunculata, pedunculis crassis, apice purpureo paleatis, 10 lobala, centro

168

franz stepham. species hepaticarum.

Marchantia.

397

convexo subconico, lobis apice plano-explanatis, truncaLis vel obsoleleemarginatis.

Hab. India orient. ad Flum. Burramputer et Koondil

(Griffith).

Die Pflanze liegt in keinem europaischen Herbar; ich habe die Diagnose
excerpirt

und nach den Abbildungen einiges

vielleiclit

moghch

jenem

hinzugefiigt, so

dass es

sein wird, die Pflanze wiederzuerkennen, falls aus

selten bereisten Gebiete etwas nach Europa gelangl.

III.

Capituli lobi plano-obcuneati.

Marchantia

13.

papillata

Raddi.

Soc.

It.

XIX,

IModena

p. 44.

Minor, angusta, fusco-viridis, posticefiiscescens. Frons ad 3 cm. longa,

mm.

lata, valida, costa crassa,

pro planta latissima, postice plano-con-

vexa, abrupte in alas breves validas transeunte. Epidennis tenera. Stomata

majuscuia, ore interno 6 celluhs angustis circumdato. Appendicula squa-

marum

majuscula,

late

ovata, acuta,

regulariler parvidentata, cellulis

Pedunculus carpocephali validus, ad 3 cm. longus,

par^is marginata.

paleis brevibus hirtus, apice paleis filiformibus barbatus, palese involu-

crales valde numerosse, lale lanceolatce, acuminatse. confertissimce, pur-

margine

])ure8e,

dentatse. Capitula fem. parva,

medio conice umbonato,

datis vel leniter emarginatis, decui'vis,

Involucra hyalina,

9 lobata, centro convexo,

lobis contiguis obconicis, apice truncato-rotun-

cellulis longius

medio

gibbis, apice plano-patuhs.

prominentibus crenato-papulosa. Scy-

pfmli minute denticulati.

Hab. Brasilia Rio Janeiro (Roosmalen, Ule),

Mexico

14,

Paraguaij

Marchantia squamosa

L. L. in

Lehm. Pug.

IV, p. 12.

Mediocris, antice dilute viridis, postice fusco-purpurascens.

25

(Balansa),

(G. H. Schultz).

mm.

ionga, 5

bene producta

et

mm.

lata,

Frons ad

tenerrima, costa angusta, haud crassa sed

abrupte in alas tenerrimas abeunte. Epidermis tenera.

Stomata parva, parum prominentia, ore interno cruciato. Appendicula

squamarum maxima,

cordiformia,

majusculis sequimagnis conflata.

lo

mm.

paleis

parum repanda, subintegerrima,

cellulis

Pedunculus carpocephah validus ad

longus, ubique lanatim paleaceus, barba apicahs et involucralis

similibus

longis

et

anguste linearibus formata. Capitula fem.

parva, 9 lobata, centroparvo, lobis sublinearibus, apice cuneatim dilatatis

169

Marchautia.

BULLETi.N DE l'herbier boissier.

398

recte Iruncalis decurviilis. Involucra hyalina longe fmibricala, Reliqua


desiint.

Hab. BrasiUa (Raddi).

v^

Marchantia planipora

15.

St. iisp.

Major. viridis. poslice liisco-purpurascens. Frons ad o cm. longa, 7


costa valida,

lala,

excurrens. Epidermis lenera

stomata parva, numerosa, vix prominula,

ore inlerno cruciato. Appeiidicula


valde

basi

constricta.

mm.

convexo-producta, sensim in alas validas

lale

lala,

squamarum magna,

integerrima,

parvis cellnlis

cordata, rotundata,

marginata.

cellulis

centralibus multo imiorihus. Pedunculus carpocephali crassus, longissimus


(ad

7 cm.) paucis paleis barbatus, ceterum nudus.

Capitula

$ magna,

9lobata, centro majusculo. lobis centro longioribus, oblqngo-obcuneatis,


contiguis,

sub apice repando-angulatis, subdenticulatis, ceterum validis

convexo-costalis. Involucra hyalina, breviter

ore

parvo

integro.

Elateres 640

{x.

ciliata.

Perianthia hyalina,

Capsula brunnea, crebre annulata. Sporde ignotae.

Reliqua desunt.

Hab. Japonia (Ahlbnrg. .Jnoue).

Marchantia Wilmsii

16.

St.

Hedwigia, 1892,

p.

126.

Major, dilute viridis, postice fuscescens. Frons ad 4 cm. longa, 7


lata, tenuis; costa

alas tenues

haud

crassa. sed distincte

Epidermis

excurrens.

tenera.

mm.

convexo producta sensim in


Stomata majuscula. parum

prominentia, ore interno 4 cellulis plano-conicis circumdato, Appendicula

squamarum
tata,

late cordiformia, acuta,

cellulis

margine regulariter breviter.que den-

subsequimagnis conflata. Pedunculus carpoce-

majusculis

phali validus ad 3 cm. longus, nudus, apice paleis filiformibus brevibus

barbatus,
lanceolatae

pales involucrales breves, conferl;e et numerosissimce, late


acuminatae

vel,

longe

bi-trifldce.

Capitula

fem.

magna

9 lobata. centro magno valde convexo. lobis exangusta basi optime cune-

alim amphatis, apice rolundatis contiguis. basi sinu rotundalo

discrelis.

Involucra margine cellulis prominuhs longe papulosa. Perianthia hyalina,


ore contracto integro.
sulphureffi papillatse

33

Capsula fusco-brunnea, crebre annulata. Sporse


u.

Elateres flavescentes 600 u. Capitula mascula

femineis sequimagna, brevius pedunculata, palmatiflda, 8 lobata, lobis


vix ad

medium

sohitis. ut in

femineis sinu rotundato discretis. Scyphiili

margine creberrime brevilerque

ciliati, ciliis

Hab. Transvaal (Wilms, Maclea).

170

3 cellulas longis.

Marchantia cuneiloba

17.

Sl.

nsp.

Mediocris. anlice viridis, postice concolor.


lata, crassa,

399

franz stephani. species hepaticarum.

Marchantia.

Frons ad 4 mm. longa, 5

postice subplana; costa vix producla, alse crassse,

mm.

margine

hreviter acuminatse. Epidermis valida. Stomata majuscula, valde convexa.

squamarum

ore interno quator cellulis angustis circumdato. Appendicula

purpurea,

magna oblonga

margine magnis
ajdiflcata.

anguste oblonga,

vel

apice

laciniis subpinnala, cellulis elongatis

longe setacea.

ubique sequimagnis

Pedunculus carpocephali validus, paleaceus, ad 2 cm. longus.

apice paucis paleis filiformibus barbatus, palese involucrales purpurese.


oblongse, cuspidalce, stepe profunde bifldse, grosse dentatee. Capitula fem.

magno, valde convexo,

niajora, 9 lobata, disco cenlrali


culis, disci

vulis.

lobis remotius-

diametro brevioribus, apice leniter cuneatim ampliatis decur-

Involucra discumparumsuperantia, oreintegro, rotundatim lobato,

crispato. Capitula

mascula feniineis majora, palmatiflda, lobis ad

9,

ad

Vs solutis angustis, apice palmatim approximatis, basi hastatim divergenlibus. Scyphuli minute dentato-cihati.

Hab. Japonia, Liu-Kiu Insulde (Makino, Ferrie), Formosa (A. Henry).

Marchantia domingensis

18.

Syn.

Marchantia inflexa M.
Marchantia linearis

et N.

mm.

lata,

vaUda, costa

sc.

m Lehm. Pug. VI, p.

22.

nat. IX, p. 43.

L. et L. pp. (quoad pl.

postice fusca.

Minor, dilute vel flavo viridis,


4

L. et L.

Ann.

americanam).

Frons ad 2 cm. longa,

parum prominens, sensim

in alas validas atte-

nuata. Epidermis vahda, interdum 2 cellulas crassa. Stomata magna, ore

interno quadrato, 4 cehulis angustis circumdato. Appendicula

magna, ovato-oblonga, cuspidata,

squamarum

irregulariter, crenato-denliculala,

minoribus marginata. Pedunculus carpocephali tenuis, 15

mm.

cehuhs
longus.

paleis hj^ahnis hirtus, apice similiter barbatus, palese involucrales lanceolatee,

cuspidatce vel longe setacese. Capitula fem. parva, 9 lobata, centro

integro majusculo, lobis divergentibus, hnearibus, apice

parum

obcuneatis.

trancatis vel 2 vel 3 dentatis, centri diametro subeequilongis. Involucra

hyalina, breviter flmbriata.

Rehqua

ignota.

Hab. Insulde Indide occid. S^ Christoph (Breutel),

Dominica (Eggers), Puerlo Rico

M. Domingensis

liegt

Domingo (Eggers),

(Sintenis), Martinique

ger, Merat, Plee), Hatti (Ehrenberg),

ex Insula Java

S*^

Mexico

(Sieber,

Belan-

(C. H. Brandt).

im Herb. Nees auch unter dem Namen M. palmata

leg. Sieber, in

Folge des bekannten Irrtums Siebers, der

die Herkunft seiner Pflanzen auf der Reise nicht notiert

ad libitum dazu gesetzt hat.

171

und

sie spater

BULLETiN DE l'herbier BoissiER.

'lOO

^V

Marchantia

19.

Minor.

25

mm.

Elliotii

diliite viridis vel

longa, 4

mm.

lata.

MarchaiiHa.

Sl. n. sp.

llavo-virens, poslice haiid colorata.

Frons ad

Costa angusla, bene prodiicta, alis tenuibus.

Epidermis tenera, stomata humillima, majora, ore interno, 4 celluhs

squamarum magna, subrotunda,

angustis circumdato. Appendicula


constricta,

arcte

margine dense regulariterque spinosa, spinis brevibus vahdis.

1'edunculns carpocephah vahdus ad

3 cm. longus,

paleis

hhformibus

hirlus, apice simihter barbatus, paleae involucrales late lanceolatae, cuspi-

datcB vel longe selaceai. Capitula fem. majuscula, 9 lobala, cenlro integni
lato,

medio umbonata,

diametro duplo brevioribus, sinu

lobis centri

i'olundato discretis, basi conve.\is apice applanatis, cunealim dilatatis.

Involucra hyalina, ore integerrimo haud crispato. Perianthia ovata, ore


rostrato, flavescentia.
'il

flavffi

[1,

aspera?.

Capsula fusco-brunnea, crebre annulata. Spornp

EMeres 660

u,

Scyphuli creberrime

ciliolati,

ciliis

2-3 cellulas longis. Reliqua desunt.

Hab. Dominica

(Elliot.J.

Marchantia globosa

20.

Bridel. Syn. Hep., p. 531.

Minor, gracilis. antice pallide-virens, vel pallide flavicans, postice purIiurea.

Frons 4 cm. longa, 6 mm.

lata,

costa crassa, valde producta, sensim

in alas tenues excurrente. Epidermis valida. Stomata

ore interno subquadrato,

squamarum majuscula

magis prominula.

4 cellulis ovalibus circumdato. Appendicula

late ovata acuta, crebre et valide spinosa, dilute

purpurea. Pedunculus carpocephali ad 5 cm. longus, validus, nudus, paleis


longis hyalinis filiformibus barbatus, palese involucrales lanceolatae, hyalinEe,

apice longe setaceae. Capitula fem. niinora, 9 lobata, centro

magno

9 costato, lobis centri diametro sequilongis, lalelinearibus, apice cuneatim


dilatatis, rotundato-truncatis.

Inmlucra hyalina, magna, margine integer-

rima crispatulo-plicata. Perianthia hyalina, ore contracto integerrimo.Sjooroi?

28 [Abrunneae, vermiculariterlamellatee. Elateres^^O

[x.

Capsula profunde

quadrivalva, fusco brunnea, parietibus creberrime annulatis. Capitula cT

femineis submajora, brevius pedunculata, fere ad centrum sexlobata, lobis


linearibus divergentibus. Scyphuli patelliformes, margine integerrimi.

Hab. Insulae Mascarenae (Delessert, Robillard), Mayotte (Boivin), Nossi-

Be

(Boivin),

Africa orient.

Butumbi, Uluguru, Undussuma, Bukoba

(Stuhlmann).

21.

Marchantia rubribarba

St. n. sp.

Major, viridis, flaccida. Frons ad 4 cm. longa, 6

172

mm.

lata, lenuis.

Costa

franz stephani. species hepatigarum.

Marchantia.

haud producta, sensim in

alas attenuata.

401

Epidermis tenera. Stomata

humillima, poro interno quatuor celluhsangustis circumdato. Appendicula

squamarum magna, subrotunda, grosse obtuseque

dentata, celiuUs sequi-

mm.

longus, nudus, apice

magnis formata. Pedunculus fem.

tenuis, 15

sym-

paleis lanceolatis purpureis brevibus barbatus. Capitula feminea

metrica, 9 lobata, lobis radiatim contiguis, late obcuneatis, apice truncalis,


tenerrimis, viridibus, lamellis, perlucentibus striolatim reticulatis, centro

umbonato parvo. Involucra hyaUna, breviter


lobis

parvicrenulalis. Periantliia ore

ciUati, ciUis

incisa vel repanda, lobulata,

parvo tubuloso.

Scyphuli crebre

5-6 ceUulas longis. ReUqua desunt.

Hab, Nova Guinea (W. Fitzgerald) in rupibus humidis.

22.'

mm.

Marchantia simlana

Minor, dilute

viridis,

lata, tenuis.

St. n. sp.

Frons ad 2 cm. longa,

postice purpurascens.

Costa humiUs, haud prominens, sensim in alas validas

parum prominentia, ore


squamarum majus-

attenuata. Epidermis tenera. Stomata majuscula,

interno 5 ceUulis angustis circumdato. Appendicula


cula, late ovata, acuta,

margine minute crenulata. ceUuUs parvis marginata.

Pedunculus carpocephaU tenuis, brevis, ad

cm, longus, nudus, apice

paleis fiUformibus barbatus; palese involucrales late lanceolatse cuspidatse


vel longe setacese, Capitula fem, parva, 9 lobata, centro integro majusculo, lobis centri

diametro sequilongis, Unearibus, remotiusculis subplanis,

apice leniter cunealim ampUatis, Involucra hyalina, lobulata, lobis flmbrialis; reliqua desunt.

Hab. Himalaya, Simla (Brandis).

23.
p.

Marchantia subandina

Minor, gracilis,
3

Spruce.

Edinb.

Bot.

1885,

Soc.

561.

mm.

viridis, postice

lata, valida, costa lata,

haud

colorata.

Frons ad 4 cm. longa,

convexo-producta, sensim in alas aequilatas

attenuata. Epidermis tenera, Stomata minuta et humillima, ore interno

quatuor celluUs angustis circumdato. Appendicula squamarum parva, late


ovata, obtusa,

margine celluUs longis prominulis grosse papulosa,

cellulse

centrales marginaUbus majores. Pedunculus carpocephali tenuis ad 2 cm.

longus, nudus, paleis purpureis fiUformibus barbatus; palese involucrales


lanceolatse, crenulatse, subdentalae, apice setacese. Capitula

feminea parva,

9 lobata, centro integro majusculo, convexo, lobis centri diametro paruni


brevioribus, lineari-obcuneatis, subplanis, apice truncato-rotundatis. In-

volucra hyalina, ore integerrimo. <iPerianthia apice inaequaliter 5


BULL. HERB. Boiss., mal 1899.

173

27

flda.

Marchantia.

BUF.LETiN DE i/hkub]kr boissier.

402
Capsula

ruf;i.

Elateres

scaberiihe. mediocres.

trabeciilala. Spor^x fulvee.

monospiri

elongali.

(teste Spnice). Capitnla

mascula femineis mullo

majora, breviter pedunculata, 6-8 radiata. centro integro parvo. lobis

diametro centri duplo longioribus, linearibus. divergenlibus. geminatim


approximatis.

Hab. Andes Peruviani ad flum. Huallaga (Spruce).

IV. Capitula breviloba vel subintegra.

'/

24.

Marchantia fusca

Magna,
10

mm.

St. n. sp.

fusco-viridis, postice fusco-purpurascens.

lala,

margine Scepe

Frons ad 4 cm. longa,

crispala, valida. Costa crassa.

haud tamen

producta. sensim in alas valde attenuatas excurrens. Epidermis tenera.

Stomata parva. parum prominula, ore interno parvo cruciato. Appendicula


squamarum magna. ovato-rolunda, obtusa, integerrima. cellulis niediocribus ubique fere lequimagnis formata. Pedunculus carpocepliali brevissimus. ad 7
similibus

mm.

ionge

longus. paleis longis purpureis hispidus, apice paleis

barbatus;

involucrales

palece

cuspidalce, apice setaceye, valde

late

longe

lanceolalse,

numerosce confertissima;. Capitula fem.

mngnitudine mediocri, hemispherica, omnino elobata. margine perfecle


inlegerrimo. Involucra hyalina, margine profunde lobata. lobis
laceratis, fimbriatis.

maxime

Reliqua desunt.

Hab. N. Zealand (Petrie).

25.

Marchantia paleacea

Bertol. Opusc. scient. Bol.

p.

I.

242.

Major. glauco-viridis. marginibus ssepe purpurascentibus. postice haud

Frons ad 5 cm. longa, 8 mm.

tenuis; costa valida,

parum

convexa, in alas longe atlenuala. Epidermis valida. Stomata parva,

parum

squamarum magna,

cordi-

colorala.

lata.

prominula. ore interno cruciato. Appendicula

formia, oblusa. irregulariter repando-angulala vel hic


cellulis

illic

denticulata,

ubique fere sequimagnis, majuscuUs. Pedunculus carpocephali

crassus,

ad

4 cm.

longus,

paleis

filiformibus

hirtus,

apice

simihter

brevilerque barbatus. Capitula ? magna, disciformia, e centro parvo pro-

minulo 9

coslata, costee in lobos continuatcC breves. lato sinu obtuso dis-

discretos, apice truncatos. planiusculos. Involucra purpurea;, irregulariter

breviterque lobata, lobuUs pinnatim lacinuIaUs. Perianthia hyalina, ore

parvo plicaUm contracto.

Scyphuli margine triangulatim lobati,

acuUs, basi minute denliculaUs. Reliqua desunt.

174

lobis

403

franz stepha.m. spegiks hepatigarum.

Marchantia.

Hab. Italia (De Notaris, Arcangeli, Moggridge), Hispania (Willkomm),

Portugal (Moller), Acores Ins<^ (Simroth, Garreiro).

Marchantia brasiliensis

26.

Lehm. Pug.

L. L. in

lY, p. 32.

Mediocris, dilute viridis vel flavicans, postice fusco-purpurea.

3 cm. longa, 10

mm.

lata,

bene producta, sensim

in

validas

alas

squamarum minora,

lata,

Epidermis vaUda.

excurrens.

Stomata majora, bene prominula, ore interno magno, 5


circumdato. Appendicula

Frons ad

saepe sub flore simpliciter innovata. Costa

celhilis angustis

omnino

ovata, acuminata,

integerrima, celluhs mediocribus ubique feresequimagnisformata. Pedun-

culus carpocephali

maxime

crassus, ad 2 cm. longus, paleis fuscis ramosis

maxime

hirtus, apice paleis lanceolatis purpureis et pendulis

villosus.

Capitula fem. majuscula, valde convexa, brevissime 4-6 lobulata, lobis


vix discretis, vallibus interfluentibus notatis. Involucra hyalina,

haud

lobata, breviter flrabriata.

culata (ipse

haud

margine

Capituia mas. peltata, brevius pedun-

vidi).

Hab. Brasilia (Sellow, Guillemin), S^^ Bomingo (Eggers).

M. chenopoda
Gapitula hat

unterscheiden

27.

eine viel grossere Pflanze, welche unsymmetrische

ist

und

sich schon

durch die gezahnten appendicula

leicht

lasst.

Marchantia Pappeana

Lehm. Pug. X,

p. 21.

Mediocris, viridis, postice purpurascens, F7'ons ad 4 cm. longa, 7


lata,

tenuis.

parum

Costa

mm.

producta, sensim in alas vaUdas excurrens.

Epidermis tenera. Stomata magna, parum prominula, ore interuo magno,


quadrato, 4 cellulis angusliscircuradato. Appendicula

squamarum magna,

cordiformia, acuta, margine repando-angulata et crenata, cellulis sequi-

magnis raediocribus formata. Pedunculus carpocephali


longus,

nudus,

apice paleis

Capitula fem. disciformia,

hyalinis

linearibus

3 cm,

plano-convexa. breviter 11-12 lobata, lobis

planis, sinu rotundato discretis, duplo fere brevioribus

truncatis.

validus,

longissime barbalus.

Involucra hyahna, breviter lobata, lobis

quam

ciliatis.

latis,

apice

Perianthia

hyahna, ore parvo conlracto. Capsula fusco-brunnea, crebre annulata.


Sporde 25 ^,

flavse.

Elateres 680

jjl,

Scyphuli margine crebre dentati,

dentibus 3 cellulas longis, basi 2-3 cellulas

Hab. Caput bon.

28.
p.

sp. (Pappe).

latis.

Adhuc nusquam

Marchantia umbellata

305.

175

St.

reperta.

in Engler,

Bol. Jahrb.

1893,

404

MarchauUa.

BULLETLN DE i/HERBiEu BoissiEu.

Major, lenuis, pallide-virens, margine piirpurascens, postice haud colorala.

mm.

Frons ad 6 cm. longa,

sensim

lata

costa angusta,

haud producla,

Epidermis celluUs eequaUler incrassalis

in alas lenues excurrens.

vahda. Stomata minora, ore interno 4 celhiHs anguslis circumdato. Appendicula

squamarum magna.cordata.apice

parvidentata. celhilis parvis marginala,

mm.

Pedunculus carpocephaU ad 13

longispina, celerum irregulariter


cell.

centrales muUoties majores.

longus, tenuis, longe paleaceus, apice

maxime

alque ad involucra paleis longis, hyaUnis, fiUformibus


Capitula fem. minora, disciformia,

barbalus.

plano convexa, 9 lobata, lobis bre-

vibus rotundatis (in planta juvenili et solum pistiUifera). Capitula masc.

femineis aequimagna, disciformia, 9


connatis acute

(unde

radiala,

tamen prominenUbus, lamina

nomen umbeUata).

usque ad apicem

radiis

interradialis leniter excisa

Scyphuli parvi, margine dense longeque

cUiali.

Hab. Africa orient. Usambara

29.

Marchantia Miqueliana

Major, tenuis, viridis,


7

mm.

(Holst.).

lata.

Lehm. Pug. X,

postice fuscescens.

p. 20.

Frons ad 35 mm. longa,

Costa humiUs, haud producta, sensim in alas tenues excmxfins.

Epidermis tenera. Stomata

nuxhm, parum

prominula, ore iuternomagno

quadrato, quatuor ceUulis angustis circumdalo. Appendicula

squamarum

purpurea, basi valde constricta, ovato-oblonga, acuminata, acuta, margine


varie lobulala, basi subdentala, ceUuUs minoribus Eequimagnis formata.

Capitula masc. magna, longe pedunculata, pedunculo crasso, fusco, 3 cm.


longo, nudo, palmalifida, lobis ad 6, usque ad basin fere Uberis, angustis,
crispato alaUs, 6-7

mm.

haud

longis, validis, divergentibus. Reliqua

vidi.

Scyphuli margine valide spinosi, spinis 7-8 cellulas longis, basi 3 cellulas
latis.

Hab. Java (Miquel).

Lehmann
bilicata,

beschreibt die capitula fem. wie folgt

fibrillifera, involucris oligocarpis,

branacea, quadrifida.

demum

hemisphserico-um-

centro pedunculata, ambitu brevissinie decemfida, subtus breviter

Capsula

ore lacero-fimbriatis. hivolucella

matura,

profunde quadriparUta

subexserta,

vertice

mem-

dehiscente,

Die Pflanze scheint also eine gute Art

zu sein, da eine Species mit capituU lobis brevissimis und einem capitulo
hemisphairico symmetrico aus Java nicht bekannt
Originalpflanzen sind
Notaris) vorhanden.

zum

Wo

Teil

aber

im Herb. der

ist

ist.

Universilat

Lehmann'sche

Rom

der Rest seiner werlvollen

gebliebenf

176

(Herb.

De

Sammlung

30.

40S

franz stepham. spegies hepaticarum.

Marchantia.

Marchantia parviloba

in Engler,

St.

Bot. Jahrb.

1893,

p. 305.

Magna, tenuis, antice


longa, 6

sensim

mm.

Frons ad 6 cm.

viridis, poslice purpiirascens.

partem tenens,

lata; costa humilis, lata, tertiam latitudinis

Epidermis tenera. Stomata maxima,

in alas validas excurrens.

parum prominula, ore interno magno, 5-6 cellulis plano-conicis .circumAppendicula squamarum magna, cordata, subrotunda, arcte con-

dato.

margine repando-angulata

stricta, acuta,

marginalibus duplo

majusculis,

ad 3 cm. longus,

validus,

vel irregulariter dentata, cellulis

minoribus.

nudus,

apice

Pediinculus

paleis

carpocephali

filiforraibus

longius

barbatus; paleseinvolucraleslanceolatse, cuspidatse, integerrimse. Capitula

o magna, plano-convexa,
cretis,

disciformia, 9 lobata, lobis sinu rotundato dis-

brevibus, subquadratis, apice truncatis. Involucra hyalina, breviter


lobis fimbriatis.

lobata,

Perianthia hyahna, ore parvo tubuloso

dentalo. Capsula fusco-brunnea, laxe annulata. Sporse 27


centes.

Elateres 720

longis;

cilise

jj..

Scyphuli magni, minute

{x,

ciliis

ciliati,

pauci-

flavo-vires-

3 cellulas

similes in externa facie patellse sparsse.

Hab. Africa orient. in Mte Runssoro (Stuhlmann 2800 m.).

31.

Marchantia viridula

Magna, robusta,

mm.

longa, 10

viridis,

lata,

L. L. in

Lehm. Pug.

coriacea. Costa angusta,

alas validas attenuata.

lY, p. 33.

postice fusco purpurascens.

parum

Frons ad 5 cm.

producta, sensim in

Epidermis tenera. Stomata minora, parum promi-

nula, ore interno 4 cellulis plano-conicis circumdato. Appendicula squa-

marum maxima,

normaliter oblongo-ovata, interdum breviora et magis

rotundata, ubique breviler denliculata, celluhs parvis marginata (centrali-

bus multo majoribus). Pedunculus carpocephali validus, ad 23

mm.

longus, apice paleis lanceolatis dense barbatus. Capitula

9 magna, 9-11

lobata, lobis valde devexis, anlice costatis, ad V^ solutis,

dense contiguis

apice rima angusta breviter incisis, lobulis truncato rotundalis, planis.

Involucra
hyalina,

hyalina,

ore

Sporae 23 ^,
palmatifida,

margine

flavse.

Elateres 060

[i.

brevius

pedunculata,

approximatis, ad

medium

2 cellulas longis basi 2


Hab.

Ins^'^

minute

crenato-denticulata.

Perianthia

parvo integro. Capsula fusco-brunnea, dense annulifera.

solutis.

Capitula masc. femineis minora,


lobata,

lobis

angustis,

per paria

Scyphuli breviter denticulati, dentibus

cell. latis.

Mascarense (Rodriguez, Boivin, Armange, Garnier. Ins^ Co-

morse (Humblot)

Jia</a^a.sca'/" (Pervilie).

177

406

Marcfiantia.

BULLETLN DE l'hkrbiku BoissiKR.

32.

Marchantia subintegra.

Milt. lAnn. Soc. Y. p. 125.

Minor, angiista. pallide viridis vel flavicans. postice fiiscescens. Frons

ad 3

mm.

lala,

3 cm. longa, crassa. Costa lalissima. bene convexa, alis

brevissimis sensiin altenualis. Epiderniis tenera. Stomata parva, humilia,

ore interno 4 cellulis piano-conicis connivenlibus subclauso. Appendicula

squamarum magna,

basi

valde

ovata.

conslricla.

acuminata,

angusta,

repanda. cellUilis marginalis parum minoribus. Pedunculus

angulatim

carpocepbali ad 2

cni.

longus,

validus,

ubique sparsim lanatus, apice

paleis longis filiformibus purpureis barbatus; paleti' involucri lanceolatae,

longe attenuatce, interdum bi-vel

dentalae,

apice

Capitula

$ symmetrica,

ovatis,

liberis

decurvis.

hemisphcerica,

tritidee

quadriloba,

vel

dentalae.

ad

medium

lobis

Involucra sub lobis inserta, hyalina, margine

breviter lobulata, lobis rotundatis, creberrime et purpureo

fimbrialis.

Capitnla cf asymmetrica, 8 radiata, radiis connatis, levi sinu acuto discretis.

Reliqua desunt.

Hab.

Assani

(Griffith),

Hinialaya (Hooker et Thomson), Darjeeling

(Wichura).
Hinsichtlich dei* Slellung der Involucia unter (nicht zwischen) den
lobulis, siehe die Einleitung

33.

zum Genus

Marchantia Bescherellei

Marchantia.

St.

Rev. bryol. 1888,

p. 86.

Major, fusco-viridis, postice fusco-purpureus. Frons ad 4 cm. longa,

10

mm.

lata, tenuis.

in alas tenerrimas

Costa angusta, bene producta, lale convexa, abrupte


excurrens,

Epiderniis tenera. Stoniata magna,

alle

prominula, ore inlerno 6 cellulis conicis circumdato. Appendicula squa-

marum

parva, rosea, ovala, angulatini repanda. Pedunculus carpocephali

validus, ad 2

barbatus.

cm. longus, nudus, apice paleis

Capitula

feni.

roseis, lanceolatis, cuspidatis

magna, disciformia,

fusco-viridia,

tenera

et

venosa, centro piano-convexo, 9 lobata, lobis planis usque ad apicem fere


connalis, apice
distinctis.

rotundatim prorainentibus, incisura brevissima itaque

Involucra hyalina,

fimbriata. Perianthia hyalina,


fusco-rufti, laxa annulata.

parvilobulata,

irregulariler

brevilerque

ore contracto breviter rostrata. Capsula

Sporas

flava^,

23

^.,

Elateres 720

masc. femineis aequimagna. palmatifida, lobis 4

latis

ad

(j..

Capitula

medium

liberis.

Scyphiili desunt.

Hab. Brasilia, Rio Janeiro (Glaziou, Ule).

34.

Marchantia crenata

Austin. Torrey Bot. CI. Y, p. 14.

Minor, fusco-viridis, postice purpurascens. Frons ad 3 cm. longa, o

178

mm.

lata, crassa,

407

franz stephani. spkgiks hepatigarum.

MarchanUa.

magnis

et

numerosis ductibus muciferis percursa. Costa

haud tamen producta. sensim

valida,

in alas validas excurrens. Epidermis tener-

rima. Stomata maxima, ore interno 0-6 cellulis plano-conicis circumdato,

Appendimla squamarum purpurea.

ovato-lanceolata

vel ovato-oblonga,

acuta, cellulis mediocribus ubique fere aequimagnis formata.

carpocephali validus, brevis, 10

mm.

Pedunculus

longus, paleis linearibus valde hir-

sutus, apice similiter barbatus, paleis involucralibus

tamen bre\ioribus,

roseis, lanceolatis. Capitula fem. parva, hemisphEerica, crenato-sexlobata,

lobis

brevibus,

rotundalis,

apice bre\issime bilobis. Involucra parva,

margine par^ilobuiata, lobis irregulariler

ciliatis.

Reliqua desunt. Scy-

phuli parvi, margine dentati, dentibus parvis, triangulatis, acutis, integerrimis.

Hab.

Hawai (Mann

et

Brigham. Ba]d\sin).

179

Extrait

du Bulletin de 1'Herbier

Tome

VII.

No

7.

Boissier.

juillet 1899.

SPECIES HEPATICARUM

Franz STEPHAIXI

(Suite.)

b.

Gapitula fem. asymmetrica.


V. Capituli lobi lineares.

Marchantia geminata

35,

Nees. Nova Acta XII,

p. 194.

Major, viridis vel subglauca. Frons ad 7 cm. longa, muUiramosa, ramis

mm.

latis.

atlenuatis.

Costa valde etabrupte producta, angusta, alis crassis, sensim

Stomata majuscula, ore interno 4

cellulis plano-conicis

circum-

Appendicula squamarum magna, valde constricta, ovato-oblonga,

dato.

breviter acuminata, margine irregulariter brevidentata. Pedunculus cav-

pocephali ad 3 cm.Iongus, validus, sparsimetlongepaleaceus, apice paleis


linearibus longe barbatus; palese involucrales lanceolatae, dentatEe, longe
attenuatae. Capitula fem. asymmetrica,

uno

latere ad V^ trilobata, centro

gibboso, lobis linearibus, sinu acuto divergentibus, planis, apice breviter


bifidis

(unde nomen geminata)- lnvolucra sub lobis inserta et sub

flssura apicali desinentia, a doVso itaque


rata,

haud videnda, magna, vix

colo-

versus basin conico-angustata, ore amplo integerrimo. Perianthia

brunnea. Capsula fusco-rufa, annulis creberrimis incrassata. Sporae 28

ij.,

glaberrimse, dilute flavescentes. Elateres filiformes, 300 ^. Scyphuli parvi,


irregulariter brevidentati, subspinosi. Capitula cf asymmetrica, 6 radiata,
radiis

usque ad basinfere

solutis,

aUs costae aequilatis tenerrimis

Hab. Java (Blume, Jagor, Solms, Warburg,


ner), India orient (Wichura).

180

Schifl"ner),

crispatis.

Sumatra

(Schiff-

519

BULLETiN

i)E

Marchantia sciaphila

36.

Marchantia.

l'herbier boissier.

Wien. LXYII,

Akad.

SchfTn. Kais.

p. 161.

Frons mediocris, ad 10 cm. longa, 8 mm.


Costa

poslice rubescens.

antice Isele viridls,

lala,

parum prominula, scnsim

in alas attenuatas

excurrens. Epidermis antica tenera. Stomata humilia^ parva, ore interno


parvo, quatuor cellulis plano-conicis circumdato. Appendiciila

magna, oblonga,

lanceolata, apice setacea,

carpocephaU ad 2o

mm.

parum

squamarum

denlata. Pedunculus

longus, subnudus, lenuis, apice paleis lanceolatis

longeque setaceis barbatus. Capitnla 9 parva, 3-4 lobis palmatim unilaterahbus asymmetrica, centro parum convexo, lobis late linearibus. usque
ad centrum hberis,

sulcatis, apice breviter bifidulis.

involucra hyalina,

minute crenato-denticulata. Perianthia ore constricto integerrimo. Capsula brunnea, crebre annulata. Sporse

^ll

[jl.

Elateres 630

[i.

Andrwcia

ignota.

Hab. Java in Mte Salak (Schiffner).

37.
p.

Marchantia Treubii

Kais.

Wien.

Akad.

LXYII,

160.

Minor, antice
7

SchfTn.

mm.

lata,

viridis,

postice

liaud colorata.

Frons ad 6 cm. longa,

vaUda; costa hitiuscula, parum convexo-pi-oducta, sensim in

alas validas abeunte.

Epidermis

parvo subquadrato, 4

marum maxima,

magnas hemisparum prominula, ore interno

valida, bistrata, papillas

phsericas hyalinas gerens. Stomata parva,


cellulis angustis

circumdato.

Appendicula squa-

lanceolata, apice longe setacea, basi arcte constricta.

Pedunculus carpocephali ad 2 cm. longus, paleaceus, apice paleis

mibus purpureis barbatus;


purpureai,

paleee

involucrales

maximee,

filifor-

lanceolatte,

longe cuspidatse. Capitida breviter palmatifida, quadriloba,

centro parvo convexo, lobis quadratis, medio sulcatis, apice truncatis,


breviter incisis. Involucra rufescentia, margine purpurea, crispato-lobulata, irregulariter

dentata; cellulse limbi valde incrassatae. Capitula niasc.

magna, palmatifida,

lobis 3-8,

profunde

solutis. Sci/js/m/i breviter spinoso-

dentati, dentibus 4 cellulas longis, basi 2 cell. latis.

Hab. Java (Schitfner, Stahl), Timor (Forbes).

38.

Marchantia macropora

Mitt. Flora N. Zel.

II,

p.

169.

Minor, gracilis, crassa et dura, subfragilis, antice flavo-virens vel rubescens, postice purpurascens.

Frons ad 3 cm. longa

mm.

lata

costa

angusta, abrupte producta, haud tamen crassa, alis validis, margine acutis.

Epidermis antica

cellulis bistratis formata,

181

maxime

cequaliterque incras-

franz stephani. spegies hepatigarum.

Marchantia.

sata, trigonis nullis.

520

omnium maxima, purpureo

Stomata

marginata, late

conica et valde elevata, 6 cellulis sexseriatis sediflcata, ore interno

maximo,

numerosis, biseriatis, conicis, subinde elongatis et flliformibus. in

cellulis

lumen pori concentrice et imbricatim conniventibus clauso. Appendicula


squamarum purpurea, majora, subrotunda, obtusa, integerrima, cellulis
minoribus marginata;
cephali brevis, 10

cellulse centrales

mm.

roseis lanceolalis, acuminatis.

paleis

multo majores. Pedunculus carpo-

longus, tenuis, apice dense breviterque barbatus,

Capitula parva, palmatim 4

fida,

disco integro altissime stomatifero, stomatis fusco marginatis, lobis disci

diametro sequilongis, contigais, latelinearibus, apice cuneatim leniterque


ampliatis, truncatis breviterque incisis. Involucra tubulosa, ore minore.

rotundo,

lobulato,

lobulis

breviter fimbriatis. Perianthia hyaiina, ore

breviter tubuloso. Capitulamas. parva, brevissime pedunculata, palmatim


quadrifida, lobis usque ad basin solutis.

New Zealand

Hab.

*"

39.

(Sinclair, Knight, Kirk).

Marchantia vitiensis

Frons ad 3 cm. longa, 5

mm.

Sl. n. sp.

lata, valida,

anlice fusco-viridis, postice

fusco-purpurea. Costa plano-convexa, haud producta, sensim in alas atte-

nuatas excurrens. Epidermis antica aequaliter incrassata. Stomata parum

prominula, ore interno magno, subquadrato, 4 cellulis angustis circumdato.

Squamarum appendicula profunde

constricta,

basi

rotundata,

superne sensim angustata, acuminata, paucis dentibus validis armata.


Pedunculus carpocephali tenuis, ad 2 cm. longus, paleaceus, paleis
formibus apice dense breviterque barbatus
villosus. Capifula fem. parva,

asymmetrica, basi aloba, ceterum quinque-

loba, lobis latis breviter discretis,

medio
cra

4,

costatis,

costis

fili-

et paleis lanceolatis purpureis

apice truncatis vel exciso truncatis,

ad centrum umbonatum concurrentibus. Involu-

margine breviter

lobala, lobis

dense dentatis vel spinosis. ScyphuU

parvi, dentati, dentes 2-3 cellulas longi. Reliqua desunt.

Hab. Insulae

40.

Syn.

Yiti (Grseffe, G.

Weber).

Marchantia Wallisii
:

M. macropora

J.

et St.

Jack et

St.

(non Mitten), Hedw., 1892,

p. 22.

Parva, fusco-viridis, postice fusco-purpurea. Frons ad 2 cm. longa,

3mm. lata,

vahda. Costa

lata,

convexo-producta,

cellulse epidermidis sequaliter incrassatae.

alis

brevibus validis;

Stomata magna, valde promi-

nentia, ore interno quadrato, 4 cellulis anguslis circumdato. Appendicula

squamarum

ovata, subintegerrima, acuta, parvicellularia.

182

Pedunculus car-

521

BULLETLN DE l'hehbieu BoissiER.

Marcfiantta.

pocephali validus, 2 cm. longus, purpureus, paleis setaceis hirlus, apice

asymmetrica, valde convexa,

paleis lanceoialis barbalus. Capititla fem.

uno

latere quadriloba,

lobis

profunde

inlerdum spalhulatis. Involucra

4,

bifidis,

laciniis lale

linearibus^

magna, ore integerrimo, oplime

cris-

palo, rubescente. Perianthia purpurea, ore angustato, pUcatulo. Scyphuli

breviter dentato-cihati.

Hab. Insulx Philippinx (Wallis, Semper).

'/

Marchantia Fargesiana

41.

St. n. sp.

Magna, glauco-viridis, postice fusco-rufescens. Frons ad o cm. longa^


10

mm.

costa

lata,

bene producta, valde convexa, sensim

in alas excur-

rens.^Epidennis antica aequaUter incrassata, vaUda. Stomatahene producta,


ore interno cruciato. AppencUcula

squamarum maxima,

e basi cordata

sensim angustata, oblonga, acuminata acuta, irregulariter eroso denticulata, hic illc

dente vahdiore armata, cehuhs marginalibus multo minori-

Pedunculus carpocephah crassus, vaUdissimus, subnudus,

bus.

apice

paucis paleis brevibus fiUformibus barbalus; pale involucrales lanceolata3.

Capitida fem. rufescentia, asymmetrica, uno latere aloba, ceterura

9 lobata, lobis late Unearibus valde convexis, apice truncatis, ad


centro parvo

Uberis,

umbonato. Involucra parva,

pinnatim longius fimbriatis. Perianthia raagna, hyalina,


longe

liberis,

trigonis,

medium

muUifissa,

laciniis

alala, alis

apice

ore contracto, fimbriato. Scyphuli magni crebre lobati, lobis

longe cuspidatis, basi spinis minoribus patulisque arraalis.

Hab. China, Sutchuen orient. (Farges).

42.

Syn.

Marchantia diptera
:

M. calcarata

Mont. Ann.

St. BuII. Heri). Boiss.

sc. nat.

1897,

1843, p. 243.

p. 98.

Major, robusta, viridis, Inargine posliceque purpurascens. Frons ad

4 cm. longa, 8
excurrens.

minimo, 4

mm.

lata, costa

parura incrassata, in alas valdeattenuatas

Epidermis tenera.

Stomata parva, numerosa, ore interno

cellulis conicis radiatim

conniventibus subclauso. Appendicuia

squamarura magna, cordato-rotunda. purpurea, subintegerriraa,

cellulae

raarginales centralibus eequilongse, angustiores. Pedunculus carpocephali


validus, o cra. longus, subnudus, paleis purpureis filiforraibus barbalus,

basi raagnis squarais vaginatira involucratus.

uno

Capitula

$ asyrametrica,

latere exciso-hastata, ceterura 9 lobata, lobis disco integro capituli

aequilongis, linearibus, Iruncatis, regulariler distributis. Involucra

mar-

gine lobata, lobis purpureis fimbriatis. Perianthia ore constricto plicatula


integerrirao. Reliqua desunt.

183

franz stepham. spegies hepatigarum.

Marchantia.

522

Hab. Japonia Bussenil, Makino, Savatier, Faurie).

Das Original von M. diptera

isl

einen slerilen Thallus konnte ich

M.

fruchtend nichl zu beschaffen; nur

priifen,

der in allen Teilen mit meiner

calcarata iibereinstimmt, so dass ich diesen

Namen

eingezogen habe.

VI. Capituli lobi obcuneati.

Marchantia nepalensis

43.

L. et L. in

Lehm. Pug.

lY, p. 10.

Major, \1ridis, postice fusco-purpurea. Frons ad 4 cm. longa, 10


lata

haud producta, humihs

costa lata.

et

longe in

mm.

excurrens.

alas

Epidermis tenerrima. Stomata parva, parum elevata, ore interno cruciato.


Appendicnla squamarum magna, cordata, acuta, repandula, celluhs marginaiibus multo minoribus. Pedunculiis carpocephali validissimus (basi
1

mm.

in diametro) ad 4 cm. longus, coloratus, basi squamis

magnis

vaginatim involucratus, paleis brevibus filiformibus purpureis barbatus,


Capitula fem. asymmetrica, centro parvo umbonato, basi laciniis diver-

medium
truncato parum

gentibus hastata, ceterum 9 lobata, lobis radiahter distributis, ad


hnearibus, antice valde convexis (costatis) apice

liberis,

latioribus.

Involucra hyalina, breviter lobata, lobis longe flmbriatis.

Perianthia hyahna, ore contracto integerrimo. Capsula brunnea, annulis


confertis validissimis incrassata, Sporae brunneae, granulatse

24

440 ^.Androecia capitulis^^equimagna, breviter pedunculata,


radiis vel lobis

usque ad apicem fere conjunctis, antice varie

rugulosis. Scijphuli

margine purpureo dentati (ipse haud

Hab. Nepal (Wallich), Himalaya (GoIIan 7000

44,

^. Elateres

disciformia,

Marchantia nitida

L, et L. in

tortis et

vidi).

')

Lehm. Pug.

lY, p. 11.

Major, robusta, viridis, margine posticeque purpurascens. Frons ad

4 cm.

longa, 5

mm.

lata.

Costa bene producta, sensim in alas validas

excurrens. Epidermis antica cellulis cequahter incrassatis valida. Stomata


parva, numerosa, ore interno cruciato. Appendicula
cordata,

margine crenulata,

cellulse

squamarum magna,

marginales multo minores. Pediin-

culus carpocephah ad 2 cm. longus, paucipaleatus, apice paleis longis

purpureis fihformibus barbatus.

Capitula fem. asymmetrica,

emarginata, ceterum 9 lobata, lobis ad

cuneatim amplialis, contiguis, apice

medium

inciso-bilobis.

solutis,

basi late

ex angusta basi

Involucra hyalina, late

aperta, irregulariter lobata, lobis varie fimbriatis. Perianthia hyalina, ore

ontracto

parvo.

Capsula annulis

remotiusculis incrassata.

184

Calyptra

523

DE l'herbikr

BULLETi.N

28

Sporae

valida.

[i,

minule

papillalai,

flavescenles.

Cap7M/a masc. minus longe pedunculata, pellala,

scendente ocloloba

Marchanlia.

BoissiER.

460

Elateres

|x.

rugosa, margine ad-

(Lindenberg), ScyphuU margine grosse lobati. lobis

sub 25 plano conicis, conliguis, longe acuminalis, medio infero palulospinulosis.

Hab. Xepal. (Wallich), Java


Die Pflanze aus

dem

(Schifi^ner).

Nilgherry-Gebirge habe ich nicht gesehen.

Marchantia tholophora

45.

Bisch.

Nova Acla XYIl,

p.

989.

Major. dihite viridis. poslice purpurascens, tenuis, medio antico, costa


fusca perlucente, notala.

Frons ad 4 cm. longa, 12 mm.

lata; costa lata,

humilis, poslice plano convexa, sensim in alas tenerrimas excurrens.

Stomata parva, ore interno

marum magna,
cellulis

cruciato.

Epidermis tenera. Appendicula squa-

cordato-rotundata, valde constricta, purpurea, integerrima,

marginahbus duplo minoribus. Pedunculus

brevis, 10

mm. longus,

paleis filiformibus sparsim hirtus, apice simililer longeque barbatus, basi

squamis magnis prominentibus


alte

umbonata centro anguste

validis vaginatim involucratus.

Capitula

conico, septemlobata, lobis (juveniUbus)

decurvis, convexis, in statu explanato obcuneatis, truncatis, 2 basalibus

mullo majoribus profunde

solutis

hastatim divergentibus. Reliqua

et

desunt.

Hab. Mexico, Oaxaca (Sommersclmh).


Bischoffl

c.

fiihrt

noch an

Involucra fimbriala,

pilis longis densissi-

mis. Scyphuli ciliato-denticulati.

Marchantia tosana

46.

Minor,
3

mm.

in

St. Bull.

Herb. Boiss. 1897.

cosia lalissima, valdeevoluta etbeneproducta,

lata, crassa;

alas breves

p. 99.

Frons ad 2 cm. longa,

gracilis, fusco-viridis, postice fuscescens.

et validas excurrens.

Epidermis

valida.

alte prominula, ore interno 4 cellulis plano-conicis circumdato.

cula

squamarum

sensim

Stomata parva,
Appendi-

parva, valde constricta, ovata, breviter acuminata,

gine remote valideque brevispinosa, celluUs majoribus, abasi

mar-

admarginem

magnitudine decrescentibus. Pedunculus carpocephali validus. ad 2 cm.


longus, sparsim longeque paleaceus, apice paleis purpureis filiformibus

barbalus; palea3 involucrales oblongo-lanceolatae. apice setaceaj.


tula

fem.

parva,

ricatis, disci

tim

dilatatis,

nerrima,

Capi-

6 lobata, disco centrali parvo, convexo, lobis diva-

diametro plus duplo longioribiis, linearibus, apice cuneatruncatis,

hyalina,

ore

basalibus magis

integerrimo,

ISo

divergentibus.
crispato

Involucra

plicatulo.

te-

Perianthia

524

franz stepham. spegies hepaticarum.

Marchantia.

purpurea, ore parvo contracto. Capitula mas. palmatifida, disco integro


leniter divergentihus, basi

lobis 8, disci diametro cequilongis,

magno,

elobulata.

Hab. Japonia (Jnoue, Faurie).

Marchantia disjuncta

47.

Sull.

Musci AUegh,,

mm.

lata, valida.

Costa optime producta, sensim in alas tenues atte-

bene prominula, ore inlerno

nuata. Epidermis tenerrima. Stomata parva,

parvo 5

magna,

plano-conicis

cellulis

Appendicida

circumdato.

late ovata, acuta, rubescentia,

ciliata, cellulis

p. 67.

Frons ad 25 mm. longa,

Mediocris, viridis, postice fusco-rubescens.

squamarum

margine eroso-denticulata

vel sub-

majusculis subsequimagnis formata. Pedunculus carpoce-

phali validus, ad 2 cm. longus, nudus, apice paleis ovato-oblongis varie


laceratis purpureis barbatus. Capitula fem.

magno, convexo,
cuneatim

magna, 9

lobata, disco integro

lobis decurvulis, sinii obtuso discretis, linearibus. apice

basales sinu lato discretis,

dilatatis, rotundato-truncatis; lobi

hastatim divergentibus. Involucra hyalina, breviter lobulata, lobis paucidentatis, dentibus triangulatis parvis. Capitula

brevius pedunculata, palmatiflda, lobis sub

ad

medium

8,

mascula femineis minora,

geminalim approximatis,

liberis; lobi basales late divergentes.

Hab. America se^tentr. : Alabama, Arkansas, Texas, haud rara. Mexico

Bourgeau, C. Mohr), Cuba (Wright), Jamaica (Wilson,

(C. Miiller, Stone,

James).

Marchantia Schadenbergii

48.

St. n. sp.

Minor, fusco virens, poslice rufescens. Frons ad 3 cm. longa, 3


lata,

sensim in

vexa,
satis

alas

lariter

cellulis

eequaliter incrascellulis

paleis

usque

ampliatis,
oleiferis
et

filiformibus

ad

basin

apice

hirtus,

fere

truncatis.

apice

fida,

Involucra

ubique creberrime punctata,


dentatis

angustis

squamarum purpurea, oblonga, margine regu-

longeque fimbriata. Pedunculus carpocephali ad 12

tenuis,

natis

Epidermis

attenuata.

Stomata parva, ore interno magno, 4

valida.

circumdato, Appendicula

fem.

mm.

medio valde incrassata; costa tamen haud producta, plano con-

tecta.

Perianthia

similiter

lobis

planis,

integerrima,
paleis

barbatus.

ex

longus,

Capitula

angusta

crispata,

lanceolatis

purpurea.

mm.

Capitula

basi

cellulis

ovato-acumimas.

asym-

metrica, palmatim sexfida, lobis profunde solutis, contiguis, ala marginali


crispata.

Hab. Insula Ltizon (Schadenberg).

186

K^o

BULLETi.N

l'herbieh BoissiER.

i)E

Marchantia palmata

49.
Syii.

Nees. Nova Acta XII,

M. emarrjinata Nees. Hep.

Jav.

Nova Acta

iMinor, gracilis, viridis, postice fiiscescens.


lata; costa

valde producta.

193,

Frons ad 372 cm. longa, 3

ffiquimagnis

cedificala.

mm.

lenerrimae. Epidermis cellulis sequaliter

anguslis formato. Appendicula

cellulis

p.

XII, p. 192-400.

Stomata bene prominula. ore interno amplo. 4-o

incrassalis valida.
lulis

aife

Marcfiantia.

squamarum parva,

cel-

ovata, paucidentata,

Pedimculus tenuis, nudus vel sparsim

paleaceus. apice paleis filiformibus longius barbatus; pale involucrales


oblongae, longe

Scepe abruple setacece, dentalcB vel spinosae.

Capitula

fem. asymmetrica, ad 7 lobata. lobis 9-11 angustis, planis, confertis, ex

angusta basi cuneatim ampliatis, truncatis, vel leniter emarginatis, basalibus hastatim divergenlibus, brevioribus. //ro/cra hyalina, integerrima,
crispatula. Periantkia purpurea, ore parvo integro. Capsula fusco-brunnea,

annulis numerosis incrassata. Sporse 27 ^, flavescentes. Elateres 480 ^.


Capitula mas. brevius pedunculata, magna. palmatifida, lobis ad 8, usque

ad basin

liberis, angustis,

ambitu

clavatis.

ScyphuU creberrime

ciliolali,

2 cellulas longis.

ciliis

Java (.Junghuhn, Hillebrand, Jagor, Solms,


(Donitz, Miyoshi).

PhUippinx

Ins"^ (Wichura).

Stahl, Schiffner),

Japan

Tonkin (Balansa), China

(Wichura), Hinialaya (Brandis).


>

50.

Marchantia linearis

L. et L. in

Lehm. Pug.

lY, p. 8.

Minor, graciUs, flavo-viridis, postice fuscescens. Frons ad 4 cm. longa,


3

mm.

lata

costa angusta, convexo-producta, alse tenues, ob epidermidis

cellulas incrassatas validcC. plano explanata".

Stomata parva, parum pro-

minula, ore interno subquadralo, 4 cellulis angustis circumdato. Appendicula

squamarum

valdeconstricta, rotundata, acuta, margine varie spinosa.

Pedunculns carpocephali ad 3 cm. longus, tenuis, paleis filiformibus

hirtus,

apice similiter longeque barbalus; paleae involucrales hyalinse, oblongae,

magnae, numerosse et confertissimee, margine longe fimbriatee. Capitula


fem. 10 lobata, lobis centro capituli duplo longioribus,

anguste

ob-

cuneatis, contiguis, convexis, apice truncatis. Involucra hyalina, margine

magna
ramorum sessilia,profundepaImatifida, lobisad sex. Reliqua desunt.

lobulata,

inapice

lobulis creberrime breviterque ciiiatis. Capitula masc.

Hab. Nepal (Wallich).

Quoad plantam americanam vide March. domingensis.

51.

Marchantia Lecordiana

Minor,

viridis, postice fuscescens,

St. n. sp.

angusta et

187

gracilis.

Frons ad 3 cm.

longa, 4

mis
4

mm.

valida.

ovata, acuta, parvicellularia,

alae

tenues. Epider-

magis

in

apice

squamarum valde

constricta,

margine plus minus longe spinoso-dentata.

Pedwmilus carpocephali 2 cm.


hirtus,

convexa,

lala; costa distincte producta,

Stomata parva, parum prominula, ore interno subquadrato,


angustis formato. Appendicula

cellulis

526

franz stepham. spegies hepatigarum.

Marchantia.

longus, tenuis, paleis lanceolatis ubique

pedunculi.

Capitula fem.

asymmetrica,

basi

anguste hastata, ceterum quinqueloba, lobis basi valde angustatis, quasi


stipitatis,

apice abrupte obconicis, truncatis. Involucra hyahna, integer-

rima, crispatula. Capitula mascula symmetrica, usque ad basin bis-quadrifida,

pedunculo subnudo breviore, 8

mm.

longo.

Rehqua desunt.

Hab. Nova Caledonia, Ourai (Lecord).

*-^52.

Marchantia caracensis

St. n. sp.

Minor, angusta, graciUs, ohvacea, postice fuscescens. Frons ad 23


longa, 3

mm.

lata,

crassa. Costa

bene producta, sensim in

alas

mm.

vahdas

excurrens. Epidermis tenera. Stomata magna, creberrima, bene producta,

ore interno magno, quadrato, 4 celluhs angustis circumdato. Appendicula

squamarum magna,
basi

rosea, late ovata, acuta, arcte constricta, cellulis a

ad marginem

valde

decrescentibus,

margine eroso-denticulata.

mm.

longus, paleis longis hirtus,

Pedunculus carpocephali tenuis, ad 15


apice simililer barbatus;
dentatae vel lacinulatse,

paleffi

omnes

involucrales late lanceolatse, cuspidatee,

purpureae. Capitula fem. parva, 5-6 lobata,

cenlro integro parvo, convexo, lobis ex angusta basi optime obcuneatis,


contiguis, diametro centri duplo longioribus, convexis, decurvulis, apice

truncato rotundatis. Involucra hyalina, margine lobulata, lobis breviler


fimbriatis.

Perianthia hyalina,

ore

contracto

integro.

Capsnla fusco

bruunea, crebre annulata. Reliqua desunt.


Hab. Caracas (Gollmer), Mexico (Wawra).

53.

Marchantia Ksernbachii

Frons parva, angusta,


Costa

lata,

gracilis,

St. n. sp.

ad V/2 cm. longa, 3

mm.

lata,

crassa.

abrupte producta, postice plano convexa. Epidermis antica

validissima, cell. parietibus sequaliter incrassatis. Stomata parva,


rosa, ore interno quadrato, 4 cellulis angustis circumdato.

quamarum magna,

nume-

Appendicula

oblonga, laxe reticulata, margine regulariter spinoso-

<lentata, apice obtusa.

Pedunculus carpocephali ad 20

mm.

longus, sub-

tenuis, apice paucis paleis pendulis et filiformibus barbatus. Capitula

fem. excentrica, uno latere 9 lobata, lobis regulariter radiatis, ex angusta


i)asi conico-ampliatis,

approximatis, apice breviter bifidulis vel excisis vel

188

527

DE l'hei\bier

BULLETi.N

Maixhantia.

BoissiER.

truncalis; paleee involucrales lanceolalK, breves. Involucra late concbcO-

rufo-brunnea.

forniia,

Perianthia

integerrima, crispula.

byalina.

ore

parvo conlracto. Capsida dibite brunnea, annubs crebris instrucla. Sporse

27

{jL,

rufo brunnese. Elateres

430

{jl,

vabdi,

medio

valde atlenuali.

jx lati

Reliqua desunt.

Hab. Noia Guinea, Butanang (Karnbacb).

Marchantia angusta

54.

St. n. sp.

Minor, valde angusla. gracillima. pallide virens, postice fuscescens,

Frons ad 4 cm. longa, 2

mulliramosa, valida. Cosla baud pro-

nini. lata,

ducta, sensim in alas crassas excurrens. Epidermis lenera. Stomata

parum prominentia. ore interno magno, 5-6

Appendicula squamarum magna, ovata. acuta, spinis

validis,

numerosis

Pedun-

armata, valde conslricta, cellulis sequimagnis majusculis formata.

mm.

culus carpocepbali tenuis. ad 25


breviter

lalis

magna,

cellulis angustis circumdato.

longus, nudus, apice paleis lanceo-

barbatus. Capitula fem. parva, 9 lobata, lobis basalibus

acuminalis, sinu latissimo divergentibus. reliquis optime obcuneatis, sinu

obtuso discretis, disci centralis diametro brevioribus, apice truncalis

medium loborum

emarginatis vel inciso bilobis. Involucra ad

protracla,

ore integerrimo crispato-plicatulo. Perianthia byalina vel flavescentia, ore


integro. Cflj5s?A/a rufo-brunnea, laxe annulata. Sporae
6(50

28

{a,

flavae.

Elateres

Capitula mas, femineis minora, subdisciformia, 8 lobala, lobis per

{X.

paria approximatis, usque ad

minus profunde acuteque

apicem connatis, lamina interlobularis plus

insisa, circumscriptione itaque valde irregulari.

Scyphuli margine denticulati, dentibus conico-prominentibus, unicellularibus.

Hab. Tonkin (Bon. Balansa).

55.

Marchantia furciloba

St. n. sp.

Mediocris, viridis, postice rufo-purpurascens.

mm.

lata.

Costa

parum producta,

Frons ad 35 mm. longa,

leniter convexa,

in

alas

validas

excurrens. Epidermis tenera, cellulis haud raro bistratis formata. Stomata

magna, numerosa, bene exserta, ore interno magno, 5 cellubs anguslis


circumdato. Appendicula
stricta, ovata,

integra.

squamarum

e basi rotundata profundeque con-

acuminata, cellulis subeequimagnis formata, margine sub-

Pedunculus carpocepbali

cm. longus, nudus, paleis linearibus

breviter barbatus; paleae involucrales lanceolatae, longe cuspidatae, purpureae.

Capitula fem.

ceterum 9

dilule

lobata, lobis ad V*

glauco-viridia
liberis, apice

189

asymmetrica, basi aloba,

profunde

bifidulis,

centro

leniter

52S

franz stephani. species hepatigarum.

Marchantia.

umbonato. Involucra

brunnea, margine inlegerrimo plano-

valida,

que, parietibus cellularum sequaliler incrassatis. Capitula mas. magna,

asymmetrica, 5-6 loba, usque ad basin palmatifida, lobis inaequalibus,


Reliqua desunt.

Hab.

Hawai

(Baldwin).

VII. Capitula disciformia breviloba.

"

Marchantia chenopoda

56.

Syn.

M. cartilaginea

L. Sp. pl.

L. et L. teste Schiffner.

M. Dillenu Lindb.

Gransk.

Krit.

11,

p.

1603.

Lehm. Pug.

Dill. Hist.

1883,

plant. IV, p. 31,

p. 47.

Minor, gracilis, fusco-viridis, margine ssepe purpurascens, postice fusco-

purpurea. Frons ad 3 cm. longa, 5

abrupte producta,

alce

mm.

lata.

Costa latiuscula, optime et

lenues, costse aequilatse. Epidermis valida. Stomata

minora, parum prominula, ore interno quadrato, 4 cellulis angustis

cumdato. Ajrpendicula squamarum submagna, late cordato-ovata,

cir-

acuta,.

integerrima vel plus minus dentata, cellulis majusculis sub3Bquimagni&


formala. Pedunculus carpocephali tenuis, ad 3 cm. longus, paleis longis

purpureis hirtus, apice simililer barbatus; palese involucrales angusle


lanceolalse

setaceae.

Capitula fem. asymmetrica, parva, valde convexa,.

brevissime quinqueloba, lobis rotundatim prominulis, sinu aculo


decurvulis, basalibus
4,

oppositis,

capitula

basi dein

truncata.

discretis,.

Involucrar

hyalina, lobulata, lobulis breviter fimbriatis. Perianthia hyaUna, ore

constricto quadrifido, lobis papulosis. Calyptra rufescens, cellulis

maxime

incrassatis valida. Capsula nigro-brunnea, creberrime annulata.

25

flavse

^i..

Elateres ad 720

fji.

majora, palmatifida, 4-7 lobata, lobis ad 10

ad basin usque

liberis.

Sporse

Capitula masc. magna. femineis multoties

mm.

longis, angustis, fere

Scyphuli parvi, regulariler breviterque dentati,.

dentibus 1-2 cellulas longis.

Hab. America tropica ubique communis; subtropica Chile et Mexico.

57.

Marchantia hexaptera

Rchdt. Verh. zool. bot. Ver. Wien,^

XVIII, p. 960.

Mediocris, viridis, postice fuscescens.


lata.

Costa

parum

Frons ad 3 cm. longa, 5

Stomata parva, parum prominula, ore interno parvo quadrato, 4


angustis

mm.

producta, sensim in alas attenuata. Epidermis tenera,

circumdato. Appendicula squamarum magna,

late ovata,

cellulis

repando-

angulata vel breviler dentala, apice acuta, cellulis minoribus ubique sequi-

190

S29

MarchauUa.

BULLETi.N DE l'herbier boissier.

magnis formata. Pedunculus carpocephali ad 10 mm.

maxime

apice paleis lanceolalis saepe bifidis

longiis paleaceus,

barbatiis. Capilula fem. disci-

formia asymmelrica, centro integro magno, umbonato, convexim 8 coslalo,


basi

omnino

elobulata lateque frondiformia integenima, ceterum 8-10

lobata, lobis brevibus, sinu parvo obtuso discretis, obcuneatis, apice late

Iruncatis vel repandis vel leniter emarginatis, plano-patulis. Involucra 8,

angusta,

ore cellulis

longis

angustissimis crebre

Perianthia

ciliato.

brunneola, valida, ore parvo contrac.to integro. Capsnla fusco-brunnea,


laxe annulata. Sporde

flavce,

28

fi.

Elateres OGO ^, Capitula mas. femineis

iequimagna, brevipedunculata, palmatifida, lobis ad


liberis, angustis.

Hab.

usqiie ad basin

6,

Scyphuli brevissime denticulati, dentibus 2 cellulas longis.

Novara, Didrichsen,

Tahiti (Exped.

Yesco,

Lepine,

Thiebault,

Yieillard et Panchet, Nadeaud),

Die Beschreibung des Autors stimmt so wenig mit seiner Figur iiberein,

dass es bisher nicht moglich war, die Pflanze wieder zu erkennen, Obige

Beschreibungderselben

ist

nach den Originalpflanzen im \Yiener Museum

gefertigt.

58,

Marchantia pileata

Mitten, Fl. N. Zel.

p.

11,

169.

Major, robusta, tenax, fusco-virens, postice purpurascens. Frons ad

7 cm, longa, 7

mm,

validas excurrens,

anguste

ellipticis

lata; costa angusta,

parum

producta, sensim in alas

Stomata parva, ore interno subquadrato, 4

circumdato, Epidermis valida,

Squamarum

cellulis

appendicuka,

magna, lateovata, apicerotundata, margine crebreirregulariterque denliculala, cellulisanguste

hexagonis formata, marginalibus parum minoribus,

Pedunculns carpocephali ad 15

mm,

longus, tenuis, nudus, apice paleis

linearibus sparsim barbatus; palese involucrales latelanceolatse, longe cuspidatae, fuscescenles, integerrimae. Capitula fem. valde

sphaerica, basi lobis longioribus divergenti-hastata,


lobis latis truncatis vel rolundatis,

kicra lacerata (ipse haud


Hab.

59.

New Zealand

vidi).

mm.

reperla).

St. n. sp,

Frons ad 4 cm. longa,

Cosia humilis, longein alas lenues excurrens. Stomata

parum prominula. poro interno 4

fisso,

formato. Epidermis valida. Appendicula


uspidata,

nusquam

(Colenso).

Marchantia samoana
lata, tenuis.

loba,

interdum leniter emarginatis. Invo-

Reliqua desunt (adhuc

Mediocris, dilute viridis, subtus purpurascens,

convexa, subhemi-

ceterum breviter 5

4 cellulis planis, conico-rolundatis

squamarum maxima,

margine irregulariter dentata

BULL. HERB. Boiss., juiUet 1899.

191

et

breviter

late ovata,

spinosa,

cellulis

36

franz stephani. species hepatigarum.

Marchantia.

530

marginalibus parQm minoribus, omnibus breviter hexagonis. Pedunculus

mm.

carpocephali ad 10

longus, tenuis, paleis longis filiformibus fusco

purpureis villosus; barba apicalis similis; paleae involucrales lanceolatse,

longe attenualse. Capitula fem. basi late rotundala, omnino elobulataj


apice breviter 5-6 lobata, lobis contiguis, truncatis, sinu parvo rotundata
discretis.

Involucra breviter inciso-lobata, lobis repando-angulatis. Capi-

tula

mas. brevius pedunculala, plus minus regulariter peltata, lobis

ad

usque ad basin fere

7,

Hab. Samoa

60.

(Grgeffe), Viti (Grseffe).

Marchantia subgeminata

Major,

St. n. sp.

Frons ad

antice glauco-virens, postice purpurascens.

mm.

longa. 7

solutis.

cm.

Costa crassa, haud tamen producta, sensim in alas

lata.

Stomata parva, parum elevata, ore

excurrens. Epidermis tenerrima.


interno cruciato. Appendicula

squamarum maxima,

cordiformia, leniler

repanda, minuteque crenulata, cellulis minimis marginata, centralibus


multoties majoribus. Pedunculus carpocephali ad 35

squamis magnis

vaginatim

involucratus

mm.

longus, basi

ibidemque maxime crassus,

versus apicem valde attenuatus, ubique paleis tortis lanatus; barba apicalis

sanguinea, paleis late linearibus apice setaceis, margine repando-

angulatis.

Capitula fem.

glauco-viridia,

disciformia, asymmetrica, basi

recto angulo incisa, ceterum 9Ioba, lobis sinu brevi angustoque discretis,
apice emarginato-bilobis,

parum convexis; centro

lato,

umbonato. Invo-

lucra hyalina, profundius lobata, lobis truncatis, irregulariter et longius


lacinulatis, purpureis.

Hab. Celebes leg.f

61.

Syn.

Marchantia peruviana
:

Minor, gracilis,

mm.

(Mont.) Nees. Syn. Hep., p. 538.

Grimaldia peruviana Mont. in d'Orbigny. Yoy. Botan.,


viridis, postice

lata, tenuis.

Costa humilis, haud producta, sensim in alas tenues

attenuata. Epidermis tenera. Stomata

magno, 5

p. 63.

fusco-purpurea. Frons ad 4 cm. longay

cellulis angustis

magna, bene prominula, ore interno

circumdato. Appendicula

squamarum

minora, subrotunda, acuta, margine paucidenticulata,

cellulis

rosea,
parvis,

marginalibus duplo minoribus formata.


Reliqua haud

vidi.

Hab. Peru (d'Orbigny).


In der Synopsis sind noch folgende Charactere gegeben, die ich zur

TervoIIstandigung hier hinzufiige

192

S31

BULLETiN

i)E

MarchanUa.

l'he[\bieu hoissier.

Capitula fem. integra, subglobosa, sublus brevipilosa;/)<?rfMHC?//MS brevipilosus. Capitula mas. discoidea sessilia. (f

Montagne hat
peruviana

in

seinem Sylloge,

reslituirl,

eine Marchantia
fruclitendes

ist

'?)

91,

p.

den alten Namen Grimaldia

zweifelios mit Unrecht, da die Pflanze jedenfalls

und wahrscheinhcli zu M. chenopoda gehort; ein

Exemplar

ist

aber nicht erhalten, weder im Pariser

Museum

(Herb. Monlagne), nocli im Strassburger (Herb. Nees).

Marchantia Notarisii

62.

Mediocris.

tenuis,

antice

Frons ad 3 cm. longa. o

Lehm. Pug. X,

mm,

p.

postice

fusco-viridis,

Costa optime

lata.

22.

fusco-purpurascens.
producta, angusla,

abrupte in alas tenerrimas excurrens. Epidermis lenera. Stomata parum


prominula, magna, ore interno 5 cellulis angustis circumdato. Appendicula

squamarum magna,

rosea,

acuminata, margine grosse

late ovata,

dentata vel subspinosa. Capitula mascula palmatifida breviter pedunculata,

pedunculo lenui,

medium

solutis,

margine minute

haud

12

mm.

longo,

quadriloba,

lobis

oblongis,

divergentibus, ala angustissima circumdatis.


et

creberrime

ad

ScyphuU

2 cellulas longis; plantam

ciliati, ciliis

vidi.

Hab. Chile Yalparaiso (Lehmann

Lehmann

fllius).

beschreibt die capitula fem. als

dimidiato-semicircularia,

centro obtuse umbonato, pedunculo flbrilligero, excentrice affixo, snbtus


barbata, brevissime 4-5 loba,

lobis

obtusis,

fornicalis.

Involucra ore

minute fimbriato denticulato, oligocarpa; darnach gehort die Pflanze


jedenfalls in die nachste Nachbarschaft von M. chenopodai,

wenn

beide

nicht gar identisch sind.

c.

63.

Incertae sedis.

Marchantia oregonensis

Mediocris, tenuis, viridis. postice

mm,

lata; costa humilis,

haud

St.

Hedwigia, 1893,

colorata.

p.

318,

Frons ad 3 cm. longa,

haud producta, sensim in alaslonge attenuatas

excurrens, Epidermis valida. Stomata majuscula, ore interno cruciato.

Appendicula squamarum rosea, magna, reniformia, margine varie remoteque dentato-spinosa, cellulis parvis subcequimagnis formata. Capitula

mascnla parva, brevipedunculata, disciformia, 4-8 crenatim


rotundo-prominulis.

193

lobata, lobis

Hab. America

Yon

532

franz stephani. spegies hepaticarum.

Marchantia.

sept.

M* Hood.

(Roll.)

allen nordamerikanischen Arten unterscheidet sich diese Pflanze

schon

allein

durch die kreuzformige Oeffnung des inneren Porus stoma-

tum.

Wenn

ich diese

und einige andere Arten unserer Gattung, obwohl

weibUche Pflanzen nicht kenne, hier

einfiigte, so

geschieht

ich

es, weil sie

Gebieten gefunden worden sind, in welchen die Gattung nur mit

in

wenigen Arten vertreten

so dass es

ist,

ohne Schwierigkeit moglich sein

wird, sie spater zu identifiziren. Eine grosse Anzahl Pflanzen habe ich

unerwahnt lassen miissen, weil

leider

sie

aller

Reproduktionsorgane

entbehren, obwohl manche gut charakterisirte darin enthalten

"Marchantia pallida

64.

Mediocris,

pallide

mm.

longa, 5

lata.

St.

Hedwigia 1889,

p.

sind.

266.

flavo-virens, postice fuscescens.

Frons ad 4 cm.

Costa bene producta, late convexa, sensim in alas

tenerrimas excurrens. Epidermis lenera. Stomata humilia, parva, ore


interno 5 celluhs plano-conicis fere clauso.

magna, cordata,

rosea,

Appendicula squamarum

margine remote obtuseque denticulata,

acuta,

celiuhs oblongis subaequimagnis formata. Scyphiili parvi, margine mamil-

latim armati, mamillae geminatim approximatae. Reliqua desunt.

Hab. Australia,
Die Gattung

ist

Hume River (Miss Campbell).


in dem austraUschen Gontinent

und unsere Pflanze wird nach dem oben Gesagten jedenfaHs

treten

wiederzuerkennen

ausserst sparlich ver-

sein.

Marchantia vaginata

63.

St. n. sp.

Major, valida, coriacea sed tenuis, viridis, margine posticeque purpurascens. Frons ad 5 cm. longa, ob

ramos longe

parum dissectum formans, marginevalde


latissima,

coalitos latissima,

crispata. Costa

canales muciferos numerosos gerens.

Stomata minima

et

parum

frondem
producta,

Epidermis tenerrima.

numerosa, parumprominentia, poro interno 4

cellulis

plano-conicis circumdato. Appendicula ^^w^mdiTnm magna, cordala rotundata,

10

margine minute obtuseque

mm.

cratus.

Peduncidus masculus

X^ViMvi,

longus, basi squamis magnis purpureis, apice cucullatis involu-

Capitula mascula disciformia, symmetrica, 8 lobata, lobis sinu

acuto discretis, rotundatis,


lobis

denticulata.

contiguis,

parum prominuhs. Scyphuli grosse

triangulatis,

lobati,

longe cuspidatis, medio infero margine

^spinulosis. Reliqua desunt.

Hab. Japonia (Faurie, Makino, Miyoshi).

194

533

BLLLETi.N

DE l"hkrbier boissier.

Marchantia acaulis

(50.

St. n. sp.

Marchatitia.

Major, robusla, tenax et dura, fusco-viridis, poslice fuscescens, crassa.

Frons ad 4 cm. longa. o mm.

lala.

Costa valida. bene et abrupte producta,

cosla alisque). Epidermidis cellulai anticcC

ubique fere

satae,

ubique percursa (in

longissimis repens, canalibus muciferis

radicellis

bi-vel tristratae.

maxime

tequaliterque incras-

Stomata humilia. ore

4 cellulis angustis circumdato. Appendicula

interiio quadrato,

squamarum magna, subro-

tunda. acuta, varie crenato-denlata, cellulismarginalibus haud minoribus.


Capitula mascida asymmetrica, subsessilia, pedunculo minimo, palmatifida, lobis

angustis (o vel 6) ad

medium

connatis.

Hab. Malacca, Perak (Ridley).


Die Pflanze

isl

dem ganzen Bau nach einem

sehr trockenen Standorte

angepasst; darauf deulen die machtig verdicklen Epidermiszellen, welche

Lagen iibereinander

in 2 bis 3

grossen Anzahl longitudinal


eine grosse

liegen. Die

Frons

Menge zahen, durchsichtigen Schleims

um

aufspeichert.

ist

ferner von einer

verlaufender Canale durchzogen, welche


enthalten, der

Wasser

dasselbe allmahlig wieder an die Pflanze abzugeben; die

mannlichen Capitula endlich sind sitzend und liegen mil ihren schmalen

dem Boden

Abschnilten

dein Yertrocknen
biologisch

67.

ist

ausgebreitet an,

schiilzt. als

wenn

sie

was

sie

natiirlicli leichter

vor

auf einem Stiel in die Luft ragten

diese Art jedenfalls die interessanleste der Gattung.

Marchantia cataractarum

Schffn. Kais. Ak.

Wien

LXYII,.

p. 158.

Major, valida, viridis, postice purpurea. Frons ad o cm. longa, 9


lata.

Costa crassa,

Epidermis tenera.

maxime

mm.

producta, abrupte in alas validas excurrens.

Stomata maxima, bene prominentia, ore interno

giganteo, quadrato, 4 cellulis angustis circumdalo. Appendicula squama-

rum

parva, ovata, acuminata, acuta, cellulis mediocribus formata, margi-

nalibus duplo minoribus, margine irregulariter paucidentata, hic

illic

spinosa. Reliqua desunt.

Hab. Java

Eine

(Schiff"ner).

gute Art.

erkennen

welche

an den

riesengrossen

Slomatis leicht zu

ist.

Die nachslehenden zwei Arten sind ganz verkiimmerte Pflanzen,

jeden Werth, die ich nicht beschreibe und die zu streichen sind.

Es sind

M. quinqueloba Nees. Syn. Hep.,

M. pusilh

p.

o26.

N. et M. Syn. Hep.. p. 326.

19o

ohne

du Bulletin de 1'Herbier Boissier.


Tome VII. No 9. Septembre 1899.

ExlraiL

SPECIES HEPATICARUM

Fianz STEPHxllVI

(Suite.j

SPHvEROCARPUS

Micheli, 1729.

Plantse frondosce, parvse, Lerricola'. virides, planae et tenerrirase, arcte

repentes, dichotome mulliramosce, radicellis longiusculis solo affixse, apice

profunde inciso-bilobse ibidemque


tectse.

Costa

lata,

haud producta, 2-3

rimas attenuata. Rami advenlivi

cellulis curvatim-erectis clavatis ob-

celUilas crassa,

antici, e cellulis

Flores feminei anticL valde numerosi.

dioica.

sensim in alastener-

alarum

orti.

Inflorescentia

Involucra pro planta ma-

xima, monogyna, interdum bi vel trigyna, oblique inserta et versus apicem


plantee nutantia, plus niinus pyriformia vel subcylindrica, ore apicali plus

minus angustato. Calyptra


et anle capsulse

basi bislrata, apice unistrata, facile destructa

maturilatem evanida. Capsula chlprophyllifera spheerica,

pariete unistrata

magnisque

cellulis formata,

pedicelloparvo chlorophylli-

fero facile destructo. Sporae tetraedrce, cuticula valida, varie lamellata,

plus minus hirta.

Sporae juveniies ante maturitatem capsulee in glebam

aggregatee, parietibus capsulae

gatim natantes. Elateres

nulli;

haud adhEerentes, in
adsunt tamen

fluido capsulari aggre-

cellulse steriles sporis

et minores, oleiferge, sphsericse, pariete tenera, nutriculcB

mascuU
seepe

antici in

mixtse

sporarum. Flores

fronde minore et longius ramosa, e medio costee

in ramulis nascentibus aggregati et

196

marginem

orti,

dense tegentes.

Sphxrocarpus.

BULLETiN DE l'herbier boissier.

656

Antheridia sphcerica, breviler pedicellala. pedicello frondis substantia'


iinmerso. Involucra mascula femineis mullo minora. rubescenlia, inferne
inflatii.

medio supero cylindrice

rostrata.

Die Pflanzen dieser Gatlung wachsen alle auf leichtem und lockerem

von

dem denkbar

einfachsten Bau; da er bei deii

Boden; der TiiaUus

ist

meisten Arten

mil den sclilauchforinigen Invokicris bedeckt

diclit

ist,

so

iibernehmen diese hauptsachUch die Assimilation und Ernahrung. wozu


die vielen

wie

sie

HuUen

eine bedeutende assimiUerende Oberflache darsteUen,

nur Riccia in anderer Form wieder erreicht.

S. terrestris (Mich.) Smith. Engl. Bot. 1790, tab 299,

1.

Syn.

Sphasrocarpus terrestris minima Mich. Nov. Gen.

p. 4.

Sphaerocarpus Michelii BeUardi. Acta Taur. 1792. Y,


Dioica, involucris

quam
late

lalis,

maxime

p.

246.

maturis vix duplo longioribus

confertis.

interna facie lcevibus, inferne obcuneato-inflatis, tertio supero

acuminato, ore parvo truncato, vix crenulato. Sporse ad 90

|ji,

grosse

reticulatim lamellatEe, lameiUs breviter echinatis.

Hab. Germania (rhenana), Britannia, Gallia, Europa et Africa mediterranea,

2.

America

septentr.

S. Donnellii Austin. Torrey

B. Cl. YI, p. 157.

Dioica, involucris confertissimis. maturis subcylindricis, basi vix angustatis, apice conico-hemisphaericis

terna laevi;

sporae ad 100

[l

ore angusto integerrimo, facie

iii-

reticulatim lameUatse. lamellis in lobulos

plano-conicos obtusos vel acutos dinsis, spora; itaque grosse lobiferae.

Hab. America septentr. (Florida,


Die Pflanze von
schrift; diese

3.

Jersey).

Jersey (Closter) hat Austins eigenhandige Auf-

Art hat also eine bedeutende Yerbreitung.

texanus

S.

Ipse haud

New

New

vidi;

Austin. Torrey B. Cl. YI.

p.

158.

seciindum descriptionem UnderwoodU

Thalhis est

minor, lobuUs leniter acuminatis. Involucra apice minus obtusa.

duplo minores (quam in

S. terrestri).

Coccus 63

j.

Sporae

in diam.

Hab. Texas (Wrighl).


Die sehr kleinen Sporen werden ermijglichen die Art wieder zu er-

kennen

diese Pflanze Uegt nicht

im Herbar Austin's

scheint ganz verloren gegangen zu sein.

197

in Manchester. Sie

Berteroi

S.

4.

Mont. Ann.

Series

sc. nat.

solum in ullimis

lobis,

ore similibus cellulis armata.

cum

juvenili minimo,

utri-

ceterum involucra ovala vel ovato-oblonga,

longe acuminata, apice truncala, interna facie


hirta,

IX. p. 39.

II.

Frons involucris minus dense obtecta. centro adulto nudo.

Dioica.
culis

6o7

franz stepham. spegies hepatigarum.

Sphderocarpns.

cellulis

hamatim decurvis

basi longe pedicellata,

pedicello

involucro sensim sensimque increscente, tempore

maturitatis dimidium longitudinis utriculi metiente. Sporae maturae ignotae.

Capsula brevissime pedunculala, pedunculo basi


pedicellum

serto,

haud

utriculi

inflatae

femineae multo minores, utriculis purpureis, ut in

longe

utriculorum in-

quam

Plantae masculse

percurrente.

S. terrestri

superne

rostratis.

Hab. Chile, Quillota (Bertero).

Der Pedicellus

utriculi ist

keineswegs hohl, wie Lindenberg sagt (Nova

504

sondern aus einem durchaus gleichmassigen

Acta 1836, XYIII,

p.

Oewebe aufgebaut und

5.

i.),

schief nach vorn geneigt inseriert.

S. californicus Austin. Torrey Bot.

Dioica,

diamelro

confertis,

involiicris

duplo

Cl. Yl, p.

longioribus

305.

quam

latis,

apice conico hemisphserico, ore parvo crenato.

sequali,

ferrugineee ad 110

ubique
Sporae

in diam, alte reticulatim cristatae, cristis valde

ji

ir-

regularibus, breviter incisis et lobatis vel leniter emarginatis, ubique

erosuhs et distincte minuteque


EaLh.

America

septentr.,

papillatis,

Lowmmm

nusquam

(Langlois)

spinosis.

Missisippi

{Ra.\\)

Cali-

fornia (Bolander).

6.

S. cristatus Howe. Torrey Bot.

CI. YII, p. 66.

Dioica. Involucra conferta. humilia. obovata, interna facie Isevia. apice

rotundata, i)oro parvo haud prominente. Sporae e cocco lacile solutee, flavorufescentes, sub 80

|x,

lamellis radiatim divergentibus,

interdum ramosis

vel anostomosantibus obtectse.

California (Campbell, Howe).

Eine ausgezeichuete Art, welche an den groben, etwas entfernt gestellten,

7.

S.

langen Lamellen der Sporen sofort erkennbar

Jamesii

Diese Pflanze

-derselben

ist

ist.

Austin.

ist

mir nur dem Namen nach bekannt; ein Exemplar

nirgend erhalten

sie

wurde

198

in Mexico gesammelt.

058

BULLETiN DE l^hilRbier BOissiER.

Riella.

RIELLA
Mont. Ann.
Planlse tliallosce. pro
spectabiles.

omnes

sc. nat. 3.

more

XYIII,

parvie vel mediocres in paucis

tenerrinice.

dilute virides,

radicanles. interdum aqua recedente in limo


capillares

haud

costse ortae.

p. 11.

in

magnai et

aqua erectee basique

humido repenles;

radicellas

e costae basi bulbiformi celerum e ventre

incrassalce,

Ramificatio repetito furcata, in paucis superne magis densa

umbellatimque expansa. Costa in sectione


elongatis. corticalibus
liter torta, apice

elliptica,

lamen parenchymaticis,

cellulis centralibus

stricta,

nusquam(?)

spira-

plus minus falcata. Ala e dorso costse orta, unistrala,

tenerrima, nuda. basin versus sensini angustata, superne magis evoluta

apiceque falcato rotundata, margine ceterum integerrima vel parum incisa


lobata, plana vel plus

minus undulata,

costte

nusquam

spiraliter inserla.

Bracteae costales anticEe, ad dextram et sinistram alse inserlse, apicem


plantae floresque femineos tegentes, valde variabiles, vel rudimentariee vel

maxime

evoluta; et folia fmgentes. Antheridia margini

seriata, breviter pedicellata,

haud productis. Flores fem.

alarum immersa,

ovoidea, vagina arcte circumdata, ostiolis

e costsedorso orti. Iiuolucra

magna. sporangio

multo majora, unistrata, ovoidea, superne plus minus inflato-acummata,


ore minimo. Calypira valida, bistrata. Capsida sphaerica, pariete unislrala,
pedicello perbrevi.

basi clavatim incrassato.

Sporae magnse, tetraedrse,

minute reticulatim lamellatee, lamellis ex angulis


Cellulde steriles

papillatcB vel setosae.

capsulde sporis parum minores, pellucidee amyliferae, sine

iibra spirali.

Die GattungjRe//a, 1843 als Duriaea publiziert, wurde erst 1854 durch

Hofmeister naher bekannt, der die Entwicklungsgeschichte einer Art


fR. Rettteri) in meisterhafter

der Konigl. Siichs. Ges. der


halt alle

und einwandsfreier Darstellung (Yerhandl.

\Yiss.

JI,

p.

92) publizierte.

Diese Arbeit ent-

Momenle, welche diese Gattung so scharf von allen iibrigen

Yerwandten trennt, ich meine den Aufbau der Pflanze

in der Vertical-

ebene, wie Goebel treffend es nennt (Bolan. Zlg. 1893, p. 104

meister hatte den Thallus unserer Gattung mit

dem

ff.).

Hof-

einer Marchantia

verglichen. der der eine Fliigel fehlt; dieser Yergleich und diese Folge-

199

frainz stephani. species hepaticarum.

Marchantia.

riing aus sonst richtigen Beobachtiingen ist bereits

6o9

von Leitgeb (Unter-

such. iiber die Lebermoose. siehe Riella, p. 45) widerlegt worden.

Der

Marchantia Thallus baut sich vorwiegend aus lateralen Segnienten der

wahrend

Scheitelzelle auf.

bei Riella im Gegenteil eine verticale Aus-

bildung stattfindet; auch miissle. \sare Hofmeisters Ansicht zutreffend,


die eine Seite des Fliigels.

die rechte,

z. 13.

und

die daran stossende rechte

Seite der Rippe die Oberseite der Pflanze sein

Fliigel aus dei'

logische

und

Sexual-Organe

allein

9 Biiiten rechts und links vom


Rippe entspringen. demnach die Fliigelseite die morpho-

produzieren, was nicht der Fall

Oberseite

muss.

sein

da

ist.

der Ubrigens aiich entgegengesetzt die

ventrale Wiirzelrinne verlauft.

Leitgeb betrachlele daher den Fliigel als eine dorsale

Wmherung

der

Rippe, eine Ansicht die Goebel beslreitet, da der Fiiigel an seinem ganz

jungen Adventivspross vorhanden war. ehe die Rippe an demselben zur


Entwicklung gekommen war

(1.

c.

p.

lOo); hierzu ist aber zu bemerken.

dass nicht selten die Gabelung von der Rippe allein ausgefiihrt wird

und die

wird von den

Fliigel sich erst spater entwickeln. Dieser Fliigel

alteren Autoren nnd auch von Leitgeb als spiralig verlaufend geschildert.

indem

die Rippe selbst eine Torsion zeigt.

aber wieder beobachtet.

entwickelt sind, werfen Falten,


kiirzer isl als die

Niemand nach ihm hat das

Die Fliigel. welche bei einigen Arten sehr breit


weil

die Inserlionsbasis

am

Stengel

Lange ihres freien Randes und laden an der senkrecht

wachsenden Pfianze

seillich

wie es die turgescente Fliigelflache

aus.

fordert; hierdurch erhali, der obereTeil desSlengels bei langeren

plaren eine leichte Torsion, weiche aber nur eine

wirkung anf

ein durchaus

i'ein

Exem-

mechanische

Eiii-

geradegewachsenes und sehr biegsames Organ

ist; die Stengelzellen selbst

verlaufen nicht spiralig ; das

ist alles

an der

gut entwickelten lebenden Pflanze und an iiberreichem Material beobachtet; es bedarf daher der Aufklarung, unter welchen Yerhaltnissen
die Pflanzen tordieren

und

ob,

wie Goebel

I.

c.

andeutet. etwa Lichtver-

haltnisse hierbei eine Rolle spielen.

Die schuppenformigenBlatlchen, welche demSchulze des Yegetations-

punktes dienen, sind rein dorsalen Ursprungs und decken

ebenso die jungen


gross, dass sie

Pislille; bei R. Parisii sind sie

aber so zahlreich und

den Habitus der Pflanze beeinflussen und

ihrem Stoffwechsel eine w-esentliche Rolle

natiirlich

sicherlich bei

spielen.

Die Gattnngen Sphaerocarpus und Riella stehen hinsichtlich der sterilen


Kapselzellen und auch sonst der Gattung Corsinia nahe; doch bilden die

200

600

BULLKTiN DK l"iikkbiku

iibrigen Marchantiaceen \Yegen des

Baues der vegelativen Organe ein so

man

gleichformiges ziisanimenhangendes Ganze, dass

wandten Gallungen nicht wohl


sich

in

RieUa.

BoissiKii.

unsere zwei ver-

jene hineinschieben kann; es lasst

eben. was sich aus diciiolomer Abslaminung neben einander ent-

wickeltliat, nicht woiil hinlereinander anordiien.

RIELLA
A. MoNoicE.

1.

R. Reuteri

Frons

Mont. Ann.

sc. nat. 3.

dulata; squamae costales valde variabiles,


latae

vel

XYIII, p. 12.

ud 6 mm. longa, simplex

pusilla,

vel furcata. ala plana, vix un-

minut*

et filiformes vel ianceo-

subovatce. Antheridia pauca in furcis propriis,

neque in planta

propria. Involucra in apice plantse aggregata, ovoidea acuminata, cellulis

prominulis
culis,

alte

papulosa. Spone rufee. ad

multo brevioribus quam in R. gallica

Hab. Helvetia, Lac

(50 jx

spinosaj, spinis brevins-

et R. Battandieri.

Leman prope Genthod; nuperius haud

reperta, in

loco classico destructa (Reuter).

R. Battandieri Trabut

in Sciiiffner. Botan. Centralbl. 1880.

Frons mediocris, ad 2 cm. longa, erecta


Juta, undulata, plus

vel

adscendens; ala hene evo-

minus repanda, apice falcato-rotundata; squamae

lales lanceolatae acutee minores.

Involucra ovoidea, acuminata, papulosa, apice valde anguslato


loso.

Sporse 00

{x

cos-

Antheridia pauca. ad 2 vel o seriata.


alte

papu-

hispidissimse, spinis longe acuminatis.

Hab. Alger (Battandier).


B. Dioic.E.

a.

3.

R. gallica

Balansa in Trabut. Rev. gen. BoL

Frotis mediocris, ad
lito furcata,

Sporis echinatis.

submersa

III,

p.

450.

cm. longa, inferne pauciramosa, superne repe-

erecta, in limosis repens; ala angusta, plana, apice

falcato-rotundata; squamae variabiles, minutge vel ad 2


theridia ignola. Involucra ad 2

papulosa. Sporae brunnese, 80

mm.

[a.

mm.

longee.

An-

longa, ovoidea, laevia, apice tantum

spinosas, spinis attenuatis.

Hab. France, Roquehaute (Balansa 1866). Nuperius haud reperta.

201

R. Notarisii Mont. Ann.

4.

Syn.

mm.

XYIII, p. 11.

sc. nat. 3.

Durissa Notarisii Bory et Mont. Ann.

Mediocris.

661

franz stepham. species hepaticarum.

Riella.

lata,

Frons ad 6

mm.

loriga,

sc. nal.

1844, p. 229.

repens vel erecta; ala bene evoluta,

superne desinens. Squamae costales apicem plantae obtegentes,

mm.

pro planta magnae, lineares, obtusee, ad 3

longse, aggregatae;

squamae

basales multo minores oblongse vel ovatse.

Involucra ex angusta basi

oblongo-oviformia, longius acuminata,

Sporae 60 ^, hispidissimse.

laevia.

Antheridia ignota.

prope Pula (De Notaris),

Hab. Insula Sardinia,

Graecia, Phalerus

(Chaboisseau).

R. Parisii

5.

Syn.

Gottsche. Uepat. Exsicc. G. et Rab. No 37o.

R. CMtsonis Let. in Trabut. Atlas Fl. d'Alger 1886,

Spectabilis, ad

20 cm. longa,

laele viridis,

p. 13.

dense ramosa; ala

lata

undu-

in trunco ramisve ad basin subnulla, haud rare interrupta. Squamae

lata

magnae, cordiformes, ob insertionem duplicatam conduplicatim concava,


decurva. Involucra late oviformia, subsphaerica apice breviter acuminata
subapiculata, Isevia. Sporae 60

>^

Andrcecia ignota.

hispidce.

Hab. Alger, pluribus locis (Clauson. Paris).


Die Pflanze

ist

dem Exsiccatenwerk von

durch ihre Ausgabe in

Rabenhorst unter No 375 selbstverstandhch

et

als

Goltsche

rite publiziert

zu

betrachten.

Sporis triincato-papillatis.

b.

R. helicophylla

6.

Syn.

Mont. Ann.

SpectabiUs. Frons ad 10

mm)
jjL,

mm.

valde undulata haud

parvse variiformes.

80

sc. nat. 3.

Duriaea helicophylla Bory et Mont. Ann.

longe

longa,

tamen

sc. nat.

parum ramosa;

spiraliter inserta.

Involucra ovoidea obtusa,

papillatae,

XYIIl, p. 11.

1844, p. 229.
ala latissima (ad

Squamae costales

superficie

Isevi.

Sporae

papillis apice incrassatis truncatis. Andrcecia in

apice alarum, antheridiis valde numerosis longeque in margine seriatis.

Hab. Alger, Senia (Durieu).


7.

R. Cossoniana

Mediocris.

Trabut. Atlas

Frons subsimplex,

undulata, apice falcato-rotundata.


lanceolatse.

rotundata,
alis

fl.

erecta,

d'AIger, 1886, p. 6.

ad 3 cm. longa; ala 2

Involucra ex angusta basi globosa vel

8 angulis

mm.

lata,

Squamae costales parvse, oblongse


late

vel

pyriformia, apice

meridionaliter percurrentibus lateque alatis instructa,

integerrimis, vertice basique attenuatim excurrentibus. Sporae 70

202

[x,

BULLETiN DE l'herbikr boissier,

6()2

Aneura.

Antheridia in margine

papillatce, papillis hrevibiis trimcatis.

ala?

longius

seriala.

Hab. Oran, El Kreider (Trabut).

ANEURA

Durn.

Sylloge 1831, p. 85.


Plantse frondosae, lerrestres corticolaj vel rupicolse, exigUce, mediocres
vel gigantese, virides vel rufescentes

rigidgeque,

arcte in solo repentes


linearis,

perssepe olivaceae, semper carnosae

erecto-vel depresso-csespitosa?, stolonibus affixse, in

paucis

Frons pro more anguste

pinguis et affines).

(^4.

monopodialiler ramosa, seepe optime pinnala etgracillima, pinnis

ssepe unilateralibus, altero latere stoloniformibus.

Truncus semper fere

biconvexus, interdum subteres (ramis semper minus crassis). in paucis


planus, ubique aequicrassus.

latus,

alas ubi adsunt plus

minus

galae, corticalibus fere

paucis verrucosa vel

Costa

latas attenuata.

nusquam abrupte

definita, in

Costse cellulse centrales elon-

semper multoties ampliores; epidermis

pubescens vel lamellata.

Cellulce

\?dYis

in

alarum ad costam

maxima?, versus marginem sensim minores, marginales integerrima?,


interdum
apices

papuloso-alte-prominulse,

cellulis

dioica, rarius

clavatis, ssepe

more decurvi

margine erecto semper armato,

plus

solitarii vel

vel nodulosi.

lacinulato

pistilla biseriata, alternantia, breves, cellulis vel


tecta.

Inflorescentia

vel

hirta,

mamilla

interdum
pilifero

squamulis interjectis

Cahjptra cylindrica vel clavata, parietibus valde carnosis,

minus

oppositi,

interdum innovati, semper ex apice pinnularum

basi itaque steriles, apice pro

disciformes,

Ramorum

dentiformes.

paucis

muciferis obtecli.

monoica. Rami feminei in trunco vel

simplices vel furcati,


orti,

in

maxime

Isevis vel

apicali coronata, inferne pistilla sterilia gerens.

Capsula breviter pedicellata. oblongo-cylindrica, usque ad basin quadrivalvis; valvulse bistralse annulatim incrassatse, apice elateribus cylindricis

adhaerentibus barbatse.
pliore

maxime

Elateres decidui monospiri. breves, e medio

attenuati. Sporse parvae, Iffives vel asperulaj.

ex apice pinnarum

orti, (basi

itaque steriles) solitarii vel oppositi vel re-

gulariter pinnatin consecutivi, pro


serti, angusti,

culti, in

am-

Rami masculi

more pinnis pinnulisque

ultimis in-

breves strictique vel longiores et sub fronde curvatim oc-

una fere

circinati, simplices vel furcati,

203

interdum ex apice vege-

Aneura.

franz stephani. species hepatigarUxM.

margine pro more papulosi; Antheridia

lativi,

seriata), alternantia, in paucis tri-quadriseriata,

663
una solum

biseriata (in

magna globosa

subsessilia,

Propagtcla haud rara, cellulis solutis deciduisque vel marginalibus vel


corlicalibus orta.

Die Yerzweigung der Gattung Aneura

neue Gabelung der Frons

ist

eine monopodiale,

d. h.

jede

(abwechselnd nach rechts und links)

lasst

einen Fiederast stehen; diese Gabelungen wiederholen sich aber derartig,

immer

dass in vielen Fallen

je 2 Fiedern gegenstdndig inserierl er-

scheinen, was sie natiirlich thatsachlich nichl sind, obgleich ich in den

Diagnosen diese Bezeichnung der Kiirze halber benutzt habe; nicht sellen
bleiben aber auch solche Aeste unentwickelt, als knotige Anschwellungen

(ruhende Astanlagen Leitgebs) in unregelmassiger Anordnung

stamm

zuriick;

am Haupt-

wachsen spaler meist zu weiblichen Aesten

sie

aus,

immer unentwickelt oder entwickeln bei


Yerletzungen der Stammspilze eine neue sterile Frons. Im Uebrigen

bleiben aber auch wohl

findet die
stalt,

fiir

Yerzweigung bei gut entwickelten Pflanzen meist

dass der

Stamm wenig

in der

Weise

oberhalb der Basis einen gleich starken

Gabelast enlwickelt, zuweilen auch noch in der Folge einen solchen

Hauplast treibt, die alle sich dadurch

mit

dem Truncus

als solche

kennzeichnen

verziveigt sind

und auch, wenn jener

Flilgel tragen;

ist

nun der

nannt, da es

dass sie

ihrerseits keine

ungefliigelt ist,

nicht gegabelte

Stamm

z.

B. bipinnatits, so

habe ich wegen dieser Hauptaste keineswegs die Pflanze

dann

oder Hauptstamm gleiche Stdrke zeigen, ganz wie dieser

ja oft

vorkommt. dass

zweigungsmodus beziehen

Hauptaste nicht tragt und

sie solche

AUe meine Angaben

die Diagnose falsch ware.

also

sich

tripinnattis ge-

iiber

den Yer-

auf den einfachen ungegabelten

Truncus primarius.

Da die schmalen Aneura-Formen


kriechenden Rhizom entspringen

rneist

aus einem oberirdischen

dieses aber

beachtet worden und nicht erhalten

ist,

basaler

Stammverbindungen

den allermeisten Arten


Sporen und Elateren

Obwohl

alle

Formen

reife

fiir

oft nicht

so ist die dio^cische Inflorescenz

vielleicht in einzelnen Fallen nicht zutreffend,

cischen Arten erfahren habe

beim Sammeln

wie ich das bei monoe-

die durch das Abreissen oder Absterben

dioecisch erschienen.

Leider sind uns von

Kapseln nicht zugangig, so dass ich die

die Besclireibungen nicht

angeben konnte.

dieser Gattung zu ihrer Enlwicklung sehr feuchte

Standorte nolig haben, so giebt es doch auch etiolierte Formen, wie

A. cataractarum Spruce eine solche

ist,

in den Siimpfen Patagoniens sind solche

204

z.

B.

die besser nicht publiziert ware;

Formen

haufig; in den Tropen

604

DE l'herbier

BULLF.TiN

und

aiich in

moosen. Da

gemassiglen Klimalen finden

die

sleril bleiben.

idenlifizieren.

zti

is.onstantesten

und daher zuveriassigsten Merkmale dieser

Pflanzen sind zu betrachten, die Verziveigung


lichen

nur zwischen Laub-

sie sicli

ihren Habilus vollig andern, meist ganz

sie

so sind sie nicht

Als

Aneura.

BoissiER.

welclie selbst bei arm-

Exemplaren wohl an einem guten Stammchen zu beobachten

Bau

ferner der

und deren Zellbau; sehr konstant


Aeste, ])ald

am

auch die Stellung der mannlichen

ist

weiblichen Aste selbst, bald in dessen Nahe, bald als

konstant untersle Fieder eines Seilenastes


lichen Aeste

ist

ist;

des Thallus, d. h. sein QuerschniU. die Bveite der FlWgel

dem

aber je nach

w. Die Lange

u. s.

Alter verschieden; nach

dermann-

dem

oft spiir-

vorhandenen Malerial habe ich genau beschrieben, was ich fand und

lich

diese cf Aeste bald als

stricti,

bald als curvati, geschilderl; ichhabe aber

dieYermutung, dass die jungen Aeste

alle

gekriimmt sind und die alteren

ausgewachsenen gerade gestreckt; jedenfalis


Fall.

Die Calyptra

ist

ist

das bei vielen Arten der

bei allen Arten sehr fleischig. aus vielen ZelUagen

aufgebaut und giebt die darin gesammelten Reservestoffe allmahlig an


das sich entwickehide Sporogonium ab. Die Oberflache

Exemplaren normal; im Alter


und

sie ersclieint

fallen die

dann sehr aliweichend. iiberhaupt

ziemlich schwierige

isl

wegen der grossen Aehnhchkeit

des grossen Artenreichtums;

man

ist

nur an jungen

Haarbildungen der Calyptra ab

wird daher nur

die Gatlung eine

ihrer

jiltere

Formen und

gut entwickelte

Pflanzen mit Sicherheit bestimmen konnen.

Unser genus

ist

ein vorwiegend tropisches und sublropisches

von der grossen Anzahl Arten gehoren nur wenige


Waldgebiet der nordlichen gemassigten Zone an
ist

dem

gegeniiber

viel

wunderiiaren Formen

reicher

und zum

ausgestattet;

{A. stolonifera aus Neu-Seeland

zwei

und A.

denn

dem ausgedehnten

das antarctische Gebiet

Teil

mit riesenhaften

dieser

antarctischen

prehensilis aus Fuegia

oft

Arten

und Pata-

gonien) sind auch in Java gefunden worden (leider ohne nahere Standortsangabe); dies erinnert an Psiloclada

und Zoopsis, die zuerst

Biirger der Antarctis beschrieben, spater in

Inseln ebenfalls auftauchten.

Im Nachfolgenden

sind

im Ganzen 151 Arten

beschrieben. von denen


6

dem

nordlichen Waldgebiel angehoren,

S3 dem tropischen und subtropischen Asien und Oceanien,

dem
35 dem
14 dem
43

tropischen Amerika,
antarclischen Gebiet.

tropischen und subtropischen Afrika.

205

als

den Molukken und Sunda-

Aneura.

franz stepham. species hepaticarum.

Rami

A.

a.

alati.

Cuticula armatn.
1.

2.
3.

4.
0.
b.
I.

Cuticula

Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura

fuegiensis (Mass) Fretuni magellan.

aberrans St.

Granada.

rs"o\ a

prehensilis (Tayl)

Fretum magell.

eriocaula (Hooker) N. Zealand.

tamariscina St. Java.

lcevis.

Truncus exalatus.
.

MONOICE.
6.
7.

8.
9.

10.
11.

12.
/3.

Aneura bogotensis G. Amer. tropica.


Aneura emarginata St. Brasilia.
Aneura Graetfei St. Samoa. N. Guinea.
Aneura Regnellii (Angstr.) Brasilia.

Aneura saccatiflora St. Bourbon.


Aneura multifidioides (Schlfn.) Java.
Aneura androgyna (Schflfn.j Java.

DlOICE.
1.

Flantss elatse.
13.

14.
13.

Aneura ctespitans St. Kamerun.


Aneura calva Scaffn. Fretum magellan.
Aneura Jackii (Schffu.) Java.

Aneura
Aneura
18. Aneura
19. Aneura
20. Aneura
21. Aneura
22. Aneura
23. Aneura
24. Aneura
23. Aneura
26. Aneura
27. Aneura
28. Aneura
29. Aneura
30. Aneura
31. Aneura
32. Aneura
2.

Dominica.

16.

laticostata Spr.

17.

plumseformis Spr. Andes.

phmiosa

(Mitt.) Viti, Java.

amboinensis

St.

Amboina.

Ridleyi (Schffn.) Singapore.

ZoUingeri St. Java.


distans Spr. Dominica.

fucoides (Sw.) Antillae Ins.

grossidens St. Guadeloupe.


papillata (G.) N. Granada.

squarrosa St. N. Granada.


algoides (Tayl.) Peruvia.
virgata G. Guadeloupe.

cervicornis Spr. Andes. Costarica.

dicrana St. n.

sp.

Sumatra.

hymenophylloides (Schffn.) Sumatra.


crispa Schffn. Fret. magell.

Flantee mediocres.
33.
34.

Aneura andina Spr. Andes. Guatem.


Aneura humilis (G.) Mexico.

206

665

60()

BULLETi.N

Aneuni
Aneura
37. Aneura
38. Aneura
39. Aneura
40. Aneura
41. Aneura
3.

i)K

i/iiEr\Bii-:u

Anew'a.

lioissiKu.

35.

diablotina Spr. Douiinica.

36.

decrescens St. n. sp. Japonia.


fuscescens St. Tahiti, Sanioa.

Pwppigii (L.

et L.) Peruvia.

hynienopliytoiiles Spr. Andes.


nobilis St. Borneo. N. Guinea.

raniosissima St. Bourbon.

Plantas parvse vel esigua.

Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura

42.

43.

44.
45.
46.
47.

iiiiiiiiua (C. el

P.) Anslraba.

gogolensis St. n. sp. N. (luinea.


crassiretis (SchlTn.)

samoana

St.

Sumalra.

Samoa,

Viti,

Hawai.

tenuicula Spr. Brasilia.

macrostachya Spr. Brasilia.

n. Truncus alatus.
v..

MoNOKHi.
48.

49.
50.
51.
52.
53.
/3.

Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura

crenulata St. Japan.


autoica St. n. sp. Chile.

Fendleri St. Trinidad.

intermedia

St. n. sp. Brasilia.

leptophylla Spr. Venezuela.

Thome

erosa St. San

(Afr.)

DlOIC.E.
1

Plante
54.

55.
56.
57.

58.
59.
60.

61.
62.
63.
64.

65.
2.

elatse, spectatiles.

Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura

elata St. Java.

Glaziovii Spr.

Am.

trop.

trichomanoides Spr. Andes.


lepidomitra Spr. N. Granada.
Wallisii St. N. Granada.
pallida Spr. Andes.

multifida (L.) Duni. Europa,

Am.

tahitensis St. n. sp. Tahiti, N. Guinea.

tenuis St. Java.


ciliolata Spr.

Andes.

heteroclada (Schffn.) Java, Suiiiatra.

Plantse mediocres.

Aneura
Aneura
68. Aneura
69. Aneura
70. Aneura
71. Aneura
72. Aneura
73. Aneura
74. Aneura

sept.

Ijibodensis (Schffn.) .fava.

66.

alata St. n. sp. Brasilia.

67.

planifrons Spr. Dominica.

limbata St. Kamerun.


longispica St. Reunioii.

nudiflora St. Maurice.


reticulata St. S.

Thome

fastigiata (L. et L.)

(Afr.)

Caput bon.

flaccidissiraa (Schffn.) Java.

Loriana

St. n. sp.

207

N. Guinea.

sp.

franz stephani. spegtes hepatigarum.

Aneura.
75.
76.
3.

Aneura Wettsteinii
Aneura Maliinoana

667

(Schifn.) Java, Sumatra.


St. n. sp. Japan.

parva vel esiguse.


Aneura amazonica Spr. Amazonas.
78. Aneura Stephanii Besch. n. sp. Congo.
79. Aneura tenuicostala (Schffn.) Java, Singapore.
80. Aneura vitiensis St. Viti.

Plantae
77.

B.

Rami
a.

exalati.

Cuticula armata.
8J.

scabra (Schffn.) Java, Sumatra.

82.

stolonifera St.

Aneura
Aneura
83. Aneura
8i. Aneura
8o. Aneura
b.
I.

Cuticula

tasmanica

New Zealand,

St. n. sp.

New

Colensoi St.

Australia, .lava, Luzon.

Tasmania.

Zealand.

spiuulifera (Mass.) Fret. magellan.

lcevis.

Plantse biconvexse.
a.

MONOIC-E.

Aneura
Aneura
88. Aneura
89. Aneura
90. Aneura
91. Aneura
92. Aneura
93. Aneura
/2.

86.

portoricensis St. n. sp. Puertorico.

87.

platyclada (Schtfn.) Java, Sumatra.

singapurensis (Schffu.) Singapore.

New Zealand.
New Zealand.
St. New Zealand.

nitida Col.

sequitexta St.

papulosa

inconspicua

St.

perpusiila Col.

Kamerun.

New

Zealand.

DioiaE.
1

Plantse elatse, ramis gracillimis.


94.
93.

96.
97.
98.
2.

Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura

cataractarum Spr. Paraguay.


corralensis St.

micropinna

ii.

St.

sp. Chile.

New

Zealand.

pauciramea St. Hawai.


Baldwini

Hawai.

St.

Plantee spectabiles, robustae, coriacese.

99.

100.
101.

102.
103.

104.
lOo.
106.
107.
108.

Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura

dilatata Spr. Dorainica.

coniosa St. Bourbon.

Lepervanchei

Kowaldiana

St. n. sp.

St. n. sp.

Reunion.

N. Guinea.

pectinata Aust. Hawai.

polymorpha CoL

New

Zealand.

longiflora St. n. sp. Tasmania.


spectabilis St. n.

.sp.

Fuegia.

Spegazziniana (Mass.) Fuegia.

Negeri St. n. sp. Chile.

3. Plantse mediocres.

109.
110.

Aneura
Aneura

pinnatifida

Dum. Europ. Am.


Am. trop.

digitiloba Spr.

208

sept.

BULLEThN DE L^HKRBIK BOLSSIKR.

668
11

1.

112.

113.

114.
115.
116.
117.
118.
119.

120.

Aneura
Aneura

stipatillora Sl. .Martiiiii|iu\

Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura

tloribnnda St. n. sp. Fret.

4. Plantse

coniiiiilra Sl. n. sp. Cliile.

niarginata Col.

Nadeaudii

New

inaireli.

Zeaiand.

St. n. sp. Tahili.

latifrondoides (Sclitfn.) Singapore.


Levicri Schffn.

iiis.

India orienl.

singaiangana (SchlTn.) Suniatra.


subexalala (Schtfn.) Java.
barbitlora St. Cliina.

parvae vel esiguae.

Aneura gracilis St. n. sp. Tasniania.


Aneura oppositiflora St. N. Zealand.
123. Aneura metzgeriseformis St. n. sp. Brasilia.
124. Aneura palmata (Hedw.) Dum. Eur. Am. sept.
125. Aneura parvula (Schlfn.) Java.
121.

122.

II.

Plantae filiformes, subteretes.


126.

127.
128.

129.

130.
131.

Aueura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura

subsimplex

St.

Cuba.

alcicornis (Tayl) Fuegia.

tenax'St. n. sp. Frel. magell.

compacta

St.

Capul bon.

spei.

attenuata St. Hawai.

diminuta

(Schflfn.) Java,

Sumatra.

Aneura sumatrana (Schffn.) Sumatra.


133. Aneura calcarea St. u. sp.
132.

III.

Plantse latae, planae, arcte repentes.


134.

Aneura Karstenii

St.

Amboina.

135. Aneura albomarginata St. Amboina.


erecta St. n. sp. Tasmania.

136.

Aneura

137.

Aneura latifrons (Lindb.) Europa. Japan.


Aneura incurvata (Lindb.) Fennia.
Aneura Breutelii St. n. sp. St. Christoph.
Aneura canaliculata (Nees.) Java.
Aneura cochleata (H. et T.) Fret. magell.
Aneura maxima (Schffn.) Java.

138.
139.
140.

141.

142.

143. Aneura aUerniloba Tayl.


144.

145.
146.

147.
148.

149.

150.
151.

Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura
Aneura

dentata St.

New

New

Zealand.

Zealand.

lobata (Schffn.) Java.

coronopus De Not. Borneo.


granulata St. Fret. magellan.
pallidevirens St. n. sp. Fuegia.

pinguis (L.)

Dum. Europa.

viridissima (Schtfn.) Java.

Schwaneckei

St. Puertorico.

209

Aneura.

669

franz stepham. species hepaticarum.

A^eura.

Ignotae.

Aneura australis (Lehm.) Auslralia.


Aaeura bipinnata (Swartz) Jamaica.
Aneura brasiliensis (Angstr.) Brasilia.

A. Plantae ramis alatis.


CuUcula annata.

a.

Aneura fuegiensis

1.

Syn.

(Mass.).

Riccardia fuegieusis Mass. Diar. bot. 1885,

2o5.

p.

Pseudoneura fnegiensis Schffn. Exped. Gazelle.


Dioica,

magna

p. 40.

dense depressocsespitans. Fronsdid 12 cm.

vel gigantea,

longa, repens, normaliter densissime tripinnata, flaccida. Truncus fusco-

brunneus. anguste alatus. validus. rigidus, postice planus, anlice convexus,


cristulis

parallelis filiferis

ereclis,

dense obtectus. medio 12 cellulas

crassus. Pinnae oppositae, approximatse. ad 12

mm.

longee. obliquepatulse,

normaliter dense imbricatee, ambitu late ovatae, densissime bipinnulatse


costa ut in trunco lamellifera

angusle

laciniaae ullimse

costatae, lamellis

anticis parvis interruptis; alse valde pellucidse, ad 6 cellulas latae,

margine

maxime

irregulares, repandse vel lobulatse et fere interruptfe, papulosse

hic

dentatse.

illic

Cellulx alarum ad 30

^ ad costam majores, margine

minores, trigonis magnis incrassatae.

Rami

feminei in trunco oppositi vel sohtarii, parvi, margine foliacei,

irregulariter breviterque ciholati; calyptra

magna, 5

mm.

longa, clavata,

ceUuIis papulosis aspera, mamilla parva. iiami twasc?^// numerosi in pinnis

pinnulisque, saepe in apice ultimarum laciniarum, parvi, curvatim sub

pinnula occulti, latealati, ah erectis irregulariter papulosis, antheridiis

ad 8 jugis.
Hab. Fuegia et Patagonia australis (Spegazzini, Cunningham, Savatier,

Naumann, Dusen).
2.

Aneura aberrans

St.

Hedwigia 1893,

p. 18,

Monoica, elata, flavicans, dense profundeque csespitosa. Fro7is ad 6 cm.


longa, supra basin repetito furcata, furcis longis, bipinnatis, rare tripinnatis.

Truncus

mm.

latus, plano-convexus,

cellulis subcorticalibus valde incrassatis.

BULL. HERB. Boiss., septembre 1899.

210

medio 12

cellulas crassus,

ubique anguste alatus (ahsssepe


46

BUi-LETi>'

()70

destruclis).

Aueiira.

UK i/herbikr BoissiER.

Pinnae approxiraatcB, obliquo paluht, opposila3,

ambilu

alata3.

late ovala', subplanse. Pinnulse oppositai, pro planla breves, late lineares,

rosta lala,

sensim

in alas attenuata, ala^ 3 cellulas lala3. cellulis irregu-

lariter proniinulis eros;e. ipso niargine (jrosse verrucosoe, ciiticula niinule

Iransverse kuneUata.

4()X"^

|J-

Cellula?

anostomosantibus.

lamellis

aliisnuilto minoribus mixta?.

Rami fendnei

alarum

ail

in truncooppositi.

paruni concavi, mai-gine lacerali, e ventre innovati; calyptra magna clavata, valde tuberculata,

ovali, crassi,

mamilla fere

recurvo-occulti. uno

Rami

rostrata.

masciili hvevisshm,

margine paucilobato

latere innovati,

incurvo. Antfieridia 2, seriata (haud transverse geminata).

magna.

Hab. Nova Granada, Antioquia (Wallis).

3.

Aneura prehensilis

in iiooker. Anlarctic Yoyage

Syn.

Aneura

II,

(Taylor) Milten (sub Sarcomitrium) l8o5


p.

oOo.

Savatieri St. Hedwigia, 1893,

Metzgeria prehensilis Tayl.

I.

p. 2(i.

of Bot., 1844, p. 480.

Pseiidoneura prehensilis G. Hepat.

iMex., p.

239.

Dioica. parva et dense depresso caispitosa vel longissima


pulviiiata, (lavescens, pro

more

Frons ad lo cm. longa, superne interdum

gracilis.

profundeque

flavo-rufescens, interdum fusco-olivacea,


furcata, bipinnata.

Truncus primarius usque ad basinalalus, fuscus. altebiconvexus, validus.


apice

maxime

muciferus, cellulis subcorticalibus raaxime incrassatis

rufis,

corlicalibus bi-vel Iristratis tenerrimis. ultimis conico-productis; pinnae

primarise breves,

patulas,

oblongse, pinnulis brevibus

3 cellulas,

ramorum

suboppositse,

approximata^,

ambitu ovato-

strictis vel decurvulis, late alatis validis,

medio

in alis tres cellulas crassis, hyaline marginatis, crenulalis;

haud majores,

cellulse centrales reliquis

imbricatulae.,

trunco

in

patulai, planta

cell.

sub

itaque

corticales depresso

lente

pubescente-

kirta.

Rami masculi
stricti,

rami^

in pinnis primariis

dense pinnatim

breves, canaliculati, cellulis prominulis


in trunco

foliacei, varie

vel pinnis laterales

profundeque

fissi.

seriati, decurvi, fusci

hirti, antheridiis

ad 6 jugis;

solitarii, parvi, cra.ssi,

lobis subspinosis.

margine

Calyptra magna, sub-

cylindrica crassa, alte et creberrime papulosa, apice grosse mamillata.

Hab. Fretiim mageUanicum (Hooker, Cunningham, Spegazzini,Savatier,

Hatcher,

Dusen.

Chile,

Arique

[Lechler],

Yaldivia

[Hahn],

Corral

[Krause]).

Die Abbildung in Hooker Antarctic Yoyage

merte Form

dar.

stellt

eine ganz vei-kiim-

In Neu-Seeland komrat die Pflanze nicht vor.

211

Mitten

671

franz stephani. spegies hepatigarum.

Aneura.

hat sie in Hooker, Handbook of the N. Zealand Flora aufgefiihrt und


nicht richtig beschrieben; diese neuseelandischei) Pflanzen haben zu

einem weitverzweigten Irrtum Anlass gegeben, so dass man sie in allen


Herbarien unter dem Namen A.prehensilis findet; sie gehoren mehreren

^hnhchen Arten

4.

an.

Aneura eriocaula

Syn.

(Hooker).

Jimgermannia eriocaula Hook. Musi.

exot.

t.

Metzgeria eriocaula Hook. Syn. Hepat.

p.

Pseudoneura eriocaula G. Hep. Mex.

239.

p.

72.

503.

Dioica, major, plus minus dilute ohvacea, inferne rufescens, laxe csespitosa.

Frons ad 4 cm. longa, erecta

vel

superne ssepe furcatus, rufo-brunneus


ovalis,

cellulis

procumbens, tripinnata; truncns


validus,

haud

alatus, in sectione

subcorticalibus brunneis valde incrassatis, corticalibus

magna cylindrica
maxime pubescens.

teneris, papulosis, cellula

vel clavata recteque patula

coronatis; truncus itaque

Pinnae oppositge breves, ad

mm.

longse homomallee, pinnulae confertse. angustissimse, in sicco ca-

pillares,

oblique patulae, late costatse, decurvee. celluhs corticalibus obhque

patulis hirlae, alis angustis 3 cellulas latis,

papulose crenulatis. Piami

feminei in trunco oppositi, parvi, margine breviter setulosi vel subfimbriati; calyptra 3

parva.

mm.

longa, papulosa cellulisque patulis hirta, mamilla

Rami masculi numerosi, ad

incurvi, subcirculares,

marginibus

multo magis

basin pinnularum occulti,

crassi

quam

lati,

profunde

maxime

canaliculati,

latealatis. alce^-dceUuIasIatee. tenerrimse, pellucidse, erectx,

margine repando-angulatse

vel dentatse.

Hab. Neiv Zealand (Menzies, Knight, Helms, Kirk, Beckett).

Tasmania

(Moore).

Ab

A. prehensili prsesertim et tacile distinguenda pinnuhs ultimis

quadruplo angustioribus alisque angustis

3.

Aneura tamariscina

Dioica,

St.

et pellucidis.

Hedwigia 1893.

mediocris vel major, flavo-virens,

p. 26.

procumbens

vel

erecta.

Frons ad 3 cm. longa, ambitu oblongo-Iinearis regulariter bipinnata,


uhique alata et papillis confertis aspera. Truncus pro

dum

furcatus, in sectione acute biconvexus,

anguste alatus.

more simplex,

medio 3

Pinnae pinnulseque confertae, oppositse, trunco

angustiores, multo

minus

inter-

cellulas crassus,

parum

crassse; costa angusta, cellulis centralibus per-

lucentibus reticulata, in ultimis evanida, alis ad 5 cellulas

latis,

integer-

rimis; cellulse alarum 38 ^. ad costam majores, margine multo minores,

212

Aneiira

BULLETiN DE l'herbier BoissiER.

()72

Rami

papulosae, haud incrassatse.

margine longius denseque

feminei

iii

trunco opposili, brevissimi,

fimbriati, laciniis incurvls.

Hab. Java (Stahlj.

b.

I.

Cuticula

Truncus exalatus.
a.

Aneura bogotensis

G.

MONOIC.E.

(Gottsche).

Pseudoneura bogotensis. G. Ann.

Aneura pectinata

Aneura

laevis.

1864,

sc. nal.

p.

90.

Spr. Edinb. Bot. Soc. 1883, p. 546.

Sprticei St. Herb. Boissier 1897, p. 844.

Monoica. minor, dilute olivacea, humilis, laxe csespitosa. Froiis erecta.


basi

tanlum radicans, ad 2 cm. longa, superne tripinnata.

medio 16

dus, in sectione ovalis,

Trunciis vali-

crassus, haud alatus, celluHs

cellulas

subcorticalibus brunneis, valde incrassatis.

Pinnas oppositse. contiguae,

oblique patulse. decurva?. ambitu late deltoideae. a/af. Pinnulx conie.ndd.


subcontigUce, lanceolal obLusse; costa angusla, bene distincta, humilis,
alis

ad 8 cellulas

27X57

alarum

latis,

[x.

valde chlorophylliferis etminuspellucidis; celhil

subajquimagnae,

Rami feminei

tinctis.

vel spinosi

trigonis itaque

minus

dis-

in trunco oppositi, margine breviter lacinulati

calyptra apice breviter mamillata

Rami musculi ad

hirta.

validbe.

basin

alali. papulosi, antheridiis

celluUs grosse papulosis

pinnarum breves, sub pinna

occulti,

vix

ad o jugis.

Hab. Rogota (Lindig). Brasilia subtropica (Ule), Guadeloupe (rHei-mi-

Cuba (Wright),

nierj,

Domingo

Die Pilanzen Spruces aus

Frons

ist

diinn; der Unterschied der

und ich habe

Namen

(Eggers).

derEbene des Amazonas sind klein und ihre

friiher diese Pllanze

.4.

fiir

Spruces, der schon friiher von Austin

benutzt war in

gegeniiber

fiir

Sammlung,

gross

und den

jetzt

Exem-

welche keinen Zweifel lassen, dass seine

A. pectinata mit A. bogotensis identisch

und Westindien weit

ist

eine andere Pflanze

A. Sprucei geandert; durch Slater erhielt ich

plare aus Spruces

7.

bogotensis

eine gute Art gehalten

ist

sie ist

im Iropischen Amerika

verbreitet.

Aneura emarginata

St.

Hedw, 1893,

p. 20.

Monoica, mediocris, fusco-olivacea, humilis, laxe caespilans, erecta vel

procumbens. Frons ad 2 cm. longa, o

213

mm.

lata,

valde regulariter bipin-

franz stepham. species hepaticarum.

Aneura.

Truncus validus, medio

nata.

cellulas crassus, fusco-brunneus, in

haud

sectione acute alteque biconvexus,

ambitu

positse,

673

alatus. Pinnas remotiusculse, op-

late triangulares, imbricatse,

mm.

longse, oblique pa-

Pinnulae approximatse, lineares vel spathulatae, costa

tulse, late alatae.

angusta, valida el bene deflnita,

8 cellulas

alee latissimse,

lalse,

margine

repandse. versus apicem irregulariter dentatae, ipso apice late emarginatae

alarum 38

cellulae

magna,

versus

[jl,

marginem parum minores. Rami feminei

parvi, decurvi,

trunco oppositi,

haud mamillata.

clavata, apice

basin pinnarum opposili,

lacinulis hirta.

femineo semper

ilori

in

margine breviter fimbriati; calyptra

sub pinna occulti, margine longis

cellulis

Rami masculi ad

vicini, breves.

liberis armati.

curvatim

Antlieridiis

4-0 jugis.

Hab. Brasilia, Caraca (Weinio). Apialii (Puiggari).

8.

Aneura

Graeffei

Hedwigia 1893,

St.

21.

p.

Monoica, mediocris, flaccida, viridis vel fusco-virens, dense depresso


caespitosa.

Frons ad 2 cm. longa, bipinnata, superne

late alata.

Truncus

e basi subfiliformi sensim ampliatus, anguste linearis, uno latere dense


stoloniferus

altero

haud alatus;

bipinnatus, biconvexus, medio 6 cellulas crassus,

celluice internse

multo majores perlucentes.

Pinnae e basi

angusla exalata optime lanceolatse trunco latiores simplices vel palmatim


trifidae

e supra basin pinnulas opposilas gerentes. late

i.

similiter lanceolatse, juniores sublineares obtusse;

parvis

cellulis
lata

breves, margine
Igevis,

ciliis

margine erecto

Hab. Samoa

9.

feminei in trunco oppositi,

cellulis

(Grgeffe),

Synoica, mediocris,

solitarii,

Calyptra parva

Rami masculi femineis approximati

breves,

Nova Guinea (Karnbach).


(Angstr.).
p. 90.

tenerrima, pallide flavo-virens, dense depresso

Frons ad lo mm. longa,

late

breviterque bipinnata, superne

mm.

tantum bipinnatim

lobata.

5 cellulas crassus,

cellulis internis majoribus, exalatus, ssepe

stoloniferus,

latae,

decurvo-patulis hirta, mamilla

Pseudoneiira Regnellii Angstr. Musci brasil. 1876,

csespitans.

Pinnulae

lacinulato, Antheridia ad o juga.

Aneura Regnellii

Syn.

Rami

grosse cellulosis intricatis armato.

superne magnis

elongata, cylindrica papulosa.


stricti,

alatae.

3-5 cellulas

subsequalibus margine papulosis formatae; costa ubique

versus apicem angustata.

clavala,

alae

Truncus

latus.

plano-biconvexus, medio

apice solum regulariter bipinnatus;

angustiores, medio 3 cellulas crassi, alati, alis 4 cellulas

214

uno

latere

rami trunco parum


latis,

cellulEe

674

BULLETiN DE l'iierbier bolssier.

alarum 57
simi.

lali,

margine

ji.

lacinulati,

masculam minimam gerentes.


superne raagnis
l!ab. Brasilia,

haud

angiisliores,

margine breviler

incrassalae.

uno

Aimira.

Rami

femineihre\\s,-

utroque lalere spicam

vel

Anlheridia quadrijuga.

Calyptra clavata

sparsim obtecta. mamilla nulla.

cellulis utriculatis

Caldas (Regnell), Rio Grande do Sul (Lindman 138 pro-

parte).

Aneura

10.

saccatiflora

St.

Hedwigia 1892, pag. 200.

Monoica, mediocris, dilute olivacea, in umbrosis fusco-viridis, in cortice


late

expansa.

Ft^ons ad

rarius bipinnata.

magnis

mm.

lo

longa, irregulariler ramosa, pinnata,

cellulis internis perlucentibus reticulata.

margine acutus. 8

stoloniferus. alte biconvexus.

Truncus

cellulas crassus,

haiid

alatus.

Pinnse pinnulaeque confertae, seepe contiguae, longse, tenerae et

planEe.

trunco cequilatce, ssepe abbreviat et in frondem palmatifidam

plano-congestte, ex apice innovatce et

frondem secundariam magnam

gerentes, 4 cellulas crassse, margine in alas unistralas, 3 cellulas latas


CeUulae alarum 56 ^, ad costam majores, margine multo

attenuatae.

minores, haud papulosse.

Rami

venlre saccatim ampliati,

margine

apicali

Squama

dorsalis

feminei in trunco oppositi, breves, crassi,

facie

antica

hyalino laciniato,

preerupla

laciniis

magna, profunde papulosa.

losis pendulis velata

perpendiculari.

Calyptra optime clavata.

accumbentibus papulosa, sub apice longis

cellulis

fere

4 cellulas longis recurvis.

laciniis foliaceis

papu-

mamilla longa, cylindrica, truncata. Rami mascidi

in trunco oppositi, stricti anguste Hneares,

usque ad basin

fertiles,

mar-

gine liaud alato, bre\iter papuloso, erecto. Antheridia ad 8 juga.

Eah. Insida Bourbou(Rodriguez),Madagascar, Diego Suarez(Ghenagon),


Die Androecien sind meist auf eigene Hauplaste verteilt und sehr sellen

mit 9 Bliiten auf demselben Fiederast zu fmden.

H.

Aneura multifidioides

Syn.

(Schffn.).

Riccardia midtifidioides Schffn. Kais. Ak.

Wien LXYII,

p.

166.

Synoica, monoica et dioica, mediocris, pallide viridis, dense depressocaespitosa,

Frons ad 15

mm.

longa subregulariter bipinnata vel (Irunco

abbre^iato) subpalmatifida. Truncus haud alatus ad basinplano ellipticus.

ad 6 cellulas crassus, superne acute plano-convexus, medio 5 cellulas


crassus; cellulae corticales papulosae, centrales majores, Pinnae pinnulgeque

approximatae, patulae, trunco simillimae, breves, 3 cellulas crassae, celluHs

magnis internis perlucenlibus


cellulis

57

[i

reticulatce;

alx ubique 3-4 cellulas

ad costam majoribus margineque minoribus,

215

Rami

latae,

sexuales

675

franz stepham. species hepaticarum.

Aneura.

in Irunco laterales, masculi parvi, subplani, anguste alati, crenati. antheridiis

ad 5 jugis; feminei brevissimi, margine breviter lacinulati, calyptra


brevibus utriculatis patulo-hispida.

cellulis vel filis septatis

Hab. Java lo60-2965 m. (Schiffnerj.


12.

Aneura androgyna

Syn.

Riccardia androgyna

(Schffn.).

Wien LXYII,

Schiffn. Kais. Ak.

p. 164.

ibidem

Riccardia elongata Schffn.

Paroica vel monoica vel dioica, mediocris, laxe caespitosa, pallide viridis,
infra brunnescens.

Frons suberecta,

flaccida (valde etiolata)

Truncus ex angusta basi ad

simpliciter pinnata.

ad 4 cm. longa,

mm.

latus,

plano-

biconvexus, medio ad 8 cellulas crassus, cellulis corticalibus multo mino-

quam

ribus

plus

subteretes

vel

74

fjL,

radicantes.

haud

dorsali nulla,

milla

ceterum haiid
suboppositae,

alatus,

semper

parum angustiores, tenues,

trunco

37

internse,

minus remotse,

incrassatis.

margine crenati apice

humilis et

laevis.

versus

alatse,

angustae

Rami 9

superne seepe furcatus. Pinnae


fere simplices, subrecte patulee,

Ires

Alae

apicem incrassalse

cellulas

latse,

in trunco laterales, breves,

subciliati.

cellulis

squama

Cahjptra glaberrima, ma-

Antheridia in.tergo rami feminei, quadrijuga

(ramis omnino masculis rarissimis.

Hab. Java Tjibodas 2140 m. (Schiffner).

/3.

1.

13.

Aneura csespitans

DlOICE.

Plantfe elatse.
St.

Hedwigia 1892,

p. 198.

Dioica, mediocris, valida, fusco-rufa, laxe csespitosa,

longa, pinnata, superne alata.

medio 10

cellulas crassus;

perlucentes, ceterum
oppositae,

trunco

patulse, lineares

nalibus sub 27

Rami

validis.

haud

parum

breves

|j.,

Frons ad 3 cm.

Truncus repetito furcatus, biconvexus,

cellulee internse corticalibus

multo majores,

alatus; pinnse inferne irregulares, superne

angustiores, medio 6 cellulas crassce

alatae, alis

medianis

27X40

celfulas latis, cellulis


jx

ad costam

femi^iei hve\Qs, disciformes,

obhque

alarum margi-

38X^7

^, parietibus

usque ad costam in

lacinias

longas angustas hamatim incurvas dissecti. Calyptra longe clavata, ubique


pluri-

laciniis

maxime

hirta;

et grosse- cellularibus patulis

masculi ignoti.

Hab.

prsecipue versus apicem

mamilla magna, discoidea, papulosa, constricta; rami

Kamerun

(Dusen),

216

070

BULLETiN DE l'herbier BOissiER.

Aneura calva

14.

Aneura.

Schffn. Exped. Gazelle. 1889, p. 42.

muscis conso-

Dioica, major, rigidissima, rufo-brunnea, apice olivacea,

Trnncus validus haud

Frons ad 5 cm. longa. bipinnata.

ciala.

alaUis.

acule biconvexus, medio 15 cellulas crassus, ipsa basi ovaUs in sectione.


plus minus regulariter pinnalus, pinnis obhque patentibus, saepe conferlis,
imbric<itis. suboppositis, valde acuminatis, strictissimis, basi

mario

sequilatis, apice

marginem valde
suboppositae,

multoties angustioribus et magis tenuibus, versus

attenuatis, ala unistrala

parum

divergenles,

tamen

Rami

lato, integro,

Pinnidae breves,

nuila.

tenues, valide

striclse, lineares, obtusse,

et abrupte costatee, costae cellulis internis parvis,

4 celiulas

trunco pri-

late limbataB;,

hmbo

3 cellulas crasso, celiulis internis multo majoribus.

feminei brevissimi, crassi, margine breviter lacinulati.

Hab. Fretum magellan. Tuesday Bay (Exped. Gazelle).

Aneura Jackii

lo.

Syn.

(Schffn.).

Riccardia Jackii Schffn. Kais. Ak. Wien. 1893,

Dioica, major,

dense depresso coespitosa, viva

Tnmcus procumbens,

3 cm. longa, bipinnata.

p. 105.

Isete viridis.

Frons ad

late ligulatus, acute bicon-

vexus, medio 8 cellulas crassus, haitd alatus, cellulis inlernis magnis

Pinnae oppositte confertce, imbricatSL'.

perlucentibus grosse reticulatus.

trunco simillimge,

parum

angustiores,

medio 5

cellulas crass,

oblique

patentes, haud alatae, paucipinnulatae; pinmilae versus apicem breviores.

pinnis vix angustiores, late lineares, planse 3-4 cellulas crassse,


tratis 3 cellulas latis;
latee.

Rami

alarum 37

cellulce

feminei in trunco

solitarii.

alis unis-

marginales minores crenu-

[i,

parvi,

margine dense

lacimilati;

calyptra pro planta parva, magnis cellulis papulosa, mamilla parva, cellulis
utriculatis effuse prominulis.

Rami mascuU

in pinnis lalerales,

utroque latere pinnatim consecutivi, magni,


cellulosis,

stricti,

haud raro

late alati, alis grosso

plano-explanatis, margine grosse papulosis.

Antheridia ad

42 juga.
Hab. Java 1200-1635

(Schiffner; Massart.).

Zu dieser Pfianze gehort wohl


dissima Schffn.; selbstverstandlich
etioliert-verlangerte; der sonstige

etiolierte

als
ist

Form Aneura

flacci-

deren Yerzweigung eine andere

Bau der Pflanze und die grossen pa-

pulosen Rander der mannlichen Aeste lassen die Identilat vermuten.

10.

Aneura

laticostata

Spruce. Linn. Soc.

Dioica. major, laxe depresso csespitans,

Frons ad 3 cm. longa,

tripinnata.

brunnea

XXX,

p.

307.

vel rufescens, corticola.

Trtmcus basi angustus versus apicem


217

haud alatus

seiisim ampliatus,

parum

677

franz stephani. species hepaticarum.

Aneiira.

nisi alis e

margine pinnarum in Irunco

decurrenlibus, superne saepe repetito furcatus, furcis divergentibus

medio 15

in ilabellam expansis, in sectione acute biconvexus,

maxime

crassus, cellulae subcorticales bistrata;,

centralibus et corticalibus minores.

incrassatse, fusco

cellulas

brunneae

Pinnae oppositae;, approximatce, late

nlatx, ambitu late deltoideae lateque imbricatge, pinnulis linearibus vel


lanceolatis;

4-5 cellulas

alse

integerrimae vel repandulse, cellulis

lalse,

eequimagnis (37 a) formatae; cellularum parietes validissimae, angulis


dislincte incrassalse.

3-4

Rami

feminei

trunco oppositi, e basi

communi

marginibus erectis crebrelaciniatis

lobis decurvulis canaliculatis,

fidi,

hispidissimis. Reliqua desunt.

Hab. Insula Dominica

monte

(Elliotl) in

Aneura plumseformis

17.

magna,

Dioica^

Frons ad 6 cm.

Spruce. Edinb. Bot. Soc. 1885,

longa, supra basin saepe furcata, tripinnata;

dilutus, basi

lineares.

vel

truncus pri-

fusco-brunneus, superne

ovalis, haiid alatus,

ramis numerosis descendentibus radicans. Pinnas op-

late

plano-convexulae,

deltoideae,

latis, cellulae

alarum ad coslam 45

centes, ipso margine multoties minores. 18


acutis incrassatae.
Mti, trifidi,
lacinulis

reliquae

Cuticula

margine

maxime

laevis.

Rami

{a

marginem decresomnes magnis trigonis

versus

[x,

feminei in trunco laterales, oppo-

crenulati, calyptrae itaque ad 6 aggregatae, longissimae,

liirtEe.

Rami

masculi ad basin pinnae primaria}. saepe

oppositi, stricti. angusti. adulti longe spicati, alveolis ad


alati, alis erectis

Lehmann N 3260)

Rio Verde (Wallis)

Aneura plumosa
:

c/',

in

Monte Abitagua

9; Costarica (Pittier).

(Mitten).

Sarcomitrium plumosum

Aneura

20 jugis, anguste

repandis.

Hab. Columbia, Cauca (F. C.


(Spruce) cf

contiguae,

costa optinie distincta, alis pellucidis grosse cellulosis,

planae,

5 cellulas

Syn.

Gobelii SchlTn.

Mitt. Flora Yiti, p. 418.

Nova Acta Ac. Leop. 1893, LX,

Dioica, major, flavo-rufescens.

Frons ad 12 cm. longa, vaUda,

p.

ovalis (medio 15 cellulas crassus),


fertae, imbricatae,

ambitu

haud

late ovatae,

alatus.

273.

erecta,

optime denseque tripinnata. Truncus crassus, in sectione transversa

alatae.

548.

lateaiatae, primariae remotiusculae sed imbricatae. ambitu ovato-

positaB;,

Iriangulares

18.

p.

erecta, laxe caespitosa. valida, flavo-virens vel olivacea.

marius crassus, in sectione

magis

Diablotin.

late

Pinnae alternantes, con-

dense breviterque bipinnatae, haud

Pinmilae confertae, leniter acuminatae, obtusae humihter coslatae,

218

()78

bulli:t!.n

i>k

Aneuia

Boissiiiu.

i>"iii:iu'.ii;ii

magnis

cosla 3-4 cellulas crassa. cellulis internis bistralis

perlucenlibus reliculata, lale alatse, alis 3-4 cellulas

45

cellulosis (cell.

[j

haud

incrassalse)

intricatis.

in adspeclii

subBequaliter

margine repandis. Raini feminei

margine longe

in Irunco primario. brevissimi.

latis,

limbriati, laciniis lanalim

Reliqua desunt.

Hab. Insulx

Viti

(Seemann).

Hierher gehort wahrscheinlich A. Gvebelii Schffn., die im Ilabitus und


vegetativen Organen vollig mit

allen

plmnosa iibereinstinnnl;

.-1.

gesammelt worden

letztere aber ferlil nicht

ist,

muss

da

die definilive Enl-

scheidung offen bleiben. Schiffner beschreibt die rami feminei wie

folgl

ibidemque squamulis

laciniato-

dentalis ornato, nonnullce squamuIjB etiam inter archegonia.

Calyptra

margine membi-anaceo

ad.3

mm.

longa,

mm.

lacinialo-inciso,

lata, Isevis;

planta cf ignota

Java, in Monte Pangerango (Goebel, G. Karsten).

19.

Aneura amboinensis

Sl. n. sp.

Frons

Dioica. major, gracilis, Tlavicans.

Truncus dilnle brunneus.

nala.

erecta, ad 4 cih. longa, tripin-

rigidus, in seclione ovalis,

cellulis subcorticalibus fuscis, valde incrassatis,

Pinnx
basi

oppositse,

haud

alats,

pliceS; basales

medio 12

remot. haud imbricatae. oblique

patula?,

adSmm.longte,

ambitu ovato-deltoidete, plame. Pinnulae oppositee. sim-

tantum pinnulalse, lineares. lenerrimae. integerrimcB; costa

humillima, parum distincta, alx 3 cellulas

latiusGuIa,

handalatus,

cellulas crassus.

sequimagnis. haud incrassatis,

27X37

<j,.

latse, cellulis

Rami masculi

sub-

in pinnulis ler-

minales,angusli, alis angustis papulosis subdentatis. Antheridia ad 12juga.

Hab. Amboina,

20.

Syn.

Wawani

Hila (G. Karsten).

Aneura Ridleyi
:

(Schffn.). St.

Riccardia Ridleyi. Schffn. Kais. Ak. Wien. 1898,

p. 172.

Dioica, major, supernepallide virens, inferne fusco-ohvacea.

4 cm. longa. bipinnata. erecta. ipsa basi

solum radicans.

Frons ad

Truncus fusco-

brunneus, validus. in sectione ovalis vel subteres, medio 12 cellulas crasalatus.

Pinnae approximatas, oppositse, valde regulares, ambitu

lale triangulares,

breves breviterque pinnulatse. pinnulis tenerrimis, con-

sus,

haud

fertis

angustis,

late alalis,

crenulatis; al3e 6 cellulas lalae celluhsque

transversis marginalae; cellulae alarum ad costam

versus marginem sensim


gine 12

{j.,

minores, trigonis

parielibus crassis.

apice foliacei, profunde 3-o

Rami

fidi,

magnis

maximae

(27X63

incrassatae,

<jl),

ipso mar-

feminei in trunco oppositi, breves,

lobis basi angustalis

219

superne pinnatira

Aneura.

fraiNz stepham. species hepatigarum.


incurvis,

lobulatis,

squama

dorsalis

brevis,

profunde

masculi semper ad basin pinnse primarise, longe

anguste

oppositi, leniter curvati,

20

679
laciniata.

spicati,

crenulati, antheridiis

alati,

Rami

solitarii

vel

usque ad

jugis.

Hab. Singapore Chan Chu Kan (Ridley 288),


194), N: Guinea, Moroka,

Die Pflanze

ist leicht

Moresby

Bukit Timah (Schiffner

(Loria).

an den grossen Zellen zu erkennen, welche in

den diinnen Endfiedern beiderseits der Mittelrippe anliegen


von mir bereits 1893 A. Ridleyi

Aneura

21.

Syn.

Zoilingerii

St.

St.

sie

wurde

benannt und ausge^eben.

Hedwigia 1888,

Jimgermania fucoides Nees. Hep.


Riccardia rigida Schffn. Kais. Ak.

p.

277.

Jav, p. 12.

Wien

1898,

172.

p.

Frons ad 4 cm. longa,

Dioica, major, robusta et rigida, gracilis, olivacea.

Truncus basi valde stoloniferus, superne repetito-furcatus,

tripinnata.

16 cellulas crassus, haud alatus; pinnae

compresso-cylindricus, medio

primariae approximatae, alternantes, 5

mm.

long, ambitu obovato-trian-

gulares, dense bipinnalse, Iat alatae, alse 3-4 cellulas

latse,

celluUs 18

ji,

angulis valde incrassatis, marginalibus minoribus, pinnulis ultimis angustissimis, costa 5 cellulas crassa prEeditis. Cuticula

leevis.

Rami

in trunco laterales, alternantes, crassi, brevissimi, subnodulosi,

profunde

lacinise filis longis simplicibus vel

dissecti,

intricatis instructse;

Ramuli masculi

feminei

margine

ramosis, lanatim

mamilla parva, rugosa.

calyptra grosse tuberculata,

in pinnis pinnulisque numerosi, adulti spicati^ late alati,

ala 3 cellulas lata, tenerrinia,

margine repanda papulose-crenata. Anthe-

ridia ad 6 juga.

Hab. Java (ZoIIinger, Sulp. Kurz 478), in Monte Gede (Solms), Sumatra
in

Monte Singalang

(Schiffner).

Aneura distans

22.

Spruce. Linn. Soc.

Frons ad 9cm. longa, procumbens,

flaccida, basi

Truncus tenuis, subteres, exalatus

brunneus

vel

oppositse,

superne interdum

basi

XXX,

magna, gracillima, fusco-olivacea, in

Dioica,

haud

p.

367.

sicco subnigra, corlicola.

solum radicans, bipinnata.

medio 12

cellulas crassus, fusco-

subniger, regulariter remoteque pinnatus;

alatse,

alternse,

7-10

mm.

longee,

pinnae sub-

oblique patulse,

paucis pinnulis brevibus instructee, pinnulae alternse,

anguste lineares, apice sublatiores, margine repandse, apicem versus


subdenticulatae, alis 4-7 cellulas latis;

37XS6

{jL,

cellulse

alarum subsequimagnse

marginales valde eequahterque incrassatae. Rami masculi ad

220

680

BULi.KTiN

basin pinnarum

solitarii.

breves,

paliili.

Aueura.

BoissiER.

i/iiEaiiiKU

i)E

haiidalali, siiblereles, antheridiis

ad 5 jugis. ReHqua desunt.


Hab. Dominica (EUioll

H40).

7(53.

Die weibhclien Bliilenasle fehlen; bis solche gefunden werden, lasse

Entscheidung ausstehen, ob diese Pllanze nicht eine sehr laxe

ich die

Form von Aneura

fncoides

isl.

Aneura fucoides

23.

Syn.

(Sw.) St.

Jnngermannia fucoides Sw. Prodr.

ind. p. 4o.

fl.

Metzgeria fucoides Mont. Exp. voy. d'Orbigny.

Pseudoneura fucoides G. Hepat. Mex.


Dioica.

major

vel brunneola, rigida laxeque

maxima. fusco-olivacea

vel

p. 60.

2o9.

p.

Ccespitans vel inter hepaticas erecta flaccida

ad 8 cm. longa, basi radicans, tripinnata.

Truncus submger

inlerdum furcalus, pro more simplex. in seclione ovalis

superne

vel subteres, ad

14 cellulas crassus, haud alatus. Pinnae remotce. opposilce oljhque


ad 10

mm.

longae.

ambitu

costa

angusta,

bene

margine repandulse. integraj

dislincta;

patulse,

plano decurvcc^ haudimbricat?e.

late deltoidese.

Pinnidae remotiusculce, ssepe alternantes vel


alalse,

Frons

interdum longissima.

alse

lineares, late

oppositae,

pellucida'

cellulas latae.

vel apice subdentatte;

celUilse

alarum 37

feminei in trunco oppositi vel

Cahjptra magna (o
parva.

Rami masculi

mm.)

solitarii.

^.,

Rami

ad costam majores, ipso margine duplo minores, liaud incrassatcf.

breves, marginebreviter lacinulali.

clavata, celluhs vel

lacinulis hirla.

mamiUa

ad basin pinnularum opposili numerosi. breviusculi.

curvatim sub pinna occulti (adulti

stricti).

anguste

alati,

ahs integerrimis.

adscendentibus. Antheridiis ad 8 jugis.

Hab. Jamaica (Swartz. Hansen. Harris). Guadeloupe (FHerminier, Funck


et

Schhm

torico

(Pittier),

24.

Husnot, Beaupertuis), Martinique (Perrottet. Husnot), Puer-

(Sintenis).

Grenada (Broadway).

Dominica

(Elliott),

Costarica

Brasilia, Apiahy (Puiggari). Rio de Janeiro (Ule, Schenck).

Aneura grossidens

Dioica spectabilis, gracilis.

St.

Hedwigia. 1893.

rufescens.

Frons

basi radicans, ad 12 cm. longa. laxe bipinnala.

p. 23.

erecta vel

validus, lenuis, in sectione ovalis. 12 cellulascrassus.

haud

remotse, oppositse, oblique vel subrecte patulse, ad 10

mm.

late ovatae, basi simplici exalatse,

alatus. Pinnae

longse,

ambitu

superne pinnuIatcB;;)i/<?i?/teremotiuscul8e.

oblique patulse, anguste lanceolatae, costa valida,


valde pellucidse, 6 cellulas

procumbens,

Trwicus fusco-brunneus,

latse,

alis subgequilata.

papulosse crenatse plus

221

minus

alse

valide den-

franz stephani. species hepatigarum.

Aneura.
tatse,

apice interdum flagelliferse

tantum increscente radicantes.

i.

681

pinnulae alis deficientibus costaque

e.

alarum magnae, ^l

Ce//?<te

marginales valde incrassatae, ubique aequimagnEe.

validis,

in trunco oppositi, breves,

decurvi,

canaliculati,

dentati vel lacinulati. Calijptra

magna, ad 6

mm.

\x,

parielibus

Rami

feminei

margine irregulariter

longa, cellulis papulosis

mamilla parva coronata. Rami masculi ad basin pin-

vel clavatis hirta.

riarum opposili breves, ieniter decurvi,

angustis adscendentibus,

alis

irregulariter crenulatis, antheridiis ad 8 jugis.

Hab. Guadeloupe (rHerminier), Dominica

25.

Syn.

Aneura
:

papillata

(Elliott).

(G.) St.

Pseudoneura papillata

Ann.

G.

sc. nat.

1864,

p. 91.

Dioica, major, laxe stratificata, apice dilute flavo-virens, basi rufo-

brunnea; frons ad 8 cm. longa, tripinnata; truncus fusco-brunneus, vaU-

medio 12

dus, acute biconvexus,

cellulas crassus,

haud

superne

alatus,

interdum furcatus; pinnx remoliusculce, suboppositse, primarise ambilu

omnes

oblongse,

alarum subsequimagna 18
positi,

semper e

mm.

xima, ad 7
hirta.

^.

Isevis.

Rami

margine breviter

cellulai

feminei in trunco op-

lacinulati; calyptra

|x

maxime

longi,

attenuati.

ma-

maxime

longa. apice grosse mamillata, ubique lacinulis

Rami

slricti, patuli,

Cuticula

basi innovati,

Elateres rufi, ad 630

14^1., Iseves.

parum acuminatse;

anguste alatae,

flaccid*

Sporae rufse, ad

masculi ad basin pinnularum breves, interdum furcati,

anguste

alati.

margine papulose-crenati, foveolis ad 12 jugis.

Hab. Bogota (Lindig, Pehlke).


Die 9 Aeste entspringen nichtetwa

am unteren Ende

eines Asles

entwickellsicherstspaterausderBasisdesFruchtastes und

wirkhche Innovation

26.

dar, die

St.

Hedw. 1893,

magna, fusco-brunnea, ramis

quadripinnata

dieser

alsoeine

an sterilen wie fertilen 9 Aesten zu finden ist.

Aneura squarrosa

Dioica.

stellt

p. 26.

dilutioribus.

Frons ad 7 cm. longa.

truncus angusle linearis, validissimus, subniger,

alte, bi-

convexus. in medio 10 cellulas crassus, superne repetito furcatus. haud


alatus; pinnae regulariter alternantes, remotse, longiusculse subrecte patulae,

anguste

alatis, alae

pinnuHs squarrose remoteque

alatse,

ultimis angustissimis

3-4 cellulas

magni, maxime reflexi

omnibus
latae,

valide costatis,

cellulis

late et

45

fi.

tenerrime

prominulis dentatse; antheridia ad 12

jiiga,

patulis, decurvis,

anguste et lenerrime

Cuticula Isevis.
alati,

masciili

magna. Reliqua desunt.

Hab. N. Granada, Paramo de Sonson, 10,000' (Wallis).

222

Rami

alse cellulis irregulariter

082

BULLETIN DE

Aneura algoides

TJ.

Syn.

elata vel

Dioica,

latus,

alatus, a basi ad

of.

Bot, 1846, p. 410,

tripinnata.

Truncus fusco-brunneus, validus,

mm.

apicem latitudine increscens, ipso apice 0,5

ibideinque selis longis unicellularibus obtectus, in sectione lale

ellipticus,
satis;

I.

longissima, gracillima, dilute flavo-virens. pendula.

lo cm. longa.

Froiis ad

haud

(Taylor) Sl.

Metzgeria aUjokles Taylor.

Aneiira.

BOISSIER.

L^llliRBlliR

medio 16

cellulas crassus, cellulis subcorlicalibus valde incras-

plnnae suboppositae. remotiuscula?, ad 15 ram. longEe, oblique patukt',

baud imbricatse, basi haud


ambitu longe

alatse,

tenues, atlenuataB, apice capillares,

Pinnulae suboppositae. remotse. angustissim,

deltoidea?.

attenuata?. ultima? capillares. costa angusla. alis ad 4 cellulas latis, pellucidis,

apice subdenliculalis; cellulse alaruni

crenalis,

30X57

costam

^,

parum ajqualiterque

parielibus

feniinei in truuco lalerales, e basi

latere innovati,

margine

communi brevissime

spinosi. Calyptra clavata,

cula, cellulis papulosis aspera.

Rami masculi

valde curvati, magni, breves late

alati.

alis

20X46

jx,

ad

Rami

incrassalis,

quadrifidi, ulroque

mamilla parva acuLius-

in pinnulis ullimis penduli,

tenerrimis. erectis, crispatis.

Antkeridia ad 8 juga.
Hab. Quito (Jameson).

28,

Aneura virgata

G. in Steph.

Hedwigia 1888,

Dioica, longissima, gracillima, rufescens, laxe

Frons erecta, ad 15 cm, longa


furcatus,

tripinnata,

p.

277,

profundeque

validus subteres. exalatus, pinnas remotse, ad 15

suboppositaj,

attenuatce,

CcBspitosa.

Truncus superne inlerdum

mm,

pm/miis brevibus, suboppositis, versus apicem brevissimis;

alae

larum 2

cellulas lala?, valde pellucidas Scepe interrupla?, cellulis

libus 57

[j.,

ad costam 95

[i

longis, parietibus crassis,

i.

e.

pinnu-

margina-

Rami] feminei in

trunco oppositi, breves, margine breviter lacinulati, Cahjptra 6


clavala, laevis,

longae,

apice subcapillares, ambitu lanceolatce,

mm. longa,

mamilla parva obtusa. Rami masculi parvi, in pinnis pin-

nulisque lalerales, basi

sterili substipitati,

simplices vel ramosi (geminati

vel terni) plani, alis palulis crenatis pellucidis. Anlheridia

Hab. Guadeloupe (rHerminier)

ad 5 juga.

Martinique (Duss), Jamaica (Herb.

George Davies).
Mit A. algoides (Taylor) zu vergleichen.

29.

Aneura cervicornis

Dioica, major, plus

minus

Spruce. Edinb. Bot. Soc, 1885, p, 550.

elata,

rigida, erecta, olivacea

vel rufescens,

laxe caespitosa, Frons ad 4 cm, longa, tripinnata, superne anguste limbata,

223

franz stepham. spegies hepatigarum.

Aneiira.

683

Truncus simplex vel furcatus, fusco-brunneus, durus, subleres, haiid


limbatus,

subcorticalibus valde incrassatis.

cellulis

Pinnae decurvulae,

oppositae, approximatse et imbricatee, ambilu late deltoidese,

magnse,

trunco multoties angustiores, limbatae, biconvexce,medio 6cellulas crassse;


Pinnulde angustissimae, pinnis ceterum simillimse, limbo pellucido 2 cellulas lato,

cellulis

Rami

mato.

subsequimagnis, oblonga-hexagonis

[j,)

for-

margine regulariter pinnatim

late ligulati et decurvo- penduli,

elongati,

(19X38

feminei in trunco oppositi. e basi innovati, steriles valde

Calyptra magna, clavata, lobulis magnis palulis pluricellularibus

lobati.

ubique dense obtecta, mamilla magna humilis. papulosa. Rami mascuii


(ipse

haud

vidi)

ad basin pinnarum oppositi, breves, limbo incurvo acute

plurilobuiato. Antheridia sub 8 juga.

Hab. Andes quitenses (Spruce), Costarica 2800 m.

30.

Aneura dicrana

(Pittier).

St. n. sp.

Dioica, major, dilute olivacea, rigida, laxe csespitosa.

longa. erecta vel

procumbens pinnisque

alte ovalis, dilute

haud

brunneus, haiid alatus. Pinnde alternee, ad o

alatae rigidseque,

hamatim

23X76

reliquse

{1,

exincrassalse;
reticulata.
stricti,

alis

cellulse

Rami

latis.

19

j,,

costse

mm.

longse,

decurvas, ambitu late ovatse. Pinnulae

confertae, contiguse, apice angustatse,

gustioribus, 4 cellulas

ad

Truncus crassus in sectione

frondis apicem usque radicans, tripinnata.

basi

Frons ad 3 cm.

teretibus elongatis ssepe fere

Cellulae

alis

integerrimis

quam

costa an-

alarum ad costara mullo majores

marginales minores subcrenulatae, omnes


internee

magnee peiiucentes. costa itaque

niasculi in pinnulis brevibus terminales, longe spicati,

angustis recte patulis, repandis, papulosis, pellucidis. Anthe-

ridia 16 juga.

Hab. Sumatra, Insula Engano (Modigliani).

31.

Syn.

Aneura hymenophylloides
:

(Schffn.).

Riccardia hymenophylloides Schffn. Kais. Ak. Wien LXYII,

Aneura

decipiens Schffn. ibidem, p. 176.

Dioica, major, viridis, inferne fuscescens,

cumbens, ad 35
vel furcatus,

p. 17o.

mm.

dense

caespitosa.

Frotis pro-

longa; truncus fusco-brunneus, rigidus, simplex

densissime tripinnatus, validissimus, teres, haud alatus,

cellulis subcorticalibus valde incrassatis.

Pinnae oppositse imbricatae, ho-

momallae, ambitu late deltoidese, a basi crebre pinnulatae, pinnulis anguste costalis, canahculatis,
flexis, crispatis,

a/fs

8 cellulas

latis,

margine interrupte

repandis denticulatisque. CeUulae alarum 37

224

[jl,

in-

ad costani

BULLKTl.N

()84

1)E

Rami feminei

majores. parielibiis validis, aiqualiler incrassalis.


solitarii. rariiis oppositi,

Calyptra 2

mm.

Atieura.

L^IIKRBIKU BOISSIER.

in tninco

breves margine foliaceo, varie laciniali denlalique.

longa, clavata, cellulis quasi e contextu solulis asperula,

inaniilla parva acuta.

ad basin pinnarum. numerosi, sub

i?au" mrtsc?</i

pinna decurvo-occulli. late

alati,

margine irregulariler subdenticulati.

Antheridia ad 10 juga.

Hab. Sumatra. in monte Singalang 2000

Java in monte Salak

ra.,

1300 m. ad truncos putridos (SchifTner N 223-227).

Aneura

decipiens SchfTn.

phylloides;
lich bei

man

ist

nur eine niedrige Form von A. Iiymeno-

den Rasen junge kraftige Sprosse, wie gewohn-

findet in

Aneura, mit ganz unau.sgebildeten jugendlichen Fiedern; an

diesen Sprossen

ist

der Truncus auch fasl stielrund. die reichere Yer-

zweigung wh'd an ihnen jedenfalls auch einlrelen


Galtung aligemein zu fmden

ist,

wie das bei dieser

so dass die 1'nterschiede. welche der

Autor hervorhebt, wohl sicher nur die des Alters derz wei Pflanzen sind.

32.

Aneura crispa

Syn.

Aneura umbrosa

Dioica, fusco-brunnea

humilis.

Schflfn.

Exped. Gazelle 1889. lY.

vel fiisco rufa,

Frons ad 5 cm. longa,

quadripinnala.

Truncus

latus,

dense

csespitosa. spectabihs sed

dense interdum densissime

flaccida,

plano-biconvexus, haud alatus, simplex

superne repetilo furcatus, furcis 10 cellulas

vel

p. 41.

SchtTn. ibid. (fornia juveniUs).

magnis, haud incrassatis. Pinnae approximatse 4

dense imbricatse, ambilu

late deltoideae.

crassis,

mm.

cellulis sequi-

longae, plus

minus

Pinnulae tenerrimse, subrecte

patenles, decurvse varie hamatse, subcircinnatEe, costa humilis et angusta,


alis

4 cehulas

longiores,

latis,

peUucidissimis; ceUulaj alarum 37

margine papulosse. Rami

jl,

adcostamduplo

masculi breves, in pinnis pinnulisqiie

solitarii vel opposili, alis angustis, papulosis.

Antheridia 4 juga. ReUqiia

ignota.

Hab. Fretum magellanicum, iiaud rara (Nauman, Savalier, Cunningham,

Dusen, Hatcher).

2. Plantse

33.

Aneura andina

mediocres.

Spruce Edinb. Bot. Soc. 1885,

Dioica, mediocris, oUvacea,laxe caespitans.

basi

p.

348.

Frons erecta vel procumbens,

tantum radicans, ad 25 mm. longa, bipinnata,

rigida.

Truncus fusco-

brunneus, validus, compresso-subteres, ad 16 cellulas crassus, haud alatus,


ceUulae subcorticales brunnece, valde incrassatce;

225

pmHa? plus minus ap-

683

franz stepham. species hepaticarum.

Aneura.

proximalae, subopposilse, imbricatse, anguste alalse, oblique patulae, decur-

ambitu lalissime

vulse,

minus approximatse,

Pinnulae lineares, suboppositae, plus

deltoideae,

5 cellulas

lilis

parum majores, margine

latis,

vix minores,

in pinnis oppositi, breves,

38

cellulse

X 54

\^

margine irregulariter

feminei

spinosi. Ca//j3rrt

magna,

Rami masculi

cylindrica vel subclavata, albida, papillis breviusculis scabra.

in pinnis oppositi.

alis

ad costam

Rami

trigonis distinctis.

suberectis latiusculis crenulatis.

Antheridia ad

20 juga.
Hab. Andes orientales sylvaticos, pluribus locis (Spruce), Gnatemala,
Alta Vera Paz, prope

Goban

Aneura humilis

34.

Syn.

(v.

(G.) St.

Pseudoneura Immilis G. Hep. Mexic,

Dioica, mediocris, olivacea.


alata,

Tiirckheim).

Frons ad lo

Truncus subteres, nigro - olivaceus

Pinnae decurvse ad o

mm.

longse,

260.

p.

mm.

ionga, bipinnata, superne

superne furcatus, exalatus.

imbricatse,

dense pinnulatse, pinnulis

3-4 jugis, linearibus oblique patulis, contiguis, late costatis, alae 5-6 cellulas latse.

Rami

feminei in trunco suboppositi, margine laciniato-dentati.

Calyptra cellulis prominulis sub apice uncinalim recurvis tuberculatoaspera, mamilla conica fuscescente.

Hab. Mexico, Hacienda de Mirador. 3000' (Liebmann).


Diese Pflanze habe ich nicht gesehen und daher die Diagnose nach des

Autors Beschreibung zusammenstelien miissen; Aneura andina Spruce


steht ihr sehr

nahe oder

humilis nicht

zum

ist

mit derselben identisch; Spruce zog Aneura

Yergleich heran,

obgleich die Diagnosen sich

im

wesentlichen decken.

33.

Aneura diablotina

Dioica,

Spruce. Linn. Soc.

humiUs dense ramosa ad 13 mm. longa

XXX,
vel

p.

magis

366.
elata laxeque

ramosa ad 3 cm. longa, fusco olivacea vel pallide virens, basi rufescens,
laxe csespitans. Frons erecta vel procumbens, tenax, bipinnata, rigida.

Truncus plus minus fuscus, in sectione

haud
plus

ovalis,

ad 16 cellulas crassus,

alatus, cellulis subcorticalibus brunneis valde incrassatis.

minus approximatae,

oblique patulae, decurvulae, basi


oppositae, lanceolatae,

minus

magnis

alatx. Pinnulae remotiusculae, sub-

costa lata, a/ 6 cellulas latae, integerrimse, apice

repandse (cellulis solutis erosae).

Cellulae

alarum

saepe fuscis incrassatae, subaequimagnse.

ramosi bi-vel

trifidi,

Pinnae

suboppositee, ambitu late deltoidese, imbricatce,

margine crebre

BULL. HERB. Boiss., jnai 1899.

226

spinosi,

37X72

Rami

ii,

trigonis

feminei oppositi,

spinis 3 cellulas longis.

47

686

Aneum.

BULi.KTiN DE i/hkrbier boissirr.

liami masculi

pinniilis basalibus terniinales,

iii

parum

curvati, longi, alis

angustis, ereclis, papulosis. Antheridia ad 12 juga.

Hab. Dominica

(Elliott). Sto.

Domingo (Eggers).

Aneura decrescens

36.

St. n. sp.

Dioica, raediocris, flaccida. dilute flavo-virens. depresso ca3spitans.

Frons ad 2

cni. longa,

dense raniosa, superne nabellatini expansa,

Truncus superne repetilo-furcatus,

pinnata.

medio

antice convexus,

7 cellulas crassus,

cellulas crassee, confertce ssepe contiguse, valde imbricatae, 4-5

oblique patulse,

longse,

margine aculo haudalato;

multo raajores perlucentes. Pinnae oppositse,

cellulas internae corticalibus

medio 5

bi-

ram. latus, postice planus,

alis

3 cellulas

latis.

mm.

Pinnulae pinnis siraillima3,

angustiores, 3 cellulas crasste, costa sub apice evanida; cellulae alarum ad

costam 57

X 76

{j..

margine 38

(i,

valde papulosae. Ramifeminei in trunco

furcisque oppositi innovati, majusculi, disciforraes, raargine dense grosse-

que

calyptra longissima

piliferi; pilis longis lanatira tortis intricatisque;

(6-7 ram.) clavata,

rami

squaraulis patulis birta; raamilla parva, cylindrica;

cf ignoti.

Hab. Japonia,

Awa

Die

steht

nahe
lich

Pflanze
ist

(Makino).

unserer

dichter beastet;

die,

Aneura

europaischen

aber in den Fiederasten

viel

multifida

9 Aeste lassen

sehr

und wesent-

diinner gebaut

unsere Pflanze sofort er-

kennen.

Aneura f ascescens

37.

St.

Hedwigia, 1893,

ad 3

cra.

p. 21.

dense depresso

Dioica, mediocris, pallide olivacea,

longa, procumbens, pinnata.

stratificata.

Frons

Truncus postice planus, antice

convexus, raargine acutus, haud alatus. medio 6 cellulas crassus, cellulis


internis multo majoribus, uno latere pinnatus altero stoloniferus. Pinnae

approximatse vel confertge, simpUces, adultse lanceolatae, medio 3-4 cellulas


crassse, late alatae, alis 4-5 cellulas latis, crenulatis; cellulse

alarum 57

margine rainores, ad costam majores. Rami fenunei in trunco


brevissimi, cupuliformes, breviter lacinulati.

perne

cellulis

papulosis

vel

utriculatis

p.,

solitarii,

Calyptra parva, clavata, su-

hirta;

marailla

parva, conica

papulosa.

Hab. Tahiti (Nadeaud),

Andaman

Aneurge reticulatae (ex Insula

Insulse (E. H. Man).

afric.

San Thome)

trunco alato. cellulis raarginalibus minimisetc.

227

similliraa, quse differt

franz stephani. species hepaticarum,

Aneiira.

Aneura Pceppigii

38.

Syn.

Jungermannia

687

(L. L.) St.

Pceppigii L. L. Pugill. YI, p. 23.

Metzgeria Poeppigii Ldbg. Syn. Hepat.,

Pseudoneura Poeppigii G. Hepat. Mex.,

506.

p.
p.

26L

Dioica, minor, laxe depresso-csespitans, ftisco-olivacea.

Frons ad 2 cm.

longe, supra basin furcata, furcis divergentibiis bipinnatis. Truncus fusco-

brunneus, haud alatus, in sectione ovalis 8 cellulas crassus; pinnse

pri-

marise breves, opposilse, approximatse, interdum simplices attenuatse.


radicantes,

parum
ad 30

promore breviler paucipinnulatse, pinnul&e ultimse trunco

angusliores, tenerrimae, late alatse, alarum cellula^ haud incrassatee

Rami

vaide chloropliylliferce.

{X,

margine

mm.

fimbriati, calyptra 1

feminei in trunco oppositi, parvi.

longa, clavata,

Rami
ramulum

Jacinulis hirta.

masculi in pinnis primariis oppositi, saepe seriati vel lotum


pinnatim-occupantes, celerum breves, decurvuh, anguste

margine

alati,

papulose crenati, antheridiis ad 7 jugis.


Hab. Peruvia (Poeppig).
Die Pflanzen von der Insel

St.

Yincent und Mexico, welche in der Syn.

Hepat. erwahnt werden, habe ich nicht gesehen.

39.
p.

Aneura hymenophytoides

Spruce. Edinb. Bot. Soc. 1885.

549.
Dioica,

pitosa.

major sed humilis, dihite

Frows ad 10

mm.

olivacea, vel rufula, erecta, laxe cses-

longa, basi solum radicans, bipinnata, rigida.

Truncus validus, fusco-rufescens, in sectione


crassus,

haud

unam pinnam
laciniis

3-6

ovalis,

medio 8

alatus, basi ssepe nudus, apice paucas pinnulas,

cellulas

interdum

apicalem gerens; ;jmw oppositae, paruni palulse, decurvae,

subpalmatifidce, lacinite medianai longiores,

subcontiguse.

lineares, basi angustiores, late costatse lateque alatae, repanda?, alis 6 cellulas latis, pellucidis;

cellulse

valde et aequaliter incrassatse.

alarum niagnse 37 ^, marginales minores,

Rami

feminei in trunco oppositi (steriles

longiores), canaliculati, alali, alse adscendentes, usque ad costam fere incisse, laciniis

plus

minus

incurvis; calyptra ad 3

longis, subulatis vel filiformibus, ssepe

mm.

hamatim

longa, clavata, apice crasse angusleque

millata, cellulis inflatis vel clavatis

dense armata. Capsula

ut in congeneribus bistratis. stratum

ovaliS, valvulis

internum semiannulatim incrassa-

tum, externum tenerrimum hyalinum. Sporse 13

[i,

rufee, Iseves.

concolores, attenuati, monospiri, spira lata, anguste torta.

Hab. Andes quitenses, in monte Campana (Spruce).

228

ma-

Elateres

BULLKTiN

688

Aneura

40.

nobilis

major sed

Dioica,

Sl.

hiiniilis.

i)K

Aneura.

l"hi:hbier boissier.

Hedw. 1893,

p.

24.
dihite oHvacea.

procumbens,

Frotis vix

Tritncus

3 cm. longa, Iripinnala. e ramulis parvis basahlnis radicans.

plano-biconvexus.

alrorubens,

lenuis,

Pinnw opposiUe, subrecte

Iiaud alalus, reniote pmnalus.

ambitu

patulse,

deUoidese, ob pinnulas

late

obhque

basales deficientes qnasi sUpitatse; pinnulai contignde, hgulatai.


porrecliP.

tenerrinKe. late et humiHler costatte lateque alat;e. ahs 6 cel-

lulas latjs,

minute crenulatis;

incrassata3.

Rami

ceUuia,' alaruni

36

marginaies 18

|j,.

feniinei in trunco ialeraies, parvi.

margine

/,,

valde

pauciciliali.

Calyptra parva. clavata, tuberculosa.

Hab.

fior/ieo' (Beccari).

Die Fiederiiste erster

Ordnung gleichen wegen der langen Internodien

dieser Eindruck wird noch erhoht durch den stiel-

wirl<.lichen Blattern;

formigen Basalteil jener Aeste, die im iibrigen dicht zweizeilig gefiedert


sind

von allen frondosen Fornien der Lebermoose

am

Blatter tragenden

Aneura ramosissima

41.

ist

diese Pflanze einer

ahnlichsten.

St.

Hedwigia 1892,

p.

200.

Dioica, parva, gracillinia subfiliforniis, rufescens, densissime pnlvinata.

Frons ad 10

mm.

longa, angustissima, a basi longe et creberrime snb-

Trnncus in sectione

fasciculatini ramosa, superne alata.


lulas latus.
latis

quam

medio 7
altis,

cellulas crassus,

cellulis internis

ovalis.

ad 9 cel-

majoribus, magis

ineequaliter longe ramosus, raniis trunco suba^quilatis,


cellulas crassis. alae 2-3 cellulas latie, cellulis

furcatis biconvexis,

medio 4

marginalibus 28

parietibus vahdis. Ranii fenunei brevissimi, margine

[x,

breviter lacinulati, calyptra mediocris, clavala,

laevissinia, maniilla cons-

tricta, discoidea, papulosa.

Hab. hisula Ronrbon (Rodriguez).

3.

42.

Syn.

Plantse parva? vel exiguse.

Aneura minima
:

(G. et P.) St.

Riccardia niininia C. etP. Linn. Soc. N.

Dioica pusilla, rigida, olivacea, pulvinata.

S.

Wales. 1887,

Frons ad

p.

lOoo).

7 min. longa, basi

valde stolonifera, stolonibus valde ramosis, bipinnata, superne alata.

Truncus e basi subfiliformi sensim ampliatus, haud


antice valde convexus,

medio 7

cellulas crassus,

alatus, posticeplanus,

celluhs internis haud

majoribus. superne furcatus, furcis irregulariter bipinnatis; /)mw<a? plus

minus

longa^.

lanceolataj, juniores obtusce,

229

furcalse vel paucis ramulis

689

franz stephani. spegies hepatigarum.

Aneura.

medio 4

oppositis pinnulatse, angusle alatse,

3 cellulas

celhilas crassse;

papuloso-crenalse, cellulis marginalibus 57

latse,

pro planta magni. disciformes. margine longe

tim conniventibus;

S.

Rami feminei
hama-

piliferi. pilis confertis

ad 10 juga. Reliqua desunt.

pistilla

Hab. Australia N.

[j..

^ vel

alas

Wales (Whitelegge),

Illawarra (Kirton), Tasmania,

Mount Wellington (Weymouth).


^

Aneura gogolensis

43.

St. n. sp.

Dioica, minor, viridis, flaccida, corlicola. Fro7is ad 7

mm.

longa, bipin-

superne alata. Truncus angusle linearis, postice planus, antice con-

iiala,

vexus, margine acutus, medio 5 cellulas crassus; cellul* corLicales inlernis

multolies minores; pinnae unilaterales, remotiusculse ex angusta basi late


obcuneatEe,

superne breviter palmatim bis-bifldae,

tenerrimis; alis

margine pa^/oso-parvicelIuIari. Rami

cellulas latis,

Calyptt^a parva,

feminei parvi, breviter lacinulati.

optime clavata, superne


horrens.

linearibus

laciniis

cellulis

Rami masculi \ongisshm

e basi angustissima

utriculatis strictis erectisque

maxime

in pinnis solitariis apicales,

margine

parvis cellulis hyalinis alteque papulosis graciliter limbati. Antheridia ad

14juga.
Hab. Nova Guinea ad flumen Gogol (Laulerbach).

44.

Syn.

Aneura
:

crassiretis

(Schffn.) St.

Riccardia crassiretis SchfTn. Kais. Ak. Wien. 1898. LXYII,

Dioica, exigua, rigida, fusco-viridis, pulvinulata.

erecla, stolonibus

latiores,

superne

nahbus 18

4-e5

cellulas crassus,

furcati, aequilongi,

cellulas lato

bene

haud papulosis.

[1,

lineares,

difinito,

173.

longa,

alatus, in

rami ex angusta basi sensim


trunco sequicrassi, limbo

cellulis valde incrassatis,

Cellulse cenlrales

multo majores, perlucentes, parietibus maxime


parvi ad basin

mm.

numerosis radicans. Truncus angustus, haud

secLione ellipticus,

unistrato

Frons ad 3

p.

28X70

incrassatis.

ji,

margi-

corticalibus

Rami

feminei

ramorum. margine celluloso-dentato; cahjptra pro planta

inaxima, cylindrica, cellulis breviler utriculatis sparsim obsita. mamilla

parva obtusa.
lari;

Rami masculi

breves, limbo angusto incrassato grandicellu-

Antheridia ad 6 juga.

Hab. Sumatra, in monte Singalang, terricola 2000 m. (Schiffner).

45.

Aneura samoana

Dioica,

pitans.

St.

Hedwigia, 1893,

p. 25.

minor, pallide oliyacea, tenera, in cortice dense depresso-Ces-

Frons ad 10

mm.

longa, e caudice repente flabellatim ramosa, cellu-

230

BUM.KTiN DE i/hkrbier boissier.

()00

lis

internis perlucenlibiis grosse relicnlala.

Truncus

Aueiira.
laUis. planus. niedio

3 cellulas crassus, liaud alatus, piimis Iruiico ;cquilatis. confertis, oplime


naijelialim expansis. 3 cellulas cras.sis. alis anguslis.

radicanles vel in slolones l)reves


lineares,

gustiores.

Rami

tralis.

oblusaj,

Pinnnlx apice saepe

mutaUe, pauca*. allernanles. duplo an-

t cellulas crasscP,

Cahjptra cylindrica. papnlosa. apice magnis

lacinulati.

cen-

lertia cellula singula

feminei ad ba.sin pinnularum parvi, margine irregulariler


cellulis ulriculalis

radialim divergentibus hispida. Reliqua desunt.


Hab. Sanioa (Grseffe. Powell. Reinecl^e).

Aneura tenuicula

4(3.

Dioica,

mm.

pusilla.

(Baldwin).

Spruce. Edinb. Bol. Soc. 1883.

in cortice

viridis.

Hawai

p.

345.

dense imbricatim repens. Frons sd

longa. vage ramosa. tenerrima. Truncus exalatus, 5 cellulas lalus,

medio 3-4

medio 3

plano-biconvexus; /a/naliores^ lenerrimi.

cellulas crassus,

cellulas crassi. limbo lato unistratoso:

elongata3, corlicales

cellula? interna:^

mullo minores. papulosa^. Rami

magnse,

masculi breves, margine papnlosi. Antheridia ad

()

mar-

feniinei breves,

gine erecto digitatim lacinulalo. Calyptra chxiiln. superne papulosa.

Rami

juga.

Hab. America merid.. Amazonas, RioNegro. Uaupes elHuallaga (Spruce).

47.

Aneura macrostachya

Dioica,

Spruce. Edinb. Bol. Soc. 1883,

exigua. fusco-virens. dense depresso-csespitosa.

Frons 4

longa, stolonifera, simpliciter pinnata, superne alata. Truncus


repetito furcatus.

furcis

medio 4-3

cellulas crassis; cellulce internce

patentes. lineares vel lanceolatffi, obtusa?.

lineares.

3-4 cellulas

valde

mm.

alatus,

divergentibus. uno latere stoloniferis, altero

apice

corticales

haud

330.

solum regulariter opposito-pinnatis, plano-biconvexis.

pinnatis,

alatse. alis

p.

latis,

cellula.

medio 2

cellulas crassaj,

late

marginales 38 ^ ad costam majores.


Ranii

chloropliyllifera).

ssepe longissimi,

multo majores. Pinnae oh\iqm

masculi in

Irunco laterales.

longitudinem totius plantce longe superantes,

limbati, papuloso-crenati. Antlieridia ad 30 juga.

Hab. Brasilia, Rio Negro (Spruce).

II.

Truncus alatus.
a.

48.

Aneura crenulata

MONOIC^.

Sl. Bull.

Herb. Boissier. 1897,

p. 85.

Monoica. mediocris, dilute fiavo-virens. dense depresso c;espitosa. Frons


ad 13

mm. longa, e caudice

repente flagellifero unilateraliter

231

apice solum

691

franz stkphaivi. species hepaticarum.

Atieura,

bilateraliler ramosa,

ceterum tripinnata,

medio 6

antice convexus,

cellulas crassus;

approximatee, ambitu triangulares

Pinnae

al3e 3 cellulas latse.

imbricatse, trunco vix

angustiores

Pinnulse anguste lineares, 3 cellulas crassee, ala solum 2 cel-

ffiquicrassae.

margme

lulas lata,

Truncus postice planus,

alata.

optime papuloso-crennlata: cellulse internse

corticali-

bus vix majores, in costa trunci solum longiores. Rami femineihvevissimi,


raargine breviter lacinulati, calyptra cylindrica, superne papulosa vel

mamilla nulla.

cellulis elongatis hirta,

Rami masculi

flori

mati, seepe oppositi, anguste lineares. margine papuloso.

fem. approxi-

Antheridia ad

30juga.
Hab. Japonia (Faurie).

^^S).

Aneura autoica

St. n. sp.

Autoica, niinor, corlicola, olivacea, densedepressoinlricata. Frons\}vo-

cumbens, ramuiis stoloniformibus radicans, ad lo mm. longa


Truncus latus in sectione plano-biconvexus,
lice planus, postice latecarinatus,

medio 10

confertce, 3

mm.

e.

an-

longa?, imbricatse, Scepe quatuor laciniis palmatifldaj vel

longiores et magis distincte pinnulalse.

parum

angustat^e,

Pinnulae contiguse, lineares vel

truncatse; costa valida alis cequiiata,

alas attenuata; alae 6 cellulas ialfe, integerrimse, cellulis

costam parum majoribus. haud

maxhm,

cahjptra

crassa, Isevis,

sensim

43x74

{ji,

in

ad

Rami feminei ])?tvw[ breviter


communi ramulum masculum gerentes;
mamilla magna basi constricta. Rami

incrassatis.

lacinulati, utroque latere e basi

masculi inlerdum ad basin pinnuiarum


alati,

i.

cellulas crassus, alatus, altero

ramosus, altero stolonifero radicans; pinnse itaque unilaterales,

latere

apice

bipinnata.

vel late triquetrus,

margine papulosi, antheridiis ad 10

solitarii,

substricti angusti,

vix

jugis.

Hab. Chile australis (Dusen).

50.

Aneura Fendleri

mm.

p. 20.

longa, pinnata et bipinnata, anguste alata.

furcatus, anguste linearis,

anguste alatus,

alffi

sequilatse

et \ix

minus

alarum 40

crassatee.

Rami

Frons ad

Truncus

repetito-

plano-biconvexus, medio 5 cellulas crassus,

2-3 cellulas latse; pinnse unilaterales (in frondis apice

solum regulariler pinnatim

cellulee

Hedwigia 1893,

olivacea, dense depresso-Ccespitans.

Monoica, mediocris.
15

St.

{j.,

dispositse) simplices vel

crassse,

parum

longe furcatse, trunco

acuminatae, alis

'6

cellulas latis;

ad costam majores, margine minores, haud in-

feminei in trunco solitarii breves, margine erecto

hamalim

lobulato; calyptra pfirva, apice longe papulosa, mamilla parva, cellulis

232

69i

BULLETi.N

davalis dense oblecla.


breves,

DK l'herbier

Rami masculi ad

basin pinnarum lalerales, lineares,

margine ereclo subinlegerrimo.

slricli,

Hab. Trinidad (Fendler). Guadeloupe

Aneura intermedia

51.

Aueura.

BoissiER.

Antheridia ad 6 juga.

(.Marie).

Sl. n. sp.

Monoioa. mediocris. flavo-rufescens. apice dilule virens. densedepresso

maxime

Ccespilaus el

afOxa) ad
1

mm.

:2

intricata.

Frons arcte repens (pinnulis radicanlibus

cm. longa. multiramosa

et

rigida.

late dilatala.

Tntncus

?i(l

plano-biconvexus. medio 8 cellulas crassus. anguste alatus^

lalus.

irregulariler ramosus.

rami altero latere breviter

pinnali. altero pinnis allenualis radicanles:

pinna? subconligua?. ramis

alis

3-4 cellulas

lalis.

floriferis Scepe inlerruptae.

digitatim trifidce. laciniis vel pinnulis ultimis

lanceolata^. humiliter costata?. late alat-ae. alis cost a?quilalis.


lalis;

cellulce

minores.
laciniis

alarum magUce (40

Rami

haud

ji).

incrassata?.

8 cellulas

marginales liaud

feminei in Irunco oppositi. brevissimi. margine lacinuiati.

valde irregularibus. longis. capillaceis vel bre\ibus ad spinam

reductis: calyptra 3

Rami masculi

mm.

solitarii,

longa, clavata.

ex apice pinnula?

la?vis.

mamilla

proximati. margine magnis cellulis denticulati.

apicali parva.

parvi.

sterili orti.
slricli.

femineis ap-

antheridiis quadri-

jugis.

Hab. Brasilia, Apialiy (Puiggari).

oi.

Aneura leptophylla

Monoica vel
fera.

Spruce. Edinb. Bot. Soc. 1885.

p.

o44.

dioica. pusilla. tenella. flaccida. olivacea, valde chlorophylli-

dense depresso

stralificala.

Frons ad 5 mm. louga

regulariter bi-

pinnata. late alata. Truncus pro planta latus, plano-biconvexus. 4 cellulas


crassus.

margiue

cellulis iriserialis alatus.

cellulce interuce corticalibus

mullo majores, alarum i" a. ad costam majores. margine crenulato.


Pinnse breves. approximatcC. trunco duplo angustiores, apice pinnulis
oppositis patentibus quasi palmatim

trifidi.

Rami

feminei iu trunco pin-

nisque soUlarii. breves fere cupuliformes. margiue cellulis digitiformibus


crenulali. plus

minus

cellulis utriculatis

Rami masculi

iuciso-lobali. Calyptra parva. 1

hirta

mamilla

mm.

louga. superue

cellulis similibus peuicillatis formala.

breves. margine erecto papuloso. Antheridia ad 8 juga.

Hab. Venezuela, Sau Carlos del Rio-Xegro (Spruce). Cuba (Wright).

o3.

Aneura erosa

Sl.

Hedwigia 1891.

p.

Wd.

Monoica. exigua. dilule olivacea. pellucida. tenerrima. iu cortice expansa.

Frons ad 3

mm.

longa, basi stolonifera. superne furcata vel palmatim

233

paucipinna ta

vel

divisa

693

franz stepha.m. species hepaticarum.

Aiieura.

3 cellulas crassis, alis

Rami

quasi erosis.

Calyptra pyriformis,

ramulis tninco

3-4

cellulas latis,

seqiiilatis.

linearibus.

medio

margine irregulariter papulosis


margine hamatim

feminei hrevissimi.

papuloso.

mamilla discoidea, papulosa. Rami masculi

Isevis.

hamatim

longissimi, ssepe frondi subaequilongi, lineares, tenues, margine


papulosi. Antheridia ad 15 juga.

Hab. Africa occid. Insula

Thome

S.

,3.

Aneura

Dioica.

elata

Doic.E.

Plantse elatse, spectabiles.

i.

34.

(Quintas).

St.

Hed^igia 1893,

p. 19.

major, plus minus fusco-olivacea, laxe Ccespitans.

Frons ad

12 cm. longa, rigida, erecta vel procumbens, basi tantum radicans, tripin-

Truncus

nala.

medio 10

fusco-brQnneus. in sectione alte biconvexus,

latus, validus,

cellulas crassus.

anguste alatus; culicula

niinusremot<e suboppositce. ambilu

ad 12 mm.longEe.

tentes,

culce, obtusEe, cosla

alatae,

leevis.

late deltoidece, oblique in

Pinme

plus

planum

pa-

acuminatce; pinnulae oppositcC remotius-

lata; alse pellucidce.

3 cellulas

lalce, cellulis

28

|jl.

ad

costam multo majoribus. versus marginem sensim niinoribus. ipso margine


circiter 7

\^.

parietibus vaiidis. angulisque incrassatis. CeUulae costce corti-

cales parvce,
reticulati.

internce multo majores.

perlucentes. rami itaque optime

Ranii feniinei in trunco oppositi, steriles elongati. interdum

furcati, late alati.

ahs usque ad coslam lobalis varieque incisis (nusquam

lanatim

Calyptra clavata sublsevis, mamilla parva.

piliferis).

ad basin pinnarum oppositi, interdum ramosi


pinna

occulti, canaliculati. crenulati. Antheridiis

Rami masculi
curvatim sub

bi-trifidi.

ad 8 jugis.

Hab. Java (Stahl, Schiffner).


Aneiira Zollingeri differt trunco haud alato, pinnulis nlternis, alarum
cellulis

53.

Syn.

multo minoribus. preecipue ramis femineis lanatim

Aneura
:

Glaziovii

Aneura tripinnata

Dioica, major, gracilis,

piliferis.

Spruce. BuU. Soc. bot. 1889, XI.

St. Soc. bot. belg.

p.

201.

1892, p. 173.

superne flavo-virens, inferne rufescens. Frons

ad 6 cm. longa, tripinnata; truncus antice planus. postice convexus, medio


12 cellulas crassus,

cellulis

aequimagnis formatus, anguste

breves, alternantes, decurva?, remoliusculse,

alatiis;

pinnse

ambitu ovato-deltoidea?.

pinnulis brevibus confertis, latissime alatis, ala integerrima cellulis

gnis

(36X54

<x)

formata. Guticula

Isevis.

234

Rami

ma-

feminei in trunco sparsi,

694

BULr,ETii\'

DK

l'iierbie[\

Calyptra magnc), Iruiico primario

parvi niiirgine creniilali.

vala, apice grossemamillala, lacinulis sparsis hirla.


spiri,

maxinie atlenuala'. Sporae rufai 13

occulli,

ridiis

6-7 jugis,

[a,

la3ves.

parum

nulis ultiinis laterales, nunierosi, parvi,

ramo

Aneuva.

BoissiEK.

ceqiiilala, cla-

Elateres

mono-

rufi,

Rarai masculi in pin-

canaliculali,

curvatim sub

tenues et pellucidi, margine irregulariler papulosi, anthe-

Hab. Costarica (Piltier et Durand 6075). Brasitia sttbtropica (Ule 204,.


433), Rio Janeiro (Glaziou 7069).

Spruce beschrib seine Pflanze


bipinnata. ^vas ein

(nacli

sehr schlechlen Exemplaren) als

Wiedererkennen der Pflanze verhinderle.

Aneura trichomanoides

56.

Spruce. Edinb. Bot. Soc. 1885,

p. 547.

Dioica. elala, erecla vel

Frons ad 6 cm. longa.

dense

tripinnata.

denlalcC, Scepe interrupla'.

Truncus validus, superne repetito longe

medio 10

furcatus. plano-biconvexus,

sitai,

stratificata. pallide viridis vel rufescens.

cellulas crassus,

Pinnx 5 mm.

alatiis,

longa.^ alternantes vel

alas

sub-

suboppo-

oblique patulse, planee, ambitu late triangulares, subcontiguaj, pin-

nulae subopposilse, lineares vel lanceolalaj, contiguse, angustse, costa angusta,

apice 2 cellulas

7 celhilas

alarum 37
larii.

bene

ad costam majores.

interdum

alx

distincta.

margine repandse,

Iata3,
[j.,

lala,

erosce,

plus

latissimae,

minus

Rami masculi ad

pellucidffi.

ad

dentataj; cellulce

basin pinnarum

soli-

furcati, alii apice vegetativi, alis latis tenerrimis, adscen-

dentibus. margine irregulariter denticulatis. antheridiis ad 12 jugis.

Hab. Andes quitenses, in sylva Canelos et in monte Abitagua (Spruce).


^

57.

Aneura lepidomitra

Spruce. Edinb. Bot. Soc. 1885,

Dioica. major, rufescens, erecta vel

p.

549.

procumbens. Frons ad 5cm. longa,

gracihs, subflaccida, bipinnata. jTrMwcws fusco-rubens, late linearis, in sec-

tione plano-biconvexus, medio 6-7 cellulas crassus, ubique angiiste alatiis

(ahs 5-6 cellulas

latis).

Pinnds

dissitae,

breves, 3

mm.

longee, suboppositai,

oblique patula?, hamatse, paucis pinnulis brevibus contiguis instructie;


costa latissima, in pinnulis ultimis angustior, late alala, alis 5-6 cellulas
latis,

nicirgine

repandis;

lisque incrassatis.

Rami

gine longe et anguste

cellulse

alarum 18

[j.,

parietibus validis angu-

feminei in trunco opposili,


laciniati.

lati

brevissimi,

mar-

Calnptra alte mamillata, facie papillis

necnon squamulis membranaceis conspersa.


Hab. Andes quitenses, in monte Guayrapata, 2800
Gn^anada,

Paramo de Sonson

(Wallis).

235

ra.

in cortice,

Nova

58.

695

franz stephani. species hepatigarum.

Aneura.

Aneura Wallisii

St.

Hedwigia 1893,

p. 28.

Dioica, major, rufescens, valida. Frons ad 6 cm. longa, inter muscos

irregulariter ramosa, tripinnata.

Truncus plano-biconvesus, medio 8

cel-

lulas crassus, alatus; pinnae breves oppositEC, approximalae. paucipinnulatce, late alatse, ala

parvse, 18 ^.
foliacei,

tim

Rami

tenerrima, integerrima, validecostatse, cellulge alarum


feminei in trunco oppositi, brevissimi,

trifidi,

margine

longe flmbriati, laciniis valde irregularibus, ssepe dentatis, lana-

intricatis.

Reliqua desunt.

Hab. Nova Granada, Paramo de Sonson (Wallis).


Die 9 Aeste sind zuerst gabelig und einer der Gabelaste hat sich dann

nochmals

geteilt;

jeder Ast tragt die Pistille in der

gewohnUchen zwei-

zeihgen Anordnung.

(A suivre.)

236

Exlrait

du Bulletin de VHerbier

Tome

No

VII.

10.

Boissier.

Octobre 1899.

SPECIES HEPATICARUM

Fi-anz

STEPHAIVI

(Suite.)

59.

Aneura

Dioica,

elata,

pallida

Spruce. Edinb. Bot. Soc. 1885,

p.

547.

pallide rufescens vel pallide-virens, gracilis,

Frons ad 6 cm. longa, erecta

vel pendula, in

planum

caespitans.

bipinnata.

Truncus

plano-biconvexus, medio 12 cellulas crassus, usque ad basiu angiiste


interrupteque alatus. Pinnas remolse, oppositse, ad 4
patulae, trunco multolies angustiores,

ambitu

angusle lineares, costa angusta percursee,


unistratis subintegerrimis; celiulse

Rami

majores.

alarum

mm.

longse, oblique

late triangulares.

4 cellulas

alis

27X46

Pinnulae

latis pellucidis

ad costam parum

|jl,

feminei ad basin pinnarum lalerales, breves, alis angustis

hamatim connivenlibus.

in lacinias subulatas vel subflliformes fissis,

Calyptra pyriformis, clavata, tuberculis vel papillis perraris conspersa,


apice angustiuscule mamillata (ipse haud vidi).

pinnarum

Rami masculi ad

basin

oppositi, pellucide alati, cellulis irregulariter prominulis sub-

dentati. Antheridia 10 juga.

Hab. Andes quitenses, in monte Chimborazo et Abitagua (Spruce).

60.

Syn.

Aneura multifida
:

Dioica,

(L.)

Jungermannia multifida

Dum. Comment.

p.

115.

L. Sp. pl., p. 1602).

major, gracilis, olivacea, depresso-csespitans.

longa, optime regulariter bi-vel tripinnata, alata.

Frons ad 3 cm.

Truncus superne repe-

tito-furcatus, furcse anguste Hneares ubique aequilatae plano-biconvexae

medio Ocellulas

crassse,

anguste

majores optime perlucentes.

alatae, cellulse

internse corticalibus multo

Pinnx ad 6 mm.

longse, trunco

gustiores late alatse, suboppositse, approximatse, haud

237

tamen

multo animbricatae,
1

728

BULLETiis

Dii

ambilu oblongae, pinmdis subopposilis. 4


diini

triserialffi.

papulosiB.
lacinulati.

ad costain 70

Rami feminei

versus

jjl.

angusle linearibus, inter-

jii^is.

basalihus s<epe furcalis,

lanceolalis.

Aueura.

l'herbiek BoissiER.

marginem minores.

in trunco oppositi, breves, crassi,

mm.

Calyptra ad 5

cellulae

alatis;

late

ipso

alarum

margine

margine breviler

longa, squamosa, mamilla parva papulosa.

/im/ wasc?/// in trunco pinnisque opposili. breves.

alali. alis crenulatis.

Antlieridia ad 6 juga.

Hab. Europa, Asia, America

sept.,

Aneura tjibodensis

6i.

Syn.

Japonia (Faurie).

(Schffn.).

Riccardia tjibodensis Schffn. Kais.

Sterilis,

Truncus basi

tenuis,

superne

alalis.

patula?.

5cm.

dilatatus,

biconvexis, medio 5 cellulas crassis, ob

rupte

Wien. LYII,

p.

165.

major, gracilis, inter muscos erecta vel laxe csespitosa,

inferne brunnescens. Frons ad

viridis.

Alv.

laete

longa. ubique anguste alata.

repelito furcatus, furcis acute

pinnarum

alas decurrentes inter-

Pinnae remotiusculae, pro planta brevissimse, allernantes,


lineares. alis 3 cellulas latis.

rigidse.

Pinnulae pinnis simillimae,

angusliores tamen: cellulas alarum ad costam S^^^XSG

ij,.

marginales

multo minores valdeque irregulares. papulosse. Nusquam invenire potui


alam undulatam

(in planlis

bene emoUitis

et acido lactico traclalis).

Hab. Java, Tjibodas, 2140 m. (Schiffner).

'^

62.

Aneura tahitensis

Dioica,

angusta basi ad
cellulas

crassus,

Frons ad 6 cm. longa,

Truncus simplex, superne inlerdum furcatus, ex

simpliciter pinnata.

St. n. sp.

major, flavo-viridis, dense stratificala.

mm.

plano-biconvexus, anguste alalus, medio

latus.

cellulis

internis

quam

corlicales

multo majoribus;

pinnae in planla bene evoluta valderegularilerdispositse, breves, diametro


trunci duplo longiores, duploque angustiores, lineares, rarissime pinnula

perlucentibus oplime

solitaria auctce, 4 cellulas crassee, cellul.is internis

grosseque
laterales,
ridiis

reticulatcC,

sohtarii,

limbo unistrato 2 cellulas

lato.

breves strictique, margine vix

Rami

alati,

(^-

in pinnis

papulosi, anthe-

ad 6 jugis; cetera ignota.

Hab. Tahiti (Nadeaud).

63.

Aneura tenuis

St.

Hedwigia 1893,

Dioica, gracillima. dilute oUvacea,

p. 28.

profunde cajspitosa. Frons ad 5 cm.

longa, regulariter bipinnata. Truncus tenuis, basi subteres, superne elliplicus,

medio 8

cellulas crassus, 12 cellulas latus,

238

cellulse internee corti-

fkanz stepham. spegies hepaticarum.

Aneura^
calibus

parum majores, ceterum

basi

729

haud alatus, superne ramorum

alis de-

currentibus interrupte alatus. Pinnae pinnulaeque breves, subremotse, oppositae,

parum

lanceolatse, trunco

angustiores, alis ad 3 cellulas

alarum 19

{i,

versus

latis,

apicem ramorum magis magisque reductis, ipso apice evanidis;

cellulae

ubique eequales et parum incrassatae. liami feminei in

trunco opposiLi, breves,

alse latissimce

niatse, laciniis lanceolatis

hamatim

usque ad costam regulariter

laci-

incurvis. Reliqua desunt.

Hab. Java (Solms) in cacumine montis Gedeh (StahlJ, in monte Pan-

gerango 2780 m. (Schiffner).


Die mit einem hautigen Fliigel versehenen Arten der Gattung Aneura
zeigen denselben an der Spilze meist stark entwickelt; er bildet hier
iiber

dem im Grunde

eines tiefen Einschnittes befindlichen Yegetations-

punkte zusammenneigend einen wirksamen Schutz

gegen entwickelt im Gegenteil den

wachsenden Spitze ganz und

ist

Fliigel

auch an

unsere Pflanze daer fehlt der

erst spater.

Fiedern daselbst wenig

iilteren

enlwickelt.

64.

Aneura

ciliolata Spruce. Edinb.

Bot. Soc. 1883, p. S47.

Dioica, elata, fulva vel badia, laxe caespitosa.

ad 12 cm. longa, alata, repetito

furcata,

Trimcus inferne exalatus, superne alatus,

Pinnae

delloidese,

alis interruptis

oppositse vel subalternse,

dissitse,

aequimagnae.

Pinnulae breves,

(inter

fastigiatis

planus, antice leniter convexus,

ciliata dissolutis, postice

crassus.

Frons erecta

ramis

subtrijuga3.

quasi in foliola

medio 8

mm,

alatae, alis

ad 5 cellulas

latis,

pellucidis ciliolatis,

ciliae

plus minus recte patulae; cellulse alarum magnse

majores,

margine duplo minores.

cellulas

longse.

ambitu

infimae

iterum

Uneares. medio 6 cellulas crassae, pinnulce pinnaeque

diviscB,

muscos)

bipinnatis.

omnes

laie

1-3 cellulas longae,

76X38

Rami masculi ad

ad costam

[j,

basin pinnarum

oppositi, late alati, alis setosis vel ciliolatis incurvis. Antheridia

ad4juga.

Hab. America trop., in monte Mulmul (Spruce), Paramo de Sonson


Columbiae, 10.000' (G. Wallis).

65.

Syn.

Aneura heteroclada
:

Riccardia serrulata
Dioica,

(Schffn.).

Riccardia heleroclada Schffn. Kais. Ak. Wien. LXYII,

p.

major, robusta, dilule olivacea, arcte repens.

Frons ad 5 cm.

longa, crassa, rigida, superne bipinnata. inferne quadripinnata.


olivaceus, ad 2

mm.

latus, acute

cellulse inlernae corticalibus

173.

Schflfn.. ibid., p. 174.

Truncus

biconvexus, medio ad 14 cellulas crassus;

multo majores, sequimagnse, nusquam incras-

239

730

BULLETiN DE l'herbier boissier.

Aneiira.

sat3e,truncuscelerum angiistissime alatus, superne interdura repetito furcatus, alispapulosisvel regulariler denliculatis. Pinnde approximatae,alternae,

trunco similes, duplo tamen angustiores et latius

alata^.

Pinnulae primariae

lineares, ad 3 in utroque laLere pinnse, crassse, alis3 cellulaslatis, basales

iterutim bipinnatw, pinnulis secundariis lenerrimis, longis, late expansis,

pro parte trunco incumbenlibus, linearibus; costa angustissima,

margine

pellucidis,
cellulce

37x74

alarum

Rami masculi

valde

marginales breviores, papulosae integerrimte.

[jl,

Rami feminei in axilla anteriore pinnarum basique pinnae


angusla basi communi trifidi, lobis divergentibus. late alalis,
usque ad costam

alis

lobatis, crispatis vel spiraliter tortis, folia fingentibus;

laceratis.

ex

alis erectis

Calyptra lacinulis patulis hirta, altemamillata.

vel geminati, ad

solitarii

inserti,

basin

pinnarum pellucidarum,

curvati, alis latis crenato-dentatis. Antheridia ad 12 juga.

Hab. Java, Sumatra, 1200-2300 m. (Schiffner), Penang (Herb. Mitten),

Einen spezifischenUnterschied zwischen A.heteroclada und A.serrulata


habe ich nirgends finden konnen.

Plantae mediocres.

2.

Aneura

t^ 66.

alata

St. n. sp.

Dioica, minor, humilis, flavicans,

2 cm. longa, bipinnata

Truncus

(in

plantis

dense depresso

caespitosa.

magis robustis hic

parum oblique

vel subrecte patulte,

longae, ambitu oblongo-deltoideae, alatae.

parum

trunco

Frons ad

Iripinnata).

rigidus, basi fuscus, in sectione acute biconvexus,

validus,

10 cellulas crassus, usque ad basin anguste alatus.


remotiusculce,

illic

angustiores,

Pinnx

parum

subopposilae,

devexae, 3

Pinnulas approximatae,

mm.
latae,

versus apicem distincte angustatae, integer-

rimae, costa angustissinia, alis latissimis, valde pellucidis, ad 7 cellulas


latis;

cellulae

foliacei,

papulosis

ut

37X46

alarum

validis, Irigonis

minus

squama

maxime

[i,

distinctis.

ad costam parum majores, parietibus

Rami

feniinei oppositi, breves,

margine

dorsalis profunde lacerati; calyptra cellulis grosse

hirta,

mamilla parva. Rami masculi in pinnis lalerales

ibidemque regulariter pinnatim consecutivi, curvatim

occulti, breves, alis

planis latis papulosis. Antheridia ad 10 juga.

Hab. Brasilia, Apiahy (Puiggari).

67.

Aneura planifrons

Spruce. Linn. Soc.

XXX,

Dioica, minor, pallide-virens, matrici appressa, vel


et flaccida.

p.

368.

procumbens, tenera

Frons ad 3 cm. longa, vage multiramosa, ramis trunco parum


240

731

franz stephani. spegies hepaticarum.

Aneiira.

lam trunco quam pinnis

angustioribus,

3 cellulas tantum crassa,

prselale costatis,

limbo angiisto

integerrimo, cellulis magnis (85

\x)

unistrato, 3-4

costa 2

cellulas lato,

formato. Cellulse haud incrassalse, ad

costam majores, ipso margine minores. Rami feminei hveves

haud

laciniati (ipse

vidi).

marcescentes. Insula Dominica

Aneura limbata
expansa, basi

St.

Hedw. 1891,

p.

Musarum vaginas

203.

supra muscos pu-

4 cellulas

tenuis,

furcatus,

repetito

solum radicans, superne procumbens denseque

anguste alatus;

majores,

Truncus

Frons ad 2 cm. longa, bipinnata.

stratificata.

4-5

alae

quarum

crassus,

cellulas

latse,

intimse multo

quam

minus regulariler

riferis interjectis

latissima 3

subplani,

vissimi,

vel

instructae,

in planla

et brevius pinnulatae,

Rami

alis ut in trunco.

cellulas crassa,

triplo

formatse.

$ ramis
costa

ubique

tenerrimo pro-

cellulis papulosis vel

Calyptra (juvenilis) cellulis magnis patulis hirta,

vatis armato.

flo-

feminei sparsi, bre-

marginati, limbo

decurvi, late

funde inciso et crispato, ut squama dorsahs

costa
jji)

alternantes, saepe sim-

approximatse, longse,

sterili)

plices, apice hic ihic paucis pinnulis

linearis,

late

angustiores, tenerrimse, integrae cellulis sequimagnis (40

Pinnae (in planta

margine

(Elliott).

Dioica, mediocris, flavicans vel rufescens, flaccida,

tridos

Reliqua desunt.

Hab. Insula S* Vincent, in monte S* Andreas ad

68.

vel

cla-

apice

grosse mamillata.

Kamerun

Hab.

Aneura longispica

69.

Dioica,

mediocris,

expansa. Frons
stolonifera.

lulas

limbo

Rami

Hedwigia 1892,

St.

bipinnata,

longa,

mm.

longe

latus,

ligulatse,

feminei in trunco

lacinulati,

Rami

parva,

calyptra

masculi

limbata,

angurste

lato.

simplices
cellulas

sohtarii,
clavata,

regulariter

vel furcatim geminati,

199.

parum

plano-biconvexus, medio 6

cellulas

medio 4

p.

fusco-oHvacea, dense depresso

flaccida,

unistrato

unilaterales,

disciformis.
plices

ad 2 cm.

pinnulatse, pinnulis

majores.
viter

tenera,

Truncus ad

crassus,

liores,

viter

(Dusen).

Pinnae
vel

crassis,

furcatse

vel

cellulse

sublsevis,

bre-

internae

brevissimi, margine

pinnatim

cel-

parum angus-

mamilla
consecutivi,

bre-

parva
sim-

ssepe longissimi, alienuati. Antheridia ad

20 juga.
Hab. Mascareignes (Boivin, de Tlsle, Rodriguez), Comores (Humblot),

Madagascar

(Perrot),

Kamerun

(Dinklage).

241

732
70.

DULLETiN

Aneura nudiflora

i)K

l'hki\bier BOissiER.

St.

Hedwigia 1802.

Dioica, mediocris, rigida. olivacea,

p.

dense depresso

Aneiira.
199.

Frons ad

csespitosa.

10 mni. longa, prociimbens. slolonifera, pinnata. anguste alata. Truncus


basi furcatus. plano biconvexus,

parum majoribus, limbo 2-3

medio 4

cellulas crassus, cellulis internis

Pinnae subopposit[L\

cellulas lato, aculo.

parum

remotiusculse, lanceolatae, trunco sequicrassse,

angustiores.

Rami

feminei in trunco solilarii, disciformes. decurvi, alis tenerrimis, late


explanatis profundeque laceratis; pistilla longe seriala; calyplra ignota.

Rami masculi minimi, anguste

lineares.

margine erecto subintegro.

Antheridia ad 6 juga.
Hab. Insula Maurice (Robillard), Madagascar (Perrot).

71.

Aneura

reticulata

St.

Hedwigia 1891,

Dioica, mediocris, pallide-olivacea.

dense

p.

204.

Frons ad 3 cm.

stratificata.

longa, pinnata et bipinnata, procumbens. stolonibus affixa. Truncus plano-

biconvexus, medio 8 cellulas crassus; cellulse


toties majores,
cellulis

corticalibus raul-

interneL".

perlucentes, fronde ilaque optime grosseque reticulata,

marginalibus minimis distincte et abrupte limbata.

medio 4

eequilatae

cellulas crassae plus

minus

longae,

altero latere stolonibus compensatse,

laterales,

adscendentes, lobatse,

alati, alae

ssepe uni-

rare oppositee,

Ramifeminei majusculi, valde concavi, margine

limbatse.

Pinnae Irunco

alternae,

cellulis digitiformibus

late et

similiter

tenerrime

profunde crenatse.

Pistilla trijuga,

squamulis transversis interjugalibus protecla; calyptra

magna,

cellulis utriculatis hirta,

clavata,

cellulis confertis et

parum divergentibus

mamilla magna,

formata.

similibus

alta,

Rami masculi

longissimi,

angustissimi, stricti, margine cellulis papulosis grosse limbati. Antheridia

ad 25 juga.

Hab. Africa occid. tropica,

San Thome (Quintas), Kamerun

Insula

(Dusen, Staudt), Loango (Micholitz).

72.

Syn.

Aneura fastigiata
:

Jungermannia

(L. et L.) Syn. Hepat. p. 500.

fastigiata L. et L. Linnsea. IV, p. 370.

Dioica, mediocris, fiaccida, olivacea vel flavo-rufescens,

expansa.

Frons ad 2 cm. longa, anguste

bipinnata,

nusquam

medio 5

fastigiata.

cellulas crassus;

perlucentes;

alae

Truncusad

cellulae

dense depresso-

alata, regulariter

mm.

latus,

denseque

plano-biconvexus,

internae corticalibus multo majores,

1-2 cellulas latae;

pinnse

breves lineares

confertae

oblique patulae, trunco duplo angustiores, vix minus crassae; pinnulae


bijugae pinnis simillimae subaequilatae,

242

breviores, alis 3 cellulas latis;

cellulse
losse.

733

franz stephani. spegies hepaticarum.

Aneura.

alarum 57

Rami

|ji,

ad costam majores, marginales minores haud papu-

Rami

feminei breves breviterque lacinulati. Calyptra ignota.


breves, stricti, integerrimi.

masculi anguste lineares,

Antheridia ad

quadrijuga.

Hab. Africa australis, Table Mountain (Ecklon, Mac Owen), Devilspeak


(Ecklon), Roschberg (Mac Owen).

Aneura

multifida unterscheidet sich durch dickeren Truncus, schmiilere

Aeste, die entfernter stehen

73.

und durchsichtiger

Aneura flaccidissima

Syn.

in

den FKigeln

sind.

(Schffn.).

Riccardia flaccidissima Schffn. Kais. Ak.

Wien

i898. LXYII,

p. 167.

Dioica, mediocris flaccida (valde etiolata) viva Isete viridis.

24

mm.

longa, pinnata.

Frons ad

Truncus pro more simplex, rarius furcalus,

hgulatus. plano biconvexus, medio 4 cellulas crassus, alis unistratis


3-4 cellulas

cellulce

latis;

elongalse, internae

alarum 74

multo majores

ij.,

haud papulosse,

cellulas costse

et longiores; pinnse suboppositse, breves,

remotse, duplo angustiores, medio 3 cellulas crassae, similiter alatce.

masculi in trunco solitarn. breves, limbo angusto cellulis magnis

Rami

inflalis

crenulato, Antheridia ad 6 juga.

Hab. Java, in iaucibus torrentis Tjiapus (Schiffner).


Die Pflanze

ist

so etioliert, dass sich ihre normale

Form schwerhch

wiedererkennen lassen wird.

i^'

74.

Aneura Loriana

Dioica,

mediocris,

Frons ad i5

mm.

6 cellulas crassus,

St. n. sp.

viridis,

tenuis,

longa, dense bipinnata.


alis

2 cellulas

multo majores. Pinnas oppositae,


trunco fere

fiaccida,

sequilatse,

latis;

dense depresso csespitans.

Truncus plano-biconvexus,

frondis cellulse internse corticalibus

confertae, longiusculse, oblique porrectae,

biconvexae, alatae, alis 3 cellulas

marginales minima?, optime papuloso-prominulae,


(i.

e. costee

cellulse

latis.

Cellulse

alarum basales

contiguse) marginalibus multoties majores valdeque conspicude.

Pinnulae plus minus confertse, pinnis duplo angustiores, ceterum simillimae.

Rami

feminei in trunco

Cahjptra parva, clavata,

Isevis,

solitarii, parvi,

margine breviter

lacinulati.

mamilla parva, conica, obtusa.

Hab. Nova Guinea, Moresby (Loria).

75.

Syn.

Aneura Wettsteinii
:

(Schffn.).

Riccardia Wettsteinii Schffn. Kais. Ak. Wien. 1898. LXVII,

BULL. HERB. Boiss., octobre 1899.

243

p.

50

162.

734

BUM>KT1.\

AlieiDa.

l/HKUBIKR BOISSIKH.

1)K

Dioica, mediocris, viridis. in sicco nigrescens, depresso caRspitosa.

Frons

ad 2 cm. longa. repens, laliuscula, irregulariter ramosa, uljique anguste


alata, ramis primariis bipinnatis, antice plana, postice convexa, versus

marginem longe
lalioribus.

medio 12

alLenuala,

Vinnae

minus

repandis, 2-4 cellulas

cellulas crassa, cellulis inlernis

crassaj, paruni angusLiores, alis

45

Gellulac alaruni ad

latis.

Rami

eequaliterque incrassatis.

[jl

magis

maxime

parietibus

feminei ad i)asin ramorum,

haud

disLinclis,

breves valde

concavi, marginibus erectis, tenuibus, crispatis breviter lacinulalis. papiilosis.

Calyptra cylindrica,

mamilla bene

Isevis,

papulosis quasi verrucosa.

Bami masculi ad

difinita, cellulis confertis

basin

pinnanim

solilarii vel

geminati. breves, alis crispatis. interrupte incurvis, papulosis. Antheridia

ad 8 juga.

Hab. Java, Sumatra, 670-2890 m. (SchifTner).

76.

Aneura Makinoana

St. n. sp,

Dioica, mediocris, fusco-viridis, flaccida, depresso-csespitans.

10

mm.

longa, longe pinnata, ubique late alata. Truncus

angusLe linearis,

lalee;

obtusae,

cellulae

cellulas crassse;

alarum ad costam

margine longissime
magnis

Pinnse oblique paLenles approximatse, longe

medio 3

minores, ipso margine 27

cellulis

Frons ad

sloloniferus,

plano-biconvexus, medio 5 cellulas crassus, cellulis

internis muILo majoribus.


lanceolatse,

hsisi

[i,

38X76

alae pellucidse, 3-4 cellulas

^ versus marginem sensim


Rami feminei majusculi,

papuloso-prominulee.

lacinulali.

Calyptra parva, grosse cylindrica, siiperne

patulis vel decurvis hirta,

mamilla parva, humilis,

cellulis

similibus erecLis conflata. Androecia desnnt.

Hab. Japonia, Tosa, prope Kochi (Makino).

3.

77.

Planlse parviE vel exiguee.

Aneura amazonica

Spruce. Edinb. Bot. Soc. 1883,

p.

S45.

Dioica, pusilla. tenuis, flaccida, flavo-virens, inferne rufescens, inLricata


et stratificata.

Frons ad 10 mm, longa, pinnata

et bipinnata, late alata.

Truncus angustus plano biconvexus medio 4-5 cellulas crassus,

cellulae

internae corticalibus in secLione vix majores; ala 2-3 cellulaslata, truncus

ceterum repetito furcatus, furcis recte divergentibus; pinnae pinnulseque


paucae remotae recte patulae, oppositae, trunco aequilatae. juniores apice incisobilobae, adultae saepe attenuatae radicantes; costa valde conspicua,

sub apice evanida,

alis

5 cellulas

latis;

cellulae

alarum 39

[i,

angusta

ad costam

majores, marginales minores, papulosae; cellulse costae corticales oblongo-

244

hexagonse.

Rami

feminei parvi, margine usque ad costam lacinulali,

Calyptra clavato-cylindrica, papulosa, alle

angustis, ramosis.

laciniis

735

franz stepham. spegies hepatigarum.

Aneuva.

mamillata.

Rami masculi ad basin pinnarum, limbo incurvo

crenato-lobato.

Antheridia ad 12 juga.
Hab. America tropica, Amazonas et Rio Negro (Spruce), Rio Grande
(Puiggari), Rio Janeiro (Glaziou).

Aneura Stephanii Besch.

78.

n, sp.

Dioica, pusilla, flaccida et tenera, pallide virens, in corlice

Frons ad 5

licata.

mm.

dense

strati-

longa, pinnala vel bipinnata, cellulis internis per-

lucentibus grosse reticulata. Trimcus basi angustatus superne pro plantae

magnitudine

latus,

medio 3

cellulas crassus;

alae

cellulas latae, cellulis

magnis, margine minoribus. Pinnds longae, lineares, remotse divergentes,

more approximatse

simplices, inlerdum furcatse, in apice frondis pro


flabellatim divergentes, alse

ubique 2 cellulas

latse,

et

celluUs marginalibus

majoribus obtusae. Rami masculi pro planta longissimi, in pinnis ultimis,


terminales, interdum ex apice vegetativi et iteratim fertiles, valde
rosi,

ssepe

maxime

omnes ramorum pinnulas

fragiles,

nume-

occupantes, iineares tenerrimi et

margine erecto profunde papuloso

vel subdenticulalo.

Antheridia ad 18 juga. Reliqua desunt.

Hab. Africa, Congo, Brazzaville (ThoIIon).

79.

Syn.

Aneura tenuicostata
:

(Schffn.).

Riccardia tenuicostata Schffn. Kais. Ak. Wien. LXVII,

Aneura crenulala

Dioica. parva, dilute viridis,

dense depresso expansa. Frons ad 7

mm.

Trnncus inferne angustus, superne

longa, vage multiramosa, tenuis.


latior,

p. 166.

Schffn., ibidem, p. 173.

plano-biconvexus, medio 6 cellulas crassus, apice ssepe dense

pinnatus, subpalmatifidus; rami vix angustiores, medio 3-4 cellulas crassi,

limbo in trimco ramisve unistrato ubique 2-4 cellulas lato, margine optime

papuloso

magnse, limbi
crassatae.

magnae (36

costee cellulaj corticales


cellulse

Rami

minores, marginales 12

X 72
[a

[x)

internis aequi-

valde eequaliterque in-

feminei in trunco et ramis numerosi, brevissimi, valde

concavi, fere saccati, marginibus tenuibus, clavatim cellulosis vel sublacinulatis.

Calyptra magna, cylindrica, celluhs utriculatis hirta, mamilla

similibus cellulis conferlis formata.

Rami

cT longissimi,

inlerdum gemi-

nati, angusti, substricti, valde canaliculati, limbo angusto crenalo.

Hab. Singapore, in monte Bukil Timah, 150 m., Java, 1120-2140 m.


(Schiffner, Solms).

245

Aneiira.

BULLKTiN DK l"hkrbii:r boissier.

736

Aiieura crennlata (der

Name war schon

meist

steril,

armlicher und etwas

Theilen des Rasens

slets Aeste,

crenulierten kleinzelligen

A. cremdata auch

80.

Aneura

vom

fnilier bemitzt) isl zweifellos

isi

nur nicht so schon entwickelt,

etioliert;

doch lindel inan an den oberen

identisch mil A. lenuicostata; lelzlere

welche die sehr aujjallenden, derben,

Rdnder zeigen;

iibrigens zitiert der Autor die

Standort der anderen.

vitiensis

St.

Dioica. parva, pallide-virens.

Hedwigia 1893.

p. 28.

dense depresso-csespitosa. Frons ad 3 cm.

longa, fasciciilaliin radicans arcteque repens. anguste alata. valde pellucida,


irregulariter mulliramosa. ramulis remolis vel

magis appro.ximalis, apice

parum

ssepe subfasciculatis, linearibus velapicedilalatis, trunco

Frons ubique plana, tenuis, medio 3-4

ribus.

angustio-

cellulas crassa;

cellulse

internaj corticalibus multo majores perlucentes. planla itaque in adspectu

laxe reticulata. Ranii feminei brevissinii, in trunco sohtarii, margine paucis


cellulis clavatis armati.

magnis
Hab.

Calyptra clavato-pyriformis,

Yiti,

cellulis

Ovalu (Grwffe).

Rami

a.

Aneura scabra

Syn.

mamilla

clavatis aggregatis. basi Uberis formala. J' ignota.

B.

81.

Isevis,

exalati.

Cuticula armata.

(Schffn.).

Riccardia scabra Schffn. Kais. Akad. Wien 1898. LXYII,

p.

161.

Dioica, mediocris. depresso-csespitosa. fusco-viridis. opaca, fere velutina.

Frons ad 2 cm. longa,


internis magnis;
vel

irregulariler ramosa, liaud alata, trunco stolonifero,

subnigro, in sectione elliptico, medio 8 cellulas crasso, cellulis

valido,

rami

in trunco plus miniisremoti, unilaterales, simplices

irregulariler pinnali. pinnis Unearibus.

celluke internai magna? (50

optime grosseque
parvse,

X 108

jjl)

4 cellulas crassis. obtusis;

peiiucentes, rami itaque in adspectu

reticulali; cuticula aspera.

ake nullse;

valde ctqualiterque incrassatcC. marginales 18

cellulse corticales
i^.

Rami

feminei

breves, margine dense breviterque lacinulati. Calijptra cellulis utriculatis


hirta,

mamilla crassa. Rami cT ad basin ramorum plerumque geminali,


valde curvati, marginibus erectis vel conniventibus

angusli, juveniles,

canahculati; grosse crenulati. Antheridia ad 8 juga.

Hab. Java, Sumatra, 800-2180 m. (Schiffner).

246

82.

Aneura

Syn.

737

franz stepham. species hepatigarum.

Aneura.

stolonifera

Aneitra striolata

Dioica,

major

St.

Hedwigia 1889. Heft

St.

2.

Liiin. Soc. 1892. Yol. 29. p. 26o.

I.

et robusta. olivacea, inferne fusco badia.

caespitans vel inter

muscos adscendens. Frons

crassa, ad 8 cm. longa,

ramosa maximeque stolonifera, haiid alata,

maxiine

minuteque

Truncus primarius ad

lamellifera.

dense depresso

mm.

versus apicem

repetito et conferlim furcatus, postice planus, antice convexus,

10 cellulas crassus, marginibus acutis;

dense

cutictila

latus,

medio ad

cellulae corticales parvse, internee

versus centrum sensim majores; furcae pinnatas ut truncus numerosis


stolonibus apice ramosis radicantes.

Pinnae oppositag

longse., furcis

dnplo

angustiores, remotae, oblique patentes, in planta muscicola stepe irregu-

male

iares et

brevissimi,

ceterum plano-biconvexse, medio ad 6

evolutse,

margine

crassae,

Rami

acutce.

margine breviter

similiter incisa; calyptra


(vel destructa?).
crassi,

Rami

cf'

cellulas

feminei in trunco solitarii ssepe geminati,

papuloso; squama dorsalis brevis

inciso,

magna, anguste

clavata, papulosa,

mamilla nulla

in trunco, in ramis et stolonibus solitarii, breves,

margine grosse papuloso. Antheridia ad o juga.


Australia, Illawarra (Kirton), Queensland (Walker), N. Zealand

Hab.

(Colenso, Helms, Kirk), Fret. Magellan. (Cunningham)

Java

(leg

1"),

Luzon (Semper).
Die cf Pflanze aus Queensland
sie nicht

zwischen

xVIoosen

ist

wesentlich kiirzer und robuster, da

wuchs. Die zentralen Zellen ihrer Frons sind

kleiner als an der etwas etiolierten Illawarra Pflanze; da beide die sehr
auITallende lamellose Cuticula besitzen, auch sonst sehr ahnlich sind, so
ist

an ihrer Idenlitat nicht zu zweifeln; ich lege besonderen Wert auf

Aneura

die Beobachtung, dass

variieren

kann (ganz wie

Haben wir

orten).

also

bei

in der Grosse der iniernen Fronszellen

Phanerogamen Pflanzen von nassen Stand-

den inneren Bau der Aneura Frons

als

konstant

angesehen, so sind wir durch obige Yariation an zweifellos identischen,


aber an verschiedenen Standorten gesammelten Pflanzen

volIesMoment
>'

83.

fiir

die Diagnose iirmer

Aneura tasmanica

Dioica, mediocris, oUvacea,


corticola vel terricola.

multiramosa.

und

um

um

ein wert-

eine Schwierigkeit reicher.

St. n. sp.

dense depresso

Frons ad 10

mm.

caespitosa, lateque expansa,

longa,

haud

alata, irregulariter

Truncus e caudice repente maximeque stolonifero pro-

cumbens, basi angustus, superne sensim amplialus, apice latissimus


(1

mm.

in diametro) ssepe

uno

latere stoloniferus, altero pinnatus;

rami

trunco angustiores, valde irregulares. longi et hneares vel breves, ad

247

738

BULLETiN

l"iierbii:r

i)E

Aueura.

BDissiER.

Inbuliim reducli. ssepe ex apice aiigusle innovali et niagnam frondem

irregularem gerentes,

simililer

ceterum

ut

truncus plano-biconvexi,

cellulas crassi; celluljB inlernffi magnse,

medio 8

corlicalesmultominores

valde chlorophyllifenT. incrassataj. papillis conico prominulis oblectae;


frons dein

ubique creberrime aspera, marginibus minule denticulatis.

feminei breves. margine anguste limbati.

Rami

Umbo

celUiUs digiti-

formibus proUinde crenalo. Calyptra gigantea. grosse cylindrica. papulosa,

mamilia subnuUa. Uami masculi in trunco ramisve numerosi. Scepe gemi-

Umbo

nati. crassi. valde canaliculati.

angusto crenulalo, antheridiis ad

6 jugis. magnis.
Hab. Tasmania, Hobarttown. M' Wellington (Weymouth).

Aneura Golensoi

84.

Dioica.

St.

I.

XXIX,

Linn. Soc.

major. tenuis. Uaccida. terricola

p.

vel supra

264.

muscos expansa.

Frons ad 2o mm. longa, densebreviterque bipinnata, liaud


3

mm.

cellulse corlicales

Trimcus

multo minores, papillis anguste conicis recleque patulis

longe et densissime

hirtae.

P/de plus minus conferta?. interdum conti-

guse. breviler Uneares vel lobuliformes.

Rami

pinnulis minutis dentiformibus.

trunco muUoties angustiores.

feminei in trunco oppositi. breves,

geminali vel terni; margine posticeque dVns brevibus confertissimis

crassi.
hirti.

alata.

plano biconvexus, medio 6 cellulascrassus,

latus. basi stoloniferus

Reliqua desiint.

Hab.

85.

Syn.

New Zealand

Aneura
:

(Colenso. Beckett).

spinulifera

(Mass.).

Riccardia spinulifera Mass. Diar. bot. 1885,

p.

254.

SpineUa magellanica Schffn. Exp. Gazelle 1889,

p. 42.

Monoica. minor. gracilis, Lepidoziis simiUima. paUide virens,


hepaticis consociata, erecta.
alata.

aliis

Frons ad JO mm. longa, Iripinnata, haud

ubique squamulis oblique patuUs foUiformibus obtecta; squamse

anlice posticeque cellulis conicis armatce. margine longe interdum pinna-

tim spinosi; frondis cuticula intersquamaUs dense paraphyllifera, para-

losis.

Truncus

minus

latis et

spinu-

simplex vel furcatus. in sectione plano-eUipticus.

medio

phyllis vel spiniformibus vel pluriceUuIaribus. plus

8 cellulas crassus. cellulis internis parvis haud incrassatis; pinn^e remotiusculee.

supoppositae,

fere recle patentes,

apicem frondis sensim minores,

breves, remotce. anguste lineares, in


in trunco solitarii, brevissimi,

pro planta longse,

versus

parum angustiores, pinnulae


seclione biconvexce. Rami feminei

trunco

margine longe

248

lobati, lobis foliaceis bipin-

739

franz stephani. species hepaticarum.

Aneura.

nalim spinosis. Calyptra clavata,

mamilla parva. Rami

alle papulosa,

niasculi in pinnis solitarii, crassi, hispidissimi,

ambitu ovales, marginibus

Antheridia quadrijuga.

erectis.

Hab. Fuegia, Basket Island (Spegazzini), Insula Desolacion (Savatier).

b.

Ciiticula Isevis.

Plantae biconvexse.

I.

MONOIC.E.

Aneura portoricensis

86.

St. n. sp.

Monoica, mediocris. fusco-olivacea. laxe csespitans.


longa, bipinnata,
crassus,

cellulis

haud

internis

Frons ad 15

Truncus plano-biconvexus, medio 5

alata.

mm.

cellulas

multo majoribus perlucentibus, uno latere

stoloniferus, altero apiceque regulariter pinnatus vel bipinnatus; pinnae

breves,

trunco

furcatse,

vel

solitarii

parum angustiores

late lineares.

uno

vel

Rami

vix

et

minus

crasScS,

simplices vel

feminei breves, margine breviter

piliferi,

utroque latere ramulo mascuio perbrevi

suiTulti.

Antheridia quadrijuga. Calyptra ignota.

Hab. Puertorico (Schwanecke).

Aneura platyclada

87.

Syn.

(SchlTn.).

Riccardia platyclada Schfln. Kais. Ak. Wien. 1898. LXVIl,

Polyoica, mediocris, humilis, pallide viridis, laxe csespilosa.

14

mm.

longa,

haud

alata,

p.

167.

Frons ad

trunco slolonifero procumbente, uno latere

pinnato, acute plano-biconvexo, medio 8 cellulas crasso; cellulae internae


corticalibus
lanceolatas,

multo majores.
planse,

Pinnae

normaUter 3

interdum in pinnulis junioribus

confertse,

cellulas

hmbo

simplices

medio

vel

4 cellulas

unislrato instrue|g3._

furcatse,

crassae

Rami

feminei

breves, margine breviter lacinulati; calyptra magna, pinnis subaequilonga,

mamilla angusta longe producta,

Isevis,

effusis formata.

Rami masculi

solitarii,

cellulis utriculatis aggregatis vel

breves, plani, crenulati, antheridiis

ad 6 jugis, interdum apice femineis.

Hab. Java, Sumatra 230-1860 m. (Schiffner).

88.

Aneura singapurensis

Syn.

(Schffn.).

Riccardia singapurensis Schffn. Kais. Akad. Wien. 1898, LXYII,

p. 165.

Monoica hypogyna, mediocris, palhde virens, dense

249

stratificata.

Frons

740
ad 2

BULLKTiN DE i/nRKBiKu

haud

longa. bipinnala.

cin.

Aneura.

BoissiKii.

alata. Truiicus siniplex vel furcalus. lalus,

poslice planus, anlice leniler convexus, inedio G celUilas crassus.

margine

acuUis inlegerrimus. Pinnae opposilse, conferlae, palulae, imbricalaft, trunco

Pinnnlx

paruni angustiores, inedio 4 cellulas crasscc.


pinnis

remola',

medio 3

siinillinise,

celliilas

paucae. breves,

Rami

crassa\

sexuales in

Irunco laterales, breves. basi inasculi, antheridiis 3-4 jugis, magnis, apice
feminei margineque breviler paucilaciniati. Calyptra

89.

Singapore in Monle Bukit Timah (SchilTner).

llab.

Aneura

nitida

Col. Trans. N. Zeal. Insl. 1885. XYIII.

Autoica. mediocris. crassa. rigida. pallide flavo-virens, in cortice arcte

repens. Frons ad 2 cm. longa, bipinnata. haud alata. Truncus plus


lalus.

plano-biconvexus,
internis

cellulis

furcatus

dum

majoribus.

flabellam

et

unilaterales,

aggregatis

inedio 8 cellulas

in

simplex

oblongam
apice

divergentibus

et

frondis

prorepens vel repetito

longe

formans.

confertae,

Piiinae

oppositae.

subpalmatifidffi

brevissimae,

trunco

pinnulae

inter-

pinnulis

sextuplo

Bami

angustiores, lineares, medio 5 cellulas crassa^, margine obtuscc.

feminei in

gine

pinnisque laterales. brevissimi, cupuliformes, mar-

trunco

breviter

mamilla parva

mm.

margine obtusus,

crassus,

lacinulati;

parva, clavata.

calyptra

Bami masculi

late conica, obtusa.

celluloso-verrucosa,

e latere raini

orli,

brevissimi, valde canaliculati, acuminati, decurvi, papulosi. Antheridia

3-4 juga.

Hab. New-Zealand (Colenso).

Cum Aneura
90.

papulosa comparanda.

Aneura aequitexta

St.

Linn. Soc. XXIX,

I.

p.

263.

Monoica, mediocris. valida, flavo-virens, in ligno decorticato arcte

Frons ad 2 cm. longa, ubique valde

repens.
alata.

internis
catus,

stolonifera. bipinnata,

Truncus plano-biconvexus, inferne 8

cellulas crassus,

haud majoribus, margine obtuso, superne

furcis in planta

acuto,

haud

cellulis

ceterum

bene evoluta regulariter pinnatus. Pinnae

fur-

aller-

nantes vel suboppositae, trunco parum angustiores, medio 6 cellulas


ci'assa^.,

oblongse,

obtusa?

hic

illic

attenuatse radicantes et in

frondem bipinnatam abeuntes. Pi/wm/a? breves oblongse

juniores apice breviter inciso bilobse, medio 4 cellulas crassee.

feminei ad basin pinnarum vel in ipso trunco


lacinulati;

calyptra

magna,

clavata,

solitarii,

superne

novam

apice obtusa;,

Rami

breves breviterque

cellulis

utriculatis

longe

recteque patulis hirta, mamilla angusta longe producta cylindrica, truncata.

250

741

franz stephani. spegiks hepaticarum.

Aiieura.

Rami masculi femineis


cylindrici,

oppositi, sgepe in stolonibus laterales, breves sub-

margine papulosi. Antheridia 4 juga.

Hab. Neiv Zealand (Golenso, Knight).

91.

Aneura papulosa

St.

Hedwigia 1893,

Monoica, minor, fusco-rufa, apice

p. 25.

in ligno decorticato arcte

viridis,

repens. Frons ad 10 inm. longa, quadripinnata, haud alata. Truncus hXus


repetito furcatus, ad instar Ricciarum stellatim expansus, basi 12 cellulas-

superne 5 cellulas crassus, antice canaliculatus, postice

margine abrupte acutus.

Pinnde trunco simillimse.

alte

convexus,

parum

latse oppositse,

divergentes, tripinnatse, pinnulse an^^Ms^issJma?, subreclepatentes,lineares,

6-7 celiulas

lalse,

4 cellulas crassas, postice valde convexse, antice planse,

optime papulosis. Rami feminei brevissimi,

cellulis corticalibus anticis

margine pauciiacinulati; calyptra parva, vix 2


papuloso-verrucosa, mamilla

magna

papulosa.

mm.

longa, cylindrica,

Rami masculi magni,

valde

decurvi, canaliculati, margine grosse papulosi. Antheridia 15 juga.

Hab. Neiv Zealand (Colenso).

Der Unterschied zwischen den Fiederasten erster und zweiter Ordnung


ist

so gross, dass

man beim

ersten Anblick glaubt, zwei verschiedene in

einem Rasen durcheinander gewachsene Arten zu sehen.

92.

Aneura inconspicua

St.

Hedwigia 1893,

Frons

ligno decorticato late expansa.

mm.

repente erecta, pauciramosa, ramis trunco


linearibus,

crassis,

5-6 cellulas

latis,

p.

23.

densissime csespitans, in

Monoica, exigua, tenerrima, dilute olivacea,

longa,

haud

alata e caudice

medio 2

sequilatis,

cellulas

fere hyahnis, integerrimis.

Rami

feminei ad basin ramorum. pro planta magni, hamatim decurvi, margine

densissime longeque lacinulati,

laciniis incurvis.

interdum plantse longitudinem superantes,

Rami masculi

erecti,

longissimi,

lineares,

margine

celluUs papulosis incurvis crenati. Antheridia ad 12 juga.

Kamerun (Dusen,

Hab.

93.

Jungner).

Aneura perpusilla

Syn.

Col.

New

Zeal. Inst. 1889. Y, p. 22.

Zoopsis lobulata Col. Trans. N. Zeal. Inst. 1885.

Monoica, pusilla, dilute virens, terricola vel corticola, dense depresso


csespitans.

bens,
cellulis

Frons ad 2

mm.

a basi fasciculatim

longa,

haud

alata, e caudice

repente procum-

ramosa; truncus communis brevis, subteres,

ubique aequimagnis formatus; rami repetito

postice plani, antice convexi,

medio 5
251

furcati,

sequilongi,

cellulas crassi, cellulis corticalibus

Aneura.

BULLETiN DE l'herbier boissier.

742

haud rainoribus, papulosis, marginibus

acutis decurvis.

Rami

feminei

breves, margine profunde laciniali, laciniis lanceolalis margine celluloso


disseclis.

Calyptra cylindrica pro planla maxima, Imvissima, mamilla

rolundata, parva, papulosa.

Rami masculi

geminati, femineis approximati, breves,

in

stricli.

trunco siepe furcatim-

margine papulosi. Anthe-

ridia parva, o juga.

New Zealand

Hab.

(Colenso),

Tarawera (Lauterbach).

Dioic^.

/3.

1.

94.

Plantee elatee, ramis gracillimis.

Aneura cataractarum

Spruce. Soc. bot.

d.

France.

i889.

p. 195.

Dioica, mediocris, crassa, fragilis, albicans vel plus

minus

viridis, in

saxis rivulorum csespitans et humilis vei fiuitans elongalaque.

1-4 cm. longa, plus

Truncus anguste

minus regulariler pinnata

linearis, biconvexus,

et bipinnata,

medio 6

cellulas crassus,

internse corticalibus multo majores, optimeque perlucentes,

Frons

hattd alata.
cellulae

Pinnae sub-

oppositse, basi ssepe angusliores, breves trunco simillimse sed angustiores,

simplices vel paucis pinnulis minutis instructse.


solitarii decurvi,

magna

cylindrica

recte patuli,

Rami

feminei in trunco

disciformes, margine tenui varie lobatim inciso. Calyptra

papulosa.

slricti,

Rami

feminei in pinnis

solilarii,

Hab. Paraguay (Balansa), Rrasilia subtropica (Ule), Dominica

95.

Aneura corralensis

alata.

vel erecta.

Frons ad 25

Truncus anguslus (ad 0,30

(Elliott).

St. n. sp.

Dioica, mediocris, gracilis, rigida, pallide-virens,

cumbens

lineares,

margine papulosii Antheridia ad 12 juga.

dense

ceespitosa, pro-

mm. longa, regulariter bipinnata, haud


mm. in diametro), simplex vel furcatus,

biconvexus, medio 10 cellulas crassus, margine aculus;

cellulse internae

corticalibus majores. Pinnas angustiores,subopposit8e vel alternantes, patulae,

2-3

mm.

longse, remotiusculae, decurvse, acuminatse, paucis pinnulis si-

milibus et angustioribus instruclae; pinnse pinnulseque biconvexaj ultimse

medio 4

cellulas crassse,

margine

acutse; costa

sub apice evanida. Rami

fe-

minei in trunco oppositi, brevissimi, margine tenero breviter lacinulato.

Calyptra cylindrica, crassa, glaberrima, apice rotundala, mamilla nulla.

Rami masculi

in trunco laterales, magni,

margine tenero, magnis

ambitu

cellulis alte papuloso.

Hab. Chile, Corral (Dusen).

252

late oblongo, canaliculati

Antheridia magna ad 6 juga.

Aneura micropinna

96.

St.

Hedwigia 1893,

longa, rigida, gracillime tri-vel quadripinnata,

mm.

latus,

hand

Frons ad

alata, cellulis

Trimcus inferne subteres valde stoloniferus,

internis multo majoribus.

superne ad 2

p. 24.

vel brunnea, profunde csespitosa.

magna, olivacea

Dioica,

6 cm.

743

franz stephani. spegies hepatigarum.

Aneura.

plano-biconvexus, medio 12 cellulas crassus,

margine acutus. Pinuae oblique

patulse, subopposilse,

interdum fere

nantes, ambitu late Iriangulares. approximatae, tiaud imbricatfe,

alter-

trunco

multoties angustiores, longe acuminataj, medio 8 cellulas crassse. Pinmd^e


basales longae, validse, superne breviores angustissimse fere flliformes,

acuminatse, juniores lineares obtusse, anguste limbatse, limbo 2 cellulas

quarum marginales mulLo minores. Rami feminei in trunco oppositi,


ex axilla pinnarum orti, crassi, brevissimi, margine breviter lacinulati;
lato,

calyptra magna, cylindrica, 5

maxima, profunde

marailla

mm.

longa, cellulis

magnis deciduis

hirta,

Piami

bi-trilobata, similibus cellulis conflata.

masculi in pinnis primariis propriis aggregati, totam pinnam occupantes


regularilerque

ambitu

consecutivi,

lanceolati,

oppositi,

canaliculati,

parum

divergentes,

Antheridia ad

anguste iimbati, irregulariter papulosi.

6juga.

New Zealand

Hab.

(Helms, Knight. Kirk, Petrie, Gheeseman, Raoul,

Beckett).

97.

Aneura pauciramea

Sterilis,

caespitosa.

gracilis,

St.

Herb. Boissier. 1897,

Bull.

845.

p.

major, fusco-viridis, dense profundeque pulvinatim

Frons ad 6 cm. longa, tenera,

flaccida. tripinnata.

Truncus simplex, interdum furcatus. basi solum radicans,

haud

alata.

furcis longis,

plano-biconvexis, medio ad 10 cellulas crassis; cellulse internae corticalibus

multoties majores, perlucentes, planta itaque optime reticulata.


remotee, breves, S

Hab.

98.

Syn.

mm.

longae,

angustse, 6 cellulas crassse, ambitu late

dense bipinnalse, pinnulis 4 cellulas

ovatee,

Hawai

Aneura tamarisci

mm.

St.

decurvo hamatis.

nom. nov.

St. BuII.

DJoica, mediocris, gracilis,

Frons ad 23

crassis,

(BaldA;^in).

Aneura Baldwini
:

Pinnae

Herb. Boissier 1897, p. 841.

dense depresso

caespitosa, in sicco fere nigra.

longa, regulariter denseque bipinnata.

Truncus ex

angusla basi latus, medio 6 cellulas crassus, haud alatus, plano biconvexus.

Pinn3e conferlse, oppositse, oblique patulae, longae, versus apicem

frondis sensim breviores, optime attenuatae; pinnulae similes, breviores et


angustiores, valde regulariter dispositae, omnes exalatss.

253

Bajnuli feminei
2

trunco

in

Aueura.

BULLETiN DE l'herbier boissier,

744

longissima, optime
creberrirae

clavata,

ubique

Mamilla

hirta.

margine breviter

brevissimi.

solitarii,

lacinulati,

magna, flabellatim

apicalis

Rami

dilatata.

regulariter pinnatim

masculi in pinnis laterales, oppositi,

calyptra

brevibus crispulis palulisque

laciniis

consecutivi,

lineares, alis angustis papuiosis. Antheridia ad

breves, patuli slrictique.

7juga.

Hawai

Hab.

(Baldwin).

Diese Pflanze wurde irrtiimlich A. tamarisci genannt, obwohl ein sehr


ahnlicher Name, A. tamariscina, bereits

worden war,

so dass eine

Aneura

eine andere Art benutzt

Plantse. spectabiles, robuslae, coriacece..

2.

99.

fiir

Abanderung eintreten musste.

dilatata Spruce.

Linn. Soc.

1.

XXX,

Dioica, spectabilis, flaccida, oHvacea, laxe csespitans.

regulariter pinnata et bipinnata,

haud

p.

368.

Frons ad4cm.Ionga,

alata, celluUs

hyahnis uniseriatis

limbata, basi valde stolonifera, ambitu deltoideo-oblonga. Truncus

medio 8

postice planus, antice convexus.

latus,

internis majoribus, margine obtuso.

strictse et

cristato-incisse;

pistilla

mm.

mm.

longce, apice furcatse

sensim breviores, simplices oblique patentes,

angustiores, medio 4 cellulas crasste.

numerosi, steriles longi, decurvi

que

cellulis

Pinnae Irunco fere aequilatse, medio

6 cellulas crassse, inferiores curvatim-patulce, 7


vel paucipinnatse, superiores

cellulas crassus,

late

ligulati,

Rami feminei

in stolonibus

margine profunde dense-

longe biseriata; calyptra et 7'ami masculi

ignoti

Hab. Insula Dominica

100.

(Elliott).

Aneura comosa

Dioica, major,
late expansa.

tenuis,

St.

Hedwigia 1892,

flaccida,

199.

Frons ad 7 cm. longa, bipinnata, haud

limbata. Truncus repetito furcatus, 2

6 cellulas crassus,

cellulce

mm.

latus,

supra muscos

alata, angustissime

plano-biconvexus, medio

internae corticalibus multo majores, limbo

cellulis angustis hyalinis uniseriatis formato.

longae,

p.

viridis vel flavo-virens,

Pimi3e confertae ad 7

mm.

trunco duplo angustiores, lineares. simplices vel paucis pinnulis

brevibus angustisque instructse. Ramifeminei in trunco furcisque laterales

simphces vel furcatim-geminati,


longis

cantes,

antice

maxime

comosi. Pistilla

pilis

crassi,

ambitu

unicellularibus e

haud rare

triseriata.

ovati, e facie postica radi-

margine ramorum

Reliqua desunt.

Hab. Africa, Insulse Maurice, Bourbon (RodrigueZ;, de

254

Tlsle).

ortis

Aneura Lepervanchei

101.

745

franz stephani. species hepatigarum.

Aneura.

Dioica, major,

valida,

crassa,

St. n. sp.

coriacea,

olivacea,

getate

rufo-brunnea,

depresso csespilans lateque expansa. Frons ad 4 cm. longa, stolonibus


unilateralibus repens, superne

Tnmciis ad

mm.

latus,

tantum regulariter bipinnata, haud

biconvexus, medio 8

cellulse internse majores,

acutus;

parietibus

minus

pJus

simplices

vel

8 cellulas

longse,

furcatae,

crassse.

regulariter

trunco

alata.

margine

Stolones breves,

validis.

Pinnx Imeares, approximatse,

valde numerosi valdeque ramosi.


gulares,

cellulas crassus,

consecutivse

angustiores vel

Rami masculi

vel

subaequilatae,

brevibus

in pinnulis

irre-

interruptse,

medio

disciformibus

aggregati, terni vel quaterni, e margine disci orti breves, valde cur-

vatim

occulti,

margine erecto papuloso. Antheridia ad 5 juga. Reliqua

desunt.

Hab. Reunion (Lepervanche).

y 102.

Aneura Kowaldiana
Frons ad 4 cm. longa,

intricala.

furcata, bipinnata,

acuta,

St. n. sp.

major, valde robusta, coriacea, glauco-virens, dense depresso

Sterilis,

haud

alata.

basi stolonifera, recto angulo divergenti-

ubique biconvexa medioque 8 cellulas crassa, margine


Cellulge internse majores,

Pinnae breves, ssepe lobuliformes,

aiise

corticales valde incrassatse.

melius evolutse ad 5

mm.

longse,

subrecte patulae, paucis pinnulis brevibus ramosse.

Hab. Nova Guinea, Yule Mountains (Kowald).

103.

Syn.

Aneura pectinata
:

Aneura hamatiflora

Austin. Torrey B.

St. Bull.

CI.

V, p. 15.

Herb. Boiss. 1897, p. 844.

Dioica, major, valida, coriacea, rufo-brunnea,

dense

stratificata.

Frons

ad 6 cm. longa, bipinnata, exalata. Truncus semper fere simplex, crassus,


alte

acuteque biconvexus, medio ad 12 cellulas crassus, cellulis internis

majoribus.

Pinnae confertae, inferne breves simplices, ssepe in stolones

abeuntes, superne multo longiores, reguIariterpectinat8e,hamato-decurvae,


in sicco involutae, optime lanceolatae. apice ssepe furcatae, furcis similiter

acuminatis, ubique 4 cellulas crassis, in sectione transversa itaque linearibus.

Rami

alati, alis

feminei in trunco oppositi, breves, crassi, margine breviter

lobatim incisis; ca^!/p^ra longe acuminata, subacuta, celluloso-

verrucosa, subnigra, mamilla parva papulosa,

ramisve

solitarii

breves, crassi,

stricti,

planatis laceratis. Antheridia ad 10 juga.

Hab. Hawai (Baldwin).

255

anguste

Rami masculi
alati,

alis

in trunco

tenerrimis ex-

BULLKTIN DE l/HKRBIIiR BOISSIER.

746

Aneura polymorpha

104.

Syn.

Col. Trans. N. Zeal. Insl. 1889.

planiis, antice

Frons

tenuis, poslice

infero breviler pinnatus, superne optime

Pinnulae pinnis simillimse, subaequilatae, breves, lineares,

angusliores.

cellulas crassse,

Rami

in planta muscicola

minus

ssepe tener-

validse,

feminei ad basin pinnarum oppositi, parvi. brevissimi, valde

margine breAiter

concavi.

latiis,

versus apicem trunci sensim breviores, trunco parum

longse.

medio o

mm.

Pinnae lineares. conferlae, suboppositce, ad

regulariterque bipinnatus.

mm.

csespitosa, lerricola.

convexus, medio 8 cellulas crassus. margine acutus, cellulis

parum majoribus, medio

internis

dense

Trtmcns

ad 5 cm. longa. bipinnata. exalata.

rima?.

XXII.

Aneiira bipinnaUjida. Col. ibidem.

Dioica, major, flaccida, diliite olivacea,

10

AlieUra.

laciniali, subdentati.

Calyptra parva, clavata,

cellulis alte papulosis puberula, apice late rotundata, haud mamillata.

Rami mascnli

ad basin pinnarum oppositi vel

breves,

stricti,

lineares vel subovati, limbo angusto integro tenerrimo. Antlieridia

magna,

solitarii,

quadrijuga.

Hab.

i^ 105.

New Zealand

Aneura

longiflora

St. n. sp.

major, flaccida, rufo-brunnea, dense csespitosa, procumbens.

Dioica,

Frons ad 4
pinnatim

(Colenso, Kirk).

mm.

longa, 3

lobulatis.

mm.

lata,

haud

alata,

superne furcata, furcis

Truncus plano-biconvexus, parum

12 cellulas crassus,

cellulis internis

stoloniferus,

majorihus, margine acuto.

medio
Pinnae

breves vel brevissimEe, trunco subsequimagnse, diiplo lamen angustiores,


oblique patuli, simplices interdum furcatim

bifidi, obtusi,

profunde inciso-bilobi; stolones e basi ramorum

Rami

orti,

juniores apice

ramosi, validissimi.

feminei in trunco laterales, breves, crassi, margine grosse profun-

deque

lacerati, postice radicantes. a latere innovati,

longa, cyUndrica, cellulis papulosis puberula,

Rami masculi

Calyptra ad 8

mamilla parva

mm.

alte papulosa.

ignoti.

Hab. Tasmania (Weymouth).

"*

106.

Aneura

Dioica,

dilute

magna,

olivacea.

spectabilis
rigida,

St. n. sp.

procumbens

vel inter

muscos erecta, superne

inferne rubescens. Frons ad o cm. longa, regulariter

bipinnata,

haud

medio 12

ceflulas crassus,

alata.

r/'i/MCMs validus, 1

mm.

cellulis internis

latus, plano-biconvexus,

majoribus, margine acutus.

exalatus. Pinnae breves subrecte palulae, optime acuminatae, fere pungentes,

trunco multo angustiores, superne multo longiores denseque pinnulatae,

256

747

franz stepham. species hepaticarum.

Aneura.

versus apicem plantse sensim breviores. Pinnulae pinnis simillimae ubique

breves decurvge, acuminatae, plano-biconvexse, medio 8 cellulas crassse.

Rami

feminei ad basin trunci brevissimi, late inserti marginibus late-

ralibus

incurvis,

late

lis inflatis

rolundato,

apicali

late

Calyptra

papuloso-crenato.

limbatO;,

limbo

juvenilis

cellu-

papulosa; mamilla nulla? Rarni masciiH numerosi in pinnis

breves,

laterales,

margine

profundeque

tenerrimo

canaliculati,

sub fronde curvatim

margine erecto

occulti,

maxime

crassi,

valde

tenui, crenulato. Antheridia ad 4 juga.

Hab. Tierra del Fuego et Insula Desolacion (Dusen).

107.

Syn.

Aneura Spegazziniana

(Mass.).

Riccardia Spegazziniana Mass. Diar. bot. 1885,

Dioica,

maxima, maximeque robusta,

p.

254.

coriacea, fusco brunnea, in sicco

subnigra, inter muscos erecta. Frons ad 13 cm. longa, bipinnata, haud

Truncus simplex, interdum furcatus, 3

alata.

margine obtusus, medio 12

calibus multo minoribus, brunneis


sitae,

mm.

latus,

maximeque

plano-biconvexus,

ubique

validis, corti-

incrassatis.

Pinnae oppo-

cellulas crassus, cellulis

in planta bene evoluta valde regulares, confertse., oblique patulse,

breves, decurvulse, e lata basi longe acuminatse, trunco

multo angustiores.

Pinnulde paucae, breviter acuminatiE vel longiores et spiniformes, medio

6 cellulas crassse, biconvexce, margine


laterales,

acutae.

Rami

feminei in pinnulis

brevissimi, crassi, valde decurvi, margine apicali tenero alte

papuloso.

Hab. Fretum magellanicum et Insulse adjacentes (Spegazzini, Hahn,


Savatier, Hatcher, Dusen).

'

108.

Aneura Negeri

Sterilis,

magna, robusta,

St. n. sp.

coriacea, olivacea depresso-caespitans.

Frons

ad 7 cm. longa, anticeconvexa, postice concava, pinnata, exalata. Truncus


inferne simplex, superne repelito furcatus, saepe fasciculatim ramosus,
1

mm.

latus,

in sectione longe-ellipticus, marginibus itaque rotundatis.

Cellulse internee frondis corticalibus


culse,

multo majores. Pinnae remotius-

inferne breves decurvse, superne longiores (ad 6

apicem sensim breviores, trunco

sequicrassee,

mm.

longse) versus

duplo tamen angusliores

similiterque convexse. Reliqua desunt.

Hab. Chile australis (Dr Neger).


Selir ausgezeichnet

durch die

iiberall gleichartig ausgebildete Frons,

deren Rander breit gerundet sind.

257

Aneura.

BULLETiN DE l'herbikr boissier.

748

Plantse mediocres.

3.

Aneura pinnatifida

109.

Syn.

Dum.

Rec. d'observ. 1835, p. 20.

Aneura major Lindb. Musci Scand.

p. 5.

Dioica, mediocris, viridis, saxicola, in lalas plagas expansa, saepe im-

Frons ad 2cm. longa, irregulariter multiramosa. haud alata. Truncus

raersa.

repetito furcatus, furcse ex angusta basi sensim ampliatse, obtusye, bipin-

superne

natse,

mm.

latse,

antice leniter canaliculatae vel planae, postice

convexge, medio 6-7 cellulas crassse, marginibus obtusis; cellulce corticales


internis multo humiliores sed fere sequilataj.
furcis

parum angustiores,

Pinnx pinnuleeque

Rami

trunci rudimentariae vel in stolones mutalae.

angusti, in

papuloso.

feminei longiusculi,

trunco laterales, margine foliaceo, integerrimo, profunde

Calyptra ad 4

Rami masculi

mm.

longa, clavata,

papulosa, mamilla parva.

ignoti.

Hab. Europa, America, Asia

Japonia (Faurie, Makino, Inoue).

sept.,

Caucasus (Levier). Portugal (Henriques). Madeira

liO.

remotse,

breves, obtusae, ssepe unilalerales, altero latere

Aneura

digitiloba

(Fritze).

Spr. Soc. bot. France. 1889, p. 201.

Dioica, pusilla, pallide virens, in solo argilloso densissime depresso-

csespitans lateque expansa.

maximeque
haud

alata.

Frons ad 5

mm.

longa, e caudice repente

stolonifero procumbens, pinnata, vel fasciculatim ramosa,

Truncus biconvexus, medio 6

multo majoribus perlucentibus.


digitiformes, simplices,

medio 4

trunci oppositi, brevissimi,

Pinnx

cellulas crassus, cellulis internis

vix

angusliores longe lineari-

cellulas crassse.

margine breviter

Rami

lacinulati.

feminei ad

basm

Calyptra grosse

breviterque cylindrica, squamulis angustis patulis hirta, mamilla parva


papulosa.
drici,

Rami masculi

in trunco vel stolonibus solitarii, curvali, cylin-

margine papulosi. Antheridia ad 8 juga.

Hab. Rrasilia, Rio Janeiro (Glaziou), Apiahy (Puiggari), Puertorico

(Schwanecke), Dominica

111.

Aneura

stipatiflora

Dioica, mediocris,
licala.
1

in

mm.

(Elliott),

valida,

Guadeloupe (Funk el Schlim, Lefebvre).

St.

Hedwigia. 1893.

Frons ad 4 cm. longa, pinnata


latus, furcatus, furcis

p. 26.

fusco-brunnea, procumbens et dense


vel bipinnata, exalata.

strali-

Truncus

pinnisque valde stoloniferis, stolonibus ssepe

novam frondem abeuntibus,

planta itaque

ceterum plano biconvexus, medio 10

258

maxime

coraposita, truncus

cellulas crassus,

cellulis internis

franz stephani. species hepaticarum.

Aneura.

majodMs, margine

obtasus. Pinnae ad 5

mm,

749

longse, approximatae, trunco

fere sequilatas, adultae lanceolatae, juniores obtusse, alternantes,

medio 6

ultimse

furcatee,

trunco stolonibusque

in

margine

cellulas crassse,

quasi

oppositi.

stipati

obtusse.

interdum

Rami

feminei

(parte basali angusta,

longiore) interdum furcati, apice ad discum ovalem dilatati, margine

dense longeque

diametro

ciliis

ciliati,

squama

incurvis,

disci aequilongis,

dorsaiis foliacea, integerrima, brevis.

explanatis, apice

Reliqua desunt.

Hab. Martinique (Duss, Hahn), Dominica (EUiott).

^'

112.

Aneura conimitra

St. n. sp.

Dioica, minor, flaccida, fusco-viridis,

ad 10
lato

mm.

longa, bipinnata,

medio 6

minoribus

quam

dense depresso-csespitosa. Frons

alata, limbata, limbo hyalino, cellulam

Truncus pro planta

valdeque conspicuo.

ellipticus,

haud

cellulas crassus,

posticse.

latus, in sectione

anguste

tenerrimis, anticis multo

cellulis

Pinnae oppositee, magnse, trunco aequilatae,

maxime attenuatse, biconvexae, pinnulis longis similibus angustioribus,


hamatim decurvis. Rami feminei brevissimi, margine breviler lobulati;
cahjptra

laevis,

obtusa, cellulis

mamilla magna,

Rami masculi maximi,

conflata,

margine

subcylindrica

magnis connatis

cellulis

laevis,

radialiter dispositis,
late lineares,

conico-angustata,

superne brevioribus

calyptrae fere aequiloiigi,

magnis hyalinis sublobulati. Antlieridia ad S juga, magna.

Hab. Chile australis (Dusen).

113.

Aneura

florifounda

Dioica, mediocris flaccida,

St. n. sp.

superne olivacea, inferne rufo-brunnea,

dense pulvinata. Frons erecta, ad 3 cm. longa, tenuis


gulariter pinnata

haud

alata.

Truncus

mm.

irre-

et flaccida,

latus, hic illic stoloniferus,

plano-biconvexus, spongiosus, cellulis internis maximis perlucentibus,

trunco itaque in adspectu grosse reticulato. Pinnae trunco duplo angustiores,

aequicrassae lineares, valde irregulares, breves vel longse,

Rami

regu-

lariter inserlae vel

uno

pinnarum

breves margine papulosi, calyptra longissima grosse

solilarii,

latere trunci deficientes.

celluloso-verrucosa, mamilla parva.

Rami masculi

feminei ad basin

in trunco subsimplici

regulariter pinnatim consecutivi, ssepissime furcatim geminati, brevissimi,

margine papuloso. Antheridia quinquejuga.


Hab. Fretum magellanicum, communis (Gunningham, Dusen).

114.

Aneura marginata

Col. Trans. N. Zeal. Inst. 1883.

Dioica, minor, valida, rigida, pallide virens, pulvinata.


BULL. HERB. Boiss., octobre 1899.

259

Frons ad 15
51

mm.

750

BULLETiN DE l'herbier boissier.

Atietira.

longa, erecta, simplex vel fiircata, basi valde stolonifera,

apice inciso-biloba, vix

unquam ramulnm

mperne ampliata,

lateralem edens, hand alata,

plano-biconvexa, medio 4 cellulascrassa, cellulisinternismultomajoribus


bistralis,

margine

margine

paucilobulati.

clavatis obsita,

Rami

acuta.

feminei breves, e basi ssepe stoloniferi,

Calyptra parva, clavata, magnis cellulis infiato-

mamilla magna, similibus

cellulis ereclis conflata.

masciili ad hasin frondis numerosi, oppositi,

interdum

lerni,

divergentes,

limbato, antheridiis

New Zealand

Hab.

breves, decurvi,

magnis 4-5

Rami

simplices, ssepe geminnli,

margine ereclo angusle

jugis.

(Colenso),

Australia, Queensland, Daintree River

(Penlzke).

Aneura Nadeaudii

/ 115.

Sl. n. sp.

Dioica, mediocris, tenuis, rigida, fusco-olivacea,


tosa.

dense depresso

Frons ad 2 cm. longa, squarrose bipinnata, haud

csespi-

Truncus

alata.

angaste linearis, postice planus, antice valde convexus, margine acutus,

medio 6

cellulas crassus, cellulis internis

quam

corticales

multo majoribus.

Pinnae unilaterales, altero lalere in slolones mutatee, breves,

parum

angustiores, subrecte patulse, apice

solum convexaj.

truncus anlice

ut

crassse,

bifidai,

oppositi, breves, disciformes,

Rami

trunco

medio 4-5

cellulas

feminei in

trunco

margine maxime longeque

lacerati, laciniis

confertis, strictis, filiformibus, ssepe ramosis, explanatis. Calyptra ignota.

Rami masculi ex

apice pinnse abbreviatse furcatim geminati.

divergentibus, anguste linearibus, cellulis papulosis limbatis.

magna ad 9

furcis late

Antheridia

juga.

Hab. Tahiti (Nadeaud).


Die Pflanze
als

Arzt

ist

nach einem verdienstvollen Sammler benannt, welcher

auf Tahiti wirkte und reiche botaniscbe Kollektionen nach

Europa geschickt

hat.

116.

Aneura latifrondoides

Syn.

fSchffn.).

Riccardia latifrondoides Schffn. Kais. Ak.

Dioica, mediocris, pallide virens, radicicola.

pinnata vel vage ramosa

numerosis

haud

alata.

Wien LXYII,

Frons ad 15

mm.

p.

168.

longa,

Truncus procumbens stolonibus

validis radicans, latus, postice planus, anlice convexUs,

medio

6 cellulas crassus, marginibus ob cellulas marginales maximas obtusis;


cellulse corticales in sectione transversa

40

[x,

internse 90

[x.

Pinnae fere

recte patentes, breves, trunco simiHimse, eequilatcC, saepe acuminatae,

4 cellulas crassae,

marginibus obtusis,

260

cellulis

internis perlucentibus

optime grosseque

reliculalse.

ramosis vel apice

Rami femind

curvalim

trunco

solitarii,

laciniis grosse cellulosis, simplicibus

fasciculatis.

Calyptra cylindrica ubique magnis

Rami masculi magni

cellulis utriculatis palulis villosa.

sparsi,

parvi, in

lacerati,

margine usque ad costam


vel

7S1

franz stephani. species hepatigarum.

Aneura.

patuli, alis angustis papulosis.

in trunco ramisve

Antheridia ad 20 juga.

Hab. Singapore in monle Bukit Timah (Schiffner).

117.

Syn.

Aneura Levieri

(Schffn. ms.).

Riccardia Levieri Schffn. ms.

Dioica, mediocris, valida, olivacea, laxe etdepresso CEespitans.

10

mm.

Frons ad

longa, vage ramosa, superne flabellatim bipinnata, fiaud alata.

Truncus fusco-brunneus,
parvis

cellulis

alte

biconvexus, medio 15 cellulas crassus,

superne repetito furcatus, furcis

ubique sequimagnis;

brevibus, basi stoloniferis

superne flabellatim bipinnatis,

e.

i.

pinnx

pinnulaeque confertae, aequilatae et sequilongae, pro more sub 8in flabellam

planam expansae, ultimse medio 6


brevissimi, crassi,

solitarii,

lobis varie lacinulatis. Calyptra

Rami

cellulas crassas.

margine

late foUacei,

magna, grosse

feminei in trunco

profunde inciso

lobati,

maxime
Rami cT

crassa,

cylindrica,

apice truncato-n)tundata, squamulis foliaceis dense villosa.

ignoti.

Hab. Himalaya Bootang. 6000' (Durel).

118.

Syn.

Aneura singalangana

(Schffn.).

Riccardia singalangana Schffn. Kais. Ak.

Dioica^ minor, brunnea, rigidissima,

fragilis,

Wien LXYH,

vinatim caespitans. Frons ad 5 cm. longa, bipinnata.


furcatus, antice planus, postice convexus.

haud

alatus,

limae,

parum

haud majoribus

medio 8

174.

Truncus repetito
cellulas crassus,

oppositae, trunco simil-

vel 2, patulse, rare oppositse,

unilaterales, pinnis similes lineares,


vis internis

medio ad 20

margine obtusatus. Pinnas confertae


angustiores. Pinnulw

p.

humilis, dense fere pul-

promore

cellulas crassae, cellulispar-

(in frondis parte adulta).

Rami

feminei in

trunco laterales, breves, curvali, margine papulosi vel breviter obtuseque


lacinulati.

Calyptra Quvenilis) alte papulosa, mamilla parva rolundatim

producta.

Hab. Sumatra, in monte Singalang, 2800 m. (Schiffner).


Sollte diese Pflanze nicht eine

Form von Aneura suhexalala

Schffn.

sein f

119.

Syn.

Aneura subexalata
:

(Schffn.).

Riccardia subexalata Schffn. Kais. Ak.

261

Wien LXYII

1898,

p.

163.

7oi

BULi.ETiN UE l'herbier BOissiER.

valida el robiisla,

Dioica.

dense

slralificala.

mm.

lalus,

Frons ad 13 mm.

Truncus simplex

regulariler bipinnata, nusqiiam alata.

repens.

Aiieura.

vel

loiiga,

furcaUis,

plano biconvexus, medio 15cellulas crassus; cellulae

corticales internis subsequimagnge,

Pinnae suboppositse, remolaj,

parvcC.

recte patentes, trunco sequilatae atque simillimae. Pinnulae breves,

medio 8

angustiores, lobuliformes

parum

cellulas crassae. Ratni feminei in trunco

margine

foliacei. irregulariter lobulati, lobis

lanceolatis acutis vel ligulalis obtusis.

Calyptra cellulis irregulariter pro-

laterales. brevissimi. crassi.

mamilla parva. conica, obtusa. Ratni masculiim^mms

rainulis scabra;

oppositi, ssepe regulariter

pinnatim consecutivi, interdum ebasicommuni


Antheiidia

geminali, breves, crassi anguste limbati, limbo tenui erecto.

ad o juga.

Hab. Java.

120.
p.

1400 2963 m.

(Schiffner).

Aneura barbiflora

St.

Mem.

Soc. bot.

Cherbourg XXIX,

209.
Dioica. mediocris, flavo-virens vel rufescens, inter

Frons ad 3 cm. longa, bipinnata, haud

alata.

muscos adscendens.

Truncus angustus, plano-

biconvexus. medio 9 cellulas crassus. simplex vel furcatus; pinnae breves,


remolse,

trunco duplo angustiores, minute pinnulatEe, ultimse medio

6 cellulas crassse.

cellulis internis haiid

disciformes.

margine maxime longeque

longissima (4

mm.j anguste

oblecta.

Rami

majoribus.

cylindrica,

lacerati.

squamulis

feminei breves.

Calyptra pro planta


ciliatis.

remotiusculis

mamilla magna, constricta, disciformis, papulosa. Reliqua desunt.

Hab. China, Yiinnan (Delavay).

4.

121.

Aneura

Plantse parvse vel exiguae.

gracilis

St. n. sp.

Dioica, pusilla, gracilis, viridis, terricola depresso caespitosa.

13

mm.

longa. bi-vel tripinnata.

haud

alata.

Frons ad

Truncus superne furcatus

angustissime linearis, basi subfiliformis, biconvexus, niedio 5 cellulas


crassus,

margine

cellulse frondis

cellulis

minoribus hyahnis papulosis limbatus, reliquae

ubique sequimagnae

i.

e.

corticales

breves furcata? vel paucis pinnulis instructae, hic

omnes trunco

aequilatse et similiter limbatae.

haud minores. Pinnde


illic

minule bipinnatae,

Rami masculi

in pinnulis

terminales, geminati, breves. margine papulosi. Antheridia 4 juga.

Hab. Tasmania, M* Wellington (Weymouth).


Mil A. minima C. et P. zu vergieichen.

262

Aneura

122.

Monoica vel

oppositiflora

Frons ad 2 cm. longa,

pinnata,

haud

alata,

breves,

Rami

Calyptra ignota.

papulosi.

stricti,

CEespitosa,

medio

latus, plano-biconvexus,

cellulis internis

quam

bi-

Truncus

corticales

subrecte patulse,

ma-

obtusse,

mullo angustiores, breves, biconvexae, medio

lineares, pinnulae pinnis

4-5 cellulas crassae.

26o.

superne procumbens.

mm.

crassus, margine acutus,

p.

dense depresso

bene evoluta regulariter

Pinnas oppositae, trunco angustiores,

joribus.

lato,

in planta

stolonifera

basi

simplex vel furcatus, superne


cellulas

Linn. Soc. XXIX,

Sl. J.

dioica, mediocris, dilute olivacea,

corticola.

753

franz stephani. species hepatigarum.

Aneiira.

feminei in trunco pinnisque oppositi, margine

Rami

masciili in pinnis oppositi,

numerosi

ex apice interdum vegetativi, margine tenerrimo crenu-

antheridia ad 5 juga.

New

Hab.

Zealand, Golenso.

Aneura metzgeriasformis

*^123.

St. n. sp.

Dioica? minor, gracillima, flaccida, pallide virens vel albicans, dense

depresso csespitosa. Frons angustissima

15

mm.

haud

alata,

procumbens. ad

longa, simpliciter pinnata vel perssepe repetito-furcata

late divergentibus Metzgeriis simillima.

linearis, biconvexus,

Truncus basi stoloniferus,

furcis

angiiste

cellulas crassus, cellulis internis magnis,

medio 5

perlucentibus optime reticulata

parum

ubi adsunt,

pinnas,

Irunco jequicrassae,

angustiores, oppositse. Reliqua desunt.

Hab. Rrasilia (Glaziou 4566).

Aneura palmata

124.

Syn.

(Hedw.) Dum. Gomment.

p.

115.

Jungermaimia palmata Hedw. 1790.

Dioica, pusilla, humillima, viridis, in cortice pulvinata vel late expansa,

interdum

terricola.

Frons ad 5

sterilibus ssepe palmatifidis,

mm.

haud

longa, normaliter bipinnata, ramis

Truncus stoloniferus

alata.

postice

planus, antice leniter convexus, medio 7 cellulas crassus. cellulis internis

majoribus.

Pinnae erectae vel procumbentes, trunco sequilatse, oppositse,

a basi furcatee,
tifidse,

furcis approximatis linearibus sequilongis quasi palma-

in planta fertili alternantes, regulariterpinnulalse, pinnulispatulis,

apicalibus brevioribus, 4 cellulas crassis.

cylindrica,

papulosa.
crassi,

in Irunco oppositi vel

breves, cupuliformes, margine tenui parvilobulato.

solitarii,

magna,

Rami $

celluloso-verrucosa

Rami masculi

Calyptra

mamilla magna, hemisphserica,

in trunco pinnisque laterales, numerosi,

ambitu oblongi, haud

alati,

margine

crenulati.

Hab. Europa, America, Asia septentr., Japonia.

263

magni,

Antheridia 8 juga.

734

Aneura

BULLETiN DE l'hkrbier BoissiER.

l!25.

Syn.

Aneura parvula
:

(Schffn.).

Biccardia parvnla Schffn. Kais. Ak. Wieii. 1898. LXYII.

Dioica, pusilla,

mm,

rigida. ad

dense

p.

172.

Frons

depressocsespilosa. diliile viridis, corticola.

longa. slolonifera, repens. pinnala et bipinnata. Truncits

simplex vel furcatusapice duplo

latior

quan) basi. acute biconvexus, medio

7 cellulas crassus, cellulis internis qiiam

parum majoribus,

corticales

alatus.

Pinnw pinnuUieque remotiuscuho.alternse, plus minus breves,

irregulares.

trunco duplo angustiores, biconvexce, medio 4-5 cellulas

haud

hand

crassfe,

alatx.

breviter lacinulati.

Ranii feminei in Irunco

breves, margine

solitarii,

Calyptra cellulis breviter utriculatis patulis hirta,

mamilla bene defmita^ magna,

Rami

utriculis similibus erectis formala.

mascuii arcuati. limbo crenulato, anlheridiis 8 jugis.


Hab. Java. in monle Pangerango, 2960 m. (Schiffner).

II.

126.

Plantse filiformes, subteretes vel sectione ovali.

Aneura subsimplex

St.

Hedwigia 1893,

Dioica, parva, gracillima, dilule viridis,

ad 8

mm.

p. 26.

dense depresso-csespitans. Frons

longa, longe et simpliciter pinnata, rarissime

bipinnata,

haud

alata.

o cellulas crassus, margine obtusus.

cellulis internis

majoribus, uno lalere regulariter stoloniferus

rami recte

trunco

paluli,

ramulo accessorio

Truncus procumbens, valde angustus. ubique

quam

altero

parum angustiores, 4

corticales

cellulas crassi,

lineares, apice oblusye, ramulis masculis oppositis pinnati.

longiuscuU, recte patuli,

stricti,

anguste Uneares,

hmbo

multo

longe ramosus;
longe

Rami masculi

hyalino crenulato.

Antheridiis ad 12 jugis.

Hab. GM6a(\Vright).

Optime

distincta

pinnu-

frondis conformatione simplici et absentia

larum.

127.

Syn.

Aneura
:

alcicornis

Jungermannia

(Tayl.) H. et T. Syn.

alcicornis Tayl.

J.

Hep.

p.

499.

of Bot. 1844. p. 479,

Dioica, minor, rigida, gracillima, fusco-brunnea, laxe Cffispitosa.

ad 10
basi

mm.

solum

longa, erecta, multiramosa, filiformis,


stoloniferus, repetito furcatus,

haud

superne sensim

alata.

Frons

Truncus

dilatatus, teres,

furcis regulariter bipinnatis; pinnae confertae oblique patulse, in sectione


ellipticae

pauci-breviterque pinnulatae.

Rami

feminei in furcis laterales,

brevissimi, margine paucilobulati, calyptra vix millimetrum longa, sub-

264

755

franz stephani. species hepatigarum.

Aneura.
cylindrica,

tuherculala,

apice rotundata, mamilla

Rami masculi

nulla.

in pinnulis laterales, lineares, margine papulosi. Antheridia ad 4 juga.

Hab. Fretum magellanicum (Hooker), Fuegia (Spegazzini, Savatier).

/128.

Aneura tenax

St. n. sp,

dense depresso

Dioica, tenax, mediocris, dilute olivacea vel rufescens,

ceespitosa

vel

mm.

pulvinatim erecta. Frons ad 20

longa, bipinnata,

Truncus fuscus, durus, in sectione elUpticus, medio 9


cellulis internis

cellulas crassus,

multo longioribus, uno latere pinnatus, altero stoloni-

ferus. Pinnae pinnulseque remotiusculae, trunco similliraa; sed angustiores,


strictse et rigidse,

tusae,

trunco vix niinus crass, alte biconvexa^, margine

limbo unicellulari

in ultimis pinnulis

in trunco solitarii, breves,

margine breviter

papulosa, mamilla parva obtusa.

stolonibus

solitarii,

Rami masculi

pro planta magni, trunco

regulariter pinnatim

marginibus ereclis

solum

dispositi,

distincto.

lacinulati.

of)-

Ramifeminei

Calyptra cylindrica,

in trunco vel ramis vel

sequilati, oblongi,

interdum

valde canaliculati, apice profunde bilobi,

foliaceis papuloso-crenatis.

Antheridia ad 5 juga,

Hab. Fretum magellanicum (Cunningham, Dusen), Insula Desolacion


(Dusen).

129,

Aneura compacta

Dioica,

minor,

csespitosa vel
filiforniis,

rigida,

St,

Hedwigia, 1893,

gracillima, dura, fusco-rufa,

compacte pulvinata, Frons ad 10

haud

p. 19,

mm,

dense depresso-

longa, tenuis fere

alata, repetito furcata. furcis longis, in sectione ellipticis,

cellulas crassis, pinnae vix aliter conformatse suboppositse, longe

medio 8

lineares, basales ssepe descendentes et stoloniformes, radicantes. Cellulse

Rami masculi

corticales valde incrassatse internee corticalibus vix majores.

in pinnis superioribus laterales oblongi, recurvuli,

margine papulosi,

Antheridia ad 6 juga,

Hab, Africa austr. Cap. bon, spei (Exped, Novara

130.

Aneura attenuata

Dioica,

csespitans,

St. BuII.

leg. Jelinek).

Herb. Boiss. 1897,

p.

844.

major, rigida, glauco-virens, getate rufescens, dense depresso

Frons ad 3 cm. longa, bipinnata, haud

alata.

Truncus e cau-

dice repente simplex, rare furcatus, anguste linearis, biconvexus,

10 cellulas crassus, margine

obtiisus, cellulis internis vix

medio

majoribus, in-

ferne irregulariler pinnatus, pinnis unilateralibus, altero latere stoloniferus,

longse,

superne utroque latere regulariter bipinnatus, pinnae ad 7

mm,

longe atlenuatse, hamato-decurvae, paucis pinnulis similibus ins-

756

BULLETiN DE l'herbier
ultimie

tructa,',

iii

seclione

ellipticos,

4 cellulas crassa^

optime papuloscC. Rami feminei magni


longe angusteque

Hab. Hawai

Dioica, mediocris,

disciformes subplani, margine

(SchfTn.).

Scliffn. Kais. Al<.

rigida,

Frons ad 15

casspitans.

corlicales

(lleller).

Riccardia diminnta

quarum

Reliqua desunt.

Aneura diminuta

131.

Syn.

lacerati.

Aneura.

boissip:r.

mm.

Wien. 1898. LXYII,

p.

170.

dense depresso

in sicco fusca,

Isete viridis,

longa, bipinnata, caudice allero lalere slo-

lonibus repente, altero ramifero, in sectionep/flMO-oya/i, 8 cellulas crasso.

Truncus procumbens, caudice vix minus crassus, haud alatus, plano

bi-

convexus, marginibus obtusis; pinnas oppositse, remotae, trunco aequilatse

eoque fere

parallelaB,

deinde imbricatee, 5 cellulas

crassse,

margine

obtusae,

lineares. Pinnulae pinnis simillimse ubique 3 cellulas crassae, ala unislrata

nulla; cellulse corticales ubique parvee, tenerae, internse multo majores et


longiores, valde sequaliterque incrassatee.

pinnarura oppositi, curvatim

Rami

10 juga.

mamilla

Isevis,

occulti,

Rami masculi

breves, ad basin

limbo crenulato.

Antheridia ad

feminei breves, cupuliformes, margine lacinulati

calijptra

alta,

Hab. Java, Sumatra. 800-3500 m. (Schiffner).

Plantam 9 haud

132.

Syn.

vidi.

Aneura sumatrana

(Schffn.).

Riccardia sumatrana Schffn. Kais. Ak. Wien. 1898. LXVII,

Dioica,

Frons ad

mm.

cellulis internis

haud

margine paucis

medio 4

cellulas crassa,

latioribus; pinnae remotiusculse, sat regulares, pro

planta longae, ssepe subrecte patulse.

Rami

laciniis annati;

feminei parvi, in trunco

soli-

calyptra cellulis brevibus grosse

papulosis aspera, mamilla angusta, alte papulosa.


sohtarii,

173.

longa, tenuissima, lihformis, crassa etrigida, haudalata,

pinnata, ubique sequilata, in sectione elliptica,

tarii,

p.

exigua, in sicco fusco-brunnea, fere nigra, dense pulvinata.

Rami masculi

breves, curvati, marginibus erectis papulosis.

in trunco

Antheridia ad

trijuga.

Hab.

Sumatra,

in

cacumine montis Singalang,

corticola

2800 m.

(Schiffner).

133.

Aneura calcarea

St. n. sp.

Diese kleine Pflanze wurde von Goebel bei Tovar (Yenezuela) ge-

sammelt und von Ruge (Flora 1893, Heft


266

lY, p. 33)

wegen

ihrer Keim-

757

franz stephani. species hepaticarum.

Aneura.
kornerbildung

Aneura

als

n. sp.

erwahnt;

sie ist vollig sleril,

wachst auf

einem schneeweissen Detritus und vermehrt sich anscheinend nur durch


Keimkorner, wie man das auch an anderen Lebermoosen beobachten
kann, die auf einem ungiinstigen Substral noch vegelieren konnen, zu
einer Bliitenbildung aber nicht gelangen.

elliptischen Querschnitt,

Die Frons

terislisch ist die

III.

Namen

lang,

einen

da ich auf Goebels Wunsch

identifizieren sein wird;

charak-

Dicke selbst der jungeren Fiederaste.

Plantse latae vel latissimse planae arcteque repentes.

Aneura Karstenii

134.

Dioica,

mm.

iiberall

gab, fiihre ich sie hier auf, obgleich sie

und daher schwer zu

vollig steril ist

bis 5

der eine kleinzelUge Epidermis und grosse in

zwei Scliichten geordnete zentrale Zellen zeigt


dieser Pflanze einen

ist

Ghedern und hat

unregelmassig verzweigt, mit kurzen

St.

Hedwigia. 1893,

p. 23.

flaccida, flavescens vel liavo-virens, in ligno decorticato

magna,

arclissime repens lateque expansa.

Frons ad 8 cm. longa,

cm.

plana, ubique 8 cellulas crassa, antice dense grosseque papillata,

lata,

margine

crenata, superne repetito-furcata, furcis parallelis late ligulatis, apice

Rami

inciso-bilobis.

feminei breves plani radicantes, ambitu obcuneati,

apice late Iruncati decurvi ibidemque

simphcibus;

magna,

more

pistilla

pauca

pilis

maxime

crassa, pilis sparsis longiusculis hirla.

furcati,

pilosi,

longis striclis

pilis

circumdata et omnino obvelata. Calyptra

margine papulosi vel breviter

Rami masculi
lacinulali.

breves, pro

Antheridia ad

6 juga.
Hab. Amboina (G. Karsten).

Aneura albo-marginata

135.

Dioica, mediocris,

St.

Hedwigia. 1893,

flavescens, lale stratificata.

p. 18.

Frons ad 2 cm. longa,

repens, haud stolonifera, ex angusta basi dilatata, repetito furcata, furcis


3-4

mm.

latis late

breviterque lobatis, approximatis vel contiguis, flabellam

undulalam irregularum lichenoidem formantibus, postice leniter con-

medio 5

vexis,

lulam

lato,

longis

cellulas crassis,

late limbatis,

limbo unistrato,

unam

cel-

hyalino et valde perspicuo, cellulis magnis rectangulatis, magis

quam

latis

(38X66

^).

Rami

feminei basi constricti substipitati,

disciformes, cordati, margine celluhs digitiformibus denticulati, apice

profunde inciso-bilobi,
pistilla

plani,

marginibus lateralibus erecto-incurvis;

6 juga, nuda, squama dorsalis nulla. Reliqua desunt.

Hab. Amboina (G. Karsten).

267

758
V

BULLETiN DK l'heubikk

13().

Aneura erecta

compacte

crispata,

Frons e

c;i3spilans.

Aueiira.

llavo-virens,

humilis, in cortice

St. n. sp.

crassa,

niediocris,

Sterilis,

ijoissier.

caiidice

repente erecta

repetito-brevilerque furcala, furcis dilalatis. 2


lobalo-incisis,

lobis contiguis vel imbricatis,

fere infundibuiatim contortis, ceterum

marginem parum

maximeque

frondis maximae 165

corticales

137.

Syn.

Aneura
:

lalis,

basi

angusta,

apice obcunealis,

rotundatis, concavis, saepe

medio 6

cellulis crassa,

versus

attenuata ipso margine magnis cellulis pelhtcidis qua-

dratis vel rectangulatis

Hab. Tasmania,

mm.

\l,

incrassatis limbata.

38

Cellulae internse

jj..

W Wellington (Weymouth).
latifrons

(Lindb.).

Riccardia latifrons Manip. musc.

p.

II,

372.

Auloica vel paroica, minor, humilis, dilute olivacea, dense Cccspitosa.

Frons ad 2 cm. longa,

haud

alata,

medio 5

irregulariter pinnata et bipinnata, canaliculata,

cellulas crassa,

cellulis

haud majoribus. Truncus pro planta

internis

magnis, oblongo hexagonis,

latissimus, basi valde stoloni-

ferus, repetito breviterque furcatus, furcissupernedilatatis, cervicornutis,

lobatim pinnatis, pinnulis trunco parum angustioribus, basalibus seepe


angustis in stolones mutatis.

papuloso-verrucosa

in trunco solitarii,

mamilla humilis, subdisciformis.

minute

viridi-bruuneolse,

Rami feminei

longa,

Sporae ad 14 ^,

Rami masculi femineis

asperae.-

margine

mm.

Calyptra pro planta maxima, 3

apiceque longe fimbriati.

approximati,

breves decurvi, margine grosse papuloso. Antheridia pro more ad Ojuga,

interdum

muUo

longiora.

Hab.'Mroji}aet^mmcasept.,/a/)onm(Makino,Faurie),Acores(Simroth).

138.

Syn.

Aneura incurvata
:

(Lindb.)

Riccardia incurvata Lindb., Musci scand.,

p. 5.

Dioica, minor, rigida, pallide virens, arhiza, muscicola.

longa. optime canaliculata, pinnata,


in sectione transversa semilunatus,

parum

attenuato obtuso.

remotiusculae, saspe

haud

alala.

medio 4-5

cellulas crassus,

margine

Cellulae internae corticalibus majores.

omnino

aetate

Pinnae

deficientes, suboppositae vel alternae, trunco

trunco laterales, parvi, margine breviter lacmulati.

masculi in trunco

mm.

linearis,

angustiores, subrecte patulae, similiter canaliculalae.

lindrica, laevis,

Frons ad 10

Truncus anguste

Rami

feminei in

Cabjptra gvosse cj-

desquamans, mamilla discoidea papulosa. Rami

solitarii,

magni, valde canaliculati, persaepe ex apice

innovali, marginibus attenualis papulosis. Antheridia ad 8 juga.

268

Aneura.

fraivz

stepham.

specif.s

759

hepaticarum.

Hab. Fennia, Suecia (Lindberg).


Die Originalpflanzen, welche ich gepriifl habe und die keineswegs als

exiguse

zu

>^

bezeicbnen sind

sind aufrecht zwischen

Laubmoosen

wachsende etioherte wurzellose Exemplare, welche hochst unregehiiassig


verzweigt, oft ganz ohne Aeste sind

auch die aus der Spitze der mann-

hchen Aesle sprossenden Innovationen sind ein achtes Zeichen intensiver


Etioherung und abnormer StandortsverhaUnisse; immerhin

fiihre ich sie

Exemplaren

festzustellen

hier als gute Art auf, da erst aus liultivierten


sein wird, ob dieselben vielleicht zur
ich vermute.

auch

Aneura pinguis auswachsen, was

Sporen undEIateren sind durchaus diejenigen yonA.pinguis,

in der Farbe.

Aneura

139.

Dioica,

stratificata.

latus,

Breutelii

St. n. sp.

minor, crassa, crispata, olivacea, in cortice densissime intricatim

Frons ad 12

mm.

longa, lobatim pinnata. Truncus pro planta

valde canaliculatus, ubique 4-5 cellulas crassus, margine

attenuato obtuso, pinnis brevibus, confertis, saepe imbricatis,

tortis,

parum
trunco

sequicrassis et vix angustioribus, similiter canaliculatis, apice sa^pe dila-

4 vel 6 ramulos nascentes gerentibus ibidemque limbo angusto

latis et

hijalino marginatis.

Rami masculi

An-

breves, crassi, margine papuloso.

theridia ad 4 juga.

Hab. hmila S* Christoph (Breutel).


Die jiingeren Fiederlappen tragen an ihrer Spitze 2-3 junge Astanlagen,
die iiberall je eine

Gabelung zeigen und somit 4-6 Yegetationspunkte

enthalten; der Mittellappen, welcher jede Gabelung einleitet,


Basis scharf abgeschniirt

und nach vorn

spatelig verbreitert,

ist

an der

wahrend

die

dazu gehorenden Seitenlappen infolge der Pressung der benachbarten

Astanlagen aus ihrer horizonlalen Lage gebracht werden und muschel-

formig die junge Gabelung von rechts und links schiitzen; diese Yerhaltnisse sind die Ursache, dass die Frons ganz

wachsen

140.

Syn.

ist

Aneura canaliculata
:

abnorm

dicht rasig ver-

und von oben gesehen kraus wie ein Flechtenthallus


Nees. Syn. Hep. p. 500.

Jungermannia canaliculata Nees. Hep.

Jav. p. 10.

Monoica, mediocris, pallidevirens, corticola. Frons ad 12


3

mm.

lata,

ist.

mm.

longa,

arcte repens, tenuis, plana, marginibus erectis vel incurvis,

prsBcipue in ramis nascentibus. Truncus simplex vel furcatus, ramisjuve-

nihbus pinnatim lobulatus, 5 cellulas crassus, abrupte limbatus, limbo


unistrato hyalino, tenerrimo, 3-4 cellulas lato^ irregulariter profundeque

269

760

HLLi.RiiN

Aneuva.

i/herhikh hoissikr.

i)K

creiialo. interdiiiu sublobiilalo. inaxiiue iiicurvo. cellulis vakle incrassalis

lormato.

Rami

feminei breves,

numerosa longeque

biseriata.

valde decurvi. similiter limbati, pistilla

limbo

lalo. lacerato et

connivenle omnino

Calyptra clavata. papulosa, marailla raagna, celluloso firabriata,

velala.

comosa. Rami masculi breves, valde concavi; antheridia ad 4 juga, marginibus late incurvis occulta.

Hab. Java, Tjibodas (Schiffner).

Aneura cochleata

141.

Syn.

(H. et T.)

Riccia cochleata H. et T.

of B. lY. p. 06.

J.

Sleriiis, raajor, crassa. coriacea, in solo turfoso

ad 2 cm. longa, 5 ram.

gregarie crescens. Frons

irregulariter lobata, lobis

lata,

margo

canaliculatis, apice planis, frondis

parum

productis,

interlobularis erectus, planta

itaque fere crispata. ubique

tamen carnosa, plano-biconvexa, raedio ad

12 cellulas crassa. raarginibus

aculis. Cellulce internaj corlicalibus majores.

Flores haud

vidi.

Hab. Lord Aucklands Islands (Hooker, Krone).

142.

Syn.

Aneura maxima
:

Riccardia

Dioica, raaxiraa,
atroviridis.

12

mm.

Rami

(SchfTn.).

Schffn. Kais. Ak.

Wien LXVII,

p. 177.

hgnicola, arcte repens. in sicco dilute olivacea, viva

Frons ad 10
planis,

latis,

bilobis, versus
crassis.

maxima

cra. longa,

furcata,

furcis lobatira raraosis,

ad

raedio 16 cellulas crassis, apice profunde inciso

marginera sensira attenuatis. ipso margine unara cellulara

feminei e sinu apicah

orti, lobis

adjacentibus basi reflexis et

fimbriatis obtecti, re vera lobulo nascenti inserti, disciformes, crassi,


pistilhs in disci apice dechvi aggregatis,

usque ad coslara

margine

latissirae alali,

curvatis sjepe ramosis, lanatim inlricalis, pisliha ilaque


a

tergo tecta

ahs erectis

laceratis. laciniis irregularibus, foliaceis vel piliformibus,

sirailibus lacinhs

oranino imraersa. Calyptra raaxiraa, ad 15

mm.

longa,

ad 2 mra. crassa, sublaevis vel pauci-villosa, apice suburabonata.

Hab. Java, Sumatra, 1500-2400

143.

Syn.

Aneura alterniloba
:

Aneura epibrya

ra. (Schiffner).

Taylor.

.1.

of.

Bot. 1844, p. 527.

Col. Trans. N. Z. Inst. vol. 18, 1885.

Dioica, raaxima, coriacea, pallide-virens, vel olivacea vel brunnea, in

ligno decorticato expansa.

Frons ad 5

cra. longa,

gine undulata. repelito-furcata, furcis 5 mra.

1 cra. lata, plana, raar-

latis,

pinnatim

lobulatis,

lobuh rotundati, interdura parum elongati, apice profunde inciso

270

biiobi.

franz stephani. species hepaticaru.m.

A7ienra.

Rami

feminei brevissimi. radicantes, crassi, margine brevidentati, squama

dorsalis brevissima similiter dentata,

761

mm.

lon^a, plus 1

maxime longeque

mm.

dentibus crassis, Calyptra clavata

maxime

in diameiero,

Bami masculi ad

setosa.

fusco-brunnea,

crassa,

3 vel 4 in frondis lobulo parvo

rotundato marginales, divergentes, ssepe totum frondis marginem api-

calem occupantes,
limbo

radicellis longis radicantes, crassi,ambituovato-oblongi,

lato tenerrimo, eroso, erecto.

Hab. Neiv Zealand

Aneura dentata

144.

Antheridia parva, ad 6 juga.

Colenso, Sinclair, Helms, Petrie).

(Hool<.er,

St. J.

XXIX,

Linn. Soc.

p.

264.

Sterilis, spectabilis, valida. flaccida, dilule olivacea, arcte

stolonifera.

crassa

Frons ad 4 cm. longa, 5 mm.

repens, haud

plana, ubique 7-8 cellulas

lata,

margine acuto, superne divergenti furcata lobatimque pinnata,

lobis contiguis, plus

minus brevibus

gustioribus, rotundatis, ceterum

(ad 4 imn. longis) trunco duplo an-

margine ubique (prsesertim ad apicem)

grosse dentata, dentibus remotiusculis, plano-conicis, acuminalis, 2 vel 4


cellulas longis; frondis cellulae internte corticalibus

Hab.

145.

Syn.

New Zealand

Aneura lobata
:

expansa.

magna, arcte repens,

Tnmcus

cellulis internis

gine

(Schifn.).

Riccardia lobata Schffn. Kais. Ak. Wien. LXYII,

Dioica,

pinnis

multo majores.

(Colenso).

mm.

ad o

fusco-olivacea.

latus,

Frons ad

p.

178.

7 cm. longa, lale

planus, medio 10 cellulas crassus,

magnis, versus marginem sensim attenuatus, ipso mar-

cellulam crassus, ceterum repetito furcatus, lobatim pinnatus,


oblique

patentibus,

late linearibus,

Iruncalo-rotundatis, breviter inciso-bilobis.


apicalis orti,

utroque latere lobis

ciliatis

dorsali

magna crassaque

pistilla

in disci apice declivi aggregata

tibus protecta.

plus minus longis,

Rami

apice

feminei e fundo rimse

conniventibus obtecti et squama

similiter ciliata a dorso tecti, disciformi, crassi,

ibidemque

ciliis slriclis

divergen-

Calyptra crassa, apice profunde umbilicata, verrucisque

circumdata, ubique pilis

strictis

longis rufisque

maxime

hirta.

Hab. Java, Sumatra, 600-2200 m. (Schiffner), Nova Caledonia (Deplanche).

146.

Aneura coronopus

Sterilis,

De

Not. in Steph. Hedwigia 1893, p. 19.

major, tenera, flaccida, arcte repens, rufescens. Frons 3 cm.

longa, furcata, furcse divergentes, late ligulatse, 4

mm.

latae,

ramulis

numerosis dense consecutivis in fundo excisurarum frondis quiescentibus,


271

762

BULLETiN DK i/hk,hbikh boissikk.

unde margo furcarum grosse lobato-dentaUis

Aueura.

ev.uiil: planta

plana niedio 3cellulas crassa: cellula' cenlralescorlicalihiis

celenim
iiuilLo

siib-

majores

perlucentes.
Hal).

Borneo

147.

Aneura granulata

Dioica,

(Beccari).

Hedwigia, 1893.

St.

3 cm. longa, irregulariter pauciramosa 3-4


erectis

21.

p.

Frons repens, ad

mediocris. llaccida. fuscescens, caispitans.

mm.

lala,

marginibus obtusis

profunde canaliculata, ubique 4cellulas crassa, celluliscentralibus

majoribus, antice posticeque cellulis conicis plus minus prominulis et


apice incrassalis aspera.

Rami masculi

marginibus asperis parum

elevatis.

nunierosi. parvi, ambitu obloiigi,

Antheridia 4 juga.

Hab. Patagonia, Staten Island (Spegazzini).

Aneura pallidevirens

148.

Dioica, major,

St. n. sp.

pallide flavo-virens.

muscicola, lale expansa.

repens, ad 3 cm. longa, plana, tenuis, valde

Truncus 2

nullis.

cellula3 corticales

transversa.

mm.

latus, tibique

17x85

Frons

pinnata, stolonibus

cellulas crassus,

margine obiusus;

parietibus validis. inlern! 34

ix

in sectione

Pinnde trunco simillimse, paruin angustiores. suboppositae,

lineares apice

paUilse,

\^

fragilis,

Ramuli feminei

truncata?.

in

trunco vel pinnis

opposiU, magni, valde carnosi, profunde canaliculaU, marginibus erecUs


integerrimis. papuloso-crenaUs, bractea dorsali nulla.

Hab. Fretuni magellauicum, Insula Desolacion (Dusen).

149.

Syn.

Aneura pinguis
:

(L.)

Jungermannia pinguis

Dum. Gommenl.

L. Sp. pl.

II.

p.

Aneura sessilis Sprengel Syst. Veg. IV.


Aneura latissima Spr. Trans. Edinb. B.

p. llo.

1602.
p.

232.

Soc. 1885. p. 544.

Riccardia fuscovirens Lindb. Musci. scand. 1879.

p. 5.

Dioica, late linearis vel ligulata, crassa, viridis vel flavo-virens, in lalas

plagas expansa. Frons ad 2 cm. longa, furcata, radicellis numerosis arcte

repens, furcis divergentibus, simplicibus, canaliculaUs, 3


lata,

mm.

laUs, costa

8 cellulas crassa, postice bene producta planaque, abrupte in alas

attenuatas abeunte; ate obtusae, inlegerrimse, adscendenles. crispalae;


cellulae internae frondis corticalibus

multo majores. Rami masculim trunco

ramisve pseudo-laterales, radicantes, breves, saepe furcato-geminati vel


terni,

ambitu ovaU,

alis

tenuibus expIanaUs 3 cellulas laUs.

4 juga, magna, interdum 3

seriala.

272

Rami

Antheridia

feminei in trunco furcisque

763

franz stepham. speciks hepatigarum.

Aneura.

pseudo-laterales, apice breviter et tenerrime lacinulati, sub frondis lobis


calyptra cylindrica,

occulli,

mamilla parva,
ad 200

[X,

tempore maturitatis 8

minute

alte papulosa. Sporse rufse,

mm.

papillatse

longa, Isevis,

18

ix.

Elateres

rufescentes, laxe torti, apicibus longe et anguste attenuatis ut

in congeneribus.

Hab. Europa, Asia, America

Japonia (Inoue, Faurie), Grcenland,

sept.,

Umanalifjord 71 (Yanhoffen), Himalaija (Duthie), Java (Karsten, Sohns),


Austi^alia,\iciork (Whitelegge, Luchmann), Neiv Zealand{Ee\ins), Africa,

Mascareignes (de
(Welwitsch), San

Kamerun (Dusen,

Flsle^ Rodriguez),

Thome

Angola

Staudt),

Mexico (Egeling), Brasilia (Puiggari,

(Moller),

Glaziou, Ule), Rio Negro (Spruce),

Insulse Indiae occid. (Wright, Duss,

FHerminier).

Elliot,

Aneura viridissima

150.

Syn.

(Schffn.).

Riccardia viridissima Schffn. Kais. Ak.

Dioica.

Wien

1898. LXYII,

p.

laxe csespilans, habitu PelUse epiphyllse. Frons ad 5 cm. longa, ad 8


lata,

176.

major, latissima, viridis, subvernicosa, in sicco subfuscescens,

mm.

pauciramosa, ssepe simplex, ad 10 cellulas crassa, celluhs internis

majoribus, late canahculata. marginibus undulatis vel subcrispatis, longe


atlenuatis,

/laud alatis.

antice sub lobis

Rami

feminei brevissimi, carnosi, disciformes,

ramuh materni

postice creberrime radicelhferi,

occulti,

margine paucilacinulati; calijptra cyhndrica, Isevis (interdum grosse laci-

Rami masculi

nulata).

in trunco laterales, sohtarii vel geminati, breves,

radicantes, carnosi, marginibus erectis sublobatis erosis. Antheridia 3 vel

4 seriata.

Hab. Java, 250-1730 m. (Schiffner).


151.

Aneura Schwaneckei

St.

Hedwigia 1888,

p.

278.

Dioica, mediocris, tenera, paUide-virenS;, laxe csespitans, corticola.

ad 15

mm.

longa, procumbens,

solum regulariter bipinnata.

uno

Frons

latere ramosa, altero stolonifera, apice

Truncus

mm.

latus,

antice posticeque

planus, margine acutus; pinnae breves, contiguse, pinnatim lobatge; rami

trunco simillimi, aequilati, 4 cellulas crassi, apice profunde inciso-bilobi


cellulse corticales internis

multo minores, marginales limbum hyahnum

bene definitum formantes. Rami feminei


breviter lobulaLi,

parvi,

squama dorsahs bene evoluta

decurvo

desunt.

Hab. Puertorico (Schwanecke), Rio Grande (Lindman).

273

occulti,

margine

similiterlobulata. Reliqua

764

BULLETiN DE l'hep.birr BoissiER.

Unbekannl sind mir geblieben

Aneura
X,

p. 19,

australis (Lehm)

beschrieben;

leg. Preiss,

Aneura bipinnata
Prodr. Fl. Ind. occ.

als

Sarcomilrinm australe

AuslraUa,

(Swarlz) als

Swan

F.ehra.

Pug.

River.

Jungermannia bipinnata Sw.

1877 beschrieben;

III. p.

Aiieiira.

leg.

Swartz, Jamaica.

Aneura brasiliensis (Angstr.) als Psetidoneura brasiliensis, Angstr.


Kongl. Yel.-Ak. 1870,

p.

Aneura crassa
crassa Schwagr. Prodr.

91, beschrieben;

leg.

Widgren.

(Schwagr.) Nees. Syn. Hepat.


p.

p.

Brasilia, Caldas.

500. Syn. Jung.

31.

Die Beschreibungen vorstehender Pflanzen sind unzulanglich, auch bei

Angstrom, obgleich seine Diagnose ausfiihrlicher

ist.

Exemplare dieser Arten sind nirgends zu erhallen gewesen.

274

92:

SPECIES HEPATICARUM

Franz STEPHAIVI

(Suite.)

METZGERIA
tenerae,

frondosee,

Plantae

Raddi.

in umbrosis virides, in

pallidse,

interdum flavo-rufescentes, statu morbido hic


purpureae, pro

more

costa,

ex

vel

alis

tropicis

ccerulese, violaceae vel

corticolae, rarius rupicolee vel foliicolse,

stratificatae vel effuse inter

illic

vulgo dense

fruticum ramulos nidulantes, radicellis posticis

marginibus

ortis repentes,

monopodialiter repetito-

furcatee, furcis linearibus, ultimis rare acuminatis, lale divergenlibus, in

paucis frondes alternalim pinnata^ vel pinnatim decomposilse, semper


fere convexee, in umbrosis subplanae, apice rotundatse cellulisque clavatis

muciferis obtectae.
Costa tenuis, ssepe tenuissima, sub bifurcatione solum dilatata (duplicata) in
i.

Furcatis

ceterum ubique

in trunco primario

e.

maxime

sensimque angustata. Gostse

minus longe

plus

nudce vel

Pinnatis

attenuata

in pinnis pinnulisque sensim

cellulce corticales internis

Al3e utroque latere sequilatee,

lutse,

crassa,

majores, posticse

setosse, in paucis nudse, antice rarissime setulosse.

apicem attenuatse,

ginibus

sequilata, in

vel

Iiirtse

semper fere

margine

interdum tamen asymmetricse


lobatae,

semper fere convexse

in paucis crassae, versus

armatis. in

marginem

vel versus

vel revo-

unistratse,

umbrosis irregulariter

mar-

setosis

vel

nudis.
Inflorescentia
orti,

monoica vel

dioica.

Rami sexuales

postici, e latere costse

brevissimi; feminei ex angusta basi obcordatim ampliati, medio crassi,

275

928
alis

BULLETiN DE l'herbier boissier.

Metzgevia.

tenuibus margine posliceque setosis, antice pauca

alternantia gerenles.

pistilla biseriata et

Calyptra plus minus magna, vulgo clavato-pyri-

formis, valde carnosa, pistillis sterilibus haud obsita, plus

Capsiila fusco-brunnen, breviter pedicellala. oblongo-

longeque hispida.

ad basin usque quadrivalvis, valvulis bistraLis, cellulis internis

ovalis.

vulgo semi-annulalim incrassatis.

Sporse parva3, sphaericse, leeves vel

minute papillata\ Elateres decidui tenues, longe


fibra

minus dense

spirali

lata,

attenuati, monospiri,

remanentes sub apice valvarum

penicillatim aggregatae patulseque.

afflxae, reliquis validiores

Rami masculi

Elateres

ligulata.

nudi, cuciillali, costam distinctam et cellulas clavatas

apicales gerentes. Antheridia pauca, biseriata, altenianlia, in pedicello

perbrevi sphaerica.

Die Arten dieser Gattung sind von grosser Einformigkeit, nur wenige

fremdartige

Formen vermogen das

Inleresse zu fesseln; ihr

hochst einfacher, rudimentarer, so dass

man

genotigt

ist,

Bau

ist

ein

zu ihrer Be-

schreibung und Unterscheidung die Anzahl der Zellen einzelner Theile


zu Hilfe zu nehmen; diese Zahlen (der Rindenzellen der Miltelrippe
sind so konstant, dass die

Bestimmung dadurch sehr

unvollkommen entwickelte Exemplare. wie


oder in

orten

sie

etc.)

erleichtert wird;

an sehr nassen Stand-

tiefdunklen Waldern haufig sind, bieten aber grosse

Schwierigkeiten, weil die Behaarung des Thallus, die eine hervorragend

gule und sichere Handhabe zur Unterscheidung der Arten bietet, dann
sehr unregelmassig wird und oft ganz
ist also

fehlt.

Zum

Festhalten von Wasser

dieBehaarung jedenfalls bestimmt; die Gattung

ist

aber, so sehr

sie bei der Zartheit ailer Organe konstanter Feuchtigkeit bedarf, eine

durchaus lichtbediirftige
Standorten, welche aber

sie

dem

gedeiht

am

besten an gut beleuchteten

direkten Sonnenlicht nicht ausgesetzt sind;

hier zeigt sie auch stels ihre normale bleiche Farbe; sehr griine
plare

werden

Bestimmung

stets

Exem-

von einem zu nassen Standort stammen und der

die grossten Schwierigkeiten entgegenstellen.

Die Geschlechtsaste entspringen, wie

im Yorstehenden

bereits gesagt,

aus der Seite der Mittelrippe unter der Ventralseite der Fliigel; hierdurch
weicht Metzgeria wesentlich von Aneura ab, deren Sexualaste bekanntlich
terminal aus ruhenden Vegetationspuukten entwickelt werden. Metzgeria
steht also der Gattung

Hymenophytum sehr nahe;

Gruppe zu vereinigen, wie es geschehen

ist,

diese drei zu einer

scheint mir ganz

unmog-

lich.

In der Synopsis Hepaticarum sind nur 5

276

wahre Metzgeria-Arten

auf-

929

franz stepham. spegies hepaticarum.

Metzgeria.
gefiilirt,

wahrend im Nachfolgenden deren 64 beschrieben werden.

Avelche sich auf die Florengehiele wie folgt vertheilen

2 Arten sind Cosmopoliten

Art gehort

8 Arten
9

29

15

dem
dem
dem
dem

dem

nordlichen Waldgebiet der Erde an

tropischen Asien und Oceanien;

tropischen und subtropischen Africa

tropischen America
antarctischen Gebiel.

Die Standortsangaben beziehen sich. wie immer. nur auf Pflanzen, die
ich selbst untersuchen konnte.

Leider sind reife Kapsehi auch bei dieser Gattung nur von wenigen

Arten bekannt, da dieselbe


also,

fast

durchgangig dioecisch

wie bei Aneura erwahnt, noch

viel

ist;

auch hier

ist

nachzutragen.

Die von Lindberg angefiihrten, als subspecies zu M. ftircata gestellten

zwei Pflanzen M. subundiilata Austin und M.

crassipilis Lindb.

habe ich

nicht erlangen kdnnen.

]^Xetz:g-ei*ia

Raddi.

Die Bnichziffern hinter dem Worte costa zeigen kurz


die Zahl der Rindenzellen der Mittelrippe an

entspreclien der dorsalen

die obere

und ventralen

und untere

Seite.

A. Pinnatse.
a.

b.

Frondes antice

setosoe.

1.

Metzgeria pubescens Raddi.

2.

Metzgeria frontipilis Lindl).

Frondes antice nudce.


3.

Metzgeria decrescens St. costa adulta

4.

Metzgeria corralensis

5.

Metzgeria terricola St. costa adulta Ye.


Metzgeria acuminata St. costa adulta Ve.

6.

St. costa

=/7-

adulta */8.

8.

Melzgeria longiseta St. costa adulta VsMetzgeria Liebmanniana L. et G. costa adulta

9.

Metzgeria filicina Mitten. costa adulta 'Yis.

7.

10. Metzgeria rigida Lindb. costa adulta ^8-

B. Furcatae.
a.

Frondes omnino nuda'.

H.

Metzgeria Elliotii

St. costa

V2.

12. Metzgeria inflata St. costa ^/2.


13. Metzgeria crassicostata St. costa

*/6.

14. Metzgeria imberbis J. et St. costa Ve.

277

%.

Ziffer

930

BULLETiN

Frondes mnrgiiie sntipl/citer

b.

Costa hirta

I.

i>K

i/herbikr boissier.
setosfv.

'/i.

lo.

Melzgeria cliilensis Sl.

16.

Metzgeria Lindbergii Schffn.

17.

Melzgeria auranliaca St.

ala>

nud.
alae

nudse.

ala^ hirta;.

18. Metzgeria Perrotana St. alio hirtae.

n. Costa
19.

nuda

^/2.

Metzgeria comata

St.

ahe nudae.

20. Metzgeria glaberrima St. alae

nuda\

21. Metzgeria sinuata Loitl. alae nudae.

22. Metzgeria longitexla St. alae hirtae.

IIL Costa hirta ^4.


23. Melzgeria convoluta St. alae uudae.
24. Metzgeria patagonica St. ala nudae.
25. Metzgeria Jackii St. alae setulosae.

26. Metzgeria furcata Lindb. alae setosae.

IV. Costa

nuda V*.

27. Metzgeria saccata Mitten.

V. Costa hirta V*28. Metzgeria Lechleri


VI.

St.

Costa nuda V*29.

Metzgeria Dusenii St.

VII. Costa Ve30. Metzgeria dichotama (S\v.) Nees.

Costa Ve.

VIII.

31. Metzgeria linearis (Sw.) Austin.

IX. Costa

Vs

32. Metzgeria efTusa St.


c.
I.

Frondes margine geminalim-setoscp.

Costa hirta
'/..

'/2.

Al.e hirt.e.
33. Metzgeria angusta St. alae breviter setulosae.

34. Metzgeria madagassa St. alae breviter setulosae.


35. Metzgeria rufula Spruce alai breviter setulosae.
36. Metzgeria Renauldii St. alae longe setosae.
37. Metzgeria camerunensis St. alae longe setosae.
38. Metzgeria fuscescens Milten. alae pilosae.

39. Metzgeria hamatiformis Schfin. alae pilosae.


40. Metzgeria procera Mitten. alae pilosae.
41. Metzgeria papulosa St. alae pilosae.
42. Metzgeria scobina Mitten. alae pilosse.
/3.

ALjE nud.e.
43. Metzgeria consanguinea Schtfn. costa setulosa.
44. Metzgeria nitida Mitten. costa setulosa.
45. Metzgeria thomeensis St, costa setulosa.

46. Metzgeria albinea Spruce costa setosa.

278

Metzgeriu.

931

franz stephani. species hepaticarum.

Metzgeria.

47. Metzgeria leptoneura Spruce costa pilosa.

48. Metzgeria recurva St. costa pilosa.


49. Metzgeria

hamata

Linclb. costa pilosa.

Costa nuda Va-

II.

50. Metzgeria atrichoueura Spruce.

Costa V*.

III.

51. Metzgeria adscendens St. alae nudse, costa nuda.


52. Metzgeria conjugata Lindb. alae nudse, costa setosa.

33. Metzgeria Wallisiana St. alae nudae, costa pilosa.


o4. Metzgeria Sandei Schffn. alae setulosae, costa setulosa.
55. Metzgeria leptomitra Spruce alse setosaj, costa setosa.
56. Metzgeria crenata St. al* pilosae, costa pilosa.

57. Metzgeria quadrifaria St. ate pilosae, costa pilosa.

IV. Costa hirta V*.


58. Metzgeria fruticoia Spruce

ala^

nudae.

59. Metzgeria clavsetlora Spruce alae setosaj.


60. Metzgeria bracteata Spruce alae villosae.

V. Costa hirta Ve.


61. Metzgeria Uleana

St. aUjc setulosaj.

62. Metzgeria muscicola St. alae setosae.


d.

Frondes margine

setis ternis armatce.

63. Metzgeria polytricha Spruce costa ^2.

64. Metzgeria

myriopoda Lindb. costa Vs-

A. Pinnatae.
1.

Metzgeria pubescens

Raddi.

Mem. Mod. XVIU.

p. 45.

Dioica, major, rigida, pallida, spongioso-caespilans in rupibus calcareis,

rarius corticola.

Frons ad 3 cm. longa, vix 2

natini pinnata et bipinnata,

mm.

lata, irregulariter alter-

ramis ultimis sensim acuminatis obtusis,

rarius plana, vulgo varie undulata et torta apiceqee subcrispata, antice et


postice breviter setulosa, ventre ramis adventivis flagellisque innovata.

Flagella longa serpentina, fere ad costam reducta, alis 2-3 cellulas

latis,

ubique setulosa apiceque in frondem normalem abeuntia. Alae interdum


interruptse

i.

e.

frons ex apice rotundata abrupte innovala, costam exala-

tam proferens sensimque

in

novam frondem

excurrens.

Costa subteres,

antice posticeque alte producta ibidemque setis longioribus hispida

in

trunco primario crassa, in pinnis pinnulisque sensim angustata; cellulse


corticales itaque in trunco

26 (utroque latere

et postice 7), in pinnulis ultimis

13), in pinnis

10 (antice 6 et postice

16 (antice 9

4). Cellulae

internse

costarum in sectione corticalibus vix minores. Alae ad 20 cellulas

279

latse,

BULLETiN DK l'herbiku boissier.

9.'i2

pungentibus

setulis brevioribus

natis vel ternis armata).

Rami

trigonis nullis.

dense

margine

obsitae,

Metzgeiia.

selulis siniilibus

gemi-

X
mflscwii postice tantum

CelMae alarum 27

feminei utroque latere

36

[i,

parietibus validis,

pilosi.

Hab. Europa. e Norvegia 63


therus, Levier);

Yancouver

America

(Lyall); Asia.

sept.

lat.

Caucasus (Bro-

bor. in Italia usque,

Alleghany Montes, Alaska (Krause), Insula

Himalaya 8000-12000' (Hooker. Gamble. Duthie).

Kashmir 11000' (Dulhie); Japonia

(Faurie. Makino):

China, Yiinnan

(Delavay), Setschuan (Farges), Schensi (Giraldi).

2.

Metzgeria frontipilis

Dioica.

Lindb. Monogr. Melzg.

p. 14.

mediocris sed robusta. rigida, ssepe (inter muscos) elongala.

pallida, in sicco flavescens. aetate fuscescens. laxe caespilans, terricola et


corticola.

Frons ad 5 cm. longa, valde concava. geniculatim pinnata

i.

e.

inferne paucis pinnis primariis instrucla, pinnis longioribus sat regulariter pinnulatis, pinnulis remotiusculis, alternantes, breyiu.sculisJjrevi-

terque acuminatis obtusis. Costa in trunco primario validissima. fere teres.


antice convexa, postice

maxime

producta; cellulae corticales in sectione36

(utroque latere sub 18, in pinnis sub 12, in pinnulis sub 6) ceterum dorso

ventreque longe setosa. Al3e valde decurva^ basi

postice nudce,

crassa?,

setulis brevibus pro

alarum
dati,

27X 36

more geminatis

margine

et late divergentibus Rrmsilii'. Cellulse

X 45

ad costam 27

^,

cellvlis bi vel tristratis

antice setis strictis inaequilongis hirtae,

dorso venlreque setulosi. Pistilla

Rami $

^.

parvi.

profunde obcor-

(5-7.

Hab. Fretum mageUanicum, ubique communis (Lechler, Cunningham.


Spegazzini, Savatier, Exped. Gazelle, Hahn. Pehlke, Dusen); Chile aiistralis

(Krause, Neger).

Die Costa

nimmt vom Truncus primarius an durch

allmdhlig an Stdrke ab

und

ist

alle

Yerzweigungen

den aussersten Fiederiisten zugespitzt,

in

so dass sich eine konstante Zahl der Rindenzellen nicht

obige Ziffern

sind

Durchschnittszahlen

die

um

angeben

lasst;

weniges differiren

konnen.

3.

Metzgeria decrescens

Dioica, major, hyalina,

dense

St. n. sp.

caespitosa.

ramosa, pinnis pinnulisque longis

et

Frons

nuda, in trunco primario crassa, in sectione


sequaliter producta

12 (antice

cellulee corticales

S, poslice 7)

in pinnis

ii-regulariter

pinuatim

multo brevioribus mixtis.


ovalis,

Costa

dorso ventreque

magnae, internis multo majores, ad

solum 9 (antice
280

4,

postice 5); in pinnulis

933

franz stephani. species hepaticarum.

Metzgeria.

ultimis 4 (uLroque latere 2 cellulcc). Alae similiter attenuatoe, e trunco lato

ramis ramulisque sensim angustatae, in ultimis pinnulis fere 2-plo

in

angustiores. ceterum midge et valde recurvae, marginibus sgepe connivenli-

longe

tangentibus.

aiarum 4S

XS4

piliferis.

pilis

strictis

crebris simpHcibus.

ad costam parum longiores; trigona nulla.

^,

CeUulae

Androecia

ut in congeneribus.

Hab. Patagonia, ad fretum magellanicum (Dusen).

VVegen der starlcen Einrollung der


der Frons in den Zweigen gegeniiber

und

zeigt sich

Fliigel isl die

nur deuthch in Querschnitten; iibrigens haben

mit verdiinnt auslaufender Rippe auch


Fliigel.

Abnalime der Breite

dem Hauptstamm wenig

Lindberg

dem entsprechend

Arlen unterscheiden, die durchweg eine

Arten

verlaufende

hat das sonderbarer Weise gar nicht bemerkt,

sich diese Pfianzen ganz wesentlich von der grossen

sichtbar

alle

wahrend

Masse der librigen

vollig gleichartige

Rippe besitzen,

die alle Dicholomien durchlauft (abgesehen natiirlich von der Yerdoppe-

lung der Rippe dicht unterhalb der Gabelung). Es


Fortschritt jener gefiederlen Pflanzen. die mit

ist

ein wesentlicher

einem krafligen Haupt-

stamni versehen, sich meist lioch in reicher Beastungentwickeln konnen

ihnen gegeniiber erscheinen die dichotomen Arten sehr rudimentar.

iind

4.

Metzgeria corralensis

Dioica, mediocris, pallida.

St. n. sp.

dense ca^spitans. Frons ad 4 cm. longa, sub-

plana. remote pinnata, pinnis brevibus alternantibus apice obtusis, plus


1

mm.

latis.

Costa valida, in sectione ovalis, ventre longius

creberrimis, validis,

latiores.

strictis. Cellulae costae corticales 12,

posticae duplo angustiores. Alae plante, ad

ciliala, ciliis

quarum

4anticee

12 cellulas

lata^,

cihis

tenuibus. flaccidis. hamatulis, margine simpliciter

ciliatai,

ciliis validis

longiusculis strictis, oblique ad posticum nutantes.

Cellulae

alarum

dense

ciliatae;

majores.

27X36

Rami masculi

\x,

incrassatio nulla. ad costam seepe duplo fere

parvi nudi.

Hab. Chile. Corral (H. Krause).

o.

Metzgeria terricola

St. n. sp.

Dioica, mediocris, pallide-flavicans. a>tate fuscescens.

Frons ad 2 cm.

longa, pinnata et bipinnata. rigida fragilisque, undulata et


luta.

magis producta;

'

maxime

Costa in trunco primario lata, in sectione plano-elhptica


cellula' corticales

Monogr. Metzg. vide M. fiUcina

revo-

postice

12 (utroque latere 6) in pinnis pinnu-

etc.

281

934

BULLETiN

L^HEUBiER BoissiER.

i)E

lisque sensim altenuata. in ultimis i

Metzgerid.

tantum

cellulis corticalibus lecta

(ulroque latere 2) ceterum paucisetulosa. Alae

maxime decurva frondes

ilaque ssepe

omnino

clausiL' et

depresso-tnbulosa'. nud{p, margine

tamen

longissime el creberrime

piliferae,

pilis geiniuatis substrictis late diver-

alarum

30X54

[jl.

gentibus.

Rami

Ilab.

().

Cellula)

Fretum magellamcum

(Savatier. Dusen).

Metzgeria acuminata

Dioica.

actiminatis,

subteres,

Frous

tamen piunatis, plano-decurvis. apice distincte breviterque

omuino nudis. Costa


valde

antice

serialis-tecta. in pinnis

plan.

Sl. n. sp.

ramulis fruticiim effuse ciespilans.

pallide-virens, in

furc&la, furcis

trigonis nullis. parietibus validis.

cT parvi. nudi.

strictde

producta

crassa, in

furcis primariis eequicrassa,

ibidemque

multo angustior

et

cellulis

8 seriatis-postice

apicem versus attemtata.

sed posticum versus nutantes. in fronde adulta

pinnis diiplo angustiores et attenuatae. CelluUe alarum


rimae, incrassatio nulla.

Rami masculi

parvi. nudi.

18X37

Rami

Alx

latap

[j..

in

lener-

femiuei semper

innovati. Calyptra pyriformis, basi nuda. superne setulis longissimis comata.

Hab. Rrasilia. Rio Grande (Kunert).

7.

Metzgeria longiseta

Sterilis,

St. n. sp.

major, valde elongata. flaccida. flavescens, dense

stratificata.

Frons ad 8 cm. longa, pinnatim decomposita, maxime ramosa, ramis


remotiusculis,

haud

attenuatis.

maxime convexa.

Costa

dorso compressa,

asymmetrica, antice bene convexa, postice subplana. in ramis ramulisque

sensim angustata. Cellulae corticales in trunco primario anlice sex

serialae,

postice 8 seriata^ in ramis sensim pauciores. in ultimis antice bi-postiee

4 seriata;. Cellul?e dorsales

semper multo majores,

convexo-

inflataj et

prominulse. ventrales multo minores et internis aequimagnse; cellul


internae triseriatse, ventrales longe setosse. Alae
aequilatae (20 cellulas) nudce. basi
cellulis

sensim humilioribus

ample

cylindricis,

alarum

36Xo4

Planta spectabilis,

ad costam

omnium

maxime

revolutce, ubique

cellulas crassse. versus

distincte attenuatse,

altenuatis,

\x.

2-3

margine

marginem

setis longissimis,

simplicibus et hamatis armato.

4oX 72

|x

trigonis nulhs.

Cellulas

Reliqua desunt.

pulcherrima.

Hab. Fretum magellanicum (Herb. WarnstorfF).

8.

Metzgeria Liebmanniana

L. et G. Syn.

Hepat.

Dioica, major, elongata. flaccida, pallida vel flavo-virens,

p.

oOo.

superne inter-

franz stephani. species hepaticarum.

Metzgeria.

dum

brunneo-purpurea,

corticola.

Frons ad 5 cm. longa

et 3

mm.

lata,

interdum e ventre innovata, parum convexa,

pinnatim pauciramosa,
undulata,

935

trunco primario crassa, subteres, in pinnis pinnu-

Costa in

lisque sensim angustata, cellulae corticales in sectione trunci 14 (6 anticse


et

posticse) in pinnis longioribus 12 (5 anticae et 7 posticee) in pinnulis

Alae ad 20 cellulas

ultimis 10 (4 anticee et 6 posticse).

latse,

in ultirais

poslice dense breviterque villosee, pilis

ramulis distincte acuminatse,

breviusculis flaccidis; margine similiter armalse, setulis strictis geminatis


divergentibiis. Cellulas
parvi, ventre et

Hab. Catena

margine longe

Andium haud

Bourgeau), Costarica
Argentinia,

9.

Tucuman

Metzgeria

Dioica,

alarum 36

magna

ad costam 37

{t,

setosi.

rara,

X 45

[j,.

Rami

feminei

Calyptra clavata, setis longis hispida.

Mexico (Liebman, Leibold, Schafl"ner,

(Pittier), Brasilia,

montes orientales

(Ule. Glaziou),

(Lorentz), Chile, Valdivia (Hahn).

filicina

Mitt. J. of Bot. 1851, p. 361.

et valde elongata, pallide viridis vel flavicans, corticola

ramulos squarrose

vel rupicola, laxe efl^use csespitosa, saepeinter fruticum

nidulans. Frons ad 10 cm. longa, bi-vel tripinnata, valde convexa, subrevoluta, pinnis pinnulisque squarrose patulis, leniter acuminatis,

truncus multo

maxime

et

in pinnis longioribus 21

(utroque latere

Costa nuda

sensim angustioribus.

crassa. cellulis corticalibus 27,

2).

trigonis subnullis,

quarum 12

anticse et 15 posticse;

(anticse 9, posticae 12) in apice

Alae tenerrimee cellulis

36x54

|i.

pinnularum 4

ad coslam longiores,

margine nudo

vel paucis setulis simplicibus armato,

Bami

feminei parvi, arcuato-suberecti, alis

ipso apice crebre setuloso.

tamen decurvis, apice rotundata celerum nudi, margine solum


saepe innovati. Galyptra

magna

porrectis penicillatim setosa.

20

[1,

quam

in trunco primario

clavata,

superne

Sporae

Gapsula late ovalis, fusco brunnea.

brunneae, minutissime asperae.

setosi,

setis validis strictis et

Rami masculi

ut in congeneribus

nudi, pro planta parvi.

Hab. Andes quitenses (Jameson, Spruce), Bolivia, Unduavi (Pearce),

Nova Granada, Paramo

Ghoachi*(Lindig).

B. Furcatae.
10.

Metzgeria rigida

Lindb. Monogr. Metzg.

p. 43.

Dioica, parva, rigida, tenax et fere cartilaginea, lurido-pallida,

coerulescens, corticola.

Frons ad 125 mm. longa, V*


283

mm.

superne

lata,

dense

93(5

BL'LLKTi.\

UK

l'hkiu5ii<:u

hrevilerque ramosa, vix linearis sed hic

Metzgeiia.

BoissiKH.

illic

angiislala, alis adscendeii-

tibus antice leniter concava, glaberrima. Costa niida, paucas radicellas

emillens, crassa el rigida, postice magis producta; celluhr corlicales 14.

qnarum 6 antico

el

in pinnuli^ ultimis

13 cellulas

lata-.

cellula"

Rami feminei

Rami masculi

ramis longioribus 9 (anlice

postica', in

7 (antice 3, postice

ubique nuda?;

terque incrassatae.

rima.

4).

Aia'

aiarum 30

4, postice

fi)

undulalse, angustfe, ad

X ^4

valde

|a,

aeqiiali-

glaberrimi. Calyptra pyriformis. 'glaber-

nudi.

Hab. Lord Aucklands Islands (Hooker).

Lindberg hat in seiner Monogr. Metzg. nichl beriicksichtigt, dass die


Costa vor der Gabelung allmahlig verdoppeU wird und giebt infolge-

dessen der Anzahl der Rindenzellen einen Spielraum, der im normalen


Gabelast nicht

vorkommt; das

ist

auch die Ursache, dass er die

all-

mahlige Yerdiinnung der Costa bei den gefiederlen Arten nicht bemerkt
oder wenigstens nicht erwahnt hat (siehe M. decrescens).

11.

Metzgeria

Sterilis,

emollita
tito

Elliotii

St. n. sp.

parva el humilis, dense depresso-ca?spilans, in sicco sulphurea,

aquam maxime

tingens, corticola, Frons ad 15

mm.

longa, repe-

furcatim ramosa, flabellatim expansa. ramis simplicibus interjectis acu-

minatis, ceterum Unearis apiceque obtusa. plano-convexa,

omnino nuda,

paucis radicellis marginalibus repens. Costa tenuis, cellulis corUcalibus in

secUone

4,

i.

e.

utroque latere 2

cellulis tecla. Cellulde

alarum 36

X 45

jt

ad costam vix majores, margine minores ibidemque maxime incrassatae.


Africa centralis, in monte Runssoro 9000' (Scott

Ilab.

12.

Metzgeria inflata

St. n. sp.

Dioica, spectabilis, brevis, flaccida, pallide hirida,

consociata.

Frons

Elliot).

furcata. ad 3 cm. longa,

opUme

niUda, muscis

omnino nuda,

basi

tantum

paucis radicellis affixa. Costa tenuis, cellulis corticalibus utroque latere


biseriatis tecta. in

secUone transversa lateovalis; cellulceanUceetposUce

magnffi, a^quales. internse multo

minores

triseriata?. Alae apice

cucullatx,

ubique maxime irregulariterque revolntae, in sectione valde asymmetricae,

uno

latere quadruplo latiores, re vera itaque sinuatim lobatae, lobis bulloso-

inflatis,

ob flexuram tamen haud discreUs.

parietibus validis, trigonis parvis.

margine breviter

Rami

Cellulae

alarum

36x54

^.

feminei parvi, fere conduplicati.

setosi.

Hab. Guiana britann., in cacumine Montis Roraima (Mac Connell


Quelch.).

284

et

franz stephani. spegies hepatigarum.

Metzgeria.

937

Diese merkwiirdigePflanze bildet einenUebergang zu M.saccata Mitten,

deren lobi alarum

tiefer

getrennt sind

wahrend

durch die Ein-

sie hier

rollung der Fliigel nicht in die Erscheinung treten.

Metzgeria crassicostata

13.

Dioica,

minor

St.

Hedwigia 1889.

et angusta, gracilis, dilute olivacea.

Frons

furcata, furcis

saepe simplicibus pinnseformibus, apice rotundata, valde convexa, postice

Costa validissima, postice magis producta, 10 cellulis corticalibus

hirta.

tecta (antice

4 majoribus, postice 6 minoribus) ventre breviter setosa,

tenuibus

setulis

strictis

Alse valde decurvse, 16 cellulas latse,

crebris.

margine nudse, postice sparsim brevilerque

37x45

Rami

trigonis nullis.

{jL,

coslcB oblique approximati,

setuloscc.

alaruni

Cellulae

feminei obcordati, carinatim concavi,

margine dorsoque longe

ciliati.

Hab. Australia, Richmond River (de Camera).

14.

Metzgeria imberbis

Jack et Steph. Hedwigia 1895,

p.

316.

Dioica, major, tenerrima, pallide-virens, laxe csespitosa (pendulaf).

Frons regulariter
luta, in vivo

optime in flabellam latam multiramosam evo-

furcata,

tamen maxime

ad 3 cm. longa, sub ^

mm.

intricata radicellisque inter se afflxa,

lata,

lecta

omnino plana
ibidemque

crassa, postice magis producta

vel leniter undulata. Costa

cellulis corticalibus sexseriatis

breviterque setosa, antice nuda cellulis corticalibus

internse. 7 seriatse reliquis vix

hliR, hic
Cetiulae

Rami
tatis

illic

27x36

3 seriatis

cellulae

minores. Alas perfecte nudae, ad 20 cellulas

postice, rarius e

alarum

ceterum

margine radicellas suctorias emittentes.

parietibus fequaUter incrassatis, trigonis nuUis.

{jl

feminei breves margine setulosi semper innovati, tempore maturi-

Calyptra setis longis validis porrectis

calyptram longe superantes.

penicillatim setosa.

Hab. Argentinia, Rio seco (Lorentz).

15.

Metzgeria chilensis

St. n. sp.

Dioica, parva, angusta; gracilis, pallida, in umbrosis .viridis, corticola


vel terricola.

Frons ad 10

mm.

longa, furcata, valde convexa, apice rolun-

data.

Costa tenuis, postice setosa, setis longis,

costge

utroque latere

simpliciter

alarum

ciliatse,

36X54

|i,

biseriatse.
cfliis

confertis,

trigonis nullis.

longis,

New

Gellulse corlicales

Rami

margine solum

tenuibus strictisque. Cellulae

feminei pro planta magni, pro-

funde obcordati, carinatim conduplicati, longe


Hab. Chile (Dusen),

strictis.

Alae fere revoIutEe, nudee,

setosi.

Zealand, in subalpinis (Colenso).

285

938

Metzgeria Lindbergii

1().

p.

MetzgeiHa.

BULLKTiN DK i/hkkbiek BuissiKK.


Kais. .Akad.

Schfln.

Wien. LXVII.

182.

Syn.

Metzgeria tahiteusis

St. uis.

Auloica. mediocris. flaccida. in sicco pallide-flavicans. corticola el


terricola.

Frons ad 2 cm. longa,

vix

mm.

lata,

plana,

furcata et ramis

posticis innovata. Costa tenuis, cellulis corticalibus utroque latere biseriatis


lecta,
latce.

Setae

ventre dense breviterque setulosa. Alap plana', nudee. ad lo cellulas


Cellulx alarum

27X-36

ad costam majores, trigonis majusculis.

[jl,

marginales simplices, breves, oblique extrorsum nutantes,

Ranii feminei obcordati, parum

Rami masculi

strictse.

Calyptra dense breviterque setosa.

selosi.

nudi.

Hab. Java, Buitenzorg (Schiff^ner), TahitiiVieillaiVd etPanchet, Nadeaud),


Insulae Markesas,

17.

Nukahiwa

(Ed. Jardin).

Metzgeria aurantiaca

Dioica, minor,

Sl. n. sp.

flavo-rubescens, muscis irrepens.

longa, furcata, convexa, apice obtusa.

Frons ad lo

magnae, in sectione 4 (utroque lalere 2) postice selulis crebris


valde decurvae, ad 12 cellulas
setulosae,
Cellulae

margine

alarum

latae,

postice ubique et plus

setis simplicibus longiusculis strictis

36X36

ji.,

trigonis nuUis.

obcordati, cucullalim convexi, dorso


cylindrica,

maxime longeque

mm.

Costa tenuis, cellula^ corticales

Rami

liirtas.

Alae

minus dense

dense armatse.

feminei magni, profunde

margineque

setosi.

Calyptra sub-

hispida.

Hab. Brasilia, Caraca (Weinio).

18.

Metzgeria Perrotana

Sl. n. sp.

Dioica, gracilis. minor, anguslissima, tenax pallide flavicans,

depresso ciespitans.

dense

Frons ad 2o mm. longa. semimillimetrum

lata.

repetito-furcata, convexa. Costa angusta etcrassa, anticeetposticecellulis

corticalibus biseriatis et valde incrassatis tecta, ventre setosa. setis longiusculis anguslis et gracHibiis, strictis. Alae ad 13 cellulas latse.

postice sparsim setulosae,

margine

armato. Cellulae alarum 36


dislinctis.

{t,

decurvse.

parietibus crassis. trigonis ilaque

Ramimasculi minimi,

cucullati costse

feminei pro planta magni. frondis diametro

margine longe

parum

setulis similiter gracilibus simplicibiis

minus

diametro breviores. Rami

parum

angustiores. ventre et

setosi.

Hab. Madagascar (Perrol.), Africa australis, Montagupass (Rehmann).

Der M. aurantiaca sehr ahnlich, von der


diinnen zierlichen Borsten unterscheidet.

286

sie sich

durch die

iiberall

Metzgeria comata

19.

939

franz stephani. species hkpaticakum.

Melzgeria.

St. n. sp.

Dioica, major. hyalina. tenerrima, grandicellulosa, foliicola.

2 cm. longa,

mm.

lata,

alis sequicrassa

simpHcibus. Costa tenuissima,

dein haud producta, utroque

latere cellulis corticaUbus biseriatis tecta nuda.

latere costae

Alse asymmetrica!,

omnino

formatse,

Rami

cantes.

uno

mullo angustiores (costa itaque haud mediana), omnino

acuminatee, obtusai, celluiis tenerrimis maximis

plana.'.

Frons ad

plana, irregulariler furcata, furcis hic iUic longis

margine

nudse, vel

ciUis longiusculis

feminei longe et vaUde selosi.

(34x126

ji)

simphcibus radi-

Calyptra optime pyriformis.

nuda, vertice solum ceUulis giganteis clavatis grosse comata.

Hab. Nova Caledonia (Yieillard).

20.

Metzgeria glaberrima
Frons ad 80

csespilosa.

St. n. sp.

sed elongata hyaUna, flaccida, dense depresso-

mediocris,

Dioica,

mm.

longa, repelito-furcata,

parum

vel

haud con-

Costa tenuis, nuda, celluUs corlicalibus 4 (utroque latere 2).

vexa.

nudse vix decurvae ad 12 cellulas

36X36

hexagonis

riter

ji.;

latae,

aUae

Alx

saepe angustiores, ceUulis regula-

muUo

longiores,

trigona nuUa.

Setx

marginales simpUces, costae diametro duplo longiores, recte patula?, saepe

Rami

subnuUae.

feminei magni, profunde obcordati, venlre margineque

magna,

ubique sparse

hirta.

Hab. Fretum magellanicum (Spegazzini, Dusen. Exped. Gazelle).

Chile

longe et valide

setosi.

magna

Androecia

(Gay, Krause),

Calijptra

clavata.

globosa nuda.

New Zealand

(Knight. Gheeseman, Beckett). Australia,

Yictoria (Lauterbach).

21.

Metzgeria sinuata LoiU.

Sterilis.

corticola.

in Szyszylowicz. Diagn. Plant.

Frons ad 2

cucullatim clausa.

cin.

longa. 3

decurvae, latissimae, ad 35 cellulas


e.

p. 25.

mm.

lata, furcata,

valde convexa, apice

Costa nuda, tenuis. celluUs corticalibus in sectione 4

(utroque latere 2) internis paucis ad filum angustum reductis. Alae

i.

I,

major, tenerrima, hyalina, apicibus violaceis vel coeruleis,

latae,

nudae,

maxime

margine profnnde sinuato

interrupte recurvo, cUUs longis strictis rectepatentibus dense armato.

Cellulae

alarum 35

[i.,

ad costam longiores. Reliqua desunt.

Hab. Peruvia, Gutervo


Die Rippe

ist vollig

(Jelski).

nackt,

denn

die keulenformigen Gilien, welche der

Autor beschreibt, sind die terminalen Keulenhaare. welchebei aUen


Metzgeria-Arten den Scheitel schiitzen. meist bald abfallen und hier nur
langer erhalten sind.

287

940

BULLKTiN DE l"hrhbikr BoissiER.

Metzgeria longitexta

"l'-!.

Sl. n. .sp.

niajor, pallide-virens, tenerrima et flaccida,

Sterilis.

Frons

Metzgeria.

furcata plana.

"-Z

cm. longa.

\k nim. lala.

dense

slralificata.

Costa tenuis antice et

postice cellulis biseriatis corticalibus tecta, ventre longe pilosa, pilis ample
cylindricis, flaccidis. Alae undulalse, postice sparsim,

ubique

ut in costa

pilis

flaccidis

latis

recteque patentibus. Cellulx alarum elongatie

Hab. Insula Dominica


Die Pflanze

und

ist

abweichen; da

haarung

iiberall

sie hier nicht

23.

sie

pilosae,

margine simplicibus

23X68

trigonis nullis.

|j,,

(Elliott).

infolge ihres jedenfnlls schattigen Standorles schlalT

und an einem

griin

margine dense

et obtusis.

wird

giinsligen Plalze

aber sonst gut entwickelt

Hinsichl

sie in dieser

und besonders die Be-

ist

auf eine normale Ausbildung schUessen

lasst,

kohnle

so

unerwahnt bleiben.

Metzgeria convoluta

St.

ii.

sp.

dense intricatim

Dioica. gracilis, longa et angusta, olivacea.

Frons ad 6 cm. longa,

Costa lenuis, postice breviter setulosa; cellulcC corticales 6


postice 4). Alse valde decurvae vel revolutae. nudae,

bus brevibus crebre armatse


ad costam longiores.

caespitosa.

repetito-longefui-cata. valde convexa, apice oblusa.

Rami

cellulse

alarum 36

margine

'^4

u-.

fantice 2

ciliis

simplici-

margine minores,

feminei dorso margineque longe setosi.

Hab. Brasilia (Glaziou).

24.

Metzgeria patagonica
major vel mediocris,

Dioica,

dense
longa.

stratificata.
1

mm.

V2

producta;

Frons

lata.

cellulse

St. n. sp.

flaccida hyalina vel pallide flavo-virens,

furcata,

ramis posticis numerosis, ad 2o

statu normali convexa.

corticales

in

sectione 6

mm.

Costa valida, postice valde

(antice 2, postice 4) ventre

longe setosse. Alse normaliter valde decurvae Scepe reyo/wfa?, nudse, margine
setis singulis longis et

40Xo4
40

X '2

[i,

^.

angtilis

Rami o

ample cylindricis crebre armalo.

et in

parvi,

CeUidae alarum

medio parietum valde incrassatae, ad costam

profunde odcordati, margine et postice sparsim

setosi.

Hab. Patagonia, Insula Newton (Dusen).


Die Pflanze steht hinsichllich des Baues der Rippe der M. Wallichiana

sehr nahe, die Grosse der Zellen und deren Wandverdickungen unterscheiden beide leicht; im Uebrigen sind die Pflanzen des gesammelten

Rasens

vollig etioliert

und nur an den jiingeren Innovationen

wirklich normale Bau der Pflanze erkennbar.

288

ist

der

Metzgeria.

fra.nz

stepham. specik? hepaticarum.

Metzgeria Jackii

25.

Sterilis,

941

St. n. sp.

niinor et angusta, valida, tenax, dense depresso-csespitosa.

flavo-virens,

aquam sulphureo

Frons

tingens.

furcata.

ad 15

mm.

longa.

valde convexa. Costa valida, in sectione ovalis, 6 cellulis corticalibus tecta


(2 anticis et 4 posticis). ventre dense breviterque setosa. Alae valde
decurvse, postice setulis brevibus strictis sparsim hirtee, margine creber-

rime

36

setulosee.

X 45

jL.

seUMs

trigonis

siniplicibus reliquis

magnis

Hab. Brasilia. Bhimenau

An einem

incrassatfe.

haud

diversis.

alarum

Cellidae

ad coslam parum longiores.

(Ule).

der untersuchten Exemplare befanden sich ventrale Inno-

vationen. eine jiingere kurze

und eine

altere langere; ihre

schmal, die Mittelrippe trug beiderseits (im Querschnitt)

und der Thallus war, dorsal wie

ventral. mit Borsten besetzt

altere

und langere Adventivspross

tvo er

vom Muttersprosse

bildung. Es giebt

kaum

nicht

zeigte an

Frons war

Rindenzellen
;

nur der

seinem vorderen Theile, da

mehr bedeckt war, eine normale Aus-

dem

eine bessere Illustralion zu

die Belichtung die Dorsiventralitat der

M. Uleana bemerkte Missbildung

Gesetz, dass erst

Lebermoose erzeugt; die unter

findet aber

dadurch noch nicht ihre

Erklarung.

Metzgeria furcata

26.

Syn.

Jungermannia furcata

(L.) Lindb. Monogi-. Metzg.. p. 35.

L. Sp. pl., p. 1002.

Metzgeria planiusciila Spruce. Rev. bryol. 1888,

Metzgeria flavo-virens Col. Trans. N. Zeal.

subplana, apice

Costa tenuis,

rotundata.

cellulis

(antice 2, postice 4 minoribus et anguste rectangulatis).


setosa; alse vix decurvae nisi in locis

dense

nullae.

XXL

minus humidis,

corticalibus 6

ventre longius

postice plus

minus

usque ad marginem distributis,

setosse setis longiusculis

marginales re vera

34/35.

1888, vol.

dense depresso caispilans. Frons fur-

Dioica, minor, pallida, corticola.


cata,

p.

Inst.

Cellulde

alarum 27

X 36

jx,

setae

trigonis parvis. ad

costam longiores. Rami feminei obcordati plano-convexi. longe et sparsim


piliferi.

Calyptra clavato-pyriformis, plus minus hispida.

Hab. Europa ubique communis, e confinibus mediterraneis in Lapponiae


alpina regione.

Caucasus (Levier), Africa, Abyssinia (Traversi), Natal

(Rehmann), Kamerun
mouth).

(Staudt), Chile (Philippi, Lechler),

New Zealand

(Colenso).

Yictoria (F. v. Miiller, Mrs.

In Sibirien

wenig

ist sie

Australia.

Tasmania (Wey-

Queensland (Hartmann).

Mac Cann).

und Japan scheint

die Pflanze nicht

vorzukommen, ebenso

aus Nordamerica bekannt.

BULL- HERB. Boiss., decembre 1899.

289

64

942

BULLETiN DE l'herbikr boissier.

Metzgeria saccata

27.
p.

Metzgeria.

Mitten. Jourii. Linn. Soc. 1886. Yol. XXII.

145.

Frons

Dioica, minor. rigida. subliyalina. niiiscis corlicolis consociata.

mm.

furcatim multiramosa, ad 20

longa,

vix.

millimetrum

lala,

valde con-

vexa. Costa nuda. valida, subteres, postice mullo magis producta; cellula^
corticales

(antice 2 majores. postice 4 minores);

(5

multo

corticales

minores.

Alx

triseriatct'.

decurvte, profunde inciso-

sub fronde

lobiilalx, lobulis a latere exteriore convolutis,

clavatis,

margine

ciliis

quam

cellulaj interna?

occultis. inflato-

Cellulx alarum 4o

longis simplicibus armatis.

ji,,

ad costam longiores. parielibus validis aequaliter incrassatis. Ramifeminei


pro planta magni.

inflato

margine ventreque

setulosi.

duplo latiores

conchajformes,

New Zealand

Hab. Tasmania (Milligan, Weymouth),

quam

(Helms).

Der Durchschnitt der Frons, wie der Autor ihn abbildet,


durch eine Gabelung

gefiihrt,

wo

longi^

ist

sicher

sich bekanntlich die Rippe verdoppelt;

siehe hieriiber die Einleitung zur Gattung Melzgeria.

28.

Metzgeria Lechleri

St. n. sp.

major. flaccida, fusco-virens,

Sterilis,

mm.

aliis

hepaticis consociata.

Frons

longa, plus millimetrum lata, subplana.

longe furcata, ad

.30

valida, subteres,

bene producta, utroque

latere

Costa

cellulis corticalibus,

humilibus tecta, ventre setulis longiusculis tenuibus dense obtecta.


vix decurvulse ad 20 cellulas

margine

latse,

setulis similiter gracilibus, simplicibus crebre armato.

alarum 36

|j..

Alae

postice dense breviterque selulosae,


Cellulae

ad costam longiores, parietihus validis angulisque dislincle

incrassatis.

Hab. Chile, Arique (Lechler).

29.

Metzgeria Dusenii

St. n. sp.

Dioica, mediocris, pallida, corticola.

vexa, apice obtusa.

omnino nuda,

Frons repetito-furcata, valde con-

Costa lata et humilis, antice convexa postice plana,

cellulis corticaUbus 8,

quarum

4 dorsales magnse et valde

productee, 4 venlrales multo minores, centrales paucse.

conniventi-tangentes nudse, margine tantum

hus

ornatse.

Cellulae

alarum

costam longlores, trigonis


generibus

36X43

nullis.

[x,

ciliis

marginem versus minores, ad

Rami masculi

parvi nudi,

cucullati.

Hab. Fretum magellanicum, Insula Desolacion (Dusen).

290

Alae revolutae,

longis flaccidis simplici-

ut in con-

Metzgeria dichotoma

30.

Syn.

(Sw.) Nees. Hep. Eur.

Jungermannia dichotoma Sw. Prodr.

943

franz stephani. species hepatigarum.

Metzgeria.

III,

p.

508.

Ind. occ. p. 145.

Dioica, mediocris, pallida vel viridula, corticola rarius saxicola,

depresso csespitans. Frons

bene producta, ventre breviter setosa;

crassa,

quaruni 4 anlicae

dense

pilosse,

posticse.

margine

alarum

Cellulse

et

dense

regulariter furcata, convexa, apice obtusa. Costa


cellulse

corticales

Alas decurvse, postice breviter et

10,

minus

setulis strictis simplicibus oblique patulis armatse.

27X36

{x,

margine minores, ad costam majores. Rami

feminei profunde obcordati, dorso margineque dense setosi.

Calyptra

clavato-pyriformis, superne hispidissima.

Hab. Jamaica (Swartz), Cuba (Wright), Brasilia (Beyrich, Glaziou, G.


A. Lindberg, Lindman, Puiggari).

Metzgeria linearis

31.

Syn.

Jimgermannia

linearis

(Sw.) Austin. Torrey Bot. CI. YI,

Sw.

p. 18.

Prodr. veg. Ind., p. 145.

Dioica, minoi';, rigida, angusta, olivacea, algoidea, in fruticum ramulis

effuse csespitans.

Frons ad 2 cm. longa, vix

ramosa, ramis adventivis posticis haud

tantum sparsim

radicellis suctoriis

himineque cellularum fere

mm.

lata,

obliterato.

centralibiis

furcatim mulli-

maxime

incrassatis

Alae nudse, ad 20 cellulas latee,

ob cellulas ad arigulos trigone incrassatas et limbo maxime incras-

ex una serie cellularum formato.

sato,

parum convexa. Costa nuda,

aflixa, crassa, subteres, cellulis corti-

utroque latere 6 seriatis,

cahbus 12,

validse

raris,

Ciliae

marginales valde reductae,

dentifmines, breves, valde incrassatffi obtusse, ssepe deflcientes.

alarum rhombeo-hexagonse

18x117
formibus

[i

obliquae

18X45

ad costam latiores,

[j.,

Rami masculi

seriatae.

pilis

Cellulae

margine

numerosis

spini-

hirti.

Hab. Jamaica (Swartz), Cuba (Wright).

32.

Metzgeria effusa

St. n. sp.

Dioica, mediocris, dilute flavicans vel

cum

elTuse csespitans

furcata,

vel

inlricata.

in ramulis ultimis fruti-

Frons valde ramosa,

repetito-

ramis simplicibus interjeclis; rami poslici numerosi, ssepe in

furca seriati.

nuda

maximeque

hyahna

Costa crassa, in sectione efliptica, bene producta, ventre

setosa,

(utroque latere 8)

setis
;

strictis

longiuscuhs; cellulae corticales costse 16

cellulae internse

Al3e planse vel undulatse, 12 ceflulse

margine nudse

5 seriatse, corticalibus vix minores.


latae,

nudse, radicellis hic

ilflc afflxae,

vel simpliciter setosae, setis longiusculis strictis oblique

ad posticum nutantes. Cellulse alarum

291

18X36

^l,

ad costam

27X^4

|x,

'

944

BUM-KTiN

margine
vali.

2oX-3

[a.

Rami

i)E

i/herbik boissier.

Metzgeriu.

feminei parvi, pauciselosi. semper e basi inno-

Calyptra magna optime pyriformis, apice longe setosa.

Hab. Brasilia (Ule). Guiana britannica (Quelch).

33.

Metzgeria angusta

St. n. sp.

Dioica. mediocris, gracilis viridis vel pallide flavescens. vel rufescens.

dense

csespitosa. corticola et terricola.

furcata.

Frons ad 3 cm. longa.

repetito-

angusta plus minus convexa. anlice nuda, postice ubique setulosa.

Costa tenuis. cellulis antice posticeque biseriatis tecta, ventre longius


Alae ad 8 celhilas lala?. plano-convexse, setuHs sparsim hirt*.

selosa.

interdum hic

ilhc

nudse. margine similibus cihis brevibus divergenti-

geminalis armato. Celhdse alarum papulosae, 37X54{j., trigonis parvis

Rami

distinctis incrassalae.

setosa. Ratni

masmli

feminei longe selosi.

Calyptra ubique longe

parvi, nudi.

Hab. Brasilia tropica et subtropica (Ule. Glaziou, Lindman), Veneziiela


(Fendler),
torius).

Chile et Patagonia (Dusen),

Trinidad (Criiger). Mexico (Sar-

Guatemala (Levier), Louisiana (Langlois). Apiahy (Puiggari).

Santo Domingo (Eggers).


Die Dusen'schen Pflanzen

erdbewohnend und

sind

der Grosse

in

ausserst reduziert.

34.

Metzgeria madagassa

St. n. sp.

Dioica, minor, angustissima rigida dilute olivacea, dense stralificata.

Frons

furcata ad

2cm.

longa, semimillimetrum lala, valde convexa. Costa

tenuis, celluhs corticalibus utroque latere biserialis tecta, ventre crebre


et longiuscule setulosa, setulis validis strictis.

Alx

valde decurvae, 12 cel-

lulas latse. postice ubique breviter setidosae, cellulis prominulis papulosse.

margine incurvo dense setuloso,


geminatis. Celhdae alarum 37

ad costam longiores.

Rami

[l,

setulis breviusculis strictis, divergenti-

parietibus validis trigonisque majusculis.

feminei parvi, margine longesetosi.

Calyptra

oplime clavata ubique longe setosa.


Hab. Madagascar (Besson, Borgen, Sikora), Mascareignes (Robillard,
Rodriguez), Usambara (Holst.), Himalaya, Sikkim (Bretandeau).

Das Yorkommen der Pflan^e in Ostindien


auch Ptychanthiis

striatus,

ist

nicht auffallend, da wir

Ramla Perottetii und

andere in gleicher Weise

aus beiden Gebieten kennen.

3o,

Metzgeria rufula

Spruce. Edinb. Bot. Soc. 188o,

Dioica, mediocris, flaccida, pallide rufula, stratificata.

292

p.

Frons

oo5.
furcata, ad

framz stepham. species hepaticarum,

Metzgeria.

Costa tenuis, cellulis corticalibus ulroque latere

4 cm. loiiga, subplana.


biseriatis, postice

geminatis flexuosis

Rami

parum

dense et longiuscule pilosa. Alse

ad 20 cellulas

latse,

945

postice setis sparsis

latse,

36X^4

alarum

Cellulae

hirtse.

decurvee, undu-

longiusculis
ii,

margine

trigonis nullis.

feminei parvi, margine longiciliati, postice nudi.

Hab. Andes quitenses (Spruce. Wallis).

Metzgeria Renauldii

36.

St. n. sp.

Sterilis,

minor, rigida, pallideilavicans, aliisliepalicisconsociata. Frons

mm.

longa, valde convexa, furcata. Costa lenuis, cellulis corticalibus

ad 15

utroque latere biseriatis

tecta,

margine

postice longe setosse,

ventre longe setosa.

ciliis

et late divergentibus armato. Cellulae

trigonis

magnis

Alas valde decurvse,

geminatis breviusculis optime aduncis

alarum 45

ad costam

[j..

45x63

\i.,

incrassatse.

Hab. Insula Maurice (Rodriguez), Madagascar (Berthieu).

Der M. hamatiformis Schffn. sehr nahestehend


durch auffallend

sie

unterscheidet sich

hakig eingekriimmte Randborsten, sowie durch die

tief

sehr starken Eckenverdickungen der Fliigelzellen

wodurch

die Pflanze

ihren rigiden Habitus erhalt.

Metzgeria camerunensis

37.

St. n. sp.

Dioica, major, elongata, flaccida, paUide flavicans vel virescens,


stratificata.

Frons ad 5 cm. longa,

furcata, furcis

millimetrum

dense

latis,

con-

Costa tenuis, utroque lalere cellulis corticalibus biseriatis tecta,

vexis.

ventre setulis tenuibus breviusculis hirta. Alae decurvte, ventre setuhs


longiusculis remotis obsitse, uargine incurvo breviter setuloso,

geminatis,

divergentibus

hexagonee,

36X57

gracilibus. Cellulae

strictis,

trigonis subnullis.

ijl.

Rami

setulis

alarum oblongo-

feminei parvi, ubique

setulis longis gracilibus hispidissimi.

Hab.

Kamerun

(Dusen).

Der M. madagassa
diese

38.

und ihre Zellen

St.

sehr nahestehend, doch

viel

ansehnlicher als

viel grosser.

Metzgeria fuscescensllitten.

n, sp.

Dioica, major, ssepe longissima, rufescens vel flavo-rufescens, corticola.

Frons ad 6 cm. longa,

mm.

lata,

furcata,

convexa.

Costa tenuissima,

antice posticeque cellulis corticalibus biseriatis tecla, ventre setis longis


curvatis hirta. Alae decurvee, postice setis longis flaccidis plus
obtectae,

margine crebre

minus dense

setulosse, setuhs brevioribus, geminatis diver-

293

BULLETiN DE i/nKKBiKK BoissiKB.

yi()

genlibus curvalis.

flaccidis. Cellulae

Rami

Irigonis majusculis incrassata\

crebre et longe

alarum .'UJXoi

Metzgeriu.

ad coslam longiores.

\x.

femiiiei [larvi. obcordali. niargine

setiferi.

Hab. Java. in monte

Megamendong 6000'

(Motley. Paterson.

Solms

Scbiffner).

Metzgeria hamatiformis

39.

Monoica, minor et

4 cm. longa, 12

angusta, supra muscos expansa. Frons

mm.

convexa.

lata,

piliferai',

stepe

Alx

nuds. margine crebre

hamatis, diyergenti- geminatis.

culis

valde decurvac. postice

setulosa', setulis longius-

Cellulx alarum 4o

longiores. trigonis nullis; cuticula antica minute papillosa.


parvi, nudi, feminei mibi ignoti. auctore

Jam

Hab.

Syn.

Metzgeria kamata var.

spectabilis,

Sterilis.

slratificata vel

p.

ad costam

[j..

Rami masculi
descripti.

(G. Karsten).

Mitten in Hooker.

FI.

Nov. Zel.

II,

procera Lindb. Monogi'. Metz.

saepe longissima. pallida vel plus

pendula. Frons ad 15

furcata. furcis sa?pe

cra.

longa, 3

mm.

lala.

p. iOi).

p. 28.

minus

viridis.

valde convexa.

simplicibus longe attenuatis. rami adventivi postice

numerosi. Costa tenuis,


rialis tecta.

ceterum nusquam

(Junghuhn. Schiffner), Amboina

Metzgeria procera

40.

^72.

p.

furcata. ad

Costa tenuis, cellulis corticalibus

utroque latere biseriatis, ventre longe pilosa.

sparsim

Xova Acta LX,

Scbffn.

cellulis corticalibus

ventre sparsim

magnis, utroque latere bise-

pilifera, pilis longis flaccidis.

amplecylindricis.

Alae valde recui'vse,postice Scepe nuda*. normaliter sparsim piloste margine


longissimis

pilis

maximae.

hamatis

geminatis

armata".

llaccidis

convexo-prominentes, regulariter hexagonae 74

alle

co.stam sa?pe multo longiores (ad

74X117

a). trigonis

alarum

Cellulae
^.,

versus
Reliqua

mimitis.

desunt.

Hab. Guadeloupe (Funck et Schlim, THerminier). Dominica

Im Yertrauen auf Lindbergs Untersuchungen

dem

hatte ich.

(Elliott).

unbekannt mit

Original aus Guadeloupe, Pflanzen dieser Arl von der Insel Dominica

M. latissima genannt und unter diesem Namen


korrigieren

41.

Metzgeria papulosa

Dioica, major.

dense

mitgeteilt,

was

also zu

ist.

stratificata.

St. n. sp.

interdum valde elongata. plus minus pallide-virens.

Frons ad

cm. longa. plus

mm.

lata, furcata

convexa.

Costa tenuis. cellulis corticalibus utroque latere biseriatis tecta, ventre

longe pilosa,

pilis biseriatis.

Alds valde decurvee, paucipilosse, margine

294

947

franz stepham. species hepaticarum.

Metzgeria.

similibus geminatis, hamatis sed inter se divergentibus armatse.

pilis

Cellulx alarum alte papulosae.

Rami

nullis.

36X^4

Hab. Haivai (Heiler No 2253), Tahiti (Nadeaud),

Metzgeria scobina

42.

mediocris,

Dioica.

36X72

ad costam

|x.

feminei par^l, obcordati. margine ventreque

mm.

longa, vix 1

lata, furcata,

Viti (Grceffe).

XXH.

Linn. Soc. 1886. Tol.

Mitt.

dense

flavo-rufescens,

N'^

145.

Frons 23 mm.

stratiflcata.

Costa tenuis,

convexa.

trigonis

ji.

piliferi.

parum

producta,

ventre longe hamatim pilosa; cellulse corticales utroque latere biseriat^e,


internis majores. Alae decurvse, ad lo ceflulas
pilis longis validis

vel

hamatis. margine

homomallis armatse.

alarum 4o

Cellulae

maxime

alte conico-prominulae verticeque

profunde obcordato-bilobi, ventre

et

postice sparse pilosa?.

latse.

longis geminatis, divergentibus

ciliis

ad costam

<j.

margine longe

4oX63

Rami

incrassato.

ji,

anlice

feminei par\i.

pilosi.

Hab. Borneo (Everett). Sumatra (Kehding).

Metzgeria consanguinea

43.

Schfln.

Nova Acta LX,

Fro5

Dioica. mediocris, corticola. pallida, csespitans.

p.

271.

furcata,

valde

convexa, apice obtusa. Costa tenuis, ventre setulosa, celluhs corticalibus 4


(postice et antice 2).

Alae nudae,

genti-geminatis armata.'.
incrassatae.

Rami

Cellulae

margine solum setuhs brevibus diveralarum

36Xo4

^,

feminei dorso margineque setosi.

trigonis

magnis
superne

Calyptra

crebre setosa, ad basin nuda.

Luzon

Japan. Musashi (Makino).

Java (Karsten. Schiffner).

Hab.

(Semper).

Die

vom Autor

1.

c.

beschriebenen hornartig zugespitzten

zukommende

aufsteigenden Aeste sind keine nur dieser Art


hchkeit.

Man

findet dieselbe auch an anderen Arten. besonders

Pflanze auf lebende Blatter geratlien


so abweichender Aeste veranlasst,

scheiden; wahrsclieinlich

44.

ist

Metzgeria nitida

Syn.

Metzgeria australis

ist:

ist

was

sie zu dieser

nur an Ort und

Mitt: Linn. Soc.


St.

die

Stelle

zu ent-

1886.

Hedwigia;, p. 39.

Metzgeria decipiensf SchtTn.. ibidem,

posticis

wenn

Ausbildung

es aber ein Streben nach deni Lichte.

Metzgeria magellanica SchtTn. Exped. Gazelle 1889,

Dioica. pallide \irens,

iibrigens

Eigenthiim-

dense

stratificata.

p. 43.

p. 43.

Frons

solum innovata, convexa, marginibus valde

furcata.

s^epe ramulis

deciirvis. Costa tenuis.

dorso ventreque celluhs corticalibus biseriatis tecta, postice remote brevi-

293

948

BULLETLN UE l"iiei\bier BuissiER.

Alx

lerque selulosa.
nalini

cilialLi'. ciliis

36X45

alarum

Rami

luida,',

celUilis proinimilis pjipulosiu. niargine geiiii-

loiigis liainalis

divergenlibus vel homomallis. Cellulae

ad costam longiores, trigonis magnis incrassalae.

jt,

cf inaxime cucullali, nudi.

Ranii feminei carinatim convexi.

Calyptra clavala, magna. setosa. Sporx 18

losi.

Metz(jeiia.

setii-

^..

Hab. Australia (Bauerlen, Camera, Lachmann, Merrah, Maplestone,

French, Harlmann. Bailey). Tasmania (Moore. Weymouth). Neni Zealand

Fretmn magellanicim (Naumann).

(Colenso. Ziirn, Hehus, Beckett),


Die Beschreibung des Autors

Pflanze wiedererkannt hat.

hierher,
sichere

leider so kurz, dass

ist

Niemand

die

M. decipiens SchfTn. gehort wahrscheinhch

aber eine jener schlechl entwickelten Formen, die eine

ist

Bestimmung iiberhaupt unmoghch machen;

man von

wi^irde

phanerogamen Pflanzen solche Exemplare zur Schafi^ung einer neuen


Art,

benutzen? Sicher

nicht.

Metzgeria thomeensis

45.

Dioica,

major

stratificata.

Hedwigia 1891,

Frons ad 5 cm. longa, milhmetrum

simphcibus

furcis

St.

p.

271.

spectabilis, palhde-virens. flaccida. ssepe elongala.

i.

e.

nondum

dense

lata. repetito furcala vel

in furcas evolutis, hic

subpinnala.

illic

Costa tenuis, in sectione elliplica, utroque latere cellulis corticalibus


biseriatis tecla
losse.

celluhe inlernse mullo minores. posticaL' breviter setu-

Alx parum

setulosse,
validis.

decurvaj, ad 15 cellulas

margine omnino nudee.

Rami

latse,

Cellulds

postice similiter

alarum 45

54

feminei profunde obcordati. inflato-bivalvati,

Calyptra superne creberrime et longissime hispida

^,

remoteque
parietibus

parum

setosi.

setis calyptrse

sub-

tequilongis.

Hab. Africa occid. Insula San

Thome

(Quintas).

Da die Pflanze an ihren Randzellen, und zwar an deren basiskopem


Ende, meist zwei kleine Zellen segmenliert hat, die opponiert stehen

und aus welchen


ist sie

zu den

in

bekannlerWeise

Riciliaten

zu

stellen;

die Randborsten hervorgehen, so

sonderbarer Weise sind diese Cilien

nicht entwickelt worden, wiihrend oft daneben, aus der iibrig geliebenen

grosseren Halfte der Zelle, sich ein Wurzelhaar ausgestiilpt hat.

46.

Metzgeria albinea

Spr. Soc. bot. de France, 1889, p. CCl.

Dioica, mediocris, subhyalina, muscicola.


lariter furcatim

Frons ad 2 cm. longa, regu-

ramosa, antice nuda, postice in costa margineque hirta.

Costa tenuis ventre paucisetosa, antice posticeque cellulis biseriatis tecta.


Alse convexai, nudae, margine

ciliis

296

longis strictis, geminatis et diver-

franz stephani. spegies hepatigarum.

Metzgeria.

gentibus armatse. Cellulae alarum 54


nullis.

Calyptra paucisetosa,

ji,

949

convexo-prominulae, trigonis

Hab. Rio Janeiro (Glaziou 7378).

47.

Metzgeria leptoneura

Spruce. Edin. Bot. Soc. 1885, p. 555,

Dioica, mediocris, flaccida, tenera, fulvo-viridis, in rupibus stratificata.

mm.

Frons ad 4 cm. longa, IV2

longe furcata,

lata,

maxime convexa.

Costa tenuis et humilis, cellulis corticalibus utroque latere biseriatis,

ventre longe pilifera,


decurvse, sa^pe

Cellulae

maxime

revolutse, cellulis prominulis distincte papulosae,

ceterum margine dense


flaccidis.

Alae nudse,

bene cijlindricis.

pilis flaccidis,

omnino

piliferae,

pilis

geminatis longis divergentibus

45X63

alarum magnae

|i,

margine

trigonis nullis. Rarni feminei obcordati,

ad costam vix majores,


et ventre pilosi.

Hab. Andes Peruviae (Spruce), Novae Granadae (Wallis), et Roliviae


(Pearce).

M. hamata

differt statura

fronde multo validiore ciliisque

majore,

marginalibus multo brevioribus.

48.

Syn.

Metzgeria recurva
:

Metzgeria Warristorffii

St.

compressa, utroque latere

lala,

dense

stratificata.

valde convexa.

ample

cylindricis,

ad costam hic

illic

Frons

furcata,

cellulis corticalibus biseriatis tecta;

margine dense

majores (36

o4

parvi, obcordati, convexo-bivalvati,

p^),

pilosi.

geminatis,

alarum 36

Cellulae

parietibus validis.

margine longe

cellulee

Alas valde decurvee

pilosse, pilis breviusculis,

optime hamatis, divergentibus.

ad

Costa tenuis, a dorso

centrales ad 10, vix minores, ventrales longe pilosee.


saepe revolutee, nudse,

VIII, p. 90.

Engler. Bot. Jahrb. 1895, p. 305.

Dioica, minor, gracilis, flavescens,

2 cm. longa, vix millimetrum

Engler Bot. Jahrb.

St. in

!,

Rami feminei
Rami masculi

ignoti.

Hab. Africa

occid.,

Insula San Thome (MoIIer),

Kamerun

(Dusen),

steht,

in allen

Congo, Rourbon (Rodriguez).

M. hamata Lindb., welche unserer Pflanze nahe

ist

Theilen (Frons, Zellen, Cilien) wesentlich grosser. M. Warnstorffii

St. ist

nur eine schlecht entwickelte Form; die Standorte der Pflanze zeigen
eine ungeheure Verbreitung an, wie wir das bereits an anderen Leber-

luoosen Africas kennen.

49.

Metzgeria hamata

Lindb. Monogr. Metz. p. 25.

Dioica, major, ssepe valde elongata, flaccida corticola, pallida vel lurida.

297

OoO

iJUM.KTiN

Froiis

fiircjiLi.

i/hkbier boissieh.

10 cin. long;i. 27-2 ram.

;id

leiiuis. cellulis corticalibiis

siin

i)E

longe pilosa.

magnis. utroque

maxime

Alae uudie.

tangentes, margine

ciliatie.

v;ikie

l;il;i.

parietibus

decurva'

ventre

Costa
sp;ir-

ssepe conniveiili-

et

longiusculis geminatim-divergenlibiis.

ciliis

Rami

validis.

coiive\;i.

l;ilere biserialis,

bamalis plus minus dense insertis. Cellulx alarnm


longiores,

Metz(/eria.

0OX60

parvi,

femiiiei

Calyptra loiige pyriformis. ubique longe denseque

in humidis

]x,

paucis setis
setos;i.

hirli.

Rami mas-

cnli nudi.

Hab. America tropica. Insulae antillancO, Ciuadeloupe, Martinique. Piierlorico,

Santo Domingo. Dominica (rHerminier.


(Swartz), Gniana

EUiott). Jaraaica

Iliisnot, Sintenis,

(Quelch, in cacumine montis

brit.

Roraima), Peruvia, Yungas (d'Orbigny). Costarica

New

(Dusen).

Mrs. Lyell).

Eggers.

Patagonia

(Pittier),

Zealand (Hooker. Dall), liidia orient. Sikkim (Hooker.

Nova

Gniiiea,

Yule

Moruka 1300

M^^s (Kowald),

Java (ZoUinger. Schiffner), America

septentr..

Alleghany

>>

(Loria).

Mi^s (Sullivant),

Rritannia, Scotland (Greville), Ireland (Moore, Lindberg).

Lindberg hat eine varietas procera

c.

1.

aufgestellt:

dies

isl

aber

zweifellos eine gnte Art. welche Mitten vor Jahren bereits (Flora Nova-

ZelandiaO

der enorme Unlerschied der Zellgrosse wiirde

hervorhob;

allein genfigen. die Pflanze iiicht zu

oO.

M.hamata zu

Metzgeria atrichoneura

stellen; siehe M.procera.

Spr. Edinb. Bol. Soc. 1885, p. 5o().

Dioica, minor, sordide albicans, laxe stratilicata, supra rauscos repens.

Frotis furcata.

Costa nuda,

margine

maxime convexa, marginibus

tenuis,

ciliat,

fere revolutis. apice cucullata.

dorso ventreque cellnUs biseriatis

geminatis longis,

ciliis

strictis.

anlice convexo-prominuke, angulis incrassatis.

Rami
longe

Alae nuda'.

tecta.

Cellulae

alarum 37

Rami mascidi

[j..

parvi, nudi.

feminei obcordato-reniforraes, tenuissiini. nudi, raargine solum


ciliati.

Hab. Nen: Zealand (Lauterbach).

51.

Metzgeria adscendens

Dioica,

minor, flavo-virens,

poslicis innovata.

tibus

Al^

nuda. hic

illic

furcata. raraulis

in ramulis juiiioribus

numerosis
adscenden-

ceteruni decurvo-canaliculata'.

geminatis divergentibus armatae. Costa tenuis,

radicellis afiixa

Cellula^

Frons

nud^.

apice evanidai,

setis longiusculis

quadriseriata?.

foliicola.

.subplauce,

valde attenuatai,

margine

St. n. sp.

cellulae corticales antice biseriatae, postice

alarum valde irregulares,

majores parietibus validissimis.

Rami
298

27X36

\x,

alise

multo

feminei seraper innovati adscen-

franz stepham. species hepaticarum.

Melzgeria.

9o1

dentes similiter attemiati atque canaliculati, margine nudi vel geminalini

Calyptra (juvenilis)

seLulosi, ssepe radicellis simpiicibus arcle repentes.

setulis longis liispidissima.

Hab. Guiana, ad flum.

Amakuru

Apiahy (Puiggari).

(Goebel), Brasilia.

Die aufsteigenden hornartig zugespitzten Aeste sind schwerhch eine

man

besondere Eigenthiimlichkeit dieser Pflanze;

findet dasselbe Yer-

halten auch an anderen Arten (siehe M. consanguinea

52.

Metzgeria conjugata

Monoica. mediocris. dense

Schfl"n.).

Lindb. Monogr. Metzg..

caespitosa.

Frons repetito

p.

29.

furcata, convexa.

apice obtusa. Costa postice solum producta, 6 cellulis corticalibus tecta.

Cjuarum 2

anticse.

4 posticae minores longeque setiferse. Al3e valde decurvse,

nudse, margine creberrime setulosse, setis brevibus

40X65

geminatis. CelMae alarum

margineque longe

trigonis nullis.

[j..

strictis.

Rami

divergenti-

femiuei dorso

setosi; calyptra ubique, prsesertim apice, hispida.

Hab. Europa, Asia, Caucasus (Brotherus, Karnbach. Levier), Celebes,

Java

(Stahl.

Schiff"ner).

Birma

Japonia (Faurie, Makino),

(Micholitz),

Africa, Mozambique (Carvalbo), Mascareignes (Rodriguez). Tanganjika


(Guilleme), Madagascar (Cami^euon^Berihieu), iYafa/^Rehmann). America
sept..

Washington Terr.

(Roell),

Louisiana (Langlois), America tropica.

Brasilia (Wainio, Ule, Kunert. Glaziouj. Argentima (Lorentz), Chile (Hahn.

Neger),

03.

New

Zealand (Kirk).

Metzgeria Wallisiana

St. n. sp.

Dioica, major, flaccida, flavo-rufescens.

dense

Ccespitosa.

Frons

furcata.

ad 4 cm. longa, valde convexa. Costa valida, subteres. postice multo magis
producta ibidemque longe pilosa, in trunco primario multo magis crassa

quam

anticae et 4

multo ampliores

Alae valde decurva,

parvee

quadriseriala?.

nudse.

margine crebre

cidis.

tamen 6

in furcis superioribus. ubique

quarum 2 minores

pilosse, pilis

alarum 63

[j..

haud

posticae;

ssepe

longissimis,

ceterum geminalis, hamatim

Cellulee

cellulis corticalibus tecta.

incurvis,

incrassata'. ad

cellulx internae

connivenli-tangentes.

ample

inter

se

cylindricis, flac-

divergentibus.

costam paruni longiores. Rami

magna et robusta, maxime


maxime hispida.

feminei parvi. dense setosi. Calyptra


cylindrica,

superne

setis giganteis

crassa.

Hab. Nova Granada. Antioqiiia, Paramo de Sonson (G. Wallis).

04.

Metzgeria Sandei

Schffn. Kais. Akad. \Yien.

LXYII,

Dioica, mediocris, angusta, flaccida, pallida, in cortice caespitosa.

299

p. 181.

Frons

952

BULLETiN

ad 3

furcala,

7-'

(-"lu.

i)E

l"hkubieu bdissieh.

millimelrum

loiiga,

lala,

Metzfjeria.

subplana.

Costa

lenuis,

venlre selulis longiusculis angustis strictisque hirta. Cellulce corticales in


sectione
lulas

(anlice

(j

poslice 4). Alae

poslice sparsim

lalie.

hirlae

parum convex (semper?) ad IScelmargineque dense

gradlibus ul in costa, mai"gine geminatas.


aiarum.

36X43

ventreque

trigonis subnullis.

{i,

setulosa', setidis

sujjslrictae divergentes.

Rami

Celliilae

feminei obcordati, margine

longe setosa.

setosi. Calijtra pyriformis.

Hab. Java (Schiffner), Sumatra (Schiffner).

55.

Metzgeria leptomitra

Spruce. Ed. Bot. Soc. 1885,

Dioica, major, lenerrima, dilute flavo-virens, prostrata.

mm.

longa, plus 1

lata,

regulariter furcata,

minus

setosa. setis

parum convexa. Costa

postice 4 minoribus, tecta,

cellulis corticalibus antice 2,

p.

confertis recte patulis.

554.

Frons ad 5 cm.
tenuis,

ventre longius

Alas subplanae, sparsim et

longiuscule setosai, margine decurvo setulis brevibus divergenti-geminatis

dense armato.

Celkilae

alarum

36X54

|i,

ubique fere a^quimagnie. Rami

feminei parvi. obcordati, margine ventreque setosi.

Calyptra breviuscula,

clavato-oblonga, ubique longe setosa.

Hab. Andes peruviani el quitenses (Spruce), Mexico, Xilitla (Herb. Paris).


Die Pflanze
sie

vom

Rio Negro habe ich nichl gesehen, bezweifle aber, dass

hierher gehort. da Spruce von den Metzgerien manches zusammen-

fasst,

was sicher verschieden

ist;

ergiebt mehrfachdie ventralen Rinden-

zellen der Costa nicht an, weil sie

ohne Weiteres erkennbar

56.

Metzgeria crenata.

Dioica, mediocris,

wegen der dichten Behaarung

nicht

sind.

St. n. s.

pallide-flavicans, flaccida, corticola.

Frons ad 3 cm.

longa, furcata, ramis posticis numerosis apice furcatis vel e ventre innovatis irregulariter ramosa,

ceterum convexa, postice ubique

hirta, apice

obtusa. Costa adulla 6 cellulis corlicalibus tecta (antice 2, postice mino-

ribus

4)

ventre longe selosa.

14

Alae

cellulas

lalse,

valde decurvce,

marginibus profunde crenatis, revolutis et tangentibus, postice longe


piliferse,

pilis

tenuibus, llaccidis. Cellulas

alarum 36

X 54

{i,

tenerge,

trigonis nullis. Cilide marginales geminatSL', longse, tenues, divergentes


flaccidaeque.

Rami

feminei et calyptra

maxime

setosse.

Hab. Venezuela (Funk et Schlimm).

Eine hochst ausgezeichnete Art, deren


zu sehen sind,
aufquellen

wenn man

tief

gekerbte Rander aber nur

die Pflanze in Milchsaure oder Chloralhydrat

lasst.

300

Metzgeria quadrifaria

57.

953

franz stephani. spegiks hepaticarum.

Metzgeria.

Sl. n. sp.

Sterilis, mediocris, pallide-virens, muscis consociala. Frons repelito-

furcata, ad 3

cm. longa. millimetrum

magis producta

ibidemque

convexa. Costa valida, ventre

lata,

cellulse corticales antice biseriatae, postice quadriseriatae

acuminatis, divergenti-geminatis crebre

pilis longis distincte

armatse. Celhdae alarum 27

X 43

ad cosLam longiores. trigonis nuUis.

[j.,

Hab. Africa orient. Somali. (G.-D. Riva).


Die Pflanze wiederholt die Gabelung in so kurzen Abstanden, dass die

zum

Costa

allergrossten Teile verdoppelt

ist

und nur am Grunde der

Gabelaste die normale Zahl der Rindenzellen zu erkennen

Metzgeria fruticola.

58.

Dioica,
ficata.
lata,

Spruce. Edinb. Bot. Soc. 1885, p. 554.

flaccida et tenerrima, pallide-virens, strati-

major elongataque,

mm.

valde intricata el vix extrahenda. Frons ad 7 cm. longa, 2

maxime

irregulariter multifurcata, furcis

sectione

late

cehuUsque
pihs

ist.

elhptica.

utroque latere sequaliter breviterque producta

humihbus

corticalibus quadriseriatis et

flaccidis

vihosa.

convexis. Costa valida, in

Al3e

fere

langentibus subcylindricse, nudse, margine longius

hamatim incurvis. Cellulx alarum papulosee, 36


ad costam multo majores ad 54

X 90

]x,

tecta,

pihs geminatis

pilosae,

54

ahse

]x,

trigonis nuUis.

maxime longeque seliferi.


Hab. Andes quitenses, in mte Tunguragua

ventre longis

marginibus conniventi-

revolulae,

preecipue

Rami

feminei,

parvi obcordati

59.
p.

Metzgeria clavaeflora.

(Spruce).

Spruce.

Edinb.

Soc.

Bot.

1885.

556.
Dioica,

denseque

major, flaccida, paihde


csespitosa.

viridis,

ad saxa arboresque pendula

Frons ad 10 cm. longa, 16

mm.

lata,

dichotome

ramosa, plana, apice rotundala. Costa valida, in sectione ovalis, postice

dense breviterque setulosa

cell.

corticales 8,

subplange, nudse vel postice paucicihatEe,

dorso ventreque

marginibus parum

4.

Alae

decurvis,

ad

costam crassae, versus marginem attenuatae, margine creberrime setulosse,


setuhs brevissimis, ipso margine divergenti-geminatis, interdumternis
intra

marginem

tertia setula auctis. Cellulae

longiores, tenerse, parietibus

dorsoque longe

et

haud

valide setosi.

alarum 54

incrassatis.

Rami

X 72

Hab. Andes quitenses. (Spruce.)

301

i.

e.

ad costam

fem. parvi, margine

Calyptra prselonga,

nuda, superne longe et crebre setosa.

[i,

clavata,

inferne

9o4

BULLETiN DK LiiEKBiKii BoissiER.

Metzgeria bracteata.

00.

MelzgeHa.

Spr. Ediiib. B. Soc. 1885, p. 533.

Oioica, niajor. pallida. in sicco fulva vel fuscidula, caespitoso-stratificala.

Frons ad 3

cni. longa.

subcrispula,

3 unn. lata, repelilo-furcata. hic

nuda,

anlice

ubique dense

postice

parum producla, dorso ventreque

parvis

cellulis

illic

undulala vel
Costa tenuis,

villosa.

quadriseriatis

lecta.

breviler selulosa. Alae plano-convexee. selulis brevibus flaccidis flexuo-

sisque

margine

villostp.

alanim 36

-^O

similibus divergenti-geminatis hirlfe. Cellulx

ciliis

Bami o magni,

incrassatis.

ad costam 45

jJ-

45ji.

obcordali

utrinque 4-5 lobulis variiformibus. nudis


1)>

parietibus valde qualilerque

dorso

margineque

basi

setosi,

palulisque instructi. Calyptra

riformis densissime setosa.

Hab. Andes quitenses (Spruce)

Nova Grawarfa

Ilochst ausgezeichnet durch

die

(Wallis).

wollige Behaarung der

Unterseite

und durch die blatlformigen Anhangsel des $ Astes.

Metzgeria Uleana.

(U.

Dioica.

laxe

omnium

stratificata,

St. n. sp.

latissima, flaccide et tenerrima, in sicco flam-rufescens,

Frons ad 4 cm. longa. 3

mm.

parum convexa,

lata,

undulata. apice rotundala. Costa tenuis, cellulis corticalibus 10 (quarum

parum

4 anticce et 6 posticce) ceterum parvis et

creberrime breviterque
selulosae,

setulis

tenuibus

marginalibus brevibus
cibus

cellnlse

setiferis.

breviusculis,

striclis

alarum 27

X 36

incrassatis, ventralibus

Alae ad 30 cellulas
costae

latse,

postice dense

diametro

aequilongis.

geminatim divergentibus, saepe simpli[jl,

trigonis parvis distinctis. ubique fere

sequmagim. Rami feminei maximi, carinatim convexi interdum

innovati,

apice retusi, costa? haud accumbentes sed recurvi, alis valde involulis.

ceterum nudi marginibus solum longe

setosis.

Hab. Brasilia subtropica (Ule).

An

dieser Pflanze habe ich eine merkwiirdige Missbildung

bemerkt

es liegt darunter ein Exempler, welches in der Milteeine Gabelung zeigt;

der eine Gabelast


flochtenen

und

Bruchstelle

ist

ist.

wahrscheinlich beim Praparieren der dicht ver-

aufeinanderwurzelnden

jedenfalls nicht veraltet

der andere Gabelast

erhalten und zeigt den Fliigel in normaler Weise

jede

abgebrochen; die

Pflanzen,

vom

Unterbrechung in den Gabelast iibergehend

gebhebene
Fliigel

Stumpf des

abgebrochenen Astes

des erhaltenen Astes verbunden

zeigt letzterer

nun

deren Mittelrippe

die Oberseite behaart

inserirt.

ist

auch der

normal

wohl

iibrig-

mil

dem

etwas oberhalb der Gabelung

und auf

derselben,

die grossen weiblichen Aeste

302

ist

Haupttrieb ohne

resp. auf

die Rippe

ist

953

franz stephainl speqes hepaticarum.

Metzgeria.

daselbst ebenfalls dicht mit kurzeii Borsten besetzt, wie sie sonst niir
die Unterseite tragt, karz es
Oberseite geioorden; dies

ist

ist

hier die morphologische Unterseite

zur

eingetreten nachdeni die Gabelung bereits

vollstandig entwickelt war; an eine Torsion der Mitlelrippe

nichtzu

ist

denken, da deren Zellen sich in ihrem normalenYerlaufe leicht verfolgen


lassen

diese Rippe (die ganze Pfianze

normale Exemplare)

als

seits

ist

schmachtig und

viel

schmaler

Rindenzellen hat, wahrend normal deren 10 vorhanden

4)

sollten (4 oben, 6 unten). Es


trale

ist

insofern anormal gebaut als sie 8 (beidersein

schon in der Rippe der dorsiven-

ist also

Unterschied aufgehoben. Siehe auch M. Jackii.

62.

Metzgeria muscicola

Syn.

Metzgeria nudifrons

St.

St. n. sp.

Hedwigia 1892.

Dioica mediocris, elongata, viridis, muscis irrepens.

o cm. longa, milhmelrum

valde convexa.

lata,

Frons

furcata, ad

Costa valida, in sectione

longe elliptica, ventre crebre longeque setosa, setis ample cylindricis,


cellulae corticales anticae 4, postice 6,

striclis;

sparsim

margine creberrime armatce,

hirtse,

internse multo minores

18 cellulas

quadriseriatEe. Alae valde decurvae, ad

latee,

longis strictis validis, divergentibus. Cellulse alarum 36

Rami

trigonis nullis.

setis similibus

setis duplicalis ut in costa

tenerse,

4o{j.,

masculi magni, nudi, cucullati ut in congeneribus.

Hab. Kamerun (Dusen, Jungner) Capetoivn (Zeyher, Rehmann) Transvaal (Mc Lea).

Metzgeria

nudi/rons

beschriebenen

St.

Pflanze

da

forma

die

ist

Name

der

epilosa

dieser vorstehend

das Gegenteil der normalen

Ausbildung bezeichnet, kann er nicht beibehalten werden.

63.
p.

Metzgeria polytricha

Spruce.

Edinb,

Bot.

Soc.

188d,

553.
Sterihs, fulva, flaccida,

dense

stratiflcato-csespitosa.

Frons

furcata,

ad

3 cm. longa, convexa, tenera. Costa tenuis, ventre pihs flaccidis dense
Cellulae

corticales

utroque

internee paucse ad filum

angustum

reductse.

intricatis

latse,

hirta.

biseriatse,

ad costam 54

X 63

[x

pilis

X 90

magnse,

Alse decurvse ad 22 cellulas

postice sparsim piliferse, pilis bre\dbus angustis et flaccidis,

simihter pilosse,

45

latere

margine

ad 3-5 aggregatis, incurvo-hamatis. Cellulae alarum

jx,

versus

marginem 45

trigonis nullis.

Hab. Andes Peruviae (Jameson, Spruce).

303

X 45

jl,

in

medio alarum

9o()

04.

Metzgeria myriopoda.

Dioica,
cola.

DR l'herbier

Bui.i-ETiN

minor sed elongata,

Frons

furcala,

Lind. Monogr. Melzg., p. 22.

lurido-pallida vel viridis, corlicola el rupi-

convexa.

valde

Costa

pro

planta crassa, cellulis

corticalibus in secLione 10 (anticis 2 majoribus, posticis

maxime producta longeque


multo minores
nudi. margine

Alae

MetzgeHa.

boissier.

selosa

valde

8 parvis) ventre

cellulas internae costae cellulis anticis

decurva;.

conniventi-tangentes,

tamen creberrime breviterque

setulosi,

setulis

omnino
ternis el

quaternis divergentibus, ex acie et facie interna vel postica marginis


ortis.

Cellulx alarum 40

{x,

ad costam majores. trigonis nullis.

Rami

feni.

ventre margineque dense hispidi. Calyptra clavata longius setosa.

Hab. Anierica

Drummond).

sept. pluribus locis (Sullivant,

Brasilia,

Galdas

(G. A.

(Lorentz).

304

Asa Gray, Fredericksson.

Lindberg) Argentinia, Tucuman

Extrait des Memoires de VHerbier Boissier.

SPECIES HEPATICARUM

Franz

SIEPHAM

(Suite.)

HYMENOPHYTUM

Dum.

1835.

Planlse frondosae, majusculse, lerricolae, fusco-virides, e caudice sub-

terraneo

ramoso

furcalim

ramosa,

rhizifero ortee.

ramis

e.

haud

costse

ortis

Frous procumbens, simplex

posticis,

numerosis,

latere

i.

recteque patentibus, ceterum late hgulata apice breviter inciso-biloba

ibidemque celluhs

clavatis muciferis obtecta,

costam reducta radicans; in

aUis

erecta

interdum apice attenuata ad


inferne pseudopedunculata,

exalata ad costam reducta, superne abriipte multifurcata, horizontaliter

umbellatim expansa. Costa in omnibus


postice

magis producta, sensim in

fibrovasali

valida, plano-biconvexa,

alas

interdum

unistratas attenuata, fasciculo

brunneo anguste cylindrico percursa. Rami

fertiles brevissimi,

postici, e latere costse orti, breviter pedunculati vel sessiles; feminei disci-

formes, apice late


libus, postico

alati.

hwolucrum compresso-bilabiatum,

labiis insequa-

minore, antico lacinuhs accretis carnoso. Perianthium longe

exsertum, carnosum, plano-cyUndricum vel pluriplicatum apice breviter


lacinulatum. Calyptra duplo brevior, carnosa, pistilhs

Capsula oblongo-cyUndrica

usque ad

basin

sterUibus obsita.

quadrivalvis,

ceUularum

parietes radiales brunnese valde incrassatae; incrassatio annulosa nuUa;

MEMOiRES DE l'herbiep. boissier,

11

11, 30 avrll 1900.

65

MEMOiREs DE i/herbier

valvulce apice elaleribus persislentibus barbalae;


attenuali, l)i-vel trispiri. spiris

capillacei,

parva\ spluerico-tetrcedrse. rufescenles.

Hymeuophytum.

boissier.

elateres decidui longi.

validis

liaiin

angusle

Sporijp

torlis.

brevissinii. basi

iiiasculi

haiid pedicellali, discifornies, anguste alali, antice involucris reliciilaliin

superne

cuniialis obtecti; involucra

nionaiidra.

libera, inllala. plus niinus rostrata,

magna, sphserica (ad

Antlieridia

10-12) brevissime pedi-

cellata.

Die Arten dieser Gattung enthalten zvvei vegetative scharf getrennle

Gruppen

Podomitrium mit niederliegendem nngeteiltem Thallus und

Umbraculum mit einer schirmftirmig

aiisgebreileLen vielfach gegabelten

Frons auf einem langen vertikal aufgerichteten ungefliigelten Triiger da


;

die sexuellen

Organe beider

nicht moglich;

man kann

vollig iibereinslimmen, so ist eine

Trennung

erwahnten Gallungen nicht einmal

die

als

sub-

meist subterran,

flei-

genera verwerten.

Der

caudex bezeichnete Teil der Pflanzen

als

schig und von

dem

nur den unterirdischen nngefliigelten

also

zahlreichen Rhizoiden allseitig besetzt


strang

ist

matisclien

ist.

ein schmal cylindrischer von

Gewebe

ist

er stellt

Teil des Thallus dar, der mil

Dieser rudimentare Fibrovasal-

dem umgebenden

parenchy-

die Zellwande zeigen zahlreiche Ti^ipfel

mit der Gabelung der Frons (wo solche

bei

scharf getrennter Korper, der aus langen prosenchy-

matischen Zellen gebildet

ast iiber,

ist

axiien Biindel brauner Zellen durchzogen

eintritt)

geht er in jeden Gabel-

worin er sich von anderen verwandten Gattungen unterscheidet,

denen jede Gabelung ihren Strang

in

den Mutterspross hinabsendet,

der demgemass (wie auch die dazwischen liegenden Gabelungsglieder)


zeigt, die,

also nachtraglich

angelegt

bei

der Astbildung entsprechend

werden. Die inlercalare Zweigbildung

ist

dem Gange

mehrere Strange

den Arten der Untergattung Podomitrium eine rein

ventrale, seitlich

aus derMittelrippe entspringende; derFibrovasalstrangdesMutlersprosses


tritt

nicht in den Zweig ein; er bildet sich vielmehr in

ihm

spater und

oberhalb der Basis. Die fertilen Aeste aller Arten enthalten keinen solchen

Strang; M-^enigstens habe ich ihn hier, entgegen den Angaben Leitgebs,
nie gesehen.

Die Gattung
charakterisirt

Hymenophytum
worden;

ist

von Dumortier bereits 1835 sehr gut

in der Synopsis sind diese

Merkmale aber

unbeachlet (oder unbekannt) geblieben und deren Autoren haben

einmal bemerkt^ indem

sie die

Hymenophytum einen Kelch

vollig
niclit

Pflanzen zu Symphyogyna stellten, dass

hat.

306

Hymenophytum. franz stepham.

spegies hepatigarum.

Obgleich Dumortier ebenfalls eine Symphyogyna


zu seiner Gattung

stellte^ ist

Hymenophyilum)

(S.

die Diagnose doch dadurch nicht beeinflusst

worden. so dass zweifellos von ihm zuerst diese Gattung gut und rein
dargestellt

worden

ist.

H^naLenopliytiTm.

Dum.

A. Frons simplex, procumbeus. Perianlhium plicatum.

- p^ddJWi

Hymenophytum Phyllanthus (Hooker).

1.

Syn.

Jungermannia Phyllanthus Hook. Musci

exot.

t.

95.

Blyttia Phyllanthus Nees. Syn. Hep. p. 478.


Blyttia cladorrhizans Taylor. Syn. Hep. p. 476.

Diplolaena cladorrhizans Taylor.

Symphyogyna Phyllanthus
Podomitrium Phyllanthns
Dioica, robusta, fusco-viridis,
late

usque ad 27

Rami

flaccidee,

54

Taylor. Fl. Ant.. p. 167.

dense

maxime profundeque

p. 164.

Costa minus

crassa,

plano-

alarum valde irregulares,

Cellulae

marginem minores. haud

fem. breviter pedunculati, superne late

Involucra

II,

Frons ad 2 cm. longa,

csepitosa.

alata.

undulalae.

versus

<j.,

Bol. 1844, p. 570.

of.

Mitt. Fl. N. Zeal.

symmetrice

tenera,

ligulata,

biconvexa, alse

I.

alati, alis

lacerata, subflmbriata.

incrassatae.

subintegerrimis.

Perianthium plus

minus purpureum, usque ad basin pluriplicatum, apice breviler lobatum,


lobis ciliatis.

Sporx 17

[j..

Rami masculi

oblongi, limbo angusto dentato

circumdati. Involucra subcampanulata, apice truncata varie profundeque


lacerata.

Hab.

New Zealand (Colenso,

Phillip (Mapleslone).

Die Pflanze

ist

Kirk); Australia: Gippsland (Tysdale), Port

Melbourne (Luchmann); Tasmania (Weymouth).

gar nicht selten, liegt aber in den Herbarien meist als

Symphyogyna bezeichnet, da man


welche unter

2.

dem

die sehr haufig sterilen Sexualaste,

Thallus verborgen liegen, nicht beachtet hat.

Hymenophytum malaccense

St.

Dioica, major, robusta, rigida, fusco-viridis

Hedwigia 1895,

Frons ad 3 cm. longa apice pro more attenuata


dissima;, fusca, postice

latere ad

et radicans. Costa vali-

magis producta. Alse ssepe asymmetricse, altero

limbum angustum

reductse vel

evolutae, ssepe in plano falcatae. Cellulae

margine valde

p. 46.

dense depresso-csespitosa.

incrassatae.

Rami

omnino

deficientes, altero

alarum magnse ad 65

fem. breviter pedunculati, superne

307

bene

X 130

]x,

alati,

MEMoiRES

minus profunde

plus

alis

regulariter

Hymenopfiytum.

i/herbier BoissiER.

hwolucn

laceratis.

iaciniis

laciniata.

quam

robustis

i)E

linearibus

usque ad basin fere

labia

magis

multo

lanceolalis

vel

in precedenle. Reliqiia desunt.

Hab. Singapore (Ridley. Schiffner); Nova Caledonia (Lecord).

Durch die Yerdickung der Randzellen und die


der Tliallus die auffallende Rigiditat;
desselben

auffallend

isl selir

star]<.e

Mitteh-ippe erhalt

unsymmetrische Ausbildung

die

und kann nicht voimMangel des Lichts herganz ebenso rasig wachsl und ganz sym-

riihren, da H. Phyllanthus

metrische Ausbildung zeigt; die sichelformige Kriimmung der Frons aber


ist

eine Folge des starkeren

Wachstums der einen

Fliigejseite;

an sym-

metrisch gebauten Pflanzen fehlt die Kriimmung; diese Yeriialtnisse er-

innern an

Riella,

i3.

3.

wo jedoch

der Fliigel dorsal

Frons pseudopedunculata, mullifui'cata. Per.

Hymenophytum flabellatum

Syn.

Jungermannia

ist.

Symphyogyna

flabellata

(Hooker).

Hook. Musci

flabellata Mont. Yoy.

Umbraculum

flabellatum G.,

Umbraculum

Miilleri G.,

Ann.

exot.,

t.

13.

au pole sud,

sc. nat.

1864,

216,

I,

p.

p.

180.

ms.

Dioica. robusta, fusco-olivacea,"gregarie crescens.


culala,

laeve.

Frows longe pedun-

pedunculo ad 2 vel 3 cm. longo, superne mulli (quinquies-)

furcata, furcis i^revibus, Ugulatis integerrimis, planis, contiguis, horizontaliter in flabellam

25

mm.

umbellatam expansis;

flabella

haud rare multo minor

in diam.,

furcis primariis valida,in furcis sequentibus

in ultimis tenerrima sub apice evanida

tibus eequahter incrassatis.

angustis.

Rami

subrotunda, usque ad

minus ramosa;

et

sensim sensimque attenuata,

ceUulae

alarum sub 38

labiis

inaequahbus,

majore reniformi irregulariterque spinoso, antico profunde

cylindricum, ad 10

Sporx 18

\L.

mm,

[x,

parie-

fem. haud pedunculati, sessiles, alis

Involucrum depresso-bilabiatum,

laciniis filiformibus ciliato.

costa in

postico

lacerato et

Perianthium longe exsertum, crassum plano-

longum, apice leniter contractum, lacinulatum.

Involucra mascula superne

inflata, breviter rostrata.

Ore

dentato.

Hab. Australia

Sydney (Wliitelegge), Melbourne (Luchmann), Port

Philhp (Maplestone),

Queensland
Petrie);

(Bailey);

Tasmania

Gippsland (Tysdale),

Apollo Bay

Neiv Zealand (Colenso,

(Oldfield, Bufton,

v.

Miiller),

Wilhelmi, Kirk, Beckett,

Weymouth).

308

(F,

Pallavicinius.
4.

franz stephani. species hepaticarum.

~ ^,

Hymenophytum leptopodum (Taylor).

Syn.

Symphyogijna leptopoda Tayl.

U^xMMa

of Bot. 1844, p, 371.

J.

Umbraculum leptopodimfG. Ann. sc. nat. 1864, p. 180.


Dioica, prsecedenti simillima, minus robusta, saepe tenera et

flaccida,

dilute olivacea. Frondis pedunculus seepe valde elongatus (ad 10 cm.)


flabella

ut in H. flabellato, seepe

tamen multo minus

regularis, furcis

basalibus pinnatim patulis, reliquis multo longioribus, basi ssepe exalatis;


costa

semper excurrens.

Cellulae

alarum

46X 76

|j.,

sequaliter incrassatae,

Rami feminei in furcis primariis et secunmagno bilabiato, labio postico magno reniformi

versus marginem minores.


dariis dispersi, invoiucro

Sporx vix minores. Reliqua ut

integerrimo, antico minore simillimo.

in

praecedente.

Hab.

New Zealand (Colenso.

Knight, Helms, Zurn, Kirk, Beckelt Petrie);

Tasmania (Weymouth).

PALLAVICINIUS

Gray. 1821.

Plantae mediocres, frondosae, tenerse, virides vel olivacea^, terricolae

interdum

corticolae,

minus dense

plus

stratilicatae,

e caudice repente

subterraneo procumbentes, simplices, rarius furcatee, ex apice attenuato


aliae

inferne ad

erecto

subtereli,

radicante continuatse vel postice e latere costae innovatae;

costam reductse, plus minus longe

stipitatse,

superne abrupte multifurcatae, furcis

stipite

alatis flabellatim

expansis.

Costa

angusla, biconvexa, postice ssepe magis producta, in alas attenuata, cellulis

angustis elongatis formata, fasciculo

angusto et brunneo percursa. Alae

fibrovasali

latse et tenerse

centrali simplici

in plantis

procumben-

tibus vel angustae et crassse in erectis, subplanse rarius crispatse, inte-

gerrimae vel dentatae, apice breviter inciso-bilobae ibidemque celluUs


clavatis muciferis

dense

obtectee,

margine

cellulis

longis rectangulatis

limbatae, in plantis procumbentibus haud rare asymmetricae (uno latere

angustiores),
Inflorescentia
vel

semper

dioica.

Involucra feminea anlica, medio frondis

ad basin furcae primariee erecta, plus minus longe cupulata, ob

squamas externe accretas

crassa,

laciniis valde irregularibus.

superne itaque duplicatim

laciniata,

Perianthia subhyalina, interdum colorata,

cylindrica, valida, basi crassa, longe exserta, ore lobato vel laciniato vel

309

MKMOIRKS DE I/HKRBIEU

Calyptra valida. basi incrassata, perianlhio

ciliato.

basi

coalila.

alque

in

sua

facie

PallavicmiUS,

150ISSIER.

pistilla

sterilia

plus niinus

numerosa

longe

gerens,

perianthio ceterum multo brevior. Capsnla plus minus longe pedicellala,


oblongo-cylindrica, normaliter quadrivalvis, valvulis apice
statu

saipe plurifidis,

varum
satae,

juvenili

elongatse, pariete interna tenera

Sporae

brunneee.

Lclate

bistralis.

parvse,

minute

semper

unistratis;

coaUtis,

celluhe

val-

parietes rehquse valde incras-

papillalcB.

Elateres

longi,

fiU-

formes, longe attenuati, spiris dupUcalis, anguste Ugulatis angusteque


tortis.

Andrcecia anUca, ssepe in fronde angustiore, semper fere secus costam


biseriata, bracteis

monandris, cucuUaUs, confertis vel remotiusculis vel

ad cristam depressam coaUtis, marginevarie dentatis. Antheridia breviter


stipitata,

magna.

Es wird kaum ein zweites Genus im Pflanzenreich geben, dessen Name

mehr gewechselt

hat als das vorstehend beschriebene. Lindberg hat die-

ser confusen Materie eine besondere Arbeit


licher Zufall,

dass wir den allesten

gewidmet und es

Namen ohne

ist

ein

gluci^.-

Weiteres beibeiialten

konnen, da die demselben angefiigte Diagnose die Gattung recht gut

kennen

Zum

er-

lasst.

guten Teile verdankt das Genus diesen Namenreichtum

stande, dass es langeZeit

Tag, aus zwei Gattungen bestanden hat,


vicinius (typus P. LyalUi)

paischen Arten

dem Um-

und bei manchen Autoren bisauf den heutigen

dem

nehmUch

irrtiimUcher Weise

Jungermannia

Blyttii.

aus

dem Genus

Palla-

bisher auch die 2 euro-

Morch und Jung. hibernica, Hooker

hinzugezahlt wurden. die aber zur Gattung Calycularia gehoren.


Diese letztere Gattung, die nur wenige exotische Arten enthalt, war
bisher wenig bekannt und da die Unterblatter (Ampliigastria) an unseren

zwei europaischen Species klein und bald zerstort sind, hat Niemand

bis-

her ihre Identitat bemerkt.


Die Gattung Pallaviciniiis besitzt ein die costa als einfachen Strang

durchzieliendes diinnes Biindel fibrovasaler ZeUen, die braun, sehr

fest,

lang und schmal und stark verdickt sind; ihre Langswiinde sind mit
feinen spiralig angeordneten Tiipfehi bedeckt; gleiclie Strange besitzt

auch Symphyogyna, eine Gattung, die

dei:

unsrigen sehr nahe steht und

sich durch ein kleines schuppenformigeslnvohicralblatt sowie durch

den

Mangel eines Perianths unterscheidet. PaUavicinius hat dagegen

bei

sterilen

Bliiten ein ringformiges,

nach erfolgter Befruchtung becher-

formiges fnvolucrum. das offenbar aus 2 concentrischen Reihen von

Schuppen entstanden

ist,

die

von dem gemeinsamen Basalgewerbe ver310

franz staphaini. spegies hepaticarum.

Pallavicinius.

dieHohegehoben.wurden. daher daselbst dick und

eint in

oben aber zweizeilig


Die Haube

mehr

Pistille

ist,

an der Basis mit dem Perianth mehr oder weniger ver-

ist

wachsen und

fleischig

gestellte Lacinien zeigt.

tragt je

nach dem Alter der jungen Frucht die sterilen

oder weniger auf ihrer Oberfiache emporgelioben

Arten beteihgt sich eben das basale Gewebe des Fruchtstandes

bei allen

am AufNamen

bau der Haube und eine Abtrennung derjenigen Arten (unter dem
Mittenia)

wo

deutlichere

diese Beteiligung eine intensivei^e, die

ist,

wird schon deshalb unmoglich

Uebergange

Yerwachsung eine

sein, weil es alle

innerhalb ein und desselben Rasens

oft

moglichen

gibt.

Die Kapsei tragt an der Spitze ein hyalines oder braunes konisches

Konnektiv; es sind die obersten Zellen der Klappen, die nach

dem Lumen

der Kapsel zu durch ein inneres Gewebe verstarkt sind; dieses Konnekliv
die Ursache, dass die Klappen stets an der Spitze

ist

Zahl

ist

selten 4

meist

ist

verbunden sind

die Kapsel longitudinal zerfelzt

hangt in diesem glockenformigen Siebe, langsam mit

und der

ihre

Inhalt

dem Wechsel

der

Feuchtigkeit die Sporenmasse entlassend.

Der Thallus unserer Gattung


pen; die eine umfasst die

mal gegabelt
v^'urzelt

isl,

zeigt

Grup-

Thallus, der selten ein-

zuweilen an der verschmalerten und fliigellosen Spitze

und zur neuen Frons auswachst,

sich sonst aber meist durch ven-

verzweigt und nicht selten weit ausbreilet; die andere

trale Seilensprosse

Gruppe

zeigt 2 scharf getrennte vegetative

Formen mit emfachem

uns eine aufrechte langgestielte Frons, die sich an der Spitze

des Stieles plotzlich mit mehrfach sich folgenden kurzen Gabelzweigen


schirmartig ausbreitet, wir haben diese 2 vegetatlven Formen bereits bei
Hymenophytum gesehen und Symphyogyna besitzt sie ebenfalls.
Eine Anzahl Arten besitzt mehr oder weniger lange Pandzahne. welche
am Yegetationspunkte hakig zusammen neigen diese Gestait beliaUen
;

sie

auch spater bei; ohne Zweifel dienen

sie lediglich zuin

Schutz des

jungen apicalen Gewerbes und ersetzen die Amphigastrien andererLeber-

moose; wir werden bei Symphyogyna sehen, wie sich diese Zahne zu
Thalluslappen umgebildet haben.

I*ttll0i^ioiii.iiis

Gray.

A. ProcuinbenteSc
a.

Dentatce vel ciliatce.


i.

Pallavicinius ambiguus (Mitten), India orient.

2.

Pallavicinius innovans St.,

New

311

Zealand.

MEMOIRES DE LHERBIER

PaUaviciimiS.

BOISSIER.

3. Pallavicinius longispiims St., Japan.

4. Pallavicinius piliferus St.,

San Thome."

5. Pallavicinius

spinosus (G.), Auslralia.

6. Pallavicinius

xiphoides (Tayl.),

7.

New

Zeaiand.

Pallavicinius Levieri Schffn., Java, Hawai.

8. Pallavicinius tenuinervis (Tayl.), >'ew Zealand.


9.

Pallavicinius indicus Schffu., Java, Tahiti.

h. Integerrimce.

10. Pallavicinius crispatus (Mont), India orient.

Reunion.

11. Pallavicinius attenualus St.,

12. Pallavicinius himalayensis Scliffn. ms., Himalaya.


13. Pallavicinius Lyellii (Hooker), Kosmopolit.

14. Pallavicinius Husnoti St., Guadeloupe, Cuba.


15. Pallavicinius cylindricus (Austin),

16. Pallavicinius

procumbens (Taylor),

Hawai.
St.

Helena.

17. Pallavicinius radiculosus (Sande), Java.


18. Pallavicinius pisicolor (Taylor), Fret. magellan.

19. Pallavicinius

erimonus

St.,

Japonia.

20. Pallavicinius latifrons St., Java.

B.

Dendroideae.
Dentatip vel

a.

ciliatce.

21. Pallaviciiiius crylhropus (G.). Andes.


22. Pallavicinius Wallisii St., Andes.
23. Pallavicinius Zollingeri (G.), Java.

24. Pallavicinius Stephanii Jack., Natal.


25. Pallavicinius connivens St.,

New

Zealand.

26. Pallavicinius decipiens (Mitt.), Ceylon.


b.

Inlegerrimw.
27. Pallavicinius crassifrons St., Kerguelen.
28. Pallavicinius subflabellatus Besch., Fret. magell.
29. Pallavicinius difformis (Nees), Brasilia.

A. Procumbentes.
a.

1.

Pallavicinius

Syn.

Dioica.

dentatae vel

ambiguus

ciliatae.

(Milt.) St.

Steetzia ambigiia Mitl. Linn. Soc. Yol. 5, p. 123.

minor.

millimetrum

gracilis.

rigida.

lala. lanceolata.

brunnea. Frons ad 2 cm. longa, vix

plana. monopodialiter pauciramosa, ramis

posticis numerosis. Costa fusco-brunnea. pro planta

;u2

lata,

(fere

V^ dia-

franz slephani. species hepaticarum.

Pallavicinius.

metri frondis) postice valde

margine repando-lobatee,
in

plano incurvse;

Imolucra

et

abrupte producta;

alad

9 cellulas

latse,

lobis remotis, spinosis; spinae 5 cellulas longae

cellulse

alarum 27

S4

maxime incrassatae.
medium laciniata,

{i,

brevissima, cupulata, crassa, ad

(sterilia)

laciniis validis irregularibus, late lanceolatis.

Hab. India orient. Khasia Montes (Hooker); Insula Luzon (Loher).

2.

Pallavicinius innovans

Dioica, parva, rigida,

Frons ad 4

mm.

St. n. sp.

procumbens, lurida dense

et

compacte

innovans, ramis posticis numerosis. Costa pro planta


canaliculata,
pluristatse,
lulse

postice

maxime

producta;

margine grosse remoteque

alarum 46

caespitosa.

longa, simplex, ex apice decurvo et abrupte attenuato

46

erectae,

alde

lata, crassa,

antice

conniventes, basi

spinosse, spinis breviusculis. Cel-

margine angustiores. Involucrum breviter

{i.

cupulatum crassum, superne breviter irregulariterque inciso-lobulatum,


lobulis paucidentatis, hic ilUc spinosis

Perianthium

maximum,

thallo

tenuis, longe plicatum, are


tiusculis

hamatim

[x

grosse

3.

New Zealand

(Kirk),

late

cylindricum,

dentato-ciliato, ciliis

remo-

Capsula breviter pedicellata, oblongo-

papillata?..

Androecia in planta angustiore

curvatimprocumbente, bracteis secuscostam


Hab.

solum angulatim repandis.

Cahjptra libera, tenera, perianthis parum

incurvis.

18

vel

aequilongum,

amplo repando

brevior, pistillis sparsis obsita.


cylindrica. Sporae

fere

biseriatis, remotis, dentatis.

Campbell Island (Kirk).

Pallavicinius longispinus

St.

BuU.

Herb. Boissier

1897,

p. 102.

Dioica,
Ccespilans.

mediocris,

flaccida,

procumbens, olivacea, dense depresso-

Frons ad 7 cm. longa, 5 mm.

lata.

simpiex, interdum furcata,

ssepe e ventre innovata; costa angusta, crassa, antice subplana, postice

magis producta, sensim in


lariter sinuatse,

alas attenuata. Alae tenerrimae,

apice setacea armatis. Cellulae alarum

Involucra

margine regu-

sinubus lunatis, lobis rotundatis spina hamatim incurva

(sterilia)

36X72

{jl,

ipso margine longiores.

e basi alte tubulosa abrupte dilatata, profunde inciso-

lobulata, longe dentato-ciliata, ciliis strictis validis pungentibus. Androecia

planta angustiore, bracteis secus costam

biseriatis,

inflatis,

grosse

spinosis.

Hab. Japonia, Tosa (Inoue).

Hierher gehort vielleicht P. subciliatus (Austin); leider war ein Exemplar nirgends zu erhalten.

313

MEMOIRES UE L^HERBIER BOISSIER.

10

Pallavicinius piliferus

4.

1891,

St. llechv.

PaUaiicmiUS.
p.

271.

dense depresso caespitans. dilule

Dioica, mediocris, flaccidissima,

vacea. Frons prociimbens ad 2 cm. longa. 5

mm.

lala.

costae innovata. Costa angusta, plano-biconvexa, tenuis,

medio 8

sensim in alas excurrens. Ala? tenerrimse margine


'2

crassa.

parietibus

ij.

conico-cupulata, humilia (in statu sterili)

tenerrimis. Involucra parva.

laciniis filiformibus ramosis.

Hab. Africa trop. occid. Insula

lanatim

intricatis,

Thoine (Quintas).

S.

Pallavicinius spinosus

Syn.

cellulas

pilifera. pilis

4-0 cellulas longis. liamatulis; cellulse alarum 4o

margine longe fimbriata.

oli-

late

ex apice anguslalo continuala vel e latere

ligulala, basi breviler stipitata,

o.

iindiilata.

(G.) St.

BlijUia spinosa G. Linntea XXYIII, p. 560.

Mittenia spinosa G. Ann.

minor,

Dioica,
caespitans.

lenuis.

sc.

nat. 1864, p. 84.

fusco-virens vel

brunneola.

dense depresso

Frons procumbens, ad lo mm. longa, simplex

vel furcata vel

e lalere costae ramosa. ramis anguste linearibus. millimetrum

lalis.

planis.

Costa angustissima. alte biconvexa, postice magis producta. abrupte in


alas desinens.

Alx tenues margine grosse

hamatimincurvis, basi 4 cellulas

latis.

medio 36/o4, margine 12/45

ad costam o6/7!2.

Involucra crassa, ad

medium

Perianthia magna.

longis digitiformibus crenato.

brunnea, superne
apiceque

ciliatis.

plicata,

ore plus minus profunde

apice rotundata.
longi,

Sporse 18

parum

longe

poslicis

spitilatis,

hreviler

mm.

disciformibus

margine 3-4

Pallavicinius xiphoides
:

mm.

longa'. fusco

margine

fisso. laciniis

longo parva, cylindrica,

rufescentes, aspera?.

ijl,

Hab. Australia. Gippsland. (Ferd. von

Syn.

validis.

Elateres breves, ad

atlenuati, spiris 3. laxe tortis. Andrcecia in ramulis

bractese aggregatge (5-6) cucullatee.

6.

parietibus

Calyptra valida, brunnea. basi crassa ibidemque perian-

thio breviter coalila. Capsula in pedicello 9

j.

jj.,

multifida. laciniis acutis vel emarginato-

extus squamulis accessoriis lanceolatis obsitis, margine cellulis

bifidis,

216

spinosif. spinis approximalis,

acuminatis setaceis. C^///a?alarum

Diploldena xiphoides Tayl.

J.

maximeque

spinosis;

spinosfe. monandrae.

Miiller).

(Taylor) St.
of Bot. 1844. p. 569.

Blyttia xiphoides Syn. Hep.. p. 476.


Dioica.

olivacea.

valida,

gracillinia.

longe procumbens denseque

Frons ad 7 cm. longa, repetito-furcata,

bre\ibus pinnaeformibus.

aliis

longissimis

314

stratificata,

furcis sa?pe irregularibus,

simplicibus;

rami

poslici

franz stephani. species hepatigarlim.

Pallavicmius.

pro

Costa

rariores.

planta

lalissima,

anlice

leniter

convexa. abrupte in alas angustissimas attenuata. Alae

11
concava,
strictse.

postice

margine

crebre dentatee, subserratee, dentibus validis, e lata basi acutatis, incurviusculis.

medium

Invohicra campanulata. fere ad

inciso-lobata,

lobis

valde irregiilaribus lanceolatis vel profunde bifidis vel ligulatis; planta

communis

sed semper sterilis inventa.

Hab. Neiv Zealand (Hooker. Ziirn, Kirk. Cheeseman, Beckett).

7.

Pallavicinius Levieri
major,

Dioica,

tenerrima.

Schffn. Kais. Ak.

procumbens, dilute

mm.

muscicola. Frons ad 7 cm. longa, 5


pilis

Wien. LXYH,

lata,

viridis,

p. 184.

corticola

et

plana vel undulata, margine

brevibus armata, furcata vel postice innovata. Costa angusta, medio 5

cellulas crassa, antice subplana, postice

ex.currens.

37/110

[1,

medio 37

X90

profunde laciniatum,

;j.,

margine 27

s^pe

mm.

bivaivata. Spor^e 18

funde

et angustiore linearia,

Involucrum cupulatum,

|x.

longum. apice cihatum, capsula

;jl,

longissimi longeque attenuati, spiris

minore

X 74

dense ramoso-capillaceis. Perian-

laciniis angustis

thium longe cylindricum, ad 10


cylindrica,

magis producta, abrupte in alas

Alse flaccidissimEe, integerrimae; cellulae alarum ad costam

rufo-fuscEe.

laxe

tortis.

granulatee. Elateres

Andrcecia

planta

in

costam plus minus tegenlia, bracteis pro-

incisis.

Hab. Java, Sumatra 1000-2120 m.

(Schiflfner),

Hawai (Baldwin),

Tahiti

(Lepine).

8,

Pallavicinius tenuinervis

Syn.

Diplolaena tenuinervis Tayl.

Dioica.

mediocris, gracihs,

pallide flavo-virens.

(Tayl.) St.

of B. 1844, p. 477.

J.

longe procumbens et caespitans,

tenuis,

Frons ad 5 cm. longa, 3

mm.

lata, linearis,

simplex

vel e ventre innovata. Cosla angusta, humilis, in sectione fusiformis. Alae

tenerrimse ad costam bistratse, basi longe attenuatse, margine remote


denticulatse, dentibus 1-2 cellulas longis, facile deciduis. ab auctore praetervisis. Celhdae

alarum 36

X o4

t^,

tenerrimse. Involucra cupulata, ad 2

margine multo angustiores. omnes

mm.

longa, margine ad V^ inciso-

lobulata. lobulis irregulariter breviterque fimbriatis. Perianthia ad

longa, basi crassa, apice longe et creberrime spinoso-ciliata,

conniventibus.
sterilibus

Calyptra

perianthio

usque ad apicem

obsita.

breviter

New Zealand

crassa,

4mm.
conico-

pistillis

Andrcecia breviter linearia, bracteis

remotiuscuhs, paucispinosis.

Hab.

coalita,

ciliis

(Colenso, Helms).

315

MEMOiRES DE i/HEi\BiER

12

Pallavicinius indicus

9.

Pallaviciniiis.

BoissiER.

SchfTn.

Kais.

Wien LXYIl,

Akad.

p. 183.

procumbens.

Dioica. major. flaccida,

ad 4

mm.

la'te viridis.

Frons ad 4cm. longa.

lata. seepe angiisla. lanceolata vel linearis.

furcata. ssepe

ex apice prolifera. Costa angusla, medio 10 cellulas crassa,

in sectione plano-biconvexa. Alae subplanse,

margine brevissime

dentibus bicellularibus, facile deciduis. Cellulx alarum 37

gine 27

unquam

simplex vix

X 74

{i,

incrassatio parietum nulla.

latum, margine inciso-lobatum, lobis longe


ramosis. Perianthium

anguste cylindricum,

Calyptra usque ad apicem


drica, pedicello

ad 23

mm.

Involucrum

oi'e

longe

Sporx

marcupu-

interdum

dentato-ciliato.

Capsula subcylin-

pistillis sterilibus obsita,

longo.

^,

(fertile)

ciliisque

ciliatis

denlatae.

X 74

minute

flavescentes,

papillatae.

Elateres ntriculo hyalino scabro, fibris geminatis brunneis. Androecia in


planla graciliore linearia, secus costam biseriala. bracteis sgepe ad cristam

dentatam confluentibus.
Hab.

Java,

200-2120

Sumatra,

m.

(Schifl"ner);

Tahiti

(Lepine,

Nadeaud); Nepal (Wallich).

B. Integerrimae.

Pallavicinius crispatus

10.

Syn.

Diplolaena crispata Mont.

(Mont.) Sl.

Ann.

sc. nat.

1842.

p. 16.

Blyttia crispata Nees. Syn. Hep.. p. 476.


Dioica,

minor,

procumbens, fusca-viridis. dense

flaccida,

Frotis ad 2 cm. longa, o

mm.

lata,

stratificata.

simplex vel ramis posticis instructa.

Cosla ventre valde producla, abrupte in alas excurrens, angusta. Alae


undulatse, apice crispatae, integerrimse

marginem minores

viter cylindricum, ad
latis.

cellulsealarum

46X92

ji,

versus

ipso margine angustiores. Involucrum crassum, bre-

medium

4-5 lobatum, lobis varie longeque lacinu-

Periantkium oblongo-cylindricum, ore breviter inciso-Iobatum, lobis

varie lacinulatis, laciniis margine crenatis


setulosis.

vel irregulariter niinuteque

Calyptra perianthio breviter (saepe uno lalere tantum), accreta,

pistiUis sterilibus

usque ad medium

obsita.

Androecia linearia, bracteis

secus costam sparsim biseriatis, cucullatis varieque incisis.

Hab. India orient. Nilgherry Montes (Perroltet),

11.

Pallavicinius attenuatus

Dioica.

major,

flaccida,

procumbens,
316

St. Soc.

bot. belge 1893, p. 108.

fusco-viridis,

dense depresso-

franz stephani. species hepatigarum.

Pallavicinius.
csespitosa.

Frons ad 5 cm. longa, 7

mm.

13

simplex vel e latere costae

lata,

ramosa, anguste oblonga, apice semper angustata, obtusa, marginibus


late

ad anticum revolutis integerrimis. Costa latiuscula (Vs fere diametri

frondis) in sectione biconvexa, postice magis producta. Cellulae alarum

34X^0 pL,margine 17XoO

[i,haud incrassatse.

/wwo/wcmmhumile, crassum,

subintegrum. Perianthium (juvenile) humile, crassum, apice longe ciliatum,


ciliis

usque ad basin fere

Tlsle).

Pallavicinius himalayensis

12.

Dioica, mediocris, subvalida.

longa, 5

mm.

lata.

Reliqua desunt.

cellulis uniseriatis formatse.

Hab. Insula Reunion (de

(Schffn.

procumbens,

ms. sub

vulgo simplex vel postice ramosa, vix

Pallavicinia).

Frons ad 4cm.

fusco-viridis.

unquam

furcata,

apice leniter angustata breviterque inciso-biloba. ssepe e margine longe


radicans. Costa angusta, postice valde producta,

medio 8

cellulas crassa,

abrupte in alas excurrens. Fasciculum flbrovasale tenuissimum. Alae


integerrimse, teneree, cellulis 45
sequaliter incrassatis.

X 90

Involucra

cylindrica, ore breviter lobata,

^,

fertilia

X 90

margine 16
ad

V2

mm.

51,

parietibus

longa, obconico-

lobis longe piliferis. Perianthia

mm.

longa, flavo-rubescentia, anguste cyUndrica, ore dense breviterque setulosa.

Capsula ad 5

mm.

papiUatEe. Elateres ad

anguste

tortis.

longa, subacuta, vulgo bivalvata; spor^ae 18

450

ijl

medio 6 ^ in diam., vaide

tj.

attenuati, spiris

Androecia ignota,

Hab. Himalaya, Kurseong, 6800' (Decoly et Schaul).


P. byssophorus (L. et L.) St.

Syn.

Jungermannia byssophora

L. et L. Pug. lY, p. 36.

Blyttia byssophora Nees Syn. Hep. p. 478 von der Insel Bourbon, steht

obiger Art sehr nahe; da wir Biirger der ostindischen Flora mehrfach

auch von den Mascarenen kennen, ware es wohl moglich, dass beide
identisch sind.

Leider scheint P. byssophorus ganz verloren gegangen zu sein; ein

Exemplar war nirgends zu erhalten und ich kenne

die Pflanze

nur aus

einer recht guten Zeichnung Gottsche's, die aber nur ein Habilusbild

13.

Syn.

Pallavicinius Lyellii
:

Jungermannia

Lyellii

Dillaena Lyellii

Dum.

(Hook.) Gray. Nat. Arr. 1821.

Hook.

Brit. FI. Y, p. 127.

Rec. d'obs., p. 25.

Blyttia Lyellii Nees. Hep. Eur. HI, p. 344.

Symphyogyna Schweinitzii M.

et N. Syn. Hep., p. 484.

Symphyogyna oblonga (Schweinitz) Syn. Hep.,


317

p.

483,

ist.

14

MKMOiRKS

mediocris. laxe caespitans, dilule viridis. Frons ijrocumbens.

Dioica.

mm.

cm. longa. 4

ilaccida ad 4

simplex, ex apice radicante conti-

lata,

nuata. raniis advenlivis poslicis liaud raris.

excurrens, postice

27

parum

nudam longe

cost;iin

Pallcwicinius

hoissiku.

i,"hkhbiki\

i)K

45

decurrenles.

margine 27

{X,

Coa'/;^

angusta,abrupte in alas

pioducla, alae inlegerrima', subpIanfB, basi in

63

baud

alarum

Cellulse

Involucra

^.

fertilia

incrassatae,

cupulata, crassa,

bamatim

superne breviter laciniata, lacmiis lanceolatis insequalibus,

incurvis vel porrectis. Perianthia longe cylindrica, apice longe et dense


ciliata. ciliis strictis

conniventibus. Capsula cylindrica. acuta. Sporde rufo-

brunnese. papillatse 28

anguste

spiris

sparsim

tortis.

[j..

Elateres ad 600

filiformes,

parum

attenuati,

costam

secus

biseriatis, spinosis.

Hab. ^^^ropa: Brilannia, Germania,

Amer.

[x.

Androecia paucibracteata, bracteis

sept.

(EUiott);

ubique rara;

Amer.

Portugal. Graxia, Madeira

Italia,

trop.

Cuba (Whrigbt); Portorico

(Sintenis);

Brasilia (Lindman, Ule); Andes Peruviae

Jamaica (Hansen); Dominica


Guadeloupe (Husnot);

(Spruce);

Java

(Stahl,

Kurz,

Solms. Semper); Singapore (Ridley); Tonkin (Balansa); Philippinae Insulae

(Wichura, Micholitz. Loher); Neu Hannover (Exped. Gazelle); Japonia


(Makino, Faurie);
(Kirk);

Viti

u.

Neiv

Zealand

Esenbeck liegen eine Menge Pflanzen, welche

dem Namen Diplomitrium

Nees

Transvaal (Rehmann);

CMle (Hahn).

Im Herbarium Nees
mit

(Graiffe);

fiir

die

Lyellii

normale Form; die mit

^amen Diplomitrium Flotowiamm;


.^gtijju^ltii-tj^obwohl

nun

bezeichnet sind; die Forma a hielt


[3

bezeichneten tragen vielfach den

die drilte y

ist als

Forma hibernica

ein steriles Stengelchen von B. Lyellii, von Hoo--

das sehr deutlich den

ker selbst geschickt. mit darunler enthalten

ist,

dunklen diinnen Fibrovaselstrang

ihm doch

zeigt, so ist

die

Abwesenheit

desselben in allen seinen Exemplaren, die iibrigens sammtlich im schlesischen Randgebirge gesammelt sind, entgangen
lich kein einziges fertiles

Exemplar der wahren

er besass also tatsachB. Lyellii

und

alle seine

Exemplare gehoren entweder zu Diplomitrium hibernicum oder D.

Blyttii.

Sehr schone Exemplare unserer Pflanze mit ausgetretener Frucht


liegen

im Strassburger Herbar aus Varel

leg Dr. Friedr. Miiller, die

Pfianze istsonst in Deutschland wahrscheinlich sehr selten; da ich aber

keine Flora von Deutschland zu geben im Begriffe bin, so liabe ich auch
nicht die Herbarien nach dieser Pflanze durchsucht.

^J

14.

Pallavicinius Husnoti

Dioica. major, tenerrima,

St. n. sp.

dilute ohvacea, corticola.

318

Frons ad 3 cm.

mm.

longa, 5

15

franz stepham. species hepatigarum.

Pallavicinius.

plana. integerrima. simplex vel postice ramosa

lata.

costa

angusta. plano-biconvexa, medio 10 cellulas crassa, poslice magis producta. abrupte in alas attenuata; alae tenerrimse, subplanse. cellulis in

medio alarum 36

X 54

tx,

ad costam multo majores 36

angustse,

omnes

maxime

lacerata, laciniis longis

exincrassatse. Involucra cupulata,

Perianthia angusle cylindrica. ad 7

mm.

Sporse 19

V^

rufae.

|j.

mm.

longa,

minute

[i,

crassa,

margine
superne

pinnatim ramosis.

apice

longa,

profunde inciso

Capsnla in pedicello 12

lobata. lobis dentato-ciliatis, conniventibus.

longo parva,

minus

ssepe

filiformibus.

X 90

mm.

valvulis apice cohserentibus varie fissis.

asperae. Elateres

370

attenuati. spiris laxe

{x,

Androecia in planta vix graciliore, longe linearia, bracteis secus

tortis.

costam

biseriatis,

fluentibus.

vel ad cristam

magnis foliiformibus.

margine varie

incisis,

minus longe

plus

depressam con-

dentato-ciliatis.

Hab. Giiadeloupe (Husnot); Cuba (Wright).

Pallavicinius cylindricus

15.

1891.

Syn.

Steetzia cylindrica Aust. Torrey, Bot. Cl. Y. p. 17.

Dioica, major,

mm.

flaccida,

procumbens, ohvacea. Frons ad 5 cm. longa,

plana. integerrima, ssepe ex apice innovata;

lata,

parum prominens, sensim

postice

55

(Austin) Evans Connect. Acad.

p. 7.

X 90

ji,

X ilO

margine 27

ji.

in

alas

attenuata.

costa angusta

CeUuIce alarum

Involucrum humile, crassum profunde

dissectum. laciniis superne duplicatis, cupulatim erectis, valde irregularibus,

lanceolatis

vel

ligulatis

minus longe

plus

spinosis.

validis

et

nusquam ciliatis.
Hab. Hawai (Hillebrand).
Der Autor sagt
von

P. Ltjellii

in seiner Beschreibung, die Pflanze unterscheide sich

durch zweihausigen Bliitenstand

da beide dioecisch sind.


ist

16.

Syn.

procumbens

Diploldena procumbens Tayl.


Blyttia

procumhens

Dioica, minor, valida,

mm.

das

ist

aber ein Irrtum,


sind, so

Form der kosmopohtischen

ist.

Pallavicinius
:

Exemplare nicht bekannt

fertile

es fraglich, ob die Pflanze nicht nur eine

P. Lyelli

Da

lata.

J.

(Taylor) St.

of Bot. 1845, p. 93.

Tayl. Syn. Hep., p. 477.

procumbens,

flavo-viridis.

Frons ad 3 cm. longa,

simplex vel postice ramosa, anguste lanceolata, apice acumi-

nato radicans, subplana. Costa angusta, sensim in alas excurrens, postice

magis producta;

alae basi (ad

costam) pluristratse, limbo unistrato 15 cel-

319

MEMOiRES

16

l'hkhbier BoissiEH.

inlegerrimo; cellulae alarum 54

lulas lato,

lenero,

longiores,

ipso

Andmcia

linearia,

margine 27

72

^,

parietibus

creberrimis,

bracteis

Pallavicinius
basi

margineque

maxime

incrassatis.

|jl

depresso-cupulalis.

margine

grosse paucispinosis.

Hab. Insula

17.

St.

Helena. Dianas Peak (Hooi<er).

Pallavicinius radiculosus

Wien LXYIl.
Syn.

(Sande),

BlijUia radiculosa Sande. Syn. Hep. Javan., p. 93.

Dioica. niagna, saepe gigantea. tenuis, viridis. saepe flavo-virens,


stratificata
plaiia,

Ak.

Kais.

SclifTn.

p. 183.

dense

mm,

longeque procumbens, Frons ad 10 cm, longa, o

lata,

inlegerrima, ligulala, apice ssepe angustala, interdum furcata, pro

more simplex atque ventre ramosa

vel repetito ramosa. Gosta pro planta

angusta, postice bene producta, abrupte in alas attenuata, postice ubique


radicellis brevibus rufescentibus

haud rare irregulares, uno


Cellulse alarun

27

X 54

dense

villosa. Alae angustae, integerrimae,

latere angustiores vel

crassum, superne maxime

laceralum,

breviter lobulala, lobulis breviter


pislillis

ciliatis.

asperae.

{A,

costam

graciliore

planta

varieque

longa, apice

usque ad apicem obsita. Capsula

sterilibus

Androecia in

biseriatis,

8,mm.

Calyptra crassa. basi solum

cyhndrica, valvulis valde incrassatis. Elateres 550

15

deficienles.

irregularibus

laciniis

hamatis subvillosum. Perianthia crassa, cylindrica,

connata,

omnino

margine angustiores. Involucrum cupulatum,

i,

[j.,

oblongo

sporis validis. Sporae


bracteis

linearia,

secus

repandis vel truncatis stepe in cristam depressam con-

Huentibus. Antheridia magna.

Teysmann, Kurz, Solms,

Java (.lunghuhn,

Hab.

Schiffner);

Stahl,

Tenasserim. Insula Mergui (Griffith).


Trotz der dichten Bekleidung mit Wurzelhaaren, findet

man

die Pflanze

meist nicht anhaftend, sondern nur lang hingestreckt. Die mangelhafte

Beschreibung des Autors und besonders der Yergleich mit Blyttia


pata und Bl. hibernica veranlasste mich (Hedwigia 1893,
Pflanze, die Stahl in Java

und diesen Namen

gesammelt

p.

cris-

146) eine

hatte, zu P. radiculosus zu ziehen

in Calycularia radiculosa

umzuandern. Spater erhal-

tene Original-Exemplare zeigten aber, dass beides sehr verschiedene

Pflanzen sind, so dass beide

18.

Syn.

Namen

besteheu bleiben kdnneu.

Pallavicinius pisicolor
:

Diplolaena pisicolor Taylor

J.

(Taylor) St.
of Bot. 1844, p. 478.

Blyttia pisicolor Taylor Syn.'Hep., p. 478.

320

17

franz stephani. spegies hepatigarum.

PaUavicinius.

Sterilis, mediocris,

flavo-rufescens.

rigida,

procumbens

caudice repente multiramoso

Frons ad 3 cm. longa, e

vel

adcendens, furcata vel

e latere costse ramosa, furcis seepe brevissimis, linearibus, sub recto

angulo divergentibus planis vel leniter canaliculatis. Costa haud proin alas crassas excurrens; fasciculum fibrovasale simplex.

minens sensim
Alae usque ad

marginem

ceterum subintegerrimce

lato,

angulatim repandae, basi in costa nuda

vel

longe attenuatim decurrentes. Frondis


in sectione 14

36

tantum

fere pluristratse, limbo tenui 8 cellulas

cellulad corticales

valde incrassatse,

internse et limbi cellulse multo majores, in sectione

\x,

^.

Hab. Fretum magellanicum (Hooker).

Ob
voHig

die Pflanze wirklich hierher gehort ist natiirlich fraghch, da sie

Die Abbildung in der Flora antarctica

steril ist.

fiihrende, besonders da auch in der Beschreibung

die Pflanze aufrecht wachse; das

1.

c.

ist

eine sehr irre-

gesagt wird, dass

jedenfalls nicht zutreffend,

ist

denn der

Thallus liegt an der aufgeweichten und vollig turgescenten Pflanze in der

Ebene des kriechenden Rhizoms, eine knieformige Aufrichtung

ist nir-

gends zu bemerken.
In der Abbildung ist das

druck macht,

als

Rhizom

iiberall

wahrend der Thallus

selbst

nur eine Lange von 3 cm erreicht und aus

den umhiillenden Moosen hier und da

19.

Pallavicinius erimonus

Dioica,

magna,

6 cm. longa, 8
simplex

vel

mitgezeichnet, was den Ein-

ware das eine grosse strauchartig verzweigte Pflanze,

heraustritt.

St. n. sp.

pallide-flavo-virens, longe lateque stratificata.

mm.

postice

lata, late ligulata

ramosa,

tenera

Frons ad

vel lanceolata apiceque radicans,

subflaccida,

repanda integerrima. Costa valida, colorata,

undulata,

margine

angusta, postice magis pro-

ducta, abrupte in alas unistratas attenuata, fasciculum fibrovasale dupli-

catum. Cellulae alarum 36

ad basin fere plurifidum,

emarginato

biciliatis,

superne inflatum

X 90

]^,

teneree.

laciniis lanceolatis,

Involucrum magnum, usque


superne longe attenuatis vel

grosse cellulosis. Perianthium crassum. clavatum,

et plicatum,

ore contracto breviter lobato. lobis acutis

vel obtusis integerrimis. Cahjptra perianthio duplo brevior, basi pistillis

valde numerosis cincta, paucis in facie calyptrae dispersis. Capsula in


pedicello 10 inm. longo late oblonga, saepe bivalvata. Sporae 35

Elateres ad 340

Hab. Japonia

\x,

{j,,

asperse.

spiris laxe tortis. Androecia ignota.

Cap Eriino, Mororan (Miyabe).

MEMOiREs DE l'herbiep, BOissiEu,

11

11,

30 avril 1900.

66

Pallavicimus.

ME.MOiRES DE i/herbier BOissiER.

18

Pallavicinius latifrons

;20.

St. n. sp.

magna. naccida. procumbens

Dioica.

Frons ad o cm. longa.

cm.

lata.

et

dense

csespitosa. flavo-virens.

nusqiiam furcata. rami postici numerosi,

ilerum e venlre ramos proferentes; frondes itaque lale expansae et

maxime

imbricatce.

Costa angusta medio 12-14 cellulas crassa. anlice

subplana postice leniter convexa. in alas attenuata, parvitexta. Alde subantice posticeque grosse

plana?. integerrinice (pilis apicalibus deciduis).


papillat3e.

Cellnlx alarum ad costam 45

margine 18

superne longe

90
et

ramosis, lanatim

a.

InvoJucrnm

110

(sterile)

creberrime laciniatum.

medio 4o

[ji,

late

X 80

{a,

cupulatum, crassum

laciniis duplicalis

capillaceis,

intricatis.

Hab. Java (Goebel).

B. Dendroideae.
dentatae vel ciliatae.

a.

Pallavicinius erythropus

21.

Syn.

Mittennia erythropns G. Ann.

(G.) St.

sc. nal.

1864,

p. 84.

Dioica. mediocris, valida, erecta. gregarie crescens, fusco-viridis.

ad 3 cm. longa

(stipite ipso

furcata, furcis linearibus,


ciliatis,

profunde

solutis,

alis basalibus in stipite atlenuatim

grosse remoteque dentatodecurrentibus. Costa leniter

biconvexa, medio 8 ceflulas crassa. sensim in alas attenuala.


apice

Frons

2 cm. longo) flabellatim expansa. repetito (3)

bredssime emarginato-bilobce, pro majore parte

alae.

bi-tristratse.

planae,

limbo

unistrato ad 10 cellulas lato; ceflulae corlicales internis multo minores.

Involucrumadbasinfurcaruminfimarum,breviter cupulatum, crassum, ore

amplo grosse spinoso, spinis 8-10 irregularibus. Perianthia ad 11 mm.


longa, crassa, clavata, superne minus valida. pauciplicata, irregulariler
inciso-Iobata,

crebre

lobis

perianthio vix coalita.

Spora? gi'osse tuberculatte.


linearia.

laciniato-ciliatis

pislilla sterilia
flavse.

conniventibus.

gerens. Capsula ad 3-4

Calyptra

mm.

longa.

Elateres ut in congeneribus. Androecia

costam tegentia. bracteis plus minus confertis, longe dentalis.

Hab. Andes quitenses (Lindig, F. C. Lehmann.).


Friiher habe ich bereits (Journal Linn. Soc. Yol.

XXIX,

p.

271) die

Ansicht geaussert, dass die Yerbindung zwischen Haube und Perianth,

wenn

sonst keine

weiteren wichtigen Unterschiede vorhanden sind,

nicht geniigt. die Gatlung Mittenia aufrechl zu erhalten; bei allen Arlen

des Genus Pallavicinius finden wir die Pistille nicht, oder nicht alle an
der Basis der Haube; diese tragt stets

mehr oder weniger davon

322

auf ihrer

franz stephani. species hepatigarum.

Pallavicinius.

19

Oberflache; sie sind dahin gelangt, weil sich unterhalb der jungen Bliite
ein teilungsfahiges meristematisches

Gewebe erhalten

und die sterilen

beteiligt

dem

Tlalyptra mit

ist also

nach

der Haube

mit in die Hohe tragt; dabei kann die

Perianth verwachsen

Hohe geschoben; es
Haube tragt und der
wir also die

Pistille

hat, das sich

dem Aufbau

erfolgter Befruclitung machlig entwiclvelt, sich an

d. h.

beide werden vereint in die

derselbe Vorgang, der die Pistille auf die

Haube mit dem Perianth emporhebt. Trennen


Gattung Mittenia von Pallavicinius, so heben wir lediglich
die

die Intensitdt eines Yorganges hervor, welcher bei beiden Gattungen zu

finden

und

im Uebrigen fmdet man nicht

ist;

desselbeti

Rasens Perianthien, die

selten

frei

und sogar innerhalb

ein

sind und andere, die an einer

Seite auf eine Strecke verwachsen sind; die Spaltung in 2 Gattungen ist
also ganz unhaltbar

zusammen

bilden

und auch subgenera sind nicht notig;

alle

Arten

eine unter sich innig verwandte gut charaklerisirte

Gruppe von Pflanzen.

22.

Pallavicinius Wallisii.
mediocris,

Dioica,

crescens.

rigida,

Frons ad 4cm. longa

trifurcata,

furcis anguste

Jack et

gracilis,

St.

olivacea

(stipite ipso

Hedwigia 1892.
inter

muscos gregarie

2 cm. longo) superne abrupte

linearibus vel lanceolatis,

profunde

solutis.

explanatis vel flabellum leniter concavum formantibus. Costa furcarum

humilis, medio 7-8 cellulas crassa, in


sequilata. Alae crassse,

ad costam 4

margine breviter

lato,

dentatEe.

sectione anguste fusiformis, alis

stratEe,

margine irregulariter breviterque, spinosa


brunnea, 8

mm.

limbo tenui 4 cellulas solum

Involucra breviter cylindrica, crassa,


vel dentata. Peria)ithia fusco-

longa. basi 6 cellulas crassa, versus apicem attenuata,

plicatula. ore inciso-lobato, lobis regulariter laciniatis laciniisque lanceolatis acutis

conniventibus. Calyptra tenuis. basi

pistillis sterilibus cincta.

Hab. Nova Granada (Wallis); Guiana: Roraima (Quelch).

Hierher gehort wahrscheinlich Symphyogyna Hymenophyllum Spruce,


var.

heterogena in Hep. Am. et Andinse Edinb. Bot. Soc. 1885,

die Beschreibung des Involucruus passt nicht auf das einer

und

ist

p.

536

Symphyogyna

jedenfalls ein ganz junges cylindrisches ImolucTum. gewesen. das

sich in allen Stadien der

Entwicklung bei Symphyogyna nur

als flach

aufliegende Schuppe zeigt.

23.

Pallavicinius Zollingeri

(G.) Schffn. Kais.

Ak. Wien LXYU,

p. 185.

Syn.

Mittenia Zollingeri G. Ann.

sc. nat.

323

1864.

p. 85.

20

MiiMoiKKS

i)K

Pallavicinius.

l'herbikr boissier.

Dioica. mediocris, rigida. erecta, vel adcendens. gracilis, olivacea. Fro?is

ad 6 cm. longa
furcis

(slipile ipso

profunde solulis

4 cm.) superne repelito (3 vel 4) furcata,

lale explanatis.

Costa furcaruni

antice plana

lata,

poslice leniler convexa. inedio 8 celhilas crassa. ^/^eplanje. apice breviler


bilobie, ad

coslam

versus marginem sensim attenuatcc; limbo

pluristrata?,

unislrato 6-8 celluias lato, margine longe denlalo-ciliato,


lulas

longis,

oblique

patulis,

hamalis;

leniter

ciliis

cellulx

ad

cel-

alarum valde

irregulares parietibus vahdis. Irwolucrnm ad basin furcarum, crassum,

breviter cupulatum margine breviter irregulariterque lacinulatum, laci-

nuhs duphcatis spiniformibus

strictis

hamalis. Perianthia magna,

vel

fusco-brunnea, basi 8 cellulas-apice 3 cellulas crassa ibidemque longe


ciliata, cihis strictis

conniventibus. Calyptra tenax, basi 4 cehulas crassa,

perianthio uno latere breviter coalita,


ovali-cylindrica. Sporge

25

\l

pistillis

Capsula

sterilibus obsita.

brunnece, minute papillatse. Elateres 350

fusco-badii. Androecia in planta graciliore linearia, versus

apicem

{i

tliahi

aggregata.

Hab. Java (Zolhnger, Kurz, Solms, Karsten, Stahl, Schiffner.)

Pallavicinius Stephanii.

24.

.Tack.

Hedw. 1892.

Dioica, rigida, mediocris, angusta, multifurcata, olivacea,

denseque

caespitans.

Frons e caudice ramosissimo

3-4 furcata, furcis vix

milhmetrum

Costa pro planla

medio 5

alae crassee,

lato)

lata,

latis,

procumbens

ad 15

orta.

mm.

hnearibus, ultimis ssepe acutis.

cellulas crassa, postice

parum convexa;

sensim in costam transeuntes (limbo unistrato 6-8

margine grosse breviterque

dentatee.

parietibus validis, marginalibus valde

longa,

alarum 27

Cellulae

incrassatis.

cellulas

X 45

{j.,

Involucra ad basin

furcarum sohtaria breviter cyhndrica, erecta crassa, margine ad medium


laciniata;

laciniis

erectis,

crassis,

irregularibus, lanceolatis vel

spini-

formibus. Perianthium (juvenile) apice longius laciniatum, laciniis anguste


lanceolatis, hic

illic furcatis.

Hab. Natal (Wilms).

25.
p.

Pallavicinius

connivens

(Col.)

St.

Linn.

Soc.

1892,

270.

Syn,

Dioica,

Symphyogyna connivens. Colenso. Trans. N.

Z. Inst.

XX,

p.

254.

minor, rigida, viridis vel flavo-virens, gregarie crescens. Frons

ad 2 cm. longa

(stipite ipso

ad 15

mm.

longo) superne abrupte dilatata,

repetitofurcata, furcis ambitu subcirculari, ssepe longe coalitis et margine

breviter e disco

communi prominentibus
324

in aliis

magis profunde

solutis,

fraisz stephaiNI. species hepaticarum.

Pallavicinius.

semper

linearibus, laleribus exlremis

21

erectis connivenlibus fere infun-

dibulatim convolutis, margine grosse spinosis; spinaj

ubique fere

catulse

(27

),)

pluristratse,

slrictse. Alae pli-

limbo unistrato angusto,

cellulis

tenuibus

formato. Involucra ex angulo furcarum infimarum orta, basi crassa,

cylindrica ore lacinulato, laciniis sequilongis plus

minus

lanceolatis, inae-

qualibus. Perianthium iuyemle ore dentato-subciliato.

New Zealand

Hab.

(Colenso).

Pallavicinius decipiens

26.

Syn.

(Mitten) St.

Steetzia decipiens Mitt. Linn. Soc. Y, p. 123.

Mittenia decijmns G. Ann.

1864,

sc. nat.

Dioica, mediocris, valida, subcrassa, dilute

p. 85.

Frons e caudice

viridis.

repente procumbens, ad 3 cm. longa. basi radicans

(stipite ipso

ad 15

mm.

longo) superne abrupte multifurcata, in planta bene evoluta repetito


3 furcata, furcis ultimis itaque 8. ad

brevem lobulum

reductis; omiies

sub angulo acuto divergentes, ligulatte vel lanceolatae, planse. Costa

furcarum plano-biconvexa sensim in

attenuata.

alas

Fasciculum

fibro-

vasale simplex. Al3e ubique fere pluristratae, limbo tenui paucas cellulas

margine dentato, dentibus oblique porrectis 2-3

lato,

strictis.

Cellulae

alarum ad costam 36

libus tenerrimis;

margine 27

X 63

\^

X 72

cellulas

medio 36

jjl,

maxime

jx,

longis,

parie-

aequaliterque incrassatse.

Involucrum subcyathiforme, dentatum, perianthio

drico, ore dentato; calyptra

X 54

elongato-cylin-

usque ad medium perianthii coadunata

(teste Mitten).

Hab. Insula Ceylon (Gardner).


Die Pflanze steht der P. Zollingeri sehr nahe,

ist

aber durch die kurzen

Randzahne des Thallus sogleich zu unterscheiden.

B. Integerrimae.
27.

Pallavicinius crassifrons St. n. sp.


maxime crassa et rigida, fusco-viridis,

Dioica, minor,

nigra.

Frons e caudice multiramoso

in sicco fere

erecta, inferne longe stipitata stipite

ad 3 cm. longo, subtereti, superne abrupte dilatata repetito furcata, furcis


erectis,

haud

discretis,

campanulatim conniventibus

et perianthia obve-

lantibus, statu explanato ambitu reniformibus 5-6 cellulascrassis,

ipso 3 cellulas crasso.

ore truncato ad

Involucnm maxime crassum,

margine

breviter cupulatum,

7* inciso-multifido, laciniis irregularibus erectis crassis.

325

22

MEMoiREs

PaUaviciuius

l'herbieu boissier.

i)E

Perianthia magna. frondis flabello apicali seqiiilonga. erecla. usque ad

apicem

apice

pluristrata.

angustata

paucis

Cahjptra

armata.

laciniis

perianlhio fere on)nino coalila. apice pistillifero soluni libero. Capsnla

magno bulbo

oblonga,

inserta. Androecia ignola,

Hab, Insulae Kergueleu (Herb. Kew.).

Das anlarclische Clima scheint besonders geeignet. sehr fleischige

Formen zu erzeugen; ganz ahnliche Yerhaltnisse wie oben geschildert


linden sich auch bei Aneura Spegazziniana, Aneura cochleata und es
wird auch bei anderen Gattungen wiederholt auf diesen Einfluss eines
sehr feuchten und rauhen

zuweisen

28.

Khmasbeiwenigextremen Temperaluren

hin-

sein.

Pallavicinius subflabellatus
dense

Dioica, mediocris. rigida, erecta,

Bescherelle n. sp.
oUvacea. Frons ad

cffispitosa,

3 cm, longa (stipite ipso 2 cm, longo) superne abrupte in flabellum


dilatata

ibidemque

vibus. o

mm.

profunde

tri- vel

quadrifurcata

longis. iate ligulatis

partitis;

i.

lurbinatim concava; furcis bre-

e. latiuscule alatis quapropter

minus

alx integerrimae, apice profunde inciso-bilobae, usque

ad marginem 4cellulas crassae;

cellukie corticales internis

mullo minores.

Costa medio 10 cellulas crassa, plano-biconvexa sensim in alas attenuala;

ad basin furcarum infimarum geminata, pro

involucra

breviter cylindrica,
lacinite

laciniatis,

maxime

more

coalita,

crassa. apice breviter lobata. lobis breviter

duplicata^, irregulares,

lanceolatae vel piliformes

vel

spiniformes.

Hab. Fretum mageUanicum: Insula Desolacion (Savatier Dusen^jFtte^m


(Spegazzini),

29.

Syn.

Pallavicinius
:

Symphyogyna
15

diff ormis (Nees)

Jungermannia difformis Nees, Mart.


difformis M, N,

Ann,

St.
Fl. Bras.
sc. nat.

Dioica,

minor. valida, erecta, flavo-virens vel

mm,

longa. stipite subtereti anguste alato. ad

perne 3-4

furcata. furcis

solutis, vix

mm.

linearibus

anguste

I,

p,

1836,

329,
p. 69.

Frons ad

rufescens.

10

alatis,

mm.

longo, su-

profunde itaque

longis, explanatis; alse integerrimae apice

inciso-bilobce. 4 cellulas crassae,

limbo unislralo 3-4 cellulas

profunde

lato; cellulae

corlicales internis

multo minores. Costa medio 8 cellulas crassa, sensim

in alas altenuata,

nusquam

producta. Involucrum juvenile (haud bene

conservatum) breviter cylindricum, superne longe laciniatum,


lanceolatis.

326

laciniis

Symphyogyna.

23

franz stepham. spegies hepatigarum.

Hab. Brasilia (Sellow, Ule).


Die var. p der Synopsis Hepat. gehort meiner Ansicht nach zu Sym-

phyogyna

es ist eine armlich entwickeUe sterile Pflanze,

brasiliensis;

traurige Sliickchen, die

wohl

man

vor oO Jahren mit Sorgfalt aufhob und ob-

anzufangen war, sorgsam behiitete; daher die

dainit nichts

fachen ganz unwahrscheinhchen Standorte

manche

fiir

viel-

obwohl

Species,

in diesem Falle beide aus Brasilien

stammen.

SYMPHYOGYNA

Mont. elNees. 1836.

Plantce
vel

minus dense
vel

continuatse

interdum

vel

costam reductse,

caudice

exalatse,

latere

plus

furcis

Costa angusta, biconvexa,

vel

vel

repente

costse

vulgo

virides

terricolse,

plus

procumbentes.

simplices

attenuato

radicante

apice

ramosse

minus longe
alatis

validae,

rufescentes,

radicantes, ex

ssepe

postice

multifurcatse,

tenerse

flavescentes

stratiflcatse,

sub flore

furcatee,

abrupte

mediocres,

frondosee,

olivacese,

aliae

spititatse

plus minus

inferne

erectae,

flabellatim

ad

superne
expansis.

postice pro more magis producta, in alas

breviter excurrens vel sensim attenuata, fasciculis fibrovasahbus sim-

pHcibus, in paucis duplicatis vel magis numerosis percursa. Alse

latse

et tenerse in plantis procumbentibus, vel angustse et validse in erectis,

subplanae vel undulatse, interdum canaliculatae, integerrimse vel dentatae


vel lobulatse, apice

breviter

muciferis

Inflorescentia

antica,

obtectae.

medio frondis

forniia, basi

solum

inciso-bilobee

semper

ibidemque

Involucra

dioica.

clavatis

[cellulis

feminea

vel bifurcationis angulo inserta, parva squamae-

accreta,

lateribus hberis,

in

una calyptram semi-

amplectentia, basi lacinulis^a dorso accretis crassa, superne varie irregulariterque laciniata.

Perianthia nulla.

Calyptra

numerosis coronata, interdum

crassa,

valida,

apice

pistillis

sterilibus

cellulis clavatis musciferis obtecta

dense-

que mucosa,Amolucro semper a dorso breviler coahta. Capsula plus

minus longe
acuta,

pedicellata,

oblongo vel anguste cylindrica, apice vulgo

valvulis cohaerentibus

unistrata;

cellulae

plurifidis,

pariete juvenili bistrata. aetate

valvarum elongalae, pariete interna tenera, ceterum

valde incrassatae rufo-brunneae. Sporae parvae, ferrugineae. minilte papillatae

interdum reticulatim

lamellatae. Elateres longi, filiformis, rarissime

327

MKMOiREs DK i/hkkbier boissier.

^'i

Symphyogyna.

ramobi, saipe longe aLlenuali, spiris diiplicatis. rarissinie ternis, anguste


ligulatis,

plus minus anguste

Andracia

in fronde

torlis.

minore

monandris,

et angustiore anlica, bracteis

sparsim secus costam biserialis vel magis confertis et costam tegenlLbus,

margine semper

Wie

dentatis. Antheridia

magna.

sphiurica, breviter stipitata.

bereils in der Kinleitung zur Galtung VaUnvicinitis gesagt. stelit

das Genus Sy m ph yogy na jener sehr

nalie

und unterscheidet

von ihr

sich

hauptsachlich durch die schuppenformige Ausbildung des Invohurums

und den Mangel des Perianlhs. wahrend

die vegetativen

Organe denen

voii Pallavicinius so ahnlich sind. dass sterile Pflanzen sich in

Fallen nicht

werden bestimmen

vielen

lassen. Die Grosse des Thallus variirt in

weiten Grenzen; auch die Involucralschuppen bieten Schwierigkeiten, da


sie

im jugendlichen Zuslande sehr abweichende Formen haben.

es unerlasslich

stets riltere

ist,

so dass

Infloresceuzen zu untersuchen.

Die braunen stark verdickten Zellen der Fibrovasalstrange haben. wie

Wandungen mit

bei Pallavicinius.

zahlreichen spiralig angeordnelen

Tiipfeln; die Strange sind meist einfach, gabeln sich viel friiher als die

Gabelung ausserlich

in die

Erscheinung

trilt

und laufen eine grossere

Strecke in der ungeteilten Frons nahe neben einander her; bei einigen

und mehr Strangevorhanden; siehe

Arten sind

2. 3

kungen zu

S. trivittata

Spruce und

S. Hochstetteri

hieriiber die

M.

u.

Anmer-

N.

Die niederliegenden Arten unserer Gattung zeigen in der Spilze des


Thallus stets die Anlage der jungen Mittelrippe. die bereits kurz hinter

der Yegetalionsspitze eine betrachthche Starke erlangt hat; dagegen verliert sich bei

den

gestielten. aufrechten

tationspiinkle. jene

Arten die Rippe vor

haben eben ein unbegrenztes ^Yachslum

dem Yege-

die Pflanzen

sterben hinten ab und die Glieder werden zu selbstandigen Individuen;


die gestielten

haben dagegen ein beschrdnktes Wachstum und erneuern

sich lediglich aus

dem Rhizom.

Manche Arten besitzen sehr

slark enlwickelte. aus breiter vielzelliger

Basis zugespitzte und eingekriimmte Randzahne

rechls

zum

und

links iiber

Schutz desselben, behalten auch spater,

weit abgeriickt sind, ihre Richtung


Yergleicht

man

am

Thallus; sie sind von

den Yegetationspunkt hinweggekriimmt und dienen

wenn

sie

von der Spitze

bei.

die Thallusspitzen solcher Pflanzen mit

denen von

S. Brogniartii oder einer anderen verwandten Art, deren Thallus in grosse

tiefgetrennte
keit

Lappen

zerschlilzt

ist.

so fallt sofort die grosse Aehnlich-

und Uebereinstimmung zwischen Ziihnen und Thalluslappen


328

auf;

Symphyogyna.

25

franz stepha.m. species hepaticarum.

beide sind liakig iiber die Spitze des jungen Triebes liinweg gebogen und

beide behalten diese ihre Orientirung auch spater bei; sie erfiillen beide
offenbar denselben Zweck und ich kann daher die Thalluslappen mir als
eine fortgeschriUene Modifikation jener

Zdhne betrachlen. die

lediglich

wie diese dem jungen Gewebe zum Schulz dienen. Yon einem Ueber-

gange der Pilanze zu den beblatterten Formen und von einem Beginn
der Blattbildung kann

liier

nicht die Rede sein. so nahe derartige Specu-

lationen zu hegen scheinen.

Was

endlich die Kapsel der Gattung betrifft, so hat sie ganz wie Palla-

vicinius ein apicales Connectiv. welches die Spitzen der

Klappen

fest ver-

bindet und (ahnhch wie Fimbriaria) die Sporen nur langsam entlasst;

daher

ist

es

denn auch moglich gewesen bei

fast allen

fruchtenden Exem-

plaren die Sporen und Elateren zu beschreiben, die aber leider nur sehr

geringe Unterschiede bieten.


stets

an der

sich gabelt; das erinnert lebhaft an

manche

Manche Arten von Symphyogyna tragen


Stelle,

wo der Fibrovaselstrang

die

Bliiten

beblatterte Gattungen der Hepatica?, welche stets unter der Bliite 2 Inno-

vationen entwickeln; andere tragen nur eine solche, und in gleicher

Weise

dem

gibt es auch Arten

von Symphyogyna, deren $

ungegabelten Thallus steht.

wo

also letzterer

einfacher Innovation weitergewachsen


scheint

demnach

quasi terminal bei

ist;

Bliite

mitlen auf

gewissermassen mit

die Stellung der

(und auch Pallavicinius), da der betreffende Thallus mit der


schliesst

A.

und unter

Dentatce.

New Zealaad.

1.

Symphyogyna graudibracteata

2.

Symphyogyna

crassicosta St.,

3.

Symphyogyna

leptothelia Taylor, Brasilia.

St.,

New

Zealand.

4.

Symphyogyna rhodina Taylor, Tasmania.

5.

Symphyogyna Lehraanniana M. N., Cape good hope.


Symphyogyna atronervia Taylor, Columbia.

6.
7.

Symphyogyna rubescens

8.

Symphyogyna

St., Brasilia.

irregularis St., Australia.

h. Integervimce.
9.

10.

Bliite ab-

ihr die jungen Gabelaste divergirend hervorsprossen.

Procumbentes.
a.

Bliite er-

manchen Arten von Symphyogyna

Symphyogyna marginata

Symphyogyna

St.,

Dominica.

trivittata Spruce,

329

Guadeloupe.

MEMoiRES DE l'hekbier

26
11.

Syiiiphyogyna digitisquaiiia

12.

Syinphyogyna picta

Syniphyogyua.

Sl.. .Jaiiiaii-i.

Nouv.

St.,

BoissiER.

Calikltniic.

13. Syiiiphyogyna canaliculata St., Hrasilia.

c.

B.

14.

Symphyogyna

inlerrupta C. P., Aiislralia.

15.

Symphyogyna

brasiliensis Nees., Brasilia.

16.

Symphyogyna subsimplex

17.

Symphyogyna

New

Milt.,

Gffibelii St.,

Zealand.

Veneznela.

18.

Syinphyogyna circinata M. N.,

19.

Symphyogyna Volkensii

20.

Symphyogyna

tenuicoslata St., Africa.

21.

Symphyogyna

seiniinvolucrata (Austr.). Hawai.

St.,

Fretuiii magellan.

Kilimandcharo.

22.

Symphyogyna undulata Colenso, New Zealand.

23.

Symphyogyna convoluta

24.

Symphyogyna Gottscheana M.

25.

Symphyogyna Baldwini

26.

Symphyogyna

27.

Symphyogyna

vitiensis Jack et St., Viti.

28.

Symphyogyna

brevicaulis Colenso,

Taylor, Ascension Island.


N., Mascareigiies.

(Auslin), Hawai.

exincrassata St., Tabiti.

New

Zealand.

Lobatce.

Am.

29.

Symphyogyna

Brogniartii Mont.,

30.

Symphyogyna

Hochstetteri M. N., Chile, Patagonia.

31.

Symphyogyna

sinuata (Swartz),

Am.

tropica.

tropica.

Dendroideae.
32.

Symphyogyna Hymenopyllum (Hooker), New Zealand.

33.

Symphyogyna

34.

Symphyogyna bogotensis

35.

Symphyogyna rhizobola (Schwagr.). Mascareignes.

(G.),

Andes.

36.

Symphyogyna podophylla (Thunb.) Africa

37.

Symphyogyna spinosa

38.

Symphyogyna obovata Taylor,

39.

Symphyogvna

Unbekannt geblieben
Pflanze

stipitata St., Chile, Brasilia.

ist

australis.

L. G., Africa.

Australia, Tasmania.

crassifrons SuII., Tierra del Fuego.


ist

mir

S.

subcarnosa Lehm. Pug. X.

p.

18; die

nirgends zu erhalten gewesen.

A. Procumbentes.
a.

1.

Dentatif.

Symphyogyna grandibracteata

Dioica, major,

flaccida,

fusco-olivacea.

St. n. sp.

Frons procumbens ad 4 cm.

longa regulariter repetito-furcata, furcis ad 10 mni. longis, divergentibus

330

ligulatis,

ad 5

medio 10

mm.

latis

subplanis. Costa angusta, postice valde producta,

cellulas crassa, abrupte in alas excurrens. Alse grosse spinosee,

minus remotis,

spinis

27

franz stephani. species hepaticarum.

Symphyogyna.

basi setaceis, in plano incurvis.

e lata

X 72

alarum ad costam 54

Sqmma

parietibus aequaliter incrassatis.

medium

apice truncalo-rotundata, ad

maxime mucosa. Capsula


Sporse 18

ovalis,

Cellulas

72,

{j.,

varie lacinulata. Calyptra crassa,

longa in pedicello 2 cm. longo.

600

jjl

attenuatse, fibra laxe torta.

costam biseriatis cucuUatis, pauci-

secus

bracteis

margine 27

^j.,

fem, late inserta, subquadrata,

mm.

granulatse. Elateres ad

jjl,

Andrcecia linearia,

X 54

medio 45

jjl,

spinosis.

Hab.

New Zealand

(Colenso, Ziirn).
--'^

t^

Symphyogyna

2.

crassicosia

maxime ramoso procumbens, simplex

mm.

10

St. n. sp.

longa, vix 3

mm.

lata,

vel e

ramosa, ad

latere costse

superne semper atlenuata, decurva,

ambitu oblonga medio infero subexalato. Costa


crassa, postice

Frons e caudice

llavescens.

parva, rigida, pallde-virens vel

Dioica,

medio 12

lata,

attenuata.

optime producta, longe in alas

cellulas

Fasciculum

flbrovasale crassum hyalinum. Alde crispatse, basi crasscp, limbo tenui

10 cellulas tantum

lato,

margine grosse spinoso, spinis

confertis, e lata

basi attenuatis, in plano incurvis, ate ad basin frondis in stipile anguste


alato

X 90

45

crebre dentato longe attenuatae.

et

<x.

medio 45

X 72

[j.

margine 27

Cellulae

27

[j.

alarum ad costam

vel longiores. Sqiiama

fem. late inserta, subquadrata, parum breviterque lobata, basi crassa,


antice lobulis similibus obsita. Andrcecia secus costam. biseriata, bracteis

remotis profunde saccatis, apice emarginalo-biciliatis, interdum in ramis


posticis anguslissimis creberrime spinosis crebre biseriata.

Hab. Neiv Zealand (Kirk) in rupibus calcareis

3.

Symphyogyna leptothelia

Dioica, mediocris, flaccida, viridis.

simplex

vel

postice

Tayl.

J.

irroratis.

of Bot. 1846, p. 408.

Frons ad 35

mm.

longa, 3

procumbens, subplana.

ramosa,

mm.

lata,

Costa angusta,

biconvexa, medio 8 cellulas crassa, sensim in alas attenuata. Alse superne


angustatse,

margine breviter

dentatee, dentibus validis remotiS;, 3 cellulas

longis, subrecte patulis. Cellulae

54

90

|ji,

margine 27

72

alarum ad costam 63
^.

100

{i,

medio

Androecia secus costam biseriata,

bracteis remotiusculis, profunde excisis, bispinosis.

Hab. Brasilia (Sellow, Wainio, Ule), Peru (Matthews, Spruce).

331

MKMOERES DE L^HERBiKR

28

Symphyogyna rhodina

4.

Tnylor.

of Bol. 1845, p. 93.

.1.

Frons lenerrima,

Dioica, minor. tenera. viridis vel roseo-picla.

ad 10

mm.

medio

mm.

rotundata, sinualim

spinoscC. spinis validis striclis. brevibus, longe acuminatis,

X '2

oblique patulis. CeUulas alarum ad costani 30

grosseque

mm.

54

Squama fem. anguste

jj,.

basi

lobis

lobata,

lariter

seepe

antice

lacinialis.

apice

constrictis.

acutis

lacinulis

profunde

anguste

[jl,

torlis.

Androecia in planta

minore

apicalia

longe

et

maxima.

Calyptra

(medio 9

asperae. Elateres valde atlenuati

jj.'

et irregu-

spathulalis

auctis.

X 34

medio 36

|j.,

inserta,

longa, crassa. Capsula cylindrica, acuta in pedicello 8

Sporae 20

alas

in

ereclie vel recurvEe, basi pluristratai. celerum tenerrimae,

margine remole

margine 17

Costa pro planla

latis, canaliculatis.

14 cellulas crassa, ventre lale

Alw

excurrens.

fragilis,

longa. prociimbens. repetilo-fnrcala. furcis brevibus 5 mni.

longis, in plano iate ligulatis, 4


lata,

Symphyogyua.

BoissiER.

mm.

longo.

in diam.) fibris

"j.

bracteis

confertis

emarginato-bicilialis.

Hab.

5.

Tasmama

(Lyell. Oldfield),

New Zealand

Symphyogyna Lehmanniana

(Colensoj.

M. N. Syn. Hep..

p.

483.

Frons

Dioica, minor, gracilis. lenera. dilute viridis vel flavo-rufescens.

mm.

ad 3 cm. longa, vix 2


2

mm.

lata,

procumbens. subplana,

furcala. furcis ad

longis, anguste ligulatis apice SEepe attenualis radicantibus,

rami

adventivi postici numerosi. Costa angusla, tenuis (medio 8 cellulas crassa)

plano-biconvexa, sensim

denlibus

margine 12

X "2

in

brevibus

remotis.

j,,

(1-2

medio 45

Sqiiama fem. plus minus

Alss

attenuata.

alas

X 63

]x,

nornialiter

longis).

cellulas

dentalae,

alarum

Cellulse

ad costam parum longiores.

incisa. parva, laciniis saepe capillaceis

simpli-

cibus.

Hab. Cape of good

6.

liope.

Symphyogyna

Dioica,
caespitosa.

major,

(Ecklon,

Rehmann.

atronervia

Ilaccida,

olivacea

vel

Frons ad 4 cm. longa, 5 mm.

asymmetrica,

alis

uno latere minus

Tayl.

.lelinekj.

,J.

pallide
lata,

evolutis,

of Bot. 1846, p. 409.

virens.

procumbens,

depresso

linearis, saepe

nusquani furcata, interdum

postice ramosa, subplana. Costa angusta, colorata. postice

medio 12cellulas

laxe

bene producla,

crassa, abrupte in alas attenuata. Alse tenerrimae

mar-

gine remole breviterque denlatae, dentibus unicellularibus. Cellulae alarum

45

longae.

74,

basi (ad coslam) longiores,

Squama fem.

laciniata, laciniis plus

margine anguste rectangulalae,

parva,

anguste inserta, obovata, medio supero

minus

lanceolatis, acutis. Androecia secus

332

costam

Symphyogyna.

29

franz stephani. specles hepatigarum.

seriata, bracteis

remotis paucispinosis.

cohse.renlibus, irregulariter flssa

Capsula cylindrica, valvulis apice

(Taylor).

Hab. Columbia (Jameson).

7.

Symphyogyna rubescens

Dioica,

2
8

mm.

St. n. sp.

minor, tenuis, rubescens. Frons

lata.

subcanaliculata, simplex

acl

mm.

longa, in plano

medio

postice ramosa. Costa

vel

subangulatim producta, antice concava, sensim

cellulas crassa, postice

in alas attenuata. Alae ad basin pluristatse, adcendentes, sub apice erectse,

margine paucidentatee. dentibus

curvatim explanatse.

inferne

1-2 cellulas longis. Cellulae alarum ad costam 54

margine 20

X 72

ji,

angulis

inserta, subquadrata, tenuis,

acurninatis. Cfl/i/p^ra 3

mm.

parum

incrassatae.

medio supero

X 63

]x,

medio 36

parum

(36

(j.)

jj.,

late

varie laciniato, laciniis ad 4-5,

longa, pyriformis. crassa, lacinulis crassis

Capsula ovali-

mm.

cylindrica, regulariter quadrivalvata. pedunculo crasso 12

Sporse magnse

X 54

Squama fem. magna,

pliiriceilularibus obsita, apice pistillis sterilibus comata.

integerrimis.

parvis

longo.

optime laxeque refjcM/afJm-lamellatse, lamellis

Elateres breves (180

jx)

(medio 10

validi

in diametro)

jx

attenuati, flbris geminatis, laxe tortis. anguste ligulatis, utroque

margine anguste

incrassatis.

Andrwcia

minore

in planta

et

angustiore,

brevia, bracteis confertis cucullatis, apice emarginato bi- Irispinosis.

Hab. Brasilia, Apiahy (Puiggari).

Eine sehr ausgezeichnete Art, welctie durch ihre kurzen dicken Elateren und die grossen netzig beleisteten Sporen von den iibrigen Arten
in auffallender

8.

Weise abweicht.

Symphyogyna

Dioica,

mediocris,

irregularis

rigida,

St. n. sp.

fusco-virens,

laxe

caespitans.

Frons pro-

mm. longa, basi breviter exalata, superne repetito-furcata,


ad 2 mm. latis, apice ssepe flagellatim attenuatis, radican-

cumbens, ad25
furcis longis

tibus. Costa crassa, postice valde producta,

medio ad 14

celkilas crassa,

abrupte in alas attenuata. Alae valde irregulares, ssepe utroque latere


constriclae (frondes

cientes,

itaque quasi articulatee), interdum uno latere defl-

ceterum undulatse, margine sparsim dentatse, dentibus minutis,

2 cellulas longis. Cellulae alarum ad costam 54

margine 27

80

]x,

Squama fem. anguste

parietibus
inserta,

validis

X 108

anguhsque

profunde lacinulata,

ad 4-5, lanceolatis porrectis. Reliqua desunt.


Hab. Australia, in jugo Bellender Ker (Bailey).

333

ji

medio 45

X 90

ji,

distincte trigonatis.

laciniis irregularibus,

30

ME.MOiRES DE i/herbier boissier.

Sympkyogyna.

B. Integerrimae.
9.

Symphyogyna marginata

Dioica,

St. n. sp.

magna, robusta, fusco-olivacea

vel

rufo-virens, supra

muscos

atque in arborum corlice lale expansa. Frons procumbens, ad 12 cm.


longa, furcata vel postice ramosa, ramis ad o

mm.

lalis.

subplanis. Costa

angusta. tenuis. medio solum 6 cellulas crassa. plano-biconvexa, postice

magis producla. sensim


validae, cellulis

in

Alx

alas atlenuala.

Umbatae. Cellulae alarum ad coslam 45

110

ut in congeneribus sed oblique versus


i.

marginem

X 90

medio 54

]x.

X 185

parietibus cequaliter incrassatis, margine 27

subtriangularis

unislratcP. integerrimte

marginalibus magnis maximeque incrassatis distinctissime


{i,,

haud rectangulatae

\i

dispositse.

Sgwawa fem.

e basi angustissime inserta, superne ampliata, margine

supero irregulariter breviterque paucidentata. Reliqua desunt.


Hab. Insula Dominica

(Elliott).

Symphyogyna

10.

trivittata Spruce Linn.

Soc. Vol. 30. p. 365.

Dioica magna. robusla, flavo-virens vel flavo-rufescens, dense depressocaespitosa.

Frons procumbens ad

nusquam

lalere costae ramosa,

7 cm. longa, 10

parum

undulata. Costa

lata.

lala,

semper e

ex apice prolifera,

late

profundeque inciso-biloba, plana

vel

furcata, rarissime

linearis vel oblonga apice angustata

mm.

medio 20

cellulas crassa,

poslice

plano-

convexa. antice leniter concava; fascicula fibrovasalia geminata, in ramis

magis robuslis terna. Alse tenues, basi breviier in coslam nudam


integerrima?

nuatce.

36

72

[j.

cellulae

alarum ad costam 36

X 100

parietibus teneris, margine 54

i^

90

a,

parietibus

atte-

medio

maxime

Squama fem.

aequaliterque incrassatis saepe rubescentibus vel purpureis.

magna, calyptram semiannulatim amplectens. profunde multilacerata,


simplicibus vel

laciniis

furcatis, lanceolatis

Calyptra magna^, clavata, ad 5

tortis.

mm.

longeque attenuatis varie

longa, apice pistillis

magnis

comata.

Hab. Insula Dominica

(Elliott);

Guadeloupe (rHerminier).

Die Fibrovasalstrange sind in den meisten Aeslen gepaart; unterhalb


einer

Inflorescenz findet sich aber ein dritter Strang, der bis an die

Basis des Astes zu verfolgen

ist;

er

muss

daselbst enlstanden sein, da

der Ast aus der Spitze eines anderen alteren entsprungen

Strange besitzt; vielleicht

ist

er nach Anlage der Bliite

334

ist,

der nur 2

von dieser aus

franz stephani. species hepaticarum.

Sympliyogyna.

Es

basiscop angelegt worden.

kommen

31

auch Zweigsysteme vor. deren

basaler Spross dreifache, deren mittlerer zweifache und deren terminaler

Spross nur einfache Strange produzirt hat; es

Zweigsysteme aus

apical angelegten

tralen Ursprungs sind

und

dabei gleich. ob diese

ist

Ghedern bestehen oder ob diese ven-

sich successive seitlich aus der Mitteh-ippe des

jeweilig alteren Gliedes entwickelt haben. Der dritte Strang liort haufig

mitten in einem Gliede

auf,

weit vor der Spitze.

Die Aeste mit einfachem Strang sind

immer

die jiingsten; ein Ueber-

gehen der Strange aus einem alteren Gliede durch

die stielformige Basis

des ventralen Seitenastes in dessen Mittelrippe findet nicht


Seitenast hat an der Insertionsstelle gleichmassig

Gewebe und der Strang

statt:

der

parenchymatisches

entsteht erst weit oberhalb der Insertion.

wo zwei

Die Pflanze legt offenbar diese Slriinge nach Bediirfnis an,


geniigen, hort der dritte auf oder fehlt ganz.

v'

Symphyogyna digitisquama

H.

Dioica,

spectabihs, flaccida.

mm.

lata,

solum radicans. Frons ad 3 cm. longa,

nusquam

ramosa, ramis ex angusta basi spathulatis,

ex apice attenuato

prolifera.

hmbum

semper

e latere costae

aetate late ligulatis,

ji,

ssepe coloratum, 2-3

medio 4o
110

jjl,

cellulas

X 72

fi,

parielibus

interdum

maxime

Alae integerrima^ ubique

X 90
marginales 54 X

alarum ad costam 45

incrassatis; cellulae

furcata,

Costa crassa, angusta, postice

ducta, abrupte in alas excurrens.

satis,

ceterum procumbens,

basi radicellis rufescentibus affixa,

undulata, margine fere crispata,

cellulad

margine Scepe rubescens,

Caudex repens, haud subterraneus,

dense csespitans lateque expansa.


antice planus, viridis, postice

St. n. sp.

dilute virens,

pro-

unistratce;

parietibus vix

maxime

incras-

latum formantes. Squama

fem. parva, crassa. oblonga, tertio supero 3-5

fida,

laciniis

porrectis,

truncato-rotundatis.

Hab. Jamaica (Hansen).


Mit S. marginata und S. trivittata zu vergleichen.

12.

Symphyogina

picta

St. n. sp.

Dioica, mediocris. rigida, pallide virens.

hnearis, ad 2 cm. longa, 4

curvatim

procumbens

mm.

lata,

leniterque

Frons

e basi breviter stipitata,

pro more simplex, interdum furcata,


canaliculata

Costa angusta,

medio

8 cellulas crassa, plano-biconvexa, in alas sensim attenuata. Alae integerrimse, basi pluristratse, cellulis ad costam 35

margine 27

70

[i,

parietibus validis.

335

X 70

jx,

medio 35

X 35

;a,

Sqtiama fem. crassa, lacinulis

maxime

anguslis iinbricalim connalis formata. Calyplra


pislillis

cello

Symphyogym.

MEMOiRES DE i/herbier BoissiER

32

|x

longo. Spora' 27

diam. valde altenuali,

in

linearia,

confertis

bracteis

breviter obtuseque

|j..

Androxia

purpureis (unde

nomen

mm.

crescens. Frons ad 10

Haumi

jj,.

medio

medio frondis

plantffi)

margine

(Baldwin).

canaliculata

St. n. sp.

flavo-virens, tenuis

dilute

parva,

in

denticulatse.

Symphyogyna

Dioica.

longa, aciita, in pedi-

miniite papillata^ Elateres 670

fibris laxe torlis.

Hab. Nova Caledonia (Saves);

13.

mm.

giganleis comata. Capsiila cylindrica 3

mm.

()

crassa pyriformis.

mm.

longa, 3

Costa pro planla

canaliculata, crispata.

solo

in

lata

argilloso gregarie

simplex vel furcata, optime

medio 8

lata,

cellulas

crass-a,

biconvexa, breviter in alas attenuata. Alae adscendentes vel incurvae varie


Cellulae

alarum ad

27X36 [i, margine 27X72 [x. Squama

fem. parva,

undulataj, integerrimse, ubique tenues (unistratee).

costam 36xS4[j niedio

crassa, apice emarginato bidentula. Calyptim crassa, pistillis

magnis obsita.

Hab. Brasilia (Ule, Puiggari); Chile (Bertero).

Symphyogyna

14.

Wales 1887,

interrupta

C.

P.

et

Linn.

Soc.

N.

S.

1053.

p.

mediocris, flaccida, viridis, laxe csespitans. Frons ad 2 cm.

Dioica,

longa, repetito-furcata, furcis 4

mm.

latis,

ramis posticis numerosis, apice

inlerdum attenuata radicans. Costa angustissima, postice bene producta,

medio 8

cellulas crassa, abrupte in alas excurrens.

crispatse, hic illic constrictse et subiobataj, in

Alae undulatae vel

fronde bene evoluta tamen

X 90

normaliter contigua integerrima. Cellulae alarum ad costam 36

medio 36
sata;.

72

margine 27

|j.,

Squama feminea

X 82

.x,

[J-

ubique trigonis distinctis incras-

crassa, arabitu lale ligulata,

superne 4-5

laciniala,

laciniis porrectis, lanceolatis vel spiniformibus, integerrimis. Calyptra ad

mm.

longa

capsula 3

longo. Sporoe 20
tortis.

mm.

longa, cylindrica obtusa in pedicello 3 cm.

asperae. Elateres ad

[x

Androecia in

planta

graciliore

310

[a

vix attenuati, spiris laxe

simplici

longe linearia,

costam

legentia, bracteis confertis, imbricatis, bi- trifidis.

Hab. Australia

Sydney (Wiiitelegge).

Da gut entwiclielte Sprosse lceine in Tlialluslappen aufgeloste Frons


haben, so

ist

die unregelmassige Entwicklung der Fliigel wahrscheinlich

ein pathologischer Zustand, oder moglicher

Weise auch durch dazwischen

wachsende Laubmoose hervorgerufen, welche die


gehinderl haben.

336

glatte

Entwicklung

Symphyogyna

15.

Syn.

Jungermannia

33

franz stephani. spegies hepaticarum.

Symphijogtjm.

brasiliensis

Nees. Syn. Hepat,

brasiliensis Nees. Martius, Fl. bras.

p.

484.

p.

328.

I,

major, flaccida, dilute viridis, longe lateque expansa. Frons

Dioica,

procumbens, ad 5 cm. longa, S

mm.

longe furcata, subplana. Costa

lata,

angusta, postice bene producta, medio 9 cellulas crassa, abrupte in alas


attenuala. Al3e tenues integerrimse, interdum hic

margine 18

X "2

alarum ad costam 36

Celhilae

explanatse.

72

^,

omnes

illic

Squama fem.

lenerae.

sinuatse, plano-

X 54

media 27

jjl,

jx,

parva, late ovata

lateque inserta, medio supero dense lacinulata, laciniis porrectis, linearibus vel lanceolatis, sparsim spinosis.

mm.

Capsula cylindrica, acuta, 3


Sporae 27

longa.

longa in pedicello perbrevi (15 mm.).

grosse papillatse. Elateres breves 148

^j.

mm.

Calyptra crassa, 5

laxe tortis.

spiris

|>.

Androecia in planta gracillima longe linearia, ssepe in furcas transeuntia,


bracteis confertis costam tegentibus, paucidentatis.

Sellow,

Hab. Brasilia tropica et siibtropica (Martius, Saint-Hilaire,

Wainio, Werner, Lindman), ubique communis; Andes

Puiggari, Ule,

quitenses (teste Spruce).

16.

Symphyogyna subsimplex
major

Dioica,

vel

maxima,

Mitten

FI.

N. Zel.

procumbens. Frons ad 5 cm. longa, e basi exalata longe


ad 5

mm.

lata,

II,

p.

166

palmarum

flaccida, dilute olivacea, in costice

linearis,

superne

apice leniter angustata breviterque inciso-biloba, ceterum

integerrima, semper simplex (in plantis juvenilibus prostratis vix

nuquam

furcata) ramificatio ad caudicem reducta. Costa valida, angusta, biconvexa,

medio 10

cellulas crassa abrupte in alas excurrens. Alae planee, basi lon-

gissimse attenuatse, lenerae. Cellulae alarum ad costam 54

45

X 63

{j.,

margine 27

X 72

jj..

Squama

X 90

parva, profunde

mm.

mm.

longa,

Pedunculus capsulse brevis (8 mm.) tenuis. Capsula cylindrica


longa, apice obtusa. Sporae 27

attenuati,
linearia,

spiris

ad 4

dense

mm.

tortis.

New Zealand

\^,

asperse. Elateres capillares, vix

Androecia in planta

longa, bracteis

margine varie breviterque


Hab.

medio

trifida, laciniis

tenuibus, obtusis vel longe cuspidatis. Calyptra clavata, ad 5


crassa.

\^,

angustiore breviter

magnis confertis secus costam

biseriatis,

laceratis.

(Hooker, Sinclair, Golenso, Helms, Ziirn, Kirk,

Beckett); Stewart Island (Lyall);

Samoa

(Reinecke).

Die Zeichnung und Beschreibung Reichards (Reise der Novara)


auf die Galyptra, die er

fiir

den Kelch

hielt,

dassdiePflanzeaufrechtwachst; der basale Teil desThallus

und vermag

die grosse obere lamina sicher nicht zu tragen

MEMOiRES DE l'herbier boissiee,

11

ist bis

recht gut; ich bezweifle aber,

11, 30 avril 1900.

ist
;

haardiinn

auch spricht
67

34

MKMoiRES DE l'herbikr boissier.

dem Thallus

dagegen, dass die Haube verlikal auf


teren horizontale Lage schliessen

Symphyogyna

17.

Dioica. mediocris,

mm.

cni. longa,

lata,

sLelit,

was auf des

lelz-

lasst.

Gcjebelii

dilute

Symphyogyna.

Sl. n. sp.

tenuis dense

viridis,

Frons ad

caespitosa.

ex apice repelito innovata vel e latere costaj

ramosa, ramis curvalim procumbentibus apice decurvo radicanle. Alae

limbum

itaque erectae conniventes, integerrimse, uno latere costce saepe ad

angustum reductae
producla,

10

93

deficientes.

cellulas

crassa,

alarum ad costam 45

Cellulad

36

medio

omnino

vel

HO

Costa angusta, ventre bene

[^<

margine

Squama fem.

oblonga,

medio 36

pariete marginali valde incrassata.

jL

validissimo.

fibrovas.

fasciculo
ji,

90

anguste inserta, tertio supero varie lacinulata. Andrwcia secus coslam

margine bidenlulis.

biseriata, bracteis remotiusculis, cucuUalis,

America

Hab.

tropica

Guiana

Tovar

Yenezuela,

(Goebel),

brit.

(Goebel).

Symphyogyna

18.

Syn.

Dioica,

circinata M.

et N. Syn. Hep., p. 486.

Jungermannia circinata Mont. Ann.


major, valida,

3 cm. longa, 4

mm.

prolifera et curvatim

sc. nat.

p. 69.

1836,

laxe Ccespilosa. Froiis procumbens, ad

viridis,

postice ramosa,

lata, furcata vel

adscendens

interdum ex apice

unde nomen

(in sicco revoluta

ceterum undulata, integerrima, basi inlerdum longius

plantse)

Costa

exalata.

angusta, valida, inedio 10 cellulas crassa, sensiin in alas attenuata. Alse

ubique fere phmstratae, limbo tenui ad 12 cellulas

X 90

ad costam 36

tamen valde

pariete marginali
rectangulata,

truncata

et

^,

medio 36

crassa,

X 54

incrassata.

squamulis

inferne

jj.,

breviter lacinulata.

Pistilla

lato. Cellulae

alarum

X 45

tenerae,

margine 27

Squama fem.

angusta, longe
aucta,

accretis

piliferis

{i.,

cellulis clavatis

apice

muciferis

cir-

cumdata. Calyptra inatura itaque superne mucosa, ceterum clavata et

maxime

crassa.

mm.

longo,

oblongo-

asperse. Elateres validi

parum

attenuati,

Capsula parva in pedicello 12

cylindrica.obtusa. Sporae 30

jji,

spiris laxe tortis. Androecia in planta

costam dense tegentia, bracteis

multo angustiore simplici linearia

cucullatis

emarginato bi-vel

Hab. Fretum magellan. (Spegazzini, Dusen); Chile

Der Thallus

isl

ganzrandig,

da die

YegeLationsspilze sich nicht erhalten

kleinen

tridentatis.

Quillota (Bertero).

einzelligen

Zahne der

an der verschmalerten wurzelnden

Spitze habe ich mehrfach Einbuchtungen des Randes und breite zahnartig

vorstehende Ecken bemerkt.

338

franz stephani. spegies HEPATiCARmi.

Symphyogyna.

Symphyogyna Volkensii

,19.

St. n. sp.

Frons procumbens ad 7 cm.

Dioica, maxinia, flaccida, dilute olivacea.

mm.

15

longa,

ligulata, apice

lata,

35

simplex vel e latere costse ramosa, late

crispata,

parmn angustata profunde

inciso-biloba.

Costa angustis-.

sima, antice leniter concava, postice bene producta, medio


crassa, abrupte in alas attenuala. Alse undulataj

integerrimse. Cellnlae alarum ad costam 45


tenerse,

margine 18

X 63 ^ ibidemque

parva, anguste inserta, obovata, ad

margine repandis

margine

72

[a,

medio 36

trigonis incrassatae.

medium

10 cellulas

crispatae

ceterum

X 63

ji,

Squama fem.

laciniata, laciniis lanceolatis,

vel angulatis varieque tortis.

Hab. Africa orient in Monte Kilimandscharo (Yolkens).

Omnium maxima
20.

et facile distinguenda.

Symphyogyna

tenuicostata

St.

Englers Bot. Jahrb. 1895,

p. 306.

dense depresso-csespitans.

Dioica, majuscula, tenerrima;, dilule-virens,

Frons ad 35 mm. longa, 8 mm.

lata,

procumbens, plana vel undulata,

simplex vel postice ramosa, basi attenuatim

ceterum

alata,

late ligulata

apice profunde inciso-biloba. Costa angustissima, postice bene producta,

medio 10

cellulas crassa, abrupte in alas attenuata. Alae integerrimae,

ad costam 45

cellulis

X 90

medio 45

{x,

X 68

margine 18

[i,

X 108

{i,

Squama fem. parva anguste inserta, basi crassa ceterum


(unistrata) oblonga, ad medium biflda, laciniis irregulariter bifidis.

trigonis nullis.

tenuis

Calyptra ad 5

mm.

longa, clavala, crassa. Androecia in planta longiore et

angustiore, longe linearia, bracteis confertis costam obvelantibus, alte


cucuUatis, margine bi-

trifidis,

Hab. Usambara (Holst);

21.

Kamerun

(.lungner);

Angola: Huilla (Antunes).

Symphyogyna semi-involucrata

Club Y,

Austin.

Torrey Bot.

p. 15.

Dioica,

mediocris, pallide virens vel rufescens,

cumbens, ad 2 cm longa, 3

mm.

lata,

tenera.

Frons pro-

undulata, integerrima, postice

ramosa, rare furcata, rainis interdum curvatis, apice decurvo radicantibus


et

alas 'erectas conduplicatas gerentibus.

Costa angusta, postice valde

producta, in sectione semicircularis, abrupte in alas attenuata, inedio

12 cellulas crassa. Alae tenerrimse interdum irregulariter interruptae et


sublobatse,

45

X 72

^,

apice

profunde

medio 45

X 45

inciso-bilobee.
[x,

margine 27

plus minus profunde bifida vel

Cellulas

X 45

^.

alarum ad

Squama

costam

fem. parva,

triflda, laciniis lanceolatis, irregularibus,

339

MEMOiRKS DE l'herbirr

36
crassis.

Symphijogyna.

BoissiER.

Calyptra ad 4 miii. longa, crassa. Capsitla cylindrica,

pedicello ad 10 nim. longo. Sporae magnae 37


bidenlulis. Elateres validi. longe attenuati,

in

aciila

alte papillatse, papillis

ji,

medio 8

(jl

in diam.. fii)ris ln\e

Androecia ignola.

tortis.

Hab. Hawai (Mann, Heller).


Die Pflanze zeichnet sich durch die ungewolmlich grossen Sporen aus;

Name

der

riihrt

welcher die bereits geoffnete

in

hegen aber auch Exemplare da-

halb verborgen steckte; es

Kapsel noch
bei,

von der Haube her.

an denen die Kapsel bereits weit ausgetreten

ist

und die Haube auf

langeni Stiele iiberragt, so dass der Nanie reclit imgliickHch gewalilt

um

mehr,

so

Haube nicht das Involucrum

als die

zustande gesammelte Exemplare einer Pfianze

Cuba und zog

sie

zu unserer Art, obwohl

horen und zu Pallavicinius

medio

Dioica, major, vahda. viridis,

mm.

Costa

latis.

ist,

Reife-

Auslin auch aus

ei-hielt

der Gattung gar nicht ange-

Col.

ms.

costa fusca notata, in solo argilloso

gregarie crescens. Frons procumbens, undulata, ad 25


furcis ad 5

ahnhchem

Lyellii zu stellen sind.

Symphyogyna undulata

22.

sie

ist; in

lata, cellulis

mm.

longa, furcala,

fusco-brunneis formata, medio

12 cellulas crassa, postice bene producta, abrupte in alas attenuata. Alde


integerrimse pluristratse, limbo tenui ad 12 cellulas tantum

alarum ad costam 54

Squamae fem.

ji,

medio 36

X 54

|j.,

lato. Cellulae

margine 27

X 60

^t.

in fronde seriatse approximatse magnee, late insertae, sub-

quadratae, apice ad

mm.

crassa, ad 5

X 80

medium

varie incisae et laceratse. Calyptra

longa, a basi ad apicem

Elateres longi, validi,

maxime mucosa. Capsula

muciferis

lalis interjectis clavatis

acuta in pedicello tenui ad 10

mm,

bi vel trispiri,

maxime

pistillis sterilibus obtecta,

longo. Sporae 36

cel-

cylindrica,

papulosse, rufse.

{x

valde attenuati, spiris anguste tortis.

Androecia ignota.

Hab.

23.

New Zealand

(Golenso).

Symphyogyna convoluta

Tayl.

J.

of Bot. 1845, p. 94.

Dioica, minor, gracilis, rigida, pallide virens, aliis hepaticis csespitose

consociata.
latere

Frons ad 15

costae

angusta, antice concava,


circularis,

mm.

longa, alis erectis oplime canaliculala, e

ramosa, nusquam

medio 12

postice

furcata

63

^.

apice

prolifera.

maxirae producla, in

Costa

sectione semi-

cellulas crassa, abrupte in alas excurrens. Alae tenues,

integerrimae, cellulis ad costam 36

18

vel

Andrwcia

X 72

jj.,

medio 36

X 63

^,

margine

in planta graciliore et crispata linearia, bracteis

340

coslam

magnis,

confertis,

37

franz stephani. species hepaticarum.

Symphyogyna.

inciso-lobulatis

grosse

tegentibus,

et

laci

niatis.

Hab. Insula Ascension. (Lyall. Gordon).

Symphyogyna Gottscheana

24.

magna,

Dioica,

M. et N. Syn. Hep.,

p.

484.

Frons procumbens, ad 2 cm.

viridis, flaccida, corticola.

longa, e basi breviter exalata sensim ampliala superne optime lateque

mm.

obcordata ibidemque ad 7
late rotundatis,

apice breviter inciso-biloba, lobis

lata,

ceterum plana, simplex rarissime furcata, interdum ex

apice angustato prolifera. Costa angusta, alte biconvexa, sensim in alas


attenuata,

medio 14

36

63

Cellulae

margine 27

pi,

parum

cellulas crassa. Alse subplanse vel

basi longe attenuatse.

X 72

alarum ad costam 54

Squama fem. anguste

(jl.

undulatae,

72

[x,

medio

usque ad

inserta,

basin fere laciniala, laciniis oblongis vel late linearibus, margine apice-

que anguste

cylindrica ad 3

23

^,

minute
dense

Jibris

Calyptra ad 5

lacinulatis.

mm.

mm.

longa,

longa, obtusa in pedicello tenui 10

papillatee. Elateres validi, niedio


lortis.

minus

9 ^

crassa.

mm.

Capsula

longo. Sporae

longe attenuati,

crassi,

Androecia in apice angustato frondis brevia, bracteis

magnis, confertis reticulatim connalis grosse

lacinulatis.

Hab. Insulae Mascareigues (de Tlsle, Rodriguez).

Symphyogyna Baldwini

25.

Syn.

1 Pallavicinia

Dioica,

(Austin)

St.

Steetzia Baldwini Austin. Torrey Bot. CI. VI, p. 303.

magna,

Baldivini Evans. Connect. Acad. 1891, p.

tenuis,

virens,

pallide

5 cm. longa, furcata, furcis ad 10


recto angulo divergentibus.

mm.

in

flavicans.

sicco

7.

Frons ad

latis, late linearibus, undulatis,

Costa angusta, medio

14 cellulas crassa,

ventre valde producta abrupte in alas attenuala. Al3e basi pluristratas

ceterum tenerrimse, integerrimae,


45

54

\i,

margine 36

basi crassa, ad

minus

crassa,

medium
8

mm,

54

[jl.

cellulis

[j.,

medio

late inserta, subquadrata,

quadrifida, laciniis lanceolatis, tenuibus. Calyptra

longa. Capsula cylindrica, 5

pedicello perbrevi (16 mm.). Spora? 27

parum

X 72

ad costam 45

Squama fem.

jx,

attenuatse, spiris anguste tortis.

mm.

longa, acuta, in

alte papillatae. Elateres filiformes,

Andnecia

in planta

minore

et

an-

gustiore, bracteis remoliuscuIis,secus costam biseriatis.cucullatis, spinosis.

Hab. Hawai (Baldwin),

Das Original, welches ich untersuchen konnte,

Evans anderte Austin's Namen

ist

eine Symphyogyna

Pallavicinia Baldivini

um;

ich weiss

nicht, ob es eine solche Pflanze gibt oder ob ein Irrtum vorhegt.

341

38

MKMoiRES DK l'herbier

Symphyogyna exincrassata

20.

Sympliijogyna.

BoissiER.
Sl. n. sp.

palmarum gregarie

Dioica. major, lenerrima, diliile virens, in cortice

crescens. Ffons prociimbens, ad 2S

superne furcala,

mm.

furcis ad

bilobis, subplanis.

mm.

longa, basi breviler slipilala,

apice anguslatis, lireviler inciso-

latis,

maxime

Costa angusta, antice leniter concava. poslice

producta, medio 16 cellulas crassa in sectione fere semicircularis, abruple


in

34

excurrens.

alas

54

^,

tenerrimae.

Alae

medio 27

45

ji,

inlegerrimio.

margine 20

27

jl.

Sqtiama fem. anguste inserta, oblonga (duplo longior


supero

quam

lala) tertio

Quve-

lanceolatis apice longe capillaceis. Calyptra

trifida. laciniis

nilis) crassa, pistillis giganteis obtecta.

ciliore

coslam

ad

cellulis

parieLibus lenuibus.

longe linearia,

Androecia in planta parum gra-

magnis approximatis convexis. varie

bracteis

lacinulatis.

Hab. Tahiti (Jules Lepine.)

27.

Symphyogyna

vitiensis

i894,

.lack et St. Bot. Centr. Blalt.

no 43.
Dioica^ major,

tenerrima, dilute viridis. Frons procumbens ad 4 cm.

mm.

longa, simplex vel postice ramosa vel furcala, furcis 3

latis, planis,

ligulatis apice late rotundalis breviter inciso-bilobis. Costa angusta,

i6 cellulas crassa,

valde

postice

producla, in

seclione

medio

semicircularis,

abrupte in alas attenuata. Fasciculum fibrovas. lenue. Alae integerrimffi a


costa leniter adscendentes subinde curvatim explanatae; cellulae alarum

ad costam 27

X 54

ijl,

medio 27

fem. parva, late inserta ad


laceis,

"^/s

X 30

margine 18

jj,.

X 45

Squama

\x.

lacerata. laciniis irregularibus longe capil-

Androecia in planta angustiore secus costam biseriata. bracleis

remotiusculis allernantibus, inflatis dentatis.

Hab. Viti-Ovalau (GrtefFe).

28.

Symphyogyna

brevicaulis

Colenso.

Trans.

N.

Z.

Insl.

1885.
Dioica, mediocris. pallide viridis, tenera.

longa, furcata, furcis 5

mm,

lalis.

Frons procumbens, ad 2o mm,

basi breviter exalata.

ceterum undulata,

apice profunde inciso-bilboa. Costa angusta. crassa, alte biconvexa.

medio

16 cellulas crassa, postice magis producta, abrupte in alas attenuata. Alae


integerrimse, basi pluristra tse.

medio 45

54

[i,

Cellulae

margine 27

54

alarum ad costam 45
j,,

minima, apice breviter obtuseque lobulata. Calyptra 4


Capsula oblongo-cylindrica, obtusa

in

342

X 90

[ji,

ex incrassatse Squama fem.

pedicello

mm.

longa, crassa.

perbrevi

et

parum

Symphyogyna.

stepham. species hepatigarum.

fraisz

exserto (semper?). Sporae 18

39

asperse. Elateres validi. spiris anguste

>x,

tortis. Androecia ignota.

New Zealand

Hab.

(Colenso).

G. Lobatae.

Symphyogyna

29.
p.

Brogniartii

Ann.

Mont.

nat.

sc.

1843,

263.
Dioica,

magna, robusla,

viridis, depresso-csespitans.

Frons procumbens,

ad 5 cm. longa, interdum simplex, vulgo repetito furcata, furcis divergenlibus, sensim sensimque brevioribus, ad o

maxime crassa

e basi

tamen

subplanis. Costa

latis

in apicem multoties angusliorem attenuata, ubique

magis producta, abrupte in

alte biconvexa, postice

flbrovas. geminata, in

fascicula

mm.

mario duplicatim geminata (cruciatim opposita :

usque ad costam fere lobatim

incisce, lobis

apicem plantse nutantibus, acutis

).

Alde profunde ssepe

rhomboideis

vel ovatis, versus

apiculatis et angulatim repandis,

vel

sinubus acutis vel obtusis. Cellulae loborum ad costam 36

36

X 36

{i,,

X 27

margine 27

quadrata, crassa, ad
integerrimis. hic

medium

illic

p..

alas attenuala,

ultimis ramis simplicia, in trunco pri-

Squama fem.

X 4o

late inserla,

a,

medio

ambitu sub-

laciniata, laciniis sat regulariter lanceolatis,

profunde

furcatis.

Cahjptra maxima, ad 20

longa, crassa, cellulis clavatis muciferis obtecta ideoque

mm.

maxime mucosa.

Pedunculus capsuJae ad 6 cm. longus validus. Capsula longa cyhndrica,


10

mm.

longa, acuta. Elateres ad

610

natis anguste hgulatis laxe tortis.

haud

{j.

fihformes, attenuati, spiris gemi-

Sporae 18

[j.

rufse. asperae.

Androecia

vidi.

Hab. America tropica

Brasilia orient. (Ule), Costarica (Pittier).

Andes

quitenses et peruviani (Spruce).

Die von Spruce

konnen
S.

gesammehen Pflanzen habe

ich nicht alle erlialten

seine var, pinnati-partita besteht aus 2 Formen, deren eine zu

Brogniartii, die andere zu S. sinuata zu stellen

30.

Symphyogyna

Syn.?

Dioica,

S,

HochstetteriM.

subcarnosa Lehm. Pug. X,

ist.

et N. Syn. Hep., p. 485.

p. 18.

magna, ssepe gracihs, subrigida,

dilute viridis vel rufescens.

Frons procumbens ad 4 cm. longa, basi breviter

exalata, repetito furcata,

vix ahter ramosa, furcis longis, angulo acuto divergentibus, fiabellum

343

40

MEMOiRKs DE l'herbier boissier.

contractum formantibus, subplanis.

Costa ad

Sympliyogyiia.

exalatum frondis

basin

subteres, fasciculis fibrovasalibus 6 percursa. in ramis sensim attenuata,

ramis semper gemi-

fasciculis fibrovasalibus sensini reduclis, in ullinus

margine

Alae

natis.

minus profunde

vel plus

sinualffi

lunatis.

interdum angustis, lobis semper

frondis

nulantibus.

X S4

36

X 36

margine 27

|i,

alarum

Cellulaj

apiculatis, oblique ad

costam 36

ad

10

mm.

tortls.

papillatse. Elateres

[x,

Andrmcia

[x,

apicem

medio

5, late lanceolalis, acutis,

longa, crassa. Capsula 7

longa, apiculala, angusle cylindrica. in pedicello vatido

Sporx 27

72

Squania fem. anguste inserla, crassa,

(i.

plus minus profunde laciniala, laciniis ad 4 vel


saepe simplicibus. Calyptra ad

sinubus

lobalae,

420

parum

{jl,

.33

mm.

mm.

longo.

altenuati, fibris anguste

ignota.

Hab. Chile (Gay, Bertero, Krause, Dusen, Neger)

Patagonia australis

(Savatier).
S. sinuata,

zu der Goltsche unsere Pflanze

hat in den termi-

stellte.

nalen Aesten stets nur einfache^Fibrovasalslrange; die Zahl derselben


variirt in 5. Hochstetteri sehr;

man

flndet terminale Aeste, mit 2 Strangen,

deren einer nicht weit hinabreicht; er


treten; aus der jiingslen

ist

Gabelung laufen

4 Strange aus; sie liegen nebeneinander

aus

dem

mitlen im Ast plolzlich aufge-

in jeden Ast 2,

im Ganzen

also

die beiden aussersten

slammen

alteren Gabelast, die beiden inneren sind erst in der

Gabelung

entstanden; in alteren Sprossgliedern sind aber die 2 inneren Strange


als

aus einem hervorgegangen zu verfolgen; je nachdem die Pflanze

kraflig oder

schwach entwickelt

mehr oder weniger

ist,

findet

man

reich entwickelt, jedenfalls

erst nachtraglich angelegt

die

Anzahl der Strange

werden

viele der lelzteren

und sind nicht immer das Produkt des Yege-

lationspunktes.

Symphyogyna

31.

sinuata

M. et N. in d'Orbigny. Yoy. Bot.

p. 61.

Syn.

Dioica,

Jungermannia sinuata Sw. Prodr. FI. Ind. occ, p. 145.


magna, flaccida, pallide virens, dense depresso-csespitosa. Frons

procumbens, subplana, tenera, ad 4 cm. longa, 4


furcata. furcis

divergentibus.

mm.

lata,

simplex, vel

Costa biconvexa, postice magis producta.

fascimlis fibrovas. sim.plicibus, basi tanlum geminatis percursa, abrupte


in

alas attenuata.

Alae profunde lobatim incisae, sinubus obtusis, lobis

ligulatis apice rotundatis vel apiculatis. Cellulaj

57

90

inserta,

|j

medio 57

X 80

[j.,

margine 36

alarum

X 36

jjl.

tenerse. ad

profunde saepe usque ad basin fere lacerata,

344

costam

Sqicama fem. anguste


laciniis

anguste

pinnatim ramosis, ramis porrectis angustissimis. Calyptra ad

ligulatis

mm.

41

franz stephani. species hepatigarum.

Symphyogyna.

longa, anguste cylindrica, cellulis clavatis muciferis obtecta ubique

mucosa. Capsula 5

mm.

longa, cylindrica, in pedicello ad 4 cm. longo.

Elateres validi, longe attenuati, spiris laxe tortis. Sporae 18 ^, asperse.

Androecia in apice plantse anguslioris fusiformia, bracteis confertis, basi

apiceque inflorescentise sparsis medio magis numerosis costam tegentibus


cucullatis dentato-spinosis. Alse plantse masculse parvi- et anguste

ceterum
lobulatae.

Hab. America tropica


(Glaziou,

Lindman,

Ule),

Brasilia,

Rio Grande (Lindman), Rio Janeiro

Caraca (Wainio), Paraguay (Balansa), Ecuador

(Eggers), Yenezuela (Funk et Schlim, Karsten, Goebel),

Cayenne (Moen),

Mexico (Mohr, Goebel, G. Karsten), Costarica (Pittier), Jamaica (Swartz,


Hansen), Martinique (Perrottet, Hahn), Puertorico (Sintenis), Dominica
(Elliott),

Guadeloupe (Beaupertuis, rHerminier).

B. Dendroideae.

Symphyogyna Hymenophyllum

32.

(Hool<:.)

M. et N. Syn.

Hep., p. 480.

Syn.

Jungermannia Hymenophyllum Hook. Musci

flavovirens. Colenso. Transact. N. Z. Inst. 1884.

Symphyogyna

Dioica, mediocris vel parva, tenera

ad 3 cm. longa

(stipite ipso

furcis sub angulo

(usque ad 30
apice

parum

mm.

acuto

15

mm.

vel subrigida, dilute viridis.

divergentibus,

flabellum

ambitu rotundatum

anguslatis. Costa a basi ad

apicem sensim attenuata, angusta,

alas excurrens. Alae unistratae sub-

planse, ad basin flabelli in stipite longius decurrentes, grosse

spinis

hamatim

ad costam 36

Frons

longo) triplo vel quadruplo furcata,

diam.) formantibus, ceterum anguste linearibus,

in

bene producta, abrupte in

postice

exot., p. 17.

spinosse,

in plano incurvis, e lata basi attenuatis. Cellulae alarum

X 72

[i,

medio 36

X 54

[j.,

margine 27

X 72

\x.

Squama

fem. late inserta, crassa, subquadrata, margine supero subtruncato plus

minus longe spinoso,


ceolalis et

spinis ad 4-5, late triangulatis, acuminatis vel lan-

magis numerosis. Calyptra ad 5

longa, acuta in pedicello ad 15

ad 510

[X,

medio 8

jx

mm.

in diam.

mm.

longa. Capsula vix 3

longo. Sporse 18

parum

p.

mm.

papillatse. Elateres

attenuati, spiris

dense

tortis.

Andrcecia ad basin furcarum infimarum, anguste linearia, bracteis confertis,

costam tegentibus,

cucullatis, bi- vel trispinosis.

345

ME.MOIRES DE i/hEHHIER BOISSIER.

42
Hab.

Zealand (Colenso, Knighl,

Neiv

Cheeseman,

Symphyogyna

Form

ziihnte

Helms,

Kirk,

Beckett

und wenig ge-

flavooirens Gol. ist ledigjich eine kleine

iinserer Pflanze.

Symphyogyna

33.

Dioica.

Ziirii.

Petrie).

medioci-is,

stipitata

n. sp.

St.

tenera vel tenerrima. dihite viridis, inter niuscos

erecta vel dense csespitosa laleque expansa.


ter-furcata. furcis

profunde

bis vel

hnearibus. subplanis.

lalis,

sensim

plano-biconvexa.

Costa anguslissima.

Frons ad 3 cm. longa

ad 2 min.

solutis,

alas

in

excurrens.

Alas

tenerrmiie, ad basin flabeUi decurrentes, margine grosse dentatae, dentibus

45

cehulas

108

pariete

marginah valde

late obovata,

phcibus vel
4

mm.

obhque

longis

medio 45

!,

medio

X 109

[a,

costam

trigonis magnis,

parva, anguste inserla,

siqjero laciniala, laciniis lanceolatis, attenuatis. sim-

Calyptra minus crassa. ad 6

bifidis.

X 72

Squama fem.

incrassata.

alarum ad

Cellulae

paliihs.

margine 18

[j..

mm.

longa. Capsula parva,

longa, cylindrica, acuta, in pedicello 3 cm. longo. Sporae 22

papillatte, Elateres validi,

minus

longe attenuali. Andrcecia in planta minore

regulariter furcata,

bracteis

confertis

coslam

secus

f^.,

et

biseriatis,

cucullalis, spinosis.

Hab, Chile (Bauer, Krause. Neger, Dusen); Insula Saint-Paui (deTIsIe);


Brasilia subtropica (Ule).

34.

Symphyogyna bogotensis

Syn.

-S.

Dioica,

25

mm.

Hymenophylluni

minor, tenera, dilute

longa (slipite ipso 10

primariis vix

alatis,

cellulae

margine 36

X 45

tenerrima, ad
longa.

crassa.

"/s

tenera,

erecla, ad

divergentibus

bene producta, a basi ad apicem

63

ij,.

parietibus ubique tenerrimis.

ovalis,

1864, p. 87.

ubique unistratae. margine hamatim

lacerala, lacinhs

Capsuia

nat.

longo) superne triplo furcata. furcis

alarum ad costam 36
ij.,

sc.

anguste linearibus parum

subcanaliculatis. Costa angusta, postice

spinosffi;

Ann.

Frons inter muscos

viridis.

mm.

reliquis

sensim attenuata. Alse

(G) St. n. sp,

var. bogote)isis G.

latis

ad 2

asperse. Elateres longi, flbris laxe

fimbriatis.

mm.

tortis.

medio 36

54

|jl,

Squama fem. angusta


Calyptra ad 5

longa. obtusa.

mm.

Sporae 22

[j,

Androecia in apice furcarum

plantse procumbentis et vix stipitatsB, bracteis secus costam biseriahs,

convexis, inciso bifidis.

Hab. Nova Granada (Lindig). In rivulis ad saxas muscis consociala.


Bogota, Chapi. 2700 m,

346

franz srEPHANi. spegies hepatigarum.

Symphyogyna.

Die Pflanze steht der

Hymenophyllmn

S.

selir

43

nahe; die abweichende

Bildung der Frons, (die untersten Gabelaste sind

fast ungefliigelt) gibt

ihr aber einen ganz anderen Habitus.

Spruces

And.

Anmerkung

siehe die

35.
p.

Eymenophyllum,

S.

bei Tarapoto

536} gehort nicht hierher und

p.

ist

gesammelt (Hep. Amaz.

zu Pallavicinius Wallisii

Symphyogyna

rhizobola

et

jedenfalls ein Pallavicinius


St.

Nees.

(Scliwagr.)

Syn.

Hepat,

483.

Syn.

Jungermannia rhizobola Schwagr. Prodr.


vaUda,

major,

Dioica,

dense

viridis,

pseudostipitata, ad 3 cm. longa

(stipite ipso

quadruplo furcata, furcis infimis ad 3

mm., anguste

ullimis ad l^

mm.

15

31

p.

Frons erecta, longe

CEespitosa.

mm.

longo) Iriplo vel

mediis ad 5 mm.,

longis.

linearibus^ versus apicem leniter angustatis,

flabellum late ex-pansum vivo tamen concavum formantibus. Costa fur-

carum plano-biconvexa, 6-8


angustge,

celluJas crassa, longe in alas attenuata. Alae

margine dentatae, dentibus minus remotis.

planse,

4 cellulas longis, basi ad 3 cellulas

X 90

alarum ad costam 54

"i,

latis,

oblique patulis

medio 35

X 66

jj.,

strictis.

medium

difficile

Cellulse

parietibus teneris^,

marginales et sub marginales lamen maxime sequaliterque

limbum validum formantes et


ciendum. Squama fem. parva,

validis,

emoUiturum ideoque

incrassatse;,

facile perspi-

angusta, longe rectangulata, basi crassa,ad

quadrifida, ssepe bis biflda, laciniis angustis, simplicibus atte-

nuatis. Calyptra ad 6

mm.

longa, crassa. Capsula cylindrica, ad 3

mm.

longa in pedicello ad 3 cm. longo, apice subacuta. Sporee ferrugineae, 18


papillatse. Elateres

340

ramosi, fibris dense

|j.

tortis.

medio 8

tj.

lati,

Androecia ignota.

Hab. Insulae Mascareignes (Du Petit Thouars, de

Tlsle).

Die neuseelandische Pflanze. die die Synopis Hep.


jedenfalls

nicht

ji,

longe attenuati, Scepe breves et

1.

c.

erwahnt, gehort

zu unserer Pflanze, wie denn auch Mitten falschlich

Formen

S.

obovata zu derselben steilte; von allen nachst verwandten

S.

rhizobola durch die auffallend verdickten Randzellen zu unterscheiden;

dieser

hmbus

bildet; dass

ist

auch in Hookers Abbildung (Musci exotici

abge-

dessen Pflanze zufallig ein aus der Spitze innovirendes und

daselbst wurzelndes
S. obovata.

tab. 87)

isl

Exemplar war, hat jedenfalls dazu beigetragen,

hierher zu ziehen, obgleich

Gattung finden kann.

347

man

das an allen Arten dieser

Sijmphyogyiin.

MEMoiRES DE l"hebier boissier.

44

Symphyogyna podophylla

3G.

(Tliiiiil).)

M. el N. Syn. Hep.,

481.

p.

Syn.

Junqerinannia podophyUa Thunb. Prodr.

Symphyogyna
Dioica,

llarveyaiia Tayl.

major. valida,

viridis.

fl.

Cap

II,

p.

174.

of. Bol. 1846, p. 408.

J.

Frons inter sphagna

erecta,

ad 4 cm.

longa (slipite ipso 2 cm. longo) superne abrupte plurifurcata, subplana,

ramulis simplicibus hic

furcis insequilongis.

illic

interjectis.

flabellum

itaque irregulare formantibus, celerura anguste Unearibus. plus niinus

parum

divergentibus, apice

angustatis. Costa lata, tenuis, antice concava,

postice carinatim producta. sensim in alas attenuata. Alae leniter adscenlato,

margine spinoso,

patulis, strictis, 3 celhilas longis. Cellulae

alarum ad coslam

dentes basi phiristralBe, limbo tenui ad 8 celhilas


spinis

36

obhque

X 108

magnis

{X,

X 72

medio 45

oblonga, apice subtruncata,

mm.

{i;

cellulae

laciniis

marginales 18

X 90

u,

trigonis

basin furcarum infimarum parva.

Squama fem. ad

incrassatse.

numerosis fimbriata. Calyplra ad

longa (haud matura).

Hab. Africa australis. Capetown (Thunberg. Krauss. Ecklon, Pappe,


Drege, Harvey, Rehmann, Mac

Owen);

Natal

(Rehmann);

Transvaal

(Rehmann).

37.

Symphyogyna spinosa

L. et G. Syn. Hepat., p. 786.

Dioica, major, valida. dilute viridis. inter

Frons ad 4 cm. longa

(stipite ipso

muscos

erecta vel

15 min. longo) superne quadruplo

furcata. furcis dein normaliter 16, basalibus brevibus, ad

visum congeslis, ultimis multo longioribus, ad 2 cm.


linearibus,

millimetrum

latis;

procumbens.

discum indi-

longis, anguste

discus basalis lateribus conniventibus valde

concavus. infundibulatus. ramis liberis graciliter curvatim patulis. Costa

plano-biconvexa, sensim in alas excurrens;


pluristratae,

hmbo

unistrato ad

10 celhilas

alae

subplanae, ad costam

lato,

grosse spinoso, spinis

approximatis, e lata basi acuminatis, in plano incurvis. Cellulae limbi ad

costam 27

54

^..

medio 27

X 45

[x

margine 18

X 27

jj..

Reliqua

desunl.

Hab. Insula Reunion (Bory, de


(A^olkens),

Runssoro

ITsIe).

Africa centr. Kilimandscharo

(Elliot).

Die Pflanze steht der

S.

podophylla (Thunb.) sehr nahe; die reiche

Verzweigung, die aus einer ungeteilten trichterformigen Basis emporsteigt,

unterscheidet unsere Pflanze leicht von der genannten Art, die

einen voUig flachen Thallus hat; selbstverstandlich kann

man

das nur an

der gut aufgeweichten und vollig turgescenlen Pflanze sehen, wesshalb

348

franz stephani. species hepaticarum,

Symphyogyna.

43

den allen Autoren und den meislen neueren solche Unterschiede

vollig

verborgen geblieben sind.

Symphyogyna obovata

38.

Syn.

S.

pulchra Tayl. ibidem. 1846,

S.

rhizobola

more dense

Frons erecta ad 3 cm. longa

picta.

J.

of Bot. 1844, p. 581.

p. 410.

(non Nees).

jVlitten

Dioica, mediocris, valida, pro

roseo

Taylor.

inlerdum

caespitosa, viridis,
(slipite ipso

mm.

IS

longo)

superne abrupte bis furcata, furcis infimis brevissimis, ultimis oblongis,


10

mm.

mm.

longis, 3

latis

male evoluta

in planta

undulatis interdum subcrispatis; rami postici

vel juvenili et repente numerosi. Costa crassa,

postice valde producta, versus apicem furcarum sensim angustata; alae

costam 4 cellulas

validse ad

crassse.

remote dentato, dentibus parvis

patuhs. Cellidae alarum ad costam 45

36

108

\x,

limbo unistrato ad lo cellulas

gracilibus, 2

X 90

medio 54

|jl,

X 34

parietibus validis, angulis valde incrassatis.

ad basin furcarum ultimarum

late inserta lateque ovata,

lato,

subrecte

cellulas longis,
jt,

margine

Squama fem.

margine grosse

dentata vel spinosa. Calyptra ad 10 uim. longa, ssepe rosea vel purpurea,
valida (basi 8 cellulas apice 5 cellulas crassa). Capsula oblongo cylindrica
acuta. Sporae rufae

20

[x,

reticulatim lamellatse. Elateres capillares,

medio

vix ampliores, fibris laxe tortis. Andrcecia in planta minore, furcis bre-

vioribus et

minus profunde

costam

solutis instructa, bracteis confertis,

tegentibus, lacinulatis.

Hab. Tasmatiia (Hooker, Oldfield, Bufton, Weymouth), Australia Port

PhiUip (French, Maplestone)

Mount Cole

Bauerlen),

New

S.

Wales, (Whitelegge, Luchmann,

Swan River (Drummond), Gippsland

(SuIIivan),

(Johnston, Stirling, Tisdale), Queensland (Miss Lamont),

New

Zealaud

(Kirk, Colenso).

Fruchtende Exemplare aus


falls ist die

39.

New Zealand habe ich

nicht gesehen

jeden-

Pflanze daselbst selten.

Symphyogyna

crassifrons

Sull. J. of Bot.

Dioica, mediocris, crassa et rigida, olivacea.

1830^

p.

317.

Frons adscendens, ad 2 cm,

longa, superne breviter furcatim ramosa, ramis anguste linearibus, milli-

nietrum

latis,

ob

ceterum leniter

furcas

nascentes emarginatis

canaliculatis;

basis frondis ad

vel

breviter

bilobis,

costam reducta, longe

stipitiformis, e latere novellas frondes proferens. Costa pro planta latis-

sima

et

maxime

excurrens

crassa, in sectione fere hemisphserica, abrupte in alas

fasciculum fibrovasale hyalinum

349

alse

quam

cosla

tripio

MEMOIRES

4()

aiigusliores. inlegeriimae, basi

MonOClea.

l/HKKBIKU BOISSIKK.

l)K

pluristraUe.

Squama femuiea

laciniata

convoluta. Androecia parva, bracteis ad 9, confertis, imbricatis. margine


eroso-dentatis

(tesle Sullivant).

Hab. Tierra del Fuego (Hyades).

MONOCLEA
Plantci'

frondoSfL'.

magnse

vel

Hooker 1820.

giganteie, crasste

et

olivaceee vel fusco-virides, terricolae. arcte repentes.


cata,

furcis plus

ibidemque

minus profunde

cellulis

confertissimae,

longae,

medium posticum
sensim in

repetito fur-

breviler inciso-bilobis

apice

muciferis obtectis, subplanis, margine inte-

clavatis

gerrimis vel plicatulis,

solutis,

dilute

coriacea?,

Frous

postice

dense

rhiziferis

marginales tenues ad

ampliores et validiores,

frondis

Costa haud

percurrentes.

alas excurrens; aloe crassa?, ipso

mediana*

radicellae

margine

dermila,

crassa,

pluristratffi,

utroque

latere epidermide parvicellulari obtectse; cellulae internae multo majores,

Inflorescentia dioica. Involucra

marginem

rum
nam

disposita. alia,

in axi frondis orta. stepe oblique versus

ob frondis bifurcationem. lobo mediano furca-

imposita, ceterum frondispaginseanticseubique quasiaccreta, cavercrassani

oblongam formanlia, intus

cellulis muciferis obtecta,

primo

apice clausa, post fructus egressum rupla. Calyptra crassa. inclusa. Capsulae

(pedicello plus

cylindricae,

minus longo)

solitaria^ vel

"1

ad 3 aggregatffi, ovali-

rima unica dehiscentes. parietibus crassis (90

semiannulatim maximeque

incrassatis. Sporae parvae,

!)

unistratis.

minute

papiilatae.

|jl

rufo-brunneae. Elateres longi longeque attenuati. fibris duplicatis anguste


ligulatis

dense

tortis.

Androecia immersa; caverna ambitu ovalis vel irre-

gulariter expansa, dorso ventreque plus

diorum

cavitatibus

erectis

repleta;

minus

inflatim producta, antheri-

cavitates

monandrae.

ore

parvo

conico-prominulo. Antheridia parva breviter pedicellata.

Diese Gattung wurde zuerst von Gotlsche (Bot. Ztg. 1858,


spater von Leitgeb

und Lindberg und neuerdings von Ruge

p.

281),

(Flora 1893,

Heft 4) eingehend beschrieben.

Monoclea dilatata Leitgeb

denn wenn auch Dumortiera


Monoclea Forsteri die

ist

wahrscheinlich identisch mit M. Forsteri;

dilatata eine

Prioritat; ich

Monoclea

habe Dumortiera

pflanze, nicht gesehen; nach der Beschreibung

350

ist,

so hat der

Name

dilatata, die Original-

mochte ich

fast

annehmen,

47

franz stephani. spegies hepatigarum.

Monoclea.

dass sie za Anthoceros giganteus gehorl. Da Monoclea Gottschei Lindb. zur

ZeitLeitgebs als die wahre M. Forsteri

Monoclea

fiir

neu gehalten und

hn Uebrigen haben beide Arten


ist

gall, liat

derselbe die anlarctische

M. dilatata genannt.

sie

viel

Gemeinsames. Die Yerzweigung

und da

bei beiden tcils gabehg, teils entwickelt sich nur ein Gabelast

die Bliitenstande beider Geschlechter im Yegetationspunkte angelegt

werden, mithin in der Mediane des Sprosses liegen, so

zwschen den Gabelasten

stand entweder im Mittellappen

den Thallusrand gerichtet. nehmlich

Man

so viel

der OBliiten-

oder, wird

nur

divergirend weiter wachst. schrag gegen

ein Gabelast entwickelt, der

Zweiges.

liegt

der Achse des nachst alteren

in

vergleiche Goltsche's Figur

I.

c.

Tab. YII. Das

bisher,

ist

ich weiss, nirgends beriihrt worden, obgleich es doch sehr auf-

fallend

ist,

Rande zu

dass die $ Involucra schrag durch den Thallus nach

orientirt sind,

dem

was ein Unicum unter den Lebermoosen ware.

Die Oberhautzellen beider Arten enthalten je eine kleine KalkkrystallDruse, auf welche Ruge
die Pistille bis

1.

c.

aufmerksam gemacht

Involucrum genannt. wie der

ist.

habe ich

die Haube, oder

wo

ein Perianth vor-

dieses letztere beschiitzen. Dieses Involucrum ist bis zur

Fruchtreife in

Folge

schlossen, obwohl

Dickenwachstums an der Spitze

des

naturlich die primare

der lange Halsteil der Archegonien


Frucht

schiitzt.

allen ahnhchen Gebilden zukomml,

Name

Lebermuosen

die bei den thallosen

handen

hat. Die Hillle, w^elche

zur Fruchtbildung und die junge Frucht

offnet

sich

spaler

den

Spalte,

herausragte.

Weg

durch

diirch

fest

ver-

welche einst

vorhanden

ist;

die

Zerreissung des apicalen

Gewebes.

dem

Dieses Involucrum endet stets mit


iiberragt

und wir haben hier

dessen weibliche
halb der Bliite
vielen foliosen

Bliite

terminal

(d. h. also

am

den

also
ist;

Thallusrande. den es nicht

Fall eines thallosen

Lebermooses,

die Aest^ entwickeln sich stets unter-

basiscopen Ende der Hiille) wie wir das bei

Formen kennen.

Da in Gottsche's bereits

Figur die jiingsten Q Fructificationen

citirter

terminal sind und Seitenaste nicht


Pflanze ein begrenztes

Wachstum;

mehr
sie

entwickelt wurden, so hat die

schhesst dasselbe hier ab. da sie

ventrale Adventivaste nicht produzirt.


Ich verweise hierbei auf das in der Einleitung zur Gattung Symphyo-

gyna gesagte, deren Thallus

oft

regelmassig unterhalb der 9

Bliite in

Gabelaste iibergeht. Triige die costa von Monoclea Blatter an Stelle der
ungeleilten Thallusfliigel, so wiirde
Bliite als eine

Niemand Anstand nehmen,

lerminale zu bezeichnen.

331

ihre

MonocUa.

MEMOiRES DE l'herbier BoissiER.

48

Der Unterschied zwischen acrogyneu und unacrogynen Lebermoosen


wird dadurch wesentlich uberbriickt.

Sehr aufTallend sind bei unserer Gattung die spiralig angeordneten


Zellen iin Halsteile der Arcliegonien, auf die Leilgeb hingewiesen

hat

und welche Ruge neuerdings bestatigen konnle. Die medianen Wurzelhaare, die sehr dick sind und stark verdickte Wandungen haben, dienen
zur Befestigung der Pflanze; die marginalen sind viel diinner und haben

weniger derbe Wandungen;

sie

finden sich auch sparlich auf der Unter-

und streben

seite der Thallusfliigel

alle,

wie bei den Marcliantiaceen der

ventralen Mediane zu, woselbst sie in den dichten Wurzelfilz eintreten;


sie

dienen vorzugsweise der Wasserversorgung.

JMoiioclea
1.

Monoclea Forsteri

Hooker.

Hook. Musci exot.

t.

174.

Dioica. gigantea. crassa et coriacea, diliite olivacea, in sicco fusca.

Frons

ad 10 cm. longa, ramis ad 2 V^ cm. latis, longe coalitis, apice solum


lobatim prominentibus, medio ad 15 cellulas crassis, versus marginem

sensim attenuatis, ipso margine ad 4 cellulas


vaUdse, ad 36
et

minus

9 magna,

crassa,

ambitu

medianee

magis tenues, 9 ^ in diam.,

elliptica

dorso venlreque inflatini producta,

mm.

crassis. Radicellae

validis.

Jwzjo/Mcra
lata,

in diam., marginales multo

jjl

lato.

ad 25

ore post

Capsulae (interdum binse- vel ternae) 8

cello perbrevi 3

Elateres ad 440

mm.

longa 10

capsulse

mm.

longse in pedi-

cm. longo, plus minus longeincluso. Sporae 18


jj.

ovato-rotunda 15

validi,

mm.

medio 16

longa 12

in diam. Androecia

[j.

mm.

Jata;

caverna parum

mm.

egressum

[x,

asperee.

magna, ambitu
inflata, ostiolis

haud productis, conico-prominuUs.

Uah^New Zealand

(Forster, Colenso, Kirk. Helms). Patagonia (Dusen).

Die Kapsehi sind fast

immer

(in

den von mir untersuchten Exemplaren)

zu 2 oder 3 in demselben Involucrum. Einzelne Details der Diagnose habe


ich fortlassen miissen, teils weil die

waren,

teils

Exemplare zu schlecht gesammelt

weil ich dieselben nicht zerschneiden durfte; so fehit die

Untersuchung des inneren 9 und

cf

Involucrums und seine Ausstattung

mit Schleimhaaren, auch der Yegetationspunkte und deren Behaarung.

2.

M. Gottschei

Dioica, spectabilis,

Lindb. Rev. bryol. 1856,

multo minus crassa,

352

p.

102.

perviridis, in sicco subnigra.

franz stephani. species hepaticarum.

Monoclea.

Frons ad 6 cm. longa, ramis profunde


latis)

planis,

mar^me

crassis. Radicellae

minus

valida.

ventreque

solutis, lale linearibus (10

medio 8

plicatulis,

medianse validae 27

[x

in diam., marginales 9

(3X4

555

^,

15

caverna apice longe angustata. Capsulaed^&^

interdum geminatse, in pedicello longissimo


Elateres

margine 3

cellulas-

Involucra $ minora et multo angustiora (3

inflata,

49

medio 8

ji

mm.) dorso ventreque

in diam.

(5 cm.). Sporae

Andrwcia

saepe

mm.

cellulas

pariete

jx,

mm.) dorso

mm.

16

[x

longa?.

asperse.

seriata,

ovalia

valde inflala. ostiolis liaud productis conico-

prominulis.

Eah. America tropica, Costarica{F. C. Lehmann): Guatemala (Wurr.);

Caracas (Funk

et Schlim, Goebel)

Andes Peruviae (Spruce)

Bolivia (Pearce); N.

Puertorico (Sintenis)

Granada

(Lindig);

Guadeloupe (FHerminier);

Jamaica (Hansen); Chile (Dusen); Japonia (Faurie).

Ob

die japanische Pflanze, die ich

nur

steril

kenne, hierher gehort,

fraglich; vegetativ steht sie der obigen jedenfalls

MEMoiRES DE l'herbier boissier,

11

am

11, 30 avxil 1900.

nachsten.

68

ist

Extrait des iWmoires de VHerbier Boissier.

SPECIES HEPATICARUM

Franz STEPHAIVI

(Suite.)

CALYCULARIA
Plantse frondosse, mediocres vel

Mitten 1860.

spectabiles, fragiles, csespitosae

vel

gregarie crescentes, arcte repenles, lurido vel saturate virides, radicellis

ex apice inno-

coloratis, flavidulis vel plus niinus purpureis, furcatse vel


vatse,

rarissime postice ramosse, ambitu

canaliculatse,

margine plus minus

cava, poslicevalde producta


cellulis

minus

elongatis
crassa, in

crispatse.

optimeque

sequimagnis

late ligulatse, alis

Costa latiuscula, antice con-

carinata,

sensim in

maxime

reducta. Alae e basi crassa

sensim attenuatse, limbo marginali unistrato plus

semper integerrimo, prgesertim sub apice


exincrassatee,

alas attenuata,

versus apicem frondis multo

sedificata,

plantis etiolatis

adscendentibus

minus

lato,

margine

plicato-crispato. Cellulse

ad costam parum longiores.

senlia, in apice frondis comata, lanceolata

alarum

Amphigastria semper praevel

subulata,

medio infero

saepe pinnatim appendiculata, versus basin angustata, cellula parva basali

inserta et facillime decidua. Inflorescentia


in pagina antica costse orti; pistilla
flore fecundato toro conico inserla,

semper

dioica. Flores

numerosa, plus minus


ceterum hic

illic

feminei

aggregata, in

solitaria, bracteis

longis, lanceolatis vel foliiformibus valde laciniatis vel spinosis remotis

MEMOiRES DE l'herbier boissier,

11

16, 2S juin 1900.

69

ct

OihjcuUnid.

MiiMoiRES DE l'herbiku boissier.

nusqiiam basi communi annuliformi

magna.

late inserla, post

circumdata. Periantliia

coalilis

fecundationem evoluta. infundibulata vel cam-

panulata vel innato-cylindrica, plus minus plicala, saepe lamellis longiluore late

dinaliter jugala,

aperlo spinoso

basi crassa

lacerato.

vel

minus

loro inserta ideoque quasi slipitata, basi plus


slerilibus cincla, libera, pyriformis.

ovalis

subglobosa.

vel

5-7

segmentis
cequaliler

parielibus

externum

stratum

incrassalis

formatum;

dense semiannulalim

paucis

crassa el pistillis

Capsula in pedicello perbrevi


longitudinaliter

pluristratis.

minoribus

cellulis

inlernae capsulae

cellulaj

Elateres

incrassatae.

et

magna,

biacteis supra descriptis circumdala. superne unislrata. Calyptra

late

fissis,

brunneis
tener^e,

breves,

in

fusiformes,

normaliter bispiri, Sporx parvae, papillatce vel echinalse. Andrwcia in

pagina antica

costse, bracteis plus

minus aggregatis, monandris,

cucullalis. apice erosis vel dentatis.

erecto-

Antheridia magna subsessilia pedi-

cello unicellulari.

Diese Gattung, von Mitten 1860 aufgestellt,

ist

Jahrzente lang unbe-

kannt geblieben und obwohl ich 1888 eine Beschreibnng der

j\litten'schen

Arl (Cal. cripsula) gab, Lindberg 1889 eine neue Art publizirle und ich
selbst

dass

1893

Cal. radiculosa veroffentlichte, so hat

doch Niemand bemerkt.

unsere beiden europaischen Arten, Moerkia Blyttii und Moerkia

hibernica hierher gehoren.

Bei einem Yergleich der hier folgenden Diagnosen ergeben sich als ge-

meinsame Merkmale:

1.

die

an der Bauchseile kielig vorstehende

welche an ihrer dorsalen Seite

stets rinnig-hohl

Basis der Fliigel, die bei allen Arten normal

kraus sind

3.

am Rande

wellig und faltig

die zahlreichen Amphigastrien, welche auf der ventralen

Seite auf derjenigen Linie inserirt sind, welche gebildet wird von

Uebergange der Costa in die

Fiiigel; 4. die

die mit sehr schmaler Basis inserirt sind

der

Pistille. die

cosla,

die fleischige

ist; 2.

dem

Form

dieser Amphigastrien,

5. die

zerstreute

Anordnung

enlweder in lockeren Standen angeordnet sind oder auch

zerstreut auf der Mittelrippe stehen

einzelnen Schuppe

vom

zahl locker gestellter


sind; aus diesem

und

in

solchem Falle

stets

von einer

Biicken her geschiitzt, sonst aber von einer An-

und an der Basis unverbundener Bracteen umgeben

Grunde

findet

man

bei allen Arten die Mittelrippe

oder weniger dicht mit Bracteen bedeckt;

6.

mehr

das glockenformige. maciitig

entwickelte Perianth, an der Basis stets fleischig, beiderseits oft mit

Lamellen beselzt, welche in eine


welche

stets frei

freie Spitze auslaufen

im Grunde des Perianths


3ot)

stehl

7.

die Haube,

und welche die

sterilen

franz stephani. species hepatigarum.

Calycularia.
Pistille

an der Basis ringformig umgeben

8,

der mannliclie Bliitlienstand,

der unbegrenzt die Costa bedeckt und auch in die Aeste iibergeht und

normal in jeder Schuppe eine grosse

fast sitzende

Anthere

birgt.

Der Bau der Kapselwand und die Ausbildung des Exospors sind

allein

nicht iibereinslimmend und wir haben 2 Gruppen zu unterscheiden


1.

solche mit Halbringfasern in den inneren Zellen der Kapselwand

langstacheligen Sporen

und papillosen

solche ofine Halbringfasern

2.

und

Sporen.

Angesichts der volligen sonstigen Uebereinstimmung des Baues dieser


Pflanzen,

konnen

die

wenigen lelztgenannten Unterschiede keinen Anlass

geben. diese 2 Gruppen zu trennen


bei Pellia verschieden

sind doch auch die

Kapselwandungen

die Sporen der Riccien, dieser sehr einheit-

und

lichen Gruppe von Pflanzen, von iiberraschender Mannigfaltigkeit; es

keinem

unlerliegt daher

Zweifel, dass die der Ausstreuung der Sporen-

masse und der Yerbreitung der Sporen dienenden Organe Anpassungen


unterworfen sind, welche jene Organe nicht immer wichtig
malische Stellung der Pflanzen erscheinen lassen;
terisirung des

fiir

die syste-

zur Charak-

sie sind

Genus nur mit Yorsicht zu benutzen.

Ich habe wie bisher

fiir

das die Calyptra direkt umhiillende Organ den

Ausdruck Perianth gebraucht, obwohl der Ursprung desselben rein dorsaler Natur

ist.

Lindberg wahlte deshalb den

mir wenig sympathisch

Namen

caulocalyx, der

weil diese Pflanzen einen Stengel nicht be-

ist,

sitzen.

A. Sporis
1.

C.

crispula

echiiiatis.

Mitt. Linn. Soc. Y, p. 122.

Major, valida, csespitans, pro niore muscicola, luride virens, in sicco


flavo-rufescens.

Frons ad 5 cm. longa, 10

oplime crispata,

radicellis

longis

et

simplex vel furcala. Costa valida, sat


Alde

plus

minus

erectse,

basi

valde

mm.

lata, lale ligulata.

creberrimis
lata,

subhyahnis repens,

medio ad 30

carnosse,

cellulas

fragilhmse,

costam longiores. Amph. magna, Scepe purpurea, e basi


ceolata, papulosa,

margine

margine

crassa.

cellulse

ad

flliformi lan-

laciniis irregularibus aucta, in apice

frondis

comata erecta vel arcuatim in dorsum plantae recurva. Archegonia ad 20,


bracteis 6-8, filiformibus vel lanceolatis varieque lacinulatis a tergo tecta.

parum

plicata,

laciniato,

laciniis

Perianthia magna, infundibulata, basi crassa, superne

utroque latere lanceolata, ore crispato ad V^ grosse


357

MEMOiRKS DE L^HERBiER BoissiER.

Calycularia.

irregularibus longe acuminalis, sa3pe hamalis. Calyptra superne tener-

Capsida in pedicello brevi et calycem vix superante subglobosa

rima.

dense

irregulariter bi-tri valvala, valvulae bi-tri stratae, cellulis internis

annulatis. Sporae 45
sitis,

rufescentes, longe echinatae, echinis laxe dispo-

{x,

cylindricis, apice

Elateres et Andraicia haud

truncato-bidenlulis.

vidi.

Hab. Himalaya (Hooker, Griffilh, Decoly et Schaul).

G.

2.

laxa

Lindb. Svenska Yet. Ac. XXIII,

p.

66.

Mediocris, fragilissima, lurido-viridis, dense caespitosa.


longa, 12

mm.

lata,

Fro/wad25mm^

simplex vel furcala, oblonga, canaliculata, crispala.

Costa ad 12 cellulas crassa. poslice dilute violacea, radicellis longis dilute


ferrugineis repens. Alae adscendentes incurvae vel explanatae, cellulis ad

40

|i,,

basi longiores. ^/wjoA. parva. pallida, lanceolata, subulata, acutissima,

medio infero

magna, 6 mm. longa, ore 5

Per.

lacinulata.

mm.

lato

infundibulata, dilute virescentia, superne ssepe purpurascentia et leniter


plicata, lamellis

plus

minus

liberis

longitudinaliter aucla, basi externa

bracteis lanceolatis vel filiformibus, Scepe pinnatim lacinulatis laxe cir-

cumdata, ore late aperto, ad

medium

multifido, lobis erectis vel incurvis

longe acuminatis, pinnatim spinosis. Calyptra crassa, magna pyriformis.


Capsula subglobosa, pedicello 25
valvulis tristratis; stralum

300

{1.

Sporae 40

[j.,

mm.

longo, ad basin usque 5-7 valvata,

internum semiannulatim incrassatum. Elateres

brunneae, remote echinatse, echinis conico-cylindricis

truncato-bifidulis. Androecia in planta

minore

et angustiore, bracteis

con-

fertis, apice ciliatis vel lobalis.

Hab. Sibiria, Jenisei ad flum. Dudinka (Arnell).

B. Sporis papillatis.

3.

G.

radiculosa

Majuscula,

St.

Hedw. 1893,

flaccidissima

ad 6 cm. longa, 20

mm.

(ulvoidea)

lata,

p.

146.

saturale

viridis,

corticola.

Frons

ovato-oblonga, simplex vel furcata, perssepe

ramis posticis innovata, radicellis purpureis vel sanguineis arcte repens.


Costa angusta postice

maxime

producta et optime carinata. Alae adscen-

dentes, saepe asymmetricae vel uno latere

cellulas

crassae

ceterum

unistratae,

plicato-crispulae, integrae. Cellulae

omnino

deficientes, ad

lenerrimse

alarum 35

X 70

Ampkig. parva, subulata, rubescentia, quaLuor

[i

explanatae,

coslam

margine

ad costam longiores.

cellulis superpositis for-

mata. Perianthia parva, saepe seriata, anguste infundibulata, eplicata,

358

basi

circumdata,

dentato-ciliatis,

lanceolalis,

bracteis

paucis

franz stephani. species hepatigarum.

Calymlaria.

ore late

aperto truncato breviter inciso irregulariterque pilifero. Pistilla ad 20

subhemisphserico.

toro

in

Calyptra magna, purpurea, hbera, crassa.

mm.

longo ovaUs, ad basin usque quadrivalvis

valvulis bi-tri stratis. stratum

internum celluhs exannulatis formalum.

Capstda in pedicello 10

Elateres 440

|x.

Sporae purpureae 22

ji,

papillatse Andrcecia ignota.

Hab. Java (Stahl. Schiffner) India orient. (Griffith) Borneo (Everett),

Samoa

4.

(Reinecke).

birmensis

C.

St. n. sp.

Mediocris, flaccida, saturate viridis, corticola vel muscicola. Fr^ons ad

4 cm. longa, 7

mm.

sime

furcata.

metro

triplo

lata, radiculis

margine

ligulata, undulata,

Costa

minus

angustior,

alarum 37

pi,

ex apice innovata,

raris-

crassa (ad 12 cellulas), angusta, frondis dia-

postice

convexa,

adscendente plano-explanatse, basi


Cellulae

dilule ferrugineis arcte repens, late

crispata, simplex vel

concava

antice

pluristratse,

alae

e basi

limbo unistrato sat

ssepe subrectangulares, ad costam longiores.

majuscula, hyalina tenerrima, anguste hgulata, 2-3 cellulas

lata,

lato.

Amph.

margine

alte papuLosa, hic ilhc cellula imposita quasi pinnata. Perianthia ignota,

Bractese feminese ad 3-4 tenerrimse, hyalinae, amphigastriis

conflgura-

tione similUmee, majores tamen. Androecia ignota.

Hab. Birma (Fraser) Sikkim (Decoly et Schaul).

Der Habitus dieser Pflanze

ist

volhg der von

C. radiculosa; die viel

grosseren Amphigastrien unterscheiden sie sofort.

C. crispula ist eine

viel grossere Pflanze, mit machtigen Amphigastrien, die

man

mit unbe-

waffnetem Auge sehen kann,

5.

hibernica

G.

Syn.

(Hooker)

St.

Jungermannia hibernica Hook. Jang.


Dilaena hybernica

Brit.

t.

88.

Dum. Commentat. 1822.

Blyttia Lyellii var. hibernica Syn. Hep. p. 475.

Moerkia hibernica G, Ann.

sc.

nat. 1864, p. 83.

Mediocris, angusta et gracihs, pallide-virens, muscis consociata rarius

gregarie crescens, ssepe paludicola. Fro7is ad 35


repetito furcata,

canaliculata,

parum

crispata.

mm.

longa, 6

mm.

lata,

radiceUis flavescentibus

arcte repens; costa normaliter ad 30 cellulas crassa,

bene producta, in

-sectione triangularis; alae e basi crassa adscendentes, ssepe plano-expla-

natse

37

integerrimse,

X 63

[j.

undulatse.

in

angulis furcarum pUcatulse.

Cellulae

ad coslam longiores. Amph. parva_, filiformes, hyalina, 4 cel-

359

MEMOiRES DE l'herbier BoissiER.

Perianthia magria, oblonga,

lulas longa, cellula quinta basalis niinima.

superne tenera, utroque latere anguste

inflala, pluriplicata. basi crassa,

lamellata,

ore breviler inciso-multiloba. lobulis crenalo-

bracteae basales perianthii

magna

Calijcularia.

more

valde variabiles; pro

denticulatis;

bractea singula

adest. perianthium a tergo accurabens, subcircularis ad V anguste

lacinulata; bractece reliquae remolse, lineari-lanceolatae, ramosae vel pro-

funde

25

tanlum crassa.Cfl^JS^/aovalisin pedicello

bifidce.Ca/?//?^/*fltenera.basi

mm.

longo. rufo brunnea. ad basin usque 2-4 valvata, valvulis 3 stratis,

stratum inlernum tenerum. Sporae 43

275

tjL.

brunnece, papillatse. Elateres

jj.,

Androecia in planta graciliore, bracteis ssepe sparsis. denliculatis.

Gennania,

Hab. Europa, Britannia, Hibernia,

Gallia,

Italia

(Alpes

YalsesicB).

6.

G. Blyttii (Mi3rch)

Syn.

Jungermannia
Diplomitrium

St.

Morch.

Blyttii

Blyttii

FI.

Dan. X. 34.

Corda in Sturm.

Diplolaena Blyttii Nees. Hep. Eur.

III.

FI.

t.

germ.

2004.
II.

p.

126.

p. 339.

Blyttia Moerkii Nees. Syn. Hep. p. 474,

Mcerkia Blyttii G. Ann.

Dilxna

Blyttii

1864,

sc. nat.

Dum. Hep.

Eur. 1874.

p. 83.
p.

138.

Pallavicinia Blyttii Lindb. Musci. scand. 1879, p. 10.

Major, viridis, subglaucescens, compacte caespitans. Frons ad 25


longa, ex angusta basi ad 15

mm.

semper furcatim innovata). Cosla


radicellis i'ufo-brunneis

erectse

vel

explanatse,

lata,

simplex vel furcata (sub flore

crassa, ventre carinata valde producta,

arcte repens.

Alae e basi

crassa

adscendente

optime crispatae, limbo unistralo

integerrimse

angusto (vix 10 cellulas

mm.

Cellulx alarum corticales 37 ^, subqua-

lato).

multo majores, perlucentes

et

frondem

reticulantes.

dratse,

internae

Amph.

parva, purpurea, lanceolata vel subulata, in apice plantse valde

numerosa,

facile

decidua.

Bracteas femineae basi annulatim

connala?,

perianthio bre\iores, profunde lobatae, lobis insequalibus spathulatis vel


ligulatis vel emarginalo-bilobis. Perianthia
inflata,

parum

optime campanulata, magna,

plicata et vix lamellata, ore late aperto profunde lobato,

lobis late triangulatis acuminatis hic

Capsula ovalis,

3-4

valvata,

tenerum. Sporae brunnece, 33 ^,


linearia. bracteis sparsis

illic

valvulis

magnis

grosse dentatis. Calyptra crassa.


bi-tristratis,

papillatce.

stratum

Elateres 220

{x.

internum
Androecia

erectis varie lobulatis plicatis et lortis,

costam obvelantibus. Antheridia magna, subsessilia.


Hab. Germania, reg. subalpina (Alpen, Sudeten)

360

Scandinavia.

franz stephani. spegies hepaticarum.

Makinoa.

MAKINOA
Plantse frondosae,

magnse

Miyake. 1899.

vel maximse, sublenerse,

olivacese,

eetate

rQfo-brunneae, longe lateque expansse, depresso-csespitantes. Frons fur-

mm.

catim ramosa, ad 10 cm. longa, 20

lata, plana,

marginibus valde

crispatis integerrimis vel repandis. Cellulse internse corticalibus majores.

Costa angusta, postice

parum producta,
sensim in

medio ad 12

cellulas crassa,

lulis clavatis

muciferis obtecla.

Alx

radicellis rufo-brunneis repens,

alas crassas excurrens, apice cel-

pluristratse,

ad costam crassse, versus

marginem sensim attenuatae, limbo marginali unistrato angusto. Inflorescentia dioica. Pistilla

magna

alveoli antici frondis aggregata,

(ad 1

mm.

longa) numerosa, in fundo

squama parva dentata

Calyptra magna, longe exserta, rufo-brunnea,


cylindrica,

tergo tecta,

oblique

crassa,

erecta,

subclavata, squamse dorsali parce coalita, pistillis sterilibus

ubique obsita. Peduncuhis capsulee ad o cm. longus, crassus, hyalinus;


capsula oblongo-cylindrica

mm.

longa,

usque

ad basin

bivalvata,

valvulis bistratis; cellulee externae oblongo-hexagonae, validissim, parietibus brunneis ubique

maxime

sequaliterque incrassatis; cellulse internse

angustiores, longissimae, parietibus


satis.

960

minus

Elateres axi capsulse paralleli,

[1

solum

validis

stricti,

semiannulatim incras-

utriculo

valido,

longi, apicibus longe attenuatis sine fibra spirali,


bispiro, spiris validissimis

uno

usque ad

terlio

latere trigone ampliatis

medio

ibidemque

confluentibus. Sporse parvse, sphaericse, ad 27 ^, pallide flavo-virides, culicula papillulis aspera. Androecia in fundo alveoli antici costse,

humillima semilunari
nito, crasso, a

a lergo circumvallata; antheridia toro

squama

bene

defi-

tergo ad apicem descendenle inserta, alveolis magnis, ad

retem connatis immersa, brevissime

pedicellata, subsphgerica

spermato-

zoidea gigantea apice longe biciliata.

M. crispata
Syn.

Hab.

(St.)

Miyake Hedw. 1899,

p.

201.

Pellia crispata St. BuII. Herb. Boissier V, p. 103.

Japonia (Faurie, Makino).

Diese eigenartige Gattung steht hinsichtlich der vegetaliven Organe

dem Genus

Pellia

zwar nahe, die Form der Kapsel bringt

sie

aber zu den-

jenigen Gattungen, die Schiff"ner bereits als Leptothecese zusammengefasst


361

MKMOIRK^ DK LHKHBIER HOISSIKR.

die nachslfolgenden Gatlungen liaben alle spharische Kapse\n

liat;

lassen sich
1.

ungezwungen

in

i Gruppen theilen

Solche mil Elalerenlragern

cularia). Pellia
2.

Caviculaiid.

Blasia (und wahrscheinlich auch Cavi-

und Androcryphia.

Solche ohne Elaterenlniger und deren Kapselschalen in Stiicke zer-

fallen

Treubia, Petalophyllum uiid Fossombronia.

Die Stellung der Bliilhen von Treubia und Fossombronia

ist

auch eine

ausgesprochene Hinneigung zu den bldttertragenden Lebermoosen.

man

und

wo

wenig geneigler Blaltinsertion (wie Lophocolea)

bei Gattungen mit

die Antheren in Taschen findet. welche

am Rande

des Stengels auf dessen

dorsaler Seite stelien und den Schuppen von Treubia ganz analog sind;
es sind Schutzorgane

fiir

die Bliithen.

Jn diesem Sinne gruppirt. folgen hier die oben

erwahnlen Gatlungen,

welche vielfach Uebergange zu den foliosen Lebermoosen zeigen. ihrer


dorsalen

wegen aber den


Formen bilden.

Bliithenslelhing

Ihallosen (anacrogynen)

CAVICULARL\

natiirhchen Abschluss der

St.

1897.

Plantie frondosce spectabiles, radicellis longis hyalinis arcle repentes,


terricolce.

intense virides denseque depresso-ctespilantes. Frons furcatim

ramosa, ad o cm. longa. furcis hgalatis ad o


angustioribus

locis

mm.

lalis

(inlerdum multo

minus humidis). Costa angusta.

poslice leniier

convexa, antice plana. medio ad 17 cellulas crassa, sensim in alas atlenuata,


linibo

utriculis

calciiferis

longitudinaUler percursa.

Alae

pluristratae,

marginali unistrato angustissimo, rarius latiore, interdum nullo;

cellulee

intern frondis corticalibus multo majores; margo frondis vel

planus vel undulatus vel crispatus. Auricula utroque latere costae seriata,
ul

in

algis

Blasia sujjglobosa. poro parvo instrucla.


infesta

biseriata.

et

valde

ampliata.

medio suo posteriore

primo mucifera. deinde

Amphigastria parva. ad latus coslee

affixa.

oblonga acuminata apice acuta vel

emarginato-bidenlula, margine dentato. Inflorescentia dioica. Flores fem.


in frondis facie anlica.

PistiUa plura aggregata. nuda, involucro squamae-

formi et lunatim exciso a dorso tecta;

alia pistilla slerilia solitaria

sparsim

in frondis superficie et in ipso dorso involucri. Capsula ignoia. Androecia


in planta graciUore

etminore. Antheridia Siheolis

362

magms

costse

immersa,

magna,

franz staphani. species hepaticarum.

Blasia.

sphgerica, pedicello brevissimo.

nusquam

exserta, poro alveolari

parvo. Planlse feminese steriles semper propaguliferge. versus

apicem

frondis involucrum ut supra descriptum gerentes. Propagida majuscula,


in fundo involucri dense aggregata, discoidea. plano-convexa, subsessilia
(pedicello unicellulari) cellulis par\as clavatis muciferis circumdata. saepe

pedicello afflxa germinanlia. Unica species:

Gavicularia densa

1897, Bull. herb. Boiss.,

St.

p. 87.

Hab. Japonia (Faurie. Ishikawa. Miyake).


Schiffner erwahnt noch eine zweite Art Brutknospen (in den Hiillen),

meinen zahlreichen Aufsammlungen nirgends zu finden

die ich aber an

vermochte.

BLASIA

Micheli 1729.

Planlae frondosse. mediocres. radicellis hyalinis arcte repentes.


restres,

intense

virides,

angusta, late costata.

dense

csespitantes.

Frons

ter-

repetito-furcata,

Costa postice valde convexa, antice canaliculala,

abrupte in alas attenuata. Alae in medio basali pluristralse. inciso-lobat,


lobis unistratis rotundatis integerrimis, folia fingentibus, in apice frondis

imbricatis, incubis,

saepe

crispatis;

celMse frondis corticales parvce,

internae mullo majores, in costa parvse elongatse. In facie poslica frondis,

ubi costa in alas transit. adsunt cavitates parvce. auricula


globosa, basi lata

primo mucore
dua

auricula

tamen

inserla, vertice clausa et poro

repleta, subinde

utroque lobulo

alterum infero approximatum.


biseriata, centro suo

tantum

semper

Iributa,

dictee.

sub-

minuto perforata,

algis infesta et valde ampliala;

alterum margini supero lobuli,

Amphigastria magna, ad

accreta. ovala

latus

costse

grosseque dentata. Inflores-

centia dioica. Flores feminei in facie antica frondis nudi, foliis floralibus
nullis, post

fecundationem involucro fusiformi crasso circumvallati. haud

innovati; involucri apex prominulus.

constrictus,

incrassatis lignosus. Pistilla plura, aggregata,

cratum, reUqua

sterilia decidua.

mamillatus.

unum fecundatum

cellulis

involu-

Calyptra inclusa. libera cellulis bistratis

crassa. Capsula ellipsoidea, basi externa vallatim ampliata, subapophysata,

in pedicello longiusculo,

basi

bulbo anguste conico inserto, ceterum

usque ad basin quadrivalvis; valvulae 3-4


363

stratse; cellulae externse longse,

MEMOIRES DE l'hERB1ER

10

Bhisia

BOISSIER.

tenerrimse, lale

internce

brunneae. parielibus radialibus incrassatse;

remanentes in fundo capsulae

cubicce, intimee stepe destructse. Elateres

pauci. ampliores et grosse bispiri; elateres decUbii ad 27 ^. bispiri, fla-

vescenles. Sporde ad 42

>jl,

prirao tetragone, deinde inflalse subsphcericcp,

asperse,

Plantde

masculse

alveolo parvo

rarissimse

monandro imersa,

Antheridia antica,

angustiores;

sparsa,

ovalia. pedicello perbrevi inserta. Plantae

steriles sa^pissime propapuliferde, versus

apicem frondis utriculum lage-

niforme gerentes; propagula discoidea, brevissime pedicellata, e

cellulis

utriculi inlernis papilliformibus orta.

1.

Blasia pusilla

Mich. Xova

pl.

gen.

p. 14.

Unica species per tolam regionem sylvaticam Europae. Asise et Americae


sept. distributa.

Leitgeb und Goebel fassen die Lappen der Frons als Blatter auf, wahrend
ich den Standpunkt vertrelen habe, dass schon in der Anlage derselben
ein

grosser Unterschied

Blaltern der

gegeniiber den

und oberschlachligen

unter-

Lebermoose obwaltet; wir haben schon bei der Gattung


die Lappen der Frons aus Zahnen des Blatt-

Symphyogyna gesehen. dass

randesentslanden sind und dass

punkles dienen; dasselbe

ist

sie lediglich

zumSchutze desYegetations-

der Fall bei Blasia,

wo

die

jungen Thallus-

lappen gedrangt und flach iibereinander geschoben das junge Gewebe


besser schiitzen als die ungetheilte Frons es vermochte. Dass die Blatter

der Lebermoose aus solchen Formen entstanden sein

mogen und

wir hier die ersten Stadien dieser Umwandlung vor uns haben,

nahe liegende Yermuthung

in der Gattung Schiffneria

ist

dass
eine

werden wir sehen,

dass diese Pflanze bereits eine weitere Stufe der Diff"erenzirung erreicht

und schrag

Wo

inserirte Blatter producirt hat.

hier die Grenze zu ziehen

ist

und was wir

dieser Stufenleiter ansprechen wollen,

Hier geniigt

es. die

kann Jeder

bereits als Blatter auf


fiir

sich entscheiden.

Thatsachen festzustellen.

Die Brulknospen erzeugenden Hiillen sind wahrscheinlich


degenerirte weibliche
Pistille

Fnvolucra

aufzufassen;

bemerkt worden und dasselbe meldet

stehenden, sehr nahe verwandten Cavicularia.

mk

es

immer

als

sind in ihnen auch

Schifl"ner

auchvon dervor-

11

FRANZ STEPHANI. SPECIES HEPATICARUM.

Pellia,

PELLIA
Plantee frondosae, spectabiles,

Raddi. 1820.
subcarnosse,

virides vel oli-

fragiles,

vacese,

interdum purpurascentes vel rufo-brunnese, arcte repentes,

colae,

riparise

csespitantes,

paludicolse,

vel

longe

lateque expansse

Frons plana, margine undulata

lerri-

depresso-

et

vel crispata, monopodialiler

ramosa, ssepe ex apice innovando-prolifera, sub flore geminatim innovata,


apice

cellulis

clavalis

muciferis

transverse incrassata

obtecta, inlus

ssepe densissima,

incrassatio trabeculata, validissima, hyalina, in costa


cellulas

minus

subepidermales longe percurrens, in

distincta. Costa aagusta, postice

crassas excurrens ideoque


plurislratse,

minus

interdum

alis multifurcata,

parum prominens, sensim

in alas

distincta. Alae integerrimae vel repandse,

limbo marginali unistrato plus minus

lato. Cellulse internse

corticalibus majores. InflorescenUa

monoica vel

sexus

fecundationem involucrata. Involucra

antici. Pistilla aggregata, post

dioica. Flores utriusque

squamseformia vel plus minus calyciformia, foveolam amplam tegentia.


Calyptra plus minus crassa, libera vel involucro connata,

pistilla sterilia

usque ad apicem suum gerens, inclusa vel longe exserta. Capsula longe
pedicellata, sphaerica,
stratis.

usque ad basin quadrivalvis, valvulis

luteolis, pluri-

Elateres remanentes fundo caspulse inserti, comati, longi; elateres

decidui niulto breviores. Sporae magnee. ellipsoidece, virides, pluricellulares. cuticula

minute aspera. Andrcecia totam costam dense

Antheridia alveolis

inflatis

tegentia.

tempore maturitatis ruptis immersa.

Die Yerdickungsleisten, welche sich nur in den fleischigen Theilen des


Thallus flnden und dieselben quer durchlaufen, liegen meist an den

oberen Wanden der subepidermalen Zellen, in einer Ebene;

sie

gehen

anschliessend von Zelle zu Zelle und verzweigen sich in den Fliigeln,

soweit

sie

kommen

mehrschichtig sind,

Querschnitten sieht

man

mit kurzen Unterbrechungen


d. h.

die Yerdickung an der oberen

wand und an ihren beiden


der,

oft

aber auch ringformige Yerdickungen vor,

es

an vertikalen

und unteren

Zell-

Stirnseiten einen geschlossenen Ring bilden,

von Zelle zu Zelle sich wiederholend und anschliessend eine vertikale

Kette von Ringen darstellt, die von

Oben gesehen

einzelne Yerdickungsleiste erscheint.

Je nach der

kraftigen

Entwicklung der Pflanzen

ist

die

dickungen eine sehr variable bei allen Arten


365

natiirlich

als eine

mehr oder weniger

Ausbildung dieser Yer-

am

auffallendsten sind sie

MEMOiRKs DE l'herbier

12

bei Pellia Neesiana zu finden.


fleischige

wo

animalen Rippen vergleichbar. das

sie.

Gewebe durchziehen und

PelUa.

boissier.

Element

ilim als ein mechanisclies

zur Sliitze dienen.


Die Sporen aller Arlen variiren ausserordenthch in der Grosse, je nach-

dem

die Zelltheilung in denselben vorgeschritlen

ist,

so dass eine

Angabe

der Durclimesser. weil zwecklos ganz unterbleiben mussle. und

die

fiir

Beslimmung der Pflanzen keinen Anhalt bietet.


Wir kennen 3 Arten, welche im nordhchen Gebiet von Europa, Asien
und Amerika weit verbreitet sind, zu den gewohnhchsten Biirgern jeder
Localflora gehoren, so dass spezielle Slandorte anzufiihren nicht nothigist.

Es

nur

ist

ira

Allgemeinen zu bemerken, dass

in

Europa Lappland der


in Asien

nordhchste, Calabrien der siidhchste bekannte Standort

ist;

gehen

und sind auch

aus

die Arten bis in die siidhchsten Inseln .lapans herab

dem

Himalaya bekanni; inSibirien und im nordliciien Japan sind

gemein. in Amerika aus Yancouvers


leider sind die

als

sie

nordhchsten Standort bekannt;

Bestimmungen|nichtimmer

zuverlassig. da Pellia Neesiana

Limp. bisher haufig zu Pelha epiphyha gezogen oder eine sorgfallige

Untersuchung der

worden

ist.

iiberall

Pflanzen iiberhaupt

haufigen

Ich verweise in dieser Hinsicht auf Jacks Arbeilen, besonders

auf seine Publikalion Flora 1895, Band 81, Heft

1,

Pellia epiphylla

Syn.

(L.)

Lindb. Hep. in Hib. 1874.

Jungermannia epiphylla

L. Spec.

wo auch

mit Tafel,

eine Richtigstellung der ausgegebenen Exsiccaten gegeben

1.

unterlassen

ist.

p.

534.

1602.

pl.

Monoica, solum sihceum diligens. Frons ex angusta basi late oblonga


vel obcordata, ad 15
et

parum

mm.

lata, saepe

ex apice prolifera, plana, integerrima

undulata. Costa ad 16 cehulas crassa.

Involucmm

basi saccatum

medio supero liberum, squamseforme, apice truncatum, 3-4 lobatum;


lobuh celluhs papuloso-prominuhs

crenati.

Calyptra

longe

arcuata,

exserta, roseo picta, usque ad basin fere unistrata. Pedicellus capsulae ad

10 cm. longus; valvularum


visse),

erecti, basi connali


spiri, spiris

2.

superne

nodulose incrassatae

(a

facie

incrassatse. Elateres remanentes, comati,

torti et divergentes,

grosse tubulosi, quadri-

vahdissimis. Elateres decidui minores et angustiores, valde

torti. bispiri. spiris


gj-^na

cellulse externae

internae semiannulatim

minus

vahdis. Androecia in ipso

ramo femineo hypo-

vel in ramis propriis.

Pellia

Syn.

Neesiana

P. epiphylla var.

(G.)

Limpr. in Cohn. Krypt.

Neesiana G. Hedw. 1867.

366

Fl.

p. 69.

1876,

I,

p.

329.

minus

Dioica,

robusta, angustior, saepe rufo-brunnea, planla mascula

saepe purpurascens. Costa

minus

valida, ad 12 cellulas crassa. Invohicra

depressa vel adscendentia, compresso-cylindrica,


hic

sterili) saepe fissa vel

(basi

omnino

aperta. Calyptra normaliter inclusa, crassa

5 strata) apice bistrata. Capsula ut in prsecedente.

Reliquis vix

3.

apice Iruncata,

Isevia,

prominulis subdenticulata, pariete dorsali (in planta

cellulis

illic

13

franz stephani. species hepatigarum.

Androcryphia.

minus communis, forsan adhuc solum commutata.

Pellia calycina

Syn.

Hep. Eur. 1838,

(Tayl.) Nees.

Jungermannia calycina

Pellia endiviaefolia Lindb.

Hep. in Hib. 1874,

Pellia fuciformis Nees. Hep. Eur. 1838,

Dioica,

minus robusta

saepe

III,

Tayl. in Mackay. FI. Hib.

subtenuis,

pro

p.

III, p.

p.

386.

II,

p. 5o.

534.

388.

more

fusco-purpurea,

angusta, ramis numerosis instrucla, alis crispatis. Involucra, suberecla,


tubulosa,

ore

laevia,

angustato

lobato,

lobulis

paucispinosis.

Calyptra

inclusa, bislrata, basi sua involucro coalita. Ca;?sw/a minor, pluristrata


cellulae externae

magnae

cubicae, nodulosae incrassatae, internae tristratae,

humillimae, haud incrassatae. Elateres remanentes longissimi, tenuissimi,


liberi sed comati,

vahdiores

trispiri.

bispiri.

Elateres decidui multoties breviores et

sat

Planta mascula valde angustata, multiramosa.

In rupibus calcariis vel in solo aquis calcariis saturato.

Die griechische Pflanze Pellia fuciformis Nees

Wasserform obiger
die ovalen

Art,

ist

eine unlergetauchte

wie jene bei Hochwasser nicht selten vorkommt

Organe sind anhangende Diatomeen (Cocconeis Pediculus

ANDROCRYPHIA

Ktz.).

Nees.

Plantae foliosae, speclabiles, virides, saepe purpurascentes flaccidae, arcte

repentes, terricolae vel paludicolae. Caulis monopodialiter pauciramosus,


costaeformis, antice planus, vel leniter canaliculalus, poslice valde pro-

ductus,

medio 12

cellulas crassus, celluhs internis majoribus, radicellis

hyaUnis repens. Folia subrotunda,parumimbricata,oblique a caulepatula,


pluristrata,

limbo unistrato ad 20 cellulas tantum

inserta, antice attenuatim in caule decurrentia,


caulis alatim adnata,

minime succuba

et fere

explanata, flaccida; cellulae foliorum ad 50

367

|x,

lato, postice

breviter

ceterum margini antico

omnino

horizontalia, plano-

basi duplo longiores,

omnes

MEMoiHES DK L'nEUBiEit

14

Aiidrocryphia.

BoissiER.

exincrassatse. Ainphigastria caulina nulla. Iiiflorescentia monoica. Flores

ulriusque

sexus in

anlica

facie

caulis.

magis

Jatere 2, basi

Amphig.

crispata.

suis

crassa.

ore

tenuior,

unistrato

truncato-rotundato,

bilabiato,

Calyptra magna, libera, ipsa basi crassa


tenuis

usque ad apicem fere

pislillis

basi linguffiforme, foliis

compressum; inferne crassum, subteres, superne

latere

quatuor, utroque

ceterum caulinis simillima, interdum parum

Perianthiim terminale. postice innovatum, sub-

duplo brevius.

borizontale,

floralia

magnum, ex angusta

florale

aggregata, nuda, post

Pistilla

fecundationem periantliio circumdata. Folia

repandis.

labiis

pistillis sterilibus cincta,

superne

Pedunculus capsulse ad

ornatis.

profunde insertus, bulbo conico ssepe usque ad

3 cm. longus, cauli

tertium folium descendente. Capsula parva, sphyerica, usque ad basin quavalvulis bistratis;

drivalvis,

cellulae externse hyalinae cubicse, parietibus

radialibus incrassatse, internee laxe semiannulatim vel spiraliter incras-

Sporae

satse.

virides,

spiris

laxe tortis.

validis

(110 ad 260

[a)

approximata,

subspha?ric3e,

ad 65

[i

in diam.

pluricellulares,

Elateres reinanentes longi, crassi, quadri- et plurispiri,

cuticula aspera.

pro more

ssepe

Elateres decidni minores, valde irregulares


trispiri, spiris capillaceis.

Androecia

flori

totam costam occupantia, irregulariter aggregata.

Antheridia immersa, magna, brevissime pedicellata, in alveolis

tempore fecunditatis

inflatis.

A. confluens
:

valde

ruptis.

Species unica adhuc cognita

Syn.

fem.

(Tayl.) Nees. Syn. Hep. p. 471.

Androcryphia perphyrorhiza Nees.


Noteroclada confluens Tayl.

J.

I. c.

p.

470.

of Bot. 1844, p. 478.

Noteroclada leucorhiza Spruce. Edinb. Bot. Soc. 188o,

p.

530.

Hab. Brasilia (G.-A. Lindberg; Gardiner, Diedrichsen, Puiggari, Glaziou,

Wainio, Schwacke, Ule); Bolivia (Mandon); N. Gh^anada (Lindig); Pertwia


(Spruce); Mexico (Liebman); Argentinia (Lorentz); Chile (Dusen); Pata-

gonia (Dusen); Fretum magellaniciim (Savatier); Fuegia (Dusen).

Androcryphia perphyrorhiza wurde zuerst von Nees in Martius, Flora


brasiliensis

Hep.

ist

I,

p.

343, als Jungermannia porph. beschrieben

planta masculina

und

in der Syn.

dieses Exemplar, welches in Nees. Herbar heute noch liegt, als

bezeichnet

zeigt, dass hier ein

die Pflanze

ist

aber eine slerile weibliche

arger Irrthum vorliegt; von den 2 minimalen

Stengelchen, die nicht entfernt wie eine Androcrijphia aussehen und die

nach

dem

Etikett aus

einem Rasen von Aneura pinguis herausgezogen

wurden, tragl einer wenige vereinzelt stehende

368

Pistille,

der andere

ist

ganz

steril

15

franz stephaivi. species hepatigarum.

Androcryphia.

an einer Stellehat dieser aber eine seitlicheQuetschung erfah-

ren,so dass

einen Theil der Oberseite und ein Stilck der Unterseite

man

Wurzeln sind hier inFoIgeder Quetschung ab-

zugleich vor sich hat; die

gerissen; ihr basaler erweiterler Insertionstheil, der auch rolh gefarbt


ist

wie die iibrigen Rhizoiden,

allein er-

an der betreffenden Stelle

ist

halten; das abgerissene Wurzelsliick hinterliess eine Oeffnung, durch

Lumen

des Rhizoidenrestes hineinsehen kann

das

welche

man

Ganze

sieht einigermassen einer eingesetzten Anthere ahnlich, gehort

in das

man

aber natiirlich der ventralen Seite des Stengels an, was

nicht be-

noch erhaltenen rothen Rhizoiden beweisen es;


dieser ungliickliche Irrthum ist der Anfang einer ganzen Kette von
weiteren Irrthiimern geworden denn die achte Pflanze, welche Montagne

merkt hat;

die iibrigen

und die

erhielt

Handzeichnung von Montagne im

in einer vorziiglichen

Herbarium Nees erhalten


porphyrorhiza, obgleich

ist,

sie

slellte

nun Nees zu seiner Jungermannia

keine rothen Wurzeln hat; Spruce hat spater,

weil er das Original von Nees nicht kannte, auch dieser

Wurzeln wegen

eine Noteroclada leucorhiza geschafTen, die aber auch nicht verschieden

von Montagnes Pflanze

wahrend Taylor aus gleichem Grund seine

ist,

Noteroclada co?ifluens als abweichende Art publizirte. Es giebt aber nur


eine Art, sie sind alle gleich, diese verschiedenen Pflanzen und nur eine
ist

abweichend, das Original, welches lediglich eine

etiolirte

Form

einer

Fossombronia reprasentirt.
Die Gattungsdiagnose

ist nattirlich

nach Montagnes Pflanze, der achten,

gemacht, weil die 2 Stuckchen mit rothen Wurzeln nichts dazu hergeben

konnten

treffend

und der Name Androcryphia beizubehalten; der Speciesname

als die rothe

Farbe

so

ist

die Beschreibung sonst volhg zu-

porphyrorhiza dagegen, der von der Pflanze etwas hervorhebt, das


iiberhaupt nicht besitzt,

clada

ist

fender

ohne Gattungsdiagnose

Name

fiir

Die Pflanze

publizirt

die Pflanze daher

ihn die Syn. Hep.

worden,

kann nicht bestehen

ist

p.

und

es

ist als

altester zutref-

Androcryphia confluens zu setzen, wie

471 bereils enthalt.

bisher slets in die

natiirlich in

sie

bleiben. Die Gattung Aofero-

Nahe von Fossambronia

gestellt

Folge der vermeintlichen rothen Wurzeln und wegen

des beblatterten Stengels, der, wie bei Fossambronia, den Uebergang der
Thallosen zu den foliosen

Formen

darstellt

die Pflanze steht aber der

naher und zwar so nahe, dass

Gattung Pellia

viel

Genus ziehen

miisste,

wenn

nicht die

man

sie

ganz zu diesem

normalen unterschlachtigen Blatter

vorhanden waren. Schon der Habitus gut ausgebildeter Pflanzen


der einer Pellia; die eingesenkten Antheridien entfernen

369

sie

ist

ganz

auch von

MEMoiRES DE l'herbier BoissiER.

16

Petalophyllum.

Fossombronia und gleichen denen von Pellia; vor allem aber sind Perianth

and Kapsel der letzteren Gattung ganz analog.


Das Perianth

horizontal

liegt

Sprosses, wenig ansteigend

und

Ebene des

in der

und entspringt wie

l<:riechenden

bei Pellia der Oberseite

des Stengels, resp, der Mittelrippe, als eine rein dorsale Bildung, an der
die Blatter keinen Anlheil haben; die Kapsel zerfallt nicht in unregel-

massige Stiicke wie bei Fossanibronia und PetalophyUuni, sondern spallet


sich in 4 gleich grosse Schalenstiicke

im Grunde stehen

Elaterentrager,

wie bei Pellia und die Sporen sind denen dleser Gatlung auch analog,
gross, mehrzellig

und chlorophyllhaltig, eine vorkeimartige ZelUheilung

darstellend, es

eine Pellia calycina mit Blattern versehen, die uns

besten, weil
foliose

ist

am

liickenlosesten,

Form vor Augen

gegenseitig in ahnlicher

haben

sie

fiihrt.

den Uebergang einer Thallosen

am

in eine

Fossombronia und Petalophyllum stehen

naher Yerwandtschaft; mit unserem Genus

ai)er

wenig gemein.

PETALOPHYLLUM
in

Lehm. Pug.

VIII,

p.

G.

29.

Plantse frondosse, parvse, tenerge, in arenosis humidis gi-egarie crescenles.

Frons e

basi exalata ad costam reducta subcircularis, apice pro-

funde biloba, simpliciter

vel furcatim conlinuata,

latere costse ortis rarissimis;

ramis intercalaribus e

innovationes ad costam reductse, antice

concavae ad latera foliolis brevibus succubis liberis obsilse. Costa crassa,


postice valde producta, radicelhs numerosis villosa. Alse e basi adscen-

dente curvatim explanatse, ad basin frondis cordatim ampliatae, tenerae,


ad costam solum pluristratae, anticse lamellatse; lamellae simplices vel

anostomosantes, plus minus regulariter versus marginem percurrentes,


distincte et quasi radiatim divergentes, e facie antica coslae ortae,

medio

suo latiores, versus marginem frondis attenuatae, ipso margine in lobos


liberos succube imbricatos excurrentes, ceterum appressae

i.

e.

margine

suo libero versus apicem plantse spectanles. Inflorescentia dioica. Flores


feminei in costae facie antica numerosi,
repetitis, Perianthia
lata,

pistillis

aggregatis sorisque saepe

magna, ex angusta basi infundibulata

paucis bracteis adnatis anguste alata, ore

minus

parum

dentata. Calyptra libera, valida, perianthio

370

vel

campanu-

angustato plus

parum minor,

basi

paucis

17

franz stephani. spegies hepaticabum.

Treubia.

Capsula in pedicello longiusculo sphae-

pistillis sterilibus cincta.

majuscula, irregulariler rumpens. bistrata; cellulse parietum externae

rica,

magnae, reticulatim

Sporae

magnse, hyalinae validissimae.

lamellatae,

lamellis altis asperis profunde foveolalae. Elateres decidui, breves, bi- vel
spiris laxe torlis.

Irispiri,

Antheridia in facie antica frondis aggregata,

bracteis monandris, reticulatim connatis circumdata, ceterum sphaerica in

pedicello brevissimo.

Duae species tantum cognitae

Petalophyllum Ralfsii

1.

Syn.

(Wilson) G. Syn. Hep.

Jungermannia Ralfsii Wilson Engl.

p.

472.

Bot. Suppl. tab. 2874.

Fossombronia corbuloeformis Trabut. Atlas

Fl. Alg.

Petalophyllum lamellatum Lindb. in Meddel. Soc. F.

1886,

p.

fenn.

Fl.

7.
I,

p. 91.

Frons innovatione

duplici,

interdum simplici continuata, lamellis sim-

plicibus in planta c/ anostomosantibus, planis percursa. Perianthia breviter inflato-cyUndrica, ore repando, pauci-spinoso. Sporse

ad 200

|jL,

76

|i.

Elateres

bispiri, spiris laxe tortis.

Hab. Britannia. Cornwall (Ralfs, Curnow); Hibernia (Wilson); Alger


(Trabut).

Petalophyllum Preissii

2.

G. Syn. Hep. p. 482.

Frons pro more furcatim innovata,


tibus. crispatis.

lamellis ad

costam anostomosan-

Perianthia campanulata, ore varie profundeque laceralo.

Elateres trispiri, tenuiores

Hab. Australia.

Swan

quam

in precedente.

TREUBIA
Plantae frondosae,

Sporas haud

vidi.

River (Drummond.); adhuc haud reperta.

magnae

vel

Goebel.

maximae,

flaccidae,

olivaceae, radicelUs

longis arcte repentes, terricolae. longe lateque expansae. Frons plana,

monopodiaUter ramosa, ramis irregulariter


e latere costae ortis

rarissimis.

Costa

superne plano-biconvexa, sensim


convexo-prominula

in

dispositis.

lata,

alas

ramis intercalaribus

basi angusta

ceUulae internae corticaUbus

et subteres,

utroque

latere

muUo minores;

ceUulae

attenuata,

centrales costae longiores, angustae. fasciculatim aggregatae, antice bracteifera

bracteae biseriatae, parvae,

MEMOiREs DE l'herbier boissier,

margine supero ioborum approximatae,


11

16,

23 juin 1900.

70

MRMOiRES DE l'herbier

18

Tfeubia.

boissier.

transverse inserlse, lamellatim connatae; lamellse humiles, erectae et longiludinaliter

ad

(zigzag) a basi

plurislratee versus

marginem

lato, pseudofoliosse

i.

e.

bractearum

basin

decurrentes.

Alae

attenual^e. tenuiores. linibo unistrato sat

usque ad costam

inciso-IobalEe, lobis inferioribus

ssepe remotiusculis sinubus rolundatis discretis, superne contiguis vel

parum

imbricatis. late

margine supero (versus apicem caulis

ligulatis,

spectante) ab ipsa basi curvato, succubo. Flores utriusque sexus sparsi,

bractearum fundo

inserti. Pistilla

numerosa, aggregala, paraphyllis

cir-

cumdata, paraphylla numerosa, erecla, lanceolata vel spathulala, simplicia


vel

ramosa

vel

dentata, apice

gerentia. Calyptra crassa, ad 12

margineque

mm.

maxime mucosa,

paraphyUis obtecta

cellulas

parvas muciferas

longa. clavata, pistillis sterilibus et

lantum

apice

nuda,

mamillam magnam crassam, conicam gerens. Capsula 2 mm.

papulosa,
in diain.,

in pedicello ad 5 cm. longo sphcerica, usque ad basin 4 valvis, valvulis


dissolutis, cellulee internse

pluristratis, frustatim
satse,

semiannulatim incras-

externse tenerse (parce destructae). Spot^de parvae, papillis hispidulae.

longe attenuati,

Elateres longissimi,

spiris

bispiri,

validis,

ligulatis,

Antheridia valde numerosa, aggregata, erecto divergentia quasi radiatim


etfusa,
nullis.

pedicellis longiuscuUs

Propagula in

squamam

vel

crista

superantia, ovoidea, paraphyUis

in fundo bractearum dense aggregata,

pluricellularia, pedicello brevissimo.

Die Fliigel des Thallus sind bis an den Rand der flachen biconvexen

Rippe eingeschnitten
lagen stark; in

dem

unterhalb des Einschnittes

tiefslen

ist sie

nur wenige

Zell-

Punkte der Bucht entspringt der obere Rand

des alteren Blattes, wie der untere des jiingeren; der erstere hat aber

einen bogig hervortretenden Rand, welcher, da er anders nicht aus-

weichen kann, sich unter den nachstjiingeren Lobulus schiebt, wodurch


eine scheinbar unterschlachtige Deckung entsteht; die Lappen des Thallus

Uegen aber sonst

vollig in einer

Ebene. Bei Treubia bracteata

ist

die

Deckung eine noch weitergehende, weil hier der obere Rand jedes Lobuli
weiter hervorgebogen
frei

ist

und

unter die Gosta schiebt.

diese Region findet

man

sich,

An

von der Ansatzstelle ohrartig erweitert,

verticalen

Langs-und Querschnitten durch

niemals, dass der eine

der Rippe endet, der andere auf der Unterseite


unterschlachtige

Rand auf der Oberseite

es ist also eine wirkliche

Deckung nicht vorhanden. Selbstverstandlich

steht die

wenn man

aber den

Gattung den Blatter tragenden Lebermoosen nahe;


allmahligen Uebergang rein thalloser

Formen (wie Symphyogyna und

Cavicularia oder Metzgeria) in solche mit fledrigen Thalluslappen und

unter diesen wieder Uebergange (wie Treubia sie zeigt) zu Schiffneria

372

bis zu

Fossombronia und Androcryphia pracisiren

man

an, dass

alle Ttialluslappen

1.

die

Blatter

bezeichnet

man hervorzuheben

ist.

Treubia insignis

Goebel.

Ann.

Planta maxima, ad 16 cm. longa, 15

duplo latiores

quam

frondis arcuatus.

1100

will, so getit es nicht

summarisch mit

und durch den Namen Unterschiede verwischt,


bemiiht

1&

franz stephaiM. species hepaticarum.

Fossombronia.

Jard. Buit. IX, p. 1.

mm.

lata.

Bracteae dorsales parvse,

longae, concavae, suberectee;

margo superior loborum

22

Sporae rufo-brunnese,

ji.

papiilatse.

Elateres

ad

|x.

Hab. Java (Goebel, Karsten, Stahl, Schiffner); Tahiti (Nadeaud).

2.

Treubia bracteata

Planta

St. n. sp.

maxima, prsecedenli simmillima. Bracteae dorsales majores,

subquadratae, appressse, lamellis decurrentibus nuUis vel rudimentariis;

margo superior loborum

arcualus, ad inserlionem auriculatim ampliatus,

succubus. Sterilis.

Hab. Samoa (Reinecke).

Ob

es eine dritte Art

{New Zealand,

Sinclair,

Cheeseman), (Patagonia

accidentalis ad flumen Aysen, Dusen) giebt, ist zweifelhaft, da die Pflanzen


steril sind

und vegetativ geringe Unterschiede zeigen.

FOSSOiMBRONIA

Raddi. 1820.

Jung. Etr. in Act. Moden. 18, p. 40.


Plantse foliosee, pusillse vel mediocres, interdum majusculse, terricolse
saepe paludicolse,

ssepius

rufescentes, radiculis pro


arcte repentes,

semper

pallide

more

virides,

interdum fusco-virentes vel

sanguineis, interduin roseis vel pallidis

fere dense csespitantes, rarius gregariae.

Caulis fragilis, e simplice basi furcatus, sub flore simpliciter vel gemi-

natim innovatus, ramis

posticis nullis,

ceterum crassus, postice valde

productus, rotundatus vel carinatim angustatus, apice semper erectus,


antice leniter canahculatus, interdum apice recte in

solum descendens

tuberiferus.

Folia magna, oblique inserta, succuba, in caulis pagina ventrali semper

brevissime inserta, antice plus minus longe

373

interdum usque ad medium

20

MEMOiRES

caiilis

decurrenlia,

angusta

basi

l'herbier BoissiER.

i)E

iiiedio basis

obcuneata,

semper

Fossonibronia.

ceterum tenera. ex

pliiristrata,

superne ampliata.

margine

latissima,

sfepe

angulata vel lobala, sfepissime crispata et incurva. rarius integerrima.


Folia floralia perianthio approximata semper majora,

magis

diversa,

reliquis Scepe

el profundius incisa el dentata. Cellulaj foliorum

semper

exincrassatse, magnse, basi Scepe maximae, in montosis et alpinis siepe

maximce

tenerae. in plantis exsiccatis flaccidissimae.

Amphigastria nuUa.

Pistilla

Antheridia in

el

axilla

anlica

foliorum

regulariter seriata, in plantis paroicis pislilla caulis medio inserta, anlhe-

ex contrario foliorum basi magis approximata.

ridia

Perianthia post fecundalionem tantum


vicinis obsila,

vel

turbinata

ibidemque breviter

jugala

ssepe

basi

pisliUis

ex angusta basi pyriformia

campanulata, saepe longitudinaliter plicala, superne

vel

teiiera unistrata,

evolula.

stipitata,

semper

basi

crassa, bracteis filiformibus vel spathulatis

bractese foliis breviores, longe accreta?, apice libera? rarius a basi

profunde

solutae; perianthia in facie acroscopa ssepe

hiante recurvo. pro

more

ore semper

fissa;

lobato et crispato varieque armalo.

Calyptra magna, pyriformis, basi crassa. perianlhio multo brevior,

inlerdum paucis

magno bulbo

pistillis sterilibus

insertus, crassus,

basi circumdala. Pedicellus capsulse

brevis.

Capsula globosa. quadrivalvis,

valvulis irregulariter rumpentibus, bistratis, stralum


sequaliter incrassatis

formatum,

cellulse

externum

cellulis

inlernae semiannulatim incras-

salae.

Sporae majusculce. plus

minus brunnese,

tetraedrse. exosporio in facie

convexa varie armato, lamellato. vel papillato vel spinifero. Elateres breves, normaliter bispiri, spiris laxe tortis. validis, in paucis annuliformes.

Antheridia brevissime
teata,

in paucis longe

pedicellata,

bracteis vel lanceolatis vel cucullatis, antheridia

saepe brac-

tergo legen-

tibus.

Die Gattung Fossombronia hat,

mehr wie irgend eine der


wenn sie dennoch

gehenden, den Habitus der foliosen Formen

Thallosen geslellt wird, so wissen wir aus Leitgebs


iiber die

vorherzu den

Untersuchungen

Lebermoose, dass die Scheitelzelle auch hier erhalten bleibt

und diirch die Bildung des Perianths nicht aufgebracht wird; eine
lang stellen diese Pflanzen zwar das
scheint terminal

Wachsthum

zur Ausbildung der Reproduktions-Organe


zelle

Zeit

9 Bliithe ersobald aber der Yerbrauch der angesammelten Baustoffe


ein, die

sistirtist,

beginnt dieScheitel-

wieder ihre Thatigkeit und die ausgebildete $ Bliithe

sanimt

Perianth erscheinen nun dorsal. Die floralen Innovationen der foliosen

374

21

franz stephami. spegies hepaticarum.

Fossombronia.

(oder hesser acrogynen) Lebermoose uQterscheiden

also wesentlich

sicli

von denen unserer Gattung.


Die Stellung derselben

am

Schlusse der thallosen Formen, als voll-

endetes MittelgUed zwischen diesen und den acrogynen


natiirhche

ist

also eine

in der That hat unsere Gattung eine Anzahl Eigenschaften,

welche sehr an die

Formen erinnern

folioser

so

der Stengel bei vielen

ist

Arten fast stielrund, nur an der dorsalen Seite abgeflacht

er

ist

ein nolli-

wendiges Attribut schrag gestellter Blatter; diese selbst sind vielen


fohosen Formen entsprechend unterschlachtig

inserirt,

doch

ist

ihre

mehreren Lagen parenchymatischer Zellen aufgebaut,

Basis stets aus

eine Eigenschaft, welche den Foliosen normaliter fehlt und an die Thallosen erinnert, deren seitlich verdunnte Cosla allmahlig in die Fliigel
iibergeht.

Die Stellung der Antheridien (wenigslens bei allen nicbt par-

oecischen

Formen)

ist axillar

und

nahe Terwandtschaft

zeigt also eine

mit den foliosen Formen, die bekanntlich an gleicher Stelle der dorsalen
Stengelseite die Antheridien in der Axel des Blattes entwickeln.
Alle Arten unserer Gattung sind in ihren

Organen aus diinnwandigen

Zellen aufgebaut und ihre alteren Sprosslheile gehen daher sehr bald zu

Grunde, so dass nur selten Sprosssysteme erhalten sind; aus diesem

Grunde

ist

auch die Bestimmung des Bliithenstandes eine wenig zuver-

verbundene Glieder gelost erscheinen.

lassige, da einst

Die in fast allen bisherigen Arbeiten stark vernachlassigte Angabe

der Blattform

iiberhaupt

selbe

keinem

dem

hat zu
nicht

Alythus Anlass gegeben,

man konne

nulzbringend verwerthen; es unterliegt

Zweifel, dass die Blalter jeder Art eine konstante

Zellbau von messbar verschiedener Grosse besitzen


giebl, die hierin

die-

aber

Form und einen

vvenn es auch Arten

wenig von einander abweichen, so giebt es doch

viele,

deren Blatler sehr charakteristische Formen zeigen.

Dagegen

ist

die

Form des

Perianths eine sehr einformige, meist die

eines Kreisels; wenige haben glockenformige oder birnformige Perian-

thien

sie sind theils allseitig geschlossen, iheils

(und zwar an demselben

Stengel) an der acroskopen Seite bis zur Basis gespalten; hier findet sich

gewohnlich eine grosse


florale

freie Lacinie,

beschrieben worden

die aUseilig das Perianth

lange Strecke mit


ist,

welche mehrfach

umgehen,

ihm verwachsen

also nicht die

den Spalt verdecken

Rede

Amphigastrium

mehr oder weniger


wo dasselbe gespallen

stets auf eine

sind und da,

aus eben diesem Grunde nicht mit

als freie Lacinie

als

gehort aber den floralen Bracleen an,

ist; sie

ihm verwachsen konnlen, sondern


von einem Amphigastrium kann

sein, da dieses stels ventralen

375

Ursprungs

ist.

Fossombronici.

MEMOiRES DE l'herbier BoissiEu.

22

Die beste Handhabe

ziir

Uiiterscheidung der Arten bielen die Sporen,

wie Lindberg zuerst gezeigt


grosseres ei-schien, weil

Weise vernachlassigt

liat,

man

vorher deren Untersuchung in unglaublicher

hatte.

Die Bekleidung der Sporen


erste Gi^uppe)

ein Yerdienst, das nur desshalb als ein

ist

eine sehr verschiedene; sie zeigen (als

entweder Lamellen, welche die convexe Seite des Tre-

tiaeders (nur diese

ist

stets in Betracht

mehr oder weniger gabehg verlaufen;

gezogen) radial ilberzieken und


meist wenig zalilreich,

sie sind

zusammengedriickl und haben eine scharfe Oberkante, so dass

seitlich

wo

sie da,

die Lamelle

den Rand der convexen Seite verlasst und scharf

auf die Unterseile iiberbiegt, als dornige Fortsatze

erscheinen

typisch

fiir

diese

Gruppe

ist

am Rande

der Spore

F. pusilla Lindb.

Eine zweite Gruppe zeigt das Exospor durch netzig verbundene Lamellen
in

regelmassige sechseckige Felder getheilt; hier unterscheide ich 3

Unterabtheilungen, die den grosslen Theil der Arten enthalten


a)

Sind die Lamellen zahlreich und

der

alle gleich hoch, so erscheint

Rand der Spore wie von einem schmalen


Fliigel ist in Wirklichlieit nicht

hiiutigen Fliigel

gesaumt; dieser

vorhanden, sondern er entsteht aus

dem

Aufbhck von Oben auf die convexe Flache, an deren Peripherie die aufrechten coulissenartig hintereinander liegenden Lamellen als ununterbrochener
b)

Fliigel

erscheinen (F. angulata Dickson).

Sind dagegen die Felder weniger zahlreich und weniger hoch, so eriiberbiegenden radialen

Wande

die

Rande

kurze zahnformige Fortsatze (F. Dumortieri).

c)

als

am

des Lamellennetzes

scheinen

Yielfach tragen die Lamellen an der Stelle, an welcher 3

zusammen-

stossen, eine aufrechtstehende Papille, so dass die Peripherie der Spore

dicht papillos oder stacliUg bekleidel ersclieint, das Netz aber nur

Centrum des Bildes

im

sichtbar ist (F. Husnoti).

Eine dritte Gi'uppe enthalt diejenigen Arten, deren Exospor keine


netzartige Lamellenbildung

erkennen

lasst; dasselbe ist dicht

mit mehr

oder weniger langen Papillen bekleidet und erscheint warzig oder lang
stachlig, oft in dichtester
St.).

Nur

Bedeckung

(F. verrucosa

bei einer Art dieser letzten Gruppe

Lmdh., F.hispidissima

nimmt das Exospor

ganz abweichende Bekleidung an; das Lamellennetz fehlt auch

eine

hier. aber

es sind andere Lamellen vorhanden, welche rechtwinkhg von der Oberflache ausstrahlen,

und an der

ziemhch entfernt stehen, seithch zusammengedriickt

Spitze breil gestutzt sind (F. csespitiformis

Die Untersuchung der Sporen

welche

sie

durchfalhger

fiir

geschieht

am

De

Not).

besten in Milchsaure,

das Licht macht und die Bildungen auf

376

dem

Fossombronia.

23

franz stephani. spegies hepatigarum.

Exospordeutlicher erkennen

lasst; ist die zugeselzteFliissigkeit

zu gering,

so erhalt die Spore durch die Ansaugung des Deckglases einen starken

Druck, dergestalt, dass die Lamellen und Papillen nach allen Seiten ver-

hogen und

zerdriickt

werden und

ein ganz verzerrtes

und undeutliches

Bild entsteht; ein solches diente als Original zu der Zeichnung von

F. Husnoti in der Revue bryol. 1890, Nr.

1.

Die Grosse des Sporen variirt innerhalb derselben Kapsel, doch

ist

leicht, unter der grossen Anzahl die mittlere Grosse zu ermitteln.

Lange der Elateren


kein verlasshches

ist

dagegen in einer Kapsel so verschieden, dass

Momenl

die Unterscheidung der Arten

fiir

es

Die
sie

abgeben

konnen.

Dagegen lege

ich Gewicht auf

den Querschnitt des Stengels, welcher

in vielen Fallen eine ausgepragte constante

Form

zeigt,

bald flach mit

wenig convexer Wurzelseite, bald daselbst deutUch kiehg verschmalert


ersclieint

bei anderen Arten ist er ventral stark abgerundet vortretend

und seine Seiten

vertical ansteigend, so dass er auf

ein Sack zwischen den Blattern

Die rothe Wurzelfarbe

ist,

Fo^isioriribpoiiiit
A. Sporae furcatim lamellatae.

b.

c.

B.

lamellis laxe dispositis.


1.

Fossombronia pusilla

2.

Fossombronia perpusilla

3.

Fossombronia

(L.)

Dum.

(Col.) St.

crassifolia Spruce.

lamellis confertis.
4.

Fossombronia

5.

Fossombronia texana Lindb.

cristata Lindb.

lamellis vermicularibus interruptis.


6.

Fossombronia Stephanii Schffn.

7.

Fossombronia japonica Schffn.

n. sp.

Sporae regulariter reticulatae.


d.

Sporce ambitti angulatim

alatce..

8.

Fossombronia angulosa (Dicks.) Raddi.

9.

Fossombronia brasiliensis

10.

Querschnitt wie

wie schon in der Gattungsdiagnose bemerkt,

nicht allen Arten eigen.

a.

dem

hangend erscheint.

St. n. sp.

Fossombronia lophoclada Spruce.

li.

Fossombronia grandis

12.

Fossombronia reticulata

St. n. sp.
St.

377

MEMoiRES DE LHKUBiER BoissiER.

24

Fossombronia.

lamellis margine dentatim prominulis.

e.

13.

Fossombronia lamellata

14.

Fossoinbronia Dumorlieri (H. et G.) Lindb.

St.

15.

Fossombronia cristula Aust.

16.

Fossombronia incurva Lindb.

17.

Fossombronia Zeyheri

St. n. sp.

Sporw ex anguiis lamellarum

f.

papillatce.

18.

Fossombronia Husnoti Corb.

19.

Fossombronia

intestinalis Tayl.

20. Fossombronia longiseta Aust.


21.

C.

Fossombronia jNaumannii Schffn.

Sporas papillis asperae vel hispidae, lamellis reticulatis nullis.


lamellis plano-compressis, truncatis.

g.

22.

Fossombronia caespitiformis De Not.

h. papillis longis hispidce.

23. Fossombronia hispidissima St. n. sp.

i.

24.

Fossombrouia spinifolia

2o.

Fossombronia crispa Nees.

26.

Fossombronia hamato-hirta

27.

Fossombronia Miltenii TindalL

St. n. sp.

St.

papillis brevibus obtusis.


28.

Fossombronia papillata

29.

Fossombronia australis Mitten.

30.

Fossombronia gigantea

31.

Fossombronia Wrightii Aust.

32.

Fossombronia verrucosa Lindb.

St.

St. n. sp.

33. Fossombronia Macounii Aust.


34.

Fossombronia leucoxantha L. L.

D. Incertae sedis.
35.

Fossombronia peruviana H.

36.

Fossombrania ptychophylla Spruce.

37.

Fossombronia integerrima

38.

Fossombronia dentata

39.

Fossombronia carinata G.

40.

Fossombronia salina Lindb.

et

G.

St. n. sp.

St. n. sp.

A. Sporae furcatim lamellatae.


a.

1.

F. pusilla

Syn.

lamellis laxe dispositis.

(L.) Duin. Rec. d'observ. p. 11.

Jungermannia

pusilla L. Spec.

378

PL 1603.

more gregaria, maxime foetens.


parum producLus leniterque

Monoica, minor, pallide-virens, pro


Caulis ad 10

mm.

longus, furcalus, postice

quam

convexus, subtriplo latior


tiora

quam

plus

apice,

crassus. Folia conferta, basi triplo angus-

minus

5 loba,

profunde

Periaiithia turbinala, ore

Sporas ad 40

[i.,

reniformia, 4-5 angulata,

crispata, late

angulis interdum apiculatis. Cellulae 35

suprema

2S

franz stephani. sepgies hepaticarum.

Fossombronia.

lobis

amplo

40

jjl,

[j.

acuminatis

incurvis

arcte

45X 74

basales

Folia

acutis.

crispato paucilobato, lobis acutis recurvis.

furcalim lamellatse, lamellis compressis,

sporarum itaque longe prominentibus

et quasi in

altis,

in ambitu

spinam acuminatam

abeuntibus; spinae sub 24.

Hab. Sat rara in Britannia, Germania, Baden (Jack);


(Cleve); Gallia, Paris (Bescherelle)

Napoli

Italia,

Yancouver Island (Macoun); Cali-

fornia (Howe).

2.

F. perpusilla

Syn.

(Col.) St.

Noterodada perpusilla Colenso. N.

Zeal. Inst.

Monoica, minor, pallide virens, csespitosa. Caulis ad 7

mm.

longus,

purpureus, postice valde convexus, subteres. Folia confertissima, erectoincurva, e basi obcuneata valde

conduplicatis arcte

55

92

[1,

incurvis.

basales 55

130

apicales

Sporse 35

{x,

lobata,

37

lobis

carinatim

^o

medianae

^Ji'

Perianthia longe stipitata, pyriformia,

jjl.

ore minus amplo recurvo, breviter lobulato


dentalo.

3-4

ampliata,

Cellulde

meximeque

sparsim

crispato,

rufo-brunnese, laxe lamellatee, lamellis furcatim

ramosis, e lata basi compressis, altissimis, in ambitu sporarum itaque

longe prominentibus

et quasi in

spinam validam acuminatam abeuntibus,

spinae sub 24. foveolae sub 14 in facie convexa.

Hab.

New Zealand

Quoad sporas F.

3.

(Colenso).

pusillae valde similis.

F. crassifolia Spruce. Edinb.

Syn.

F. tenuifolia Spruce

Monoica, major,

viridis,

I.

c. p.

Bot. Soc. 1885, p. 527.

528.

gregaria. Caulis ad

ramosus, sub flore geminatim

innovatus,

15

mm.

longus,

crassus (2pIo latior

parum
quam

crassus) postice carinatim angustatus, antice itaque utroque latere atte-

nuatus, radicellis ad aciem posticam reductis. Folia magna, tenerrima,


conferta, longitudinaliter

plicata,

obcuneaLa, marginibus lateralibus


lobis late triangulatis acutis, hic

55

84

|i,

basi 74

148

{i,.

parum^^adscendentia, plano-disticha,
strictis,

illic

apice rotundata

dentatis. Cellulae apice

Perianthia

379

foliis

quadriloba,

55

ji,

medio

vix longiora, e basi bre

MEMOiRES DE i/herbirr

26

viter sUpitala turbinata,

uno

latere

Fossombronia.

boissieh.

profunde

fissa,

ore grosse plus minus

profunde incisa, sublobulata, irregulariter grosse spinosa. Sporae magnpe,

47

[X,

nusquam

rufo-brunnecB, laxe lamellatse, lamellis furcatim ramosis,

reticulatis, sa^pe

superne compresso attenuatis;

basi validis

parallelis,

sporae in ambitu itaque grosse spinosse, spinis sub 20.

Hab. Andes qiiitenses in Monte Altar el Baiios ad

Montem Tunguragua

(Spruce).

Die beiden Pflanzen sind vollig identisch und weichen nur in den
vegetaliven Organen ein wenig ab, doch nicht mehr, wie es der Standort

im Thale und auf der Hohe mit

sich bringt; die entscheidenden

Merkmale,

dieSporen, den kieligen Stengel und die 4 lappigen Blalter haben beide;

auch dieBIattzellen weichen in der Grosse nicht ab und der Bliithenstand


ist

bei beiden monoecisch.

b.

4.

lamellis confertis.

F. crispata Lindb. Soc. pro F.etFl. fenn.i873etManip.II,

Syn.

F. Wondraczecki (Corda)

Monoica, parva,
furcatus,

minus

planus. Folia plus

Rec. d'obs. 1835, p. 11.

Caulis ad 4

mm.

longus,

convexus, in sectione semi-circularis, antice

valde

postice

Dum.

gregarie crescens.

viridis,

p. 1^88.

conferta, pro

more

contigua,

parum

crispata,

inferne saepe plana, late hgulata, apice sinu lunato vel rectangulo biloba,
lobis acutis vel varie angulatis. Cellulae foliorum apice 37

37

X 74

(1,

basi 47

X 92

[x.

Perianthia

stipitata,

X 47

]x,

medio

optime campanulata,

ore hiante, margine recurvo breviter lobulato, integerrimo vel paucidentato. Sporae ad 40

brunneolse, dense reticulatim lamellatse, lamellis

in circumferentia sporse dentatim prominulis, subparallelis et sub angulo

acuto sat regulariter anastomosantibus, ceterum flexuosis; foveolae

ita-

que plus minus distincte anguste hexagonae.


Hab. Europa. Germania haud rara, Gallia (Mars, Hy, Corbiere); Anglia

(Hartmann);

(Lyell);

Suecia

septentr.

(Werner

teste

Der Name F. Wondraczecki


geblieben

ist; erst

(Hep. Europse 1874,

Fennia (Nylander,

Lindberg);

ist

zu kassiren, da er ein

nach Lindbergs grundlegender Arbeit


p.

texana

F.

Syn.

nomen nudum
liat

Dumortier

174) durch Beschreibung der Sporen diesen

zu retten versucht, wie er denn auch Lindbergs Arbeit

5.

America

Underwood) Himalaya (Gamble).

Lindb. Acta Soc.

Fl. F.

F. cubana Aust. Bot. Bull. 1876,

380

citirt.

fenn. 1875, p. 533.


p. 36.

Namen

franz stephani. spegies hepatigarum.

Fossombronia.

lo

Dioica, major, viridis, gregaria. Caulis ad

mm.

27
longus, anguslus,

subteres, rigidus et durus, ventre valde productus. Folia conferta, magna,

ex angusta basi late reniformia, margine 4-5 lobata, lobis late triangulatis,

37

vel

aculis

X 37

[JL,

sinubus

apiculatis,

medianse 40

X 60

|x,

obtusis

X 92

uno

profunde

ae.quilonga, turbinata, vix stipilata,

latere

apicales

Cellulse

plicatis.

basales 50

^. Perianthia foliis
flssa,

ore varie

lobatim inciso, lobis repandis obtusis, recurvo-crispatis. Sporse ad 50

jjl,

furcatim lamellatse, lamellis humilibus, .undulatis, in ambitu sporarum

parum prominentibus.
Hab. Cuba (Wright).

Da nach Aiistin diese Pflanze auch in Texas vorkommen

Exemplar von diesem SLandort

ist

(ein

soll

nicht erhalten), so belasse ich zunachst

den Speciesnamen, der natiirUch zu andern ware, wenn

sie daselbst that-

sachlich nicht vorkommt. Die von mir untersuchten Sporen waren


reif in der

ungeoffneten Kapsel

Beschreibung

der Befund stimmt aber mit Underwoods

(Bol. Gaz. 1896, p. 71) gut iiberein.

c.

'/ 6.

lamellis interruptis vermicularibus.

F. Stephanii

Schffn. n. sp.

magna, pallide virens, dense

Dioica,

fast

csespitosa.

Caulis ad 10

mm.

longus, pauciramosus, sub flore simpliciter innovatus, angustus, postice

valde productus,

parum

latior

quam

crassus, radicellis pallidis repens.

Folia majuscula, conferta, oblique adscendentia, obhque ligulata, apice

parum angustata rotundataque,


antico decurrente.

basales 37
nata, ore

X 92
parum

Cellulae

integerrima,

apicales 47

47

margine postico
[x,

medianae 37

stricto,

74

\x,

Perianthia parva, haud stipitata, tenerrima, turbi-

[jl.

lobulato, integerrimo

crispato.

Sporae magnee 50 ^,

vermiculariter lamellatse, lamellis humilibus, irregulariter et frequenter

anostomosantibus,

retem irregularem ssepe interruptam formantibus,

regulariter papiflalis, papillis

numerosis, longiuscuHs graciUbus hispidis.

Hab. Insula Bourbon (de Tlsle).


Die Sporen dieser Pflanze haben Lameflen, welche ein voflkommenes

Netz bilden wiirden,

wenn

nicht iiberafl Theile dieses Netzes fehlten

enden eine Menge Lamellen blind

mancher

7.

es

ganz ahnliches zeigen die Sporen

Ricciaarten.

F japonica

Schffn. Oest. Bot. Zeitschr. 1899, p. 389.

Autoica
;a, parva, laxe caespitosa lateque expansa. Caulis ad 3

381

mm.

longus,

28

MEMoir.ES DK L^HEUBiKU BoissiKR.

Fossomb)'oiiia.

simplex vel furcatus, radicellis purpureis repens. Folia


latiora

quam

parum

longa, leniter lobulata, undulala, integerrima, margine antico

late incurvo. Perianthia brevissima, late

campanulata. uno latere

ore hiante leniter lobulala, undulata. Sporse ad


irregulariter lamellatim reticulatce, lamellis hic

60130

breves.

coiiferla,

(50

illic

interruptis. Elateres

^. vermiculares, annulatim incrassatae, annulis hic

fibra simplici interruptis,

fissa,

flavo-brunneola?,

]x

Antfwidia aggregala, longe

illic.

pedicellata,

Hab. Japonia, Tokyo, in horlo botanico (Miyake).

B. Sporae regulariter reticulatae.


d.

8.

F.

Syn,

angulosa

Sporae ambitu angulatae.

(Dickson) Raddi Jung. etrusca,

Jungermannia angulosa Dickson Crypt.


?

Gymnomitrium erythrorhizum Bisch

p. 17,

brit.

I,

p. 7,

Seuber

in

et

Hochst.

Flor. azor.

Dioica, viridis,

dense casspitosa ssepe

late expansa.

Caulis ad 15

mm.

longus, sub flore geminalim innovatus, angustus, postice valde productus,

Folia conferta, magna, ex angusta basi spathulata, apice irregulariter


4-5 lobata, lobis brevibus parvis acutis. Cellulx 37 ^, medio 55
basales 55

X 203

ja.

inciso-lobulata

vel

accretae, Sporae

37

facie

subspinosa. Bractede breves lanceolata3 fere

^,

omnino

^, regulariter reticulatim lamellatce, foveohs sub 7 in

convexa. lamellis

angulatim

X 148

Perianthia turbinata, late stipitata, ore irregulariter

altis,

compressis, sporte itaque in ambitu quasi

alata?.

Hab, Italia (Raddi, De Notaris, Levier, Nyman, Arcangeli, Cleve); Britannia Insula Jersey (Mackenzie)
Taylor, Carrington, Lindberg)

Cornwall (Gurnow); Hibernia (Moore,

Amer. sept. .Flonda, Alabama (Underwood);

Texas (Thurow); Mobile (Sullivant); Cuba (Wright); Gallia (Corbiere);


Portugal (Moller).

Ob

die Cuba-Pflanze hierher gehort,

F. brasiliensis auch in

kann

ich nicht sagen

den Antillen vor und diese

ist

es

kommt

der F. angulosa

ausserordentlich ahnlich.

9.

F. brasiliensis

Dioica,

mediocris,

St. n. sp,

viridis,

laxe csespitans.

Caulis ad 4

mm.

longus,

angustus, postice valde productus et carinalim angustatus. Folia contigua,

382

29

franz stephani. species hepaticarum.

Fossombronia.

plaiio disticha, spathulata vel subligulata.integerrima apice Iruncato-rotun-

data. Cellidae

46 {i, mediance

binata uno latere profunde

47X9^

fissa,

[J^,

basaleso4X 130

|a.

Perianthia tur-

ore profunde inciso-trilobata. lobis irregu-

laribus,truncatis,repandis vel paucidentalis, crispalis. SporoP 37{x,regulariter reticulatim lamellalae, foveohsad 16 in facie convexa, lamellis humilibus,

in ambitu sporarum angulatim prominulis. Elateres

semper

3 vel 4 spiri.

Hab. jBras7m (Puiggari, Ule); Cuba (Wright); Insula Dominica (EUiott).

10.

F.

lophoclada

Spruce. Edinb. B. Soc. 1885,

p. 5^29.

Caulis ad

Dioica, mediocris. palUde-\drens. in latas plagas expansa.

15

mm.

longus, simplex, sub flore geminatim innovatus, valde productus,

duplo latior

quam

crassus,

plano-convexus, lateribus abrupte

poslice

adscendentibus rotundatis. Folia conferta, subhorizontaliter patula, infe-

mul-

riora late ligulata. insequahter biloba vel retusa. superiora majora,


toties

quam

laliora

anticus triplo longiora. apice obtuse inciso-triloba. CelMse 37

medianae 47
vix

giora,

X 84

basales 74

[j..

quam

decurrentia. margine postico

longa, antice

X HO

[J^-

Perianthia

foliis

X 37

parum

jj,,

lon-

campanulata, ore profunde quinquelobato, lobis

stipitata,

repandis, crispatis. Bracteae valde numerosse. maximas, perianthio aequilongae, ligulatae vel lanceolatae

brunneae,

superne longe

liberae.

Sporse 29

[j,,

rufo-

regulariter reticulatim lamellatae. foveolis sub 15 in facie con-

vexa, lamellis humilibus,in ambitu sporarum itaque angulatim prominulis.

Hab. Andes quitenses, in monle Campana (Spruce).

1 1.

F.

Dioica,

grandis
magna,

St. n. sp.

fusco-viridis,

dense

caespitosa.

Ca!</wad

20mm.

longus,

simplex, ex apice tantum innovatus, validus, plus duplo latior

quam

crassus, postice leniter convexus. lateribus abrupte adscendentibus, antice

parum concavus. Folia magna, tenerrima,


basi duplo angustiora

quam

apice,

crispata, ipsa basi pluristrata,

lateribus strictis brevibus, ambitu

itaque late reniformia, apice late rotundata, sinuato quinqueloba, lobis

brevibus apiculatis vel in spinam abeuntibus, sinubus radialiter


Cellulae

55

foliorum apicales 37

185

[1.

47

ji,

medianee 55

X 140

jJ^,

plicatis.

basales

Perianthia pro planta parva, longe et anguste stipitata, e

basi angustissima late turbinata, ore profunde 3-4 lobo.


lobis repandis

parum

tortis vel recurvis.

maxime

Sporae parvae, 34

ii,

hiante,

laxe reti-

culatim lamellatae, lamellis humilibus, margine lamellatim et interrupte


limbatse. Foveolae ad

|i

in diametro.

Hab. Africa in monte Kilimandscharo (Volkens).

383

30

Fossombronia.

MEMOiRES DE i/herbier boissier.

F. reticulata

12.

St.

Hedwigia 1894,

magna, valde robusta,

Dioica,

cm

Caulis ad 4

coespitosa.

longus, IV2

flore simpliciter innovatus, vix

p. 9.

pallide-flavo-virens,

mm

duplo latior

rufescens,

selale

lalus, repetilo-furcatus, siib

quam

convexus, laleribus abrupte adscendenlibus. Folia

crassus, postice

maxime

parum

crispata, reni-

formia, antice longe et anguste decurrentia, caulis itaque alis confertis


crispatis quasi lamellatus. Cellulx

6mm

magna ad
24

{A

47x74

[i

basales

50X130

Periautliia

j..

longa, turbinata, ore repando vix crispato. Spora? parvae,

minute reliculatim

lamellalse, foveolis in facie

convexa sub 40,

la-

mellis humilibus, repandis vel minute cristatim denticulatis, sporae itaque

ob lamellas numerosas
Hab.

New

e.

inciso-alatae.

Zealand (Kirk).

lamellis humilibiis

F. lamellata

13.

Syn.

ambitu quasi breviter

in

St.

margine dentatim promimilis.

Hedwigia 1894,

p. 9.

Fossombronia tuberifera Gobel Organogr.

Dioica, parva. viridis,

dense

II,

csespitosa. Caulis ad 10

264.

p.

mm.

longus, repetito

furcatus, poslice valde productus, apice defoliato in terram descendens,

tuberiferus.

Folia suberecta, subquadrala

vel

apice ampliata, margine

angulata crispata. Periantliia m3ign3i, subsLipitaLa. campanulata, ore amplo

remote pauci-spinoso, valde

crispato.

sub 20 in facie

lamellatce, foveolis

Sporae brunnese 43

jx,

reticulatim

convexa, lamellis ad retem laxam con-

fluenlibus, allissimis et compressis.

inambilu sporarum longe angusteque

prominentibus; sporae itaque lamellis truncatis patulis quasi stellatim


bracteatse apparent.

Hab. Buenos-Ayres (Hauthal), Venezuela, Tovar (Goebel).


Gosbel hat diese Pflanze unter

Organographie

II,

(Flora 1893, Heft 4),

geben
ich

ist;

F. tuberifera Gobel (in seiner

vorher erwahnte

sie bereits

Ruge

woselbst auch eine Abbildung der Sprossspitze ge-

meine Publikation

gegeben

dem Namen

p. 264) abgebildet

ist viel alter

und man hat den Namen, den

hatte, leider unbeachtet gelassen

die KnoIIenbildung

habe

ich nicht untersuchen konnen.

14.

F.

Syn.

Dumortieri

(Hiib. et

Genth.) Lindb. Manip.

II,

N>

382.

Monoica,

parva, viridis,

foetens. Caulis ad

csespitosa

vel

gregaria,

mm longus parum ramosus,


384

p.

417.

80, 1837.

Codonia Dumortieri Hiib. et G. Hep. Exsicc.

Fossombronia foveolata Lindb. Manip.

II,

p.

paludicola

maxime

sub apice simpliciter in-

31

franz stephani. species hepatigarum.

Fossombronia.

novatus, postice valde productus, subcarinatus. Folia parva vix imbricata,

obiique obcuneata, 3

medianee

29XoS

|Ji',

Cellula folioruni apicales

angulata.

37x74

basales

ix

magna

turbinata vix plicata, ore hiante repando, lobulato, hic ilhc

armato, margine ssepe recurvo


Sporoe 40

ij,,

29X47

[i,

ubique unistratse. Perianthia parva,


spina

bracteae parvee, hneares superne hberae.

regulariter reticulatim lamellat^, lamehis tenuibus saU ahis,

in circumferentia sporse itaque quasi spinoso-prominulis.

Hab. Europa,

nusquam

Da die Pflanze (unter

rara in regionesilvatica.

dem Namen

Sammlung ausgegeben worden

hclien

America septentrionalis.

Codonia Dumortieri) in einer kaufist,

so gilt sie natiirhch als rite

und Lindberg hat mit Recht seinen 1874 gegebenen Namen

publizirt

kassirt.

(F. foveolata)

Die

amerikanischen Botaniker weichen hierin

leider ab.

F. cristula Aust. Acad.

15.

Pliilad.

1866,

p.

228.

Monoica, pusilla, tenerrima, pallide virens, gregaria. Caidis ad 5

mm.

longus, postice valde productus, subteres, tenuis subsimplex sub flore


simpliciter innovatus. Folia contigua adscendentia, late ligulata, basi vix

angustiora, superne repanda, integerrima. Folia apicalia majora, crispata,

profundius 4

Cellulae

curvis.

substipitata,

maxime

lobulata, lobulis rotundato prominulis sinubus late re-

29X37

jjl,

medio 37x63

<i,

basi

oSXiiO

^.

Perianthia

optime turbinata, tenerrima, uno latere profunde

fissa,

ore

hiante profunde quinquelobato. lobis rotundatis, crispatis sinubus

recurvis. Sporae 37 ^, lamehatim-reticulatee, foveohs numerosis, lamellis


altis,

margine dentatim prominuhs. Elateres breves,

annulatim

incrassati,

Hab. Amer.

sept.

annuhs remotiusculis, centro

New

stricti,

acuminati,

linea fusca percursis.

Jersey (Austin).

Die Yerdickungen der Elateren

machen den Eindruck,

als

hefe das eine

der sonst spiraligen Verdickungsbander central und gradlienig durch den


Elaterenschlauch, wahrend

sich

anderen Verdickungsbandes in

sonst

die

isolirte

spiraligen

Windungen des

Ringe aufgelost haben. Hinsichtlich

der Sporen steht unsere Pflanze der F. Dumortieri ausserordentlich nahe.

16.

F.

incurva

Lindb. Manip. H,

Dioica, minor, viridis sparsim inter

p.

381.

muscos crescens.

Catilis

ad 5

mm.

longus, simplex, postice valde productus, antice canaliculatus vel subplanus. Folia conferta, irregulariter bi- vel triloba, sinubus acutis vel obtusis, lobis integerrimis vel dentatis incurvis. Cellidse

basales

37X92

^.

foliorum

37X37

^,

Perianthia ex angusta basi ovali-pyriformia, superne

385

32

MEMOiRRs DE i/HKRBiER BOissiER.

plicala,

ore dilatalo irregulariler serrato, hic

20

incurvis. Sporae

(x,

illic

Fossombroiiia.

subinciso, lacinulis acutis

fusco-brunneae vel nigro-violaceae, plus minus regu-

lariter lamellatim-reticulatse,

margine sporarum

lamellis liumilibus. in

denlatim prominulis.
Ilab. Feniiia

(Lindberg); Germania, Neu Ruppin (Warnstorf).

Dass diese Pflanze ein Subgenus (Lindi)erg). oder gar ein neuesGenus
(SchifFner in Engler

und Prantl) bilden

soll,

Es giebt unter den Arlen unserer Gattung


flachen, Ihallusartigen Stengel

des Perianths

ist

l}is

vermag
alle

ich nicht einzusehen.

Uebergange vom breiten,

zur drehrunden Form; auch die

in der Gattung sehr verschieden

und

variirt

Form

von der

birnformigen bis zur breit scliiisselformigen Gestalt;4i eigentlichgenerischen Merkmale, namlich die Stehung der Plstille und der Bau der

Kapsel mit ihren tafelformig zerfallenden 4 Klappen sind ganz die unserer
Galtung. Der Yergleich dieser Pflanze mit Jungermannia incisa aber sleht
wirklich unter

17.

F.

dem

Niveau einer wissenscliaftlichen Erorterung.

Zeyheri

St. n. sp.

Dioica, major, pallide-\irens,

sub

flore

quam

dense

csespitosa. Caulis repetito-ramosus,

geminatim innovatus, ad 15 mm. longus, crassus (feretriplo latior

crassus) postice leniter convexus, lateribus oblique adscendentibus.

Folia conferta, oblique erecta. obcuneato-rotunda. symmetrica et antice

haud decurrenlia, apice brevissime


nubus recurvis

74X110
uno

Perianthia

[J-.

latere

crispatis.

profunde

CeUulae

foliis

fissa,

lobulata, lobulis acutis vel obtusis, si-

apice

47

|jl.

medio 55X84

[i,

basi

cequilonga. late campanulata vix slipitata,

ore grosse irregulariterque lacerata, laciniis

truncatis grosse pauci-spinosis. Sporae 37

|j.,

fusco-purpurece. regulariter

reticulatim lamellatae. foveolis magnis sub 12 in facie convexa. lamellis

humilibus. sporae itaque ambitu remote breviterque papillalo. Elateres


bispiri, spiris vahdissimis.

Hab. Africa australis, Table Mountain (Zeyher).

f.

18.

F.

Sporoe ex angulis lamellarum papillatx.

Husnoti

Monoica, minor,

ad 10

mm

Corbiere Rev. bryol. 1890, p.

viridis. laxe caespitans vel

3.

gregarie crescens.

Caulis

longus, angustus, postice valde productus, stoloniferus, stolo-

nibus crassis hyalinis subteretibus subterraneis. Folia parva. dense imbricata, e basi

angusla obcuneala, reniformia, apice rotundata vel truncata,

integerrima,

parum crispata.

Cellulae foliorum apicales

386

36X36

jj..

medianae

36X72

[jL,

33

franz stephani. species hepaticarum.

Fossombronia.

basales

54x90

^.

Perianthia sessilia, ex angusta basi valde

ampliata, fere scutellala, ssepe una latere profunde fissa, ore latissimo
crispato, quinquelobo, lobulis angulatis vel acutis,

Sporx ad 47

reticulatim lamellatae, lamellarum angulis

papillatis, papillis recte

alte

distincte

margine sporarum itaque

patulis strictis, anguste rectangulatis truncatis,

maxime

|jl,

hirto.

Hab. Gallia, Cherbourg (Corbiere)

Alger, Blida (Gay, Paris)

Italia,

Firenze (Levier).

und Rabenhorst Hep. Exsicc, Nr. 439, wachst diese Art mit
F. vernicosa Lindb. gemischt und zwar in allen Exemplaren, die ich von
In Gottsche

diesem Werke untersuchen konnte. Diese Species

und nur bisher mit F.

breitet

sichtlich

ist

wahrscheinlich ver-

caespitiformis verwechselt

worden. Hin-

der Sporen steht sie der F. intestinalis Taylor sehr nahe

sie

sind bei beiden fast gleich.

19.

F. intestinalis

Tayl. in Syn. Hep., p. 469.

Dioica, mediocris, viridis, ssepe purpurascens,

cm

Caulis ad 2

crassus. Folia
lobis

brevibus

35X120

dense depresso-csespitosa.

longus, furcatus, postice valde convexus, duplo latior

dense imbricata,
rotundatis

triplo fere latiora

incurvis.

Cellulae

quam

longa, trilobata

35

foliorum

jx,

basales

Perianthia turbinata, late breviterque stipitata, ore lobulato,

tj.

lobulis brevibus recurvis et tortis. Sporge ad 47


reticulatse,

quam

ex anguUs lamellarum

^x

distincte lamellatim

papillatse, papillis angustis longiusculis,

maxime hirto.
Swan River (Drummond, Miss Sewell); Sydney (WhiteTasmania (W^eymouth) New Zealand (Colenso).

compresso-planis, truncatis, sporse itaque ambitu

Hab. Australia,
legge)

Die Pflanze, welche Spruce (Hep. And. et Amaz. 1885,

und welche von den Aucklands-Inseln stammt,


als Original

Meinung

betrachtet

worden es
;

ist

ist

529) beschreibt,

von ihm irrthiimHch

worden; daher seine von Mitten abweichende

iiber diese Art; das Original

Auckland-Pflanze

ist

p.

stammt vom Swan River und

die

jedenfalls nur irrthiimlich zu dieser Art gestellt

wahrscheinlich meine F. gigantea.

Die Sporen von F. intestinalis sind fast genau die der vorstehenden
F. Husnoti Corbiere.

20.

F. longiseta Austin. Acad.

Philad. 1869, p. 228.

Dioica, mediocris, viridis, gregarie crescens. Caulis ad 15

mm.

longus,

furcatus, postice valde productus, radicellis roseis repens. Folia parva,

imbricata, breviter ligulata, plano-disticha vel leniter adscendentia, inte-

MEMOiREs DE l'herbier boissier,

iio

16,

25 juin 1900.

71

Fossombronia.

MEMoiRES DE i/herbier BOissiER.

3i

gerrima vel paucilobulala. vix unquam deiUaLa.


foliorum apicales

28X37

ji,

medianae

basi pluristrata.

28X60

Cellulae

60X1S0

basales

jx.

Pevianthia magna, campanulala, interdum uno latere profunde


Sporae flavo-brunnea) ad 47

lamellarum

papillata?,

Am.

Hab.

ji,

[jl.

fissa.

distincte reticulatiin lainellal;:e, ex angulis

ambilu itaque muricatae.

sepL, San Francisco (Bolander).

Die Abbildungen Howe's (Torrey Bot.

Cl.

1899. tab. 99) zeigen so grosse

Unterschiede in der Skulptur der Sporen, dass sicher verschiedene Arten


darunter enthalten sind, wie das

habe aus dein Herb. Gotlsche

Howe auch

p.

82 selbst vermuthet. lch

von Ukiah

die Pflanze

leg.

Bolander be-

schrieben. weil ich diese als das Original betrachte und der gleiche

Sammler auch von Austin (Hep.


es ist

kaum

Bor.

Amer. 1873.

p.

30) genannt wird;

Aufsammlungen

zweifelhaft, dassBolander seine

zugleich an

Austin und Gottsche geschickt hat; im Uebrigen stimml Austins Angabe


sporis valde muricalis

vollkommen mit dem Befund an den Bolan-

der'schen Exemplaren iiberein, auch der diocische Bliithenstand, auf den

wenig bei dieser Gattung gebe, da die alleren Theile bei allen

ich aber

Arten so schnell absterben. dass die Zweige, die einst verbunden waren,

werden und nun der diocische Bliithenstand sehr

isolirl

monocischen
21.

F.

Dioica,
Caiilis

in die

Erscheinung

Naumannii
magna. dense

Schfifn.

leicht fiir

den

tritt.

Exp. Gazelle IV,

cespitosa, inferne

p. 39.

brunnea superne pallide widis.

ad 5cm.longus, simplex vel furcatus. Fo/mconferla, latereniformia,

plicata subcrispata,

CeUulae

culatis.

45X63

ji.

lobata, lobis brevibus repando-prominulis api-

basales

37X130

turbinala, ore irregulariter dentato.

[jl.

Perianthia magna, plicata,

Sporas ad 40

ii,

in facie

convexa

regulariter reticulatim lamellosa, foveolis parvis numerosis, lamellis ex

angulo

papillatis, papillis brevibus, truncatis. in

numerosis, contiguis. Antheridia longissime

ambitu sporarum valde

slipilala, basi

bractea lanceo-

lata obtecla.

Hab. Kerguelen-Insulae (Naumann, Exped. Gazelle).

G. Sporae papillis hispidse, f oveolis


g.

22.

Syn.

nullis.

lamellis patulis, plano-compressis, tnmcatis.

F. csespitiformis DeNot.
:

hexagonis

in G. et R. Hep. Exsicc.

F. angulosa var. caespitiformis Raddi.

388

Mem. Mod.

N" 123.

18, p. 41.

Monoica vel

35

franz stephani. spegies hepatigarum.

Fossombronia.

minor,

dioica.

viridis,

dense

csespitosa, foetens. Caulis

ad

15 min longus, subteres, plus minus ramosus, sub flore simpliciter innovatus, Folia conferta,

e basi obcuneata valde dilatata,

crispata, integerrima.

Cellulae apicales

47x130

basales

Pmarti^a

^.

crispato subintegerrimo,

uno

37x55

margine optime

medianee

[x,

47X92

^,

breviter stipitata, campanulata, ore recurvo


latere ssepe ad basin

magnse, spathulatse superne longe

liberse.

Sporae 46

usque
|t,

fissa.

Bi^acteae

brunneae, lacinulis

plano-compressis rectangularibus recteque patulis bispidissimse.


Hab. Italia (DeNotaris,

Cleve, Evans, Levier); Graecia (Heldreich);

Portugal, Coimbra (Moller); Algeria (Paris, Bovi, Trabut); Gallia (Cleve,


Corbiere); Anglia (Stabler); Madeira (Fritze); Tenerifa (Krause); Abyssinia

(Schimper).
h. papillis

^ 23.

hispidissima

F.

longis hispidae.

St. n. sp.

Dioica, minor, viridis, gregaria. Caulis ad 4

mm.

longus, simplex, postice

produclus, angustato-rotundatus (subcarinatus) minus latus

maxime

crassus, in sectione quasi saccatus. Folia parva, obcuneata, vix

quam

quam

magis

lata

longa, basi valde angustata lateribus strictis, apice repanda hic iUic

incurvo-crispata. Cellulae foliorum apice

37x92

^L.

ja,

medio 37X80

ji,

basi

Perianthia vix stipitata, ex angusta basi pyriformia, fere duplo

quam

longiora

37X55

lata,

sub ore contracta, subinde abrupte dilatata ore recurvo

sinuato subcrispato.

35

Sporae fusco brunnese,

ji,

papilhs longiuscuhs

creberrimis hispidissimge.

Hab. Amer.

24.

sept.,

San Francisco (Bolander).

F. spinifolia

St. n. sp.

Monoica, gracihs, fusco-viridis, gregaria.

Caidis ad 12

mm.

repetito-furcatus, tenuis, postice valde productus subteres. Folia

longus,

parum

imbricata, leniter adscendentia, ex angusta basi late obovala vel rotundata, varie grosseque spinosa, spinis 3

acuminatis, acutis

parum

longiores.

reliquis

jjL,

Cellulae

sublobuhformibus

36X36

^, basales

Perianthia turbinata, fohis vix longiora, plurilobata,

haud

lobis irregulariter grosse spinosis,

ad 46

5 majoribus

multo minoribus.

crispatis.

Sporae fusco-brunneae

papiUis longis acutis et confertissimis hispidissimae.

Hab. Africa australis, Gnadenthal (Breutel).

25.

F. crispa Nees. Syn. Hep.,

Dioica, major, fusco-viridis,

p. 469.

dense csespitosa lateque expansa. Caulis ad

389

36

MEMOiRES DE l'herbier

2 cm.
Folia

parum

longiis,

parum

Fossombronia.

boissier.

ramosiis. rigidus, angusliis, postice valde produclus.

imbricata, breviler ligulata, basi vix angustata, distiche patula,

apice truncato-rolundata, crispala. CeUulge

'ily<ii'?>

[i,

basales

55X74

{i,.

Perianthia breviter pedicellata, campanulata, ore hiante recurvo, integerrimo,

parum

confertis
seriala,

Sporae 45

crispato,

bracteata,

[i,

Androecia

hispidissimae.

fusco-brunneae, papillis longiuscuhs

totam caulem tegentia, antheridia

margine

magnis, ovahbus,

bracteis

cucul-

erosis,

latis.

Hab. Africa austrails, Table mountain (Ecklon, iMac Owan) Gnadenthal (Breutel).

26.

hamato-hirta

F.

Monoica, parva,
10

mm.

crassus

Sl.

viridis, in

Hedwigia 1894,

p. 8.

rupibus dense csespitans. CauUs brevis, ad

longus, simplex, antice planus, postice valde productus, magis

quam

latus, radicellis pallidis repens.

Folia conferta, imbricata,

tenerrima, ex angusta basi oblique laleque ligulata, apice plus minus pro-

funde emarginato-biloba, lobis rotundatis, margine anteriore angulatim


ampliata vel in dentem producta. Cellulae foliorum apicales

37X74

medianse
abrupte

(a,

basales

dilalata, lurbinata,

Spor3e 35

[a,

37x110

<!.

Perianthia

ore lobato, lobis recurvis

dense breviterque

setulosse, setulis

37X37

stipitata,

maxime

^,

superne
crispatis.

liamatim incurvis.

Hab. Ascension Island (Gordon).

27.

F. Mittenii

Tindall.

J.

of Bot. 1898, p. 44.

Monoica? parva, flavo-virens. CauHs ad 5


imbricata, crispala, hic

pro planta

illic

magna, ore crenulato.

papillatge, papillis

mm.

angulata, magis lata

longus, simplex. Folia

quam

longa. Perianthia

Sporae 47 ^, flavo-brunnese, dense

acuminatis (110 in facie convexa). Elateres mediocres,

bispiri.

Hab. Anglia, Braunton (Mitten).


Die Pflanze habe ich nicht gesehen und gebe die Diagnosa der Frau
Tindall in Uebersetzung.

Der Bliilhenstand wird leider nicht erwahnt;

auch der Querschnitt des Stengels und die Grosse der Blattzellen sind
nicht angegeben,

wohl aber wird

Sporen mit F. papillata

St.

die Pflanze

wegen der

verglichen, welche grossere

Cuticula der

abgestumpfie

Papillen besitzt; da die Sporenpapillen als finely pointed, also scharf


zugespitzt (acuminatse) beschrieben werden, so

wenig der Diagnose entsprechend.


390

ist

die

Abbildung leider

i.

28.

37

franz stephani. species hepaticarum.

Fossombronia.

F. papillata

papillis brevibiis obtusis.

St.

Hedwigia 1889,

157.

p.

Monoica, mediocris, pallide flavo-virens, dense csespitosa. Caulis brevis

ad 15

mm.

duplo

latior

longus, simplex sub flore geminatim innovatus, crassus (vix

quam

crassus) poslice

lateribus abrupte

parum convexus,

adscendentibus rotundatis. Eolia conferta, erecta, obcuneato-reniformia


crispata, hic

35X120

(1.

profunde

illic

angulata, ceterum integerrlma. Cellulae

uno

Perianthia magna, turbinata,

35X35

profunde lobulato, lobis obtusis.

plicato, varie torto et crispato,

Bracteae magnse anguste spathulatse, ssepe subliberse. Spoi^ae 45

dense grosseque

basales

{x,

latere profunde fissa, ore

badise,

jx,

papillatae, papillis conicis truncatis.

Hab. Australia, Queensland (Wild, Bailey).

29.

F. australis

Dioica,

magna, apice

Mitt.

parum longeque ramosus,


productus.

Linn. Soc. 1877.

viridis,

inferne rufescens. Caulis ad 4 cm. longus,

rainis

parum divergentibus,

Folia conferta, maxima, ad 6

mm.

lata,

postice

maxime

antice longissime

attenuatim decurrentia, margine plus minus grosse quadrispinosa, spinis

minoribus

Cellulae

interjectis.

apicales

47X55

{a,

55X92

basales

]x.

Perianthia campanulata, ore breviter 6 lobata, lobis remote dentatis.


Sporae 32

{x,

papiUis brevibus truncatis dense obtectse.

Hab. Kerguelen (Eaton)

New Zealand

(Colenso).

Die Sporen, welche Mitten beschreibt, sind Sporenmutterzellen, zu 4


vereinigt

ob

sie

der Pflanze iiberhaupt angehoren,

ist fraglich

sie

waren

noch ganz jung, das Chlorophyll im Centrum zusammengeballt, so dass


das Ganze mit einem hyahnen Saume eingefasst erscheint; die reifen

Sporen sind danach zweifellos oben

richtig beschrieben,

obwohl nur

wenige der Kapsel noch anhafteten.


y 30. F.
Dioica,
csespitosa.

gigantea

St. n. sp.

magna, robusta,

flavo-virens, setate rufescens vel brunneola,

Caulis ad 4 cm. longus, furcatus, duplo latior

postice valde convexus,

medio 18

quam

crassus,

cellulas crassus. Folia conferta, reni-

formia basi pluristrata, validissima, breviter quadriloba, 3 lobi in margine


apicali,

quartus in margine anteriore,

apiculati. Cellulae foliorum apicales

thia vix stipitata, turbinata, ore

omnes

55X55

[i,

late triangulati, obtusi vel

reliquae

amplo recurvo
391

55X110

crispato,

{i.

Perian-

integerrimo.

FoSSOmbrOUia.

MKMOIRKS DE L^HERBIER BOISSIER.

38
46

Sporae

jx,

rufo-brimneEe,

Elateres ad 190

dense

tata,

[x

humilibus densissime muricatae.

papillis

bispiri, spiris validis.

Antheridia maxima, longe

slipi-

seriata.

Hab. Neiv Zealand (Knight, Kirk).

Siehe die

31.

F.

Anmerkung zu

Wrightii

F. intestinalis Taylor.

Aust. Bot. Bull. 1876, p. 36.

Dioica, major, pallide virens,

dense

ceespitans. Caulis

mm.

ad 10

longus,

repetito-furcatus, sub flore simphciter innovatus, angustus, venlre valde

productus, vix duplo latior


ribus

abrupte

quam

adscendentibus

crassus, postice plano-convexus, late-

quam

plano-dislicha, basi duplo angustiora

marginem ventralem rotundatim

magnum

ibidemque in acumen

Folia

rotundatis.

tenerrima,

conferta,

apice, valde

asymmetrica, ad

ampliata, ad anticum multo breviora

producta, ceterum integerrima vel paucis

dentibus armata, phcatulis numerosis marginalibus crispa. Cellulae apice

37
fj.,

latere

medio 45X92
profunde

recurvis

{j.,

fissa,

maxime

basi

55X110

Perianthia

^.

foiiis

minora, uno

turbinala, ore breviter paucilobulata, lobuhs varie

crispatis, Spords fusco-purpurese,

46

^, papihis brevis-

simis rotundatis dense asperse.

Hab. Cuba (Wright).

32.

F.

verrucosa

Lindb. Manip.

II,

p.

386,

Monoica, flavo-virens, major, dense csespitosa. Caulis brevis, parum

ramosus, postice valde productus, vix duplo


late

ovalis,

pliata,

quam

crassus, in sectione

Folia conferta, adscendentia, obcuneata superne valde

multiplicata

majores ad

lalior

50X130

CelMae 37X37

subintegerrimse,
]x.

[i,

basales

am-

multo

Perianthia campanulata, uno latere profunde

lissa

ore ampliato subinlegerrimo multiplicato. Sporae 38 ^, brunneae, papillis


validis

humilibus obtusis dense verrucosse, Elateres crassissimi, spiris

4 validissimis,
Hab. Algeria, Blida (Paris)
Siehe die

33.

F.

Anmerkung

Macouni

Gallia,

Cherbourg (Corbiere).

zu F. Husnoti Corb.

Aust. Bot. Bull. 1876,

1,

p. 36.

Hab. Canada, Portage La Lochs (Macoun).


Die Pflanze existirt in keiner

ist sie

die Sporen

Sammlung. Austin nennt

parviusculse subopacse, densissime minutissime papillosae.

hieran doch wieder zuerkennen.

392

Vielleicht

Fossombronia.

leucoxantha

F.

34.

39

franz stephani. spegies hepatigarum.


L. et L. Syn.

Hep.

p.

469.

major, subhyalina, dense csespitosa longe lateque expansa.

Dioica,

mm.

Caulis ad 15
(tuberiferus

?)

longus, apice defoliato recte in terram descendens

maxime

crassus

posticeque

valde productus,

subteres.

Folia magna, ssepe in pagina ventrali purpureo-maculata, subrotunda,


confertissima, erecto-conniventia, valde concava, marginibus

incurvis. Cellulx 37
vidi)

S6

basales 56

(x,

92

[jl.

angulatis

Perianthia (ipse haud

campanulata, inciso-dentata.

Hab. Africa

Cape

australis,

of

good

hope

(Ecklon);

Transvaal

(Rehmann); Natal (Wilms).


Hierher gehorl jedenfalls Foss. tumida Mitten, der nach der ganz miss-

lungenen Beschreibung in der Synopsis Hep. seine Pflanze natiirhch nicht


identificiren

konnte

er nennt die Sporen obscurw papillosae.

Exemplare habe ich

Fertile

leider nicht

fast farblosen Blatter lassen die Pflanze,

breitet

ist,

sogleich erkennen

Fossombronia gehort,

ist

gesehen

die aufgeblasenen,

welche in Siidafrika weit ver-

ob die Pflanze in diese Sektion der Gattung

nach der mageren Beschreibung Mittens ganz

zweifelhaft.

D. Incertae sedis.

peruviana Hpe

F.

35.

et G. Linnsea

1855

p.

555.

Sterihs, magna, vahda, rufescens, dense csespitosa. Caiilis ad 3 cm,

longus, radiceUis roseis brevibus repens, repetito-furcatus, duplo lalior

quam

crassus, postice carinatim angustatus. Folia

magna,

late reniformia,

e basi adscendente distiche explanala, radiahter pUcata, superne angulata,

45

anguhs obtusis
74

vel

nuIUs.

Cellulx apicales 45

45

{x,

basales

[L.

Hab. Peruvia, Cordillera de Tuno, in rivuhs (Lechler).

Siehe F. ptychophylla Spruce.

36.

F.

ptychophylla

Spruce. Edinb. Bot. Soc. 1885,

p.

529.

Caulis ad 3 cm. longus, simplex, carnosus, radicellis purpureis repens.

FoHa magna,
oblata,

albida,

2-3pIo latiora

tenera, late imbricata, assurgenti-secunda,

quam

longa,

subrhomboidea,

basi

valde

radiahter

pluriphcata, margine insequahter lobata et sinuata. Cellulde magnee,

parum

elongatse.

Hab. Andes quitenses, in palude alpina montis Altar, 3700 m. (Spruce).


Diese Pflanze habe ich nicht zu erhalten vermocht; wahrscheinhch

393

Fo^sombrouia.

MKMoiRES DE l'herbikr BoissiER.

40

gehort sie zu F.peniviana Hpe. et G. Spriice hatte von dieser Publikation


(Linnae I800) keine Kennlnis; beide Pflanzen sind nur steril bekannt;
ihre Diagnosen decken sich aber fasl voUstandig.

37.

integerrima

F.

magna

Dioica,

25

mm.

quam

St. n. sp.

dense

et robusta, pallide virens,

csespilosa.

Cauhs ad

longus, repetito-furcatus, crassus et vahdissimus, duplo latior

cras^as, postice subplanus. lateribiis oblique adscendentibus. Folia

magnti (4

mm.

lata,

mm.

longa) late reniformia, subintegerrima, vix

crispata, basi 3-4 cellulas crassa. Cellulae

medianse 74

130

\x,

basales 92

150

foUorum
[i.

apicales 55

Aiitheridia

X 92

\x,

magna, longe

stipitata, bracteis parvis foliiformibus a tergo tecta.

New

Hab.

38.

Zealand (Golenso).

dentata

F.

Sterilis,

St. n. sp.

major, fusco-viridis, gregaria. Caulis ad 6

mm.

longus pariim

ramosus, palUde-virens, postice purpureus, latissimus, quadriiplo

quam

crassus, ubique sequicrassus (16

cellulas), postice

lateribus abrupte adscendentibus, antice leniter concavus. Folia

imbricata, ex angusta basi late obcuneata,

apice

lalior

plano-convexus,

rotundata,

magna,

lateribus

margine preecipue apicaU grosse regulariterque dentato-spinosa,

strictis,

spinis sub 20. Cellulae foliorum apicales 40

longiores, basales 50

150

[ji,

pluristratse.

X 50

\^,

versus basin sensim

ReUqua desunt.

Tasmania (Weymouth).
Die Pflanze

ist

durch die vegetativen Organe so hervorragend ausge-

zeichnet, dass ich nicht unterlassen woUte, sie hier mitaufzufiihren, ob-

wohl

39.

sie

nur

bekannt

F. carinata

SteriUs.
bricata,

gra.

steril

ist.

G. Syn. Hep., p. 469.

Der Autor sagt von dieser Pflanze

concava, sinuoso-undulata,

Planta

junior

antheras et

dorso

pistilla

foUa erecta, arcte im-

plerumque

bicarinata,

monstrabat;

radiculse

inteaUiidee

sunt.

Hab. Mexico (Liebman).

40.

F. salina Lindb. Acta

Die Pflanze

ist

vom Autor

Soc. F. Fl. fenn. 1875. p. 533.

nicht beschrieben

Austin sammelte sie in

sterilem Zustande und gab sie unter Nr. 119 aus, unter
F. angulosa.

394

dem Namen

Es

41

franz stephani. species hepatigarum.

Haplomitrkm.

nicht zu erwarten, dass beide vorslehende Pflanzen je zu iden-

ist

tiflciren sein

werden.

HAPLOMITRIUM
Hep. Eur.

III,

Nees.

111.

p.

Plantse foliosse, minores, carnosulse, virides, terricolse, e caudice

subterraneo arliizo erectse laxe csespitantes vel

simplex vel ex

axilla

ramoso

muscis consociatae. Caulis

foliorum ramosus, sub flore innovatus, a dorso com-

pressus, in sectione itaque late ellipticus, superne incrassatus et subteres,

magnis (centralibus angustioribus

cellulis

ceterum crassus

et pallidus,

nusquam

magis elongatis) formatus,

et

rhiziferus.

Folia inferiora oblique inserta, regulariter alternantia, concava, inte-

gerrima, postice breviter adnata, antice caulem latius incurrentia, imbricata,

incuba; siiperiora multo majora, ex angusta basi conduplicatim

concava,

mediano longiore acute

quam

iata,

substricto,

apice normaliter triloba, lobo

vel obtuso. Cellulae foliorum magnee, crassse, basi

36XS5 [x, basales 36X72 {i, haud inAmphigastria regulariter cum foliis alternantia, magna, plano-

pluristratae, apice
crassatae.

margine postico

asymmetrica,

Iransverse inserta,

antico rotundato, vix longiora

27

medianse

^,

appressa, transverse inserta,


Inflorescentia

monoica vel

foliis

parum minora,

similiter triloba.

dioica. Pistilla in axillis

foliorum

nuda. Folia floralia (sub flore fecundato) bijuga, externa

solitaria,

maxima condu-

plicatim concava, vaginatim opposita, erecta, apice acuta, margine irregulariter angulata vel sublobata,

intima ad 2 vel

4,

multo breviora

magno amphigastrio
et minora,

libero consociata;

anguste ligulata, integerrima,

amphigastrio sequimagno anguste elliptico aucta.

Perianthium nullum.

Calyptra

libera,

maxima, anguste cyhndrica,

crassa, basi paucis pistilhs sterilibus cincta. Pedicellus capsulae

longus, compressus,
cylindrica,

vix 2

magno bulbo

mm.

ad 8

mm.

obconico insertus. Capsula oblongo-

longa, acuta, rima 1 (vel 2) deliiscens; valvulse

connectivo subapicali interno cohserentes, unistratse, cellulis fibra annulari


longitudinaliter inserto incrassatis.
longi,

Elateres (omnes decidui) ad 240

tenuissimi, bispiri, spiris capillaceis.

virentes,

minute

Sporae parvse, 27

{x,

jt

flavo-

papillatae.

Antheridia in caule irregulariter distributa, ad

395

2-

vel 3 aggregata vel

42

Haplomitrmn.

MEMOiRES DE l'herbier boissier.


braclea propria

seriata,

magna angusle

magna. tempore maturitatis aurantiaca,


obconico 4

anguste

H. Hookeri
:

ceterum

6 cellulas longo.

Species unica

Syn.

ligulata a tergo tecta,


ovalia, pedicello crasso

(Smilh) Nees. Hep. Eur.

III, p.

Jungermannia Hookeri Smilh Engl.


Scaliiis

Die Pflanze

lii.

Bot.

I.

t.

2555.

Hookeri Gray Nat. Arrang. i821, N 24.

ist

zuweilen monoecisch, vielleicht immer, es gelang mir

aber nicht, es

immer nachzuweisen.

Seitenblatter

und da diese

Die Pistille stehen in den A.xeln der

Blatter sich nach der Befruchtung machlig

entwickeln und gedrangt stehen, so werden deren

Pistille

von dem

sich

bildenden Torus gemeinsam in die Hohe gehoben und in der ferlilen


Bliithe findet

Stamme

man

daher deren

stets

mehrere, wahrend

sie

unten

am

einzeln in der Blattachsel stehen, wie bei Fossombronia.

Wenn man

ein gat entwickeltes

Stammchen

dieser Pflanze mit Milch-

saure behandelt, so dass es seine volhge Turgescenz und die natiirliche


Stellung seiner Organe erlangt hat, so findet man, dass sie zwei Reihen
alternirender Blatter besitzt, wie jedes andere beblatterte Lebermoos;
sie

unterscheiden sich in der

Form wenig von den ventral slehenden


dem Stengel flach aufliegend und

grossen Amphigastrien, welche aber


transversal angeheftet sind,

wahrend jene schief

dass ihre dorsale Basis hoher

am

inserirt sind, so zwar,

Stengel liegt als ihre ventrale und da

diese nur wenig auf die Bauchseite iibergreift, jene aber breiter auf der

dorsalen angeheftet

ist,

so liegen die Blatter, dachig gelagert, viel

mehr

auf der dorsalen Seite und sind deutlich oberschlachtig. In der Axel dieser

Amphigastrien habe ich niemals Reproduktionsorgane gefunden; wohl


aber findet

man beim Entblattern

der dorsalen Seite zwischen den normal

allernirende Blattern zerstreut, stets aber

schmal zungenformige

dem

Blatier,

die

Bilde von Gottsche (Nova Acta

dem

Stengelrande genahert,

Bracteen der Antheridien. Nach

XX,

tab.

XYI)

kommen

die Antheri-

dien auch in reihenformiger Anordnung vor und zwar steht das altere

Antheridium der Blattachsel

am

nachslen, die jiingeren reihen sich in

acroscoper Richtung an; vielleicht

ist

das die normale Ausbildung; sie

ware dann der von Fossombronia analog;


beobachtet. Diese

ich selbst

habe

sie

mannlichen Bracleen, die auch Fossombronia

wenn auch manchmal

sehr klein, haben dazu beigetragen, dass

die regelmassig alternirende Stellung der Blatter

Haplomitrium bisher nicht erkannt

hat.

396

nicht
hat,

man

und Amphigastrien an

Da die

43

franz stephani. spegies hepatigarum.

Haplomitrmm.
Pistille

am Rande

des Stengels auf der dorsalen Seite im Schutze

der Blattachsel stehen, so flndet man, ganz wie bei Fossombronia, dasjenige Blatt, welches das befruchtele
der.

Haube

als das

opponirte Blatt

Pistill enthielt,

sehr viel naher an

durch die enorme Entwicklung des

Stengelgewebes nach der Befruchtung steht die Haube wohl in der

Mediane des Stengels, das urspriingliche Stengelblatt reicht aber dorsal


nach der Haube, so wie es vor der Befruchtung einst

viel weiter hiniiber

das

Pistill

umfasste.

Der radiare Bau der Pflanze

ist also

unterwarts nicht erkennbar und

deutUch dorsiventral

sie ist daselbst zweifellos

anders verhalten sich die

Schopfblatter der Bliithe, die quer inserirt sind, aus schmales Basis kielig

hohl zusammengefaltet

die 2 obersten bilden vor

Kapsel eine lockere Scheide


viel

meist zu 3 oder

kleiner,

machtigen Amphigastrium

Haube

die

fiir

den exotischen Arten,


die aber so

Austritt der

bandformig und ventral von einem

4,

geschiitzt.

man

Viel deutlicher als an unserer Pflanze sieht

gehoren, da

dem

die innersten Hiillblatter sind

diese Yerhaltnisse an

bisher zu Haplomitrium gesteWi, zu Calobryum

die,

sie ein lerminales,

scheibenformiges Andrcecium besitzen,

eng mit Haplomitrium verwandt

deren Bau wohl zulassig erscheint und zwar

sind, dass ein

um

bryum auch einen radiaren Bau zugeschrieben

Hinweis auf

so mehr, als

man

Calo-

hat.

Die nahe Verwandtschaft mit Fossombronia beriihrte schpn Lindberg

(Manipulus Musc. H,

p. 378).

Auch

er betont die Stellung der Pistille

und

Antheridien in facie anteriore caulis und hat also dasselbe gesehen

wie

ich. Leitgeb

{vinler

bemerkt

in seinen

Untersuchungen

iiber die

Lebermoose

Fossombronia), dass der Modus der Zellwandbildung ifap/omifnMm

zu Fossombronia und Androcryphia bringe.

Der Stengel der Pflanze


stielrund,

sondern breiter

Fall ist; der radiare

bryum) nur in der


blatterter

ist

ausserhalb der Region der Frucht nicht

als dick,

Bau der Pflanze

Bliithe auf

was
tritt

ja

bei Fossombronia auch der

also hier (und

auch bei Calo-

wir besitzen aber eine ganze Anzahl be-

Lebermoose, wo der dorsiventrale Bau in der Bliithe bei deren

aufrechter Stellung nicht

mehr erkennbar ist, wie

trale dritte Blattreihe, die

gebracht wird.

hier aber durch die ven-

unter der Bliithe endet^ deutli(3h in Erinnerung

Vom morphologischen Slandpunkte aus mussten diese

Analogien hier erwahnt

und darauf hingewiesen werden, d^s

die

grosse Liicke, welche diese Pflanzen von den iibrigen Lebermoosen

angeblich trennt, thatsachlich nicht vorhanden

ist,

Die beiden Gattungen

Haplomitrium und Calobyum stehen zweifellos Fossombronia


397

am

nach-

Calobryim.

MEMOiRES DE l'herbier BoissiER.

44
sten

und bilden das

Reihe der Uebergangsformen

letzte Glied aus der

zu den foliosen Hepaticis.

CALOBRYUM

Nees. Syn. Hep.

p.

Plantae foliosae, magna?, carnosulce, virides. corticolee, e caudice

507.
ramoso

arhizo erectse laxeque caespitantes. Caulis simplex, sub flore haud innovatus, a dorso
ellipticus,

compressus. in sectione transversa alle biconvexus vel

superne incrassatus et subteres,

nusquam

pallidus,

cellulis

magnis formatus,

cauhna obUque adnata, regulariler

rhiziferus. Folia

allernantia subplana, patula, inlegerrima, postice breviter inserta, anlice


in caule decurrentia, incuba; cellulse magnee,

cum

Amphigastria cauhna regulariter

interdum multo niinora, transverse

4,

cincta,

inserta, integerrima.

foliis

Inflorescentia

maximum, internum parvum.

Perianthia

crassa,

ceUuhs convexo-prominuhs

mucore inundata, basi

pistihis

sterihbus

aetate

compressus,
acuta,

patula,

longissima,

Calyptra

papulosa,

basi plinistratse.

externa maxima, saepe armala, interna multo

minora; amphig externum


nulla.

cras.sae,

alternantia,

terminaha, numerosa, celliihs clavatis muciferis

dioica. PistiUa in caule

mixta. Folia floralia

foliis

saepe

valde

numerosis

cehuhs vacuis compressis chartacea. Pedicelhis capsulse

magno bulbo obconico

insertus. Capsula anguste cyhndrica,

longiludinahter dehiscens;

valvulae

connectivo apicah interno

cohaerentes, unistratse, cehuhs annulo longitudinahter inserto incrassatis.

Elateres decidui, longi, bispiri, spiris hgulatis arcte tortis. Sporae parvae,

papilhs parvis

asperae,

Antheridia disco

magno

flavo-virentes.

crasso

plano

Andrcecia in caule
vel

leniter

bracteis 3, disco connatis superne usque ad ejus

marginem

Discus ob caulem excentrice insertum

paluhs.

terminaha.

convexo

inserta;

hberis, plano

asymmetricus,

parte

majore nutanle. Antheridia valde numerosa, dense aggregata, pediceho


longiusculo obcuneato affixa, interdum fohohs parvis mixta.

1.

G.

Syn.

Blumii.

Nees,

1.

c.

p.

507.

Scalia carnosula. Mitt. Linn. Soc. 1891.

Major, palhde-virens, laxe caespitans vel muscis consociata. Caulis ad

33

mm.

longus, pahidus, ubique aequicrassus, sub flore haud incrassatus,

valde compressus, plus duplo latior

quam

398

crassus, in sectione ehipticus.

FoUa

43

franz stephani. species hepaticarum.

Calobryum.

nusquam

remotiuscula, basi angusta oblique inserta,

decurrentia,

optime obcumata, apice rotundata vel leniter obtusa, patula, haud imbri110 [x,
92 ji, basales 64
cata. Cellulae apicales 37 ^, medianse 55

maxime

ceterura

crassse, apice

55

|jl,

basi 76

altae, folia

itaque optime

carnosula, ipsa basi solum pluristrata. Amphigastria regulariter

cum

foliis

allernantia, remota, patula, foliis caulinis multo minora. Folia foralia

externa maxima, integerrima vel angulata, e basi obconica late

bijuga,

rotundata, amphigastrio florali simillimo; interna multo minora, irregularia, saepe inciso lobata,

mm.

ad 17

amphigastrio simili aucta. Calyptra longissima,

longa, optime clavata. Capsula 5

longitudinaliter dehiscens.

mm.

Sporx parvae 17

longa, uno latere rima

Elateres longissimi, ad

\x.

magnis
^, longe attenuali. Androecia in disco convexo, bracteis

600

obcuneatis coahto.

Java

Hab.

(Blume,

Karsten,

Fleischer);

Schiffner,

Guinea

N.

(Loria).

Scalia carnosula Mitt. habe ich nicht zu erlangen vermocht, glaube

aber, dass sie zu vorstehender Art zu stellen sein wird

sie ist fertil nicht

gesammelt worden.

2.

mnioides

G.

Syn.

(Lindb.) St.

Rhopalanthus mnioides Lindb. Manip.

II,

p.

391.

Scalia rotundifolia Mitt. Linn. Soc. 1891, p. 204.

Major, pallide viridis, laxe csespitans vel muscis consociata. Caulis ad

15

mm.

fertili

longus, pallidus, in planta sterih ubique sequicrassus, in planla

superne incrassatus, in sectione semper

dprso compressus, dein

late ellipticus. Folia plantee sterihs approximata, eequimagna, alternantia,

optime disticha, suborbicularia, obhque inserta

et dislincte incuba,

parum

convexa, oblique patula, haud imbricata, in planta feminea sub flore

majora et magis conferta ibidemque transverse inserta, semiamplexicaulia, subrecte patula,

rima. Cellnlae

folii

sub flore conduplicatim concava, omnia integer-

apicales 37

parietibus teneribus.

ji,

medianse 37

Amph. magna,

foliis

X 75

51,

basales 54

simillima, minora,

X 150
cum

|ji,

ihis

regulariter alternantia transverse inserta oblique a caule patula. Folia


floralia bijuga, externa

vel subacuta, intima

ceolata

maxima, oblonga, margine angulata, apice obtusa

externis aequilonga, multo

vel longe elliptica,

similiter

calyptra

breviora.

tamen angustiora,

Amph.

florale

lan-

intimuni

angulatum vel remote subdenticulatum. Sporogonium magno

mm. longa, maxime crassa, cellulis


maxime mucosa. Capsula (teste Mitten) 3 mm.

bulbo obconico insertum. Calyptra 8


alte prominulis papulosa et

399

MEMoiRKs DE i/HEKBiEH B

4(5

Calobryum.

tissiER.

longa, in

pedunculo 3 cm. longo. Androecia in disco crasso suljplano

lerininali.

Antheridia ad 30, magna,

stipitala (teste Lindberg).

Japonia (Challenger Exped.); Tosa

liab.

mixta, tempore maturitatis

foliolis

pallide-cinnamomea, ovalia brevissime

(Mai<.ino,

Miyake), haud rara

in parte subtropica insularum.

3.

C.

Syn.

andinum

(Spruce)

St.

Scalia ancUna Spruce. Edinb. Bol. Soc. 1885, p. o32.

major vel maxima, in cortice pulrescente laxe

Yiridis,

csespitans.

Caulis ad 5 cm. longus, simplex vel pauciramosus, pallide-virens, ubique


sequicrassuS;,

sub llore parum incrassatus,

dorso compressus, in sec-

nusquam

lione itaque late ellipticus. Folia remotiuscula

imbricata,

in

planta

slerili

obcuneato-Iigulata

vel

nisi

sub flore

oblongo-eliiptica,

oblique inserta, distincte incuba, postice breviter inserta, antice usque ad

medium

adnata,

caulis

subplana, oblique palula,

foliorum apicales 47 ^, medianse 54


tibus

teneribus.

Amph.

in

planta

X 92

ji,

sterili

integerrima.

basales 92

anguste

et integerrima. Folia floralia

gastrium intimum
anguste
longus.

cyhndrica,

foliis

oblonga,

subliyahna;

Capsula oblongo-cylindrico, 5

longi, longe attenuati. Sporse

Hab Andes peruviani

22

illic

maxima,
angulata,

angulatim grosse dentata; amphi-

suis simillimum.

crassa,

parie-

tamen breviora

bijuga, externa

obcuneato-rotundata, transverse inserta, integerrima hic


intima duplo angustiora,

Celluloe
\i,

transverse

ligulata,

inserta, regulariter seriata, caule vix latiora, quain folia

semper obtusa

X 150

Calyptra ad 12

mm.

pedunculus capsulae 20

mm.

longa.

longa,

mm.

Elateres ad 740

^.

(Spruce); Giiadeloupe (rHerminier)

(ElUot).

400

Dominica

INDEX
Aneura Breutelii

Aitonia eximia Schffn. 78.

St.

269.

caespitans St. 216.

Fischeriana St. 83.


fissisquama St. 75.

caicarea St. 266.

italicaLindb. 84.

calva Schffn. 217.

lanigera Spruce8o.

canaliculata Nees 269.

rupestris Forst. 80.

cataractarum Spruce 252.

subplaua Spruce 86.

cervicornis Spruce 223.

Wrightii Und. 80.

ciliolata

Androcryphia Nees

Spruce 239.

cochleata (H. et T.) St. 270.

367.

confluens (Tayj.) Nees 368.

Colensoi St. 248.

porphyrorhiza Nees 368.

comosa

Aneura Dum.

St. 254.

compacta

203.

St. 265.

aberrans St. 210.

conimitra St. 259.

sequitexta St. 2S0.

coronopus DeNot, 271.


corralensis St. 252.

alata St. 240.

albomarginata

St.

crassa (Schwagr.) 274.

267.

alcicornis (Tayl.) 264.

crassiretis (SchtTu.) St. 230.

algoides (Tayl.) St. 223.

crenulata St. 231.

alterniloba Tayl. 270.

crenulata Schffn. 245.

amazonica Spruce 244.

crispa Schffn. 225.

amboinensis

decrescens St. 227.

St.

219.

dentataSt. 271.

andina Spruce 225.

androgyna (Schffn.)

St.

216.

diablotina Spruce 226.

attenuata St. 265.

dicrana St. 224.

australis (Lehm.) 274.

digitiloba Spruce 258.

autoica St. 232.

diiatata Spruce 254.

Baldwini

diminuta(Schffn.)

St.

253.

bipinnata (Sw.) 274.


bipinnatifida

CoL

St.

266.

distans Spruce 220.

barbiflora St. 262.

256.

elata St. 234.

emarginata

St. 213.

bogotensis (G.) 213.

epibrya Col. 270.

brasiliensis (Angstr.) 274.

erecta St. 268.

MEMOIRES DE l'hERBIRR BOISSIER.

72

MEMOIBES OE

HERBIER BOISSIER.

Aneura eriocaula (Hook.) 212.

Aneura micropinna St. 253.


minima (C. et P.) St. 229.

erosa St. 233.

Dum.

fastigiata (L. et L.) 242.

mullinda(L.)

Fendleri St. 232.

mullifidoides (Schffn.) St. 215.

flaccidissima (SchfTn.) St. 243.

Nadeaudii

floribunda St. 2a9.

Negeri St. 257.

fucoides (Sw.) Sl. 221.

nitidaCoI. 250.

fuegiensis (Mass.) St. 210.

nobilis St. 229.

fuscescens St. 227.

nudiflora St. 242.

237.

St. 260.

Goebelii Schfi^n. 218.

oppositiflora St. 263.

gogolensis St. 230.

pallida Spruce 237.

Glaziovii Spruce 2.34.

pallidevirens Sl. 272.

gracilis St, 262.

palmata (Hedw.) Dum. 263.

Graftei St. 214.

papillata (G.) St. 222.

granulata St. 272.

papulosa St. 251.

grossidens St. 221.

par\TiIa (Schffn.) St. 264.

hamatiflora St. 253.

pauciraniea St. 253.

heteroclada (Schffn.) St. 239.

pectinata (Aust.) 255.


pectinata Spruce 213.

humilis (G.) St. 226.

hymenophylloides

(Schff^n.)

perpusilla Col. 251.

St.

224.

Dum. 272.
Dum. 258.

pinguis (L.)

hymenophytoides Spruce 228.

pinnatifida

Jackii (Schffn.) St. 217.

planifrons Spruce 240.

inconspicua

platyclada (Schffn.) St. 249.

St. 251.

incurvata Lindb. 268.

plumseformis Spruce 218.

intermedia

plumosa

St.

233.

(Mitt.) St. 218.

Karstenii St. 267.

Pffippigii (L. et L.) St. 228.

Kowaldiana

polymorpha Col. 256.

St. 255.

laticostata Spruce 217.

portoricensis St. 249.

latifrondoides (Schffn.) St. 260.

prehensilis (Tayl.) Mitt. 211.

latifrons (Lindb.) St. 268.

ramosissima

latissima Spruce 272.

Regnellii (Angstr.) St. 214.

Lepervanchei St. 255.

reticulata St. 242.

St. 229.

lepidomitra Spriice 235.

Ridleyi (Schffn.) St. 219.

leptophylla Spruce 233.

saccatiflora St. 215.

Levieri (Schffn.) St. 261.

samoana

limbata

Savatieri St. 211.

St.

241.

St. 230.

lobata (Schffn.) St. 271.

scabra (Schffn.) St. 246.

longiflora St. 256.

Schwaneckei

longispica St. 241.

sessilis

Loriana

St. 243.

St.

273.

Sprengel 272.

singalangana (Schffn.) St. 261.

macrostachya Spruce 231.

singapurensis (Schffn.) St. 249.

major Lindb. 258.


Makinoana St. 244.

Spegazziniana (Mass.) 257.

spectabilis St. 256.

marginata Gol. 259.

spinulifera (Mass.) St. 248.

maxima

Sprucei St. 213.

(Schffn.) St. 270.

metzgeriaeformis St. 263.

squarrosa St. 222.

402

INDEX.
Calycularia birmensis St. 359.

Aneura Stephanii Besch. 245.


stipatiflora St. 2o8.

Blyttii (Morch) St. 360.

stolonifera St. 247.

crispula Mitt. 357.

striolata St. 247.

hibernica (Hook.) St. 359.

subexalata (SchfTn.) St. 261.

laxa Lindb. 358.

subsimplex

radiculosa St. 358.

St. 264.

suinatrana (Schffn.) St. 266.

Cavicularia
densa

tahitensis St. 238.

St.

Clevea Lindb.

tamarisci St. 2S3.

362.

363.

St.

66.

tamariscina St. 212.

andina Spruce 68.

tasmanica

hyalina (Somm.) Lindb. 67.

St. 247.

tenax St. 265.

hmbata

tenuicostala (Schffn.) St. 245.

pedicellata

tenuicula Spruce 231.

pulcherrima

tenuis St. 238.

robusta St. 69.

(Aust.) Solms 70.

Lindb. 71.

(Griif.)

St. 69.

tjibodensis (SchfFn.) St. 238.

Rousseliana (Mont.) Leitg. 68.

trichomanoides Spruce 235.

suecica Lindb. 67.

tripinnata Spruce 234.

Codonia Dumortieri Htib.

et

umbrosa Schffn. 225.

Conocephaluin Necker

140.

G. 384.

virgata G. 223.

conicum

viridissima (Schffn.) St. 273.

supradecomposituni (Lindb.)St.

Necker 141.

141.

vitiensis St. 246.

Corsinia Raddi 57.

Wallisii St. 236.

marchantioides Raddi 57.

Wettsteinii (Schffn.) St. 243.

Cronisia Berk. 58.

Zollingeri St. 220.

paradoxa (Wils.

Anthrocephalus italicus Sassi 84.

et

Hook.) Berk.

59.

nepalensis L. et B. 81.

Cryptocarpus Curtisii Aust. 44.

Blasia Mich. 363.

Cryptomitrium

pusilla Mich. 364.

Blyttia byssophora Nees 317.

Aust. 147.

tenerum (Hook.) Aust. 148.

Cyathodium

cladorrhizans Tayl. 307.


crispata Nees 316.
Lyellii

(L.)

Kze. 62.

aureonitens (Griff.) Schffn. 63.

cavernarum Kze. 63.

Nees 317.

Lyellii var. hibernica Syn.

Moerkii Nees 360.

359

foetidissimum Schffn. 64.


Dilaena Blyttii

Phyllanthus Nees 307.


pisicolor Tayl. 320.

procumbens Tayl. 319.

Dum. 360.
Dum. 359.
Dum. 317.

hibernica
Lyellii

Diplolsena Biyttii Nees 360.

TayL 307.

radiculosa Sande 320.

cladorrhizans

spinosa G. 314.

crispata

xiphoides Syn. 314.

pisicolor Tayl. 320.

Mont. 316.

Boschia Weddellii Mont. 60.

procumbens TayL 319.

Calobryum

tenuinervis

Nees 398.

andinum

(Spruce) St. 400.

Blumii Nees 398.


mnioides (Lindb.)

Calycularia

TayL

315.

xiphoides Tayl. 314.

Diplomitrium Blyttii Corda 360.


St. 399.

Dumortiera

R. Bl. Nees 148.

denudata Mitt. 154.

Mitt. 355.

403

MKMOIRKS DK L HERBIER BOISSIKR.


R. Bl. Nees

Diiinorliera hirsula (Sw.)

Fimbriaria elegans Sprengel 125.


elegans var. cubensis Syn. 125.

150.
irrigua (Wils.)

Nees loO.

Spalliysii

fragrans (Schleich.)

Nees 150.

iiepalensis (Tayi.)

Nees 137.

gigantea St. 106.

Nees 68.

gracilis Gol. 139.

trichocephala(Hook.) Nees 150.

incrassata St. 100.

velutina Schffn. 151.

innovans (Aust.) Evans 114.

Bory etMont. 202.


Notarisii Bory et Mont. 202.
Duvalia brevipedunculata Mont. 148.

khasiana

Duriaea helicophylla

(Griff.) Milt. 118.

Kiaerii Kaalaas 140.

Howe

lateralis

127.

leptophyllaMont. 100.

Gayi Mont. 148.


intermedia Aust. 95.

Lindenbergiana Corda 135.

longiseta St. 95.

Lindmanii

pilosa Lindb. 91.

linearis St. 128.

1'upestris

longebarbata

Nees 94.

Macounii

tenera G. 148.

Exormotheca

St. 107.

St. 112.

St. 112.

macropoda Spruce 134.

Milt. 144.

fimbriata (Nees) Solms 145.

maculata

St. 104.

Holstii St. 145.

Mandoni

St. 133.

marginata Nees 117.

pustulosa Mitt. 144.

Welwitschii

St.

molHs Tayl. 133.

146.

Muelleri G. 129.

Fegatella australis Tayl. 82.

conica Raddi 141.

multiflora St. 124.

limbata Tayl. 76.

muscicola

Fimbriaria Nees

St.

110.

nana Ldbg. 67.

97.

nepalensis Taylor 108.

abyssinica G. 122.

Howe

africana Mont. 108.

nudata

alpina St. 137.

pallidevirens Col. 139.

138.

angolensis St. 113.

Palmeri Aust. 139.

angusta

parvipora St. 116.

St. 104.

atrispora St. 106.

persica St. 111.

Austini Und. 129.

pilosa (Wahl.) Tayl.

australis Tayl. 130.

Preussii (Schffn.) St. 135.

Bachmanni St. 118.


Blumeana Nees 102.

Raddii Corda 102.

Bolanderi Aust. 126.

saccata (Wahl.) 139.

120.

Pringlei Und. 109.

Boryana Mont. 117.

sanguinea L. et L. 124.

californica Hpe. 121.

setisquaraa St. 135.

canelensis Spruce 113.

Stahlii St. 127.

caucasica St. 132.

subplana

chilensis

commutata

St. 132.

tenella Pears. 112.

St. 128.

conocephala

St. 132.

tasmanica

Mont. 136.

tenella (L.) Nees 133.

St. 131.

cubensis Lehm. 125.

tenera Mitt. 114.

dissoluta St. 115.

venosa L.

Drummondii

vesiculosa Aust. 121.

Tayl. lli,

et L. 101, 103.

violacea Aust. 119.

echinellaG. 122.

404

INDEX.

Fossombronia

Fimbriaria violacea Pears. 128.

Volkensii

Dum.

(L.)

pusilla

salina Lindb. 394.

St. 107.

spinifoUa St. 389.

vulcanica (Schffn.) St. 114.

Wallichiana L.

et L. 105.

Stephanii Schffn. 381.

Whiteleggeana

St. 131.

tenuifolia Spruce 379.

Wilmsii

texana Lindb. 380.

St. 116.

Wrightii Und. 110.

tuberifera Goebel 384.

Zollingeri St. 103.

verrucosa Lindb. 392.

Fossombronia Raddi

Wondraczecki (Corda) Dura. 380.

373.

angulosa (Dicks.) Raddi 382.

Wrightii Aust. 392.

angulosa

Zeyheri

caespitiformis

var.

386.

St.

Funicularia Trevisan

Raddi 388.

59.

Weddellii (Mont.) Trev. 60.

australis Mitt. 391.

Grimaldia Raddi

brasiliensis St. 382.

CBespitiformis

89.

angustifolia (Neck.) Lindb. 89.

DeNot. 388.

carinata G. 394.

barbifrons Bisch. 92.

corbulseformis Trabut 371.

californica St. 91.

crassifolia Spruce 379.

capensis St. 90.

crispa Nees 389.

carnica Mass. 91.

crispata Lindb. 380.

chilensis

cristula Aust. 385.

debilis Bisch. 65.

Mont. 95.

cubana Aust. 380.

dichotoma Raddi 89.

dentata St. 394.

fragrans (Balij.) Corda 92.

Dumortieri (Hueb.

et G.)

graminosa

Lindb.

(Griff.) Schffn. 93.

inodora Wallr. 92.

384.
foveolata Lindb. 384.

peruviana Mont. 192.

gigantea St. 391.

pilosa (Horn.) Lindb. 91.

grandis St. 383.

hamatohirta

sessilis

St. 390.

Husnoti Corb. 386.

Haplomitrium Nees

395.

Hookeri (Sm.) Nees 396.

Hymenophytum Dum.

305.

flabellatum (Hook.)308.

integerrima St. 394.

TayL

Bisch.

382.

japonica Schffn. 381.

incurva Lindb. 385.

SuU. 92.

Gymnomitrium erythrorhizum

hispidissima St. 389.

intestinalis

378.

reticulata St. 384.

viridis L. et L. 103.

leptopodum (TayL) 309.

387.

lamellata St. 384.

malaccense

leucoxantha L.

Phyllanthus (Hook.) 307.

et L. 393.

longiseta Aust. 387.

lophoclada Spruce 383.

St. 307.

Hypenantron vulcanicum Schffn. 114.


Jungermannia alcicornis TayL 264.

Macouni Aust. 392.

angulosa Dicks. 382.

Mittenii Tindall 390.

bipinnata Sw. 274.

Naumanni

Blyttii

Schffn. 388.

Moerch 360.
Nees 337.

papiliata St. 391.

brasiliensis

perpusilla (CoL) St. 379.

byssophora L.

peruviana Hpe.

calycina Tayi. 367.

et

G. 393.

et L. 317.

canaliculata Nees 269.

ptychophylla Spruce 393,

405

MEMOIRKS DE L HERBIER

JuDgermannia circinata Mont. 338.


crassa Schwagr. 274.

BOISSIER.

Marchantia crenata Aust. 178.


cruciata L. 143.

dichotoina Sw. 291.

cuneiloba

difformis Nees 32(5.

DilJenii Lindb. 190.

epiphylla L.

diptera Mont. 183.

3fi().

St. 171.

eriocaula Hook. 212.

disjuncla Suil.

fastigiata L. et L. 242.

domingensis L.

flabellata

Hook. 308.

18().

171.

el L.

EiliottiiSt. 172.

emarginata Nees 187.

fucoides Nees 220.

fucoides Sw. 221.

Fargesiana

furcata L. 289.

foliacea Milt. 167.

St. 183.

hibernica Hook. 359.

fragrans Halb. 92.

Hookeri Sm. 396.

fragrans Schleicli. 137.

Hymenophyllum Hook. 345.

furciloba St. 189.

fuscaSt. 174.

Sw. 291.
Hook. 317.

linearis
Lyellii

geminata Nees 180.

multifida L. 237.

globosa Brid. 172.

palmata Hedw. 263.

grossibarba St. 168.

Phyllanthus Hook. 307.

hemisphferica L. 88.

pinguis L. 272.

hexaptera Rchdt. 190.

podophylla Thunb. 348.

hirsuta Sw. 150.

Poeppigii L. et L. 228.

hyalina

pusilla L. 378.

inflexa

Somm.
M.

et

67.

N. 171.

Ralfsii Wils. 371.

innovans Aust. 114.

rhizobola Schwagr. 347.

Kaernbachii St. 188.

sinuata(Sw.)344.

Kirkii St. 163.

Lunularia Mich.

lamellosa Hpe. et G.

142.

164.

cruciata (L.) Duni. 143.

Lecordiana

vulgaris Mich. 143.

linearis L. et L. 171. 187.

Makinoa Miyake
Marchantia

187.

macropora Milt. 181.

361.

crispata (St.)

St.

macropora Jack

Miyake 361.

et St. 182.

Miqueliana Lehm. 176.

L. 155.

acaulis St. 195.

multiloba

amboinensis Mont. 166.

nepalensis L.

angusta

nitida L. et L. 184.

St. 189.

assamica

Notarisii

Griff. 168.

St.

167.
et L.

Lehm.

184.

193.

Berteroana L. et L. 165.

oregonensis St. 193.

Bescherellei St. 178.

paleacea Bertol. 174.

brasiliensis L. et L. 175.

pallida St. 194.

calcarata St. 183.

palmata Nees 187.

caracensis St. 188.

papillata Raddi 169.

cartilaginea L. et L. 190.

Pappeana Lehm. 175.

cataractarum Schffn. 195.

parviloba St. 177.

cephaloscyplia St. 163.

peruviana (Mont.) Nees 192.

chenopoda L. 190.
commutata Ldbg. 155.

pilosa

conica L. 141.

pilcsa

pileata Mitt. 191.

406

Wahl. 120.
Horn 91.

INDEX.
St. 166.

Marchantia planiloba

Metzgeria crassicostata

St. 285.

planipora St. 170.

crenata St. 300.

M. 165.
polymorpha L. 164.
pusilla N. et M. 19S.

decipiens Schffn. 295.

quinqueloba Nees 195.

Dusenii

plicata N. et

dichotoma (Sw.) 291.

EUiotii St. 284.

St. 191.

eriocaula Syn. 212.

St. 186.

Schadenbergii

St. 290.

effusa St. 291.

St. 172.

rubribarba

samoana

decrescens St. 280.

sciaphila Schiih. 181.

filicina Mitt. 283.

simlana

flavovirens Col. 289.

St. 173.

squamosa L.

frontipilis Lindb. 280.

et L. 169.

subandina Spruce 173.

fruticola Spruce 301.

subgeminata

fucoides Mont. 221.

St. 192.

subiutegra Mitt. 178.

furcata (L.) 289.

tabularis Nees 165.

fuscescens Mitt. 293.

tenella L. 133.

glaberrima St. 287.

tenera Hook. 148.

hamata Lindb. 297.

tholophora Bisch. 185.

hamata

tosana St. 185.

hamatiformis Schffn. 294.

Treubii Schffn. 181.

Jackii St. 289.

trichocephala Hook. 150.

imberbis Jack

urabellata St. 175.

inflata St. 284.

umbonata

Lechleri St. 290.

'NV allr.

137.

var. procera Liiidb. 294.

et St.

285.

leptomitra Spruce 300.

vaginata St. 194.


viridula L. et L. 177.

leptoneura Spruce 297.

vitiensis St. 182.

Liebmaniana

Wallisii Jack et St. 182.

Lindbergii Schaffn. 286.

Wilmsii

linearis (Sw.) 291.

St. 170.

Metzgeria Raddi
acuminata

lougiseta St. 282.

275.

longitexta St. 288.

St. 282.

adscendens

L. et G. 282.

madagassa

St. 298.

St.

292.

albinea Spruce 296.

magellanica Schffn. 295.

algoides Tayl. 223.

muscicola

angusta St. 292.

rayriopoda Lindb. 304.

atrichoneura Spruce 298.

nitida Mitt. 295.

St. 303.

aurantiaca St. 286.

nudifrons St. 303.

australis St. 295.

papulosa

bracteata Spruce 302.

patagonica St. 288.

camerunensis

Perrotana

St. 293.

Spruce 301.

Pffippigii

prehensilis Tayl. 211.

conjugata Lindb. 299.

convoluta

Schffi).

Ldbg. 228.

polytricha Spruce 303.

coraata St. 287.

consanguinea

St. 286.

pIaniuscuIaSpruce289.

chilensis St. 285.


clavaeflora

St. 294.

procera Mitt. 294.

295.

pubescens Raddi 279.

St. 288.

corralensis St. 281.

quadrifaria St. 301.

407

MEMOIRKS DE L^HERBiER BOISSIER.

Metzgeria recurva St. 297.

Renauldii

St.

Pallavicinius erylhropus (G.) Sl. 322.

293.

himalayensis Schffn. 317.

rigida Lindb. 283.

Hu.snoti Sl. 318.

rufula Spruce 292.

indicus Schffn. 316.

saccataMitt. 290.

innovans

Sandei Schfln.

latifrons St. 322.

21)9.

313.

St.

scobina Milt. 29o.

Levieri Schffn. 315.

sinuata Loitl. 287.

longispinus St. 313.

lahitensis St. 286.

Lyellii (Hook.)

terricola St. 281.

piliferus St. 314.

thomeensis

pisicolor (Tayl.) St. 320.

Uleana

St. 296.

procumbens

St. 302.

Waliisiana

St. 299.

Gray 317.

(Tayl.) St. 319.

radiculosus (Sande) Schffn.320.

Warnstorffii St. 297.

spinosus (G.) St. 314.

Mittenia decipiens G. 325.

Stephanii Jack. 324.

erythropus G. 322.

subciliatus Aust. 313.

spinosa G. 314.

subflabellatus Besch. 326.

Zollingeri G. 323.

tenuinervis (Tayl.) St. 315.

Mcerkia Blyttii G. 360.

Wallisii Jack et St. 323.

hibernica G. 359.

Monoclea Hook.

xiphoides (Tayl.)

350.

St.

314.

Zollingeri (G.) Schffn. 323.

PelUa

Forsteri Hook. 352.

Gottschei Liudb. 352.

Raddi 365.

calycina (Tavl.) Nees 367.

Monosolenium tenerum Griff. 63.


Myriorrhynchus fimbriatus Lindb. 145.
Neesielia Schftn. 93.

crispata St. 361.


endiviaefolia Lindb. 367.

epiphylla (L.) Lindb. 366.

chilensis (Mont.) St. 95.

epiphylla var. Neesiana G. 366.

longiseta St. 95.

fuciformis Nees 367.

rupestris (Nees) Schffn. 94.

Noteroclada confluens Tayl. 368.

Neesiana (G.) Limp. 366.

Peltolepis Lindb.

leucorhiza Spruce 368.


perpusilla Col. 379.

Octoskepos khasianus

sibirica Lindb. 72.

Grifl'.

118.

Petalophyllum

Oxymitra pyramidala Hueb. 56.


Pallavicinius Gray 309.
ambiguus

71.

grandis Lindb. 72.

Preissii G. 371.

(Mitt.) St. 312.

Ralfsii (Wils.) G. 371.

Plagiochasma

attenuatus St. 316.

G. 370.

lamellatum Lindb. 371.

L. et L. 72.

Baldwini Evans 341.

Aitonia Nees 80.

Blyttii Lindb. 360.

algericum St. 77.

byssophorus
conuivens

appendiculatum L.

(L. et L.) St. 317.

crassifrons St. 325.

Beccarianum

crispatus (Mont.) St. 316.

brasiliense St. 83.

cylindricus (Aust.)

el L. 79.

australe (Tayl.) Nees 82.

(Col.) St. 324.

Evans 319.

St. 78.

chlorocarpum Mont. 81.

decipiens (Mitt.) St. 325.

coerulescens Nad. 82.

difformis (Nees) St. 326.

Colsmannianum L. et G.
cordatum L. et L. 77.

erimonus

St.

321.

408

81.

INDEX.

Plagiochasma crenulatura G. 77.

dschallanum

Rebouha graminosa

Griff. 93:

hemisphaerica (L.) Raddi 88.

St. 75.

elongatum L. et G. 82.
erythrospermum Sull. 67.

javanica Nees 88.

eximium (Schflfn.)
extensum St. 85.

microcephala (TayL) Nees 88.

longipes Sande 88.

St. 78.

SuUivanti Lehm. 88.

Fischeri St. 83.

Rhacotheca azorica Bisch. 108.

fissisquamum

Rhopalanthus mnioides Lindb.

St. 75.

japonicum St. 74.


intermedium L. et G. 79.
italicum (Sassi) DeNot. 84.
lanigerum (Spruce)

crassiretis Schffn. 230.

decipiens Schffn. 224.

diminuta Schffn. 266.

St. 85.

lirabatum (Tayl.) Nees 76.

raegacarpum

mexicanum

flaccidissima Schffn. 243.

fuegiensis Mass. 210.

L. et G. 84.

fuscovirens Lindb. 272.

St. 78.

nepalense (L. et Bisch.)

paradoxum

elongata Schffn. 216.

Griff. 86.

microcepbalum

St. 81.

heteroclada Schff"n. 239.

hymenophylloides

Griff. 86.

Schff"n.

pedicellatum Griff. 71.

Jaclcii Schffn.

peruvianum N.

incurva Lindb. 268.

pingue (Falc.)

polycarpum

et

M. 83.

St. 86.

latifrons Lindb. 268.

Levieri Schflfn. 261.

86.

rupestre (Forst.) St. 80.

Roussehanum Mont.
Schimperi

lobata SchfCn. 271.

major Lindb. 258.

68.

maxima
minima

St. 85.

suijplanum (Spruce)

217.

latifrondoides Schflfn. 260.

Griff. 86.

pterospermum Mass.

.399.

Riccardia androgyna Schffn. 216.

St. 86.

Schflfn. 270.

C. et P. 229.

tenue St. 76.

multifidoides Schflfn. 215.

validum Bisch. 81.

parvula

Wrightii Sull. 80.

platyclada Schflfn. 249.

Schflfn. 264.

Platycoaspis tenera Lindb. 148.

Ridleyi Schffn. 219.

Podomitrium Phyllanthus Mitt. 307.


Preissia Corda 154.
commutata (Ldbg.) Nees 155.
mexicana St. 155.

rigida Schff^n. 220.

scabra Schflfn. 246.


serrulata Schflfn. 239.

singalangana Schfin. 261.

quadrata (Scop.) Nees 72, 155.

singapurensis Schflfn. 249.

Pseudoneura bogotensis G. 213.

Spegazziniana Mass. 257.

brasiliensis Angstr. 274.

spinulifera Mass. 248.

eriocaula G. 212.

subelaxata Schflfn. 261.

fucoides G. 221.

sumatrana Schffn. 266.

fuegiensis Schffn. 210.

tenuicostata 'Schffn. 245.

humilis G. 226.

tjibodensis Schffn. 238.

papillata G. 222.

viridissima Schffn. 273.

Pffippigii

G, 228.

prehensilis G. 211.

Wettsteinii Schffn. 243.

Riccia Mich.

Regnellii Angstr. 214.

Reboulia Raddi

2.

abnormis

St. 39.

acuminata Tayl. 28.

87.

409

224.

10

MEMOIRES DE L HERBIER BOISSIER.

Riccia aggregata Und. 34.


albida

Riccia crinita Tayl. 9.

48.

Siill.

crispatula Mitt.25.

albomarginata Bisch. 21.

crystallina L. 43, 44, 50.

amazonica Spruce 37.


amboinensis Schffn. 14.

Curtisii

angolensis St. 15.

deserticola St. 48.

James 44.

Delavayi St. 42.

antarctica St. 32.

discolor L. et L. 19.

arveusis Aust. 31.

Donnellii Aust. 39.

arvensis var. hirta Aust. 9.

Dufourii Nees 32.

asprella C. et P. 8.

Elliottii St. 16.

atromarginata Levier 12.

epicarpa Wallr. 27.

Austini St. 28.

fimbriata Nees 53, 145.

australis St. 29.

flavispora St. 16.

bahiensis St. 50.

fluitans L. 41.

Balansse St. 45.

Frostii Aust. 42.

Beckeriana

St. 49.

Fruchartii St. 22.

Beyrichiana Hpe. 10.

glauca L. 20.

bicarinata Lindb. 13.

glaucescens Carr. 30.

bifurca Hoffm. 30.

Gougetiana Monl

Billardieri
Bischoffii

M.

N. 18.

et

Huben

grandisquama

7.

Brandegei Und. 40.

Hasskarliana
*

Breidleri Jur. 10.

8.

grandis Nees 17.


St. 17.

St. 49.

Henriquesii Levier 13.

Breutelii Hpe. 17.

hirta

bulbifera St. 24.

hortorum Bory 15.

Und. 9.

bullosa Link 52, 146.

Huebeneriana Ldbg. 49.

bullosa var. vesiculosa C. et P.

japonica St.

51.

6.

inflexa Tayl. 21.

burnettensis St. 45.

insularis Levier 27.

californica Aust.

Junghuhniana N.

7.

et

canaliculata Hoffm. 41.

lamellosa Austin 28.

cancellata Tayl. 41.

lamellosa Raddi 32.

canescens St. 12.

lanceolata St. 34.

cartilaginosa St. 25.

lanigera Spruce 36.

Catalinae

Und. 45

Ldbg. 30.

lata Tayl. 23

cenlrifuga Arnell 41.

laxisquamata

chilensis St. 33.

Lesquereuxii Aust. 16.

St. 46.

ciliata

Hoffm. 11.

ligula St. 7.

ciliata

Raddi

limbata Bisch. 18.

ciliifera

Link

11

Lindenbergii Sauter 27.

7.

cochleata H. et T. 53, 270.

Lindmanii

commutata Jack

linearis Schffn. 46.

concava Bisch. 17, 53.


congoana St. 20.
corcovadensis

St. 12-

lusitanica Levier 9.

macrocarpa Levier

macropora St. 37.


macrospora St. 20.

St. 29.

crassaSt. 51.
crassifrons Spruce 39.

mamillata

410

St. 34.

et

Jack 35.

11

INDEX.
Riccia Schweinfurthii St. 31.

Riccia marginata Lindb. 30.


marffinata C. et P. 24.

Mauryana St. 19.


membranacea G. et

,j^

setosa MiilL 13.

sorocarpa Bisch. 27.


spinosissima St. 11.

L. 36.

Michelii Raddi 11.

Spruceana

microspora

spuria Dicks. 53, 64.

St. 43.

minima Ldbg.
minima Raddi
minima L. 26,
minutissima

Montagnei

13.

squamata Nees 33.

26.

stenophylla Spruce 41

27.

subalpina Limp. 11.

snbinermis Lindb.

St. 30.

Moenkemeyeri

St. 37.

6.

subsimilis St. 42.

St. 47.

subtilis St. 39.

St. 44.

multifida St. 40.

Sullivantii Aust. 49.

multilamellata St. 48.

tenuilimbata St. 23.

muscicola

tenuis Aust. 36.

St. 38.

Trabutiana

natans L. 53, 54.


nigrella

Treubiana

DC. 26.

St. 32.
St. 15.

nigreila Pears. 27.

tuberosa Tayl. 53.

nigrescens Mont. 53.

tumida Ldbg. 11.

nodosa Bouch. 41.

velutina Wils. 53, 55.

novohannoverana Schffn. 46.

vesicata

numeensis

vesiculosa C. et P. 50.

St. 35.

ochrospora M.

41.

victoriensis St. 45.

N. 37.

et

TayL

Oerstediana L. et Hpe. 41.

Warnstorffii Limp. 10.

palmata Ldbg. 11.

Watsoni Aust.

papillispora St. 26.

Weinionis

papillosa Moris 13.

Welwitschii

papulosa

Wichura;

St. 52.

paradoxa DeNot.

11.

paradoxa Wils.

Hook. 53, 59

et

54.

natans (L.) Corda 54.


velutinus (Wils.) St. 55.

Riella Mont. 199.

St. 27.

pedemontana

St. 36.

St. 22.

Ricciocarpus Corda

paraguayensis Spruce 37.


Pearsoni

42.

St. 18.

Battandieri Trabut 201.

St. 8.

perennis St. 47.

Clausonis Let. 202.

plana Tayl. 43.

Cossoniana Trabut 202.

planobiconvexa

gallica Balansa 201.

St. 14.

porosa Tayl. 29.

helicophylla Mont. 202.

pseudopapillosa Levier 14.

Notarisii Mont. 202.

punctata Tayl. 34.

Parisii G. 202.

purpurascens L.

pyramidata Raddi 56.

Raddiana Jack
Rautanenii

Reuteri Mont. 201.

et L. 38.

et

Rupinia Corda

St. 53.

56.

pyramidata Corda 56.

Levier 28.

Sandea supradecomposita Lindb. 141.

Sw. 53.
Ridleyi Gepp 19.

Sarcomitrium australe Lehrn. 274.

rubrispora St. 24.

prehensile Mitt. 211.

reticulata

runssorensis St. 22.

plumosum
Sauteria Nees

411

Mitt. 218.

64.

12

MEMOIRES DE l'hERBIER BOISSIER.


Sy mphyogyna Hymenophyl uni ( Hook
M. et N. 345.

Sauteria alpina Nees 63.

Berteroana Mont. 63.

Hymenophyllum

crassipes Aust. 66.


lirabata Aust. 70.

interrupta C. et P. 336.
irregularis St. 333.

Gray 396.

Lehmanniana M.

Scalia andina Spruce 400.

et

N. 332.

leptopoda Tayl. 309.

carnosula Mitt. 398.

leptothelia Tayl. 331.

rotundifolia Milt. 399.

Sphaerocarpus Mich.

var. bogotensis

G. 346.

Rousseliana G. 68.
Scalius Hookeri

marginata

196.

St.

334.

oblonga (Schwein.) Syn. 317.

Berteroi Mont. 198.

obovata Tayl. 349.


californicus Aust. 198.
cristatus

Howe

Phyllanthus Tayl. 307.

198.
picta St. 335.

Donnellii Aust. 197.

podophylla (Thunb.) M.

et

Jamesii Aust. 198.

N.

348.
Michelii Bell. 197.
terrestris (Mich.)

pulchra Tayl. 349.

Sm. 197.

rhizobola Mitt. 349.

texanus Aust. 197.

rhizobola (Schwagr.) Nees 347.


Spinella magellanica Schffn. 248.
Steetzia

rhodina Tayl. 332.

ambigua Mitt. 312.

rubescens St. 333.

Baldwini Aust. 341.

Schweinitzii M. et N. 317.

cylindrica Aust. 319.

semi-involucrata Aust. 339.

decipiens Mitt. 325.

Symphyogyna

M.

et

sinuata (Sw.) M. et N. 344.

N. 327.

spinosa L. et G. 348.

atronervia Tayl. 332.

stipitata St. 346.

Baldwini (Aust.) 341.

subcarnosa Lehm. 343.

bogotensis (G.) St. 346.

subsimplex Mitt. 337.

brasiliensis

Nees 337.

tenuicostata St. 339.

Spruce 334.

brevicaulis Col. 342.

trivittata

Brogniartii Mont. 343.

undulata Col. 340.

caualiculata St. 336.

vitiensis Jack etSt. 342-

circinata

M.

et

N. 338.

connivens Col. 324.


convoluta Tayl. 340.

Volkensii St. 339.

Synhymenium aureonitens
Targiona L. 60.
bifurca Mont. 61.

crassicosta St. 331.

crassifrons Sull. 349.

capensis Hueb. 61.

difformis M. et N. 326.

convoluta L.

digitisquama St. 333.

elongata Bisch. 61.

exincrassata St. 342.

hypophylla L. 61.

flabellata

Mont. 308.

mexicana

flavovirens Col. 343.


Gcebelii St. 338.

Gottscheana M.

et

N. 341.

grandibracteata St. 330.

G. 61.

L. et L. 61.

Michelii Corda 61.

Tesselina pyramidata
et

Griff 63.

Dum.

36.

Thallocarpus Curtiisi Lindb. 44.

Treubia

Harveyana Tayl. 348.

Goebel 371.

bracteata St. 373.

Hochstetteri M. et N. 343.

insignis Goeb. 373.

412

13

INDEX.

UinbracuJum flabellatum G. 308.


leptopodum G. 309.

Wiesnerella denudata (Mitt.)

154.

Zoopsis lobulata Col. 251.

Miilleri G. 308.

Wiesnerella

St.

javanica Schffn. lo4.

Schffn. 153.

ERRATA
Pag. 32, Zeile 12 voa obet Underioood statt Austin.
'>

>

44, Zeile 16

von oben James

Schwein.
>)

am

53. In der Aufzahlung

63. Als Syn. zu

ist

N 2

statt

Jameson.

Schluss

hinzuzufiigen

ist

Riccia lutescens

eine Marchantiacee.
ist

hinzuzuftigen

Cijathodium africanum Mitt. Lino.

Soc. 1886, vol. 22.

65.

Zu

S.

Berteroana Mont.

ist

hinzuzufiigen

in d'Orbigny

Voy. Am.

p. 56.

Zu Grimaldia

debilis Bisch. ist hinzuzufiigen

^)

65.

^)

88, Zeile 14 von unten lies

))

91,

No 3 muss

lauten

92.

>

))

ist

Zu Grimaldia fragrans
IV,

p.

X statt Pag.

Syn. Hep.

p.

552.

X.

G. californica G. ms. in

(Die Publication
)>

Pug

Underwood, Bot. Gazette.

mir unbekannt.)

(Balbis)

Corda

fiige

hinzu

in

Nees Hep. Eur.

225.

224, Zeile 8 von unten lies Riccardia decipiens statt Aneura decipiens.
258, Zeile 2

von oben

lies

Riccardia major

413

statt

Aneura major.

Stephani, Franz/Species liepaticarum

ei

3 5185 00010 0741

Das könnte Ihnen auch gefallen