Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
COMPUESTOS BINARIOS
Son aquellos en cuya composicin entran a formar parte dos elementos. Para
formularlos se escribe en primer lugar el elemento ms electronegativo ; los subndices que se
colocan a la derecha de cada elemento indican el nmero de tomos que entran a formar parte
de cada molcula de compuesto o, en el caso de los compuestos inicos, la proporcin mnima
en nmeros enteros en que se encuentran los elementos.
Si hubiese duda sobre cul de los dos elementos es ms electronegativo se coloca en
primer lugar el elemento que est antes en la siguiente lista :
B, Si, C, Sb, As, P, N, H, Te, Se, S, At, I, Br, Cl, O, F.
Para nombrarlos, se nombra el elemento ms electronegativo en primer lugar, hacindolo
terminar en -uro , a excepcin del oxgeno (xido) y a continuacin se nombra el elemento
menos electronegativo. Existen tres reglas de nomenclatura de compuestos binarios :
1 : TRADICIONAL : Los elementos menos electronegativos se hacen terminar en -ico. Si son
elementos de dos valencias, en el compuesto de menor valencia se le hace terminar en -oso, y
en el de mayor valencia en -ico. A veces, cuando el elemento tiene ms de dos valencias, se
[Escribir texto]
Pgina 1
hacen intervenir prefijos : hipo- en el caso de la valencia menor, per- en el caso de la valencia
mayor. En muchos casos se utilizan nombres singulares.
2 : De STOCK : Detrs de los nombres de los elementos menos electronegativos se especifica
su valencia en nmeros romanos entre parntesis a continuacin su nombre, slo cuando el
elemento tiene varias valencias. Existe una variante a la nomenclatura de Stock, que es la de
EWENS-BASSET, menos difundida, que consiste en indicar el nmero de oxidacin del elemento
menos electronegativo a continuacin de su nombre, entre parntesis con un signo + seguido de
la cifra arbiga correspondiente.
3 : SISTEMTICA o del nombre-lectura, que consiste en indicar con prefijos griegos (1=mono-,
2=bi-, 3=tri-, 4=tetra-, 5=penta-, 6=exa-, 7=hepta-, etc.) los respectivos subndices, pero solo
cuando haya ms de un compuesto de estos elementos, es decir, cuando sea absolutamente
necesario poner prefijos para no confundir dos compuestos.
El sistema de Stock se suele utilizar preferentemente en los compuestos tipo metal-no metal, y
el sistemtico en los compuestos tipo no metal-no metal.
EJEMPLOS :
COMPTO.
TRADICIONAL
STOCK
SISTEMTICA
FeCl2
cloruro ferroso
cloruro de hierro(II)
FeCl3
cloruro frrico
cloruro de hierro(III)
N2O
dinitrgeno
xido nitroso
xido de nitrgeno(I)
NO
nitrgeno
xido ntrico
xido de nitrgeno(II)
NO2
dixido de nitrgeno
N2O4
dinitrgeno
xido de nitrgeno(IV)
tetraxido de dinitrgeno
dicloruro de hierro
tricloruro de hierro
monxido de
monxido de
dixido de nitrgeno
tetraxido de
N2O3
dinitrgeno
anhidrido nitroso
xido de nitrgeno(III)
N2O5
dinitrgeno
anhidrido nitrico
xido de ntrgeno(V)
Cr2O3
xido crmico
CrO3
anhidrido crmico
CrO
xido cromoso
xido de cromo(II)
CO
carbono
CO2
monxido de carbono
xido de carbono(II)
anhidrido carbnico
xido de carbono(IV)
SO2
anhidrido sulfuroso
xido de azufre(IV)
dixido de azufre
SO3
anhidrido sulfrico
xido de azufre(VI)
trixido de azufre
xido de cromo(VI)
trixido de
pentaxido de
trixido de dicromo
trixido de cromo
monxido de cromo
monxido de
dixido de carbono
[Escribir texto]
Pgina 2
SbH3 :
estibina
N2H4 :
PERXIDOS
Son los compuestos formados por el anin peroxo O22- y los metales alcalinos,
alcalinotrreos e hidrgeno, fundamentalmente.
Na2O2 , perxido de sodio ; CaO2 , perxido de calcio ; H2O2 , perxido de hidrgeno.
DISULFUROS
Son los compuestos formados por el in disulfuro S22- y un catin metlico :
Na2S2 , disulfuro de sodio ; CaS2 , disulfuro de calcio.
COMBINACIONES PSEUDOBINARIAS
Son sustancias no binarias que se nombran, y formulan, como si fuesen binarias ; entre
ellas figuran los cianuros : se forman por la unin del in cianuro CNy un metal ; as :
CuCN , cianuro de cobre(I)
Ca(CN)2 , cianuro de calcio
HCN , cianuro de hidrgeno (disuelto en agua, cido cianhdrico)
COMPUESTOS NO BINARIOS
HIDRXIDOS
Son los compuestos formados por el in hidrxido (OH-) y los cationes metlicos. Se
formulan : Me(OH)v ,
donde v es la valencia del metal. Se nombran as : hidrxido de metal(V), siendo V la valencia
del metal (en nmeros romanos) si ste tiene ms de una.
COMPTO.
TRADICIONAL
STOCK
SISTEMTICA
NaOH
hidrxido sdico
hidrxido de sodio
hidrxido de sodio
Fe(OH)2
hidrxido ferroso
hidrxido de hierro(II)
dihidrxido de hierro
Fe(OH)3
hidrxido frrico
hidrxido de hierro(III)
trihidrxido de hierro
Pb(OH)2
plomo
hidrxido plumboso
[Escribir texto]
hidrxido de plomo(II)
Pgina 3
dihidrxido de
Pb(OH)4
plomo
hidrxido plmbico
hidrxido de plomo(IV)
tetrahidrxido de
HIDRXIDOS DOBLES
Son compuestos hidrxidos con ms de un catin metlico. Se formulan de las siguientes
maneras : Ca2Al(OH)7 <igual que> Al(OH)3 2Ca(OH)2
Se nombra por la nomenclatura sistemtica de nombre frmula, intercalando la palabra doble :
Ca2Al(OH)7 Al(OH)3 2Ca(OH)2, heptahidrxido doble de dicalcio-aluminio
Na2Pb(OH)6 2 NaOH Pb(OH)4 , hexahidrxido doble de disodio-plomo(IV)
Rb2Sn(OH)6 2 RbOH Sn(OH)4 , hexahidrxido doble de dirubidio y estao(IV)
XIDOS DOBLES
Algunos xidos estudiados con difraccin de rayos X se han descubierto formados por
cationes de un mismo elemento con distinta valencia alternados en sus redes y se nombraban
como sales : Fe3O4 Fe(FeO2)2 , ferrito ferroso. O bien aparecen cationes de distintos elementos :
MgTiO3, titanato de magnesio.
Hoy se acepta que son xidos dobles y en consecuencia se nombran y formulan as :
MgTiO3 MgO TiO2, xido doble de magnesio y titanio.
Fe3O4 FeO Fe2O3 , oxido doble de hierro(II) y hierro(III), tetraxido de trihierro u
xido ferroso frrico (en nomenclatura antigua)
Pb3O4 2 PbO PbO2 , xido doble de plomo(II) y (IV), o tetraxido de triplomo.
OXOANIONES, OXOCIDOS Y DERIVADOS
A) OXOANIONES
Son iones negativos formados por un elemento no metlico o metal de transicin en
sus distintos estados de oxidacin positivo, unidos a los suficientes iones xido para que en
conjunto de una carga neta negativa.
FORMULACIN : Se formulan escribiendo el tomo del no metal o metal de transicin
(heterotomo), seguido del nmero de oxgenos que corresponda, con la carga neta como
superndice.
NOMENCLATURA : Podemos distinguir entre dos mtodos : el tradicional y la
nomenclatura sistemtica.
1 TRADICIONAL : En general debemos distinguir los prefijos meta- que contienen el menor
nmero de iones xido suficiente para que el in tenga carga neta negativa, los prefijos orto- que
contienen un nmero mayor de iones xido (en general uno ms), y los prefijos di- o piro- que
contienen dos heterotomos y el nmero suficiente de oxdos para que la carga neta resulte
negativa . Ejemplo :
Metafosfato : PO3Metafosfato + O2- = Ortofosfato PO432 Ortofosfatos - O2- = Pirofosfato (o difosfato) P2O74En general podemos distinguir dos sufijos : -ito cuando el tomo central actua con el menor de
sus estados de oxidacin , y -ato cuando su estado de oxidacin es mayor ; y si hubiese ms de
dos estados de oxidacin, al menor de todos se le antepone el prefijo hipo- y al mayor de ellos el
prefijo per- . Ejemplos :
anin hipoclorito : ClOanin clorito :
ClO2anin nitrito : NO2anin sulfito : SO32anin clorato :
ClO3-
anin perclorato : ClO42 SISTEMTICA : Se nombra la palabra anin, y a continuacin el prefijo griego (mono-, di-, tri-,
tetra-, etc.) que indique su nmero de oxgenos y a continuacin la palabra -oxo- seguida del
nombre del elemento terminado siempre en -ato y su nmero de oxidacin en nmeros romanos
escrita entre parntesis. Ejemplos :
[Escribir texto]
Pgina 4
B) OXOCIDOS
Son compuestos de H, O y otro elemento generalmente no metal o metal poco activo
(Sn, Sb, Cr, Mn, ...).
FORMULACIN : se formulan como si fuesen compuestos binarios formados por hidrgeno y un
oxoanin. As :
NO3- anin nitrato
NOMENCLATURA :
1 TRADICIONAL : Se nombran con dos palabras : cido y el nombre especfico de cada anin
cambiando su terminacin -ito por -oso , o la terminacin -ato por ico . Si el elemento tiene ms
nmeros de oxidacin, se le antepone el prefijo hipo- para la menor de sus valencias y per- para
la mayor de todas, al igual que tendra el anin del que proviene el cido.
2 SISTEMTICA FUNCIONAL
Se nombra primero la palabra cido, seguida de una palabra compuesta de un prefijo (mono-,
di-, tri, tetra,...) que indica el nmero de oxgenos que contiene, la raz -oxo-, seguida del nombre
del elemento terminado siempre en -ico y la valencia del elemento en nmeros romanos
encerrada entre parentsis. Si la molcula tuviese dos tomos, o ms, de elemento se le
antepone al nombre del elemento los prefijos griegos di-, tri-, tetra-, etc.
H3PO4 , cido tetraoxofosfrico(V)
HClO , cido oxoclrico(I)
H2S2O7, cido heptaoxodisulfrico(VI)
Existe una variante que consiste en abreviar los nombres de los cidos eliminando el prefijo que
indica el nmero de oxgenos :
H3PO4 , cido fosfrico(V)
HClO , cido clrico(I)
H2S2O7, cido disulfrico(VI)
Pero se debe huir de simplificaciones en la nomenclatura cuando de un nombre se puedan
derivar varias frmulas, como es el caso del
cido fosfrico(V)
H3PO4 o
HPO3 ?
3 SISTEMTICA GENERAL : Se nombran como si fueran sales de hidrgeno : se dice el nombre
del oxoanin terminado en -ato seguido del nmero de oxidacin del elemento en nmeros
romanos entre parntesis y de las palabras de hidrgeno.
La IUPAC aconseja usar la nomenclatura sistemtica para los cidos de uso poco
corriente. Los nombres aceptados de los cidos ms corrientes figuran en una tabla anexa.
TIOCIDOS Y TIOANIONES
Derivan de sustituir un oxgeno por un azufre (un in xido O2- por un sulfuro S2-)
H2S2O3
[Escribir texto]
Pgina 5
[Escribir texto]
Pgina 6
[Escribir texto]
Pgina 7