FACULTEIT RECHTSGELEERDHEID

DECANAAT
TIENSESTRAAT 41
3000 LEUVEN
Academiejaar 2013 - 2014

Ontoerekeningsvatbaarheid bij daders. Een rechtsvergelijkend onderzoek in

Belgi en Nederland

Promotor: Prof. I. AERTSEN

Verhandeling,

ingediend

door

DELPHINE

ALLEMEERSCH, bij het eindexamen voor de graad

van

MASTER

IN

WETENSCHAPPEN

DE

CRIMINOLOGISCHE

485

Criminal responsibility assessment in Switzerland

Table I. Socio-demographic characteristics of subjects in psychiatric assessments (percentages in parentheses).
Non-diminished responsibility

Age
1829 years
30 and more
Gender
Men
Women
Nationality
Swiss
Other
Childs living conditions
With parents
In institution
Schooling level
None or primary
Secondary/apprentice
University
Profession
None
Worker
Employee/craftsman
Manager
Employment
Yes
No
Allowance
With
Without
Marital status
Single
Married/cohabiting
Divor./sep./widow.
Children
None
One or more

Diminished responsibility

7374 group
N = 24

9798 group
N = 40

7374 group
N = 51

14 (58.3)
10 (41.7)

9 (22.5)1
31 (77.5)

35 (68.6)2
16 (31.4)

21 (87.5)
3 (12.5)

37 (92.5)
3 (7.5)

10 (41.7)
14 (58.3)

9798 group
N = 54

Total
7374 group
N = 75

9798 group
N = 94

21 (38.9)
33 (61.1)

49 (65.3)
26 (34.7)

30 (31.9)3
64 (68.1)

45 (88.2)
6 (11.8)

43 (79.6)
11 (20.4)

66 (88)
9 (12)

80 (85.1)
14 (14.9)

19 (47.5)
21 (52.5)

38 (74.5)
13 (25.5)

28 (51.9)4
26 (48.4)

48 (64)
27 (36)

47 (50)
47 (50)

18 (75)
6 (25)

36 (90)
4 (10)

40 (78.4)
11 (21.6)

48 (88.9)
6 (11.1)

58 (77.3)
17 (22.7)

84 (89.4)5
10 (10.6)

13 (54.2)
10 (41.7)
1 (4.2)

12 (30)
22 (55)
6 (15)

38 (74.5)
11 (21.6)
2 (3.9)

19 (35.2)6
30 (55.6)
5 (9.3)

51 (68)
21 (28)
3 (4)

31 (33)7
52 (55.3)
11 (11.7)

12 (50)
4 (16.7)
7 (29.2)
1 (4.2)

17 (42.5)
9 (22.5)
10 (25)
4 (10)

31 (60.8)
14 (27.5)
4 (7.8)
2 (3.9)

30 (55.6)
12 (22.2)
10 (18.5)
2 (3.7)

43 (57.3)
18 (24)
11 (14.7)
3 (4)

47 (50)
21 (22.3)
20 (21.3)
6 (6.4)

14 (58.3)
10 (41.7)

20 (50)
20 (50)

24 (47.1)
27 (52.9)

18 (33.3)
36 (66.7)

37 (49.3)
38 (50.7)

56 (59.6)
38 (40.4)

0
24 (100)

8 (20)8
32 (80)

1 (2.2)
50 (98)

9 (16.7)9
45 (83.3)

1 (1.3)
74 (98.7)

17 (18.1)10
77 (81.9)

9 (37.5)
15 (62.5)
0

14 (35)
23 (57.5)
3 (7.5)

30 (58.8)
12 (23.5)
9 (17.6)

27 (50)
20 (37)
7 (13)

39 (52)
27 (36)
9 (12)

41 (43.6)
43 (45.7)
10 (10.6)

13 (54.2)
11 (45.8)

13 (32.5)
27 (67.5)

36 (70.6)
15 (29.4)

26 (48.1)11
28 (51.9)

49 (65.3)
26 (34.7)

39 (41.5)12
55 (58.5)

df = 1; 2 = 8.37; P < 0.005; 2df = 1; 2 = 9.32; P < 0.005; 3df = 1; 2 = 18.72; P < 0.001; 4df = 1; 2 = 5.77; P < 0.05; 5df = 1; 2 = 4.50;
P < 0.05; 6df =2; 2 = 16.35; P < 0.001; 7df =2; 2 = 20.74; P < 0.001; 8df = 1; 2 = 5.49; P < 0.05; 9df = 1; 2 = 6.58; P < 0.05; 10df = 1;
2
= 12.3; P < 0.001; 11df = 1; 2 = 5.46; P < 0.05; 12df = 1; 2 = 9.50; P < 0.005.

Therewasverylittlechangein marital status, although

the number of assessed subjects with children increased
significantly in the 9798 group, particularly within
the subgroup of subjects evaluated as having diminished responsibility.
Criminological variables
Table II shows that the two groups of subjects show
markedly different criminological characteristics.
Legal antecedents are much less severe in the 9798
group. We find this difference irrespective of the degree
of responsibility attributed by the experts.
Eur Psychiatry 2001 ; 16 : 48390

The types of charges are also distributed differently.

Homicides and attempted homicides, as well as misdemeanoursand sexual crimes, weremore frequent among
the 9798 group, whereas robberies and fraud account
for most of the charges in the 7374 group. This
distribution difference is also found within the subgroup of those subjects having diminished responsibility, but not in the subgroup of people considered
responsible.
In the more recent study group, it appears that the
victims were more frequently close relatives of the

LOI - WET

http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/loi_a1.pl?imgcn.x=86&imgcn...

JUSTEL
Einde

Geconsolideerde wetgeving

Eerste woord

Laatste woord

Parlementaire
werkzaamheden

Inhoudstafel

Aanhef

Franstalige
versie

Einde

belgilex . be

Kruispuntbank Wetgeving

Raad van State

Titel
2 MAART 1999. - Decreet houdende de goedkeuring van het <samenwerkingsakkoord> van <8>
<oktober> <1998> tussen de federale Staat en de Vlaamse Gemeenschap inzake de begeleiding en
behandeling van daders van seksueel misbruik.
Bron : VLAAMSE GEMEENSCHAP
Publicatie : 11-09-1999 nummer : 1999021310 bladzijde : 34022 BEELD
Dossiernummer : 1999-03-02/51
Inwerkingtreding : 11-09-1999

Inhoudstafel

Tekst

Begin

Art. 1-3
BIJLAGE.
Art. N

Tekst

Inhoudstafel

Begin

Artikel 1. Dit decreet regelt een gemeenschapsaangelegenheid.

Art. 2. Het samenwerkingsakkoord, tussen de federale Staat en de Vlaamse Gemeenschap inzake
de begeleiding en behandeling van daders van seksueel misbruik, gesloten te Brussel op 8 oktober
1998, wordt goedgekeurd.
Art. 3. Dit decreet treedt in werking op de dag van de bekendmaking in het Belgisch Staatsblad.
Kondigen dit decreet af, bevelen dat het in het Belgisch Staatsblad zal worden bekendgemaakt.
Brussel, 2 maart 1999.
De minister-president van de Vlaamse regering,
L. VAN DEN BRANDE
De Vlaamse minister van Financin, Begroting en Gezondheidsbeleid,
Mevr. W. DEMEESTER DE MEYER
De Vlaamse minister van Cultuur, Gezin en Welzijn,
L. MARTENS
BIJLAGE.

1 van 2

23/03/2016 17:49

LOI - WET

1 van 1

http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/loi_a.pl

JUSTEL
Einde

Eerste woord

Geconsolideerde wetgeving
Laatste woord

Aanhef

Inhoudstafel
Handtekening

belgilex . be

Franstalige
versie

Einde

Kruispuntbank Wetgeving

Raad van State

Titel
<10> <DECEMBER> <2014>. - <Samenwerkingsakkoord> tussen de Vlaamse Gemeenschap, de
Franse Gemeenschap en de Duitstalige Gemeenschap betreffende het beheer van het elektronisch
toezicht
Bron : FRANSE GEMEENSCHAP
Publicatie : 02-03-2015 nummer : 2015A29058 bladzijde : 14850 BEELD
Dossiernummer : 2014-12-10/28
Inwerkingtreding : 01-01-2015

Inhoudstafel

Tekst

Begin

Art. 1-7

Tekst

Inhoudstafel

Begin

Artikel 1. - Definities
In dit samenwerkingsakkoord wordt verstaan onder :
1 de partijen : de partijen bij dit samenwerkingsakkoord;
2 elektronisch toezicht : het elektronisch toezicht zoals omschreven in :
a. de wet van 17 mei 2006 betreffende de externe rechtspositie van de veroordeelden tot een
vrijheidsstraf en de aan het slachtoffer toegekende rechten in het raam van de
strafuitvoeringsmodaliteiten;
b. de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis;
c. de wet van 7 februari 2014 tot invoering van het elektronisch toezicht als autonome straf;
d. de wet van 5 mei 2014 betreffende de internering van personen.
3 IMCJH : de Interministerile Conferentie voor de Justitiehuizen, vermeld in artikel 2 van het
samenwerkingsakkoord van 17 december 2013 tussen de Federale Staat, de Vlaamse
Gemeenschap, de Franse Gemeenschap en de Duitstalige Gemeenschap met betrekking tot de
uitoefening van de opdrachten van de Justitiehuizen.
Art. 2. - Voorwerp van het akkoord.
Het voorwerp van het huidig akkoord is de bevoegdheid van de gemeenschappen inzake de
uitwerking en de opvolging van het elektronisch toezicht, zoals dit op 1 juli 2014 aan de
gemeenschappen is overgedragen door artikel 5, 1, III, van de bijzondere wet van 8 augustus
1980 tot hervorming der instellingen, gewijzigd bij de bijzondere wet van 6 januari 2014 met
2/2

18/05/2016 12:33

LOI - WET

1 van 1

http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=nl&l...

JUSTEL
Einde

Geconsolideerde wetgeving

Eerste woord

Laatste woord

Parlementaire
werkzaamheden

Inhoudstafel

Wijziging(en)
8
17 gearchiveerde
uitvoeringbesluiten
versies

Einde

belgilex . be

Franstalige
versie

Kruispuntbank Wetgeving

Raad van State

Titel
1 JULI 1964. - Wet tot bescherming van de maatschappij tegen abnormalen en de
gewoontemisdadigers
(NOTA : wet houdende wijzigingen van de wet van 09-04-1930 die hetzelfde opschrift heeft, zie :
1930-04-09/30)
(NOTA : Raadpleging van vroegere versies vanaf 09-08-1990 en tekstbijwerking tot 08-07-2014)
Publicatie : 17-07-1964 nummer : 1964070106 bladzijde : 7818
Dossiernummer : 1964-07-01/02
Inwerkingtreding : 01-09-1964

Inhoudstafel

Tekst

Begin

HOOFDSTUK I. - De inobservatiestelling van de verdachten.

Art. 1-6
HOOFSTUK II. - De beschikkingen tot internering van de verdachten in staat van
krankzinnigheid, zwakzinnigheid of geestesstoornis.
Art. 7-11
HOOFDSTUK III. - De samenstelling van de commissies en van de hoge commissie tot
bescherming van de maatschappij [1 en de oprichting van overlegstructuren]1.
Art. 12-13, 13bis
HOOFDSTUK IV. - De tenuitvoerlegging van de beschikkingen tot internering.
Art. 14-17
HOOFDSTUK V. - De invrijheidstelling van de genterneerden.
Art. 18-19, 19bis, 19ter, 20, 20bis
HOOFDSTUK VI. - De internering van de veroordeelden.
Art. 21
HOOFDSTUK VII.
Art. 22-23, 23bis, 24-25, 25bis, 25ter, 25quater, 26, 26bis
HOOFDSTUK VIII. - Algemene bepalingen.
Art. 27-32, M

Tekst

Inhoudstafel

Begin

HOOFDSTUK I. - De inobservatiestelling van de verdachten.

Art. 1. Wanneer er gronden zijn om aan te nemen dat de verdachte verkeert, hetzij in staat van
18/05/2016 12:35

Dossierfiche

https://www.senate.be/www/?MIval=/dossier&LEG=4&NR=757&L...

S. 4-757

Dossierfiche

K. 52-1407

Wetsontwerp tot wijziging van artikel 116 van de wet van 21 april 2007
betreffende de internering van personen met een geestesstoornis
Christine Defraigne

rechtsmiddel
opname in psychiatrische kliniek
sociaal verweer
strafprocedure
geestelijk gehandicapte
voltrekking van de straf
hogere rechtspraak

Wetgevingsstukken
Nummer

Titel

Datum

4-757/1

Wetsvoorstel

15/5/2008

4-757/2

Amendementen

24/6/2008

4-757/3

Amendementen

8/7/2008

4-757/4

Verslag namens de commissie

16/7/2008

4-757/5

Tekst aangenomen door de commissie

16/7/2008

K. 52-1407/1

Ontwerp overgezonden door de Senaat

19/8/2008

K. 52-1407/2

Amendementen

22/10/2008

K. 52-1407/3

Verslag namens de commissie

4/12/2008

K. 52-1407/4

Tekst verbeterd door de commissie

4/12/2008

K. 52-1407/5

Tekst aangenomen in plenaire vergadering en aan de Koning ter

bekrachtiging voorgelegd

8/1/2009

Chronologie
Bicameraal, initiatief Senaat
[S1] Behandeling door Senaat
15/5/2008

Indiening

22/5/2008

Inoverwegingneming

Stuk 4-757/1

Commissie: Justitie

1 van 3

22/5/2008

Verzending naar commissie

4/6/2008

Inschrijving op agenda

4/6/2008

Niet behandeld

10/6/2008

Inschrijving op agenda

10/6/2008

Niet behandeld

11/6/2008

Inschrijving op agenda

11/6/2008

Niet behandeld

17/6/2008

Inschrijving op agenda

17/6/2008

Aanwijzing rapporteur(s): Christophe Collignon

17/6/2008

Bespreking

24/6/2008

Inschrijving op agenda

18/05/2016 12:59

SENAAT Schriftelijke vraag nr. 5-7648

https://www.senate.be/www/?MIval=/Vragen/SVPrint&LEG=5&NR=...

BELGISCHE SENAAT
________

Zitting 2012-2013
________

24 december 2012
________

SENAAT Schriftelijke vraag nr. 5-7648

de Louis Ide (N-VA)
aan de minister van Justitie
________

Genterneerden - Wet van 21 april 2007 betreffende de internering van personen met een geestesstoornis - Lacunes
________

psychiatrische inrichting
sociale integratie
beroep in de gezondheidszorg
opname in psychiatrische kliniek
sociaal verweer
________

24/12/2012

Verzending vraag

21/6/2013

Herkwalificatie
________

Geherkwalificeerd als : vraag om uitleg 5-3769

________

SENAAT Schriftelijke vraag nr. 5-7648 d.d. 24 december 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)
Deze vraag is een herhaling van schriftelijke vraag 5-4217 inzake genterneerden en instellingen voor genterneerden, maar heeft tot doel
meer uitleg te verkrijgen, meer bepaald omtrent de lacunes in de wet van 21 april 2007 betreffende de internering van personen met een
geestesstoornis.
Heeft de geachte minister de lacunes in de wet van 21 april 2007 reeds kunnen bestuderen en is ze bereid deze op te vullen? Concreet
bedoel ik dan:
1) De betrokkenheid van de zorgverstrekkers, in casu de artsen en nog meer specifiek de huisarts / psychiater / psycholoog van de
betrokken genterneerde?
2) Gaat de geachte minister akkoord dat het forensisch psychiatrisch OZ minimalistisch is ingevuld (dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld
Nederland)?
3) Gaat zij akkoord dat het al fout gaat in de benaming van de SURB? Internering is toch geen straf?
4) Hoe zit het met het gradueel re-integreren in de maatschappij van de genterneerde?

1 van 1

18/05/2016 13:00