1.

1 Grudzie 1970, przyczyny:

podwyka cen detalicznych artykuw spoywczych
okres w ktrym to sie stao (przed witami)
Ludzie widzieli, e polityka Gomuki nie dawaa rady. Wadze chciay
zahamowa i odwrci te niekorzystne tendencje reform gospodarcz,
std podwyki.
Spoeczestwo zareagowao protestem. Zbierano si na wiecach, domagajc si
od wadz cofnicia podwyki, uregulowania systemu pac (w szczeglnoci zasad
naliczania premii) i wreszcie odsunicia od wadzy odpowiedzialnych za podwyk
(m.in. Wadysawa Gomuki)
Skutki:
zgino 41 osb, 1164 rannych, okoo 3 tys zatrzymanych
20 grudnia Wadysaw Gomuka zosta odsunity od wadzy, na stanowisku
pierwszego sekretarza KC PZPR zastpi go Edward Gierek.
Na posiedzeniu Sejmu 23 grudnia Jzef Cyrankiewicz zosta
zdymisjonowany ze stanowiska szefa rzdu i obj funkcj
przewodniczcego Rady Pastwa
1.2 Sierpie 1980 r., Geneza
Geneza polskiego sierpnia 1980 roku siga przeomu 1975 i 1976 roku. Pierwsza
data to prba wprowadzenia zmian do Konstytucji PRL. Czerwiec 1976 roku to z
kolei czas strajkw robotnikw z zakadw Ursus i Radom, ktre zostay
krwawo stumione, a ich uczestnikw spotkay dotkliwe represje. Kolejnym
istotnym elementem genezy Sierpnia 80 by wybr, kardynaa Karola Wojtyy, na
papiea.
Przebieg
1 lipca 1980 r. po podwyce cen misa i wdlin wybuchy strajki. W poowie lipca
strajkowao ju 50 tys. osb. 14 lipca wybuch strajk w Lublinie. Strajki te zostay
zatrzymane obietnic podwyek i poprawy zaopatrzenia. 14 sierpnia wybuchy
strajki na Wybrzeu. Pierwsza zastrajkowaa stocznia gdaska, pniej protest
obejmowa kolejne zakady. 18 sierpnia Midzyzakadowy Komitet Strajkowy(MKS)
obejmowa ju 150 przedsibiorstw. Na czele MKS stan Lech wasa, elektryk
zwolniony ze stoczni gdaskiej za prby zakadania zwizkw zawodowych
niezalenych od wadz. Rzd nie zdecydowa si na uycie siy i przystpi do
rozmw. 31 sierpnia wicepremier podpisa porozumienie z MKS zgadzajc si na
powstanie zwizkw zawodowych.
Skutki
- utrata wadzy przez Edwarda Gierka
-nastpc Gierka zosta Stanisaw Kania
-zalegalizowanie NSZZ Solidarno
2.1 Czerwiec 1956, przyczyny:

Fatalna sytuacja gospodarcza w Polsce 1956 roku.

Zaoga najwikszego zakadu poznaskiego, tj. Cegielskiego zgaszaa
pretensje w sprawie niesusznie pobieranego przez trzy lata podatku od
wicej zarabiajcych pracownikw. Mimo skadanych przez dyrekcj i
wadze zwierzchnie obietnic, aden z postulatw pracownikw nie zosta
speniony.

Przybya do Poznania komisja z przewodniczcym Centralnej Rady

Zwizkw Zawodowych (CRZZ) z Wiktorem Kosiewiczem na czele,
wycofaa si czciowo z uzgodnie ktre zawarli w Warszawie z
robotnikami.
Niepokj powstawa i w innych zakadach poznaskich, gdzie od 27
czerwca strajkowali robotnicy, ktrzy na skutek podwyszenia planu stracili
w czerwcu premi stanowic 2030% ich zarobkw

Skutki:

Ogem aresztowano ok. 250 osb, w tym 196 robotnikw.

Prowadzone przez funkcjonariuszy z warszawy ledztwo miao potwierdzi
tez wadz, e sprawcami wydarze 28 czerwca byli prowokatorzy z
opozycyjnych organizacji i obca agentura. Nie udao si tego jednak
udowodni.
Wydarzenia w Poznaniu spowodoway przyspieszenie procesw
demokratyzacji w pastwie.
Rok 1956 by rokiem przeomu w ukadzie si midzy wadz a
spoeczestwem. Partia zrezygnowaa z czci wadzy ideologicznej,
ograniczajc si do obrony systemu politycznego.
Dopuszczono do powstania pewnych elementw pluralizmu w kulturze,
poszerzono swobod w nauce, zgodzono si na istnienie indywidualnego
rolnictwa.
Dekretem Rady Pastwa o obsadzaniu stanowisk kocielnych z 31 grudnia
1956 roku poszerzono zakres swobody Kocioa katolickiego

2.2 Padziernik 1970, przyczyny:

- mier stalina marzec 1953 i zwizanych z tym zmian w ZSRR
- ujawnienie tajnego referatu Chruszczowa
- tajemnicza mier Bolesawa Bieruta w Moskwie (marzec 1956),
- wydarze poznaskich (czerwiec 1956),
- rozam w rzdzcej partii PZPR i dojcia do wadzy nowej ekipy rzdowej pod
przywdztwem Wadysawa Gomuki.
- rozwizanie Ministerstwa Bezpieczestwa Publicznego
Skutki:
- zlikwidowane zostay sklepy dla osb uprzywilejowanych;
- pozwolono posiada dewizy i zoto, cho handel nimi by nadal zabroniony;
- Stalinogrd przemianowano na dawn nazw - Katowice;
- w zakadach pracy wprowadzono rady robotnicze
- zaprzestano zaguszania zachodnich radiostacji nadajcych po polsku;
- na wysze uczelnie powrcio wielu profesorw i docentw - zostaa zagodzona
cenzura;
- przywrcono, na kilka lat, lekcje religii do szk.
- wypuszczenie prymasa Wyszyskiego z wizienia
2.3 Marzec 1956r. w Polsce.
Przyczyny:

-likwidacja wolnoci obywatelskich uzyskanych w okresie padziernikowego

przesilenia 1956 roku
-brak perspektyw i niezaspokojenie aspiracji spoeczestwa
-rosnce niezadowolenie intelektualistw z dziaa cenzury i coraz silniejszej
ingerencji pastwa w stref kultury
-formowanie si uczniowskich i studenckich grup kontestujcych wadz
-walki wewntrzne w PZPR
-demonstracje studenckie przy pomniku Adama Mickiewicza w protecie zdjcia z
afisza Dziadw w reyserii K. Dejmka
-represjonowanie studentw uczestniczcych w wiecach (aresztowania, relegacje
z uczelni)
W marcu 1968 r. kierownictwo PZPR podjo decyzj o zakazie wystawiania w
Teatrze Narodowym Dziadw w reyserii Dejmka (uznajc, e maj one
wymow antyradzieck). Po ostatnim przedstawieniu grupa studentw udaa si
pod pomnik Mickiewicza, gdzie zoya kwiaty. T pokojow demonstracj
rozpdzia jednak milicja, a cz aresztowanych ukarano wysokimi grzywnami.
W marcu 1968 r. w wielu orodkach uniwersyteckich doszo do manifestacji
studenckich, ktre zostay stumione. Represje dotkny wielu studentw i
pracownikw naukowych wyszych uczelni.
Skutki:
-Stumienie przez komunistw wystpie modziey i inteligencji,
-antysemicka agresja i zmuszanie dziesitek tysicy ludzi do opuszczenia Polski,
-Robotnicy zgodnie z inspiracj wadzy podchwycili antysyjonistyczne hasa,
brali te udzia wraz z milicj w rozpdzaniu demonstracji studenckich
2.4 Czerwiec 1976, geneza:
Bezporednim pretekstem wystpienia radomskich robotnikw byo
przedstawienie w sejmie projektu przewidujcego drastyczne podwyki cen
ywnoci. Wadze planujc podwyki liczyy si z akcjami protestacyjnymi,
dlatego te ju od wiosny 1976 trway przygotowania do stumienia ewentualnych
strajkw.
Skutki:
Mimo przygotowa, rozmiar protestw zaskoczy wadze komunistyczne.
Jeszcze tego samego dnia po przedstawieniu 1976 Piotr Jaroszewicz
wycofa projekt podwyek
Swoje ustpstwo wadze polityczne, postanowiy zrekompensowa
ofensyw propagandowa. W nastpnych dniach w caym kraju w zakadach
pracy odbyy si tzw. "wiece" i "maswki".
Ich uczestnicy solidarnie potpiali "warchow" i "wichrzycieli". Ponadto
wszyscy zgodnie poparli polityk rzdu i PZPR.
Jednoczenie wadze komunistyczne, postanowiy surowo ukara
najbardziej aktywnych uczestnikw protestw. Setki z nich aresztowano i
poddano brutalnym metodom przesuchania
Kilkanacie tysicy osb dyscyplinarnie zwolniono z pracy za udzia w
strajkach. Jeszcze innych skazano w trybie przyspieszonym na areszt i
rnej wysokoci grzywny.
3.1 Oficjalnym powodem stanu wojennego bya pogarszajca si sytuacja
gospodarcza kraju, ktrej przejawami byy m.in. brak zaopatrzenia w sklepach

(take ywnoci), reglamentacja (ponownie objto systemem tzw. kartek

ywnociowych na wiele istotnych towarw np. miso, maso, tuszcze, mka, ry,
mleko dla niemowlt itd.) oraz zagroenie bezpieczestwa energetycznego w
kraju wobec zbliajcej si zimy. Rzeczywistymi powodami byy obawy reimu
komunistycznego przed utrat wadzy, zwizane z utrat kontroli nad
niezalenym ruchem zwizkowym, w szczeglnoci NSZZ Solidarno, oraz
walki rnych stronnictw w PZPR nie mogcych doj do porozumienia w kwestii
reform ustroju polityczno-gospodarczego PRL. Istotny by gwatowny spadek
poparcia spoecznego dla polityki komunistw.
Wedug mnie z perspektywy komunistw by potrzebny, bo chcieli ocali
panowanie PZPR pod przewodni si ZSRR A bali si, e wkroczenie si ZSRR
najpewniej zakoczyoby si III W