This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned

by Google as part of a project

to make the worlds books discoverable online.
It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge thats often difficult to discover.
Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this books long journey from the
publisher to a library and finally to you.
Usage guidelines
Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.
We also ask that you:
+ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for
personal, non-commercial purposes.
+ Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Googles system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
+ Maintain attribution The Google watermark you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we cant offer guidance on whether any specific use of
any specific book is allowed. Please do not assume that a books appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.
About Google Book Search
Googles mission is to organize the worlds information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers
discover the worlds books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web
at http://books.google.com/

HARVARD COLLEGE
LIBRA RY

FROM THE FUND OP

CHARLES MINOT
a.ASS OP 1828

RERU~I BRITANNICARU::\I J\lEDII 1'EVT

'
SCRIPTORES,
OR

CHRONICLES AND MEMORIALS OF GREAT BRITAIN

AND IRELAND
DURING

THE MIDDLE AGES.

Digitized by

Goog Ie

Digitized by

Google

THE CHRONICLES .A.ND DIIOIUA.LS

01'

GREAT BRITAIN AND IRELAND

DURING THE MIDDLE AGES.
T'UnLT~Tllm

BY THF. AUTTTORITY Oll' TIER l',L\,TF.~TY's TRV.ARTllff, TTNTll''P:

TIJF. nnmCTION OF TTIF. MASTER OF THE 1:ou.s.

ON the 26th of January 1857, the Master of the Rolls

submitted to the Treaaury a. proposal for the publication
of materials for the History of this Country from the
Invasion of the Romans to the Reign of Henry VIII.
The Master of the Rolls suggest.eel that these materials
should be selected for publication under competent
editors without reference to periodical or chronological
arrangement, without mutilation or abridgment, preference being given, in the first instance, to such materials
as were most scarce and valuable.
He proposed that each chronicle or historical docu1
ment to be edited should be treated in the same way as
if the editor were engaged on an Editio Princeps; and
for this purpose the most correct text should be formed
from an accurate collation of the best MSS.
To render the work more generally useful, the Master
of the Rolls suggested that the editor should give an
account of the MSS. employed by him, of their age and
their peculiarities ; that he should add to the work a
brief account of the life and times of the author, and any
remarks necessary to explain the chronology ; but no
other note or comment was to be allowed, except what
might be necessary to establish the correctness of the
text.
a2

Digitized by

I'

Goog Ie

The works to be published in octavo, separately, M

they were finished ; the whole responsibility of the task
resting upon the editors, who were to be chosen by the
:Master of the Rolls with the sanction of the Treasury.
The Lords of Her Majesty's Treasury, after a careful
consideration of the subject, expressed their opinion in a
Treasury Minute, dated February 9, 1857, that the plan
recommended by the Master of the Rolls ,, was well
calculated for the accomplishment of this important
national object, in an effectaal and satisfactory manner,
within a reasonable time, and provided proper attention
be paid to economy, in making the detailed arrangements, without unnecessary expense."
They expressed their approbation of the proposal that
each chronicle and historical document should be editecl
in such a manner as to represent with all possible correctness the text of each writer, derived from a collation
of the best MSS., and that no notes should be added,
~xcept such as were illustrative of the various readings.
They suggested, however, that the preface to each work
should contain, in addition to the particulars proposed
by the Master of the Rolls, a biographical account of
the author, so far as authentic materials existed for that
purpose, and an estimate ot his historical credibility and
value.
Rolls House,
December 1857.

Digitized by

Goog Ie

GEST! ABBA.TUM MONASTERII SANCTI ALBANI,

A

TH O l\'I A WA L S I N G H A }I,
REGNANTE RICARDO SECUNDO,
E1USDE:U ECCLESLI PR&CENTORE,

COMPILATA.

Digitized by

Google

Ji ~

f\ '

Digitized by

Go ~t

Digitized by

Goog Ie

Digitized by

Google

_..._,,, _

-w

Digitized by

Google

CITROSICA 1IO~ASTEUII S. ALltlNI.

GEST.A .ABB.AT.UM MONAS'IERII

S.ANCTI ALB,ANI,
A

~H.OMA WALSINGHAM,
RBGNANTE RICARDO SECUNDO~

EJUSDEM ECCLESI.iE PR.iECENTORE,

COMPILATA.
EDITED
BT

HENRY THOMAS i11EY, M.A.,

OF CORPUS CHRISTI OOLLBGB, C,UIBRIDGB ;
OF TJIB INKER TEMPLE, 11.UUUSTERAT-IJ.W.

Al(!)

VOL. I.

A.D. 793 -1290.

PUBLISHED BT THE AUTHORITY OF TIIE LORDS OOIUOSIIONBRS OP BBR llAJ.ESTY'lt

TBBASURT, UNDER TBB DIRECTION OJ' THE KA8TBB OF TBB ROLLS,

c,,

LONDON:
LONGM.ANS, GREEN, READER, AND DYER.
1867.

Digitized by

Goog Ie

~~l~.2.~'f

~
p ~- , . ..........

~"~ 1.'::'J ':: L1 ~'"'.J.RY

1~11,;

i.

0b ~u,:t. - ~~-wt.
(?"'"~ . 7.

- 7-a ;

Digitized by

Google

TABLE OF CONTENTS.
Pag6

ix

UTRODUCTION
ABBOTS OF ST. ALBAN's, MENTIONED IN THE "GESTA
"AJlBATUJI" -

GESTA ABBATUIC MoNASTERII SANCTI ALBANI.

XX

SECTION

PRIMA
GESTA .ABBATUM MONASTERII SANCTI ALBANI,
SECUNDA

APPENDIX

SECTION
-

327

489

Digitized by

Goog Ie

Digitized by

Google

..

INTRODUCTION.

Digitized by

Google

Digitized by

Goog Ie

IN'l'RODUCTION.

Cottonian Manuscript Claudius E. iv., which J?eacripsupplies the text of the Gesta Abbatum Mm. S. Albani,;:;; ~tprinted in these volumes, is a compilation, to all appear- ton. .
ance, of the last ten years of the fourteenth century. ~...~~~,us
The manuscript, a large folio, was evidently written, Compiled
under the supervision of 1 Thomas Walsingham, in the
Scriptorium, or copying-room, of St. Alban's ; and of ~omas
closely corresponds, both in size and character of writing,
3 with the Royal MS. 13 E. ix., in the British Mu.creum; a
work also compiled by Walsingham, aa there is good
3 reason to believe.
In addition to the Gesta A bbatum, Its conthe volume contains several other works, written by the tents.
same, or contemporary St. Alban's, hands ; among which
may be mentioned,-A nnales Britannorurn, etc., Passio
THE

:::::.J~!n
!~~ing-

Beati Albani Ma1tyris, Mfracula Sancti Albani,

Inventio Sancti A mphibali, Regum Offarum Historia,
and some minor tracts relative to that Abbey.
The Geat<i Abba,tiim embrace folios 98a -321a of the General
volume. The work commences with the foundation of:t~tttlon
the Abbey of St. Alban's, by Offa, King of Mercia, in the Gesta
latter part of his reign, and the nomination of Willegod Abbatwm.
to be first Abbot of the foundation ; and ends with the
Precentor of St. Alban's, and
or Chief Copyist,
}<'or some account of him, see
Walsingham's Hist. Angl., Vol. H.
1

Scriptorari11.,,

fotrod, p.
~

Also

XX,

with the writing

of some

portions of MS. Corp. Chr. Camb.

No. vii., the Liber de Be1wfactorib11s,
printed in the same volume with
'frokelowe'e A111nales.
3 See Hist, Ang/., Introd. Vol. I.
p. x., Vol. II. p. xii.

Digitized by

t\

Goog Ie

INTRODUCTION.

closing years of Abbot Thomas de la Mare, who died

A.D. 1396. The earlier portion of the history, as might
be expected, is a compilation embodying the works of
antecedent writers on the subject ; while the account
of the later Abbots, from the 1 commencing portion of
the 14th century, is an original compilation from the
The Gesta z pen of Walsingham himself.
In the manuscript itself
di "ded
fo;1con:
the work runs on without any break, except at the
yenience, 3 beginning of the life of each new Abbot; but for
convenience of arrangement, and the better recognition
of the distinct authorship of each part, it bas been
divided into three Sections in these volumes, which
admit of being thus characterized.The First
The First Section,-originally proceeding, to a great
:::!f; extent, from the pen of Matthew Paris, but occasionally
compiled altered towards the end, either by Walsingham or a.
previous compiler, embraces the whale period from the
foundation of the Monastery to the twentieth year
of John de Hertford, twenty-third Abbot, A.D. 1255.
The SeThe Second Section,-is a compilation by a.n anonyc~nd Sec- mous hand ; in its earlier part, from rough notes collected
tton,comby Matthew Pans,
' an d from his H'u,toria
' M aJor,
(or
piled
by
an anohny-d Ohronica Ma-iora, as Sir F. Madden 6 prefers calling it);
mous an .
..,
in its later years, from materials probably no longer in
existence. It ends with the death of John de 6 Maryns,
twenty-sixth Abbot, in March 1308.
The Third.
The Third Section,-beginning with the Abbacy of
~:i,~i~ Hugh de Eversdone in 1308, is undoubtedly the comby ~omas pila.tion of Thomas Walsingham, a.q at folio 189a we find
the following note in rubric, in an apparently contem-

i;:~z:::.ee

~1ie!1i~s.

;:~~g-

-----4 See page 3:!4 of this Volume.

A.D. 1308.
Preface to the Hist. Angl. of
See next page.
Each of which Is illustrated with : Matthew Paris, Vol. I. p. xxix., in
n full-length portrait of the new ' the present Series.
6 See the volume of Trokelowe,
Abbot, in colours ; merely fanciful I
representations, no doubt, nnd of etc., in this Series, Introd. p. x.
110 great artistic merit.

lNTRODT'CTION.

xi

pol'&l'y band, - " Exhvnc usqv,e ad obilurn 'l.'homre

'' A bbatis ex studio Fratris Thomm de Wctlsigham [sic]
" 1 Prrecentoris ;" words which, on the principle that
I nclu.'l'i.-0 uniu8 est exclueio alterius, would certainly
imply that the preceding pages of the Gesta,-the
Second Section, that is to say,-are not his composition.
The Cottonian Manuscript 2 Nero D. i., from which '1,'be .First
thi:i First Section of the G(',8ta Abbatum has been mainly ~fc~~n
derived, was evidently compiled by Matthew Paris, the G'/,a'a
great Chronicler of St. Alban's, (who died in 1259,) as ~at:1;:ea.n Appendix, or 8 Supplement, to his Ili,'ltoria Jfa.ior, rivlod {'.rom
. d m
. t h e Corpus Chnsh
. . Cambn'dge 111fSS ., Abbc,tum
the Vitti!
contame
Nos. xvi and xxvi. the volume being there repeatedly Albam,m
Mon. :'ii:
referred to by him as his "Liber A<kliw1mentorwrn." The MS. Nero
portion of it which contains the Vitm Abbatum, from D. i-.
which the First Section has been chiefly borrowed
in MS. Claudius E. iv., extends from fol. 30a, to fol.
68b, (pages 1-324 in the present Volume); after which
there occur a number of copies of documents, and entries
of a miscellaneous nature, which have been made use of
by the compiler in the conclusion of the Abbacy of
John de Hartford, in the early part of Section II.; some
few passages in that part of this Section having been
1 As stated in the Introduction to
his Hist. Ang!., Vol. H. p. xxi.,
Walsingham ceased to be l'rmcenIorio 1394; consequently the Ge.,ta
Abba.tum must have been compiled
before that date. It would seem
from this rubric that it was bis intention to carry the narrative down to
the death of Abbot Thomas de la
l\larc, who died in 1396; hut his
removal from the .Abbey, os Prior of
Wymnndbam, probably prevenu.od
its completion.
1 .A small folio, in donble columns,
minutely written in various bands.
3 Prepared, as he himaelf says,

Hist. Jllaj, ,. a. l2;j] (p. 81 i, l'd.

I Wats)" ut h'*: volumen tlc()lwretur,"

that the main work might not he
Numerous passages
; in proof of this are collected by
I Wats, in his Preface to the Vit<P
! Re!Jum, Abbatumque, fol.* :i. As
, Wats has remarked, t~ Lil,.,r
Adtlitar11entorum
was left nnI fini~hed, as some matters are refcrred to in the lfotory, as there to
, b, found, which ba,,e never been
: entered.
1 The latter number containing
t the earlier portion of the Hi.<foria
i !lfajor.
, ovt-rloaded.

Digitized by

Google

xii

INTRODUC'fION.

derived from the Hutoria Major of Matthew Paris as

well.
Matthew
In reference to the authorship of the Vitm .Abbai:,_~- tum in MS. Nero D. i., from which the earlier part
self, by
of the Gesta .Abba,tum has been thus derived, :Mat~!;,~r thew Paris is found mentioning himself, by 1 name, as
of the
the writer, in speaking of the sources of information
:;:::,/~- whence he obtained his account of the transfer of the
M~. Nero z relics of St. Alban to Denmark, and their recovery by
D. 1
the Abbey of St. Alban's ; a story which he may probably have heard during his visit to the Abbey of
Holm, in Norway, in 1248, mentioned in the Hutoria
Major; as also, (as stated by him in page 19,) from
persons in the service of the King of Denmark, who had
been born or brought up in the town of St. Alban's.
MS. Nero In page 193 again of the present Volume, he refers
~d- to his Historia Major, as forming one and the same
ditamento- book with (prresens liber) the Libe1 .Additamentornm of
Matthew Tum, which contains the Vitai .Abbatnm; the whole
Paris.
of it having probably been originally intended to be
comprised in 8 one volume. In page 232 we find him
speaking from his own early recollection as to the
merits of Abbot John de Cella, who died in 1214;
the time of his noviciate, probably, at St. Alban's, as
it was not till the year 41 1217 that he assumed the

:=:

2ii;~

Page 19 of this Volume.

In page 12, Note 3, in the present Volume, it is stated that the
story of the recovery of the relics
of St. .Alban is omitted by Wats, in
the VitaAbbatum, as not being in
MS. Nero D. i. Jn the latter, however, it is previously given, in folios
25, 26, as an independent narrative.
.According to Wats ( Vitm Abbatum,
p. 38), this account is altogether
omitted in the Spelman MS., of
which mention will be fbund in the
.latter part of this Introduction.
1

3 This intention was probably

abandoned on acconnt of the great
and inconvenient bulk of a volnme
so formed ; the smaller size, too, of
the folios in MS. Nero D. i. would
have rendered such a combination
extremely difficnlt.
4 In proof of this, he has made
the following entry opposite to the
year 1217 in MS. Nero D. i. fol.
l 6Ga, a leaf containing a necrology
of the monks of St. Alban's, and its
Cells, during his time:-" Hoe anno
" ego Frater Matthtrus Parisiensi11

Digitized by

Goog Ie
l

\
xiii

I.NTUODUOTION.

monMtic habit there. In page 242 he a.gain speaks of

himself, by name, as the writer, and as having heard
from the lips of Robert of London hie (at least, very
doubtful,) account of the contemplated apostasy of King
John ; a story which, however, does not appear in the
Vitre .Abba.tum of MS. Nero D. i., but was interpolated,
probably by Wa.lsingham or his scribes, from the
Hiatona Major (s. a. 1213), or some other source, now
unknown. In folio 68 b., col. 2, of the .Additamenta in
MS. Nero D. i (pa.ge 324 of the present Volume) occur
the words :-" .A temp<Yre dico sure creatwnis usqU6 in
" annwm sum prmlatwnis vicesimum; q'U(), scilicet, hmc
'' pagina a Fratre Matthmo scripta est Parisiemi, qui de
"futuris non pr(.(J(fUmit diffinire: "-in which he again,
and finally, acknowledges himself to be the writer of
the Vitre .Abbatwm. After this passage in MS. Nero D. i.,
the entries are disconnected and fragmentary, and, as
already 1 noticed, of a varied and miscellaneous nature.
Some few paasages, however, in Section I. of the Gesta Some fu
.Abbatwm are evidently not the composition of Matthew ~ u t a
Paris, and consequently are not to be found in the Abba,_
N ero in
TT'
,1 J.J.-t

h"1s .a.Add'itamenta m
. ,.not found
, itre .a.=
wm, among
.w.8
the Vita
D. i. Of this description are the accounts given of the A,~Hermits Roger and Siga.r, a.ml the Recluse Christina., Matthew
pp. 97-106; additions either by Walsingha.m or by
his anonymous predecessor, the compiler of the Second
Section of the Gesta. So again, in page 308, a passage
has been interpolated in allusion to Abbot Thomas de
la. Mare (who died in 1396), by Walsingham, no doubt.
Some passages have also been added, probably by the
same hand, to the text of the Vitre .Abbatum from the
Historia Maj<n of the same writer; as in the case of
the story of Robert of London, a.hove noticed, pp. 236" l,al,itvm tnUCepi re[gu/aMA] die January, of SL .Agues the Second,
" Sawcta, [Ag]netia.
Qwi hac the 2Sth of January: the first date
" acripai, 1'l vivant 7Ullllina patnnn is probably the one meanL
1 See page xi. a11te.
" in '"ern1Cm." The Day of St.
Agnes the First was the 21st of ,

Digitized by

Goog Ie

....
XIV

INTRODUCTION,

241, and the passages remarked upon in pages 185, 242,

and 267, for example.
Materi.al
At page 299 of the present Volume, the compiler of
f!~ti~!: the Gesta begins materially to alter the text of the Vitw
of.the
Abbatwm, aa given in MS. Nero D. i; omitting various
V,treAbJ."
d t here, an d mse
rtin g new
hatum
as passages t hat are to be LOun
ado~ed in materials in their place. The whole of the matter that
~bbat= has been thus omitted from the text of th~ Vitro Abbatwm will be found inserted in Appendix (D.) of the
present Volume. After the words "nee voluntatem," in
page 312, the context of the Vitre Abbatum Jn MS. Nero
D. i. is resumed, and followed uninterruptedly to the
close of Section I.
Matthew
But in the same manner that Wa.Isingham has in
Paris has
evidently general thus adopted the text of the Vitw Abbatum by
~~edll~ Matthew Paris for the earlier part of his GeBta, Paris
,x;t':m upon himself has based his own work upon a still older one,
a sti~ older there is every reason to believe. In fol 30 a. of MS.
wor
Nero D. i., containing the Vitre Abbatwm, so often before
mentioned, (as also, we learn from Wats, in the Spelman Manuscript which was collated by 1 him for his
edition of the Vitre), we find inserted in the margin
Mention in the following 2 Note, in a contemporary hand :-" Secun~.8i. !fthe " dum antiquum Rotulwm Bwrtholommi Oleriai; qui
Roll of
" cum Domino Adam Oellarario dw, jW?,ffit, se1"1J'Um8
Adam the
,
,
t l
'bi retinuit,
u.o
;iA
t'

Cellarer. " ei, et ipsum. ro 'U wm 8'/,

80T'lp '1,8 8'1'1,8
" hoo solwm, eligem ;" words which, when we take into
consideration the time at which Adam the Cellarer 3lived,
strongly imply that the account of the earlier Abbots
in the Vitre Abbatum was derived from an ancient Roll
w hioh had either been written (de scriptiB suiB) by
this Adam, or had been in his possession before it
came into that of Bartholomew le Clerc. We might
1 Prefa& i11 Vita,, fol, *2, and
Vitoi, p. 85, ed. Wats.
2 See pages 8 and 4 ohhis Volume, Note 2.

8 In the reigns of Stephen and

Henry II.: he died in the time of
Abbot Warin, before A.D. 1195;
see page 1106 of this Volume.

Digitized by

Goog Ie

xv

INTRODUCTION.

feel better assured that the first WM the fact, that this Realon fbl'
Roll was a compilation ma.de by Adam the Cellarer, had
not Matthew Paris himself expresHly st.a.te<l, in the thi1 Roll
1 Yitai .Abbat,um, that Ada.m, though circumspect and
1:;discreet in matters temporal, was an illiterate (illiteratits) by Adam
man withal; in contradistinction to Godfrey, the tnonk, ~~Ibis uncle, who was bene litteratits, "well-versed in
" lettere.'' We can hardly think that Paris would have
said this of Adam, had he been conscious that he was
indebted for his early matter relative to the Abbots to a
compilation from his pen. The question then as to the
identity of the author of this " Roll of Bartholemew le
"Clerc" for the present must remain undecided; though Internal
that Paris at times did borrow, not only the matter,
but the exact language of an earlier writer, is proved did borrow
almost to demonstration by the passage noticed in ~~e~
page 87 of this Volume, where the writer says that writer.
he himself had heard (prout ab eie qui inte1ftieNint
accepi') the Tra.n8lation of the body of St. Alban described by persons who were actually present; an
event which took place in the year I 129, whereas
Pam himself did not assume the monastic habit till
eighty-eight years after that date. As to Adam Mention
the Cellarer, the owner of the Roll, if not the ~ue~tly
author, mention is made of him in the First Section the }:i
more than once. In page 121, a continuation of the ~~nthoC
passage already referred to, we find it stated that, 'With Cellarer. e
bis uncle Godfrey, be W88 sent from St. Alba.n's to the
Benedictine Monastery of Croyla.nd, for the purpose of
reforming the rule of that house ; that Godfrey perma-

~t:~~=rg

~:2i

~=~:fy

1 See page 121 of this Volume.

We need not take any notice of the
fact that Paris nowhere statee that
he has borrowed from the Roll of
Adam the Cellarer ; for we know
that he adopted the Floru Hist. of
Wendover without making any re-

mark on the tact. The truth ii

probably, that he looked upon these
various compilatione ae being much
more the literary property of the
Convent, than of their respective
authors.

b 2

Digitized by

Google

xvi

INTRODUCTION.

nen:tly remained there, as 1 Abbot ; but that Adam,

after a stay there of toil and usefulness, was recalled by
willli..refer- Abbot Robert de Gorham to St. Alban's, and appointed
the Cellarer of that house ; such being his skill in the
Cellarer of transaction of business, and such hie diligence in various
St.Alban's. ma.,11ere,
uA
, 11 .i.h
_...A '
especia.
y ., ose pena,rmng
to the Kitchen of
the Convent, that on his decease he was deemed worthy
of the honour of burial in the Abbey Chapter-house.
Adam is named again, as Cellarer, in page J 07, and as
being sent (p. 145) by Abbot Robert, together with
Simon the Prior, to offer certain explanations to King
Henry the Second. In page 182, he is mentioned as
still living in 1166, and, on the death of Abbot Robert
in that year, in conjunction with the Prior, having the
temporary management of the house. Under the Abbacy of Warin de Cantebrugge, Abbot from 1183 to
1195, he is spoken of (p. 206) as then deceased; orders
being given by the Abbot that, in consideration of his
singular merits, his Anniversary should be celebrated
with the same honours as those of the Abbots of the
Convent, with Masses, that is to ea.y, and Psalms, and
refreshment of the poor. In page 284, mention is ma.de
of his provision of two wa.x candles, to be burnt while
the Mass of the Blessed Virgin was being celebrated ;
and a corrody left by him is spoken of in p. 305, for the
benefit of a recluse at Saint Michael's, for ever.11
The Second Section of the Gesta ..Abba.tum, the early
The Secood Secpart
of which, as already stated, appears to have been
tion, comVarious

::!:i~ed

A::;

1138 is said to have been the

year of hill creation u such.

2 The passages in pp. 269, 270,
in reference to varioos consecrations
by Thomas, Bishop of Down, at St.
Alban',, seem to be derived from
MS. Bibi. Reg. 13 E. vi., a slight
Contilluation of Ralph de Diceto,
clown to AJ). 1215, apparently

written at St. Alban's ; in reference

to which M<>nastery and its neighbouring churches, a few notices
occur. Any matter adopted from
this MS. by Matthew Paris in the
Vitt2 Abbat11111, would of course be
later thau the contents of the Roll
of Adam the Cellarer.

Digitized by

Google

xvii

INTRODUCTION.

partly compiled from materials collected by .Matthew piled partly

h'1s .n.uu,itamenta
,i J_:J
,
MS. N ero D. 1.,
, an d , from
.
P ans.among
m
terialemain
to a. slight extent, from the later pages of the Historia the AddiMajor of that writer, is written in MS. Claudius E. iv., :;:~wof
in the same hand a..'1 the preceding part, and terminates, Paris.
as alrea.dy noticed, with the death of Abbot John de
Maryns in 1308. By whom it waa compiled there Its original
seems to be no pOBBibility of saying, with any degree ofcomkpiler
UD DOWD.
certainty, but that the original from which it was
copied was written before Walsingham's time, we may
satisfactorily conclude from the rubric on folio 189,
already 1 noticed. The allusion, however, to the time
of Abbot Thomas de la Mare in page 413, is an inrerpolation by W a.lsingham, no doubt.
Dr. William W ats, in his edition of Matthew Paris Edition of
(two vols., folio, 1640, 1684), has included the Vitro .Ab- ~
batwm, from MS. Nero D. i., among his works. Wats ofMatthew
makes mention in his Preface of three manuscripts of
the work that were extant in hi1:1 time ; two belonging liam Wats.
to Sir Robert Cotton (the present MSS. Nero D. i., and Three
Claudius E. iv.) and one in the possession of Sir Henry 8
Spelman ; of apparently somewhat earlier date than fo~merly in
MS. Nero D. i., and the present locality of which does existence.
not seem to admit of being I identified. The text of the MS. Spel
Spelman Manuscript, Wats 3 tells us, (who professes to
have collated it for his edition of the Vitro .Abbat1tm,) was l:ve been
more brief and contracted than that of MS. Nero D. i. ;:0~~
from which he is disposed to look upon it aa a. closer the wor~
copy of the "Botulus Bartholorna3i O"lerici," already
mentioned ; there being many additions to that text in Parle borthe corresponding pages of MS. Nero D. i. These ad- rowed.
ditions, (entirely confined to the earlier part of the Vitre
.Abbatum,) seem to have been pointed out by Wats with

6~!:

~~ll.

:! v;~!

manse:'1~

t:~h::ch

See page xi. 1J11te.

It does not appear in MS. Harl.
i055, in the list of I03 of the Spel
1

Manuscripts, which were sold

by John Harding in December I 709.

man
3

Prafatio in J'itaa, fol. 2.

Digitized by

Goog Ie

xviii

INTBODUC'l'ION.

a carefulness that does not usually characterize his

labours; and nll the information that he has given on
the point has been preserved with equal scrupulousness
Spelm!'ll in the foot-notes to the present Volume. W ats further
~:e;r:1sent 1 informs his readers that he has followed MS. Nero
Voldme.
D. i, (which he distinguishes as Oodea, MS. Min<n' OottonianU8,) as his text throughout,-" H'IJIM, ut teo:twm
" nostrum, per omnia secuti wumm." Here he is
~eficien- wrong, however ; having been deceived, in all probacies of
the b'lit
w h om he mentions as ha.:vmg

text
of the
1 y, by the amanuens1S
Vitll' Ab- been employed to transcribe the Lives from MS. Nero
ba
tumasby n
printed
L I n severa1J..n!t.ances, as may be seen on retierence
Wats.
to the Notes in the present Volume, the tronscriber has
given readings ,not found in Nero D. i. or Claudius E.
iv., and consequently derived either from the Spelman
Manuscript, or bis own 9 fancy, or, porha.ps, in the whole,
from both. Occasionally too, a reading from the (}est<J,
in MS. Claudius E. iv., 'seems to have been adopted by
the transcriber.
v~ons In the present edition, the various readings in MS.
~~n N erCJ D. i a.re given in the foot-notes, as well as the
!), I. given numerous variations, from whatever cause a.rising, in
~~t Wats's text; together with the variations or omissions
edition.
which, as previously remarked, he has noticed as existing in the Spelman Manuscript.
Notes in
At page 230 Note i. of the present Volume, reference
0 is made to a. Note, in a hand of the 17th century, in the
Claudius margin of folio 131 b of MS. Cotton. Claudius E. iv.as to" HtWU8que alius liber a Math. Paris scriptm." What
!heir mean- this book was, it is perhaps impossible now to ascertain;
mg.
possibly, the Spelman MS. may have been meant, the
writer being in ignorance of the fa.et that some pa.rt of
Various

=rs.

~.!t

!!;;

I PrO!fatio, fol 2.
1 It is a somewhat

curious fact
that the name " Willelnuui," which
repeatedly occun in that form in

MSS. Nero D. i., and Claudius E. iv.,

is almost invariably trandirmed, in
Wats's text, into II Gwlielnuu."

Digitized by

Goog Ie

INTRODUCTION,

xix

it at least must have been the work of a writer prior to

the age of Matthew Paris. The Notes also, mentioned
in pages 298, 299, as appearing in MSS. Claudius E. iv.
and Nero D. i. in the handwriting of Sir Robert Cotton,
seem at this day equally impossible of explanation.
In the side-notes, with the view of preserving the .Ancient
savour of antiquity which rightfully belongs to them, ~;:is of
the ancient forms of local names, where given in En- names.
glish in the text, and not in a Latinized shape, have
purposely been 1 retained throughout.
An examination of the details of this curious picture Considera
tl1e details
tion of of
the
of monas tic --1
rwe, economy, a.n d l't'
1 1gat'10n, durmg
changes and vicissitudes of six centuries,-from the date the Gata
of the Abbey's foundation by the devout munificence of
King Off's., down to its humiliations and its struggles for for the
very existence against the vengefulness of the emissaries present.
of Walter the Tyler and John Balle,-is of necessity deferred until the completion of these volumes.
Te facsimile from MS. Cotton. Claudius E. iv., folio ]facsimile
171b, placed a.t the beginning of this Volume, oonesponds
with the text in pages 11 483-485. .As already a noticed, of this
the character of the handwriting closely resembles that Volume.
of the St. Alban's MS. Bihl. Reg. 13. E. ix.1 a facsimile
from which faces the title-page of the Second Volume of
Wa.lsingham's Historia A nglicana, in this Series.
H. T. R.

1:t:

:::rung

I Where several ancient forms of

the same name have been used in
the text, in the Note the form most
generally in use has been the one
adopted.

2 Beginning at " man" propria

.. canscripti."
a See page ix. ante.

Digitized by

Goog Ie

XX

ABBOTS OF ST. ALBAN's, MENTIONED IN THE " GESTA

" .Al3BATUM.''

--------- A,D.

WILLEGOD,

793

appointed

E.rnRIC
WuLsIG
WuLNOTH
.EAD.l<"IUTH
WuLsIN
ALFRIC
EALDRED
EADMAR
LEOFRIC
AU"RIC

IL

LEOFSTAN

1064

FREDERIC
PAUL, THE NORMAN

1077

ROBERT (DE GORILUI}

}097
lll9
1146
1151

SIMON

11Ji7 _,

WARIN DE CANTEBRUGGE

1183
ll95

RICHARD (DE ExAQUIO)

GEOF1''REY (DE GoRHAM)
RADULF GuBIUN

J OBN DE CELLA
WILLIAH DE ThUMPYNGTONE

1214

JOHN DE HERTFOBD

1235
1260

RoGER DE NORTONE
JOHN DE BERKHAMSTEDE

1291
1302

JOHN DE MARYNS

1308

HUGH DE EVERSDONE
RICHARD DE WALLJNGJ,'ORD

1326

l\lICHAEL DE MENTllORE

1335

TDOMAS DE LA MABE

1349

As to the correct succeilion ofLeofric and Alfric IT., see pp. 29, 30, Notes.

Digitized by

Google

CORRIGENDA.

Page 96, DOte 2,for "propoaoi" read" propoeoit."

Pages 110 to 112, margin,for 68 read 66.
Pages 185 to 194, aide-note,for 1166 read 1167.
Page 187, 1ide-note,for "prophecies " read " propheaiea."
Page 228, note 4,for "prosqoi" read "proaequi."
Page 236, line 16,for "mancios" read" nuncio,."
l'age 257, note 5,for "ne" read "nee."
Paee 269, note 4,for 207 read 267.
Page 298, line 18,for "octies" read " octies."
IN THE VoLUHE CONTAINING TROKELOWE's

AlnfilJIS.

Page ix., line 3, ,for " Cladius" read " Claudi111."

Page 15, note 2, for "Pentameter " read " Penthemimer; OTid,
Heroides, l l L 85."
Page 39, note 2, n,batitute " Either for ' i1ttm1putm' or for ' i tdput.' ''
Paee 192, line 33, after" in" wert "capite nigrum capucfum "-omitted
in shifting the types.
Page 289, line 21,for "celebrato" read" celebrata."
J>aee 339, line 10,/or "Bui" read "qoi."
Page 365, line 6, for " penrtituturoe '' read " pentituroa.''
Page 412, line 32,for "insteterant" read " inetitenmt."

Digitized by

Goosle

Digitized by

Goog Ie

GESTA ABBATUM MONASTERII SANCTI

ALBANI.
[MS.

CoTTON, CLAUDIUS

E.

IV,]

SECTIO PRIMA,

A MATTH.t0 PARISIENSI,
PRO MA10RI P ARTE, CONSCRIPTA.

110.

Digitized by

Goog Ie

Digitized by

Google

GESTA ABBATUM MONASTERII

SANCTI ALBANI.
SECTIO PRlllA,

A MATTH.0 PARISIENSI,
PRO HAJORI PARTE, CONSC.,"RIPTA.

1 [Hie prrenotantur nomina Abbatum Ecclesire Sancti Procemium.

Albani ; quorum plurimi multa. beneficia, in possessionibus, dignitatibus, sacris vasis, et oma.mentiR, propriiR la.boribus adquisierunt, necnon, et pleraque redificia construxerunt. Proinde non so]um eorum nomina,
11e<l ipsa beneficia, seu etiam da.mna, huic ecclesim
collata., vel illata, quantum fidedignorum veridico
rumque relatione, sive gestorum scriptorum inspectione, indubita.nter ad nostram notitiam potuit pervenire, scripto commendare cum diligentia veraciter
desudamus ; ne illorum bona opera, vel etiam mala,
futuris temporibus oblivioni tradantnr, peritura ; quatenua per hoe, non solum prresentes vel futuri ad
benefaciendnm excitentur, sed et perversi terrore scandalorum a damnis coerceantur. Sed et si qua :i.lia
ecclesiastica, srecularisve, persona, pietatis beneficia huic
ecclesire contulit, non solum ejus nomen, verum etiam
ipsius beneficium, et cujus Abbatis tempore, sine
stamine falsita.tis 2 perpetuetur.]

1 This Pro<emium is found in the

older manucripts, MS. Cotton.
Nero D. i. and MS. Spelman ; but
ia omitted in MS. Cotton. Claudiua
E. iv.

1 In the margin, above the text

of this Prefice, in MS. Nero D. i.,
(as also, in MS. Spelman, as we
are informed by Wate, .P,.<efatio,
foL *2,) the following Note, as to tht>

Digitized by

Goog Ie

GUTA ABBATml

De f'ulndatione, dotatione, et pri'IJ'ilegiatione, Monaeterii

Sanwti .Albani, per inclytwm

Offamt, Regem Mer-

ciorum ; et de prwjBCtione, Willegodi in prvmum

.Abbatem ibidem; et de rnwriJnuJ et 'IJ'ita la,ud,a,bili
ejusdem.
Willegod,

Willegodus, prim.us Abbas Ecclesim Sa.ncti Albani,

ecelesire euram sibi eommissam strenue, adjutorio Regis
fultus, rexit. Ruic gloriosus Rex Offa, Mereiorum regens gubernacula, corpore Beati Albani, Patroni nostri,
de terra levato, bane ecclesia.m, multarum possesApkiinted sionum libertatumque prreroga.tiva. dote.tarn, tra.didit
~ mg guberna.ndam ; atque mona.chis, e multis regionibus
founder of sa.nctitate 9 prreeleetis, in eadem ecclesia felioiter a.ptatis,
juxta institutionem et tenorem Regulm Sa.ncti Benedicti,
sub ipso vivere regula.riter ac reverenter ordina.vit.
Dum autem idem Willegodus Ecclesim Sancti Albani
felieiter pneRideret, Rex illustris Offa. Roma.m, ut eccle~ Oft'a sia.m suam privilegia.ret, petiit ; ut sieut temporalibus et regalibus dignitatibus in Anglia. insignivit,
and privi- it& ea.m spiritualibus et ecclesia.sticis Romre nobilitaret:
1 , et e. Romano Pontifiee qui tune temporis prresideba.t,
0
Adria.no, soilicet, Primo, fa.vora.biliter obtinuit libertates
multas, et privilegia. ; insuper, ad ea. qure ipst' contulera.t, robur et munimenta, per immorta.lie. srecula
dura.tura.
1

latAbbot
of St.
Alban's.

~;,~9::)

u=:.

!ii~l!t!'e
:0~ i

origin of the early part of the work,

is given :-" &cundunt antiquunt
" Rotulum Bartlwlomm Clerici : qui

" cum Domino Adam Cellarario diu

" f uerat, aerviens ei, et ipaum rotu" 1- ilJi l'flhllKit, M acriptia RU
" .loo aol11111 eligeu." .Adam the
Cellarer, the owner of the " Roll,"
forming the first germ of thia
History, lived at St. Alban' in the
reigull of Stephen aDd Henry IL

See the mention of hie Anniversary,

in the Life of Warin, 20th Abbot,
and the Introduction, pp. xv., xvi.
1 Offa Re:r. Iste regnavit quadraginta annis. .Anno triceaimo tertio regni 0.fftB Regu, invm&tuB ut
Sartd11B .Alban11B, et ip,illB doouu
f!ldata.-Marginal Note in MS.
Cotton. Nero D. i.
2 prtBeiectoa in MSS. Nero D. i.
ILDd Claudius E. iv.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII BANCTI ALBA.NL

De Denario SQ/1Wti Petri.

Willegod,

lstAbbot.

1 Prreterea,

pmter pratum, quod, obiter inventum, in

usus peregrinorum transeuntium compara.vera.t, Romm
Scholam peregrinorum pie constituit : ut ibidem pe- Offa founds
qu1 a d R oma.nam E ccIes1a.m

regnru,
et Cuna.m
con- aSchooltor
foreigners
fluxenmt, ex diversis mundi partibus ba.rba.ri, vel vo- at Rome.
tivre orationis gratis., vel expediendorum negotiorum
necessitate, lingua.s quas non noverant addiscerent.
Qure Schola, propter peregrinorum confluxum, ibidem
sola.tium suscipientium, versa est in I xenodochium, quod
'' Sancti Spiritus" dicitur.
Ad quod exhibendum, Rex Offa, ex regali munifi- Saint
centia., et pieta.tis a.ff'ectu, dena.rium, qui dicitur "Sancti ;::;
"Petri," de maxima pa.rte regni sui coneessit; obti- granted by

Offa for of
nens 1"dCirco,
u t n ul] us Angligena ext ra Angliam a a.n- support
tidotum prenitentim mendica.ret : sane retento censu the School.
de tot& terra. Sancti Albani, Ecclesim Sancti Albani
futuris temporibus, die Sanc~i Petri ad Vincula per- The lands
solvendo, in testimonio recognitionis eempitemre, quod,
ut Ecclesiam liberam redderet, et non obligata.m, Romam exei!pt
petierit. " In die," inqua.m, " Beati Petri ad Vincula.
~y" persolvendo ; " quia ea.dam die Rex corpus Bea.ti Saint
Albani, Anglorum Protoma.rtyris, de terreno cespite ;::;~
leva.tum, invenire promeruit. Unde ille denarius collectus nomen sortitur, ut "Denarius Sancti Petri " per
tota.m Anglia.m appelletur.

~~t.:t,

!::

Die8 SQ/1Wti Albani, in CTaBtino Sancti Petri.

Solemnita.tem vero Inventionis Sancti Albani con- The ln'fellstituit Rex, assensu Abbatis Willegodi et totius ConSt.

li~

August 2.

' Pr~tena . .4.agliam appel- , :& iv.

Zmcr omitted in MS. Spelman.
a a1ttitod1011 in MS. Claudia E.
1

mwdocAilOII in MS. Claudius

iv.

Digitized by

Goog Ie

6
Willegod,
IstAbbot.

Deeds of
gift presented on
the altar,
A.D. 795,

Death of
Olfa.

GEST.A. ABB.A.TUM

ventus, in crastino Sancti Petri solemniter, prout

decet celebrari ne Prinoipis Apostolorum festivitas in
' mutilari.
aliquo' videretur
Tandem sentiens Rex tempus sum dissolutionis non
multum distare, 1 compositis componendis per regnum
suum, obtulit chartas donationis sum super majus
altare Beati Albani, in conspectu Willegodi Abbatis et
totius Conventus, et multorum. magnatum ; in testimonium sempiternum salvationis animre sure, qun.m crede
multorum hominum polluerat : anno, videlicet, Gratire
septingentesimo nonagesimo quinto, regni vero ipsius Offre tricesimo quinto ; et, non diu postea vivens,
ab hujus mundi incolatu migravit ad Dominum.

De term , d,e, Pyne,sfeld,e,, tempore ipBVll,8 .Abbatis, per

Egfrulunn, fiwwm Regis Offoo, monasterw prredicto
liberaUter collata.
Filius autem ejus, 9 Ecgfridus, judicio et misericordia
patrissans, regni post eum suscepit gubernacula.
King
Iste igitur Ecgfridus, pius et justus, coronatus est solemniter vivente patre, et hoe procurante, a Legatis misa benefac, sis in Britanniam per Adrianum Papam ad roborandum
~i!~~ :6.dem Christi, qum debilitabatur, per Sanctum AugusA.D. 796. tinum plantata.-Qui, patris augens beneficia, contulit
Ecclesire Sancti Albani, primo anno regni sui, terram
quinque maneriorum, anno Gratim septingentesimo
nonagesimo sexto, videlicet, in loco dicto " Pynesfeld,"
cum antiquis terminis ; chartasque patris sui benigne
cum sua serena concessione confirmavit : 8 pro confirmatione regni sui, et sua prosperitate, necnon pro salute

!~tft'a,

1 compoaitis , regnum auum

omitted in MS. Spelman.
EcgfriduR, filiua Offa.-Kenulpluu, - Marginal Notes in MS.

Clandins E. iv.
a pro . , protegendo (p. 7) omit-

ted in MS. Spelman.

Digitized by

Goog Ie

HONASTERII BANCTI ALBA.NL

pa.ternre, sureque, animre, et antecessorum suorum, ecclesiam suam per omnia aaJ.ubriter protegendo.1

Willegod,

lstAbbot.

De mmte inclAJti Regis Offcs, et .Ablxitis rnemO'l'ati.

Et eodem anno, pim memorire Willegodus Abbas, a Death of
corpore resolutus, naturre debita persolvit; dolore, ut
od,
dicitur, pro morte Regis, quia sese mutuo fredere in- A.D. ,96.
comparabiliter condilexerant, contabescens. Qui per
omnia strenue vitam peregit, nisi quod per negligentiam,
et forte vitre tredium, quo languit, audito lugubri
rumore de morte Regis, corpus desiderabile ipsius fun- His neglect
datoris Ecclesim sure, sibi dilectissimi, illustris Regis
Offre, non requisivit ; 9 quod tarn multipliciter promeruit Fm~ger, e
magnifice in Ecclesia Sancti Albani tumulari Pro qua ~i~{ Offa,
ingra.titudine, ut creditur, mature. morte perculsus, infra .Afban'a.
duos manses post Regis obitum vitam :6.nivit temporalem.
3 Constat autem, et omni acceptione dignum est ut Hopes of
fide certa concipiatur, ipsum Regem, cum Martyre suo,
final
quern in terra sublimavit, regnare feliciter in creles- thong;~
tibus, nomenque eius
in libro vitre indelebiliter anno- ~
Yare
re..,
mama
tari, licet ejus ea.males exuvire in terris non 'vene- lost.
rentur ; juxta illud poeticum,6 Levis est jactum sepulcri."
"
In solatium, exempli 6 nobis legislatoris 7 Moysis me- The same
moria advenit, cujus sepulcrum ab omnibus ignora.tur. 8 ~~ :!:8
Et sciendum, quod idem gloriosus Rex Offa primo MOBeB
Rex fuit ta.ntummodo Merciorum ; sed cum strenuis-

~~l:::t

:!n~:,

!!e~ti

' Ru: .JEgfridua, filius Offa. Iate

regnavit circiter dimidium anni.Marginal Note in MS. Nero D. i.
2 qw In W ats's text.
Ccmstat autem . . eat, Oldificare (p. 8), omitted in MS. Spelman.
~ i n Wata'a text.

Virgil, .IEneid, ii. L 646; slightly

misquoted, it being-" Facilia jac-

" tura aepul.cri."

nobilia in Wats's t.ext.
7 Moyai. in MS. Claudius E. iv.
8 Dllllercnt. xxxiv. 6.

Digitized by

Goog Ie

OF.ST.A. ABBA.TUM

simus fuisset in armis, corpora a.lacer et propagatus, et

in dubiis casibus audax, et I cum discretione imperterE~loits of ritus, fugatis quibusdam nothis regulis, qui terram pro
King Ofm. magna pare
t 9 pro meni.111,
'
..J.!t BUI, senescentis, occupans
pavera.nt, 3 affuga.tis, postea totius Albionis et pa.rtium
adjacentium potenter obtinuit monarchia.m. Beom1edo enim perempto, Kentenses, West-Sa.xones, EstSa.xones, Est-Anglos, et Northa.mhumbranos, in ore
gladii profuga.vit. Unde postea tactus spiritu, et ductus
prenitentia, pro strage nimia. quam exercuerat, et sanguine huma.no quem fuderat, necnon et incendiis et
aliis exterminiis qwe solent hello perpetrari, dignos
egit, admonitione et llisciplina cujusda.m Sancti, fructus
His eon- pcenitentire. Unde voca.nte Eo, "Qui II non vult mortem
version,
" peccatoris sed ut mA.uis conversus vivat" amicus Dei
and Inven'
-~'
tion of the effectus est; adeo quod angelico oraoulo de Inventione
~~~ St. Beati Albani, Anglorum Protomartyris, qui diu in loco
incognito ja.cuerat ignobiliter, meruit edoceri, et domum
Dei magnifice, ut 6 prretactum est, wdificare.
Willegod,

lstAbbot.

Eadricus, secundUB. De pr<Bfectione Eadrici in .Abbatem Sancti Albani; et de moribus, vitiis, et de

morte ejuedem.
Eadric,
Eadricus huic succeBBit, Abbas eximius. Hie eodem
tt~~~~ anno quo subla.ti sunt de medio Rex Offa. et Willegodus
Abbas, de gremio ecclesiw ewe electus est, et in sedem
pastoralem sublimatus, sine morw dispendio et scandalo
schismatis ; juxta. petitionem Christianissimi Regis
Offw, qui, dum viveret, swpe ac diligenter exhortatus
est, ne unquam ab alterius ecclesiw congregatione Bibi
pastorem eligerent, sed sine moroaa ac damnosa. expec-

1 cum omitted in MS. Nero D. i.

per inertiam patru in MS. Nero
D. i. ; qy. if not per Merciam.
"This word appears to be super-

tluoua.

Boem.redo in MS. Claudius E.

iv. ; Beormredo in MS. Nero D. i.
5 Ezekiel xviii. 32; xxxiii. 11.
e prdictum in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

HONASTEBIT SANCfl ALHANI.

ta.tione, viduaue eoclesim providerent, ne videretur do- F..adric,

. . et egena reIig1os1s
: ms1
10
.e rte 2nd_Abbot.
mus sua vacua reIigtorus,
eveniret,-quod penitus execrabatur,-ad id urgente
necessitate, per indigentiam idoneorum, cogerentur alieno
indigere.
1 Iste Eadricus, Regibus, Offre, et filio ejus, Ecgfrido, Strong rule
sanguine propinquus, et fredere dilectionis amicissimus,
ecclesiam, Bibi commissam, strenue 2 in multis discrimi- ofOffaand
nibus contra multos rebelles, licet potentes et potenter Ecgfrid.
in eum insurgentes, fultus auxilio regio, gubernavit, et
clypeo protexit discretionis.

:r1r.~=~

Qu,aliter 'Mnnulli ejusdem Abbatis tempore murm'urabant de tantis beneficiis per Regem Ojfam eidem
m<YTW.8f,erio collatis.
Porro murmurabant multi, recalcitrantes, eo quod Murmurs
munificentia Regis Offre,-quam sinistra interpretatione :f~fi~ the
"prodigalitatem" a.ppellabant,-tanta contulemt Ecclesire ce.nce of
Sancti Albani, quod modum videretur excessisse, et re- King Off'a.
giam dignitatem, pro magna parte mutilatam, jacturam
et diminutionem incurrisse. Et ad id sentiendum fere
animum Regis, adhuc juvenis, inclinaverunt. Sed Beatus
Martyr ecclesiam suam, supra firmam 8 petram, l!cilicet,
Christum, fundatam, nee ventis concuti, nee proce1lis
toleravit labefa.ctari.

Wulsigue, tertiue.
Vulsigus vero Abbas huic 'successit, sine longi tern- Wuleig,
poris intervallo, juxta petitionem illustrissimi Regis 3rd Abbot.
Offie. Iste, regali stemmate procreatus, erectus est

--------------------------' Ru .AtlielunJ/u,filiu Ecgfridi.

Ite regnavit annis viginti, et meruib,u quinque, et inter/ectu& est a
Dania, anno Gratia octingentesimo
11icesi11W octavo.-Marginal Note in

MSS. Nero D. i. and Claudius E. iv.

in omitted in W ats's text.
1 Matt. xvi. 18.
4 Re:r Edmundus Sanctus.-Marginal Note in MS. Claudius E. iv.

Digitized by

Google

10

GEST.A. A.BBATUJrl

cito in superbiam, mutans habitum, tam form& quam.

. . u tens ves t'1ment'1s, pha.Ierat us mcee.
colore. Qm,. sencIB
Bad rule. sit, venatum ivit ; da.psilis in esculentis et poculentis,
Wuls1g, potent'mm prmc1pum
. .
. quam D e1. s1'b'1 st udu1't
aofmember
magis
1
of~eroyal gratiam conciliare.
Mulierum nobilium turbas ad
family.
mensam suam, infra septa habitationis sure, multotiens
invitans, metas honestatis transgrediens, scandalum
suscit1tvit, et tam 2 sui quam fratrum, quamvis forte
non subfuisset causa reatus, enormiter !resit integritatem. Expirante odore bonre famre, quo ab initio fragravit religio, caritatis igniculus refriguit, multorum
et tepuit devotio.
Brachio igitur sieculari, et divitum fultus patrocinio,
He wastes
the subse
suaque in manu forti. tuebatur. Verum extirpator
stance of
the house. substa.ntiie ecclesiasticre, et dilapidator thesauri, vasa
qme Rex Offa. contulerat concupiscibilia, pallas, et
monilia, (quorum jactura erat irrestaurabilis,) alienavit. Consanguineas suas, quie sine maritis erant, tam
Rising in

the Con- viduas quam virgines, et etiam affines, magnatibus, non

vent
sine sumptuoso apparatu, matrimonio copulavit. Justa
igitur Dei et Martyris ultione percussus, suscitavit
He is said contra eum de suo Conventu seditionem ; et, ut dicitur,
:ei:,ve
postea in brevi 8 migravit ab incolatu hujus mundi,
poisoned. potionatus, cum odio Conventus, et maledictione.
The proInsurrexerunt 'ergo, eo mortuo, viri graves, potenti~;rthe ores de Conventu, in omnes consanguineos, quos de
rescued
bonis ecclesiie saginaverat ille carnalis Abbas ; et,
suscitatis controversiis et quiestionibus, omnes bonis
Wulsig,
3rd__
Abbot.

rst

:u!~

---------

- - - - - - - - - - - - - ----

1 Rez Alfredu, Magnus.

Iste
regnavit viginti novem annis, et mensibus sez. Hie, meritis ezigentibus,
" Magnus " dicebatur.-Marginal
Note in MSS. Nero D. i. and Claudius E. iv.
8IUll in MSS. Nero D. i. and
Claudius E. iv.
a Rez Martyr.dmundiu Sanctus.

late, ez antiquorum Sazonum genere

oriundus, pasBUB est anno Gratire
octingentesimo septuagesimo, Martyr
gloriosissimus.
Rez .lEdwardus,
" Fortis " cognumento. Iate regnavit
aMi, viginti quabun'.-Marginal
Notes in MS. Nero D. i.
4 igitur, eo, MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERll SANCTI ALBANI.

11

ah ecclesia obtentis spoliarunt. Qui, spoliati, in pau- Wulaig,

pertate et infimu"tate VI"tam IlllSeram

prot raxerun t , et 3rd_Abbot.
in egestate vitam terminarunt.

Wulnotkus, quartus.
Vulnothus. late duobus vel tribus annis errores Wulnoth,
prredecessoris diligenter correxit. Postea vero, pejor 4th Abbot.
priore etfectus, 1 tam formam 9 cucullre et frocci, quam
colorem tra.nsmutavit primitivum. late sanctimoniales He makea
semisreculares, ut unius moris in una domo viverent, ::c::S~;r
et ut infa.mim II suspicionem purgaret, constituit ; metas the nuns
. posm't ; tempus silent"
comes- the
attached
evaga.t 1orus
11, d orm1't'1oms,
Con to
tionis, et orationis, illis certis locis et temporibus vent.
limita.vit.'
Prredecessor enim ejus illas in domo
nimis vicina ecclesire collocaverat; qui sub specie religionis errorem pallia.vit. Sed hie 6 Wulnothus ut in
Eleemosynari& commorarentur, et Ma.tutinas in majori
ecclesia., cum Horis diurnis, audirent, et Mandatum
more facerent cotidia.no regulariter, ordinavit. Dieta.m
earum a.b esu carnium coartavit.
Processu vero temporis, qure bene inchoa.vit, fine de- IDtim~~
teriori ma.culavit. In habitu enim monastico primum
transgressionem impudenter inchoa.ns, aves vena.ticas Wulnoth.
et canes aluit, et vena.tores ; et, venantium mores
u.surpa.ns, induit et vestimenta.. lnsuper, soluto freno, His worldut dicitur, pudicitire, mimis et inhonestis substantiam lineas.
ecclesire dila.pidando, famam religionis denigra.vit.

:;cx~i:ng

tam.

fomam hahitus, quam colo-

rem, variation in MS. Spelman.

CC11lli in Wata's text.
1 81Upicicmi iin MS. Claudius E.
iv., corrected from MS. Nero D. i.
The apparently unintelligible
word " kokernunt" is written here

in the margin of MS. Nero D. i

1 Re:r EtMlstanU8.
Isle regnavit
a:11nia audecim, et obiit, scilicet, anno
Grati nongnteaimo quadragesimo
regrti sui.-Marginal Note in MSS.
Nero D. i and Claudius E. iv.

Digitized by

Goog Ie

12

GESTA ABB.A.TUM

Wulnoth,
4th Abbot.

Nota--q'lkO<}, Beat-us Albanus 8Urreptm fuit, et

restitutm.

The bones
of St. the
Alban,
Protomar-

Hujus quoque Abbatis tempore, debaccbantibus

D 8JUS
. m
. A ng11a, 1 qw superfi c1em
.
teme cooperuerant ,
inrestimabile facientes exterminium, et ad Sanctum Albanum hostiliter venientes, cum audiBBent quod Anglire
Protomartyr extitit famosissimus, ossa. ejus, fraota cap. suam regionem

det u1erunt ; et
s1"de, rapuerunt , et m
ea ibi venera.nter in feretro pretioso, ad hoe specialiter
fabricato, reposuerunt, in quadam domo religiosorum,
scilicet, Monacborum Nigrorum; ut, sicut in Anglia,
Ric in Dacia, conformiter veneraretur. Sed quia non
placuit Sancto ibi commorari, ut liquet per sequentia,
sed potius ubi sanguinem pro Christo fudit, 1 suam sic
procuravit repatriationem.

~:t

oft'

by the
Danes, to
Denmark.

Qualiter non placuit Beato Albano alibi morari

ni8i ubi pa88'U8 eat.
The Danes
Cum Danorum rabies in Anglia feralius grassaretur,
plunder
the et pne d"18 omrua.
pateren t , et mcen

di"1s, nee erat qw

Abbey,and
carry off resisteret, prresu~pserunt et ipsi Ecclesiam Beati Althest.
bones bam 1e
~ ral"te
adere, et , ex.1gen
t"b
of
1 r mv
1 us peccat"1s inbab"1Alban.
tantium, permittente Deo, totum ecclesire tbesaurum,
in vasis, vestimentis, in prredam diripere; loca sancta,
et Beatorum Martyrum primitivo sanguine conseerata,
profanare ; oasa q uoque Beati Albani, Anglorum Protomartyris, extrahere de locello, et in Daciam transportare, sacrilega temeritate prresumpserunt, credentes forte
Deo placere, si in eorum fi.nibus novis titulis coruscaret.
3

1 qui
eztenninium 11t,
omitted in MS. Spelman.
'per ind1U1triam l!t cautelam cujiudam monachi, nomiM Egwinum,
suam procuravit repatriationem, in
MS. Spelman.

a The whole of this account is

omitted in W ats's text, p. 38, as not
being in MS. Nero. D. i.; though it
is there referred to, at the foot of
folio 30 b.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANI.

13

El'ltnt nempe in Anglia tune temporis Beatue Alba- Wulnoth,

nus, quia Anglorum 1 Protomartyr et indigena, Bea.tus 4 th Abbot.
Eadmundus, Beatus Oswaldus, Beatus Oswynus, propter The Saints,

.. di gruw.
-,tem, et whose
regia.m
eorum exce11entiam et martyrn
shrines,
Beatue Cuthbertus, propter pontificalem reverentiam, throughout
. ulorum frequent1am : per ODllll&
. England,
et eorundem lD.lrac
were then
Christianorum climata faoti sunt famosissimi e.c cele- clis!i11-ed to
. .
gwsh
r
belTlDlL
miracle&.
Cum autem ipsi Dani memorati ad regionem suam The Dane&
pervenissent, ferentes secum reverenter in theca speciali delil?08itfthe
. re}"1qU18.S,
. .ia.
~ b nca.n
. . fiecerunt fieretrum quoddam re
ea o St.
M artyns
Alban at
pretiosum, ubi tarn ea.rum thesaurum reponere va.luis- Oweme.
sent. Erat autem locus ad quem descenderant, insula.
quredam; in domo, videlicet, quadam religiosorum, qure
dicitur 1 "Owense," cui prreest Episcopus.
Cumque illic per aliquot annos honorifice custodi- Diatress at
. lis cond"1gne h onora.ret ur, fur
St. Alban's,
t
re ur, et a.b omru"bus 1nco
loss of
monachi Sancti Albani, 1eliquiis sui Patroni spolia.ti, the reliCL
inconsolabiliter doluerunt ; et quia, ne forte, pecca.tis
eorum exigentibus, hoe eis evenisset, prenitentia.m
egerunt orando, jejunando, et eleemosynas eroga.ndo,
ne forte hoe infortunium suis delictis imputaretur.
Hoe a.utem interim incessanter a Deo et Sancto Martyre
postulabant, ut, per Dei providentiam, Martyr ad locum
ubi sanguinem suum pro Christo fudit, in Anglia primi
tivum, pacatus remearet. .
U nus autem in Ecclesia Sancti Albani professus, et PraJ:er of
lauda.biliter commorans, de ablatione dictarum reliquiarum plus oreteris, ( quia de pago ejusdem Ma.rtyris
extitit oriundus,) dolens et contristatus, nocte dieque
oravit propensius, ut videre mereretur tempus ut
:Martyr ad locum reporta.retur, a quo in coolum, ma.rtyrio purpura.tus, avola.vit. Nomen monacho, "Egwynus"
fuerat ; qui, cum hostes Martyrem sustulerunt, officio
Sacristre fungeba.tur.

!~&:mat.

promartir iD MS. Clawlius E,

1v.

II Probabl1 the" Odensec" of the

preaent day,

Digitized by

Goog Ie

14

OESTA ABBATtTM

Nocte igitur quadam, dum alto eopore post Noctur. t , apparwt

. e1. Bea.tus Anglorum p rotom
. artyr,
num d ornure
St. Alban Albanus, statura procerus, capillis et barba prolix.a.,
appears in
to more antiquorum

Egwin,
nobil"mm Br1tonum,
venera.b"l"
1 18, veste,
gestu, et fa.cie, compositus ac reverendus ; et tangens
him ~irec- virga. pulcherrima, qua.m bajula.bat, dormientem, a.it : tions.
" Ego .sum, care mi, Patronus tuus, Albanus, quem di" ligis, Anglorum Protoma.rtyr ; preces ture, ascendentes
" o.d Dominum, exaudiuntur, et pmpara.tionem cordis
'' tui a.udivit a.uris ejus. Ora.vi tecum, et coimpetra." vimus. Postula. licentia.m ah Abbate, et sine diffi" cultate postula.tam obtinebis. Ha.bitum, non mores,
" mutabis, Da.cia.m a.diturus ; via.m tua.m dirigam, cum
" cunctis actionibus. Reliquia.s meas reha.bebit domus
" ista, et gaudebit usque in finem ereculi poseidendo;
" nee 1 pigriteris pro adquisitione ea.rum ad horam
" peregrina.ri ; " - et sic, cum lumine quod ipswn cirSweet
odour left cumfulserat, disparuit Protoma.rtyr, miri odoris ibidem
by the
fragrantiam derelinquens ; qure, usque in tertium diem
Martyr.
perma.nens, sed pa.ula.tim deficiens, argumentum visionis
ccelestis evidens perhibeba.t.
Egwin sets
Mane igitur facto, monacbus Abba.tem suum adiit,
out
for
sena
tim 1ps1
demonst raVIt : cum beneDenmark,
et hrec omrua.
and arrives dictione o.utem dimissus, in Daeia.m impiger transfreat Owenee. tavit, et ad insula.m de Luna, ubi, fa.ma. referente,
habeba.ntur ossa. Beati Martyris Albani, usque pervenit,
habitu mutato religionis. Et cum ibidem per annum
moram continuasset, compla.cuit omnibus cum quibus
conversa.ba.tur, prudentia., eloquentia., elegantia., et, quod
pnestantius extitit, scientire a.c morum eminentia.. Riis
igitur pollens gra.tire muneribus, cum ab monoohis de
Owense familiariter nosceretur, ut babitum religionis
eorum, videlicet, Nigri Ordinis, susciperet, inter eos
converse.turns, humiliter flagitabant. Egwinus autem
Whulnotb,

4t _Abbot.

:n::sir:~

pigriema apparently in MS. Claudiua E. iT.

Digitized by

Google

HONASTEIUI SANCTI ALBANL

15

deaiderium suum, quod in secreto cordis tbesaurizaverat, Wulnoth,

sitienter cupiens perducere ad etfectum, et viam jam 4th Abbot.
patere, oon.sensit ; et mon.aohus ibi etfectus, omnes com- mona.chos et confratres ta.m sreculari quam claustrali He beindustritL in brevi supera.vit. Caute ta.men suppressit et
oelavit locum sum originis, et, super omnia., arcanum Owe11J1e.
mysterium quod proposuit, de reportandis reliquiis
domini sui ad locUlll martyrii genia.lem.
Promerente igitur multiplici industria., infra. paucos He beannos Sacrista. etfectus est, ad quod specia.liter anhe- co~es Sa1_,
,.._
,
~
,
,
cnst there.
w.vit. .lll1Lt namque Jam custos 1eretn, m quo recondita
fuerunt pignora Martyris, necnon et totius thesauri
eccleaiastici quem Conventus possidebat. Consuevit
autem de nootibus sub feretro Martyris solus propen- He presius orare, ut, sio factum sequens cautius pallia.ns, pares for a
eecret re
votum suum ad :6.nem perduceret prmconceptum. Pa- moval of
ravit interim capsile quoddam, tripedale, a.ptum valde, the Marprout noverat, et idoneum ad reponenda oonvenienter
ossa memorata. Erat autem :firmissimis vinculis ferreis undique robora.tum, et sere. triplici communitum.
Una igitur noctium, tempore brumali, qua.ndo noctes Heremoves
diuturniore mora protenduntur, fecit Sacrista apertura.m
in fundo feretri inferiori; per quam omnia. ossa domini intoachest,
ac patroni sui, Martyris, extraxit, et, pallis involute.
pretiosis, in scrinio suo reposuit, et ordinate coaptavit ; pm-poae.
1et quodam, quod ad hoe caute prreparaverat, aperturam quam fecerat, (ita quod nee vestigia alicujus
scissur.e apparuerunt,) obtura.vit.
Rema.nsit a.utem
feretrum omnino vacuum. Suum autem capsile, quod
reliquias continebat, seris suis clausit, et claves, sub
sigillo in crumena. clausas, sicut et scrinium, tanquam
thesa.urum in arcano loco deposuit pretiosum.
Habeba.t autem Sa.crista memora.tus amicum quemdam Eg,rin respecialem, institorem opulentum, natione Anglicum ; quests a
,
Jo
,
Angliam, prout annuat'un consuev1t,
. te
merchant
qw,, n&VJg&,i.urus
m
carry

i:::::;: .~

~;:e-

::'!i!:1

r:~

l II

iD MS. Claudi E. iv,

Digitized by

Goog Ie

16

GESTA. ABBA.TUM

cum suis venalibus, in proximo proposuit proflcisci,

Cw,, seorsum vocato 1n
, secrei.u:,i,rmo
J.!--'
o_.....: J.consil'10, ~.lS11111
the chest to dixit ;-" Amicorum ca.rissime, est
mibi secretum
England. " pnooordiaJe, quod tibi habeo revelare ; preoor oh" nixius, sub obtentu optimre remunerationis et a.mi- .
" citire indissolubilis, quatenus- quoddam ecnmum
" satis expeditre brevita.tis, sera.tum et sigilla.tum,
" cujus clavem penes me retineo, cum sigillo, in An,, gliam. salvo velis transporta.re ; reposui enim libroe
" in eodem, quos mibi peregrinaturo .Abbas Eccleeue
" Sa.ncti .Albani benigne commodavit, in brevi remit". tendos. Ego a.utem, vita comite, vel de licentia prre" lati mei ei clavem in brevi, ad eum veniens, portabo,.
" vel tra.nemittam. lllud 1 coonobium, ut nosti, vix
" per una.m dieta.m distat a Londoniis, ut bene noeti.
" Londonia.rum enim civita.s est tui limes itineris, quo
" proponis proficisci. Ego a.utem tantum laborem con" digno beneficio remunerabo ; et fundam pro te preces.
" indefessae, ut Dominus vias tuas, ta.m per mare quam.
" per terms, dirigat, cum prosperitate."
Et quia., secundum illud poeticum,11 " Crede mihi, res est ingeniosa. dare,"
institori statim munus contulit pretiosum, supplicando sedulo ut in navi sua, tutissimo loco, locellum
suum a.bsconsum collocaret,-" Et cum ad sanctum
" ccenobium perveneris, ca.psile sic seratum, cum litteris
" meis, tradas, consignatis, meum, qua.m potero, &dven" tum prrenuncia.ns."
The merMercator autem, precibus suis benigne favorem prrechant con- hens, et a.ssensum, omnia se pollicitus est fideliter consumma.re. Cante igitur locellum ilium usque ad portum quo navem sua.m fuerat ascensurus, qui a Danis
"Ripa." dicitur, fecit transporta.ri, et in tutissimo
loco in navi sua ca.rissime abscondit; ignorans penitus
quod haberet, verunta.men pretiosum quid, a.c ea.rum,
Wnlnoth,
4thAbbot.
-

=~

,cenobium in :MS. Claudius E. iv.

I '

Ovid,

Alllllrta

L viii. l 62.

Digitized by

Goog Ie

17

HONJ.STDll SANCTI ALBANI.

reputavit. Cum igitur, prosperante vento ad votum, Wulnoth,

. . te, ..JJJ.artyre
.. vo1ente, Londomas
. perve- 4th_Abbot.
et prop1t1an
sic
nisset, locellum suum usque ad Camobium Sancti
Albani, juxta pactum compromissum, in biga perducens, '.The ~best
tradidit Abba.ti comm quibusdam fratribus, cum litteris !
sibi creditis, sigillatis, ex parte Egwyni, Sacristie de ~~f,St.
Owense. Quod cum Abbas gratanter acceptasset et
n s.
recepisset, nuncius, donativis honoratus, Londoniam remeavit.
.Abbas igitur, per litteras, quas legi fecit in Capi- Joy of the
tnlo, de rei serie plene certificatus, plus qua.m dici
potest, in Christo lretabundus; gratias egit Salvatori, qui Martyrem suum feliciter ad propria revocavit. Et convoca.tis fra.tribus universis, et ChriMti
:fidelibus, in propatulo, ga.udenter ait ;-" Viri, fratres,
" ac filii, in Christo carissimi, congaudete mihi, quia.
" Patronum nostrum, qui ra.ptus fuerat, et inter bar" baros exilio condemnatus, Bea.tum Alba.num, mira" culose recuperavimus." Et cum totiue seriei plenitudinem cunctis plenius enucleasset, cuncti Sa.lva.torie
clementiam, et fra.tris prudentia.m, colla.udarunt.
Frater Egwinue, cum, redeunte ad propria. mercatore Egwin
memorato, omnia ad votum audierat contigisse, ga.visus ~.:8:r:r
est in Domino, perpendens veraciter quod Dominus arrival at
noster, Iheeus Christus, et gloriosus Martyr Alba.nus, St.Albo.n's.
omnes actus suos, et vias, direxisset. Venit igitur post
aliquot dies ad prrefatum suum Epiecopum, vel Priorem, dicens ;-" Domine,1" Neecio qua na.tale solum dulced.ine cunctoR
He aabfor
" Ducit et immemores non sinit esse sui.
leave to re'
tum home.
" Non quiescit spiritus meus, donec videro pa.tria.m,
amicos, et consa.nguineos meos, adhuc superetites.
" Precor igitur obnixius ut concedatur mihi licentia.
" ipsos, antequam moriar, sa.ltem semel visita.re ; et dicto
'' ' Vale ' ultimo, hue ad propria, sine mom dispendio,

':~1~

=._

Ovid, L Eput. Po,,t. iii L

ss.
B

Digitized by

Google

18

GEST! ABBATUM

Wulnoth, " remeare." Tandem vix impetravit. Ipse igitur, li4th_Abbot. cent'1a obten t a, prospere naVIgans,

Ang1ia ;
app Iicmt m

et per eosdem mercatores, cum redirent, significa.vit

litterat one
, expresse re1 senem,

mcip1ens
ab appar1full distione Beati Albani, qwe facta fuit ad ipsum, tarn
closure to
the autho- Episcopo quam Priori et fratribus: quod si de veririties at
tate adhuc dubitassent, feretri vacuitas testimonium
Owense.
veritati perhiberet. In quo facto, cui Dei et Martyris
auctoritas prrestitit audaciam, si peccasset, veniam
postulavit.
Varying
Dani vero cum de re gesta certificarentur, oriuntur
opinionath inter eos sententire multiformes ; 8l!Serentibus aliis
among e
.

,
Danes, as quomam Egwinus monachus sa.crilegus esset, et pro!':,!~n's ditor cruentissimus ; aliis autem affirmantibus quoniam
pii sacrilegii prudenter propositum consummavit,1 " - - Facto pius et sceleratus eodem."
Cum autem Egwinus sanus et incolumis domum
pervenisset, totus Conventus, comitante Abbate, occurrit ei, cum gaudio applaudens ei, et eundem honorando. Intrans autem Capitulum, coram Abbate et
Conventu, aperuit locellum suum, cujus claves adhuc
bajularat, et optatas reliquias monstravit universis.
Miraculous Erant autem in eodem tempore multi infirmi diversis
:1'o~ht infirmitatibus, tam de Conventu quam de populo,
by.the
gravibus labora.ntes, qui, postulato Martyris auxilio,
relics
of
. m1sencor
. . diam,
St. Alban.
mam'fies t e curat'1 sunt . Qm. su1 salvat ons
cum hymnis et laudibue, ad sidera sustulerunt. Conventus autem, in solito suo feretro ossa sui Martyris
Prayers
reponendo, ut decuit, veneranter, oravit atfectuose
t!,up~ nimis Deum et ejus Martyrem, ut sicut ipsum locum
his ~rtyr. qui quondam '' Holmhurste," et locus, dicebatur, damnandorum, juxta. .situs Verolamium, veluti Mons Calva.rire juxta Jerusalem, digna.retur omnibus diebus
sreculi inha.bitare, nee se illinc sineret asportari. Quo
etiam in loco, passione sanctificato, venerabilis a.c victo-

He returns
home,
makes and
a

Ovid, Metam. iii. L IS.

Digitized by

Goog Ie

19

MONASTB1ttt SANCTI ALBANI.

riosieeimua Merciorum Rex, Offa, divino oraculo edoctus, Wulnoth,

. mveru
.
t, d e terra l evavi,
t et nobile crenob"mm 4th_Abbot.
ossa. eJWI
ei construxit, et monachos sttb Abbate Willegodo, secundum Beati Benedicti Regulam, vivere constituit.
Hujus historialis eventus eeriem ego, frater Mat- Sources of
thama 1 Parisieneis, duxi litteris commendare, ne iterum, ~~~=
incuria vel vetustate, a. memoria. hominum deleatur, whence '
Qua.m etiam a.ccepi a. viris fidelibus et diecretis, et :fidedignis, qui Daciam, in famulatu Domini Regis Dacire, tained this
multie annie inhabitarunt, qui de pago Beati Albani story.
erant oriundi vel educandi ; Odone, videlicet, ejusdem
regis thesaurario et trapezita, Magistro Johanne de
Sancto Albano, aurifabro incomparabili ; qui etiam,
amator Martyris devotue et specialis, exterius feretrum,
quod "capsidem" vocamus, fabricavit, eolemne ejusdem
Martyris domicilium; :filio quoque ejuedem Johannis,
Nioolao de Sancto Albano, qui quandoque cuneum et Nicholas
monetam
dicti regie Dacire triginta annie custodivit ; thMeoneyer.

qm Rex, dictue " Aldemarus," plus quam quadraginta

annis regnavit. Ipse Nicolaus etiam Domini Regis
Anglorum postea monetam et cuneum custodivit. Domino quoque Edwardo clerico, Domini Regis Anglorum
speciali consiliario ; et filio ejus I patruo primogenito.
Talium virorum testimonio fidem indubitatam arbitror
adhibendam. Veterum ta.men negligentia. ac eimpli- Decay of
citate, nee ille memorabilia eventus, nee multi a.Iii, 61d
ma.Jores,

littens
mm.une

on,
et 1am
oommendan t ur.
home.

w~~~;.

U:U

De 1.audohili fimJ et sanctitats vitm [Abbatis] ejusdem.

8 Memoratus

autem Abbas ultimis vitre sure diebus,

a Beato Martyre non despectus, sed misericorditer re---------- -----t

Pariemia In MS. Claudins E. iv.

Sic in orig.

----

in MS. Nero D. i., and "In" insetted before " v.ltirni."

M ~ atem aMa. omitt.ed

B2

Digitized by

Goog Ie

20

GESTA. ABBA.TUM

spectus, mentlt in ha.c vita tempora.li pc.ena felici~

. p
. per curnc
ulum cum
ter und eexp1an.
ostquam erum,
cim a.nnorum, ecclesia.m sua.m quoquo modo rexerat,
~ ahews ' para.1.ysi percueeus, temporali poma purga.tus, dignos
trutanece.repen- egit fructus prenitentire ; et di vino flagello castigatus,
vita.m in tanta.m sanctita.tem commuta.vit,-faciendo de
neceeeita.te virtutem,-quod .multos eanctitatis exemplo
informavit, et vitam felici fine terminavit.
Wulnoth,

4th Abbot.

?=:

EadfrithWJ, quvnt'U8. I
Eadfritb,

I
Eadfrithue. 11 Iste, ex Saxonum ma.gnatibus originem
greatt. ducens, tantummodo corpore expecta.bilis elegantire et
shortma.gnitudinis
fuit, operibus vero vanus et despicabilis.
comings.
.
Ex Priore vero electus et creatus in 8 Abba.tern, rigore
claustri postposito, in comeeeationibus et otiis retatis
sure temporn inutiliter protelavit. In camera assiduus,
in claustro rarus, in choro nunqua.m apparere dignabatur. Et sic moribus commute.tie, veterem hominem, cum actibue suiB, exuto novo, induere nitebatur.
In tuendis eccleeire sure posseseionibus tepidus, in adquirendis pusillanimis, exemplum pastor ovibus dabat
He ~ves a perniciosum. Veruntamen cyphum quemdaril deeideracho1ce
-~:6.c10
. quam materi a adnura.
. bilem, a dqu1.
to
St. cup bilem, Lw.m w:w.
.Alban'1
sivit, et Beato Albano obtulit, ad Corpus Dominicum
reponendum.
Oratory of
Hujus quoque tempore, ex permiesione ejuedem, non
~~of auxilio, fabricate. fuit basilica in honorem Sancti OerA~erre, mani, .A.ntiseiodorensis Episcopi, ah venerabilis mebuilt at St. mor1re
Ulfio, p nore
Sanct'1 Albam, mll're
R&D.Ct'L-L:.

.Alban'
lwi.llUI Vll'O.

11 h Abbo

Iris

1 vel Eaqfridu,, in MS. Nero

D. i.
huic nu:cuait. late, in Wata's
text.

Ru A[td]mundu,, Pius cognomento. late octo annia regnarit.Marginal Note in MSS. Nero D
and Claudius E. iv.

Digitized by

Goog Ie

MONA.STERII SANCTI ALBANI.

21

De primitiva fundatione Oapellro 8ancti Germani

per Ulpham, Priorem &uncti Albani; et de laudabili .ftn6, tam ejUBdem, quam .Abbatis m6morai,i,
ibidem.

Eadfrith,
!Ith~bot.

1 Ha.bitaculum enim illud, in quo idem Sanctus Oer- Neglected

manus, postqua.m venera.nter corpus Sa.ncti Ma.rtyris
the
de terra. levaverat, moram fecit a.liquando, scilicet, in abode or
convalle pomrerii, ubi paludee et a.rundines capacia !~~~t
loca. reddunt II inhabita.bilia, ignobiliter jacuit derelic- St. Alban'e.
tum ; et mdificia diruta. vix vestigia memorire prredicti
Sancti reliquerunt.
Construct& igitur, ut prredictum est, basilica., ex Wulfa, a
licentia .Abbatis, quidam ibidem I mona.chus cla.ustra.lis, ~bii,~ed
eximire sa.nctita.tis vir, vita.m longo tempore doxit here- as a her- '
miticam, hortoe coluit, herbis, et leguminibus, et aqua, ~~
in abstinentia mirabili, et ora.tionibus infa.tigabilibus, St. 0:.
deduxit. Meruit igitnr, pro sanctitate prreclara. qua manua.
floruit, virtutibus multis insigniri : venerunt etiam
Episcopi, et graves viri, tam la.ici et smculares, ad ewn,
ut per confessionem mererentur a peccatis variis expiari, et ora.tionibus ipsius commendari.
Iste, 'Wulfa nomine, Dacus na.tione, .Abba.ti con-Wulfa ie
sangumeus, postquam tempora
vitre sure la.udabiliter buried th
.
.
among e
consummaverat, ob reverentiam virtutum sua.rum, cum Abbots.
.Abba.tibus mentlt habere veneranter sepulturam. Post Bepen- .
.

Abb as, Mi
- .J se reversus, et fiorte tance
eJus
vero transitum,
Abbotof
precibus sa.ncti viri a Deo respectus, deposito omni Eadfri~
fastu, cum fastigio, vitre pastoralis onus et honorem, ~gne
cum baculo, resignavit ; et, constructis quibusdam rediand
t:

ta. prredietum oratonwn,

loco u b"1 prredic- solitary

opts a
..ucus
JUX
in

~:i~

~t

!:

!:>'

life.

Habitactd- .. iJNiu com-

rundari, omitted in MS. Spelman.

2 iAiabitac11la in MS. Claudius E.
iv. ; corrected from MS. Nero D. i.
3

AIICGAU

-iM,

rurucitauit, tru dmiumiaco, nrar,it.

-Marginal Note in MS. Nero D. i.
Altered to Wlfu in MS. Nero

D. i.

qi puuvm

Digitized by

Goog Ie

22

GESTA. A.BB.A.TUK

tus heremita, habiiavit, errata pristina defl.endo, vitam

ducens solitariam. Et mutatione dexterre Excelsi, factus
est consors et cohreres prioris heremitre, vestigia sequens
sanctitatis; ita quod, virtutibus ante mortem clarus
effulgens, laudem promeruit immortalem.
The Ab
Postea. vero vacuit Abbathia, carens pastore, per
bacy
isfi
annum
, et orto schismate, dissipata sunt hino inde
vacant or
a year, on bona ecclesim, et fiebat interea rerum distractio, in
perniciem animarum utrobique; Prior enim, cum suis
A division fautoribus, majori parti Conventus in electione adveram~ thed sahatur.
Tandem procurantihus Episcopis cohahitantihus, 1[et] curam adhihentihus, sopita. est discordia, et
:':!t. wianimi consensu pastorem monachi sihi elegerunt.
Eadfrith,
lltb~bot.

:i:i:.ig

:~tr~:

Wuleinus, se:dm. De comtitutione Villm et Ee~

Sancti Albani, tempore .Abbatis memorati.
Iste, pius et ordinatm vitre, in spiritua,.
PA.unm
- e - quoque
Sancti Albani, et incolas, dilexit et promovit ; 9 ab
partihus circumjaoentihus ipsum, adhihito foro, et amHe ai~ in pliato, populis convocatis fecit inhahitari ; construentesque redificia tam sumptihus quam materie adjuvit.
9!1urches 3 Ecclesiam Sancti Petri a Septentrionali, Ecclesiam
~:-n.s. Sancti Stephani ah Australi, Ecclesiam Sancti Michaelis
ab Occidentali, pa.rte devote, tarn ad ornatum quam
His great utilitatem pagi, et salutem animarum, construxit. 'lste
r!:h~n:- honoravit heremitam Eadfrithum, quondam Ahbatem,
deceuor, scilicet, prmdecessorem suum, deferens ei, oh vitre
the
hermit
'-4t'
Eadfritb. sane-, men-, reveren 1am magnam ; et mortuum,
Wnlsin,

Vulsinus.

t!1 virtUes,
~bbot. libus et smcularihus fulsit illustris.
His
6

:;~rd-

1 Omitted in MSS. Nero D. i. and

Claudios E. iv. ; supplied from
W ata's text.

2 ab partilnu adjvvit, omitted

in MS. Spelman.

3 Rez Aldredu.a " Piiffinnu" cognomento. /llte regnavit tkcem a1111u.

-Marginal Note in MSS. Nero D. i.
and Claudins E. iv.
/ta in MS. Nero D. i.

Digitized by

Google

MONASTERII SANCTI ALBANI.

28

solemniter faciens exequias, inter Abbo.tes sepelivit ; et Wulain,

oratorium, in quo vixit et mortuus est, nimis oh re- Gth Abbot.
verentia.m Sancti Germani et servi Dei dilexit : 1 adeo
quod smpe ibidem frequenter 2 Missas celebraret 'solemniter ; postea non procul a. loco illo oratorium in 4 honore
Sanctre Marim Magda.lenm construxit. late, sanctus et His death.
plenus die1"UID, feliciter migravit ad Dominum.

.A ljrwus, septimUB.
.A.lfricus. Iste, data non parva pecunia numismatis, Alfric,
. quo Corpus Dom1rn
. . repone- 7th 4bbot.
necnon et preti oso cypho m
batur, cujus supra. fecimus mentionem, cum donativis
aliis impretiabilibus, comparavit a 6 Rege piscina.m mag- He b~ys
.1_
Eec1es1re
' Sanc t'1 Albam' nrm1s
' no- pool
the F,shnam ac profunuam,
for the
6
civ&m ac vicinam, qum " Fischpol " dicebatur.
Monutery
et St.
Alban's.

De piscaria Regis apud K yngisbiri, Monasterio Sancti

.Albani nociva, per ipBUm .Abbatem a Domino
Rege empta, et in aridam terram redacta.
Erat autem Regum piscaria. Fuerunt equidem regii Abbot
ministri et piscatores, molesti ccenobio, et oneri cceno- ~~ the
bitis ; 7 oppresseruntque srepe, quia regii erant, et FisbpooL
superbi, fa.mulos religiosorum. Quam cum prredictus
Abbas sibi comparaverat, aquam aliquando deriva.vit ;
et in quantum potuit, ne alii 8 reges piscinam illam de
siderabilem in posterum sibi vendicarent, redegit in

Adeoque srepe in W atR's text.

Miuam in WatB's text.
3 aoleanitu omitted in MS. Nero
D.i.
Aonorie in MS. Claudius E. iv.
6 Ru Edganu.
late regnavit
zdim annia.-Marginal Note in
MSS. Nero D. i and Claadiwi E. iT.
1

Fispolstrate,-Marginal Note in
MS. Nero D. i.
1 oppreaaerunt . . . religioaon,"',
omitted in MS. Spelman.
8 Rez Edwardua Martyr.
late
viz duobus annis regnavit : et
aeptennw pam,a et.-Marginal Note

in MS. Nero D. iv.

Digitized by

Goog Ie

24

GF.8'1'.!. ABBATUM

arida.m. Cujus piscarioo adhuc apparent termini et

altoo crepidines, juxta via.m et vicum qui ducit versus
Occidentem ; 1 '' Fiscbpolstrete " nuncupatur. Ubi solet esse via piscatorum et regiorum ministrorum supra.
ripam, dum ah ecclesia et curia. Sancti Albani ad
regale municipium, quod "Kyngesburi" dicebatur, non
longe ah ecclesi.a situm, frequenter commearent. Remansit autem Abba.ti quoodam non ma.gna. piscina, cum
. arundineto circumjacente, ne viderentur penitus omnia
delet& Cootera. autem in hortos redegit.
Death ot
Iste vero Alfricus Abbas, plenus dierum, et sanctitate
Abbot
prreclarus, post multa. opera. la.uda.bilia, migra.vit ad
Alfric.
Dominum.
Alfric,

7th~bot.

EaldredWJ, Abbas octaVUB.

Ealdred,
Ealdredus, Abba.q, Iste antiquas scripturas subtersth Abbot. ranea.s vetens
. civ1
. tatis, qure " Ver1amcest re " d"icebatur,
perscrutatus, evertit omnia, et implevit ; tracones vero,
et vias, cum meatibus subterra.neis z etia.m, solide per
Improve- a.rtificium arcua.tis, quorum quidam subtus aqua.m Warby la.mire, quoo quondam maxima civita.ti fuit ciroumflua,
him in the transierunt, diruit, implevit, aut obturavit. Erant enim
town of St. Iat"bul

Fossata
Alban's.
1 a 1a t ronum, vesp111onum, et mere t ricum.
vero civita.tis, et quasdain speluncas, ad quas, quasi ad
refugia, redeuntes, malefici et fugitivi a densis sylvis
vicinis fugerunt, in quantum potuit, explanavit. Tegulas vero integras, et lapides quos invenit, aptos ad
redificia, seponens, ad fabricam ecclesire reservavit.
~c?ve- Proposuit vero, si facultates 1mppeterent, diruta veteri
the ecclesia., novam construere ; propter quod, terram in
tioD:9, of profundita.te evertit, ut lapideas structuras inveniret.
ancient
.
t fiossores, JUX
. ta ripam
.
mains. re- Q uod cum fiec1ssen
asseres
quernos, cum clavis infixis, pice navali delinitos, qua.Jes
solent es.qe in carinis, invenerunt. Necnon et quredam
11avalia armamenta, utpote anchoras rubigine semirosas,

=~

:ix:.:_

et Filpoutrate in Wats's text.

et aolide in MS. Nero D.

Digitized by

Google

MONASTERII SANC1'I ALBANI.

25

et remos abiegnoe, in certum ac ma.nifestum eignum Ealdred,

w ar1amcest renee vex1t 8th Abbot.
navigium, repererunt. Qwe unda, quomodo in parvum
rivulum nunc contra.ha.tor, et quo miraculo, Hietoria.
de Sancto Albano explanat evidenter. 1 Conchylium ~lleged
vero conchM, quales littus maria solet educare vel projicere, cum a.renie requoreis, 11 quas in solito veetigio civee remains.
Verolam.im, properantes ad martyrium novi Ma.rt,yris,
quondam ea.lea.runt, non sine admira.tione invenerunt.
Unde nomina locie ubi talia. 11 repererunt incolre, hrec
videntes, vel imposuerunt, vel retulerunt se a veteribus Namea of
relate. meminisse : utpote, ' Oistrehulle, Selleford, 11 et localities
Ii . . alleged to
.h 1
. ..
..
A ncrepo1, F IS
po 1-nomen vwarn regn ex re quns have been
a.qwe diminutie. 6 Specum quoque profundissimum,
monte continuo circumseptum, cum spelunca. subterra.nea., qua.m quondam draco ingens fecerat et inhabi- Cave fortavit in loco qui "Wormenhert " dicitur in quantum mer}y in'
'
habited by
potuit, expla.na.vit; vestigia. ta.men retema. habitationis a dragon.
serpentinre derelinquene.
Iste a.utem Ea.ldredus, cum jam multam, tarn in lapi- Death of
dibus et tegulis, qua.m ma.terie lignea, ad fa.brica.m
ecclesire 7 coarvasset qua.ntitatem, matura nimis morte
prreventus, imperfecto negotio, via.m universre camis
est ingressus.

.
aqum mll.nnre,
qure quon dam

!,s:iari:

::!:r!m.

~::-d.

Eadma1'WJ, nonu.s. De pmJjectione Edmari in Abbcitem Sancti Albani, et de ortu, moribus, et m01te
eji"8dmn.
Ea.dma.rus, Abbas, Iste pius ac mansuetus, et sacris
litteris sufficienter eruditus, sreculari et claustrali floruit
For "conchyliorwn." Conchilia
et, in Wats's text.
s qxa, inaolito . calcarunt,
omitted in MS. Spelman.
1 reperunt in MSS. Nero D. i. and
Claudius E. iv.
' Meaning, Oyster Hill, Shellford,
1

11tro

Eadmar,
Oth Abbot.

Anchor-Pool, Fish-Pool.
6 et omitted in Wnts's text.
SJH!cum derelinquens, omitted
in. MS. Spelman ; " SpeCll " in MS.
Claudius E. iv.
7 Qy. if not for coartauet.

Digitized by

Goog Ie

26

OESTA ABBATUK

probitate. Iiite qum prmdecessor ejus viriliter in, , es t prOJ!ecu t us, non m
te.nt um pIacmt Deo ao
pl'lmts
He conMartyri, ut domum ipsius Martyris mdificaret et
tinuee the
work be- consummaret, similis factus 1 David. Adquisita tamen,
gun by his tarn in thesauris quam in materie adunata, ad ecclepredecee- s1am
'
sor.
const ruend um, non dispers1't vel consumps1't.
An ancient
Istius .Abbatis II tempore, dum fossores muros et abscondita terrm rimarentur, in medio civitatis antiqum
the w?rk- cujusdam magni palatii fundamenta diruerunt, et cum
:,~n~a~t~ tantorum vestigia mdificiorum admirarentur, invenerunt
ofthe wall. in cujusdam muri concavo, deposito quasi 8 armariolo,
cum quibusdam minoribus libris et rotulis, cujusdam
codicis ignotum volumen, quod pa.rum fuit ex tarn
longmva mora demolitum. Cujus nee litter& nee idioma
alieui tune invento cognitum, prm antiquitate,, fuerat;
venustm tamen formm, et manifestm litterm, fuerat ;
quarum epigrammata et tituli aureis litteris fulserunt
redimiti. Asse~es querni, ligamina serica, pristinam in
magna parte fortitudinem et decorem retinuerunt.
Eadmar,
9th_Abbot.

!::j~

De Libro Passionis et HisU>'r'UB Sancti .Albani, pr<JJdicti .A..bbatis tempore, in quodam muro reperto.
De cujus libri notitia cum multum longe lateque
fuerat diligenter inquisitum, tandem unum senem, jam
~.ancie!t decrepitum, invenerunt sacerdotem, litteris bene erupnest,
ditum, nomu1e
" U nwonam;" qm,, un
b ut us diversorum
"Unwona"
by name ; idiomatum linguis ac litteris, legit distincte et aperte
andbefound

libn. prmnomma
. t'1. s1mili'terque m
. aIi'JS codi to
writ- senpta
I
~ !n old cibus, in eodem armariolo, :et in eodem habitaculo,
Bntiah.
repertis, legit indubitanter, et exposuit expresse. Erat
enim littera qualis scribi solet tempore quo cives Werlamecestram inhabitabant, et idioma antiquorum BriThis book

t::!-b

1 Sakmwni in MS. Nero D. i. The

allusion is to II. SCJ1'1. vii. 13.
tempore omitted in MS. Nero

D. i.
1

alnaariolo in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

27

MONASTEBII aANCTI ALBANI.

tonum, quo tune temporie utebantur; aliqua tamen in Eadmh

.A ar,
9t
. eed b..118 non opus era.t.
Latmo,
_ bbot.
In primo autem libro, scilicet, majori, cujus prius '.fhe book
.
. tam 1nveru
.
t H.1st onam
.
de 1scontain
found to
fiecunus
men t10nem, scrip
the
Sancto Albano, Anglorum Protomartyre, qua.m ecclesia History of
. bue h odierrue
. rec1tat
.
1egend o ; cm. perb1bet egregms
. St. .Alban.
d1e
doctor Beda testimonium, in nullis discrepando. In
a.ills vero libris, passim inventis, reperit lector prredictus The other
8 coninvocationee et ritue idola.trarum civium W arlamces- btai~ok.
n IDVOtrensium; in quibus comperit quod specialiter Phoobum, cations
deum solie, invoca.verunt et coluerunt ; quod perpendi ~:~~::;.
potest per Historiam Sancti Albani, si eam sedulus
lectorintelligat. Secundario vero Mercurium," Woden"
Anglice appellatum, (a quo quartue dies eeptimanre in, .Ancient
titulatur,) deum, videlicet, merca.torum: quia civee et ili~i:'ehi!t
compa.triotm, propter navigium civitatis, et commodum PhmbWJ
loci situm, per unam dieta.m ta.ntum a Londoniie dis- ~i:,~ertantem, fere omnes negotiatoree et instit,ores fuerunt.
Abjectis igitur et oombustis libris, in quibus comment& diaboli continebantur, solus ille liber in quo The other
Historia. Sancti Albani contineba.tur, in thesauro earlssime 1 reponebatur. Et sicut pnediotus presbyter 9 illam ilie~f.. ;
antiquo Anglico, vel Britannico, idiomate conscriptam,
in quo peritue extitit, legerat, Abbas iste Eadmarus is tranaper prudentiores fratrum in Conventu fecit fideliter
into
ac diligenter exponi, et plenius in publico prredica.ndo
edoceri. Cum autem conscripta. historia. in Latino The transpluribus, ut jam dictum est, innotuisset, exemplar primi- 0: ~ ;
tivum ac originale,-quod mirum est dictu,-irrestaura- ~e ori- '
biliter in pulverem subito redactum, cecidit annullatum. f0~ ~
Et cum AbbaB memora.tus profundiora. ten-re, ubi Discovery,
civita.tis Verolamii appa.ruerunt vestigia, diligenter per- in th~ exscrnta.retur, et antiquos te.bulatus lapideos, cum tegulis
et columnis, inveniret, qure ecclesire fabricandre fuerant remains.
0

:0ks ':
:t?'Iitm

t~

l::

~v~~r::i

I'

1 reponatvr in MS. Clandina E.

ill1Dt1 ... conacriphlm, ix Wata'a
iv.; correet.ecl from MS. Nero D. L text.

Digitized by

Goog Ie

28

GESTA ABBATUM

necessaria, sibi reservaret, quam proposuit Sancto Martyn' Alba.no ia

I!. b .
.
t fidssores m
. f un dar1care, mvenerun
mentis veterum redificiorum, et concavitatibus subterraneis, urceos et amphoras, opere fictili et tornatili
decenter compositos; vasa quoque vitrea, pulverem
Suppoaed mortuorum continentia. Solebant enim antiquitus caorigin of
the Latin davera mortuorum comburere ; unde " funus," quasi
word
" fumus," dicebatur. Invent.a. sunt insuper fana. semi"funw."
rut&, alta.ria subversa, et idola, et numismatum diversa.
genera, quibus utebantur ; et qwa idola coluerunt antiqui cives Verolamii idolatrre. Qure omni&, ex prrecepto
destroyed. .A.bbatis, sunt comminuta..
Death or
Postea vero, memoratus Abbas, post a.l.iquorum an
.Abbot
F.admar; norum curricula, nee etiam incepto opere ecclesire, sed
h;is inten multis ad hoe congregatis, diuturni languoris detentus
tion unful'
odo, nat urre deb'ta
'
filled
of . mcomm
1 perso1vens, eeeles1am
suam
building rere alieno nimis dereliquit obliga.ta.m.
Unde coacti
the church.
t
te ,
d

allenau do, sy1vas,

He leavea sun pos r1, qua.a am !'ssess1ones
the Moqua.a tune habebant cop1osa.s, explanare.
&dmar,

9th_.Abbot.

~:8~

naatery in
debt.

Leofricus, decimUB.
Electus est igitur Leofricus, loco 1psms, in Abbatem
; vir elegantissimre staturre et venustre faciei, filius
Abbot.
Comitis Cancire. 'Qui, dum adhuc srecularis esset, assumpturus habitum religionist hrereditatem paternam
His _great pro hreredita.te crelesti dereliquit ; fratri euo, qui con:,~r:!, 8:'d sequenter natu minor erat, benigne ipsam concedens,
f~r.the ~- quia ipsum tenerrime diligebat: ut intrans claustrum,
n1t1ea
of
the
world.
vere d'1cere poes1t,-" Regnum mun di, et omnem orna" tum ejus, contempsi, et creteTa." Expectabilis, inquam, erat corpora et facie, sed pulchrior fide ac moribus.
Herefuees Unde exigentibus ejus prreclarie meritis, in .A.rchiepithe Archbiahopric scopum Cantuariensem electus, non consensit, asserens
of Canter: fratrem suum, Alfricum, ad hoe esse digniorem. 1 Quern
Leofric,
10th

bury.

Quem compone,ret (p. 29), omitted in MS. Spelman.

Digitized by

Goog Ie

MONASTBBII SANCTI ALBANI.

29

persuasit, ut Hietoriam ad notam de Sancto Alba.no Leoftic,

10th
componerel 1
Abbot.
Qualiter idem Abbas vaaa, 8UO, argentea et awl'ea, tarn
sum mensw quam ecclesice, tempore famis ingruente, pauperil.nt8 rriise1-icorditer distribuit.
late quoque, invalescente fa.me misera.bili in omnibus In a
partibus Anglire, thesaurum ad fabricam ecclesire diu
ante reservatum, cum columnis 11 [et] ta.bula.tibus, in treasnrea
L

t"1s, cum ma11er1e

L

4-
and subterra, u11L d"I<lt um es11,
1nven
e111am,
et stance
of
vasis aureis et argenteis, tam sure menere quam eccleeire the Monaadeputatis, in pauperum expendit sustentationem ; 8 re- ~r.on the
tentis tantummodo quibusdam gemmis pretiosis, ad
quas non invenit emptoree, ~t quibusdam nobilibus Certain
lapidibus insculptis, quos " camreos" vulga.riter appellamus. Quorum magna pars ad feretrum decorandum, for the
cum fa.bricaretur, est reserve.ta.
shrine.
4
Ernt enim dictus Abbas piissimus, et super atflictos Abbot
pia gesta.ns viscera.; et quia eponte sua. vasa a.rgentea, Le:1c~ed
. usus pauperum charity
un un
sure, VI.delicet, mensre deputata, m
for
erogaverat, concessa. fuerunt eidem, ad eosdem usus, the poor.
etiam vasa. ecclesire consecrata postulanti. Dicebat enim
fideles Christi, maxi.me pauperes, Dei ease ecclesiam
et templum, et ipsum specia.liter esse redificandum
et conserva.ndum ; et hanc religionem Deo esse acceptam, secundum illud Jacobi;-& Religio munda et
" immaculata a.pud Deum et pu.trem, brec est, visitare
" pupillos et viduas in tribulatione eorum, et cretera."
8 Ex.emplumque proposuit de Beato Laurentio, thesauros

=~;~!i:e

:::V:i

1 As to the real succeuion to the

Archbishopric, see next page.
2 Omitted in MSS. Nero D. i.
and Claudius E. iv.
3 relentis ruervata, omitted
in MS. Spelman.
Ru: ,At/,e/dredtu, ugaia, sl pi,u

I Iate trigil&ta

et octo amaia regnauit.

-Marginal Note in MSS. Nero D.
i. and Claudius E. iv.
5 Jame11 i. 27,
6 Eze,nplumque , .eoeal(p.30),
omitted in MS. Spelman.

Digitized by

Goog Ie

30

GESTA

ABBATOll

ecclesire in pios usus pauperum 1 distribuente ~ et illud

iterum Apostolicum ;-2"Qui viderit fratrem suum neces" sitatem patientem, et clauserit viscera sua "-scilicet
non ei subveniendo,-" quomodo cari~ Dei in eo est 1"
Reasons
Si tamen Abbas memoratus hoe faciendo bene egerit,
;~/:: novit Ille qui nihil ignorat. 3 Quod bene, videtur
voted to
prredicta ratione, quod non, hac videtur posse persuasione proba,i Vasa. Domini jam consecrata, et alship,should tari sacro foodere copulata, in quoslibet usus alios disnot be to
con- t r ahi null a mo do v1"det ur posse 11cent er.
Alabastro
verted
the use of enim perfundente odorem, quod beata peccatrix, Maria
the poor.
Magdalene, detulit et effudit, ut ungeret pedes Ihesu,
oblocutus est 4 Judas, quasi sollicitus de commodo pauperum, et ait ;-" Ut quid perditio hrec? Potuit un" guentum hoe venumdari multo, et dari pauperibus."
Quod dictum reprobans, Ihesus re11pondit ;-" Pauperes
" vobiscum semper habebitis, me autem non." Per
quod videtur, quod qure aunt addicta divino honori in
ecclesiastico ministerio, non aunt alienanda, vel usibus
communibus, et etiam in usus pauperum, distrahenda.
DissenSic
enim videtur :fieri de sacro non sacrum. Hrec insions
thereon in quam, quia tune temporis prredictre rationes in Conthe Conventu magnam discordiam suscitarunt ; quam vi:x: Abvent.
batis supplioatio humilis sedavit, ,s et potestas srecularis
perterrendo temperavit.
late 6 Leofiicus nobilis fuit, et generosus, et, brachio
Leofric,
lOth
Abbot.

;~tu~!!

Omitted in MS. Nero D. f.

I. John iii. 17,
3 Quad bene , temperavit,
omitted in MS. Spelman.
John xii. 4, 5, 8.
et omitted in Wats's t.ext.
Leofricua electwJ in .drchiepi1copum, non consensit, aneren11 f ratrem 811Um, Alfricum, j'uill11e niulto
digniorem. A!fricus igitur e.ffect'U8
est .if rchiepillccpllll Cantvariell8Ul.Marginal Note in MS. Nero D. i.
Thi stat.ement, that Aliiic ond not
1

Leoftic, became Archbishop, contradicts the context, but is probably

correct ; as there can be little doubt
that 1Elfric, or Alfric, was the 10th
Abbot, and afterwards Archbishop,
his brother Leofric succeeding him
as llth: seep.607,po,t. Thisquestion, with that of the Identity of
Abbot Alfric with Alfric the Grammarian, is discnssed by Sir Frederic
Madden in his Preface to the Historia Anglorum of Matthew Paris,
pp. ix., x. The reader is also

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII RANCTI ALBANI.

:n

srecula.ris fortitudinis omnes possessiones ecclesire sure Leofric,

. 11ter de1endens, repress1"t msurgen
.
t es, amic1s
. . ct con Abbot.
10th
vm
sangui~eis magnatibus roboratus. Veruntamen usus S b est vestibus purpureis, nigris tamen, acceptorque fuit coi~:~ of
personarum. N ullum niei genere clarum, vel saltem t!~c.
legitimum, in mona.chatum admisit; asserens ignobiles
et illegitimos, ignotos maxime, et instabilee, a.d enormia
fore proniores.
j"

Qualiter .Abbas in .Archiepiscopum Oantuariensem,

BUis virtutibue exigentibue, prO'fMVebatur.
Assumptus autem ad Archiprresula.tum, domum euam Leofric is
bonis omnimodis reliquit redunda.ntem. Recedenti au- madeb.
h Arcbof
.
. Conventm,. qmun. re darguen do 1psum
.
is op
tem, et valed1centi,
Cantersuper prredicta. offensione, dixit quidam fratrum, genere bury.
ignobilis et illegitimus, moribus ta.men prreditus, et

scientia, "Leofstanus '' nomine, qui postea., sed non lie is indiimmediate, Abb&B effectus est Sa.ncti Albani,rectly rebuked by
the
monk
" Munda.tur totus sa.cro baptismate lotus,
Leofatnn.
" Vel non est sa.cri munda.tio plena. lava.cri."

.Alfricus, 'UMecim'UB.
Huie successit Alfricus, prredicti Abba.tie Leofrici
frater uterinus. lste generositate eadem , qua. frater
ejus, et prredecessor, corpore et mente refulsit, sacris
litteris eleganter eruditus. 1 Cui ingredienti ad officium

Alfric

n.,

b~!:c~r
11th
Abbot.

referred to Mr. T. Duffiu Hardy's pp. 480-483.

1 Rez Edmund,u, Ferrem latus.
Materials relating to the History of
Great Britain (published in this l11u regnavit fere uno anno.-MarSeries), Vol. L pp. 586, 587, and ginal Note in MSS. Nero D. i. and
Mr. Wright's Biogr. Britannica Clawlius E. iv

.uuraria

(Anglo-Suon Period),

Digitized by

Goog Ie

32

GEST.A. A.BBATUM

pastorale ille frater, de quo prius fecimus mentionem,

scill'cet, Leofstan us, ai't ;-" Fae superes tu, qui super es, successor honoris:
.Advice
" Degener es, si degeneres a. laude prioris."
given to
him by
ita dia.tim de bono in melius, et ope fi.atris
Profecit
Leot'stan.
sui, Archiepiscopi, fultus, multos repressit insurgentes.
Hissingn- Era.t na.mque vita et prredicatione doctor et pastor
lar merits.
irreprehensibilis, sermone facundus, consilio providus,
d&psilis hospitibus, pius :fra.tribus, rebellibus austerus,
fruga.lis pauperibus, et super aftlictos pia gestans
viscera.
.Alfric IL,

u th
.Abbt.

De historia et 1 corrvmen<latio 111ib'U8 Sancti .Albani,

prredictum .Abbatem compoBitis et vnstitutis.11
1

pe1

Iste, visione; prremonitus Sa.ncti Albani, qure nunc

ca.ntatur, composuit Historia.m, et eidem notam melicam
hhtory of a.da.ptavit ; et auctoritate fratris sui, Archiepiscopi,
~~
multis locis Anglire fecit publica.ri, diemque ejusdem
notation. Martyris honorari ; statuens ut die J ovis, nisi prreoccupetur, legitimis temporibus Missa de ipso, cum
a pertinentiis, solemniter celebretur. Hie quoque, 'cum
adhuc srecula.ris, et Regis Etheldredi Cancellarius, extiHe buys oftisset, emit a.b eodem Rege Etheldredo, et postea,
Kin
Eth!lred suscepto habitu, per eundem regem, acceptantem, conthe royal firma.vit, quasdam terms a.d feud um tenend&s, quasdam
~~ perpetuo jure possidendOB; scilicet, Kyngesbury, rega.le
bury.
municipium, .cum vivariis et sylvis ad idem pertinentibus. Quod municipium, eo quod Bibi srepe nocuerat,
.A~bot .Al-

t'ric : ~

!!!::i

a,.. in orig. It does not ap-

pear in MS. Nero D. i.

2 die Jo,,is, added in Nero D. i.
1 Re:r: Cnllto magnanimllB, natione
Daciu.
Ru H""ald,u, jilillB
Cnuto11il. Ru Hartkcnutua, filiu

Cntonis. llii duo filii Cnutonis

circiter qvahwr !lnnis regnan,.nt.":Marginal Note in MSS. Nero D.
and Claudius E. iv.
' dum ad/nic in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

33

M:ONASTERII SANCTI ALBANI.

postquam in ena.m cessit, per commuta.tionem et pecu- Alfric n,

nire effusionem, proprieta.tem, solo tenus totum complanavit: pneter unum pa.rvnm propugna.culum, ccenobio .
.
. t prostem1. ; ut He
levels
propmqmus,
quod Rex non permlSl
the royal
saltem vestigia rega.lis ma.risionis et eleemosynm 1 a.ppa.- mall.lion at

Kyngesrerent, cum noIDine, quod a.dbuc dura.t. Agebat autem bury.

tune in eceptris Cnuto, Rex magnanimus, Bea.torum
.Martyrum, Albani, Anglim Protoma.rtyris, et Edmundi,
Regis,-cujus ccenobium resta.uravit, et mona.chos im18uit,-a.mator specia.lis.

.1~:?:,t.

De pluri,bus po88e88i-Onibus per prcedictum Abbatem

huic monasteri-0 perqwilJitis, postmodwm alienatis.
Memora.tus igitur Abbas Alfricus, diruto municipio Ab~t
dicto, regales quos ibi invenit ministros, et incola.s
in circuitu, quia. dwn poterant, ecclesim frequenter kple of
nocuerunt, vel penitus extirpavit, vel extremis trusit
conditionibus.
snbJection.
Item, Oxonage. et Ea.dulfintonam pro mille ma.rcis ~cquisiemit a. Rege, ut va.dimonium. 9 N orthtona.m, et Uptona.m, et Becceswurtha.m, perpetuo jure tenendM, Alfric.
datis pro eis quinqua.ginta. libris, (sicnt hujus ecclesire
chirographum, super hoe confectum, protestatur,) provide compara.vit. Hie etiam tra.didit terram de Tiwa
in vadimonio pro decem libris Leofsigo et sociis ejus,
eo tenore, ut si mona.chi tantum pecunim a.liqua.ndo
redderent, terram sua.m quiete reciperent.: si non,
prmdictus Leosigus, et socii ejus, illam tenerent in vi~
sua, scilicet, quilibet pro parte eua. ; ac post eorum obitum, rediret in ma.nus mona.chorum. Et hmc omnia in
quoda.m chirogra.pho hujus ecclesire, Anglice confecto,
reperiuntur.
Ipeis quoque diebus, prrematura morte surreptis

fu:cJ!

b;g:-

lt':i:Y

apparent in MS. Claudius E. iv.;

' Nortliano.m in MS. Nero D. i.

corrected from MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

34
Alfrio

GESTA ABBATUM

n., Rege Cnutone, Haraldo, Hardecnutoneque, filiis suia,

lt!t.

Fears of a
Danish

invaaion.

The relics
of St.
Alban are
concealed
in the
church.

in 1 sceptris agebat Rex Edwardus, piissimus, ac Deo

acceptissimus. In cujus tempore, se pneparaverunt
Dani, cum rege suo, hostiliter Angliam intrare, ipsam
feraliter vaataturi, vel suo dominio subjugaturi. Quod
cum Anglis innotuit, experti saipe ferocitatem eorum,
et avaritiam, timuerunt valde ; quia regem habebant
pa.oificum et imbellem. Pneparaverunt igituJ.' arma,
oivita.tes cum castris communientes, et thesa.uros suos
abscondentes. Abbas igitur Alfricus fecit reliquias
Sancti Albani muro quodam salvo, et secrete, cunt
feretro, recondi, scilicet, sub altari Sancti Nicolai;
paucis consciis de fratribusJ electis personis gravibus
et honestis. Misit autem, ex industria., in propatulo ad Abbatem et Conventum Elyensem, petens
humiliter ut penes se reliquias Sancti Albani, donec,
pace redqita., reposoerentur, reserve.rent. Erat enim
eorum insula. 11 intransmeabilibus circumda.ta paludibus,
et arundinetis ; unde hostium . incursus neque.quam
timuerunt.

Ordvnatio veritatie, de ve'fie et putativis 088W'US, 88U,

reliquiie, S(1/ll,cti Albani, penes monachos Sancti
Albani et EUenses remanentibus.
~t
tend/Jre
sen1.d thef
re1ca o
St. Alban
to Ely.

Veruntamen Abbas, eiout vir prudens et circumspectus, 8 :fra.udem hominum pertimescens, ne forte, .oupidita.te obcooca.ti, Elienses irun
r - Abbati contradicerent
requirenti, si ipsas 'veras reliquias committeret eis
reserva.ndas, transmisit illuc cujusdam monachi sa.ncti

1 ceptris in MS. Claudius E. iv.

s i1&tran8111ealibwr in MS. Claudiua
E. iv.; corrected from MS.Nero D.i.

These three words are omitted

in the teict of MS. Claudius E. iv.,
but are iDserted in the margin, in a
aomewhat later hand. They are

found in MS. Nero D. f.

4 See the decition of Edward n,
as to the true relics of St. Alban,
between the claims of Ely and
St. Alban's, gtven at considerable
length in Walsingham' Hiat;org, I.,
p. 138, 139.

Qigiti,ed by

Goog Ie

-
35

MOKASTERII SANCTI ALBANI.

reliquias in ca.pRide pretiosa, acsi essent ossa ipsius Alfric U.,

Martyris Albani, vera.s eju& reliquias in prredicto
muro, ut dictum est, reHerva.ndo. Hujus intentionis
prudentia, ut si forte pars advena supervenientium
barbarorum p?19valuisset,
et tbesa.uros Sanoti
Albani tiHisdre_ason

.
.
or omg
perecrutarentur, e1s opiruo relata. de prmdiota. asporta.- so.
tione aatisfaceret, et furorem oonipesceret. Erant enim
in Ely cum dicta oa.pside inulta Ecole&ife Sancti Albani
ornament.a. asporta.ta ; et ut verum videretur quod reliquim beati Martyri.8 illuc certissime tra.nsportarentur,
quemdam pa.nnioulum villosum, qui Grulice "tJiUuse "
dicitur, diotU& Abbas A.lfrious, cum memoratis ossibua
involutia in ipso, fecit transportari; aaserens, a.cl cautelam, ipaum Beati Ampbibali, Beati Albani magistri,
fuisae e&rae&1.lam.
Dum autem supervenientium barbarorum hostilis ad- TheDaniah
kin
ventua orederetur, et revera ut transfretaret pr83pa-- c1ro!ne<1.
rabatur, Rex Danorurn, durn de scapha in na.vem q.s.
oenderet, lapsua in mare, submersua est ; et illud ~ is
sanotus Rex I Angllie, Edward us, apud westmonasfu
terium. orans in Misaa pro pace regni, vidit in spiritu,
Edhile
et gavisua modeate riait. Cum igitur, per nierita. w~
Sancti Edwardi, submel'IIO rege Danorum, exeroitus mimt.er.
oonfusus, fruatrato proposito, in suam rediit regionem,
et Anglia pax et aeouritaa eat restituta, diotus Abbas The~~iah
Alfricua 88.f qme Ely6Dlibus bona. :fide cominisera.t reservanda, sibi exigebat restitui, postquam apud eos fere per Abh?t
unum annum reservarentur. Inierunt autem Abbas et ~~ deConventus Elyenses iniquum consilium, 9 quod, scilicet, b~lt tg.e
Bibi credita Abba.ti et Conventui Sancti Albani nequa- ~~f1:"
quam reeignarent. Et sic ea, procaciter respondentes, re- 0 \ E ~
tinuerunt ; forte credentes tali violentire minime fraudem ; :'eturn
inesse, a.ut impietatem, secundum illud poeticum,them.
ll " - - - Facto pius et sceleratus eodem."

.1;!t.

r
:ear:
!:f

:~!t

Anglonaa in Wata'a text.

qvod . ... .dlba11i pacare (p. 36),

omitted in MS. Spelman.

Ovid, Metaa. iii. L 5.
C

Digitized by

Goog Ie

36

GESTA ABBA.TUM

Hane autem ex piissimi Regis Edwardi senio et debiVeruntamen

instantibus Sancti Albani ad Elienses 1 missis, prece et
admonitione multiplici, monachis, et de concepta malitia
admirantibus, et de tanta religionis et :fidei lresione, comThe people minati sunt eis, asserentes quod tam Dominum Papam,
pro- quam Regem; conquerendo super hoe lacrymabiliter,
restolire the commoverent. Timuerunt igitur Bibi Elienses, et inter
re es ; but

d"1ss1"dentes ortum est schisma grav1SSrmum.

. .
secretly
eos Jam
lll:U~te Cogitantes igitur ipsi dolosi, qui fraudem conceperunt,
~r~ et quosda.m suorum fratrum quibus ipsa fra.us displicuit, et monachos Sancti Albani, pacare, clam eadem
have reossa, ad eos mi.sea, deponentes, et sibi reservantes, et
ceived.
loco eorum, videlicet, in locello ad eos misso de Sancto
Albano, per quemdem posticum qni desubtus fuera.t,
quredam ossa adultnina supposuerunt. Et sic dolosi
dolo pio decepti sunt Elyenses : pia fuit Albanensium
cautela, et dolus Eliensium detestabilis et facinorosus.
'l'he people Recipiebant igitur Albanenses. feretrum illud, ne fraus
~~
monachorum Elyensium sca.ndalum in populo gene~t the re- raret, et sic tota religio sorderet diffa.mata ; et cum in
lies oft'ered. crenobium proprium pervenissent, illud, quasi quiddam sophisticum, in ca.pside qure est super altare
Sancti Oswini picta, (ubi inveterata corporalia reserCban~ .in vantur), 9 reponebant. Jacuerat a.utem Martyr Albanus
in ilia lignea capside, (qure postea pingeba.tur,) usque
lies of St. ad tem-pus istius .Abba.tie Alfrici; qui ipsum, ut dictum
Alban.
est, rmmu
.
taVIt.
Alfric II.,
llth
Abbot.

litate conceperunt Elyenses audaciam.

,!:~

:hich~

!~-

:rre:n

1 mi&ti in MSS. Nero D. i. and

Claudius :i,:, iv.
2 Omitted in the text of Claudius

E. iv. ; supplied in the margin, in a

later hand.

Digitized by

--,

Goog Ie

37

MONASTERII SANCTI ALBANL

De clavis argenteis in antiq:uo feret10 Sancti .Albani

re-pertis; et de apparitione ejusdem <midam
monacho, ipsum apwl, Sanctum .Albanum jacere
diffidenti.

Alfric II.,

1~!t.

In cujus rei argumentum, tempore Willelmi Abbatis, In the time

Ma.gister Wa.Items, pictor, memoratum feretrum. a dicta ~~~t
capside extraxit. In cujus superficie vestigia lamina- silver JUdla
rum argentearum, qWl.'I Abbas Willelmus, fabricaturus ::;'~unite
illud nobile quod adhuc est, intrinsecus deposuit ad shrine of
opus novum. Et extraxit dictus Walterus, tune Sa- St. Alban.
crista, a ligno feretri undique 2 clavos a.rgenteos, qui
dimidiam- marcam ponderabant. Et tune temporis,
cum decerta.rent quidam fratres, ex quibus unus erat
Dominus Gilebertus de Sisseveme, super hac materia, St. Alban
a.pparuit nocte sequenti eidem Domino Gilberto, exiens appears to
.
~~~
manifeste
de feretro sancto suo. Et sta.ns ante altare st.
Alban',
majus, scilicet, suum, a.llocutus eum, ait ;-" Ecce I ego and teeti11e1
.
N onne me v1'd'1st1 de meo fiere- uhistorelics
where
. qwesco.
" Albanus h1c
"tro exire 7'' At ille,-" F.tiam, Domine et Ma.rtyr ! "are laid.
-" Hoe de cretero firmiter palam testifi.ca.re"; et hiis
dictis, rediit in locum euum.
1 Prudentissimus igitur Abbas memora.tus, Alfricus, Abbot
compertam malitiam Elyensium, testimonio eorum qui ~ th
veritatis erant,-videlicet, duodecim monachorum de ~ relic!
senioribus Coonobii Sancti Albani,-evidenter detexit; oAlfbSt.an1n
.
et rem gestam manifestando, extractum feretrum, cum the middle
reliquiis Beati Mart;yris Albani, de muro ubi reposi- ~{!ii,
tum fuerat, publice et solemniter in medio ecclesire
oollocavit.

1 De claN locum
omitted in MS. Spelman.

au11111,

' These two words follow sacriata

in the text of Claudius E. iv. ;-Sa. cruta claooa argcnteos ... un-

dique cltu,o, argent- in MS. Nero

D. i.

Pnukntiui111Ks eztractiua,
omitted in MS. Spelman.

Digitized by

Goog Ie

38

GESTA ABBATUM

Elienses ve10 ossa. srepedicta. in villoso panniculo,

quem " ca.raca.J.la.m" vocant, sibi reservA.rUD.t, et in per__. 1 petuum sibi reservent. Et si idem Martyr .Albanus
~~rp e proinde ibidem honoretur, et honomtus miracula. ope~i:e retur, desiderare deberent .Albanienses, quod in qualibet
ce)ebri ecc}esia Ang)icana, sicut I ibi, jacere crederetur j
ut plus honoris, et I l<:is ~luribus, eidem impendeposseaaion. retur. Fraus autem ElieDS1um prrena.rra.ta., postquam
Todigba,. Regi 'Edwardo :6.da. rele.tione innotuera.t, ira.tus valde
tion

dmt, qma.
.D"8.IIV
'D--J.- .Alban
. . .
Et
KingofEd- mean
o fuit a.nueissimus.
ward (the nisi pnematura morte in a.nimam pretiosam resolvere
Confeaaor)
.... ,:.
tee con~....
,:i;,.....,
1:i .......aot
at the peo- tur, 1,IIWI, prresumen
u)t"1one C88-e;
pie of Ely. sed ipeos, indignatione et maledictione deteetans, terribiliter est insecutus, cum funesto lecto decubui.Yet..
Abbas a.utem Alfricus, cum parasset hujus perturDeath of
Abbot
bationis auotores 6 potenter pessundare, na.tuna debit&
.Alftic.
persolvit,
Alfric lL,

i~!t.

ba:e .;r
:idi:cs

LeojstanUB, dtwdecimm.
Huie suocessit Abbas II Leofsta.nus ; cujus tempore
data. aunt huic eoclesire prrediola numero quinque, cum
omnibus ad ea. pertinentibus, consensu Regis Edwa.rdi,
:'e~ich cui fa.miliaris, confessor, et collSiliarius, atque Reginm
in hill time. Edithie, 7 extiterat, et casti consilii eorum semina.tor et
persuasor indefessus; et illud negotium prosequebatur
Abbas Leofstanus efficaciter, cum perpendisset quod
His in1lo Rex diu in hoe SIBCulo non moraretur. Habebat etiam
ence with
KingEd magnum e.djutorium de intercessione Reginm, sa.nctre
ward and Edithm ; qure semper Regi, etiam moritbro, hnmo
Queen
etiam morienti, sedulo assistebat.
Editha.
~tan.
.ibbot.
~cquiblli-

Elumu deculndutt, omitted

in MS. Spelman.
1 et iJ,i in Wm' text.
a in 1ocu in Wats's text.

Ru .dwartlu, NnCtutt wgo.

late rtg'ltOuit oigiati qmtwr 111111ia.Margillal No&o ill KS. Nero D. i.

Omitted in the text of MS. ClaodillB E. iv. ; but supplied in the margin, in a eomewhat later band.

cogao,,,nto 'P1-tu.'-Kar-ginal Note in :MSS. Nero D. L and

Claudios E. iv.
7_ e.rtitcratomiUled inHS.NeroD.i.

Digitized by

Google

MONASTERll SANCTl'I ALBANI.

39

De pradiis <le Stodham, Bedburna, Langeleya, et

Gremburga, et Thwantuna, ipsius tempore, Ecclesice Sancti Albani., per 0Bwulphum et Egelwynum Nigr1.im, caritative collatie.

Leofirtan,
12th

Abbot.

Primum quidem prrediorum, quod dicitur "Stod- Particulars

" ham," ab Osw ulph o, et 1 Ade11ya, uxore 8JUS,
'
the acob of
quiaition,
tinuit ; reliqua vero quatuor, scilicet, Radburna.m, under
Abbot
Langeleyam, Greneburgam, et Thua.netonam, ab Ea.gel- Leofiitan.
wino Nigro et Winefleda, uxore ejus, cum aliis redditibus, donariis, et ornamentis.
Item, prredictus Abbas, iste Leofsta.nus, eoncessit Grant by
Thovie, vidure, villam qure dicitur " Cryctina," ad fir- :-:OJ:etan
mam, pro uno sexta.rio mellis, triginta. duarum uncia.rum, widow
Eccleshe Sancti Albani annua.tim in vita sua reddendo, Thova.
datis ab ipsa. eidem Abba.ti proinde tribus ma.rcis
auri, in gersoma. Qure I cuncta. in chirographis .A.nglicis
hujus ecclesire reperiuntur.
lste quoque Abbas a Leofstanus, cognomento " Plum- Abbot
" 94-o~ " cum esset homo pius &C simplex et omnibus Leofstan
.........,
'
baa the
compatiens periclitantibus, ut viatoribus et institoribus, woods
necnon et peregrinis Beati Albani ecclesiam, pro expiatione peccatorum suorum, et corporum prosperita.te, don an,d St.
prrepa.raret t u tiores, opaca. nemora quw Alban s.
a deunt 1.bus, vias
4 a limbo Ciltrire usque fere Londoniam, a parte Septentrionali, ubi pnooipue strata regia, qure " Watlynge" strata." dicitur, fecit reseca.ri, salebras explanari,
pontes fabricari, et a.brupta vie.rum in pla.nitiem redigi
tutiorem.
Abundaba.nt enim eo tempore per totam Ciltriam
nemora spatiosa, densa., et copiosa, in quibus habitabant

~:1:1Lo1:

1 Probably meant for ".Adelit/uJ" as in MS. Nero D. i.

: cnta in Claudius E. iv.
dicttu uofotanu in MS. _Nero

D. i.
4 The verb," ezundunt," or a similar word, seems to be wanting here.

Digitized by

Goog Ie

40

GEST.A. ABB.A.TUM

diversre bestire, lupi, apri, ta.uri sylvestres, et cervi, abundanter; necnon, et qui plus nocuerunt, prredones, latrones,
vispiliones, exules, et fugitivi Unde Abbas Leofsta.nus,
(non ad damnum, sed ad commodum, hujus ecclesire,)
Leofstan concessit cuidam militi strenuissimo, "Turnotbo" no~rti;,~ mine, et duobus suis commilitonibus, Waldef et ThurFlamstude man, manerium de Flamstude ; pro quo dedit eidem
Abbati Leofstano dictus miles Turnothus clam quinque
~ retain unciaa auri, et unum palefridum pulcherrimum, et
[f9 unam leporariam desiderabilem. QU:od ta.men factum
the Molllll- est talis conditionis tenore, et dictus miles Tumothus,
tery.
cum suis commilitonibus prrenominatis, et eorum sequela, pa.rtes illas Occidentales, qure maxi.me latronibus
a.bundabant, tam a bestiis nocivis, quam prmdonibus,
tuerentur, et potenter custodirent, et pro damnis, si
per desidiam eorum evenirent, competenter responderent.
Et si communis guerra oriretur in regno, omnem diligentiam et totum posse fideliter adhiberent, ad Ecclesire Sancti Albani tuitionem.
Turnotand
Quod et ipse Tumothus et socii ejus 1 fideliter adim~ pleverunt; et eorum similiter hreredes, usque ad tempora.
8elll!ed 't; Regis Willelmi, qui Angliam sibi conquisivit. Tune enim
ablatum est a.b eis dictum ma.nerium; quia pa.ti juguru
qnerora.
Normannorum dedignaba.ntur.
Et nemora adeuntes,
indomabiles facti, et Norma.nnis qui in terra.s suas se ingesserunt, insidias prreparantes, et domos eorum combusserunt, et multos de illis peremerunt. Sed prospera.nte
Rege memorato, orones vel ad pacem 9 [ qua.lem] qualem
redierunt, vel capti, sicut aequens naJ.Ta.tio declarabit,
Roger de perierunt. Verunta.men quidam nobilis, " Rogerus de
re- " Thoni " nomine, cui successit in sortem distributionis
the illud manerinm, 8 noluit jus Sancti Albani auferre, et
servitium prredictum strenue adimplevit. Erat enim
Leofstan,

A1:i:t.

!~:t,

:i~

:!

:=:!r;.

ieeive!
!1~r

;;:;i.r,,::d

1 risfideliter in :MS. Nero D. i.

'Omitted in MS.Claadius E. iv.;

j corrected from :MS. Nero D. i.

3

voluit in Wats'1 text.

Digitized by

Goog Ie

41

HONASTEBII SANCTI ALBANI.

in armis clarissimus, et genere, natione N ormannus ; ab Leofiltan,

illis famosis militibus trahens propaginem, qui a. Cygni
nqmine intitulantur. 1 Sed hrec suo loco plenius con- &erVJCell
-.- to
scribentur.
the Mon1111-

l::t.

tery.

De morl6 .Abbatis memo-rati, monaetMio

omnibus abunda.nti.

8'UO

bonis

Iste etiam Abbas Leofstanue quredam. ornamenta.

ecclesire contulit ; insuper, et libertates, amicitia. et
adjutorio fretus Regis Edwardi ; qui tamen tempore euo D~th of
migra.vit ad Dominum. Et cito poet, dictus Abb~ ~:;f.
Leofstanue, eubla.tus de medio, et va.Iedicene ereculo, of Abbot
eccleeiam omnibus bonis dimisit redunda.ntem.
Leofatan.

1:;i,

Frethericus <let:im11w1-'tertius. De p'rrefectione Fretherici

in .Abbatem Sancti Albani : et <le ortu 11 [ et] moribus eju,s<lem.
Huie successit Abbas Frethericue. Iste, ex veteribue Frederic,
18th
Saxonibue cla.ram ducene originem, et Dacis, Cnutoni Abbot,
Regi fuit conea.nguineue, et linea.Iiter descendendo pro- A.D.
pinquus. Hujus tempore, cum Rex Edwardus migrasset 1064-77.
a mundo, Rex 8 Ha.ra.ldue Secundus, ecilicet, filius Usurpation
Godowini Comitie, hoe regnum eibi,-quod eum exili ~ Harold
jure contingebat,-temere usurpa.vit. Unde, Deo vin-
dice, non per annum regnavit.

De mi8eria gentis A ngUcanre, tempore ej'IJ,8dem.

Hujus igitur Abba.tie tempore, adquisita. Anglia., et
Norma.nnie subjugat&, creperunt ma.la multiplicari super
te1T&m, juxta. expositionem visionis Sa.ncti Regis Ed1 Sed . c01UCTibmtur, omitted
in MS. Spelman.
'Omitted in Claudius E. iv.
a lste vi.r IIOt"em men&ibrta re!P'avit.

-Marginal Note in Nero D. i.

Rez Harald'llB, petjvru, i ~
bilia.-Marginal Note in MSS. Nero
D. i. and Claudius E. iv.

Digitized by

Goog Ie

42

GESTA ABBA.TOK

wardi, qui vidit 1 Septem Dormientes, vertentes se a

dextris
lateribus in sinistram. Omen morte.lium, AnAbbot,
A.D.
glorum pnooipue ; rapina, invidia, superbia., 1 " pernox
1064--77.
" alea," ingurgitationes, luxurire varire, immunditire,
Misery and perjuria, infaustum susceperunt incrementum, igniculo
Vlthceugh t frigescente caritatis. 8 Ubique effractarii, passim rapro oo

11 " Alea. pernox," cum JUramentis

England. tores, vagabantur.
horribilibus, et Anglis insolitis, lites et homicidia suscitavit. Et successit argenteum, immo potius luteum, aureo
ja.m sreculo recedenti.
Degrada'Conculcabantur spreti et derisi nobiles Angli, jugum
tion and
servitutis
a tempore Bruti nescientes, et, more 3 Norvengeance
of the
mannorum, barbas radere, cincinnos tondere, cogebantur:
English
nobility. projectis cornibus et vasis solitis, et refectionibus et
dapsilitatibus, novis compulsi sunt legibus subjacere.
Unde multis de nobilibus Angll11, jttgum renuentibus
servitutis, cum familia eua. ad sylvas fugientibus, et
rapinis intendentibus, vix erat tutum alicui suam adire
Precauviciniam ; unde domus cujuslibet pacifici, quasi munitions unicipium
obsidendum, arcubus et sagittis, gresis et securiversally
taken
bus, cum clavis, sicis, et furcis ferreis, fuerat communita,
~nst
violence. ostia. seris et repagulis noctibus obseranda.. Preces,
qUMi imminente in marl tempestate, a Beniori domus
Ueageas dicebantur ; in cla.usione ostii vel fenestrarum, " Beneto closing
doors and " dicite," et responsio, 6 "Dominus," reverenterresona.bat.
windows. Qure consuetudo usque ad nostra. tempora. perduravit.
Frederic,
13th

1 The Seven Sleepers of Ephesus,

who, on a persecution of the Christiane in the year ~,n, are eaid to
have fallen asleep on. a mountain,
and not to have awoke till A.D. 446.
Juvenal, Sat. viii. L I O.

Ubique ,uscitavit, omitt.ed

in MS. Spelman.
COllctdcabantwr aubjacere,

omitted in MS. Spelman.

' &z Wilkl111u I., Butard,u,
Jhz NOT111G1111i, Iste, qwi Angliam
aibi COllqlliaivit, triginta annia et a111plius regnaoit: zzi, et ampliru, aecund1tm "Inragi11ea Hiatorianml."Marginal Notes in MS. Nero D. i.
6 "Dominua voliiacltm," evidently,
is meant.

Digitized by

Goog Ie

43

MON ABTB8II BANCTI ALBANI.

Qualiter .Abbas W estmonasterii manerium de .Al<lenham,

per prredictum .Abbatem Bibi ad tempUB affirmatum,
Regis prredicti fretus adjutorio, pro perpetuo sibi
faUaciter usurpavit.

Frederic,
13th
Abbot,

A.D.

1064-77.

Quod 1 [ut] vidit Abbas Frethericus, jacturam homi- Lease of

.
b"l
.
d Ald en h am, of
the manor
num reputans mcompara
1 em, manermm e
Aldenubi frequentius, propter sylvarum abundantiam, trans- ham to the
.
ad eunt"b
.
. bant pencu
. l a, w
Abbot
of
eunt 1'b us et Lon doniam
1 us 1mm1ne
estmindimisit Abbati Westmona.sterii, multum hoe in dolo ster for Jio
desideranti, possidendum viginti annis ; reddendo proe
inde quolibet anno centum solidos, cum quatuor bobus
pMcualibus : quibus elapsis, rediret manerium ipsum in
manus Abbatis Fretherici. Facta est autem hrec conventio tali tenore, ut AbbM W estmonasterii vias illas
salvo custocliret, et de damnis competenter responderet.
Qure si per defectum custodire contingerent, per privationem tenementi puniretur.

Erat autem Abbas ille Westmonasterii curia.lis nimis The Abbot

I!.
11ans
. ; multa ei minster
of West.
et auI1cus,
et WilleImo, novo regt, Ja.ml
conferens done.tiva in ejus Coronatione, apud Westto
monasterium celebra.ta. Ela.tus igitur; qure promisere.t wooo\r
non adimplevit, sed a.dhuc plus possidere sitiebat, ~di~~~ in
prrecipue sylvam qme non multum ab Aldenham distaba.t ; qure, propter sui amrenitatem, " Bruteite,'1 quasi
" Prudeite," dicebatur.
Ambitione igitur allectus,
movit cavillatoriam qurestionem contra Abbe.tern Frethericum, dicens ipsam a.d dictum manerium pertinere, et
e.ddi debuisse ; et conquerens super hoe Regi, discordias
me.gnas seminavit, unde Abbas Frethericus multa. damna
sustinuit. Elapsis igitur viginti annis, noluit Abbas the end
W estmona.sterii Abbati Sancti Albani dictum manerium O the term,
restituere, dicens quod Abbas Frethericus illi, injuria-

)..e::;

:e~!s.

~Iafcf~

1t

1 Omitted

in MS. Clalldiu E. iv.; supplied from MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

44

GESTA ABllATUM

batur de dicta sylva, qum ta.men nunquam illi manerio

pertinuit. Sed sic qumrebat nodum in scirpo, lites
et ca.villationes suscitando, regio fultus adminiculo. Et
sic constanter reclama.nte, et suum vendicante maneAld~h~ rium, Abbate Fretherico, remansit illud per aliquot
a.nnos in possessione Abbatis Westmonasterii. Torpuit
&ion of the igitur senio confectus, et despera.ns, Abbas Frethericus
Abbot of
t
h litigare, plunm1S
. . d amms
. 1at1ga.tus,
.I!.

Westmin- cessa.VI super oc

eter.
et injuriis lacessitus.
1 Sciendum quoque, quod iste Abbas Frethericus,
creatus a.nno Ora.tire millesimo sen.gesimo I sexto, rexit
Ecclesia.m Sancti Albani annis duodecim et amplius.
Benedictus autem est in Abbatem, et sublimatus, anno
quo Dux N ormannorum, Willelmus, applicuit in Anglia,
contra. Regem Ha.raldum (qui Frethericum prmcordiThe great aliter diligebat) dimica.turus.
Electus tamen fuit in
merits of
Abbatem, et omnia. ecclesim negotia t\"8,Cta.ndo fideliter
Abbot
Frederic. procura.bat, 1 biennio 3 ante Conqumstum. Era.t namque
diligens, prudens, et fidelis, et pio Regi Edwardo a.mi.Aid !Jiven cissimus : subjugante autem novo Rege Willelmo sibi
!>le
rebelles, qui adhuc reetabant edoma.ndi in Anglia., prmnobles.
stitit dictus Abbas Frethericus refugium, adminiculum,
favorem, et auxilium, nobilibus Anglim, et prmcipue
prmlatis, injurias vasta.s tolerantibus.
Crafty
' Quibus ta.men Rex Willelmus laqueos multiplices
tetendit, et muscipulas, sub dolo et specie amicitim ;
limn toducens aliquos eorum secum, ta.nquam domesticos et
wards the
.
. N ormanmam,
,
English.
speci"ales am1cos,
m
eodem a.nno quo
triumphavit, et ipsos puellis Normannim matrimonia.li
copula oonfcederavit, et Normannos mulieribus Anglim
generosis copulavit, terras Anglia ultrama.rina.s, et Anglica.nas possessiones dans Norma.nnis. Sed et Anglorum castra., ma.neria, et possessiones, ut essent ab inFrederic,
13th
Abbot,
. A.D.
1064-77.

~=

~1:~

ki~iwt.

Sciendumque, quod, in Wate'e

text.

: There is apparently a contradiction here.

1 anteni, or a11tem, by inadvertence, in MS. Claudius E. iv.

Quibu . , tut11a latitauit
(page 49), omitted in MS. Spelman.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERlt SANCTI ALBANI.

45

vicem remotre, ca.ute procura.vit, ne ex vicinita.te robo- Frederic,

13th
rarentur.
Abbot,
A.D.
Comperta ta.men ta.ndem, sed sero, ca.llidita.te Regis 106-l-77.
vulpina, Angli religati sunt, sed in multis debilitati.
Aluredum &utem, Archiepiscopum Eboracensem, omnes ~e EngAquilona.res sibi elegerunt ca.pita.neum ; Australes autem ~:1cie!oose
Abb&tem Frethericum. Stigandue autem, Archiepiscopus against the
Dorobernire, sive Cantuarire, graviter accusatus est ipso
tempore, et, meritis suis exigentibus, condemnatus est, Frederic
quia Domino Pa.pre et eccleeiaaticre censurre inobediens
of
extitit, et rebellis. Comites quoque Eadwinus et Clito
Eadgarus, (quem in regem, tanquam reg&li stirpe
crea.tum, et corpore elegantissimum, universitas regni,
propter enormita.tee Regis Ha.raldi, creasse aliqua.ndo
proposuerat,) viri etrenuisslmi, Regi Willelmo fortiter Certain
restitere, multos de suis perimentes. Pnel&ti quoque
sancti damn& et injurias novas, a novis oppressoribus Abbo!, in
ill&tas, tolerantes, videlicet, Wolstanus Wygorniensis e t ~
W alterus Herefordensis, Episcopi, cum Fretherico, Ab- William.
bate Sancti Albani, Willelmo Regi, superbo et de
triumpho glorianti, et quid&m cives Londonire, in faciem
restiterunt. lmmisericors enim Rex erat, et tyrannus Character
inexora.bilis ; et quos bla.ndis verbis et l&rgis promis- ; 1~ .
sionibus poterat allicere, in fine, oppressor injuriosus ac
perjurus, suppedita.vit. .Astutus ta.men, et tyra.nnus
belliger, nunc hos, nunc illos, divisos invasit, et multipliciter divisit damni:fi.catos.
Primo igitur Stiga.ndum Archiepiscopum - Pa.pall Imprilont uo . careen mancipaVJ.t.

E t ment
of

persuasu libent 1us-perpe

Archbishop
merito ; quia., vivente Roberto Archiepiscopo, cathedr&m S~gand.
ascendit episcopalem : unde gravibus compedibus one- !:,f,:~
ratus, in carcere conta.buit, et visceribus crepuit circum- miserable
fusis. Ipse, similis arundini ventis agitatre., nunc Regi, death.
nunc Anglia, videbatur incJinare. Verum etiam multum illi 1 dissimilis, Rex Wolstani, Episcopi Wigorni- ~'fliam

!::;n ;

!i.:

f:i!'i:

1 ~ihu

~n MS. ~laudius E.

v. ; and 10 MS. Nero D. ,. ; the three

final letters being partly erued in

the latter.

Digitized by

Goog Ie

46

GEflTA AllBA.TUH

ensis, et Walteri, Episcopi Herefordensis, et Fretherici,

Abbatis Sancti Albani, ma.neria, prredia, domos, et possessiones, devasta.vit, Comites quoque memoratos, ingeniosis ao repentinis 1 [insidiis], utpote vir pernox,
ravages the vigil, et vafer, Rex invasit, et jacturis il'restaurabilibue
pr:ions damnifioavit; multos interim la.bores, credes, et varia
:oneni: pericula, toleravit. U nde iidem ma.gnat.ea, omni postea
tempore, Regi et euis NOl'1l'.lannis infesti, 1 etiam tempore
pa.cis, habebantur.'
Lanfranc,
Quarto vero a.nno regni mi, mortuis tam dioto RoAbbot of
Caen, is berto, Cantuariensi Arobiepisoopo, quam Stigando, voca~eArch- vit Rex Lanfranaum, Abbatem Cadomeneem, in Angllam,
bishop

litterat'1.srnmum,

et m
' a.gen d'18, Canter-of virum
-m smculan'bus,
bury.
quam ecclesiaatioie, negotils arduis strenuiasimum, ut
ipsum. in Arohiprmsulatum Cantua.riensem sublimaret.
Ipeiue namque coneilio, Rex ipse, ante Conqumstum et
postea, onmia sua. tractabat negotia. Ipsum igitur, sine
mol'IB dispendio, in Arohiepisoopum promotum, in omnibus habuit Rex prmoipuum consiliarium, et apirituawfranc, lem oonfeuorem. Et illico transalpinans Arohiepiscopue,
accompanied by et ducens seoum commons.chum suum. ac propinquum,
his ~ul oonsa.nguineum suum, Paulum, ut sibi pallium a.dquiio reret a Papa Alexandra, ( qui qua.ndoque ipsius Lanfranci
Rome.
discipulue extitemt, et in scholis auditor diligens,)
He iacour- magnifice ab omnibus honorabatur.
Unde intranti
:;:!{;; Papale palatium Dominus Papa reverenter assurrexit,
his former suscipiens eum in osculo, et salutatione primitiva dicens ;
Assurgo tibi, tanqua.m me.gistro ; et deoeculor, tanIL
" quam pmda.gogum, et non tanquam Archipneeulem."
Quo audito, .A.rohiepisoopus, inourvans se humiliter, pedes
Pa.pales deosculabatur, dioens ;-" Et ego te, pater, hu" miliatum, sicut 8 .Ananias Paulum, Sixtua La.urentium,
'' merito veneror, et honoro.'' Et cum Papa ipsi et
monacho 1uo, Paulo, fieret amiciasimua, impetra.tis omnibus qwe Archiepisoopn1 poetulaverat, in Angliam
gaudenter remeavit ; et, a Rege reverenter susceptus,
Frederic,
13th
Abbot,
'A.D.
1064-77.

;:ee:.

t!~1!3!: -"

Omitted in the MSS.

rected from MS. Nero D. f.
8 AetB ix. 17,
et in MS. Claudius E. iv. ; cor-

Digitized by

Goog Ie

MONASTERJI BANCTI ALBANI,

cum summo honore inthroniza.tua est. Ipso igitur feli- Frederlo,

13th
citer pnesidente, Cantuariensia Ecclesia extunc non Abbot,
A.D.
minimum BUScepit incrementum.
1064-77.
Archiepiscopus igitur, Papali animatus et armatus
favore, et rega.li, omnes Regi rebelles, tam prrelatos Lan~nc
. t
Q . obtains the
quam ma.gnates, po te nter ex:pugnat os, all1s1 .
m Pope's supcceperunt Regi, hostiliter provincias ferro, flamma., et ~rt to
fa.me devastanti, audacter resistere. Verum Rex, jam
11
utroque gladio roboratus, crepit acriUB solito, ac mani- cause.
festius, in Anglos desrevire. Videntes igitur Angli rem
agi pro capitibus, plures convoca.ndo, exercitum nume- Edgar
rosum ac fortissimum conflaverunt ; prreficientes sibi
Eadgarum, speciosissimum et fortissimum ; in cujus of~e er
sinu tota. spes reposita. fuit Angligen,rum. Unde in English.
Angliam tale exiit eulogium ; -1 " Eadgar Ethelyng En" gelrmdes derlyng."
Fuit autem inter omnes Anglos dux et promotor Prowess of
efficaciasimus Abbas Sancti Albani, Frethericus, tan- ~~ric,
quam vir generosus, opibus et viribus non Jnediooriter as a leader.
formidabilis.
Coopit igitur Rex vehementer sibi timere, ne totum The King
regnum, quod tanti sa.nguinis effusione adquisierat,
turpiter amitteret, etiam trucidatus.
Archiepiscopi the harahigitur prudentia feliciter eruditus, mitius crepit agere
hia
cum regni primatibus, ea. qum pacis sunt humiliter
rogitando. Et serena facie vocavit eos ad pacem ; sed
subdola.m, sicut rei series finalis cla.rius patefecit. Oc- He makes
currerunt igitur Angli memorati, nil mali cogitantes, in
~~
regimine et duca.tu Abbatis Fretherioi, apud Berkame- fected,
stude, ubi post multas discepta.tiones, prresente Archiepiscopo Lanfranco, Rex, pro bono pa.cis, juravit super ~nis' Eec1esue
Sanet'1 Albam ; ,~.J:
tenng the
omnes reliqU18B
1/tt\;IIJ,sque sacro- oath.
1
sanctis Eva.ngeliis, ministrante juramentum Abbate
Fretherioo, bona.s et approbatas antiquas regni leges,

wL,

!th!:/

tr:~r:8teto

::c;~
:m8

~:nc

1 Aedgar Etluli119
Boruh
dereliAg, in MS. Nero D. i.

I :MSS.
2

mina1thl j11rtr111t1ttwn ln the

Digitized by

Goog Ie

48
Frederic,
13.th

Abbot,
A.D.
1064-77.

GESTA ABBATUM

quas sancti et pii Anglim reges, ejus antecessoree, et

ma.xime Rex Edwardus sta.tuit, inviolabiliter observare. Et sic pa.ci:fica.ti, a.cl propria. heti recesserunt.

De opprBBswnibus prrre'latorwm et wbilvunn .A nglicorwm.

Rex autem, ca.ute propositum euum pallians, infra

poterat confcederatos et congre~ ga.toe superare, singulos dispersos ac semotos, occulte
11111gly.
ac subito 1 studuit incautos infestare, et infestato s et
infestoe suppeditare, multos eorum trucidando, exhreredando, et quamplures. proscribendo. Leges violans
He.bestows memora.tas, et spolia.tis Anglia pro libitu, ac sine judicio curiali depauperatis, suos N ormannos, in suorum
Norman
hominum na.tura.lium, Anglorum, qui ipsum sponte subfollowers. limaverunt , provocat1onem, 1ocup1ewt.Vl
... _ t.
Hrec igitur videns Ea.dgarus, fugit in Scotia.m ; cui
~ g magis ac hostilius Rex insidiabatur. Multi autem de
flees to
Scotland. nobilibus Anglim in Daciam, et aliqui in N orwegiam,
nolentes a.liquo modo Normannicre jugum ferre servitutis, confugerunt. Ipso igitur persecutionis tempore,
exularunt ah Anglia. nobiles, tam milites quam prre9ny Eng- lati ; viri sancti, generosi, ac dapsiles, qui more Orienliah noblee talium
et maxime Troianorum
barba.s et comas
leave the

.,

country. nutrieba.nt, armis et :fide prreclarissimi.

Quibus exulantibus, pristina regni sanctitas, ac nobilitas, irremeabiliter exulavit. Prresul autem Wygorniensis, Wulstanus, et W alterus Herefordensis, cum aliis Ecclesire
prrelatis, multas oppressiones et injuria.s, contempti
tam ab Archiepiscopo Lanfranco, ( qui quasi secundus
Hardshipe Rex habebatur,) quam a.b ipso Rege,-immo, jam
tyranno,-patienter tolerarunt. Inter quos W olstanus,
Bishop of cum tanquam idiota et litterarum, cora.m Lanfranco
K'mg

:!~:'the paucos dies, quoe non

=::~

;:=,by
Worcester.

1 Nota, -cautela inUJ11iasinui.Marginal Note in Wats's text. Qy.

if from MS. Spelman.

Digitized by

Goog Ie

49

MONASTERII SANCTI ALBANI.

Arcbiepiscopo in Synodo apud Westmonasterium, nescius, gra.viter, Rege prresente, accusaretur, miraculose
restitutus est. Walterus autem, Episcopus Herefordensis, in abditis Wallire vix tutus latitavit.

Frederic,
13th
Abbot,
A.D.
1064-ii,

De cama peTditioni8 p088e88W'll,Um Monasterio Sancti

.Albani pertvnentium.

Eo tempore, cum Willelmus, Conquoostor Anglire, Ki~~

alias dictus "Nothus," Dux Normannire, unico belli William
expresses
congressu Anglos ita vicisset, ut in conspectu suo tota hL rnrterra. sileret quasi mirans fatum in quodam conventu prise atthe
'
'
' general
ubi cuncti prtelati cum nobilioribus regni convenerant, submission
omnes ita convenit -" Miror" ait "quod huJ'us remii to his rule.
'
'
'
b
" militia, sive communitas, qure nullius jugum ferre
" consuerunt, sine frequenti recalcitratione me susce" perint et admiserint, atque toleraverint libenter, ut
" dominum; et velut infortunio unius horcB fracti,
" ut imbelles, meo se dominio pacifice submiserunt.
" Quotiens regni prresentis militia Danis, Pictis, et
" Scotis, rebellaverit, et semper libertatem, cum vie" toria, reportaverit, libri nostri manifeste declarant."
Ad hoe cum starent stupefacti milites, et Anglorum Abbot
nobiles, et, tanquam perculsi verecundia, non baberent
responsum congruum tantre Regis insolentire, Abbas that it is
M onasteru
" Sanct'1 .Albam' supradict us, cup1ens
'
owing
to
s1'b'1 the
support
nomen adquirere, et ab Anglis tergere I venenum ~ven to
.
. sun
ul et gra.t'1as reportasse, pro omni'b us 1'ta the
him eccleby
ignavue,
respondit ;-" Rex," inquit, " illustrissime, quod Anglos siaatics
. t1, et regnum pacifice possedist'1, throughout
' , d e fac'li
1 1ta VlClS
the king,, religioeis regni tui debes gratiam et favorem. Nempe dom; who
. . reges Ang li re, magnam hold
a
" prredecessores tm,. g lonos1
great part
" partem insulre, partim arti devotione, partim coacti

I:~i;:

1 The context, from this to the

word "Londcmeston " (p. 50), ia

i!i!~

I'

This word is doubtful : it has

the appearance of mnn.

omitted io MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

50

GERTA ABBATUM

miraculis, religiosorum domibus oontulerunt. Quie

si permansisset in manibus dominorum temporalium,
forsitau quilibet ex parte sua contra te resistentiam

Sed qma
, r eligios1
no1uerunt , Sicu
' t nee
" parav1sset.
'' debuerunt, adversus te rebellionem, cui certis de
" causis putabant regni jura competere, vicisti faci" lius, intrasti liberius, et ad pnesens usque regnum
" quietius possedisti."
The King,
Rex, hiis auditis, ex Abbatis ore verbum rapiens,
OD pretext 'L
't, " possess1ones
'
LofrequirIwi. respon d't
1 ;-c' S'1,11 1nqm
vob'1s d aw,;;,
ing mili- " et ereptre militibue, aunt in causa quare Angli ne~n-" quiverunt mihi resistere, patet quod in futurum
prives the " Rex Daoiro, vel quilibet alius, mihi bellum inferre
.Abbey of

,
d e1en
~ d
St.Alban' " potent, et non ent qm me
at, vel regnum
~~art~f " meum. Et ideo de ore tuo te judico, et a te inits an " primis incipio, repetens possessiones quibus nimis
" abundas ; quibus exhiberi possint milites ad defen" sionem regni prresentis." Et bac occasione dicitur
abstulisse de Domo Sancti Albani totum pene dominium quod habuit a Barneto usque Londonias, ad
locum vocatum vulgariter "Londoneston."
Crepit igitur ipsis diebus Abbas Fredericus vehementer formidare, ne Rex, vel suus Lanfrancus, in ipsum,
tanquam prrecipuum Anglorum fautorem, hostiliter desreviret ; ita I ut, a culmine sure dignitatis pnecipitatum, carceri vel morti truculenter manciparet. Et
Abbot
cum posset ipsum Wolstanus Episcopus, cui ipse Abbna
Ifrederic sanctitate et mtate fuit simillimus Reai vel Archiepiresolves to
'
o
leave St. scopo pacificare, ipse Abbas, nolens credere ei, tristis
Alban',. venit in Oa.pitulum, et coram fratribus prorumpens in
lacrymas, ait ;-" Fratres ac :filii, secundum prreceptum
" 11 Evangelicum, fugiendum est a facie persequentium
" a civitate in civitatem ;" . de licentia. igitur OonFrederic, "
13th
Abbot, "
A.D. ' '
1064-77.

!:'

1 ut ctdtllffl sua?, in the text of MS.

Claudius E. iv. ; but corrected in the

I margin,
Matt.
2

fn a somewhat later hand.

x. 23.

Digitized by

Goog Ie

51

MONASTERII SANCTI ALilAXJ,

ventus, et conailio, assumptis secum quibus<lam libris,

et pa.mrla, et viaticis necessariis, in insulam clanculo
fugit Eliensem ; ubi per aliquot dies gra.viter infirma.tus, diem clausit extremum ; ibique corpus suum
dicitur requieecere.

Frederic,

13th
Abbot,
A.D.
1064-77.

He flees to
F.Jy, and
dies there.

De ?nendaciis Eliensfom.
De quo Elyenses, in capita propria mentientes, asse- The people
runt ipsum secum ossa Beati Albani illuc a.ttulisse ; ~!~ ,ay
non verentes crimen sacrilegii viro sancto imponere, that A~bot
,1;,......,t
Frederic
qm de 1icent1a totms d omus sure, u t m~
..... 10nem carried
tyrannicam declinaret, licite ac licita. secum recessit thither the
. ,
. Sancto bonee
of
. . J.- est 1gitur
asportan do. D1mmu..
reverent1a
St. Alban.
Ma.rtyri Albano, sicut et aliis Sanctis regni, utpote DiminnBeato Edmundo et Beato Cuthberto, et multis aliis,
cum solita veneratione e:xhibenda : unde minus solito for the
'
cl "
' ._, _
t
English
in eorum ec esns IIUJ'&Cwu, coruscarun .
Sainte.
Rex igitur Willelmus, de morte Abbatis Fretherici King
certificatus, Coonobium Sancti Albani vacans in manu William
' et d epa.uperat'18 h om1' wa.ates
the
sua tenw't, et, ex tirpa t'18 sy1VIS
property
of
nibus, oppreasit : et, nisi correptionibus Lanfranci refre- the Abbey.
naretur, irrestaurabiliter 1deetruxisset. Efficaciter igitur Paul, kins,
manof
procurav1t 1pse ..-w.nuicus, ut PaWus, eJUB
consan- Lanfranc,
guineus, quem secum in Angliam duxerat, in Abbatem
pneficeretur.

!:~~ce

. '

~=e,

T----

De prrefectwne Pauli, 'trWll,0/Li Oadcnneruris, et A rchiepiecopo Oantuariensi consanguinitate propinqui,

in Abbatem Sancti Albani. Et de litteratura et
religi<Yne ejusdem.

Paulus Abbas. Iste, natione Neuster, consanguini- Paul, a

tate Archiepiscopo Lanfranco propinquus, (et, ut quidam

!~.

totv. comobium dutruri11.,et, in MS. Nero D. i.

D 2

Digitized by

Goog Ie

52

GESTA ABBATUM

autumant, :filius,) monachus fuit Cadomensis Ecclesire.

Hie Ecclesiam Beati Albani suscepit regendam, proA.D.
1077-98. curante dicto Archiepiscopo Lanfranco, qui eundem
:Wd, by Paulum :filiali dilexit amore ; promotus in Abbatem,
some, to anno Gratire millesimo septuagesimo septimo, quarto
have been
a son of Ka.lendas Julii, tempore Regis Willelmi Majoris, sci}icet,
Lanfranc. Conqu.restoris, anno regni ipsius undecimo. Hie primus
AbbllS hujus ecclesire fuit, postquam Anglia N ormannis
fuit penitus subjugata.
Herebuilds
Iste hanc ecclesiam, creteraque redi:ficia, prreter 1 pis~~nof trinam, vel pistorium, et pinsinochium, reredi:ficavit;
the Monas ex lapidibus et tegulis veteris civitatis Verolamii, et
tery.
materie lignea, quam invenit a prredecessoribus suis
collectam et reservatam. Ditaverat enim ipsum Archiepiscopus Lanfrancus, et ipsum, electum, thesauro multiplici reddiderat abundantem.
lste quoque Paulus
He reforms Abbas, vir 2 religiosus et elega.nter litteratus, et in
th:i~Zi observantia ordinis regularis rigidus et prudens, totius
;revailed monasticre religionis normam, (quam jam olim, tam
i~~ prrelatorum quam subditorum, remissioris vitre illecebecome a brosa voluptas eliminaverat,) caute et paulatim, ne
repentina mutatio tumultnm generaret, reformavit; et
andregular facta est Ecclesia Sancti Albani quasi schola religionis
obseret di.<roiplinaris observantire per totum regnum Anglire.
vance.
Attulerat namque secum Consuetudines La.nfranci, et
Statuta Monastica., a Domino Pa.pa merito approbata,
conscripts. ; unde odor bonre famre hujus ecclesire
Romana.m Curiam, et remota regna, illustrando pervolavit; et multorum, tarn prrelatorum, quam magnatnm,
corda feliciter ei inclinavit.

Paul, 14th
Abbot,

!:!:;

:t;r!:f

1 pistorium, vel pistrinam, in MS.

Nero D. i.

2 re only in MS. Claudius E. iv. ;

but corrected in a later hand.

Digitized by

Goog Ie

53

HONASTEIUI BANCTI .ALBA.NI.

Qual;ite'r ukm A bba8 totwm Jere Monaeterium restau- Paul, 14th

ravit ; p'l;u,res etiam posseesiones, per BUOs prrede- A_k~~
cessores per incuriam amissaB, prude,nter recu- 1077-93.

peravit.
Hujus equidem studio et prudentia, quibus aftluebat, He obtains
et eloquentia, reddita aunt Ecclesire Sancti Albani tria
prrediola cum sylva amrenissima, et ecclesire vicina., three proEiwoda, Tiwa, Ap8a, et Cnicumba; qure ternpore E<lwardi Regis ea.dem ecclesia a.ntiquo jure possederat
sed postea, tempore discriminis pignore obligata., iniquorum violentia fuerant retenta., et sic fere alienata.
Nam cum Odo, Ba.iocensis Episcopus, et comes Can- Into whOlltl
cire, tempore 1 Abb9.tis Freth erici, ex hiis prmdiolis
prod no, scilicet, Tiwam et Apsam, cum dicta sylva Eiwodn, perties had
in dominio suo ha.beret ; et Remigius, Episcopus Lin- fallen.
co]nire, tertium prmdium, id est, Cnicumbam, cum
injuste possideret ; tandem, tum importunis precibus
Abbatis, tum pretio 11 non minimre pecunire, victi, tum
metu Martyris perculsi, prredicta prrediola, cum sylva,
libera restituerunt. Et sciendum est, quod pro ilia
villa, scilicet, Cnicumba, effectus est postea Godefridus
de Anesi homo Abba.tie Pauli.
Rex autem Willelmm,, postquam viginti annis, men- Death and
.. t1 oct o, gent1 A ng1orum King
burial of
s1.bus decem, et d"10bus vigm
prmfuit, quinto ldus Septembris, die Jovis, regnum, William.
cum vita,' in mA.gD.a. cordis a.ma.ritudine, reliquit ; et
Cadomi, in Ecclesia. Sancti Stephani, quam construxit,
sepultus est.

:ti:::ib~:,.
!1::!'

De cedificiis 1Jer .Abbatem Paulum constructis.

Paulus autem Abbas, cum jam Abbas undecim a.nnis Abbot
extitisset, infra eosdem annos tot.am ecclesia.m Sancti

f:nt~t

part of
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - ' - - - - - - - the Monas1 prdicti Abhati11, in MS. Nero
D. i.

in minimm in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

G~TA AUllATUl[

Paul, 14th Albani,

Abbot,
.A.D. la.teritio,

cum multis aJiis mdificiis, opere construxit

Lanfranco efficaciter Juvante; qui, ut dicitur,
1077-98. mille ma.rcas ad fabricam contulit fa.ciendam.
tery with
Porro, prredicto Rege Willelmo, ut dictum est, detile.
functo, Rex Willelmus Junior postula.vit eundem
Abbatem, quod concederet prredictam terra.m Hugoni
of William de Euermori, et prrecepit, ut pro ipsa homagium faceret,
n. the is et serv1tmm. Dem
de occult1s fra u dib us m
. d e, pnva. 4-Abbey
deprived est ecclesia. ilia villa, scilicet, Tiwa.. Reddit& est a.utem
of Tiwa. eccIes1re,
per dil"1gent1am et prudent1am Abb at1S P auli ,
~burn villa qure dicitur "Redburna," qure tale nomen tra.hit a.b a.rundineto ; qua.m eidem ecclesire Ailwinus NiA~~Y
ger et 1 W ynfleda., u.xor ejus, a.b a.ntiquo contulerant,
et ea.m ecclesia diu in pace possederat. Quam etiam
Lanfra.ncus Archiepiscopus disra.tionari fecit ; eamque,
postquam in ma.nu sua aliquanto tempore tenuerat,
ad vestitum monachorum, ut prius fuit 888igna.tum,
restituit.
Childewike
Simili quoque modo, Childewica.m, violenter ac
fraudulenter alienatam, prudenter revocavit ; quam de
A~~Y
licentia, benevolentia, et 2 persuaau, Regis Etheldredi,
Ongm
of
Ail
.
N"iger et Ailfleda , u.xor eJUS,
'
. h u1c
.
its name.
winus
ecc1es1re
contulerant. Et sicut tarn Rex quam datorea interpretati sunt, a pueris trahit locus voca.bulum, quia ad
aliments. tJ?,Onachorum juniorum, lacticiniis aJendorum,
conferebatur; unde 8 " Childewica. " nuncupa.tur.
AbbotPaul
Similiter autem alienaba.tur aliud va.ccasterium,ia ~ble to quod ea.dem ratione " Childe La.ngeleya." voca.batur
:
a.ntiquitus,-a ma.nibus violenter tenentis, qui favore
Langeleye. regio "robora.batur, vel prece vel pretio, jure vel justitia., nullatenus potera.t Abbas Paulus revocare.
0

~U::cy

: ::Ored
~":1..1!i~~

:, :Ored

1 Ailfleda in MS. Nero D. i.: it is

also "~iflleda" below.
2 et pertmaBu omitted in the text

of MS. Clandiu E. iv.; but 1upplied in the margin, in a somewhat

later band. It is found in MS. Nero

D. i.
et Childeu,ica in W ata's text.
roboratvr in Wata'a ten

Digitized by

Google

MONASTEBII SANCTI ALBA~!.

55

De pluribus possessionibus, tempore prrescripti Ab- Paul. 14th

Abbot,
batis, liuic Monaste1io collatis et allatis.
A.D.
Tempore quoque hujus Abbatis Pauli, visa ejus reli- I077-9 3.
gione et strenuitate, plura. huic ecclesire beneficia aunt Possessions
collata ; sciliceti dure hidre terrre in Sepehalle, quas ~~~~7~~
Asketillus de Ros de dicto Lanfranco tenuerat, et Monastery,
.
in the time
poste a, d e Sancto Albano. I tern, tres vugatro terrre of Abbot
in Pottona, quas R. Flandrensis tenuerat ; et una Paul.
carucata terrre, dicta '' Letinge." Et terra de Talintona, cum pertinentiis. Et terra trium mansuum, cum
totidem hortis, in Glastona; cum una c.arucata, in
eadem villa. Et manerium de Henreth, quod postea
concessit Ricardus Abbas, istius Abbatis successor immediatus, monachis de 1 Waryngford Et Ecclesia. Sancti
Benedicti in Co.ntebruggia. Et Ecclesia Omnium Sanctorum, cum terris, decimis, et rebus omnibus ad eam
pertinentibus, in Cantebruggia.. Et plures ecclesire in St. .Alban'
Londoniis, quarum unius dopationem, scilicet, 11 Sancti
in
Albani, pro patronatu alterius, nescitur qua considera- Lond;n,
'tione, Abbati Westmonasteriensi concessit. Fuit autem ::uic~pel
Capella Regis Offm, fundatoris ; cui fuit continuum of King
suum regale palatium.
Sed incuria sequacium, et Off'a.
desidia, omnis locus ille, improba occupatione civium
vicinorum, in pa.rvum mansum, libertatem tamen antiquaro retinentem, coartatur.
Prreterea, Ecclesia. 3 in Stanford, et undecim acrre Other posterrre extra eandem villam. Et Ecclesia de Glastona, :S:!!ci.
cum una caruca.ta terrre, et decimis ad eam pertinentibus ; quam, cum omnibus pertinentiis, in perpetuum
possidendum, monachi Sancti Albani, assensu Abbatis,
'Ecclesire Sanctre Marire de Bealvair concesserunt;

~!e~

1 Wargng
originally in MS. ' Eccksi<Z Sancti in l!S. Nero
Claudius E. iv., ford beiog added : D. L
in a later hand. It ia Waring in I una in in MS. Nero D. i.
MS. Nero D. i. Wallingford ia the
~ Ecclui<Z omitted in MS. Nero
place meant.
D. i.

Digitized by

Goog Ie

56

G.ESTA A13BATUH

Paul, 14th sicut Yvo de

Abbot, Sancti Albani.
A.D.
1077-93.

'figervilla prius illam dederat Ecclesire

Data est etiam huic ecclesire decima
de Cundella; et decima de Ringetona ; et decima. de
Roinges, et de Bretheham, et de Herlaga, et de Thamiseford, et de Cliflona.. Et decimre qua.tuor villarum
istarum, scilicet, Hunteslege, Gertheham, et de 1 Bromfeld, et II Reedlang. Et dure partes decimre villarum
istarum, scilicet, Sedinton et Boctone ; et tota decima de
Trumpintone ; et dure' partes decimie de W aterleya.
Porro, in Hertfordsira, dure partes decimre de Esendene,
et 8 Berford, et 'Herfordingbury.
N ota hic,.....:..de Cella de Walingeford.

Ejusdemque Abbatis tempore, data est huic ecclesire

Ecclesia Sanctre Trinitatis de 5 Walingforde, 6 et dimidia
founded by alia, in honorem Sanctre Ma.rire, et dimidio. hida extra.
this Abbot. eandem civitatem ; ad qua.m ecclesiam Sanctre Trinitatis idem Abbas Paulus. quosda.m monachos hujus
ecclesire direxit, atque eorum redificia construens,
ordinem Ecclesire Sancti Albani ibidem constituit, cum
subjectione debita, de consilio Lanfranci Archiepiscopi,
inviolabiliter observnri.
The Cell of

::Jling-

Nota hic,-de Cella de Thinemuia.

Ejusdem quoque tempore, Robertus de 7 Moumbra.y,

Truem~uth vir iJlustris, Comes, scilicet, Northamhimbrorum, de
~:e!onks religione Ecclesire Sancti Albani certificatus per Abbatem Paulum, in Ecclesia Sanctre Marire de Thynemue,
(in qua corpus Beati Oswyni, Regis et Martyris, requiThe Cell of

'1!i.s.

Brunfeld in MS. Nero D. i.

de Reedlag in Wats's text.
Belford in MS. Nero D. i.
1

4 de Hartj'ordingebiri in MS. Nero

D.i.

Warengeford in MS. Nero D. L

I in MS.et dimidia
, , civitatcm, omitted
Spelman.
i Mumhrai in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie
J

HONASTERII SANCTI ALBANI.

57

escit,) monachos Ecclesire Sancti Albani fecit coJlocari ; Paul, 14th

et ipsa.m, cum omnibus pertinentiis, Regis et Archiepi- Abbot,
A.D.
scopi Lanfranci benevolentia., Callam fore Sancti Albani 1077-93.
constituit.

Nota hic,-de Oella de Belvero-de Oella de Hertfordde Oella de Bynlwnn.

Simili quoque 1 modo, spiritus devotione tact us, Ro- The Cells
bertus de ~ Thotoneya Cellam contulit de Bealvarib :
Robertus vero de Lymisi Callam addidit de Hertfordia. and BynCella. quoque de Bynham, cum terris, decimis, et om- ~=ded,
nibus tune temporis ad eam pertinentiis, Ecclesire Sancti and given
.Albani, industria. hujus Abbatis Pauli, est collata, ~l~~'
3 sicut in cbartis Willelmi Senioris et Willelmi Junioris, et a.liorum, continetur. Multa autem alia prredia,
redditus, et beneficia, huic ecclesire, pruden\ia hujus Abbatis, Pauli, aunt collata ; 'qure quia. scripta non sunt,
et, propter hominum simplicitatem, solo usu possessa.,
ablate. aunt, et a. memoria hominum elapsa.

~e!!r!;:.

Hatfe'ld.
Inter cretera autem, contulit quidam nobiJi.,, armis Part of the
strenuus, natione N euster, huic ecclesire, tempore et
persuasu bujus Abbatis Pauli, duas partes decimarum given to'
' by
the aAbbey
' ' m
' vill a. de H a tfieId , qure cess1't e1' m
d e suo d om.in10
Norsortem distributionis ; et 11.'lsigna.vit, sic volente Abbate m~ noble.
Paulo, scripturarum e.matore, ad voluinina. ecclesire !iili~th'!;
11 facienda.
Erat autem miles ille litteratus, diligens of Redburn,
auditor et amator Scripturarum. Ad quod offi.cium
of
additre sunt qureda.m decirnre in Redburna; et constituit books.
quredam diaria. dari scriptoribus, de eleemosyna fratrum

W~:efl

~::ring

omitted in MS. Nero n. i.

Tlwoni vel Thotonti, in MS.
Nero D. i.
a 8icvt in .. nd11iatra11fe (p. 58),
omitted in MS. Spelman.
1 fflOdo

' qvia qU<e in MS. Claudius E. iv.;

by inadvertence.
neceamria facienda in MS. Nero

D.i.

Digitized by

Goog Ie

58

GESTA ABBATUM

Pan!, 14th et 1 Cellarii, quia prompta. fuerant,

Abbot,
. t ores 1mpe
,
d'1rent ur: propt er qure,
.A.D.
scrip
1077-93.

Gifts made

~uf~!ot
robe~ a

~l;ht.

ad edendum, ne
Eleemosynano,
. ne
in conscientia lrederetur, potiora commuta.vit. Ibique
fecit Abbas ab electis et procul quresitis scriptoribus
scribi nobilia volumina, ecclesire necessaria; solaque
civilitate, qua afHuebat, contulit prrefato militi Roberto,
ad capellam suam in curia de 2 Hathfeld, duo paria.
vestimentoru:m, unum calicem argenteum, .missale, cum
aHiR libris necessariis. Prohibuitque uterque, ne arnplius, occasione donationis illarum decimaruro, scriptorio
collatarum, vel doni Abbatis, aliqua ad opus illius
militia deinceps 3 scriberentur vel darentur. Postquam
autem prrefato militi librarium suum, primo pa.raturu,
libere.liter contulcrat, continuo in ipso, quod construxit,
scriptorio libros prreelectos scribi fecit, Lanfranco
exemplaria It>,inistrante.

Nota,-de Lib1is <latis per .Abbatem Paulum.

Dedit igitur huic ecclesire viginti octo volwnina
notabilia, et octo Psalteria, Collectarium, Epistolarium,
' quo contmen
'
t ur E vangel'ia 1egend a per
et l'b
1 rum m
tbi!;t
annum ; duos Textus, auro et argento, et gemmis,
a
ornatos ; sine Ordinalibus, Consuetudinariis, ::M:issalibus,
Tropariis, Collectariis, et aliis libris, 6 qui in armariolis
habentur ; et absque reliquiis, phylacteriis, palliis, capis,
albis, et aliis variis ornamentis.
8 Ad cumulum autem laudis ejus, adjiciendum est, quod
Approved
ct1Sto~s
consuetudines approbatas, et approbandas, auctoritate
established
L an firanc1,, quondam B eccens1s
.E cc1esue

in st.
monach'1, 1n
Alban's,by Ecclesia Sancti Albani, eliminatis antiquis reprobandis,
Books

gihveMn to
ttery
e byonas-

authority

1 Altered into Ccllario (as in l\IS.

optima religionu.-Marginal Kote
Nero D. i.) in MS. Claudius E. iv., in MS. Nero D. i.
, 5 qui , , habentur omitted in
in a later hand.
Hadfel in MS. Nero D. i.
' MS. Spelman.
3 scribentur in l\lSS. Nero D.
6 .Ad cumulum . . discordiam
i. and Claudius E. iv.
generaret (p. 59), omitted iu MS.
Notn quod Ilic solebat csse sclwla Spc Iman.

Digitized by

Goog Ie

59

l'tlONASTERII BANCTI ALBA.NT.

constituit observari. Unde bono odore famro hrec Paul, 14th

Abbot,
eccleaia tot.am replevit regionem, et facta est quasi A.D.
sehola alia.rum magistralis.
lOii-93.
of Arch-

bishop
Lanfranc.

De Monialibus in Eleemo81Jnaria comrnorant-ibus.

Ccetum quoque sanctimonialium quibusdam regulis Abbot

sanctis et honestis coartavit, in Eleemosynaria, vel locis Paukl
ma cs
illi propinquis, collocando ; ut interessent divinis obse- regulations
quiis nocte dieque, et cotidie Manda.tum facerent, prre- !~n~h7n the
cipiendo ; vestes quoque ordinatas, scilicet, manteJlum Almonry.
nigrum, et cretera. ordinata, eis determinando. Silentium
1 vero, suo tempore, tempusque quietis et vigiliarum,
et loca evagationis, limitavit ; dietamque earum, et
diaria, sub certa quantitate, eisdem assignavit.
In Conventu autem monachorum, postquam oflicinas Reforms
construxerat, mores reforma.vit, ordinem redintegravit, at.ad
a!Jl'll
10Il8 .,,.
honest$tem resarcivit. Extunc enim esum carnium fected by
refrenavit, habitum commutavit ; paulatim tamen, ne
repentinus impetus seditionem suscitaret, et senum
obstinatia discordiam generaret. Pelvem quoque ar- Gifts of
0!f
genti dedit, constituendo, ut cereum contineret jugiter
ardentem ante majus al tare. Tria quoque candelabra, the church.
argento et auro cooperta, ante idem altare, cum suis
cereis, stare constituit, suis temporibus accendendis :
9 duo quoque prreterea candelabra. argentea, operis roiri.fici, et eleganter deaurata, prrecipuis festis, cum suis
cereis, ante Martyrem deportanda.
3 Minutia a.utem, qui de sua consuetudine pastillis
carneis vescebantur, esus subtraxit inordinatos, et pro altel'lltion
the diet
ea.me, de a11ece et liborum , cedul'lS congest um quo d- in
of the
11
dam ferculum, (cujus solum remansit nomen,) ipsis in monks,

t:~!n~~e

tte~!

!:e!!:it
when let-

1 vuo omitted in MS. Nero. D. i.

diioque in Wata'1 text.
3 In place of the context .Minutia
7101#ina11it, MS. Spelman has,
-" Karpie, in loco pa,tillonan,

I " For thisordinavit.

word, Wata suggeats
111i111du

ting blood.

(ia 'lllarg. p. 51) "edllliu."

6 ipn in MS. Claudius E. iv.

Digitized by

Goog Ie

60

GESTA ABBATUM

Paul, 14th communi cumulavit; quod more Normannorum. "ka'l'Abbot,

" quaa1 " k aT en pie,
. " soph"18tice nommaVI
. t. LanterA.D.
"pie,
io11-93. nam quoque pyxalem, cum candela, in choro noctibus,
Other or-

ut sic desides ac somnolentos excitaret, circumferri

1 Pro gravioribus
autem culpis lanternam ma.jorem a reo, et agente prenitentiam, in edito
censuit anteferri. Contumacibus carcerem tetrum et
fortem constituit prreparari.

dincli~ as constituit.

:line~ci-

De 00'n8titutionwus l,audabilibus .Abbatis prredicti.

Further

Pronuncia.tiones quorundam nominum, vel ob revepatrum nostrorum Orientalium, cujus vestigia

sequi desideravit, vel sure lingure patrire, et genialis,
corrupit. Silentium omnimodum in Ecclesia, in Claustro, in Refectorio, et maxime in Dormitorio, inviolabiliter observari constituit. In Infirmaria esum carnium
omnibus, prreterquam omnino debilibus manifesto, et
regrotis, propter reparationem, jux.ta. Regulam Sancti
Benedicti, quam. profitemur, inhibuit ; exitum a domo
Infirmarire, extra ostium quod claustrum respicit (exceptis causis rationabilibus et regularibus, utpote balneis et consimilibus,) districte prohibuit. Medicinatis
autem regulas, ac minutia, limitavit. In Infirmaria
silentium, prrecipue autem in CaMlla, et ubique .post
Completorium, teneri constituit.
Concamerationem quoque, qure est ultra majus alta.re,
pictura venusta.vit.
Turrim campA.nis instauravit ;
quibus duas addidit, majores et laudabiliores, quida.m
de nobilibus Anglicis, hujus pa.trire partes inhabitans
nemorosas, " Lyolf" nuncupa.tus. Hie cum capris et
ovibus, quaa vispiliones paasim rapuerunt, a.bunda.ret,
2

:am:ances rentiam
~o~~c
disciphne.

Two bells
given by
Lyolf and
his wife.

1 Pro graviorihus mvtual

copulavit (p. 61), omitted in MS.
Spelman.
2 Un.de maftu, diainm, et majeat.tu,
etc. Un.de Gaufridus et Garinus, et
Avsculta, etc.-Marginal Note in i

MS. Nero D. i., only. Whether

allusion is made to an alteration in
the pronunciation of these
in Latin, or in the then Englillh
tongue, it seems hard to say.

words

Digitized by

Goog Ie

61

KONASTERII SAN<n'I ALBANI.

multas earum vendidit, et emit unam campanam ; Paul, 14th

qua.m cum a.udisset suspensam in turri, tune novam, ~-~~
sonare, jocose ait, Anglico idioma.te ;-" Eya., quam dulce 1077-93.
" blatera.nt caprre mere, et balant oves !" Uxor autem
illico a.lia.m adquisivit; qure dure duleissimam copula.m ~e
reddiderunt. Quam cum a.udisset mulier, dixit ;-" Non wi':.: the
" credo bane copulam favore carere divino, qui me
of
'' viro meo legitimo matrimonio, et food.ere dileetionis t1!:ka.
" mutwe, copula.vit."

rill

ro:;c:

Obiit LO/T/,francus .A rchiepiscopus Oantuariensi~.

1 Eodem tempore, cum idem Abbas Paulus cireiter Death of
duodecim annis Eeelesiam Beati Albani strenue rexisset, ~~
obiit ejus optimus a.miens, et efficax adjutor, Arehiepi- ~ c .
scopus Cantuariensis, La.nfraneus: eui successit Anselmus,
Abbas Beccensis, qui, ut prior, factus est ei amicissimus. Anse).m,
Sed antequam plene substitueretur, Rex Willelmus
Seeundus Archiepiscopatum, quern din in ma.nu sua is~ed by
tenuit, immisericors depauperavit. Abbas autem Paulus
Anselmum egentem juvit, et consolabatur. Unde, in-tbbot.
thronizatus, in multis beneficia. potiora gratus Abbati
recompensavit, et quod imperfectum erat in redifieiis hei!ecJames
Ecclesire Saneti Albani juvit postea. consummare.
~r .:

!!:J!ci~;

;;:;,~ser-

~~ffam.
hhn~ :Ut

th:-

Abbey.

Nota, pro OonsuetudinWUB.

Hie quoque Consuetudines, quas transmisit script.as Anselm
Lanfrancus Abbati Paulo, approbavit, et conservari per- ~fP0i:e1
suasit: quas qui videre desiderat, in "Consuetudinario" Customs
. t, m
. fin e, et m
. mmon
. . VoIum.me,
. quo d add"t
- scilice
1 um introduced
by Lanest majori,-scriptas poterit invenire. Et est libellus franc.
ille idem quem Lanfrancus seripsit, et Anselmus legit
et approbavit. Et vixit postea Abbas Paulus circiter
quatuor annis; et omnia qure incepit laudabiliter eonsum.mavit.
E ~ in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

62

GESTA ABBATUM:

De negligentiis .Abbatie PauU.

Paul, 14th
Abbot,
A.D.
1077-93.

Sed quia non est homo qui non peccet, nunc de negligentiis ejus paululum disseramus.-Barthonam sua
The short- amisit incuria; 1 quam quidam simplex Anglicus, quem
comings
sprevit Abbas Paulus, possederat. Sed quod nostra
;'a~~bot perdidit negligentia, 2Abbas Ramesim, qui Anglicus fuit,
He loses et diligens ecclesire sure procurator, et domino fundi et
some
of

' sua
the Abbey
genen s suo am1c1ssnnus,
cum corpore defuncti , m
proJ>ertf, repente ac prudenter recepit. Multa insuper ad firmam
!!n!!~li- dimisit improvide, non prrecavens sibi de fallaciis et
cavillationibus nequam sieculi subsequentis.
Quod
He convero nullo modo potest excusari, tumbas venerabilium
temptuantecessorum suorum, Abba.tum nobilium,-quos rudes
ously
destroys
et idiotas consuevit appellare,-delevit, vel contemnendo
the tombs
eos quia Anglicos, vel invidendo, quia fere omnes stirpe
of the
former
regali, vel magnatum pneclaro sanguine, fuerant proAbbots.
creati.
Ipse vero Abbas Paulus, humili progenie oriundus,
forte illam sibi prretendens qualemqualem excusationem, quia multa, qure inclytus Rex Offa huic ecclesiie
contulerat, dissipando alienaverant, vel illud poeticum," - - - Facilis jactura sepulcri est,"
His neglect inexcusabiliter taruen redarguendus est, sicut et creteri
to
remove eJUS
,

theremaina
prredecessores, eo quo d t umbam et ossa, g1onosre
of King
memorire, illustris Regis Offre, fundatoris nostri, ut
Offa to the ill'ms corpus venerab"l
eccl es1a
' quam Rex devo te
church
I e 1n
=eh he fundaverat, et aftluenter dotaverat et ditaverat, ut
buil:_edecuit, non collocaret in ecclesia qua.m idem Abbas
decenter renovarat, 11 et sic duplici titulo coruscaret.
1 quam quidam . seniori de
Valoniis (p. 63), omitted in MS.
Spelman.
2 Abbatis in MSS. Nero D. i. and

a sui in Wats's text.

Virgil, ..Eneid, ii., I. 646.-See
page 7 ante.
6 ut aic in MS. Nero D. i.

Claudius E. iv.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI AT,BANI.

Sylva de N cYrtltaya.

l'aul, 14th
Abbot,
Va- A.D.

Tradidit insuper ad firmam Petro Seniori de

.. sylvam qure d"1c1tur cc N orth H aga, " I quamdiu 1077-93.
]onus
_
viveret, pro viginti quinque solidis, et duobus accipi- Abbot
.tribus, annuat"1m e1"dem re ddendis ; eo t amen tenore, ut injury
Paul does
to
in fine vital sure nulli amico, vel etia.m lueredi, ipsa.m !he church,
eylvam concederet ; sed, ex conventione, Ecclesire Sancti ~!!tion
Albani liberam redderet, et quietam. Ut autem eam oft:: f
pro hac forma idem Petrus habere posset, dedit centum
solidos in gersoma: quod factw est in magnum hujus
ecclesire prrejudicium et jacturam. Ipse quoque Paulus
calumniam quam habebat super villam de Oswik,
necnon omnem calumniam quam habebat adversus
Sanctum Alba.num, et suos homines, omnino dimisit.
Sed et postea, ipso Abbate Paulo, et Ricardo de Peter de
Albenio, succedente, venit idem Petrus in Capitulum,
cum duobus filiis suis, Willelmo, scilicet, et Rogero, so11.1 admit
~ tam 110
thatnot
they
ommum

et m
audient"1a recognov1"t, quod prre1a
hold
sylva.m de North Haga nequa.qua.m in feodo tenuit; ~onhawe
-.LI!tibus h oc filiis" sws,
et conced ent"b
a.n1 m fee.
w1uwa.n
1 us, 1n
mabus suis, quod post oqitum suum non possent
2 a.liquid juris in ea cla.mare vel ha.here, nisi Abbas
sponte illis concedere vellel
Concessit etiam idem Abbas Paulus Roberto Cremen- Abbot
tario, et hreredibu.s suis, pro artificio suo et la.bore,- [au!~ts
a qui pne omnibus cmmentariis suo tempore poJleba.t,- il:bert the
terram de Syreth, et terra.m de W anthone, et unam Mason.
domum in villa Sa.ncti Albani, solutam et quietam.
Hane nempe terram de Sareth uxor Derlewini prius
tenuerat; pro qua reddebat unoquoque anno sexa.gint.a
solidos Ecclesire Sancti Albani. Abbas autem Paulus
laborem ejusdem Roberti in pecunia pacta, et taxata,
persolvisse, sine ecclesire gravamine, tenebatur. Porro,

;~;e.

!i~otes

1 qtUUJadiv viveret . eorvm IU!Ut

atta fllit (p. 64), omitted in MS.
Spelman.

t
3

alivd in W ats's text.

IJllih'" in MS. Nero D. f.

Digitized by

Google

64

GESTA .ABBATUM

deinde, aliquanti temporis elapso cuniculo, idem Ro~~~ bertus, sibi conscius quod legitimum ingressum non
1077-93. habuerat, unde murmur in Conventu personuit, in
infu:mitate ultima, qua. et mortuus est, terram pneRobert
resigns
fatam de Syreth, solutam et quietam ah omni calumSyreth to nia, tam sui quam hreredum suorum, cora.m Hamelino,
th
monks Priore Sanct"1 .Alba.m,
res1gnavit,

ut m
domrmco

ofeSt.
esset
Alban'A.
monachorum, sicut ant.ea fuit.
Paul, 14th~

Nota,-de Westwik.
Item concessit idem Abbas Paulus Humbaldo, quamdiu viveret, intercessione et amore Lanfranci .Archito Hum- piscopi, terram de Westwika tenere.
Ita tamen, ut
~~ for non posset dare vel vendere, vel a.licui hreredum
suorum dimittere ; sed post dies suos 1 term in dominium monachorum sine omni calumnia rediret, scilicet,
ad mensam eorum, sicut antea fuit.
He bestows
Multa autem I et alia parenti'bus suis N ormannis de
churchpro.
cID Ires1onem
.
. tire sure,
. )
perty
on sub st ant1a. ecc1esue,
consc1en
his illite- indignis et litteraturre ignaris, et origine ac moribus
rate kins- a1gnob1b
folk.
1 1 us, qure non possunt scnb1, dila.p1d an do b ona
His evil
ecclesire, inconsulte distribuit, et occulte. ' Sed idcirco
ignoscendum fuit ei, quia. multo plura. bona fecit, quam
his good. damna ecclesire irrogaret.
Death of
Hie autem prredictus Abbas Paulus, cum Ecclesiam
Sancti .Albani strenue rexisset annis sexdecim, mensiA.D. 1093. bus quatuor, tertio Idus Novembris, anno Dominicm
Incarnationis millesimo nonagesimo tertio, lndictione
prima, Epactis existentibus viginti, Concurrentibus
quinque, tempore Willelmi Regis Secundi, videlicet,
Rufi, obiit ; anno regni ejus' quinto.
!:!.rdi- Nee cessarunt ejus statuta temporibus subsequentibus
maintained Ecclesiam Beati .Albani feliciter illustrare, et ordinem
Abbot

;;:!t~ts

=::~;

:~t

in the

Monastery.

1 urram in M~. Nero D. i. and

Claudina E. iv.
'et omitted in MS. Nero D. i.
' IIObililnu in MS. Claudina E. iv.;

corrected in the margin, in a somewhat later hand.

Seti im,garet, omitted in
MS. Spelman.

Digitized by

"'-----

Goog Ie

65

HONASTERIT SA.NCTI ALBA.NL

augment.are monasticum. Unde ipsum crenobium, in Paul, 14th

1:_
temporalibus et spiritualibus, diatim feJ.lli.
semper sus- Abbot,
A.D.
cepit incrementum.
1077-93.

Vacavit Ecclesia. Sancti .Albani annis qua,tiwr.

Post cujus obitmn, vacavit Ecclesia Beati Albani Through
annis quatuor. Rex: autem, Willelmus Secundus, nul- !freslius, pnecipue mortui, verus amicus, interim ill manu Williamll.,
.
tenu1't, et 1mmisencor
. . diter depaupe- is
thewithout
Abbe1
sua ccenob mm
11
1
ravit, nemora complanando, hominibus Beati Albani :1 bbot
pecuniam, causis cavillatoriis adinventis, ex:torquendo.
Quod non permisit inultum Beatus Albanu.'i.
fi~:i-97,

!:i

y:.::t

Vindicta mirahilis.

=~;

Nam ipsa. nocte qua poetea obiit Rex, quiddam Vision of

<lignum contigit relatione. Anselmus, ArchiprresuJ, cum
exularet, moram faciens apud Cluniacum, multa passus ~
damna, cum injuriis, 1 vidit, Deo revelante, in visione the ve~
nocturna, quod ductus fuit ante tribunal Summi Ju- f:!ce of
dicis. Et .cum multi Sancti Anglire gmvem repo- ~
suissent querimoni&m super injuriis sibl a Rege iniquo ~.
crebrius illatis, iratus Altissimus respondit,-" Accede,
l81ll,
" Anglorum Protomartyr." Et accedente Albano, tra.didit Deus sa.gittam ardentem, dicens ;-" Vindica. te,
" et omnes Sanctos Anglia,, lresos a tyro.nno." Accipiens autem Alba.nus sagittam de ma.nu Domini, projecit earn in terram, quasi faculam, dicens ;-" Accipe,
" Satan, potestatem in ipsum Willelmum tyrannum."
Et eadem die, mane, obiit Rex: 'tnmsverberatus p e r ~
medium pectoris sagitta. Dixit autem arcitenenti,-11ian':-at" Trahe diabole." 11 11 Erat tune temporis, Episcopo tending the
'

death of

~~~~~~~~-,-~~~~~~~~~~~~~WilliaID.

1 a l , ~ in MS. Nero D. i.
s &neti ...4.lbaJai in Wat11'11 text.
mdelieet, Dea, in Wat11'1 texL
Willelmu, traruwrbeTatu, in
KS. Nero D. L

' et 8ic dil1Ultl ltiorui idea tyran-

abiit mgittatua, added in Wats'11

Qy. if from MS. Spelman.
1 Erat dicentlD' (p. 66),
omitted in MS. Spelman.

llU

text.

Digitized by

Goog Ie .

66

OESTA ABBA.TUii

Paul; 14th W olstano defuncto, Episcopatus Wygornire nimis a.fflic-

t~t,

tus sub manu Regis, et multm a.lire ecclesire, sedente

tune Paschali Papa. - Sed hrec supra 1 dicentur. 11

10.:.::::'3.

Ricardns Abbas. Hie suscepit cura.m pastoralem,

venerabilis Pauli Abbatis, determinata
A.D.1097..'. lite qwe in Conventu exorta. fuerat inter Normannos,
m 9,
qui jam multiplicati inva.luerunt, et Anglos, qui, jam
senescentes et imminuti, occubuera.nt, post mortem dicti
Pauli Abbatis, anno quinto sequente, tempore Willelmi
Regis, Secundi ; a.nno, videlicet, Gratire millesimo nonaANorman gesimo septimo. Hie, ab egregia Nonnannorum stirpe
trahens originem, plurimorum, tam pa.rentum quam
:favo'lll'with amicorum, fruebatur alloquiis, fovebatur obsequiis, et
sustentabatur auxiliis. Necnon Willelmi Secundi, et
Henrioi. Primi, Regum, a.mieitia familiari fultus, multos
honores et possessiones adeptus est, et adeptas viriliter
tuebatur.
In :favour'
Papali insuper gaudens favore, Urbano tune prmsiwith Pope

Ca.nt uanens19,
' Anselmi, consiliis"
Urban
IL dente, et .A.rchiep1SCOp1
roboratus, totius Curire utriusque notitia fuloi.ebatur,
Archet amioi.tia. - Veruntamen ipso tempore patiebatur
0 fnAn- Anselmus persecutionem Regis Willelmi Secundi, non
wle.
rninimam, unde et exulavit damni6catus.
Richard

;~~bot post mortem

!l~t,

~1:

in Wata's ten.
In W ats'a text the following is
added: not found in MSS. Nero D.
L or Claudina E. iv.-Tempore Paali
1 dicbt1,r

~ . ablJatizalltia

aeptenuleeiffl

Bealoero, a Roberto de Totieuio, qwi

ohiit aecvndo NORaB At,gruti, amio
Domini milluimo octoguimo octavo,
oidelicet, thodecinw amw .Ab6atia
Patdi. Qy. if from MS. SpelmaD.

GIIAi8,fa/lltafwit ecduia Cdltz de

Digitized by

Goog Ie

67

MONA.STERU BA.NCTI ALBANI.

De captione Anti<>chia, tempore rnemmati .Abbatis.

Bi:!~
Abbot,

Ipsius diebus, .A.ntiochia. obsessa fuit, et postea capta ; A.D.

de CJ.Vli,na
'J.-- sa.ncta I erusa1em : et .i...:
e11J. dem
11uumph arunt 1001-1119.
_
Christia.ni gloriose, contritis ubique Barracenis. Ubi
of
frater Regis, Dux N orma.nnornm, Robertus, strenue mi- and .rui.e:'1
litavit Deo. llujus quoque tempore fuit motio Cruce- 00~
signatornm in Tenam Sancta.m, quanta. non fuit unquam.
sprmvisa. Tem.pore quoque hujus Abbatis Ric.ardi, Prowess of
Willelmus Rex-immo, _tyra.nnus-ultione divina, obiit
sagitta.tus.

?=
!
u!s.

t:t.

Wymwndham.
Diebus autem ipsius Abbatis Ricardi, procurante The Cell
ipsius industria, et qua aftluebat eloquentia, et reli- ~{~1~
gione qua pne ..omnibus Angllie Abbatibus pollebat, ~dham,
data est huic ecclesire Ecolesia &net.re Marire de
Wymundham in Cellam, cum omnibus ad eandem per- of St.
. t CLUUi,a,
1,. _ _.__
H ennc1
. . p nllll,
. . ~
Roma A I Albau's.
tinentibus ; sicu
ng o-

~:e!~bey

~ ' testa.tur, Senioris.

De posausionibus huic eccl.esia, tempO'l'e .Abbatis
Bichwrdi Mona8Urii Sancti Albani, perg:u,isitis,
Concessa est insuper Eoolesia de Hattefeld, cum Ee- P~ona
clesi& de Kelebroc, huio ecclesue in Cellam, cum. omnibus ad ea.m pertinentibus. Beddita sunt etiam in the time
OOCdl8U9
1

Abbot
h me
manenum
voc.atum "Tyngh-...J.un""'" et of
Richard.
ecclesia, cnm decimis omnibus ad eam. pertinentibus,
et ad ma.nerium. adjaeentibus ; et villa qwe voca.tur
"Wybaldestude ;" et triginta. solida.ta teme in villa.
de I Walingford ; et quoddam manerium in Cancia,
quod I est "Estwale." 8 Manerium quoque, quod dici-

:!T:1oo7

Wamageford in 118. Nero D. L

2 dicmrr Bmoale in MS. Nero D. i.

a Mallffllltll . tu Kaif&o
(p. 68), omitted in 118. 8pelmu.
E 2

Digitized by

Goog Ie

68

GESTA. A.BBATUM

tur "Bisshopescote," quod datum fuit in dedicatione

hujus ecclesire, de qua. supra. 1 d~cetur, exceptis .viginti
A..D. solidatis teme; et te:rra de Cumba; et. una. hida. in
109~
19 Grenestude, et una a.era teme in Wodestoc, ad hospita.ndum Abbatem ; et ecclesia de Hodyngha.m, cum
te~, decimis, et omnibus ad eam pertinentibus ; et
decima. de Cundena ; et decima. de Cheneltona, qure
alio nomine dicitur "Cnoctona," in Ca.ncia ; et decima
de Herbertona, et II Metha.m, et tota. decima. Hugonis
de Verleio ; et decima. de Frahinges, cum terra unius
carucre ; et decima. de Bruneham, cum terra unius
ca.rucre ; et ecclesia de Clophulle, cum dimidia hida.
ter:rre, et decimis ad eam pertinen\ibus ; et decima
de Cota. et de Kaino.
Poaeesaions
Datre sunt insuper ipsius tempore plurimm possesth=by siones huic ecclesim, et Ecclesue Sancti Oswyni de
le Church Tynemue multm ; scilicet, Settona, Witeleia, Sehihala,
~ . at et villa de Sta.ntona, et villa de Bewik, et Lilleburna,
Tyneet manerium de Egulvingham, et Chertona, et Ardesmouth.
dona, et insula 3 Coquini :O.uminis, cum ecclesiis, decimis, et rebus ad easdem villas pertinentibus.
Farther acConcessum est insuper, diebus illius, totum manerium
?~!ons de Bynham ecclesire ejusdem .villre, et monachis inibi
.Abbey of Deo servientibus; cum plurimis terra.rum possessionibus.
St. Alban's, Prreterea in ' eisdem diebus reddita. est una vil'O'll.ta.
and the Cell
'
'
-~ofBynham. terrre in Cudicota. ; et dimidia hida. teme 6 in Red.bum.a ; et villa, dicta " Stanmera," cum ecclesia, et
omnibus ad eam pertinentibus ; quam villam quornndam injuste ecclesia. ista . ~erat violentia. Dedit
quoque idem Abbas Ricardus Gaufrido de M.appebam.
terram de Muridene in escambio pro te:rra de Bra.dweya, secundum tenorem chartre Henrici II Senioris,
Richard,

1.::!t,

1 dicitia- in Wats's text.

s de Metliara in MS. Nero D. i.
a de Gout ui MS. Spelman.
4 tljtudea dicha in MS. Nero D. i.

' et dinlidia Aida tnr~ is repeated

here in MS. Nero D. i.
1 Henry the First.

Digitized by

Goog Ie

69

MONA.STEBII SA.NCTI ALBANI.

Regis Anglim, in qua. cont.inetur conventio fact.a inter Bichard,

eos
15th
Prospera.bat.ur igit.ur domus ist.a., et viguit; et floruit 1C:,~9.
ordo monasticus, ema.n.a.ns a claustro Sancti Albani, it.a Prosperity
ut a.Tue, qU88i. candela a candela., illuminatre informa- of the
rentur ; utpote Kelstoue, Croilondia., et a.lim quam- house.
plurim83.

Orclinatio inter .Abbatem Ricard11,m, et Ecclesiam

de Tyr,,emmha.
Item, dictus Abbas Ricardus, a.ssensu Convent.us una.- Ordinance
nimi, decrevit. Ecclesiam de Thinemue solvere Ecclesire made, 88tsto
Sancti Albani, videlicet, 1 in festo ejusdem, t.rigint.a. soli-1:mr:.i
dos sub t.a.li forma -'' Ut nee ipse Abbas nee a.liquis the Cell at
'
'
'
Tynemouth
" ex pa.rte sua., aliud quioquam exiga.t. ab ipsa. ecclesia, to the Ab" a.ut suis hominibus. Sic taro.en, quod Abbas retineret
" in manu sua. Ambellam, et Insulam de Koket, et
" Ecclesiam de ,Biwella, et Ecclesiam de Wodehorn. Et.
" si qua.ndo Abbas illuc ire voluerit, cum vigint.i homi" nibus per quindecim dies in sumptibus ejusdem ec" clesire perhendina.ret. Si vero pro negotio frat.rum
" de Thinemeu Abba.ti eundi ea.use. existeret, in sumptu
" ejusdem ecclesire, associatis I ta.men quibusda.m feo" dat.is, qui de jure et consuetudine armigerorum vices
" gerere debent, viam fa.ceret, a.tque moram." Quos
et ipse feodavit, et ad illud assigna.vit.

~~.:t.

Ornamenta per .Abbatem Sancti .Albani prwisa.

Porro, iste :Abbas Ricardus fecit thecam unam, quam. Ornaments
" feretrum" appella.mus, ji,U?eis imaginibus redimita.m ;
in qua. recondidit Duodecim Apostolorum reliquias, et Richard to

~;~by

the Abbey.

1 ua omitted iu MS. Nero D. i.

'cum quilntsdam in WatB's text;

in MS. Nero D. iv. the abbreviation

is doubtful

Digitized by

Goog Ie

70

GF..STA ABBATU1l

Martyrum plurimorum, quas Sanctus Germanus, .A.ntissiodorensis Prresul, in sepulcro Sancti Albani reveA.D.
renter collocavit. Fecitque a.liam thecam, ex una. parte
1097-1119. d eauraWUll,
J.-. qua
ex aJia. vero, ebore coopertam, m
Relics
posuit reliquias plurimorum Martyrum et a.liorum Sancft.vGne:-1 torum. Dedit etiam casulam unam, auro, ta.ssellis, ac
manus.
gemmis pretiosis, adomatam ; stolas binas pretioSM,
cum 1 manipulis ; capam unam purpuream, morsu et tassellis carissimis redimitam; alba.a dua.s, cum paraturis brudatis ; textum unum, et dossale unum, sive
tapecium, in quo Fassio Sancti .Albani :figuratur ; et
multa alia oma.menta, cum voluminibus pretiosis, quorum unum est miesale, in quo canitur Miss& Matutinalis. Unde in principio Missw pingitur ejus imago ad
pedes Majestatis, qwe aureis litteris et penna. SC1iptis
intitula.tur.
Richard,

1.::!t,

De brachio arido Ricardi .AblxitiB, miraculo Bancti

Outhberti, priwi,naJ sanitati restituto.
lstius ita.que brachium Abbe.tie Ricardi emarcuera.t ;
sed bene:ficio Bea.ti Cuthberti, cujus Translationi intererat, sanitati restitutum est, hoe modo.ot Dum sacrum corpus illibatum dicti Confessoris levaSbt. Cuthhi-. retur per ea.put et pedes, tra.nsferendum, et ipsum, in
ert,at s medio arenat um, rume.m
.
.
t ur, Ab,..-Ri---..1
Tranalammare
L1Uo1S
CttJ:UUS, qu1
tion.
prope staba.t, a.dmirans quod q1188i. dormientis flexibile
fuit, assiluit, et, projecto baculo, illud per medium
illico bracbiis sublevavit ; et statim brachium, quod
ante inutile erat, per tactum sancti corporis, sanum
H~~ penitus reddebatur. Unde domum rediens, Capellam
st.
to in honorem Sancti Cuthberti fabricavit.
The with-

ered arm
of Abbot
Richard is

!:1~1;?'

cJt

bert.

Dedicatio h'U,jua eccleiYUB.

Ad ejus quoque titulum spectat immortalem, quod
ecclesiam Beati Albani, que.m prredecessor ejus, Paulus,
1

111a11ipvlo in Wata's text.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII s ..urcTI ALBANL

71

fabrieaverat immediatus, ma.gnifice fecit dedicari, anno Richard,

Gratim millesim(? centesimo quinto decimo, ab Archiepiscopo Rotbomngensi, Oaufrido, Londoniensi Ricardo, A.D.
Dune]mense Ranulpho, Lincolniensi 1 [Roberto], Rogero 109~ 19
Sa.rum, 1 concurrentibus Episcopis, Abbatibus multo plu- The church
.
p nmo,
.
St. Aln'bus ; pnesent e etiam Rege H ennco
et bona. of
ban',,
built
Regina- Matilde, multisque Comitibus, Ba.ronibus, et by A~bot
.
. arch"cliac
. de- dedicated
Paul, 11
magna.t 1.bus, prrec1a.nsque
persorus,
1
orus,
canis, presbyteris, et ecclesiarum custodibus, quorum ~ct"bbot.
numerus est incognitus, pne multitudine copiosa, quinto prea!:~ m
Ka.lenda.s Ja.nuarii, feria. tertia. 8 Qui vel omnes, vel ~ King
pars potissima, tarn in palatio in conviviis, quam in Q::! and
ecclesia. in solemniis, in curia Sa.ncti Albani prandentes ~~~da.
et ga.udentes, dies Nata.litios usque a.d Epipbaniam in ~J;:
la.udibus Bea.ti Anglorum Protomartyris, Albani, hono- theviaiton.
rifice continuarunt. Quibus, et cunctis in posterum
adventantibus ea diead tanta.m solemnita.tem, concessa
est indulgentia. '[multornm] dierum.

.lt:!t,

N egligentia [.Abbati8].
N unc a.utem, quia. nullus sine crimine vivit, ejusdem NegliAbbatis Ricardi negligentiaa et ignora.ntia.s, breviter
transcurrendo, recolamus.of Abbot
't pa.rent um suorum, Richard.
Supra qua.m decm't aut exped'lVl,
A. romoter
ad ipsum de partibus Neustrim, 3 sub multitudine nu- ofts kiDBmerosa, qui omni honore indigni erant, a.ma.tor ea.malls
fuit, et promotor, in sure ecclesim jactura.m et detri- of the
.
. ~-- a. sub'~ectione Can- church.
ment um. E ccIes1am
quoque lSw.w,
He actuarire II jure extra,.cta.m, (quam inhumane nimis archi- knowledges

r;::n:!

!:~e!:8

l Omitted in MS. Clandius E. iv.;

supplied from MS. Nero D. i.
ccmcurreittibua omitted in MS.
Nero D. L
s Quo vel in Wats's text.
4 Omitted in MSS. Nero D. i. and

Claudill8 E. iv. ; supplied from

W ats's text.
co1!ftuentium, or a similar word.
is-apparently wanting.
jvre omitted in Wat.'11 text.

Digitized by

Google

72

G:ESTA. ABBA.TUM

Richard, episcopales pertractaverant,) Lincolniensi Eoolesim priI5th

Abbot,

mus, profitendo obedientia.m, in subj~ctionem redegit ;

ut sic monachos suos, ut dicitur, rigidius gubernaret.
11.r__
.l!

de
_
..L!UWenum
quoque, wctum
" Tiwa," et Ecclesiam
subjection Flamestude, ( qure Capella extiterat, pertinens ad Eccleto
See s1am

de Redburne), amuut,
' ut suIS
m
tempora.libus, ut
of the
Lincoln.
Possessions creditur, uberius provideret, collusionem faciendo. Conb~
cessit insoper Serloni, fratri Thurtini, dapiferi, et ha:,parted with redibus suis, villa.m de Stanmera in 1 feodi firmam,
U c ~ t pro sexaginta solidis a.nnuis ; 1 [ et Roberto Crementario
terra.m de Sopwelle, pro octo solidis.] Dedit etiam
Gospatrico, filio Consulis Gospatrici, et 8 W a.ldet, filio
ejus, quamdiu viverent, in ' feodi :firmam, Themeslage,
et tota.m Archimorel, pro decem solidis a.nnuis ; et
Willelmo, Ca.pellano Widonis de Bailoil, t.erra.m de
Karlebe, pro una. marca. argenti annua.. Donavit etia.m.
Petro, pincernre Willelmi, Comitis Moritonii, cum nepte
sua, terra.m de Syreth, contra voluntat.em et prohibitionem totios Conventus soi, et etia.m magnatom srecu1:i.riom, hujus ecclesire fidelium, consta.nter reclamantium;
postqoam Robertos Crementarius eam solutam reddiderat, et quietam a.b omni calumnia, tam sui quam
hreredum suonun.
Death or
Hie coin annis viginti uno bane rexisset ecclesiam,
Abbot
Richard.
septimo decimo Kalenda.s J onii, a.nno Ora.tire millesimo
A.D. I 119. centesimo nono decimo, lndictione undecima., Epactis
existentibus septem, Concurrentibus duobus, a.nno regni
Regis Henrici Primi 11 [ nono decimo], a.b hac luce migravit.
~.D.
109,-1119.

Gaujri,i/Jus,
Geoffrey,
elected
16th

Befet'U8 de~'U8.

Ga.ufridus Abbas. Hie, ex illustri Cenomanensium

et N ormannorum progenie exortus, non solom monun

Abbot.
in MS. Nero D. i.
Omitted in MS. Claudius E. iv. ;

1 feojinnam

snpplied from MS. Nero D. i.

Waldifin MS. Nero D. i

f eodofirma.m in MS. Nero D. L
Omitted in the MSS.
3

Digitized by

Goog Ie

KONASTBBII SANCfl ALBAIU.

73

honest.at.a pneditus, Bed. divina scientia. sa.tis extitit Geofl'rey,

16th
a.dornatus. Qui, defuncto Abbat.e Ricardo, cunctorum Abbot,
bujus ecclesue fratrum electione, 8888nsu etiam Anglo- A.D.
1119-46.
mm Regis, Hemici Primi, bane Abbathia.m, etsi in vitus,
suscepit guberna.nda.m.
Iste de Cenomannia, unde oriundus erat, venit, vo- A natiYe of
ca.tus a.b Abbat.e Ricardo, dum a.dbuc srecularis esset, ut Maine.
ecbolam a.pud Sanctum Alba.num regeret. Et cum venisset, concessa. fuit ecbola. alii magistro, quia. non venit Invited by
tempestive. Legit igitur a.pud Dunestapliam, expect.ans ~~1;:>!.i,
achola.m Sancti Albani, sibi repromissam ; ubi quemdam h~iormerl7
ludum de Sancta Ka.tenna,-quem " Miracula. " vul- held
a
school at
ga.riter appella.mus,-fecit. Ad qwe decoranda., petiit a Dunataple.
Sacrista Sa.ncti Albani, ut sibi e&}MB chorales accomSt.
modarentur, et obtinuit. Et fuit ludus ille de Sancta Catherine.
Katerina.

:1a~7

De Oapa 8anctaJ KaterinoJ.

Casu igitur, nocte sequenti, accensa est domus Magis- Certain
tri Gaufridi; et combusta est domus, cum libris suis et
capis memora.tis. Nesciens igitur quomodo hoe dam- the Abbey,

d are burnt
num Deo et Sancto Al~o restauraret, se1psum re - while in
didit in holocaustum Deo, assumens habitum religionis :' poeseain Domo Sancti Albani. Et brec fuit ca.usa, quare tan- u':betum habuit diligentim, ut ea.pas chorales in eadem, comes a
postea in .A.bbatem promotus, fa.ceret pretiosas.
Hie, semper filiorum et fratrum suorum spiritualium in couse- '
paci et quieti prospiciens, eisque semper cum vultus qaence.
serenit.a.t.e tribuendo, simul alacriter et pacifice f ecit
cohabit.a.re.

f:i:~::

::i~,

~=

De ft""'is (Joquvnm.

He adda

Ad inerementnm quippe redditus coquinm monacliorum, adjecit quinque solidos qualibet septimana, vi- the reve- "
delicet, annuas tresdecim libras. Et licet sciamus qwe &~eh'!_the

Digitized by

Goog Ie

.74

GEST.A. ABBA.TUJI[

Geoft'rey, de novo ad coquinaro nostram

16th
Abbot,
A.D.
1119-46.

a.dquisita. sint, ta.men

qum eidem antiquitus aunt assignata. non debemus igno-

raxe.-HaMmus igitur de maneriis nostris quinquaginta

et tree firm.as. Firmam vocamus, qua.draginta et sex
solidos. Tot ergo habemus firmas, quot aunt septimanre
;hirtyshil- in anno, et unam in antecessum. Qure hoe modo proveniunt.-Qualibet hebdomada, quadraginta sex solidos
merly al- recipiunt Cellararii nostri, scilicet, monachorum et curire ~
lowed
for t resd ec1m
. vero ex h'"ns rec1p1
t; Cellaranus
cunm,
noster
tJi.e monks'
Kitchen,. vero triginta tres. Tree autem solidi pro novem sarcinariis, qui victum nostrum a. Londoniis vel aliunde
thirty-five. debent afferre, sta.tuti sunt; triginta. vero pro victu
nostro. Hiis vero triginta solidis per hebdomadam a.djecit 1 dictus Abbas Gaufridus quinque solidos qualibet
11 septimana, scilicet, a.nnuas tresdeoim libras ; ita. ut cotidie ad coquinam nostram quinque solidos haberemus.
of Dedit itaque prredictus Abbas Ga.ufridus Estwa.le pro
al- duodecim libtjs ; sed et duodecim solidos de term Roberti
lowance. de Eywoda, et octo solidos de terra Wimundi de Barnet.
.Ancient al- Rabemus etiam ex a.ntiqua sta.tutione qualibet hebdomada annuatim duas summas frumenti ad ooquinam
Kitchen, ofnostram, et quolibet anno sexaginta. solidos de Apse., ad
!ti!'t and lac emendum. Prreterea. quinquagesimam tertiam firmam, qure super hebdomadas anni abundat, integram
3 debet Cellararius noster recipere ; qure ad va.sorum 'coquinre provisionem assignata est. Hrec autem firma
de Estona provenit, qure tres facit in anno.
Dominus quoque Abbas, Gaufridus, dedit Conventw.
Supply of
cheeses
et
coquinm monachorum, et assigna.vit, omnem summam
for the
Kitchen. caseorum qure annua.tim provenit de 15 dominio de Langele,
6 Sandrugge, W a.ldene.
Xenia autem de maneriis annuatim proveniunt ; sic inter Cellararium monachorum et

~!:.~-

:'i!:iw~n-

Sources
~r!a:d

~~;::es

D01AU1u ..tbbaa in MS. Nero D. i

aeptima in MS. Claudius E. iv.

by inadvertence.
a oel dd,et in W ats'11 text.

4 qvoq'IIUUB

in MS. Claudius E.

iv.
clominico in Wats's text.
Sarulrvm in Wats's text.

Digitized by

Goog Ie

75

KONA8'1'BBII SANCTI ALBANI.

Cellararium cnrim portiones usibus monachorum pro- Geoftrey,

16th
ficiant. Tertia vero hospitum et faroiJire sustentationi Abbot,
A.D.
applicetur. Nomine igitur xenii de Northona et de 1119-46.
1
N euha.m, ad tres terminos, a.cl N ata.le, et Pasch&, et ad
festum Sa.ncti .Albani, quindecim annui solidi proveniunt. ~ft':!ngs
De Exstantona., sex similiter. De Kayso, ad Natale, Houee
1iom
duo solidi, et viginti quatuor gaJJ.irue ; ad Pasch&, duo
solidi, et sexcenta ova ; ad Passionem Sancti Albani, duo ita manors.
solidi, et viginti quatuor oosei, modo prrescripto. De
z Rykemarwurthe, ad Natale Domini, quadra.ginta octo
gallinre, et unus porous; ad Pascha, mille ova, et unus
po~eu& :s Cudicote et Waldene, ad Natale, quinquaginta To be disgallinre, et
porcus ; ad Pasch&, mille ova, et unus
porcus, modo prmscripto. Hmc omnia inter duos Cel- the Cellararios distribuenda sunt.
larerB.
De qua.tuor molendinis, scilicet, Sopwelle, Stanekefeld, Eels from
et de duobus de Parco, millenarium bonarum angnilla- ~ln!~~Y
rum singulis annis habere debet Cellararius monachorum. the KitchPneterea, singnlis hebdomadibus anni debet Abbas en.
duas summas frumenti purl coquinie monachorum.
Hoe debet Abbas dare singulis annis ; emptor mona.- Wheat and
chorum qua.tuordecim sum.mas, scilicet, quatuor de fru- barley.
mento, et quatuor de sHigine, et sex de avenis.
Concessit insuper dictus Abbas Gaufridus Secretario Grant by
Sancti .Albani Ecclesiam Sa.nctm Ma.rim de Rikemarwurthe, cum omnibus pertinentiis, ad ornament& Sancti for the '
.Albani, et diruta resta.umnda.. Secretarius autem debet : ~
ea ostendere Conventui singulis a.nnis, quid fecerit, vel namenta,
. .Anniversano.
ordinatioms
. 1psms
. . and
reqm'd fac'1endum 81't, m
pair the
of diAbbatis Gaufridi, id est, die Sanctre Katerini:e. In qua lapidations.
idem Secretarius habet reficere Conventum splendide, et
by
Conventus solemniter in obsequiis divinis diem solem- the Abbey
. d
Secretary.
mzan
o pera.gere.

!e~

~=

unus

t!,1:ey

:!'

teaJv!

1 aci1icet, ad Natale ad PaacAa, in

Wats's text; ad Natale, ad Paa:Aa,

I Rica'llla1'01D in Wat&'s text.

De C'lldicou in Wata's tut.

in KS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

GESTA. .ABBA.TU][

Geoffrey,

Prmterea. donavit Ecclesiam Sancti Petri, qure est in

villa Sancti Albani, cum omnibus pertinentiis, Infirma.A.D.
rim, in jus perpetuum. Ita, scilicet, ut per monachum qui
1119-46.
prrefuerit Infirmariie, tanquam magister et procurator,
~ ; } :0;,1 omnia in ecclesia. illa ordinentur in refectionibus infirY Infir-or morum e t senum, et eorum m ediCl.IllS, et m edico ; et 'm
the
: : , ~0 :'!,~ Refectorio inveniret ca.ritatem vini, vel medi, omni Saba ~ t y of bato, vel una feriarum pro Sabbato, quando fit Com;::~;nof memoratio de Sancta Maria., quam idem Abbas Ga.ufridus
Commemo- statuit :6.eri in albis. Hane autem donationem solemniter in Capitulo recitavit, approba.vit, et irrefragabiliter
confirmavit ; statimque post Capitulum, aBSUlD.pto. sec'!)lll
Conventu, obtulit, manibus junctis, super ma.jus al.tare,
et omnes infractores terribiliter excommunica.vit, vindictam Bea.to Martyri, cum lacrymis, committendo. 1 Hoc
a.utem, ut in vinum Conventui et alias consolationes
cederet munificentia., fa.ctum est ei ad commodum. Solebat enim ipse ante hoe, et omnes ejus 11 antecessores,
quolibet festo prrecipuo, vinum dare Conventui; qwe
consuetudo tune cessa.vit, amplia.to hoe bene:6.cio.
16th

.Abbot,

'

St~Ma:;.

-Decim<s datm per eum, Elurtwsynarim.

Eleemosynm autem Ecclesim Sancti Albani contulit
duas .rnari.A

'

.....s decima.rum
pene ommum
eeelesmrum
privilegiata.rum, ad jus Ecclesim Sancti Albani perti;:iu~ilie nentium, in usus pauperum distribuendas ; quas prius
poor.
prredecessor suus, Rica.rdus Abbas, domui Scriptoris
donaverat. Postea. vero commutavit iste Gaufridus eaa
pro tribus di.ariis, singulis diebus ab Eleemosynario de
reliquiis mensie 3 conventuaJ.is honori:6.ce percipiendis,
ne scriptores in escis emendis impedn:entur.
Promion
made
for
the Abbey
~on~,

Httt: in Wata's text.

"BV1:Ceaar1111," in MS. Nero D.
i., and the tat of MS. Claudiw; E,
1

iv., but corrected in the margin in

a somewhat !at.er hand.
1 conrJentvali in Waia's text.

Digitized by

Goog Ie

77

lllONASTEIUI SANC1'1 ALBANI.

Geoffrey.

Fundatio HospitaJ,is Sancti Juliani.

16th
.Abbot,
A.D.
1119-46.

Fundavit quoque, et construxit, consilio et con~

sensu Conventus, in honorem Dei et Sancti J uliani,
eoolesiam secus viam qwe ducit Londonias congrega- He founds
tq
. JI
"d

t' .
St. Julian's;
VI ue pauperes IDJ.Se os, provi ens eis, e asmgnans, HOIJlital

luoo.-

for lepen.

Decimam redditus vilbe Sanct.m Albani, id est, sexa- Pro'rision

ginta solidos. Item, triginta solidos quos Petrus de Syret :,~:r
reddidit de Redinges, de Syreth. Item, tot.am decimam ~e H01bladi dominii de Hamstude; et totam decimam dominii
de Kyngesbri; et duas partes decimarum tantummodo
bladi parochianorum Sancti Michaelis et Sancti Stephani, exceptis illis quas Ca.pellanus ipsorum leprosorum
ha.bet, sicut in chart.a scribitur eorundem. Item,
duas partes decimre bladi dominii de Est.ona. Item,
duas partes decimre dominii Sancti Albani de 1 Bradewey. Item, duas partes decimre bladi dominii Rogeri
de Limes, in Bradewey. Item, duas pa.rtes decimre
bladi dominii Ricardi de Hou. Item, duas partes bladi
dominii Willelmi :6.lii Anketilli de Cudicote. Item,
decimam partem bladi dominii de I Stratle. Item,
dimidiam partem decimm Stephani de Lege, de suo
dominio de Hanela.wa. Item, duas pa.rtes decimre
Rogeri de Chandos, de suo dominio de Sivelesho.
Item, duas partes decimre Simonis de Bello Campo,
de suo dominio de Stanford.
Sic quoque pnedictus Abbas Ga.ufridus, unanimi con- Solemn gift
silio et voluntate totius Ca.pituli sui, donavit et conby
:fi.rmavit, et inconcusse stabilivit, ut supradictorum G ~ .
leprosomm hrec sint, jure perpetuo ; condemna.ns, a.na.-

&~~:Ju.

!~

originally " Bradeto" in MS.

E. iv. ; the closing letters
being added in a later hand ; "Bra,.
"leloiM" in Wata'stext; abbrevi
1

Claudi111

ated, Briw,, in MS. Nero D. i.

I Sirak in MS. Clandius E. iv. ;

corrected ftoom MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

78

GEST.A .&BBATOlf

Geoffrey,
16th
Abbot,

thematis eententia, omnee qui aliquo tempore 1 hoe

quomodol~bet innrm.abunt. Eleemoeyna ieta. sta.bilita.
A.D.
est,
et concessa., pio conferentis affecta, pro animabus
1119--46.
Offie, Funclatoris noetri, Mercioram. Regis gloriosi, Paoli,
Gro~ds Ricardi, et Gaufridi, hujos beneftcii a.uctoris, Abba.tom.;
~~ to et pro occultis, et negligentiis, et eolutione debiSt.Jalian's. torum. spirituaJium, t&m orationam. quam eleemosyna.rum, qom, per impossibilita.tem mona.choram. occupa.torum, qwmdoque contingunt, hujos ecolesi.18.

Emptio terrce in Biscote.

Acquisi-

Prreterea iste .Abbas Gaufridus emit ab Henrico

!t~by:!e Primo, Rege .Anglorwn, viginti solidatas tema in

the t~e of Bisehopescote, datis proinde, et pertinentiis, dicto Regi
~1:ey. centum bobus pascua.libue. Data est insuper ipsius
temporibus, ela.bora.nte industria. diligenti, huic ecclesire
qumda.m salina apud Vik.um, cum ipso salinatore, et
term sua ; et una. hida in Meindeltona, cam decima
ecclesim illiue villm. Hujus quoque tempore, datum
The Her- est Heremitorium de Modri, quod fuerat Radulphi
Heremit.m, cum ecclesiis, decimis, et pluribue rebus
qoired by allis. Et sciendum, quod diet.us Abbas transtulit mothe Abbey. nachos de M.ulebroc ad Heremitorium prmfatum de
Modri. Funclata.que ecclesia illic, monachorom.que mdificiis, inibi eos fecit regulariter cohabit.a.re.

~% :!

Hujos quoque tempore, Em.ma de Bra.deweia, et filiue

ejus, Hugo, quietum-clamaverunt quicquid ca.lumnim
favo:U. of habeba.nt in Bradeweya., in Ca.pitulo coram eodem
the Abbey. Abbate Ga.ufrido ; et poet Ca.pitulum, cora.m monachis
ante ma.jue alta.re st.antibus, super alta.re, per unum
Quit-claim'

:a;1!!e-

Digitized by

Goog Ie

MONASTEBII SANCTI ALBANI.

79

cultellum, reddiderunt pnedictam terra.m, ab omni Geoffrey;

16th
ealumnia quiet.am et absoluta.m. Abbas autem Gau- Abbot,
fridus, ut id libentius facerent, dedit eis quadraginta. A.D.
1119-46,
solidos.

De .A'llla c0'11St'1"1.Cta, per ewm. Et ordinatio I nformo/rue.

Construxi.t insuper dictus Abbas Oaufridus aulam Guests'

unam cum duplici tecto, amplam et nobilem, ad hospites honorifice suscipiendos. J uxta quam, unum. tha- ~ber,
lamum construxit, honestissimum, quem " Thalamum built.
" Regime " appellare consu~vimus, quia ad opus Regirue
assignabatur ; . prre~ qua.m, non licuit alicui molieri in The Queen,
~--!
Et ali am domum const ruxit,
1ps1
the
onlyal. hosp1w1.u.
h oc cre1;1ob10
woman
aulre consimilem, cum Capella versus Orientem, vide- :owed to
licet, In:firmaria.m ; in qua Infumaria et Capella jussit, ~ n the
1 ut prius, silentium districte observari, et valetudinarios Convent.
ad majorem mensam, ubi campana dependet, sub si- The Inlentio more refici cotidiano ; quos etiam, sicut in Refec- ~:Wtorio, jussit, ut prius, per ea.ndem campanam convocari. dinancea.
Claustralibus veterem consuetudinem non mutavit ; ut,
scilicet, 2 [postquam per] triduum extra chorum infirmantes et commorantes non meliorarentur, licentiati
intrarent Infirma.riam ; nisi forte, accelerante morbo,
citius pausare cogerentur. Et tune cibis regularibus
contenti essent, donec si, ingravescente morbo, car~
nibus refici cogerentur; et cum sibi resta.ura.rentur,
meliorati, secondum Regulam. Sancti Benedicti, more
solito ah omni esu carnium penitus abstinerent. Et
hree per ipsum Abbatem, qui more cotidiano, nisi
rationabilibus causis impediretur, infirmos visitavit;
vel per Infirmarium, qui in verbo verita.tis super hoe

~:,:d

1 st hu exp11Dctory marks be- ,

'.poat trida.m in MS. Claudius
neath it in MS. Claadi1II E. iv.; bm
E. 1v. ; corrected from :MS. Nero
incorrecily.
D. i.

Digitized by

Goog Ie

80
Et si aliquis, qui
convaluerat, impudenter diutias commora.batur, prrecepto urgebatur claustnun reintroire.
Allam quoque construi jussit ab eodem artifice aulam, prioribus conformem, ad opus cujusdam amici et
consa.nguinei sui, qui huic ecclesim benevolus extitit,
et fructuosus, apud Westwicam.

Geoffrey, Abbatem certificavit, diftiniebantur.

1:~
A..D.

1119-46.

Hall built

at Westwike.

vnchoata Bancto .Albam.o.

Idem 1 Abbas Gaufridus Beato Albano, Patrono noetro, una.m thecam gloriosam inchoavit, opere mirifico,
St. Alban , a.nno pl.'18la.tionis sum quinto. Et cum circa opus ipaum
but
leaves sexag1111.o
J.. libras expendisset, d onee 10
~ rt1or resp:irare

t,
it unbished. ad horam opus suspendit, et distulit inchoatum.
He com

:ne:8t!

=~

De 80T0'1"W'U8 apuil, &rpwelk.

Ejus quoque tempore, a.nno Dominicm Incarnationis

circiter millesimo centesimo quadragesimo, duae sa.nctre
Cell or the mulieres, :fa.cta quadam pa.uperrima mansione ex ramie
Sisterll of arhorum, et pa.lis cort1ca.tis, et VIrgIS
. concrat"culat"
Sopwelle,
1
lS,
near Ey- juxta sylvam qum " Eywoda. " dicitur, non longe a
A.D. rivo qui ibidem dilatatur, vitam ducere cooperunt
u.w.
vigi1iis et orationibus, sub mira.bili abstiuentia; et
irrepreheneibili castitate novellam religionem suam
feliciter continuarunt, in pane et aqua corpora eua
macera.ntee. Qua.rum convereatiio commendabilie, et per
pluree annoe p:necognita incommut.o.bilis, 11 cum Abbati
Gaufrido innotuieset, construxit ibidem Cellam : divino
oraculo persuasus, maneiunculas ibidem mulieribus
construi jussit opportunae. Ubi easdem pnedict.as muAbbot

:i:s:;

illnper Abba, in KS. Nero \ Clallcliaa E. iv.; but 111pplled in tbe

D. L
margin, in a eomewhat later band.
I CMa omitted in the text of

Digitized by

Goog Ie

81

MONASTERII SANCTI ALBANI.

lieres, a.dditis aliis, more 8&Jlctimonialium velat.as, et Geoffrey,

16th
sub Ordine Sancti Benedicti victuras, constituit. In .Abbot,
spira.nte igitur Dei gratia, felix suscepit incrementum A.D.
in spiritua.libus et temporaJibus cellula. memorata ; et 1119--46,
patrocinante Beata Dei Genitrice, Mari&, (a. qua inti
tulatur,) odore borue fa.mre vicinas pa.rtes illustravi~

Fundatio Oill,a de &Ypwelle.

Contulit igitur prredictus Abbas, memora.ti fundator Origin or
01
domicilii, quasdam possessiones et redditus, quibus vitn.m
valerent honesta.m, etsi exilem, sm1tentare. Domus
igitur memorata a fonte qui vicinus est illi loco, jn
quo offas facere consueverant mulieres primitivie, nomen
sortitur appellationis, et "Sopwella." nuncupatur. Abb88 Regulainsuper, fauue et saluti sanctimonialium prieca.vens, tithou ftlr of_
'bd

---.l
b c,ave
1
e IIQDI
1 1 em ma.nBionem U1C11urarnm, tllll5Uem su
et that
Cell
sera, ac sigillo Abbatis, qui pro tempore erit, decrevit
ibidem includendas ; nee aliquam ibi, nisi virginem,
in earnm collegium, sub castiga.to et limitato numero,
suscipiendam. Assignavitque eis cremeterium, et fecit de- Cemetery
dicari, in quo nullus, nisi de eisdem sa.nctimonialibus, of ~op~pelietur ; sicut chart.a., super hiis confect.a, testifi- we e.
eatur, quam prresenti pagiruB duximus inscribenda.m.-

:;P=::.

~-,J.

0,,.dVM,tio OellnJ de &pwell,e.

'
"
"
"
"

"Notum sit omnibus fidelibus Sa.nctie Ecclesiie, Ordin:mces,

in.CUL
die qua benedictum est
Cremeterium vil'fflnum
de the
by deed, of
r-
,
-e
Cell of
Sopwella. videlicet, septimo ldus Octobris, perpetua Sopwelle.
conventione statutum et diffinitum esse ;-quod in
illo cremeterio nullus habebit sepulturam, neque
vir, neque fremina, 1 neque clericus, neque laicus,

nee clericu in Wats'a te:r.t.

Digitized by

Goog Ie

82

OESTA ABBA.TUM

Geoffrey,

"
"
Abbot,
A.D.
"
1119-46.
"
"
"
"
"
"

naque serviens, 1 neque forinsecus, prreter virgines

tantum, qwe inclusre fuernnt. Virgines autem illius
loci nullam. penitus possunt intus, vel debent, per se
suscipere, nisi Abbas, et Conventus, pneceperit. Et
numerus inclusarum tresdecim debet esse, et non
a.mplin& Teste, Alexandro Episcopo, et clericis ejus ;
et Gaufrido Abbate, et monachis Ham.one et Alquino,
et .Michaele Cantore, et Radulpho Gobert, et Roberto
Decano, et Petro Decano, et multis aliis."
The Cell of Hiis igitur feliciter completis, accessit, una. dierum ad
locum, et intuens in coolum, ait ;-" Tibi, Domina
to-~ pro- " Sancta Maria, tanquam specia.li patronre, hunc locum
in sempiternum commendo custodiendum."
16th

!'!:u~
:,n~~ "

De ejus cornpassume in paupe'l'es.

A diverticulo igitur II ad ma.teriam, a qua pa.ululum

of declina.vimus, redeuntes, qualiter feretrum Sancti Albani
the mate- fa.bricatum et consummatum fuerit a.b Abbate memorato,
for Gaufrido, plenius di.ssera.mus. Inchoa.verat 3 illud, prout
~e hr_ine pneliba.tum est, et sexa.ginta libras in eodem opere, vel
and a.mplius, exposuera.t.
Et cum tune temporis ca.ristia.
give:!e to ma.gna ingrueret, et inopia victualium a.nno uno, it.a ut
in met.ate summa frumenti pro viginti solidis venderetur,
poor.
Abbas Ga.ufridus, a.fflictis condolens, misertus et misera.tus pauperum fa.me pereuntium,-ut qui semper super
a.fflictos pia. gestaba.t viscera.,-laminas a.rgenteas, sed
nondum dea.ura.tas, cum quibusdam gemmis incaston~tis,
fecit a.velli, et omnia. redegit in numisma. Et\efui exinde jussit victua.lia., ut pauperes inde sustenta.rentur,
fame ta.bescentes. Et fa.ctum est ut, ' qui pro amore
Christi, dicentis-5 " Quod uni ex minimis meis fecis" tis, mihi 8 fecistis," hoe opus inceptum retarda.vit,
Abbot

:1~
8
11~:

=:tarving

1 McjuriMeCU in Wats's text.

ad JIIIJteriaa repeated in MS.
Claudius E. iv.
fflia illwd iu MS. Nero D. i.

The word ei is apparently want-

ing here.

,o.

' Matta. :uv.

tJtiaafeciatu in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

83

M:ONASTERIJ SAN<n'l ALBANI.

multiplicaret Dominus potentia.m suam, et augeret fa- Oeolfrey,

16th
cultates .Abbati pertinentes, ut, qui prius mendicare Abbot,
.A.D.
videbatur, in omnibus &d. plenum abundaret.
1119-H,

De jfJ,(Jf;um fwetn &ncti .Albani.

Anno quoque sequente, annus omni ubertate redun- The body
davit, it.a ut non oporteret Abba.tern, ut prius, de penuria
of
pauperum sollicitari. Collect& igitur pecunin., propositum St. Alban
suum, in opere feretra.li, dillgentius et efflcacius exequebatur.
Et faotum est, ut, fabrioa.nte Domino the 1110nk.
Anketillo, hujus eoolesire monacho, &deo prosperatum est
opus, et expeditom, ut intuentibus a.dmira.tionem generaret. Fecit autem illud opere duotili, et elevato et
educto, imagines impulit elevari, et concavas aemento
solidavit, et elegantiam totius corporis feretre.Iis, in
brevius culmen aacendendo, coarta.vit. Et aio totiua rei
substantiam melius venuata.vit.
Cristam tune temporis minime perfecit, expectans ad ~e smnhoc tempora comm.odiora., quibus ad hoo ,.Ul'O et argento, :!t.o~fthe
ac gemmis, uberius abundaret ; unde dilatio iJla, propter shrine is
left un' mund'1 crescens finished
m ultas emergentes causas, quas dia,t un
by
malitia. suscitavit, illud opus toto vitre sure tempore Abbot
suspendit ; et incipiens redificare non promeruit incepta Geoffrey'.
consummare. Proposuerat tamen illam cristam adeo
nobilem et sumptuosam proculdubio facere, ut ex ea
totius operis series venustatem so,rtiretur, et pluris foret
1 quam. totius feretri coopertum residua.
Et cum omnia
quam decenter fabrica.bantur in feretro, 1 cuncta fecit
copiose deaurari, ita ut potius aurea quam argentea
viderentur, et apparerent.
Et cum de antiquo hujus ecclesire thesauro prolatre
foissent gemmm ad opus feretri decorandum, allati sunt
quidam ampli lapides, quos "sa.rdios oniclios" appella-

~LJ!:
:i:!f,

1 qu iD MS. ClaucUna JC, iv. 1

corrected from MS. Nero D. L

2 CtlllllJ

in MS. Claucllua E. iY,

F2

Digitized by

Goog Ie

'
84

GESTA ABBATUM

mus, et vulgariter "cadmeos" nuncupamus; et unus

lapis qui tantm fuit amplitudinis, ut vix una. manu
includeretur ; nee alius inveniretur, cui competenter
1119-46.
poterat comparari, vel in illo opere conforma.ri. Et ut
A cameo, compertum extitit, mulieribus discrimen in partu pa.intended
tientibus auxilium collatura, noluerunt, qui artificibus
for the
Bhri~e, is d pneerant, ut in opere 1 aurifabrili includeretur, ne virtus
not 1nserte
d
.d
.
.
there, on eJUS em vacua v1 eretur, et ma.ms,2 " Ut lym qum reticet, 8 aut, qui non tenditur, arcus."
inaidof
p
animam

litantIUm, quam
parturition. rmelegerunt erum
servare per1c
oculos pascere intuentium. Insculpitur autem in eodem
imago pa.nnosa, tenens in una manu hastam, per quam
repens, ascendensque, serpens apparet; et in alia ma.nu
puerum, clypeum bajulantem. Et prmterea, ante pedes
imaginis, aquila insculpitur, alas expa.ndens elevatas.
~e gift of Quern utique lapidem habemus de dono &tbeldredi
~~ Regis, patris piissimi Anglorum regis, Edwardi.
Geofl'rey,
16th ,
Abbot,
A.D.

:~1:!'

Ut .Anketilkus hie fact'U8 wit monachus.

M.emoratus autem Anketillus, monachus et aurifaber,
:;!:';~ quandoque in Daciam venerat, ad Regis Dacorum ma.nmone~er to datum et supplicationem, ad quippiam operis eidem
the
King of~
d um. Uh.1 per septenruum

Denmark.
1ac1en
moram contmuans,
regiis prmerat operibus aurifabrilibus, monetm custos,
et summus trapezita. In verbis enim, et operibus,
:fidelis inventus est, et 'acceptus.
He afterHie cum repatriasset, amicos et consanguineos, de
licentia Regis, domini sui, visurus, et honest.a.tern reliSt. Alban's. giosam claustri Sancti Albani vidisset, placuit ei ibidem
morari, habitum sumens religionis. De ejus :fida relatione, et certa affirmatione, didicimus, quod secundum
Danorum. libros historialeE1, quos " Chronic&" dicimus,
The monk

;::r:

1 fabrili in the text of Claudius E.

iv., but corrected in the margin in a
somewhat later hand.
2 Claudian, De Quarto Contnd.

HoMr., I. 223.
a at, or ae, in MS. Claudius E. iv.
Correctly-" rH'l lgra r1el
qui .... ''

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANI.

85

tempore Wlnothi, Abba.tie hujus ecclesire, cum Dano- Geoffrey,

16th
rum rabies omnia obstantia feraliter obrueret, quidam Abbot,
A.D.
eorundem ossa Beati Albani ra.puerunt, et rapta, qWIBi 1119-46.
pnedam pretiosissimam, in parteR suas detulerunt, 'et
in feretro, a.d hoe facto, reposuerunt. Sed qualiter reportarentur, in historia. ejusdem Abbatis 1 prrescribitur.
Feretro igitur perfecto, Translationi Abbas Gaufridus,
prout in sequentibus dicetur, diligenter insisteba.t.11

De Tramlatione Sa:ncti Albani.

Porro, quia Tra.nslationis solemnitas non poterat die ~slaTmnslationis ejus competenter celebrari, propter Sancti ::,!r~~.
Petri ad Vincula, in qua die revera translatio fa.cta. Alban, 2nd
fuit, (quia. sic propter quippiam exigebat tune necessi~s),
ejusdem festivitatem in cra.stino illius solemnitatis, qure
de Sancto Petro est, solemnitatem Translationis Beati
.Albani, 4 ex provisione et unanimi Conventus assensu,
fieri constituit.
Pnesentibus itaque Alexandro Lincolniensi Episcopo, Th~ reet Abbatibus, Waltero Egneshamnensi, quondam Priore~~
Sancti Albani, et Roberto 5 Thorneiensi, et Elia. Sanctre are exaTrinitatis Ecclesire Rothomagensis, et Andrea N ovigensis ~
Ecclesire, Abbatibus, cum toto Conventu Monasterii Sancti Albani, necnon et aliorum religiosorum 6 et clericorum
a.ssistente frequentia., patefacta est Beati Martyris 7 theca
antiquissima. Verum quia quodda.m Collegium in Dacia,
et Eliense in Anglia, mendaciter nsserebant se corpus
Sa.ncti Albani ex integro, seu part.em corporis, habcre,
3

fir.

HorneifflSi in MS. Nero D. i.

6 et omitted in Wats's texl
Omitted in MS. Claudius E. iv.;
supplied in the margin in a sometJIUUlo Nonaa Augusti.
what later hand. The reading in
The "Invention" olSt. Alban is Wats's text .,_., Martyri8 antireally meant here. See pp. 5, 6, ante. " qui6sima tumba," trtmba being
~ jieri is inserted here, enone , added in MS. Nero D. i,, in a later
ously, in MSS. Nero D. i. and Clau- i hand.
di~ E. iv.: omitted in Wats's text I
1 See pp. 12-191 ante.
'The following addition ocCIU'II
here in MS.Nero D.iv.:-Hac acta
oicuirno llOnD anno Regis Ht11rici,

Digitized by

Goog Ie

86

GEST.A. ABBA.TUM

Geoft'rey,
16th
Abbot,
A.D.

proinde cora.m omnibus qui adesse poterant, prre turb&,

dinumerata. sunt omni& ossa Ma.rtyris, et singillatim
ostensa. Et ea.put, eminentiue in propatulo, manibus
lll9-4G.
venerabilis fratris Radulphi, tune illiue mon&Bterii ~Gold
chidiaconi, 1 elevatum, inventum est babere in occipite
circlet on
the head, sedulam filo serico dependentem, et aureis litteris vewit_h ~ in- tustissimis inscripta.m,-" Sanctus," videlicet, " .Albanus."
scnption. Imposuera.t quidem venerabilis Rex Offanus circulum
aureum circa cranium, insculptum litteris hiis ;-" Hoe
Th . 1 " est ea.put Sancti Albani, Anglorum Protomartyris." 2
mi:r!1~t Postea autem incaute deletus est circulus ille, gratia
!estroyed, materiie, ad fa.bricam feretri, ut dicitur. Factus a.utem
p:C:. fuit alius, irato Abbate, ut loco prioris a.pponeretur.
Asserted
Hrec autem manifesta translatio :fieri non potuisset,
~~J~~the si, ut blanditur et mentitur sibi iniquitas, furto reness ?fthe tentum esset ab Elyensibus, et aliud corpus, loco ejus,
:;:_ the~ suppositum. In furto quippe, raro :fit aliquid vel
miracles
ordinate vel circumspecte. Alioquin signa, qure Sanctus
performed. Albanus facit multiplicia, et qure multotiens mnovavit,
celebrate. in loco ubi sanguinem suum pro Christo fudit,
abscisso ca.pite, testimonium evidens non perhiberent.
AppearN otandum. quidem, quod, ut super hoe dubita.ntes
certi:ficaret, multis fratrum pluries apparuit, multa osmany of~e tendens veritatis argument.a, quod, videlicet, loco quo
brethren,
m passus est ,rart
t 1ps1us
corpus. Ut au tem,
proof
.w.
:yr, reqwesm
thereof.
de multis multa prreteriens, ta.ceam verita.tis indicia, et
Herbert
perhibea.t 8 Herbertus Duketh, qui in prresentia sua usque
to ad simialem decrevit statura.m, evidens testimonium, et
d'W'Bl'fiahdi- alii quamplures, unum duxi huic opusculo inserendum.

:!8

~u!t

menaions.

Nota,-q'IM>d Be<dUB .Alba'WUB propfm impf'OplJ'l'ia,

apparuit.
Dum Dominus Anketillus, Ecclesire Sancti .Albani
mona.chus, et a.urifa.ber incomparabilis, qui fabricam
elatvm in MS. Nero D. i.
s ".Amen" is added in the margin,

bi a 1a&er hand. It follows the COD

text in MS. Nero D. i.

3 As to the meaning of this con
fused paaaage, see p. 118 po.

Digitized by

Goog Ie

87

MONA.STEBII SANCTI ALBANI.

feretri. manu propria, (auxiliante quodam juvene erecuJari, discipulo suo, Salamone de Ely,) et incepit et con-

Geoffrey,
16th

.Abbot,

summavit, diligenter in suo opere aurifabrili et animo A.D.

1119-46.
studuit, et manu laboravit, improperavit ei srepe discipulus ejus, Salamon, (de pago Elyensi oriundus, et
fa.vans idcirco parti Elyensium,) srepius magistro suo Doubt exdicens ;-" Utinam hiec sit domus ipaius Protomartyris tireued .b,!
.
eyou....
" Albam,. quem vos credi'
tis h ab ere ; Cll'e&
quam tot Solomou
" laboribus fati0'9.mur
Cui de the
Ely, as
-e studiosis et sumptuosis."
Magister Anketillus ;-" .A.mice, amice, desine talia fari; genuine" certus sum quod woo domus' (nee adhuc condigna est n~
of the
relics.
" tam glorioso Martyre), conclave et reclinatorium erit
" ipsius Martyris Albani. Benedictus Deus, qui bane
'' ad sui honorem concessit operandi peritiam. Ego
" indefessus, et libens, ipsi operi operam adhibebo, nee
" unquam, fictus aut fe88U8, :fluitabo."
Nocte autem una, apparuit ei ~anctus Martyr .Al- St. Albu
banns, vultu a.lacri et sereno, et qn.asi. pro labore suo,
et pro verbis qure pro eo faciebat, gratias agens, con- the.[I!
solansque a.it ;-" Operare, fill mi, et artifex specialis, ~evinge
" advocate, et hospitator meus; quia. te ma.net, de qua monk.
" non fraudaberis, merces copiosa. Ego sum qui retri,, buam ; ego, inquam, Anglorum Protomartyr, .Albanus,
" qui hoe ipso loco pro Christi confessione sententiam
" subii capita.lem. Ego usque ad diem magni judicii
" generalis in hac tua fabrica requiescam, donec detur
" mihi a Domino stola repromissa pro mercede dupli" cat.a." Et hiis dictis, cum lumine magno, quod eum
sequebatnr, evanuit. Nuno autem, a diverticulo redeuntes, materiam continuemus.

to

T=.to

De

0886

Sanwti Albani in Hupaniam deporlato.

Cum autem diligenter memorata fnissent omni& ossa The left

Martyris, prout ab eis qui interfuerunt

1 This pauage proves that the
writer or this part of the History
mlllt have lived before die age of

1 accepi,

defuit

:.11i!i~~

Matthew Paris ; who entered the Monastery

88 yean after this date.

Digitized by

Goog Ie

88

GESTA ABBATU.M

sinistrm scapulre os reliqui corporis int-egritati. Sed

qua ratione defecerit, vel ad quem locum deportata foret,
A.D.
nullius qui tune aderat occurrit memorire, per desidiam
1119-46.
tune in Ecclesia. Sa.ncti Albani degentium, quia. non
Martyr
commenda.ba.tur scripturm. Dehinc autem elapsis pauis found
corum annorum curriculis, destinati a Naumucensi
miaaing
from the
clero, et celebri ecclesia, venerunt ad Ecclesiam Beati
remaiD1.
Ma.rtyris Albani, tempore ipsius Abbatis Gaufridi,
duo viri litterati, moribus et retate maturi, more swe
regionis, can.onici sreculares ; rogantes instantius Conventum loci, necnon et Abbatem, qua.tenus mererentur
accipere ab eis Servitium, quo uti possent competenter,
~ ~ c e et apte ac proprie, in Passi.one Sancti Albani. Ecclesire
sure insta.ntire annectentes, dixerunt esse penes se unam
it, ~ta later de scapulis Beati Ma.rtyris. Porro fratres qui Tra.nslapenod.
tioni nuper fa.cue interfuerunt, et unam. de scapulis
defuisse compererunt, diligentius qualiter ad eos pervenisset, inquisieru11t.. Tune unu.<J eorum, quia Anglice
non novit, La.tine sic orsus est.Geoffrey,
16th
Abbot,

=:1

Ptdchm narratio de Rege Cnutone.

Dux qui in Duca.tu nostro primus ad fidem Christi
, noVI'ta.te convers1orus
. , sure, a. p aga.ms
,
conversus es t, 1n
reign~e, '' vicinis nimis infestaba.tur; et ipse, quasi va.lidus Christi
:x':Otmg " tiro, corpore et animo a.lacer et magnanimus, partes
pthereae~ce.of " suas viriliter contra. omnes adversantes defendebat.
'
tm
. eum adversa.rn.. ;
bonem11B1Dg
in the " Tandem un d'1que Iresi' lDSUrrexerun
gh~f " et sic denique invalescente pa.rte adversa, exhaustis
Naumucla. ,: thesa.uris et coadjutoribus desperantibus, desperavit ;
" ccepit enim deficere. Et ecce I quidem Rex Angllie,
" quida.m nobilis, victoriosus, et fa.mosus, limina. Aposto" lorum in orationibus visitaturus, actus tempest.ate
" a.dversa., Austro Occidentali debaccbante, in Duca.tu
" ejus a.pplicuit. Quod cum Dux, per exploratores, qui
" ad eum advenerant, cognovisset, ait ;-' Interrogate.,
Story of

"

KingCnute
and a fo- "

Digitized by

Goog Ie

80

MONASTEBU SANCTI ALBANI.

'' 'quisnam est ille, et quod nomen illi.' At illi, rede- Geoffrey,
16th
" untes, a pneambulis suis, et procura.toribus, didicerunt Abbot,
" quod Rex Anglia, fuisset, ealtor :fidei Christiana,, et A.D.
" bellator invietus, Cnuto ' nomine ; cujus titulus 1119-46.
" Christia.nis omnibus merito fuit et nomen cognitum
" et amicabile, et hostibus Christi, ut fulgur, formidabile.
" Quod cum Dux, suis nunciantibus, cognovisset, oc" currit hetabundus et festinus in amplexu et pacis
" osculo, gratias Deo palam referens, quod tantum hos" pitem suscipere promeruisset. Et petiit reverenter et
" humiliter, quod seeurus, sicut ad propria, ad ulteriora
" tema se transferret, donec de laboribus maris, cum
" suis commilitonibus, respiraret, et tune ad naves suas,
,: recreatus, feliciter remearet. Acceptis igitur Rex
" obsidibus a.b eo, quos in sua na.vi reliquit, adquievit.
" Dux autem, lretus effectus, et exponens se suaque,
" duxit Regem in civitatem suam, jubens ut omnes
" cives occarrentes susciperent eum cum omni ga.udio
" et honore. Pa.ra.vit ita.que ei Dux convivia ma.gna,
" et fessos baJ.neis, et in:firmos fecit medicinis, recre" ari ; it.a ut Rex de liberal.it.ate ejus vehementer ad" miraretur. Una igitur dierum interroga.vit Rex,
" inter loquendum, de statu Ducatus sui. .At Dux ;" ' Domine mi, Rex, prospere agerem in omnibus,
" ' utpote tiro Christi, et neophytus, nisi Sarraceni,
" ' pro eo quod reliqui ritus eorum, me impugnarent ;
" ' quos srepe in ore gladii exeipiendo, et varios casus
" ' Martis experiendo, vix a :finibwi meis 1 nunc hac" ' tenus propulsavi. Sed none, a]iis eonfrederati, mul" ' tiplicantur, et contra me roborantur, ita. quod mihi
" ' vehementer pertimesco.
Sed si regim ma.jestati
" vestne II complaceret me juvare, ipsos auda.cter
" 'omnes ad prrelium provocarem.' At Rex misertus
" a.it ;-' Meos super hoe consulam commilitones, et

1 IIIIIIC

omitted in MS. Nero D. i.

complac11t in Wate's te::r.l

Digitized by

Goog Ie

90

GF.STA ABBATU'l[

" ' libenter ad hoe eos anima.bo, quia. nos periclita.ntes

" ' benigne suscepisti.'
.A.D.
" Accepto igitur a. auis consilio et favore, eo quod
1119-46.
" incredulos forent expugnaturi, cum indigenis fortis" simum et copiosissimum Rex et Dux exercitum con:.
" gregantes, Sarracenos omnes, Duci nocivos, irrestau" ra.biliter devicerunt, et fines Duca.tus triwnpha.liter
" ampliaverunt. Quo negotio feliciter consummato,
" Rex ad iter, quod tempus suspendit, accingitur, ag" gressus iter sure peregrinationis, qua.m inceperat.
" Erat enim tra.nsalpinaturus, et Romam, pro pecca.;.
" torum suorum remedio, petiturus. Multuin enim
" sanguinetn, etiam Christianorum, eft'uderat in con" qurestu Anglire. 1 Et Dux, junctis manibus, usque ad
" naves suas eum prosequitur, laerymabiliter ejala.ndo,
" dicens ;-' 0 Domine mi, Rex, si unquam fa.ciem
" ' tuam videbo ; precor quod per me, fact& peregrina" ' tione, redea.tis.' At Rex,-' Vita comite, desiderio
" ' tuo satisfaciam.' Et Rex, ascendens naves, in quibus
" arma. et victualia, et a.lia necessaria, habeba.t, reddito
" :filio Ducis patri suo, quern habuerat pro obside,
" vento prospero aspirante, recessit. Rediens autem
" a Roma, et per Ducem divertens, cum summo ga.u" dio receptus est, et aliquandiu commoratus, Duce
" dep:recante. Deinde recedens, Rex a.it ;-' Desere
" ' ha.no bellicosa.m terram, et veni mecum, et ditabo
" ' te ampliore et ditiore.' Cui Dux ;-' Absit, Domine
'' ' mi, ut deseram avitam terra.m, et hrereditatem ; sed
" ' habeo quemdam :filium, pulchrre indolis adolescentem;
" ' adducite eum I vobiscum, in curia vestra, qure est
" ' quasi schola. civilitatis, educandum ; et, si placet,
" ' militari cingulo de strenua. ma.nu accingendum et
" ' dita.ndum.' Quod Rex annuit, et sic fecit ; et sic
'' valedicto recedens, prospere pervenit in regnum suum

Geoft'tey,
16th
.Abbot,

" Anglire.
1

.dt Duz in MS. Nero D. i.

vobia in Wats's text.

Digitized by

Goog Ie

MONASTEBII BANCTI .l.LBANI.

91

" Adolescens autem, in brevi infirma.tus, roga.vit Regem Geoffrey,

16th
" ut. requiesceret, commorans aliquo loco. At Rex .Abbot,
.A.D.
" misit ilium ad Sanctwn Alba.num, ut ibi, in tutela 1119-46.
" Abbat.is commorans, respira.ret. Quod Abbas accep" tans, eum, ad Regia petitionem, et delicate educavit,
" et instrui civiliter prrecepit. Et post pauoos annos,
" venerunt de memora.to Ducatu solemnes nuncii, nun,, ciantes Regi, quod mortuus esset Dux, sibi amicissi" mus. Postula.bant etia.m dominum suum naturalem,
" dictum juvenem, hreredem Ducis, quem tota terra.
" prrestolaba.tur. Et Rex ipsum, jam fa.ctum militem,
" dita.tum multis donativis, in recess1.1 suo, sic paterno
" a.ffectu a.ffa.tur ;-' Fili, commorare mecum, et faciam te
" ' in gentem ma.gnam et a.mplas possessiones dilatari,
" ' et domina.ri, plus qua.m in patria. tua.' Cui juvenis,
" dulcedine nata.lis pa.true tactus, ait ;-' Absit, Do,, ' mine ; sed peto unum, quod non erit vobis grave.'
" 1 Ait Rex,-' Pete, non patiere repulsa.m.'
Et ille ;" 'Misistis me a.cl nobile crenobium Sancti .Albani,
" ' educa.ndum, ubi in multis commorans melioratus
" ' sum. Commando et diligo Martyrem, Abba.tem, et
" ' Conventum, et mores, et ordinem. Peto igitur, ut
" a.mplietur honor Martyris, mihi impetretis aJiqua
" ' de ipsius reliquiis ; et in partibus meis, na.ot& tem" ' poris opportunita.te, in honore Christi et ipsius,
" ' Caihedralem fundabo eccleeiam, et ipsa.m dota.bo et
" ' dita.bo.' Rex igitur ah Abbate et Conventu os
" humerale Martyris impetravit. Juvenis autem, illud
" in partes suas a.sport.ans, promise& effectui mancipavit,
" fabricavitque promissam ecclesia.m, ubi honorifice
'' memoratum os 9 reposuit. Ad quam ecclesiam I facino,, rosi confugientes, vel ad ejus atrium, pacem obtinent
" securam."
Et eic na.rrationem suam terminantes, fidem, ut
At Rez in MS. Nero D. i.
in MS. Claudius E. iv.,
by inadventence.
1

~ "{JTOBllit

3 etiam facitroroai in MS. Nero

D. i.

Digitized by

Goog Ie

92
Geoffrey,
16th
Abbot,

.A:.D.
1119-46.

GESTA ABBATUM

crederentur, meruerunt. Proinde magis, quia. de Ca.pitulo

suo, scilicet, Ca.thedrali Ecclesia. urbis Na.umucire, secum
de confidentia. et credentia littera.s apportaverunt. Et
hrec, dum petita. Historia. de Sa.ncto Alba.no, cum
Legenda., scriberetur, multis prolixius seria.tim narra.verunt.
Et sic de osse humera.li quod deest, Abbaa Gaufridus
certifi.ca.tus ; ipsi quoque, facto suo negotio, recesserunt.

Oontinuatio.
A diverticulo vero materim redeuntes, narra.tionem
de Tra.nslatione Sancti Ma.rtyrie,
sub Abbate
Gaufrido,

B~shop of facta.m, coneequente:i; contmuemus.

Prred1ctus Alex~U:.OC:~ry a.nder, Episcopus Lincolniensis, omnibus qui ad illam,
of the
vel Inventionis, vel Translationis, festivita.tem, infra
~~lation Octa.va.s, venerint, qua.draginta. dies relaxationis conAlban.
cessit. Et ut libentius et devotius illuc occurrerent,
consilio et assensu Abbatis, trecentos pa.uperes in ipsa
festivitate eta.tuit idem Episcopus ut re:ficerentur in
curia. SancU Alba.ni,
Et unusquisque sacerdotum
quatuor Missas pro prenitentibus cantaret; creteri vero
Psalmos, scilicet, pro unaqua.que Missa. quinqua.ginta
Psalmos.
Ordinance
Sciendum quoque, quod Robertus, Lincolniensis Epib~ Hobert, scopus cognomento 1 '' Fulvus " scilicet illius pnedeB1shop of
'
'
'
Lincoln, in cessor, tempore Ricardi Abbatis, conoessit, et chnrta
::~;:_r sua. confirma.vit, ut poonitentes, ad prredicta.m festivition of e
ta.tern acceclentes, unum diem remissionis prenitentire
St. Alban. sure, omni septimana. per totum annum, obtineant ; et
unusquisque sncerdos tres Missas pro eis cantet, aeteris
psa.lteriu.m unum.
Ordinances

mAlade byd
exan er,

1"

Blaet" was his 5UJ'IID.ll1e.

Digitized by

Goog Ie

93

llONAS'l'EBII SANC"rI ALBANI.

Varia dorta data per 'P'f'Wfatwm .Abbatem Ecc'lelrire Geofl'rey,

16th
Sancti .Albani.
Abbot,
Deinde vero prrefatus Abbas Oaufridus unam Missam 11~~6
hiis tribus, cum trecentis pa.uperibus adjecit reficiendis. T - ~
. quoque fiestiVIta.tem
.
A

D . . . . ........tuhODII
Sta.tmt
.o.t1cerunoms onnm pnnc1- and gifts of
pa.lem fieri; et festivita.teqi Beati Matthrei, Apostoli
et Evangelist.re, et Beati Joha.nnis ante Portam Lati- ft>:the 7
nam, et Bea.ti Egidii, et Conceptionem Beat.re Virginia, ~~t~
et festum Beat.re Katerinre, ob reverentiam Dei et Sane- o/St. Y
torum, in ca.pis festive celebrari. Fecit etiam septem Alban'a.
capas ; qua.rum una. a.uro et lapidibus obducta est tota :
alia vero pretiosis ta.ssellis, auro et margaritis, anterius
et in circuitu, parabatur ; alire quatuor optimo aurifrigio ; septima, purpurea, tassellis decenter adornatur.
Ca.sulas quoque quinque ; quarum una tota. auro, vide
licet, sex marcis auri et dimidia ; prreter aurifrigium
pretiosissimum, la.tum va.lde, subtus, et ante, et retro,
1 consimile; necnon et gemmis pretiosis et tassellis optimis est obducta., panno rutilante colore coruscante.
Qure postea, ipso Abbate defuncto, tempore Ra.dulphi
Abbatis, successoris ipsius, quorunda.m pusillanimorum
11 ac cupidorum instinctu, igne concremata. est, ut aurum,
(quo nimis, ut dicebant, onerabatur,) eliquaretur. Alire
vero optimo aurifrigio para.tm. Alire autem dure absque
aurifrigio, sed ta.ssellis requipollentibus decorantur. Orarium, cum fa.none, auro et gemmis adornatum. Da.1maticam unam, qwe tota. auro superducta. est. Tunicam
unam, qwe similiter tota; auro orbiculatur. Albas quoque tres, babentes paruras auro et aurifrigio, acu plumario decoratas. Calicem etiam unum, cum patena, ex
octo ma.rcis auri ; 3 quem .postea. ipse Abbas Gaufridus
misit Romam Pa.pre Crelestino, ut ipsius sedaret avarit.iam, volentis ecclesiam ha.no 'apporiare. Tabulam qnoque una.m, ex auro et a.rgento, et gem.mis electis, arti-

~b':e

1 coui9tiliter in Wata' text.

'ac omitted in Wata, text.

in Wata' text.
appropriare in Wata's text.

1 qa1a111

Digitized by

Goog Ie

OESTA ABBATIDI
Geoffrey,

ficiose constructam, ad longitudinem et la.titudinem

altaris 'Sancti Albani, quam deinde, ingruente ma.xima
necessitate, idem Abbas in I igne conflavit, et in maasa.m
1119-46.
redegit. Quam dedit Com.iti de Warenna, et Willelmo
Threats t.o de Ypre1 et Com.iti de Arundel, et Willelmo Martel,
~U:, !!,e temporibus Regis Stephani, villam Sancti Albani volenSt. Alban's, tibus concremare. Et sic dictus Abbas Ga.ufridus, super
!ii;
afflictos pia gesta.ns viscera, debacchantium furorem comStephen.
pescuit; ja.mja.m enim, pietate antiquorwn elim.inata,
grassa.ba.tur alienigena.rum improbitas.
Further
Fecil;que thuribulum argenteum, et acerram de a.rgifts of
11 utrumque, scilicet, dea.ura.tum,
gento,
Dedit quoque
Abbot
Geoffrey. huic ecclesim ampullas tres argenteas, et unam crystallinam ; candelabra. quoque a.rgentea dea.ura.ta ; et brachium unum argenteum, in quo has reliquia.s recondidit;
-Sanctorum, scilicet, Ba.rtholo:mrei Apostoli, Ignatii,
La.urentii, Nigasii, Ma.rtyrum. Fecit etia.m unum IDUJsale, auro redimitum ; et aliud in duabus volum.inibus,
totum auro incompa.rabiliter illum.ina.tum, et aperte et
legibiliter scriptum. Et unum Psalterium pretiosum,
totum similiter auro illum.inatum. Et unum librum, in
quo contin.entw- Benedictiones et Episcopalia Sacrament.a. Et unum Librwn Exorcismorum ; et unum
Collecta.rium. Dedit quoque dossale magnum, in quo
inte::ritur Inventio Sa.ncti Albani, cujus campus est
aereus ; et aliud minus, ubi effigiatur 8 Eva.ngelium de
Sauciato qui incidit in latrones ; et tertium, ubi historia. de Fillo Prodigo figuratur. Hrec et alia beneficia,
immortali recordatione digna, contulit Ecclesue Sancti
Albani gloriosre memorire pius Abbas Gaufridus,
16tn

Abbot,
A.D.

1:Tu~

NegUgemics wioti .Abba.tu.

Sed quia non est homo qui bonum faciet, et non
peooet, negligentias et ignora.ntias ejusdem huic opus1

~ in 1'SS.

C1au4ial E. iv.

Nero D. L 1Dd

utrilliJa in Wa1B'1 ten

LIIM:a:. ao.

Digitized by

Goog Ie

KONASTBRII 6ANOTI ALBANI.

culo interserere <lignum duximus. I pee 1 quoque prw- G~~y,

fatam conventionem, quam Ricard.us Abbas, pnedeces- Abbot,
sor sous, fecera.t cum Gospatrico, filio Consulis Gospa.trici, 1
6
de terra .Arehimorel, scilicet, de Bewik, cum sui.s per-
tinentibus, fractus precum importunitate, tenuit inconcussa.m: et de terr& Egulvingeham, simili involutus ~isaions
simplicitate, ra.tam habuit. Insuper quoque, post mortem ipsius Gospa.trici, prredictam termm filio ejus,
Edgaro, chart.a sua confirma.vit. Redditum tamen annuum a.ccrevit.
Qui enim prius sexaginta. solidos Increue of
annuos reddere soleba.t, modo quatuor libras Eoolesim
Sancti Oswini ; et 9 viginti solidoe, aut septem boves, by him.
unumquemque va.lentem tres solidos, et si boves de6.~
ciant, pro unoquoque hove tres solidos, Ecclesim Sancti
Albani persolvit.

t~

Ne:! and
rltr:.e~

=ted

De

aeaa Mooialiwm

de BOBco.

Pmterea., Ecclesiam Sa.nctre Trinita.tis de Bosco, ere- The

teraque mcli6.cia, bis a fundamentis, ex sumptibus hujus Church
ecclesire, construxit; et tota.m decimam nostram de domiof
nio de Cayso, et duas partes decimre garbarum de tota.
parochia de Watford, eidem ecclesire, absque consensu AbOO: by
Convent.us, violenter concessit ; et sylvam de N orthaga Ge:fl:rey,
Rogero de Va.loniis. Et tota.m terram de Westwika, quam :,,::_Humba.ldus ta.ntum in vita. sua tenuerat, qU&:l de mensa
mona.chorum fuerat, Hugoni, ejusdem Humba.ldi filio, him, ~
concessit, cum sorore sua, in matrimonio, similiter, pneter
volunta.tem Convent.us, solo suo impetu, et sua. tantum Abbey.
fretus auctoritate, et carnali fra.ctus aft'ectione. 3 [Quandam etiam terram, quam ' " W estwicham " nominavimus,

?Jri!fi/
th:lood

=~

t!

!~t

qvoqare omitted iR KS. Nero

D. L .
2
3

etima "igi,tti in MS. Nero D. i.

Q.a,idaa ... oriudlu, omitted

DI MS. Claudius E. iv. ; 111ppliecl

from MS. Nero D. i.

4 de Wutioica, A,cgli
ripta, "4lHtll7 in TheNvo Sar,oti
AO,ani. -

MargiDal Note iR MS.

Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

96

OEST.A. ABBATUM

cuidn.m clienti suo, consa.nguineo pnedecessoris sui,

Ricardi Abbatis, et sibi ipsi, scilicet, Abba.ti Oa.ufrido,
familiari, contulit, et chart.a. confirma.vit, sine a.ssensu
Conventus, in magnum gravamen et prrejudicium ecclesioo.
Ille a.utem cliens, ignobile genus trahens, a. quoda.m pago
in N orma.nnia., qui " Gorham " dicitur, fuit oriundus].
His labours
Feretrum quoque Beati :Martyris Albani, quod ipse
operuerat a.uro et a.rgento, et gemm.is pretiosis, ut prreSt.Alban. clictum est, discooperuit, ut eisdem spoliis pretiosis
miserias pauperum alleviaret, et thesauros ecclesioo,
sumens exemplum a beato Levita., Laurentio, in usus
pa.uperum distribuendo eroga.ret. Si hoe fuerit bene,
vel non, perpetratum, novit Ille qui nihil ignorat. Sed
postea. arridente tempore prosperitatis ac fertilitatis,
idem Abbas feretrum illud multo pretiosius qua.m ante
fuera.t, auro et a.rgento, et gemmis variis, a.dornavit ;
scilicet, omnia prreter cristam, 1quam propter obloquentium morsus invidorum, ne diceretur quod abundavit
multo thesauro diu a.bscondito, quod jam dictum illi innotuit. 9 Sed postea proposuit illa.m, pretiosius fabrica.The work ta.m, ut summa operis compleretur, apponere. Sed illud
is
et a.lia pia. proposita. mors imma.tura. succidit, dum
int.errupted ordiretur.
~~~
Igitur cum proodictus Abbas Ga.ufridus susceptum
officium paatorale viginti et sex a.nnis, et aliquot menDeath of sibus, strenue administrasset, quinto Kalendas :Ma.rtii ex.
.Abbot
.
't a.d Dommum,
.
Geoftrey, h ac v1'ta. iielic1'ter nugravi
mercedem perA.D. 1146: petua.m a Beato Ma.rtyre, cui fideliter ministravit, percepturus ; anno Incarna.tionis Dominicre millesimo centesimo qua.dra.gesimo sexto, Indictione nona., Epactis
existentibus senis, Concurrente prima..
Geoffrey,
16th
Abbot,
A.D.
1119-46.

:rr:e~t

~1:

1 This sentence appears to be in- ,

1 P08tea 11ero proponi, in.Wala'
complete ; "omuit," or a similar text; illegible in MS. Nero D. i.
word, being 11robably omiued.

Digitized by

Goog Ie

97

MONASTERII SANCTI ALBANI,

De Sanctitate et Actibus Bogtri Heremitre.

Geoft'rey,
16th

Hujus Abba.tis tempore :floruit Rogerus, mona.chus Abbot,

A.D.
hujus ecclesire, gra.du Levita., devotione heremita., sa.nc- lll!l-46.
titatis speculum, ma.turita.tis exemplum, par habitus, Roger, the
antiquis patribus meruit comparari. Qui noster quidem Hermit.
fuit mona.chus, sed viveba.t in beremio, obedientia.m
serva.ns Abbati suo.
Porro locus heremi quern colebat, gradientibus de His Hernostro Monasterio versus Dunstaplia.m appa.ret a dextris :1~iarksecus viam, prope vicum qui " Mark;ate " isto tempore yate.
a.ppellatur. Acceperat autem noster Rogerus hunc locuui
divino munere, angelico perductus illic ta.m ministerio
quam revelatione. Nam cum rediret de Jerusalem, He is miacceperant earn apud Wyndeleshoram sa.ncti tres angeli,
niveis vestibus et stolis a.micti; qui singuli singulas
cruces ferebant in manibus, et desuper totidem, non
solum ardentes cereos, sed fulgore mirabili coruscantes.
Inde cum eo visibiliter ambulantes, usque ad prrefatum
locum beremi, velut consortem, deducunt, et ibidem
sta.tuunt, in Dei servitio permansurum ; ubi poetea multa.
ma.la perpessus, multas tentationes expertus, magna
vicissim consolatione meruit divinitus subleva.ri. Nun- His great
quam, nempe puto, callidus hostis alicui vel a.criores merits.
tenta.tiones immisit, vel plures tetendit insidia.s ; sed
ille, virtute crucis arma.tus, et has gratiose devicit, et
discretissime illas cavit. In carnem euam nullus unquam cmdelior extitit ; sed et illud insisteba.t toto
cons.tu per:6.cere, quo se novit Doo melius complacere.
Et erat ei tanta super afflictis compassio, ut illorum
tarn regre ferret injurias, sicut suas. Spiritu prophetire Spirit of
cla.ruit, et in contemplativis egregius ba.bebantur.
prophecy.

:itt~.

1 The context, from this word. J addition possibly by Walsingham's

do,rn to the commencement of the
band, or that of hia anonymous prelife of Abbot Radnlf, is not to be
dece&IOT, the compiler of the Second
foond in MS. Nero D. i. It is an
Part of the Guta A.bbahml.

Digitized by

Goog Ie

98

GESTA ABRATUM

lpse quoque tanta intentione soleha.t orare, ut cum

dia.holus olirn, visihiliter incensus, et totus igneus, oratioA.D.
nem suam interrumpere niteretur, igneque visihili
1119-46.
cucullam orantis dorso inhrerentem incendisset, non eum
~ger's re- ah intentione remissiorem reddidit, nee orationem valuit
mltallce to
the devil resecare.
~t. ChrisHujus Rogeri discipulatui a.dhresit Beata Christina.,
tina,are- v:irgo
'
de H ont rngdona. onun
da, qure, propter amorem
cluse,joins
him.
ca.stimouire, amplas reliquerat possessiones, domumque
paternam divitiis opulentam. Non ta.men consensit
ipse faciem videre virginis, qua.mvis apud eum quatuor
annis, et eo a.mplius, reclusa fuisset.
Erat nempe oratorio dicti Rogeri domus contigua, qure
,:a1tb:Ud- cum illo fecit angulum conjunctione sua. Is, antepositam
~&~ ha.hens :Ilam tabulam, poterat ita celari, ut deforis
where m!e aspicienti nullum interius haberi persuaderet, ubi tantum
plus I pa.Imo semis inesset. In hoe carcere Rogerus
tion and
gaudentem Cristinam posuit, et a.dmovit pro ostio con:'!~- veniens ligni robur, quod fuit tanti ponderis, ut ah
inclusa nullatenus a.dmoveri, sive removeri, 2 poterit.
Hie ancilla Christi, coa.rtata, supra. duram petram sedit,
et frigidam, usque a.d Rogeri obitum, per a.nnos quatuor
et a.mplius, ut prrefertur, latens heremitas quinque, et
omnes qui cum Rogero pariter hahitahant. 0 quanta.a
illuc sustinuit incommoditates, restus et frigori.'3, famis
et sitis, jejuniique cotidiani ! Angustia loci non patiebatur eam ha.here tegumentum necessarium, cum a.Igeret.
Integerrima cla.usula, cum restuabat, nullum refrigerium.
indulgehat. Longa inedia contracta sunt, et aruerunt,
sihi intestin~. Quandoque, pro sitis ariditate, frusta
sanguinis coagulati ex ejus naribus bulliere. Exire
fora.a non nisi . sero liceha.t, a.d ea qure nature. poposcit,
quia nequihat, licet insta.ret necessitas, sibi ipsam
aperire ; et Rogerus de more tardabat, ita quod necesse
Geoffrey,
16th
Abbot,

::e r,uts

!:~!:1ca-

1 Qy. aa t.o the exact meaning of

this passage.

Sic in orig., correctly" poterat."

Digitized by

Goog Ie

99

MONASTERII SANCTI ALBANI.

fuit earn immobiliter in loco sedere, torqueri, et tacere. Geoffrey,

16th
Quia si Rogerum ha.here voluera.t, voce vel pulsu vocari Abbot,
eum oportebat ; sed qualiter faceret hoe a.bscondita, qure .A.D,
1119-46.
nee ausa fuit trahere vel aemisuspiria. 1 Metuebat nam
que, ne quis, pmter Rogerum, adeaset, qui, vel anhelitu Her ~ t
spirantis audito, la.tebras suas deprehenderet ; et illa auft"ennp.
quidem in carcere mori mallet, quam tune temporie
cuiquam externo patefi.eri.
Ta.lia pa.tientem conipuit dira. morborum varietas ;
sed omnes a.nxietates 19quanimiter tolerabat, amore
Christi Verum amicus Dei, Rogerus, earn nunc doc
trina, nunc exemplis, informabat, et docebat incredibilia
pene de eecretia oooleatibus ; qui 18 talem exhibebat, ut
solo corpora videretur in terra, cum tota mente in cw~
lestibus versaretur. In tantumque profecit Christina She is comRogeri doctrinia, ut, speciOIU& forma. pm filiis hominum,
Dominus lheaus Chriatus sedenti in oella appareret ; inga by a
crucem ferens aurea.m, quam sibi tradens oonforta.vit, ~~ n._0 f
pnecipiena ne timeret, et dicens necesee fore bane por- Tlour.
ta.re crucem omnibus qui Ierusalem ire volunt ; promilrltque quod ipsam crucem post modicum tempWI ab
ea. reeumeret. Quibus dictia, ab oculis ejua disparuit.
Quam visionem cum Rogero retuliseet, crepit flere pne Joy or
gaudio ; ita dioons,-" Lmtare mecum," a.it eermoue vul~ ~ t the
gari,-" Myn godf 8~611 d-O;kter," 1 id est,-" Mea ihereat.'
"bona Dominiae diei fl1ia "--quia vestra tribulatio est
in proximo termi.nanda.. Evenitque sicut homo Dei
locutus est. Rogerus igitur, collect.a ape ex multitudine ~e recog'
ll Ch . L ! - - illam
her
p -"':--.
u m quas prob averat meeae
nawuw,
am. mzes
u succesrumedem heremi post 18 relinquere cogitabat. Illa vero,
to hi,
per visum monita, et a Bea.ta Maria confort&ta, cog ce
novit quod ad inoolatum habitaculi Rogeri sucoeuura
foret.

:,::1U:r8

'Ii

1 Deooted by i (id) only.

is somewhat doubtfuL
: Thie word is partly erued, and

02

Digitized by

Google

100

GESTA ABBATUM

Miraculum factwm per Rogerwm Heremuam.

Eo tempore venit ad pa.rtes Thurstanus, ArchiepiscoA.D.
1119-46. pus Eboracensis, amator et fautor castorum studiorum,
et Rogero, propter sanctita.tem suam, fidus et devotus
amicus. Huie Rogerus nuncia.vit Cristi.rue propoaitum,
Thurstan, roga.ns ut illi impendere dignaretur adjutorium. EpiArchbishop of scopus vero ma.nda.vit ut mitteret ad eum virginem ;
~ork, de- volens cum ea de suo propoaito m-etum habere col~ loquium.. Rogerus ergo ad eum fecit accersiri Godescallum de Cadundona., et uxorem ejus, homines sibi
familia.rissimos; et rogavit eos ut, revertentes in cra.stino, Cristinam deducerent ad Redbumam, quia illuc
.A.rchiepiscopus fuera.t accessurus. Quibus votis suis
grata.nter a.nnuentibus, dixit homo Dei ;-" Ite domum
" securi; quia. ora.bo pro vobis, et fortasse non preni" tebit vos laboris quem suscipitis pro ancilla. Dei"
A miracle
Abiero.nt ergo, uno tantum equo, super quern .ve~ t o nera.nt, a.mbo contenti ; nitentesque jumento contra.
de Cadun- ascensum per ,devia. nemoris, sella., solutis cingulis, ad
~h
terram la.bitur, cum sessoribus. Nox. era.t, 1 equus a.uBoger'~ in- fugera.t, ipsi sine comite, ac gra.vati senio ; nee si dies
tervenuon. esset, sequi va.lentes. Quid facerent ? Tandem derelict&
ipsa sella, quia. nequibant earn. tollere, pedites, et pa.1pita.ndo per tenebras, prout potuerunt, cooperunt progrediendo a.mbulare ; contrista.tique de infortunio, ita
conquesti sunt ;-" Ubi nunc est promissio viri Dei 1''
Vix. verbo dicto, ecce I 1 equus, frenatus et sella.tus,
astitit juxta. illos, ma.nsuetus, prope quemdam prrecisum
truncum, qui videbatur illic prrepa.ra.tus, ut servis Dei
commoda.ret ministerium ascendendi : quo viso, Deo et
famulo suo, Rogero, gra.tias egerunt uberes, et, ascenso
jumento, ad domum suam profecti sunt. Et mane
facto, revertens Godesca.Ilus ad Rogerum, Cristinam
dux.it ad Archiepiscopum, qui Redbu.rnre hospitabatur.
Geod'rey,
16th
Abbot,

equ in orig.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANI.

IOI

Post.quam data monita. salutaria. virgini, Pr1BSul re- Geoffrey,

16th
misit eam ad Rogerum; qure cum eo permansit in Abbot,
A.D.
heremo usque ad ejus obitum, serviens Deo in ca8titate 1119-46.
et innocentia, in humilitate et patientia, ju.xta. doctrinam
suam, donec culmen virtutum omnium attigisset. Tandem vocante Deo, cui serviebat, Rogerus, mundum Boger dies,
deserens, viam universre carnis ingressus est ; corpusque ~:_ in
ejus delatum est ad Monasterium Sancti Albani, ubi the church
honore condigno est humatum in arcuato locello qui
fit in muro ecclesim versus Austrum, prope chorum
fratrum dicti loci.
Post cujus obitum, cum Cristina multa tentamenta, The Saviour
et pene importabilia, sustinuisset, tam bumana quam
diabolica, et semper .fortiter restitisset, apparuit sibi sensi~ly
Dominus lbesus Christus, in specie parvuli, veniens in- and vwoly
ter brachia sponsre sure, ac per diem integrum manens
cum illa, sensibilis et visibilis ; et extunc omnis tentatio
ab illa sic evanuit, ut .nunquam ullam. tentationem aliquatenus formida.ret. Deinde crepit, virtute divina, S~e respiritu prophetire clarescere, miraculorum pa.tra.trix ;;::C
existere ; in tantum, ut fa.ma virtutum ejus totam prophecy.
patriam pervolaret.

'fi/!~,,.

~=:

De mrtutibu8 OhriBfli..anue, Priorissre de Mark-;ate.

Eo tempore, Galfridus, Abbas Sancti Albani, propo- Alured, a
suerat unum quid se . grande facturum, unde Dewn
intelligebat offendi, non sine sui Capituli perturbatione. St.Alban's
Propositum suum ta.men nondum cuiquam communicaverat. Vixerat autem in Ecclesia Sancti Albani, sub and dia- '
. qm'dam maglll. test'rmonn,
.. " Alu- clOllell
to
prrefato Abbate, V1.l'
her acer,, redus" nomine, notus Cristinre in vita sua ; qui, jam ~ inteumundum deseren.'3, vitam non amiserat, sed muta.verat.
Hie, apparens Cristinre visibiliter, candelam in ma.nu Geoffrey.
gesta.ns, a.it;-" Dominus Abbas, Gaufridns, absque Ca.pi-

!~

C'na~

ib.::

Digitized by

Goog Ie


102
Geoft'rey,
16th
.Abbot,
.A.D.

GEST!. ABBATUM

tuli sui consultu, tale quid "-expressitque 1 casumdisposuit statuere ; et quidem non sine pecca.to ; quia.
id fecerit, Daum offendet. Per te ergo, qureso,
si
1119-46.
denuncietur ei ne illud facia.t. Hoe nempe ex Deo
indico tibi manda.tum." Hiis dictis, disparuit.
The Abbot
Christina vero nunquam Abbatem viderat, nee Abbas
Christinam ; exequitur ta.men jussum, mittens Abbati
~ Chrbi&-. per familia.rem nuncium qum viderit vel audierit, et, ne
nna, ut11

l!-.J:__
Abb
N
soon made propos1tum .uweret, 1.W11:1uas1t.
88, ormannorum more,
tc; 1i:pent mox ad boo intumuit, et ancillre Christi, ne somni.is
un- crederet, remandavit. Admirabatur ta.men esse virgini
revelata, qure ipse solo tantum corde concepera.t. Abbate
Bia vision. nihilominus persistente in obstinatia., ipsa nocte in
cujus crastino creptum complesse voluerat, prim& noctis
vigilia., vidit plures nigras, horridasque, personae se
ciroumstare; qui, facto impetu, eum lecto excutiunt, impellunt, suffocant, et modis diversis excrucia.nt. Cumque
jam expiraturus videretur, divertens obtutus, vidit prredictum Alueredum, vultu similem indigna.nti Cui Abbas,
-" Quid," inquit, "jubes, Domine 1" Cui Alueredus,
quasi fremebundus,-" Tu bene," a.it, "nosti; mandatum
" enim habuisti, nee a. malo cessare disposuisti" At
Abbas,-" Sa.note," inquit, "Aluerede, miserere mei,
" mandato abhinc promptius obtemperaturi. Quibus
dictis, dispa.ruit Alueredus, tortoribusque remotis, tormenta cesserunt. Mane facto, quia flagella. vera. fuerant,
Abbas, convocatis personis familiaribus, rem pandit ex
ordine, et proposita spondet dissolvere.
Abbot
Abbas igitur, per seipsum jam cognoscens sa.nctitatem
Cristinre, illam videre festinat : cui promittit se loci
and coun- sui futurum efficacissimum promotorem ; et a.bhinc in
dubiis responsum Christinre pro divino suscipieba.t orahil,iiritoal culo. Christina. igitur, tanto studio Abbatis invigilabat
advu,er.
saluti, ut, quod dictu mirum est, vix vel propius Abbas
"
,,
"
"
"

=::t
~Ii;

!:!9iid

'cam.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERU SANCTI ALBANI.

103

degens vel remotius si facto vel verbo Deum offendisset, Geofliey,

Htb
ilia per spiritum in momento cognosceret. Nee clissimu- Abbot,
labat, cum terrore, praieentem arguere, quotiens sen- A.D.
1119-46.
tiebat .A.bbatem deliquisse.

De ca1usis et fun<l,atU>n6 Dom.us de Mark;ate.

Hiis et aliis miraculis .Abbas incitatus, locum mo-

tbbot

nialium de Mark;ate construxit a fundamentis, dans ro':.:e!

eidem loco redditus atque decimas in diversis locis, ad NM?
8
sustentationem Christinre, sure dilectricis, et sororum
ft>rcongregatarum ibidem, ad militandum sub regimine, CbJi:1na
doctrinaque, Christinre ; quamvis Conventus Sancti Al- Mlower
bani pro talibus expensis et collationibus murmuraret. devotee1.
Et cum lapsu temporis eadem cella monialium de
Mark;ate ignis sensisset extrema dispendia, .Abbas nihilominus totam cellam, cum domibus necessariis, reparavit.
Accidit .A.bbatem, in antelucano vigilantem, in lecto Miraculous
suo sedere, et quibusdam profuturis intendere ; et circumducens oculos, vidit manifeste virginem Christi, dna to
(neque enim erat somnium,} suo assistentem capiti, velut ~
esset sollicita qualiter Abbas se erga. Deum ha.beret. in a visl~
Mane facto, Abbas advocat quandam parentem Christinre,
Lretitiam nomine, profectu.ram ad virginis heremum, quo
et ipsa sanctimonialem ducebat vitam, et dicit ei ;" Va.de, dicito dilectre dominre mere, Christinre, quia
" manifeste novi sollicitudinem suam erga. me. Vere
" enim vigilando vidi quod hac nocte me visitaverit."
.A.nnexuitque locum, tempus, et horam ; restimabat
enim hrec Christinam latere. Adveniens Lretitia injunctum mandatum crepit exsolvere. Itaque ad primum
verbum non amplius respondit Christina, .vocansque sororem Margaretam,-" Die," ait, "audiente Lretitia, quid
" ego tibi dixi primo diluculo de Abbate." Et illa;
-" Dixisti, Domina, quod hac nocte pro certo tall loco
" et hora ad eum visendum veneris. Et dixisti insuper,
" quod si tale quid in tempore .Beati Gregorii accidisset,
" mand88Set illud memorite, quamvis res parva sit, et

:ie.

a~ce

Digitized by

Goog Ie

104

GEST.A. .A.BBATUM

Geoffrey, " memoria. ,parum digna.

16th

Abbot,
A.D.
1119-48.

Ego respondi non pa.rum

" quid esse, sed mirabile, et posteris memorabile."
Audiens hrec, Lretitia Deum in Sanctis suis glorifica.vit.

QU,Q,likr Ori8titna prmfai,a pe1 8Ua8 preces muUotiens

juvit A bbatem.
Anno primo quo Rex Anglire Stephanus est electus,
Abbas Gaufridus, licet invitus, fuerat ad Dominum
Christina, Papam destinandus, inter creteros, pro confirmatione
ia electionis regim obtine~da. Sed interventu et precibus
twice ex- Cristinm, iter Abbatis est rela.xatum, ad magnum tarn
cued from
. . sw. commod um, quam peraonm suie. Ann o
going
to
monasteru
Bome.
vero tertio Regis Stephani, Abbas Gaufridus iterum
est electus ad tra.nsalpinandum, et excusa.ndum prrelatos
Anglire a Generali Consilio sub Papa Innocentio Secundo celebrato. Orat Christinam, et Cristina Christum;
Her "Life," et iterum miraculose labor itineris relaxatur ; prout patet
in Vita Sanctm Cristinre, qum plenius habetur apud
,ate.
Mark;ate, indiciis manifestis.
Eodem anno, iterum fuit Abbas destinandus ad Curiam, pro causis inter Regem et Ecclesiam agitatis : sed
quia Christina pro Abbate instanter orat, Abbas in
hoe itinere non laborat. Hmc enim omnia noscuntur
ejus meritis provenisse ; de quibus singu1is certum est
TheAbbot earn divino oraculo certificatsm fuisse. Quarto Abbati
ooD81llta
ad Cunam

... _ regiam,
.
. t1 causam, cum
her, before
vocaw
sed neSClen
repairing Christina tamen, ut semper solebat, consulenti, ilia
to Conrt. metum dempsit, et tempus constituit quando ad eam
reverteretur. Evenitque quod sese agendorum. causm sic
1 emerserant, ut nee prius venire posset Abbas quam
ipsa prmdi.xerat, licet voluisset, nee amplius necesse
esset immorari. Talibus occasionibus Abbas Christinam

Through

!:m~~f

t~

~.;:;i:1

in11U1Trant, apparently, in orig.

Digitized by

Goog Ie

105

MONASTERII SANC11'1 ALBANI.

frequentabat. l,'1Juistina venerabatur Abbatem ; tantaque Geoffrey,

16th
fuit inter eos muture caritatis a.fl'ectio, ut nisi notissima Abbot,
fnisset toti vulgo sanctitas utriusque, fortassis ort.a llA.D.
19-46.
fuisset de tanta dilectione mal,a. suspicio.
Cretera qui videre desiderat de vita et meritis hujus
sanctre virginis, invenire poterit apud Cellam Monialium
de Mark;atfl, in Libro de Vita sue. plenius exarata.

De sanctitate Sigari, monachi et heremitce.

Ejusdem Abba.tis Gaufridi temporibus claruit Here- Sigar, a
s1garus, cultor herenu. m
. Northaga ; dOllll'tor ca.rrus
. Northawe.
Hermit at
sure strenuissimus, dremonum superator egregius, mundi
despector constantissimus, virtutum patrator notissimus ; qui nocte qua.libet de loco sui heremi ad Monas- He repairs
t ad m
. teressen d um nightly
to
'
Sa.nct1. Albam. vemre
. consuev1,
tenum
the Abbey,
.Matutinis ibidem : quibus expletis, ad eundem redibat for Matins.
heremum, per omnem diem jugiter in orationibus,
sanctis meditationibus, et multis afflictionibus, perseverando.
De quo fertur, quod cum aliquantulum ab orationis Sigar enintentione distmheretur propter cantus luscinire, vel
1 pbilomelre, ipse fl.exis genibus Deum exoraverit, ut thenightinhujus generis amoveret aviculas ; ne plus videretur
indnlgere modula.tioni volucrum, quam devotioni quam of his cell.
tenere debuerat penes Deum. Evenitque juxta 2 vota
viri sancti, ut non solum in vita sun., sed usque ad
prresens tempus, illius generis aviculre locum habitationis In all
sure fugiant, et per mille rruu::.,mR
in circuitu ' nee future~e,
:--they avoid
prresumant ca.nere, nee penitus apparere.
the locality.
Hie, sepultus in nostra ecclesia, jacet in eodem arcu
quo Rogerus Heremita : quorum sepulcra non solum Kings of
vulgares frequentare solebe.nt, sed etiam ipsi reges An- ~ 1: :

nuta

:ea:~

fi:~~~

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - tomb.
p ~ , in orig.
: A similar story to this is told of

Thomas ii. Becket, A.rchbiahop of

Canterbury.

Digitized by

Goog Ie

106

GESTA ABBATUM:

glire ; offerentes illic pretiosos ba.udekinos, quibus voluerunt cooperiri tumbas eorwn.

Radulphm, .septimm

deoirrw,s.

Ra.dulphus, 1 cognomento "Gubiun," dum srecula.ris fuit,

bajulus,
scilicet, capellanus et custos thesauri, Epi17th
.Abbot, scopi Lincolniensis fuit. Procurante igitur Episoopo,
1146-51.
Formerly, factus est in Conventu Sancti Albani monachus ; et
a secular
post susceptionem habitus, jussu Abbatis, adhresit per
priest.
aliquod tempus eidem episcopo. Et promisit ei Episcopus, quod si superviveret, Abbatem eum loco ejus
substitueret. Episcopi enim pro voluntate omnia in
Ecclesia Sancti .A)bani ordinabant: 9 disponeba.nt aliquando, contra. honesta.tem, et ejus utilitatem.
Hie, Anglica. natione oriundus, primitus antiqua.riorum domum, Abbatis sui jussione, prudenter rexit,
librorumque oopia.m huic eoclesire contulit. Deinde
Formerly post aliquot annos, prrecepto Abbatis sui, Alexandro,
~!!rser- Episcopo Linoolniensi, adhrerens, bajulique officium
~exander, exercens, Magistri W odonis, Itali, in Scripturarum
~C::fitf Sacra.rum doctrine. auditor extitit fructuosus. Extunc
A lover of igitur amator librorum, et adquisitor sedulus, multis
books.
voluminibus abundavit.
Elapso igitur 3 a.liqua.ntuli
temporis curriculo, defuncto prrenominato Abbate GauUnanifrido, omnium hujus ecclesire fra.trum unanimi elecmously
tione, tempore Regis ' Stephani, hanc ecclesiam suscepit
chosen
Abbot..
gubernandam ; atque a prrefato Alexandro Episoopo
benedictus, alacriterque in omni dilectione susceptus,
et oppressionibus variis adjutus, bane ecclesiam ab
omnium inimicorum infestatione, qui jam in nequam
sreculo diatim succrescebant, omni vibe sure tempore
viriliter protegebat.
Radult;

appointed

1 Iste d1mt strctdaris, in MS. Nero

D. i.
2 et disponebant in Wats's text.
a aliqiuuati in MS. Claudius E.
iv.; corrected from MS. Nero D, i.

Rez Stephan.u.

late,

flepo8

Henrici, regnavit unn.is novemtkcim.

-Marginal Note in MSS. Nero D. i.
and Claudius E. iv.

Digitized by

Goog Ie

107

MON.ASTERII SA.NCTI ALBANI.

De redificiis prefati A bbatUJ.

Radulf,

17th
11!"-t's1.

Hie eonstruxit camera.a .Abba.tie, adjuncta.s ecclesire, Abbot,

opere solidissimo ; domunique exquisitia na.tune neoessariam, nimis opportunam, feoit, quercinis scindulia Buildings
coopertam.
added by
him.

D~ Prwil,egio peT prmfal:um .AbbatMn im,p6tmto.

lnterea, prrefa.tus .Abbas, Ga.lliam a.diens, Dominum H~ o.btains

.
Alt'1ss10
. dorens1. commorantem m. from
Privileges
Papa.m E ugeruum
Pope
venit, et Privilegium huie ecclesire, juxta tenorem Pri- Eogeniua
vilegii Crelestini Pa.pre, ab eo obtinuit. Sicque domum III.
remeans, duo pa.ilia magna, unum novem, aliud unde- Gives two
eim, marcarum, pretio comparans, huie ecclesire sue. con- ~~ the
tulit munificentia..

.Acta hujus .A bbatis tempore.

Hie etiam prooessionem in Commemoratione Beaus .Abbot
Marire, qure singulis hebdomadibus in albis eelebra.tur,
ad altare ejusdem Virginis :fi.eri statuit. Sed et totam Abbey free
Abbathiam, instauramentis meliorata.m, a.deo a debitorom from debt.
oneribus immunem reddidit, ut in obitu suo nullis creditoribus fuerit in aliquo' oblige.ta. Sed et manerium He makes
de Shephale, quod prredictus Abbas Oa.ufridus 1 Adie :ii~~tCellerario pro duabus firmis, id est, quatuor libris et en.
duodecim solidis, persona.liter concessera.t, iste Conventui, ad coquinam eorum, perpetualiter habendum concessit, et in Capitulo con:fi.rmavit.

!!:fthe

De injuata degradati<Yne P'rioris .AT,quini.

2 Iste quoque Radulphus Priorem suum, Alquinum,
virum commendabilem, secus quam deceret, deposuit:

1 As to the share of Adam, the

Cellarer, In this work, see the Introduction, and p. 4 ante, and p. 121

poat.
2 Addihcm de alio RotJo.-Marginal Note in M~. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

108

GEl:!TA ABBATUM

pro eo, scilicet, quod invenit unum sigillum super

mensam
aurifabrilem Anketilli, monachi sui, et auriAbbot,
A.D. fabri, non insculptum ; et timebat illud fieri ad incom1146-51.
modum suum, et etiam depositionem ejus. Fuit enim
Heunjustly suspiciosus et inquietus, et odio inex.orabili perseque~~:!,, batur eum. Prior autem, depositus, verecundebatur
Alquin,.
nimis, et, confusus pne pudore, confugit ad alas Do;hw~ mini La.urentii, Abbatis Westmonasterii. Quia, qua.mvis
minster.
esset monachus Sancti Albani professus, adeptus est
ta.men in. 1 Capitulo W estmonasterii monachatum.
Abbot
Abbas a.utem Laurentius eum benigne suscepit, et,
Laurence
receives
misertus et miseratus, consolatus est eum ; fuerat enim
him kindly. aliqua.ndo in cla.ustro Sancti Albani ipsi familia.ris. Et
moram continuavit ibidem idem Alquinus per aliquot
He.becomes annos ; qui postmodum, prreclaris meritis ejus exigen~:!.of tibus, in Prioratu ibi electus et creatus est.
minster.
Porro cum 2 Radulphus fere quartum, seu initialiter
:t1gover- quintum, sui regiminis ageret annum, gravissima corin11:iIJes, reptus incurabiliter regritudine, videns monasterium
~1:, jam rectore 'destitui, providit sibi et ecclesire, et ippoint, ap- sius loco Robertum de Gorham, quem ante Priorem
fecerat, sibi in Abba.tem, loco RUO, fratnun electione
his sueuna.nimi petiit subrogari ; ne possessiones ecclesire,
Ce&110r.
quasi viduatre, indefensm distraherentur. Quod et effectui mancipa.tum est temporibus Regis Stephani ;
ea ta.men pia conditione, quatenus post mortem ejus,
cunctis diebus tantum pro eo faceret Conventus, quantum pro aliis hujus. ecclesiw .A.bbatibus: quod libenter
est concessum.
Radul(
17th

t~e

De negligentiia huju,s

.A bbatia.

Sed quia. nemo sine crimine vivit, nee est argentum

adeo purum vel primum, quin 'scorn. aliquantulum
' Capello in Wats's texL
: Omitted in Wats's text.

IICOTTie in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

109

MONA8TERII SANCTJ ALBANI.

sit permixtum, et-1 " Quicunque dixerit se esse sine Radnlt,

17th
" peccato, mendax J est, et veritas in eo non est, et Abbot,
" seipewn seducit," ignorantias ejus breviter, quia A.D.
1146--51.
breves sunt, transcurramus.
Ipsius namque diebus, casula qwe<lam, (de qua su- Negliperius mentionem fecimus,) quam prrenominatus Abbas
0
Gaufridus fecerat, auro obductam, gemmis coruscan- or Abbot
tem, tessel1is redimitam, multis malitia et invidia
seductis, igne concremata est. Sed et theca.m Beati the coetly
-~ificu
venwn.a.
...,.-te, prrefato Ga ufridi chasuble
bills. -~.,
Albani, mi.ra.
Abbot of
studio fabricatam, veruntamen non perfectam, pro villa Geoffrey
de Brantefeld, quaterviginti marcis comparanda, passus :.C,~j~
est spoliatj laminis, et lamina.a conflari, operis spreto ~ the
labore diuturno. Gemmas quoque fecit venumdari, cum St.
tamen vasorum aureorum et argenteorum, mellB83 sure to ~ped r
0
a b undare t, d e qwbus be ne potmt
its
strip
d editorum, copus
golden
villam pn&dictam comparasse. Porro, comparatam Con- plaies.
ventui dedit, et ad fa.bricam thecre spoliatre ; 3 et post He ~es
hoe, ad sarta tecta ecclesire reformanda jure perpetuo
liberaliter assignavit. Et sic factum suum pneteritum for repairt
mg the
excusa.vi , shrine.

= :d
~dti'~s

.:_~i:i

:!,:,

" - - - Facto pius et sceleratus eodem."

Insuper, Priorem suum, virum vitre venerabilem, His hatred
Alquinum, 11 inexora.bili odio persecutus est ; cum ~~r
tamen id merita sua non exigebant : quod rei exitus
comprobavit. Cum enim idem 41 Alquinus Prior, non ~ecapitula0 ~ the
valens sustinere insequentis Abba.tie persecutiones,
qui eundem defama.verat, quod sigillum adulterinum Alq~u's
ad seditiones commovendas, et damna ecclesua 7 irro- ~ u ganda, fabrica.verat, eidem imponendo, demum se, ex
licentia Abbatis et Conventus, in claustro West-

!~:

I. Joloa i. 8.
Omitted in MS. Nero D. i.
a ad ~t in MS. Claudius E. iv. ;
corrected from MS. Nero D. i.
Ovid., M.taa. iii. l. 5.
~ . inuoralnli odio in MS.
1

Nero D. i.
e This account is repeated ; but
in somewhat cllil'erent terms from
ihat previoualy given.
1 m,ganda in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

110
Radulf,
17th
Abbot,
A.D.
1146-51.

Abbot
Radulf

appoints
Robert de
Gorham
his sucCellOr.

GESTA ABBATUM

monasterii recepit ; ubi, cum omni devotione et a.Ia.critate, tam fratrum quam Abbatis, est receptus. In quo
monasterio, postquam Deo factis probabilibus per
alicujus temporis spatium militasset, totum Conventum
exemplo suo in ordinis rigore, et morum disciplina,
reformavit. Ita quod ibidem in Priorem est crea.tus,
et curswn vitm I la.uda.bilis peragens per aliquorum
annorum curriculum, post mortem prioris Abba.tis sui,
2 Sancti Albani, Radulphi, demum moriturus, et morti
expositus, confessus est se nunquam. insidias Ecclesire
Sa.ncti Albani, vel Conventui, aliquo modo ma.cbinando
prreparasse. Et sic innocens cum multa probra immerito sustinuisset, feliciter migravit a.d ;I)ominum.
Hie autem Abbas Radulphus, de quo sermonem protraximus, morbo percussus incu.rabili, videns se a.dministrationi pa.storali inutilem, dum adhuc viveret,
dispositis disponendis, procuravit, ex inna.ta sibi benignitate, alium Abbatem, scilicet, Robertum de Gorham,
virum per omnia commendabilem, loco suo fore subroga.ndum. Quo electo, et rite in Abbatem creato, vixit
ad.hue Abbas Radulphus per aliquot 8 a.nnorum curricula. Longa. igitur decoctus regritudine, cum huic
ecclesire quinque annis benigne prrefuisset, secundo
Nonaa Julii ex hac vita. subtractus est, a.nno Gratire
millesimo centesimo quinquagesimo primo.

Robert'U8, 4 octa'V'U8 deoim'U8.

Robert,
Robertus Abbas. Hie dictus est "Reformator libertaa'P"fs~ted "tum Ecclesire Sa.ncti Albani." Hie, ex nobili Nor.Abbot, ma.nnorum Cenoma.nensiumque prosa.pia originem duu!i~6~ cens, atque venerabilis Gaufridi Abba.tis, de quo superius
His ances- mentionem fecimus, nepos existens, liberarum littera-

tors &om

laudabiliur in MS Nero D. i.
acilicet, Alba11i Gaufridi, in MS.
Nero D. i.
1

3 This is impossible, if .Abbot

Geoffrey died .A.D. 1146 (p. 96), and

I (p.
I

Badulf wu .Abbot from 4 to 5 years

108).
4 xvi'., by inadvertence, in MS.
Claudius E. iv.

Digitized by

Goog Ie

111

MONASTERil SANCTI ALBANI.

rum studiis animum propensius adhibuit, et taro mun- Robert,

18th
da.na quam spiritua.li industria coruscavit.
Abbot,
Hie quoque Robertus Abbas habitum monasticum in A.D,,1
1151-Ga..,
partibua suscepera,t 1 ti-ansmarinis.
Cumque a.udiret
quod avnnculua suus in Abba.tem in Domo Sa.ncti Noilhi?e
Albani sublimaretur, desidera.vit ipsum, et domum ;1ephew of.
ipeius, videre. Petita. igitur, et obtenta., licentia ab Abbot
Ab~te suo! gratia visendi ~t~ a.micum in partes
vemt Anglican.as. Receptus :agitur &b Abbate Gau- monk in a
frido, et a suis, cum omni venera.tione, postquam
he
videra.t in Domo Sancti Albani conventue.lem disci- vwJst.
. commenda bilem, ngorem
.
Ordi ms,
. and
Alban's
p linam per omrua
ent:rs
morom o'bserve.ntiam, poesessionum liberta.tem, corn- that house.
placoit ei in eadem domo omnino oommorari, in fra...
trem susceptus, et Conventui annumere.tus. Cui, ta.lie.
proponenti et petenti, respondit Abba.a Gaufridus,
ad.dens juramentum, quod nunquam in sua domo, in With diffratrem susceptus, commora.retur, nisi litteris e.b Abbate !~~~ he
suo commendatitiis a.c dimissoriis primitus impetratis. Ie;n
Quo audito, dictus monachus Robert.us domum suam ~=':sry
ad.lit, et secundum propositum suum litteras dimisso- former
rias, Abbati Gaufrido deferendas, ab Abbate suo, licet abbey.
clifficulter, impetravit.
Extunc igitur, ad petitionem Abbatis Gaufridi, et
in.sta.ntiam ipsius monachi Roberti, in monachum et
fratrem Eccleaim Sancti Albani grata.nter est susceptus.
Postea vero, in Ecclesia Sancti Albani, Secretarii suscepit Robert
admini.stra.tionem ; in quo officio de bono in melius proficiscens, ecclesiam pro majori parte plumbo decenter of St.
cooperuit. Deinde aliquanti temporis elapso curriculo,
diebus borue memorire Radulphi, Abbatis prrememorati,
rite in Priorem est electus, ut prredictum est. Qui,
duobus fere a.nnis in Prioratu tran..sactis, prrefato Abbate
cedente, et ca.mera.m, qua.m sibi sub Refectorio pa.ravera.t, intra.nte, unanimi voluntate in Abbatem electus

~:[:7

!t:gn

=
fban's.
Pri!r~en

1 ~

in MS. Claudius E. iv., by inacbertence.

Digitized by

Goog Ie

112

GEST.A ABBA.TUM

et 1 ordinatus est, et substitutus. Ordinatu.s autem,

dedit huio eoclesire pa.Ilium decem marcarum, quando

A.D. L a Oonventu susoeptus est; quod postea, de lioentia Con1151-6~
. Sanct1. 0 swyni. de Thinemeu.
_
vent us, dedit Ecclesire
Bia frugal Porro res ecclesire dispersas congregare studuit, et con~ servare caute congregatas. Et innata. Ribi liberalitate,
HLae aids
Laurentium, Abbatem W estmonasterii de novo creatum,
urence.

the new
ut prretactum est, omni instauramento destitutum, (qui
dilapidatorem habuit prredecessorem,) adeo efficaciter
ster.
juvit, ut in brevi bonorifioe respiraret. Tam.en idem
~~ Abbas Laurentius, sure immemor creationis, et recreaAbbot
tionis, contra ipsum A bbatem Robertem calcaneum
Laurence. levans, eundem multis lacessivit injuriis, et damnis
fatigavit ; et nitentem quredam dispersa revocare, pt'ID
cipue Aldenbam, argumentose fraudibus impedivit, mala
pro bonis recompensaDR.
Abbot
Hie etiam pire memorire Abbas Robertus Ecclesiam
~~:- Sancti Albani, quam, dum Secretarius fuerat, plumbo
pro majori pa.rte cooperuit, interius et exterius decent.er
1
dealbavit, et quredam vetustate consumpta reparavit.
t.
Robert,
18th
Abbot,

~~i!-

?i:f1~

De origi;ne Adriani Papre.

Nicholu
Hujus quoque tempore, quidam clericus, nomine
Nicolaus," de quodam viculo Abbatis, scilioet, La.nwar~ Pope gele, oriundus, cognomento "Brekespere," in arte cleriAdrianIV.)
.
applies for -- 1: eatis supmus,
retate ado1escens, corpore e1egans,
admission venit ad Abbatem Robertum, postulans humiliter habitum sibi conoedi religionis. Qui cum examinatus et
insufficiens inveniretur, dixit ei Abbas satis civiliter ;" Expect.a, fili, et adhuc scbolam exerce, ut aptior haAbbot 1
Bobert.
" bearis."
U nde ipse clericus, verecundus, rep utans
talem dilationem repulsam, abiit, et Parisius adiens,
3 ubi scbolaris vigilantissimus 8 [ effectus], omnes socios

:::(dter-"

={:"
!bty;

ordinatu et aubstitvtvs ut, in

Wats's text.
2 ilnqve in Wats's text.

3 Omitted in MSS. Nero D. i.

and Claudius E. iv.; supplied from
W ata's text.

Digitized by

Goog Ie

:MONASTERII SANCTI ALBANI,

113

discendo superavit. Tandem Canonieus faetus, apud Robert,

18th
Sanctum Rufum, non procul a. Valentia, Romnm pro Abbot.
quibusdam agendis destinatus, strenue negotium con- A.D.
1151-66.
summavit, et iterum melius ; et tertio missus, electu.c;
est in Cardinalem, et postea in Pa.pam.
Brekespere

finally
becomes
Pope.

De Eccleltia ck Luton~.

Ipsis quoque diebus, erat quredam ecclesia in villa de The

Luitona, paroehialibus copiosa, et opimis terric; dotat.a. L~~~~~ of
Hre terrre, cum ipsa ecclesia, pertinentes o.d feodum falls into
Comitis Glovernire, eujusdam Willelmi Camerarii vio- ~~e
lentia injuriosa, (de quo in sequentibus loqui habcmus,) C~amberin offieii militaris 1 servitium erant redaetre ; et, ut :fieret, lam.
idem Willelmus dedit 2 Comiti Roberto de Glovernin
decem marcas. Qualiter autem id o.cciderit, qualemve
introitum prrefatu.c; Robertus habuerit in hn.nc eccl<'sinm, <lignum duximus propa.lare.Defuncto na.mque dieto Roberto, Comite Glovernia>, The
Willelmus, filius ejus, in paternam successit lirere<lita- ~e:::ne
tem. Qui dum adhue 3 esset in fidelitate et servitio Regis iscon'l'eyed
Stephani, Comiti Gileberto dedit quale ipse habebat
dominium ecclesire de Luitone, et terrre eidem ecclesiro
pertinentis, et eum inde seisire fecit per Gaufridum
de Watervilla; qui, loco sui, ad investuram bane faciendam misit Luitonrun Walterum de Querceto. Hane
autem donationeII]. et seisinam multi viderunt et audierunt : Willelmus vero Camerarius, laicus quidem et
uxoratus, ecclesiam occupaverat, et ecclesire libertatem,
ut prredictum e.c;t, redegerat in servitium officii militaris.
Comes itaquc Gilbertufl, intelligens hoe esse disso- He prennm rationi, 4 concessu Regis, prredictam ecclesiam, et ~il~ de

~uif:m

~i:; :~~-

! nflir.i11111 in the MSS.; but cor-1

rected in the margin of MS. Clau
dins E. iv.. in a contemporary band.

dicta Contiti, in MS. Nero D. i.

3 e,sent in Wat:i's text.
~ cOJ1stnsu in W a&a's text.
H

Digitized by

Goog Ie

114

GESTA ABBATUM

tota.m terram eidem eeelesire pertinentem, quam diotus

Willelmus
Camerarius injuste occupaverat, sicut advoAbbot,
A.D.
catus, dedit et concessit in eleemosynam Gilleberto de
lllH-66.
Cimmay, eognato suo, elerieo, et Regis Capellano,
Cimmay volens juris I eeelesiastici libertatem redintegrare. Rex
11:h, itaque, et Comes Gilbertus, Alexandro, Episcopo Lin~illiam eolniensi, Gilebertum de Cimmay prresentaverunt,
lain. ber postulantes ut prredictam eeclesiam ei eoncederet, et
eum appersonaret. Episcopus vero respondit, se nolle
Willelmum Camerarium ah ecclesia, licet earn injuste
possideret, nisi judiciario ordine submovere. Statuit
ergo ei, et Gileberto de Cimmay, placitandi tempus
et locum. Ad diem eis positum, Willelmus non venit;
sed misit nuncios qui dicerent ipsum noJle sistere se
judieio eoram Episeopo de eeclesia, quam non in eleemosyna, sed pro militari servitio, hrereditarie possidebat.
St.a.tutus est igitur eis alius dies, sed in eo nihil a.mplius effectum est.
Aftermuch
Nolens itaque Episeopus adhue absentem judicare,
litigation, ne nimire festinationis redargueretur, posuit eis diem
Chamberlain is
tertium in villam Luitonre, in qua ipse Willelmus
disseised
of the
manebat, ne se posset divertere vel excusare. Infra
church of hune diem, Episcopus Lincolniensis suscepit mandatum
Lntone.
Episcopi Ostiensis, qui tune in Anglia Lega.tus erat,
ut diligenter inquireret, utrum terra quam Willelmus
Camerarius tenebat, esset de jure ecclesim Luitunire.
Quod si constaret, et ecclesiam et terram in juris
ecclesiastici libertatem revocaret. Et hoe mandatum
habebat Gilebertus de Cimmay p:rre manibus. Cum
autem ad diem hune tertium ventum esset, Willelmus,
ut solebat, non affuit ; sed quoddam breve Regis
allatum est, in prreceptum hominibus de Luytun, ut de
jure ecclesire veritatem reeognoscerent, et de terra,
utrum ad ecclesiam pertineret, et veritatem quam inde
elieerent, approbarent.
Hoe idem etiam ex parte
Robert,
18th

:!:::

eccatici in MS. Clauclius E. iv.

Digitized by

Goog Ie

lJONASTKRII SANCTJ ALBANI.

115

Epiacopi prmceptum est. Testatum est ergo ab omnibus, Rohen,

18th
et affirm&twn conatanter, quod a prima fundatione ec- Abbot,
A.D.
clesire quinque hidm in Luitun eidem in liberam elee- 1151-66.
mosynam datai sunt; et postea, auccedente tempore,
a.Um terrm a personis ecclesim adquisitre aunt; et sic
eccleeiam, cum tota terra, in eleemosynam semper ab
omnibus habitam ease, usque ad tempus ultimi,
Willelmi Camemri~ qui ecclesiasticam libertatem in
servitium milita.re convertit. Hoe, ab omnibus teat.a.tum, tres electi, tactis sacrosanctia Evangeliis, probaverunt. Quod pol!ltquam oonstitit, Willelmus, qui
ecclesiam injuste occupaverat, judicio disseisitus est ;
et ecclesia in manus Episcopi seisita fuit.
Hiis actis, cum Oilebertus de Cimmay eum re- G~Ibert ~
quireret, Ut
SiCUt ei prresentatUS fuer&t, de 8CC}&sia jam liberata et vacante seisiret, rem produxit, et pi~~ in
' respectum posm"t, usque tt.U
- ..'I quodd am colloqwum
BelSID
Of
m
the church
quod apud Oxoniam esse debebat. Cum autem illuc and lands.'
ventum esset, recorda.tis et ostensis rebus omnibus,
prout geatm fuerant, coram Archiepiscopo Theobaldo
et Episcopo Lincolniensi, et multis aliis, non solum
indigenis, sed etiam alienigenis, Oilebertus de Cimmay
de ecclesia de Luitun, et de terra., et de omnibus
eidem ecclesue pertinentibus, judicio communiter ab
Archiepiscopo et Episcopia facto, seIBitus est.

88,

~r::;rhJS

Pri,ma resig-natio Ecclmre cu Lutona.

1 Non multo post, prmdicto Comite Oileberto, ( cui The fee _of
jus advoca.tionis ecclesiie de Luitun, cum term ad
eam pertinente, sicut jam dictum est, concessum
fuera.t,) a. :fidelita.te et servitio Regis Stephani inique
cI!0
recedente, 1 Rex totatn villam de Luiton, et totum Walldari.
feodum dicti Comitis, quantum in ipsa villa erat,
dedit cuida.m militum euorum, Roberto, aoilicet, de

~:ib;

:t:1

Naa mtdto in MS. Nero D. i.

Hie avfertsr jua ad11ocationia
eccluitz de L ~ a Comite Glo1

verni per Regem Stq,lianum.Marginal Note in MS. Nero D. i.

1 de omitted in Wats's text.
H 2

Digitized by

..

Goog Ie

116

GES'rA ABBATnr

Waudari, sibi fideliter adhrerenti. Quo fucto, prredictus

Gilebertus de Cymmay eandem ecclesiam, cum terra
ad ipsam pertinente, compelli nullatenus potuit de eo
tenere ; qui de prrefato Comite Gileberto, cognato suo,
tenebat. Cum vero eandem ecclesiam per sexdecim
annos pacifice possideret, tandem hydropisi percussus,
ab omnibus medicis, quasi desperatis, derelictus est.
Gilbert de Proinde Abbas Robertus, eum srepius alloquens, desiCimmay
causes
derium suum de ecclesia de Luiton adquirenda ei disGeoil'tey, a cooperuit. Quo cognito, idem Oilebertus de Cimmay,
i:c:::-:v of adquiescens, quicquid juris in I ea ecc}esia habebat,
Robert, to in manu Nicolai, Archidiaconi de Bedford, refutando,
be
substi
t : stat1mque nepo tem eJUS
. dem Abba t1s, .,.,_
tuted
as
remgnaVI
uu.uparson.
fridum nomine, (ne forte ab alio eadem ecclesia peteretur instanter et imperiose, et sic auferretur,) ipso
Archidiacono consentiente, et etiam prrefato Roberto de
W audari, cui idem Abbas consanguinitate conjunctus
erat, hoe petente, in personatum substitui fecit.
Gilbert
N ec mora, ipse Gilebertus de Cimmay, cum filio
at suo Willelmo, habitum monasticum apud nos suscepit,
St.Alban's. et in brevi post expiravit.
Quo defuncto, Abbas
Abbot
Robertus, considerans ejusdem Roberti de Waudari
Robert

.
d ona t10nem, regia.
. s1"b"1 pote state
tains a ob- concess1onem,
s1ve
grant of tra.ditam, firma.m nullatenus nisi ad tempus fore, cui de
the fee and Jure

nihil constabat. competere, prrenomma

t um, Conu.tem
advowson,
~~ the de Glovernia adiit ; nee discessit, donec ipsam ec.-rl
of
cles1a.m

Gloucester.
a.b ipso
obt"meret .
Robert,
18th
Abbot,
A.D.
1151-66.

!::it

.Acta inter Oom,item Glovernice et .Abbattm,

Ecc'lesia de Lutona.
ParticuJars
of the

grant.

8'Upe'I'

Deinde ipse Comes concessit Ecclesire Sancti Albani

in perpetuu.m, et charta. sue. confirmavit, quicquid de
feodo suo memoratus Willelmus Ca.merarius tenuerat in
Soca. Luitun, et in Hertswelle, et in Badelesdune, et in
' eadt111. in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

117

ll'OX.\STEHJI SAXCTI .\LHANI.

Pot.esgrave, pro scrvitio <limidii militis, quod prredictus Hobert,

18th
Willelmus Cn.merarius patri suo inde facere solebat ; eo Abbot,
tenore, quod uxor ejusdem Willelmi omnes terras ad A.D.
dotem ipsius pertinentes tota vita sua teneret de Ecclesia 1151-66.
Sancti Albani, servitium faciendo dictre ecclesire, quod
inde sibi fuerat factura : 1 hoe adjiciens, ut, ea defuncta,
Ecclesin Sancti .Albani totum feodum per dictum serPorro, pro hujus
vitium in manu propria. teneret.
teme concessione, Abbas Robertus dedit eidem Comiti
octoginta marcas. Adjecit etiam idem Comes, et scripto
suo sanxit, quatenus hujus donationis adversus omnes
defensor esse deberet. Si a.utem, jure alicujus prrevalente, dictum feodum ecclesire defensare nequiret, aut
de eo qui illud juste adquisisset eodem servitio tenendum daret, aut octoginta marcas, quas ab Ecclesia
Sancti Albani pro illo feo<lo suscepit, eidem ecclesite
restitueret.
Et sciendum, quod dictus Abbas Robertus, tam Regis The widow
et Comitis, quam multorum magoatum, precihus inclinatus, prrefatre mulieri non solum terram ad dotem lain enjoys
ipsius pertinentem, immo etiam terram quam vir ejus
tenuerat, tantum in vita sua de Eccle.sia Sancti Albani, in the land.
pro prredicto servitio dimidii militia tenendam, concessit ;
cum ipsa, seu vir ejus, nibil juris in ipsa, ut dictum est,
11 in ea habuerat.
Porro, paucis evolutis diebus, quia eadem terra in The land
oflicium servitii militaris, ut srepius pnedictum est, : dis- b
redacta erat, idem Comes de Glovernia, ~eptis ab t ~ l !r
Abb~~ Ro~~o -~rig~~~ marcis, huic ~c~lesire prrefatum
serv1tmm dim1dii m1ht1S ex toto remis1t ; chartamque service.
suam, ta.m de prredicta ecclesia, quam de terra ad eam
pertinente, super altare Beati Albani reverent.er ac
solemniter obtulit. Dein<le srepedictus Abbas, nullas A C?nfi~.
Regis
. Stepban.1 de granted
mation 18
moras annectens, confi rmat 10nem
eadem ecclesia, et omnibus ad earn pertinentibus, per by King

th=~~
:~~oi::

~/=

--------------,-----------1

luxe in Wats's text.

'i,a ta omitted in Wats's text.

I found
Apparently
in

suix4fluous,

Stephen.

though

both MSS.

Digitized by

Goog Ie

118

GEST.A. ABBA.TUM

Boben, Balderieum de Sigillo obtinuit.

Cui dua.s partes ecclesire. ejusdem, principaliter de eo tenendas, petitione

.A.D.
dicti Regis Stephani, concessit, sicut et prredicto nepoti
1151 - 66 suo, Gaufrido, 1 et Adoo, clerico ejusdem ecclesire, eandem
terram 2 concesserat.
A portion
Interea prredicta mulier viam universre carois inof the
lands of
greditur, et tote. terra. quam tenuerat, ad dominium
the church Abbatis et monachorum Ecclesire Sancti Albani sine
ofLutone

di'ment o t rans1e
~ rtur.
p orro pro qua.d am te rrre
is
lost by 1mpe
the.Abbey. portiuncula., in liberam eleemosynam ecclesire de Luitona antiquitus deputata, inter ipsum Abba.tern Rober. tum et quemdam H., conversum de Hospitali, jurgium
oritur: qurestioque ipsa coram Regis Justiciariis srepius
ventilatur. Tandem judicio Curire Regis decretum est,
qua.tenus juramento hominum villre de Luitun qurestio
illa terminaretur.
U nde quidam, proofati viri H.
muneribus illecti, ac multis promissionibus corrupti,
mendaces testes produxernnt ; qui juramento probarent,
quod nequaquam terra. ilia ad eandem ecclesiam de
Luitun pertineret. Et licet omnibus pateret eorum
nequitia, pro patrire tamen consuetudine a.dmissum est
eorum testimonium, et sacramento confumatum. Sicque
Horrible terra a prredicto H. in posterum est possessa.
Quod
ta.men non impune tulit ; horribili namque et repenthe spoiler. tino statim post prreoccupatus incommodo, miserabiliter
expiravit

A\et,

::J':tY

De Here'beno Duket.

Et circa eosdem dies, Herebertus Duket, posseesionibus

Albani infestus, ante majus altare dum forte
~e Abbey, veniret, a.deo in Pygmieam brevitatenl decrevit, ut vix
simire retineret quantitatem, qui ante& elegantis et
~ dimen- magnie fuerat staturoo ;
ita quod nomini ejus hoe
!:O:
cognomentum, " Duket," per contrarium a.djiceretur
Herbert

~:!: !r

II Sa.ncti

:,7!:t

;,;ui.

1 ta>tiam part"", tt A.de, iu MS.

Nero D. i.

concuauit in MS. Nerq D. i.

a Beati in llrlS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

119

MONASTEBII SANCTI ALBANI.

Veruntamen in amaritudine prenitentire ad se reversus Robert,

18th
promittens se in ve1itate Deo et Sancto Martyri sa- Abbot,
1
tisfa.cturum, se sibi mentit restaura.ri. Crebrescentibus A.D.
1151-66.
igitur mira.culis et fama religionis, meruit Domus Sancti
Alba.ni tarn in temporalibus quam in spiritualibus felix: pentance,is
'
d'iat'rm mcrementum.

restored
to
~use1pere
his
former
height.

Ecc"lesu,, de Lut-One a8Bi9natur Cellai Huttpitum.

Prrenominatus a.utem Abbas Robertus, communi as- The
sensu et petitione Conventus, a.ssignavit, et scripto suo r!i1:o'!~ of
confirmavit, Cellario Hospitum totam ecclesiam de Lui- with other
tun, cum libera efficeretur, cum tota. ecclesia de Hoctona.,
et cum omnibus rebus ad e!IB pertinentibus ; et cum to the
omnibus terris qua.a Willelmus Camerarius tenuit in
Soca. de Luitun, et in villa. de Hoctona, et in He1-te- Guests'
uella, et in Badelesdune, et in Potesgrava. Ita, scilicet, Hall.
quod prredictre ecclesire, cum omnibus terris, et omnibus earum pertinentiis, omni deinceps tempore forent
in manu et dispositione Cellerarii, qui curire prreesset,
ut ex redditibus et fructibus ex eis provenientibus
provideret qure necessaria. forent ad sustentationem
supervenientium hospitum, et ad reredificandas et construendas omnes domos curire, et reficiendos fratres in
die Anniversarii sui
De ea ta.men portione qua.m Adam Clericus tenebat, Pro'riaion
decrevit ut, provisione Conventus hujus Monasterii, duo :~/::_
honesti sa.cerdotes, subrogati, sustentarentur futuris in vice in the
'
m
' Lutone.
church of
perpetuum tempon'bus, ad ceIebran da divma.
offic1a
eadem ecclesia de Luitun. Eapropte1, ex auctoritate
Dei Omnipotentis, et Beatre Marire, et Beati Albani,
et Omnium Sa.nctorum, et sua., a.nathematizavit, et a
liminibus Ecclesire sequestravit, oinnes qui bane suam
dona.tionem, vel ordinationein, vel infringere, vel immutare, prresumpserint, a.liquo tempore succedente.

f:=~
~1::1'

' rutaurare in MS. Nero D. i. ;

though, apparently, with an attempt

at alteration.

Digitized by

Goog Ie

120

Robert,
18th
Abbot,
A.D.
1151-66.

GEST.A. ABBATUM

P1ior de Tyncmutha. electus eBt in Abbatem de

Selebye.

Dum autem talin. feliciter consummarentur, et apu<l

Deum et homines ecclesia hroc gratiose prosperaretur,
German, bonro recordationis Dominus Germanus, monachus huju.s
Prior of
ccclesi~, et Prio1 c.le Thinemue, electus et crcatus est
Tynemouth,
in Abbatem de Selby, ad refonnationem ordinis, qui
supplants
ibidem
deperierat, Elya Abbate cedente, per ArchiElias,
Abbot of cpiscopum Eboracensem, Henricum Murdac, iu cujus
Selby.
Dirncesi dicta ecclesia. de Selby esse clinoscitur. Prrefuerat enim idem Elyas Abbas dictre ecclesire sure,
pastor nescius et remissus. Sed Archiepiscopo defuncto,
Henrico, memoratus Elyas, expulso Germano, irreverenter se intrusit in Abbathiam de Selby, se faciens
German ill Abbatem exclamari. Oermanus vero ad domum suam,
by scilicet, Sancti Albani, rediens, honorifice ab Abbate
;but, Ro berto et ' a. toto Conventu, ut d ecwt,
. susceptus est.
through
~e .:f:,; Misit igitur Abbas Robertus unum monachum de nosis tris Romam festinanter, super tali injuria querimoniam
Domino Papre repositurum. Qui, audit.a. tali prresumptione, commotus est valde, talcm tantamque abusiouem
terribiliter compescuit et punivit ; similiter, Osbertum
Archidiaconum, hujus rei incentorem. Et sic honorifice
restitutus est Germanus in domuin suam de Selby,
Elya cum confusione repulso.
Respiravit igitur domus illa felicitcr in spiritwilibns
et temporalibus, ipso Abbate Germano diligenler desudante.

;r::1ed

=~
&bert,

Godfridus, 1wster m01iacltUB, Jit Abbas 01oilandire.

Godfrey, a

Similiter, procurante Episcopo Lyncolniensi, Alex-

~:!i~:st. a.ndro, et aliis virtutum et ordinis remulatoribus, Abba.'i

beeo~

Robertus, ad reformationem ordinis, qui in Domo Cro-

_____ - - - - - - -

' n omitted in l\lS. Xcro ]), i.

Digitized by

Goog Ie

121

)lUXASTEIUI SANCTI ALllANI.

landire emarcuerat, Dominum GoJefridum, hujus ecclesire Hobert,

18th
monachum, virum 1 morigeratum et bene litteratum, Abbot,
cum Domino 3 Adamo, nepote suo, monn.cho, viro cir- A.D.
cumspecto et discreto in temporalibus, (se<l 8 illiter<Lto,) 1151-66.
transmisit, et concessit in Abbatem eligi et creari Abbot of
:1.. .1:.~
.
domus, cum consue- Croyland.
CroWl,num,
; qm ord'mem hUJUS
tudinibus, ibidem constituit observari. Et sic eo diligenter procurante, refloruit ordo et religio domus prren~nninatre intrinsecus et extrinsecus in temporalibus ;
Domino Adam, nepote suo, vigilanter desudantc, status Adam the
,lomus felix suscepit incrementum, ut unus fratrum t":!!\c
vices 4 Ma.rire, alter Marthre, videretur 5 fcliciter adim- G!dfrey.
plere.

De Adam

Celkra1w.

Sed quia non potuit diu latere 7 memoratus Adam, Adam the
usque ad Abbatem Rober- recalled
Cellarer, is
quin odor bonre famre eiusdem
.,
to
tum ascenderet, revocavit eum domum, et eum smtm St.Alban's.
constituit Ccllararium. Cujus peritia in rebus agendis,
et efficax diligentia, prrecipue coquinre pertinentibus,
effecit ut specialem memoriam, cum benedictione, semper
promereretur. Unde meruit in Capitulo solemniter
sepeliri.

Reli.quue Oaat-ri de Kinge11biri, sunt II deletce.

Ipsis quoque temporibus, Rex Stephanus, transitum King
faciens per nos, in hac .domo honorifice O hospitabatur,
et decentibus respectus est muneribus, Abbate Roberto Alban's.
prudenter procurante. Rex autetn cum in crastino Missaro audiret ad a.ltare Sancti Stephani, Abbas, allato
Sancti Martyris, et statuto ante pedes Regis, feretro,

~t!1;.

1 orat11m in MS. Nero D. i.

' Adam in MS. Nero D. i.
:i illituatu in MSS.
Lw.'lle :i::. 41, 42.
4 jitkliter in MS. Nero D. i.
'Cdlelarioin :MS. Claudius E. iv.

As to this Adam, see page 4, a11te,

Note.
1 memorati in MSS.
a dtluta in MS. Claudius E. iv.
9 1-pitatus, apparently, in MS.
Nero D. i.

Digitized by

Google

122

GFBT.A. ABB.A.TUM

cecidit prostratus ante ipaum Regem et magnates ejus:

petiit instantissime, ut ipse, pro amore Dei et Martyris,
cujus reliquire apportabantur, dignaretur 1 reliquias
1151-66.
cMtri regalis, quod " Kyngesbury " ll appellatur, penitus
Enemies of delere. Latebant enim in eodeni fere loca, ubi caatrum
~k.A!m1,' Regis fuerat ab antiquis temporibus dirutum, quidam
the remains aiditui regales, servi conditione, sed Abbathire nocivi et
ofKynges- d amnoSI,
. haben tes 1n
. med10 . fiere v1ci,
.. seorsu.m versus
bury.
Orient.em, unum propugnaculum, vel municipiolum, pro
refugio et mansione ; et se dicentes Regis fideles servientes, et custodes pacis et patrire, potius pacem et pa
triam perturbabant,' et emolumentis et turpibus inhiabant
qurestibus, quam pacis commoditatibus, intendentes.
At the inRex autem piissimus, Stephanus, quaai attonitus, a
tercession circumsedentibus interrogabat, quid hoe esset , cui sta.tim
of Abbot
Robert,
quidam magnatu.m de assessorihlL'i, Abbati amicissimus,
Stephen

R ex, non procul hin c, 1mmo,

aUowa the respon dt

1 ; -"D omme
mi,
remaw to " sab alis hujus ca:mobii, spelunca quorundam latrunbe levelled " cul orum es t , qm t ot1 pa t rue
sunt noc1V1,
et vob.IS non
" minus damnosi ; quam petunt hii vobis devoti sancti
" viri, quibus est quasi 8 spina. in oculo, penitus
" aboleri"
Rex igitur precibus Abbatis, ac fratrum, et magnatum,
obtemperans, jussit illas veteris castri reliquias, cum
suis habitatoribus, penitus deleri, ad Abbatis piam voluntatem et desiderium. Quod statim fecit Abbas solo
tenus, ut neo vestigia comparerent, complanari, arari, et
seminari, suis dispersis satellitibus.
Bobert,
18th
.Abbot,
A.D.

Rex seysivit Ecclesiam de Lmona.

Post hrec a.utem evoluto parvo tempore, Rex benignissimus, Stephanus, viam universm carnis est ingressus ;
2 apdlal,atvr (Ilic) in MS. Nero
1 They have been already repre-
sented to have been removed by D. i.
Abbot Alfric, the second of that 3 .An expression borrowed from
name. See page 33 ante.
Joahtia xxiii. 13.

Digitized by

Goog Ie

123

MON.ASTEBII SANCTI ALBANI.

cui 1 Henricus Secundus; Dux N ormannorum, successit &hen,

18th
in regnum. Edictum igitur ah ipso promuJgatur, qua- Abbot,
tenus omnes terrre qure per totam Britanniam in A.D.
dominium prredecessorum suorum, Regum Angliru, se- 1151-66.
cu ndum juramentum hominum suorum, quolibet tempore King
habitre sunt, sine alicujus contradietione redderentur,
futurisque temporibus in dominio suo, successorumque church or
Lutone, on
. t, u t udem sacra.- pretence
suorum, servaren t ur. U n de con t ig1
menti prrestitores, antiquorum assertionibus provocati, that .it is
de Lmtuna.
.
ad Regis
. Juns
. . d.1ct1oncm ant1qmtus of
hil dc.
ecclesiam
mesne.
pertinuisse testificarentur, sacramento confirmantes ;
.nam multi veterum ecclesiam de Luituna super dominicum regni fiscum fundatam fuisse affirmabant, ideoque ad donationem Regis pertinere: sed 9 demum ipsa
funditus terrre corequata, illam, qure modo cernitur, super
feodum. Comitis Olovernire fuisse constructam. Quibus
Rex Henricus auditis, ecclesiam de Luitun in manu
sua. per Ricardum, Pictavensem Archidiaconum, sei@iri
fecit, Ba.lderico de Sigillo et Adam Clerico penit~
amotis.

!:?~!

Ecclesice de Lutona et <k H ogtona 'JH!l1' Regem

donantur huic eccle&iw.
Qua.mobrem Abbas, tristis effectus, Regem, Lon- Abbot
. commorantem, adii. t, et u t ob reveren t1am sm. Robert
donus
prevails
Protomartyris ecclesire sure 3 misereretur, quasi im- upon King
probus exactor, insta.ba.t. Rex autem misertus, cum !:,~ ~be
Consilio suo locutus, totam ecclesiam de Luitun, cum churches of
.
. . t raddit
. . conservan dam, quousque de ea Lutone
and
pertinentus,
1 1ps1
Hoetone, to
quid fa.cere vellet, Bibi per se, vel per nuncios suos, ~~her,
plenius disposuisset. Proinde memoratus Abbas, requa- ::tnoign~

1 Ru Hniricu Sec11ndu.
Qxi
r,gr,arm 411,na trigillta qlUU1U1r'.Marginal Note in MSS. Nero D. i.
and Clauclina E. iv.

tki,a in Wats's text.

aueretvr in MS. Claudiu E. !v.;

corrected &om MS. Nero D. L
3

Digitized by

Goog Ie

01':STA .AlUIATt:)[

.Robert,

nimior effectus, prrefatmn Ricardmn Pictavensem, quasi

Regis
auricularium, secreto petiit; quatenus Regi eflica.Abbot,
A.D.
citer suaderet dictam ecclesiam Ecclesire Sancti Albani
1151-66.
concedere. Quod idem concessit, si tamen dure partes
ejusdem ecclesire, quas dicti duo clerici, scilicet, BaldeThe Abbot ricus et Adam, tenuerant, sibi concederentur. Quod
Abbas, in districto positus, etsi minus canonice, benigne concessit. Non 1 multum vero post, Rege CladP~ti.n of rundonire existente, venit ad ipsum Abbas Robertus,
01 ers.
immiscens preces promissionibus, aliquando rigorem
jnris interponendo, Martyrisque vindictam in 2 ejm~
offensores. Tandem peroratum est, et, Deo dante, diffi..,.
nitum, ut Rex totam ecclesiam de Luituna, et ecclesiam
de Hoctona, cum omnibus ad eas pertinentibus, regia
libcralitate, in liberam et perpetuam eleemosynam
Roberto Abbati, ibidem tune existenti, et Ecclesire
Sancti Albani, ad susceptionem hospitum indigentium,
cessit, et chart.a. sua confirmavit, ut rata foret sua confirmatio in perpetumn .
18th

t~1:ro

~:ch- '

.Adrianus Papa.
Accession
Post paucos autem hos dies obiit Papa Anastasius,
of
PopeIV. cm. N'100Iaus, t unc E pIScopus
.
AlbanensIB,
. succes81t, voAdrian
(A.D.
catus deinde " Adrianus Quartus ;" vir quidem reli3

115" )

giosus, et natione Anglicus, qui fuerat prius Abbas

Canonicorum Sancti Ruphi in Provincia. Et quia
non videtur penitus alienum a materia mea, de oorie
vitre ejus summam opusculo huic duximus interserere.
De PaJX.1, .Adri.mw.

Account of Hie Nicolaus, de quo prrelibavinms paucula, filius

Nicholas fuit cujusdam Roberti de Camera, qui, honesto vivens

mu/to in MS. Nero D. i.

' o.ffeuores ej1u1dem in MS. Nero
D. i.; the last.word in a later hand.

3 PaUC08 po,t 1w& diu, in Wats's

text.
R11ji in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

)lO~ASTERII SANC.:Tf ALRANT.

12,i

in sreculo, litteratus aliquantulum, liabitum religionis Robert,

18th
iu Domo Sancti Albani suscepit, et filium suum, me- Abbot,
moratum, Nicolaum, clericum et scholarem in claus- A.D.
trum attrahere volens, interpellavit Abbatem pro ipso, 1151-66.
ut eundem in monachum susciperet. Abbas autem Dreke.
. t ur. Sed spere,after.
concessIt, s1. 1'doneus 1'dem N'1colaus mverure
wardsPope
examinatus, insufficiens est repertus. Recessit igitur Adrian IY.
confusus Nicolaus, et abiens in Provinciam, in Don10
Sancti Rufi Canonicus effectus est ; qui postea, meritis
exigentibus, in eadem domo sortitus est Abbatis digni~tem. Et postea, cum bene per aliquot annos vixisset, et negotia domus prudenter pertractaret, Romam
adiit, pro quibusdam arduis sure domus negotiis expediendis. Et cum ipsa in Curia. Romana efficaciter
et prudenter consumma.sset, famosus effectus est ; et
cum vacasset Sedes Albanensis, electus, ipsam sortitus
est. 1 Qui hie de mRi:,<1110 major effectus, diatim felix in
omni virtute suscipiens incrementum, demum Papali
Sede vacante, Papa, post Anastasium, ut dictum est,
feliciter est sublimatus.
Hie in tantum Ecclesiam Beati Albani <lilexit, ut His Ion
quicquid ejusdem ecclesire fratres ab eo petiissent, sine
difficult.ate consequerentur. Illius namque pater, ut his fath~r
prretactum est, monachus Sancti Albani quinquaginta ::::
ann.is, et amplius, vitam laudabiliter continuavit, et monk
felici fine terminavit. U nde in Capitulo, tum propriis, thm.
tum filii sui, Domini Pa.pre, meritis exigentibus,
meruit sepeliri, non procul a tumulo Ricardi Abbatis,
11 qure postea teguli!:1 pavimentalibus est cooperta.

~r!~s

Abbas rul Papam accedit.

Audit.a igitur apud nos promotione Domini Pa.pre
Adriani, exultnns, Robertus Abbas, ad reparandaa hujus

Q11id in the MSS., by inadver-

tence.

2 qvi .... coupertu in Wats's

text.

Digitized by

Goog Ie

126

QESTA ABBA.TUM

ecclesire antiqua.s dignit.ates, ad iter Tra.nsalpinum accingitur; equos prreparat, impensas perquirit, 1 exenia
congregat, qure ad pretium septies viginti ma.rcarum,
(prreter cyphos quinque, et mitra.s tres pretiosissima.s, et
sandalia, et alia desidera.bilia,) sunt restimata.
AecomDie igitur Sancti Dionysii iter a.rripuit, Romam
by petiturus ; illius comitatui a.dhrerentibus tribus Episcopis,
Bishops,
Cenomannensi, Luxoviensi, et Ebroicensi Dederat
sets namque in ma.nda.tis Rex Henricus Secundus, noviter
out for
inunctus, ipsis Episcopis et eidem Abba.ti Roberto,
qua.tenus quredam a.rdua. negotia regalia., (de quibus non
t~ther by pertinet ut ena.rremus ad prresens,) Romre expedirent.
~ II. Constituit etiam Rex ipsum Abba.tern sui negotii suum
procura.torem prmcipuum et summum, et confecit eis
inde litteras, regio sigillo signa.tas ; in quibus humiliter
et devote Dominum Pa.pam depreca.tus est, ut se fa.vora-bilem tam negotiis Ecclesue Sancti AJbani, quam suis
propriis, exhiberet, utpote patrocina.tui ipsius specialiter
subjacenti<J. Recedentes igitur ab Anglia, naves conscendunt; intumescente autem ma.ri, imminet periculwn
By the aid jam demersionis.
Abba.s autem, specialiter invocans
auxilium Beatie Marga.retre, Virginis et Ma.rt.,ris, repen~pes tinum, et, contra. omnium opinionem, sensit in naufra.gio
shipwreck. suffragium.
U ride vovit, quod in ecclesia notnen ejus
in Leta.nia. poneretur, propensius honorandum.
Prospere igitur applicantes, et postea itinerantes, et
multas latronum insidia.s evadentes, tandem Beneventum, ubi Dominum Papa.m inveniunt, pervenerunt.
Theenvoys Qui eos sereno vultu et e.nitno gaudenti suscepit, et insolitum honorem exhibuit. Expediunt regalia pro libitu
the Pope. negotia. Remanente igitur Abbate, recedunt Episcopi,
Regi favorem Papalem et diligentiam Abbatis renunThe Biciantes. Dominus enim Papa amicabiliter coegit Abbatem remanere, ut propensius cum ipso colloquium
the ~~bot continuaret, et ejusdem moram versus Regem per
remammg. Episcopos excusavit.
Robert,
18th
Abbot,
A.D.
1151-66.

=:!

:!:~

t:J

!ar-

:=v:\;e-

::Sh:ie,

ztmia in Wats's text.

Digitized by

Goog Ie

llONASTERII SANCTI ALBANI.

127

Mutua collocutio Pap<B et Abbatis.

Robert.
18th
Abbot,

Obtulit igitur Abbas Domino 1 Papw aurum et argentum non mini.mi ponderis, et alia munera. pretiosa.; 11fi~&6.
mitras etiam tres, et sandalia operis mirifici, qwe Do- The Po
mina Christiana, Priorissa. de Mark1ate, diligentissime accepts pe
fecerat.. Et cum omnia. serenissimo vultu intuitus est
Dominus Papa., omnia. acceptavit, sed non a.ccepit, prre- Ch_ristina,
.
. a dmirabill"s opens.
.
Multum Prioreu
of
ter mitras
et sa.nd alia, qma
Mark:,ate.
autem devotionem et urbanitatem ipsius commendavit,
et jocose a.it ;-" Abnuo recipere munera tua., quia me (?onvena,, a.liquando, ad alas religionis domns tore confugientem, f:.mt>e;'h,
" et habitum monDBticum caritative postula.ntem, reci- Pope and
" pere renuisti." Cui Abbas ;-" Domine, vos nequaquam :::::.
" potuimus recipere ; voluntas enim Domini repugnavit,
" cujus I providentia vitam vestram direxit ad altiora."
Et respondit Dominus Papa,...:..." Eleganter et civ}iter
" respondisti ;" et complacuit ei responsionis verbum, et
addidit,-1 " Abbas cariesime, audacter pete quod vis ;
" non poterit Beato Albano deesse suus 'Albaniensis.''
Tune Abbas, in bonam spem erectus, circumspectus The Abbot
et prudens, de lioentia Domini Papre, omnia illa auri et distributes
.
preJ!elltl
argent1. munera, qure fiere ad ducentas marcas restrmaamong the
bantur, Cardina.libus et familiaribus Domini Papre, ~~
jocundos a.dmiscendo sermones, et sociales, libera.Jiter honsehold
distribuit; et pneter hrec, joca.lia desiderabilia, qwe ofthei:ope.
Londoniis et Parisius comparaverat, munificentissime
donavit ; sciens ipsos Romanos esse insa.tiabiles II l&D.guisugm filios, pecunue sitibundos. Quid plura.f Extollitur nomen ejus ad sidero., omniu.m adepto . favore
Romanorum.

:!!!;;;r!i

Papa, upon an erasure. in MS. , More correctly, Albaftffl8U. A

1 play upon the resemblance bettreen
Claudia E. iv., by inadvertence.
s prllllntia in Wata's tat.
the namea "Alban" and "Albano "
3 .Abba in MS. Claudiu E. iv.,
of which Diocese Pope Adrian IV.
the last letter being erased : in MS. had previously been Bishop.
1 In a11111ion to.Prowri m. 15.
NeroD.i.,IUtheexpaao&orymark.

Digitized by

Goog Ie

128
Robert.
18th
Abbot,

OF.STA ABBATUU

Privile.ginm Acfriani Papre.

Cum igitur una dierum. fa.miliariter et secreto colloquerentur

Dominus Papa et Abbas, intimavit Abbas,
1151-66.
quasi abortis lacrymis et singultibus sermonem prot~~
rumpentibus, varias oppressiones Lincolniensis Episcopi,
complains insidias, irruptiones, preces imperiosas, repulsas damnoto theof the sas, epIScopa

1mm, et1am v11mm, personarum. superb"1am

Pope
!>P~ressions intolerabilem. Dominus igitur Papa, misertus et m.isemflicted
on rat us, concess1t Eccl esue
. Sanc t1 Alba.m. m&gne
. .
Pri vi.
the
Abbey
b~ the
legium., sic incipiens,-" lncomprehensibilis, et cceteia ,-''
B
ishops of
b omm. EpIScoporum
.
.
Lincoln ; m quo nos a
sub"uect10ne, tarn m
corpore Monasterii degentes, quam in cellis seu in cusex::U? todiis villarum. habitantes, ita liberos effecit, ut nullum
tion,
Episcopum, prreter Romanum Pontificem, in posterum
habeamus : et prreter hoe, privilegia nobilin. alia
plura., adeo ut non sit nliud crenobium. in Anglia
ipsi ecclesire Sancti Albani in privilegiis comparabile.
Et cum aliquandiu in Curia cum Domino Papa
moram protraxisset Abbas, et familiare colloquium
srepe commiscerent, retulit Abbas quasdam consuetudines Hospitnlis caritatis Crenobii Sancti Albani, et
quomodo per unam dietam competent.em, ita ut
omnibus, tarn pedes quam eques itinerantibus, nee
minima nee magna indicetur ; 1 distet a Londonii<;, ubi
totius regni concursus est populorum; et iliac omnium
Aquilonarium, meantium et remeantium., frequcns hosPrompted pitatio.
Interseruit quoque, quasi occasionaliter, Abbas, quia ipse et Episcopi prredicti, Rom.am tenPope cen- dentes, cum ad Monasterium Sancti Benedicti super
= e Ligerim, gratia hospitandi, declina&'ient, Abbas eis tarn
~ospiprocurationem quam tcctum procaciter denegavit.
by Unde Papa, commotus, scripsit ejusdem ecclesire Abthe Abbot bati epistolam acrem, comminationem et paternam
of the
.
t
te
. . . . te
s
Monastery correphonem con men m, BlC mc1p1en m,-' 1 reA.D.

ant;b.~

:r

~~00Jie

:!:Zn

of Saint
Benedict
aur Loire.

di.tat in Wats's text. This pusage appears to be imperfect.

Digitized by

Goog Ie

129

HONASTERII SANCTI ALBANI.

"ligiosre professionis, et ccetera." Unde Abbas memoratus confusus, correptus, et <:9rrectus, statuta hospitalitatis ccenobii sui salubriter ampliavit, Papa.lem
metuens severitatem

Robert,
18th

Abbot,
A.D.
1161-66.

.Aboos redit a otllf'W,.

Expeditis quidem negotiis, pro quibus Abbas Ro- .Abbot

bertus Romam adierat, litterisque acceptis a Domino !~h
re
........ ome.
Papa specialibus Regi atque Legato, pro se et ecclesia
sua directis, cum benedictione Apostolica, et omnium
peccatorum suorum absolutione, omniumque fratrum
benevolentia, remeavit. Jamque consumptis expensis
omnibus, insuper octoginta marcis quas more Romano
a quoda.m mercatore mutuo acceperat, domum sanus
et incolumis octavo die Ascensionis Dominicre pervenit ; et, cum solemni processione susceptus, singulos Particulars
fratres deosculatus est, et obtulit ad altare majus :p:ni:t
pa.Ilium optimum, duodecim marcis comparatum. Et the ~bbey,
intrans Capitulum, eventus varioe itineris et periculorerum, in mari et in terra, seriatim Conventui enarravit ; deinde clausulam laborum explanavit, quomodo,
scilicet, propositum suum ad plenum in omnibus feliciter consummavit. Lretati sunt audientes, Deo, Sanctoque Martyri, gra.tias persolventes.

:!ii~

.Abbas ostendit adepta Primkgia Episcopis .Anglm.

~=nat

Paucis itaque 1 post hft:'C evolutis diebus, congregan- A Council

tur apud Londonias Archiepiscopi, Episcopi, Abbates,
multarumque ecclesiarum pnelati, cum Comitibus et

Baronibus totius regni, ut negotia regni et ooclesue

pertractarent ; cum Theobaldo, Cantuariensi Archiepiscopo, Apostolicre Sedis Legato, eidem Consilio prresidente. Episcopus vero Lincolniensis, Robertus, cogno-TheBiahop
of Lincoln

poathae in Wata's text.

I

Digitized by

Goog Ie

ISO
Boben,

18th
Abbot,
.A.D.
1151-66.
purposely

absent&

himself
therefrom.

Abbot

:1::the
Pope's let-

:!t::
prelates.

OE.<ITA ABBATUM

mento " de Querceto,'1 id est, " de Oh~i," a.udiens

Robertum Abbatem cum specialibus quibusdam et
singularibus privilegiorum libertatibus a. Roma redisse,
noluit illuc venire, sed, missis nunciis, suaIU allegavit
impotentiam ; timens ne in illo Concilio, privilegiis
hujus ecclesire ostensis et auditis, aut clericorum suorum
iram e~ aasensum prrebendo incurreret, (et sic libertati sure et ecclesire sure derogaret,) aut 1 eis contra:dicendo Domini Papre o:ffensam subiret.
Adest tamen Robertus Abbas, suis stipatus amicis,
qui quad.am die Episcopis congregatis litteraa Apostolicas
porrexit ; in quibus eisdem Episcopis Dominus Papa
prrecipiebat, quatenus festivitatem Sancti Albani per
singulas ecclesias eorum devotissime celebrandam denunciarent. EJis auditis, omnes unanimiter Apostolico
prrecepto parere se velle, cum summo honore, fatentur.
Riis siquidem responsis Abbas exhilara.tus1 alias litteras Domini Papre, de 9 solemni processione clericorum
et laicorum Hertfordensis Provincire, per singulos annos
huic ecclesire 3 exhibenda., Lincolniensis clericis astantibus, perlegi fecit.

Quibus auditis1 indignati ipsum Abbatem, et Oapitulum suum, ad audientiam Apostolicam appellaverunt,
Liucok
pnefigentes diem appella.tioni diem Dominicam qua
pro~ the cantatur 4 " Oaudete in Domino ;" sumentes occasionem
~ pro- de hoe, quod Dominus Papa in eisdem Jitteris intei:_dicebat, ne clerici vel laici, inter Hertfordensem Progranted by vinciam constituti, iteratam processionem ad Lincolnithe Pope. ensem civitatem facere a quolibet compellerentur.
Theeuvoys

t~e

of

sw:!~.

nui in Wats'& text

aollempne in MS. Claudius E. iv.

The Introit of the ThirdSnuday

in Advent

uhil,e,,do in the MSS .

Digitized by

Goog Ie

131

llONASTERII IUNm'I ALBANI.

Comp<>B'itio.

Robert,
18th

Robertus Abbas domum revertitur, hrec conventui Abbot,

.
Quo proseqm' volente, vem't H ugo, Dune1- 1151-66.
A.D.
nunc1ans.
mensis Episcopus, utriusque ecclesire tune. fidelis
amicus.
-.
,
. A meetmg
partes Sllil8 interponens, ut utraque ecc1esia mter se am1- being held
cabiliter 1 componerent. Locus et dies ab utraque ecclesia,
5 a
:fide interposita, constituitur, quo res de reformatione t:0m~i- .
pacis, die Apostolorum Simonis et Judre, apud Sanctum
N eotum actitaretur. Adest Episcopus Lib.colniensis, ~tered
1 cum Ricardo Londoniensi et Gilleberto Herefordensi,
3 cum copiosa clericorum multitudine. Adest et Robertus Church of
'Abbas, cum suis. Illis vero hac de re altercantibus, ~t~~!
tandem dictis Episcopis, cum Episcopo Dunelmensi, Abbey of,
. ter ut ramque ecc1esiam
.
mediant 1'b us, m
compos1t10 iior- St. Alban ..
mata est.
Hujus vero compositionis forma a prredicto Episcopo, Gil~rt
Gileberto Herefordensi, cognomento " Folioth," <lictata
est : utriusque ecclesire sigillis concessa et confirmata Hereford,
, cum medi etate' form
dictates the
est. N am duob us ex fratn"bus nost ns,
of the
chirographi, hujus ecclesire sigillo sigillat~ Lincolnien- t:0mposisem Episcopum adeuntibus, medietatem alteram, Lin- tion.
colniensis ecclesim sigillo signatam, ab eis, absque
recla.matione, vel morre etiam dispendio, receperunt.

:!!;

:':t::~

~~::eilie

::~th'or

De canclel,abrie riiiss-i.s.

His itaque peractis, Abbas Robertus Romaro mit- Abbot

disposmt ; non qma
supradictam appel,UI,
11-t,1onem, sends
Robert

J.--

wi-,,

qum jam expiraverat, prosequi vellet, sed ut qure Robert and

Domino Pa.pre, hoe petenti, cum adhuc 6 Boneventum
8i88t, - de duobus candelabris promissum,-effectui Rome, with
.
t. I gi"tUl', m1
. "tio Mart
t "bus preeentsfor
coetly
mancipare
u, unum ex fran

g:=t'!:'

---~-~
I Sic in MSS.
Robertu, c11111,inMS. Nero D. i
3 po,tea Loradmtimvi, added in
MS. Nero D. i., in a somewhat later

. the_Pope.

band.

Abbas omitted in MS. Nero

D.i
5 Beneventi in Wate' text.

I 2

Digitized by

Goog Ie

132

GESTA ABBATUX

nos~ris, Robertum de Gorham, Romam, ad pedes Domini

Papre, cum pnedictis candelabris, ex auro et
Abbot,
A.D.
argento
arti:6.ciosissime fabrefactis, et aliis desiderabi1151-66.
libus muneribus, et denariis ad viatica copiosis, destinavit ; .adjuncto eidem alio fratre, pro socio, Gaufrido de
Gorham. Qui Romam venientes, a Domino Papa benigne ac honori:6.ce suscepti sunt : cujus illico pedibus,
ut moris est, 1et provoluti, memorata candelabra proferentes, ei ex parte Domini Roberti, Abbatis, et conventus sui, civiliter obtulerunt. Quibus visis, et singulariter ac mirifice laudatis, Papa immensas gratias
The Pope eidem Abbati et fratribus pro talibus 2 exeniis multiplicavit. Qure statim, ob honorem et reverentiam
Beati Albani, Anglorum Protomartyris, cujus se minis~!!h or trum, immo servum, palam professus est, Beato Petro,
St. Peter. Apostolorum Principi, solemniter ac devote obtulit, ut
essent in ejus ecclesia dicti Martyris perpetuum memoria.Ie.
Robert,
18th

=:{-

the presents

N ota,--<le p<mtificalibue orrwmientis.

Expositis itaque negotiis, quicquid postulabant, celeri
Duo namque maxima Privilegia
the Abbey adepti sunt ; primum, de ponti:6.calibus ornamentis ;
411: . ,8 . secundum, de hujus ecclesire libertatibus ; et alia plura,
nobilia ae necessaria. Quibus impetra.tis, a Domino
Papa licentia repatriandi postulatur; et cum benedictione Apostolica, et omnium fratrum, conceditur.
Relics of Dominus autem Papa, ut ipsius memoria semper habe~~e!:1 retur in Ecclesia Beati Albani, per eosdem fratres eidem
presented ecclesire misit reliquias de Legione Thebrea; propter
:,thi;:e quod, post.ea statutum est in dicta ecclesia, ut eoruni
Pope, t<>: festivitas ampliaretur, et duodecim lectiones, propriaque
~~ legenda 8 legeretur ; et insigne pallium,. quod Dominus
Other pri-

:::.::ii: consequebantur effectu.

et omitted in MS. Nero D. i.

reniia in Wats's text.

Sic in MSS.

Digitized by

Goog Ie

133

MONASTERII SA.NCTI ALBA.NI.

Imperator ipsi miserat, et sa.ndalia pretiosa, et annulum Robert,

18th
pretiosissimum, et a1ia, qure longum esset enarrare.
Abbot,
Repatriantes igitur, die Passionis Beati .Albani, non A.D.
)151-66.
sine nutu Dei, domum veniunt, ut sicut ipsa die anima
beati Protomartyris ante Deum ooronanda ah angelis The envoys

. 'b us. ms
. t rn- Rome
retnrnfrom
fu era t prresentata, 1 BlC
m
terra
ab h OllllDl
to
menta honoris sui terreni, loco martyrii sui, solemniter thethAbbey,
. . tot exenns
. . ms1g. . of
on e day
pnesen.tarentur. Exh1'larantur, VlBIB
the Punibus, Abbas et Conventus vehementer ' grates et 0!n'atire sion
of St.
Alban.
Martyri persolvuntur, a.mpliatur devotio, honor a.ugetur,
solemnitas dila.tatur, et completur festivitas cum jubilo
incompa.ra.bili

ln<JtUtitudo .Abbatu, Westmonasterii.

Eisdem temporibus, Radulpho Priore via.m universm Abbot
carnis ingresso, Magister Laurentius, vir honestus e t ~
bene litteratus, loco ipsius substituitur. Et tune tem- large preporis ingruente fa.mis incommodo, fere omne instauramentum suum Abbas Robertus Abba.ti La.urentio ~bbot ?f
W estmonaateriensi innata. benignitate, licet indigno, ,ter~hls
dimidiavit. Abbas enim W estmonasterii, prredecessor :~~ to
Laurentii, " Oerum " nomine, filius Regis Stephani, bacy, hill
clarior genere quam moribus, omnem fere ecclesire sure
an
substan.tiam in usus smculares, ut prretactum est, secus impoverqua.m deceret aut expediret, dissipavera.t ; ita ut nee iahed state.
ad victum vel vestitum conventus aliquid La.urentio,
successori suo, reliquerat. U nde, ut respira.ret, B1Bpedictus Abbas Robertus fere ducentas marcas exposuit,
sine donativis sui introitus initia.libus, scilicet, in equis, The b-
cyphis argenteis et cochlearibus, et competenti veste ; aequ:t inqua, omnia recitabilia srepe sunt, ut 9 ejus ingratitudo ~titudi;
declararetur ; nam Abba.tern Robertum post in multis A~~

r::!'ce,

="in

Laurence.
1
2

ita et ia, in MS. Nero D. i.

ipiu ingratitvdo declaretur in

MS. Nero D. i.

Digiti~ed by

Goog Ie

134

GESTA ABBATUll

lacessivit et damnificavit, se injuste ingerendo in terras

Sancti Albani, suis conterminas.
Nam de terra quad.am qwa est inter :fluvium de
:Ma.rford et teITam de Sandrugge, et aliis terris et posAbbot
8888ionibus, reuio
elatus fulcimine, (quia se depressum
Laurence
,;:,1 [per Oerum,] regio sanguine, affirmavit, et ideo se per
relies on
the King's Regem debere respirare,) multotiens violent.er vexavit,
support to
hls claims. et lites sopitas suscitavit redivivas.
Particulars
PoITo, illo tempore Robertus et Conventus, et Robertm,
; ~0i;:: 9 Taillebois, et fra.tres ejus, moverunt calumniam adverposition,
sus Abba.tern Laurentium, Westmonasteriensem, in prresentia Justitiariorum et Baronum Regis ad Sca.ccarium,
Taillebois de terra et bosco de .Aldenham, quam de Abbate Sancti
Albani se debere tenere prredictus Robertus Taillebois
with Lau- et ejus fratres affirmabant, sicut patres eorum fecerant.
rence,
de Lauren tms Abbas, verens ne Cunre
. Regis
. JU
. dibot of Ab- p rom
3
Wel!tmin- cium si subiret, utpote illam terram violenter et injuste
~as to 'patenter detinens, fecit pacem cum eodem Roberto
11 Taillebois, Roberto Abbate, et monachis plerisque Ee~t
properly :r clesire Sancti Albani, qui tune ibi aderant, reclamantibus, et ne terram, ad feudum Sancti Albani pertinentem, venderent, eidem militi et fratribus ejus, ex pa.rte
Conventus Sa.ncti Albani, interdicentibus. Promisit
na.mque Laurentius Abbas eidem Roberto Ta.iilebois
viginti tres marcas, ut juri suo renuncia.ret; quas, fratre
nostro, Adam Cellarario, cum aliis, reclamante, in curia
nostra, apud Sanctum Albanum, idem Robertus Taillebois suscepit ; et quietationem pannagii viginti porcorum
in nemore de Aldenham, singulis a.nnis, unde similiter
idem Robertus Taillebois movera.t calumniam, eidem
Roberto et fratribus suis, et hreredibus eorum, assensu
et consilio Conventus W estmonasteriensis, idem Abbas
Laurentius concessit.
Robert,
18th
Abbot,
A.D.
1151-66.

i1:1~by
rr!~

1;!b:!

~.~..

Omitted in MS. Claudius E. iv.;

supplied from MS. Nero D. i.

' Tailtbo,v in Wata's text.

a Bi omitted in Wats's text.

pounter In Wats's text.

Taukhoya in Wata's tut.

Digitized by

Goog Ie

MONASTIRII lliNCTI ALBANI.

135

DissenHio inter .Abbatem et Lincovniensem Epiecopum.

Robert,
18th

Audientes itaque Lincolnienses 1 ta.nta.m a. Pa.pa 1 ~~~~

Adria.no, (quern "Albanensem" nominarnt,) indigna-
bantur, minas congerentes ; potentesque viros ad nos- ~~
tram perniciem excitaba.nt, iramque regiam ad.versus people or
nos aooendebant. Jamjamque univenm privilegia qure
a Papa Adriano adepti fueramus, sollicita inquisitione ?fLincolu
cognoverunt; ideoque m&gis in:flamma.bantur. Proinde
memora.tus Hugo, Dunelmensis Episcopus, triatis ef- hearing of
.J.O. t
. t prms,
. dill.gente r part es suas mter.
the addiiec us, 1terum, BICU
tional priposuit; atque ab utraque ecclesia, quatenus sub die weges
certo et loco denomina.to inter se amicabiliter comp<>
nerent, ut vir eloquens et nobilis, exegit.
Adveniente igitur die, a.ffuit Robertus, Lincolniensia Through
Episcopus, cum Hilla.rio ~ CicestreD8i et Oilleberto Her- the ~terfordensi, co-episcopis, et copiosa clericorum nobilium
multitudine. Adest et Robertus Abbas, cum Episcopo
Dunelmensi, et aliis potentibus et discretis quampluri- a com- '
mis ; initoque con:flictu, diutius hinc et inde decertatum ~~!
est. Tandem media.nte dicto Hugone Dunelmensi, cum the two
co-episcopis suis, et a.ills jurisperitis, forma.m pacis inter~=::
ecclesias dictas componere studuerunt ; qure tamen u~ 1 but
utriusque ecclesire sigillis nullatenus est roborata.
not awed.
Nam mediante Dei gratia, 3 utrisque partibus do- The Linmum remeantibus, Lincolnienses, quam se in posterum col~~
servare inviolabiliter promiserant, .infirmantes refuta- ::ir enrunt, et initam pactionem pro nihilo duxerunt. Iterum ~ t I
vero aliam utrinque inierun\, qme similiter CMS&ta est ; second and
et 4 tertio, simili modo. Porro quoad usque Dominus thirdlso.
time,
a .
Pa.pa. Adrianus vixit, non est ausus Episcopus Lincolniensis vexa.re, vel niti tra.here ad sua.m subjec-

l1::i'6ti::~h

:U:~':8:

::,nA~:r.

;r:~
=~f

1 Sic in MBS. Probably "tanta,"

"prfoilegia." being understood, Is
the correct reading.
~ Ceatremi in MS. Nero D. i. ;

I
1

corrected, but in the same hand, to

"Cicutrenai," in MS. Claudius E. iv.
3 xtriU8([Ue in MS. Claudius E; iv.
4 tertiam in W ats's text.

. DigitizedbyGoogle

136
Robert,
18th
Abbot,

A.D.
1151-66,

GESTA ABBA.TUM

tionem, Monasterium Sancti Albani ; quod a primis

swe fundationis initiis, et jam magis, privilegiatum
fuisse dinoacitur.

Mors .Adriani Papw.

The Bishop
of Lincoln
forbears to

Post hos a.utem paucos dies, idem Papa .A.drianus,

potentis civis Romani filium indignum
timore repressus divino, creare et con. 'd"
prrevent us ms1
us, pot'1onat us veneno,
Death of infectus et interfectus est. Qui Kalendis Septembris,
scilicet, die Sancti Egidii, Martyr Dei, et confessor
frompoiso;.egregius, ab hoe mundi exilio migravit ad cceli patriam.
A.D. 1158 Cui successit venerabilis Rollandus, Domini Pa.pm
Succession Adriani Cancellarius ; cui adjectum est nomen Alexandri Tertii, vir justus et prudens. Adversus 1 [ quem]
m.
insurrexit !i Octovianus, schismaticus, Anti-Papa., se
Vic~r IV., " Victorem" cognominans binario fultus Cardinalium
Anti-Pope,
'
and his
numero ; unde vel'SUB,supporters.
" Guido de Crema, 1 lo et hannes, sunt anathema..
"Nunquid peccavi, nunquid male grammaticavi,
" Schismatici pra.vi si nomen schismaticavi 1"
Victor is
Idem tamen Octovianus, paulo post misera.biliter desucceeded
hreredem habuit ejusdem vesanire Guidonem
functus,
by Guido
ofCrema Cremensem. Quos fovit Frethericus Imperator, qui, vir
(Puchal
martins et victoriosus, Mediolanum, septenni obsidione
ID.).
Supported 'fe.tigatum, tandem subvertit.
M~y,the quia cujusdam
through
in Episcopum,
fearofPope
Adrian IV. secrare no1m't,

!fumiv

11;:1:ier

by the
Emperor
Frederic L

No'/J'UR11, Privilegvum a

'M'VO

Papa conceBBWm.

.A.udiens autem Robertus hos flebilea rumores, doluit nimis ; initoque consilio, Ma.gistrum Ambrosium,
clericum suum, legis peritissimum, Italicum natione,
1 Omitted in the MSS.
' Octarliaau in Wata's text.
a A splitting of the word " Jo" Aa,u1u," the name of one of, the

two Cardinals who support.ed Viet.or IV., the Anti-Pope.

fatigalatrl in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

187

M:ONASTERII SANCTI ALBANL

(de prurus tempore, scientia et moribus, Anglire le- .Robert,

gisperitis,) Romam ad Dominum Papam .Alexa.ndrum, .A1::t
(quern jam Rex Fra.ncorum et Rex Anglire in patrem A.D.'
et pastorem animarum electum acceptaverant, et de- 11~ 6
fendendum apoponderant,) celeriter destinavit ; verens, Abbot .
ne Lincolnienses privilegium aliquod, sive litteras, nostris
privilegiis obviantes, a Papa prius impetrarent qua.m sends Mas.Jo ii
. ab ipso
.
p apa couuuuaren
-~t ur.
ter Amnoa,w-u.
pnv
egia
br<111e,
Datis et promissis muneribus 1multum sumptuoais, skilled in

tra t um est nobile p nv

iiegium,

. . . .
the law, to
unpe
SIC mc1p1ens, - the new
"Quum sine vero cultu religionis, et cretera," et alia simi- rope. p .
. liter Ecclesim Sancti .Albani va.lde congrua. Dilexit vii;'is nenim Papa Alexander Eoclesiam Sancti .Albani, gratia
prredecessoris sui, Pa.pre Adria.ni, ejusdem Martyris in- Pope '
digenre, et a.matoris indefessi. Erant autem a.mici Alexander.
pnecordiales Papa Adrianus, et ejus Ca.ncellarius Rol- Hi&h'. ~d.
p
Al
d
. .
s 1p ,or
landus, Jam
apa
exa.n er; 1ps1que ambo personam Abbot
Domini .A.bbatis Roberti supra. omnes Anglire Abba.tes, Robert.
-nee sine merito,-specialiter dilexerant.
Hiis igitur Ma.gist.er Ambrosius impetratis, mora.m Master
in Italia. protraheba.t, timens ne forte Lincolniensis Amb~
Episcopus, ad Dominum Pa.pam nunciis directis, C~- ~ m
riam Romana.m mun~bus corrumpens, ca.usam nostram ~fuuZ'
ret inferiorem.
Bishop of

!:!;

~ltti!;
tye

Lincoln.

Episc<pu,s Lincolm,-iensis injest,at .A blxuem.

Porro Robertus, Lincolniensis Episcopus, de obitu The Bishop

Adriani" p a.pre ga.TISU8,

a.d Regem H enncum,

or
Lincoln
Domllll
decides
to
qui tune in regno Fra.ncorum moraba.tur, 11 perrexit, et exercise
'D--ti
.Albaru. gr&VIter exaspera.VI,
t episcopal
.
eum contra Eccl
.
eSia.m
~
anthority
ma.nifeste de nobis reponens querimoniam, et antecon- at St.
ceptam gravem movens quwstionem. Rediens igitur, Alban's.

1 avltu - z t - ~ , in MS.
Nero D. i.
' Omitted in the text of MS.

Claudius E. iv.; but supplied in the

margin, in a later hand.

Digitized by

Goog Ie

138

OE.~TA. ABBA.TUM

armatus Regis auctoritate, et multorum Episcoporum

auxilio,
solemnem a nobis, tanquam Episcopo noetro,
Abbot,
A.D.
exhiberi processionem jussit, atque Parochiam suam
1161-66.
circumienti hospitium sibi prreparari. Cui contradixit
Abbas Robertus.
O~pret!en
Episcopus autem, exacerbatus, litterns Roberto, Comiti Legrim, qui tune in Anglia judicabat, porrexit o.
o~ th~ Le Rege impetratas. Quarum tenorem idem Comes, utpote
Kin
8

_...__ R egrn
.
ter, gthe t- rumens
et paroch'1anus suus, et pet't
1 us ex P-=
ELe,~l of
littera.torie, diligenter secutus, citavit Robertum, Ab-1cester, b
' dem, 11ttens
.
the then
atem Sancti Albam,. et Conventum eJUS
<?l~ief J.us- si~llo suo consignatis sub ha.c form& :tic1ar, cites e,
'
Robert,
18th

::0;~P
the Abbot

and Con-

"Robertue, Come11 Legrim, Roberto Abbati, Priori, et ConSuscepi mandatum Do.

R eg1e,
mandatum tal e.- 'Henr1cue,
.
R ex An g r1m, etc . ;
mrm
' Roberto, Comiti Legrim, salutcm,
Prrecipio tibi quod sine
' dile.tione facia.e venire coram te Episcopum Lincolniensem
' et Abbatem Sancti Albani. Et prlllcipe Episcopo Cicee' trensi, et Episoopo Cestrensi, et Epiecopo Nortwiccnai, et
' Abbe.ti Westmonasterii, quod ad illum diem sint coram tc,
' et diligenter tecum audiant loquclam qum est inter Epi' ecopum Lincolniensem et prredictum Abbe.tern ; et quam
' dicit 1ecclesiam et prredecessorcs 2 suos hnbuisse in Eccle1:1ia.
' Sancti Albani, et prmdictum Abbatem tempore Regis Hen' rici, avi mei ; et quam libertatem Abbas Sancti Albani
' dicitAbbathiam suam he.buisse tempore Regis Henrioi, avi
' mei. Et quomodo cognoscere 3 poteritis per testes eorum,
' qualiter fuit tempore 4 Henrici, avi mei, mihi rescribe ; et
' Episcopis et Abbe.ti W estmona.sterii dica.s, quod mihi re' ecribe.nt. Teste Cancella.rio, apud Felesie.m.' Quare prmoipio vobis, ex parte Regi1, quod veniatie ad North Hamton
proxima die Veneris ante Purificationem 6 Beatm Marim, remota. omni occasione et dilatione; ita in omnibus prremuniti,
nt possim prreceptnm Domini Regis plene complere, et quod
per voe non remimee.t. Et scitote pro certo, quod ulterius
non poterit dift'erri prreceptum Domini Begi11. Et ideo dedi

" ventui, de Sancto Albano, ealutem,

vent.Alb
of , "
St
to.sbewan. 8' "
their liber- "
ties an~. "
nnmumties. "

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

1 The word " aubjectwnem" is

apparently wanting here.
2 - omitted in the tut of MS.
Claudius E. iT,; but supplied in the
margin, in a later band.

poteria in MS. Nero D. i.

Regia Henrici in MS. Nero D. i.
Banet Marim in M8. Nero
8

D.i.

Digitized by

Google

llONASTERII BANCTI ALBANL

139

" vobis tam longum respectum, ad providendum. Et prmcipio Robert,

18th
vobis, quod istas litteru mihi vobisoum apud Northamtonam
Abbot,
" reportetis. Valete."
A.D.
1151-66.

Di-es da.tus.
Cum igitur locus affuisset, apud N ortbamtonam con- The Bishop
stitutus, die non mutato, quibusdam ex causis subito ofdLinhcoln
. Caste11o t de wmtoma
. res act1tata est ; an.Abbott eof
emergent1'bus, m
ubi supranominatus Lincolniensis Episcopus, cum Gil- St. Alban's
appear
.
. Junge

batur, before
berto Here fiordeilSl Ep1scopo,
cw. sangume
the
magnaque clericorum affuit multitudine stipatus. Item- K~'s!tek...
que Robertus Abbas, .venerabilibus viris, Gregorio f in~hes0 their
Malbrebun, Abbate, et Theobaldo, Priore, Ecclesire
Sancti Edmundi, paucisque monachis et clericis sociatus, ~espective
e regione constiterunt.
Assideba.nt delegati a Rege, causes.
Hillarius Cicestrensis Episcopus, Ricardus Cestrensil'I,
Willelmus Nortwicensis, Laurentius Abbaa Westmonasterii, utriusque partis allegationes diligentius audituri,
easque ad Dominum Regem scriptas rela.turi.
Herefordensis, sic incboans, ait, allegans pro Lincolniensi : -

~iJ

.Allegatio pro Lincoln,ieruti.

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

" Cum primum placuit Domino gentem Anglorum Allegation

a tenebris infidelita.tis purgare, et luce fidei illus- mathdBe_by

docente ofeHere1Shop
trare, distmc11ro
sunt Pa.roeh'ue E p1Scopatuum,
Spiritu Sancto, sicut usque hodie custodiuntur, juxta
of
illud Propbetre,-' Distribuite domos ejus.' Ab initio his kinsigitur nascentis Ecclesire, Ecclesia 2 Sancti Albani sub- ::,0 th:r
jecta fuit Lincolniensi Ecclesire; in ta.ntum, ut om- Lincok.
nes Abbates Sancti Albani a Domino Lincolniensi
benedictionem acceperunt, et professionem fecerunt.
Qum professio vinculum est, quo fili.a matri obligator, unde et in principio professionis crux subscribitur; vera. et stabilis promittitur obedientia ; lecta
,.i._

tti:if

Willtollid iD MS. Nero D. i.

B~ati in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

140

GF.STA ABBA.TUM

Robert, " etiai., professio altari superponitur.

18th
Abbot,

A.D.

1 )5)-66.

Ha.bemus prre
manibus professionem Ricardi Abba.tis ; prresto est,
qui professionem Gaufridi Abba.tis scripsit. Domini
quoque Roberti, qui nunc est Abbas, professionem
ad manum habemus ; quam et ipse propria ma.nu
scripsit. Debet itaque Ecclesia Bea.ti Albani, sicut
creterre Direceseos ejusdem, subjectionem et obedientiam ; ut Dominus Lincolniensis habea.t in ea solemnes processiones, cum tempus exegerit, debitaa refectiones, cum Parochia.m suam circuiverit; ut 1 quibus
2 seminat spiritua.lia, ab hiis metat et ca.rnalia.
Itaque
usque ad hrec tempora sine recla.ma.tione factum est.
Egreesus est spiritus novus, spiritus reca.lcitra.ns
contra votum, contra fidem, contra professionem ;
Domino Lincolniensi nega.tur obedientia.. Propterea
Domino Regi placuit diligenter inquirere per viros
prudentes qua.m subjectionem ha.buerit Dominus Lincolniensis in Ecclesia. Beati Albani, qmeve ejusdem
libertaa. Et bane inquisitionem coarta.t circa ternpora Regis Henrici, avi sui, quibus jura sua singulis
ecclesiis eustodiebantur."
Professio.-" Ego Robertus, Sa.ncti Albani electus
Abb88, t"b"

l 1, 3 Rob e rto, Lincolni eilSl E plSCOpo,

e t suecessoribus tuis, ca.nonice introductis, promitto debitam o bedient"1am.,,

''
"
"
"
''
"
"
"
"
"

"
"
''
"
"
"
"
"
"
"
Profeuion
of obedience
made
by
Ab
bot of SL
Alban'a to
the Bishop
of Lincoln.

the

"

"
.,
'

A llegatio 'JYl"O .Abbate.

.Ad hme Abbas respondit.- .

~~on
" Qum hie dicentur ex pa.rte nostra, vel a me, vel
the Abbot " a.b a.lio, a.nimo respondendi, in jure non dicentur;
of SL
h
Alban'a,
" neque enim propter oc venimus. Audio Dominum
in rep_Iy to " Herefordensem qumda.m dicere, qum persona.m meam
tangunt; nolo ea silentio confinnare, sed, ha.bito
ford.
" consilio, respondere."

!t:::_op "

L Cor. ix. 11.

afl!IIUl(lllt . meta111, in

I texL
Wata' I

llobem, in MS. Nero D. i.

Digitized by

Google

MONASTERII SANCTI ALBANI.

141

Inito igitur consilio, ait, respondens per responsa- Robert,

18th
lem ; Abbot,
" Non omnes Beati Albani Abbates a Domino Lin- A.D.
1151-66,
" colniensi benedicti sunt. Paulm1 Abbas, et omnes
" ejus prredecessores, ab alio benedictionem acceperunt.
" Iste quoque Dominus Robertos oblatam sibi bene- Replymade
" dictionem ab eo qui potestatem habebn.t, propter ilie~tf
" venerationem Lincolniensis Ecclesire, suscipere recu- by Muter
" savit. Quem Dominus Herfordensis immerito tra.ns" gressionis arguit; qui jam decem annis AbbM, nun" quam Lincolniensis mandn.to contrn.dixit. De cujus
" etiam professione optime possit siluisse Dominus
" Herefordensis; cum, juxta assertionem sua.m, Do" minus Rex coartaret et coartat inquisitionem istam
" circa tempora Regis Henrici, avi sui. Ex abundanti
" de ea respondet ;-siquidem litteras qure afFerun., tur, nee scripsisse, nee. scribi jussisse ; nee crucem
" antepositam propria ma.nu annotasse. Legit tarn.en
" eas propter honorem Lincolniensis Ecclesire, sup" plens quod deerat propter libertatem ecclesire sure.
" Subjunxit enim incontinenti,-' Salvia dignitatibus
Cujus orationis finis maxime
" ' ecclesire mere.'
" attendendus est, quia meliora sunt novissima ser,, monis, quam initium ejus. Hujusmodi autem pro" fessionem, si dicenda est professio, fecit, non propter
" obligationem, sed propter Lincolniensis Ecclesire
" venerationem.
Porro dignitates Ecclesire Sancti
Ipsa siqui" Albani magnte sunt, et manifest.re.
,, dem non solum libera est, sed et ingenua : natales
" ejus Rex Oft'anus aureis litteris conscripsit. Succes,, sores ejus, illustres Reges Anglorum, ejus ingenui" ta.tern roborarunt, Romanique Pontifices suis eam
" privilegiis confumaverunt ; nee Dominus Lincolni" ensis potest dissimulare quin ista noverit.. Clerici
" enim ejus subintraverunt explorare libertatem n08" tram ; qui fideliter renunciaverunt ea qure viderant

:I.;%1~

Digitized by

Goog Ie

142

OESTA ABBA.TUM

Robert,

" et audierant. Non mediocriter igitur peccn.t, qui earn

'' nititur perturbare."
.
Cum hoe igitur dixisset Ma.gister Johannes de
Tylebire, 1 resedit. Illis autem de ha.c re diu altercantibus, in hoe conventu quoddam accidit memoria.le.
Unskilful Nam quidam legis peritissimus, nostne parti adversarius,
anawer
made by
volens ea qum a nostris dicebantur infi.ciari, assu.rrexit;
thdeBishop'a aperiensque os suum, ita indocte et incomposite locu.
a vocate.
ad
.
. .

tus est, ut 11 cuncti

versm partis e1 mnuerent ut
Address
sileret. Dixit igitur Abbas Robertus in propatulo ;Sicut ex Dommi Regis litteris liquet, pnecipitur
Robert, in " tibi, Domine Comes, et vobis, Domini Episcopi,
person.
" tibique, Abbas W estmonasterii, ut diligenter in" quiratis quam subjectionem habuerit Episcopus Lin
" colniensis in Ecclesia Beati Albani, quamve eadem
" ecclesia libertatem habuerit temporibus Regis Hen" rioi Hrec inquisitio non melius fieri potest quam
" per clericos Lincolnienses, itemque monacbos Beati
" Albani. . Porro monacbi nostri per regnum dispersi
" sunt, alii per Lincolniensem Episcopatum, qui 8 am,, plus est; alii per Londoniensem, Norwicensem, Du" nelmensem; ex quibus locis petendi sunt senes et
" sapientes, qui causam nostram de jure et facto pos" aunt instruendo certificare. N os enim, juvenes, jura.
" ecclesim nostrm nondum perfecte novimus. Debet
" et decet it.aqua nobis indulgeri dilatio ' trimestris.
,, Pneterea., 11 [cum] propter negotii pnesentis magnitu,, dinem, de quo agitur, 6 est periculosum aliquid pneci
" pitanter diffinire, bane petimus dilationem : non enim
" de opum ponderibus, de fundis, aut villis, sed de
" libertate nostra, super aurum et topazion 7 pretiosa."
18th

Abbot,
A.D.
1151-66.

A~tt "

recedit inWat&'s text.

cunti in MS. Claudius E. iv.

amplius in MS. Claudius E. iv.
and Wati, text; corrected from
2

MS. Nero. D. i.

trimenstris in the MSS.

Omitted in the MSS. ; supplied
from Wats's texL
6 et in the MSS.
7 pretio,o in the MSS.
6

Digitized by

GoC?g Ie

:\lONASTERII BANCTI AT,RANI.

143

Dilatw negotvi pranwtati.

Robert,
18th
Abbot,

Porro supradicti quatuor viri; cum Roberto, Comite A.D.

Legrire, auditis hinc inde allegationibus istis,- commu- 1151-66.
nicato tracts.tu, totam controversiam ad medium Quad- Th~
ragesimre distulerunt, diem peremptoripm constituentes cW1Sioo ia
utrique parti prrenotatum. Reversus itaque Dominus !::r:i~t.
Abbas, extorts dicta dilatione, reportavit Pontificum
Romanorum Privilegia, Kalixti, Crelestini, Eugenii,
Adriani, et Alexandri. Quibus a.rmis standum erat
in tali certamine; si, scilicet, qurestio principalis verte1-etur. Porro Kalix.ti Papro Privilegium pne creteris Favour:;le
in hac ca.usa ad Regis favorem adquirendum videbatur
0
perutile ; quod fatetur idem Papa ob Regis Henrici
1 indultum petitionem, cum Dominus Rex in hoe ne- lix::S II.,
gotio avi soi desideraret inhrerere vestigiis, ut ex
apicibus ejus claret. Verum cum dies prrefinitus im- of King
minaret, sexto vel septimo die duntaxat interposito, Henry L
ex Regis mandato, de partibus transmarinis subito ~e ~iscusallato, scripsit utrique parti Co~es Legrire quatenus :c;.'!i: ~~;
instantis causw disceptatio usque ad audientiam Regis h~~g~
reservaretur. Proinde Abbas exhilaratus est ; affirma- ~r~ce. 8
verat enim constanter coram memoratis judicibus, se,
absente Rege, de ecclesire sure libertate, ( eo quod Rex
specialis fundator et patronus esse dinoscitur,) vel
confl.ictum inire, vel a.liquid arduum diffinire. Et hoe
de consilio jurisperitorum acceperat, nee aliud posse
fu!ere.
Paucis autem diebus ante reditum Domini Regis, t;;;;~
Apostolica. scripta Domino Abbati Roberto,-nescitur suddeol~
quo consilio diutius oocultata,-tandem prima a Lin- P ~
colniensibus reddita sunt, per utrumque judicem, tarn the
eoclesiasticum quam civilem, ca.usam suam munienti- BLin~op
of
coin.
bus : quorum ~oc est transcriptum.

~;~vi-

;:e fa-

fh!~!!\

i;

1 Sic

in MSS.; uuladta111 in Wata's tat.

Digitized by

Goog Ie


144

GESTA ABBATUM:

Littera Papalis, ab Episcopo impetrata.

Robert,
18th

Abbot,
A.D.

" .Alexander, Episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio,

" Roberto Abba.ti, et uniTerso Ca.pitulo, Sa.ncti Albani, sa.lutem
1151-66. " et Apostolica.m benedictionem. Cum a.nno .prmt.erito nuncius
Letter of " vest.er a.d nostri Apostola.tus pra,sentia.m a.ccessisset, illum
Pope
" benigne suscepimus, et, juxta. petitionem vestra.m, Privilegium
Alexander " quod prredecessor noster bona, memoria,, Adria.nus Pa.pa.,
~ - t o " ecclesim vestrieindulsit, fecimus confirma.ri. Post.ea. vero,
the Abbot " venera.bilis fra.ter noster, Lincolniensis Episcopus, tra.nsand Con- " missa. nobis insinua.tione, monstra.vit, quod ea.dem ecclesia. a.d
vent of
" jus et dispositionem sua.m specia.liter pertinet, et illi debet,
S\Al~'s," ta.nqua.m suo Episcopo, respondere. Unde, licet vos et eccle~
sia.m vestra.m diligere velimus, et jura. ecclesia, vestrlll integra.
the Abbot " conserve.re, ta.men quia. prredicto Episoopo, salve. oonscientia.,
~all prove " non va.luimus sua.m justitia.m denega.re, vel in suo jure deesse,
~oeaseth&- " vobis dedimus in ma.nda.tis, ut in idoneos judices conveniretis,
Bish~ of " qua.tenus ca.usa ipsa. in eorum prresentia. discuti, et a.d nos
Chichester " referri, deberet, et, cognita. verita.te, per nos, media.nte justitia.,
~ Nor- " termina.ri. Quod quia. nondum est efl'ectui ma.ncipa.tum, cum
who " idem Episoopus in a.uribus nostris pro justitia. sue. cla.mita.re
port toi:e " non cesset, ca.usa.m ipsa.m venera.bilibus fra.tribus nostris,
Pope
" Cicestrensi et Norwicensi Episcopis, duximus committenda.m.
thereon.
" Quocirca. per itera.ta. vobis script& ma.nda.mus, quatenus cum
" ah illis propter hoe fueritis evoca.ti, illorum prresentia.m
" a.deatis, et test.ea proclucere, et instrument&. et ra.tiones alle" gare, 1 si qurestio a.dversus vos mote. =ruerit, studeatis; et
" Privilegia bullata, ta.m nova quam vetera, in claustro vestro
" illis ostendere non recusetis. Ex quo a.utem ipsis judicibus
" omnia ostensa fuerint, prredicto episcopo eornm omnium
" copiam fa.cia.tis, ut, eis diligent.er inspectis, possit agnoscerc
" utrum cedere debea.t, vel in ea.us& ipsa. procedere. Nos siqui" dem eisdem judicibus in mandatis dedimus, quod testium
" depositiones et allegationes, rationes quoque, et transcript&.
" Privilegiorum utriusque partis, sub proprii impressione si" gilli, a.d prresentia.m nostra.m tra.nsmitta.nt, ut, cognita. veri" ta.te, eidem controversire finem debita.m imponere valea.mus.
" Datum Ja.nwe, septimo decimo Kalenda.s Aprilis."
'.l'h~ Abbot Cita.ba.tur igitur Abbas, ut Londoniis compareret die
18 cited to qua ca.ntatur, 3 " Lietare Ierusalem," sufficienter inappear on

=:m- "

=:1;;,

a certain

day.

structus respondere Episcopo Lincolniensi super que1 et ,i in MS. Claudius E. iv., by

inadvertence.
'fvil in W ats'a text.

s The Introit for the Fourth

Sunday in Lent.

Digitized by

Goog Ie

145

M:ONASTERII SANCTI ALBANI.

tione status. Et ecce ! Rex veniens jam in Angliam, Robert,

18th
et audiens 1 hoe, credidii hoe procuratum esse ab Abbot,
ipso Abbate. U nde magnam Rex contra. Abbatem A.D.
concepit indignationem. Porro Abbas, nescius regire 1151-66.
irre, eum visitavit civiliter xeniorum multitudine, per King .
Dominum Oalfridum, monachum suum ; quem Rex
;:th
acriter reprehendit de negligentia Abbatis. Sed Do- the A~bot
.
Galfridus h oc constanter m
. fi c1a
. batur.
Rex teration,
for this aim.mus
11
autem statim misit R[icardum], Pictavensem Archi- and tnaists
diaconum, ad Archiepiscopum Cantuariensem, Theobal-:i!e\eing
dum, ut Regi adventanti occurreret Wyntonire, ubi hrec es1188edtm
at
macta sunt; prrecipiens ut de causa qwe vertebatur ster in his
inter Episcopum Lincolniensem et Abba.tern Sancti presence.
Albani in ipsius prresentia cognosceretur apud Westmonasterium, in Concilio quod celebraturus erat ibi
media Quadragesima.
Interim, utriusque partis amici plurimas formas pacis ThedsAbbot
d
el _1
l
.
sen two
,
prolocut1 sunt ; se
omnes v
wten ve utnque of the
partiom displicuerunt. Abbas vero, per Dominum ouer
~nks,
ex-to
Galfridom certificatus de ira Regis, misit ad eum planatious
Dominum S., Priorem ecclesire sure, et 3 A. Cellarium,
ut diligent.er purgarent Abbatis innocentiam super g
rescripti impetratione, et ut attentarent si quomodo
4 possent obtinere Regis prresidium in causa imminente. Qui, ad Regem accedentes, de innocentia Abbatis eleganter allegarunt, tum quod reus actorem non
-solet sollicitare ut eum impetat, tum quod judices impetra.ti erant suspecti Abbati, ut dictum est, tanquam
Epi.sC<?po familiares, et consimilem habentes causam
adversus Monasterium Sancti Edmundi; alter, adversus
Monasterium Sancti Martini de Bello. Quibus ratio- The King
nibus Rex adquiescens, placa.tos est. Quod videntes, :i:~~
nuncii nostri adjecerunt, quod si opera.m. daret Do- proofs.
minus Rex efficacem, ut penitus a. Lincolniensis sub-

=
discw"

:i!b~

text.

hac in Wats's

tx11c Pictaff11ttffl in MS.

D. L

Nero

Meaning "Adam," alreadymen-

tioned, no doubt.
4

pouint in Wats'a text.

K

Digitized ~y

Goog Ie

146

GEST.A. ABB.A.TU)[

Robert, jectione ema.nciparemur, tantum facerent pro eo, tarn

18th
Abbot,

in vita quam post mortem ejus, quantum pro fundatore

eoclesim nostne, inclyto Rege Oft'a.no, Quod quidem
1151-68,
Rex gra.tanter aocepit, et ga.udenter. Injunxit igitur
eis, ut Abbas ei oocurreret Londoniis, omnia privilegia,
tam nova. quam vetera, seoum def'erens, ut oopiam
haberet ea inspiciendi Et sic 1 redierunt nuncii, et
super hiis Abbatem et conventum oertifica.ntes, et non
mediocriter ex.terrente& Timebant enim ne, si quid
displiceret Regi in eis, ea confrlngeret.
The Abbot
Communioato proinde eonsilio cum sa.niori pa.rte fra...
the trum., Londonias venit Abbas, cum duobus ta.ntum
~ . ~ut fratribus, sed absque privilegiis, Deo exitum rei committens. Et statim ad Regem accedens, et super h90
buke.
interrogatus, oonviciis lacessitus, tristis recessit. Intercedente ta.men nobili viro R[oberto] de Humez, qui affinitate proxima Abbatem contingeba.t, simul cum centum
libris quas per eum Abbas Regi obtulerat pre dicta.
Through emancipatione, serenabatur mens Regis, et advoca.ns
the interceaaion of Abbatem, ait,-" Operam dabimus paci ac desiderio
vestro." Hiis auditis, Abbas mquanimior factus, et
ap- requisitus si adhuc ha.beret sua secum privilegia., repeued.
spondit quod in crastino ad manum erat habiturus.
Statimque misit pro ipsis, vocans etiam sa.niorem partem conventus, oomitantibus quamplurimis fi.dedignis
SfBCularibus.
Proolswith Venit ergo S. Prior Londonias; cum triginta. mO.:
nachis, et copiosa multitudine &liorum testium, et
tf1ies_ him- instrumentorum Pontifi.cum Romanorum et Regum,
~~ 9:t" sufficienter instructus, ad litis susceptionem coram
cue.
Rege seu memoratis judicibus. Nam pnedicti testes
mta.te et moribus pa.rati erant sacramento, si necessitas incum.beret, probare, quod Ecc188!8 Beati Albani
ad jus et dispositionem Linoolniensis Episcopi nequaquam pertineret ; neque illi deberet, tanquam suo
.A.D.

:ro:;a

!:C::00

tbert ti "

x:i:

lt:!t 'fo~i:,

ncietatla in M8. Claudius E. iv.; mlierctu in MS. Nero D. L

Digitized by

Goog Ie

147

MONA.STERII SANCTI ALBANI.

Episoopo, respondere. Nam quod pnedicta. Beati Martyris ecclesia antiquitus non fuerit 1 subject& Lincolniensi Episcopo, ante tempora Ricardi Abbatis, qui primus
Roberto, Episcopo Lincolniensi, cognomento " Bloet,"
professionem fecerat, (cui ca.rnis consanguinita.te idem
conjungebatur,) a multis cognitu.m babebatur. Porro,
quod ordina.tiones monachorwn seu clericorum Ecclesim
Beati Albani, dedica.tiones e,ltarium 9 seu basilica.rum,
aliaque episcopalia. ~menta., a quolibet Episcopo
pnefatum Monasteriu.m antiquitus suscepisset, cuncti
indubitanter asserebant.
Ne ergo de hiis posterorum notitim a.liquid dubiet&tis
relinquatur, de ordinationibus monachorum seu clericorum, de consecrationibus altarium seu basilica.rum,
aliisque sa.cramentis, ipsorum testium veridica rela.tione
confirmatis, pauca. ex multis brevibus concludentes, ad
futum successionis memoriam transmittimus.-

Robert,
18th
Abbot,

A.D.
1151-66,

De Privuegii8 in hac Ecclesia ueitati8.

Radulphus, Rofensis Episcopus, postea Cantuariensis 1;i~
Archiepiscopus, dedica.vit alt&re quod. est in Australi ~bbey ot
pa.rte ecclesire, respectu magni altaris, in honorem
Sanctm Ma.rim, Sanctique Ignatii, Martyris et Episcopi, cbw!ne!r
in Ecclesia a Beati Albani Testibus, Alexandra et !:J=:r
Michaele, Cantoribus.
the Bishop
Item, idem Episoopus dedicavit ecclesiam de Cudi- of ~coin.
cote. Testibus, Dunstano et Gurmundo, presbyteris. ~ ;
Item, idem Episcopus dedicavit Capellam Sanctorum ~OUI
Innocentium, qum fuit in anteriori pa.rte ecclesim. Biahopa.
Testibas, D. et N.
Item, idem dedicavit ecclesiam ~e Hecstanestun, in
honorem Sanctie ' Fidis, Virginia et Martyris i benedixitque cremet(lrium Sancti Stephani eodem tempore,
Testibus, D. et N.
Idem quoque dedicavit Capel-

~\fban'

n/,jecfwa in the :M8S., by inad

vertence.
t riN in MS. Nero D. L

I
4

8a'IICti in Wata'I text.

Fitki in Wata's text.

K.2

Digitized by

Goog Ie

148
Robert,
18th

Abbot,

A.D.

ll51-66,

GESTA ABBATUM:

lam Sancti Germani ; ibique ordinatus est presbyter

Gaufridus Agnus ; quod multi testifica.bantur.
Ranulphus,. Episcopus Dunelmensis, dedicavit 1 Ca.pellam Ricardi Abbatis, in honorem Sa.ncti Alexii
Testibus, Alexandro et Ricardo.
Gilebertus, Episcopus de Limerik Hibernire, dedicavit Capellam Sancti Nicolai in Ecclesia 2 Beati
Albani, necnon in honorem Sancti Blasii ltemque
Capellam lnfirmorum, in honorem Sanctorum Martyrum
Cosmre et Damiani. Testibus, Alexandro et 3 N., Cantore.
Idem quoque Episcopus dedica.vit ecclesiam Sancti
Stephani, in villa Sancti Albani. Testibus, Ricardo et
Radulpho, presbyteris, Raveningo et Goiowino, laicis.
Quam etiam dedicationem charta ejusdem Episcopi testa.tur, sic incipiens, " Ego, etc." Qure etiam fact.a est
tempore Regis Henrici, Senioris. In qua itaque Rogerus Heremita Subdiaconus ordinatus est : benedixitque
crucem magnam, qum elevate. est in Austra.li parte
Monasterii. Et hrec facta sunt rogatu et auctorita.te
Ricardi Abbatis; qui pro eo misit Londonias, dum
cum Regina Matilde, ' Secunda., moraretur.
6 Item, lierveus, Episcopus Elyensis, dedicavit ecclesiam de N orthona.. Testibus, Ealrico, Hemisio, et
Huelmo. Herbertus, Episcopus Norwicensis, dedica.vit
ecclesiam de Redburna.. Teste, Rica.rdo, presbytero.
Idemque dedicavit ecclesiam. de Niweham. Testibus,
Thurkillo, 6 Sabritho. Idem quoque dedicavit Capella.m
de Sandruge. Testibus, Rica.rdo, Radulpho, et Alexandro, presbyteris. Et idem dedicaviil Ca.pella.m Sancti
Andrem Apostoli, necnon et ecclesiam de Northona;
Capella.in quoque Sa.nctm Marire Ma.gda.lenre.
1 Yd altare, vbi n11nc cantatur
ad nota111 de Sancta Maria cotidu.
-Marginal Note in MS. Nero
D.i.
' Sa,u,ti Albani in Wata's text.

a Mu:hMk, Cantore, in MS. Nero

D. i.
Wife of Henry L
5 /temque in Wats's text.
et Sabritho in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

HONASTEBII SANCTI ALBANI.

149

N unc de Ordinationibus MonachoruJll ac Clericorum.- Robert,

18th
Radulphus Rofensis, prrememoratus, fecit ordines in Abbot,
Ecclesia Sancti Albani privatos. Sub 1 eodem tem- .A.D.
pore, fecit 9 genera.les.
ll51-66.
Item, Herveus Ellen.sis, de quo prius fecimfill men- Ordinations
tionem, fecit ordines generales.
the!e by
V&nOQ8
Itemque, ordines fecit generales Herbertus, Episcopus Bishops.
N orwicensis, apud Langeleiam ; quando, scilicet, Ricardus Abbas proposuerat ibidem cellam monachorum
constituere.
Item, quadam vice Episcopo Lincolniensi volente in Instances
Ecclesia Sancti Albani ordines facere, cum trium Pro- ti~fonoptpo&io
vinciarum clericis, scilicet, Hertfordschire, Bokingham- ordination
schire, '.Bedefordschire, obstitit ei Conventus Sancti
of
Albani. Et sic cum indignatione recessit ; fecitque Lincok in
ordines suos apud Dunstaple, quos facturus erat ::r's~hurch
apud Sanctum Albanum.
Alban's.
Item, Episcopo Alexandro una vice celebrante Missam in Ecclesia Sancti Albani, accunit ad eum quidam
qui suum fratrem interfecerat, postulans sibi da.ri
prenitentiam. Episcopus vero palam respondit, sui
juris id non 8.'!se, sed Archidiaconi Sancti Albani
Item, temporibus Radulphi Abbatis, prredictus Episcopus Lincolniensis, rogatus ab Abbate et fratribus,
fecit ordines in Ecclesia Sancti Albani. Ut autem
8 hoe extunc in antea posteris innotesceret, sequenti
die, jussu prrefati Episcopi, venerunt quidam clerioi
ejus, qui in prresentia totius Capituli confessi sunt,
se ex ore Episcopi audisse, nullum se penitus jus hahere celebrandi ordines in Ecclesia. Sancti Albani ; et
ob hoe eos missos fuisse, ut huic rei ferrent testimonium. Quod quidem fere a toto conventu testificabatur.

lFo

1 eodaaqu in MS. Nero D. i.

' et generalu in MS. Nero D. i.
hoe omitted in MS. Nero D. i. ;

inserted in MS. Claudius E. iv. in a

BOIDewhat later hand.

Digitized by

Goog Ie

loO
Bobert,

GB81'A. ABBATUM

Allegati<>nea comm Bege.

18th
Abbot,

Rex autem, residens in 1 Capella Sancue K&teriwe

a.pud W estmonasterium, cum univemta.te

ta.m Archi
Ab;;episcoporum quam Episcoporum. a.tque Abba.tum, et
Robert ap- aliorum optimatum regni, Robertum, Abbatem Sancti
Albani, coram omnibus, suo conspectui jussit ast.&re.
at. West-' Sedebat hinc Episcop~ Lincolnieneis, cum euis, inde
mmater.
Abbas Laurentius. Itaque, Abbas Westmonasteriensis
La.tine prosecutus est de a.ntiqua dignitate Ecclesim
Sancti Albani, et de religione loci, et de malo perturbationis quo mon.a.chorum pa.x infestatur : et quod
ideo indulta sunt religiosis locis privilegia eingularia,
ut paci, ecilicet, claustraliwp, consulatur.
Hereqnests
Porro Abbas Robertus, volens instare negotio, sed
~thlf'King, timens ne postmodum hujus causre litem a.b eisdem
1 1 n ~ ~ judicibus auctoritate Apostolica. prosequi compelleretur,
he obliged
may not coram Rege &dstans, adiecit
be
.,
,-" Domine Rex, ex JUBSU
" vestro &dsum coram vobis, allegaturus de liberta.te
to plead
~
ecclesire mihi commissre. Adsum etia.m citatus a jutime, before " dicibus & Summo Pontiflce delega.tis, quatenus coram
the d~fthe " ipsis allega.retn.
Pa.ratus itaque sum, et instructus
suflicienter, ad utrumque parere ; videlicet, citationi
'' vestrm, atque imperio delegatorum judicum. Bed
" unum peto. Quod si in audientia vestra -liberta" tem ecclesire mere declara.vero et evicero, ne me co" artent judices delegati iterato litigare de evict.&
" liberta.te:
The King
Tune Rex, prudentiam ejus, cum optimatibus euis,
:f
admirans, ad Archiepiscopum Thotnam Cantua.riensem
pollition. conversus, ait,--sedebat enim Rex medius inter eundem Archiepiscopum Thoma.m et Rogerum de Ponte
Episcopi, E~racensem Archiepiscopum,-" Quod dicit
" Abbas, ra.tioni consenta.neum est. Neque enim nos,, trre majestati honorificum foret, si lis in palatio nostro

~n
1161-66.

~~;re

ae::' "

=. "
Pi:v;ro-

Capdla,a in Wat11'1 tut.

Digitized by

Goog Ie

llONASTBBll B.UCTI A.LBANL

151

" decisa, in Domini Pa.pm Oonsistorio 1 iteratam prre- Bo'hert,

" stolaretur sententiam." Pa.rvoque intervallo surgens,
Rex asswnpsit secum 9 Comitem Legrim, et Ricard.um A.D.
de Hum~z, principem B\183 militire, et Rica.rdum, tune 11~ 6
Piciiavensem Archidiaoonum, postea. Wyntoniensem Episcopum"; cmteris omnibus jUBBit ex.pecta.re in loco ipso
ejus reditum. Et seorsum per Rica.rdum Archidia.conum The King,
ju.ssit Abbati Roberto, ut, cum duobus fra.tribus, secum
privilegia ferentibus, ad pl'lll88ntia.m suam aooederet, et the priTicopiam faooret inspiciendi privilegia, tam vetera quam ~ed.~
nova. Cumque inspicerentur Regum Anglicorum, Offie, charten or
. ta, m
. qw"bus, prosigillis'
novo former
t ac ffll terorum scnp
scilice,
kings.
more dependentibus, veteri consuetudine cruces aurem,
manu Regum depictm, in principio positm erant, et
videbantur quibusdam invidorum nullius eBBe momenti, .And the
quia sigillata non erant ; et perventum est ad char-~~ of
ta.in Regis Henrici, a.vi Regis, in qua. confirma.ntur H_enry the
qwecunque collata erant, tam in fundis qua.m liber- First.
tatibus, Beato Albano a. Regibus Anglicis, Rex a.it;" Quid est quod mussitant Lincolnienses, dicentes pri- The diflic' VI1egia.,
. non s1~..........
.mllata., n ullius esse moment1 ~, Ecce .I culty
u to
the absence
" sigillum avi mei sigillum est omnium cha.rta.rum of seals
. all
nfi
. . .
ehart.a con- early
from the
" ongm um, qua.rum co rmat10 m eJUR
" tinetur." Quod in tam jnvene rege, non minori aapi- ~~= ~
entim deputa.tum est quod dixit, quam judicium 3 Salo- the King's
monis inter meretrices alterca.ntes. Abbas quippe, et
omnes qui cum eo erant, nullam invenieba.nt viam
obviandi eis, qui dicebant nullius ease roborls privilegia.
eigillis ca.rentia. Quod enim dicebant Begum ' Anglorum nulla esse sigilla., deprehensum eBBe falsum in
quibusda.m monasteriis ; na.m apud W estmona.s~rium
inveniebatur sigillum Regis Edwardi.
Cumque perventum esset ad privilegia Roman.orum

1:!t,

!1!!'!1i:

=:,wd-

1 iterdltda.in in MS. Nero D. i.

' .ltobertiml Co.item in MS. Nero
D.i.

L Kiag, iii. 27.

In the 1e111e of Anglo-Suon.

Digitized by

Goog Ie

152

GEST.A. ABBATUM

Pontificum, a.udissetque Rex petitione avi sui indultum

esse Calix.ti Privilegium, in quo confirmabantur omnia.
a Regibus Anglicis Beato Albano, tam in villis qua.m
libertatibus, collata, iterato dixit ;-" Quicquid in
'' regno avi mei petitione sua gestum est, tantum
The King " robur habet, ut nulla. ratione possit dissolvi."
Sed
cum audiretur Crelestini Papre Privilegium, circa ilium
grant- a.rticulum in 1 quo uncia auri pro recognitione singulis
~!!.~:i annis solvenda Summo Pontifici perhibetur, Rex comIL, its . motus ait ;-" In hoe articulo, Domine Abbas, derogatum est dignitati nostrre ; facere namque meam eccle-
t~ his dig- " siam Romanre Sedi tributariam, absque meo assensu,
ruty. "
'' non licuit tibi ; nee Romanus Pontifex hoe debuit
" fecisse." Ad quod Abbas,-" Domine mi, Rex, non
" est factum meo tempore; 2 tertii enim prredecessoris
" 3nostri tempore factum est hoe." Et Rex,-" Quisquis,"
inquit, "hoe fecerit, contra juris ordinem factum
" est. Modo tan:ien copiam eorum qure a te impetrata.
" sunt Privilegia, ma.xime eorum qure Lincolniensibus
" odiosa sunt, appella.ta ' cornuta,' ostende."-Dicebant enim ea esse " cornuta.," propter mitne speciem,
et pontificalia ornamenta.
The King
Porro in initio inspectionis, Rex Abbati dixit ;ethxiu::in~ " Vide ut per omnia nobis verum fatearis. N os enim
e nu"tred" Pri- " ea gaudemus clementia., ut verum confitenti, licet nos~t':J to " tram sa.piat lresionem, de facili indulgeamus." Abthe Abbey bas itaque, hujus memor testificationis, confidenter dixit;
IV.-" Domine, qure dicuntur 'cornuta,' ad manum babe" mus Privilegia. Sed veraciter testor, quod a me vel
" per me non sunt impetrata ; immo a 'Papa. Adriano,
" indigena vestro, Ecclesire Sancti Albani, in cujus
" pago ipsum fuisse natum constat, me aunt ignorante
Robert,
18th
Abbot,
A.D.
1151-66.

~;:vf-

1;

~:r;:ga~ "

t~

1 qua in the MSS., by inadvertence.

2 Cd!lestmns IL was Pope in A.D.
1143-4; Geoffrey being then (16th)

Abbot.
1 veatri, apparently, in MS. Nero
D. i.

4 Domino Papa in MS. Nero D. L

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANC"l'I ALBANI.

153

". tra.nsmissa." Quod a.udiens, Picta.vensie Archidiaco- Robert,

18th
nue,-" Meue," inquit, "vica.riue in eccleeia. Beati Hil- Abbot,
" larii incedit mitratus in omnibus prrecipuie anni A.D.
1151-66.
" solemnitatibus ; nee derogat mitra episcopali digni" ta.ti." Et Rex,-" Modica persuasione gratum babe- The King
.
.
. Abb
,
bas no ob" remus, s1 omnes regn1 nostn
ates m1tratos jection to
" incedere videremus. Libertates autem, quas Sanctus
" Albanus ha.here dinoscitur in episcopali officio, pne- by Abbots.
" ceeserunt mitram, non sunt ijubsecutre."
Interim, dum inspicerentur et audirentur privilegia,
Cantuariensis Archidia.conus, Gaufridus Ridel, postea.
Elyensis Episcopus, bis ingessit se Consilio Regis, ut
inter Regem et Abba.tern, occaaione alicujus articuli,
discordiam seminaret.
Et forte cum 11,ft'uit, liberre Rebuke
electionis articulus de instituendis Abbatibus legebatur; given _by
idque in regire dignita.tis lresionem suggerebat impe to. G
tra.tum. Tune Rex,-'' Omnes Rimili gaudent privilegi , ..aRi:rs.de:al-,_ ....
" et nos ta.men semper, in tali casu, omnia privileg' deacon of
. linamue vo1unt a t'1. Redi nune ad eos qw, bury.
Canter" nost ne me
'' te miserunt, nee prresumas iterum redire, nos per" turbaturus."
Tune Rex Abbati ; -" Modo, Domine Abbas, audi- The King
" vimus quibus gaudeas privilegiis; in crastino audi- ~~t
" emus quibus innitatur Dominue Lincolnien sis,ad enjoining '
'' obtinendam subjectionem tui et ecclesire tum. Ad secrecy.
" hospitium seeurus perge, nulli qure hie actitata sunt
" revelaturus." Sta.timque Rex surgens rediit in Capella.m ad Arcbiepiscopos et Episcopos, et aeteros
optima.ta.~, quos ibi dimiserat ; dixitque Li.ncolniensi He orders
Episcopo ;-" Die crastina fa.cite nobis ha.here copiam ad :,';eJn~~!
" 1 inspicienda. vestm p~vilegia, ut possimus, in cogni- to produce
" tione causre qure vertitur inter vos, certius utrique ~eis P~" ecclesire sua jura conservare ; et si occasio se inges- m~w.
" serit, justius pronuncia.re." Et solutwn est Concilium
in hoe v~rbo die illa.

!t: ::r:r

irnpiciendinn in W ats's text.

Digitized by

Goog Ie

154

GESTA ABBA.TU)[

Mutua collocutio Regis et Etpiscopi.

Robert,
18th
Abbot,

In crast.ino aut.em, Epi.scopus, Regem adTocans seorsum, confessus est., se nullis adversus Abbat.em Sancti
ll51-66.
Albani privilegils, sed sola prrescript.ione, communiri.
The .Bishop Tune Rex ad eum ;-'' Privilegia, ut. credimus, prmjudiadmits
to II cant, prrescnp
t,10m,
ma.xune

illo a..n,lC
-~ ulo, u b.1 venthe King
m
that h~ ~as " dicat.io 1 innitit.ur lubrico regent.is ecolesiam quatn
servituti ecclesue. .Al:,b&B Sanct.i Albani allega.t ecclerely upon, " sia.m suam a ouna.bulis fuisse ingenuam, sed incuria
but only
d
-.l
.3-...L--
bprescrip'' atque 081 a p.m,uecessorum suorum rel.UIVWl,U.I. m su
tion.
" jectionem Lincolniensis Ecclesire ; modo, benefioio
" Romanorum Pont.ifioum, restit.ut.a.m ease in nativa.m
" libertatem ; quorum est. in hiis casibus partes sua.s
" int.erponere, et., prout. viderint. expedire, auctorit.a.t.e
" Beat.i Petri un~quemque in prist.inum sta.t.um reTh Ki
" stituere. Communicato itaque consilio cum Deoa.no
advises hfm " et. Archidia.conis, et creteris Canonicis ecclesire tum, de
thereon.
" libert.a.t.e communi, utrum expediat. vobis ~ut con" t.endere aut cum eis componere, nobis :renuncia."
A.D.

f;!";- "

Oompoei,tw inter Ecclesimm Sancti Albani et EcCU8'UllfTI,

Lincolniensem.
The King

Epi.scopus itaque, ad suos rediens, et Regis verb&

t;:::: :C,he referens, de communi deliberatione Regi supplica.vit.,

quatenus, a.mica.bill compositione intervenient.e, pacem
=~i!ds' inter litigant.ea ecclesias reformaret. Rex a.utem, as-

give some

rental to
the
uponBishop
re- '
nun~iation

:[,i~s

sumptis secum Ricardo de Hume.z, principe militire,

et R'1ca.rd o, p10tavens1. Archid'1acono, a.ccess1't ad Abbatem Robert.um, et fratres qui cum eo era.nt, dixitque
eis ;-" Modo, nisi per vos stet.erit, plena. ga.udebunt.
" integrit.a.t.e privilegia. vestra..
Detur a. vobis, ai.
" placet, Lincolniensi Ecclesue pnedium aliquod de
" prrediis vestris, et Episcopus renunoia.bit juri quod
1 mitihcr

in Wata's tat. This passage is, to all appearance, incomplete.

Digitized by

Goog Ie

M:ONASTBBII BANCTI ALBA.NL

J55

" dicit se habere in Abbate et Eoolesia Sancti Albani." Boben,

18th
Quod audiens Abbas, et qui cum eo erant, al&criter Abbot,
Regi i'eBpOnderont ;-" Domine Rex, ad te aunt oculi A.D.
" nostri. In te coneilium nostrum; juxta beneplacitutn 1151-66.
" vestrmn taxetur pnedium, deturque Lincolnienei
" Episcopo.'' Et Rex,-" Decem librarum sit restima" tio pnedii quod offeratur, nosque operam dabimus
" ut auscipiatur."
Ingreeeusque sta.tim Ca.pellam lnfirme.rire W eetmo- The Abbot
nasterii Rex ad Episcopos, Abba.sque et sui, rema.- o~ers to

,
give a
nentes m 1psa Infinna.na., cceperunt tra.cta.re de nomme church, inpnedii. Rex vero, ex parte Abbatis offetens Episoopo Lincolnienei decem libra.rum prredium, exa.uditus which ls '
est; Abba.sque, cum suis, vocatus est infra. Capelle.m
seorsum. Ad quos Rex ipse, cum prredictis accedens, of simony,
nomen prtedii. qwerebat.
Abbas a.utem, attenta.ne
ecclesiam a.liquam dare, passus est repulsa.m ; species
enim proxinia. eimonim videbatur, dare vel a.ccipere
eoolesiam pro liberta.tis redemptione. Tandem tracta.tum ~ de atimatione pl1Bdii quod dicitur " Tyn" hurste;" et inventum est decem librarum esse, cum
ecclesia ejusdetn. fundi. Volens autem Robertus Ab'\'ill or
bas, cum fra.trum universita.te, semel a dominatione
Episcopi Lincolniensis, et a.b omnimoda subjectione,
libere.ri, (qtue per simplicita.tem duorum triumve Abha.tum obrepserat, siquidem ab eo benedictionem ac- it.
ce~rant, in qua et professionem fecisse videbantur,)
perpetnie paci COD8ulenei et prreca.vens in fnturum,
promisit Regi, assensu fra.trum suorum, unanimique
volttnta.te ductus, se daturum Lincolniensi Ecclesire
villam pnedictam de Tynhurste, cum omni integritate,
pro tedditu decem librarum annui census possidendam,
Residens ita.que in loco suo Rex* verbumque pnedii
prosequens I ad partem Lincolniensem, placuit 9 itaque
Lincolnienei episcopo, et omnibus Canonicis ecclesim.

:-!:~ .

=.:.
re

is':::;oo

':ii~:
w:o~c;t

ait partea in MS. Nero D. i

itaqw, omitted in Wata'1 text.

Digitized by

Goog Ie

156

GF.STA ABBATUlC

sure, quorum melior saniorque pars cum eo residebat.

Statimque assurgens, in ma.nu Regis per capitis sui
Abbot,
A.D. ga.lerum, qui " hura " dicitur, reeignavit id juris quod
ll51-66.
diceba.t se ha.here i Ecclesia. Bea.ti Albani et in AbFol'II!al.re- bate Roberto.
Quern ~ accipiens, illico reddidit in
:;~:tion manu Abbatis Roberti, inveetivitque Ecclesiam 'Bea.ti
claim by 4-lbani liberta.te plena.ria, mediante Abbate.
Ac stathe
Bishop
t'
ul
E

Li
of Lincoln. im per a.nn um suum aureum, plSCOpum
ncolniensem in proprietatem et civilem possessionem prredii
de Tynhurste misit ; annuente, ut dictum est, Abbate
Sancti Albani, et Ca.pitulo, ad cujus jus pnediutn illud
pertinebat.
Deeds, in
Conscriptre sunt igitur inde cha.rtre utrinque, de
~:~fiilie:;.. pnedicta. transactione confirmatorire. Primo, che.rta.
;>f, are
Lincolniensis Ecclesire, in qua statim sigillum Episcopi
';.:~~on dependit, securitate facta de sigillo Capituli Lincolniensis. Postea vero, charta Abbatis de pnedio ; cui
etiam Rex manum apposuit, nam laqueum paJJii sui
pro testimonio a.pposuit. Postea, cha.rta. Regis de con firmatione. Deinde charta Beati Tbomre, Ca.ntua.riensis
Archiepiscopi.
Porro, charta Episcopi Lincolniensis, in qua CapiExtracts
from the
tuli
sui sigillum dependet, sic incipit ;-" Robertus,
charters
executed. " Dei gra.tia, Lincolniensis Episcopus, omnibus 1 Sa.nctre
" Matris Ecclesire filiis, sa.lutem. N otum sit uni" versitati vestne, quod ego controversire illi, etc."
Regis, sic,-" Scia.tis quod controversia, qure diu fuerat
" a.gitata, etc." Beati Thomre,-'' Decisiones causarum,
" etc., nihil ergo amodo monachis Bea.ti Albani et
" Episcopo Lincolniensi.. 9 Ille prredicti prredii com,, modis utatur, isti liberta.te indubia fruantur, secure." que et inconcussa.. Non eum a.gnosca.nt Direcesanum
" suum, vel Episcopum, ma.gis qam Wintoniensem
" sive Exoniensem. Sed neque sic, quia ma.gis iste
" cavetur."
Robert,
18th

Sancti Ma.rtyria in Wats's text. I

11li in Wats'a text.

Digitized by

Goog Ie

M:ONASTERII SANCTI ALBANI.

157

Ohr<mica hujus transactionis.

Robert,
18th
Abbot,

Fact.a est a.utem hrec tra.nsactio anno Ora.tire millesimo centesimo sexagesimo tertio, mense Ma.rtio, 11 66 ,
anno I
illustris Henrici, nepotis Primi Henrici, filii Willelmi II Bastard ; duodecimo anno susceptre pa.a- ~~eof the
tora.lis cum a.b Abbate, prresente ja.m dicto Rege Hen- ~tion,
.
Prresentb
and
WJtnco.
1 us etia.m, Beato Thoma., Cant ua.r1ens1
nesse,
Archiepiscopo ; Rogero quoque, Eboracensi Archiepi- thereto,
. WyntomenBl,
N1gello Elyens1,. wn
scopo, H ennco
1 elmo A.D. ll 63
Norwicensi, 1 Hilla.rio Cichestrensi, Jocelino Sarisburiensi, Wa.ltero Roffensi, Hugone Dunelmensi, Gilberto
Herefordensi, Ba.rtholomreo Exoniensi, Ricardo Coventrensi, Godefrido Lanum, scilicet de Sa.ncto Asaph,
Episcopis ; Laurentio W estmona.sterii, Willelmo Rameseye, Gregorio Ma.lmesbire, Clemente Eboracensi, Reginaldo Pershorensi, Abba.tibus ; Gaufrido Cantuariensi,
Ricardo Picta.vensi, Archidia.conis ; Roberto Legrim,
Hugone Northfolk, Willelmo Arundelle, Comitibus;
Ricardo de Lucy, Ricimlo de Humeth, Consta.bulariis;
Henrico filio Geroldi Ca.mera.rii, plurimisque a.Ii.is.

!i~

O<Ynformatio Oapituli Lincolniensis

pramotata.

BUpe1

transacti<Yne

Idem vero Abbas, sta.tim postqua.m domum redierat, Confirmadirexit Ga.ufridum Suppriorem Lincolniam ut ibi ex tion of the
'
'
'
'
above
communi a.ssensu totius Ca.pituli Lincolniensis, a.ppo- transaction
neret sigillum Sanctre Marire Lincolniensis cha.rtre ja.m ~iu!h~r of
dictre. Detulitque secum charta.m cum ' sigillis Sancti Lin!o1n.
Albani et Abba.tie Roberti, qure confirma.ba.t Ecclesire
Lincolniensi prredium de Tyilhurste : qure omnia. feli-

1 The word """o" is evidently

omitted here.
Ba.tardi in MS. Nero D. i.

3 Hillari in MS. Claudius E. iv.;

Hglario in MS. Nero D. i.
4 ngil/o in WatB'e tut.

Digitized by

Goog Ie

168
Robert,
18th
Abbot,

GEST!. ABBATUll

citer sunt consummata.. In qua. causa mstimatus est

numerus expensarum centum et quadra.ginta 1 marcis.

A.D.
1151-66.

Abbas ,mit,rat'U,8 celebffle.

Die II Paschall proximo adveniente, in processione mitra., a.nnulo, et chirothecis, a primum decoratus procesthe fu-st
sit; eisdemque ornam.entis, cum sandaliis, et aliis ad
!ft!,';f:, Missam pertinentibus, redimitus, ad ma.jus alto.re Misand gloves. sam celebraturus.
Igitur Robertus Abbas, bis irr anno, mitra.tns synodum suam, cum clericis suis, irreprehensibiliter celebra,Certain sa- vit ; 4 [et], ut sic moris se1per foret, statuit sacrament&
a solis pontificibus conferenda ; scilicet, sacros ordines,
ed by such dedicationes ecclesiarum, sive altarium, olei et chris88
matis consecrationem, et benedictionem Abbatis ; aliaselected.
que qurelibet sacrament& a quolibet Episcopo, sicut
antiquitus consuevit, extunc quiete suscepit.
The Abbot

:!!!~!:

:am~:Sr!

!:t

Ohrisma confectwm

vn

Ecclesia 8 [Sancti .Albani].

Anno vero sequenti, venerabilis Godefridus, Episcopus

de Sancto Asaph ' petente Abbate Roberto in basilica
Sa.ncti Albani ad majus alta.re, ipso Abbate prresente,
cum toto conventu, clericis, et laicis multui, in Ccena
the Church Domini chrism& confecit, et oleum aanctum, quod per
Beati Albani parochias de more distributum est ;
eodem Episcopo nullatenus vices Episcopi Lincolniensis
gerente in iiliquo,
He also
Idem quoque Episcopus in Capella. In6.rmarire ordinee fecit post.ea. genera.lea ; et postea multotiens. Idem
Godfrey,

=il

Bishop of
St. Asaph,
~es

i:d

'Ji:!a.

:~e:'rders

there, dedi- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - aarcaB in Wall's text.

Paacluzli in MS. Nero D. L
1 The word ".Abbaa" BMIIII to be
omitted here.
1

2 vm,

npplied hm MS. Nero D. L

'Eceluia is repeated here, instead of these words, in MS. Claudias E. iv.

Omitted in MB. Claudias E. Iv.;

Digitized by

Goog Ie

HONASTEB.II SANm'I ALBANI.

159

quoque Episcopus dedioa.vit in Ecclesia Beati Albani R-0ben,

18th
alta.re Sanctm Crucis ; item a.liud in honorem Sanctre Abbot;~
A.D.
Marie, Sa.nctique l3Iasii, Episcopi et Martyris ; et aliud, 1151-66,
in honorem Sa.ncti Nicolai, in ecclesia . 1 Beati Petri
in villa Se.ncti Albani Benedixit quoque signa Eecates altars,
.
and blesses
olesue Sancti Albani, t.am minora. quam majora.
the bells.
Iterum, Episcopus Elyensis, Nigellus, chrisma et The Bishop
oleum sanctum in Ecclesia &ncti Albani confecit.

~!'

chrism
there.

N 08ter monachus <fU<YM,<J,m collegit Vitam Sancti

Edwardi.

Circa eosdem dies, Abbas Westmonasterii, Laurentius, Laurence,

qui, ut dictum est, ex gremio hujus ecclesim assumptus ~~
est, t Historia.m de Sancto Rege et Confessore, Ed- ster, at the
wardo, scribi eleganter procura.vit, ah ipso collect.am
de diversis antiquis tract.atibus; et in unum corpus co~piles a
.
Regis H . .
H1Btory ot
re degit, a d petit1onem
ennci,
Edward,

~=;,tf,

the Con-

fessor,

Sylva de N orihaga al,ie,nata, injuste.

Sylva de Northaga, in qua Paulus Abbas 1 Petro de TbeWood

,. semon,
usum-fructum, quoad vivere

t , conces- of
NorthValonns,
awe by inaerat, et filio ejus, Rogero, eadem conditione, ipso dulgence of
Paulo defuncto, Abbas Gaufridos, atque nepoti ejos,
Petro juniori, Abbas Radulphus, per Abba.tem Rober- in ~e pos. dietum est, m
d ommium

--ti .AJ- the
lleslllOn of
tum, ut supenus
.Dtia
&mi.ly
ba.ni devenit; quod difficillimum fuit. Nam filio patri, ofValoineL
et nepote pa.tri, avoque, succedentibus, assensu Abba.tum

!t!!~!it

&iicti in Wata's text.

6, II., pp. 409, 41 o, (printed in the
This work ot Abbot Lamenee present Series).
hu in all probability periahed. It
3 Omitted in the text of MS.
does not appear, (at all eventl, IO u
Claudios E. iv. ; but supplied in the
now to be identifl.ed,) in Mr. DuffiJs margin, in a later hand. As to the
Hardy' KSS. Mataiala for t/NHia- Wood ol Nordiawe, see pase 63,
tary of Great Britaia, L, pp. 684- a'llte.
1

Digitized by

Goog Ie

HiO

GESTA ABBATUM

San<lti Albani, in eadem possessione, videbatur quibusAbbot, dam, rei veritatem ignorantibus, quasi jus hrereditarium
A.D.
vires concepisse, et pnescriptio locull). habere : alioquin,
1151-66)
regni consuetu.do videbatur artius urgeri. Filius quippe,
de regni consuetudine, talem ingredietur possessiouem,
qualem pater decedens habuerat. Hiis omnibus concurrentibus, de Regis mandato, 1 Rogerus de Valoniis
possessionem adeptus de N orthaga, post mortem prrefati Petri, fratris sui, fere Abbatem Robertum in <lesperationem immerserat: qualiter autem hoe acciderit,
latius enarrabimus.On the
Petrus de Valoniis, junior, cum per multos annos
sylvam de Northaga, ut usufructuarius, possedisset,
Valoine& tnndem infirmatus in lectum decidit, et graviter lan!1;~
guere crepit. Quod Abbas Robertus ut audivit, nihil
Robert
moratus, duos ex fratribus suis ad eum direxit ; monens
ipsum attentius, quatenus priusquam debita natune
the Wood persolveret, sylvam de Northaga. Monasterio :Bea.ti
of North- Alb an1. ex convent10ne rest"t
- .l eum
awe.
1 ueret. Illi vero, ll,\l
qua.ntocius venientes, qure eis jussa. fuerant, prredicto
illustri vito retulerunt. Quibus auditis, se et prredecessores suos non hrereditarie, sed de mera liberalitate
Conventus Sa.ncti Albani, prrefatam sylvam possedisse
confessus est, 1 sequentique die, militibus euis astantibus,
eidem sylvre ad arbitrium eorum cedere. Ipse tamen
eadem nocte, priusquam qure promiserat operis effectu
adimplere valeret, viam universre carnis ingreesue est.
Quo defuncto, Abba.,; Robertus nuncios ad prredictam
sylvam destinavit, eandemque possedit.
d
Proinde Robertus de Valoniis, frater prredicti Petri,
ofan et hreres, (non enim habebat liberos,) plurimum dolens
se tanta terrre portione privari, Abbatem Robertum per
of thran aliquos magnates, sibi speciales, srepius interpellabat,
.Robert
18th

~!:

I:::r

!:~1oiior

.~1:.rt,

h:

fo~: beg:

wood; but
is reftiaed.

_- - - - - - - - - - - - - - - - - 1 From the context, it will be seen

this is an error for " Robn-tva."

I'

,eqvexfi in MS. Claudius E. iv. ;

eorrected from MS. Nero D. i.

Digitized by

Google

161

HONASTERII SANCTI ALBANI.

quod sibi sylva.m de N orthaga. possidere concederet. 'nobert,

18th
Qui, nequa.qua.m ei a.cquiescens, flecti .noluit. Proinde Abbot,
AD.
Robertus de Valoniis, spe sua. frustra.tus, Regem, tune
in regno Francorum commorantero, adiit ; et ut, sui 1151-66,
misertus, prrefatn.m sylvam sibi concedi juberet, multis
precibus supplicavit. Rex vero nd obsidionem civita.tis Henry the
Tholosanre eo tempore accingeba.tur ; qui, suorum ani- !::~es
mos optimatum ad sui a.uxilium conciliare cupiens, in his beconcessit quod petebat: scriptis, in Anglia.m per eundem half.
Robertum transmissis, prohibuit ne quid quod a.ntecessores ejusdem Roberti, justitia. dictante, hrereditarie
poscredenmt, a quolibet injuste ei 1 auferre liceret.
Quibus acceptis Jitteris, sta.tim in Angliam rediit, et Ro~rt de
easdem Abba.ti Roberto porrexit. Quas etiam in audientia. Cnrire legi idem Abbas prrecepit.
Quibus the Abbot,
, Robert us de Va1onus
.. rest't
perIectis,
1 ut'10nem sy1vre for
tionrestituof the
prredictre, secundum Regis jussionem, (utpote qui hre- ~oQd.; but
JUre
'
' Sa.nc t'1 Albam' t enere invam.
r editar10
earn de E ccIes1a.
deberet,) constanter sibi fieri postulaba.t. Cujus postula.tioui Abbas Robertus mini me se inclinans,- "Has,"
inquit, "littera.s nobis nullatenus a.ttulisse debueras,
" qui nullam teme portionem possedisse hreredita.rie
" dinosceris, vel tui prredecessores." Quare Robertus,
ira.tus recedens, Robertum, Comitem Legrire, quipr reera.t
causis cognoscendis in Anglia, adiit, ea.sdemque litteras
illi porrexit. In illis etiam litteris contineba.tur ;- The Abbot
" Et nisi feceritis Robertus Comes Legrire fa.cia.t: ne iajndicially
'

'
1nmmoned
'' oportea.t eum inde a.mplius vexa.ri, pro penuria recti." to Hert
Nee more.; idem Robertus citatoria.s litteras a.d Prre- ford.
sidem Hertfordensem obtinere meruit, cum gra.tia ;
quibus Robertum Abba.tern submoneret, ut copiam sui
a.pud Northamptona.m exhiberet, instructus de prredicta
sylva, 1'$ponderetque a.d sibi propa.landa.. Citatus Hedeclines
tamen, illuc non 9 adveniens, nolens Comitis sisti judicio,

~;t:e;;,

- ---- - - - - -t
t

- - -

-----

o.fferre in Wata'a text.

""'1nitfaieu iD llS. Claudiu E.

~u:=

.
--- -

iT., by iDadTertence.

Hngh,a
monk,
thither.

Digitized by

Goog Ie

162

OEST.A. ABB.A.Tm[

unum ta.men ex fratribus, Hugonem, scilicet, d.iscre.

tum ,et circumspectum, pro se illuc destinavit. Comite
A.D.
igitur Roberto Abba.tis absentia.m graviter ferente,
1151-66.
cita.tur 1 dictus Abbas iterato ; et ipsum, iterum non
'.l'he ~ood compa.rentem, condemnat, et in judicio Curiie regiie pne:, ~t~~:d dicta.m sylvam Roberto de Valoniis adjudicavit; atque
de Valoines Priesidi Hertfordensis Provincire, ut ipsum in possessionem mitteret, auctorita.te regia 2 destinavit. Qui, Comitis
Leicester. prreceptis pa.rans, ea effectui qua.ntocius mancipavit.
De VaRobertus igitur, possessione dictre sylvre potitus, et
Joines is
perpendens
se brevis temporis spatio usufructua.rium
placed in
possession, fore, (utpote qui eam injuste possidebat,) srepedictam
~d com- sylvam vaata.vit, ultra modum succidi faciens , quod
lllltll waste
upon the t&men antecessoribus suis, juxta cha.rtarum tenorem,
wood.
minime licebat. Quod ut Abbas cognovit, nuncios
illico misit, ad 3 explorandum ; et inventum est damnum irrestaurabile perpet11ttum. Abbas igitur, muta.to
priorum suggestorum consilio, Comitem Robertum 'festinus a.diit, et ut injuriosum impetum Roberti de
Va.loniis refrenaret, litteras ejus vix impetravit. Sed
., Roberti Comitis jussionibus nequaquam adquiescens,
6 Quod Abbas audiens, Reginam
In conse- damna geminavit.
q
uence..,of
Alienoram,
tune
in
Anglia
commorantem, adiit; cu1ua
1etters ,rom
;i
Queen
litteras 'ad Robertum de Valoniis, ut ausus suos temerarios et injuriosos castigaret, impetravit. Cujus adloi';les tor monitionibus Robertos ad tempus adquiescens, cito
:~;:e de- post damna. da.mnis a.ccumulavit.
The Abbot
lterum Robertus Abba.it, missis nunciis Domino Pa.pro
8
o
b
~
Alexandro,
de hac transgressione conquestus est ; rel
etter uom

d
ad Cantuanensem
.
Areh"1ep1Scopum,
.
Pope Alex- scnptumque eJUS em
hft~!lf. Theobald?m, et Cicestrensem Episcopum, Hillariam,
impetrav1t, sub hae forma.Robert,
18th
Abbot

l:f~r

!liv:~r,

iterum die~ Abba6 iterato, in

MS. Nero D. i.
2 prtzeepit in MS. Nero D. i.
2 /iOf: tzplorandum in MS. Nero

D.i.
4 festinans in Wats's text.
Roberta in Wats's text.
6 Qv in Wats's text.

Digitized by

Goog Ie

163

HON.ASTERII SANCTI ALBA.NI,

Papa scribit pro Mbis.

"
"
"
"
"
"
"
''
"
"

."
"
"
"
"
"

Robert,
18th
Abbot,

" Alexander Epi1oopua, aervus aervorum Dei, venera.bilibus,

A.D.
T[homre], Ca.ntua.riensi Arobiepiscopo, et H[illa.rio], Cicea- 1151-66.
trensi Episcopo, aa.lutem et Apostolica.m benedictionem.
Dileoti filii nostri, Abba.a et fra.tres Monasterii Sa.ncti Albani, The Pope's
tra.nsmissa nobis conquestione, monstra.runt, quod Robertua ~ to
de Va.Ioniis sylva.m de Northa.ga, quam iidem fra.tres ad auum
0
jus aaserunt pertinere, contra justitia.m detinet oooupa.tam. behalf of
Ideoque fraternita.ti vestrw per Apostolica soripta. manda.mus, the Abbot
quod P;mdictum Rob~rtum, infra_ ~~nta _dies post. ha.rum
susoeptionem, studee.tis cum omm diligentia. convemre ; ut Alban's.
1 ipsam sylva.m prrediotis fratribus absque difficulta.te restitua.t, vel plenam exinde justitia.m eis, in prmsentia vestre.,
' faciat. Quod si fe.cere forte oontempserit, exoommunicntionis in eum 1ententia.m proferatis. Si vero a.lter vestrum
huio negotio interesse non poterit, a.lter tamen ad ipsum
nibilominus exequatur. Datum. Anagniie, sexto Ka.lenda.s
Februarii."

f:tes,

:re-

:!/!:Ust.

11 Proinde Episcopi, hiis litteris inspectis, quia Rex The pre

Secun dus omru'bus E p1Scop1S,
'
in
regno suo tate
latestohesiH enncus
foldegentibus, prohibuerat ne in quoslibet optimatum low t!1e.
. t'1on1S
sent ent'iam promu1garent, jimctions,
Pope s m
suorqm excommuruca
trepidantes srepedictum Robertum vinculo anathematis as to ex-:
innodare formidabant. Interea Abbas, inito consilio,
unum ex fratribus ad Regem, prope Tholosam cum The Abbot
exercitu commorantem, destinavit ; illius animum per
eum multa precum instantia, plurimisque muneribus, with gifts
. et prOIDlSSlB,
sollic1'tans quatenus, littens
ems
treaties,
and en- for
dat18
Roberto Comiti 'transmissis, se et Robertum de Va- letters to
loniis de sylva de Northaga, secundem tenorem chartarum quas Monasterium Beati Albani possidebat, ~ting
d'1cium
'
:I
Curia
su& JU
bere t .
himcause.
to hear
JU
sub'ire m
the

::::=
:l:1:u'n~

~!:1"t~t

1 i,eJ ip,am in MS. Nero D. i.

faciat omitted in MS. Nero D. i.
3 Porro ide111 Epi,copi in MS.
Nero D. i,

4 Legrite tranmuuis in MS. Nero

D. i.
5 arulire in Wats'1 text.

L 2

Digitized by

Goog Ie

164
Robert,
18th
Abbot,

11!i~66.
Thob~!~~ot
Jette~tem-

:;!infug

t:in~~ot
to commit
waste.

GESTA ABBATUM

Rex scribit pro nobie.

Rex autem, ejus petitionibue contradicens, non adquievit ; eed tamen, importunis ejus precibus convictus,
dicto Comiti scripsit, pr9*:ipiens, ne a.liquo modo pate1etur Robertum de Valoniis extunc de dicta sylva
a.liquid succidere, dare, vel vendere, usque 1 ad adventum suum in Anglia. Qure jussa ut a Comite
prredictus Robertus accepit, etsi invitus, parens adimplevit.

Abbas va<lit a<1 Regem, in N ormannw.m.

Porro Abbas Robert us, regre ferens se et ecclesiam
suam dicta sylva injuste spoliari, communicato cum
fratribus consilio, Regem; in N ormannia, tune commorantem, et a Tholo~m obsidione reversum, impiger
an order
n.diit; pactisque centum libris, rescriptum ad Comitem
::a1th:ear. Robertum impetravit: quo imperatum est, ut, voca.tis
ing of the ante prresentiam suam utrisque partibus, et auditis
canse.
hinc inde allegationibus, de jure proprietatis juxta
tenorem chartre L[anfranci], Cantuariensis Archiepi~
scQpi, et a.liarum chartarum, ipsam decideret cauS&lll
diffinitiva sententia. Quibus prospere gestis, accepta
2 a Rege licentia, domum remeavit, Comitique Roberto
D~ V~rescriptum Regis porrexit. Citatur Robertus de Va18
Jomesto
ab eodem Roberto Com1'te, concessa e1 quadracited
ap- 1onus
pear at the ginta dierum dilatione.
Abbas interim Cellam de
end
tand'1 frat res, petut.

fortyofdays. Th memue, grat1a. VlSl

The Abbot
attends
upon the
King,

in
~:I:~

Varim 1:exatioms Abbatis, pro dicta sylva ; et

judicium pro eodem..
At the day
named,
neither de

:s Interim dies quo de jure proprietatis sylvre de

N orthaga, coram Comite Roberto Legrim, Abbas Ro- - - -- - --- - - - - ---- -- - - - - - -ad omitted in W ats'1 text. '
Regu licentia in W ats's text.

1 /nttrea diu io MS. Nero D. i. ;

lnttrim in Wata's text.

Digitized by

Google

165

MONASTERll SANCTI ALBANI.

bertus et Robertus de Valoniis confligere deberent, Robert,

18th
advenit, et Simon, Prior Ecclesire Sancti Albani, se- Abbot,
cundum ipsius mandatum, copiam sui I Londoniis fecit. A.D.
Sed Robertus de Valoniis nequaquam affuit. Comes 1151-66.
ergo, aliquantulum moleste ferens Abbatis absentiam, Valoines
I!'. t
prreia
um s1monem, p.
norem, quatenus Abb at1 suo northeAbbotappears.
eelerem nuncium dirigeret, ne ad secundam citationem
apud Legriam deesset, studuit admonere.
Porro Robertus Abbas, citra quindecim dies apud The Abbot,
Tynemue commoratus, versus Scotiam iter a.rripuit ;
mareque transito, ad Abbathiam Dunfermelyn devenit; is sumubi jam lotis manibus discumbere decreverat, et ecce !
puer quidam ad eum accessit, festinus et anbelus, eique Si1!1on, the
l'tte
I!'. t
. p nons,
. . porrex1't. Pnor,
1 ras ex: parte prre1a
1 S'rmoms,
appear to
beQuibus inspectis, illico nullam annectens moram, re- fore the
di ,
d'
,
Earl of
.
f1eet10ne
DllSSa, equum ascen 1t, sU1Sque, ut eum Leicester.
sequerentur maturius, imperavit. Quibus jussa ex:plentibus, eo<lem die quo illuc advenerat,. mareque
pertransito, jejunus accepit hospitium. Illucescente
autem die, iter versus Legria.nt quantum potuit acce- He arrives
leravit; tamen propter loci remotionem, et fl.uviorum : r ~ h e
derivationes, prrepeditus, ad diem sibi prrefi.x.um adesse day named.
non potuit. Prope tamen Legriam, ad quendam vicum
ubi quievit pernoctatus, pervenit, se versus Comitem
humiliter ex:cusa.ns.
Die tamen determinato, advenit Legriam Simon De VaPrior, ad Abbatis jussionem; sed Robertos de Valoniis !oinescited
. d'ice no1w.'t apparere. DeIa t um est ergo JU
di - aO~ond,
appear
comm JU
cium secundo. Hoe tamen scripto inseruimus pro }:.~
venerabilis Abbatis diligentia, omnibus declaranda. neglects to'
Citatur ergo tertio a Comite Robertus de Valoniis, do 80 '
apud eundem locum ; datis ei itera.to ad inducias
quadraginta diebus. Sed die constituto, Abbate Roberto ibidem apparente, et Roberto de Valoniis se
abeen~te, Comes sylvam confisc&vit, ipsumque Ro-

i:Sc:::t

:~~=h

:e

.Lo,,di11i in

Wats's text.

Digitized by

Goog Ie

16.6

GESTA ABBATUM

bertum quarto citari fecit, concessa ei sex hebdoma.darum dilatione. Adveniente autem die, a.pudque Legriam srepedicto Abbate sui copia.m faciente, et Roberto
de Valoniis non apparente, nee responsalem mittente,
vel exceptorem, sicut prius, Abbati, judicio Curire,
peari~,the sylvam de Northaga, adjudicavit.
Ac deinde, per
wood IS

Ro finally
ad- ramum unum, m
possessionem
m1S1
; et 1psum
judged to bertum de Va.loniis ad magnam damnorum restituhim.
tionem, et injuriarum illatarum, temporis nacta opportunitate, viriliter coegit.
Robert,
1sth
Abbot,

nt~6.

Ji!\~!:~t

Oa'IJ,Ba inrer Abbatem et Oomitem A ?'Undelire, pro

Cella de Wymundham.

In 1 narratione gestorum Abbatis Roberti, utimur

ordine artificiali; id primo narrantes quod posterius
'!1th Wil- gestum eat, secundum eminentiam rerum. earundem
qure contigerunt. Domuit indomitum Willelmum Comitem Arundellire, qui, quasi phreneticus, in multos
consuevit desrevire.
FoundaEst autem Beato Albano Cella monachorum apud
tion of the Wymundham, ut prredictum est; quam fundavit 2 WilCellofWy- 1 1
.
R egis
. H ennc1
. . Prum,
. .
mundham.
e mus de I Albaneyo, pmcerna
pater jam dicti Comitis Willelmi, in honore Sanctre
Ma.rue et Sancti Albani Contigit itaque Roberti Abbatis tempore, quod Prior de Wymundham, Radulphus,
Thequarrel scilicet, de Nuers, vir quidem religiosus, sed in iram,
?~nates secus quam decere~ prreceps, aliquando apud Hapesm t e of b"me,
prredium pertmens ecclesue
de Wymundham, ut
violence
0
!!}e r a suis ibi ecclesire sure auxilium exigeret, pro incumCelL
bente a.liqua necessitate, divertit. At illi in ha.c exactione Priori restiterunt in faciem ; unde Prior, ira
accensus, in adjutorium exactionis sure vocavit Comitis
Contest of

~::~

!~!1.

J:!

narrationem in Wats's text.

: Gulie/11111 in Wats's text.

Allntneya in Wats' text.

Digitized by

Goog Ie

167

MONASTERII SA.NCTI ALBANL

servientes. Qui diruerunt ostia., seras confrigentes, Robert,

18th
et repagula; servosque ecclesiie crudeliter contrec- Abbot,
tantes, et nonnullos compedibus et cippo constrin- A.D.
1151-66.
gentes, prredam abegerunt. Servi autem, confugientes
ad Beati Albani prresidium, in argumentum injuriarum
tulerunt secum seras confractas ; vestibus conscissis
querimoniam lacrymabilem coram .Abbate deposuerunt.
Abbas vero interrogavit, de quo potius conquererentur, Abbot
quasi auctore injuriie, servientibus Comitis, vel Priore. !~~~~
Servi responderunt, dolo Prioris illatam fuisse violen- visit the
tiam sub nomine Comitis. .Abbas vero, cogitans super Cell.
hoe, in id consilii . devenit, ut accederet ad locum, et
cum fra.tribus et servientibus loci tractaret secretius
ac districtius super hujus casus articulo.
Et ecce I properanti N orthfolchia.m, octoque milliari- The Ahbus distanti a W ymundham, occurrit Prior loci, cum
suis, et Abba.ti suggessit, quod a.b a.pparitoribus Comitis
Wy-didicera.t, qui jam Wymundham venerant, 1 ut Abbati
obstarent, et introitum ad Cellam suam violenta manu that the
people or
nega.rent . Abbas aute m, seorsum suoa convocans, q uid the
Earl of
facto opus sit super hoe consuluit. Dicente uno, con-A:nndel
sultius fore transire ad Northwicum, et inde legatum
ad C9mitem mittere, qui quiereret utrum hoe a.uctori- vent his
. qw'dam fra t rum JUmor
. ; entrance
tate C,om1t18 fact um ease t , a1t
into the
- " N ondum vie illata est Abbati, nee occasio queri- Cell.
" monire locum ha.bet, nisi prrecesserit corporalis vio" lentia.. Eapropter eat Dominus .Abbas ad cellam
" suam, et ingrediatur, audiatque et videat apparito" rem vim facturum."
Placuit .A.bba.t.i junioris coneilium, et ad cellie awe The Abbot
domicilium properavit.
Et ecce I nuncius occurrit, ~ ~t
nuncians coquum Abbatis spoliat~m equo suo ; qui has~
00
Abba.tern de more prrecesserat, ut refectiones 9 prrepararet. Quod mona.cbi audientes, qui ibidem erant, a one.

bot=

i:&

:'::o1:::i

~~i';~

~f

et Abbati in HS. Claudius E. iY. 1

eorrected from MS. Nero D. L

pararet in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

168

GESTA ABBATUM

in prredonem irruerunt, et colaphis turpiter affectum

equum liberaverunt. N ec idcirco Abbas lora retraxit,
venientique occurrit extra valvas totus loci conventus,
profitens, una.nimi voce, patrem spiritualem et domiThe monks num illius cellre temporalem ; et proeecutus est eum
of
the Cell usque a d" portam a t n1
.. domue D e1. lb'1que vo1enti
recapture
the horse. introire I obstitit Rogerus de Millers Abbati, cum
multa. satellitum turba. Cui Abbas ;-" In qua potestate,.
being made "' Rogere, vetas me ingredi domum meam ? Ea. die qua.
suscepi curam regiminie in Ecclesia Sa.ncti Albani,
buke there- " suscepi etiam curam domus hujus ; hujus quippe.
on.
" ex illius pendet cura, et comitatur tanquam filia
" matrem. Stio te Regis hominem esse, et tu scie me
" illius Abbatem. Et ejus auctoritate tibi interdico, ne
" vim nobie inferae." Et urgens calcaribus equum,
ingressus est per medios apparitores, nullo resietente.
The Abbot
Cui redeunti ab oratione, accessit jam dictus Rogerus,
proato et qui cum eo era.nt, supplicantes Abbati ut recederet,
: : ; ~ ne iram Comitis incurrerent, quam inliolerabilem srepiue
thAe EardII of pnesensera.nt.
Quibus ille; - 1 " Ecce ! advesperascit,
rune.
d

" et quo rece am tarde sic 1 Sustinete

me, et fratres
" qui mecum sunt, et uniuscujusque monachi minis" trum, et . omnes alios 8 dimitta.m : donec ab ore
" Comitis per nuncios proprios accipiam, utrum ipse,
" an furor aliorum, contra me fecerit quod actum est.
" Quod cum ab ipso acceperim, vel hie securus in
He consents to
'' domo nostra permanebo, vel recedam, ut nostne inwait at
Athelburn " demnita.ti prrevideam, et factum 4 est quod petiit et
(AttleRedeuntes a Comite Prior loci, et Ricar
borough) '' promieit."
for a con- dus de Sancto Claro, et Henricus de Gorham, pa.trinus
ference
Abba.tie, quos Abbas ad Comitem. miserat, pro collowith the
Robert,
18th
Abbot,
A.D.
1151-66.

!:=if

::'ot~~~~ "

EarL

1 olmit in MS. Claudius E. iv., by

inadvertence.
di:rit-Ecce, in MS. Nero D. i.
Apparently written "fore emit" tam" in MS. Claudina E. iv.; mail-

tam in MS. Nero D. i.

This word is inserted in the
text of :MS. Claudina E. iv., in a
later .hand ; it ii wanting in MS.
Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

M:ONA8TERII S.A.NC'l'I ALBANI.

IG9

quio habendo inter Abbatem et Comitem, sequenti, Robert,

18th
quarta., feria apud Athelburnam 1 Comitem expectare Abbot,
A.D.
Abbatis adventum, Abbati suggesserunt.
ll51-G6.
Die I igitur sta.tuto, venit Comes illuc, agmine stipatus numeroso. Venit et Abbas cum paucis.
Seden- They meet
tibus itaque pa.rtibus ex ad verso ' Comes 8 prior sic named,
on the da~
and
orsus est;-" Domine Abbas, ad hoe convenimus ego the Earl
" et tu, ut in communi consilio tractemus de cellre
" mere de W ymundham emendatione ; quatenus vide- as to the
" a.mus qm'd mih"1, qui"d t"b"
meo, corn- grounds
1 1, qui"d p non
his claimof
.
. " petat in prredicta Cella ; ne, si usurpa.veris tibi
" quod meum est, vel ego mihi quod tuum est, fiat
" confusio in domo Domini, atque inter nos odii fomes
" utrobique damnosa. Ostende proinde inpiimis char" ta.m patris mei, et quicquid tibi donaverit chartm
" auctorita.s, tuum sit. Quam Ri non habeas. ve1lem
" scire quo auctore vendicas tibi in terra. mea. a.liquid
" dominii."

::;-r~:t

"
"
"
"
"
"
"
"
"

"
"

Abbas et 00'Ylies colloquuntur.

At Abbas ;-" Ad hoe equidem venimus, ut emen The Abbot
demus m
' monach"IS nos t ns
' de Wymun dham, par1'ter explains
to
the Earl the
et illis de Bynham, ea. qure cura. exigit spiritualis ; grie?Dces
hoc emm
. nob"1s est pnmum,
.
his at
qurerere, scili'cet , regnum of
people
Dei ; deinde, ut non omittamus in exterioribus, qum Wymnnd
nostra 4 indigent dispensation e. Pridie venientibus ham.
nobis W ymundham, ad officii nostri executionem,
restiterunt nobis quos miseratis, et introitum nega
verunt procaciter. Misimus ad vos, ut de ore vestro
a.cciperemus, si vestra. auctorita.s intercessit, et inficiati estis. Colloqui vobiscum erat ardens desiderium;
de die colloquii significastis, nosque in omnibus morem
vobis gessimus. Ecce ! adsumus. Querimoniam lacry ..

1 Coritiu ezpectante in MS. Nero

D. i.
ergo statuto in MS. Nero D. i.

primua in MS. Nero D. i.

uigent in MS. Claudiu E. iv.;
corrected from MS. Nero D. i.
3

~igiti,ed by

Goog Ie

170
Robert,
18th

Abbot,
A.D.
Jl5l-66.

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

"
"
"
,,
"
"

GF.STA .AIIBATUH

m&bilem deposuerunt in auribus nostris rustici ecclesire de Wymundham; quod officiales vestri irruerunt
in eos, et tulerunt pried.am eorum, confregeruntque
seras arcarum, et contenta asportaverunt. Quod quam
detestandum sit in tempore pa.cifici regis, et in diebus
pa.cis, facile est deprehendere. Illud inprimis eget
emenda.tione ; deinde procedendum est in aliis, juxta.
rerum exigentiam. De charta vero patris vestri non
est modo qurestio, nee ad hoe modo venimus. N ulli
quippe dubium est, quid Abbas Sancti Albani ha.beat
in ecclesia de W ymundham. Omnibus enim notum
est, quod Priores ponit, et, cum res exegerit, deponit.
Ipse quoque fratres loci visitat semel in anno, et, si
casus se ingesserit, pluries. In visitatione, protra.otiorem fa.cit mora.m ; ut ex deliberatione morosa.
possit mederi anima.bus infirmis, :providere in rebus
exterioribus, si res ita disponantur ut expediat."

Abjectw Comitis prcesciipti.

Ad hrec Comes ;-" Si rusticie ecclesire mere, et homi-

The Earl

~bo~diat " nibus Prioris mei, &liquid feci quod fa.cere non debui,
their griev- " nihil ad te ; mihi et Priori meo bene conveniet.
:~O::." Tu enim in ecclesia de Wymundham nullum omof his.

"

..
"
"
"
"
"
"
,,
"

nino ha.bes dominium, nisi quod, in signum subjeotionis et ordinis, debet tibi, successoribusque tuis,
Prior loci reddere annuam ma.ream. Si volueris visitare fratres tuos de Bynham, debetur 1 [tibi] in eundo
unius noctis, et in redeundo alterius, hospitium apud
Wymundham, ita. quod tresdecim equorum numerum
non debent excedere, qui te comitantur. Ita data est
calla a patre meo Abbati Ricardo, juxta quod taxatum eat in cha.rt& patris mei; et ita faciam obaervari
omnibus diebus meis."

1 Omitted

in MS. Claudiua E iv.; supplied ftoom MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII BA.NCTI ALBANI .

171

.Respomio .Abbatis

Robert,
18th

Abbas respondit ;-'' De hominibus ecclesire ture, vel Abbot,

" Prioris tui de W ymundham, totum ad me ; !rior?m 11~i~i 6
" quippe hunc, quern tuum perhibes, ego creav1, et JUS " quod habet, vel in monachis, vel in rebus monachorum ~!~~
" de Wym.undha.m, me auctore possidet." Et conversus rights, and
n.d Priorem, ait ;-" Domine Prior, cujus es Prior 1
0 ~~
" quo babes curam, tarn extrinsecam quam intrinse" cam, in hac ecclesia. de qua loquimur, de Wymund" ham1" Et ille,-"Domine pater, a vestra. paternitate."
Tone Abbas prosecutus est quod coopera.t ;-" Si a The Abbot
" me habet Prior nomen Prioris, et officium, meum
" est quicquid possidet, meum est hominibus illi ere- made by
" dit"IS m
. J"ustit"1& non deesse ; meum m
. omm"bus de- the Earl.
" fectum Prioris supplere. Et hujus rei argumentum
" est annum mal'C83 solutio ; quam etsi in signum sub" jectionis solvit, aut nomine suo, aut nomine ecclesire,
" solvit. Quod nomine ecclesire solvit, patet, quia sue-" cessive solvitur. Et si nomine ecclesire solvitur, sub" jecta est ecclesia qua, solvit illi cui solvitur. Si illam
" visita.turus advenero, mora mea non est taxanda vel
" dierum vel equorum numero. Quia Ricardus, cujus
" tempore ecclesia. de Wymundham in patrimonium
'' Bea.ti Albani devoluta est, nee tresdecim equorum
" numero contentus est, vel unius noctis hospitio veniens,
" nee alterius noctis a Wym.undham recedens; neque
" cmteri qui nos pnecesserunt Abbates.
Alioquin,
" unius diei spatio non poterunt nobis detegere secret&
" cordis sui cuncti fratres nostri ; quorum salus spiri" tualis pendet a consilio nostro. Eapropter oportet
sa.pientem animarum medicum expect.are, et reexpec" tare ; ut quod prima non poterit, secunda, vel tertia.,
vel aJils sequentibus diebus, mederi valeat. . Oportet
" enim sa.nctos et mundos esse, qui acceptam Deo hos
" tiam pro animabus antecessorum vestrorum et omnium

A.:Er::1

=oi:

&ricti in Wata'1 text.

Digitized by

Goog Ie

172

GESTA ABBATUM

~~ " fidelium suut oblaturi.

.Abbot,

A.D.

"

Clamant enim ad nos, et

prrecipue quos in hoe mundo habuerunt speciales."

1151-66.

.A bbas citmi facit Comitem.

Tune Comes, iratus nimis, et furore solito actus, ait ;di
Quod dicis, nunquam fuit ; nunquam erit, quam u
cingulo militari accinctus fuero." Surgensque, invectus furia, infecto colloquii negotio, recessit. Porro
Abbas, ad sua rediens, et apud Wymundham moram
faciens, quantam res noviter emersa exigebat, 1 HarpesHe deter- burgam ire disposuit. Quod Comitem non latuit ; et
mines not
to allow
mittens apparitores, de quorum crudelitate magis conthe Abbot fidebat, et impetu prresumebat, fidei interpositione
to enter

d'
.
.
Abbatem port.as de
Hapesburg. astnctos a ~ura.v1t, ne perm1tterent
Hapesburc intrare, vel quempiam de suis. Quod quidem
factum est.
Veniens quidem Abbas, cum suis, illuc, hon est perThe Eat! is missus intrare. Quamobrem communicato cum suis con~::~ ap- silio, misit. srepedictum fratrem N[icolaum] ad Comitem
Northamp- Legrire, qui prreerat, ut dictum est,, causis cognoscendis
ton,tomake A Ii
. aur1'bus 1'llius querimoruam
.
.
. . .
answer for m
ng a; et m
lDJun&rum
theviolence a Comite illatarum deposuit, et citatorias meruit ad
: 1~:.Prresidem Provincire, quibus Comitem jam dictum citaret,
ut copiam sui, et omnium fautorum in facto, qui interfuerant illatre ~bbati Sancti Albani injurire apud
Hapesburc, faceret npud N ortbamptonam, die statuto ;
respcinsurus Abbati super violentia, ut querebatur, sibi
illata.
.
The Earl
Citatus itaque Comes venit N orthamtonam ; et ante
appears
at lit'1s conte stat'10nem me d'1an
tib us qm utra.mque pa.rtem
Northamp10!1 anthdde- diligebant, promisit Comes se satisfacturum Abbati super
ceives e
Abbot by violentia, ad gratum ipsius, in ecclesia de Wymundham:
~rota.men Comiti Legriie supplicaret, quatenus ejus interk
veniret licentia.; fidemque suomm interposuit, quod
The Earl

breaks up

the meeting.'
in anger. "

------------------) Hapeaburc' in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTJ ALBANI.

17S

sine ma1o dolo pacto staret. Impetrata est 1 igitur ab

Abbate licentia; et veniens Nortbfolchiam Abbas,
Comitis expertus dolum, infecto rediit negotio,

Robert,
18th
Abbot,
A.D.
I 151-6G.

Iterum citatur Gomes.

Item.ta. est itaque querimonia ad Judicem Anglire, The Earl is
et eitatio similiter. iterata. Convenerunt ergo Lon- again ci!ed,
; 1"b'1que 1terat a est pacIS
pro1ocu t10, et m
c1u .deludes
and agam
d oruas
the
rograpbum redact&, ne Comes pro altero verbo, ut .Abbot.
consueverat, resiliret. Iterum Abbas Northfolc rediit,
infecto negotio, Comite non exhibente chirographi testimonium. Et tune tandem eonfugit ad eeelesiasticre The Earl is
justitire remedium. Sanetus enim Thomas, Doro- Tllhycited
C .
. .
,
y
omas,
. A bi .
berruens1s
re epISeopus, om1tem citav1t ; et utraque Archbishop
pars eopiam sui feeit die statuto eoram se et Comite ~~~~nter
Legrire.
Abbate itaque allegante 9 rhetorice, (utpote vir nobilis The Earl is
et urbanre eloquentire,) de damnis
et injuriis illatis, inf
danger

o excomde dilationibus frustratoriis, Comes patuit discrimini munication.

anathellUl.tis. Sed detulit ei Abbas, ex consilio optimatum regni. Dicebant enim, quod si Comes percelleretur anathemate, ecclesia de Wymundham occasione
ipsa, qure sub alis patrocinii ejus latitabat, grave
pateretur di~ndium. .Proinde adhuc tra.ctabatur effi- Terms are
ca.cius de pace reformanda inter ipsos ; et in eum ~
casum deventum est, quod Comes eharta sua con- the Earl.
firmare debuit ecclesire de Wymundham quiequid ei
pater suus de suis prrediis coneesserat. Et quia hoe
verbum captiosum erat, Abbas srepius m~diatoribus
The ~bb~t
reformandre pacis dixit '-"Si recesserimus ab hoe con- explams
his
'' sistorio, in hoe verbo Comes ehartam patris sui sibi inability to
" exhiberi exiget, ut seeundam formam ehartre condat. ~~:~:
" Ideo nolo vos latere quod temporibus Henrici Regis, cuted by
finab

:t

err ab in MS. Nero D, i.

retliorice in the MSS.

Digitized by

Goog Ie

17~

G&'!TA. ABBA.TUH

Primi, Anglorum Monasteriis sive Ecclesiis Conventualibus noviter i~titutis, non exigebatur ali.a.
" charta, nisi solius Regis. Nullus enim pnevalebat
lllil-66. " illis diebus congrega.tiones in regno Anglim instithe founder " tuere, nisi ex. Regis permissione. Regis enim interof the Cell, " cedat permissio nisi patronus in manu resignaret
and ex'
presse, his " ipsum monasterium vel ecclesiam, ut de cretero
readine1111
' ' soli Regi,' respond ere t d e temporalibus.
come
to to '' n ulli, rus1
terms.
" Inde contigit, quod aliam chartam quam Regis, nun. " quam, ut aliqui affirmant, ha.buimus de ecclesia. de
" Wymundham. Proinde si Comes voluerit confirmare
" Monasterio de Wymundham omnia. qure in Regis
" charta continentur, et prretere& alia. qureque, bonorum
" testimonio virorum, aunt collata a patre suo pnedicto
" Monasterio de Wymundbam, omnem injuriam ei
" remitto, et quicquid restitutionis a.b eo ex.igo, atque
" insuper qua.draginta marcarum summa.m dona.ho."
The AbHoe dicebat Abbas, ut, ambitione simul et pauperhot's mo- tate refertum, Comitem muneribus obcrecaret , et de cretives.
tero, quia. pm ma.nibus non babebat cha.rtas omnium qure
Through possidebat Mona.sterium, pro quo contendeba.t. Medimediators, antibus igitur Gaufrido de Magna.villa, juniore, scilicet,
terms are
Comite de Esex.ia., et Ricardo de Lucy, et aliis utriusque
at last
agreed
partis amicis, in hunc modum reforms.ta est pax. inter
upon.
ta.m discordes viros.
Robert,
1sth
Abbot,
A.D.

"

"

Concordia inter .Abbatem et Oomitem.

Comesque charta.m. suam fecit, et per sa.cramentum
1 trium in corde et corde loquentium, excepit
virorum
agreement.
ecclesiam de Resinges et nonmtllas decimationes, q we
quidem in charta Regis continebantur, sed a monachis
de Wymundham nunquam corporaliter possesem fuerant.
Et idcirco, amicitio., ut putabatur, reformat&, 1 simulato
est concept.a, non in veritate solidata. Comes quidem

Terms of
the final

Omitted in MS. N~ro D. I.

simvlatt IA MS. Nero D. I.

Digitized by

Goog Ie

MONASTEBil SANCTI ALBANI.

175

rubore l!IOffusus est non modico, quod in tanto discri

mine victus est a viro mediocri ; et,. qui invincibiles
edomuit, a. simplici se victum confitebatur. Unde
semper Comes postea, caute seria commutans in jocosa,
ait ;-" Per la.nceam Dei, nomen tuum de cretero mu" tabitur, et vooaberis ' Robertus Matefelone,' nomen
'' adeptus, et tenens, ab effectu."

De

ca11<Ja

intel'

110s

et Blicnse8
Albani,

p10 corpme

Robert,
18th
Abbot,

A.D.

l Hil-66.

Sancti

Ad cumulum o.utem .titulorum Abbatis Roberti, unum Abbot

duximus huic scripto inserendum. Contigit una. dierum, :~rtti:
dum in Curia Romana moraretur, colloquium speciale i:ope to aid
et prolix.um cum Papa, sicut solet amicus cum amico, : : ~ the
in thala.m.o protrahendo continuavit. Et inter loquendum, locality of
recolens jacta.ntiam Elyensium, qui se falso aaserunt re-!ii~r
liquias Beati Albani penes 88 obtinere, ait ;-" Pater St. Alban.
" Sancte, expedit dilucidare veritatem ; rescindite ma,: teriam falsitatis et jactantire, qure fomitem in eccle" siis scandali subministra.t. Vestrum est, Domine,
" errantes corrigere, rebellium impetus retundere, va" cillantes confirmare, prout Petro, et vobis in Petro,
" dictum est a. Domino, Et tu aliquando confirma
" fratres tuos.
Scribat igitur venerabilis Sanctitas
" vestra tribus Anglire Episcopis, quorum prrecipuus
" sit B, vir quidem circumspectus et secta.tor veritatis,
" ut, fact& diligenti et effica.ci inquiaitione, comment&
" detegant falsitati.s. Et si pnesuma.nt 88 memoratas
" reliquias penes ipsos recondidisse, et, doloso titulo ac
" sacrilego scelere, liesa fide, retinuisse, ne patia.ntur
" an.ima.rum damnationem, restituere non omittant. Et
" sic memorati Episcopi, fideliter mandata Apostolica
" prosequentes, famam :Martyris studea.nt, sine mone
" dispendio, dilucidare."
Et hoe cum audisset Pa.pa, justis petitionibus sereno
vultu exbibuit se favorabilem. Et subjumtit Abbas ;-

Digitized by

Google

176

OESTA ABBATUM

Domine, hrec aliquando facta fuisse perhibentur ;

Red inquisitio tepida., et sine adjectione prenre, con.Abbot,
A.D.
" temptum generavit.
Et viris tune viventibus, alii
1151 -6 6 . " verita.tis ignari, vel veritati rebelles, et mandati PaReasons
" palis contemptores, illis succeBBerunt, qui in pristinum
adduced by " errorem corruerunt
Compescat .igitur temerarios
the Abbot.

" auctoritatis vestrre repetita seve1itas : ut beatum

" Mart~Tem sollicitudinis vestrre coadjutorem et conso" latorem habere mereamini."
1:)ie P~pe
Scripsit igitur Dominus Papa dictis Episcopis ; dis[;!
tricte prrecipiendo, et efficaciter admonendo, ut, secunthree
dum Abbatis Sancti Albani petitionem, hoe negotium,
1 secundum quod prredictum est, sine morre dispendio
prosequerentur.
Cum autem AbbllS Robertus, factis ad votum hoe et
The
Bishops
aliis
negotiis, domum redierat, ostendit dictis Episcopis
visit Ely
thereupon. Papale Authenticum ; cui ipsi fideliter obedientes, et
precibus Abbatis adquiescentes, et, (ne de labore et expensis conquererentur,) 2 munificentire inclinantes, Ely
corporaliter advenerunt. Et ostenso conventui, in Capitulo, Papa.Ii Authentico, electi sunt duodecim de conThe monks ventu seniores et discretiores; qui, prrestito in districto
veritatis examine, et virtu~ obedientire, sacramento, cum
they 1ia:ve fidei interpositione, sub prena etia.m suspensionis et
i:;0 anathematis, ut super 3 hujus rei veritatem confiterentur,
the~ pos- protestati sunt unanimi consensu, se fuisse pio dolo
Se8810n
of d ecep t os, ru"hilommus
'

----= 1 '
the relics.
grav1ter deliquJSSe,
et 1:,lM;.n.1egmm
perpetrasse; et sic veri Martyris caruisse reliquiis. De
caraealla etiam, simili cautela se fuisse deceptos crediderunt ; qure ipso tempore in rerum natura creditor
non fuisse. Non enim rev era invenit 'eam Sanctus
Oermanus in sepulcro Martyris ; immo, in quadam palla
involuta oBSa pretiosa ; quam, ut invenit, reliquit:
sed neque Rex Offa, qui postea. ipsum Martyrem, in
Robert,

"

18th

"

!rec~i:!~~.

r!isEt~n::i

scilicet qvod in Wats's text.

: "'""m.jknitie in MS. Nero D. i.

,,ac rei in MS. Nero D. i.

in MS. Nero D. i.

4 etmt

Digitized by

Goog Ie

17'7

MONASTERII SANC"l'I ALBANI.

ventum, levavit de terra; elapsis ah adventu 1 Sancti Robert,

18th
Germani usque tune trecentis qua.dra.ginta. et quatuor Abbot,
a.nnis.
Dictam autem pallam reservavit in Ecclesia. A.D.
Sancti Albani, integram et illresam, in signum ta.nti ll51-66.
miraculi ; nee adhuc feretro inclusa est. Et cum hrec
in propatulo rnanifestabantur, quievit spiritus Abbatis
certificatus.

Abbas comeqwitur in Synodo Generali primmm, sedern

inter Abbate.s Anglia.
Porro, cito postqua.m Comes pacificatus est, ut prre- General
narratur, Alexander Papa I Tertius ad Gallicanas partes
1~
devenit ; atque univerearum in circuitu regionum prre- b y ~
la.tis per nuncios suos citatis, apud 8 Turones Generale ~i~~t~
Concilium celebrari constituit,
1163.)
Congregantur ergo apud prredictam civitatem, sub Abbot
die statuto, etiam Anglicanre Ecclesire prrelati, ut qure RJbertth
pertinerent ad utilitatem Romanre Ecclesire cum ipso
Papa statuerent. Inter quos venerabilis Abbas Ro- ~me:;g the
bertus, de quo eermo continuandus est, vir, inquam, English
eloquentissimus, humanis divinisque legibus eruditus, Abbots.
affuit; cui Jacinctus, Diaconus Cardine.lie Sanctre
Marire " [in] Cosmidin, supra omnes Abbates Anglici
regni primam sedem, secundum Privilegium Domini
Papre Adriani Quarti, assignavit: uni servorum ejus,
Roberto, videlicet, janitori, eervand.am tradidit. In illo Terms of
namque Privilegio de hac re ita scriptum reperitur ;- f!1;e
" Sicut Beatus Alba.nus Anglorum Protomartyr esse reference
" dinoscitur, ita et Abbas Monasterii ipsius inter Ah- thereto.
" bates Anglire primus omni tempore dignita.tis ordine
" habeatur."

i~unc\~

:m~ea:

7nvi-

in MS. Nero D. i.

nn. m MS. Claudiua

E. 1v.;
corrected from MS. Nero D. i.
1 dieti Gfflltani
S

a T11rono in the MSS.

"

Omitted
1n
MS. Claudiua
E. 1v.;

supplied ft-om MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

178

Robert,

GESTA ABBATUM

Abbas de Buri nititur swpplantare .Abbatem nostrum.

18th

Abba.s vero Sancti Edmundi, " Hugo " nomine, prredictum Cardinalem agnoscens primam sedem Abbati
Sancti Albani assignasse, nimia tristitia affectus, tota
TheBury
Abbot nocte d'1em illum prrecedente, quo D omini
p apre Conc1uo
of
St. Et,- . interesse de beret, cum aliis, primam sedem cum suis
apparitoribus arripuit : necnon et famulum Abbatis
~tain~e Sancti Albani ab illo loco violenter expulit, totoque
noctis illius "spatio nusquam reoedens, pemgil riervare
studuit. Sed metuens ne a. Domino Papa, seu a Cardinalibus, prima sedes sibi, ad suum dedecus, auferretur,
sexaginta marca.s argenti, (fratre Ramone, monacho, loco
fidejussoris, inibi, quousque redderentur, detento,) Curire
Romanre se daturum spopondit.

Abbot
Abbas vero Robertus, ut cognovit, ipswn in causa.m
Robert is
successful vocare noluit; quia Rex Anglire, Henricus Secundus,
inassertJng omnibus prrelatis in regno suo degentibus, ne aliquam
~~~-?his querelam de qualibet re in Curia deponerent, interdixeAbbey.
rat. Proinde Abbas Robertus injurias has, sibi et ecclesire
sure ill.a.ta.s, requanimiter tolerans, libertatem et dignitatem quam Monasterium sibi commissum de hac re a
Papa Adriano I sibi obtinuerat, necnon violentiam ipsi
ab Abbate Sa.ncti Edmundi illatam, in Curia, cunctis
videntibus, coram Domino Papa exposuit ; sicque pontificalibus ornamentis redimitus juxta eundem Abbatem
Sancti Edmundi, supra omnes alios, resedit: nee profuit eidem Abbati Sancti Edmundi dignitatem regalem Martyris ipsius allegasse. Quot vero expensa.s
in eundo et in redeundo exposuerit, quotve munera.
Domino Papre et Cardinalibus, et aliis in Curia, munificentia liberali contulerit, perlongum foret enarrare.
~ontirmaPorro Abbas Robertus confirmationem compositionis
qure facta fuerat inter Lincolniensem Episcopum. et Moobtained by nasterium Sancti Albani, de suqjectione ejusdem ecclesire
Abbot,

u't~6.

;e: ;:

:~1!.t:;:s

nbi omitted in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

179

MONA8TE1UI SANCTI ALBANI.

et quindecim eoolesiarum privilegiata.nun, a Domino Robert,

18th
Papa obtinuit; qum sic incipit,-" Qu:.e compositione vel Abbot,
" concordia. media.nte, etc." Item, aliud de Cella 1 [de] A.D.
1151-66.
Hatfeld, quod sic incipit ;-"Justis petentium, etc." Item,
aliud de eanctimonialibus benedicendis, non solum de ;im of the
virginibus Deo dicailis, 1 intra Cellam de Sopwelle com- ope.
mora.ntibus, immo de omnibus a.liis qure 1 [illius] subera.nt regimini, per Me.urum de Langleya suacepit ; quem
Abbas, domum festinans, in Curia pro hoe negotio
dimieit. Qaod it& incipit,-" Devotionem et integrre
" honeste.tia constantiam."
Hiis it.a. pere.ctis, Abbas Robertus, post aliquot dies; On hit resoluto Consilio, a Domino Papa. licentiam a.ccepit remea.ndi ; veniensque domum, su.sceptu.s est cum processione. makes
0
I pse autem, statim ad ma.jus a.ltare a.ccedens, obtulit
3 duM pelves e.rgentea.s, pretio quinque ma.rcarum, et the great
dua.s pla.nete.s, aurifrigio ante et retro ornata.s. Fecit
etiam unum thuribulum argenteum, emitque duo pa.llia
optima, scilicet, de purpura imperia.li, unum pretio centum solidorum ; et inde capa.m fecit, ex altero, planeta.m.
Hie quoque fere perfecit pulch.ram Mariolam, cum perti- Oth~benenentiis. Fecit etia.m scribi libros plurimos, quos longum tC:,0
esset ena.rra.re : prreterea, thecam Beati Martyris, (qu:.e improvetempore Re.dulphi Abbatis in frusta. comminute. est, ut
villa de Brantefeld redimeretur,) a.rte decentissim& ex the .Abbe7.
a.uro et a.rgento, et lapidibus pretiosis, fa.bricari feoit.
Eucharistiam vase pretioso et corona argentea collooavit.
Capitulum quoque, et regale locutorium, cum Capella
Sancti Nicolai, et tote. pa.rte c]austri qure est ante ipsum Capitulum, et lavatorii domum, et longum ste.bulum equorum, construxit ; constituitque ut lampas
a.rden.s in stabulo luceret de nocte. Oranarium et
lardarium, et duo solaria, construxit.
N ec prretereundum, quod nulli mendicanti einum, His chari-

!:nA\::
~:~!~ !~

tt~~'s.
:J>Y

;1:n~

-- - - - - - - - - - - - - - - 1 Omitted in MS. Claudius E. iv.;

a d- .... arg~ in the MSS.
- - - - - -

--

supplied from MS. Nero D. i.

'inter in Wats's text.

et omitied in Wata's

table and

text.

Digitized by

Goog Ie

180

OE8TA ABBATUM

itinerando, clausit misericordire. Contigit semel, quod

Abbot, cuidam porrigenti manum. ad eleemosynam, argenteum.
A.D. a sistarchio volens extrahere, extraxit aureum ; et porri1151-66.
gens mendico dixit ; -" Dei voluntas fuit, fra.ter, quod,
social dis- " stipem qureritans, aureum inveni ; quod et tibi do.
position.
" Donum Dei nee rescindo nee commuto."
Extra
cl&ustrum par fra.tribus, jocundus, et socialis; in Ca.pitulo
rigidus, justus, et formidabilis. Ma.gnatibus srecularibus
venerabilis, et velut omnibus pater et superior.
1 Tempore autem hujus Abbatis Roberti, (videlicet,
A certain
anno prrelationis ejus septimo,) contigit quod quid&m
~ e s thescholaris, retate juvenis, moribus autem et litteratura
~:ft~':- senex, de burgo quod&m ultramarino, scilicet, MonsSt. Alban'a. treolo, oriundus, habitum religionis in Domo Sancti
Albani suscepit ; tum propter ordinis rigorem, et morum. disciplinam, qure tune qua.mplurimum in claustro
Sancti Alba.ni vigebat, tum propter cognitionem Abba.tis
Roberti, ipsum attrabentis. Et cum per triennium moram in discip1ina novitia.li laudabiliter oontinua.sset, et
servitium integraliter reddidisset, obtent& licentia., (licet
cum difficulta.te,) pa.rtes adiit nata.les, ut a.micos suos et
parentes visit.a.rat.
On a visit
Et cum ad Ccanobium Monstreoli pervenisset, videna- licet, Sancti W yneualli, ubi &liquando in pueritia
batur, Conventus, suo pastore d est1tutus,
.
.
he ispace,
elect- nutne
1psum,
quia. a.b orclinata domo exierat, et jam eleganter in
vent of
ordine informabatur, et quia indigena fuit, elegit in
Kont:reuil. Abba.tern suum ; et ipse electioni consensit. Et cum
infra. sibi statutum diem rediisset domum, quasi reus
et ordinis transgressor, a.cclamatus est in judicio Ca.pituli
super consensu electionis sure, sine Abbatis licentia,
et conniventia. Conventus Sancti Albani, ubi fecerat
professionem. Et cum stans in medio, graviter a.b
Abbate reda.rgutus, se reum. confiteretur, et transgresRobert,
18th

~~:~:u~r

!f. .:81

:1 t!:'c!n-

1 The OODtext here, down to"per IAlta teapora," (p. 181,) folIowa the ,rord, - " opport1111itau,

I"

uirilitu -,it," in MS. Nero D. i.

See page 166, allU.

Digitized by

Google

.M:ONASTERII SANCTI ALBANI.

181

aionem ta.ntam se promitteret emendaturum humiliter, et

se ad hoe tractum et invitum vix voluntati eligentium

Robert,
18th
Abbot,
A.D.

atte.<1t&retur ; et sui socii, quos secum adduxerat, mo1151-66.

nacbi, testimonium perhibuissent, ait Abbas, ad.hue de
simplicitate consensus iratus, illi ;-'' Frater, inobediens He is cen. . supmus
.
fui sti. ; tanta cul pa non remaneb't
81ll'ed by
" et IllDllB
1 Abbot
" inulta. Va.de sessum depoaitus." Et ipse, audit.a. hac Robert for
sententia diffi.nitiva, humiliter inclinavit I se, et ivit
sessum in ordine suo, qua.<:ii simplex claustralis. Cujus f;11i1\~
humilitatem et obedientiam, cum etiam qui eum accu- ~ ia
savera.nt et acclamaverant, vidissent, omnes vociferati ~vei forsunt, dicentes,-" 0 Domine Abbas, pa.rcendum est cir,, cumvento et prenitenti, ac humiliato." Abbas igitur
Robertus, qui prresedit, misertus ait ;-" Non intro modo
" in judicium cum monacho meo ; rigorem ordinis
" laxabo, nee prenam tibi, frater, infligam, quam I pro" meruisti. 3 Simplicitate accusatum de culpa. excusat
'' humilitas. Veni, Domine Abbas, juxta me sessum."
Et venit humiliter juxta Abbatem sessum: et confi.tebatur tune, cum juramento, quod mallet semper claustralis fore, et pauper, quam Abbas et dives. Et rediit
domum, et rexit eam feliciter per multa tempora.

=~n::_

N egligentiaJ hujus .A.l>batu.

Sed quia non est homo qui bonum faciat et non Neglipeccet, nee est sub sole qui sine crimine vivat, nunc,
or
(etsi permodicas,) ipsius negligentias enumeremus.
Robert.
.
terram rized
UnaathoDedit cu1dam, fratri suo, "Radulpb o ,, nomme,
or inue Syreth, sine conventus sui assensu vel notitia ; et Ju~ci<>!l8
0
Willelmo Basset, et hreredibus ejus, totam villa.m de
:;
Thorp, pro annuis triginta. solidis, cum pater ejusdem property of
_..: nequa.quam tenmsse
. t. die Abbey.
Wille1mi illam terra.m h reredi ..wu1.e
N ecnon etiam monachis de Bermondesheie decimas et

,:::=

f;e::

- - - - - - - - - -----

se omitted in MS. Nero D. i.

: meniisti in W ::ts's text.
3 Sinaplicitiu ~ accusat&un de

----------

culpa err.KSat, in MS. Nero D. i.; a

\ word, now illegible, being inaerted
in the margin.

Digitized by

Goog Ie

182

GESTA ABBATUJl

omnia parochia.Iia. jura. de 1 feudo Winebaldi de Bahalun,

quod habuit in Brideshorn, in perpetuum possidenda.;
A.D. ea tamen conditione, ut Anniversa.rium ejus annuatim
1151-66.
celebrarent solemniter. Et ha.s duas ultimas conventiones fecit, importunitate sua, a conventu confirmari.
He loses
Adjudicavit quoque Rogero de Meridene terram de
the
land
of
B
Bradewe!
r adeweya, sa.cmmento quorundam mili"tum suorum,
through m- in corde et corde loquentium, deceptus ; cum idem
advertence. Rogerus m"h"l
. ' m
. ea dem ha beret , secundum ven'
1 JUrJS
ta.tem et tenorem chartm Regis Henrici Primi ; quam
Abba.s Robertus Ecclesiam Sa.ncti Albani quolibet ternpore habuisse penitus ignoraba.t.
Robert,
18th
Abbot,

De morte .A bbati8 Roberti.

Cum autem smpedictus Abbas Robertus, a.nnis quindecim, et quatuor mensibus et aliquot diebus, Eccle23rd '
siam Sancti Albani, sibi commissam, nobiliter rexisset,
~~;;i.1fi66 decimo Kalenda.s N ovembris, pleuri gravatus, quadam
nocte Sabbati, oleo infirmorum a venerabili Laurentio,
Abbate W estmonasterii, qui tune aderat, perunctus,
apparente illius diei aurora, ab hac luce subtractus est,
anno Dominicre Incamationis millesimo centesimo sexHe is
agesimo sexto. Ad quern sepeliendum affuerunt Gilburied in
theChap- bertus Folioth, Londoniensis Episcopus, Laurentius, Abter-hooee, bas W estmonasterii, Simon, tune Prior Ecclesire Sancti
at the feet
of Abbot Albani. Sepultus est in Capitulo, quod a fundamentis
Pao!.
decenter extruxerat, ante pedes Pauli Abba.tie : qui
primus pontificalibus redimitus, (prout in sarcophago
suo marmoreo testa.tur ipsius imago,) dinoscitur in hac
ecclesia.
Abbey
Defuncto e.utem Abbate, tota Abbathia confisce.ta. ex
II tempoto J u di CIS
, regm' ; sed eJUB
cura. omnIS
p non,
et
rarily con- prrecep
&cated.
fratri Adm Cellarario, aliisque fratribus loci, commissa
est ab ipso judice, Roberto, Comite Legrire.

Death of

:!~

:ne

1 flldo

in Wata's text.

Digitized by

Google

llONASTEBil BANCfi .ALBANL

Delrita Ecclesim.

183

Syrrwn, eligitur in Abbatem.

Inventa quoque est ecclesia. tot debitis gravata, Debta of

quod ad sexcentas marcas summa inveniretur, sicut the Abbey.
regiis famulis fuit assummata. :Multa enim Christianis,
sed plum debebat Judreis. Excusabilis fuit per omnia,
propter tot arduorum causas negotiorum, ad votum consummatorum ; sed specialitate consanguinea, affini et
compatriotali, (prout caro et sanguis revelavit ei,) multa
suis contulit donaria. Terram quoque, cum incrementis
ipsis, de Gorham, et temerarie fecit confirma.ri, et illicite
ampliari; et in prima constructione Capituli quod The burialfabricaturus 1 fuit, corpora veterum Abbatum nimis abjecte, et sine hominum discretorum notitia, consilio sui Abbots IOBt
.. fiemt m
. h uman.. u'n de mortuo ipso
.
memory,
crement am,
cremen- to
through
tario per apoplexiam, periit loci memoria. Hine carnalis
care- r
affectio, inde negligentia, cor viri enervavit.
,:.:~~ 0
N unciatur Domino Regi de morte Roberti, Abbatis Robert.
Ecclesire Sancti Albani, et planxit eum Rex lamentabiliter. Petitum est igitur instanter concedi licentiam the election
. . subrogan di ; quo d per quat uor menses ofanew
alium 1oco 1psms
Abbot.
et amplius prorogatum est. Victus tandem Rex tredio
et importunis precibus, scripsit Domino Londoniensi,
ut accederet ad Monasterium Sancti Albani ; quatenus
in ejus prresentia tres nominarentur, et per ejus rescriptum Regi. omne negotium renunciaretur ; et nominatorum genus et honestas, cum litteratura et sapientia,
ut ipse de tribus eligeret quem mallet.
Quod et factum est ; et renunciantes Regi trium Three pernominatorum et genus et vitam, in Priorem loci, Do- 80!:i!:::{
minum, scilicet, Simonem, respondit spiritum suum King
requiescere : et institutus est Symon Abbas Ecclesire
the
Sancti Albani, vir vitre venerabilis, et bene litteratus, Simo~,
Scripturarum et librorum amator specialis. Statimque ~~-May,
eodem die, videlicet, decimo tertio Kalendas Junii, in
qua fuit dies Dominicre Ascensionis eodem anno, bene-

fii1::rfi

te

~:i!

ilie
~oo:88

eat in MS. Nero D. i. ; fail in Wata's text.

Digitized by

Goog Ie

184

GBSTA ABBATVM

dictus est in monasterio suo a Domino Londoniensi,

Gilberto, cognomento " Folioth," nulla profeBBionis men. 11
83 tione, nisi Roma.nm Ecclesire. Et in ipsa benedictione,
ornatua est pontifica.libus ineigniis.
Simon,
19th
Abbot,

!f

De tyrolntate Simonis, et librie datie EcclericB pe:r

eundem,.
Symon. late vir litteratus et moralis omnem quam
.
adhibUlt Or d.mem 1:1wtw.nere
--..J.!
pot wt dill"gent1am
et adoflearning. augere, et ad habitum monasticre religionis viros honestos et litteratos attrahere et oongrega.re ; natione
Anglus, a primis annis in claustro et rigore Ordinis
educatus. Iste, postquam feliciter in curam pastoralem
est assumptus, non desiit libros optimos, et volumina
authentica et glossata, tam Novi quam Veteris Testamenti, quibus non vidimus nobiliora, scribere, et ad
unguem irreprehensibiliter prreparare. Quorum numeBooks
rum longum foret explica.re. Sed qui eosdem libros
videre desiderat, in I almario picto, quod est in ecclesia
contra tumbam Sancti Rogeri, Heremitre, (quod et ip.cre
prrecepit ad hoe specialiter :fieri,) repositos poterit
reperire ; et qualis amator Scripturarum idem Abbas
extiterit, per ipsos perpendere.
Abbot

Simon, an
encourager

~~e:i!:

Mutua amicitia inter ..:1 bbatem 11 [ et] Thomam

Cantuarien43em.
t-bbot
Hujus .quoque tempore passus est Beatus Thoma.i;,
Cantuariensis Archiepiscopus, acerbissimam persecutio~~ nem. et proscriptionem fere septennalem. Sed et tune,
of Canter~P et ante passionem suam, prrecipue hunc Abbatem Simo~em, in nullo sibi obligatum vel jure subjectionis
astnctum, spontaneum ac specialem ha.buit I oonsolatorem. U nde contigit ut in Adventu Domini, circa Festum
Sanctre Lucire, idem Archiepiscopus, Sanctus Thomas,

~~s~n-

~ii:n~

See page 192, p0&t.

Omitted in MS. Claudius E. iv.

et aeruit conaolatorem, in MS.

Nero D. i.

Digitized by

Google

MONASTEBll SANCTI ALBANI.

185

veniens ad manerium euum de Harwes, ipsum Abbatem 8!1:t':in,

Simonem I vocavit, ut ad ipsum veniret, colloquium Abbot,
familiare cum ipso habiturum, et solamina mutua.
amico pnecordiali suo, post longa pericula, 1 impensurus _ 83
et accepturus. Et addidit in epistola quam IUi.sit, in l1J0Arch:6ne, quod nunquam 8 tantum oonsolatione indiguit, sicut ee_m1lror
tune; super quo verbo multum obstupuit Abbas.
him.
' Cum igitur Abbas in esculentis et poculentis nobile The Abbot
xenium t.ransmisisset, et ipse, ut ipsum Archiepiscopum
visitaret, sequebatur; regratians Archiepiscopus, ait ~d immenunciis,-" Accepto utique ejus prresentias, sed ejus
" prmeentiam plus acceptarem." Cui unus de nunciis Remark of
Abbatis,-" Domine, ecce ! apparet, veniens in foribus." t~ Arch.
ad
.
bishop, on
. . A ch"1epISCOpus
c m. occurnt. veruenti
usque
ostmm, et receiving
strictis a.mplexibus et osculis multiplica.tis eum benigne the preaent.
recepit. Regratiabatur ei, jocose loquens de ejus adventu, quem vocavit " pnesentia.m," et de xenio suo,
quod " prresentias," vulgariter loquendo, vocavit: quod
Gallice a.uribus sona.t, scilicet, sic,-" De BUn present e

cum n'!s~

;~n~
:U:t..

" sa presence."
Nee sese a 1acrymis continere potuerunt, et sub com-The Archpendio seria.tim tum dictus .Archiepiscopus Abbati pericula, tredia, et labores, quos in transmarinis partibus, !:irrows8to
procura.nte Rege Henrico, pertulisset. Ait Abbas," Omnia, per Dei gratia.m, fine heto jam complentur."
n.
At Archiepiscopus suspirans, et manum Abbatis trahens
sub pallio, et constringens, a.it ;-" 0 a.mice, a.mice, tibi
" revelabo, quasi mihi alteri, ca.usam 6 [ mea.m] ; multo

b:'inun-

~~1:t

An acconnt of this interview is J place of it, is the fullowing ; in the Ri,toria Major of " Venit igitv .dblHu tanafutuuzater
Matthew Paris, a.a. 1170, but in " qua111 libeaur ad - , qvi ab ip,
aomewhat d.ifi'erent terms.
atrictia a111pkzib1ta et oaculia re' uape,u11T11111 aCt'ept1tTllm, in " cept,u eat multiplicatia." The
1

gnen

I"

Wats's text.
account in MS. Claudius E. iv. is
1 tant.1 in Wats's text.
, borrowed from the Rutoria Major,
4 The context, from this word, l with some additional particulars.
down to " e aa prueace," is \ 1 Omitted in MS. Claudius E. iv.;
omitted in MS. Nero D. i., and in supplied from MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

186

GEST.A. .!.BBATUll

" aliter est de me quam multi opinantur. Jamjam

" nova insurgunt persecutionis molimina. Ja.m enim
A.D. " Dominus Rex, pater, cum filio, in cujus sinu reposita
1166-83.
" fuit spes mea tota, novas machinatur injuria.s, et
'' damn.a. rediviva." At Abbas, attonitus, a.it ;-" Quo,, modo hoe, pater sancte ?" At ipse suspiciens, et ab
alto trahen11 suspirium, dixit ;-" Bene erit, bene; scio
" ad quern finem res vadit, et tendit." Cui Abbas;1:he Arch- '' 0 pater sancte, ai in aliquo vos consolari, servire, vel
bJShop begs ,
te
t
t part'1ceps ve8t n. agonl8
, nuer1,
Simon to ' JU Va.re, po ro, pe o u
inte~ede " merear, et mihi confidenter velitis l imperari." Et
for
him
. _ _ h' .
" Multum per
.
withPrince
.n..i:c 1ep1Scopus ;...1mesco vexare a.micum
Henry, the " meum. V eruntamen placea.t vobis ad prmsens, caritatis
intuitu, Regem a.dire 9 J uniorem, et ipsum, a eloquentia
" qua polletis, reddere mitiorem ;" addens, - " Quod
" ipsius erga. me commotio quasi venas cordis mei in,, terrumpit, et ossium medullas penetrat interiores."
Heisdriven
' Quod Abbas hilari vultu annuens, statim ad iter
from thr8 h se aooinxit, immo quasi ad agonem. Et cum ad Curiam
;:go t e dicti Regis J unioris advenisset, et ipsi Regi innotuisset
~wit~ quod faceret verba pro Archiepiscopo, ah ipso destinameiiacea~ tus, verbis contumeliosis, turpius quam enarrari vel
scribi deceat, a.ppetitus, cum quodam monacho Cantua.riensi, misso cum eo, (scilicet, Ricardo, Archiepiscopi
Capellano, qui postea suooessit ei in ~hiepiscopa.tum,)
nihil nisi jurgia, cum minis atrocibus, reportavit. Et
erant qui pugnis contortis, et alii qui cultellis semitmctis, jurarent horribiliter, quod parvo obice impediebantur, quin eosdem nuncios, qui ex tam manifesto
proditore mittebantur, vel eviscerarent vel ll ementularent; 11 et vix eorum qui in Curia. erant discretiores
eorum insania refrenabatur.
Simon,
19th
Abbot,

~:~er '

1 Sic in MSS; possibly, for" im"pertiri."

1 Prince Henry, the eldest son of
Henry Il., who had recently been
crowned, as joint King.
miJai, eloquentia, in MS. Nero

D. i.
Cui Ablxu in W at&' texl
5 emntularent in MS. Claudius
E. iv.
6 Sic in MSS.

Digitized by

Goog Ie

llONASTERII 8AN<1rl ALBANI.

187

Et sic infecto super hoe negotio, immo vix erepti a Simon,

19th
mortis discrimine, ad .A.rchiepiscopum, eos in spiritu Abbot,
suspenso ptreStola.ntem, aunt reversi Et cum audisset A.D.
ab ore Abbatis omnia qure dicta et f'acta sunt, in casti- 1166-83.
gatum et modicum risum resolutus, .A.rchiprresul ait ;- 1'.he Arcb.. part",1ceps efliec t us es mani. bishop
ex" F ere subarra.t1. martyru
presses bis
" festus nee ta.men penitus immunis es. Pro me enim great ac1.b , h unc suscepIB
. t1, e t t an t o Vll'O
, 1n
. d"1gna op- ments
knowledg" w. orem
to
" probria.. 0 I quam susurro murmure, quam fascinanti Simon, nod
.
.
.
speaks of
" oculo, quam cnspant1
naso, ob'~urgan do respond1sset,
bis coming
" si a.licui suff'raganeorum meorum hoe fecisse persua- dmartyrom.
" sissem, quod, me exh ortante, obedienter complevisti.
" Abbas carissime, scire potes hujus rei exitum." 1Et
intuens ipeum Abbatem oculo piissimo et fere lacrymanti, ait ;-" Domine AbbaR, grates tibi refero aduberes de labore tuo, licet inutili. Non stat per te
quin mitigaretur adolescens ille,Non est in medico semper relevetur ut reger ;
" lnterdum 3 valida plus valet arte malum."
Et subjunxit,-" Sed et ipse sine dilatione portabit judi- ~e prophe" cium et procidetur velut a texente vita sua.." Et cies as to
'
'
'
the speedy
respiciens clericos suos circumsedentes, addidit, dicens ; fate of the
-" Ecce I amioi mei, quid contigit ; plus mihi fecit '{Z:;:1g! and
" nunc obsequii et honoris iste AhbM, qui in nullo speaf; in
,, mihi tenetur jascriptus, quam omnes confratres et
,, sutfraganei mei Episcopi ;" pneceperat enim Abbas, genel'Olity
recedens ah Archiepiscopo, qua.ndo apud Wodestok ~~~boa!id
iter arripuit, Cellarario suo, ut cotidie ipsum Arohiepi- of bis
. 'taret. Unde 1pse
' Abbey.
scopum, qm. prope era t, munifice Vl8l
Archiepiscopus, in calce sermonis, addidit ;-" Primum
" quem habui honorem, mihi contulit Beatus Anglire
2 "

~::r:r:-

1 From this word down to " divi" llitu di.ffinitum ut," (p. 188), the
ontext is wanting in MS. Nero
D.i,
'Ovid, L Pont. Epist. iii.17.

" docta " is the correct reading

here, for "wdida."
A side-note, in a somewhat
later hand, suggests "a11tricnu." In
the H~t. Majur it is" ohliqatu."

Digitized by

Google

188

GESTA A.BBATUM

" Protomartyr Albanus, et ultimum." Et hoe diceba.t

ille Archiprresul pro ecclesia. de Brantefeld,
gratissimus
Abbot,
.A.D.
illi, adbuc pa.uperi ac juveni, collata per Abbatem
1166-83.
Sancti Albani; et pro honore illi ap11d Harwes, ut
dictum est, collato.
The.ArchCum igitur Abbas, domum rediturus, peteret Archib151'.hoptdhe- episcopnm obnixius, junctis manibus, ut dignaretur, caric mes e

Abbot's in- tatis mtmtu, Domum Sanct1 Albam a.d Natale quod
imminebat sua. desideratissima prresentia illustrare, et
andmurns: tenere ibidem Festum Christi nati, et Anglire Protomartyris, respondit 1 obortis lacrymis Archiprresul ;-" 0
in his own " qua.m libenter vellem ; sed multo aliter de me divichnrch.
" nitus diffinitum est.
Va.de nunc, cum Dei et mea
" benedictione. Instat Dominicre Nativitatis solemni" tas, quam prosperam et jocundam Dominus, et Mar" tyr ejus, efliciant in domo tua, quam Deus conservet..
" Non potes abesse. Ora pro me Beatum Martyrem,
" patronum tuum, et nos pro vobis orabimus. Et ego
" qualecumque festum in mihi commissa ecclesia. Do" minus providebit, celebrabo." Et sic valedicto ad
i.nvicem, 1 non sese iterum in hac vita visuri recesserunt, unus, scilicet, ab altero.
Martyrdom
Infra quindecim dies post hos continuatos, passus
est beatus Martyr Thomas, ut mundus novit, in ecand his
clesia sua; et cito post mirifice, non tantum in hac,
miracles.
Re,rrets of sed et in remotis claruerunt ipsius mira.cula regionibus.
Abbot
Ha ! quotiens inenarrabilibus gemitibus et fletibus
Simon, for

Abbas s1mon, hrec commemorans,

not having postea suspirans,
6~ 8~
ait ;-" Heu I heu ! mihi misero. Heu mihi indigno !
with him.

" quod non merm 1psum etmm ID morte seqm ;

" quod non merni pro eo, in hac sua ca.usa, vel aliquo
" membro mutilari, vel potius detrunca.ri. Vere, Deus,
" cujus judicia abyssus multa, non sic de me, misero
" peccatore, taliter ordinasti"
Simon,
19th

rt.~~:n~~.
~:~as

~h!as,

abt>rtu in MS. Claudius E. iv.

is inserted here in the

~ 1<unt

MSS., crroneously.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTJ ALBANI.

189

Theca, exterior Sa1ncti .Albani.

Simon,

19th

late piie memorire Abbas Simon ex eo tempore cce- Abbot,

pit provide ac sa.pienter thesa.urum non modicum auri 11!t>ss.
et argenti, et gemmarum pretiosarum, diligentiBBime D - .a
.
fi
,, escnp on
coadunare, et t hecam extenorem, quam nos " eretrum of the
a.ppella.mus, (qua. ipso tempore nullam vidimus nobiliorem,) coopit per ma.num p:nooellentiBBimi artifi.cis, elaborateir
Magistri J ohannis, aurifabri, fabrica.ri ; et tam labo- ~c;1!~e:1of
riosum, sumptuosum, et artifi.ciosum opus infra paucos A;bbot
annos feliciter consummavit; et loco suo eminentiori, Sunon.
scilicet, supra majus altare, contra front.em celebrantis
collocavit, ut in facie et in corde ha.beat quilibet celebrans Missa.m super idem alt.are Martyris memoriam :
1 idcirco in objectu visus celebrantis, Martyrium ejusdem, scilicet, decolla.tio, figuratum. In circuitu a.utem
feretri, videlicet, duobus lateribus, fecit vitre Beati
llartyris seriem, qure fuit arrha et pnepa.ratio passionis
sure, eminentibus ima.ginibus de argento et auro, opere
propu.lsa.to, (quod vulga.riter '' levatura" dicitur,) evidenter 9 effigiari. In ca.pite vero quod respicit Orientem, imaginem Crucifixi, cum Marire et J ohannis a iconibus, cum dive1'Sarum gemma.rum ordine decentiBBimo,
veneranter collocavit.
In fronte vero Occidentem
respiciente, ima.ginem Beatre Virginis, puerum suwn
tenentis in gremio, eminenti opere inter gemmas et
pretiosa monilia a.urea, in throno sedentem inca.thedravit. Et sic ordine jmartyrum in tecto utrobique The cheat,
disposito, theca in crispam et a.rtificiosam cristam consurgit; in quatuor a.ngulis, turribus fenestratis, tholis Geoffrey,
crysta.llinis cum suis mirabilibus, quadratur venusta.
In ipsa igitur, quie mirre magnitudinis est, ipsius of St. .
Martyris theca, ( qure quasi ejus conclave est, et in :::, 11
qua ipsius secret.a ossa. recondi dinoscuntur,) ah Ab- within it.
bate Gaufrido f.abrica.ta, convenienter reconditur

:~rtt:!

~t1

~::=:ig

et idcirco in MS. Nero D. i.

ejfigari in MS. Claudius E. iv.

yconu in the MSS.

4

Sic in MSS. Qy if not fllOrtyrii.

Digitized by

Google

190

GEST.A. ABBATUM

Dedicatio CapeUw B'ostiaJ.

Simon,
19th
Abbot,

Ad hujus quoque instantiam Abbatis, Episcopus

11!6~3. Dunelmensis dedicavit Capellam Sancti Cutbberti, qure
D~
est juxta claustrum Sancti Albani, in honorem ejusot th':tion dem Sancti Cutbberti et Sancti J oha.nnis Baptist.re,
decimo sexto Kalendas Junia.s. Quam post.ea renovavit
~rt, by the Abbas 1Willelmus, et ampliavit decenter,-sed hmc in
B1Shop of sequentibus

~C:th!

Durham.

Nobilia, dona data Ecc'f..esim per Simon.em .A'bba.tem.

Idem quoque Abbas Simon unum calioem a.m-eum
magnum, quo non II viclimus in regno Anglire nobilio

li
rem, ex auro pnmo et purl881mo, opere ta materire
convenienter gemmis pretiosis redimitum, et subtilismarvellons: simo intricatorum :flosculorum opere delica.to venustatum, Deo et Eoolesire Sancti Martyris Albani fa.bricavit
vess~I for et contulit, in memoriam sui sempitema.m. Quern ca.licem fecit M:agister Baldewynus, aurifaber prreeleotus.
Fecit prreterea. per manum ejusdem Baldewyni unum
V8.8culum speciali a.dmiratione dignum, ex auro obryzo
et fulvo, adaptatis et decenter colloce.tis in ipso gemmis impretiabilibus cliversi generis, in quo etiam

Abbot
Simon pr~sents to his
church a
gohald1~n r
c ice, o

::;k:.a:~
!~~-

Materiam superabat, opus,"ad reponendatn Eucharistiam, 4 supra majus altare

Cnp pre- Martyris suspendendum. Quod cum Regi Henrico Secundo innotuit, unam ouppam nobilissimam a.c pretioby King
sissima.m, in qua reponeretur et ipsa theca. immediate
Henry II. continens Corpus Christi, Ecclesim Sancti Albani gratanter a.c devote transmisit.
Prooterea, idem Abbas Simon unum calicem aureum
parvum, suooinctre brevitatis et laudabilis schematis,
3 ''

::!1b:,.

1 Guilielmu in Wats'1 texl

s videmu in Wat11'1 text.

s Ovid, MetaM. il. 5.

..per in Wat11'1 text.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANI.

191

quo cantatur Major Miss& cotidia.na ; et duos alios oa.lices Simon,

19th
argenteos, irreprehensibiliter compositos, (quorum uno Abbot,
canitur de more Missa Matutina.lis, et altero ad altare A.D.
1166-83.
Beati Petri,) per manum dicti aurifa.bri Baldewyni, Deo
et Ecclesire Beati I Albani fabrica.ri fecit, et contulit,
ut memoria in benedictione perduret.

It,m dona data per ip8'Um.

Idem quoque Abbas 1 [dedit] unam nobilem crucem, A cl'OAS
le.minis aureis ooopertam, in cujus medio monile aureum i_:_:,t}Y
venuste collocatur i et in ipso monili pars bona. ligni Simon'
order con continet ur. Quam crucem et'1am const1'twt taini;g
DOIDllllCl
prrecipuis festis ab uno fratrum, inter ma.nus supposito wood of
. processtom
. "bus cum prree.mbulis ante the
true
ma.nutergio, m
CrON.
conventum, inter e.liaa duae 8 cruoes, quas conversi
eleva.taa bajulant, ut ab omni populo devote adoretur,
venera.nter deporta.ri ; et post processionem, in capside
Martyris, (quam '' feretrum" appella.mus,) tanquam specialem thesaurum [recondi], et die Dominicre Passionis
a toto conventu adorari.
Nee pnetereundum, (immo speciali titulo conscriben Be3!TI11 a
dum, et creteris pietatis ejll.8 operibus adjiciendum,) ~~ J ;:quod idem Abbas Simon unum vu mirificum, per .Abbey,
. .. compoSl'tum, (CUJUS
, arca.m schema quad- made
after
modum scnnu
the manner
rat venustisaimutn; culmen vero per modum feretri of a shrine.
surgendo coartatur, et undique circulis elevatis orbiculatur, in quibus bistoria Dominicre Paasionis imaginibus fusilibus figuratur, et per totum la.minis ductilibus solidm spissitudinis, its., ecilicet, quod basibus vel
swrt.entaculis ligneis non indiget,) Deo et Ecclesire Sancti
M:artyris Albani, ad perpetuum ipsius ecclesire honorem
et decorem, contulit fabricatum.
Et ad perpetuandam ipsiu,, cum benediotione, me- The bod7
Domllllca
Palma.rum Corpus ofOorLord
moriam, const ltUlt ut m
to be borne
1
2

Martyria Albani in MS. Nero r

D. i.

Omied in the MSS.

crucu in MB. Clauctlu B. iv.,

by inadvertence.
~ Omitted in the KSS.

Digitized by

Google

192

G'ESTA ABB.A.TUM

Dominieum in ipso serinio veneranter reponeretur, et

ab aliquo fratrum, moribus et retate venerabili, in casula. alba usque ad papilionem in Coometerio, de pre1166-88.
tiosissimis palliis eompositum, niei inelementia a.urre
i!l pr_oces- impediatur, et tune in Capitulum, deportaretur ; duobus
mon
1n the fra.t n"bus, m
. capp1s,
. b rach"1a baJ"ulantis d"1etum vas
Aid shrine.
1 sustentantibus.
Et eodem modo, sequente processione,
ad ecclesiam venerantissime reportaretur ; ut videant
fideles quant-0 honore dignum sit sacrosanctum Corpus
Dominicum, quod ipso tempore se exposuit fla.gellandum, crucifigendum, et sepeliendum.
Simon,
19th
Abbot,
.A.D.

De ScriptorilYus suis, et donis <latis.

Books

N otandum quoque, quod iste immortalis memorue

:!J:: Abbas Simon duos vel tres electissimos scriptores conSimon's

tinue in camera eua honorifice sustinuit ; unde libro::rci::;, rum optimorum eopiam impretiabilem ad unguem
prrepara.vit, et, in speeiali I almario reposuit pieturato.
Scriptorium quoque, tune temporis fere dissipatum et
contemptum, reparavit, et quasdam laudabiles consueB'e makes tudines in ipso innovavit ; et ipsum ampliavit redf:~! ditibus, ita ut omnibus sequentibus temporibus debeat
eeui~n o! Abba.'!, qui pro tempore fuerit, unum ha.here scriptorem
copyuts
in spem"alem. I s te qm"dem, prreter lib roe pre t"-1os1SS1mos,
.
the Scrip1
torinm.
quos longum esset enumerare, pelves argenteas, et alia.
multa vasa. et ornament&, Deo et eccleeue, Saneto
Martyri conferendo, prresentavit.
in a ~
Aumbry.

Sanctu.s .A mphibal,us eat inventUB.

Invention
Operibus igitur pietatis ac innatre liberalitatis exiof St. Am- gentibus, meruit hie indelebilis memorire Abbas Simon
phibalus, in
Beat1 Ampbiba11, soe1orumque
.
.
.
the time of mventor ease
eJus,
m-

dice Beato Albano. Temporibus enim ejusdem, omni

plena gaudio spirituali et sreculari, omnique prose1 lumorifiee autatalltibu in &IS.
Nero D. i.
.Alto this Aumbry, see page 184,

mate.
s argeateo& in the MSS.

Digitized by

Goog Ie

"

193

MONASTERII SANC'l'I ALBANI.

quenda laude, memorata Inventio est veneranter cele- Simon,

19th
brata ; ita quod per :Martyrium Beati Thomre, et Abbot,
A.D.
lnventionem Sancti Amphibali, qure in uno septennio ll66-83.
contigerunt, et, teropore hujus Abbatis, multiplica.tis
mira.culis videretur sreculum renovari. Cujus Inventionis seriem si quis videre desiderat, revolvat 1 Chronica. prresentis libri, usque ad. annum Gratire millesimum centesimum septuagesimum 2 octavum, ubi
ipsam plenius descriptam poterit reperire. Quam etiam Proof that
si diligens lector inspiciat, poterit indubitanter certifica.ri quod Bea.tus Albanus in ecclesia sua., loco sure ~ts in
pa.ssionis fundata, et non alibi, sicut somniant Elyenses, requiescit. Qui abinde exivit, cum iret ad domum
1 Roberti, ut eum Redburnam duceret, de loco Inventionis erudiendum; et, post rei indicium, ipsum Robertum
reduceret. Et cum venirent ante ecclesiam, Martyr in
suam se recepit domum, et Robertus, valedicens ei, ad
suam processit.

t~e ~/

:i~:C~

De negligentiis, et '11UYrte ejus.

Sed quia. non vivit homo super terram, nee etiam Negli
infans unius diei, sine ofl'endiculo, errores ipsius, quia.
of
respectu bonorum operum suorum breves, breviter Simon.
tra.nscurramus. Moriens, Abbathiam suam rere alieno He leaves
obligatam plusqua.m secentis marcis contra J udreos, !he~bbey
sine aliis debitis, qure ad ducentarum marcarum et m t.
amplius summam excreverunt, dereliquit. Unde Aaron Boast of
Bl"b"1 obl"1gatos, a d D omum .Aaron,
J u d reus, qu1 nos tenuit
Jew. the
Sancti Albani, in superbia magna et jactantia, cum

r:::

1 This is a reference to the H;..

toria Major of Matthew Paria, bor
rowed mostly (in the earlier part)
from Roger of W endover. The
original copy of his Gesta .Abbabma (the fint 23) and the H;.-

toria Major were probably either

written, or intended to be written, in

one and the same volume.

t stptim11111 in MS. Claudius E. iv.;
corrected from MS. Nero D. i.
3 See the aceoUDt of St. Albao's
appearance to this Robert, in the
Hutoria Major, above referred to,
aub anno ll7R.

Digitized by

Goog Ie

194

GEBTA .ABBATUJ(

veniens, ja.ctitabat se feretrum 1 Beato Albano

nostro fecisse, et ipsi, dehoapitato, hospitium de pecunia.
A.D.
sua. prreparasse.
1166-83.
P:neterea., quod non sine oruentato oorde referimus,
Simon en- consa.nguineos suos cam.all affectu eft'ceminatus plusriches
hisat quam d eooret VJ.rUDl
, ' relig"1osum, (mor1iuum,
-.h.
kinsfolk,
VId'elicet,
~etlixpense sreculo,) dilexit, et bonis Crucifixi sagina.vit.
Et non
Abbe;. tantum pauperes et indigentes, sed et milites et magnates sese ingerenta, et consa.nguineos, cum non euent,
flngentes, locupletavit. Propter quod, nemora Sa.ncti
Albani in ma.gna. pa.rte suooidit, et multa bona, (J1li9.
fecisse potuit, omisit.
Death or
Iste Abbas Simon, cum circiter a.nnos quindeeim
Abbot
Simon,
Ecclesiam Sancti Albani rexisset, et ordinem monasA.D. 1183. ticum in rigore disciplinie et justitire oommendabiliter
rexisset, anno Ora.tire m.illesimo centesimo ootogesimo
11 octavo, debit.a na.tune persolvens,
via.m univel'SIB
cam.is est ingres8U8.
Simon,
19th
.A,bbot,

Dll.DlS,

De Garitrw .Abbate.
Warin,

Garinus huic successit, de 8 Cantebrogia stirpe mediocri oriundus. Iste in ereculo, ante susceptionem
habitus, ma.gnre famie extitit, et celebris nominis,
1183-95.
propter honestie vitre suie reverentiam, littera.turre
excellentem peritiam, et corporalis elegantire pulchrituMaster
dinem. Hie cum fratre suo, Magistro Mattlueo, similiMatthew,
brother of bus dotibus, etsi non tantum, insignito, in physica
~b~t
apud Salem.um eleganter atque efficaciter erudito, in
at claustro Sancti Albani habitum religionis suscepit : et
Salerno.
infra breve tempus idem Magister Garinus, propter
vitie excellentiam virtuosre, et litteratune copiosam
peritiam, et personre elegantiam, in Priorem electus et
creatus est.
Assumpto igitur, ut prredictum est, de medio pite
20th
Abbot,
A.D.

ec1!::n

Beato omitted in MS. Nero D. i. for tertio (A.D. 1183).

Sio in MSS. ; but erroneously,
Canbrvgia in the MSS,

Digitized by

Google

M:ON!STERII SANCTI ALBANI.

memorire Abbate Simone, et vacante

Abbathia, trac- Warln,
20th
tatum est de alio substituendo. Eleotus est igitur in Abbot,
Abbatem Dominus Ga.rinus, Prior ; in cujwi electionem A.D.
totus oonventus 1 consensit una.nimiter, prmter Dominum 1183-911,
1 Willelmum Martel, Sacrista.m, ad eandem dignit&tem, ~bbot
secus quam deceret, aspirant.em. Aseerebat enim quod fo~ly
idem Oarinus, strabo fere, penitus visu privabatur ; f;illi
nata.Iia trahens ex vulgaribus burgensibus, solis emolumentis denariorum qualitercunque inhiantibus. Quos the Sacrlst,
.
L-... ,
,
,

opposes his
. et1am proullJIRJ m propatolo "aahnanos " appellaTit. election,
Pnooonizabat etiam eum, cum fratre suo, Mattlueo,
totum conventum miserabiliter conculcaturum, si in alauatiou.
Abbatem eligeretur, atque dilpersurum ; neo auderet
quiaquam mutire contra eos. Neo omnino suam Bell
tent.iam in poaterum hmo fefellit opinio, sicut sequins
88l'Dl0 declarabit.
Porro, cum non potuit unius oblocutio uni nrsi Muter
tatis mum propoaitum impedire, electus et creatua est
idem Oarinus in Abbatem, et in die Nativitatis Beatie Warm,
Virginia munus benedictionis auacepit. Nee molto ~~
post, in potesta.te plenaria. solidatus, fra.trem sumn,
pnememoratum Mattlueum, in Priorem sublimavit.
Habuerunt etiam hii duo, (sollicet, Abbas et Prior,)
quemdam nepotem, Magistrum, videlicet, Oo.rinum, in KIiter
Decretis lectorem nominatissimum. Erat enim avun- Warln, the
colia sois in venerabili gestu, et vitee honest.ate, et t!lfl''
litteratura, consimilis, ut vere nepos talium, immo fe='in
potius frater, dioi mereretur, et agnoeci. Hii tres, the law.
quanquam SIBC1llares, conTeraationis 'honestm et vibe
puritate, monachi oenseri promeruerunt. Iste :Hagist.er
Garinus, et fra.ter ejus, 11 Ma.gister Matthmus, et eorum
nepos, Magister Garinus, et duo eorum discipuli et
sooii, Fabianus et Robertus de Salerno, voverunt ae fore
apud Sanctum Albanum habitum religiosum &U8Cep-

Marter

~'!1.::

=:=-c:r

1 cmueatit in MS. Nero D. i.

Gtdulnnnwin Wat1'1 tat.
a a.tat in MS. Nero D.

Tto.atau in MS. Nero D. L

OmiUed in Wata'a text.
:N 2

Digitized by

Google

196

GESTA ABBATUM
~

turos, admoniti visione speciali et spirituali. Omnes20th

Abbot, que hii votum impleverunt, prreter Ma.gistrum GariA.D.
num, nepotem Abbatis Garini : ille tamen quod ha1183-95.
bitu omisit, vita honesta complevit. Obiit 1 Magister
Warin, the I Matthreus, srecularis, apud Sanctum Albanum, videlicet, juxta domum Sanctimonialium de Sopwelle.
secolar.
Hie, de quo sermo fit, 2 Matthivus, 3 pluribus annis
Warin, the scholam rexit in burgo Sancti Albani, qua tune teml::e';i~ poris vix inveniretur in Anglia schola melior vel fructuosior, aut scholaribus utilior vel copiosior.
Quod
St. Alb~'s. bene testaba.tur et sensit M agister Alexander, C9gnomento "Nequa.m," qui eundem Garinum in scholre re. gimine prrecesserat. 4 Hie cum temporis a.nno, scilicet
Application proximo transacto, apud Dunestaple scholam rexisset,
vocavit eum Abbas Garinus hiis litteris b1-eviter et
Nequam
jocose scriptis ;-petiverat enim idem Alexander Ne~i:,:m> quam scholam Sancti Albani instanter,--" Si bonus es,
thereto,
" venias, si nequam, nequaquam." Cui tarn breviter et
and
answer
'b
Alexa.nder a.it,
. - " s1 velis vemam,
.
of .Abbot Jocose rescn ens
Waim- '' sin a.utem, tu autem;" acsi diceret,-" Non multutn
" curo."
Hie Magister Garinus ad leges et decreta se transStrict alliance be, tulit ; avunculis suis sibi librorum copiam et alia subtween the
Hii
uncles and sidia fratemo affectu libera.liter ministrantibus.
nephew,
11 " Triplex funiculus, qui de facili non
igitur
tres,
quasiand their
" rumpitur," multos nobiles ac potentes, tarn sreculares,
great influence.
laicos et prrelatos, quam cucullatos, sibi amicissimos
reddiderunt: nee fuit qui voluntati Abba.tie auderet
Flatterers obviare.
Multiplicati sunt igitur adulatores, dicentes
are multieum
beatum
; quorum sermones, melliti super favum, et
plied.
Warin,

t:nr'

:::!~ted

!!d~-

avtem Magimr in MS. Nero D. i.

Sic in MSS.: evidently an error
for " Gar-inu," meaning the nephew,
who remained a secular.
s plurilllu anni& omitted in WatB's
text.
1

plllTilnla

annu.

Hie Maguttr,

The whole of the

passage-" Hie cvm tmiporia ..
"nndtvm cvro," is omitted in MS.
in Wats's text.

Nero D. i.
6

Ecclu. iv. 12.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANL

197

molliti super oleum, ipsum deceperunt, et constantiam

viri enervarunt, sicut patebit in sequentibus manifeste.

Wario,
20th
Abbot,

A.D.
1188-95.

Querimonia E'[Yiscopi Lincolnienm, et responsio

Regis pro donw noetra.
Contigit autem una dierum, quod Dominus Rex King
Henricus Secundus venit ad Sanctum
Albanum, hospi- ~~tsrythII.

Vllll
e
taturus ; cui occurrens Abbas, ipsum cum omni gaudio Abbey,~
et reverentia suscepit. Erat autem Regi acceptissimus, bym'W~~
et propter sui liberalitatem et dapsilitatem ca.rissimus. de CouPostulavit igitur in crastino Rex, ut, intrans Capitulum, ~ilh':i, of
fratres suos visitaret; fatebatur enim se esse con- Lincoln,
fratrem Conventus et monachum Sancti Albani. Et
cum more suo demissa facie humiliter ingrederetur,
sequebatur eum multorum series nobilium ; inter quos
fuit proximior Lincolniensis Episcopus, Walterus de
Constantiis, cito post hrec creatus in Archiepiscopum
Rothomagensem: Et cum sedisset Rex in sede media,
ubi moris est Abba.ti sedere, inclinans hinc indeque
conventum salutavit, instanter deprecando, ut pro ipso
et Regina, et liberis suis, necnon pro statu regni, Deum
indefessis precibus postularent. Quod et conventus
devote concessit, et se multiplici merito hoe debere
facere contestabatur.
Et ait 1 Episcopus Lincolniensis, (qui ju.ta la.tus The Bishop
Regis immediate consedit ,sinistrum, Abbate vero a
dextris proximo collocato) ;-" Domine mi, Rex, dero- Abbey has
" gatum est mihi in emancipa.tione hujus nobilis Ab" bathire; multum et enormiter mutilator Ecclesia. from the
" Lincolniensis, mihi a vobis commissa., in abscissione
" tam nobilis membri. Habeo arduam, ex permissione
" vestra., adversus Abbatem hunc movere qwestionem.
" Quicquid egerit prredecessor meus, qui simplex nimis
" fuit, et benignus, circumventus, novit mundus quod

\ta~).

:=P:

=~!;tnis!.

lValtero EpiscoplUI in Wat8's text.

Digitized by

Google

198

GEST.A. .A.BBATUM

est Lincolniensi, et quod erra.tum est expedit ut revocetur." Abbas vero, brec
audiens, colleeta ad se manica, manum denudatam ex11ss-911. posuit, et ponens earn super genu Regis, ait,-" Ecce !
The King " pa.x mea ; " acei dioeret,-" Eooe I testis et media.tor
re~ukes the " pacifiere compositionie inter noe initre et confirmatre.
Bishop ;
D .
, terfui
anddeclaree Et Rex ;-" Per oculoe
e1, verum ~st ; m
compositioni. Quid est quod attentas machinando sus~f the
" citare, Domine, Lincolniensie Epiecope 1 Crediene
Abbot and " hrec facta fuisee sub ea.pa 1 Ego et eleetiseimi de
Convent.
" regno 1 interfuere ; et quod super hrec factum est,
" scriptie irrefragabilibus roboratum est, et magnatum
" testimonio confirmatum. Stat sententia. Quieunque
" huie Abbati et Conventui adversabitur, et mihi 9 ad" versarius constituetur. Quid qumris tangere pupillam
" oculi 1 " Quibus verbie Episcopus, quasi fulgure,
percussue, obmutuit ; nee est a.usus postea, (sicut nee
1 de jure potuit a.ut debuit,) concept.am litem aliqua,tenus suscitare.
The Abbot
Extunc ioitur, in etatu prosperitatie roboratus, ccepit
listens to
,,flatterers. adula.torum sibillis credere et adhrerere, et eorum qui
amioi sunt fortunre seetari consilia., et voluntatee adBishop implere; sicut finalis SE'IDO manifeete decla.ra.bit. Nee
~~- multo post, dietus Epiecopus, Walterus Lincolniensis,
bishop of in Rothomagensem Archiepiecopum postula.tus est, et
Rouen,
(A.D.
creatus.

WU'ID,

" hmo eoolesia eu hiecta

.,

110th
Abbot,
A.D.

".

h:1:!:or "

(1184),

Qu.adam &atuta

~ bbatiB

<1arint.
Q----.l-,
wu:tWUU nempe consuetu dinee, ab antiquo
conserve.-

Abbot
WIIJiD

=~~ tas, volens multis placa.re, idem Abbas Ga.rinus in nova

ol tile
etatuta commutavit. Quod factum multie videbatur
: 0
temerarium, multie utile, honestum, et commendabile.
be buried Inter qure constituit, lieet Sacrietaria.m a.liqua possessiuncula. a.mpliasset, ut corpora. mona.chorum defunctorum,

;:s~

!:i~

pulchres.
1

Sic in MSS.
adoet'aari in Wa111'1 mL

ck omitted in Wats's texL

Digitized by

Goog Ie


199

HON.ASTEBII SA.NCTI ALBANI.

quie antea. cunctis temporibus sub solius teme ceepite Warin,

20th
solebant sepeliri, omnibus temporibus sequentibus in Abbot,
lapideis sepulcri.s, quod ei videbatur honestius, recon- A.D.
1183-95.
derentur.
Veruntamen a Binistre interpretantibus hoe fuisse This said
faotum asserebatur in odium 1 Willelmi Martel, tune ~~:ne
Sacristm ; qui electioni sum noluit consentire, immo ~ough
strabum, superbum, et suorum compa.triotarum, (quos sp,~nst
omnes, licet remotissimos, oonsanguineos reputa.verat,) ~ . the
vocavit indiscretum promotorem, pa.lam fuisse et fore Sacnst.
protest.a.toe est. Hmo igitur videbantur :6.eri in ejusdem 1 Willelmi gravamen sumptuosum.
Iste quoque, quod nullius morsu detractionis potuit Ab~t
. ao s trenu1'tate fr atris Reymund'1, Wann
corrodi, dillgent1a
tains ofob(qui poet.ea. in Priorem hujus ecclesiai creatus est, et Pope Cle. . .
tribulaJ.!
m.
post mulJ.-1111,11 mJunosas
wones, apud Th'memuam, ment
a Privilege
vitam airumnosa.m,-quo per odii ultionem quasi in as to.the

fieIi 01'ter termtnaVI

't)
' 'liter et effiea- sandals,
weanng of
exilium m1Ss11s,, V1n
citer, non sine multw I pecuniai efl'usione, et la.boris g!oves, and
oontinuitate, a Romano Ponti:6.oe, Clemente, nobile ac ~~.at
incomparabile Privilegium, quod in prteSenti prrescribitur
volumine, et sic incipit,-" Religiosam vitam eligenti" bus, etc.,'' impetravit. Un~e ipae, primus inter Abbates hujus eoolesire, cum sandalibus, chirothecis, et
annulo, licenter ao gaudenter celebravit.

CO'll,8titutio eccleei<s San,,ct,w Marim de Pratis.

Iste quoque, oraculo cujusdam :6.dedigni apud W a.Iden- St. Amnati, et nocturna visione, admonitus, ecclesiam
that
Sanctm Marire de Pre.tie cum suis fundavit 8 redi:6.ciis. the ground
Apparuit enim ipsi Waldenigenre memorato, dum a.Ito
h~!e
somno quiesceret, quredam venerabilis persona., videli- been found.
cet, clericus, ad instar radii solaris perlucidus ; qui,

I:~:S

D8ID

;t~r;i

=~!:

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - holy.

tut.
pectaie iD MS. Claudi111 E. iv.,

t Gtdielimi in Wats's
2

by inadvertence.
co-trdijiciia in MS. Nero D. L

.
Digitized by

Goog Ie

200

GEST.A. ABBA.TUM

requisitus, asserebat se esse Sanctum Amphibalum,

Beati Albani, Anglorum Protomartyris, magistrum et
A.D.
conversorem; in quo sibi bene complacuit, et in ipsius
1185-95.
gloria congloriabatur. Dix.it insuper, et asseruit, locum
ipsum in quo cum idem Sanctus Amphibalus cum suis
sociis inveniretur, et eorum reliquire versus Sanctum
Albanum deportarentur, et obviam feretrum Beati Albani veheretur, venerabilem fuisse, et Deo et sanctis
:Martyribus 1ps1s car1SS1mum. Et addidit, - " Va.de
" igitur ad Abbatem I Garinum, et vice mea die ei
" ut locum ipsum condigna extollat veneratione."
Miraculous
Venit 2 :fidelis ille nuncius, et omnia. pnedicta, quibnsdam intersignis confinnata, ipsi Abbati seriatim
ot the! retexuit. Abbas autem ipsi viro, quern circumvolans
tervention
~
of St. Am- .1ama
ven"dicum et :fideliss"imum prredicavit, non t anphi!alus, tum :fidem, sed et favorem, adhibuit; recolendo quod1f;bt- 3 " Dominus infirm a mundi eligit, ut fortia confundat,"
n: of~e et in sua peritia nimis confidentes. Nee tamen absque
~i!n. multis indiciis, immo miraculis, ipsa. relata :fidedigna
comprobavit. Contigit enim, quod tempore prredecessoris sui, felicis reeordationis, Simonis Abbatis, quando
versus Sanctum Albanum inventre Sancti Amphibali reJiquire tam solemniter quam gaudenter portarentur, et
eis obviam Beati Albani feretrum, (conventu, festive
induto, consequente,) bajularetur, adeo leve factum est,
ut a duobus fratribus, immo etiam ab uno, sine diflicultate veheretur: quod ta.men aliis temporibus vix a
quatuor de loco ad locum non remotum soJet transportari. Prreterea, in ipsa obviatione, terra diutissimo adusta caumate, et suo cespite viduata, ( qure
nee fructus nee fruges promittebat,) subita imbrium
inundatione respira.vit ; ut marcida et mortua revirescerent rediviva.
Item, induvire festivales, quibus audacter . conventus
Warin,
20th
Abbot,

l::!ioc;
::!uat
St.

Warinum in MS. Nero D. i.

'igitur jidelia in MS. Nero D. i.

J .Cor. i. 27.
cliaumate in W ats's text.

,,,
Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANI.

201

induebatur, cum nulla aerie serenissimi immutatio, Warin,

20th
pallor, nubes, vel nubecula, apparuisset, 1 [et], ut dictum Abbot,
est, term arida et rimosa repentina inebriatione per- A.D.
funderetur, nulla penitus labe ve, deterioratione, cappm 1183-95.
aurifrigiatai, et opere plumario pretiose 9 redimita.,
damnifi.cata lredebantur ; unde locus memoratus vene- The Abbot
ratione merito dignue censebatur, et ab ipso .A.bbate
multo tempore eanctus et cams habeba.tur. Credebat church on
igitur indubitanter, quod si ibidem, secundum a.d.moni- the spot.
tionem sancti viri a Beato Amphibalo, ut dictum est,
destinati, ecclesiam construeret, Deo placens, felix
susciperet in spiritualibus et temporalibus proventibus
incrementum. Nee eum fefellit fides aut opinio, futura
tune, nunc autem prresenti, prosperitnte comprobante.
1Edificaturus igitur, ccepit fundamentum ita initiare, The Ho1J1e
ut infra breve tempus 3 ccepta perficeret, dotaret, ditaret, religiosis inhabitaret, et inetrueret religione, ne is built
invective ei possit objici et dici 4 quia,- 6 " Coopit mdi- there.
" fica.re, et non potuit consummare." Et cum consummaretur, pnefecit eidem ecclesim pa.tronam Beatam
Dei Genitricem, et in ejusdem honore dedicari ; prm- John de
~ 'tque magis
' trum et procuratorem domw illi' fratrem son
Waldeoe
.1001
of the
J ohannem de Wa.ldene, ipsius filium, cui facta est person to

Qui ....naf_.,.a
,
, d
,
, 6 whom the
prredicta reve1atio.
yvu- 1ps1 omw, qu881 a.pI8 revelation
argumentosa, multa. bona, ex inns.ta sibi industria., et -yru made,
gratis. a. Deo colla.ta, adeptue est; et, licet laicus, ~~aster
simplicioribus prmdicando, .multos 7 informa.vit, et, ad thereof.
virtutes evoca.ns, a. vitiis refrenavit.
Erat etia.m His great
regibus, prmla.tis, et aliis magna.tibus, a.cceptus et virtues.
gra.tiosus.
1Edificata igitur ecclesia., et dedica.ta, constructisque Leprous
decenter officinis, pia. consideratione constituit quasdam

t::~~n:'

tsi!ary

:=,&bed

1 Omitted iu MS. ClaudiusE.iT.;

supplied from MS. Nero D. i
t r~dimitm , , , , damnijicat, in
W ats's text.
i capt,i in Wata's text.

I
I

qvod in Wats's text.

Lulie xiv. 30.
6

apes in the MSS.

'i

et informavit in US. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

202

OF..STA ABBA.TOK

mulieres leproeas ibidem includi, et velatas quibusdam

limitatis
regulls artavit, ne vagm srecularibus erroribus
Abbot,
A.D.
invol verentur. Quas quidem leprosaB, a. viron1m le1188-96.
prosorum mansionibUJ Hospitalis Sancti J uliani non
there J at a multum semotas, sequestrans amovit ; et in dicto loco,
ubi decentes officinas, cum claustro, Ab~as memoratua
the leprous construxemt, ut dictum est, includi oonstituit; ne
men
of the
j.bili"bus excesB1"bus, qm"bus ante d"a.
Hospital
of amp1ms deteBwi.
1uame.St. Julian. bantur, viri et mulieres in sreculo commacularentur.
Utrobique, utriusque terminis exeundi limita.tis, evagandique oastigata licentia, precibus, (quas norunt tam
ipsre mulieres inflrmre, quam viri,) sedulo incumbent.ea,
negligentia.s, si qure,-quod absit,-Conventui Sancti
Albani contigerint, supplea.nt diligent.er.
Ab~t
Igitur, quasi pro finali bonorum operum suorum
ola.usula, Abbas Oarinus illius domus, qua.m a fundavision for mentis construxerat, et "Beatm Ma.rim de Prati,,"
:;. ~ ; propter prata circumjacentia, nomine congrue intitulabnt at the verat, possessiuncularum tall chart.a confirma.vit donaexpense
of t1onem, ne temporu
. poster1tas illam allqua.ndo a.nnu lSt.Alban's.
laret. In qua quidem, multorum judicio, pietas, sed in
parte, discretione perpenditur mutilata ; quia illi ecclesiolm collata bene:ficia. in gravamen non modicum
crenobil diatim magis ac magis videntur redundare.Warin,
llOth

!:ie;t,m

!::pro-

Oharta Abbatia et Conventua.

Charter

" Garinua, Dei gratia, Abbas Eccl011im Banctl Albani, et

granted by " Oonventua ejmdem loci, omnibus fidelibua ad quos boo

th~ ~bot " prmeens ecriptum pervenerit, ealutem. Opera pietatia qwe
~ent to ~e " Dei fiunt intuitu, in divinie esse aignata thesauris, et fe-

Ho1111e of
St. Mary

" licem a Domino mercedem habitura, devotio fidelium non

" ignorat. Qnod nos diligenti considere.tione pense.ntes, com~.D~z94 " muni voluntate et assensu ooncedimus, et confirmamus hoe

" scripto prlllsenti, infirmia fwminis Sanctm Marim de Prato,

" locum ipsum in quo eoclesia eamm constituta est, simul" cum 'officinia ex utraque parte publiCIB stratm ; simul cum via
" in fine agri arabilis, et prati de Kyngesburi ; et, ad ea.rum aus" tentationem, omnes procurationes, qua, pro Abbatibua de-

Digitizt.d by

Goog Ie

0NA.STBRII BAN<m ALBANL

208

funotis da.ri solent, et in perpetuum pro Abbatibus morituris Warin,

toth
dabuntur, cum procuratione Regis Oft'ie, et Begia Henrici,
Abbot,
et Adriani Papie, quam oito vacaverint, oum potibus et oibis A.D.
ad eaadem procurationea deputatia. Et doneo vacant, per- 1183-95.
cipient de Cellario nostro quatuor panes, et unum de
Sopwelle, qualea modo peroipiunt, et eandem menauram
" 1 cerviaiie, et feroula. de ooquina.
Oonoeaaimua etiam eia
" primum panem et ultimum de qualibet fornata. curiie
" noatrie, in perpetuum. Et quiete molant qualibet aepti" mana l1nam aummam de yvernagio ad molendinum quod
" vocatur 'Diohmulne,' et alteram aummam de braaio ad Malt" mulne.
Et quia oaritatis manda.tum latum nimia eat,
" ipaius intuitu opera pietati.a circa pnedictaa infirm.as fmminas
" dilatamua, adjicientes et ooncedentes, ut quielibet. illarum
" babea.t unam veterem pellioeam monachi aingulia annia, et
" froooum unum, usque ad numerum tresdecim. Et ut babe1mt
" eleemosynam illam qua.m Gaufridus Abbaa dedit Sweino,
" provenda.rio auo J soilioet, trea denarioa omni septimana
" per annum 'de tholoneo villie 8anoti Albani. Ooncedimua
" quoque, intuitu divime remunerationia, ut Oapellanua, et
" clericus ejus, qui eocleaiie Banctre :Mariie de Prato aervient,
" honestam suatentationem de domo nostra percipiant J Oapel" la.nua, videlicet, unum panem monachi, et duas menaura.s
" cervisiie monachorum, et duo fercula de coquina hoapitum,
" singulia diebua percipiet I clericua vero unum panem
" a.rmigeri, et unam menauram 1 cervisilB militi.s, et unum
" ferculum de coquina hoapitum. Ooncedimua eti.am, ad opus
" priedicti. Oapellani et clerici, unam marcam de eoclesia de.
" W aldene aingolia annia, ad quatuor terminoa in perpetuum
" aocipendam J aoilioet, ad feat.um Banoti Michaelia quadra" ginta denarios, ad Natale Domini totidem, ad Paacha quad" raginta denarioa, et ad featum Sanoti Johannia Bapti.atre
'' totidem; et dimidiam maroam de eoclesia de N ewbam, ad
" eoadem terminoa. Ooncedimua quoque eis totam. decimam
" dominii nostri de Luitona; et ut babeant domunoulam in
'' curia noatra, in qua priediota deoima reponatur I aerviens
" etiam qui colliget he.no deoimam, comeda.t cum familia
" nostra. E1i omnem deoimam dominiorum quie ad ecolesias
" pertinen1i, quas peraorue jnriadiotionia noatrlB nuno de no" bia tenent, et in poaterum t.enebunt, salvo jure eorum qui
" nuno tenant. Et tot.am deoimam redditus domus lapidem
" super murum ocmneterii nostri, ab Abbate W arino con-

"
"
"
"
"
"

aerviaict iD MS. Claudius E. iv.

Digitized by

Goog Ie

204
"
"
"
A.D.
1183-95. "
"
"
"
"
"
"
"
Warin,
2oth
Abbot,

"

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
''
"
"
"
"
"
"

"
"
''
"
"
"

GESTA ABBATUH

structm. Ad hoe, instinctu caritatis, concedimus eis

omnes redditus, qui tempore W e.rini Abbe.tis ad usus ecclesim nostrm in burgo de I Ce.mbrugge sunt e.dquisiti,
scilicel;, viginti solidos, quos nobis debet Asketillus filius
Hereberti, et hmredes sui, pro terris et redditibus quos
tenet de nobis in ea.dam villa; ite. quod ipse, et heredes
ejus, reddent memore.tos viginti solidos ecclesim Sa.nctm
Me.rim de Prato in perpetuum, ad quatuor anni terminos,
videlicet, ad festum Sa.ncti Michaelis quinque solidos, ad
Na.tale totidem, ad Pasche. quinque solidos, et ad festum
Sancti Joha.nnis Be.ptistm totidem. Marce.m vero illa.m quam
1 Willelmus de Wygenhale et hmredes sui debent ecclesim
nostrm singulis annis, pro terra qum fuit Willelmi filii
Beard, assigne.vimus in perpetuum, reddenda.m prmdictm
ecclesim ad duos terminos, scilicet, una.m medieta.tem ad
Pasche., et a.Ham ad festum Sa.ncti Michaelis. Concedimus
ndhuo eis, intuitu divini amoris, totam decimam pathnagii
nostri ubique, excepta portione qua.m Sacrista noster percipere debet de Northe.we; et ut porci quos ad usus proprios nutriunt, quieti sint de pe.thne.gio in bosoo nostro,
ubi pathnagium fuerit. Et prmbenda.m cotidie.nam ad duos
equos, de gra.na.rio nostro sumenda.m. Et unum cribrum
furfuris, et majorem cuvam de drasco, unaque.que septima.na.. Concedimus prmterea eis Pinchcroft, cum due.bus
acris, supra spina.m qrue dicitur ' Le Coppedethorn.' Et
unn.m te.ntum ce.rrate.m lignorum omni septimane. per annum,
de bosco nostro. Et has omnes, si voluerint et possint, in
mste.te simul colliga.nt et confere.nt, ad numerum septennarium.
Concedimus etiam eis totam decime.m de novo esse.rto quod
jacet inter nova.m curie.m nostre.m de Sa.reth et vetus 'assartum. Et onines decimas de omnibus essartis qum in perpetuum fient e. tempore hujus dona.tionis 6 confirme.tionis, anno
8 millesimo oentesimo nonagesimo quarto, mense 7 Septembri,
quinta decime. die ejusdem mensis. Si quis autem priesoripta
ce.rite.tis beneficie. minore.re prmsumpserit, qme ad locum
memoratum et ad usus infirma.rum freminarum assignavimus, sive ea, quantum ad usus illarum, in deterius mutare tentaverit; deleatur nomen 8 ejus de libro vitm, et cum
Juda traditore pcenas perpetua.s participet. Amen."

Cantebrugge in MS. Nero D. i.

Gulielmau in Wats's text.
3 Gulielmi in Wats's text.
euart11n1 in W ats's te:r.t.

ccmfirmatione in the MSS.

Omitted in MS. Nero D. i.

1 Septemhri8 in Wats's te:r.t.
1

ejU8 omitted in MS. Nero D. i.

Digitized by

Google


20.5

MONASTERit SANCTI ALBANI.

Warin,
Reprehensio ipsius .A bbatis.
20th
Omnia siquidem hrec laudabiliter et meritorie, et Abbot,
A.D.
in sempiternam laudem Abbatis Warini, coram I Deo 1183-95.
et hominibus coruscarent, si ex patrimonio suo, vel
conqwestu, processissent. Sed quia. fere omnia ex Injudicioas
bac Sancti Albani ecclesia ad illam eccleseolam, in ~~~on,
hujus coonobii damnum et diminutionem, sunt trans- Abbot, of
lata, et dicitor quod eleemosyna non potest, nee debet, ~1:;
ineleemosynari, a multis arbitratum est, quod hrec St.Alban'
freno discretionis, etsi non pietate, penitus caruerunt,
et de facto, non ratione, sunt acceptata. Prresertim,
cum tantum hujus ecclesire, non alterius, multipliciter
astrictus tenebatur possessionum incrementis, in temporalibus et spiritualibus, insistere vigilanter. 2 Scitur
tamen, quod locus ille fortunatum diatim I suscipit
incrementum.

Trans'l,atio lleliquiarum Sancti .A mphibali.

Anno Dominicre Incarnationis millesimo centesimo Translation
octogesimo sexto,. ex prrecepto Domini Garini, Abbatis oRelf~he f

' dem ec- St. IC80

Sanct1'Albam, per Suppnorem
Ecclesue
eJUS
Am08 to
clesire, et Adam Cantorem, et Oilebertum et Balde- phibal
anew
winum, Sacristas, et Rogerum de Hospitali, custodem shrine,
, '
Sanct'1 Am ph'bali

24th
re11qmarum
1 , soc10rumque
eJUS,
A.D. Jane
1186:
octavo Kalendas Julii, translatre aunt reliquire prmdictre de locello in quo primum conditre fuerant, sub
Domino Simone, Abbate, in feretrum novum, ad hoe
specialiter adaptatum, et, ad honorem eorundem Ma.rtyrum, et decorem domus Dei, auro et argento a.rte
exclusoria. splendide adornatum : quod nimirum feretrum medius quidem paries intersecat interius, et in
ea pa.rte cujus frons "extrinsecus Passionem Sancti
Amphibali exprimit, repositre sunt reliquire ipsius Mar1

Domino in Wata's text.

&iahrr in Wata's text.

I nacepit in Wata's text.

i11tri111111S in Wahl's text.

Digitized by

Goog Ie


206

OF.STA ABBATUK

tyris, et trium sociorum >Jusdem, qui, simul consepulti, inventi sunt, singulre in singulis liga.turis.
A.D.
In reliqua vero parte, reliquim sex reliquorum
1183-95.
sociorum ejusdem, quorum sepulturm seorsum inventm
Sta~ of the sunt, singulm in singulis ligaturis colligatre. In locello
Relic,
tinebat, al'1quanSt. Am-of autem illo qm pmf1a.tas reIi q_z__
u.uus con
P~~ua
tula. portio earundem reliquiarum remansit, simul cum
;.:1nows. multa numerositate corporaliam venustorum, qure ob
sui 1 reverentiam honeste ibi collocata sunt. Ille quoque locellus, cum alio consimili, in dextera. parte
majoris alta.ris in presbyterio super murum collocatus
est. In primo, sunt prredicta. ; in allo, pu1vis et
ossium particulm minutissimm, (in quem pulverem
ea.mes sanctor\UD Martyrum creditur fuisse resolutas,
nam. in eorum sepulcris, cum ossibus, inventus est,)
1 reponitur.
Warin,
l!Oth
Abbot,

Statutum de .A nniversario .A dnJ Oellera'l"ii.

Sta.tutum est ab Abbate Garino, et a toto conventu, ut in die quo Anniversarium Awe, hujus
sary of
ecclesire Cellerarii, ( qui, ob prrecla.ra. ejus merit&, in
Capitulo meruit obtinere sepultura.m,) pronunciatum
shall be
fuerit, ita omni a.nno omnibus festive a.gatur, sicut
: 1: ~ solet honestius et honora.bilius in Anniversa.riis Abba.manner as tum nosti-orum :fteri ; videlicet, in Psalmis, in Missis,
those
of the et pa.uperibus recreandis.
H u1c
Anniversa.no
. Ce11era.Abbots.
rius coquinm monachorum ea. qure necessaria. fuerint
providebit, scilicet, sufficientem et splendidam oonventui in refectorio exhibitionem. Eleemosynarius die ill&
centum pauperes pro anima. ejus pa.soet, totidemque
Cellararius coquinre monachorum.
The church
Ecclesia ita.que de Suthbiria. ad hoe Anniversarium
celebrandum, necnon etiam ad illud quod pro a.nimafor :le
bus patris et ma.tris ejus, et omnium parentum,
Enactment

t!,i~-

&~he

:'t~u~iry

1 reverentia in MS. Claudia E.

iv., by inadvertence.

Sic in MSS. ; correctly " rq,o-

" ntt11tur ."

Digitized by

Goog Ie

207

MONASTEBll SANC!'I ALBANI.

. monachorum hujus ecclesim, aeptimo decimo Kalendas Warin.

20th
Februarii oelebratur, a. prmdicto . fratre Adam, Cel- Abbot,
lerario, fuerat deputata. ; quia eadem ecclesia. ah eodem A.D.
1183-95.
adquisita. est. Auxit siquidem supradicta.m obedientiam, videlicet, ooquinam monachorum, proprii laboris thexpenses_ or
t1one, annuo redd't

e Anmad qms1
1 u librarum cent um et tnum
versaries
marca.rum, quatuordecim I denariis minus.
~

1;::.!

Statutum de .Anwwm-sario Gal,fridi .Abbatis.

Statutum est insuper ah Abbate Garino, et a toto Anniverconventu, ut omni anno a. Secreta.rio ecclesim nostrm, ~ f
in die . Sanctre Katerinre, pro a.nima. Galfridi 9 Abbatis Geoffrey.
pauperes centum reficiantur pane et cervisia., et uno
ta.ntum ferculo. Exceptis hiis centum, creteris qui
1 superfuerunt, pa.nis summre unius frumenti prreparetur, ut unusquisque sa.ltem panem dimidium accipiat,
ne omnino vacui a.bcedant.

"

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

.Alia Statuta Garvni .AbbatiB.

" lnstituta. qum pius postor, Dominus Garinus, Ah- Regnlabas, ad utilita.tem et pacem sui conventus instituit, ~0 ~:;:!e
corde retinenda et scripto oommendanda sunt, ne Jann,
malitia invidentium quandoque infringa.ntur, seu
adoblivioni perpetum trada.ntur. Inter cmtera namque comfort
pietatis opera, qum ad increment& bonorum operum ~~
suorum, hoe pro utilita.te, et petitione, totius con- '!hen letventus adjecit, ut fratres qui in eitate post meri- ting blood.
diem ex antiquo minuere solebant, oonoessit t&m in
ftlState quam hyeme ante prandium semper sanguinem minuant. In restate, statim poet fratrum
refectionem, et gratiarum. actionem, in locutorio
hospitum dinrtant, seu in alio quolibet loco sibi
depute.to, Cura cum ipsis existente, ' qwe, propter

~~tl!:i

I
2

de---inW&ta'ttext.
OmiUed in Wata's tu.i.

nJMf'fl#rint in MS. Nero D. i.

qvi in watlrl text.

Digitized by

Goog Ie

208
Warin,
20th

Abbot,
A.D.
1183-95.

"
"
"
"
"
"
"
"
''
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

GE.<,TA ABBATUM

ordinis disciplinam, hora illa cum eis remaneat :

ibi simul omnes conveniant, licentiamque habeant
loquendi, (cum omni tamen gravitate,) qua.mdiu servitores comederint. Et hoe semper provideant, ut
simul omnes in dormitorium ingrediantur, priusquam a.d excitandos fratres signum pulsetur.
" Ipso die, a.d Completorium in supradicto loco
conveniant, ibique loquantur, quamdiu Hospita.li visum fuerit, aut hora. permiserit ; non tamen ultra
piritegium hora loquendi proteletur."
" Super hoe adjecit, ut a Completorio die secunda,
ex consuetudine, semper remaneant, qui quondam ex.
gratia remanere soleba.nt, ut in prrecedenti die, a.bsque licentia ; atque in supra.dicto loco simul omnes
conveniant, scilicet, in locutorio hospitum. Et si
festivitas principalis, seu o~itus cujuslibet fratris,
cujus corpus prresens fuerit, supervenerit, ut supradicta indulgentia. remanendi teneri non potuerit, in
nocte altera recompensetur.
.
" Ad M.atutinas, nocte prima minutionis, ex antiquo
cborum ingredi non solebant, nocte vero secunda
semper intrare. N os it.aque, petitione totius conventus, super hoe addidimus, o.c pietatis intuitu indulsimus, ut nee nocte secunda. ad Matutinas chorum ingrediantur, nisi festivitas principalis, seu
duplex, supervenerit.
Die vero tertio, ad omnes
Horas canonicas chorum ingredientur, et quotienscunque in die jejunii ante conventum comederint,
a. Nona remaneant ; et post refectionem, licentiam
habeant locutorium hospitum ingredi ; ibique spatientur, dum conventus in refectorio discubuerit,.
" Ah Octavis Nativitatis Beatre Ma.rim, omni hyeme,
usque ad ea.put Qua.dragesimre, post Tertiam semper
manducent ; et a Sexta, ex concessione nostra, remaneant, qui quondam ad Sextam convenire solebant ; quia cum molestia. comedebant quicquid vesceba.ntur, propter horre brevita.tem. Sacrista. has

Digitized by

Goog Ie

209

MONASTERil SANCTI ALBANI.

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
,,
"
"
"
"
"
"
"

Horas sic temperet, ne aliquis eorum 1psms negli Warin,

20th
gentia contristetur, ut ad Missam . Majorem cum Abbot,
omni gravitate, absque molestia, simul omnes conve- A.D.
1183-95,
nire 1 possent ; in hyeme enim volumus ut ad Missam
majorem simul omnes conveniant, et qui vitio suo
deerit, solus sustineat quod meruerit, et innoxii absolvantur. In Quadragesima usque ad N onam jejunare solebant, et ad Missam majorem cibum sumere ;
post M.issam, ad Vesperas soliti erant convenire. Sed
quia srepius conqueri solebant, propter horre brevitatem, quia jejunantibu.s breve erat spatium, nos itaque, considera.ntes brevitatem spatii, pieta.tis intuitu,
indulsimus, ut ab hac Hora vespertina semper remaneant, Cura cum ipsis remanente ; qui cum ipsis
manducet, et cum ipsis remaneat.
" Abstinente conventu ab esu piscium, Cura, qui
cum minutis comederit, ab abstinentia absolvatur,
licentiamque habeat comedendi quicquid ei Dominus donaverit.
Post refectionem, de refectorio
statim exeant ; quibus egressis, ad Monasterium
divertant, quoad conventus in refectorio introgressus
fuerit. Discumbentibus illis, sanguine minuti licentiam habeant hospitum ingredi locutorium ; ibique
loquantur, quoad conventus ad mensam discubuerit.
Quod si aliquis eorum, quoad cymbalum percus8um
fnerit, in refectorio remanserit, locutorium cum creteris non ingrediatur, sed solus in ecclesia remaneat,
silentiumque teneat dum creteri loquentur. Et qui
a.busus fuerit indulgentia. sibi concessa, improbitatis
sure solus sustineat prenam, innoxiis absolutis."

Statuta ejusdem pro I nfirmiB.

" Inter cretera. qure venera.bilis pater, Dominus Ga- Endow.
" rinus Abbas, provida dispensa.tione instituit, fra.tribus
" infirmis compatiens, misericordire ma.num porrexit, ne "'\tarin for

:'enl=e

poa,i11t in MS. Nero D. i.

0

Digitized by

Goog Ie

210

GEST.A. ABBA.Trot:

Warin, " defectu auxilii, morte immature. ad

e:i:ctrema. vitm
" perducerentur. Quia. inbum.a.num esse arbitra.ba.tur,
A.D. " ut de una. eubstantia quibwi mqua. suppeteret succes1183-95.
" sio, a.Iii abundanter p.ffluerent, a.Iii vero pa.upertatis
1::'::i- " ingemiscerent inoommodis. Eapropter, assensu totius
Convent e " conventus, et gra.tia.rum instituit &etione, ut si quis
" :lra.trum ita infirmitate labO?&verit, ut, morbo ingra" vescente, infirmitatis sum necessitate 1 fuerit compul" sus infirmaria.m ingredi, Ma.gister Infinna.riw 63 qure
" infirmo, ejusque infirmita.ti, fuerint necesea.ria,, procu" ra.bit ; scilioet, medioum et medicamina, electuaria
" atque pigmenta, et cretera. qure juxta morbum apta
" didicerit ; ne, defectu ipsius, ulli sit necesse qulcquam
" ab a.liquo a.lio exigere. Ad hoe enim a.ltare Bea.ti Petri
" Apostoli, 2 quod situm est in villa Bea.ti Albani a
'' parte Orienta.ll, deputavit; llEI aliquis eorum qui pro
'' tempore pmfatw obedientilB procurator extiterit
" quasi impossibilitate se va.leat excusare."1
Thi~ beneHoo beneficio privati sumus tempore Johannis 'Ab::~ed batis; qui anno prrelationis suie septimo decimo vica.ria.m in ea.dem ecolesia instituit, siout in ecclesia Sa.ncti
Hertford, Michaelis de Kyngesbiri, nihil nobis pro oompensatione
A.D. 1252. :relinquene.11
20th
Abbot,

~i!

~Yi!~t

Omitted in MS. Nero D. L

qua sita est, in the MSS. ; corrected from Wats's text.

Gti/fridi Abbam.

BUper ab eodem Abbate Gtcarueo,

MeMOrandlmi, qvod actvm ut

nper hoe die Sanetorvm Coama! et
Damiarii, a.no Gratie milksimo
ducerituimo quinqvagesimo tertio.
Added, in allUBion to the loss of the
oft'erings, next mentioned, in the
text of MS. Nero D. i.
4 Securuli .dbbati& in MS. Nero

D. f.
Here occurs the following paasage in MS. Nero D. i.; bnt it is
omitted in MS. Claudius E. iv.-

" Item

pilDII inatitutim& pro ~

Statvtwa

w ia-

et a toto eo1111entu, ut omni a11110 a

&cretario eccluiai JI08trtl!, i,a die
Sattcta Kateriw, pro aaiiu Galfridi .JUJbriti& pauperu centus rejiciantur pane et cervuia, el
fercvki. Et uceplia Aiu cer&tua,
Ctlfem qvi nperfl,ff-iat panu nmllllO? tmiua fnm,enti prtqareblr, 11t
vmc,quuque ,ahem dimidillll& -iu
pa,au acclp,ret, ... peaitu IIIICai

"*'

reclnut, et "I" frawlati P,111C011

cepta." It is almost literatim a
repetition of what has been previoaaly stated, in page 207 aate.

Digitized by

Goog Ie

211

KONASn;BJl 8.Ui<Jrl ALBANI.

It,e,m, 8tatuta pro Infirmis.

W-,m,
20th

l{ic quoque primo permisit a.Iiqttlbqs fratribus, in Abbot,

quibus, per maciem et pallorem, debilitatem 1 perpendit 11!a~95.
manifestam, - quibus videbatur inconveniens esse, et F - .
.
nrthet' 1nCODSC1en11.LW .lil:llSlOnem, in t rare in:6.nnanam,
quia quam- dulgence
to
vis macilentl essent, vel pallidi, vel etiam debiles, DOil the lick.
sibi in:6.rmi videbantur,-ut seorsum, scillcet, in oriolo,
carnem comederent : et hoe fiebat, Abbate compellente,
et in virtute obedientire prrecipiente.
Tune vero tempom nullus iJl imirma.ria ea.mes com-
edit, nisi in morbi gravitate, et propter resta.ura.tionem ;
et meliorati juxta regulam penitus abstinebant. Nee
quis carnes 2 comedit, nisi per Infinna.rium, iJl veriloquio
affirmantem quod sio oportuit, l.intiatus.

. ,_ 1--

Ordinatio ejus<km ck ,Red1JV:rAA,

Item, ad Redburn.am aliquos fratrum tranamisit re ~ lick,
ereandos, na identitu in claUltro in eis qui pueillanimes :0
9l'&Ilt, a.coidiam parturiret. Et, quod prios nullo modo se~ hba
permittebatur, cames comedere permisit debilibus ; ita, to bum.
scilioet, ut ragularem oibum ministrilJ darent, pro ca.mium
commutatione.

~~=;.

.A Uud Statut'IJMt ejmd6m.

llic q.uoque sotulares corrigiatos pro ocreis, de cute Ab~t

quam vulgus " bazan " appellat, commutavit ; tum ut
the
ad divinum officium expeditius properarent1 nee unus tied shoes
-1:
process1om
"bus m
t nca
t um, i}lan
of the to
u,1Ull, m
--tuea1et , t um monks
propter munditia.m et honestatem fratrum ; quos decet be replaced
.
.
:rp.aJUUJ, et ma.xune
circa
altare, habere mun dies'uqas : by boots.
priore ta.men rotunditate, a.nteriore et per totum amplitudine, ad indicium pristirue humilitatis, remanente.

!i'!:

1 perpendt:ral
1 App~tly

in Wata'1 te:ir.t.
writteu " co,wedit"

in KS. Claudint E. iv.

o 2

Digitized by

Goog Ie

212

OESTA ABBATUM

.Awud Statutwm.

Warin,
2oth
Abbot,
A.D.

Hie quoque, prmter misericordiam prmdictam minutis

impensam,
1 qui soleba.nt non brachia ha.here exerts,, 11 et
1183-95.
post prandium, jussit ut subbra.chiales, per quas brachia
The 61th~ to protraherent, haberent aperturas. N eque enim proinde
ha
ve ell'
,
,
,
arms at
observantua regulal'IB fiebat transgress10, quam Regula.
~rty,
Sancti Benedicti votiva prmcipit, et horta.tur.
dinner.

.Alvud Statutwm.
~ to
sleep after
re&ction,
on fiutdaya.

Hiis adhuc adjecit, 8 in omni 1eState, in die jejunii,

post refectionem eant dormitum more meridiano.

Raecatio wuperfouitatis in divino Bervitio, per eundem

pie euogitata.
Alterations
Item, ut opus 'Domini majori cum devotione et re::1~~rof verentia. celebretur, de hiis qure prreter instituta sancti
brevity, by pa.tris nostri, Benedicti, in conventu psallere consueviin mus, multa nobis, non sine commendabili ac pia consithe perderatione, relaxa.vit. Atque discretionis sica. in omnibus
superJlua resecans, irregularia hoe modo abbrevia.vit; ut,
videlicet, omni tempore priva.tis diebus, tam in diurnis,
quam in nocturnis Horis, ad preces ta.ntummodo 6 " Miserere mei, Deus," dica.tur.
Similiter et preces
uno semper ordine dicantur; id est,-" Ego dixi, Do" mine, miserere mei." In festis vero et in profestis
diebus, omnes Horas, ( exceptis Prima et Completorio,)
per Magistram Collecta.m, quam tempus et hora exegerint, terminari instituit. In Quadra.gesima ta.men, dicatur Collecta ad Vesperas privatis diebus, qure 11 dicitm
ad majorem Missa.m super populum. Psa.lmos vero
familiares, qui confuse dicebantur, quandoque diffuse,
-------------

~!:

:i::'ceof
service.

qua in MS. Claudius E. iv.

d is probably redundant here.
t 0111ni in MS. Nero D. i.
4 Supplied, in MS. Claudius E. iv.,
in a 10111ewhat later band. It is
1

not in MS. Nero D. i.

P.alm, Ii., lvi., and Mi. begin
with these words ; probably the
first is meant.
dicantur in Wats's text.

Digitized by

Goog Ie

213

MONA.STERII SA.NCTI ALBANL

sub hoe semper ordine psallere instituit ; hoe est,- Warin,

2oth
1" Deus in adjutorium,"--9 Ad te leva.vi,"-8 "De proAbbot,
" fundis," et-'" Voce mea," cum tempus exegerit. In A.D.
Quadragesima ta.men, priva.tis diebus, hiis adjiciatur- 1183-95.
6 " Leva.vi oculoe meos ;" et in festis,- 6 " Inclina, Do" mine," pro 7 Pealmis proetra.tis. Illoe vero triginta.
Psa.lmos quos a festivita.te Omnium Sa.nctorum usque ad
Pascha priva.tis diebue ante Ma.tutinas, non peallendo, sed
quibuedam ba.lbutientibue, quibusdam vero pro tredio
dormitantibus, tra.nscurrere consuevimus, in duo divisit,
atque a. medieta.te eorundem Psa.lmorum nos a.bsolvit.
8 Et quia. in conventu omnino debet, (eecundum pneceptum, vel ea.Item consilium, Bea.ti Benedicti,) ora.tio
brevis esse, et pura, nisi ex devotione protenda.tur,9" Deus, a.uribus nostris,"
cum sequentibus Psalmis,
quia. a.b re diceba.ntur, a.brenuncia.vimus ; et in eorum
loco, sub tempore et hora qua. dicebantur, septem
10 Pealmoe Prenitentia.les substituimue.
Et quia. oneroea.
nobis era.t llistoria. illa-" De Inventione Bea.ti Stephani,
" sociorumque ejuedem," a.b ea. nos a.bsolvit, et pro ea
communem bistoria.m-" De Confeseoribus" psa.llere instituit. Ita ta.men, ut dica.tur qua.rtum responsorium
de Sa.ncto Stephano ; hoe, videlicet,-" Positie genibus,"
et octavum,-" Pa.tefactre aunt," et duodecimum,-" Ecce!
" jam." c~tera. omnia. dica.ntur, eicut in feetivita.te
plurimorum Confessorum.
Concessit- etia.m idem Abbas Ga.rinus ut sine froccis Indnlgences
in clauetro, ra.dendi temporibue, et ra.do.nt pa.riter et ::iJfe~
radantur.
abaved.
I

PMlhAl.xx.
Pzlnv :u:v. and c:u:iii. com-

mence with theae words.

a Paaloa cxxx.
4 Psalm bxvii.
Palm cu.i.
Psalm lxxrri.
Two of the Seven Penitential
Paalma were so called from the fact

of the congTegation repeating them

while prOlltl'ate : the other Psalms
being read or mng standing.
s At qvia in W at.I's text.
9 P,alm xliv.
11 The Penitential
Psalma are
PaalTl&II xxxviii., Ii., lvi., lvii., 1:u:.,
lxxxvi., and cixx.

Digitized by

Google

214
Warin,

GMT.! ABBATl.JM

[Quad calices ,,.~.]

Item, inter commendabilia, utpote magis commendabile, non arbitror prreteretibdwn, quod reterna meruit
w . re- recordatione prretitulari. Cum enim magni6.cm recordathe tionis Dominus Rex Ricardus,
qui] in Alemannia.,
::1-J.rc:'u:! Peo irato, infeliciter ca.ptus f'uisset, pro redemptione
tery, desua, inrestima.biliter taxa.ta., omnes ca.lices .A.nglire exegisset, ipse Abbas Garinus, ut erat Reg! amiclssimus,
ransom of ducentis marcis pro omnibus, omnes hujus ecclesire
Richard I. calices prompta. liberalitate redemit; non, passus ta.btam
de thesa.uro ecc1esire fieri detesta.ndam mutilationem, in
Dei, Martyris, Regis, ac sui, pnejudicium enortniter
redundant.em.
His enact- , Et quia considera.vit indecen~ esse, et inordinatum,
ment aa to
,

frOCCIB
ministmrent,
the dress ut in refectono servitores eme
?f eervitors et, srecularibus inter monachoe prandentibus, minis~~ry. tra.ntium la.tera. a.liqua.ntulum nuda. a.ppa.ruiseent, constituit ut deinceps nullus in refectorio srecularis,
excepto Episcopo, cum conventu pra.nderet, nee mona.chus servitor a.d pra.ndium sine frocco :ministra.ret ;
AB to the et sine froccis minu~rent.
Et cum invenisset omnes
dress of
,
,
ulli
te
I.'
,
,
novices,on noVItios, sme cuc
s, an
pro1ess1onem ut1 tantum
~iving froccis, 888Utis ca.putiis, nee aliquo modo utl cucullis,
etonsure. donec Abbas, in colla.tione ha.bitus pienarii et professionis, da.ret ipsis jam professis, dicens,-" Exuat t.e
" Dominus veterem hominem, cum a.ctibus suis/' et
iterum,-" Induat te Dominll!I novum, etc.," constituit
ut qua.m cito tonsura.m novitius acceperit, plenarie et
habitum euscipia.t mona.chalem.
Abbot
Dedit insuper Abbas Ge.rinus memoratus Ecclesire
Sa.ncti Albani, a.d honorem et decorem domus Dei,
moat costly unam O&Sulam pretiosissimam purpurei coloris, avibus
1

20th
Abbot,

11ti9s.

1[

d=

r:i::1

;"V::

1 Thll rubric, 1rhioh ill wanting

in MS. Claudiu B. l~., le borrowed
from MS. Nero D. i.

2 Omitted in the :MBS.

a tlucenta.a INIU'ea.f in Wat11'1 text.

Digitized by

Google

MON.ABTERII 9.ANOTI ALBANI.

215

sese a tergo intuentibus picturata.m, Qum etsi colore Warib,

20th
et substantia sit la.udabills, in 1 eo tamen laudabilior Abbot,
et pretiosior est, quod <lonserta. innumera.bili ma.rga.ri- A.D.
1183-95.
tarum, sive perla.rmn, ordinate. positione, oculos intuentium et mentes medita.ntium invitat ad etuporem. chasuble to
Conetituitque idetn Abbas Oa.rinus, ut in Anniversario theAbbey.
ejue eacerdos, ipsa. redimitue, pro ejue anima Deo
hostiam offera.t sa.Iutarem.
Hie quoque Abbas Ga.rinus, cum se jam sentiret ab
hoe smculo migra.turum, oontwn ma.rca.s dimisit successori suo, a.d frontem ecclesim renovandam.
1

De 'Mf}Ugentiis hujue .A bbatis, et mmte.

Sed quia., in hujus vitre peregrinalis tra.nsitu, non Negli
, ilare queat , Abbot
gences ot
est h omo
qm, non peccet, nee 1'ta VIg
quin-

'

Warin,

Quandoque bonus dormitet Homerus,''

ejusdem Abbatis Oarini transgressiones nequa.quam
censeo pnetereundas. Hie, proprim secta.tor voluntatis,
nulliue admisit consilium, nullius adquievit precibus,
vel etiam a.mica.bill correptioni ; transgrediens illud
Sapientis consilium manifeste,-8 " Fili, ne innita.ris
'' prudentim true,'' major in omnibus sibi se. Ipse ~xcess of
1 : 'tur mexora.
'
b:U.Jl5,

11. tth
tgI
cum fratre suo, Domino
JIL&
mo, Jealonsy
manifested
Priore, suspiciosissimo, tota.m nobilitatem venerabilium by him.
persona.rum totiue conventus, ut eolus domina.retur,
conculcavit, dispersit, et inexorabili odio procaciter 'persequebatur ; ita ut novitii quinquennes loca priora. tenuerunt, nee ausi erant, qui remanserant, contra tyrannidem suam obmutire. Sic igitur ecclesiam Sancue .Ma.rim
de Pratis, (licet multi contradicerent, quos contrivit,)
in hajus detrimentum ecclesire, fundavit; rigoremque
ordinis, ut mollioribus et delicatioribus placeret, relax- -11 "

ea in Wata's text.
1

Horace, Ara Poetica, L 359.

Proverbs iii. 5,
prosequebatur in Wata'a text.

Digitized by

Goog Ie

216

GF.STA. ABBA.TOH

avit, sicut solet deses magister scholarum schola.ribus

otia et lusum, indulgendo, concedere ; et sic ora multorum conclusit, et corda enervavit.
1183-95
N emora quoque Beati Albani in ta.ntum explanavit
For the
irrestaurabiliter, ut ante aut post ilium similis non
sake of
gain, he
inveniretur ; unde non minimam exaggeravit pecuniam,
des~s fe ecclesire non profecturam, quia. non solet 1 sordida prmda
s~Alb~'s. eventus bonos terminare. Habuit proinde, quasi tholoneum, scackarium consuetudinale; ubi qualibet die
Sabbati, de more, forestarii et nemorum venditores,
(nunc viginti, nunc plus, nunc paulo minus,) cum ratiocinationibus reponeba,nt. Nee inde tamen vel in ecclesia.
ornamenta, vel redificia. in curia vel maneriis, construxit,
~s snbeer- vel etiam constructa sustinuit.
Sed summopere, acsi
to hoe esset totius honestatis et clausula religionis, Regi
Richard
Ricardo et Regime Alienona, non sine multis sumptibus
A~C:.~ et pretiosis dona.rile intermeantibus, etuduit compla.Warin,
20th
Abbot,
A.D.

K~ce

cere.

Multa. quoque indiscreta prodigalitate profudit, ut

srepedictam ecclesiam Sanctre Ma.rire de Prato, cum of:ficinis, construeret, et parentee, glomeratim confluentes,
He~ishes promoveret.
Hujus rei oblocutores, et suorum exces~
suum correptores, tranemisit ad cellas remotas, ut nee
who opsaltem suas auderent scribendo querimonias II prrecor~~ diales revelare. Unde multi, quasi exules in summe.
mentis amaritudine et crebris imprecationibus vita.m
miserabilem terminarunt. Qui videbantur votum suum
confregisse, cum in professione sua stabilitatem euam,
et conversionem morum suorum, in hoe monasterio,
quod est constructum in honorem Sancti Albani, solemniter vovendo promiserant, et aliud facere cogebantur.

WS:t

1 In reference to the line, much

quoted by the medireval writers" Non habet event11s sordida prada
"bonos."

2 prt1!cordi<J8 in the text of MS.

Claudius E. iv.; corrected in the
margin, in a somewhat later hand.

Digitized by

Goog Ie

MONASTEBII SANCTI ALBA.NL

217

Hie quoque, magno Privilegio suo armatus, desrevit, Warin,

20th
industria. et Jabore Domini Reimundi, (qui postea. Prior, .Abbot,
meritis suis exigentibus, istius ecclesire fuit,) adquisito, .A.D.
ll83-95.
et a. Pa.pa. Clemente, non sine I multa. pecunim effusione impetra.to, sic incipente,-" Re]igiosam vita.m ell- ~ug~
" gentibus, ~c." Cujus impetra.tio, licet per alium ad- arrer:~
epta ta.men Abba.ti Garino quasi a.uctori inter bona. Prio~, he

'
obtains an
opera. sua ascribenda. esset, si 1\on a.busus eo, et exinde imJK!rtaDt
sumens comua., in tyra.nnidem contra. conventum suum ~;:1~pe
extumuisset.
Clement
Anno z Gratiie millesimo centesimo nona.gesimo
ot
quinto, Abbas Ga.rinus, plenus dierum, postquam Abh?t
.
Beat"1 Alba.ru. undec1m
.
.
Eccles1a.m
anrus,
merun"bus Wann,
29 April,
octo, et totidem. diebus, rexisset, tertio Ka.lenda& Ma.ii, A.D.1195.
sa.lutatis fratribus, et, cum lacrymis, quos offendera.t
humiliter pa.ea.tie, a.b hoe sreculo tra.nsmigra.vit.

g;th
th

D~ Joham,1ne .Abbate.
Johannes huic succeesit, in sreculo srecula.ris, dictus John, 21st
"Magister Johannes de Cella," non procul a. viculo
qui " Stodha.m" dicitur, ex mediocri prosa.pia oriundus ; 1214.
vir eximiie pietatis, a.ma.tor ordinis, et vigoris disciplinre cla.ustra.lis. Hie, in juventute schola.rum Pa.- Formerly a
risiensium frequentator a.ssiduus, ad electorum consor- ;f~en!m~
tium .Magistrorum meruit attingere ; unde, cum virilis u;:, for
esset retatis, in Grammatica. Priscia.nus, in Metrico
Ovidius, in Physica. ~nseri potuit Ga.lenus.
Hie, a.ssumpto religiouis ha.bitu, adeo de die in Then ~or
diem profecit in melius, ut, de virtute in virtutem
ascendens, ad Priore.tum W a.lingfordire regendum est
vocatus ; . et tandem, prreclaris meritis suis exigentibus, in Abba.tern Ecclesire Sancti Albani feliciter
sublima.tus.
Hie, more schola.rium, rei familiaris ignn.rus, studium,

fb~tl95-

:!earn-

r!Jalling-

multo pechu&ie in MS. Claud. E. iv.

I igitvr Gratie in :MS. Nero

D. i.

Digitized by

Goog Ie

218

GEST.A ABBATUX

Jln;!Ist

contempla.t.ionem, et ora.tionum continuationem e.mplectens, optimem partem 1 Ma.rim prreelegit, Ma.rtlue

1195-1214. sollicitudinem poetponendo,
SerVll.ta. igitur aetnper
.Ah;;pnooeptoris, prout dignum erat, auctoritl!.te, interi.orum
John leaTes ao ola.ustra.liwn Domino Reytnundo Priori suo qui
~~
j
'
affairs ot magni consilii erat, prudentire, a.c religionis, et Domino Rogero de Paroo, viro in siacttlaribus provido
m~d, the et circUtnSpecto, Cellera.rio suo, exteriorlim habenas
cotnmisit gubemandss, ut Uberius oontemplationi et
Cellarer. orationi vacaret, onera sua. aliis participando. Et sic
magis ctltltempla.tivus, ut decuit, quam activus, nonnisi &rdua, et qu10 ipsum sJ>ecia.Iitel" contingebant, libra
ration.is trutinando, prt1de11ter diffinivit. Horutn igitut
duorunl fra.trum fretus consiliis, et fultus adminiculie,
etimulante conscientia, (receperat enim a prredeOO!Ulore
suo, Abbate Ga.rino, ttt pmdictum est, centum ma.rou,
He begins ad opus ecclesire repositas ac deputatas,) murum frontis
to rebuild
the West ecclesire nostrre in terram diruit, veteribus tegulis et
frontofthe cremento indissolubili compactum.
Church.
Parum autem attendens illud irrisorium, cujus mentio
:6.t in Evangelio, videlicet, quod t nisi redificaturus computet sumptus qui necessarii sunt ad perficiendum, ne,
postquam posuerit 8 fundamentum, impoten.s perficere,
omnes incipiant illudere ei, dicentes quia- "Hie homo
0oftc11t 41 crepit rediflcare, et non potuit consummare,"-crepit
~~!!~ds et ligna attrahere, et lapides non paucos, cum columnis
the :Ork, et tabulatibus, coacervare.
Convocatis igitur cremen~:~ pur- tariis electis quamplurimis, quibus prrefuit Magister
Rugo de Goldclif, (vir quidem fallax et falsidicus, sed
artifex prreelectus,) confosso et projecto fundo, tempore
modico memoratas centum marcas, cum aliis quamplurimis, absque 4 diariis cotidianis, e:xpendit, non modicis, nee adhuc murus fundamenti solo se requaverat.

1.o.'

!ei!tbey
~O:;t!!

:sl~/1

Lr.ke x. ,U, ,2.

Lult.11 xiv. 30.
1 Omitted in the MSS., bot sop1

plied in the margin of MS. Claudius

E. iv. in a somewhat later hand.

4 diarrii& fu MS. Claudius E. iv.

Digitized by

Google

MONASTIBD BANCTI ALBA.NL

219

Fa.owtnque est ut consllio proditioso memorati Hu- John, 21st

gonis; ilnpertinentiblllt additis orelaturis, nugs.toriis, et
supra modum Sttmptuosis, antequa.m medium operls in 1195-1214.
tabulatum domitialem exurgeret, fatiga.tus est Abbas, et coopit tmdere et pavere, et languit opus, Et disco- The winter
operlis murie tempore brumali, petms1 utpote tenerrimre, in frusta sunt confractre, murusque, ad instar the work
depWbW
__ 1__ eu.a. rwnoe,
,
,
, bas1. completed.
already
macenre,
cum BUIS
col UIDDIS,
bus, et ca.pitellie, suo tantum pondere cliruit labefactus ;
ita ut risum et oe.chinnum intuentium 9 ruinm imaginum
et fiorum genera.bant. Recesserunt igitur a.rtifices de- Themuon11
sperati, neo 8 reddebantur illie de laboribus suis sti- l~ve,
unpaid.
pendia.
. Veruntamen Abbas, non idcirco desperatus, assignavit Abbot
operi custodem fratrem Gilbertum de Evereolt; contu- Jo~ ta
, . . _ unam appom
l1'tque open d e unaqua.que acra t errre semma.-,
another
garbam. Et hoe duravit ex quo incepit dari, (videlicet,
tertio a.nno prmla.tionie ejus,) per tota.m vitam sua.m, and appro'..
4 scili' t
' a.nDIS,
' et m
' Vl'ta. sequentJS Ab- revenues
priatea
ce , septemdecim
ba.tis circiter decem a.nnis J nee unqua.m illud infortu- for it_; but
natum opus evidens cepit incrementum, nee, fine opta.to m vain.
consummatum in tempore Abba.tie J oha.nnis, cor suum
poterat exhila.ra.re ; unde doluit inconsola.biliter. Addidit igitur dona.ria multa. auri et a.rgenti, si forte operi
da.ret incrementnm ; fecitque prredica.ri per tota.m terrnm He sends a
Sa.ncti Albani, et per plurium Episcoporum Direceses, 01
transmissis reliquiis, et quodam clerico, nomine Amwho
phibalo, (quem Dominus qua.triduanum, meritis Sa.ncto:rtun Albani et Amphiba.li, a mortuie susoita.vera.t, ut raised from
m.ira.culis Sanctorum ipsotum teatimonium :fide perhi- the dead.
beret ocula.ta.,) non miniro&ID pecuniam coa.cerva.vit. Sed
infa.ust\llli opus istud, quasi mare :Humina., omnia. a.bsorbuit, nee a.dhuc incrementum ceperat fortuna.tum. Gilbert de
Transactis igitur inutiliter, quoa.d opus illud, a.nnis, SisseTeme,
1

A_:t~

;=:;

::s:~t

fi~to

;fts,
~e::~

maatetof

1 Facbml ut in Wats's text.

'ntina in MS. Claudius E. iv.
and Wata's text; corrected from MS.
Nero D. i

reddeba11t in Watll's text.

4 circiter septemdecim in MS. Nero

D.i

Digitized by

Goog Ie

220

OESTA ABBATUM

John, 21st mortuo quoque fratre Gileberto de Eversolt, devolut.a.

Abbot,
..J:_
illi
. ad manus
A.D.
est custouin.
opens
us mortui. et languentis
11 95- 1214 fratris Gileberti de Sisseveme, qui eidem pnefuit cirth.e works;

;::e:

result.

citer triginta annis; qui, snmptis ad hoe memoratis

auxiliis, vix bipedale toto suo tempore, secundum sui
totalita.tem, suscepit incrementum.

N ovum Refectorium.
Conniventibus igitur oculis, sed dolenti corde; se transtulit Abbas memoratus, Johannes, ad alia. opera. consilio
Refectory. feliciori, relictis, nee diminutis, auxiliis operi priori, ut
prredictum est, attitula.tis. Et diruto in terram veteri
Refectorio, ruinoso et obscuro, novum incepit elega.ntissimum ; quod 1 meruit in vita sua. feliciter consummare,
et in eo cum fratribus gaudenter epulari.
Abbot
John rebnilds the

N ovum Dorwifhriwm.
He rebnilds
Erectus igitur in spem meliorem, vetus Domrltorium,
the Dorruinosum
et pne vetustate I tabefaetum, cum Dormitorii
mitory.
appendiciis, videlicet, domicilio necessariorum, dirui fecit
a fundamentis, et novum nobilissimum loco illius redifiThe Con- care, et ad unguem irreprehensibiliter consummare. Ad
venJ giv~ ha.rum vero nobilium duarum domorum redificationem
up 1t&wme

d
for 15
contulit conventus vma sua per quin 001m a.nnorum
curricula continua.ta ; sed quia. opus ecclesire dereliquit,
fo~ ~e
nunquam in vita. sua ipsius meruit videre consumma.bnilding. tionem.

~u!ids

Abbot
Johuresiats the
claim of
Robert

Fitz-Walter to the

Plo,cita inte-r Abbatem et Rol>erlwm. filiwm Walteri,

pro sylm de N onhafJa.
Orta. est autem ipsius temporibus qurestio gra.vissima
a quodam potentissimo, videlicet, Roberto filio W alteri,
cui vix aliquis Comes in Anglia potuit requipa.ra.ri.
Erat enim in nrmis strenuus, animosus, et superbus,
multis abundans possessionibus, generosus, et potentum
1
0

et meruit in MS. Nero D .. i.

Sic in MSS. ; qy. if not for

"labefactum."

Digitized by

Goog Ie

:MONASTERll SANCTI ALBANI.

~21

consa.nguineorum numerositate, et affinium septus mul- John, 21st

titudine, ac robora.tus. Ideo audax, et sibi visus insu- ~~
perabilis, sylvam de Norths.we super Abba.tern injuriose 1196-1214.
vendica.vit; contra quern Abbas Johannes, viriliter de- Wood of
certa.ns, consilio fultus prredictorum sa.pientum, videlicet, Nortbawe.
Prioris Reymundi et Rogeri de Pa.rco, Cella.rarii, Willelmique 1 Sisseveme, militia, Senescalli nostri, La.urentii de Thebrugge, militia eloquentissimi et sa.pientissimi, quod minima ipsius Roberti impetus injuriosos
formidasset. Immo in ea.lee certa.minis turpiter memora.tus Robertos succubuit, remanente sylva. ilia litigiosa
de N orthawe Ecclesire Sa.ncti Albani.
Pendente ta.men causa., et multipliciter 11 exagitata, Hardahip1
Abbas Joha.nnes tot damns., tot injuria.s a.b ipso Roberto ~~1 by
procaciter illatas, et etiam in propria. persona tot angus- John,
tia.s, tot labores sumptuosos, in placiti illius exagita.tione ~~~
sustinuit, quod si scriberentur, vel sub tra.nscursu sue- Robert
cta. ena.rratione reettarentur, "'-.l'
cm
11WUlum genera.rent au- Fitz-Wal
ter.
dientibus. Cum enim procaciter et obstinate Ecclesue
Sancti Albani persona.s et possessiones, per se et sibi
subjectos, necnon et amicos, multipliciter fa.tiga.ret, ita
ut, eo procuran te, quatuor de suis militibus, proditioso
fcedere conjura.ti in necem La.urentii de Thebrugge prrenominati, quia fideliter ac prudenter pla.citum deduxit,
conspira.verunt, novum et inauditum facinus machinaba.tur.

!re

De quodam monacho proditore, Willelmo Pigun.

Era.t in hac ecclesia quidam inter frntres, 1 cuculla.tns Bad cha
~- racier
of
qu1'dem, monachus tarnen nequa.quam ; sed, ad 1ns-r
William
Luciferi inter angelos, vel Juda, inter Apostolos, hypo- Pygun, a
~- nequa.m m
ter mona.ch oe, 1pse

of
ennon monacb us, sed monk
St.Alba's.
potius dmmonia.cus conversans. Hie quidem, versutus
tk SU#flff'lle in MS. Nero D. i.
e:ragita in MS. Claudius E. iv.;

by inadvertence.
1 lo allusion, probably, to the

ancient adage,- " Cuc"1lu IIOII

" facit 1110111JCl11m1," - " The cowl
" doea not make the monk."

Digitized by

Google

222
et ingepiosua, prrevi4ens qua.ndo script,p,, quibus
necessa.rio, de more, oonventus per manqs paucorum,
JI115-H!1', (soilicet, P:necentorif! et paucorum convocatorum,) ad hoo
seorsum. oonvenelll,nt, ipse officj~, ad eorum jqva.me:Q.
et obsequium, sa ing88!ilit,
By stealth,
SigilluJU a.utem tune temporis inca.ute ni.Qtla et iieglihe
seals
a

'-A- 111Unp"""i
-....l 4-.on
'
false char- gent er, a.o JD.CuPose,
cust odieb11,t ur, 1n1An
ue 1U
ter with
~rca repo:p.ebq.tur a.bjectum. lpse igitur, diotus Willelthe Abbey

sea1 ; being mus Pyguu, cedulas oninmo va.oua.q, vel cb.Q.rt.as adul ..
~du:1b terina.s et ~ VQllmt,ll,taQl ffffll,lll, (qQffl p0Sliima. fuit,)
Bo~ Y oonscriptu Elt pa,udataa, a.pposit.11, ue:ra oalefaot&,, ac
promptissime prreparat,a,, cl.um aJii quippiam a.liqd eontractarent, clam et cito, 1 et ijUb ~a.nimt,, sigilla.ba.t, et
quam.vis propere, ta.me'.!l a.perw, quod mi.mm fuit, expresse et el~anter, aigillo quasi. per II pr83Stigia,IP. 11ubrepto. Et hmc facit, 3 blanditiul et munefibs, et poll!~
citis, memora.ti Roberti, l'odv1:n~ nostrl, fra.udule:s1f;er
et occulta mniis 1:3:Q.efVP.tua. U nd.8 et m. hao qa,usa, nobis
efficaciter nociturP., e h ~ fa.Isam confecit ooeulte et
proditiose, et ipsam clam memore.to 'Willelmo tra.DSmisit, eo modo, quo pl'ffldiotum est, sigillanda.m : quod
6 et faDtum est.
The vague
Erootua igitur Robertw, ~ JDMimam prof;ervit&tem,
threats
of Fitset ,wlito majoreJU, comminabq,tUl' mini.a fol'JJlidabilibus
Wfter are et verbis mpqjlosia, qucxl 6 non gladium C?uentum et
~ ; and versatilem eduxera.t ad confundendum suos adversarios;
!1tJ;rfidy immo, hactenus lusera.t. Compertum est, et per sibi
being~ speciales diaooopertum, et secretius Abbati nunciatum,
quod Robertus novum habuit nocendi initrumt:tntnm
Cell of
efficacissimum, et de novo adquisitum, unde talia sump..
;!!:i;, sit cornua, Ecclesire Sancti .Albani usque ad extemunium
nocitura. Perpendebat igitur Abbaa ~tis sq.ga.citer
aliquem falsa,rium inter fra.trea latuisse, et falsam charJohn, inst nimis

1~

:::.-wa1-

=~htb.!9

omitted in MS. Nero D. f.

prtUligilffll in KS. Nero D. i.
bla11m11 in 118. Claudiul Jil, iv.,

J et
2

Gvliebrw in W as'1 tat.

'utfaobua in KS. Nero D. i.
& nondlffll in MS. Nero D. i.

by inadvertence..

Digitized by

Goog Ie

223

MONASTERU BANC'l'I ALBANI.

tam in nocumentum ecclesire f.ra.udulenter confecisse. John,21st

Revelante igitur Ipso, qui ait,-1 " Nihil opertum quod
" non reveletur," compertus est dolus, et convictus est 1195-1214,
dolosus; t de 2 doloso fieret merito dolorosus. lnfl.icta igitur, non 8 tamen, propter scandalum, condigna.
pee~ qua.si e.~ul, et indignus ' ne a.mplius in domo
pnesenti, qua.m polluit, conversa.retur, missus est ad
Cellam de Thinemue, prenitentia.m super commisso :ftagitio perpetua.m peracturus.
Sed ille miser, nee miserabilis, Deo odibilis, et homi- The cause
nibus, odium quoddam contra. Abbatem, a. multo tempore
conceptum et inveteratum, adhuc reserva.vit in corde hatred of
. .
I t Abbot
obstin ato. Et h oc fuit illi.us od'.
11 semmanum.- s e John.
Willelmus Pigun quemda.m ha.buit nepotem II Robertum,
quern, in villa. Sancti Albani scholas exercentem, qurestu
suo educavit, utpote borue indolis adolescentem ; qui
postea., apud Burgum receptus, in tantum virtutibus
diatim profecit, ut Prior in Conventu fieri mereretur.
Hie igitnr II Willelmus petiit Abba.tern Johannem, ut
ipsum 7 Robertum, adbuc adolescentulum, in monaehum
susciperet ; qui, quia 8 impubes erat, nee adhuc tantre
retati.s ut esset idoneus et acceptabilis, et non penitus
negana, distulit postulatum. Sed 6 Willelmus, impatiens
et superbus, statim efficaciter procuravit, ut dictus Robertus, nepos 9 suns, apud Burgum in monachum fu,vorabiliter reciperetur. U nde srepedictus semper extunc
8 Willelmus Abbatem J ohannem oderat, et prrenotatam
ultionis a.rgutionem facilius machinabatur ; et, antiqui Bis ~odii venemn adhuc apud Thinemue reservans, crebro = o : e
Abbati ma.Iedicens, terribiliter imprecabatur. Sed omnes .Abbot,
super ea.put proprium congessit ma.Iedictiones ; sicut
finalis ejus vitre clausula comprobavit,
mouth.

~t:t,

:!fgun's

~e:_at

Matt. x. 26 ; Lulte xii. 2.

A play upon the resemblance
of the words "dolo.va" (deceitful)
and" doimwu" (IIOITOlllllg).
taisi- prapter iD Wats's text.
ut ampliu in Wm' texi.
1

' Omitted In MS. Nero D. L

Gvliebmu in Wats's text.
7 Robertulvm in MS. Nero D. i.
1 iR,puber in Wata's t.eu.
g B110S in MS. Claudiua E, iv., by

biadvenenee.

Digitized by

Goog Ie

224

John, 21st
Abbot.
A.D.
119~
14

GESTA ABBATUM

De ~ecrabili morte Willelmi Pigun.

Cont'igi't emm
. una n octium, ut 1'dem fl eb'lis
.
1 memonre
Willelmus super sedile in secretiori dormitorio, Ya.tuti-

The hor- na.rum oblitus, sederet, referto ventre, potibus inebria.tus,

rible
death et c1'banis
.. mgurgita
.
. t us. I n clina.to ea.pi'te 1gi
. 'tur, crep1't
or Pygun,

while in a dormitare, et dormitando strepitu stertere tredioso. Et

state of
' d e eb r1e
tate m
' soporem, de sopore m
' mo
rtem sub'1drunkensic
neBS.
taro, gra.datim transmigravit ; forte frigore correptus, sed
potius, ut credi potest, divina. percussus ultione. Nam
cum cessasset per tra-0heam ebulliendo perstrepere, a.udita est in clo~, ubi moriens sedeba.t, wee vox ma.nifeste reboare,-" Cape, Sa.than, cape, Sa.than ; " quod
manifeste audierunt, qui tune in dormitorio fra.tres extra.
chorum ob causam remanserunt. Sic igitur miser ille,
simul cum stercore, animam turpiter 9 egessit. Et cum
exa.nima.tum cadaver in cra.stino, omnibus a.bomina.bile,
sic inveniretur, vix passum est Christia.me sepultm,e
1 commendari.
Multa ta.men fratres, ut vitaretur scandal um, ob reverentiam ordinis et habitus, pmdenter
dissimulabant.
PrecautiODS
Extunc igitur sapienter constitutum est apud Sanctum Albanum, ut sigillum ecclesim, sub clavibus plu~ Y of ribus, a pluribus fratribus senioribus, vel sanioribus,
.:i. bbey custoditum, in Capitulum proferatur, quotienscunque
S-Oripta inde aJiqua oonsignanda 'fuerint, ut coram
omnibus et proferatur, et inde sigilletur; et in loco
suo, (scilicet, forti scrinio,) reponatur, et ipsum scrinium
in loco tutissimo reservetur.
ffiec idcirco dixerim, scriptis commendans immortalibus, ut innotescat omnibus quanta prena, pnesenti et
futura, percellendi sunt reipublicre in Ecclesia. tarn
a.rdua. damna fraudulent.er ma.chinantes.

:!e:u!r

1 rohoare in MS. Claudius E. iv.,

by inadvertence.
2 egiuit in MS. Nero. D. i. ; egia-

ut in Wata's text.
com111e11dare in Wats's ten
4 ftmmt in Wats'1 text.

Digitized by

Goog Ie

225

:MONASTERH 8ANCTJ ALBANI.

OoncOTdia -inte1 Abbatem et Robe.1tum filium Walte1i.

Johu,
2JstAbbot,

Abbas igitur J oha.nnes, anna Roberti jam intoxica.ta A.D.

.
d um tempus Ia.nguor1s
. d uraVIt,
. 1t9s-1214.
veb ementer pertrmescens,
_
scilicet, a.nnus et dies una, quem vice Abbatis 1Willelmus
de Sisseverne, miles et Senescallus ecclesiie, ut ll pnedictum est, continuando peregit, crepit prudenter tra.ctare
de pace; ne effica.cia. chartre sure falsre innocentes letaliter vulnera.ret. Cui consensit Robertus, mirabiliter in Fitzbrevi mitigatus ; timebat enim vehementer de tam
enormi conscientire sure lresione, et de Martyris 8 Dei stricken.
severs. ultione. Audierat enim de suo fraudis perpetratm
oonsorte, 4 Willelmo, scilicet, Pygon; qualiter, percussus
a Domino, horribiliter miseram vitam terminavit; et
ne detegerentur omnia quoquo modo, nd perpetuum
ejus dedecu.s et opprobrium, non minimum formidaba.t.
Sopita est igitur discordia., et a.micabili fine terminata ; TJ>.e f'orrcl
' (tamen sub s1g1
. 11o con,esa1oms
~ . . burnt,
charterand
II
. 'bus pa.uc1s,
et comm a11qu1
de silentio a.strictis,) combusta eat ilia. fal.sa. charta; et a ~ncilifactus 6 est a.d horam Robertus amicus de inimico : non :::~
incepit prodease, sed tantum lredere Ce$88.vit.
Sed quia. non minimam in hac causa pecuniam effu- Ten lidera.t, et oportuit pa.tulos lupi rictus obstruere, pro bono :;::9.;;r
pacis concordire et perpeture amicitire, concessre et given by
datie aunt eidem Roberto, de possessione ecclesire, decem
libratm terne, scilicet, Bisshopescote pro majori pa.rte. Walter.

!:!!fen~-

!e~~Y

(J<JIU80,

inter Abbatem et eundem Robertum, pro

OeUa de Binham.

~n!~
~i~hal

Sublato a.utem de medio viro piiMimo ' Willelmo de

Sisseveme, milite, Senescallo hujus ecclesim, subro- brugge,
ga.tus est loco illius Laurentius de Thebrugge, miles,
vir eloquens, discretus, et in placitis civilibus providus A;Iban's.
.
etus, et corpore eI
t 1SS1mus,

Senes- Fitset e1rcumspe

ega.n
m
Walter's

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - dislike of
him.
4 Gvlielmo in W ats's text.
1 Gvlulniw in Wats's text.
s prmacl1"'1 in MS. Nero D. i.
' et omitted in MS. Nero D. i.
a Albani evno iD MS. Nero J), i.

Digitized by

Google

226

GESTA ABBATUM

calciam hujus ecclesire. Quero Robertus filius W alteri

,
oderat ah ant1quo,
ut prretactum est, eo quo d virili''ter
1195-1214. steterat contra. eum in causa de sylva de N orthauhe.
Abbot
Contigit etiam ipso tempore, ut Abbas Johannes,
John re- secundum potestatem a Romano Pontifice sibi dudum
concessam, et usitatam, Priorem Thomam de Binbam
~ 0
invitum amovit, qui erat dicto Roberto amicissimus.
Bi!ham, 0 Quod moleste ferens Robertus, illius ecclesire patronus,
~ the eo quod, ipso irrequisito, amotus est Prior memora.tus,
Ii'its(quem suum Priorem de more appellavit,) intumuit
Wtalter, thhe iratus valde, et comminabatur auferre illam potespa ron,w o
,
relies on a tatem Abbati ; sumens audaciam ab una falsa charta
spurious
de patronatu ecclesim de Bynham, in qua continebatur
charter.
hrec clausula, quod,-" Non licuit Abbati Priorem amo" vere, inconsulto patrono, vel invito." Porro ipsam
contulerat ei sum fraud.is conscius et pa.rticeps 1 Willelmus Pigun, qui moriendo cum stercore suo fretido
animam egessit fretidiorem ; de quo supra fit mentio.
FitzU nde Robertus erectus in a.udacia.m., ipsam ecclesiam,
Walterthe
be- quasi cast rum, me
1us1s
monachis, h os t'l't

sieges
1 1 er obsed't
1 , 1mm.onks of petu repentino ; ita quod monachi, nihil habentes quod
Binham,
. dia pen'tur1, necessitate
.
reducing
manducarent ve1 b'b
1 erent , me
them
compellente, imbres a stillicidiis, ut aquam biberent,
alm
oet to
fi fur eum, quo VIX
. vitam
.
.a..

starvation, et panem ur
susten-rent,
c1tra
satietatem, (immo, fame potius provocata,) sumere certatim cogebantur. Multiplicatis insuper cotidianis conviciis et comminationibus ab illis qui eos artabant,
jurabant detestabiliter et liorribiliter, quod nisi ma.ndatis Roberti, domini sui, obsecunda.rent, novum Priorem
intrusum, quem Abbas Sancti Albani ibidem, contra., ut
dicebant, justitia.m, et domini sui, patroni ipsorum
monachorum, 9 Jibertatem, festinanter amoverent. Insuper, numerum monachorum, usque tresdecim, videlicet,
oonventum, resecarent ipsi, postposito timore et habitus

John,
2IatAbbot
A.D. '

~;:is,

&TI ,

:i~i!:::

Gtdi,lmu iA W at&' text.

" locar,erat," or " JJ(JflUrat,"

j seem,

&o

be wanting after thi1

word.

Digitized by

Google

227

MONASTEBII SANCl'I ALBANI.

reverentia. ; ipaum Priorem primo castrarent, et ad John,

,
. .
hoc omnes contradictores 1gnom1IDose
compellerent . lllltAbbot
A,D. '
Multiplicatis igitur 1 querelis coram Rege super tarn 1195-lllU.
enormi contra Domini Regis et Ecclesire pacem trans- King John,
gressione, commotus est Rex usque e.d cordis amari- im being

h abw't, quo d isinformed,

t u dinem, Jura.ns
per pedes De1, u t mons
indigvel ipse vel ille rex foret in Anglia. Rex vero n~t at

F1tzoderat illum, sed occulte ; et Robertus Regem, quod et Walter's

ipsum Regem non latuit: gavisusque est Rex de offensa conduct.
et culpa Roberti manifesta, Ut ultio I BeCUlldUID qua.ntitatem culpre sequeretur. Et dixit circumsta.ntibus,
signans se pne admiratione, vocem, cum juramento suo
solito, iratus exaltando ;-" Ho ! pro pedibus Dei, quis
" in tempore pacis in terra Christianorum audivit
" talia 1 " Et erat aliquis ibidem de amicis Roberti,
hoe audiens.
Ipso igitur cum stupore et tremore
admonente, rapti aunt equis velocibus quidam expedi
tissimi, qui hoe Roberto et suis complicihus, qui eoolesiam de Binham obsidebant, et in ea monachos, (Iicet
omnes coram eis flecterent genua, et etiam se prosternerent, 1 et misericordiam peterent,) sine misericordia
artabant, nunciarent, ut protinus cum festinatione
ante solis ortum aufugeret. Assereba.nt enim quod Fita
Rex, audita de eis gravissima querela, non tantum
iratus sed furibundus, sic et sic cum juramento rebo- formed of
avit. Erat autem nox, cum illlii hrec nunciata fuerunt ;
unde ipsi, tam Robert.us, qui prope fuit, quam ejus and ~es
ministri, vix dispositis 88.l'cinis, et equis pne festi- to filght.
natione stratis, subito disparuerunt, et, certatim equos
calcaribus excitantes, procul aufugerunt.
Et ecce ! ante diei horam tertiam, Regis milites,
cum servientibus armatis, turbine rapidius avolantes, et

:::fu~
~i.!:~

1 Omitted in MS. Nero D. i., and

in the text of MS. Claudius E. iv.;
but inserted in the margin of the
latter, in a somewhat later hand.

2 These three words are omitted

in Wats's text.
a et omitted in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

228

OESTA ABBATU)[

apud Binham venientes, illos Regis pro<litores, et pacis

.
. .
. fr actores, ub'mam la t wssen

t
regue
et eccles1ast1cre
m
1195-1214. clamosis vocibus rogitabant.
Missi enim erant, ut
notorium fuit, a latere Regis, ut ipsos comprehenderent, et comprehensos pmsentire Domini Regis prresentarent. Sed cum eos, ubique quresitos, non invenissent, scientes quod cla.psi fuerunt, aliquo ma.ndato
The King's repentino prremuniti, tristes recesserunt. Et hrec Regi
anger,on cum nunciaren
'
t , eorum des1'd'1am Rex mcrepav1
'
't, et
learning
1
his escape. ait,-" Aliqnis qui edebat panes meos, hoe
Roberto
" festine, 2 et de nocte, nunciavit." Erat autem
FitzWalter
tune tempus Interdicti, et sese quidam de nobilibus
participates Anglire contra Regem, Doinini Papre et Ecclesite
m
the

~ tum adversar1um,
'
, ,
rising
Jam
ma.n11es
ex man dato Domm1
hn Papre, Innocentii Tertii, insurgere creperunt; quorum
in the tim; vel capitaneus, vel de ca.pitaneis, era.t Robertos meIn- moratus.
U nde usque ad gemitum doluit Rex, quod
et.
ipsum, vel saltem suos, in tall et ta.nta culpa non
1 comprehenderit.
Extunc igitur magis creperat Robertus Regem forburies the midare, et odio ' persequi efficaciori.
Majori igitur
minorem absorbente, omisit Robertus Ecclesiam Sancti
:,nth ~h~ Albani, et Cellam ejus de Binham, (qure non ab ea,
nisi ut pars a toto, vel membrum a suo corpore, dis~ future
crepare ma.nifestum est ;) charta.mque illam falsa.m, in
time.
quam, quasi in baculo arundineo, confidebat, nemine
conscio prreter Adam 15 filium Willelmi, (qui postea
eam manifestavit,) secretissime abscondit ; proponens
certissime ea uti in posterum, cum tempus ei prOHperita.tis arrideret ; sed6" Ludit in humanis divina potentia rebus ;"
John,

21stAbbot,

A.D.

=
:!:e
:~iei,

~C:1'

::ti~::r

ipsum fefellit opinio, et multum comm.utati rerum

ipso Roberw in MS. Nero D. i.
etiam de in MS. Nero D. i.
s compre/ienderet in W ata's text.
1

prosqui in Wats'a text.

filio in the MSS.
G Ovid. IV. Epiat. P011t. iii. L 9.
6

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANI.

229

eventus consequentium statum suuru inopinabiliter, John,

. sequenti'bus d'ice t ur, var1a. 21stAbbot,
adversante fiortuna, ut m
A.D.
bant.
1195-1214.
Ultio in Robertum.

=~

Monachis igitur per prredictos satellites irrestaura Fitsbiliter damnificatis, et prre penuria pedes recedentibus,
accreverunt, diatim subrependo, Roberto, (qui ex facto by~>:
exeommunica.tus era.t,) adversitates diversre, qure finem advemues.
nee mitigationem per quindecim annos acceperunt. 0
mira et formidabilis Dei et Saneti Ma.rtyris .Albani
ultrix sententia. ! Ex illo enim, ut verius dicam, tempore, nunqua.m defuit vel manifest.a. perseeutio hostilis,
vel a.dversitas infirmitatis ingrnentis, et seneetutis.
Ineipiente enim tune guerra, eonstitutus est Robertus .Aa "Condux exercitus insurgentium in Regem ; unde in titulo
litterarum suarum se " Com~tabularium exercitus Dei" of God,"
nominabat ; et tune in multa incidebat perieula. Sed
ad hoe stimulavit et anima.vit ipsum, et omnes suos Pope In. p apa, I nnocen t1us Tertrns.
nocent III.
sequaces, muitum vanus
Sed postquam Rex Johannes, ut se vindicaret, tur- And is
piter succubuit, se reddendo memora.to Papm infelieiter tributarium, idem Papa, versa facie, Robertum, thePope.
et omnes eidem adhrerentes, persequeba.tur, factus adjutor sui vassalli, et defensor. Enerva.to igitur Ro- Fitsberto, confiscabantur omnes ejus possessiones : spoliatus ~~:{~ns
igitur, et lacessitus, exul, va.gus, et instabilis, feeit sedi- are conflstionem, obsessis in Castro Rouecestrim et Lincolnire cated.
confusus; et Londonire fa.ma denigra.tus, omni tem- ~.de0J"
pore Regis J ohannis va.ria.s adversitates, et maxima.a,
et infortunia toleravit; donec, Rege Johanne mortuo, nnhappy
et suooedente Henrico Rege, filio suo, pax Ecclesire et end.
1 toti regno est restituta.
Ipse igitur Robertus, jam
senescens et infirmitate contabescens, nunquam etia.m

=b~Y
=~uC;

=Y

=K~

tolo

in Wats's text.

Digitized by

Goog Ie

230

OESTA ABBA.TUM

John,
gratim Regis Henrici plene restitutus, usque ad mor21stAhbot,
tem, semper d e prodit"1one infia.nns,
et suet'mens opproA.D.
1195-1214. bria, de malo in pejus, donec ipsum mors adoptata.

absorberet, declinavit. )Tee chartam tamen memoratam

vel resignavit, vel de sub terra 1 delevit, ut decuit, vel
2 expedivit.
Nee etia.m chart.am, quam habuit fraudulentam, quam dudum per memoratum ~ fratrem proditorem adqu;s~erat, ad nocumentum Ecclesire Sancti
After bis Albani, moriens voluit manifestare, vel resignare. Sed
death, the
charter
Adam filius Willel.ini, ejus familiaris commilito, tune ei
~Y consistens, sec~ta ejus rimabatur, et, eo mortuo, ipsam
so!e!-11 conventui prresentavit : unde, propter illius pecca.ti ext,ered to the piationem, unam cuppam a.rgenteam deauratam de bonis
onvent. dicti Roberti obtulit altari Beati .Albani, ad reponen
dum in ea Corpus Dominicum ; qure postea. furto sublata est.

;i;ged

Quoddam miT<Wil6 q'IJJ)(], contigit huio .Abbati, fltiniateri-0 8 .A ngelorwm.

Abbot
Ut autem verificetur quod ipsa Veritas per ProJohn de- phetam dicit - 4 "Non est pax impiis" et per Psalmisvotea him'
'
self to
taro, - 5 " Mansueti autem hrereditabunt terram, et
religi?ua " delectabuntur in multitudine pacis, viris discordire
exero1SeL " d eclinant~'b us, " Abbas J oha.nnes in mansuetudine Deo
in diebus et 8 in noctibus singu]is, sine intermissione,
pensum reddendo cotidianum, jugiter ministrabat. Indignum quoque censeo prretereundum, ac ingratum,
Miracoloua Deoque et animabus nostris offendiculum, sub silentio
:Ci::ence prreterire quod in laudem Domini et ministrorum
~hile ~ ejus probatur resonare ; quoddam, videlicet, mirabile,
=!oc- quod eidem Abbati Johanni contigit, vigiliam noctis
ad N octurnum psallendum observanti.
1 At this ,rord there is a note in j
a hand of the 17th century, in the ,
margin of MS. Claudins E. iv.
( fol 131 b.) - " B'IU:U8<Jlltt aliu,
liber a Matli. Pam acriptva."

~ ezpediret in Wats's text.

a Anglorrma in MS. Claudins E. iv.
4 laaiah xlvili. 22, lvii. 21.
Psalm :axvii. 11.
1 ix omitted in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANI.

231

Cum enim fratres in ecclesia, secundum consuetu- John,

dinem sua.m, congregati, in profundo noctis servitium 2
nocturnum peregissent, ipse Abbas, in camera sua 1195-121,.
quiescens, hora tempestiva evigilans, sociis suis, id est,
bajulis, ( qni diu propter aliquam rationabilem causam
vigila.verant, fatiga.ti,) tune quiescentibus, ipse Abbas,
quasi leniter arguendo eorum somnolentiam, levi tussi
voluntaria ipsos, ut credebat, excitaverat. Incipiens The reigitur Quindecim Psalmos, videlicet,- 1 "Ad Dominum,
to
" _cum trib~l~r," et r.eliqua, ec~ ! bajulis ad~uc ~- ~':i!!!.n
miter dorm1entibus, qu1dam, nesc1tur ta.men qu1, ordi- voices.
n.a.te, aperte, distincte, et articulatim, ut decuit, per
tot.am Matutina.lium seriem, responderunt, versum pro
versu alternatim reddentes. Legebantur autem Duo- Also, the
118
decim eadem nocte de Beata. Virgine Lectiones ; quas
corde tenus, sine candela, bajuli transcurrere consue- Blessed
qure sequunt ur, responsonIS
; te nm. similarly
Virgin are
verunt , cum SU1S,
tamen lumine cruciboli per vitrum diapbanum trans- read.
lnoente. Et cum omnia rite consummarentur, excitabantur bajuli, sopore 2 sufficienti jam refecti. Et cum
levi nutu vel strepitu, signove voca.li, Abbatem excitassent, noluit Abba.a inehoantibus respondere psallendo,
sciens quoniam omnia qure psallenda fuerant rite complevisset.
Ipsi igitur accedentes, et formidantes ne propter in- Conclusion
:firmitatem sileret, interrogaverunt eum qua.re matuti- !rte1:dants
na.le officium, ut moris erat, nee audiret, nee audienR on ascer- '
ereteri s, et p1emus,
fact
taining
respon d eret , ut soIebat, qm a.Iacnus
as thia
to
psallere oonsuevit. At ille silentium, licet invitus, in- ~e ;npe.
nor of
sancfri ngens, eredensque 1psos
esse tem ulentos, d"1:int ; - tity
the
" Nonne omnia rite completa sunt 1 Ut quid nu- Abbot.
" gatorie aunt repetenda 1 Et voa etiam solito expres" sius mihi psallendo respondistis.'' At ipsi, scientes
quod non, a.ftlrmaverunt se a.Ito sopore detentos, nee
unum iota respondendo reddidisse.
U nde, propter

1al~J~t,

:i::!

!: !i::5

----------------------1 PMJlrA en. 1.

su.fficie11ter in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

232

GESTA ABBATU.M

eminentem ejus sanctita.tem, perpendebant a.ngelos ease,

qui eidem verbo ad verbum officiose ac devote re1195-121'. sponderunt.
Ab~
Sciendumque, quod nunquam in Ecclesia Beati
John able .Albani aliquis tam inoffense, tam secure, omnes Psa.1to
aut se1tos
.
1terav1

t, ve1
therepeat
whole mo~ med ulli tus BClVIt,
erebnus
b tenacius ipso illos in memoria thesaurizavit.
heart.
Y enim, quasi in c::i:i.fusionem nesciorum, fecisse ipsum
profecto meminimus, 1 quod, quasi ad expeiimentum et
exercitium, primo Psalterii ultimum versum psa.llendo
pronunciabat, deinde penultimum, postea antepenultimum; et sic, ordine retrogrado, totum Psa.lterium, sine
offendiculo aut defectu,-quod etsi verum, sit ta.men
incredibile,-transcurrebat ; cum nee de hoe Psalmo
multum usitato, scilicet,-2 " Miserere mei, Deus,'' hoe
se facere quilibet diffidat.
BenedicIste Abbas Johannes, anno prrelationis sure septimo
decim.o, die Sanctre Trinitatis, juxta privilegiorum
Sopwelle, Beati Albani tenorem, apud Sopwelle benedixit novem
by
Abbot sanet'1moma.1ea, Ka.Iendis J unu.
.. Ite m, 1'dem m
. eadem
John,
1st June, solemnitate quinque ; ut ad consuetudinem et memoA.D. 1212' nam

. ' Sancti. Albani revocaret.

exce11ent1am pn'viiegn
John,

215~~~~t,

;~:r

Hoe

!:S~~t

De diversis jocali'bus J ~ ejus temp<Yre.

Ornaments
anddecorations of
theChnrch,

hlih~ed
~~of

John.t

Ad ejusdem quoque Abbatis J ohannis titulum cred't

1 ur pertmere, quo d per eJus

monach os 1audabiliter
cernitur consummatum. Tempore enim Abbatis Johannis, industria et licita adquisitione I Reymundi
Prioris, fmtrisque Rogeri de Parco, Cella.mrii, fact& est
magna ta.hula, cujus pars est de meta.llo, pars de ligno,
artificiosissime perfect&, qure est ante majus altare in
ecclesia nostra.. Duo quoque textus, de a.rgento superaurato; in quorum uno, crux cum Crucifixo, et Maria
1
1

qui, qua11i, in Wats's text.

Paal111 Ji.

Domini Reincundi in MS. Nero

D.i.

Digitized by

Goog Ie

:M.ONASTERII SANCTI ALBANI.

233

et J oha.nne, 1 fignra.tur : a.lio vero Ma.jestas, cum qua- John,

tu.or Evangelistis, elegantissimis crelaturis insculpitur, 21
a.rtificioso la.bore et diligentia. fra.tris I Wa.lteri de Cole- 11115-121,.
oestria., qui, persuasione et attractu fratris Radulphi Oubinn, ha.bitum religionis in nostra. suscepit ecclesia.,
omine fortune.to.
Ipsins enim fra.tris 8 Willelmi ma.nu tabula. picta. ante Paintings
alto.re Bea.tai Virginia, cum superaltari crelato et cruce f!~~!laced
superposita, et picture. desuper, et a latere in ma.teria Church,
-~ifi '
('
n .l l h
, executed
.u11 c1ose mm1s, ipso memorato na.uu p o necessaria by certain
ad hoe ministrante,) est perfects.: omnes quoque ta.bulre of the
.__ ecc1esire,

'J" t Beat1' J ohannIS,

' monks.
ante a.I,._..,:_
w.u.a. nosww
SCI ice ,
Beati Stephani, Beati .A.mphiba.li, Bea.ti Benedicti.
Ma.nu quoque fratris ac discipuli sui, Ma.gistri Simonis,
pictoris, ta.hula Bea.ti Petri, et Bea.ti Michaelis. Manu
quoque fratris Ricardi, nepotis memorati Magistri
8 Willelmi, filiique
Ma.gistri Simonis, ta.hula Beati
Thomre, superior et inferior, partim sue., partim pa.tris
ma.nu, perfect& est. 11 Tabula quoque Beati Benedicti,
cum multis aliis crelaturis et picturis, la.bore prredictorum, (licet non in tempore memorati .A.bbatis Joha.nnis, sed in posterum,) ad honorem domus Dei, et
decorem, 6 aunt perfectai.

Bree idcirco scriptune immorta.li, ac memorire, dux- Com.men.

imus
commendanda, u t penes nos, ha.nd'mgratos, eorum dationor
the artists
vigeat cum benedictionibus recordatio, qui studioso by whom
labore suo opera ecclesire nostrre adornativa post se
reliquerunt.
Prrenominati insuper Domini Reymundi industria. et ~ b then
licita adquisitione libri nobiles et perutiles scripti Runt, ~~
et huic ecclesire colla.ti, prrecipue 7 Historia Scholas- 1e11ted to

't~~t,

::;!i".'

theChurch.

in the MSS.
Qy. if not Wille/mi.
~ i n Wate'stext.
vperpo6if.o in MS. Claudius E.
iT. ; corrected from MS. Nero D. i.
Taln,Je in Watl's text.
Sic in MSS.
1 jigvrantvr

7 A copy of this work (by Peter

Comestor) iB in the Parker Collection, at Corpus Christi Coll Cambridge, No. xxiL The copy here
mentioned is now MS. , D. vii.
BibL Reg. in the British Museum.

Digitized by

Google

2341

GESTA ABBATUM

tica cum Allegoriis, liber elegantissimus. Rica.rdus quo.

Abbati aID1C1B81mus,
' '
que de Clohal e, miles, 1ps1
tum
1195-121,. pro amore Dei, tum pro amiciti& .Abbatis Johannia,
contulit unum calicem aureum altari Sanctm Ma.rise,
ubi canitur cotidie de ea, et pro ecclesia.

Johll,
2 lst.Abbot,
A.D.

Ut Monach-i itinerantes, ad Monasteriurn tempestive

regredi non valentes, ad prredium viciniua dicti
Monaaterii hospitentur.
Memoratus quoque .Abbas Johannes, fratrum itinerantium volens parcere laboribus, utpote prrelatonun
,
BllD
il'te
'b
b"
plll!s1mus,
et expens1s
1 r, qm us monac 1, pneare to rest cipue claustrales, non abundant, primo prrelationis sum
at
the near
't t
t
.
frate r, versus Sanctum
est estate anno msti m ;-u qmcumque
belilinging .Albanum in itinere constitutus, et tam lassitudine qua.m
!b~y.
labore vile confeotus, vel sole in occasum 1 vergente,
ut non possit conficere absque gravamine et molestia
dieta.m suam, divertat ad aliquod prredium nostrum,
quod sibi vicinius esse cognoverit ; ibique tam hominibus qua.m equis necessaria sufficientius et honestius,
prout res s-qppetit, ministrentur.

The
brethren,
when
on a
journey,

Ne nu.merus Monachorum Sancti .AU>ani centenariu.m

nwmerwm emedat.
The num.Anno vero quinto prrelationis ll sure, constituit ne
ber ~
fratrum numerus aliquo modo, (nisi ta.lie suscipienda
!!0~cie:t sit persona, quie, propter eminentiam dignita.tis et
~hun- t scientioo, vel petitionem alicujus potentis, cui non pos,.
in ~:riJ sit sine damnosa offensa contradici, digna sit suscipi,)
cua.
centenarium numerum supergrediatur.

I
I

vrgnte in MS. Claudius E. iv.

ejwn Abhatu, idem Joli1J1111e

coutuuit, in MS. Nero D. I.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANL

235

Ne numerm Oollectamm in Missie septenarium

John.
numerum ea:ced,at.
Anno vero tertio statuit 1 ut in Missarum ceJebra.- ll95-I1 4
' in Conventu, Collectarum The Coltionibus privata.rum, vel etiam
numerus septenarium non exeedat; tum propter suffici- :::_':,be

21'tJ~t,

entiam, tum propter talis numeri dignitatem.

limited to
,
seven in
Alia quoque civilitatis ac pietatis opera felieiter corn- number.
plevit, qure I labor scribentis, et taldium audientis, scribere non pennittit, nee auditoribus seriatim enarrare.

D4 8'UfWl'fluia ingwrgitationibwJ pn prcedictum A bbate m 8 abolitis.

Hie quoque,-quod ad ejus laudem et meritum arbi- Miserdi- f
,
. effi,
coreso
tror pertinere,-procurav1t
cac1ter, ut detestabiles drink,
ingurgitationes miserieordiarum, in quibus profecto non 00
era.t miserioordia., probiberentur.
. ?ohn.

t ~:!t

De trihulationilrue, tempore I nterdicti A nglioJ, prrescripto A bbati evenientibus.

IDo in lnterdicto multas pressuras et tribulationes

est, quarum unam huic libello duximus inBerendam.Significavit ei Rex Johannes, ut, spreto Papali man- King
date, in Interdicto divina celebra.ret. Et super hoe
habito eonsilio in Capitulo, ait ;-" Fratrea, oportet ci!vine 84;1'
. magis
. Deo quam bouiinibus ; sustineamus
,
vtce dnnng
" obedire
the Inter" iram principisdiet; which
'
he refuses
- ' " Dabit Deus bi, quoque :finem."
to do.
Et sic Domino Papm obediens, quamvis Magister
Alexander filius Crementarii, tune magister Regis, connlui.sset in oontrarium, noluit Regi in hoe cuu obe-

perpes8U8

Ji:!1

~r:::brate

u in in MS. Nero D. i.
Claudiu E. iv. ;
corrected from MS. Nero D. i.
1

' 11ec 1ahor in 1118.

abokti, in 1118. Claudius E. iv.

Virgil, .Bradd. i. 99.

Digitized by

Goog Ie

GEST.A .ABB.ATUM
JoAhnbbo' dire. Ira.tus igitur
21st
t,
. .
A.D.
man dati,, (acci.p1ens

Rex vebementer de contemptu sui

. sponte occas1onem
,
_1:
di)
sic
m..ugnan
,
u 9~u. occupavit in manu sua totam Abbathiam, .et, ejectis
The King nostris, suos per omnia apposuit custodes sreculares ;
videlicet, Magistrum Robertum Londoniensem, clericum
p<>llllel!Bions suum superiorem, virum versutum, et per omnia Regi
in J ohanni, domino suo, conformem ; qui etiam inter ipsum
the hands Regem et Admirabilem Murmelinum crebra intemuncia
~o~t;! et secret&, ( de apostasia, ut dicitur) intermeans detulera.t.

=!1t
fb!;
London.

De gestis et -resp<m8is nwnciorum &gi8 Johannis,

tempo-re pr<Edicti .Abbatis, ad maqn1um Mvra11nelinum, Regem .Af1vic<E, d,estinat01"Um; et <le .Abbathia Sancti .Alhani per quendann illorwm,
Robe1--tum nomine, cujua C'!Utodia per dictwm
Regem commiBBa fuerat, miserabiliter apporiata.
King John

1 Eodem

tempore Rex Johannes misit muncios secre-

=,~:1tlle tissimos cum festinatione summa, videlicet, 'l'homam de

~ Mur-

Herdi.ntona, '[et Radulphum filium Nicolai,] milites,

to et Robertum de Londoniis, clericum, ad Admiralium
~re.
Murmelium, Regem Magnum Africm, Ma.rrocbire, et
ani;,u~d Hispanim, quem vulgus " Miramumelinum " vocat ; sig~~me nm.cans eidem, quod se et regnum suum libenter redtary~ u- deret eidem, et dederet, et deditum teneret ab ipso, Bi
placeret ei, sub tributo ; necnon et legem Christia.na.m,
quam vanam censuit, relinquens, legi Machometi fideliter adhrereret.
Quod cum dicti nuncii secretius relaturi, ad curiam
dicti principis pervenissent, invenerunt ad primam portnm aliquot milites a.rmatos introitum artius custo-

:1J!~

1 This narrative is also inserted

(A.D. 1213), with some variations,
by Matthew Faria in that portion
of his Biawria Major, which is
mOBtly borrowed from Roger of
Wendonr. It is wholly omitted
in bis Riatoria Anglorvm, and in ,

MS. Cotton. Nero D. i.

'These four wotds are omitted
in the original text of MS. Claudius
E. iv. ; but are inserted in a hand

I ofof the
the 17th century, from the text
Hutoria Major.

Digitized by

Google

llONASTERII SANCTI ALBANI.

2:17

dientes, gladiis evaginatis. Ad secundum vero ostium, John,

scilicet, palatii, plures invenerunt milites ad unguem 218
armatos, et prioribus elegantius, ensibus strictis ingres- 1195-1214.
sum diligenter custodientes, ut censeri potuit, aliis 'fheir refortiores ac nebiliores ; in ostio vero tha.lami inferioris, ception at
multo, secundum apparentiam, robustiores et ferociores, ~n!11ir's
et plures prioribus. Cum autem pacifice introducti,
ex licentia Admiralii, quem " Regem Magnum '' vocant,
ipsi nuncii, vice domini sui, Regis, scilicet, Anglire,
reverenter salutassent, exposuerunt causam adventus
sui plenius, chartam regiam ei porrigentes ; quam quidam int.erpres, qui prmsens vocatus aderat, evidenter
patefecit. Quo intellecto, Rex librum quem inspexerat The Emir
clausit,-sedit enim ad pulpitum suum studens,vir retate et statura mediocris, et gestu maturus, et in dispraise
verbis facundus et circumspectus. Et cum paulisper, ofapostasy.
quasi secum deliberans, respondisset, modeste dixit ;" Modo inspexi librum in Gmco scriptum, cujusdam
" Orreci, sapientis et Christiani, nomine Pauli; cujus
" actus et verba mihi optima complacent, et accepto.
" Unum tamen de ipso mihi displicet, quod in lege sub
" qua natus erat non stetit, sed ad aJia, tanquam
" tra.nsfuga et inconstans, avolavit. Et ideo dico de
" domino vestro, Anglorum Rege ; qui, relicta piissima
" et mundissim.a lege Christianorum, sub qua nas" cebatur, cereus et instabilis, gliscit transmeare." Et
addidit,-'' Novit, qui nihil ignorat, Deus Omnipot.ens,
" omnium"Crea.tor, si exlex essem, illam p:ne omnibus
" eligerem, et acceptans a.mplexarer."
Postea vero sciscitabatur, cujus conditionis asset Rex Answer
Anglia,, et regnum ejus. Respondit 'l.'homa.s, utpote
nunciorum facundissimus ;-" Egregie et ingenue ata- ri~ as\o
'' vis, regibus magnis, procrea.tus ; terra ejus opulenta,
" et suis contenta, bonis culturis, pascuis, et sylvis, territoriea.
" abundat. Ex ea etiam omne genus metallorum, studio
" conflatili, eliquatur. Gens nostra, speciosa. et inge" niosa, tribus pollet idiomatibus erudita, scilicet, La" tino, Oallico, et Anglico ; et omni a.rte liberali et

t~~t,

~:=~.

fil:: ~!:giohn

Digitize_d by

Goog Ie

238

GESTA ABBATUK

mechanica plenius erudita..

Vemntamen vinea.rum
. ex se J.t
aut oli va.rum copiam
wrra nos t ra non produm,
et abietum, sed 1 ea. ex vicinis regi.onibus commercio
General
" Bibi adquirit abundanter. Aer sa.lubris et temperatus,
character " inter Occidentem sita et Septentrionem; a.b OcciofEngland. " dente calorem, a Septentrione 811ID.ens frigiditatem,
" temperiem sortitur gratissimam. Undique ma.ri val
:' latur ; unde ' lnsularum Regina ' meruit &ppellari.
" Regnum etiam, ab inuocto et corona.to gubernatum,
" ah antiquo liberum esse dinoscitur, et ingenuum, ad
" nullius, pneterquam Dei, spectans dominationem.
" Ecclesia etiam, et nostrre cultus religionis, plus quam
" in aliqua mundi pa.rte ibidem prospera.tur, et papa.Ii" bus a.c regiis legibus pa.cifice guberoatur."
The Emir
Tracto igitur ab alto prrecordiali suspirio, respondit
expresses
. quod a.liqUll
. rex,
his
surprise Rex ; -" Nunquam Iegi. ve1 au div1,
at ~~ pro- " tam prosperum regnum possidens, subjectum et obepos1tton,
d.
ll
d
. .
and his
"
1ens, suum sic ve et sponte pessun are pnnCipa.tum ;
contemth.Pt " a.ut de libero fa.care tributa.rium, de suo alienum., de
fo
r e1r
master.
" felici miserum, et se a.lteriue, tanquam sine vulnere
" victum, dedere voluntati Quioimmo de multis legi. et
" audivi, quod multi sa.nguinis effusione et profluvio
" sibi libertatem, ( quod la.uda.bile fuit,) compa.ra.rent ;
" modo a.utem audio, quod dominus vaster, miser, deaes,
" et imbellis, qui nullo nullior est, de libero serTUS
" fieri desiderat, qui vere miser est, immo, miserrimus,
'J'.he envoys " nullique miserabilis."
Po&tea. vero, sed cum confe:Jption temptu, inquisivit cujus retatis asset, statm.ie, Ml 1trenuitatis. Cui respon.sum est, quod teta.te fuit quinquaperso!. genarius, et omnino canus ; corpore fortis, nee prooel"US,
sed potil18 compactus, et fol'IIU8 ad robora. convenienti&
TheEmir
again
Quod cum audisset Rex, respondit ;-" Virtue ejus
speaks in " juvenili.s a.c virllis tepuit jam, et refrige8Cit. Infra.
decennium, da.to quod ta.m 11 [ diu] victurus sit, virtus
and rejects " ejus deficiet, antequa.m arduum quid oonsommasset;
John,

"

ilstAbbot,
A.D.
"
ll91HiH."

il::~

::Sie:!i, "

1 ez ea in MS. Claudius E. iv.

s diu otn.itted in MS. Clattdiua

:E. iv.; inserted from the tenot the

1 Hutoria

Major.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANI.

239

" ai I nuno inciperet, in defectum declinaret, nee a.liquid John,

" valeret. Quinquagena.rius enim decidit occulte, sexa.- l!Ia~~~~t,
" gena.rius ma.nifeste. Pacem de cmtero Bibi a.dquirat, ll95-UI4.
" et quiesca.t." Colligens ergo omnia inquisita. et re- th - f .

__._ BUU1:1t1.n
'L-e pro
sponaa nunciorum,
post pa.rvum silent'mm, fi:......,_
fered
na.tione, in aignum ma.gwe indignationis, sprevit ille alliance.
Admiralius Regem Joha.nntm, dicens ;-" Nullius est
" rex ille, Bed regulus jam desipiens et seneecens ; nee
" de eo curo. Indignus est mihi confrederari " et con- And

'
stemIy dit
epiciens Thomam 11 [et Radulphum] torvo vultu, &it;- misses the
" Non redeatis iterum ad mea.m pnesenti.a.m, nee vide- envoys.
" ant oculi vestri amplius faoiem mea.m. Fa.ma., sed
" potius infa.mia., domini vestri, jam aposta.ue desipientis,
" fretorem exhalat in oonspectu meo teterrimum."
Recedentibus igitur, cum rubore, nunciia, intueba.tur Description
Adm'ra.li
.
of Robert
.
Rex ille, 81Ve
I
us, Robertum CIenoum,
qm. de
London,
tertius era.t nunciorum ; qui parvus era.t, et niger, unum one of the
brachium longius ha.hens reliquo, et digitoa inordina.tos, envoya.
scilicet, duos Bibi coluerentes, et facicm J udaicam. Perpendens igitur Rex, quod ta.m despicabilis persona. ad
ta.m arduum negotium declarandu.m non deatinaretur,
nisi saperet, ut oallidus, et intelligeret ; videns ejus co- The Emir
rona.m et torummm, et inde discernens quod esset clericus,
jussit eum ad se evocari ; quia, aliis loquentibus, adhuc ~bert, in
ta.cuera.t, ata.ns remotus. Ipso igitur retento, et epretis ~va~er
aliia, ReJC cum eo multa loquebatur seoretius, qum postea
ipse Robertos amic:is auis pa.tefecit. Inquisivit autem King John.
dictua Rex a.b eodem, ai Rex Anglill:l, Johannes, a.liquibus polleret moribus, et 11i libe-ros strenuos procreasaet, et Ii potena esaet in vi generativa. Addiditque,
quod si Robertus super hi.is interrogatis mentiretur,
nunqua.m, prmcipue clerico, a.licui crederet Christiano.
Tune Robertus, sub a.ttestatione legis Christia.rue, se Bad cha
promiait ad omni& interrogate. veraciter responsurum. ; :by

::er111
i:iu;i:

1 naic in MS. Claudine E. iT,

OmiUed from MS. Claudiu E.

iv.; supplied from the text of the

Hutoria Major.

Digitized by

Google

240

GESTA ABBATUll[

Dixit igitur assertive quod potius fuit tyrannus quam

rex; potius subvert.or quam guberna.tor; oppressor suo1195-1214. rum, et fautor a.lienorum; leo suis subditis, a.gnus
him of
a.lienigenis et rebellibus; qui per desidia.m 8118.Dl NorKing John, m11.nnire Ducatum, et alias multaB terras, a.miserat ; et
insuper Anglire regnum amittere vel destruere sitiebat.
Pecunim extort.or insatia.bilis ; possessionum suorum
na.turaJium invasor et destructor. Paucos, vel potius
nullos, strenuoa- generavit, sed patrissantes.-" Sponsam
" ha.bet sihi exosam, et ipsum odientem, incest.am, male" ficam, et adulteram, et super hoe smpius convictam.
" Unde Rex, sponsus ejus, comprehensos jussit super
" stratum ejus laqueo suffocari. Ipse Rex nibilominus
" multos proeerum suorum, et etia.m consanguineos,
" zelotypa.vit violenter, et filias corrnpit nubiles, ac
" sorores. In cultu autem Christiano, prout audistis,
" fluctuans et diffisus."
The Emir
Hrec cum audisset Rex Admiralius, non tantum, eicut
and prius, ipsum sprevit ; sed detestabatur, et in sua lege
ilf~fo~ed maledixit, et a.it ; - Quare permittunt miseri Anglici
o ...
eWJsh " tal em super se regna.re etdomma.n
""V
a-
of
the
, ere eucemmati
~ h ; ' " aunt, et serviles." Respondit Robertus ;-' Patientissimi
his
hominum sunt Anglici, donec supra modum offen" dantur et damnificentur. N unc autem, sicut leo vel
" elephas, cum hesum se senserit, vel cruentum, ires" cuntur, et excutere colla de sub jugo opprimentis,
The .Emir " etsi sero, proponunt, et oonantur."
Et cum hrec
con11dera
1pse

Rex AdmLnWUS
!-1!

the
long-, omma
audierat, Ang] orum mm1am
IIUfl'ering of redarguit pa.tientia.m ; quam formidolositatem recta
~ ~- interpretatione fuisse interpres asseruit, qui ad omnia.
amount. to pnesens extiterat. :Multos autem, p~ter hos, tractatus
;:~: et confa.bulationes ha.buit idem Rex cum eodem Ropresenta to berto; qwe postea. amicis plenius in Anglia decla.ravit.
to Collatis igitur ipsi Roberto muneribus pretiosis, in auro
the other et argento, gemmis va.riis et holosericis, ipsum in pace
envo,,. dimisit. Recedentes autem nuncios alios nee salutavit
nee aliquibus respexit donativis, nee ipsu.m Regem
Anglia>, J ohnnnem, salutavit, nee munel'ilms honoravit..
John,

218~~t,

w::teen.

j=

;,~e. "

:t~

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANI.

241

Cum autem ad propria remea.ssent nuncii, et qure John,

.
.
t , d oIw't 2IstAbbot
e t au d"1erant d om1no
suo renuncuwsen
A.D. '
dominus eorum, Rex Johannes, vehementer, usque ad 1195-1214.
spiritus amaritudinem, quod sic ab ipso Rege .A.dmiralio King John
contemnebatur, et quod in proposito suo impediebatur. grieyes at
, d OillB
, s1'b'1 coIIatl8
, Regem cess
the ill sueRobertus autem de extranelB
of the
libera.1.iter respexit; ut saltem sic perciperet, quod missi0 ?
favorabilius aliis audiretur, Jicet primo repulsus ~::-JiU:
tacuisset. Unde ipse Rex ipsum plus aliis honoravit, et Abbey in
quasi pro prremio custodiam Abbathire Sancti Albani,
quamvis non vacaret, improbm1 exactor, concessit ; London.
ut sic de alieno clericum suum fidei tran8gressor
remuneraret. 1
1 Ipse igitur Robertus, ejecto et deposito nostro Cella- R~bert ~P. ms
titmt
suum, quemdam, sci'l'ice t, srecularem, points
hl8
rano,
oWD Celvirum versutum et avarum nimis, sureque, dum potuit, ~re! and
avaritire consulentem. Similiter, ignominiose nostro O:,~:ive
janitore ejecto, subrogavit a.lium, " Robertum " nomine ; conduct of
, , mgre
,
dient1'bus et egred'1enti'bus, et per- the latter.
qm,, fiustigat1S
scrutatis, erat conventui quasi I spina. in oculo.
1Egre igitur nimis hrec ferens Abbas Johannes, ut, Abbot
videlicet, tam libera, taro nobilis domus, in suo tempore,
tall laicorum jugo premeretur, Regem, immo, tyrannum, to remove
justus injustum, a.gnus adiit leopardum ; dedi.tque se them.
centas marcas, ut custodes nos opprimentes amoveret,
vi"derant

;!:;:~ 1e

:~~'bes

1 The following is added to this

account in the Hiatoria Major,
which does not appear in the preaent contest-" Ipse igitur Robn-" tu, i,aco,anlto, immo potillB, inuito,
" Abbate, qui pro tempore f1'it,
" t>idelieet, Johanne de Cella, t>iro
" religi&iui,no et literatiuimo,
" On111ia qua in eccluia et curia
" f w:nuct, pro libiti, diripvit, et
" aibi appropriat>il. Et in l]IIIJlibet
" balir,a, q,uu, 'Obcclientia,' ap" pellmR1U, constit11it, marime in

, " ja11va, janitorem, omnium diligeni " tem ezp{oratorem et protervum :

' " unde pluaquam mille marcas ah

" eadem domo n.ttvte ni111is t11tun.rit

clericua 11U1moratru.
I " Hie tamm quosdam Abbatis mi1 " nutl'OII prtreipucn, cum quodam
, " Sancti .Albani monacho, etc."
II
' The context in MS. Nero D. i.
goes on, :from "detultrat " (page 286
ante) with this word.
An expreuion borrowed from
1
Jo,hua xxiii. 13.
Q

" Robertv,

Digitized by

Google

242

OESTA ABBATUM

et liberam in pace, cum suis pertinentibus, totam sineret Abbathiam.

1195-1214,
1 Hie autem Robertus quosdam Abbatis ministros
Friendship prrecipuos, cum quodam Sancti Albani monacbo, videdof RoLobedrt licet, Dominum Laurentium, Senescallum, militem, et
e certain
nonLaurentium,

for
c1encum,
etu.
JILa.gistrum WI
a terum, mona~~t!f. chum, pictorem, dilexit, et habuit familiares; quibua
His stor/ gemmas suas et alia secreta revela.vit, sibi a dicto Ad~~; miralio collata et data, audienlie :Ma.tthmo, qui et h1ee
Paris him- scripsit et enarravit.
John,

21stl~~t,

self.

De quingentis marcis per Episcopum Dtinelmemem,

ad usum Regis .A.nglue, a memorato Abbate
violenter ea:tortis.
I Eodem anno, cum esset Ricardus de Marisco, (qui
non per electionem, sed per Regem intrusus, in Epicoun~illor scopatum Dunelmensem sublimatus est,) summus Regis
j~~!m- consiliarius, vir veneno Sathanre 3 deebriatus, et Rex,
mons Ab- utpote avarissimus, thesauro incliguisset, et Abbatem ar:,;~ohn matis pulsisset precibus ut eum juvaret, et Abbas juspresence. tissimas sure impotentire causas exposuisset, vocavit eum
regia auctoritate dictus Ricardus.
DeMarisco
Qui cum ad eum Abbas accessisset ait Ricardus asks him to

'

'.
relieve the " Dom.me Abbas, quo non maJor, ut bene novunus, m
King's
" Anglia, in quo, et quanto, dominum nostrum, et vespoverty
b"IS m
digen tem," Seimus quod das e1 sexwith
500 ' ' t rum, Juva
centa.s mal'Ca8, sed pro Iiberatione Abbathhe yestne,
" quam juste occupavit. Sed nunc, mera. liberalitate,
" ut grates recipi&B, eidem conferas postulanti quin" gentas 41 marC&B." Et cum Abbas super ta.nta exactione
obstupuisset, ait Ricardus ;-" Quid mussitas 1 Stat

Richard de

~~;

:1:f~nin "

1 Thia pauage " Hie , . enar"ravit," from the Historia Majo, of

Matthew Paris, doea not appear in
MS.Nero D. i.

Eodntqve in MS. Nero D. i.

debriatu in the MSS.

t marcaa omitted in MS. Nero

D.i.

Digitized by

Goog Ie

243

MONASTERII BANC'l'J .A.LBANJ.

" sententia. Scriptum sic est; et quod scripai, 1 indele- John,

" biliter scripei. Dico enim in amicitie., melius et civi- illtAbbot,
.
A.D.
" )jus est t1'b'1 dare qumgentas
ma.rcas, ut grates recipias, 1195--1214.
" quam ducentas vel trecentas, et ingratus." Et re- The Abbot
pente, quaai raptua, inde recessit, qua.mvis cum precibus is oom~to
revoca.ret ur.
give that
Et sic compulsus est Abbas, ipso &llllo, mille marca.s &1llll.
Regi J oha.nni, semper II exigenti, in maximum hujus
eoolesim gravamen, numerare.

Ds quad.am Okrico, etc.

Abbas idem J obannes habuit singulare awe tribula- Muter
'b
.
d .
t. Adam de
ODllll us, etl&ID a.r uis, nego ns Llnleie, a
consiliarium, auxilia.torem, et consolatorem ; Magistrum, ~ei:td an_:
videlicet, Adam de Linleie, qui postea in Archidiaconum l;.:1'
Elyensem est promotus, virum benignissimum, honestum, John.
et jurisperitum. Cum igitur de ipso, fa.ma edocente,
certificaretur Archiepiscopus Cantuariensis, Stephanus, Stephen,
(qui noviter venerat in terram,, pace 8 reformat.a, et
of
tremuit terrain conspectu ejus,) misit ad Abbatem Jo- Canter
.
.
. t ens e1,. et 1a ten. eJUS
. for
bury, &eDds
hannem, exigens
1psum,
ut assIS
Adam,
adbrerens, clericus ejus, et specialis consiliarius, effice-::;.
retur. Insuper misit idem Archiepiscopus dicto Adre
VJSer.
litteras speciales, supplica.ns ut non omitteret ad ipsum
pro promotione sua festinanter venire.
Inclinatum est igitur cor illius mandatis Archiepi- Adam
scopalibus ; credebat enim per ipeum uberiora. conacsequi beneficia, sicut moris [est] legistarum prostan- cede to
.
Arch
tium munera d1'ligere, sequ1que
retribu t1ones. Cum the
bishop'
reigitur nee voluit, nee honeste potuit, Abbas precibus quest.
a.c mandatis talis ac tanti viri contradicere, prresertim
.cnm videret ipsum ?t4gistrum Adam id propter suam

, soaatium,
1-
.
t IOD.18
et m

t~;:!;

':<>~e

::at!

-------1

illddeiaeriuK8.Cla4iuE.iv.

' l&iallti,

NeN D. i.

-----.

-pa- uigMtf, in MS.

------

a refoniaatam in Wats'1 text.

4 Omitt-. in ll8. OIAdiu E. i,-. ;
BUpplied from MS. Nero D. i.
Q

Digitized by

Goog Ie

244

GEST.A. ABB.A.TUM

promotionem desiderare, dixit ipsi Magistro Adre ;Canss1me

M agis
te r, no1o promot1onem ves tram 1mpe

1195-1214." dire.
Archiepiscopus excellentior est me; majorem
Abbot
" sequeris, quia 1 majora. desideras. Ablatus es a. me ;
John re- " nee patitur Archiepiscopus me true prresentire conIuctantly
parts with " solatione gratulari, licet tot peritorum stipetur aghimdsand " minibus. Tamen affer illi ex pa.rte mea hoe breve,
!:rt !rit- " vere breve." Et flevit Abbas amarissime, in ipsius
ten mesAdre recessu ; et accepit ipse Adam breve sigillatum
sage.
et tectum.
The ArchCum autem Archiepiscopus, confracto sigillo, breve
~~: by explicasset, reperit inscriptum, hos duos versus ;John,

21stAbbot,
"
A.D.

the message,
wishes to

send Adam

" Velleribus centum gaudes, cum lacte, bidentum,

" Nee repulias magnum, tuleris nisi pauperis agnum."

Quod cum legisset Archiepiscopus, videns se e.fficaciter

redargutum, voluit remisisse ipsum Adam; sed noluit
ipse Adam, uberioribus beneficiis inhiando.
Lines by
Eodemque tempore, cum Ricardus de :Ma.risco, ReAbbot
John on
gis principalis consilia.rius, exactor pecunire inexorathe evil
bills, supra modum ipsum Abbatem stimulando a.rtavit,
counselaor t
-.3

~
l
t de
Richard de u supru.u1ctam pecuru.am. 1estmanter perso vere ,
Marisco.
ipso quoque dixit, ipsum Rica.rdum et Regem reprobando," Non erit Abimelech requies, regnante 2 Saul, nee
" Pax stabilis, donec desinat ease 3 Doech."
bahcdk ;linbut
e ec es.

De prenitentia 1,altulabili et fine sancti#imo .A.bbatis

memomti.
Full or
Cum autem, jam sanctorum plenus dierum, Abbas
~~t ~ memoratus, Johannes, senuisset, sentiens et sciens quia
sick.
appropinquavit hora ut transiret de hoe mundo, gra-

viter infirmatus est.

Venit igitur una dierum, alieno

1 majorem in MS. Claudius E. iv. ;

corrected from MS. Nero D. i.
' Saul is here read as a dissyllable.

a In allusion to Doeg the Edomite,

I. Sam. xxi., xxiL

Digitized by

Goog Ie

24-5

MO!\'ASTERII S.ANCTI ALBANI.

fultus adminiculo, usque ad ostium Capituli ; exinde John,

solus ut potuit, ut decentius intraret, sequentibus 2 Is_tJ~t,
bajulis suis, ivit sessum, ut moris erat, in loco suo, 1195-1214.
scilicet, eminentiori; et fecit apportari secum unam cath- He
edram, quam vulgariter " faudestolam " appellamus.
the (!onEt cum pneSI"d"I.Sset 1oco suo, u t mons
est, supenon,
. . vent
m the
Chapterobortis lacrymis uberrimis, cum crebris singultibus, et howie.
devote. inclinatione salute.to hinc inde conventu, ait ;- He humbly
" Fratres ac filii carissimi, vobis per aliquod 1 tempus
~e
" interfui, prrefui, et, minus quam decuit, profui. Convent
" Sed quia non est homo qui non peccet et multi-~~
" pliciter offendat, si quem vestrum quomodolibet
'' Jreserim, supplico, junctis manibus et fiexis geni" bus, ut pro Deo, sic pnecipiente, mihi omnes offen,, sas penitus remitta.tis, et, quantum in vobis est,
" ab omnibus commissis absolvatis.'' Et quasi volens
curvare genua, se, junctis manibus, ad hoe verbum in- ~e strips
..J:___
himselfto
curvav1t. Et cum omnes, 1acrymantes, responUJN!tlnt
receive disunanimiter,-" Fiat, ut petistis," pnecepit Abbas ut ~line
illud sedile, de quo prredictum est, a.Ila.tum poneretur me:J!~
in medio super tapetium ; quem locum " J udicium "
appellamus. Et ivit sessum super illud ; petensque
sibi dari a singulis singulas disciplinas, expoliavit se
usque ad carnem nudam. Et cum vidi.ssent fratres Their sorillud corpusculum, tanta macie confectum, ut eminus
apparerent ossium compages, multiplicatis :ftetibus appearpnecordialius compatientes, ingemuerunt. Et acceden- ance.
tes singillatim per ordinem, dederunt ei disciplinas
universi, unusquisque ut voluit. Quorum ta.men, cum ~e re;
parcerent, et manuum impetus leniter castigarent,
increpavit desidiam, eo ipso srepe iterando, dicente, - c;>nf~
" Confiteor, et cretera," et aliis correspondentibus ser- his sms.
monem singultibus prorumpentibus, - " Misereatur, et
" cmera." Quibus completis, circumdedit sibi habitum
suum, assistentibus sibi bajulis suis, qui, sibi minis-

-;;ts

:i1:

::T!=

=~t:-

Omitted in MS. Nero D. i.

Digitized by

.,.

Goog Ie

246

OESTA ABBATUM

Johll,
trantes, eibi sua adaptabant vestimenta. Et erigens,
UatAbbot, se inclinavit conventui, ultimum "Vale" ei dicens flebiA.D.
1195-m. liter.
Et sustent.a.ntes eum hino inde fra.tres, (quia

sic pro ipsius debilitate oportuit,) duxerunt eum, prout

prrecepit, in Infirma.riam ; ubi solemniter, euper lapidem ad hoe consuetum, oleo sancto infirmorum est inand. is unctus, et salutis viatico communitus. 1 Et cum, hiis
anomted

. COlllO
-" rtatus .m spin
. 'tu, d'iXJ.SSe
. t, -,' Conthe Infir-m rite
comp1etIB,
maryth?lwifth " summatum est," acsi diceret, singulis dato osculo, 01 0
. diturns ; vos me Deo commenthee sick.
" Recedo a. vob'18, ITre
" dastis, et ego vos Deo recommendo. Quod meum est,
" complevi" Et sic ductus est, vel potius delatus, in
cameram suam.
From indiIn crastino autem diligenter , consideravit urinam
cations
i
''dnam portend eret ; erat emm,

_;i:
supplied by suam, qm
ut pcwwe8
his urine, tum est, physicus prreelectus, et judex urinarum inhe con-that comparabills' Et cum m
. t ui'tuses t dilig'enter, nee poseludes
he shall
set ad placitum. subtilia. et secreta, qure novit, mortis
die at the di .
. t uen,. qu1&
. eaIigaverat in
. magna. pane
~- euoend of
m Cl& m
tbree days. rum aoies oculorum, dixit Magistro ' Willelmo physico,
monacho nostro, ( qui poste& in Priorem W ygornim
promotus est) ;-" Quid tu vides hie et hie, frater? "
At ipse qure vidit indicavit. At Abbas,-" Eya, Deo
" gratias. Adbuc concessit mihi Deus, ad prenitentiam,
" spatium triduanum ; 6 sed post tres dies dissolve.r."
Quod qui a. udierunt, bene crediderunt ; quia experientissimus in a.rte 6 medicinre erat, et consimilia in ta.Ii
casu de aliis 7 srepius pl'llldixerat. Et cum in C1'88tino manifestius morti appropinquaverat, dixit ei quidam, ei fa.miliarissimus, qui ut eum visitaret, et consoApt answer laretur, ad ipsum tune venerat ; et dixit ei, cum jam
hebetarentur omnes sensus ejus ;-" Domine, pater mi,

He bids a

last fare-

c:v!~e

=e~y

1 This passage appears to be in det poll in Wata's wxt.

G rntdine in MS. Claudlnt E. Iv.,
complete.
suam omitted in MS. Nero D. i. I by inadvertence.
3 perelectua in W ats's text.
7 infallihili~r stZpilU in MS. Nero
Gulielmoin Wats's text.
D.L

I
I

Digitized by

Goog Ie

247

.MONASTEBII SANCTI ALBANI.

" quomodo vobis est 1" At ipse, vix elevatis oculis, in-

t m"tus eum, dixi"t ei,-

John,
2lltAbbot,

A.D.

1195-1214.
'' Non video pure ; mihi nil sapit ; audio dure ;
" Deficit olfactus ; sum segnis ad omnia factus.''
Latinv~r~,
to enqumea
Super quo admirandum est vehementer, quod ipse, after hia

'tu, versum tam ele- health
sem1vivus,
quasi, resumpt o spir1
gantem, tarn vere et tarn proprie materiam, secundum ipsam veritatem, contingentem, sic incontinenti
respondendo composuisset.

De quadam charta de non amovendis monachis, a q1iibusdam de Oonventu frustmt01ie confecta.

Venerunt interim ad ipsum quidam fratrum nostro- Abbot

ad J oregmon, 1"d est, sonum d oIorosum, John

is
rum, cum Jam
visited by
quem solent morituri, propter angustiam arteriarum, certamh
nkof
.
fi d
t .
d
.
fra ter twhen
e mo s,
lll pro un o gu tuns murmuran o ennttere ;
on
Walterus Remensis, (qui postea Prior hujus ecclesire t~e j~t
extiterat); et frater Alexander de Langeleia, qui et O ea
ipsius Abbatis et subsequentis diu bajulus extiterat ;
et frater II Willelmus de Trumpintona, qui et similiter
ipsius Abbatis bajulus ex.titit, et post ipsum in Abbatem provectus ;-a quo etiam hoe consilium originaliter emanavit, sicut et ipse postea protestabatur ;-et
Alexander de Appeltone, bajulus et sigilli portitor, et
alii cum ipsis.
Et dixerunt ei ;- " Domine, sancte pater, qui nos They rep~
'' hactenus sub alis misericordire aluistis, fac nunc
" nobis, pro a.more lpsius qui in fine dilex.it suos, ~hips and.
" paternitatis et liberalitatis pietatem, ut tollatis an- :ice:!~,, tiquam servitutem vestrre ecclesire, et conventus tui t!ie prac" Jugum

~-bile. N ostIS erum

be ne, quam m
tole- tice
of
unporw.
baniahing
011
" rahilis consuetudo conventum illaqueat ; ut, scilicet, :_ b:iIatf
'' quilibet, absque cause., ad arbitrium Abbatis, et im- th:
" petum voluntarium, et subdolas susurronum accusa- to the

::t~~
!~.;t,

The form of this word is given

as "oreginon" in Du Cange, ed.

Henschel.
2 GvlielmU& in Wats's text.

Digitized by

Goog Ie

248

GESTA ABBATU.M

tiones, ad Cellas nostras remotissimas, et qwe sw1t

1 cordis amantu dine
nob"IS quasi pro exiii"o, non sme
U95-12J4." et scandalo, viliter transmittatur; unde dedecus et
various
" scandalum ipsi transmisso et transmittenti multotiens
Cell~ be- " generatur.
Dicit enim populus srecularis ;-' Iste qui
longmg
to
'
"tt"t
; veI od"t
the .Abbey. ' ' transnn 1 ur a.Iiquo d seeI us perpetra.VIt
1
" 'eum, vel invidet ei, Abbas, qui eo prresta.ntior est,
" 'contradicitque erroribus Abba.tis, et excessus repre" ' bend.it ; discat igitur de cretero vel tacere vel blan,, ' diri, ne dicamus, adulari' Prreterea. videtur, sancte
" pater, ut talis transmissio et evagatio, ut, videlicet,
" habitantes omnibus diebus vitre nost:rre in illa. ecclesia.
" constructa in honorem Sanctre Marire, vel Sancti
" alterius, videlicet, a. nostro Sancto Martyre, Albano,
" conversemur, senescamus, et moriamur, 1 qui con" versionem morum nostrorum et stabilitatem con" tinua.ndam, secundum Regulam Sa.ncti Benedicti, in
" hoe monasterio, quod sic pa.rticula.riter, discrete, et
" distincte specifica.tur, videlicet, est constructum in
" honorem Sa.ncti Albani, votiva.m et solemnem fecimus
" professionem. Et quid dicendum, quod 8 et inviti,
" quasi condemnati, et alicujus rei facinoris, et con" victi, in ignominia.m nostram et vestram, ad Cellas,
" velut exulantes, transmittimur ;-et hoe vobis etia.m,
" ut frequenter ex ore vestro audivimus, absurdum
They phre " et grave videba.tur.
Ecce I Domine, plena. miseri.sent
a car' tt
"- prompta super hoc conter for
bis '' cord"ire et JUS
1 ire, charws.
~ect_a ;-ut, scilicet, nullus monachus _hujus ecclesue,
~e :rruc- " mv1tus, ad Cellam de cretero transm1ttatur ;-ut sit
tC:ill of " in memoria. vestri cum benedictione in reternum."
future
Et ostendens Dominus Alexander memoratus, Ah.Abbots.
batis bajulus et custos sigilli, voluit ea.m legere coram
ipso Abbate, ut lectam sigillaret. Abbas, expoaito probis assent. fundissimo ac gravissimo gemitu, avertit faciem sunm,
John,
"
2lstAbbot,
"
A.D.

:=~ '
:::C

magna cordis in MS. Nero D. i.

This p11S11age appears to be involved and incomplete, though its
1

meaning is evident.
3 etia11t inuiti, in MS. Nero D. i

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANI.

249

hoe nutu abnegans ; jam enim loqui non poterat. Et JAohnbbo'

. 1ter-a.to gem1tu, divert1t se m
. 1a t us a1terum, sc111- 218tA.D. t,
sic,
cet, aversum. Et cum haberet idem Alexander omnia 1195-1214.
prompta., videlicet, sigillum et scriptum, apposite. cauda The monk&
et cera, iratus 1 dixit - 9 " Satis annuit qui silet." Et nevei:the'

. le18, imply
1-espondentibus illis,-" Verum est," sigillavit illud frater his 11111ent,
Alexander de Appeltone ; et illa. fuit illius sigilli ul- and seal it.
tima impressio.

Abbas igitur in crastino, videlicet,, tertia die nb illa On the

8 die quam fratribus prre<lixerat se transiturum, ex- ~1!b0
pira.vit ; et fracto sigillo, mis.<Jus est., consilio tarn suo they frau-'
.

t amen prrenom.ma
dulently
quam a 11orum
m ultorum, prrec1pue
obtain the
torum, ad Arcbiepiscopum Cantuariensem, Stephanum, seal of
memoratus Alexander, (irrequisita. a Priore licentia,
4 cum indignatione,) quia fuit ipsi Archiepiscopo ami- bishop of
. .
t tiecerat de ipso

. m
. ]audem bury,
CanterClSSllllUS, e
p1ura eulogm,
to
ipsius ;-ut, videlicet, ipsa.m prredictam concessionem, th~ovf
ipsi prredicto 6 [ scripto] insertam, sigillo confirmaret. :xemptiin.
Ad qnod faciendum, favorabilem invenit Archiepi- Dissent of
scopum, pl'ecibus humillimis ipsius Alexandri amicis- Prior Reisime inclinatum, prresertim cum vidisset ipsi scripto ~:!rom.
sigillum Abbatis appensum. Et cum 1everteretur, facto
ad votum negotio, congratulabantur ei omnes et singuli,
prreter Priorem Reymundum ; qui rei exitum, singula.
rationis trutina satis subtiliter perpendens, quibusdam
fratribus pa.lam 8 prrenunciavit.
Death of
.. 1gi
. 'tur ab h oc mun do prrenommatus
.
Abbas John,
Abboton
Transnt
J oha.nnes, de exilio, videlicet, ad patriam, de naufragio S1t, ~el>n
, . . .
d
,
cm s ay,
ad portum, anno D omrm mi11es1mo ucentes1mo quarto (17th
decimo, die Beati Kenelmi, Regis et Mnrtyris, sicut ~~)as
idem Abbas multis manifeste prredixerat ; anno vero he bad
foretold.

!,t

t!:~

Fra111.-Marginal Note in MS.

Nero D. i.
2 Equivalent to our saying,-" Si
" lence gives consent."
3 di omitted In MS. Nero D. i.

4 pr ifldignatiou in MS. Nero

D. i.
Omitted in MS. Clandins E. iv.;
inserted from MS. Nero D.
pron11ncia11it in Wate's text.

Digitized by

Google

250
.A.D. 12u.

OE.STA ABBA.TUii

prrelationis awe nono decimo, sanctita.te et religione insignis, dierum plenus, Abbathiam suam, ut id temporis
tune permisit, relinquens in sta.tu mediocri.

De proces8U procurationis Electionis Abbatis Wilklmi,

memorato Abbati proxirne BUCC68BUri.
Et cum Rex tune esset in partibus transmarinis,
videlicet, in Picta.via, missi sunt ad eum duo de frafnePoito;, tribus, ut licentiam eligendi ab ipso, ut moris est,
impetrarent, Dominus Robertus de Brittheuelle et Dominus 2 Willelmus de Trumpintuna.. Ad quem cum perHe <1A;fers, venerunt, et petitionem eorum audivit, non adquievit
petitioni eorum, sciens quod custodia. Ahba.thim erat
turn to
sibi lucrosa ; sed distulit, usque dum rediret in Angliam.
England. Rex vero quarto decimo Kalendas Novembris rediit in
Anglia.m.
Sir William
Interim 3 procuravit diligenter, nesciente, nee conde Trump- sentiente, ipso Domino Willelmo de Trumpintona., ut
11 W'll lm
yngton

.
(qw. 1ps1us,
. .
makes in- 1dem D ommus
1 e
us per 1psum,
ut
}::'!i!r diceba.t, fuit consanguineus,) in Abbatem crearetur;
his kins: fuerat quoque 2 Willelmus, miles, de Trumpintun, cujus
: ,:u- se asserebat Dominus Willelmus de Trumpintona esse
Trumpconsanguineum, Comitis II Saeri Senescallus. Supplicavit
~o~~~;!e igitur Itegi pro ipso Willelmo, ut ip.~um, et non aJ.ium,
~wn to accepta.ret.
Quod cum conventui innotuisset, noluit
a Rege pati repulsam, ne electus verecundaretur,
spretus a Rege, et ne ecclesia damnifica.retur, et con
The Con- ventus turba.retur. Adierunt ergo Regem, qui propter
vft!fin~y licentia.m impetrandam destinabantur, et ipsum Lonlieen: e doniis invenerunt ; ubi firmius de volunta.te Regis certificati, licentia impetra.ta. redierunt. Et electi sunt,
Twomonks

8f: iGntt

~;,i:.ongl

~i!'1~t,

1 /igiotte in MS. Claudius E. iv.

' GulielmU& in W ats's text.
3 The nominative casetothiaverb
seems to be wanting ; but Sir Wil-

seem to be the pel'IOll intended.

Gulielmo in W ata's text.
' Sairy in W ata's text. Saler de
Quincy, Earl of Wi.acbeater, is

liain de Trumpiugton (the layman)

meam.

Digitized by

Google

251

MONASTEBII SANCTI ALBANL

sine morre dispendio, qui Abbatem eligere debuerunt ; A.D. 1i14-.

scilicet, duodecim, qui super hiis omnibus plenius sunt T ~
edocti.
nominated
. hao ecclesia
. consuetu do enornus
. to elect the
Erat autem t une m
Abbot, but
nimis, videlicet, quod nullus electorum illorum duode- ill th~ed
cim in Abbatem eligeretur vel crearetur. Sponte igitur
being
provisum est, ut non fuisset unus de electoribus 1 Willel- ~~ 18
mus memoratus, ut, salva ilia eonsuetudine, sine ecru- not one of
pulo contradietionis e1igeretur. Sed ne ad alterius them.
Abba.tie tempora, inta.ctis istius excessibus, transeamus,
dignum '.arbitror et istius, sicut et aliorum, transgressiones breviter,-quia revera breves sunt,-annotare. .

fr~:

De negligentiis memorati .Abbatis.

Monachos istius ecclesire invitos, et sine culpa aliqua, Faults of
imm.isericorditer hinc ad Cella8, et de Cella ad Callam, 1;:>t
hue et illuc, velut ultimre eonditionis servulos, hmni- 0
sericorditer tra.nsmisit; ita. ut cum aumma amaritu- ~ t
dine multi in Cellis, prreeipue remotis, tota vita sua in ~
morarentur, et morerentur. Nonnulli etiam idcireo ab ing_'!!~t
mollAII 0
ordine recedentes, tarn corpore quam anlma perierunt. diatant
De quorum animabus, ut timendum est, ante tribunal Colla.
tremendi II judicii asta.bit responsurus. Veruntamen

hoe erat instinetu collateralium auorum, et consiliario- Bis friends

rum; qui quos voluerunt, (etiam Abbate aliqua.ndo ~dad
' inten debat,) VIsers
nescio, qm J&m
senu1't, et tant um qmeti
sometimes
ad libitum amovebant. Et hii erant adulatores et
sibilatores, qui majoribus inhiabant ; videlicet, 3 Roge- his knowrus de Hertfort senior, Johannes de Seldford, Alex- ledge.
a.nder de Langeleya., qui sensum Abbatis infatuabant.
Ipsi quoque indecentissimo fine, (in ultionem, ut ere- ~dfri:~r

!~~!!~

1 Gvlithaw in Wats's text.

'jvdicii omitted in MS. Nero D. i.

a It must be home in mind that

Matthew Paris is now speaking
from alm01t penonal experience, as

it was only from two to three yearii

after the death of this abbot (John)
that he assumed the monastic habit

at St. Alban',.

Digitized by

Goog Ie

252

GF,STA. ABBA.TUM

dimus, tanti peccati) vitam miseram, ac longo dolore

.
1195-121'.
Prreterea, centum 1 et quadraginta marcas dedit
and flatJohanni de Hida, consanguineo suo, de thesauro ecterers.
clesire, ut ipsum promoveret in militein, terms ei
He gives adquirendo, et tirocinio suo necessaria inveniret. Super
thethe
moneys quo excessu grav1'ter a b H uberto et AI mar1co,

hUJUS

of
~~~ ecclesire monachis, viris ta.men 2 indiscretis, associatis
man, on
per ipsos Wa.ltero de Stan dune, et Roberto filio Baldebeinkni"
~
e wini, et quibusdam a.liis, qui propter suam insipiena
g t.

auaHe is ao- tiam non meruerunt nommatim annotari, coram

cnsed lone, tune Legato, in Capitulo propter hoe specialiter
: ~ ; hue vocato, graviter est aceusatus ; ita ut, seeundum
ter, before multorum opinionem, ejus immineret depositio.
Ad
~~ the quam objeetionem Abbas satis modeste et eircumspecte
respondit ;-" Nee volo, nee valeo, inficiari, quin in
" tanta. pecunia ecclesiam meam damnificavi, unum
de pauperibus consanguineis meis promovendo. Sed,
conferred " contra hoe da.mnum, ecclesiam meam duobus nuper
:U~!es " benefieiis spontaneo benefieio promovi et ditavi Eeand lands " elesia.m enim Saneti Stephani, qure in villa ista. est,
as " Coquinre Conventus caritative contuli; quem semper
an equin- " in visceribus 3 specialis dilectionis amplexatus sum,
1
lent,

bor.-Aliqm
" et dum VIxero,
et1am depoS1tus, amp1exa
" enim ad hoe aspirant.-Et eollationem non penitus
" adhuc confirmavi illius ecelesire carissimo conventoi
" meo. Pneterea, terram Hamonis, quam centum et
" viginti ma.reis comparavi, Coquinre Conventus contuli,
" in ejus non minimam emenda.tionem et augmentum ;
" ut, salvata conseientia mea, prredicta damna fideliter,
" (ut scire, si vultis, potestis,) rest.aura.rem."
TheLegate
Ad qure Legatus, versa facie ad ipsum, a.it : entirely
" Amiee, Domine Abbas.
Audia.t hoe conventus, imexculpates
Abbot
" mo, quicunque audire desiderat.-Bene licet tibi de
John,

i~t~t, protractam, terminarunt.

218

madh

tt::Shas "

Ab!;.

et omitted in W ats's text.

' ni,nu indiacretia in MS. Nero

D.i.
a ,pirihlal;. in Wats'1 text.

Digitized by

Goog Ie

MONASTBRII SANCTI ALBANI.

253

"
"
"
"
"
"
"

substantia ecclesire alicujus pauperis perituri, et John,

maxime consanguinei tni, paupertatem relevare ; et 218
illud est eleemoayna, eminus assero, irreprehensibilis. 1195-1214.
Hoe facit Pater patrum, Dominus Papa. lmmo etiam, John from
et hoe feci. Et quis contra? Non debet, nee potest, censure,
Abbas vester de dilapidatione convinci; prresertim ~J:;he
cum solummodo de denariis, non de redditu aliquo, monks,. for
" illam fecit misericorditer eleemosynam et liberalitatem.
" Denarii enim, sicut accidens, quod adest et abest,
" prreter subjecti com1ptionem, veniunt et recedunt."
Et addidit,-" 0 malevoli ! qui in lance judiciali mala,
" non bona, nequiter appenditis."
Ad hoe verbum, omnes adversarii ejus, confusi, silue- Abbot
runt, non audentes obmutire.
Cum autem recesserat
Legatus, ipse Abbas, oblitus patientire, et illius Domi- hia accn:
..
t I , Bene fiac1'te illis" qm vos persequun- sers
to diaDlCl p:rrecep 1,- '
tant Cells.
" tur,"--quod tamen est perfectorum,-einisit in remotas
Cellas illoa prredictos ejus persecutores et accusatores.
Super quo non admira.bantur multi; cum et insontes
ad remotiores emisit monachos, non minimum ecclesire
profecturos. Idcirco monachi sui, in fine 2 vitm ejus,
chartam memora.tam, talibus lacessiti injuriis, ut prredictum est, instanter postulabant.

l~t~t,

;:;.plam-

=bes

De prrefectwne et moribus Willelmi de Trumpyngtune in .Abbatem 8 M <>na,sl,erii Sancti .Albani.

Huie successit Willelmus Abbas ; qui, ut dictum est, William de
die Sancti Edmundi, Regis et Martyris, e]ectus est, et ~ n e
instaJlatus ; et die Sancti Andrere, (prima, videlicet, die ia eleeted
Dominica Adventus Domini,) ab Eustachio, Elyensi Episcopo, solemniter benedictus, ante ma.jus altare, ut vember,
. est, munus bened'ct"
accep1t.
A.D. 121'.
mons
1 1on1S

t:'io-

MattAac, v. 44.
uita omitted in MS. Nero D. i.
3 The numerals" zz." are inserted

1
2

hereinllS.ClaudiusE.iv.; William,
however, waa the 22nd Abbot.
4 Gulie/mu in Wats's text.

Digitized by

Goog Ie

254

GESTA. ABBA.TUM

Hie cito post creationem imam, claustra.liwn oollateralem

eocietatem spemens, srecularibus, areculariter viAbbot,
A.D.
vens, a.d.rueeit, comedendo et multiplioiter convel'8&1ldo ;
121'-35.
quod non crediderunt ejus elect.ores, nee aliquis mona~e devotel chus hujus ecclesim ; qui eum eperabant perfecte coghimself

Co11oquebant ur igi
'tur super h"us Prior Rey
worldly to novisse.
pursuits.
mundus et Magister Waltems Remensis, .Alexander de
Langleia et Alexander de Appelt.on, Fabianus Supprior,
hTh1e monks Almaricus, Hubertus Ridel, Johannes Scotus, et a.ill
o d con- quamplures, super h"
1
diference
118 mu tum conquerentes, et
thereon,
centee -"
Merito hoe patimur' r
n-.rua.ntee in eccleaiam
and regret
'
-having
" noetra.m, plus regem qua.m legem in nostra. electione
electedhim. '' formidantee,"
Et cum unus electorum, videlicet,
Johannes Sootus, vellet a.seertionibus suis electionem
Mast.er
juetifi.care, a.it :Magister W alterue Remensis ;-" Cum
de " prresenta.retur a.dhuc electus, Dominua 1 Willelmus de
reminds
" Trumpingtone, coram Rege Londoniis, et Rex ta.cite
them of the"

t,-' QUIS
. est eleetus vester, et quod et. nocircummqwrere
stan~ at- " ' men 1' et reeponsum est,-' Dominus 1 Willelmus de
tending the" , T rumpm
. tone, , d'IXI't Rex,-'Ha,1..I 1pse

election,
lU:I,
est d e quo
an: advises " ' volui ; prudenter eum elegiatis, ne de alio frustra.:~~
remini.
Coneanguineua est discretisaimi militis
bearance. " ' 1 Willelmi de Trumpintune, cujus credo quod veatigia
" sequa.tur.' Et inquisito quis et 3 qualis esset, sus" cepit eum gaudenter in oeculo. Per quai verba mani" feste pa.tat, quod non pure in hac electione secundum
" Deum proceesum est. Sed nunc aiquanimiter hoe
" toleremus, et excessus ejus prius in spiritu lenitatis
" corripiamus, si forte sic sit corrigibilis. Quod si
" non, ad severiora progrediamur."
William,
2llnd

::1m:

:d

"'

Guliebnus in W at.s's text.

Gulie/mi in W at.s's text.

a qualiter in W ats's text.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANI.

255

De redalrgutione JYrredicti Abbatis, super kesione

CJhartre de Monachis non amovendis confecta.

William,
22nd
Abbot,

/tJ!.a

In crastino vero, cum venisset .A.bbRB in Capitulum, 1

5
redargutus est gra.viter, et reprehensus constanter, .

Abbot
1_
super memorat IS
excess1.bus, et JWSlone
ch artre per isThe
censnred
1 ipsummet I Abba.tern confectre.
In a quo enormi facto, in ~apter
.
d te
b
t L!.
fid e1 mte.
for his exIllIDlS rmpu en r ver orum cons anwam et
cesses, and
grita.tem maculavit. At Abbas, obliquo oeulo et acerbo ~f !:each
corde respiciens in Priorem, et post.ea, iram palliando, Charter for
sereno vultu totum oonventum respiciens, a.it palam ; ~~
-" Fratres et amici, si quid transgressionis per incu- the mo:f..
" riam exortum, ad benep1acitum vestrum, absque all- He makes
cc cujus oontentionis scrupulo, ad plenum emenda.bitur, a contrite
answer.
" hoe velit Deus." Alexander autem de Langeleia,
tune surgens de medio, a.it in propatulo ;-" Optime
" dicitis, Domine, vestri gratia. Porro omnes genera" liter appellamus pro libertate conventus, qure in
" tenore chartre, nuper oonfectre, et per nos primitus And gives
" prrelocutre, scriptre, et confirmatre, oontinetur." Et strong
Abbas,-" Quid est hoe, Domine Alexander? Ambigisne ~:e1:U
" ut ipsa.m? Nonne ad illa.m conficienda.m principa.the
" lius curam, immo, summam diligentiam, adhibui 1 rter.
" Absit ut mihimet inveniar contrarius. Sede securus.
" Non oportet ullatenus super hoe appellare.'' Et sic
solutum est pa.cifice, et cum specie correctionis, ilia
die Capitulum.
Vix autem post hoe uno mense pertranseunte, ecce ! He, lhortly
Abbas emisit quendam mon.achum hujus ecclesire, in- ~hea a
vitum, ad unam Cella.rum suarum, licet la.crymantem, monk to
. , diam, ut , sc1. Cells
one of the
et 1acryma.ndo reclamantem, et mISencor
; who
licet, remanere possit domi, flebiliter, genibus flexis et ~ ~ t o
junctis manibus, postulantem. Quam cum non con- an~ Con~
eequeretur, reposuit super hoe coram Priore et gra- vent.

c':"e

ipn111 et in W ats'1 text.

Meaning Abbot John, lately
deceued.
t

3 qllDTvm in MS. Clandius E. iv. ;

corrected from MS. Nero D. L
4 in medio in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

256

GESTA ABBATUM

William,
22nd

vioribus hujus ecclesire querimoniam. Tamen, quia in

Abbot, procinctu erat, et Abbas absentavit se a Capitulo, reA.D.
cessit monachus memora.tus, adiens Cella.m ipsam, ad
1214-35.
quam jussu Abbatis 1 destinabaLur, irrediturus. lbi
~ ~onk namque obiit, in mentis angustia; et post paucos
an~e:i in dies, emissus est a.lius modo consimili, scilicet, absquc
consensu conventus. Prreterea, nee excessus quos ant&\
~?ther is promisera.t corrigere, dignabatur emendare. Subortum
similarly
. 'tur murmur, non mlillmum,
. .
. convent u, et sucbanished. est 1gi
m
crevit dolor novissimus, major et pejor pdore.
On being
Una igitur dierum, cum venisset Abbas in Capitu~ - lum, reda.rgutus est multo acrius super multiplicatis
Ia.ted with, excessibus, et de contemptu conventus, et promis.sorum
the Abbot
.
'~ ta ; et prrec1pue
.
de 1res10ne
.
asserts
his t-ransgress1one
mam,es
chn.rtre
~ ~ a - memoratre, cujus ipse principalis era.t procurator, et
;
:~: nunc temerarius violator. At Abbas, mutato colore
Charter.
faciei, frendens dentibus, ut moris habuit, et toto corpore 9 excusso et arcuato, ad ultima redargutionis,
omittens priora, alacriter, immo potius, acriter, incontinenti respondit ;-" Vere ego ipsam cha.rtam, de qua
" loquimini et objurgamini, confeci, et ut id fieret
" efficaciter ac diligenter procuravi, ignorans quid fece" rim. ldcirco qum feci confringam, et qure per me
" aunt confirmata, per me infirmabuntur. Non enim
" stare possunt qure credeba.m. Scio modo, qure prius
Rebuke
" nescivi."--Ad quod verbum, submunnurando, dixit
given to
him by
Dominus Almaricus,-" Verum est; te nunc ease scis
Abbatem, quod 3 antea nescivisti." Quod audiens,
monks.
Abbas verbnm non acceptabat. Et cum obloquerentur
H odi multi, et murmur increbresceret, Abbas, asperitatem
ilie e"x- temperans prredictorum, ait, - " Veruntamen ho.bebi:itementr " mus super hoe consilium."
Et erat hoe verbum,
of ti;::se ut si quis in cacabum bullientem cyphus aqure frigidre
considera- infunderetur. Et sic solutum est Capitulum in ilia die.
tion,

!:.~-

:~:~~e '

fi;

dutinalllr in Wats's text.

' eBCll880

in the MSS.

i ante in Wats's text.

cacobtmt in the MSS.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERIJ SANCTI ALBANI.

Infra breve igitur tempm~, procumnte id prudenter William,

22nd
et occulte Abbate, Nicola.us, in Anglia tune Legatus, Abbot,
Cistercensis Ordinis monachus, super hiici omnibus A.D.
121'-35.
plenius edoctus, venit ad Sanctum Albanum, et dixit
se velle esse in Capitulo, et interesse 1 Conventui, et The Pope's
de ecclesire tracta.re negotiis. Venit igitur idem Le- ~ttethe
ga.tus in Capitulum, et inter loquendum dixit Lega-:abey,and
tus ; - " Audivi quod confecta est in bac domo the
" quredam nova charta ; unde postulo mihi copiam ex- ter.
" hiberi inspiciendi earn." Et cum traderetur ei, licet
cum diffi.cultate, inspexit eam, et legit. Et cum per- He ~ it
legisset, subsa.nnando exclamavit, dicens ;-" 0 qua.lie to pieces.
" abusio, et quanta, hie continetur ! Quid hoe est,
" fratres? Desipitis 1 Vultisne abrenunciare obedien" tire, quam Deo, promittendo, vovistis 1 " Ad hoe
verbum, ampullose prola.tum, appositam chartam dentibus pnecisici in particulas dilaceravit; et sigilla appensa, 11 infracta, projecit in medium. Et 3 subdit," M:aledicti ! quorum machinationibus talia in crenobiis
" suscitantur.'' Quo viso, obmutuit Almarici satyrica Consternasuperba Jactantia , Alexandri de Langleia rhetodcre monks
tion of the
siluerunt ra.tiones; cessaverunt minre Walteri de Stan- thereat.
duna., cujus spiritus inerat naribus ipsius ; prosternebatur 'Johannis de Seldeford artificiosa superbia; et The Legate
quotquot Abbatis adversarii erant, omni sunt confu- sides with
sione repulsi. Et sic soluto Capitulo, recessit Legatus, deprecans Abbatem, ut si quis oblatraret ad hrec,
advoca.retur ipse Legatus, ut indomitos acrius edomaret.
Extunc igitur Abbas, factus de rege tyrannus, licet The Abbot
juvenis esset retate, se senem omnibus ostendit ; et, ~~ves
licet novitius a nonnullis appellaretur, se provectum in Reimund.
ordine, fulgurando, comprobavit. Ut igitur solus regnaret, 6 ne aliquod sentiret offendiculum, vel nlicujus

d:a~

~Ju!m.

1 i,a Coni>mtu in Wats's text.

' in fnuta C01&jracta in MS. Nero
D. i.

a Bllbdidit in MS. Nero D. i.

4 J0Aan11u in W ata's text.
5 ne in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

2!'i8
William,
22nd
Abbot,

A.D.
1214-35.

Despoils
him of bis
books, and
sends him
to the Cell

of Tynemouth.

Attended
by numerous
kinsmen,
the Abbot
visits
Tynemouth.

OESTA ABBATUM

audiret contradictionem, amovit Priorem suum, Reymundum, (quo non erat major nostris temporibus, in
nostro ordine cucullatus,) sciens quia. si majorem edomasset, creteri magis silerent, formidantes. Ipsumque
Priorem amotum, libris suis: quos cum magna fecerat
diligentia, violenter spoliatum, et aliis jocalibus, (ipsi,
utpote jam seni, necessariis, quorum usu in vita. sua
licenter potuit gratulari,) ad Cellam de Thinemue, qure
exilium nostris solet esse monachis, invitum, hnmo
potius, confusum, destinavit. Extunc igitur, non a.udentes obmutire, siluerunt coram eo omnes, qui contra.
eum frontose erigebantur. 1 Et prosperatus est ad
votum Abbas, in statu securo et hilari; et in novita.te
SUR., cum magno comitatu et honore, Cellam de Thinemue et alias magnifice visitavit. Et consanguineorum
numerositate, qui eum hactenus non cognoverant, stipatus incedebat ; et in omnibus mundanis prosperitatibus
et spiritualibus abundabat.

De trwulationwus et jacturis, tempore RegiB Joh1lniB

et praJScripti 'Abbatis, Monaeterio Sancti Albani
evenientibus.
TribulaNe prospers. in hujus mundi fluctibus hnpennixta.
tions
' t , et ut freno correct'1.orus
' et corrept'1orua
cursus
arising
everuan
the prosperitatis retarda.retur, 8 permisit Dominus, propter
Eng1:'~.1n ipsius et 4 aliorum, qui de ,sua. prosperitate gloriabantur,

~tl

guerram in Anglia, qua nunquam visa est in regno Britonum infestior ; dum pater filium, frater fratrem, cl.vis
concivem, affinis affinem, confundere nitebatur, occupando, exterminando, incendendo, spolia.ndo, exhff!re<lando, cruciando, perimendo ; adeo ut nee Ecclesia. ad
ipsa.m confugientes valebat protegere.
1 Et omitted in Wats's text; it
is Ez p,-osperatus In MS. Nero D. i.
2 Abbati in MS. -claudias E. iv.

I 4 promiait in Wats's text.

vanitatem, or a 1imilar ,tord,

seems to be omitted after this.

Digitized by

Goog Ie

259

MONASTERlI SA.NCTT ALBANI.

Conculcabantur igitur prre omnibus religiosi, et facti William,

22nd
sunt prreda. 1 bellicosis. Abbas igitur, et Abbathia Sancti Abbot,
Albani, multorum patentes discursibus, a multis pul- A.D.
1214-35.
santur, et multipliciter inquietantur : damnis et injuriis,
-<lum hii redeunt, hii, eoium. inimici, recedunt,-irre- alThe Abbe1Y
.
_JI?

ternate y
staurabiliter 11J.UC1Untur.
occupied
Insuper advenit in regnum, nimis perturbatum, ipso ~~ either
tempore primogenitus Regis Francorum, Lodowicus ;
qui ipsum Abbatem 9 Willelmum cogere proposuit facere Fi,:en:h
ei homagium.. Quod tamen Abbas nunquam facere 3 [vo- &,~oex
luit], licet multotiens super hoe requisitus, minis dam- marks,
nosis pulsaretur. 'Cui cum Abbas respondisset se nolle
ei homagium facere, nisi prius absolveretur ab homagio thre~ts that
quod fecerat Regi Anglorum, Lodewicus, vehementer ~~he
ind.ignans, juravit se igne ipsam Abbathiam, cum villa Abbey.
tota, crematurum, nisi faceret quod petebat. Tandem
Abbas, post multa.s terribiles comminationes, interveniente Sa.iero, Comite Wyntonire, :6.nem fecit pro fJe et
villa sua tot.a, dans Lodowico pro induciis usque ad Puri:6.cationem Beat.re Marire 6 quaterviginti marcas argenti.
Quo facto, Lodowicus Londonias est reversus.
Sustinuit igitur, dum uni satisfaceret, alterius de- The Abbot
prredationes, dum uni obsecunda.ret, alterius infesta.tiones. Unde contigit, dum, ut contingit, 6 inde alter- ~oo horses
.
.
fr
. mone
u t rum post ea sermocmarentur mter a.tres secretms, year.
jura.vit idem Abbas Willelmus, se centum equos uno
anno in diversis partibus Abbathire 7[perdidisse ], quorum
alii erant manni, alii vero runcini, alii summarii, alii
veredarii, alii vero averii; sine aliis jacturis, qua.rum
non decet inprresentiarum facere mentionem.

~:s the

t1:o!~~Y

~:Si::n

' bdlico8i in Wats's text.

Gulielmian in W atl!'s text.
Omitted in MSS. Nero D. L and
Claudius E. iv, ; bnt supplied &om
MS. Spelman by Wats.
4 The context from
this word

down to reversus, is omitted in MS.

Spelman and MS. Nero D. i.
Ii viginti marctJB in Wats's text.
& in alterutnnn in Wats's text.
7 Omitted in the MSS., but clearly
I wanting to tbe sense,

R2

Digitized by

Goog Ie

260

OEST.A. ABBATUl'tl

De Monachis et Prioribus Oellarum, JJTO libito predicti .A bbntis, ab emu/m oificiis amotis, et ciliis in
eorum loco sub1ogatis.
Verunta.men, ut liberius solus sine repagulis contra~l!bot dictionum et correptionum quicquid sibi videbatur
several of agendum consummaret, quosdam de conventu, qui in
thevarious
monks oculis propn1s
. . s1'b1 magm, Vl'd ebant ur, ad Cellas t ransto
Cells.
misit ; 1 Willelmum, videlicet, de Caune, J ohannem de
Alexander Selddeford, Almaricum, Walterum de Standune : Alex~a~:l!f!; andrum vero de Langleya, instantia Comitis Harundelof Wylire, patroni Cellre de Wymundham, promovit Abbas
mundham,
p norem

illius eccIesue.

Quo cum perbut soon swn

1 eimus m
3
recalled.
venisset, ita sibi alienus et infatuatus est, ut, penitus
inutilis, cito post remitteretur.
Ne_w apLoco igitur Prioris Reymundi, nuper depositi, Ma:'a1:!1~nts gistrum Walterum Remensem, loco vero Alexandri,
the Abbey. Prioris de Wymundham, Radulphum de Witeby,-satis
irreprehensibiliter, cum uterque idoneus ad hrec officia
videretur,-subrogavit. Erat enim memoratus Magister
W alterus ordinis et honestatis, ac Scripturarum, amator
prrecipuus, et ad plenum litterarum studio eruditus.
Radulf de Radulphusque, cognomento " de Stanham," ad Prioratum
de Wymundham 11 [est] vocatus, in temporalibUR et spiof Wyritualibus vir providus et circumspectus. N ostrre ta.men
mundham. non erat monachus pro1ess1on1B
~ , , ; fiuera t erum
. monachue
Formerly de Wytebia, et Prior domus illius i et persecutionem
Prior of
Wytebye. ibidem aliquando passus, ad sinum protectionis Beati
.Albani, ubi et receptus, sapienter confugit. Habuit
etiam ideni Radulphus, quia aliquando Prior extitit
A Hermit- domus memoratre, qua.mdam Cellulam, vel Heremitorium,
:f;n: to sibi specialiter, ob 8 sure reverentiam personre, assignahim by that tum, quod ad domum de Wyteby pertinebat ; ut ibidem
William,
22nd
Abbot,
A.D.
1214-35.

=:~or

ho1111e.

Gulielmumin Wa111's text.

Guliebmu in W ats's text.
3 et omitted in Wats's text.
4 studiis in MS. Nero D. i.

1
2

6 Omitted in the MSS. ; 1inpplied

from Wam's text.

6 sui in

Wata'B text.

Digitized by

Goog Ie

l\WNASTERU SANCTJ ALBANL

261

a facie persequentium, sibi vacans, tutius fo.tita.ret.

lbique sancte et irreprehensibiliter, antequam in claustrum Sancti Albani se recepisset, per aliquod tempus
habita.vit.

William,
22nd

Abbot,

A.D.

1214-85.

Qua,lit6'r menwratus Abbas, cum aliis proolatis A ngliw,

O<>nBilio Latemnensi vnterfuit; et nonnulla privilegia a Domino Papa 8'UO Monasterio impetravit.
Aderat tempus quo omnes prrelati Christianitatis TheAbbot,
generaliter ad Concilium, sub lnnocentio Tertio, Papa, ~~te;i::1
celebrandum, convocarentur. Ad quod cum 1 vocatus monks,
Abbas prrepararetur, sumptus magnos, ut ta.ntum virum ::!n~!0
decuit, exposuit ; et alacriter, assumptis duobus secum Council of
l.!. t. Lateran
mone.c~,
quos s1'b'1 ered'dit
1
util'1ores, 1'ter ampm
(A.D.
Quorum unus erat .Alexander de Appeltuna, bajulus 1216).
ejus, vir eleganter litteratus, et moribus redimitUR, de quo
prre facta est mentio; alter Magister Rogerus 9 Poreta.nus, qui Curiam Romanam noverat ; vir nominatissimus in pluribus scientiis, scilicet, Grammatica, 1 Dialectica., Physica, Legibus, et Decretis, sed minus quam
decuit moribus inetaura.tus.
Abbas igitur, sine aliquo offensionis obstaculo, con- The Abbot
comitante Abbate Westmonasterii, transfretavit, transalpinavit, et ad Curiam usque prospere pervenit.
~coi?aCum igitur, prresidente Papa, jam plenum Consilium ::'bo;n1'
celebraretur, omnibus .prrela.tis convocatis, cum inter m
Wakilliam
esensermocinandum tempus 1doneum expostulasset, 'Abbas, quiry or
erectus in medio, satis modeste et eleganter exorsus :et;tlie'
est, cora.m Papa et toto Concilio, suam sic in propa- m1:ntion of
tulo qurestionem :-" Sancte Pater, nos qui alicuju.~
" Sancti corpus in ecclesiis habere dinoscimur, licetne buried in
. t
li
.
Abbeys
. m
. Secret o ,.-.
" nob18
.11Ll88re, m er a os quos mvoca.mus being there
1

~:i:t-

!~~~;e

1 c01&vocatu in Wats's text.

'Porretanu in MS. Nero. i.
' Dialetica in the MSS.

Nota-quam magnanimu f uerat

Abba., Wi/lelmua.-Marginal Note

in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

262

OESTA ABBATUM

" Suffragatores, nomen ipsius recitare 1 Desideramus

" super hoe certificari ; q uia quod in hoe eaoro Concilio
" diffinitur, scimus quod robur obtinebit perpetu1B fir" mitatis." Ad quod, in audientia omnium, respondens
named" h Papa, (non tamen p:rrecipitanter, sed circumspecte,) dixit;
among t e - " va
. .m1"hi a1gnum, Jurique
. . consonum, ut devote
Interces1 etur
80rs in thf e " in Secreto Miss re, ( videlicet, in aerie primo nomina.8
ecret o

al'
la
the Mass. " torum,) Sanctus, CUJUS corpora
1qua. gratu tur ecThe Pope's" clesia, 1 nomen, eiusque sufframum in loco suo proanswer.
"
o
" prio merito postuletur." Et quievit Abbas, super
Other
hoe certificatus, quia tune de Missa et de pertinentibus
f:~~f8:ete- Missre ante hoe verbum diligens in Concilio tractatus
bration of habebatur; et p:rreceptum est abradi quredam, qwe diu
the Mass. ante 2 fuerant usitata.
Other
Congratulabantur igitur multi, gratias agentes AhAbbots
thank
bati 8 Willelmo, in quorum ecclesiis Sanctorum corpora.
~~};?!rn. requiescunt, p1enius per ipsum edocti, quid facere debuerunt ; videlicet, ipsi de Sancto Edmundo, et ipsi de
Dunelmo, et alii consimiles.
The Pope
Eademque die, cum in secreto esset Papa, sciscitacommends
batur
quisnam esset Abbas ille, qui memoratam in
his wisdom.
medium proposuit qurestionem.
Cui cum diceretur
quod Abbas esset de Sancto .Albano, commendavit
Papa in taro juvene tantam verborum constantiam, et
in qurestione tali prudentiam ; et emicuit fa.ma hujus
One of his rei inter omnes nostrre prrelatos nationis. Consuluit
attendants
tur e1 monach us suus, de quo supra meD.t'10nem
advises
him 1g1
to resign f ecimus, Magister, scilicet, Rogerus Porretanus, vir
t~~~}~r supra modum ambitiosus, ut Abbas resignaret Abbapoaaibl~
thiam suam in manus II Papre, sub obtentu sanctitatis,
promotion
't
d ma.Jorem
.
.
,
from the sc1 urus quo
et u b eriorem
pro certo re01II
~o~e,
peret dignitatem, si Papa in tanto viro talem videret
e ec es. humilitatem, et tam evidens sanctitatis argumentum.
William,
l.12nd
Abbot,
A.D .
. 1214-3ti.

l:t

Sic in MSS.; qy. if not nominetur.

eafueruntin Wata'stext.
a Gulielmo in W ata's text.
4 Consiluit in the MSS.

6 The
words " Papa " and
" Papa " here, as occasionally elsewhere, have been erased ; by the

handsof some silly tlmatic,nodonbt.

Digitized by

Goog Ie

MONAST.ERII SANCTI ALBANI.

263

Sed Abbas, nolens certs. pro incertis commutare, con- William,

siliis ejus nullatenus adquievit ; dixitque ei, -" Magister, 22nd
Abbot,
".dictum est in proverbio vulgari,.A.D.
1214-35.
1 " ' Felix quern faciunt aliena pericula. ca.utum.'
' t'1 de redd't
' ' quern d1m1' ' His
wiseto
" H oc fiecis
1 u t uo Bath omens1,
ILlllwer
" sisti, inhians uberiori, quern tamen nunquam conse- theadviaer.
" qui valuisti." Et siluit Rogerua, redargutus et confusus.

De ce-ntwm

51 libris Domino Papre per praulictum A bbatem, contra ejus benevolentiam, collatis.

Idem etia.m Abbas Willelmus, cum, soluto Concilio, '.l'h~ .Abbot

accept& licentia, cum benedictione 3 vellet recedere, ~~~ the
' Papa in muneribus non respecto, dixit ei Papa ;- ~ asks
" Nonne tu es Abbas Sancti Albani, qui tot privi- prese:[ a
" legiorum beneficia a nostra Sede totiens obtinuisti?
" Siccine decet talem et tantum virum, me, ' Papa,
" non respecto, recedere?" Et cum obtulisset quin- He is
' ta marcas, am1ce
redargu t us, coactus est , ant e- pay
forcedto
quagm
100
qnam exisset a camera. 6 Papre, (in quam poonituit eum Illll!'ks,
t ra.sse,) non sme
' turp1 conv1cio
6 coactus Ii p a.pm, super baa
which
m
to he
solutionem centum ma.rcarum satisfacere, qua.s mutuo borrow.
ab usura.riis Curire non sine duris accepit conditionibus. Levius ta.men hoe tulit Abbas, et mqua.nimius, He receives
quia hoe idem fecit 'Pa.pa. pnela.tie universis.
Quam the P~pal

4-al'
d
.
pecuma.m, numerawa.m, cum per 1quem e sws an te benediction, and,
pedes 7 Papales humiliter ac devote obtuliseet, dedit ei !llurmur, P apa, cum sua. b enedict'1one, sic
comparat a, remea.ndi rng,
parts.de1 Worthy of remark, lt8 a very
early instance of the use of this
proverb.
2 An error for "marcis," ap-

I Nero D. i.
' Papa erued in MS. Nerop. i.
Papm erased in MS. Nero D. i.
8 coactua Papte omitted in Wata's

parently.
text.
3 The word Papm is inserted
7 Papalia in MS. ClaudiU& E. iv.
here, in MS. Clandi1JB E. iv., in a j (in a somewhat later hand) 1 erased
later hand. It is erased in MS in MS. Nero D. i.

Digitized by

Google

2G4
William,
~2od
Abbot,

_A.D.
1214- 35 '

lle meetsd
his
atteo ant, Roger,
at Walemuod.

GESTA ABBATUM

licentia.rn. Et sic recedens, Romam murmurando salutavit; ibique reliquit eum Magister 1 Rogerus Porretanus, nee ipsum vidit, donec a.pud Walemund, ubi per
a 11quod tempus perhendinav1t, Abb a.tem expect.ans, pervenisset, sodalis factus, sine sodalitio.

Forma receptionis .A bbatis Sancti Albani, de longinquis partibus vfflientis.-De f<nWW, 1-eceptionis
.A.bbatis.
The Abbot
Cum igitur domum pervenisset Abbas Wille]rnus,
is received
d
I
with due occurrit ei processio conventus. Lretabun us, m a bis,
ceremony et a singulis fratribus receptus est in oscuJo, sicut moris
by the
brethren. est ut recipiatur, quando venit de partibus ultramarm1s. Et hoe fiet vel in ostio Capituli vel claustri,
cum itur in ecclesiam, acceptis ante ipsum parvis
vcniis, gaudenter et reverenter.
1

De equis A bbatis versus Tynemutham ,i,ti~mntis, a

quibusdam suis feodariis sufficienter whibendis.
When the
Et incidenter nostrre occurrit memorire,-dicendum
Abbotfi
arbitror
quid a.gendum, cum venerit Abbas de Thinecomes rom
Tynemua.
:~:the
Quando Abbas Thinemue adierit, habebit sex de terra.
escorted
Sancti Albani a.rmigeros ; qui propter hoe opime et
:{;es, honorifice de eubstantia ecclesire infeodantur :-videlicet,
en1eoffed unum de feodo quem tenuit aliquando Wmelmus de
of
the &ab. al'1quando
Atance
of A ete , mil ee ; al'mm, de fieodo quern tenmt
the Abbey. Thomas de Wauz, miles ; alium, de feodo quern quandoque tenuit Willelmus de Wyka; alium, de feodo
quern quandoque tenuit Robertos <le Thebrugge ; alium,
de feodo quern aliquando tenuit Nicolaus Dispensa.tor ;
et alium, de feodo quem tenuit quandoque 2 Willelmus
de Ockersse.

!!

1 Robertua in the MSS. ; corrected from W ats's text.

' Gulie/1110 in W ats's text.

Digitized by

Goog Ie

265

lIONASTERII SANCTI ALBANI.

W~~:'

Hii sex in expensis Abbatis euntes erunt, et redeuntes, sed in equis propriis, qui decentes erunt, et Abbot,
fortes ad portandum de consuetudine pannos unius 12 4~35
monachi, si opus sit, ad postenam unius armige1i. Si - - '
a.utem in itinere moriatur equus alicujus armigeri ho- T!~s-to
rum pnedictorum, Abbas 1 solvat ei, pro jactura restau- &! snpranda., septem solidos. Sciendumque, quod Abbas tene- f:;t..rt:!t's
tur petere licentiam a Rege, ut liceat ei tam remotas expense,
ft.J.- Scot'1ro con t ermmas,

but toown
have
p....
"" regru a dire, et regno Reg1s
their
quotienscunque Thinemue adire disposuerit.
Quo horses.. ,
The Kmg
s
cum venen"t, m odeste se gera t , cnst'1gata .e.J.RID ill'a, non leave
10 be
t.yrannus, et dissipator victualinm et instaurationis <lo- asked, be
mus illius; ut quondam Abbas Symon, laudabilis qui- ~~/:;; 0
dem, sed in hoe nequaquam. Qui cum omnia abra- Tyne.
boves cum aratro ; et mouth.
serat, duc t 1 sunt an te 1psum
dictum est ei lii,<.Tymabiliter,-" Omnia devorata sunt, Extortion'd ,
hi'
. b
. 1 _ ate conduct
" tantummo do res1 u1 sunt 1 nostn oves agnco.11:tl
of Abbot
" nostri ; ecce ! et hii vobis prresentantur devorandi." 1m~~ at
Et tune Abbas, merito in seipso confusus, suis dixit," .A.scendite, eamus hinc ; " et reliquit domum omnibus
bonis annuis spoliatam, in ejus opprobrium sempiternum.
Sed potius studeat Abbas secum pensa.re, ob quam ~ngg11;,
'd .
ad .e.

t1ons for
causam illuc 11 venent ; v1 e1JCet,
re1ormat1onem or- guidance of
dinis et morum, et ne defectus ibi fuerit in necessariis, thedAbbot's
. . l'b
uct,
temporal1'bus ve1 sp1ntua
1 us; paternoque more, 3 b om. con
when
pastoris, gregem sibi visitabit deputatum. Sed quia.
0
secus sit frequenter, et ut non pascant, sed pasca.n- thereon.
tur, iidem Abba.tea adveniunt, et ultra modum morantur, permittit nos Dominus n nostris similiter
opprimi, justo judicio, superioribus.

m:th.

!re~J :d

1 irol11et, in MS. Nero D. i. ; aolvit

in Wata's text.

' ve11erat in '\-Vats's text.

i

b011ique in MS Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

266

William,
22nd

Abbot,

OESTA A.BBATUll

Qualite1 .Alexander de Langeleye, mente alienatus, sure

memorice fuerat in parle restitutus.

A.D.

Interea Alexandro de Appeltona, ba.julo Abba.tis, et

Ale~er portitore sigilli ejus, sublato de medio, subrogatur loco
de Langley ipsius Alexander de Langleia, cujus mitigata jam fuit
of in magna parte in:firmitas: non ta.men propter amorem,
the Abbot's sed quia perspicacissimi ingenii erat, et litteramm
seal.
imbutus abundantia. 1 Et ca.merre Abbatis ac Cancel1arire, et modus scribendi copia, apud ipsum peniBis singu- tus ante 2 omnia conquievil
Rhetoriceque novit, ac
Jar skill in irrepre

bens1"bil"te

Dommo

p a.pre scn"bere ep1

writing,
1 r, et1am
an~ ~om- stolam, cum opus 8 exegit, elegantissimam ; et commispoaiuon. sum est e1, s1"gillum. M ore ta men ma.DJa
. ,_.b
ti
m oran um,
He becrepit quandoque desipere, ac 41 mirabiliter superbire.
comes
Unde ipsum Abbas merito ad claustrum revocavit;
insane,
through
ubi per aliquod tempus commorans, crepit in multistudy.
pliei contemplatione, propter multas litteras, insanire,
~ehi~bot et, propter studium, stolidus devenire, et multiplicare
flogged,
sublimia gloriando. Unde Abbas commotus, feeit ilium
andsendl

Cap1'tulo acel a.man, et usque ad eop10sam

him to the m
sangu1~I~ of
nis effusionem flagellari; nee sic humiliatum, transmiw~~~e1 sit ad Cellam de Bynham.
Ubi ex mandato Abbatis
in d inelusus, solitarius et compeditus usque ad mortem
is b~an tenebatur, et in eompedibus est sepultus.
Loco autem ipsius Ricardus de Bra.ntefeld substituare ~;. era itur ; cui etiam, de bajulo Prioris Walteri, Rica.rdus
pointed in Rufus in soeietate Abbatis est eonjunctus.
his place.
1214-35.

f!'1i!r

fe:

;,;h~

1 This sentence is evidently in- ,

complete.
2 onmea hi l!4S. Nero D. i.

3 e.rigit in Wate's text.

~ niiaerabiliter in Wata's texl

Digitized by

Goog Ie

MONASTEBII 8ANC'TI .A.LB.A.NI.

267

De tribulationibus et jacturie peT Johannem, llegem William.

A

L odO'Uncum,
.
jil.vum R eg1s
. F rane1C8,
. et Abbot,
22nd
.n.
ng zue,
Falc<YMm, Monasterio Sancti Albani multipliciteT 12 4~86

ulatu.

::!=na

Aggravatur interea. guerra, et obtinente Lodewico

civita.tem Londoniarum, nunc Barones qui ei adhreRe- ~n. the rera.nt, nuno regales, varias hinc inde solutiones pecunire
the
extorquebant; adeo ut custodes maneriorum monachos wars of
- u t nu di et'1am, absque 1emo~
KingsJohn
ruptarii. expoIia.ran t , ha.
and
Henry
ra.libus, aufugientes, nescirent ubinam latitarent. Om- itlnst the
nia igitur incendiis, 1 prredis, credibus, captivita.tibus, arons.
incarcerationibus, et vinculis, patuerunt.
Inter cretera autem, unum de prrecipuis ministris The fol. . t n. Fa.Icoma,
. (cap1tane1. omruum
. 1no- lowers
ot
Abbati s d um m1ms
Fawkes,
rum nefandorum ruptariorum, qui burgum Sancti Albani t!1e ~u.
di ter exte rmman
'
do d eprredarentur,) occ1' Robert
tier, 8 ay
1mm1aencor
derunt in Vigilia Sancti Vincentii, in ecclesia Sancti
t\e
Albani, nomine "Robertum Mai," et alios multos St.Mba:'11,
burgenses vinculatos vel abduxerunt, vel excogitatis :i~ob
tormentis aff'ectos usque ad inanitionem depauperave- to.wnB111en,
runt. Inter quos, ipsi ministri ll sceleris unum vivum
assaverunt ; ita ut vesicre usque ad cucubita.rum quan- cruelties.
-tem m
. t umesceren t . Ub.1que 1gi
. tur d o1or, u b.1que A.D. 1217.
t 1....
ululatus, ubique planctus insonuit, cum querelis.
Et
sic ipse Falco, et sui oomplices, cum captivorum numerosita.te quam secum trahebant, diversis 1 prredis
onerati, in castra finitima eese receperunt.
1 Quadam vero noote per visum accepit memoratus F.ri.ghtful
Falcasius, quod de turri ecclesire Sancti Albani quod-

~rr?nn;,

~f i:

;;.~u!r

;:;k:

1 prtMliu in Wats' text.

: ecularu in Wats's text.
3 Thi account of the vilion of

the Routier, Fawkes de Breaute,

(which is omitted in MS. Nero D. i.,)
is alao given in very similar language in the Hutoria Major of Matthew Faria, ,. a. llU 7. It is howevw preceded there by eome matter

connected with St. Alban's, (bor

rowed from the History by Roger
of Wendover,) which, as bearing
on the context, deserves to be extracted:-" Per idem temp,u, Fal" ccui,u pradc, 11ndecimo Calmda.
" Fehrvarii, multitvdint1 graoi con" gregata ih prresidiui ccutrorum
" c'8 Ozo11ia, Norlumtona, et Btdt!-

Digitized by

Goog Ie

268

GESTA ABBATUM

William,
22nd
Abbot,

dam immane saxum, in modum fulguris cadens, et in

ipsum irruens, ipsum in pulverem contrivit. Qua perA.D. territus visione, in lecto suo subito rugitu terrihiliter
1214-35.
infremuit expergefactus, uxorique sum, Margarehe de
::utier. Ripariis, oh hoe stupefactre, visionem enarravit. At
ipsa.--" Provocastisne unque.m Beatum Alha.num, aut
" injuriam irrogastis 1" At ipse,-" Etiam, cum ejus
" ecclesiam homicidio violavi, ah Abbate pecuniam
" extorsi, villam deprmda.tus sum, homines captivos
His wife
" a.dduxi redimendos." At ipsa,- "Festinanter mane adi
advises
him to
" ecclesiam venera.bilis Anglorum Protoma.rtyris, Almake re" bani, et sa.tisfac Deo et Martyri, et viris religiosis
paration
to St.
" ibidem militantibus Deo die ac nocte, quos lresisAlban.
" tis." Adquievit autem, sed vix, Fa.lcasius, juxta illud
Apostoli, - 1 " Salvabitur vir infidelis per mulierem
" fidelem.''
He hh~liPostea. vero, ut uxorem suam non offenderet, venit
ates and
im- ad Sanctum Alh anum, d'1e, sc1'Iicet, sequenti,
. et h wm.
self,
ilic~ivJ! liter intra.vit Ca.pitulum ; et spoliatus, tenens virgam,
at8~
e 2 disciplina.m a.ccepit a. quolibet fra.tre.
Et sic petens,
" fordia, Bi11,ul et Windluhorea, mili,, tum et ruptariorum, venit ad villam
" Sancti Albani in crepuac11lo 11es" ptrtino, nocte, 11eilicet, Sancti
" Vincentii ; atqtuJ inopinato im" petu facto, villam totam apoliavit.
'' Humirie, et i11fantes cepit, ac
" vinculi.t eoa arti,simi.t mancipavit;
" ad oammi quoque Ecclesi(l/ Beati
" Albani aervientem quemdam de
" curia intufecit, ad eccleaiam
" fugere cupientem. Et aic opere
" nefario a mini.ttria diaboli con" aummato, Abbati Willelmo aigni" jicavit, ut sub omni festinatio1&e
" 111itteret ei centum libraa argenti ;
" alioquin ipae, injecto igne, villam
" totam, cum ipso Monasterio et
" suiB {lldificiis, illico concremaret.
" Abbas vero, poBt multaa contra
" dictio1&es, ali11d 1&on kabens reme-

" dium, peetmiam postlllataa co1&" ceasit. Quibua ita gesti.t, dicta
" Falcasiua, cum BUi.t prfl!CUmibll8
" ercommunicati.t, et apolii.t RilllU
" damnosi.t, et captiui.t tracti.t, tur" piterque vinctis et abductia, ad
" Caatellum de Bedeford citiua COIi
" volavit. Deinde cum 0111Ai 11udti" tudine pr(lldicta ad forestam de
" Walbergia convolana, cepit ibi
" Rogtrum de Colbevilla, et plu
" qua11, sezagi1&ta, cu111 eo, clericos
" et laicos de provincia ilia, 'l"i
" pr(ll(]e cmua ibi latebaJ&t. Postea
" vtra 9uadam nocte, .u:.," aa in the
text above.
I I. Cor. vii. 14.
t This fact is omitted in the text
of the Historia Major, as ginn by
Wats,p. 292; but appearsinthe Historia Anglor11111 of Matthew Paris.

Digitized by

Goog Ie

MONASTi;:RII SANCTI ALDANI,

2<i9

obtinuit absolutionem, et osculans unumquemque mo- William,

22nd
nachum, quasi sic omnibus satisfecisset ; nihil tamen Abbot,
A.D.
de abla.tis restituens, vel de injuria satisfaciens Christi 1214-35.
pauperibus. Steterunt autem fideles Christi, 1 spera.ntes
in aliquo restaurari : quos visos sprevit, et pertransiit hand.a ofk
,
. . . the
mon s;
expecta.ntes ; nescms
1'llius Prophet'1cre commma.t1orus
but omite
ultionem, qua.m reservavit ei, conquerente 1 [Beato to d~liver
.
ul t1onum,
.
d'1cens per p ropbetam, spoil.
up h1t
Albano], D ommus
8
"VEe ! qui prEedaris, quia prEeda.beris." Quod in fine
didicit experimento.
4 Era.nt enim tune per totam regionem omnia castra, Tbecastles,
immo, et municipia, latronum speluncre, et prredonum man/
latibula. Sic igitur Sanctum Martyrem Albanum sua- roe:'be':,.,
l'Um iniuria.rum severissimum vindicem provocarunt. hThti! retri.,
u ve venldeo vindictam usque in diem retiibutionis, quod magis geance of
fuit formida.ndum, Martyr iratus reservavit.
St. Alban.
Quod manifeste compertum est, dum tot.a memorati The folFalconis sequela detestabilis apud Bedeford, in obsti- lFowekrs of
aw esare
nata superb ia sua, pat1'bu l'1s est suspensa.. Et ipse ~ed
at
Falco, cito post, exul et inops, et multiplici excomord.
municationis vinculo innodatus, subito potionatus, et He dies
post crena.m ingurgitatus, carens viatico et confessione, lllJllel'ab

.bly,

II

b'li
.
't
't
.
fin
y
poison.
miser, nee nusera 1 s, exp1rav1 ; mer1 o m e sacerdotis frustratus prf8Sentia, qui tot in vita sua sacerdotibus injurias irroga.vit.

Thomas, Dunensis Episcopus, vocatus a Willelmo

Abbate, fecit ordines in Ecclesia Sancti Albani ad ma- In the
jus altare, tertio decimo Kalendas Januarii.
Church ~f

St. Alban s,
Item, 0 Episcopus dedicav1t polyandrium Conventuale 20th De-

0::00
cember.

4 At this point the narrative is

ad omu111 Capituli, sperant~a,
in the Hiatoria Major and Hiatoria continued (from "sue receperv.nt,"
p. 207,) in MS. Nero D. i
.hglonua.
s mierabiliter in Wats's text.
2 Omitted in MS. Claudius E. iv.;
idem epucop11a in MS. Nero
supplied from the Hiatoria Major
D.i.
and Hiatoria Anglontm.
I
3 Jmia/t x:uiii. l.

Digitized by

Goog Ie

270
William,
2 2nd
.Abbot,

OESTA ABRATU;\[

in t~e Interdict.
Other con-

apud Sanctum Albanum ; in quo sepulta. ftterunt corpore. fidelium in Interdicto. 1

I
.,.,
tem, idem dedicavit Ccemeterium neati Petri, in
villa. Sancti Albani, septimo Kalendas J anuarii.
Item, idem dedicavit Ccemeteritim Sanctre M:arire de
Prato, sexto Kalendas J anuarii.
Idemque dedioa.vit alta.re Sancti Leonardi, quinto
[Kalend as] J anuaru.

secrations,
26th December,
27th December,
28th December.

Qualiter .A.bbaa memoratus, pact reg'M Teddita, Oellas

sui Monasterii visitaNit, et, reformarulo, prudentissime reformamt.

A.D.

Hll4-35.

The Conventnal

fu:,nb:_ii

After the
death
of
King John,
peaceedis

Disponente igitur Ipso, qui omnia ordinat sapienter,

et di spom"t suaVI"ter, redd"J.lwi. est Angl"ire post tempes-

tatem serenitas ; et, post obitum patris sui J ohannis,

Rex H enncus
.
Tert1us
coronatur. E t firmata. per totum
regnum pace, respirave111nt servi Dei pacifici. Seda" Jmpiis non est pax, dicit Dominue; " et sic, justo
Dei judicio, viri iniquitatis et impietatis, quasi fumus,
modis variis disparuerunt.
Abbot
Abbas igitur Willelmus, corpore strenuus, retate
'Yilliaili
fl.oridus, mente alacer, Thinemuam et alias Cellas suas
~ : of
gratis. visita.tionis, ut rcformanda reformaret, adire dis.Alban's.
posuit ; et, ut moris est, (sicut prredicitur,) tempore
guerrre, accepta. a Rege licentia, versus plagam tetenRoger de dit Borealem.
Et cum visitasset Cellam de Bealvair,
Wendouere
.
Prior of 'au 1v1t arcanas quere1as d e p nore
1111us d omus, D oBealvair, Is mino Rogero de Wendouere, quasi dissipasset bona
cenlured
. m
prodigalitate mcircumspecw.,
.
-J.for
wasting ecclesue
sequens per
the aubomnia vestigia sui prredecessoris, Magistri, videlicet,
restor

to

the kingdom.

St.

stance of

the Cell.
1 sezto ckcinw Kalendas Jan114rii
is added here in Wats's text ; from

MS. Spelman, pouibly.

2 auto Kalemlas in Wats's text;
qiunto Kalendas in MS. Nero D. i.

Isaiah xlviii. 22, lvii. lll.

Roger of W endover, the Chronicler, f\oom whose Flore, Hiltoriarum Matthew Paris, in his own H iatory, has so extenlively borrowed.

Digitized by

Goog Ie

MONASTER1I SA.Nm'I ALRANT.

271

Radulpbi Simplicis ; qui pro ma.nifesta. dila.pidatione William,

22nd
cunctis reprehensibilis habebatur. Correptus igitur super Abbot,
A.D.
hoe ab Abbate, Prior se pl'omisit ta.lia profecto 1 cor- 1214--35.
recturum. Tamen Abbas, ad horam dissimulans, observa.bat omnia, hrec conferens in corde suo.
Reformatis igitur in ilia Cella interius exteriusque WA~llih?t
Tb"
1 am
.
reformandis, se provehens Abbas ad u1tenors.,
me- proceeds
to
muam usque 9 pervenit ; occurrentibus, et non minimum applaudentibus, Priore domus illius, et circum- and ia'
jacentium partium viris honorabilibus, sub tanta multi- ;;1
tudine, ut viderentur quendam exercitum conflavisse. pie of the
1"Ila a die m
mensa congratula.n- North.
Qui omnes secum m
tur, Australibus illuc adventantibus ; Jicet generaliter
sese non diligant ad invicem Boreales et Australes, Dislike of
corde sincero, prout perbibetur. Ubi igitur postquam ::
prospere pervenit, 'recepit homagia eorum, de jure South.
qui hoe facere debuerunt. Et, ut brevibus concluda- He feasts
. tenon
. "bus et e.a..wnon
-J.--= "bus provi"de ac modeste, thewealthy
t ur, m
neighbours
more patris pii et pastoris discreti, reformatis, corn- ot ~e Ce111
4---.J
patrio-,
nobiles et pa.roeh"1anos eat18 01"vil"te
1 r .u
ewe at hi tab e.
mensw convivia convocavit; ad qwe, non rebelles nee
se excnsantes, catervatim advenerunt.
Deinde cum omnia bene disponerentur, venit Prior Radult
.
Radulpb us Oub'mn, Prior
Gubiun,
domus illi.us, Vl"de1icet , D ominus
of
(cujus memoria in benedictione est,) sentiens se jam Tyne.
et sollic1tudini"bus, et 1abon"bus, to
mouth,aake
senU1SBe,
et prre semo,
resign
debilitatum esse, ad Abbatem, et se prostemens ante his '?fti~-;
.
. &1t
. ;-" N unc d"1m1tt1B,
. . D o- but
II .....
pedes 0JUS,
cum lacrym1s,
suaded for
" mine, me, :filium tuum, in pace, absolvens me a.b thepreaeat
" hac cura et sollicitudine ; imminet enim mea disso" lutio, et jam delibor. Necesse ha.beo amodo mibi
" v&ca.re, precibus inoumbere, et mortem, quam scio et
" sentio non longe esse, cum fletu et mentis com-

!:~

:;ni:.
!:rth

1 corrept11MUA in MS. Claudius E.

iv. ; corrected from MS. Nero D. i.
s pro11e11it in Wata's text.
die omitted in MS. Nero D. i.,

and in the text of MS. Claudiu E.

iv. ; but supplied in the margin of
the latter, in a eomewhat later hand.
recipit in Wats's text

Digitized by

Google

272

GESTA ARBATlTM

w;:~ " punctione, prrestolari."

Quem Abbas erigens, vehementer consolatus est, dicens ;- '' Sustine adhuc patienter modicum, donec providerim de consequentibus."
5
_
Recedens ergo illinc, per aliaa Cellas quas discrete ac
modeste, (utpote .in omnibus qure ad ordinem monasti.Abbot,0 e cum pertinent, plene instructus,) visitando peragravit,
tandem ad Cellam de Wymundha.m usque pervenit;
Wrtebye, ubi facta. inquisitione diligenti de sta.tu interiori et
: ~0&1[ of exteriori, dictum est ei quod Prior illorum, ( videlicet,
. Wymund- Dominus Ra.dulphus de Wytebya,) domum de Wymundham.
ham enormiter da.mnificando, Cellulam sua.m de Witeby,
de qua. venerat, et ad quam quandoque redire disposuerat,
de bonis ecclesire de Wymundham, clanculo surreptis,
instaura.vit. Et quia extraneus fuit, ad aliena anhelavit, similisque era.t pastori tentorio. inhabita.nti, qui in
crastino tendit ad ulteriora. Dicebatur insuper quocl
supra modum gratiam Comitis de Arundelle, suorumque,
The.Abbot ca.ptavit, et, in damnum ecclesire non modicum, corn~?~'::1ds pa.ravit: quern plus, ut dictum erat, diligebat, quam
fss::1bles vel Deum, vel Abbatem, vel aliquem fratrum suorum.
~~me:t.
Qure omnia conferebat Abba.~ in corde suo usque ad
tempus retributionis ; dissimulans ta.men 1 usque ad
horam, corripuit emn super tnlibus excessibus, 2 [et]
dimisit in pace.
3 Veniens usque ad ' Cellam de Hathfeld, cum inquiGreat comreret de inquirendis, ascendit enormis querimonia de
of Je
e Priore, Alexandro, videlicet, de Burgo ; sed dissimulans,
Abbas promisit hiis qui querimonia.m de ipso probabi1
~ Abbot liter reposuerant, quod festina super hoe sequeretur correctio. Et cum Abbas domum pervenisset, cogita.vit
prredictos excessus corrigere.
Radulf
Ipsoque tempore venit Dominus Ra.dulphus Gubiun,
Gubiun,
multum vexatus super quibusda.m exa.ctionibus quibus
Prior of
Abbot,

12f~ "

~i:!:~ts

:Cde

=n~

m;: t

:!:::!~
Tynemouth,

uaqv.e omitted in Wats'1 te:r.t.

et omitted in the MSS. ; supplied from Wat11'1 te:r.t.
1

Venimaqve ad in MS. Nero D. i.

Haetfeld Cellaa in MS. Nero
D. i.
3
4

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANOTI ALBANI.

273

vexabatur per Symonem de Thynemue, duo conradia William,

22nd
monachalia exigentem jure perpetuo, ex dono cujus- Abbot,
dam Abbatis hujus ecclesire ad ecclesiam istam; ducens A.D.
1214-35,
secum unum magnum pugilem, nomine " Willelmum
" Pygun," quia diffinitum fuit judicialiter, ut illa Simon de
qurestio per duellum disrationaretur. Quod et ita ~!~
factum est, et victus ma.gnus pugil noster, et obtinuit ~aims of
adversarius noster Symon. U nde Prior, multum con- corr!ili~.
fusus nunquam voluit redire ad Prioratum suum sed ?-'he matter
'
,
'
' 11 settled
sponte se deponens, in Capitulo veniam petens, a.it by judicial
Abbati ;-" Domine, si recolitis, bene dixistis apud ::~:;
" Thinemue mihi,-' Sustine, fili, 1 paulisper.' Sustinui, Prior's.
" D omine
. ; Jam

. Jam
champion,
sat'18 es t . Rem1t.a.-t
- 18 m1.h.1, qma
William
" senui. Convenit ut mihi de cretero vacem." Et Ah- Pygun,
-...- t'1nus Ioqueris,
' qu1 a1t ;- isvanbas, " - Fil1, u t Sanc t us .1U&r
quished.
" ' Domine, si populo tuo sum necessarius, non recuso Gubi~,
" ' laborem, nee fa.tiscentem causabor retatem.' Ne" cessarius es populo, 11 id est, conventui tibi corn- r~signing
.
" m1sso
; nee a dhuc retate dfi.
e Cl8, veId
es1pIS. St'
us me h1soffi.ce;
and be" adhuc"
Et
cum
ins.a.--et
Prior
adhuc
lacrymis
ut
comes the

ww
'
Abbot's
absolveretur, dimisit eum Abbas in pace, et ait,-" Et chief
" ego tibi remitto." Et habuit Abbas tota vita sua adviser.
prrecipuum consiliarium et commensalem.

::is~;i~

De Oella de Hatfelde Peverel, pro majori parte

tempO'l'e prcedicti Abbatie concremata.

.Anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo primo, Great conoombusta est Cella Sancti Albani de Hathfeld, septimo !:fi:t~cll
decimo Kalendas Aprilis, videlicet, ecclesia, cum turri of Hatreld,
et omnibus officinis adjacentibus; salvatis tantum pres- ~!eh,
byterio, cum vestimentis, calicibus, et libris ; et similiter, A.D. 1231.
. u tenBl'Iia, scil'ice t , destroyed
Property
. et granario.
Alia au tem omma
h orrel8
cyphi argentei et macerini, cum cochlearibus et mensa- thereby.
1
2

pantmper in MS. Nero D. i.

meo, icl est, in MS. Nero. n. i.

a This account does not appear in

the text of MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

274
William,
22nd
Abbot,

A.D.

GESTA ABBATUM

libus, et omnibus q um in Refectorio et Donnitorio habeba.ntur, et ollis 1 aheneis, et denariis, et etiam ca.mpanis,
liquefactis, combusta perierunt.

1214-35.

De quibusclarn Prioribus CeUarum Swncti Albani, a

BUis officiis absoltdis, et aliis per prredictum
Abbatem eorum loco BUbstitutis.
Igitur sine strepitu, cito post hoe, revoca.tus est Prior
de Wymundha.m, Radulphus de Wyteby, qui non exWymund- cessus pristinos, ut decuit, emendavit. Qui, veniens ad
Sanctum Albanum, Abbatem et Conventum decenter,
ani !et~ sed breviter, salutavit, gratia.s a.gene eis de sibi impensis
: ;8~t1 beneficiis et honoribus. Postea ivit ad heremitorium
Y suum, vel cellulam, sibi a Domo de Witeby pridem
a.ssignatam, qua.m invenit provide omnibus bonis redunda.ntem. Ubi cum aliquot annis sa.ncte vixemt, via.m
ibidem universm ca.rnis est ingressus.

Alexander
Simili quoque modo revoca.tus est Alexander de
Burgo, vir duplex et inconstans, qui se a consuetudine
Hatfeld, is sua nescivit, utpote senex obstinatus, refrena.re: 9 quem
also deposed.
ca.ute, et ante expectatum I reditum, ad claustrum,
His cha- sibi nimis insolitum, revoca.vit.
Radnlf de

fJ::~

:m~~

i~~~h,
racter.

Oontinuatio materire pranwtatre.

Substitutes
lor

,:Og:

v:re, :d

~:,
depri~

!~~r

Loco igitur Rogeri de Wendouere, Prioris de Bea.lvero,

Ma.rtinum de 'Bodekesham, Cella.rarium, substituit.
a Loco autem Radulphi de Wyteby, Prioris de Wymundham, Willelmum de Feschamp, VU'UDl minus quam
expediret discretum, subrogavit Abbas ; sed merito a
Comite de Arundelle, domus illius patrono, reproba1 eneis in MS. Claudius E. iv.
quem omitted iu MS. Nero D. i.
a reditum inserted in MS. Nero
D. i. in a later hand.

Boderaham in Wats's text.

6 Abbas WillelHiua. Loco, in MS.

Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANC'lI ALBANI.

tus, a.b Abbate tandem est caesa.tus. Loco cujus sub- William,
22nd
etitutus est Thomae Medicus ; qui cum Comite, patre Abbot,
ejus, qui tune fuit, in Terra. Sancta. fuera.t peregrinus, A.D.
et cadaver ejus, in ipsa terra.. defuncti, de tra.nsmarinis 1214-311.
partibus reporta.vit, et apud Wymundham reverenter Thomas,.
t
tl_ie Ph,:s1tum-1W11, V1
clllll, Prior
Loco I autem .Alexa.ndri de Burgo, Priorie de Hatfeld, of ~ substitutus est Rica.rdus de Brantefeld, .A.bbatis bajulus. ~! bodU:Loco vero Radulphi Gubiun, Prioris de Thinemue, a.p- of the F,arl
. . part"b
of
Arundel
poSItus est G ermanus, d e 1ps111
1 us Bor ea.libus onbrought
undus
home by
him from
the Eut.

De di88ensione maaima mter Lincolniensem Epise<r

pum et Monasteriwm Sancti Albani, BWper eubjectiom Oellarwm et ParoohiaUwm Eoolesia;rwm,
earundem, per compoeitionem eubsequenter amicabiliter seoota.

Ejus quoque tempore, cum lis, damnosa nimis et Dissensions

periculosa, inter Episcopum Lincolniensem, Hugonem ~ ~ o n
de Welles, scilicet, 2 secundum, et ipsum .A.bbatem of the
Willelmum, medie.nte industria ipsius .A.bbatis, nimis
or
laboriosa. et sumptuosa, per quaedam compositiones over Ce~la
,1eIic1ter conqu1evi
t, anno Domm1
milles1mo

ducen- and
Panah
Churches
tesimo nono decimo, sub bac forma.belonging

~t:fn

to the
Abbey of
St.Alban's.

Scriptwrn Oompositionis prrenotat~.

"
"
"
"

" Universis Banctm Matris Ecclesim filiis, ad quos prmsens Deed of

scriptum pervenerit, Ricardus, Dei permissione Barisbirien- c_omposisis Eccleeim miniet.er humilie, et Willelmus et Ricardus, tio~e~eejuedem permieeione, de W estmonasterio et de Waltham Ab :Cer~!e
bat.es, salutem in Domino. Noverit universitas vestra, quod thereto,

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - A.D.1219.
1

wro Akzandri in MS. Nero

D.i.
'Meaning, the aecond Biahop of
the name of " Hugh : " the first
Bishop Hugh, elected A.D. 1186,
died in UIOO ; the second, elected
in 1209, died iD 1234.

q,umdam compoaitiona, in MS.

Nero D. i.
4 qut2 quarto f ol.io aeqtlfflle BCribitur, is added, in place of these three
words, in MS. Nero D. i.: but in
MS. Claudius E. iv., it follo,rs imme.
diately in the context.

s 2

Digitized by

Google

276

GESTA ABBATUM

William, " cum inter Episcopum Lincolniensem, Hugonem, sccundum,

2211d

"
"
1214-35. "
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
Abbot,
A.D.

ex una. po.rte, et Willelmum, Abba.tern, et Conventum, Sa.ncti

Albani, ex a.ltera., coram diversis judicibus, a.uct.orita.te littera.rum Domini Pa.pm Honorii Tertii, super diversis petitionibus qurestiones mutum verterentur; videlicet, coram me, Sarisbiriensi Episcopo, et conjudicibus meis, super ordinationc
Vica.rim ecclesire de Luitun; item, cora.m nobis, Westmonasterii et W a.ltha.m Abba.tibus, et Priore Sanctm Trinita.tis
Londoniis, super subjectione Cella.rum de Bea.uver, de Hertford, et de Bello Loco, et super ta.xa.tione Vica.rim ecclesim
de Lnitun, et super custodia. ejusdem, cum va.ca.ret, et super
appropria.tione omnium ecclesia.rum in quibu11 jura pontifica.lia. non ha.bent Abba.tea Sa.ncti Albani, et a.ssignatione
Vica.ria.rum in eisdem, necnon et custodiis ea.rundem ecclesin.rum et Vica.ria.rum, cum eis vaca.re contingeret; item,
cora.m Abbate de Sibetone, et conjndicibus snis, super portione qua.m dicti Abba.tea et Oonventus tenent in proprios
usus in ecclesia. de Luitun; tandem, recepta. die pa.cis inter
eos reforma.ndre, post mutunm tractatum, nobis media.ntibus, inter eos a.mica.biliter habitum, Episcopus Lincolniensis,
per littera.s Capituli sui de rnto speciales a.d componendum,
et Abbas Sa.ncti Albani, per littera.s Oa.pituli 1 sui de ra.to,
similiter, specia.les a.d componendum, procura.toree constituti
super omnibus prmmissis petitionibus et querelis a.d reforma.ndum a.mic.a.biliter pa.cem inter eoe et eorum ecclesia.s, pro
ee et Ca.pitulis euis simpliciter et absolute, nostrm se subjecerunt ordina.tioni, promittentes solemniter cora.m nobis et
multis a.His in verbo Dei, quod noetrm sta.rent in ha.c pa.rte
irrefra.ga.biliter ordina.tioni :-Noe igitur, Deum habentes prre
oculis, et utriusque ecclesim proepicientes in posterum pa.c.i
et tra.nquillita.ti, pacem inter eos a.mica.bilem providimus et
ordina.vimus in hunc modum, scilicet.-De Vicario. ecclesire
de Luitun, cujue occa.sione super creteris mota. est controversia., sic erit; - quod in eoclesia. de Luitun perpctua.
ordinetur Vicario., it&, scilicet, qnod qui pro tempore fuerit
vica.rins, ha.bebit nomine perpetuo Vica.rire omnes obventiones, et omnes minimas decima.s ecclesim de Luiton, et
omnium ca.pellarum a.d eam pertinentium, et omnia. alia. a.d
ea.ndem ecclesia.m, et ca.pella.s euas, pertinentia., oum ma.nso
competenti, exceptie ga.rbie, et terra. ad ecclesia.m et a.d
ca.pella.s pertinente. Et inde vica.rii sustinebunt omnia. onera.
eccleeire, parochialia., eynoda.1ia., archidiaconalia, ordina.ria.

1 BNi omitted in the text of MS.

Claudius E. iv. ; but ill&el'ted in

the margin, in a somewhat later

hand.

Digitized by

Google

MONASTERII SANCTI ALBANI.

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
''
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
''

277

et consueta, sicut vicarii.

Vicarii autcm in ccclesia de William,
22nd
Luiton, successive instituendi, prresentabuntur Epieoopo Linoolniensi, et snccessoribus euis, ah Abbate et Conventu Abbot,
A.D.
Sanoti Albani, vel a Conventu, vacante Abbathia. Episco- 121'-35
pus vero, et suooessores sui, idoneos viros, sibi prresentatos,
sine morm dispendio, et sine diffioultate, admittere tenentur.
Habebit autem Episcopus, et suooessores sui, plenam jurisdiotionem in eoolcsia de Luitun, et oustodiam ejusdem
Vicarim, cum vacaverit. De aliis vero eoolesiis quae Abbas
et monachi Sanoti Albani ad proprios usus petobant, et
assignatione Vicariarum, et oustodiis utrarumque, quas idem
Abbas et monachi sibi similiter vendicabant, ita erit ;quod Episcopus Linoolniensis, et ejus succcssores, per hano
ordinationem nostram, erunt in perpetuum, sine lite ab
alterutra parte movenda, in eo statu in qno Episcopus fuit
ante litem motam. De Cellis autem ita erit ; - cum in
eisdem statuendus fuerit Prior ab Abbate et Conventu,
providebitur prresentandus Episcopo Lincolniensi et suis
successoribus, susoepturus ab codem et succcssoribus suis,
sine difficultate, et sine morm dispendio, administrationem
spiritualem, videlicet, ecclesiarum parochialium, pensionum
decimarum, et si qua sunt similia ; ratione quorum faciat
dicto Episcopo ot cjus successoribus canonicam obcdientiam,
cum reverentia et honore, sicut suo Episcopo Dicaccsano,
exhibendis. Statuimus tamen quod salve. sit Abbati, et ejus
suooessoribus, cura anima.rum in monachis apud Cellae suas
per Episoopatum Linoolniensem oommorantibus. Salva etia.m
sit eidem, et suooessoribus suis, plena potestas ponendi monachos in Cellis, et inde amovendi, et eorum cxoessus, in
hiis qnm ad ordinem et regularem observa.ntiam pertinent,
corrigendi. Ipsos etiam Priores, sub forma prrescripta admissos, sine contra.diotione o.liqua liceo.t Abbati, et succossoribus suis, revooare, prout viderint expedire .. Ordinamus
etiam, ut omnes . lites et omnes querelm super prremissis
omnibus motm in perpetuum conquiesoant; et nulla rescripta,
super prmmissis impetrata, vel in posterum impetranda, contro. istam ordinationem vires habeant, vcl effectum. Et in
hujus rei robur et testimonium, tam nos, quam prmdiotus
Episcopus Linoolniensis et Co.pitulum, Abbas prmdictus, et
Conventus Sancti Albani, prrosenti soripto sigilla nostra
apposuimus. Acta in Capitulo W estmona.sterii, anno ah
Inoarnatione Domini millesimo ducentesimo nono decimo."

Digi~ ed by

Google

278
William,
22nd
Abbot,
A.D.
1214-35.

OEST.A. ABBATUM

CompoBitio vnte1 Episcopum N 01'Wicensem et Mona,..

clws Sancti Albani, B'Uper BUbjectione Oellarum
de W ymundham et Bynham, et Ec.cle8iarum Parochialium infra Direcesim No1'Wice11,Bem eisdem
appropriata1'Um.

Composition made
between
"
the Bishop "
of Nor"
and "
t et oofn-St. "
ven
Alban's, "
as to the
"
j~sdifc-th "
bon o ine "
Bishop
the Cells of"
Wymnnd- "
~and "
4 th

tc~

:C: "

vember,
"
A.D. 1228. "

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
11
11
11

'
'
"
"
"

"Universis prmsentes litteras inepectnrie, Martinue, Deoanue

Londoniarum, R. Archidie.conue Middelsexim, et Magieter de
Arcnbue, gerene vices Episcopi Roffensis, ealutem in Domino.
Noverit nnivereitas vestra., quod cum mota esset controvereia.
coram nobis, a.nctoritate litterarum Domini Pa.pm, inter venersbilem pstrem, Thomsm, Episcopum Northwicensem,
ex
.
uns parte, et de Bynham et de Wymundhsm Pnoree, ex alters,
super obedientia. et reverentia. dicto Episoopo a prmdictis
Prioribus, ratione parocbialium 1 ecclesiarum q11a.8 habent in
E p1ecopa
.
t u euo, prms tan da, et super vie1
. 'tatione, et procuratione, et ordinatione, Vicariarum ineiedem eccleeiis ; tandem,
interveniente consensu et voluntate Domini Norwioensie Episoopi, Capituli, et Prioris Norwicensis, et Domini Abba.tie
Sancti Albani, et ipsius Capituli, et dict.orum Priorum de
Binham et de Wimundham, et ipsorum similiter Conventus,
in forms perpeture pacis inter partee, auctoritate nostra, sub
forms subscripta amicabiliter est compositum ; - videlicet,
quod prredicti Priores de Bynham et de W ymundham pnesentabuntur Episcopo N orwicensi, qui pro tempore erit, et
eidem fe.cient canonicam obedientiam, et ad Synodum venient,
vel proouratorem aut excusatorem litteratorie mittent, et
inter a.Hos Priores sedebunt; habitu tam.en itineris non mutato, nisi velint, videlicet, in csppis et calcaribus. Item, convenit, qnod vicarii ad prresentationem dictorum Priorum in
stituantur per Episcopum in singulis ecclesiis parochialibue
quas ha.bent dicti Priores in Epiecopatu Norwicenei, videlicet,
in eccleeiis parochislibus de 1 Wymuntham, de Binham, de
Snetesham, et de Dersingham, 1 [et] de Happsbrugge; quos
vicarios, ad diotas ecclesias prresentatos, Episcopue Norwioen
sis protem pore sine difflcultate aliqua admittet. Ita, videlicet,
quod taxa.tioni Vicariarium in eccleeiis de Happesbrugge et
Snetesham, jam factre, stetur. Vicaria autem ecclesim de
D ersingham erit septem marcarum in obventionibus altaris,
secundum juetam mstimationem bonorum virorum et jura-

1 Repeated in MS. Clandiua E. iv.,

by inadvertence.

t
1

Wymtla in MS. Claudius E. iv.

Omitted in MS. Clandius E. iv.

Digitized by

Goog Ie

MONA.STERll SA.NCTI .A.LBANL

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

279

torum de Oapitulo. In ecclesiis de Binham et de Wymund- William.

22nd
ham ita :6.et estimatio Vicariarum, quod considerata restimaAbbot,
tione qua, faota fuit tempore vicesimre, assignabitur sexta A.D.
pars illius restimationi!I in obventionibns alteriagiorum per- 1214-35,
petuis vicariis in dictis ecclesiis ah Episcopo pro tempore,
vel octava pars restimationis in certis portionibns illarum
ecclesiarum de novo fiiciendm per viros :6.dedignos et jurn.tos
de Capitulo; ita qnod Episcopus inde habeat optionem.
Item, convenit quod pro visitationibus in prredictis ecclcsiis
paroohialibus ab Episcopo, vel ejns misso, annuatim faoiendis,
ha.beat Episcopus de Prioratu de Bynham viginti solidos, et
de Prioratu de Wymundham qnadraginta solidos, per annum
in Synodo Paschali Norwicensi. Et fact& est compositio, ita
quod occasione ejnsdem non derogetur privilegiis mono.ohorum Sanoti Albani in aliquibus aliis articulis. Salvo etia.m
jure cujuslibet alterins; et salva sit Domino Abbati Sanoti
.Atlbani potestas excessus monachorum corrigendi, et amovendi et substituendi Priores, secundum qnod viderit expedire, secundum Regnlam Sancti Benedicti, et ordinis sui
institutionem. Ad majorem autem securitatem, nna cum
sigillis nostris, apposita sunt prresenti scripto sigilla Episcopi
et Conventus Norwicensis, et Abbatis et Conventus Sancti
Albani, et Priorum de Binham et de Wymundham, et eorum
Conventuum. Acta in Ecclesia Sancti Pauli Londoniis, pridie
Nonae Novembris, anno Incarnationis Dominica, millesimo
dncentesimo vicesimo octavo."

De diversis operibU,B, et Btructuris, et ornamentiB ecc"leBia8tici8, tempore mem01-ati .AbbatiB laudabilite1

C<>n8W1Tllfflati8.

Hujus quippe in magnum titulum benedictionis sem- Ablx?t ,

. ter William
p1'ternre arb't
1 ror ascn'ben d um, quod post quam m
succes&fula
magna tantm ac talis guerrm, quantam prrescripsimus, rule of the
. t'1cos, mtest'mos et 1onnsecos,
.I!

Convent.
omnes t um ultus sch1Sma
The
artistic
tam in sreculo qua.m in claustro exortos, prudenter ~ of
sedavit, et ad nutum suum, ita ut nullus contra ipsum Wal~: de
ausus erat obgrunnire, omnia feliciter disponens paci- Colchester
.ficavit. lncepit igitur multa ornamenta construere,
volens uti operibus et artificiis incessanter, dum vitre et
retatis pro1:1peritate ga.uderet, Magistri Walteri de Cole-

Digitized by

Google

280
Wilijam,
22ml.

Abbot,

A.D.
1214-35.

GESTA ABBATtTM

cestria, tune Sacristre. Cui in artificiis quamplurimis

compnrem non meminimus prrevidisse, vel aliquem credimus affuturum.

Oontinuatio materice prcenominatre.

Primo siquidem Dormitorium, cum secretiori domo
illi pertinenti, ut prretactum est, cum lectis de materie
querna, decentissime consummavit, et in ipso oonventum
convocavit. Prreterea, tempore suo. ambre a.Ire ecclesire,
~~~!-:~ de materie querna, 1 optima trabeculis colliga.ta et conthe Chur~h, juncta, culmine sunt prremunitre; qure, putredine et tereroofcd
with d"me pnus
consump~,
- p1unam

t.
oak, girded
abundan t em ad m1Serun
with
Turrie quoque culmen, quod prremaximre machinre instar
beamsTh
protendit, multo excelsius veteri, quod ruinam minabae tower
.
b

t
t
heightened, tur, ex optima materia. ene conJuncta, construe um e
an? edreelevatum est. Et hrec omnia., non sine magnis sumptibus,
pall". de pIum b o sunt cooperta..
Q"
conqurestu et ID
"dusRichard
mppe ISta
Thidentria Ricardi de Thidenhangaer, mono.chi nostri conversi,
hanger,
the ac Ca.meram,
.. sme
'
. sure de.iec
~ t u v el d'IID.lllU.
Chamberobed'1ent1re
1.ain, in- r tione, sunt perfecta : qure tamen Abbati, oh reverentiam,
spector
o sun t ascn'benda.
Ille erum
.
~.1ac1t,
CUJUS

-te
the repairs.
auct on,,u
quippiam fieri dinoscitur.
On
Veruntamen ipso Abbas, post mortem ipaius benedictre recordationis Ricardi memorati, ipsam turrim,
tower is
quia. indecenter cooperta fuit, discooperiri fecit, et,
~:~:red
addita non minima plumbi quantitate, retegi fecit dewith lead. centius ac fidelius ; collateralibus additis ornrunentis,
videlicet, octo Jinearibus elevationibus, a tholo usque
pilasters,
ad murale extensis, ut octogona turris manifestius
ndded to
the tower. appareret ; sumptibus propriis, persuasione et inMntthew stinctu Domini Matthrei, tune bnjuli et sigilli portitode Cante- ris, cognomento "de Cantebrugge." Quod compertum
1f.;f!t,~; the f uit, eo quod ilJi operi procurator et prosecutor, ac

The Dormitory
finished
by Abbot
William.

r::~1~:

!:fu~:ec

-----------
1

optima in W ats's text.

Digitized by

Goog Ie

llONASTERII SANCTI ALBANI.

281

w~:~

custos diligens, prreficieba.tur. Coopertura.m a.utem in

talem, qwe ex tra.nsverso conos protendit, commutavit. Abbot,
Et linere ipsm prredictre, qure vulgariter " a.ristm" 12-t,~35
nuncupa.ntur, turrim et mira.biliter roboroba.nt, et ro-
bora.tam decomba.nt, et imbre.s certius cohibebant; qure ad;~r,
'
' octo cos t'IS, 1ormam
~
tere tem, gra.ci'lem, an
mspecpnus,
con fiUSlS
tor of
the
et exilem, indecentius et minus murali concordantem, work.
protendeba.t.

Oontinuatio rnateri<B prmlibat<B.

1 Opusque frontale ipsius
ecclesire, post qua.ndam Abbot
nimis damnosam ruinam, misertus ac miserotus Abbas
Willelmus, eo quod tam trediosam mornm protraxerit, the ~om-
suis humeris sibi suscepit supportando perficiendum.
Quod infra breve tempus, cum tecto de prreelecta ma- em front.
terie, tignis et tra.bibus, cum laquearibus, cumque
vitreis fenestris, a.d unguem perfectis, veteri operi,
decenter plumbo coopertum, continuavit.
Fenestrarum quoque qwe sunt in ainplo muro supra The winlocum ubi jacet magnum Ordinale, ubi quoque minuti dCh'lfllofthet
-..
.
d
H oras, opus lapideum, in proper
urc pu
JU.&tutinas canunt e more, et
cum fenestris vitreis, 9 ordina.vit; 8 prreterea, aliarum repair.
qna.mplurium in alis ecclesire Aquilonari et Austra.li
opus lapideum, cum suis vitreis fenestris, coadjuvante
custode a.ltaris Sancti Amphibali, perfecit : ita ut ecclesia, novi beneficio luminis illustrata, videretur quasi
renova.ta.
Hujus quoque ternpore, cum Magister W a.lterus de A pulpit
Colecestre, tune Sacrista, (pictor et sculptor incompara.- ::C:1Jfe
bills,) pulpitum in medio eeclesire, cum magna cruce of the
sua, Maria quoque, et Johanne, et nliis crelaturis et
by
decentibus strncturis, sumptibus sa.cristarire, sed pro- Walter de
" labor1s
' dilig'ent'ia, per1ec1sse
e. t ; 1pse
'
Abbas W'll
prn
1 eImus Colecestre.

!~::lea
ri!:Uwe:i~

~=

1 Opll8 qvoque in Wats's text.

' This word is omitted in MS.
Nero D. i; and in MS. Claudius E.

iv. it is inserted in a somewhat later

hand.
' et prcetcrea in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

282

GESTA. A.BBATUM:

William, feretrum, reliquiis Beati .Amphibali, sociorumque ejus,

22nd
Abbot,
.A.D.
1214-35.

a loco ubi prius collocatum fuera.t, (videlicet, secus

majus altare, juxta feretrum Sancti Alban~) 1 in pa.rte
Aquilonari, usque ad locum qui in medio ecclesire inThe shrine cluditur pariete ferreo et craticulato, solemniter trans2 'b'd
of
St. .Am- tul't

phibalns
1 , a ltari decent1ss1mo
1 1 em const rueto, cum
is removed tabula et superaltari pretiose pictis.
to the of
F ecitque 1psum
.
. h onomiddle
a ltare so]emmter d edicari m
the church. rem Sanctie Crucis, 3 quia ipsum fuerat antea. Sanctre
An
altar
Crums
. ; et m
. h onorem Sanct1' A mph'bali
.
dedicated
1 , soc10rumque
on that th ejus, 3 quia ibidem eorum corpora requiescunt, ab Epispot, Croes,
to e scopo ' H art1or
1' d
.
Holy
ens1, J oh anne. E t a b eodem fiec1t
of crucem magnam, ipso altari suprapositam, cum suis
St. Amimaginibus, consecrari.

:!~:!r

phibalns,
by John,
Bishop of
Ardfert.

De feretris ligneis, cum 6 reliq1.iiis Sancti .A mphibali,

Prioratui Redburnce per memoratum .Abbatem
assignatis.

~\t!m

Abbas quoque Willelmus, postqua.m hrec decenter

omnia consummaverat, duo feretra deaurata, in quibus
primo ante tempus 6 W arini Abbatis reconditre fuerunt
reliquire Beatorum Martyrum, Amphibali, sociorumque
ejus, cum illis qure in eis continebantur, contulit eccle

sire eorundem m Redburne, ob honorem et reverentiam

loci illius, in quo ipsi sancti martyres sui agonis curthe Chnrch sum consummaverunt. Constituitque ibidem custodem
~~- and perpetuum, monachum, videlicet, vigilem et diligentem,
appoints
nocte dieqbe ibidem assistentem thesauro illic reposito,
twowatch
monks tal'1 con dign um cus todire.
H'1c et'J.&m monach us, 1'b'1
to
them.
assignatus, indultu Abbatis postea sibi socium adquipresents
two gilded
shrines,
with relics
ohf.bSt.1 Amp 1 ans
and his

:?:!~~

a parte in MS. Nero D. i.

ibukmque in MS. Claudius E.
iv. by inadvertence.
qui in MS. Claudius E. iv., by
inadvertence.
.A.rth,fertensi in MS. Nero D. i.,
2

and .A.rdfertenai in MS. Spelman.

The deprived Bishop of .Ardfert,
in Ireland, is meant.
6 requi8 in MS. Claudius E. iv.
videlicet Warim in MS. Nero
D. i.

Digitized by

Goog Ie

MONABTEBII SJ.NOTI ALBANI.

283

sivit, dum operibus 1 indulgeat pera.gendis. Istam autem William,

22nd
Translationem honorabilem quamplurimum merito cre- Abbot,
dimus Deo oompla.cere ; propter manifest& miracula A.D.
1214-35.
qum Deus ibidem tune, in honorem dictorum Sanctorum,
in propatulo celebravit.
Miracles
performed
there.

De !2 costa Sancti Wulfstani, per industriam prrodicti

.Abbatis perquisita; et de alta1'i in honorem ejtisd,e,m, dedicato.
Nee vacat a laude ipsius Abbatis Willelmi, quod cum Abbot
Tra.nslationi Sancti W olstani, Episcopi et Confessoris, !~:Uof
rogatus ab Episcopo 3 Silvestro, interesset, adquisivit Btlvester,
of
. 1'b'd
nob18
1 em unam cos t arum sue.rum, quam post ea Bishop
Worcester,
opere inclusit aurifabrili In cujus Sancti honore, quod- a rib of
dam altare construxit juxta altare Sancti Oswini ; juxta
vetus feretrum, versus, scilicet, Orientem.
An altar at
Prreterea, ad cumulum titulorum ejusdem Abbatis !h~~'s
Willelmi arbitror recolendum, - quasdam structuras of him.
nobilissimn.s circa majus a.ltare construxit, cum qua.dam Thehistory
trabe, historiam Sancti Albani reprresentante, qure
totam illam artificiosam machinam supereminet. Quod carved on
quidem opus splendirlissimum Ma.gister Walterus de
Colecestria, de quo srepe mentionem prrelibavimus, non great altar;
sine magno studio laborioso, et labore studioso, Abbate ~~e
tamen copiosos sumptus ad hrec libenter ministrante, de Colchesperfiec1.
t
-

~!n~ul-

'iii!,

:~e

;~~r

De sex c6'1'eis ad a1den<Zum circa feretrum Scvncti

Albani, per prredictum .Abbatem institutis.
Ad qure etiam serenanda, et a.cl honorem Martyris The Abbot
ampliandum, constituit Abbas memoratus, Willelmus, ~rovidea
sui: wax
-~~~~~~~~~~~~~--~~~~~~~~canfiles

indulgebat in MS. Nero D. i.

somewhat later hand.

Apparentlywritten" tuto"inMS.
a Sylvester de Evesham, Bishov
Claudius E. iv., by inadvertence of Worcester, A.D. 1216-1218.
4 quod-quasdam in MS. Nero D. i.
bnt corrected in the margin, in
~

Digitized by

Goog Ie

284
William,
22nd
Abbot,
A.D.
1214-35.

to be
lighted OD
certain
festivals,
near the
&hrine of
St. Alban.

GESTA. ABB.A.TUH

sex cereos, in festis qure in cappis fiunt, et ma.xime

prrecipuis, accendendos ; ad quos sustinendos unam
ma.ream, ex consensu conventus, assignn.vit, de Domo
de Binham, pro relaxatione alecis quod recipere consuevimus annuatim, recipiendam.

De quatuor cerei8 per 1 EleemoB'Ynarium et (Joquinarium exhibendiB, et ad alta1e Sanctre Mariw,

in celebratione Mi8Bce p10 EccleBia accendendis,
per pnedictum Abbatem deputatiB.

Insuper istius Abbatis Willelmi tempore, collati sunt

d
.
duo cere1, et prov1sum est un e sustmeantur, per pro._alte~ de videntiam et adquisitionem Domini Walteri de Ram}'Yuamee1e
f?r celeb~- mesie, ( qui etiam eleemosynam Mandati nummis amplia:~\~~ vit, in numismate singulis pauperibus e1oga.ndo,) ut
for the
cotidie accendantm; et, dum Missa qure de Beata VirChurch;

d ecantat. ur sine
. no t a, (v1'deIicet , pro Ecclesia,
. ) arand
two by gme
Adnm the deant.
Et ipsa Missa cantatur semper cum calice aureo
Cellarer.

. accens1s
. ; quoet 2 propno
ves t'rmen to, et quat uor cereIS
rum duo, (ea scilicet, qure versus Orientem ponuntur,)
A chasuble
d d ..
Ad re Ce11eraru.
.. Successu tempon'!,
.
left to the aunt e a qms1t10ne
al!ar.of the Domicella Alicia, filia Henrici Coci, legavit illi altari
Virgm, by unam casul am, d e rubeo exarm'to, bene aur1'fr'1giatam.
.
Alicia
Two candies pro-

vided by

Coke.

De cotidiana celebratione Mi8sre Sanctre Marire, et

custodibus ejUBdem Oapellce, per memoratum Abbatem primitus institutis.
Abbot
William
ordains
that Mau
&hall~

sung

y,

Hie etiam felicis memorire AbbaB Willelmus, videns

quod in omnibus nobilibus ecclesiis Anglire Missa de
Bea.ta Virgine ad notam solemniter cotidiana decantatur,
(licet in nostra ecclesia, quod non fit in aliis, qualibet
a septimann, die Sabhati, nisi obstet
rationabilis,

causa

1 The Almoner and Kitchener

were probably receivers of the funds
for supplying these four candles.

cum proprio in MS. Nero D. i.

a aeptima in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

MON.ASTERTI SANCTI ALBANI.

285

fiat Commemoratio de Beata Virgine, totaliter per diem William,

22nd
et noctem in albis solemniter,) constituit etiam ex Abbot,
consensu, et, beneplacito totius conventus, in perpetuiR A.D.
1214-35.
temporibus sancivit perduraturum, ut cotidie Missa.
de Beata. Virgine solemniter ad notam celebretur ; sex in honour
. d"1ebus monach"IS per ordinem, ad m1. gin;
of the Virad hoc singul18
by six
nistrandum, nunc hiis, nunc illis, indeficienter assigna- mon~s in
.
.
b l
. .
. .
rotation.
tis, et m ta u a scnpt1s nommatim.
Prreter quos, assignavit ibidem, ad c11Stodiam altaris A guard
et altari pertinentium, et ad regimen obsequii, unum
monachum, reconomum et custodem.
Ad quod con- pointed for

t
d
1
t
I
1"d oneum, st.
the Mary.
altar or
vemen er peragen um, e eg1 ocum satis
videlicet, ubi constructum est alt.are Sancti Blasii ; in Altar of
Austra.li, scilicet, ala ecclesire nostrre.
St. Blaise.
Et quia. muralia. circumquaque, ex ruina 1 nimis da.m- The walls
nosa, fuerant depulsa et deformata, ipse Abbas, sumpand
tibus propriis, omnia ruinosa restauravit : et quoddam, two~~prreter hoe, opus ex incisa. petra, ad du88 ibi amplas ~;:t;ear
fenestras vitreas collocanda.~, perfecit, ut, ad consum- the altar.
mationcm boni operis sui, omnia congruo lumine illustrarentnr; ita ut videretur in m3.i::,crna parte ecclesia
renova.ri. Cujus quidem operis executioni Dominum Matthew de
. Cantebrugge,
Ma.tthreum de Canteb rugge, baJ"ulum suum, prrefiecit
; master of
qui laudabiliter opus injunctum sibi in brevi consum- the works.
mavit.
IstillS utique constitutionis firmitudinem quampluri- '.fhi~ altar,
4-- IM_ t .
.
1n
time,
mum D eo, et, Bea-,
a n sure, ere d"1mus complacmsse;
reeeives
quia. in posterum locus memora.tus, in va.riis oma.mentis, many n~d
.
t a.rgen teis,
. vest1ment18 se1"1c1S
. . et costly gifts.
u tell8l"l"b
1 us aureIS e
luminaribus, felix et inopinatum suscepit incrementum. Th 1
D. en tnr
. h
V erunta.men dedicato a1tar1. m
onorem sanctm e1 is dedicatt'd
u_...:_
b E piscopo

Arttiertens1, J ohanne, Bisho

by the of
Gem"tricis,
AU1oe.m::i, a
Abb88 ipse, pontificalibus redimitus, primo MiBS&Dl illam Ardfirl ;
solemniter celebra.vit, et, quasi pro dote subarrhanda, ~~!;f;ro

:t:~nd-

::r::.

performing
1

l/lladalll nimia in MS. Nero D. i.

Virgini Matri in MS. Nero D. i.

Digitized by

Google

286

GF.STA ABBA.TU'](

unum bonum missale ipsi o.ltari contulit; cum quibusdam alii.s, illi loco magis necessa.riis.

William,
22nd
Abbot,
A.D.
1214-35.

the first
Mass there.

De campana sonorissima, et ~ 'lrUYYl,(J,Chis, pro pu'lsatione, et d,ecantati<Yne Missm cotidianre Sanctre

Marire, per prredictum .Abbatem primitus deputatis.
Ca.mpanam quoque sonorissimam, ipsi officio specialiter

!irno~ous

::!is!-

and
assignatam, ab Episcopo Johanne consecratam, et nomine
crabeled, tofi Sanctre Marire intitula.tam, constituit cotidie vice trirung or 1
1
ls .
ad
d
.

the Mass
shoog in f
onoor o
the Virgin.

p 1cata pu a.n, tempestive

convocan um mm1stros
ad hoe assignatos ; videlicet, monachos sex, cum eo qui

a.ltar1 prreest, et alios Christi :fideles, et Beatre Ma.nm

pronos ac devotos, ipsi ministraturos, et pro prosperitat_e
Ecclesire, ac propria., supplica.turos.

De pulchra Mariola per Walterum de Oo'lcestria, temp<Yre prcedicti .Abbatis, clepicta; et de cereo ant.e
ea'TUkm a1dente, certis temporibua Umitatis.
~t~

La.udibus insuper ipsius Abba.tis Willelmi adjiciendum

est, quod una.m elega.nt-iBBima.m. Mariolam, quam Magist.er W a.Items de Colecestre, 818ped.ictus, opere sculpsit
of. th.eage studiosissimo, ecclesire nostne prresentavit; quam qui!~~'by dem fecit ab Episcopo srepe prrememorato, Johanne,
Walter de consecrari. 1 Ma.riolam autem, qure prius ibi erat, ubi
~lch:ter. novam decanter collocaverat, in loco ubi Missa Beatie
cro'::iede, Ma.rire ad notam cotidie celebratur, supra altare evi~th
denter colloca.vit. Cereum quoque, quem floribus conbeiofe the suevimus redimire, constituit a.ccendi ante nobilem
a:nd Ma.riolam, diebus ac noctibus festorum pnecipuorum, et
the great in processione qure fit in commemorat.ione ejusdem.
presents to
~hurch

!e

l!::i

lJ:~:i

feasts.

cotidit is repeated here in the

MSS., by inadvertence.
ii

Mario/am alllem, qua priu ibi

erat, ;,. loco ubi Miaa Beata

Mari ad IIOtalll ctkbrattu-, nper

altare ernthnter collocaint.-Variou
reading in MS. Spelman, as given
in W11&1'1 ten.

Digitized by

Google

MONASTERII BANCTI ALBANI.

287

De cwlatura lignea super .d. ust?-alem alam Ecclesiw

Sancti Albani per prredictum .Abbatem constructa.

William,
22nd
Abbot,
A.D.
1214-35.

Tegmin~ etiam quodam, quod vulga.riter '' labres- A -il.

'

ce mg
" cura," ve1 " erelatura," d"1c1tur,
quo trab"1nm senem
is placed
cooperuit, ecclesiam mirifice supra. memorata.m Mari- ::;: ~~e
olam venusta.vit Abbas Willelmus, ne tignorum. vel the Virgin.
1 quas vetustas denigraverat, oculos
tra.bium
ofl'enderet intuentium. Simili quoque ratione, muros Thegreater
. m
, magna parte, quos l ongrevus squal or p ul veris
. walls
part of the
ecclesire
of
deturpaverat, dealbavit; ita. ut, quod incepit, si con- !he church
summasset, ecclesiam inveterata.m II placita. muta.tione :JJ!':~
feliciter renovasset.

De tr<ibilnul et imaginibus diversis in loci8 competentioriJn,,e ecclesi<u transmutatiB.

Hie etiam Abba.~ Willelmus, sicut, tra.nsposita. veteri Abbot
M.ariola, nova.m substituit, et veterem alibi in ecclesia
salvo collocavit, ita. tra.nsposita.m veterem trabem, qure beam to be
supra. ma.jus altare ponebatur, (quam quid em Adam
Cellera.rius duxit faciendam,) in Australi ecclesire parte, over the
juxta. nobilem Mariolam, ad magnum ecclesire ornatum,
eminenter attollebat. In qua. etiam trabe, series near. the
duodecim Patriareharum et duodecim Apostolorum, et ~;;~
in medio, Majestas, cum Ecclesia et Synagoga, figu- ~ir~
ra.tur. Similiter 8 de veteri eruee qure in medio eccle- tha;;:r
sire quondam eminebat; et M&riolam anteriorem, qure The ol~
supra a.It.a.re Beati Blasii sta.bat, substitutis novis, in dir:8nri~le
ecclesire nostrre pa.rte Aquilonari, ad laicorum et om- of the

Church
mum
1"11uc adventan t1um re difieationem, e t consola- and
the'
tionem srecularium, duxit collooandum, ne bona qure old image
~
t,, VI"deret ur m
11,llqua
_1:
na..1-,:,
of
the re.1.ecera
.r- "" mut"lar
I
e.
Virgin,

!=e

==

::::!oo.

moved to
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - the North
1 dejormitas, or a similar word,
ia e'1idenUy omitted here.

2
1

placida in MS. Nero D. f.

side.
veterem cnicem in MS. Spelman.

Digitized by

Goog Ie

288

GESTA ABBATUM

De Capella Sancti Outhberti, per p?'<Bfatwm .Abbate-m.

constructa, et pe:r Johannem Episcopwm, solemAbbot,
A.D.
nite1 dedicata. De Ecclesia Beati .A mphibali,
1214-35.
pluribus eccleaiis, capellis, et altaribus, per dictum Episcopum, ad instantiam ipsiy,s Abbatis,
dedicatis.
Abbot
Ad ejusdem itaque benedictionem et memoriam
William
rebuilds
sp~ctat sempiternam, quod diruta veteri Sancti Cuththe Chapel berti Capella, (cujus culmen, teredine jam consumptum,
<fu!bert. et ma.ceria depulsa, ruinam minabatur,) quandam novam de lapide inciso satis eleganter construxit, cum
suis vitreis fenestris, et omnibus aliis pertinentiis. In
With the qua altare construxit, et constructum, cum ipsa., fecit
altar,.it is
dedicat.ed ab Episcopo Johanne Capellam dedicari, in honorem
by John, Sanctorum Cuthberti, J ohannis Baptistre, et Sanctre
Bishop of
Agnetis, Virginia et Martyris. Unde versus;Ardfert.
" Confessor, Cuthberte, Dei, Baptista Johannes,
" Agnes Virgo, tribus vobis hrec ara sacratur."
lndul~uce
Concessit quoque idem Episcopus Johannes, ut quito
pemtents
A nruversario
.
. D ed.1cat1orus
. illius Capellre, ve1
visiting
the cunque m
altar. on the in singulis festis Sanctorum prredictorum, pcenitentes
et devoti 1 advenerint, viginti dies relaxationis conseDedication, quantur.
A small
Eadem quoque Capella, in arduum surgens super
Dormitory suam crepidinem (qure vulgariter "avolta" dicitur)
made over
'

the Chapel. Donnitorii diminutionem supplet, et defectum. Hoe

quoque domicilium, circiter duodecim lectos continens,
pluribus vitreis fenestris lumen, quo sufficienter illustratur, intromittit ; et culmen, ex prreelecta materie
compositum, plumbeo tegmine communitur.
MinistraSciendumque est, quod ubicunque in nostra Direcesi
ti~ns of the memoratus Episcopus Johannes suum exercuit officium
Bishop of

'
A!dfei:t in prrec1pue m dedica.tiombus; fidelibus Chnsti concess1t
relaxationem, secundum quod ipsi competebat officio
et solemnitati.
William,
22nd

~;;die

!!:_Dio-

advenenmt In Wats's text.

Digitized by

Goog Ie

289

MONASTERII B.!NCl'I ALBANI.

William,
22nd

Inter alia quoque pietatis opera., ecclesiam Beati Abbot,

.Amphibali, Ma.rtyris, sociorumque ejus, ob reverentiam 12}f35.
et honorem loci illius, 1 quo idem Sa.nctus, cum sociis
--J.

.
Church
at
SU18,
mw-11ynum
ce1ebra.v1t, so1emruter ab E p1scopo
Redburne
Johanne, sicut et alias plures ecclesi&B vel capellas in dedi<:&ted
nostra Direcesi, fecit, ipso prresente Abbate, pontifi- : :;.mAmca.libus redimito, rela.xatione quadraginta dierum con- phibalus.
cessa, Domino Gileberto de Sissev:erne tune ibidem
Priore, dedicari.

De Hospitio magno, et domibus diversis, in Lontior,,iis et Gernemutha, per prredictwm i:l.bbatem.

sagaciter perquisitis,
Abbas insuper memora.tus, Willelmus, ad perpetuan- A~b?t
.
. . cum benedict10m.bus, prov1.dens purchases
Wilham
dam memoriam
1ps1us
a
sibi et successoribus, necnon et mona.chis nostri Con- hostel in
ventus, qui gratia hospitandi illuc II divertunt, quandam
domum, instar magni palatii protendentem, 8 nee parvis ~ the
sumptibus ad hoe exhibitis, Londoniis compara.vit ; ut nvent.
et ipse, et omnes ejus successores, et mona.chi qui vo- .
luerint, ibidem honeste et secrete hospitentur. Ipsi
quoque domui, quam nobis adquisivit, pertinent capella;
thalami quamplures, pomrerium, stabulum, coquina,
curia, hortus, puteus ; redditus quoque ex quibusdam
domibus stratre communi continuatis, quibus curia tu- He builds
tius circumvalla.tur. Qua.a etia.m idem Abb&B Willelmus,
postquam principalem domum comparavera.t, prudenter adjacent
construxit ; quemda.mque servientem ipsi mansioni thereto.
perpetuum assignavit.
Comparata vero domo memorata Londoniis pro He purcentum marcis, et additis emendationibus, qure ad:= 8~
pretium quinquaginta marcarum restimabantur, com- Yarmouth,

ro:n!~~se

ho=

qvam idem, in MS. Nero D. i. ;

in qvo ulnt, in Wate's text.

2

a non parvia in Wats's text.

Repeated in MS. Claudius E. iv.

,4

diverterint in MS. Nero D. i.

T

Digitized by

Goog Ie

I
~90
William,
2llnd
Abbot,

A.D.
1214-35.

for the
Convent,

GESTA ABBATUM

paravit dictus Abbas Willelmue pro quinquaginta

marcis unam domum apud Gernemutha.m, ad pisoem,
et prrecipue a.lee, in tempore opportuno comparatum,
reponendum, ad inrestimabilem Domus Sancti Albani
utilitatem et honorem. Cui etia.m sumptuosam addidit
emenda.tionem.

De plwribus oWJU8tris lignels

pe'I'

pr<13dictwm .Abbatem

C<Ynl!tnwtis, et de o.ffi,<ri,is ad eadem repa'1'<l'fUl,a,

deputatis.
Claustra quoque plurima construxit, videlicet, unum
inter Capitulum et Capellam Sancti Cuthberti, ne ibi
vari-Ous
transmeantes stillicidiorum infusionibus molesta.rentur :
!~~:" aliud quoque, 1 trilaterum, a coquina. usque ad ostium
South aide claustri regularis; quod assigna.vit custodue Coquina.rii
Quod etia.m ee 1 [protendit] in alio latere a prredicto
and as&igns claustri mona.chalis oetio usque ad ostium Hoepitii,
them
to

. ;
the
charge
quo d ultenus
soI et eeee H osp1't'mm N'ign. 0 r dims
o!., ~rtain quod assignavit custodire Magistri Hospitum. Aliud
omcials.
vero memorati claustn' 1atus, scili'cet, tert'mm, a prredicto ostio usque ad oetium quo patet via ad ea.rtrinum ; quod etiam assignavit custodire Ca.merarii.
Alterum quoque claustrum, quadrilaterum, per quod
patet via ad Infl.rmarium ; quod commisit custodire
Inflrmarii. Et hrec omnia flrmiter a.c competenter
construxit ex querna. materie, tignis et laquearibus,
et scindulis quernis cooperiri fecit. Et illud claustrum
trilaterum, (quod, scilicet, a coquina usque 3 ad ostium versus sartrinum extenditur,) pariete circumseptum concraticu1ato, ne ad locum medio contentum,
videlicet, parvum virgultum, omnibus liber pateret
accessus, communivit. Illud quoque virgultum Magistro
Hospitum constituit pertinere.
Abbot
William
builds

~!:h .

trilatriumin Wata'e text.

Omitted in the MSS., bnt clearly

aense.
ad omitted in MS. Nero D. i.

required by the
I

Digitized by

Goog Ie

291

MONASTERII SANCTI ALBANI.

De Cruce, 1 continente diversas reliquias, et particulam

Orucis Dominicw, per prrodicti .A bbatis <le quoclam
M onacho Vallis 9Josophat industriam, Monasterio
Sancti Albani perquisita.

William,
22nd
Abbot,

A.D.

1214-85.

Crucem quoque, quam Dominus Laurentius, natione A~~t

Anglicus, monachus ecclesire Sanctre Marire Vallis
J 08ephat,. in Term Sancta, juxta. Iertt!a.lem, detulit C~o~, conin Anglia.m, ( cujus fldelitati testimonium per litte1'88 !li':grrom
SU88 pe.tentes Patri&rcha Jerosolomitanus, et suus Ab- Laur:nce,
bas de Josephat, necnon Wintoniensis, Petrus, et Exoniensis, Willelmus, Episcopi, perhibuerunt,) nobis hoe of Jehoaa't. phat.
m odO a.uqUlSlVl
Cum enim memoratus mona.chus Laurentius chartas Terms on

difficulta;.,.,,
J.~
diu hic rep081ta.a ill resas, sme
secund um which
wu leftit to
quod Abbas suus supplica;ndo significaverat, recepit ; the Abbey.
promisit quod si propositum suum non consequeretur
super adquisitione manerii, cum ecclesia, de Britte
welle, ubi speravit ease Prior, et contingeret necesS&rio, infecto negotio, remeare ad domum suam de Josephath, ipeam crucem, ( de oujus veritate oonatat no bis,
et sa.nctitate,) pro viaticia suie nobis ha.bendam, dimitteret in perpetuum ; ne de tanto beneficio redargui
possit ingratitudinis.'

!~a

~!1v~i:;

,l

De brachio Sancti IeTonymi, predicto Abbate kuic

Monasterio a prcefato Monacho perquisito, et

opeTe au'l'ifabtrili wrtijicialiter

Ted;i;mito.

Brachium quoque 6 Beati J eronimi a prredicto mo- He obtains

.
Abb&'3 an
arm of
n acho no bis adquisivit. Quod qm'dem 1pse
St. Jerome
1 conluieiu in MS. Claudius E. iv.
Theee facts, as to the relics and the
wood of the U'118 Crou, are not
stated in the rubric of MS. Nero D. L
' Joel iii. 2, 12.
a contigerit in Wata'e text.
After this, the following ie
added In MS. Nero D. l.-C11ju.t rei

tJ:f/Ctdio,

(qua! qiuulam proli.ra nar-

ratione continet11r i11 fee hl{ju.t libri

ple,titer,) plll'lliu enarrahlr, It iB
not inserted, however.
1 redimiti in MS. Claudius E. iv.,
by inadvertence.
o Sa,wti in W ats'e text.

Digitized by

Goog Ie

292
William,
22nd
Abbot,

A.D.
121~5.

:from the
same

monk;
with other
relics.

GFSTA ABBA.TUM

Willelmus, opere aurifabrili pretiosissime composito,

gemmisque redimito,' quod prrecipuis circumfertur festivitatibus, inclusit ; additis quibusdam a.ills reliquiis,
videlicet, de vestimento et baculo ejusdem Sa.ncti, et
de lnnocentibus.

De Cruce Sancti .A mphibali, per diUgentW!fYI, memorati .Abbatis huic Mo,nasterio restituta.

Crucem quoque Sancti Amphiba.li, qure diuturno

tempore Londoniis latuit abscondita, et qure in pos~bey sessiones multorum, videlicet, patrum in filios, trans~/St.~- migraverat, nobis prndenter adquisivit Abbas Will elm us
~ ~111
memoratus. Qure quidem crux, talis existens schemawith the
tis, ta.nto caiius habet custodiri, quod, sicut Historia
~\~.1~~ de Sanctis Albano et Amphibalo protestatur, in sanat his.de-' guine Beati Albani, in decollatione ejus, fuit delibuta;
collation. et prima qure in 2 Britannia.m fuit apportata.
A~b.>t

:=or

te

De Sequ.entia Sarw1,i .Albani in ejusdem O<YYT11memoratione ilecantanda.

Sequentiam quoque de Sa.ncto Albano componi fecit,
et solemniter, pulsatis dua.bus nolis, in Commemoratione Beati Albani, Pa.troni nostri, decanta.ri. Et
::: ~- qua.ndo prrecipuis festis de ipso Martyre canitur, huic
memora- finali versui,-" Commenda nos A.ltissimo, et cretera,"
tion.
a d iidi't,-" Laus illi, jubilatio, et cretera."
He orders
of
St. Albnn,

::e!:

De &quentia in festo Beliquiarum Bolemniter

decantanda.
The Sequence of
Sainte, to
be sung.

Sitnilique modo Sequentiam de Sanctis, quorum reliquire in hac continentur ecclesia, in hac constituit de1

gemmia 1/"'}Ue in MS. Nero D. f.

Britaimia in Wats's text.

Digitized by

Goog Ie

293

MONASTERil SANCTI ALBANI.

cantari, compositam ad hoe speciu.liter. In qua, primo

Sanctm Crucis, postea Sanctorum, memoria per ordinem
continetur.

William,
22nd
Abbot,
A.D.
1214-35,

De sotul,aribus basiani8, ordinatione prcedicti .Abbatis,

in alutam commutatis.
N ec censeo prretereundum, quod istius tempore Ab- Abbot
. W'll
. dust na
' et a dquun
' 't'10ne R'icard'1 d e orders
William
batis
1 elmi, m
the
Tydenhangre, monachi conversi et Camerarii, (cujus monks'
. m
' b ened'cti
. ter a Iia qure fiem't made
shoes of
to be
memona
1 one perdurat ,) m
commendabilia., conventus calcia.menta, qure de vili tawed .
. quod vu1ga.n'ter ' , bazan " dic1'tur, m
. alutam, 1'd place
leather,
cor10
of m
est, cordewan, civiliter commutavit ; ut sic duplex bazen
commodum resulta.ret. Conventus enim sic honestius
calcia.tur, et uberior eleemosyna pa.uperibus erogatur.
Statuit quoque idem Abbas Willelmus, non sine ho- The PJ'!
~~t'1s cons1'dera.t'10ne, quod Serv1't'mm pr1va
, t um de vate
daily
nesService
of
Omnibus Sanctis, (videlicet, quod est cotidianum,) nisi AllbeSai~ts,

1 fi
, capIS
, 1mpe
,
d'1atur, m
, choro dicatur ; in
to
saulprrempuo
esto m
the
nee pro processione qure solet in Commemoratione chotirt ;beand

,
no o
Beatre Manre fier1, vel ante magnam crucem m eccle- interrupted
sia, vel ante aliquod altarium, impediatur. Quod pri- !!!~ocesmitus II solet fieri, ubi processio conventum trahebat in
conspectu populi, et collateraliter juxta vulgus utriusque sexus. Quod videbatur ipsi inhonestum.
A Saint's
Statuit etia.m idem Abbas Willelmus, quod si de Service, if
quovis Sancto fiat Servitium de nocte, die sequenti de cele~rhated
.
Tertia,
. Sexta, et N ona. ; be
at mg t, to
eodem Sa.ncto cantetur Pnma,
repeated
cum primitus invenisset quod de consuetudine Nona. : four
de 3 feriis ca.ntaretur.
th~':i1~~-

~rin):

ing day.
1 feato, vel f eato in c:api.~, in- MS.
Nero D. i.

2
3

Sic in MSS., for solebat.

fcria in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

294
William,
22nd

Abbot,

GEST.A. ABBA.TOK

De libri8 M o'iW,8te1-io Sancti Albani diversis collati8,

1 [et] per prcedictum Abbatem solerter 2 provi8i8.

A.D.

Almariolo quoque librnm decentissimum, videlicet,

Scholasticam Historiam, cum quibusdam aliis libris ac
~;i~tby libellis, contulit ; quem quidem librnm historial~~
William to Prior Reymundus, ut prretactum est, cum summa d1h~e !iU:.; gentia, ut scriberetur, et ad unguem perficeretur, procZurch, curavit. Psalterium quoque nobilissimum, et usque ad
To the
regales divitias redimitum, ecclesire Sancti Amphibali
~~hat de Redburne, cum quodam decentissimo contulit Ordiurne, nali.
Aliud quoque Paalterium, non minoris, immo
potius, pretii majoris, multipliciter excogitato artificio
decoratum, contulit ecclesire Sanotre Mariw de WyTo the
mundham; 11 ut ante majus altare, et Mariolam, a qure
church at
Wymund- eidem supraponitur, pulpitulo indelebiliter affixum, et
bam.
assiduo usui fratrum ibidem orantium assignatum,
memoriam dantis perpetua.ret. Multaque similia, (quorum mentionem etsi facere hoe libello non sit necesse, in
divinre retributionis stipendiis constant ta.men reserva.ta,) studuit Abbas Willelmus memoratus 7 [piis operibus misericorditer accumulare.
On prinStatuit etiam,] ut Regula Sancti Benedicti inviolabilius observetur, quod quando etiam in cappis fuerit
monks to conventus, vel etiam sit principale festum, semel in
be refreshed
die reficiatur conventus, (nisi die Dominica evenerit,)
once in the inter festum Sanctm Crucis Exaltatm usque ad Pascha ;
4 th secundum Regulam Sancti Benedicti quam professi
September sumus.
and Easter.
Statuit insuper, ut, completa Dominica Oratione, qure
1214-35.

Books

~;J, :!t
t!~~

ejusdem per in MS. Claudius E.

iv,, by inadvertence.
s prorna1m1 in MS. Claudius E. iv,
a See page 238 ante.
4 in Redlmie in MS. Nero D. i. ;
in Redburnia in Wats's text.
6 utantemnjusaltare,etMariolam,

pulpitulo ifuklebiliter qj/iztmt, etc.Various readingin MS. Spelman,aa

cited by Wats.
quod in the MSS.
7 Omitted, by inadvertence, in
MS. Claudius E. iv. ; supplied from
MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII BANCYI'I ALBANL

295

in qua.libet Hora clicitur, dioatur,-" Kytle eleeson"

ter,-" Christe eleeson" ter,-1 " Kyrie eleeson," ter ;et non a.mplius, ut solebant antiquitus.

William,
ll2nd
Abbot,
A.D.
1214-35.

De dvuersis p<>88essionibus prcedicti Abbatis Monasterio Sa,ncti Albani perquisitie.

Contulit utique memoratus Abbas Willelmus I tot, Gre~t pos. entl88Ima
.
. t1one sua, t ot t erras, tot red - sesa10n1
BC
de dilig
a dqms1
qoired by
clitus, 8 quod ea non sinit . prolixitas huic scripto corn- ~~b<_>t
mendare; tractatus enim illud opus exigeret speciales. r0 : 1~':1
Si quis autem ea scire deaideret, ad capsidem quernam, wA\bey.
.
.
.
to
m
maJon
area chartarum contentam, m
qua, scill'- findere
a list
cet, munimenta, sua. specialiter diligentia conquisita,
continentur, et in cooperculo interius annota.ntur, charterrecurrat.
cheat.
Ad laudes autem dicti Abbatis Willelmi pertinere Abbot
non est ambiguum, quod in tempore Interclicti Con-:~r:es
ventum suum, et totam terram Sancti Albani, in pace ~e Abbey,
t empora.libus quam spm
tua.libus, m
bona et st a t u, tam m
of the
the time
Incustodivit. Et ut causa succinctre brevitatis, de aliis teflrdi~th, !n a
'bus, (qure scr1'bere d'fficil
~ t nob'IS, 1mmo
'
ouna mg
gravamrm
1
e .1ore
state.
etia.m, enarrare,) unius anni spatio damnum quod sustinuit, certissime protestamur.

f! !eem,

De prenis maximis, temporibue :prcedicti Abbatis et

guerrre Baronum, Monaeterio Swncti Albani con-

tingentibus.

:=,:~

Regis 6 igitur utique J oha.nnia tempore, quo non sur- 1,000

rexit inter na.tos mulierum tyrannior, cliversis argumentis, tempore Interdicti, in uno solo anno mille marcas him ~ one
ab eodem truculenter extorsit. 8 (Quredam tamen soluta year, m
1

KyrieleyBOn in MS. Claudius E.

iv.
tot omitted in Wata's text.
a qwot in Wata'a text.
4 Omitted in the text of Claudius
E. iv. ; supplied in the margin in

a somewhat later band. William

was not Abbot during the time of
the Interdict,A.D. 1208-13.
6 igitur, omitted in MS. Nero D. i.
6 Quadam . Johanni8, in&erted
aa a side-note in MS. Nero D. i.

Digitized by

Google

296

GEST.A. ABBA.TUM

William,
22nd
Abbot,
A.D.
1214-35.

fuerunt tempore Abbatis Johannis.) Hrec autem sunt

damna qure in tempore guerrre, statim sine intermedia.
respiratione, sustinuit continuate contra multos perditionis filios, ad incendia et credes semper promptos
the reign et paratos ; ut, scilicet, pace, vel saltem treugis, nunc
of King
John.
versus hos, nunc versus illos, protectus gratularetur.
Account of
Nee silendum, quod idem ipse Abbas Willelmus hujus
his losses, scripti exemplar manu propria conscripsit.
written by
Abbot
William

himself.

Sums ex-

acted
from him

during the
civil wars.

C!ontinuatio materire prmnotatre.

Consimili quoque modo, in tempore guerrre omnia
sure commissa custodire, tam in spiritualibus quam 1 in
temporalibus, non sine maximis expensis et sollicitudinibus, in pace sustinuit sine destructione, 2 [per] tencerias.Apud Berkhamestude, centum libras ; Falconi centum libras apud Wancre. Item, eidem iterum centnm
libras. Lodowico, apud Doveream, sexaginta marcas.
3 Oomiti Wintoniensi et Baronibus quinquaginta marcu.s.
Item, Lodewico quinquaginta. marcas, in ecclesia. Sancti
Pauli Londoniis. Ingelardo, de Rike_maresworthe, sexaginta marcas. Item, eidem lngelardo, de Wo.tfordia
et pertinentiis, centum libras, et unum pa.lefridum de
decem marcis.

Oontinuatio materire prOOJime prcescriptro.

Further

=s~l~

Item, iterum eidem lngelardo, de Watfordia, centum marca.<J. Item, eidem Ingelardo, de Burgo Sancti
Albani, centum marcas. Item, Lodewico, per ma.num
Baldewini de Turboil, ducentas marcas. Item, iterum
eidem Lodewico, pro respectu credis et incendii, et
homagii faciendi eidem, 'quaterviginti marcas. Wal in omitted in MS. Nero D. i.
Omitted in MS. Claudius E. iv.;
supplied from MSS. Spelman and
Nero D. i.
8 Comes
lVintonice et Barones
'iuinquaginta marcas apud Londonias,
2

in MS. Nero D. i. ; Comiti JVintoniensi et Baronibut1, q. m. a. L., in

Wats"s text.
~ Lodovico, quater lliginti, in MS.
Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

297

MONASTERII SANC.'TI ALBANI.

tero de Ooda.rdvilla. quinquaginta marcas, et unam William,

22nd
cuppa.m argenteam ; Willelmo de Godard.villa unum Abbot,
pa.lefridum de quinque marcis. Roberto de la Marc A.D.
1214-35.
tresdecim marcas, de Santrugge. Item, eidem centum
solidos, de W aldune. Thomre de Blankmuster triginta.
marca.s ; pro Ra.dulpho filio Adre de Hecstantune tresdecim marca.s. Roberto de la. Mare, de Winesla.we,
quatuordecim ma.rcas apud Oxoniam.
Damna equorum et bovium, prreter porcos, oves, et Losses in
gallinas, de maneriis et aliis rebus, centum marcas. horses, live
1
stock, and

E~xceptis
autem 1rrestaurabilibus damnis de sylvarum woods.
abscissionibus.

Oominuatio miserii, seu materice pramotatre.

Quando vero Rex Johannes venit apud Redburnam, Los11e8 of
hrec 2 a.utem era.t jactura Camerarii.-Amisit tres bonos
equos, et duos Minos, et unam bonam novam bigam Ia!n, when
ferrata.m. Summa pretii horum, ad minus; quinquaginta solidorum: et alire perditiones, qure ad pretium Redburne.
sexaginta. solidorum ascenderunt.
I terum, quando Falco venit a.pud La.ngeley, in incendio Losses of
d omorum, et t ngm11ao
.i.- qumque

the Cham
t rmm
porcorum ; quorum berlain
pretium ascendit ad decem libras. Iterum, amisit idem when '
Fawkes
. qumque
.
Camerarius
equos, et qure dam qure non possunt de
Breautc
de facili computa.ri : unde summa pretii restimabatur came to
sex librarum et amplius. Item, pro aratro suo decem
solidos. Iterum, tempore Ricardi Camerarii, unam ~a!ti to
ma.ream.
Iterum, quando Ma.rescallus Francorum St.Alban'f,
venit, perdidit viginti quatuor equos ; in bobus, et
porcis, et aliis rebus, ad minus, valorem quadraginta
marca.rum.
Iterum, apud Wyneslawe amisit septem
equos; in vaccis, ovibus, a.ncis, et gallinis, ad pretium
decem marcarum ad minus. Ita quod summa jacturro

gi:a!t~~
!':! f;hn

!::fl;"

etiam in l\IS. Nero I>. i.

._

__

autem omitted in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

298

GEST.A. ABBA.TUM

William, Camerarii ascendit,

ad minus, ad pretium quinqua.ginta

et
ooto
librarum.
Abbot,
A.D.
De damnis autem aliorum Obedientiariorum, vide121'-85.
licet, Sacristre, Eleemosynarii, et aliorum, quia morosum
Lthsses0 ~. et difficile soribere, intelligenti per prredicta. relinquiilie:Uaries. mus. Sed hwc est summa. pecuniie perditre, et tenserire
Sum total datre tempore guerroo, de maneriis Abba.tie Willelmi,
of the
suorumque hominum, suoque tempore, et Domini Mar.
~=the tini Cellerarii, et Walteri ;-duo millia libramm, et
manon of quingentre librre, et quinquaginta quinque librre.
the Abbot,
D e atn1sS1on1
, 'bus de Estuna. quad ra.gm11a1

and
hi.a
septem l'b
1 rre,
1
homagers. et duo solidi,
[et] septem denarii. Summa amissionum hominum de Tydolnestre, viginti qua.tuor librre
the vicinity et quatuor solid;,
Summa amissionum de Sepehale,
~b~'s.
quadraginta octo librre, et sexdecim solidi. Summa
a.missionum hominum de I Apse, quindecim lib.rre et tres
solidi. Summa a.missionum hominum de Rokemestude,
octies viginti librre, et undecim 'solidi.1
22nd

.ft

=i~

=n

De q'IJ,Qdmm facto 'l'YIMericordi et 'lawuibili prredwti

.Abbat~, a Domino Papa et Oardinalibm multiplwiter comrnenooto.

HUJr>, an

Ad titulos a.utem dinoscitur ipsius Abbatis Willelmi

pertinere, quod 6 cum Magister Hugo, natione Italicus,
truhdCedhinth ecclesia.m de Hertburna, per intrusionem Romanre
te
urcCu.
'lenter ob
'.
. . sure,
of Bertenre, VIO
tmmsset,
cavens conscientue
~ quam graviter lresam senserat, venit ad Abba.tern 7 Wils:infan,, lelmum, et dixit ei, cum lacrymis ;-" Domine, illegiti~ilih:!m- " mum ingressum habui ad ecclesiam vestram, qure ad
punction, " donationem vestra.m pertinet ; unde fructus regro

~:1'11:

offers his
resignation. - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 1 Omitted In MS. Claudius E. iv.;
supplied from MS. Nero D. i.
Apes in Wats's text.
a Supplied, below the line, from
MS. Nero D. i.
4 librre in Wats's text.
a At this place there is a Note in

MS. Claudius E. iv. (fol. 141 b), by

Sir Robert Cotton.-" Hue uqwe
" cum libro meo."
& cum omitted in MS. Claudius E.
iv. ; supplied in the margin, in a
somewhat later hand.
7 Gulielmum, in Wats's text.

Digitized by

Goog Ie

HON.ASTElUI SANCTI ALBANL

299

'' a.nimo plurimis annis, heu mihi I recepi temerarius. William,

22nd
Abbot,

" Ipaam igitur, pater sancte, in ma.nibus veetrie re-

A.D.

" signo."

1214-35.

Cui Abbas, miseratus et mieertus, respondit;-"Non

" inveni tantam fi.dem in aliquo T raneaJpino. Et ego Th~ Abbot

" Et post d'1m1'd'mm umus

hone 1D
ter- him
re-matatea
" 1psa.m
recip10.
in the
vallum, cum silentio, ipse Abbaa, nullius prmterque.m living.
Spiritus Sancti fretus consilio, recolene qualiter Bea.tue
Thomas Martyr Ca.ntuarieneem Arohiepisoopatum in
manus Pa.pm, quia. ingreesum habuit imperioeie preoibue
Regis Henrici, resigna.vit, et iterum canonioe inetitui
promeruit, aooito Hugone, ait ;-" Et ego tibi ea.m cari" tative oonfero, ut tua eerenetur oonscientia." Quam
recipiene, cum gratiarum actionibue, multie annis vixit
idem Hugo sanotiesime. Quod audiens Papa, cum suie He is comCardinalibus, factum quamplurimum laudavit ; eed
eimilia fa.cere roousavit. 1

:!n::1pe~Y

De pra:co nlvie1 rrwrte, et -negligentitie memomti

Abbatu.
1

Tempore istius Abbe.tie Willelmi oecidit fulgur in House

villa Sancti Albani, in domo Simonis :fl.lii Alwini, et, ~~nt ~Y
. et m
. f:rueta fractie
. et oonvuleie, at1gSt.tnmg
postt'bus contortIS,

totam domum 3 oombussit, die Sancti Germani.

.Alban's.
'Ejus quoque ternpore ceeidit fulgur super ecclesie.m, The Church
ultra Theee.ura.riam, in oulmine superiori, et perforato i~ ~ e r
plumbo, et per ipsum fulgur liquefa.oto, ooneumptn est ~urnt b~
pars lignere materiel. Et cum feliciter ibidem stetieset ligthhtnmFg,

14
ecuva pI ena aquoo, quia e.ppoe1ta
1'b'1 fu'it ad aquam, bruary.
per quamdam rimam instillantem, recipiendam, per
1 At thia poiut, in MS. Nero D. i.,
follow the Compositions with the
Bishops of Lincoln and Nonrich,
which have been given in pagea ll75
and ll78 aate. There ii aho,:at this
place, in MS. Nero D. i., a Note
'Written by Sir Robert Cotton.-"Hue" iuq1ce cvm Libro M. FortucM."

t For 101De matter omitted here

in MS. Claudius E. iv., but found
in the text of MS. Nero D. i., see
theAp~
concuuit in WatB's text.
Tmpore utill8 Abbati& Willelnu,
cecidit, in MS. Nero D. i.

Digitized by

Google

300

OEST.A. .ABBA.TUM

ipsam aquam extincta est incensio, qure totius ecclesire

minabatur consumptionem.
Hoe evenit die Sancti
Valentini ; 1 ut triste prresagium mortis Abbatis, non
post multum ex hoe srecalo rapiendi.
Sa~presagc
Appropinquabat interea dies patris venerabilis, Wilderived
1
1
' Abbat'1s nos t r1, ut moreret ur ; qm,' s1cu11
L nuntherefrom. e m1,
Approach- quam frangi potuit adversis hujus sreculi, dum vitales
~f;;td of traxit auras, sic nee horrore mortis concUBSUS est.
William. N empe prout veraciter credimus, nullus unquam, in tali
The firm- gradu constitutus, vel graviores tyrannorum minas, vel
ne55
andof IDJUS
t'10res, non d'1co exact'10nes, se d rerum omruum

dedignity
his rule.
prredationes, non semel sed pluries, magis requanimiter
toleravit; nihil remittens de alacritate consueta, nihil
minuens de dapsilitate solita, nihil pene subtrahens de
liberalitate sibi innata. Quinimmo quotiens subrepserunt damna qure aliis videbantur importabilia, ipse,
semper in spem meliorem erectus, et suos fecit confidere
de tempore feliciori, et omnes ad tolerantiam animavit.
His great
Cumque, prout diximus, mortem jam vicinam, induresignation, bitatamque conspiceret imminere gratias ernt Omniand tran'
'
o
quil death, potenti Deo, et, velut jam commutaturus foret pro
districto carcere regnum amplum, ita lretus effectus
A.D. 12:.is. est. Percipiensque sacramenta ecclesiastica, 2 cum summa reverentia, se fratrum suorum precibus humiliter
commendavit ; et post pusillum in fide recta et caritate perfecta decessit, non sine cunctorum lacrymis et
mrerore. Migravit autem a sreculo a.nno Domini millesimo ducentesimo tricesimo quinto, die Sancti Matthire Apostoli, postqua.m prresentem rexisset ecclesiam
annis viginti et mensibus fere tribus.
His failHujus negligentias et delicta non memora.mus; quia.
ings but
respectu beneficiorum ejus omnino nulla sunt, nee ullafew, in
William,
22nd
Abbot,
A.D.
1214-85.

::~~i~-

I ut , , . ,.fore consumpta (p. 30 l ),

omitted in MS. Nero D. i., the text
of which, at this point, commer.ces
to vary very considerably from tlmt

of MS. Claudius E. iv. See the

Appendix, for matter in that text
here omitted.
cu111 repeated in orig.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERil SANCTI ALBANI.

301

tenus reputanda. Si qua. tamen vel minima commisit,

igne tribulationum suarum, per Dei misericordiam,
creditur fore consumpta.
1

William,
22nd
Abbot.
A.D.
1214-35.

::n~on

De proce88'/1, circa sepulturam .A bbatis memorati, ante

Lateranense Oonciliwm, communiter usitato.
merits.

Et ne transeamus officium sepulturre ejusdem Ab- Acconnt of

. W']l
. t erpos1't'10nem, pau11sper of
theAbbot
bnrial
b at IS
1 e1m1, l'b
1 et hanc m
materire continuationem prrerumpendo, inserere, ut William.
legentes 9 de hujus Abbatis sepultura, necnon et de
modo hujus electionis 3 successoris, instruantur.

Corpus equidem, cum in camera Abbatis ubi obiit, '.fhe body

h oram nonam, ) exammare

t ur, exutum 18 washed.

(sc1ncet , circa
est et lotum, et nisi die antecedenti proxima rasus
4 non extitisset, utique raderetur corona et barba ejmi.
Deinde intromissis non utique omnibus, sed maturis et
discretis fratribus, et uno solo ministro sreculari, videlicet, ministro Sacristre, qui officium anatomire peracturus erat, incisione corpus apertum- est, a trachea
usque ad occiduam corporis partem ; et quicquid in Th~ en. repertum es t , m
. quadam cuva repos1'tum est , buried
trails in
corpore
sale conspersum ; et in cremeterio, non procul ab altari the
S anet1. Steph am,. veneran te r, cum b ened'ct'
1 10n1.bus e t Cemetery.
psallentium devotione, est humatum ; ubi processu temporis, tumbula marmorea. extitit adaptata. Corpus
autem, interius aceto lotum, et imbutum, et multo sale
respersum, et resutum. Et hoe sic factum est, circumspecte et prudenter, ne corpus, per triduum et amplius
reservandum, tetrum aliquem odorem olfacientibus gene1
raret, et corpus tumulandum contrectantibus aliquod

!~ :rtbe

1 This account is given also in

MS. N-ero D. i. : bnt after the
account of the election of John,
the succeeding Abbot.
2 de .Abbatum aepultura in MS.
Nero D. i.

a This word is added in the margin of MS. Claud.ins E. iv., in a

somewhat later hand. It is wanting in MS. Nero D. i.
4 This word, fonnd in both MSS.,
is apparently out of place.

Digitized by

Goog Ie

302

OF.ST.A. ABBA.TUM

William,

o:ffendiculum prresentaret. Et erat jam adeo mundum

Abbot, et leve ipsum corpus, et fa.cies rubicund&, non sine
A.D.
multorum admiratione, et 1 inexha.usta., ut multis videUl4-35,
retur jocundum et optabile illud corpus manibus contrectare, et, tanquam sanctum, humeris supportare.
LamentaVideres igitur aliquos fratrum, dolentes, ma.nus contions of the torquere, lacrymari, lamentari, et vividam faciem ejus,
~~~ilie ambabus ma.nibus amplexata.m, dulciter et amie&biliter
body.
deoscula.ri. Erat nempe dormienti similior, quam extincto; et qui vivus omnibus a.mabilem se exhibuera.t,
etiam mortuus ad ea.roe runplexus et oscula, pater filios,
pastor gregem, abbas monachos, invitavit.
The b~Ji
Portabatur igitur corpus a ca.mera qwa dicitur
:ia;U:: fo; " Abbatis," ubi expiravera.t, in lnflrma.ria.m ; et ibidem
burial, th~ pontificalibus est indutum, mitra capiti apposita,
ma.nibus chirothecre, cum annulo, et dextro sub brachio
P~
baculus consuetus, manibus ca.ncellatis, sandalia in
~ pedibus decenter adapts.ta.. Et deposito cooperculo a
tht:iiean- feretro, positum est corpus super illud, et fa.soils ca.ute
w e.
ligatum, ne caderet, cum portaretur : evolutum, prolatum
est a lavatorio ubi hrec para.ba.ntur, ante ostium Infirma.rire, et demissum est, sicut corpora aliorum mortuorum ; et loco in eodem, donec pro eo, sicut pro
alio fratre defuncto, consuetre Collectre dicerentur, 'prmdictis septem Psalmis II Prenitentialibus, et omnibus
qure secundum consuetudinem dici debent, dum corpus, ut pnedictum est, ornaretur.
The
Pulsa.to igitur solemni classico, deportatum. est corpus
Abbot's
in
ecclesia.m, sequente conventu, et psallente oonsueta. ;
seal is
formally
et illico, vidente toto conventu, et quolibet introducto,
broken,
confractum est sigillum Abbatis uno martello super
unum graduum lapideorum, ante majus altare ; ita ut
tota crelatura., (ima.ginis, scilicet, et litterarum,) deleretur.
22nd

~=:

::_:fem

!:~':!i

1 inezliatda in MB. Claudius lil.

iv., by inadTel'tellce,
2 appoaitwa iJl the M88.

MS. Nero D. l
prmdictil in Wats'a tat.

aptata in
CMM

'Bee pageil3 anu, Note.

Digitized by

Goog Ie

M:ONASTElUI SANCTI ALBANI.

SOS

Exinde non defuit psa.1.modia., die a.o nocte, solemnie et William,

22nd
e.ssidua. Et ad ma.jus a.Ito.re cotidie Miesa solemnis, Abbot,
sicut solet fieri pro fra.tre mortuo, Prima. existente, in .A.D.
albis ; et qui chorum teneba.nt, in capie, a.ooensis cerei8 1214-35.
qua.mplurimis : et sic usque in diem venerabiles exe- '.fhe body.
continuabant ur. Conoessus est in
t ro1'tus m
pres- 1s
m
quue
theplaced
Church
byterium omnibU8 ingredi de die volentibus, et corpus f?r public '
intueri deeiderantibus. Non enim vidimus mortuum
speciosiorem ; et, mirum dictu, nee etia.m vivum, vel beauteous
in prosperitate sa.num, nunquam ipaum vidimus pul- appearaDce,
chriorem. 1 U nde qui munditiam corporis, et decorem,
perspexerunt, censuerunt, et veraciter a.ffirma.runt, ipsum.
a.ngelicum &d angelorum contubernia. pertinere, cum
similium fa.cilia sit emigratio.

;:w,

De commendatione Willelmi, AbbatUJ memorati.

Interim :fiebat longa eleemosynarum pa.uperibus dis- ~entatributio, inge.miscentibus omnibus eisdem quo~ talem :::.
ac tantum anuna.rum et corporum pastorem a.m1serunt, of the
monachisque suspiria a.b a.Ito trahentibus, eo quod ordinis brethren.
monastici et officii ecclesiastici BUBtentatore privarentur.
Consuevera.t namque rediens a.b itinere omnes ad portam Abbot
J..
d ucere, refi men
d os ; et qua.libet die, m
' William's
pa.uperes mi:,ro
strict atofficiis a.gendis in Ca.pitulo, Ma.jori Missre, etia.m pri- ~ntio~ to
diebus, m
t eresse, et , ala.en'ter ca.ntando, omnes ad bis
rehvat 1B
gious
opus simile promptius incita.re : diebus festivis, immo, duties.
etiam simplicibus Duodecim Lectionum, celebra.ndis
Vesperis interesse, et Completorio, cotidie; Ma.tutinis
insuper Duodecirn Lectionum indeftcienter a.ssistere ;
lectionem suam legere, et canere responsorium ; " Te
" Deum laudamus," inchoa.re, et cum stantibus stare
per vices suas, et totum chorum exemplo sui alacriter
a.nimare: Missre quoque, qure in Commemoratione Beatre

!i~e

1 Unik omitted in the text of

:MS. Claudius E. iv.; supplied In

the margin, in a somewhat later

hand.

Digitized by

Goog Ie

304

OF.ST!. ABBA.TUM

William, Virginis cantatur, semper interesse in medio choro, mi-

22nd
Abbot,
A.D.
1214-35.

tratus, et festis prrecipuis Missam ad majus altare

semper celebrare ; in duplicibus festis chorum mitratus
tenere; et reliquis diebus, in sta.llo suo stans, chorum
regere, et omnia alacriter cantare : et quando in capis
vel albis fuimus, responsorium suum ad Missas, ad
nutum Cantoris, canere: et non procul a sede sua, sed
circiter medium chori, unctionibus infirmorum semper
interesse, et exequias in propria persona peragere.
Nunquam vidimus eum alibi quam ad majus a.Its.re
Further
praises of professiones novitiorum recipere, propter hoe in profesAbbot
William,
sione contentum ;- " In hoe Monasterio quod est 1 con,
for atten"
et ccetera." Et hrec est recta et justa hujus ecclesire
tion to his
various
consuetudo, ab ejusdem constructione, et omnibus aliis
duties.
crenobiis. Omnibus processionibus, maxime Dominicis,
interesse; nunquam horam, quando conventus consuevit comedere, anticipare ; fab1icm ecclesire, et ejus operibus et ornamentis, efficax auxilium impendere; in
libris studere, et in Capitulo prredicare, scriptoribus
favorabilis, et eorum magistris; in dubiis, tam consuetudinibus ordinis quam obsequiis divinis, ratione prrevia, omnium, etiam senum, instructor et certificator.
His willt', Ad ardua ecclesire negotia primus semper prolocutor,
liberatt, and et de vino, vel aliis eum contingentibus, adjutor efficacisaugus

' ' a.I'1s auctor, a.Iacer et d evotus.

character. s1mus,
et d ator, vel pnnmp
Omnibus potentioribus regni, et prmlatis, reverendus
et venerandus, necnon et amabilis.
Hrec recordantes fratres, in intima devotione pro
tanti pBBtoris anima, et psa.llebant, et MiSSaB cotidie,
corpore adhuc inhumato, mixtis suspiriis cum fletibus,
Henry,
celebrabant. Vocavimus igitur amicum nostrum epeAbbot of
Waltham, cia.lem, Abbatem, scilicet, de Waltham, "Henricum"
is invited
nomine, ut sanctus ad sancti corpus tumulandum veto the
interment. nire, caritatis et vicinitatis intuitu, non omitteret.
lpse igitur, ut vir sanctus et devotus, ad tam pium
1

Thna in theMSS., 9-qy. as to the meaning of the passage.

Digitized by

Goog Ie

305

MONASTERIJ SANCTI ALBANI.

officium venit gratanter, etsi non gra.tulanter.

Et William,
22nd
ipse Abbas, pontificalibus redimitus, corpus pontificalibus Abbot,
similiter adorns.tum, baculo a.lterato, solemniter valde, A.D.
toto a.RSistente conventu vestito, in medio Capitulo 1214-35.
tumulavit; constitutaque sunt pro anima defancti con- The Abbot
sueta beneficia et injuncta.
lnceptumque Annuale,
inchoante Priore, et Psa.lmus,-1 " Voce mea.," et con- the burial.
radium cotidianum per annum, ut moris est pro Abba.- The Annitibus defunctis. Et provisum est fieri 51 hujus Anniver- "1:':'l 01
sa.rium ex suis, (quas opimas vivus fecera.t,) adquisitio- William t.o
'b
be celeDl us.
brated. .
Et dum hmc fierent, a.ffuit Frater Ricardus, custos, A corrody
scilicet, ecclesire Sanctre Ma.rim de Pra.tiij, exigens con- granted to

Abbat'18 81'b'1 perpet uo, ad opus 1eprosarum 1'b'1 the

leprooa
radmm
women
of
manentium, concedi, secundum tenorem cha.rtre confectre ~ ~
ah Abbate Oa.rino, ejusdem domus fundatore. Quod in bebli
et ita revera. provisum fuerat a.b eodem, ut, scilicet, a~~
tempore Abbatis Ga.lfridi, post decessum cujuslibet Ah- Abbot.
batis, conradia, ta.m tune mortuorum, quam in posterum moriturorum, usque ad tresdecim, ipsis dominabus
leprosis, pro animarum eorundem redemptione, concederentur. Defunctis igitur Ga.lfrido, Radulpho, Roberto,
Simone, Warino, [et] Johanne, Abba.tibus, instabat,
Willelmo ja.m defuncto, conra.dium 'septimum conse- Corrody of
quenter: quod et sine difficultate concessum est. Juxta.
0
quod sciendum, quod Adam Cellararius ha.bet adhuc be enjoyed
unum conradium de hac domo perpetuum, quod in- ~fu!eemale
clusa. de Sancto ::Michaele, 11 qure pro tempore fuerit, ~ S~l'
0 obtinebit.
c
s.

;!!;~~

&t:e!11:

PftUJ/1 lirrii.

s rju in MS. Nero D. i.

a Omitted in MS. Claudius E. iv. ;
supplied from Wata'a text.
-pitma... in the text of MS.
Claudi111 E. iv. ; but " aq,tint- " ia
writt.en over it, ha a somewhat later

hand. It is aeptimMm only in MS,

Nero D. i. : and this, no doubt, ia
correct.
qui in MS. Claudi111 E. iv., by
inadvertence.

obtinebat in Wata'e text.

Digitized by

Goog Ie

806

OF.ST.A. A.BB..lTTJll

A.D. 111as. Pro0f8tma electionis et confirmaticmu, cum, quibuadam

gestia intermediia 811,bscriptia primitua post Lateranenee OonciUum, in .dbbatia Sam,cti Albani

creations.
Mortuo igitur, ut prretactum. est, Abbate Willelmo,

Abbot'

'Yilllamh die Beati Mattbim Apostoli, bore. nona., postquam

di

E cc1esiam
'
Bea.t1' Albam' strenue rex1sset,

et ord.mem
1
;~~:;;. monasticum viriliter sustinuisset, annis viginti et
bruary,) mensibus fere tribus ; et sepulto tertio Kalendas Martii
~2!}~
in Capitulo, eadem die tree fratres ad Dominum. Regem
27th Fe- aunt destinati, 11 ut custodiam Abbatbim liberius obtinerent, et ut ab eo impetrata libera rite eligendi faculta.te,
brethrenth Abba.tern, ne grex Domini diu detrimentum pateretur,
Ki;g~for 8 eligerent.
Opitulante igitur Beato Martyre, cujus
} 7-ngl
auxilium conventus cotidie processionaliter ante ejus
i are.
feretrum, nudis pedibus, psallens septem Psalmos Pcenitentiales, progrediens, et prostratus Collectas ad hoe
For a snm proprias instanter et devotissime dicens, obtinuerunt
fratres memorati a Domino Rege, cum licentia. eligendi,
obtain it, gra.tiam habendi domum. suam totam. in manu sua,
and other

favours.
exceptis escaetis et ecclesiarum collationibus a die
The crown obitus prredicti Abbatis usque in annum completum ;
reaervee
' pro ba.c concess1one

area.no
the patron- t recentIS tamen marCIS
m
age till the numeratis.
Infra quem terminum contigit ecclesiam
election. . S anct1 Juliam,
vacantem, ,,

N1colao auctonta
, te
.w.aptro
regia. conferri.
Sir Adam
Quod cum remeantes fratres a Curia conventui reFitz-Wil- tulissent, gavisi sunt, quod non in 'reticula regiorum
liam, the
King's
satellitum. forent illaqueandi Erat namque quidam
miles, nomine "Adam filius Willelmi," numm08118 quithe Abbey. dem, sed nummosior esse cupiens, dominus de Hatfeld,
(qwe non multum distat a Santrugia.,) tune Domini
ee on
Day
ot tSt.e

=-

:i~!Y

:!:C:

triginta in Wats's text.

ut cuatodiam , , , , , et, omitted in

a See page 213 ante.

' retiacula in the MSS.

MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

307

MONASTERII IUNCTI ALBANI.

Regis E.!caetor. Dicue impetrationia penitus adhuo A.D. IH6.

ignarus, hie cum ad Sanctum Albanum venire prope- Bia diaaprasset, trahens eecum magnam suorum rusticulorum polntment,
catervam, quos proposuit cunctis officiis Domus Sancti ~:er~~
.Albani, et ballivis expulsis aliis, eubrogare; cum, in- letters.
spectis regiis litteris, de veritate rei 1 pnenarratw certificaretur, qui, adveniens tumide nimis, reboa.vit, rediit
tristis et silens, quasi malleo contradiotionis repercussus.
Hrec idcirco intenerui, ut soiant posterl quanta. est ~dlhip1
miseria. et servitus, ta.liwn satellitum arbitriis subjacere,
qui cum Regi :fideliter creduntur m.mulari, euis, secun- ofll.cia11,
dum fas et nefM, inhiant emolumentis. Scimus enim, ~ts:Wllex sequentibus certificati, quanta damna multipliciter
ecclesire huio inferre, vicinus et notus, ac familiaris,
impostor ille molieba.tur.
Hoe igitur negotio prudenter pro tempore completo, ~ediatant
nostne intendeba.mus electioni ; et quia dispersi et re- ~~:; and
moti erant ipsi qui nobilia membra. eccleeire fuerunt, summoned
(~idelicet, Priores Cellarum, qui interesse debuera.nt,) 1~::0
ipsos illico, et omnes qui debuerunt, et voluerunt, electioni interesse, fecimus convocari. Et quia primus erat The !i,rat
in Abbatem I futurus electus post Consilium Latera.nense
Generale, a Papa Innocentio Tertio celebratum, in quo m;i:ctlon
constitutum erat, ut Abba.tee exempti ab ipso Papa
ot
confirmarentur, et prredecessor ejus, Willelmus, circiter
:S
viginti annis in prosperitate pnevixerat, hresitabant .Abbo11. P
quid agendum foret de hujus negotii progreBSu et
egressu, nee mirandum, universi.
Vocatis igitur ad consilium conventus, Priore de .Adviaera,
Dunstaple Ricardo I Mores, et Thoma de Thinemue, :1!.ethllisCanonico de Merton&, (Magistris solemnibus, qui et creet
Bononire et alibi, prrecognita ad plenum Logica, in
the
Jure et Canonum rexerant Sanctionibus,) Magistro summ~ned
Stephano de Eglefeld, et Magistro Roberto ' [de Keng- :edii!':e8

:~:'!,!Y

=~
!

~:f:e
~nn:11

~~xr:,

=~

prtntarrata in Wall's text.

creatv pon in MS. Nero D. i.
3 tk Moru in MS. Nero D. i .
1

Omitted in MS. Claudina E. iv. ;

supplied from MS. Nero D. i.

u 2

Digitized by

Google

308

OESTA ABBATUl[

ham,] clericis nostris, et senioribus ac sa.nioribus ipsius

conventus, consulto ac prudenter in tam a.rdnum negotium, et tutius, processerunt, ita ut posteri, in simili
casu constituti, poterunt edoceri-1 Cujus ~lectionis et
confirmationis processus, una. cum a.liis electionem et
electum Sancti Albani concernentibus, hie oertis de
causis omissis, ante gesta Domini Thomre AbhatiR
plenius annotantur.
Two of the Et quia idem electus, propter senium et debilil1::1
brethren
corporis, ac propter via.rum pericula, Curiam Rom
,
are
llellt to
d C. enstentem,
.
. conRome,
to pro tune apu
pro sure eIectioms
obtain. con- firmatione personaliter a.dire non potuit ; 1 injunctum
flrmation

d uobus firatri
'bus, monach'1s h UJUS

of ~e
est 1gitur
eccles1re,
videlicet, Domino Reginaldo de Bockynge, physico, et
.Apoetollc Domino Nicolao de Sancto Albano, et cuidam clerico
See.
nostro, Magistro, ecilioet, Oalfrido de Langleia, ut
Curiam Romanam protinus adirent, et electiouem,
rite fact.am, impetrarent a Sede Apostolica confirmari.
Qui, se precibus conventus commendantes, illico perrexerunt; et statutum est in Capitulo quredarn specialia fieri pro eisdem Mi.ssarum et orationum suffragia.
Et cum ad Curia.m Romanam, qure tune Perusii
The Pope
(Gregory fuerat, pervenissent, ut promptiorem o. Domino Papa
IX.) reeeivea
gratiam obtinerent, pecunire quamdam summam Papamonl'y of
libus pedibus obtulerun_t ; quam statim, gratanter rethe envoy1.
ceptam, jussit Dominus Papa cuidam Fratri M.inori,
Thesaurario ac Cubiculario suo, illam pecuniam in
But he
gazophyla.cium suum deportare. Et accumulatis illis
~Iectathto denariis aliis ca.ndidis esterlingis, noluit frater vel etiam
m11te em~rul
..
.
.
p a.pa, quern
to dinner .10
um nuncus
resign.are,
nee D ommus
A.D. 12a11.

and form
of election.

~e:'c;:e

Thil punge, Cuju .... , a.11110-

14111ur (not in MS. Nero D. i.), pro-

ceedl no doubt ftom the pen of

Thomas Walsingham, in allusion to
.Abbot Thomas de la Mare, who died
A.D. 1396. It bears reference to
matter in MS. Nero D. i., omitted

here. See the Appendix.

With thil ,rord, the narrative
recommences in MS. Nero D. i., the
p ~ E t quill ROIi potldt
not appearing there.
1d in MS. Nero D. I.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANI.

309

civilem et dapsilem fore deceret, ad 1 pra.ndium invitare. A.I>. 1235,

Respectis igitur janitoribus et ministris Pa.palibus in
muneribus, (quia. sic oportuit, cum pa.tulis rictibus
ipsis donis inhiarent,) recesserunt, in cra.stinum, prout
eis dictum era.t, redituri. Et cum a.dvenissent, osten- They obdentes regios apices Domino Pa.pre, tum propter ipsos,
tum propter serotinum xenium, (aliis etiam epistolis, e;onmma.. D omm1
.. Regis
. detuleran t , admi rucu.
tiOD oftbat
qua.s secum a.oucIS
vellltl
la.ntibus,) gratiam a.b ilia vena.li Curia obtinuerunt. Court.
Respexera.nt enim a.micos Regis, quibus ejus litteras Corrupta.ttulera.nt, donis uberrimis ; qui sola.s litteras steriles :"~!~he
et infructuosas, sine muneribus concurrentibus, pa.rvi- there.
pendunt.
Electione igitur con:6nna.ta, cum benedictione Apo- Theenvoy1
stolica., qua.m satis comparavera.nt, ga.udenter sunt re- ~~d
versi ; nee unquam postea ipsam Curia.m diligere a.ut mg
~ feelh,or t e
commendare potuerunt.
Roman
Approbata vero quamplurimum fuit a.b ipso Domino Court.
Pa.pa., et a. cunctis fratribus Ca.rdina.libus, et ma.xime
a. Domino Ottone, qui verba. optima. fecit pro Domo
at
Sa.ncti Albani, forma. electionis, et totius progressos :!1;' :
negotii ; admira.ntibus universis, quod inter tot ea- nimiet:of
pita fuit tam indilata sententia et consensus uniformis. Et a.ddidit Otto memora.tus, cora.m Pa.pa et
cunctis a.ssidentibus ;-" Domine, semper religio, veri" tas, et concordia., in ilia. domo viguerunt." U nde ah
universis dictum est, quod non sine nutu Spiritus
Sa.ncti illud negotium fuera.t proeecutum. - 9 " Multi" tudinis enim credentium era.t cor unum et anima
" una.."
a Veruntamen quia. de persona electi Domino Pa.pie 'l'!1e
01
non consta.bat, dedit in ma.nda.tis Elyensi et Londoniensi
Episcopie, ut rite fa.cta. exa.mina.tione ex persona electi, London

:in.::i.

G=;or-

Ce.

::.i.

:i~::

ordered to

prwidwl1m1 in MS. Nero D. L

.Act. iv. 32.
1 From this word, down to " i111

I"

tituntu," (p. 310), the context

Tariee in MS. Nero D. i.

Digitized by

Google

310

GESTA .ABBA.TUK

in Abbatem confirmatum, benedicerent, plene

in omnem, tam spiritualem quam temporalium, &<lministrationem instituentes.

A.l)..Ul35 .eundem,

institute
the Abbot
elect.
John rr.,
23rd
Abbot,

A.D.
1285-60.

Oonfirmatio Electionie .Abbatie Johannie, subscripta

ab Episcopo Londoniensi, per Summwm, Pomificem ad hoe deputato.

Confirmatus est igitur electus, facta exam.inatione,

sub tali scripto :" I n nom.1ne
p at r1s,
et Fil"
tus Sanct1. I nu, et Spin
the Bishop " quisitis secundum formam litterarum Domini Papre,
of London. " quro circa

elec t1 Sanet1 Alba.n1,

personam J ohanms,
" aunt inquirenda, tum per testes juratos, t\llll per
" proprire personre examinationem, invenimus ipsum
" ad regimen dictre ecclesire su:fficientem. Unde elec" tionem de ipso factam auctoritate Apostolica confir,, mamus."
Conflrma-

tion of the
election by
of
Abbot,

0011,tinuatio prooessus et materia, prarnotatm.

Benediction of
Abbot
John,. by
theLondon.
B18hop
of

In crastino igitur, scilicet, Nativitatis Beatre Virginia,

in Ecclesia Sancti Albani, ad majus altare, in prresentia.
Episcopi Londoniensis, et totius conventus, in choro
t ent1s 1
"dem E p1scopus
.
.
d"t
ex1s
e1"dem e1ect o munus unpen
1
2
benedictionis. Ubi apertre sunt litterre inclusm et
bullatre Domini Pa.pre, quas oportuit electum, in Abba.tern benedicendum, profitendo pa.lam legere, sub hac
forma.-

Profe,m.o pr~,acripti .Abbatie, primo poet LaterQ/11,ffise

Ooncilium in .Abbattm M0'11,Q,8f,fri,i Sanct.i .Albani
creati.
Profession
made by
the new
Abbot, of
obedience
to the
Pope.

" Ego, Johannes, :Monasterii Sancti Albani Abbas, ab

" hac hora in antea fidelis et obediens ero Sancto Petro,
" Sanctreque Apostolicm Roma.nm Ecclesire, et Domino
" meo, Pa.pre Gregorio, ejusque mooeasoribus, oanonice

Digitized by

Goog Ie

MON.ASTERII SANOl'I ALBANI.

311

"
"
"
"
"
"
"
''
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

intra.ntibus. Non ero in consilio, aut consensu vel in John II.,

23rd
facto, ut vitam perda.nt, aut membrum, aut capiantur Abbot,
mala. ca.ptione. Consilium vero quod mihi credituri A.D.
1235-60.
sunt, per se a.ut per nuncios suos, sive per litteras, ad
eorum damnum, me sciente, nemini pandam. Papatum Romanum, et regalem Sancti Petri, adjutor eis
ero ad retinendum et defendendum, salvo ordine meo,
contra omnem hominem. Legatum Apostolicm Sedis,
in eundo et redeundo, honorifice tractabo, et in suis
neoessitatibus adjuvabo. Vocatus ad Synodum, venia.m, nisi prrepeditus fuero canonica prrepeditione.
Apostolorum limina singulis trienniis visitabo, aut per
me aut per nuncium meum, nisi absolva.r Apostolica
licentia.. Possessiones vero ad monasterium meum
spectantes non venda.m, neque donabo, neque impignorabo, neque de novo infeudabo, vel aliquo modo
alienabo, inconsulto Romano Pontifice. Sic me Deus
acljuvet, et hrec Sancta Evangelia."
Hiec cooperta fuerunt, occult.a et clausa sub bulla, The tel'IDI
doneo staret pontificalibus ad altare redimitus, quando
1:'."
nullo modo poterat ab 1 ista obligatione resilire. Et cum known to
rogasset Abbas ab Episcopo Londoniensi, Rogero, quid
Roml8 faceret, Episcopue, sicut jocundus extitit, jocose moment.
respondit, su bridens, et ait, - " Amiee, ut offeras ; " et Je1ting
veritas in verbo latitavit.9

~!s?i!
!t! ~~\:i

=~Y

the Bishop
of London.

De BUsoepto homagio et fidelitate.

Extunc igitur, Abbas plena.rie constitutus, cepit The. Abbot
homagia, et juramenta, et fidelitates, omnium Abbathire
subditorum, installatus, et in omnibus Abbas habitus and fealty
of those
et :firma.tus.
subject to

::t::age

- - - - - - - him.
1 ita in MS. Claudius E. iv.; corrected from MS. Nero D. I.
a At uia point, much matt.er
that ia found in MS. Nero D. i.

is omitted iu MS. Claudius E. iv.,

the context of MS. Nero D. i.
being resumed at-" Im Jolttumu,"
(p. 312). See the AppendiL

Digitized by

Goog Ie

312
,John II.,
23rd

Abbot,
A.D.
1235-60.

GESTA ABBATUM

De prcefectione Johannis de Hertfordia, pr<88cripti, in

vice~imum 'lertium A bba"tem M onas"terii Sancti
Albani.

Iste Johannes, Secundus, Abbas 1 hujus Monasterii,

Prior quandoque de Hertfo1de, et inde oriundus, pr93ter
opinionem omnium, nutu Dei sublimatus in Abba.tern.
edlyelected 2 Fertur enim quod ad electionem vocatus, per villas
Abbot
Hertfordire et Sancti Albani satis modeste, more senum
equitando, a pluribus deridebatur ;-" Ecce I" inquiunt,
" senex iste, et invet-eratus adhuc, credit se fore Ab" batem." Qure verba, licet derisorie dicta, finem
Singular tamen sortiebantur seriosum.
Cupa. ta.men quredam,
proof that
et
duodecim
cochlearia
argent-ea,
die electionis a.d danhe did not
anticipate dum novo electo ordinata, et a.d hoe in sinu ejusdem
his elecreposita,-quie post electionem de seipso fe.cta.m, in
tion,
ecclesia, coram omni populo, de suo ainu casualiter ceciderunt,-declamba.nt ipsum nee spem ad prrelaturam
The first
habuisse, nee voluntatem. Iste primo invitus et dolens
Abbot
elected,
Romanorum jugum subiit servitutis, ut, scilicet, de
after the
triennio in triennium, vel per se vel per alium, limina
enactment
made that adiret Apostolorum, sicut in subdola professione ejusdem
h~ ~hall
continetur, in magnum ecclesiie damnum et gravamen,
vmt
Rome
ttabill"s Romania Cunie
emo1umen t um, voluntaevery three et msa
years.
rium et injuriosum. Primus quidam fuit in Abbatem
creatus post Concilium Lateranense Genera.le, sub Papa.
St.Alban's. Innocentio Quarto celebratum; in quo illud continetur,
cum aliis gravaminibus, in Ecclesire Sa.ncti Albani, (quie
a fundatione sui primiti va libero. et ingenua legitur
extitisse,) pnejudicium, et, si fa.s esset dicere, injuriam
et jacturam.
Iste quoque Abbas in novitate sua. multis exactionibus fatigabatur, et expensis; sed prre omnibus,
Romanorum oppressionibus, novis et inauditis, ccepit
John,
Prior of

!=!:

~:.::;':o

1 hujua Monaaterii omitted in MS.

:Nero D. i

t Ferh1r enim , , , , nee oo/r,11tatem. Iare, wanting in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANI.

313

molestari. Et quod, obstantibus antiquis privilegiis, John II.,

23rd
qure non sine magna sanctorum patrum injuria et .Abbot,
contemptu cassa.ntur et spemuntur, non permissa est .A.D.
]235-60.
tam celebris I ecclesia suis libertatibus gratulari. In
cujus rei triste prmsagium, paulo ante ejusdem Abbatis ~nflagracreationem, et cito post, (scilicet, infra triennium,) bis !:::ec1 by
supra Ecclesiam Beati Albani visum est fulgur usque ad lig~tn~g,

d'mm cec1"d1sse ; quo d se mem1D1t

. . nullus prrev1. twice
1n
mcen
threeyears;
disse, nee audivit evenisse. Et sicut non prodest a
Sanctorum inniti privilegiis aut indulgentiis, sic non ;m~~on
obstitit fulguri impressio Papalis cerea, in qua Agnus of the
Dei figuratur, qure in summitate turris nostri colloca- ~af:!
tur; qure, ut dicitur, contra. tales procellas abigendas of the
virtutem ha.bet, et potestatem.
Similiter, in triste pronosticum temporibus nostris Thefts of
evenit, quod Eucharistia, cum vasis impretiabilibus th.iliv::91s,
suis, aureis et argenteis gemma.tis, bis furto flagitio- iucharist.
sissimo sublata est.

r~e

:;1

::=:u::.

De capa II ch01ali cle rubeo wamito, et cupa argentea et deaumta, per prcedwtum Abbatem Monasterio Sanct-i Albani collatis.
Iste Abbas Johannes, in princ1p10 ereationis sure, A cotie
dedit una.m ea.pam ehoralem de nibeo examito, bene ::
aurifrigiatam, et unam cuppam argenteam deauratam, given by
.
. quam et'1am John.
Abbot
pre t 1osa.m
vaId e, ~wt.ID opera quam matena:
Refectorio assignavit.

:!;:n-

1 eccleaite in Wate's text.

' Repeated in MS. Claudius E. i'v.,

by inadvertence.

Digitized by

Goog Ie

814

Johu II.,
18rd

.Abbot,
.A.D.
185-60.

GEST.A. A.BB!.TUH

De pictwra cuju,Bdam magnm aulaJ, cum plurilnu,

cameris adja.centilms, pro hospitio Regi8 et aUorum magnatum per prredictium, .Abbatem specialiter intitulatis.

Item, unam nobilissima.m aula.m ad opus hospitum

oonstruxit,
cui adjacent thalami plures; una. nobilissima.
build, a
noble
piota., cum concla.vibus et ca.mino, et a.trio et suba.ula,
Guests'
quoo Pa.latium Regium 1 dicitur, quia. duplex est, et
Hall.
oryptata., dici potest. Adjacet atrium nobilissimum in
introitu, quod " porticus," vel " oriolum," a.ppellatur ;
et plures thalami, 2 speoiosi va.lde, cum suis ooncla.viThe old
bus et ea.minis, ad hospites II suscipiendos. Aula. enim,
hall
which

eodem Ioco constru ebat ur, rumosa

.
fiuera.t,
had'atood quoo pnus
m
there, in a et muris depulsis et veternis tenebrosa et deformis.
Insuper scindulis et lateribus tecta. ao resa.rta.. Aulaui
a.utem novam, de qua imprresentiarum loquimur, cum
suis capellis et appendiciis, fecit iste optime plumbo
cooperiri.
The new
lnsuper fecit ea.m, cum thala.mo sibi colla.terali, dehall is by cent1SS1me

painted
per manum n1cardi, monac h1 nos tri, art1Richard,
ficis optimi, pingi, et deliciose redimiri. Item, unam
!etonk. nobilem domum, longam va.lde, ac lapidea.m, tegulis
ooopertam, cum tribus caminis, construxit Abbas memoratus ex opposito m ~ portm; ex cujus visu et
objectu tota. curia. venustatur. Jsta domus, quia. duplicem ha.bet a.ream, in superiori sui pa.rte, ministris
Abba.tie liberioribus, et pa.rs inferior la.rda.rio, a.ptissime
deputatur.
Abbot

John

=~~u

~nil::poG~Gate.

1 dicitur omitted in MS.Nero D. i.

It is questionable whether it has
not been inserted erroneously in
MS. Claudius E. iv.

,picioai in MS. Claudiua E. iv.

honorifice nacipiendos in MS.
Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

MONASTBlW BANCTI ALBANI.

De raanerio de StarvrMrl, ignavia I pr~sorie p'1'<1Jdicti A.bbatis amisso, ejusdem tempore recuperato,
et opti,,nw <1JQ,ijicato.

Johnll.,
23rd
Abbot,

A.D.

1235-60.

Pneterea, hujus Abbatia tempore, Stanmera, qure de Sta~

antiquia hujus ecclesim posaessionibus fuisse dinoscitur, which had

di u t1o11ena
-1!
ta, est recovered
been loat,
et pnedeceeaorum auorum 1gna.VU1.
prudent.er revooata. Ubi etia.m idem Abbas manerium by this
oonstrnxit, oum molendino ad ventum prreeleoto.
Abbot.

De loborwus et ea;pensis pro Waranna Monasterii

.Albani 9 oontumda, per PT~fatum .A bbatem appo,itia.
Insuper iste Abbas Johannes pro warennm libertate, Money eitlicet potentissimos invenisset adversarios, usque ad exby
positionem mille et amplius marcarum, viriliter decer- ~ohn, for
tavit; qum adjudicata nobis fuit ooram Justiciariis
apud Hertfordiam.
ren.
Hostiles insuper plurimorum sustinuit oppressiones Rad!l1f .
potentum, maxime tamen, Radulphi Chainduit, secundi,
qui prrematura morte, (ipsomet in extremis protea- p~niahed
. Albam. mu.wJes
--!I!. tam
. . ,nth
early
ta.nte,) M artyns
sens1t ultioms
death.
animadvereionem I et Oalfridi de Childewike, cujus per- Geoftrey
secutiones tanto gravius sustinuit, quanto magis homagii vinculo tenebatur obligatus Abbati memorato.
an enemy.
lste, ut Ecclesiam Sancti Albani, ( cujus defensor esse W,ho ~
debuera.t, et protector,) plus gravaret, sororem Johannis
Mansel, Domini Regis specia.lis consiliarii et clerici, John .Hansibi matrimonio copulavit. Quo prrebente oornua et de- :!;~infensionem militi memorato, tot sustinuit Abbas damn& ~bi'1r~e
et diversa. gra.vamina, cum injuriis diversimodis, ut adviler
speoiales tracta.tus exigerent, et difFusos. Sed ut paucis
plurima perstringamus.-

r:i!~

r:f~~-

~!:;,

:~e~-

::,~er:nr

Hore coneody, p,....,,-.

_,..,,.. ill KS. Claacli111 E. iv.

Digitized by

Goog Ie

316

GESTA ABBATUM

Hie Galfridus de Childewic, ex <lefensione dicti

Johannis
animatus et a.rmatus, ministros domini sui,
Abbot,
A.D.
Abbatis, et baculavit et baculari procuravit. Et fre1235-60.
quenter equum residens pretiosum, a.rma.tus, Buis complicibus concomitantibus, ipsos ca.nibus suis vena.ticis,
Childeet a.rcubus, sa.gittis, et retibus, probris laoessitos, viowike,
lenter in nostra warenna et stratis regiis, fracta. Rebut gis
pace, 1 ub'1 n il JunB
habUlt, VIO
Ienwr
~- spo.u.a,v1t.
1:_
athough
homager,
Nee quicquam jwis vel ultionis, assistente memorato
se~ants 8 Johanne Regis lateribus et consiliis, potuimus obti
wit~tyimnere. Quinimmo, metus et persua.sio ipsius Johannis
pun1 .
The Ju,ti- omnium Ju.,sticia.riorum, et pla.citantium advoca.torum,
ciara and ( quos " Banci narratores " vulgariter a.ppella.mus,) ora
b1 penitus obturavit : ita ut multotiens oportuit Domi~u~l.
num Willelmum, tune Cella.rarium, (virum, scilicet, cirWilham
the Celcumspectum et facundum, ) suum sermonem et quere1am
in propria persona coram Justiciariis, immo, . coram
advocate. Rege et Barnagio, proponere.
Et protestati aunt
Earl
J usticiarii, secretius in a.ure dicti Domini Willelmi
instillantes, quomodo duo tune temporis in regno
Mansel,
dominabantur, scilicet, Comes Ricard us et J oha.nnes
Mansel, contra quos non audebant sententiare.
John II.,
23rd

:a1f:t'

:U:!;

~Yt!!e

!::1j~
;:re:_ne

Oontinuati-0 proCUSWJ
Childewike

maurus pramot,a,t<B.

Contigit igitur una dierum, ut idem Oalfridus de

:!i:::,a Childewike obvium habuit quemdam ministrum Domini

the .Abbot, Abbatis, in itinere quod ducit de domo Archidiaconi de
:;: ~ Bedeforde usque ad Sanctum Alban.um, ferentem vena.
pr~nt of tionem, quam pro xenio idem serviens, nomine "Johannes," ex pa.rte Archidiaconi, aft'erebat. Et proterve
Arcbdea- irruit dictus Oalfridus in eundem, asserens ipeum esse
&M':;rd. latronem, et Domini Regis proditorem ; et quod ipsam
venationem in ejusdem Domini Regis foresta et defensa.
latrocinaliter sustulerat : quod et ipse, qui fuerat de

;::<;:e "

This pasMge oomes after warmna in MS. Nero D. i.

Digitized by

Google

MONASTERII SANCTI ALBANI.

317

priva.ta Domini Regis fa.milia, et unus de suis mo.res- John II.,

23rd
callis, requanimiter non potera.t tolerare. Expulso igitur, Abbot,
post hujusmodi probra, de equo suo Johanne, abstulit A.D.
1236-60.
a.b eodem xenium quod ferebat, et equum, a.ddens comminationes, cum maledictis. U nde ah ipso Abbate et He is
1
toto conventu, et omnibus Capellanis terrre Sa.ncti Albani, et a memarato Archidiacono, et universis Capel- municated.
la.nis totius Archidiaconatus sui, solemniter in genere
est excommunicatus : et iterum ab Abbate et toto
conventu, a.d stationem, in processione solemni, candelis
accensis, pulsa.to classico, stolis super feretrum, et crucem, et omnium colla fratrum, appositis. Ita, scilicet,
ut quicunque illud enorme factum, vel alia, in prrejudicium vel dedecus Sancti Albani, et ejus ecclesire, vel
Abba.tis et conventus, fa.care attentaverit, anathematis
vinculo innoda.retur.

:~::;:!

Oontinuatio 'fYl'OCeBBU8 materire pramotatre.

Insuper, srepedictus Galfridus, miles, pro tarn enormi ~ildewike
facto, et pacis regire lresione, appella.tus est de pace :n:P!:.'.1100
infracta, per fa.mulum Abbatis, Johannem, lresum, et ta~he<l at
. ea.tallis spoIia.t um ; et, secun dum 1egem t errre, per smt
of the
BUIS
servant.
breve Regis, (defensore suo, Johanne Mansel, vel ne'scio,
vel invito,) attachiatus. Sed postea, mitigato precibus
multiplicatis Abbate, illos laqueos mortiferi periculi,
per astutiam memorati Joha.nnis .Mansel, ipse Galfridus
evasit.
Rex enim pro ipso, et omnes 1 [fere] Curire p1imates A! t~e.
tercesserun t . Consfil"o igi
tur rmto,

I ID
prrecordialiter m
ne Kmg
tercession,
forte ex consensu de irregula.rita.te accusaremur, dimi- ~e ~ppeal

.
p os"'-- vero, illius 1m. 18
withsunus
noxa.m a.ppe11at1onis.
drawn.
memor benefi.cii, et :fidei sure, procurante srepedicto Childewike
Johanne Mansel, a.dquisivit charta.m a. Rege, contra
t
nostra.s a.ntiqua.s chartas, et II usita.ta.s, ut, scilicet, in or1rreegran

~Ta

Omitted in MS. Claudius E. iv.;

aupplie<l from MS. Nero D. i.

I libertatu 14Bitatas in MS. Nero

D. i.

Digitized by

Goog Ie

318

GESTA ABBATtrJI

terra eua wa.rennam obtineret : oont.n. etiam chart.am

Regis tune viventit ; pro qua dedimus eidem Regi non
A.D.
muumam peounia.m.
Sed nos, ut jus expostulavit,
HSG-60.
nostra.m, ut consuevimus, exercuim11.1 libertatem in ipu,
warren in wa.renna ; quam suam ipse Galfridus dixit, et per cbalthe land
held by
ta.m Regia ooncessam, (lioet infra limites et ambitwn
the nostroo warennm,) sibi appropriata.m. Unde mote. ante
Y
Regem querela, tandem sententia.nte ipao Rege, et
A
stimulante Episcopo Sariabiriensi Willelmo, A.bbaa,
iniquo jure exagitatus, in misericordiam Regis esfl pmthe King, cipita.tus. Dixit enim Rex, factum a.va.ritua pa.lliando,
quod si per chart.am suam conceasisset alioui de suis
the Abbot, ma.nerium alioujus magna.tum suorum, etiam injuste,
for exer- ,
-:~ te
li
t ill'1 ma.gnaw,
.a.:

-Al
ciaing his m&llLlea non cere
vero dom1no,
m!i'"-.u
~ t of
IIUmerium illud, donec super hoo diaouteretur in Ouria :
ren,
immo, prius ipsum Regem convenire, et, deolarato jure
suo, in manerium suum securius introire. Et huic
~ t to
iniqure sententiie perhibuit Episcopus testinlonium,
wik~~esuam super hoe vulnera.ns oonscientia.tn. Quia si hoe
sta.ret, liceret Re6fi 1 cujualibet dominium introire violenter, quacunque simulata. oocasione : et nisi verua
dominus suffioeret ta.nti invaaoris iDjurias propulaare,
misera.biliter exlueredaretur. Et hmc omnia macbin..
batur Galfridus de Cbildewicke, Johanne Mansel, Regis
consilia.rio, fomenta. ministrante.
Childewike
Cieterum dictus Ga.lfridus, cum de terra de Neubury
contentio moveretur, et multa. pecunia., cum immeuia
irom
laboribus, pro jure nostro obtinendo, eft'undwetur, et
!~~ ~r- emeretur terra de piano a. vero domino et poaa8110re,
r~~for it& ut cha.rtas eua.s libera.remus 1, Judieis, ipse fraudibu
~
et ca.villationibus, quas Ion gum foret enumera.re, 1 noa
a young
induxit, quod terra.m illam ipai dimisimu,, re!nallente
man.
firma pristina.
Insuper retinuit juvenis oonra.diwn,
John II.,
ll8rd
Abbot,

~;r

~om.-
fm~~re

:!:~

r:
:,:a:;::;

:!::'
:!

t~

1 cuili~t in the MSS. ; correetecl

from W ata'a tut.
2 ad Aoc iltcluit, in MS. Nero

I margin,
D. i. ; but supplied there in
In a later hand.

Digitized by

the

Goog Ie

:MONASTDII BANCTI ALBANI.

319

quod pro teme pouessione conceeaimua ; in hujus eo- John n.,

23rd
cleaue damnum inmimabile. Non enim dies viue Abbot,
A.D.
juvenis pOYumus limitare.
11186-60.
Tandem noa,-quia 1&pedictus J oha.nnes venerat ad
Domum Sancti Albani, et ejus efficu: erat pMsentie., et ~ 19!iu.
vigil diligentia, et quia consideravimus quod nequivimus a pa.ri contendere, et da.mnosa. nimia nobis lie they make
ventilate., diebus cotidie malignantibus extitisset, - tenu.
pacem admisimua fa.tigati ; et sic ad horam quievit
tempestaa.
Simili quoque modo, Ra.dulpbus Ohenduit, de quo Cheinduit
prmtaotum eat, oepit a.b eodem Abbate legem, videlicet,
sacra.mentum, in propria persona Abba.tie, in magnum h~ oath, to
ejus dedeOl18, et honorie lmsionem. Sed, ut dictum est,
ipse Ra.dulphus, operum suorum morte repentina fructum reporta.vit. De cujua obitu, quia. in prremissis ~anner of
plane non expla.natur, leotorem bujus pagin18, sine fal. hiJ dth.
sitatis a.dmixtione, duximus certi:ficandum.Cum enim injuriis injurias multotiena aooumulasset, He beats
tandem quendam mo~&ehum nostrum, Abbatis bajulum, :i:~. the
" Radulphum " nomme, " de Dunba.m,n nequiter percussisset arma.tus, equum pretiosum coopertum insidene,
et arma.torum multorum agm.ine stipa.tus, discurrene et
fugane cum suia canibue et vena.toribus, ju:idia. curia.m
nostram, ecilioet, apud Derefolde,-quod quidem Abbas
et conventus intueri potera.t, et a.udire,-et super hoe
distriote conveniretur ; una. dierum in Pa.la.tio regio Laughs at
W estmonasterii, cachinna.ns, a.it derisorie ; - " Tantum hia 1;xcom
---'L! S
d tion,
momca" me excommumca.verunt
moWl,Wl,l
a.ncti. A}'L--!
IIIWll, quo
and
" impingua.tum et dilatatum vix me capit equita.ntem j<?kes at
" 1 sella. mea.."
Era.t utique plethorious, robuatus, et : ~wcorpore toto quasi taurus, in virtute roboris sui com under it.
paginatue.
Hie igitur in tali superbia., cum vix ad domum suam, Be is
qute per minima.m dieta.m dista.t a. Londoniis, per-

~::,,and

i\t~:n
~~!..

~th":i-

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - den death.
1

olllla ha MS. ClalMlioa E. iv.

Digitized by

Goog Ie

320

OE8TA. A.BBATUM

venisset, coopit graviter infirmari, ueque ad a.lta mortie

. tur, cum eumma .iee
~ tmat1one, am1co
.
suspma..
_ V ocat o 1gi
suo specialiseimo, Abbate, ecilicet, de Meeeendene, qui
ad 1psum
.
. .
equo rap t us ve1OC1Ss1mo
anh e1us pervenerat
When
ante diem, conetitutus est testamenti sui executor,
dying, he
orders
quod condere non valuit ut deceret. Moriens tamen,
satisfaction misericordiam a Beato Albano, et I a fratribus quos
to
l. . diter 1mpen
.
d"1, d eto be
St. made quomo dolibet ll .1.t1::serat,
s1"b"1 m1Bericor
Alban's.
votus veniam postulavit, et ipsis de bonis suis ad
plenum satisfieri flagitavit. Quod cum Abbas memoratus se facturum spopondit, epiiitum, quem tra.heba.t,
idem Radulphus exhalavit. N os igitur a testamenti
executoribus qualemqualem, pro temporis articulo, BUBcepimus de commissis satisfact.ionem. Cretera novit
Judex: supremus, quern nihil latet ca.villosum.
The
Borum igitur patienter suetinuit Abbas II Johannes,
of ad cumulum suorum meritorum, maximas persecutiones,
l088ell,2,ooo damna, et contumeliaa ; qure ad duorum millium marmarks.
carum jacturam computantur. Libertates tamen conUsual hos- servaVIt 1"11resas, e t stat um eustinmt consuew.:,
~- dapsil"1tat18,
pitality
still pre. interius et exterius, et hospitalitatis.
eerved.
H UJUS
.
. coIlata est nob"18
The
quoque tempore Abbatis,
church of ecclesia. de N orthona, et eam resigna.vit gra.tuita devotione Laurentius Clericus, rector ejusdem : ad ementhe~bbey; dationem oervisire nostrre, et ad. pnebendam, bospitibus
:~:ent danda.m, supra id quod consuevit Abbas distribuere,
of its ale. augmentandam.
John II.,
23rd
Abbot,
A.D.
1235-60.

:i~unt

~':!~!

The
church of
Eglinham

similarly

De ecclesia de I Egwnham per Rica!rdwm de M<1ll'i8co

appropriata, et officio Refectorarii per prredictum
Abbatem a88ignata.
Item, ecclesia de Eglinham, quam dudum contulerat
nobis Ricardus de Marisco, Epiecopus Dunelmensis, ad

given.
1 ab in the MSS.
\ margin, in a somewhat later hand.
3 ElyngAam in MS. Claudius E.
' Omitted in the text of MS.
Claudius F.. iv.: but supplied in the iv., by inadvertence.

Digitized by

Goog Ie

MONASTEBII SANCTI ALBANI.

321

meliorationem cervisim nostne, tempore Willelmi Ab- John II.,

23rd
b&tis, tempore hujus Abb&tis J ohannis, nobis in pro- Abbot,
A.D.
1
prios usus cessit : quie valet
1285-60.

De ecde8ia de Hertburne, temtpO'T'e pra3d,icti .Abbatis,

peT Walterwm, Episcopwm Dunel!mensem, coUata
offici.o Befectororii, ail, meUorationem ce'l"IJ1..8U1J
00'11,ventualis deputata.
Et ecclesia.m de Hertburne nobis ejus tempore con- The
tulit ~pi.scopus Dunelmensis, Walterus, salva. Vicario.,
consistente in tertia. pa.rte dictie ecclesim. Cujus dure given for
t ur per port10nes 8.88lgna
tas a d sept'1es tion
the promo.
partes res t unan
of
viginti m.arcas et tresdecim; ad incrementum hospi- hospitality.
talitatis, et maxime ad pnebendam hospitum, ut nulli
denegetur portio sufliciens et copiosa.

if=~o

De ecclesia de Hacstanestune, per prauUctum .Abbakm

appropriata, et P'f'O 8'UO .A nniversario anno cel.ebrand,o, officio Sacristre deputata.
Item, iste Abbas Johannes ecclesiam de Hecstane- Abbot
stune, quam. prredecessor ejus, Abbas Willelmus, in
proprios usus adquisivit, ad Anniversarium suum faci.- ofHecatan t re 11,1.1roIIllS
_.J
, t
t
ttune,for
.
, per Sacne
end um ass1gnav1t,
ra. 10nem, e thecelebraAbba.tis 9 Willelmi; quam. et fecit dedicari ab Episcopo ::Uof his
Bangorensi, anno Domini millesimo ducentesimo quin- lllll'Y, A.D.
quagesimo quarto.
1254.
8
Ecclesiam tam.en de N orthone, ad pnebendam. in- He retains
veniendam deputatam., ut 4 pnetactum est, retinuit in :;,eN~r~rch
ma.nu eua.. Pro dictis autem duabus ecclesiis, ecilicet, tone, Olfer
de Eglinham et Hertburne, obtulit Prior de Thinemuta, !1i.';!hea of

t~h't':

The value is omitted in the

MSS.
Gulielmi in W ats's text.

I '.

Denoted ~y te in M~. C1a udius

E. 1v. ; by mistake, for tn.
~ See page 820 ante.
X

Digitized by

Goog Ie

821
John II.,
!13td

Abbot,
A.D.
li35-60.

Eglinham

OE8TA ABBATUll

(eo pra3aente et audiente, qui hmo 8Cl'ipsit1) ducentu

ma.rcas, et quadraginta marC88 annua.tim, Ha!C etianl
frequenter mihi, boo scribenti, Prior diotua reoit&vit.

and Hertburne.

Ds eccluia, Swrwti MiohaeUs, jumta &nctum .,Hbanwm,

per prOJdictwm Johwrvnt!lm Abbatem a ~ ,
61 ojfiuio s ~ 1 olerioontm amgnata.

Thechurch

Item, hujus Abbatis tempore cessit nobis in usus

proprios eoolesia. Sa.ncti Miohaalis, qum eat in villa
Sa.ncti Albani ; et, ejuadem Abbatis et conventua
asaensu, assignata est usibua &crist.arial : qwe exilis

~~ i
near

s~.

Al~an~ tlO

:::Tacrin. erat.

De clomibus Lorul<miis per prredictum .Abbatem perquisitis, et B'Ujficienter recuperatis.

.A.dquisivit etia.m nobis unum mesuagium, cum quibusdam domibus ruinoais, Londonils ; conJunctfm \'icimess~ num domibus quas ibidem I prredece88ot sttus, .Abbas
in London, Willelmus 8 comhatavlt ubi nobiles domos de novo
andre'
I:'
'
builds the oonstrwtlt, et redditum suscita.vit.

Abbot

!:: obhouel.

De domo Johannis .Ast-mar, in mUa Sancti .Albani,

per prredictum .Abbatem perqwisita.
Item, ternitn et dotnos, qum fueranfi Johatmis Ast.
Abbaa
nob'IS comparavi't. Pro quarum oonoess1one,
awe ttecesaa.ria eidem Joha.nni per cha.rtam con-

He obtahd

aand
houe
land in mar,
8t. Alban', Yi.tie

~ : cesm.t, fa.tnulatnro.
for life.
1

ful.

Thls word ia somewhat doubt-

a prUIIOT in MS. Claudius E. iv.

I

See page 289 <JffU.

Digitized by

Google

323

HONAS'1'FJUt BANCTI A.LBANL

he molendinis aquaticis extra .Abbathiam, tempore

John

n.,

23rd

prwdicti .Abbatis optvrn,e 'feparatis; et de novo

moleooino equino, ibidem primitus constUuto.

Abbot,
A.D.
1286-60.

Iste insuper Abbas Johannes omni.a. molendina A.b- Abi;;

bathim, (quia propter hoo1 quod diu &nte ad :firma.m Jo~::diruittebantur, dissipa.ta fuerant,) optima de materie ~:i.-miu,
quercina. repara.vit, cum domiciliis ad ee.dem pertinentibus. Et quia rivulus qui aqua.tico tnolendind nostro, and b~ds
quod juxta braseria.m construitur, deseruit, tum propter arundinetum I quod aquam ebibit, tum propter a.ri- the brewditates restiva.les desicca.tivas, 11 [et] officio totius curire ery.
non suffecit, (immo, oportuit multuram ultra. septem
milliaria qurerere, quod damnosum fuerat, et probrosum,)
idem Abbas Johannes unum molendinum optimum ad
equos, juxta dictam braseria.m, construxit. In quorum
molendinorum reparatione et constructione, plus quam
centum libras creditur exposuisse.

xbte .

:lif:r

De mille eummis bkuli in meUorationem c e ~

Corwe11i,ualis per memoratum .Abbatem collatis.
Abbas insuper memoratufl Johannes cervisiam 8 jam ~he Abbot
. - damnum nostru m qua.m oppro- givea
about
nost ram, qure, t am m
1,000
brium, debilis extitit supra modum, a.pponendo in a.ug- seams of
dem circ1
ter mi11e summas bladi, ad cer- corn,
for
mentum eJUS
malt, for
visiam a.pti, (scilicet, hordei et a.venre commixtorum, :-proving
quod "bresia." vulgariter a.ppellatur,) benigne emen- e ale.
davit.
4 ldem insuper Abbas Joha.nnes, (quod nulli, vel Abbot
. pmdecessorum suorum veraci'ter potes t ascn.b.1, ) diasipator
John not a
pa.uClB,
pro ca.rnali dilectione, vel familia.rita.te parentum, affi- of the

L--.
Abbey's
mum
suorum, ve1 compa.t nollU..i.-um,
posseBS1ones
v el poseesaions.
qui in the MSS.
et omitted in the MSS.
3 jam omitted In MS. Nero D. i.
1

ll

Item in MS. Claudius E. iv. ;

corrected from MS. Nero D. i.

X 2

Digitized by

Goog Ie

324
John II.,
23rd

Abbot,
A.D.
1935-60,

Th_is

,mtten by
Matthew
Paris,
A.D. 1255.

GF..STA ABBATUM, BTC.

bona. ecclesite suie nunqua.m dissipa.vit. A tempore,

dico, suie creationis usque in annum SUl0 prmlationis
vicesimum: quo, scilioet, hiec pagina a. fra.tre Ma.ttbmo
script& est 1 Pa.risiensi, qui de futuris non pnesumit
diffinire. 1
1 Pamttai in MS. Claudiaa E. iv.,
the mark of' contri.ction being
omitted : corrected from MS. Nero
D.L

1 Thia context terminates at folio

68b. of MS. Nero D. i., and at
folio 145L of MS. Claudius E. iv.

Digitized by

Goog Ie

GESTA ABBATUM MONASTERII SANCTI

ALBANI.
[MS. C<m'ON. CLAUDIUS E. IV.]

SEOTIO SECUNDA.

Digitized by

Goog Ie

Digitized by

Goog Ie

GESTA ABBATUM MONASTERII

SANCTI ALBANI.
BE<mO SJIOUlfDA.
.

De

marcis pe'I' .Adam <1e Bewero M ~

8a;nct,1, .AUJa.n.t condonatis, et de uno caUce awreo,
et caBUla <le rubeo ea:amito, et aliis donatwis,
eUem. J I ~ 1'M' ~ m Ube'l'aJJts el ooUatis.

Jolin Jl.,
23rd

Abbot,
A.D.
H36-60.

=;_.

Anno vero Domini millesimo ducentesimo quadra.- Adam de

gesimo octavo, quo, videlicet, a.nno obiit Adam de
Bealvero, burgensis Sancti Albani, cul tenebamur de- St. ~ham's,
bitorea in ducentis et triginta tribus marcis, idem Adam,
pro amore Dei, et Sancti Martyrls, et Abbatis et Con- 8114 ~ve1
ventus, omne debitum dimisit. Contulit insuper idem cll~ic!:Ud
Adam a.lta.ri Sancti Bla.sii, ubi canitur cotidie una ~ : :
Missa. de Beata Virgine ad notam, tempore dicti Ab

batis, unum calicem a.ureum, et unam casulam de rubeo

examito, et mult.a a.lia cam donativa., qwe specia.les et
prolixoe tract.atus exigunt recitandos. Propter quod, Bis .Annldictus Abbas, tot non immemor bene:fl.ciorum, constituit
suum annwatim fitm Anniversarium, et ante &It.are
memoratum eidem oonceait aepulturam.

=ts4ebt,

!;;,~

J)e

et gwilndecim Ubra'l'Wm.,
Lawrentw Clerico, terrvpo,re 'TMT1UYfati .Abbatis,

centunn

<lebita'l'Wm.
Anno quoque Domini millesimo ducentesimo quin- Laurence
quagemno, quo, videlicet, obiit Laurentius Clericus,
30th

?yin~

More eorreetly, '' CfflfwM lil,raqaci,ul,cia _,,_,. ao-

" ,._ et

cording to the context belo,r.

Digitized by

...

Goog Ie

328

GESTA. ABBA.TUM:

secundo KalendaR Ma.ii, pro a.more Dei et M.artyris

Sancti Albani, Abba.tie quoque, et Conventus, in quorum
A.D.' famulatu quinqua.ginta vel' amplius I annos transegera.t,
0 condonavit ecclesim debitum centum libra.rum. et quin12~
April,.A.D. decim m.arcarum ; et unum annulum pretiosum, cum
1250,
__ z.: " appellatur,
condones
a qu odam carb unculo, qw. vu1gan'ter " ,v,v,,
h89:vy debt ecclesire ejusdem ]lartyris contulit, quem de dono habuit
~mlb':~ Comitis Cantua I Ruberti, cujus [clericus] qw.mdoque
and leaves extitit familiaris. Hie sepultus jaoet in medio introitus
aring.
precious , port'1C1, eeelesue,
cont ra. ool nmna.m. ostiorum receptivam.
John II.,

1:~t

De hosyi,tio a;ngu,1,ari, ea, opposito .A b"bathia, de JoM/11/T/,6 fiUo Moysi per prrefa,twm, ..d.b"batem perCJU,isito.
Insuper a.dquisivit II unam magnam domum, qme est
~~=
in vico dicto " Chirchestra.te," hospitibus aptissima, qure
~ e fuit J ohannis filii Moysi ; qwe quidem domus reddit
~~.
annuatim triginta solidos. Angularis quippe est, et
fr?m John communis ipsi vico qui versus Orientem tenditur, et
::;... ipsi vico qui versus Aquilonem porrigitur; ante portam, videlicet, Abbathire.

Abbot

:b-

De reparatione rmolendtvni et rrranOll'ii, m.fra dictwm

M ~ Sancti Albani situatcrrwm.
He repairl

Prreterea gra.nariuro, tam de lapidea quam lignea

novum nobis repa.ra.vit. Molendinum insuper
aquaticuro, quod est juxt.a braseriam, optime 0 repa.ra.vit,
ita ut per retates multas videbatur duraturum ; et
stagnum a.djacens, non sine multo la.bore et sumptu,
erudera.vit.

!-:i~eri materie,
water-mill,

:::.:;.

1 Omitted in the MSS.; but mp. plied in the margin of MS. Claudius
E. iv., in a somewhat later hand.
' Hubert de Bnrgh.
Omitted in MS. Claudius E. iv. ;

supplied from MS. Nero D. i

4 Sic in MSS
1 nobu unaa in MS. Nero D. i.
rq,avit in MS. Claudina E. iv.,
by inadvertence.

Digitized by

Goog Ie

HONASTElUI SANCTI ALBANI.

329

De diverwi8 adveraarvia Monaaterii Sancti Albani Johnn,

23rd
tempore prcsfati ..4.bbati.9, et vindictia ei.9dem eve- Abbot,
A.D.
1236-60.

nientWIJ.8,

Hie quoque Abbas Johannes, Secundus, vir benignus, Adversities

1 by
non astutus, non a.rgumentosus ca.villator, multorum
potentum sustinuit injurias et gra.va.mina ; sed in om- Jfhn, and
nibus sensit Beatum Ma.rtyrem Alba.num, Deo propitio, : ~
defensorem, et in pa.tientia. et justitia. sua demum tri- over them.
umpha.ntem ; et quia.," Maxima. virtutum, pa.tientia, pugnat inermis,
"Arma.tosque solet vincere swpe viros,"-

A::t

recita.nda. censeo a.liquorum nocumenta. a.dversa.ntium ;

qui, non sine nutu Dei et Bea.ti Martyris, ma.nifesta.m
in extremis senserunt ultionem.
De Ra.dulpho Cheinduit in proximo a.ntecedenti
1 folio suflicienter enarra.tur.
Adam quoque, filius Willelmi, miles, vir in negotiis S!r Adam
smcula.ribus et emolumentis emergentibus sagacissimus, ~?ii'iarn,
et in a.dquisitis conserva.ndis perspica.cissimus, qui pro Jlllticiar,
sa.gac1ta.t e J ust1cia.nus

.uuuco
D-
b a.t ur, an
enemy
eJUS
m
constitue
of st.
cum omni conamine da.mna. ecclesire Sa.ncti Albani ma.- ~ban~
china.retur, una. noctium, cum indigestus cubitum iret,
ante diem, intesta.tus, vix uxore sua hoe sciente, subito
interiit.
Willelmus &utem de Kulewurthe, socius et a.miens, '.,l'hough
qui cum eo fuemt J usticiarius, et Episcopo Lincolniensi
de
amicissimus, pie mentiens, cora.m eodem Episcopo affir- Kulema.vit quod idem Adam, a.dhuc vivens, ipsum testa.menti fyin~
sui constituit procumtorem et executorem ; et sic li- ebelairn, to
.J .

executor
. qua supra modum &bunwi.vera.t,
oonter pecuma,
SUIB of bia teadivideb&tur, et pro testa.to habeb&tur. U xor a.utem wnent.
ipsius Awe, quie duritiie ipsius fuera.t actrix et auc~, t:1!f
et gravid& ex. suo viro, infra dies paucos, cum &bortivo Adam'

dea:

wm:=:

---------------------See
1

wife.

pp. 315, 319, IIJIU,

Digitized by

Goog Ie

380

GEST.\ ABBA.TU)[

n.,

suo, pariendo misera.biliter expira.vit. Invenieba.ntur

a.utem 1 brevi&, ta.m in scriniis Ad1e, qua.m. uxoris ewe,
A.D. de Nova. Disseisina., quie pa.ulo ante fuerant adquJsita.,
123 5-60. in magnum Ecclesim Sa.ncti Albani nocumentum.
Writs of
Alanus quoque de Becles, Arehidiaconus Susexie, vir
Novel
Disseisin. profundi pectoria, et eminenter litteratus, et tanto ad
Sudden
nocendum efficacior, qui totis nisibus suis Callis nostria de W ymundham et Bynbam, necnon et huic ~
Becie., an clesii:e, nocere conabatur, et in multis ea.a jam damniS:.Tfi,~,8 ficaverat, dum quad.am die, sicut fuit in esca.rnm superby apo- 'fluitatibus deliciosus, sero nim.is pranderet, ingurgita.tus,
pJ.exy.
fra.ctis venis, subtto mutus factus, apoplexia. perc11SS11S,
expira.vit. Multi quoque alli, quos longum esset nominare, nedum eorum persecutioelil commendar-e volumini,
injuste persequentef! Eoclesiam Sanoti Alba.n.i, ultore
Deo, perierunt.
John

,1;:;!t,

!iea:!3!

De

rn.aanm.a

lite 8'lllp6'I' ecclesia &ncti Petri, "1t, tJiUa

de S(JJ11,Ct,o .Albano, vn,te,o prailictum .Abbatem et
q,tMndam provi,aorem .Apostoliewm ditl,t;i,u,s agit<d,a,
pwr ju<J,ices .Apo,wlwos feUciter terw/nw,ta.
LaWBUit as
Hujus quoque temporc sopita. est lia, a.nceps et pe:-!:h of riculosa nimis, de eooles~ Sancti Fetri., qwe ~t in
villa Sancti Albani sita, per N ncium et Proviaon,m
Domini Pa.pre, et pax sententia.Iiter diflinita. est, et
8
settled b:r. confirmata., J\pud N orthalnptonam, oora.m ~~
~!;J!;!t Petro de Nort;bha.mptQna, Domini Pa.pm NUllcio, ad
outlay provisiones :facieda.s specialiter destina,to a, :Pommo
Papa in Anglia.m ; ubi exposite fuerunt per man.um
Domini Joha.nnis de Wa.Iingford, tune Infil1na.ril, ip.
executione hajus negotii decem ma.rem.
Expemive
Pneterea,, ejusdem dicti Abba.tis tempore, J oba.nnia.
mission
persolRome, 1nto Secundi, et ejusdem lnfirmarii, de Infirman.a
reference veba.nt-q.r qua.terviginti m&l'CIB pro expensis DoIPini
St. Peter,

~:!i,

i
~i:.

aUqwa l,rma in KS. liao D. i.

Digitized by

Google

MONASTBRII SANOTI ALBANI.

381

Willelmi de Sa.noto Edmundo, mone.chi nostri, qui, Jt>hn D.,

23rd
ta.nquam expertus in peritia. Transa.lpinandi, (quia. a.lia AhM,
vice ad Curia.m Romanam 1 extiterat, pro negotio de A.D.
W ymundhQ.Dl expediendo,) fiducialiter destinatua est, u~o.
oum Magistro Willelmo de Sa.ncto Edwardo, pro ne-!'ii!:h of
gotio de ecclesia 8anoti Michaelis exequendo. In quo St.Michael
itinere2 variis incognitisque causis emergentibas, rediit
obliga.tua in plus quam trecentis marcia : quw omnia.
oonventus, licet molestus et invitus, persolvit. Hano The church
eoolesiam., tam ea.re oompa.ratam, conoessit Abbas
bus Sacristarii

usi-l:s!mt.

OUatl,o .Abbatis et Q<>'YIAJelfl,f;u Monast6..U 8atn,oti .Albani

ad Tesponderul;wm, in ea,uaa :p'l'CWicta comm Judi-

ci"lrus pranotatie.
" 1la.gf.ater Petrus de Norbamptona, Domini Papm Nunoius, Citation of
" et Capellan.us veneRtbilis patris, Domini J., titulo Sancti the Abbot
" Laurenti! In Lucina, presbyteri Oardinalis, di8Cl'eto viro, and Con, tem m
D ommo.
.
D omun
. . p a.pm vent
of St.
" Prion de Dunsta.p1e, sa,u
Alban's
to
'' mandatum, sub forma subscript.a., noveritis nos BUBOepisse.- appear at
'' 'Innooentiue, et C<818ra, dileoto fllio, Ma.gistro Petro de Northamp,, 'Northamptona, Oapella.no dileoti fllii noatri J., titulo Ba.noti ton, befo~e
'' Laurentii in Lucina, presbyteri Oa.rdina.lis, in Anglia oom-::U~:e~
" ' morantl, se.lutem et Apoetolioam benediotionem. V olentes referen~e
' 1 dileoto ftlio, Johanni, Canonico Aurelianensi, nato dilecti to the
" filii, nobili11 viri, Jacobi Me.looelli, civis Januensie, faoere church of
,
,
~ ..
di
. .
A
Ii
.
St. Peter,
' gratiam "l""'-1em,
soretiom tum per posto ea sonpta at
" ' llllllldam.us, quatenus ei in regno .Anglim de e.liquo ecolesi- Alban's,
" ' astioo bene:6.oio, t et pnebendali, vel alio etiam oura.m ani- A.D. 121l2.
11 ' ma.rum habente, quod tanto tempore jam vaoa.vii, quod ad
" ' nos est ipsiue de jure collatio devoluta, auctorita.te noetra,
11 ' per te vel a.limn, studeas providere ; ipsumq11e recipi f"'
11 ' ciae ad bene:6.cimn ipsum, Jll prmbendale fuerit, in ecclesia
11 ' In qua sibi providendmn duxeris,
in Ca.noniomn, et in
11 ' fratrem eundem, vel p.lium ejua nomine, amoto a.b eo quo11 ' libet illicito detentore, in oorporalem possessionem indu" cens, et ipsius defendens inductmn ; contradict.ores per
" ' censuram. ecclesiaetioam, appellatione postposita, oompes-

St.

The

,rord .. i,... ,,

rently omitted here.

ii appa-

11t omitted

ill KS. Nero D. L

Digitized by

Goog Ie

332

GEST.A. ABBATUlf

n.,

" ' cendo ; non obstante certo Canonioorum numero, juramento

" ' vel oon.firmatione Sedis Apostolicm, seu quacunque firmi.
Abbot,
"
' ta.te, vallato ; aut si pro aliis duxerimus soripta noBtra
.A..D.
1235-60, " ' in ipsa ecolesia, quibus nolumus auotoritate prmjudioium
" ' generari ; sive quod idem Canonicus alias beneficiatus ex" ' istat; seu quod alias soripsimus pro 1 eadem; aut quaoun" ' que Sedis ~postolicm indulgentia, cuicunque Collegio vel
" ' personm ooncessa, quod interdioi, suspendi, exoommunicari,
". ' vel ad alioujus receptionem oompelli non possit, per lit" ' teras diotm Sedis non facientes plena.m et expresaam de
" ' verbo ad verbum in ipsa. indulgentia mentionem, seu
" ' qua.vis indulgentia Sedis ejusdem, oujuscunque tenoris
" ' e:r:istat, per quam, non expressam pr1BSentibus, p1'1Bfati
" ' Oanonici provisio vel receptio impediri va.lea.t, vel diff'erri.
" ' N os enim discernimus irritum et inane quicquid de hujus" ' modi benefioio contra manda.ti nostri tenorem contigerit
" ' attentari. Si vero aliquis apparuerit oontra.dictor, prmflgaa
" ' ei terminum peremptorium oompetentem, quo per se, vel
" ' procuratorem idoneum, oompaea.t ooram nobis, ma.ndatis
" ' nostris per omnia pariturus. Datum Perusim, 1 et C<Btem.'
" Hujua auotoritate manda.ti/ vobia mandamus, sub pama.
" exoommunicationis, firmiter injungentes, qua.tenua peremp" torie oitetis Abbatem et Conventum de Sanoto .Albano,
" quod ooram nobis oompareant, vel Commisaario nostro, in
" ecclesia Omnium Sanctorum de Northamtona, super ec" clesia Banoti Petri de Sanoto Albano, die LUDIB proxima
" post festum Sanoti Matthim Apostoli, secundum tenorem
" manda.ti Domini Papm prmscripti ; quod jus dictaveri$. re" cepturi, seu proouratori dioti J. Canonici super ecclesia
" eadem responsuri : qua.liter manda.tum nostrum fueritis exe" cut.i, nobis dictis die et loco per littera.s patentee conatare
" fa.oiatis. Datum, a et caltera. In oujua rei testimonium,
" biis litteris meis patentibus .sigillum meum duxi apponen" dum. Va.late.''
John
23rd

.Allegationa ProCIJl1'<UO'l'iB M ~ Sanu:ti .Albani,

comm ju,<I,icibus prcucriptis, in C<liU8a prcenotata.
Allegatiom
" Non la.tet vos, M.agister Petre, Domini Papm Nun~r

"

cie, quod Monasterium Beati Albani exemptum est,

1 Sic in MSS.
' UCIIIIOO I{ak,ulaa Avga,,ti,
Poatijlt:atu ~ OMO d:itrao, in
MS. NeroD.L

ia Octabu ~ u Beat

Mari4, qt&~

aiJluiw,

dacatuiao

-..do, in 1(8.

Nero D. L

Digitized by

Google

KONASTEBII SANCTI ALBANI.

333

et Sacrosanctie Ecclesim Roma.nm immediate eubjec- J'ohn n.,

23rd
tum. Non vos latet quin Abbas Sa.ncti Albani jura Abbot,
A.D.
pontifica.lia in euo monasterio, cellis, et ecclesiie villre
Sa.ncti Albani, ac aliis adjacentibus, habeat, et ha- 1235-60.
buit a longiseimis temporibus. Hmc eiquidem notoria of the
aunt, et publica, qure nulla p088UJ\t tergiverea.tione ~~!n':,d
celari. He.bet etiam Abbas loci pnedicti non solum of St.
I ,

od obtmet in
. ecclesus
. p.l."WU.lc
- . . l ! t
Alban',,
JunB
pontifi-1!cu.w:,, qu
18, in anppart
verum etiam ex speciali privilegio Domini Papm, of
quod poesit de ipsis ecclesiis ordinare, et in eisdem
eh~
presbyteros eligere ; quibus nimirum presbyteris cum St.
cc tantum assigna.verit, unde victus et veetitus II neces- A~~u53.
" sa.rios possint honeste percipere, licet quicquid resi" duum fuerit in proprios usus convertere ; prout hmc
" ex Privilegio, coram vobis recitato, dilucide appare" bant. Com it.a.qua eccleeia Sa.ncti Petri de villa
cc Sa.ncti Albani una eoolesiarum prmdicta.rum existat,
" in qua idonei preebyteri eunt ad animarum regimen
" ordinati, percipientee, juxtam formam pnedicta.m, ne" cessa.ria snfficienti&; et residua. proventuum ejusdem
" eccleeim, juxta form.am ea.ndem, in usus ipsius Mo" naeterii Sancti Albani sint converse., et etiam fuerint,
" a tempore felicis record&tionis Adriani Papre, et antea,
" qui eandem ecclesiam, juxta eandem form&m et or,, dinationem, in ueus dicti Monasterii specialiter con" firmavit, prout vobis, ex oetensis inetrumentis, liquet
" evidenter ; habuit etiam idem Monasterium poesesei" onem ipsius eooJ~im pacifica.tam a pnefatie retro tem" poribue; quod quidem notorium est, et publicum ;
" nullatenus dici poterit, quod vacet ecclesia pnefata:
" unde ad illam, tam notorie a ta.ntQ tempore ordina" ta.m, pa.rtes videntur nullatenus ee ext-endere. Et hoe
" quidem ad hoe solum proponimus et oetendimus, ad
" vestrum in bac parte officium declinandum, roga.ntee
' discretionem vestram, qua.tenus intoitu Dei, 3 et ccetera,

''
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

iJ!ell'
:he
f

t " llim,'' or a similar 1"ord, is ap-1 . MSS.

parently omitted here.
a Sic in MSS.
' Apparently ucuaarii in the

Digitized by

Google

834
Johnll,
23rd

Abbot,
A.D.
1235-80.

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

"

GEST.A. ABBA.TU)[

ab hujuemodi inquisitione et perturbatione Mona.sterii

Beati Albani procuratorem Domini J obannis, AurelianeD.!is Canonicf, desistere faciatia ; non 8118tinentes
ut quod ta.m prreordinatum est, et a ta.ntis tempori
bus pacifice obtentum, hujusmodi occasione manda.ti
a.liquatenus perturbetur."
" Hoe proposuit frater Johannes de Walingford, mouachus, procurator Abbatis de Sancto Alba.no, allegando et agendo coram nobis, Magistro Petro, in
modum supra.dictum, pro pa.rte sua.; et da.tus est
dies Mercurii partibus, post ' 1Lreta.re Jerusalem,' loco
pnedioto, ea.Ivie utrique parti de jure salvandis."

ProoesBUB e<rntinuationis causw prwnotatm, inter partes

prredictas primitus agitatre.
Sentence,

"

Acta die Mercurii proxima post Dominicam qua

!:u::'g " cantatur 1' Lreta.re Ieruea.lem,' anno Oratim millesimo

upon the "
!:~or of ''
Canon of "

ducentesimo quinquagesiino tertio, in ecclesia Beatie

Marire de Norhamtona., coram Magistro Petro Norhamptonre, Capellano venera.bilis patris, Domini Johannis, titulo Sa.noti Laurentii in Lucina., presbyteri
Cardinalis in negotio contra Abba.tem et Conventum
Sanct1' .Alb,am,' super eco1es1a
. Sanet'1 p et n. s1'ta 1n
.
villa ea.dem, moto per Magistrum Willelmum de
. , Jo
1-n~~;" C

Lyndeseye, p rocuratorem D omnn
~ anomc1
11 Aurealensis.
Qui quidem Procurator W:JSel'Uit ecclesia.m prrefa.tam per ta.ntum tempus vacasse, quod ad
Dominum Pa.pam fuerat ejus collatio devoluta; et;
ob hoe petiit sibi, nomine domini sui, assignari, videllcet, quod, 8 comparentem pro domino suo, prrefato
Ma.gistro. Compa.ruit frater J oba.nnes de WaJ.ingford,
monachus Sancti Albani, pro Abbate et Conventu
loci ejusdem procurator legitime constitutus; qui licet

?.= "

induction "
to the said
church
of "
St. reier, "
against the
Abbey
of "

St.Alban's,"

A.D. 1253.

"
"
"
"
"
"
"

1 The Introit of the Fourth Sun- , "AurelicmeruJia."

day in Lent.
a This sentence is evidently in2 Sic in MS.; more correctly,
complete.

Digitized by

Goog Ie

MON.A.STDII SANOTI ALBA.NL

835

die litigii priecedente, ad juris sui defeneionem quod Johnn,

'23rd
babent in ecclesia memorata., rationes plures propo- Abbot.
suiaeet, ao instrument&, munimenta, et privilegia. A.D.
1235-60.
Apoetolica., qure a.llegaverat, exhibuisset, nihilominus,
" ad defeneionem juris prrefati, tam rationes alias
" proposuit, qua.m alia. instrumenta, munimenta., et pri" vilegia Apostolica, qure iidem Abbas et Conventus
" obtinent super ecclesia supra.dicta, qure ad ma.jorem
" certitudinem ac uberiorem securita.tem allegavit,
" ostendit. Quibus inspectis, intellectis, ac plenius
" ponderatis, cutn eidem Magistro Petro nihilominus
" collBtaret quod eandem ecclesiam a longis retro tem" poribus in usus proprios obtinuissent Abbas et Con" ventus prrefati, ipsontm Procura.torem prredictum ab
" impetitione dicti Magistri Willelmi, Procuratoris Do" mini J ohannis, Canonici Aurealensis, quoad dicta.m
" ecclesiam Beati Petri, sententia.liter absolvit; eidem
" super ipsa, nomine dotnini sui, perpetuum silentium
" imponendo. Et cum prredictus Procurator protesta- An~ im" tus fuisset se velle prosequi contra eos, quoad alia.
88
" beneflcia, qum in proprios usus ha.bent, pried.ictus to all other
" Procurator Abbatis et Conventus Sancti Albani, ad
omnia alia etia.m beneflcia sua sibi a.ppropriata Pro- ~:1ging,
" curator legitlme constitutus, ad tuitionem Juris quod 1.b~.
" ildem Abbas et Conventus obtinent in eisdem, tarn
'' rationes proposuit, quam instrumenta, munimenta,
" indulgentia.s, ac privilegia. Sedis Apostolicre, qure
" allegavit, exhibuit. Quibus peractis, intellectis, in" spectis, ac diligentius ponderatis, supradictus Magis" ter Petrus srepedictum Procuratorem Abba.tie et Con,, ventus, quoad omnia alia beneficia qure in proprios
" uBtis ha.bent, sententia.liter absolvit ab impetitione
" srepedicti Procuratoris supra.dicti Domini Johannis,
" Canonici; eidem Procuratori super ipsis, domini sui
" nomine, perpetuum silentium imponendo. Protestatus ~
" autem 1 [fuit] Procurator Domini Johannis se, ex :h~fby

"
"
."
''

:!

!:t~

the claim1

Omitted in :MS. Claudius E. iv.; supplied from MS. Nero D.L

Digitized by

ant.

Google

336
John U.,
23rd

Abbot,
A.D.
1235-60,

Form of
the sen. tence, so
pronounced.

"
"
"
"

GESTA. ABBA.TUM

quo contra. eos non potuit obtinere, velle contra.

alios viros religiosos prosequi, prout videret domino
suo expedire. Qua.m quidem protesta.tionem Magister
Petrus salva.vit eidem."

Sententia d1ffinitiva pro Monasterio Sancti .Albani,

in ca'U8a descripta, contra pa1tern prcsdictam prr
prcefatos Judices illata.
" In nomine Patria, et Filii, et Spiritus ,Sa.ncti, Amen.
" Sta.tera. justitire cuncta. pondera.t requa lance ; in qua
" non excipitur persona, nee vultus considera.tur poten" tis; non genus a.ttenditur, sed sola. verita.tis ma.ni" festa.tio, qum jus suum unicuique tribuit, et alienum
" interdicit illicite usurpa.ri. Hine est quod nos, Magister
" Petrus de N orthamtona, Capellanus venerabilis pa.tris,
'' Do mini J ohannis, titulo Sa.ncti Laurentii in Lucina,
" presbyteri Cardina.Iis, Domini Pa.pre Provisor, notum
" esse volumus universis, quod mandatum Domini Pa.pre
" recepimus, in hmc verba :-' Innocentius, et catera,
" ' dilecto :6.lio, M.a.gistro Petro de N orthamton, Capel" ' la.no dilecti filii nostri, J., titulo Sancti Laurentii in
" ' Lucina, presbyteri Cardina.Iis, in Anglia commoranti,
" ' salutem et Apostolicam benedictionem. Volentes di" ' lecto :6.lio J obanni, Canonico Aurealensi, nato dilecti
" 'filii, nobilis viri' (et cretera, ut B'IL_pra), Cum ita.que,
" ad instantiam Magistri Willelmi de Lyndeseye, Pro" curatoris J ohannis, Canonici Aurea.Iensis pnedicti,
" nati nobilis viri, Jacobi Malocelli, civis Ja.nuensis,
" coram nobis Abbas et Conventus de Sancto Albano
" peremptorie sunt vocati, ad respondendum et reci" piendum quod jus dicta.t super ecclesia Sancti Petri,
" sita in villa. Sancti Albani ; quam dictus Procurator
" asseruit per ta.ntum tempus vaCMSe, quod adDominum
" Papam sit cjus collatio devoluta, et ob hoe eandem
" sibi, nomine domini sui, secundum t.enorem Apostolici
" man<la.ti, petm assignari ; comparentis pro Abbate et
" Conventu Procuratoris legitime constituti, scilicet,

Digitized by

Goog Ie

387

MONASTERU SANm'I ALBANL

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
''
"
"
"
"
"
"

Fratris Johannis de Walingforde, commona.chi eorun- Johnll.,

23rd
dem, a.uditis ra.tionibus et allegationibus, et per eum Abbot,
ex pa.rte dictorum Abbatis et Conventus allegatis et A.D.
exhibitis instrumentis, munimentis, indulgentiis, a.c 1235-60.
privilegiis, Sedis Apostolicre ; inspectis etiam diligenter, et intellectis eisdem, qwe iidem Abbas et Conventus obtinent super ecclesia memora.ta: cum etiam
nihilominus nobis constet quod eam a longis retro
temporibus in proprios usus obtinuerunt, prrefatum
procuratorem dictorum A.bbatis et Conventus ab
impetitione pnedicti Magistri Willelmi de Lindeseye,
quoad dicta.m ecclesiam, eententia.liter a.bsolvimus ;
eidem, nomine domini sui, perpetuum silentium imponentes super eodem. Cum idem etiam Ma.gist.er
Willelmus protestatus fuisset se super aliis beneficiis
ecclesiaaticis dictorum Abbatis et Conventus, qure
in usus proprios obtinent, qU10Stionem moturum, si
forte quoad eoolesiam Beati Petri prredictam propositum obtinere non possit, Nos, auditis rationibus et
allegationibus dicti procura.toris prrefatorum Abbatis
et Conventus, pro aliorum beneficiorum suorum defensione, qwe in proprios usus habent, a.b ipsis legitime constituti ; intellectis etiam, a.c inspectfu, instrumentis, munimentis, indulgentiis, et privilegiis, Sedis
Apostolicm, qum iidem Abbas et Conventus obtinent
super ipsis ; prredictum procura.torem Abba.tis et
Conventus, quoad alia. beneficia qwe in proprios usus
ha.bent, sententialiter a.bsolvimus a.b impetitione ipsius; eidem, nomine domini sui, silentium super eisActa die et C<8tera a.nno et
dem imponentes.
COJteTa."

Digitized by

Goog Ie

338

JohnII.,
23

rfJ~t,

I2.3Sw60.

OESTA ABBATIDl

P'l'ocessus p7aciti inter D<YYYiinum Hen'l'icum, &gem

Angliw, et Abbatem prwsC?'iptum, diutius agitatus
B'llper tenentes 1 Monasterii Sancti Albani comm
Justiciariis Regis ea;tra libertatem Sancti Albani
11 summonitos, et amerciamentum eorum, contra
tenorem chartarum libertatum ejus M onas'terii, al>
eoclem subtractarum.

Anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo

tertio, accidit in Quadragesima. quod Dolninus Rex
by Justi: fuit in V a.sconia, et commisera.t custodiam terr1e sure
to Dominre Regime et Ricardo, Comiti Comubim. Quorum
against the provisione fue1,mt missi quida.m J usticia.rii per universos
Comita.tus Anglire, ad inquirendum de tra.nsgressoribus
A.D. 1253. novi ca.mbii; unde a.ccidit, quod quida.m Justicia.rius,
nolnine " Henricus de la. Ma.re," associa.to sibi J obanne
Silvestre, ad Comita.tum Hertfordire, scilicet, a.pud Hertford, a.ccesserunt, prmdictum officium exercituri Coram
quibus liberi homines de liberta.te Sancti Albani, et
Willelmus de Sa.ncto Leodegario, tune Senesoallus ejusdem liberta.tis, comparuerunt; et, facta. inquisitione de
tra.nsgressione ejusdem oa.mbi, facta. infra. Jiberta.tem
Sa.ncti .Albani, et prredictis J usticiariis tradita. in scriptis, in quibus fuerunt nolnina transgressorum, reoesserunt
prmdicti J usticiarii.
~e JnsQuo anno plene revoluto, venemnt prmdictus HentiCtal'S, at l'lCUS

1
de Wiltone, D omm1
' ' Regis J usticiarn,
. ..
Chestbunte
et Willemus
,
summon
ad villam de Cbesthunte, infra. pnedictum Comito.tum,
:1i:1;r distantem a. libertaie Sancti Albani per tree leucas, ad
St.Alban's, a.mercia.ndum eos quos invenerunt per primam inquito amerce
I nter quos vocati. fuerunt
the tress1t1onem tra.nsgressores.
~ th de qualibet villa. liberta.tis Sancti Albani duo bolnines
agamst e et pnepos1tus,

ad a.merc1an
d um transgressores eJ"usdem
exchange.
liberta.tis. Et quia. non venerunt, amerciatre fuerunt
Inquisition

fu~o~

::~i!

St.c!fJ:,:~

!e

1 Repeated in MS. Claudius E. iv. I I aummoniti in MS. Claudius E. iT.

Digitized by

Goog Ie
j

339

MONASTERII SANCTI ALBANI.

villata Sancti Albani et libertas ad centum libras ; et JohnU,

23rd
transgressores prredicti, per forinsecos, ad duas marcas Abbot,
et dimidiam, contra libertatem Sancti Albani. Quo A.D.
1235-60,
facto, et rotulo illius Itineris ad Scaccarium Domini
Regis, prout moris est, liberato, et omnibus prius actis
irrotulatis, accidit quod Dominus Willelmus de Hortune, tune Cellerarius, in hoe negotio periculoso diligens :!'fv:emprocura.tor, gravissimam querimoniam in persona pro- amerced.
pria, cum timor et favor omnium prolocutorum ora
1 obturasset, coram prredictis Regina et Ricardo Comite,
et coram Concilio Domini Regis, tune existente in
Anglia, deposuit super quinque injuriis per prredictos
Justiciarios libertati Ecclesiro Sancti Albani illatis.
Quarum prima talis fuit :-Quod homines Sancti Al- WUliam de
bani non debent venire extra libertatem suam; et per 0 ~ ~
ipsos compellebantur venire apud Chesthunte, extra i:er,makea
libertatem suam, et sic eis fuit inJ'uriatum.
pblamfit th
.
e ore e
Secunda talis fuit :-Quod summoniti non fuerunt, Queen and
eo quod ballivus libertatis retomum brevis Domini t~~~
Regis non habuit per omnia verba in eodem brevi in- Comwall,
, t babere deb UI't, ms1
' ' ta.ntum s1mp
, 1ex mand a- injaries
as to five
sert.a, s1cu
tum 2 Vicecomitis, pro quo nihil facere debuerunt ; unde done by
' tea IDJUS
' ' te amerc1a
' bantur.
the
Jua1'b'd
1 em non vemen
ticiars
to
Tertia talis fuit :-Quod si extra prredictam liberta- ~e
tem venire debuissent, et prredictus ballivus sufficien- Alb!i's.
tem retornum brevis per omnia verba Domini Regis
habuisset, venire tamen non debuerunt, quia spa.tium
legit:inrl temporis ad summonitionem faciendam non
habuerunt.
Quarto modo eccleeim et libertati prmdictre injuria.batur :-eo quod si homines prmdicti recte et juste
comm Domino Rege, vel coram quilmscunque Justiciariis, essent amerciati, amerciamenta ipsorum ha.here
consueverunt Abba.tea Sancti Albani; quod modo eis
plane denega.tur.

in refu1

th: ::;

Jiberty

: S!c ~. ~S., in the li~golar:

l7ICelll m MS. Claudius E. xv. ;

I vicec'

in MS. Nero D. i.

Y2

Digitized by

Google

340

GESTA ABBATUM

Quinto modo injuriabatur libertati co:r;itra CommuChartam ;-ubi dicitur quod liberi homines debent
nem
Abbot,
A.D.
a.merciari secundum quantitatem delicti, et salvo con1235-60.
tinemento suo. Et amerciamentum centum librarum,
prout omnibus manifestum est, excedit quantitatem
hujus delicti ; et maxime ubi non est delictum, prout
aperte liquet per rationes supradictas. U nde non tantum liberta.ti supradictre injuriatum est a J usticiariis,
immo, ab omnibus huic facto consentientibus, qui in
la.tarn sententiam videntur incidisse, Cha.rtam Communem cassare prresumentibus.
Further
" 1 Item, quod invitus, ne videatur improperium, cogor
recitare.-Contulimus centum marcas ad pa.ssagium
the unlaw- " Dominre Reginre, et promisit libertates nostras, (quas
ful the
conduct " tamen t ene t ur servare ill resas ;) et mod o exig1t
. . centtim
of
Justiciars. " libras, contra libertates nostras, temporibus omnium
" antecessorum Domini Regis usitatas, et inviolabiliter
" conservatas; et nihilominus pa.rare ei ad prreeens aux" ilium. Hoe nullo modo :facere possemus sine enormi
" lresione, immo, et destructione ecclesire nostrre, et sine
" periculo animre Domini Regis, qui multotiens juravit
" tueri ecclesire 2 libertatem et statum."
Item, communis injuria Ecclesire Anglicanre illata.Vicecomites Anglire compulerunt Priores et alios Ecclesire prrelatos ad finem faciendum, post p8B8agium
Domini Regis ; contra ilium articulum in Communi
Charta,-" Volo quod Ecclesia Anglicana libera sit."
N ec Chartre Communes sefvantur a Rege, nee a
Justiciariis, nee ab aliis ballivis; eo quod non dll,Iltur
certi custodes earum, ad a.udiendum querelaa communitatis.
Item, quidam sunt in terra quasi reges, de quibus
aut vix aut nullo modo potest haberi justitia : et ita
necesse habuit recurrere ad eos qui injuriantur ; et
sic aunt de suo facto proprio injurioso judices.
John TI.,
23rd

fn~:~r!r"

1 This sentence is probably quoted

in the words used by William de
Hortune, before the Queen o.nd

I Council

2 libertatum in MS. Claudius E.

iv.; corrected from MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

MONASTEBII SANCTI ALBANI.

341

Super hiis et alii<J rationibus eoram prredietis Regina John II.,

23 rd
et Ricardo Co mite, J usticiariis, Baronibus Scaccarii, Abbot,
(ibi tune ad Generale Parliamentum eonvoeatis,) ibidem A.D.
existentibus, acilieet, Londoniia, per quatuor dies, ad 1235-60.
hoe speeialiter eonstitutos, fuit disputatum : quia quod Four !13ya
fuit judicialiter difli.nitum et irrOtUl&tUID, Videbatur eis
dedecus magnum et damnum I intimare, tum propter in ~e dis.'
di cium

J us t'1emnorum,
,
these
CU8810n o(
JU
ne v1d erent ur, d um regium
lucrum aitirent, deauetorizari, tum ne jacturam tantam points.
ineurrerent.
Tandem post multas altereationes, ad Parliamentum The judgapud W estmonasterium, anno, videlicet, Domini, mille- fien1\ is

dueen t es1mo
'

na y
s1mo
qmnqnages1mo
quart o, quo d fim't quashed,
circa elausum Paseha, Rege adhuc existente in Was- amerceand the
conia, eoram dietis magnatibua, immo, coram Arehi- ment canepiscopo Cantuariensi, et omnibus fere Episeopis et
1254.
magnatibus regni, et toto Domini Regis Consilio, fuit
prredieta querimonia recitata et deposita per ordinem a
prredieto Cellarario Willelmo: unde per Reginam, et
per Comitem Ricardum, et totum Domini Regis Consilium, fuit prredictum judicium omnino revocatum et,
cassatum, et caneellatum amereiamentum in rotulo Domini Regis ad Scaeearium, lieet indelebiliter-"-'' Nisi
"solveretur prredieta pecunia, seilicet, centum librarum" Alan de
-inscriptum ; prout patet per breve Domini Regis de !eJu!nt,
eodem judieio infirmando, Baronibus de Scaccario trans- ticiar,
missum. .Et ut tota provineia seiret libertatem Saneti
Albani in debito statu fuiase restitutam, datus fuit to make inDominus Alanus de W assaunt, Domini Regis Justiciarius, ad instantiam dieti Cellararii, ad inquirendum against the
infra. prredictam libertatem de prredieta cambii transgressione.11
.
liberty of

::trt~:;D

1~~

:=~!!i

iu:::
:::!in~~

St. Alban's.

2 A.Ji to the above proceedings,

1 injinnare in MS. Claudins E. I
iv.; npparcntly, iJ1timr,re in 1\fS. \ the reader may consultMadox, Hist.
?-cro D. i.
\ E.rcl,cqucr; I. pp. 759-62.

Digitized by

Goog Ie

342
John II.,
23rd

.Abbot,

GEST.A. ABB.A.TUM

Breve Regis de Scaccario, B'Uper prredictis libertatibiis

et amerciarnentis prrofato ..Abbati aUocandis.

A.D.

" Henricue, Dei gratia, et cadera, Baronibue Scaccarii, et

ccetera. Quia. conetat nobis, per inspectionem cha.rte.rum
prrodeceseorum noetrorum, Re gum .Anglire, quas Abba.a Sancti
Albani ha.bet, quod homines ipeiue Abba.tie venire non
debent extra. libertatem ipsius Abba.tis, pro a.Iiqua submonitione vel ocoa.sione, cora.m a.Iiquibus J usticia.riis vel
inquisitoribue ; remisimus eidem Abba.ti centum libras ad
quas villata et libertas Sancti Albani 1 amerciatm fuerunt, eo
quod non venerunt coram Henrico de Mara et Willelmo de
Wiltona. a.pud Chesthunte, qum est extra. libertatem suam,
ad inquisitiones fa.ciendas de tra.negressione cambii, et ad
a.merciandum tra.nsgressoree ejusdem ca.mbii; et etiam
dua.s ma.rcas et dimidia.m, ad qua.s quidam homines de
libertate prredicta amercia.ti fuerunt, coram prredictis Henrico et Willelmo, pro tranegressione prredicta. Et ideo
vobis mandamus, quod villatam et libertatem 'de prredictis
centum libris, et prredictos homines de prredictis duabus
marcis et dimidia, per libertatem prredictam quietos eeee
fa.cia.tis."

1235-60.

"
Writ re"
voking the "
judgment,
"
and cancelling the "
amerce"
ment.
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

Breve Regis Justiciariis de prredictis libertatibu8

plenius inquirendis.
Writ to the " Henricus, Dei gratia, et cceteia, dilecto et fideli suo,
Juatici~, " Alano de Wassant, sa.lutem.
Sciatis quod constituimus
for ~7ng " vos ad inquirendum, per sacramentum proborum et legalium

:k
~~ " hominum do libertate Abbatis Sa.ncti Albani, qui de oadem
pass
" libertate cambiaverint infra illa.m libertatem veterem moneagainst the " tam pro nova, vel a.liud a.rgentum, contra prreceptum nos-

e~!ili' " trum,

:c "

et contra statute. ca.mbii nostri; et ad n.merciandum

:er::e11
omnes illos de libertate prredicta quos tra.nsgressores inde
St..Alban's. " inveneritis. Et ideo vobis mandamus quod ad diem et

"
"
"
"
"
"

looum, quos providendos duxeritis, sitis, ad prredictam inquisitionem infra libertatem prmdictam, sicut prrediotum
est, fa.ciendam, et ad amerciandum transgreseores prredictos ;
et quid indo feceritis, Consilio nostro, commoranti in Anglia,
sub sigillo vestro distincte et apcrte eciro faciatis. Mandavimus enim Vicecomiti nostro Hertfordire, quod ad diem

----------~---1 amuciati

in the MSS.

-2

pr<Zdictam de in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERIJ SANUI'I 41,BANI.

"
"
"
"
"
"
"

348

et locum quos ei scire facietis, voniro facia.t ooram vobis JohnIL,

23rd
tot so tales probos et lega.les homines de liberta.to illa. inAbbot,
fra. eandem libertatom, per quos dicta inquisitio melius 1235-60.
fieri potorit. In oujue roi testimonium, has litteras nostra.s fieri feoimus pa.tentes, Toste .Alienora., Regino. nostra.,
et Ricardo, Comito Cornubiro, fra.tre nostro, apud W estmonasterinm, et ccetera."

Prreceptum Vicecomitis Hertfordire balivo libertatis

Sancti, .Albani, de prredicto amerciamcnto prwjato
.Abbati, delibemndo, et districtionibua amerciamentorum reetituendis.
" N. de Arderne, Vioocomes Esexim et Hertfordire, ballivo Precept of
" libertatis Sa.ncti Albani, sa.lutem. :Manda.tum Domini Regis ~HSheriff
" in hmo verba. suscepi.-' Henricus, Doi gra.tia., et cwtera, ~ th~nl
" ' Vicecomiti Estsexim et Hertfordim sa.lutem. Quia. conata.t bailiff of
(et ccetera, ut supra, usque ad-) " 'dnaa ma.rcas et dimidia.m, the liberty
" 'ad qua.s Nicola.us 1 le Especer, et Alexander Stoil, et
" 'Willelmus de Sandruge, 2 et Regina.udus Aurifa.ber, homines ordea;:.:g
" ' ipsius Abba.tis, de liberta.te prmdicta., amercia.ti fuerunt, remission
" ' cora.m prredictis Henrico et Willelmo pro transgressione of the
" ' prredicta.. Et ideo tibi prmcipimus, quod de dema.nda. qua.m
" ' facis prredicto Abba.ti et villa.too Sanctm Albani de prm- :1r::~d.
" ' dictis oentum libris, et prredict.o Nicola.o, Ale:mndro, Wil" ' lelmo, et Reginaldo, de due.bus prredictis ma.rcis et dimi" ' die., eis pacem ha.bore permitta.tis, et averia. sua., ei qua
" ' ceperis, eis delibores. Toste J. Francois, a.pud W estmo" ' nasterium, 8 et COJtera.' Qua.re tibi mando, quod istius man" de.tum diligent.er exequa.ris.''

t.i:t.,

ame:-

LitteraJ patentes Domini Regis de prwfatis, et wmerciamentis memoratis .Abbati pleniter aUocatis.
" Henrious, Dei gra.tia., Rex Anglim, Dominus Hibernire, Letters
" Dux Normannim, Aquita.nire, et Comes Andega.vim, omnibus paten~ of
" ad quos prmsentes litterm pervenerint, saJutem. Quia. consta.t :~~~
" nobis, et caitera. Remisimus etie.m eidem Abba.ti duas maru
" ea.a et dimidia.m, ad quas prredioti homines ipsius Abba.tie,
" de liberta.te prredicta., a.meroia.ti fuerunt oora.m prrediotis
1 tk in MS. Claudius E. iv. ; cor-1 ii omitted here.
See next page.
rected from MS. Nero D. L
1 xvii. die J1111ii, a11no regni ftOlltri
2 ThenameofWilliamdeWestwic
:uxvili added in MS. Nero D. i.
0

.;

Digitized by

Goog Ie

344

GEST.A. ABBA.TUM

JohnIL, " Henrico et Willelmo, pro transgressione prmdicta.

23rd
" 1rei et cretera."
Abbot,

A.D.

1235-60.

In cujus

De p,mllicta libertate et amerciamento BUper com,poto

Vicecomitis Hertfordice in Scaccario Regis plenius
allocatis.

Account
" Vicecomes Hertfordiie reddit compotum de centum et I una.
given in by " libra de villa. Sancti Albani, et libertate Abba.tie, qui conthe Sheriff " tempsit venire ad inquisitionem; et de dimidia maroa de

?f!rirtford " Reginaldo de Londoniis, aurifabro apud Sanctum .Alba.num,

: t1i!rence " quia cambiavit; et de dimidia. marca de Nicolao Specia.aforeaaid " rio, de Sa.ncto Albano, pro eodem ; et de dimidia ma.rca.
amerce" de Willelmo de Sa.ndrugge, pro eodem: et de dimidia marca
m.enta; and " a de Willelmo de W estwic pro eodem et de dimidia. marca.
h1a ao'
'
uittance " pro Alexandro Stoile, pro eodem ; summa, centum et
~ereon.
" una. librre, et, tresdecim solidi, et qua.tuor dena.rii. In the" sauro nihil; et Abbati de Sa.ncto Albano centum et una.m
" libra.s, et tresdecim solidos, qua.tuor dena.rios, per breve
" Regis, in quo continetur, quod ex inspectione cha.rte.rum
" prredecessorum suorum, Regum Anglire, quas idem Abbas
" habet, et in quibus continetur quod homines ipsius Abba.tis
" venire non debent extra. libertatem ipsius Abbatis, pro ali" qua. submonitione vel occasione, cora.m a.liquibus Justici" ariis vel inquisitoribus, remisit eidem Abbati centum et
" unam libra.m ad quas villa. et libertas Sancti Albani a.mar" cie.t:e fuerunt, eo quod non venerunt cora.m Henrico de 1a.
" Mare et Willelmo de Wilton&, a.pud Chesthunte, ad fa.cicn" dum inquisitionem do tra.nsgressione ca.mbii, et etia.m duu.s
" maroe.s et dimidiam, ad quas quida.m homines ipsius amcr" cia.ti fuerunt pro eodem. Et quietus est."

De judicw super ablati<>ne lihertaf:um per Jwdwiarios

Regis prolato, per induBtriam Willelmi Hortone,
Oellarii Sancti Albani, feliciter r6'Vocato; et de
periculis et incom,modis e.a: eodem Monasterw
Sancti Albani verisimiliter eventuris.
Reflections
Prredictum judicium successive coram toto Domini
;rv~eor Regis Consilio ter fuit confirms.tum; et in fine consocia.tis sibi viris discretis et jurisperitis, subla.to creci1 rest in :\IS. Claudius E. iv., by
inadvertence.
~ This amount varies from the

amount previow;ly given.

a de repeated in MS. Claudius E.
iv.

Digitized by

Goog Ie
J

MONASTERII SANc.TI ALBANI.

345

tatis ve1amine, clarius rei veritatem magnates inspici- John If.,

23rd
entes, prrediotum judicium, tanquam fatue pronuncia- Abbot,
tum, penitus fuit infirma.tum. Quod credimus meritis A.D.
123/1-60.
Bea.ti Albani evenisse, qui non humanam ma.litia.m in
tantum invaluisse permisit, ut tam enormiter ejus Ire- !hl81inderetur ecclesia, prout ejus inimici proposuera.nt, et j:d;'::'nt.
conarentur. Quia si prmvarica.ntis Henrici de 1 la. Mara,
qui tot laborum et expense.rum ca.usam prmbuit seminariam, rmquum judicium non revocaretur, multa
sequerentur incommoda, libertatibus ecclesim nostrm
usitatis repugnantia..
Primo, quod semper per retQrnum brevis, per omnia Incon. verba. in brevi Domini Regis content&, soleba.t ba.llivus
noster placitare ; et si tune judicialiter nobis esset de- wonld have
. lex mandat um CUJUSCunque
.
v1ceco- resulted
nega;t um, per mmp
thercfrom,
mitis Hertfordim possent pla.cita libertatis nostrw coram if it had
eo placitari in ca.su consimili, non obstante cha.rta Btood.
liberta.tis nostrw, in perpetuum. Aliud vero inconveniens ;-quod si homines liberta.tis nostrw tune venissent a.pud Chesihunte, qure est extra liberta.tem nostram, et jloc, videlicet, esset decretum, et per reclamationem nostram nullo modo esset revoca.tum, Dominus
Rex diceret se ease in possessione per illud decretum,
et sic traheretur ad consequentiam fa.cti, quod homines
Jibertatis nostrre ad quamlibet submonitionem necesse
1 haberent venire extra libertatem prredictam, pro voluntate Justiciariorum vel inquisitorum Domini Regis.
Tertium siquidem incommodum ; -ecclesiw nostrm magis
esset onerosum, quod si homines libertatis nostrre aliqua de ca.usa essent a.merciati coram Domino Rege vel
Justiciariis, seu quibuscunque inquisitoribus, per hoe,
quod centum librre, ad quas 3 amercia.tw fuerunt villa
et libertas Sa.ncti Albani, a.djudicatw fuissent Domino
Regi; et diceret Dominus Rex, qui pro tempore esset,
omnia amerciamenta hominum nostrorum, coram eo vel

;~~~e:ces

/a omitted in MS. Nero D. i.

haberet in MS. Claudius B. iv. ;

cotrected from MS. Nero D. i.

a umerciuti in the MSS.

Digitized by

Goog Ie

346

GEST.A ABBATUl[

JohnIL, J usticiariis suis amerciatorum, in usus suos pari ra23rd

tione in perpetuum debere converti ; quia. de similibus

simile
judicium. Et sic chart.a libertatis nostrre, qwe
1235-60.
specialiter constat in istis tribus articulis supradictis,
non eBSet in parte violata, sed, omnino adnihilata, viribus careret in perpetuum.
For this
In hiis exequendis la.boravit Cellararius noster usque
reversal of ad spin
.. 'tus amar1'tudinem, p1us quam mille mill'mna,
.
judgment,
William de cum expensis maximis et donariis, peragrando. N ec
Hortune
.
,
privately
po t u1't ad prred'1cta scnpta
pervenire,
per qWQ illresa
ka~ to remaneret libertas nostra, nisi clam centum memoratas
Richard,
libras Comiti Ricardo numeraret. Et sic omnia prreioo pounds. dicta veneno perfidire et avaritire, ex parte Regis, fuerant
Exc?m-.
intoxicata. Viderit Deus qui judicat juetitiam, quomun1cation
, CUJUS
,
, latores
of the
mo do Ohartam Magnam servavent,,
v10
;tlators of fecit Rex nuper omnes Episcopos Anglim solemniter
at excommunicare.
Per quod sibi concedebatur decima
:a~:ent
regni per triennium, gravamen penitus exequitui justitiam prwtermittens,
.Abbot.
.A.D.

c=

ProceBSUB super appropriatione sett, pacijicatUYM p08sessionis ecclesire de Hertburne, tempore memomti .Abbatis, per Walterum,, Dunelrnensem Episcopum, Monasterio Sancti .Albani, P'f'O hOBpitalit.ate
amplianda.
On the

~~~ihs:;
the rector
i~r!e1e
.Abbot of
St. .Alban's
presents

:i~-

Ro~rt de

Anno Domini millesimo ducentesimo,1 accidit quod

audita morte Hugonis de Florentino, rectoris ecclesim
de Hertburne, cum tamen non esset mortuus, prresentatus fuit Robertus de Sotingdona, Domini Regis clericus, ex parte Abbatis 9 Sancti Albani, ad eandem
'
ecc1eSJam,
prout ered ebat ur, vacant em, per lit~--IIOJ.tu,I suas
prresentatorias. Sed antequam pervenisset ad Episcopum, innotuit ei prn3dictum rectorem vivere ; qui
1 This date, given in both MSS., is
incorrect; the events here mentioned
happening half a centnry later.

s et Conventw Sancti in MS. Nero

D. i.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SA.NCTI ALBA.NL

347

poatea. vixit per sex annos. Prredictis autem Abbate John II.,
23rd
et Conventu in primo proposito existentibus, et litteris Abbot,
prresentatoriis penes dictum Robertum demorantibus, .A.D.
1235-60.
tempore illo intermedio supplicavit Dominus Rex: pro
quoda.m Ca.ncella.rio suo nomine " Willelmo de l K [yr- Who keeps
, ,,
d'
b, .
C
,
.
ad the letters
" kenm,] prro 1ctis Ab a.t1 et onventw, ut 1psum
of presenea.ndem prresentarent, quam cito eam contingeret de
~:at
facto vacare. Item, provisiones quamplurimro a.d Epi the ~e!tor
acopum Dunelmensem, in cujus Dic.ecesi prro<licta ecclesia
1 [ esse] dinoscitur, in ecclesiis Episcopatus sui faciendro, applica,.
a. Domino 3 Papa. specialiter fuerunt destinatm ; omnes- tions for it.
que personro directe ecclesiam de Hertbume prm creteris,
propter sui frecunditatem, sitienter desiderabant, et
quasi corvi cadaver expecta.bant inhiantes.
Hiis tribus periculis consideratis, consultum fuit William de
Abbati a. fratribus prredictis, ut talem fra.trem illuo
distanter destina.ret, qui, jugum obedientire humiliter larer, ~
.
commisBUb1ens,
negotium dill"genter exequeretur. Elect us es t sioned
to
igitur ad hoe Dominus Willelmus de Hortuna, ut ad obtain the
a.
,
, "tur promotion
church, for
euectum
perd uceret negotmm
prrel"b
1 a.tum. H'1c 1g1
Willelmus venit ad dictum Robertum de Sotindone, ~i~ 08
qui, sicut dictum est, ad illa.m ecclesiam, prout fieri St.liban's.
potuit, prmsentabatur, narrans per omnia pericula
imminentia ; qui, sie affatus, respondit ;-" Adi Episco" pum Dunelmensem, de voluntate sua super hoe
" certifica.ndus." Venit igitur dictus Willelmus ad Epi- Hewaitson
,
Walter de
scopum, ut 1D1petraret
ab eo fia.vorem et grat'1am ob- Kirkeham,
tinendi dicta.m ecclesiam in proprios usus, ad ampliof
andam_ hospitalitatem apud Sanctum .Albanum, qui
m.
tot tra.neeuntibus sinum pandit caritatis, ut juri, ac
spei nostrre, qure in ipso reposita fuerat, effectui manciparet.
Erat autem tune Episcopus W alterus de
Kirkeham, successor Nicolai immediatus, vir quidem

t~!
;;~;~dler

in-:~~~~

f;-

t:

1 K. in MS. Clandius E. iv, 1 snpplied from MS. Nero D. L

' Supplied from MS. Nero D. L

a Pape in MS. Claudius E. iv., by

inadvertence.

Digitized by

Goog Ie

348

GESTA ABBATUM

discretus et pius, et amator religionis ; qui quidem

noverat ab antiquo expensas quas Ecclesia Sancti Albani non desinit erogare ; unde in petitione nostra
jam porrecta, ipsum invenit petitor, sedulus et facundus, proniorem, maxime cum tot improbos et indignos ipsi ecclesire vidisset inhiantes Episcopus memoratus.
William de
Adeptus est im_tur dictus Willelmus a srepedicto
Hortune
-o
presenfll
Roberto de Sotindone litteraa jam resignatorias, ut sic
Iet!ers ':_[ ingressus pateret facilius. Quas cum Episcopo porrexisset,
reS1gna on E .
.~-tem et nnmmen
. . tmm pencu1orum
from
p1scopus, re1. venwi.
de videns discrimina, factus est jam de benigno benignior.
done,gand Prredictus insuper Dominus Willelmus, volens futurn
letters of impedimenta prrecavere, (multos enim habuit adversarcquest
fr?m the
rios insidiantes, prrecipue Romanos,) cum prredictis lit~::!,!;~i!d teris resignatoriis, litteras Domini Regis pi-o ipsius
others.
Domini Willelmi negotio supplicatorias, et Reginre, et
Conventus Sancti Albani, et ipsius Roberti de Sotindon adeptus, associato sibi Ricardo de Bynham, tune
Priore de Thinemue, et per omnia sufficienter instructus, accessit ad Episcopum, et causam sui adventus
humiliter exposuit. Qua plenius exposita, et sa.rue
conscientire auribus episcopalibus excepta et accept&,
supposuit se Dominus Willelmus, ne aliquod inveniret
offendiculum, immo, gratiam in Episcopo potius inveniret pleniorem, ordinationi sure ; plene et absolute
confidens, et merito, de discretione et de benignitate
'fhe ~ishop ipsius Episcopi.
Qui hoe gratanter acceptans, sic de
ordams

.
de cons1'l'10 JUnsper1

'torum, ordi nav1t,
that, 00 the 1psa
ecc1es1a,
death of
quod, decedente rectore illius ecclesire, cederent in
the rector,

E ccles1re
. Sanct'1 Albam. dure partes matwo thirds propnos usus
0.~he i:ut jorum decimarum, et
tertia. pars, cum minutia de~eloe:; to cimis et terra arabili, in usus vicarii, qui pro temSt. Al~an's, pore fuerit ad bospitalitatem faciendam et omnia. alia
ono! third
'
'
being re- onera. sustinenda.
0r
Riis siquidem per chartam Episcopi :6.naliter confirmatis, accessit dictus Willelmus die secunda proximo
John II.,
23rd
Abbot,
A.D.
1235-60.

:;!:':

~~I:1/

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALDANI.

349

sequenti, scilicet, in Vigilia. Pentecostes, ad prredictam John II.,

23rd
ecclesiam, divina auditurus ; et ante consummationem Abbot,
Missre, prredictus rector ejusdem ecclesire diem clausit A.D.
extremum. Quo miraculose, ut creditur, accidente, prre- 1235-60.
dictus Willelmus, cum a.lio fratre, nomine " Hugone ~o~une
' possess1onem
'
' dem ecc}esue
me
1usus, church
VlSlts the
'' 0 eydan," in
eJUB
of
non sine corporis periculo remansit, et a ducentis ho- Hertburue;
'b divers1S
a.rmat ur1s
commurut1S,
. . quasi, hostili'ter, sudden
and on the
IDllll us
est undique circumvallatus. Die vero Pentecostes de death of the
prredicta ecclesia exivit, prredicto fra.tre, sibi a.ssocia.to, ~1!rposper consilium suum possessionem continuante. Qui cum sthessionh,
ong snr
venisset ad nobilem virum Dominum Hugonem de rounded by
Bolebec, militem, qui sibi jus patronatus vendicabat annedmm.
in eadem ecclesia., ( cujus rei prretextu, prredicti armati
possessionem dictre ecclesire occupare volebant,) petiit He ~ppeals
instanter ut multitudinem populi amoveret, jus suum, :s:,~::!:
si quod haberet, crastina. die a.d ea.nclem ecclesia.m veni- who c~i~
ens, ostensurus. Quo facto, ostendit dictus Dominus ~:t1::n, by
Hugo cha.rtam Abbatis Simonis et Conventus Sancti grant of
Albani, per quam de.tum et ~oncessum fuerat Domino
1 Hugoni de Bolebec, avo suo, jus patronatus, et hrere- vent; but
m
perpetuum, m
eadem eccl esm
, ; CUJUS
, pos- finally
snrd1"bus BUIS
renders his
sessionem prresentationis paratus fuit proba.re. Post right.
multas igitur hinc inde habita.s altercationes super articulis prredictum negotium contingentibus, ita elaboratum est, quod prredictUt1 Hugo reddidit Domino Willelmo chart.am memora.ta.m Abbatis et Conventus; et .
eisdem cha.rta.m quietre-clamationis confecit, pro se et
hreredibus suis, super eodem jure in perpetuum.
Et quia. quidam Ma.gister Johannes de Samesone, Muter
Capellanus Domini Pa.pm, in ecclesia de Wyngrave, pr1esenta.tioni noatrre specta.nte, 1 [qui] per provisionem Apo- intruded by

t rusus, gra.wn.m
,-:_ into
the Pope
stoIicam fiuerat promo,.us,
seu pot'1us m
the
specia.lem habuera.t, ut cum uberius beneficium, ad col- church or
la.tionem, seu prresenta.tionem, nostram spectans, vacas- :i~e,

!~i~~t

~:~e

1 Hugo in MS. Claudius E. iv., by

inadvertence.

' Omitied in MS. Clandiua E. iv.

Digitized by

Google

350

GESTA ABBATUM

set, illud posset assequi, virtute gratire sic sibi concessre, obtinuit dictus Abbaa litteras regiaa Domino
Papre, et aliis amicis et procuratoribus suis in Curia,
1235-60.
specialissime directas, pro congruo remedio super hoe
: 1
apponendo, et pro confirmatione appropriationis dictre
Conflrma- ecclesire, per Episcopum Dunelmensem primitus 1 factre,
ti~n obper Sedem Apostolicam obtinenda.. Sicque, divina gratained
from
et munen'bus me diant'b
the Pope, t'1a op1'tulant e, litt ens
1 us, per
by Hortune diligentiam ac industriam Willelmi de Horthon, nostri
Monaeterii Cellararii, Willelmi de Sancto Edmundo,
burne and monachi, et Willelmi de Sancto Edwardo, clerici, (in
Romana Curia nostros Procuratores,) it.a. extitit laboratum, quod non solum confirmationem de dicta. ecclesia
de Hertburne, verum etiam de ecclesiis de Wyngrave
et de Coneclive, obtinuimus, in usus nostri Monasterii
Peaceful
in perpetuum concedendis. Possessio ta.men pacifi.ca
possession ecclesim de Consclive per dictum Johannem de Sameof the
church of sane, et per s Episcopum Dunelmensem et Ba.rones de
Consclive
not obGraystok f uerat multipliciter impedita, usque ad temtained till pora. Domini Hugonis Eversdone, ietius Mona.9terii Ahthe time
of Abbot batis, protelata ; quousque, per collationem advocationis
Hugh
Vicarim ejusdem Episcopo Dunelmensi, et redditus triEversdone
(A.D.
ginta solidorum in villa de Thorpe Basset, Baroni de
1308-26). Graystok concessi, non sine aliis magnis muneribus,
Reference fuerant redemptre ; ut in Libro de Additamentis, et
to Abbey per mummen

ta m
gest'IS eJUB
dem m
' Libro JJLemoran
,.doBooks
88
to the same. rum, ejusdem Monaeterii, plenius appa.ret.
Jobnll.,
23rd

Abbot,
A.D.

:~'s.

:tt::;::
~~.:Chea.

De priuilegiia et lwertatibus per Willelmwm de HWl'twna et Magiat'M.l/1YI, Willelm,um de Sancto Edt()(J/l'<lo,

Procuratores Monasterii Satncti Albani in, Ouria Rommrw,, tempore et ,numptibus memorati
.Abbatia felwiter perquiaitis.
Privilegea
Inprimis, ecclesia. de Hertbume in usus proprios
~r- per sententiam. concessa., et a Domino Papa confir-

:!,

1 Jactam

in MS. Claudius E. iv.,

by inadvertence.

Episcopo in MS. Claudius E. iv.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANI.

351

ma.ta, et super ea.dem Ex.ecutoria.. Et si quie defec- John n.,

tus fuerit in eadem sententia., de plenitudine potestaA.D.
tie 1 eupplevit.
1235-60.
Item, innovatio me.gni Privilegii, cum magna. difficultate impetrata..
!ui<f of
Item, conceS11it nobie Dominus Papa eccleeias de o/Ro~U::
Wengrave et Consclive, in usus proprios convertenda.s, : , : ~
cedentibus vel decedentibus ea.rundem rectoribus, e.e- a!d ~il-ne
sensu Ordinariorum minima requisito ; et super eiedem
Executorias; in possessionem earundem nos inducant, Edward,
et defendant inductos.
ro:o:ers
Item, quod 11 possimus presbyteros ad easdem eligere, Monastery
.
1ocorum prresent are, et port1ones BUn.s of
St.
et eos D1recesano
Alban's.
aesignare. Qui quidem presbyteri Ordinariie locorum
de spiritualibus, nobie autem de tempora.libus, secundum tenorem Privilegiorum nostrorum, teneantur respondere.
Item, cum pro ecclesiie in usus proprios Monasterii nostri, seu Prioratuum nostrorum, conversis, obedientia ab Ordinariis locorum instanter exigatur, seu
super eadem qua.mplurimum inquietemur, concessit
nobis Dominus Pa.pa ne de cretero pro eisdem ecclesiis
aliquatenus obedientiam exhibeamus, nos, seu Priores
nostri.
Item, cum Innocentius Papa Sta.tutum ediderit, ut
exempti, qualicunque gauderent liberta.te, coram locorum Ordinariie possent conveniri, et ratione delicti seu
contractus I aurei coram eisdem tenerentur respondere;
per contrarium nobis a Domino Papa est concessum,
ne nos, seu Priores nostri, aliquibus coram locorum
Ordinariis tenea.ntur respondere.
Item, cum jus fuerit commune, quod unusquisque
a. Dicecesi sua per dua.s dietas possit per litteras Pa.pales conveniri, nisi contrarium per Sedem Apostolicam

l:~t,.

~::/e

auplevit in the MSS.

'I 8 aut rei in MS. Claudius E. iv. ;
Claudius E. iv.; corrected from MS. Nero D. i.
corrected from MS. Nero D. i.
1

t po8B1llll1U in MS.

Digitized by

Goog Ie

352

OESTA ABBATUl\l

1 fuerit ~oncessum; per eandem Sedem nobis est indultum,

ne nos, seu Priores nostii, a M.onasteriis nostris
Abbot,
A.D.
ultra duas dietas in causam 9 [ah] aliquo tra.hi possemus.
1235-60.
Item, per eandem Sedem nobis est indultum, quod
Privileges terras, possessiones, redditus, maneria, necnon et alia
and liberties, acbona, a prredecessoribus nostris quibuscunque alierui.ta,
quired ot nos, seu Priores nostri, pro Monasteriis nostris revocare
the Coore
or Rome, possimus ; juramentis, pa.ctionibus, seu confirmationibus,
by William aliquibus non obstantibus.
de Hortune
I tern, m
, dultum est nob'18 per Sed em A postoIicam,
andWilliam
quod Priores Cellarum nostrarum libertatibus et imProcto~
munitatibus Monasterio nostro concessis, et hactenus
tor tbe
usitatis libere uti possent.
Monastery
'
ot St.
Item, Dominus Papa omnia bona nostra, mobilia et
Albao'e.
immobilia, ecclesiastica seu mundana, qure legitime
prrescripsimus, nos, seu Priores nostri, auctoritate Apostolica confirmat.
Item, indultum est nobis quod nullus de cretero Monasterium nostrum, sine assensu et voluntate omnium,
seu sigillis Conventuum, nos, vel Priores nostros, pol:!Si.t
aliqua ratione obligare aliquibus mercatoribus.
Item, cum Innocentius Papa Statutum ediderit quod,
viventibus rectoribus ecclesiarum, licitum sit patronis
ecclesiarum alios prresentare, qui plenum jus in eisdem
haberent, prreterquam corpora.lem possessionem non
haberent, donec de morte rectoris constaret, et nos,
juxta hujusmodi Statutum, cleiicos ad ea.sdem prrosentaverimus, hujusmodi prresentationibus non obstantibus, illud Statutum, de certa conscientia et consilio
fratrum, penitus revocavit; et quicquid statutum est
ah eo, vel oh id secutum, per contrarium suum statutum et bullatum, irritavit.
Item, per eandem Sedam nobis .est indultum, ne per
statuta et constitutiones Legatorum et Nunciorum, a.
Sede Apostolica missorum, seu mittendorwn, in poste-

John II.,
23rd

t!~J.t

1 fuerat in MS. Claudius E. iv.;

corrected from MS. Nero D. f.

1 Omitted in MS. Clandius E. iv.;

supplied from MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

353

MONASTERII SANCTI ALBANI.

rum, consuetudinibus et libertatibus Monasterii nostri, John If.

23rd
antiquis et approbatis, aliquod prrejudicium generetur, Abbot,
A.D.
quominus, sicut hactenus, uti possemus.
Item, per eandem Sedem nobis est indnltum, quod Ab- 1235-60.
bas cum monacbfa suis, super irregularitatibus ab eisdem Privilege9
and liber. seu cont rahend"1s, l"b
cont rnct 1s,
1 ere d'1spensare valeat . ties,
acItem, indultum est nobis, ne per inhibitiones seu quired of
.
.
. of
theRome,
Cowt
reservat 1ones
a Sede Apostol"1ca l senten t1al"te
1 r mqmetemur, quo majus teneamur ad pensiones dandas, seu by William
ecc1es1as
tIC& confierendo, nob'1s mv1
t1s.
de lJortune
benefi c1a
andWilliam
Item, indultum est, quod obliga.tiones Cellarum nos- de Saint
,
Edward,
tmrum de Thmemuta et Bealvero, per 11 Hertfordensem Proctors
Episcopum fact.re, per Magistrum Rustandum revocentur, ~ the
et aliunde mercatoribus satisfiat ; cum unum et idem
corpus duplici affiictione astringi non debeat.
Alb111's.
Item, indultum est nobis per Sedem Apostolicam,
quod si decimie nostrre quinquennales ad satisfa.ctionem
decimre solutre 8 Norwicensi Episcopo, seu obligationis
quingentarum marcarum, una cum lucro seu expensarum et damnorum, occa.sione dictoo obligationis factorum, non sufficia.nt, quod habeamus decimas Cella.rum
11ostrort1m, et clericorum nostrorum, infra. Direcesim
nostram existentium, donec nobis fuerit plene sa.tisfactum.
Item, indultum est nobis, quod ubicunque locorum
possit Abbas altare port.a.tile secum deferre ; et super
eodem, in locis non decoratis ecclesiarnm titulis, per se,
vel per alium, solemniter celebrare, ac sacrament& ecclesiastica familiie sure ministrare.
Item, cum a nobi.<J esset petitum quod Abbas, post,
" Agnus Dei," et per vicos et per plateas benedictionea
solennes posset dare, prrecise ad hoe nobis erat responsum, quod frustm exquisivimus extra quod intus
habeamuR ; videlicet, quod ex: tenore Privilegiorum
nostrorum indistincte et absolute est concessum, quod

ors::'tery

iv.

aententiuter in MS. Claudius E .

2
3

Sec pp. 3i9-384.

Seep. 368.
7.

Digitized by

Google

354

OESTA ABBATUM

Abb&B potest benedictiones dare, de omni benedictione

1 erit intelligendum, cum nil excepit, quod excipere
Abbot,
A.D. potuit : unde dicunt quod secure poterit benedictiones
1235-60.
dare.
Privileges
Item, conservatores babemus omnium privilegiorum
and liber
ties 00
ad quinquennium.
quired of
Item, memorandum de visitatione triennali, qualiter
the Court
of Rome, tempus est diffinitum, et rei quantitas determinata..
by HWilliam
Item, concessit nobis Dominus Papa, perpetuo festide
ortune v1tati

'b us Beat1 Alb am, usque ad oct o d'1es sequent ea,

andWilliam
omnibus ad idem Monasteriutn venientibus, causa devoPr:~
tionis, Unum annum et quadraginta dies venire.
~r !he1
Item, ad fabricam ecclesire, tres quadrngenas in una.
ery littera, et tres in nlia, sub divetsa data.
Albllll's.
Item, de Episcopo Soronensi, unum annum et quadraginta. dies omnibus, causa devotionis, singulis diebus
in perpetuum Monasterium ipsum visitantibus, seu
manum ad invicem porrigentibus fabricre ecclesire.
Item, de Episcopo Rofensi, quadraginta dies in perpetuum.
Item, a Domino Papa centum dies operi prrenota.to.
Item, ab eodem quadraginta dies.
Item, de Episcopo Tribunensi, unum annum et quadraginta dies omnibus, causa devotionis, singulis diebus
in perpetuum Monasterium nostl'llID visitantibus, seu.
manum adjutricetn porrigentibus fabricre ecclesim.
Item, Dominus Papa omnes indulgentia.s et remissiones, ab Archiepiscopis et Episcopis a. principio
mundi usque in hodiernum diem conceS!ll.s, auctoritate Apostolica confirmat.
Request
Item, cum a nobis petitum, quod, cedente vel decemade
the dente
. Abbat e nost ro, ille qm. canoruce
fu er1t
. e1ectus,
Papalof
See,
~fAb;:or munus benedictionis in Anglia possit recipere, et nobis
bn~ret118
e11set concessum ; tamen quia statutum fuit, et inter
fratres ordinatum, et per Papam confirmatum, quod
John II.,
23rd

t sa1:
ors~

iJ.

' erat in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

355

MONASTERII SANCTI AI,BANI.

omnes electi exemptorum de necessitate personaliter Johnll

23rd
pro munere confirmationis ad Curiam accederent, pete- Abbot
bamus quod cum ista. a.djectione nobis concederetur, .A.D.
scilicet, -" Non obstante a.liqua, ordinatione, seu statuto, 1235-60,
" facto vel faciendo, super electionibus exemptorum ;"
cum de certa conscientia hujusmodi indulgentiam nobis
duximus concedendam. Et quia. hoe denegavit, et aliter
sine magno incommodo nostro fieri' non potuit, caute
declinavimus.
Conquievit etiam hujus Abba.tie tempore lis incepta, Settlem~nt
et diu continuata, inter Priores de Wymundham et ;~t!,'1:e_disBynham et Archidiaconum Northfolchire, super visits.- ~een the
tione parochialiter ecclesiarum eorum, infra Arohidia- wy!8n:;t
oonatum ejusdem existentium ; sub hao forma.Bh~nhm and
1 am
and the
.Areh-

P,oces8U8 litis et disC<Yrdm inter Priores de W y- deacon of

m;u1ulha;m, et Bynham et A rchidiaconum N ort- Norfolk,
1-h'ire, i,,1,
Curia
Romana d''l/11,tius
,
,
infavoorof
fiow
agitatce,
the .Archsuper visitatione Pa1ochialium Eccleltiaf"Ulln eo- deacon.

ru.ndem, per sententiam wiffinitivam ibidem

finaliter terminatre.
" In nomine Domini noi1tri, Ihesu Christi, nos, Johannes, Form of
miseratione divine., Se.noti Nicolai in Carcere Tulliano the final
Die.conus Cardine.Us, notum fe.oimus universis, quod dudum ~tence
oore.m discrete> viro, Magistro Bernardo, Domini Pa.pm Ca at ~7o':;s,
pelle.no, ab eodem Domino tune pe.rtibus Audit.ore con- A.D. 1249.
cesso, contra Priorem et Conventum de Wymundham,
Ordinis Sancti Benedioti, N orwicensi Diaicesi, proponente
Magistro Waltero, ejusdem Domini Capellano, Arohidie.cono
N orthfolchire, qumstionem in ejusdem Auditoris priesentia,
libellus oblatus extitit sub hac forma.-' Coram nobis, Magis tro Bernardo, Capella.no Domini Pa.pie, partibus Auditore
' concesso, proponit :M.e.gister Bernardus, procurator Me.gistri
'Walteri, Archidiaconi Northfolchim, contra Robertum Pie'tavensem, procuratorem Prioris et Conventus de Wy'mundham, quod cum ecclesiie de Wymundham et de
11
' Hapesburg
sitm sint infra metas eui Archidia.conatus,
" ' dicti Prior et Conventus impediunt, et impediri fe.ciunt,
" ' minus juste, eundem Archidie.conum, quominus vieita" ' tionis officium, prout ad eum pertinet tam de jure quam

"
"
:
"
"
''
"
"
"
"
"
"
"
"

Digitized by

Goog Ie

356

GESTA. ABBATUM

John II., " ' de consuetudine, valea.t exerceTe, ao procUJ'ationea, ra.tione

" ' visita.tionis sibi debita.s, recipere va.leat, in ecolesiis supra23rd
Abbot, " ' dictis ; non permittendo quod vica.rii dicta.rum ecclesia.rum

A.D.

1235-60.

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

"
"
"
"
"
"
..
"
"

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

' ipsum ad exeroendnm visita.tionis officium in prredictis

' ecclesiis admitta.nt ; non permittendo etiam quod dicti
' vicarii procurationes, ratione visita.tionum sibi debita.s,
' solvant. Qua.re petit eisdem, et dicto proouratori, eorum
' nomine, per vos sententialiter inhiberi, ne impedia.nt
' eundem Arohidiaoonum visita.re, et exercere Archidia' oonalia, in ecolesiis supradiotis. Petit etia.m eosdem, et
' dictum procuratorem, per vos 1 sibi sententialiter con' demnari, quod permitta.nt eundem Archidiaoonum uti juri' bus suis supradiotis, paoifioe et quiete, in ecclesiis supra' dictis; et super impedimento et inquieta.tione hujusmodi
' petit dicto procuratori, eorum nomine, per sententia.m
' perpetuum silentium imponi. Petit etia.m eosdem sibi in
' damnis et expensis oondemna.ri, qme subsistunt occasione
' hnjua impedimenti, qua, iestimat trecenta.s marcaa, ' et
cretera.' a Licet igitur super eodem libello legitime contesta.ta, prrestitoque a partibus jura.mento de verita.te dicenda,
faotis hino inde petitionibua et responsionibus ad easdem,
receptis testibus, et eorum attesta.tionibus publicatis, productisque ex pa.rte Prioria et Conventus aliquibua instrumentis infra terminum assignatum, necnon a.ills, ad quorum
productionem post ipsum terminum dioti Prior et Conventus fuerunt, per benefioium restitutionis, in integrum admissi, per proouratores partium ooram nobis fuit in causa
ooncluaum; quibus, post plures Auditores in dicta oausa
ooncessoe, Summua Pontifex ipsam commisit sententialiter
audienda.m.
Tandem Frater Willelmus, procurator dietorum Prioris et Conventua, asserens, ad intentionem suam
probandam, neoessa.rium fore Privilegium bonie memori1&
Domini Kalixti, Papa,, Secundi, quod nondum fuerat in
causa productum, ne pars sua ex ipsius omissione graviter
liederetur, in nostra prmsentia, postulavit eibi, ad id Privilegium ~ producendum, ea.Item per beneficium restitutionis
in integrum subveniri; tra.nscriptum ejusdem Privilegii,
ne oalumnia.m aliquibus videretur, duorum Episcopormn
signatum sigillis, exhibena cora.m nobis. Cumque :Ma.gist.er

Sic in MSS.
11aloo jure, et, in MS. Nero D. i.
3 This passage appean to be in-

c:omplete.

procednulum in the :MSS., in

correctly.

' Sic in MSS., perhaps for

" calvnia,i,"

Digitized by

Goog Ie

357

HONASTERU SANCTI ALBANI.

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
''
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
''
"
"
"
"
"
"
"
"
"

Waltorus, dicti Archidiaconi procurator, proponeret ooram John II.,

23rd
nobis intentionem sua.m sufficienter esse probat&m, tam de
consuetudine quam de jure ; cum per confessiones partium Abbot,
A.D.
ma.nifeste constaret prredictas ecclesias de Wymundham et 1235-60.
do Hapesburg infra metas Archidiacona.tus Northfolchire
contineri; quodque Norwicensis ecclesim Archidiaconi consueverint visitare ecclesias in Archidiacona.tibus suis sitas,
ac procurationes, re.tione visitationis debitas, recipere in
eisdem; Frater Willelmus ex adverse rospondit, Archidie.conum de jure non posse competore qum petuntur, nee
ipsum consuetudinem probe.visse. 1 Quia licet hujusmodi
exercendi in aliis ecclesiis sni Archidiacona.tus per con
fessiones pa.rtium habebatur, propriam tamen non constat
fuisse ratione.bilem et prmscriptam. Ac in ecclesiis de
quibus agitur, dicta consuetudo 2 et ex pa.rte sue. negate. fnit
expresse, cum a jurisdictione Archidiaconi prorsus dicerentur exemptm. N ec impedimentum ex parte Prioris et
Connntus sufficientor probatum extitit, ut dicebat; nam
cum idem Archidie.conus non visitasset ecclesia.s memoratas, nee fuisset offioium visitationis aggressus, in ipso
non potuit impediri ; nee procurationes sibi, non visitanti,
aliquatenus a debebantur. Et si videretur impedimentum
aliquo modo probe.tum, nullatenus de ipso constabat, prout
narratum fuerat in libello, ut, scilicet, Prior et Conventus
impedirent eundem, non proponendo quod vicarii admitta.nt
ipsum ad visitationis officium exerce11.dum. Prreterea libellus
'appa.rebat ineptus. -Nam cum idem Archidiaconus de
duobus, scilicet," impedimento visitationis ac procurationis
receptione, in ipsius eerie narra.visset generaliter, de juribus
Archidiaconalibus excluditur subsequenter. Produxit etiam
quamdam sententiam contra Decanumde Waxtonesham, Norwicensi Direcesi, super exercenda jurisdictione in manerio
de Hapesbttrg, olim lat&m per quosdam judioes delegates;
quod Priori et Conventui adjudicaverunt jurisdictionem in
prmdicto manerio [spiritualia] exeroendi. Adjecit etiam
dictarum ecclesiarnm exemptionem plene probat&m, tam

1 This sentence appears to be in

complete.
2 et omitted in MS. Nero D. i.
3 The words "ci
are in
aerted here in the MSS. They. do
not appear to have any meaning
required by the context.

ccm"

in MS. Claudius E.
I iv.,' appetebat
by inadvertence; but corrected
II inhand.the margin, in a somewhat later

receptio,wn, in the MSS.

Omitted in MS. Claudim E. iv.1

supplied from MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

358

GESTA ABBA.TUM

John II., " per Privilegia. Romanorum Pontificum, qwe prodm.it, in23rd
" dulta. Mone.sterio Sancti Albani, cui Cellam de WymundAbbot, " ham constat ease subjecta.m, quam per liberta.tes a SooA.D.
1235-60. " pha.no, quondam Anglorum Rege, concessa.s, et postmodum

per Snmmo11 Pontifices confirmata.s ; longi temporis usnm

eorundem Privilegiorum e.llegans, cum expresse probetur
quod Priores, et clerici sui, a t.empore cujus non exta.t
memoria, exercuerunt spiritualia in ecclesiia supradictis.
Indulgentia siquidem, a bonm memoriie Domino Papa Clement;e indulta., inter cmtera continet, quod ta.m Priorea et
monachi, quam et e.mbitua, Cella.rw:n Sancti .Albani, ah Episcoporo.m snbjectione ita. liberi sint, et immunes emta.nt,
ta.nquam in corpore ipsius Monasterii morarentur, quod
plena dicitur libertat;e gaudere. Dominus aut.em Clemens
in alio Privilegio, inter a.lia, Monasterio prmdicto concessit, ut omnia pontificalia jura. 1 ecclesiarum Sa.ncti Albani,
et eccle11iarum ejus, sub ejusdem Abbatis dispositione atque
arbitrio perma.neant, sta.tuens in eodem ut Episcopi vel
Archiepi11copi, vel eorum olerici, vel ministri, auper ipaum
Monaaterium, vel super Oellaa ipaius, nullam haberent a.Iiquatenus potestatem. Hmc eadem in Privilegio ipsius suece11oria, felioia recorda.tionis .Alexandri, et Cmlestini, inveniuntur expreHa, In Privilegio eiiam Kalixti,-ad quod
producendum ae petebat admitti, - eidem MoDA11terio indulgetur, ut omnia pontificalia jura ecclesiarum Sancti
.Albani aub ejusdef!l Abbatis dispositione atque arbitrio
pendeanf;, prait;er aacramenta episcopalia, seoundum antiquam ejuadem eccleaue consuetndinem faoienda.. Quodda.m
etiam Privilegium Abbati Sancti Albani, et monaohia apud
Wymundham commorantibus, a. Domino Adriano Papa,
Quarto, conce11JUID, cum due.bus litteria Domini Papm Clementis, ad aua.m juvanda.m intentionem induxit. E con
trario autem, ex parte proponebatur adverB&, intentionem
auam jure communi fundatam intelligi, =[ et] ex cmt.erarum
eccleaiarum juvari consuetudine, cum aui Archidiaconatus
ecclesue non debent diverso jure oenseri ; necnon ex qui
busda.m juribus qum prredecessores sui exercnerant in
ecclesiis supradictis : nee oportebat Archidiaconum impedimentum aliquod probavisse, cum satia de impedimenoo
constaret per hoe, quod dicti Prior et Conventua liti
se obtulerant a prinoipio, et adhuc in litigio persistebant;
cum ta.men, ex a.bundanti, per advers111 partis confessionem,
- - - -- - - - - - - - - --

"
"
"
"
"
,'
"
"
"
"
"
"
"
''
"
"
."
"
"
"
"
"
"
'
"
"
''
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

1 Sic in MSS. ; probably an error

for " eccluia:."

Omitted in tli,e MSS.

Digitized by

Google

MONASTERII SANCTI ALBANI.

"
"
"
"
"
"
"
"
''
"
"

''
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

"
"
"
"

359

de impediment.o constaret, ex eo quod dicti Prior et Con- JohnU.,

23rd
ventus ipaum Arohidiaconum pa.rochianorum. exceBBua in
.Abbot,
dictia eccleaiie eorrigere minima 1 praisumpserunt. ImpeA.D.
dimentum etiam ex quiblllldam aliis resultare dicebat Archi- 1235-60,
diaconi procurator, de quibus in judicio fuerat facta fidea,
adjiciens petitionem super juribus Archidiaconalibus sequi
posse ex hiis qu111 narrata fuerant in libello. Cnm enim
diceretur in ipso, quod eccleeim de quibus agitur infra sui
.Azchidiaconatus limitee consistebant, libere peti potuit, se
non impediri super juribus Archidia.conalibus in eisdem; nee
1ententia contra Decanum, si etiam aliaa legitime lata
fuisset, sum intentioni officeret, cum res inter alios acta
nemini debeat prmjudieium gen.erare. Proposuit etiam qnod
Privilegium, a Stephano Rege conoessum, nee istaa eccleaiu eximere potnit ; cum hoe ejus nnllatenua interee11et,
nee inveniebatnr talitel' eonfirmatum, quod per oonfi.rmationem hujuamodi exemptio probaretur. Nee valere poterat,
ut diceb.t, Clementis Indulgentia in caau hoe ; cum enim
eocleaia de Wymundham, de qua agitur, sit Parochialis
Ecoleeia, et non Cella, ad quam per Priorem et Conventnm
vioariu1 Norwieenai Episcopo prmaentatur, et curam animaranun reoipit ah eodem, et ad ipaam parochiani confluunt
pre divinia, et a. vicario ecclesiutioa reeipiunt aa.oramenta,
monachie ipsiua Cellm facientibua intra. chornm ; ad quam
etiam paroohianis per publica strata pat.et ingrea1u11, ipsis
vero monachis ad chorum datnr aditue aliunde ; licet parietee 2 paroohialia eccle1i111, et chori in quo per monaohos
deserritnr, eontinui aint, ip101qne sit protegena idem tectmn,
hujumodi tamen ecclesia infra Cells ambitum non consistit, nee ad ipsam indulgentia se extendit. Ad discrctionem etia.m inter ipsam Cellam et prmdiotam ecolesia.m
plene not.andam, multa tun juris quam facti pars Archidiaeoni proposnit eoram nobla, u11erens alia tria Privilegia
non tenere ; Clementi,, scilicet, Adriani, et Ca,lestini, qui
q1118dam. oonceuerunt Monasterio eupnr.dicto, 11110mm plurium pnedecea1orum vestigiis inhlllrentea, quorum Privilegia non apparent. Qwe 11i etiam apparerent, nihil prcrsus
in hoe OIIIIU utilitatis aft'errent ; cum ecolesim de quibus
agitnr, non sunt Celllll, eed Parochiales Eceleala,, in quibus
per vicarios deeerntnr. Nee Ecolesiai ipsm Bancti Albani
Ecolesi111 dici possint, cmm CelllB de Wymundham noscantur
essc eubjectre, utpote ad quas per Priorem et Conventum
1

Sic in llSS. ; probably an error

for" ptr111uerulll."

I iY.,

purochislu in MS, <:laudias E.

by iulinrt.,nce,

Digitized by

Google

360

GES'J'A ABBA.TUM

John II., " vicarii prresentantur ;

per quod ma.nifeste apparet Privi" legium Ca.lixti, quod si alias legitime fuisset in caosa
Abbot, " productum, dicta.rum ecclesia.rum exemptionem aliquatenus
A.D.
1235-60. '' non proba.re. In Privilegio etiam Adria.ni, quod pro se pars
" mona.chorum induxit, in dictis ecclesiis dia,cesano Episoopo
canonica ' juetitia. reeerve.tur ; per quod poteet ma.nifeet.e
" liquere quod Summi Pontificis intentionis non fuit eximere
" ecclesie.s supra.dicta.s. Adjecit prreterea. procurator srepe" dictus, quod dictis Privilegiie Priori et Conventui non a,d.
" minicule.ntibue, ut est dictum, usue eorum non debet eie
" a.liquatenus euff'rage.ri ; cum nee te.lia nee tan.to tempore
" exerouerunt in eiedem quod Archidiacono in euie juribue
" fuerit prrejudicium genera.tum, maxima cum prsedeceesoreB
' suos in dictis ecclesiis nonnulle. jura exercuisse probarit.
" Nos igitur, hiis et a.liis hinc inde propoeitis diligenter
" e.uditis, ipsisque Domino Pa.pm plene relatis, confessionibue
" pe.rtium, probe.tionibus, et privilegiis, necnon et singulis a.d
" causam facientibus, in requi sto.tere. judicii trutine.tis, de spe'' ciali Domini Pa.pm ma.ndato, sententie.liter prohibemus, ne
" dicti Prior et Oonventus prresuma.nt ulterius impedire quo" minus srepefatus Arohidiaconns visite.tionis officium et jura
" archidiMJOne.lia. exeroee.t in ecclesiis supra.diotis ; eisdem, et
" Fre.tri Willelmo, prooure.tori nomine eorundem, super impe, ' dimento et inquiete.tione, quantum a.d ipsa, perpetuum silen" tium imponentes ; ipsis nihilominue, et eorum procuratori,
" mande.ntes, ut memoratum Archidiaconum permittant uti juri' bus supre.dictis in dictis ecolesiis pacifice et quiete : nomine
" e.utem ecclesire de Wymundham pe.rochialem intelligimua
" ecclesie.m, cum vice.rio, et plebe qum pertinet a.d eandem.
" Absolvimus etiam dictos Priorem et Conventum, et eormn
'' procuratorem, eorum nomine, ah expensarum impetitione,
" ac damnorum, qure occasione hojus pars altera dioitur in" juriasse. Hane autem sententiam tulimus Lugduni, in domo
" Sancti Irenmi, in qua. morabamur, comparentibus prmdiotis
" procuratoribus, scilicet, Me.gistro Waltero et Fre.tre Wil' lelmo, et prlllBentibus core.m nobis ; ac testibus infra~
" script.is, scilicet, Jacobo de Se.bellio, Domini Pa.pm Capella.no,
" Andrea, Primicerio urbis, Magistro Lancellino Pneposit.o
V(e]rcellensi, et Sinebe.ldo Canonico Auximiano, Robert.o
" Canonico Se.ncti Ambrosii Mediole.ni, Ce.pella.nis nostris,
" Ma.gistro J oha.nne Canonico Andegavensi, et pluribus e.liis,
23rd

ijuatia in MS. Claudius E. iv.

' Magiatro Roberto de Argentina,
rulvocato, Fulcero Cap.llano Domini

I Willtoni.msia,

et RegiMldo, Procuratore Dontini Regi Anglie, added

here in MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANI.

361

1 quarl;o Idus Junias, a.nno Domini millesimo ducentesimo John II.,

23rd
" quadragesimo nono, Pontificatus vero Domini Innocentii,
Abbot,
" Papa,, Quarti, anno sexto."
A.D.

"

1235-60.

Prooes8'UB pl,aciti ,inter .A bbate1n Westmonaete1ii et

Sancti .Albani, lmper qwibusd,am districtionibus

et amerciaimenti<t in vill,a, <le .Al<lenham, coram

J usticiariis 'regiis cliut{us agitatis, (Jed per final,em
concordiam postmodum feliciter sopitis.
Abbas de Sa.ncto Albano attachiatus fuit a.d re- Plaint
spondendum Abbati Westmonasterii de pla.cito qua.re :'dl:Lo
cepit averia sua, et ea. injuste detinuit, contra. va.dia of~ Weet-t
et plegia, et ccetem. Unde Abbas Westmonasterii que-:;:: the
ritur quod prmdictus Abbas de Sancto Albano, die Abbot of
Martis proximo post festum Pentecostes, anno II tri- ~0; ~ ;
cesi.mo tertio, ca.pere fecit quindecim averia sua ad ~cattle at
. . 1psms
. .
Abbat18 W es t monasten1
.. d'e Auden- h111manor
manenum
of Aldenha.m, et ea fugare fecit usque a.d ma.nerium ipsius Ah- ham.
ba.tis de Parcbiri; et iterum ca.pere fecit tree haveros
ipsius Abbatis Westmona.sterii, die Sancti J oha.nnis
Baptisue a.nno eodem, et ea detinuit, contra vadia
et plegia, quousque deliberata fuerunt per prreceptum
Domini Regis ; et unde dicit quod deterioratus est, et
damnum ha.bet, a.d valentiam decem librarum, et
ccetera. Et inde producit sectam, et cartera.
Et Abbas de Sancto Albano per a.ttornatum suum Allegation
venit' et defendit vim et inJuriam' quando et c;w~
-~-ra ' behalf
ofright,on
of
et bene defendit omnem injustitiam, et injustam cap- the Abbot
tionem, et detentionem, et dicit quod juste ca.pere 1~ ,8
fecit prmdicta averia sua. Quia dicit quod ha.bet ta- and the'
lem liberta.tem ei concessa.m a Domino Rege et a ili:!i8
Regibus Anglire, et qua. usi sunt a. tempore de quo
non exta.t memoria.. Quia semper solitus est ipse
Abbas, et omnes prmdecessores sui, ha.here omni& profi.cua provenientia de Itinere J usticiariorum itinerantium
infra libertatem Sancti Albani, ta.m de amerciamentis,

-------1 urtio in MS. Claudius E. iv. ;

corrected from KS. Nero D. i.

I'

In reference to the reign of

Henry llL, A.D. 1H9.

Digitized by

Goog Ie

362

OEST.A. ABBA.TUM

John II.,

quam de omnibus aliis qure ad corone.m Domini Regis

pertinent.
Ita etiam, quia Dominus Rex, qui nunc est,
.Abbot,
A.D.
ei libera.vit, per manum suam propriam, extracta de om1235-60.
nibus proficuis qure proveniebant infra eandem libertatem de Itinere H(enrici] de Bathonia, et aociorum ejus,
Justiciariorum itinerantium in Comitatu Hertfordue, et
eundem rotulu~ e.mercia.mentorum per quem omnes
amercia.ti sunt, qui manent in eadem libertate, 1 principali J usticiario rotulo amerciamentorum. Et dicit
quod quidam homines pnedicti Abbatis .,1 Westmonasteril,
de manerio suo de Audenham, quod est infra prredictam libertatem, amerciati fuerunt in prredicto Itinere
ad valentia.m quinque marca.rum, sex solidorum, et octo
denariorum. Pnooictua Abb,w de Sancto Alba.no 2 distrinxit ipsum Abbatem et homines suos de Aldenham
per prredicta. a.veria, pro prredictis ea.tall.is et amercia.mentis.
Replication
Et Abbas WestmoI1&Bterii dicit, quod DominUH Rex,
~; ~:alf qui nunc eat, talem ei concessit liberta.tem de omAbbot of nibus terris et tenementis suis per cha.rtam suam,
quod he.beat a.mercia.menta. de hominibus suis propriis,
et omnia. e&taJ.la fugitivorum et damnatorum ; unde
dicit quod prredictua Abbas injuste distrinxit ipsum
pro pnedicti.s e&tallis et a.merciamentis ; et petit judi
cium.
Answer on
Et Abb11.9 de Sa.ncto Albano per &ttorna.tum dicit,
~ b ~ t quod pnedicta. chart& prwdicti Abbatis Westmonas,of St.
terii non debet ei nooere: quia dicit quod ipse, et
Alban's
omne11
prrecleeeasorEW sui; usi sunt pl'83dictis libertatibus
thereto.
sui.s a Conquaestu .Anglim, et a tempore de quo non
extat memoria..
Et dicit quod non vult libertatee
suaa, quibus ipae, et omnes pnedeoessol'6'1 sui, ui sunt
a tam longinquo tempore, ponere ad jndicium per
ch.arta.m t&m recent.em qualem prmdictus Abbu West.
23rd

!:t;r.

monasterii profert, nisi Curia considera.verit.

1

SicinMSS,

Die,s

diltrizi4 ill Ms. Cllad.iaa & iv,

Digitized by

Goog Ie

MON.ASTEBII SANCTI ALBANI.

a63

datus est eia de audiendo judicio suo, a die Sa.ncti

Michaelis in tres septimana.s.

John II.,

Finalis OoncordW, 8Uper lite prcenotata., inter pra'}'aturn

.Abbatern Monaste1ii Sancti .Albani et Westmonaste1ii, ut pramdttitur, diuti~ ventiwta.

1235-60,

23rd

Abbot,

A.D.

" Hmc e11t finali11 ooncordia, fact& in Curia Domini Regis Final agree, , a.pud We11tmonaet.erium, a die Sa.ncti Hillarii in tree septi- ment,be,, ma.na.e anno regm Reuis Hcnrici filii Regis Johe.nnis hreen the
'
o
'
' Abbots f
" que.dragesimo, coram Rogero de Thurkelby et Johanne de St. Al~'s
" Wyville, JU11ticia.riis, et e.liis Domini Regis ftdelibtlll tnnc and West'' p:reaentibUII, int.er Rioardum, Abbatem Westmone.sterli, que- minater, in
" rentem, et Johannem, Abbatem Bancti Albani, per Johe.nnem
" de Byfeld, positum loco suo ad lucra.ndum vel perdendnm;
256.
" de hoe quod idem Abb11,11 Sancti Albani cepit averia lpsius
" Abbati11 W estmonuterii, eo quod non permisit be.Uivos ipsius
" Abba.tie Ba.ncti Alb&ni leva.re amerciamenta de hominibns
" ipsins Abbatis W estmonasterii in manerio de Audenham,
" cum in Curia. Domini Regis oh a.liqua. delicta. fnera.nt amer" ciati: qwe ameroia.menta. idem Abbu Sa.ncti Albani olamat
' ad ipanm pertinere, per liberta.tem qua.m ha.bet in hundredo
'' suo de Ka.y110 ; et nnde pla.citum fnit inter eos in eadem
" Curia, scilicet, quod prmdiotus Abb11,11 W estmon11,11terii re" oognovit et conce11&it, pro se et sncces110ribus suis, et ecclesia
" sua. prmdi.cta, qua.ntum ad ipaos partinet, quod bsllivi prm" dicti Abba.tie Sancti Albani, et aucoessorum suorum, tene'' ant viaum franci plegii in prmdicto manerio, aemel in a.nno,
" de omnibu11 hominibns ejusdem villm, et tnnc, eodem die
" quando iidem be.llivi prmdictum visum tenuerint, percipient
" et habebunt de eadem villa.ta., per manna be.llivi ipeius Abb&tis
" W e11tmona.sterii, et succeasorum suorum, ad opus ejusdem
" Abbati.a de Sancto Alba.no, et auccessorum suorum, qua.tuor
'' aolidoa 11t.erlingorum t.antum, sive hominea ejusdem villm
" fuerint amercia.ti, 11ive non; et residuum proficui provenientis
" de pnedicto visu franci plegii, ad diem illum, remanebit
" prmdicto Abba.ti W estmona.sterii, et suceessoribus snis.
" Conce11it etiam idem Abbas Weetmona.sterii, pro ae et
" 1ucceuoribus anis, et ecclesia. ma prmdicta, quantum in
" eia e11t, quod prmdicte. villa.ta. de Audenham de cetero
" faciat seeta.m ad pnedictum hnndredum de Ka.yso, ubi
" cnnque fuerit infra. hundredum illud, per visum hominum
" de eadem villa., de tribus septima.nis in tree septima.nas ;
" et etiam quotienscunque prredictum hundreduin per bal" livos ipsiue Abbatis Sancti Alba.Di, vel euccessorum euo" rum, ra.tiona.bili de ea.use. pona.tur ad longiorem terminum,

:_nence

./1~

Digitized by

Goog Ie

364

GEST.A. ABBATUH

John II., ' vel breviorem, et etia.m per ra.tionabilem summonitionem,

" cum contigerit prmdictum hundredum oh a.liquam causa.m

" ad certum locum submoneri. Ita. quod, ei prmdicta. villa.ta.
A.D.
" fecerit defa.lta.m ad a.liquod hundredum, eicut prmdictum est,
1235-60.
" idem Abbas Sa.noti Albani, et eucceseores sui, habebunt
'' quatuor eolidoe de ea.dam villa.ta. pro qua.libet defalta. quam
" eadem villa.ta. fecerit ad prmdictum hundredum; et similit.er,
'' quod prmdicta. villa.ta. veniet per eummonitionem ad villas
" propinquiores, cum villa.tie propinquioribus, ad omnee inqui'' sitiones faciendas, pro morte hominie, vel quocunque a.lio
" infortunio ta.ngente corona.m Doririni Regis ; et ad alias
" convocationee fa.oienda.s pro comm.unitate ejusdem hundredi.
'' Et idem Abbas Weetmonasterii, et eucoeseoree eui, prmsent.a." bunt Coronatori libertatis ejuedem Abbatis de Sancto Al" bano, et succeesorum enorum, de eodem hundredo, per lit"-tera.e sua.e patentee, ballivum suum de Audenham, quotiens
" de novo fa.otus fuerit ba.llivus ejusdem ma.nerii ; qui, de
" prmcepto ejuedem Coronatorie, fideliter fa.oiet in pnedicto
" manerio, et in terris pertinentibue ad idem ma.nerium, cum
" neoesse fuerit, omnes eummonitiones et ;,1 ata.ohiamenta., et
" amerciamenta. et fines levabit. Et ba.llivus Sancti Albani,
'' cum reoeperit aliquod retomum brevis tangentis a.liquam
" tenura.m ejusdem manerii, pro 1 attha.ohiamento faciendo de
" aliquo homine in eadem villa, mittet tenorem illius re' torni sub sigillo suo ba.llivo de Audenham, qui executionem
" illius retorni fa.oiet, ut in summonitionibus, a.tta.ohiamentis,
" et a.liis fa.oiendis, prmdictum breve tangentibus. Et si ba.1" livus Abba.tie Sancti Albani possit pla.oitare breve illud,
'' tune ballivus Sa.ncti Albani certificabit ba.llivum de Au'' denham quo die debea.t placitare pla.oitum illud; et tune
" fa.oiet ba.llivus de Audenham summonere curiam de Auden" ham ad diem illum ; et de summonitionibus et a.ttachia" mentis placitum illud tangentibus, die illo respondebit
ballivo de Sancto Albano. Et ei ballivus de Sanoto .Albano
aliquo die 'statuto ad prmdictum pla.oitum tenendum non
venerit, tune balli vus de Audenha.m, in absentia. sua., placita.bit pla.oitum illud, salva ballivo Sa.ncti Albani potesta.te
prooedendi in illo pla.cito diebus eequentibus, si ibidem
venerit. !ta quod, ei ba.llivus de Audenham in executione
illa facienda. defecerit, tune lioebit ba.llivo Sancti Albani
" prmdicta. atta.ohia.menta et summonitiones fa.care, et fines et
" amerciamenta pla.oita illa tangentia. lava.re. Et pro ha.c
" recognitione, ooncessione, fin~, et ooncordia, prmdictus Ah23rd
Abbot,

-- -

----------------

) Sic in MS. Claudiu E. iv,

Digitized by

Goog Ie

HONASTERil SANCTI ALBANI.

"

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

"
"
"
"

''
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

365

bas de Sanoto .Albano oonoesBit, pro se et suooessoribus suis, Johnil.,

23rd
et ecclesia. sua pnediota, quantum ad ipsos pertinet, quod
pnediotus Abbas Westmonasterii, et suooessores sui, babe- Abbot,
A.D.
ant imprisonamenta bominum suorum ejusdem villm, et ali- 1235-60.
orum hominum qui infra eandem villam fuerant arestati et
oapti, et imprisonari debeant ; exoeptis hominibus Sancti
Albani, de quocunque loco fuerint, qui per ballivos ipsius
Abbatis de Sancto Albano, et suocessorum suorum, ad villam de Sanoto Albano ducentur, et ibidem imprisonabuntur.
Et si aliquis detentus et imprisona.tus fuerit in prredicto
manerio, propter aliquod delictum, ad quod vitam vel membrum debea.t amittere, vel aliud jndicium subire, quod per
ballivum Sancti Albaui possit placitari et terminari, per ballivum Abbatis Sancti Albani, et successorum suorum, in prmdicto ma.nerio, cum liberis hominibus ejusdem manerii, et
aliis liberis hominibus de priedicto hundredo, judicabitur, et
exeoutio illius judicii fiet per ballivum de Audenham. Ita
ta.men, quod si ballivus Sanoti Albani malitiose se absentaverit, cum aliquis malefactor captus fuerit, et infra mensem
postquam prmmunitus fuerit per ba.llivum de Audenham ad
judicium fa.ciendum non venerit, tune licebit ballivo de Audenham, in absentia ballivi Sanoti Albani, malefaotores judicare, et executionem judioii fa.cere, sicut prredictum est.
Et si pnedicti homines de priedicto manerio de Adenham
ooram Justioiariis Domini Regis, vel coram ballivis Abbatis
de Sanoto Albano, et suooessorum suorum, fuerint amcrciati,
vel coram eisdem ba.llivis fines feoerint, prreterquam ad
prredictnm visum fra.nciplegii, et pro defalta seotie faoiendre
ad prmdiotum hundredum, cum contigerit, sicut priediotum
est, idem Abbu de Sancto Albano, et euccessores sui,
habebunt medietatem amerciamentorum illorum, et fininm ;
et similiter, medietatem proficui terra.rum et catallornm
damnatorum et fugitivornm, tam de anno et vasto, quam de
omnibus aliis proficuis de pla.cito coronie provenientibus in
codem manerio, cum contigerint, percipiendam per manus
ba.llivi Abbatis W estmonasterii, et suocessorum suorum, singulis annis apud Sanctum Alba.num, ad Pascba. Et prredietus Abbas W eetmonasterii, et successores sui, habebunt
alteram medietatem prredictorum amerciamentorum et proficuorum. Et si priediotus Abbas de Sancto Albano, vel
sueoessores sui, aliquo tempore amercia.ti fuerint coram
Domino Rege, vel aliquibus Justiciariis vel ministris suis,
vel aliquod aliud damnum incurrerint, pro aliqua captione,
inprisonamento, vel attachiamento, injuste factis per priedictum ballivum de Auden,ham, vel l'8r defeetum attachia-

Digitized by

Goog Ie

366

GESTA ilBATtTM

Johnll'f " menti ab eodem ballivo faoiendi, vel per ~ionem alioujne
l1Srd

" tna.lefaotoris oapti 1 in praidicto manerio, vel in terris perti

" nentibne ad idem ma.nerinm, prmdictus Abbas W eetmo
ll1S5-60. '' na.sterii, et euocessores etti, prmdiota. amerciamenta. et da.mna
" aoqttietabunt, cum contigerint ; et quantum ad ea, prmdictnm
" Abbatetn Sa.ncti Albani, et eucoeseorea suoe, indemnea con" servabnnt. Et ei prmdiotns Abbas W e11tmonasterii, vel sue,, oessores sui, pr1Bdiotnm Abbatem de Se.noto Alba.no, et sno" oeesores suoe, non acquieta.verint de pr&ldiotis ameroiamentis
" et da.mnie, vel si be.llivi ipsins Abbe.tis W eetmonasterii, et
" euooessorum suorum, defeoerint in solntione pr&ldictorum
" quatnor 11olidornm per annum percipiendornm de pr1Bdicto
" visu fra.noiplegii, vel prmdiotornm qua.tnor solidornm pro
" defe.lte., cum oontigerint, vel medietatem ameroia.mentornm,
" ftninm, et proflcuorum, eicut prmdiotum est, bene lioebit pr1B,, dioto Abbati Sanoti Albani, et sncoeesoribua ettis, distringere
" prmdiotum Abbatem Wel!!tmone.sterii, et euooeeeores suoe et
" villanoe enoe, per omnia oatalla sue., in eadem villa de
" Audenha.m et alibi infra libertatem ipeius Abbatis Sancti
" Albani, et snooes11orum suornm, invent&, nsqne ad plena" riam eolutionem pr&ldiotorum ameroiamentornm et damno" mm, ftninm, proflouornm, et dena.riorum, qui a retro fne" rint, sine oontradictione vel impedimenta ipsins Abbatis
" Westmonaeterii, vel encoeeeorum suorum. Et soiendum,
" qnod fnrom levatm in quodam vioo, qui vocatnr Kene" ' prowe,' communes ernnt ambobue Abbatibne, et eornm
" snoceesoribu11, ad suspendendum damnatos in Curia. de Aden" ham. Et hmc ooncordia. facta fuit per pr1BOeptum Domini
" Regis; qtti prmsenti ooncordim enum aesensum prmbuit."
Abbot,
A.D.

De cand,ore, re<Wlentia, et signis religiositati.e et

sanctitatie II ossvwm, M onacho'T"U/Tn 'flW'rluorum, in
Ocsmeterio Sancti Albani tempore prwfati Abbati8 ejfos80'1"Ulm, seu repertorwm..
Bones of

Hujus quoque Abbatis tempore, anno Domini milleducentesimo quinquagesimo primo, cum consummatum fuisset quoddam opusculum structurm lapidere
juxta m9tjus altare Sancti .Albani, in parte, scilicet,

::~~d!r simo
ceased,

in repeat.ed in MS, Claudius E. iv.

ossiu in MS.Claudius E. iv.

Digitized by

Goog Ie

MONASTtRII SANCTI ALBANI,

367

rr.,

Australi, ossa fratrum mortuorum in coometerlo, qui John

ad triginta restimabantur, ibidem centum et quater
viginti annis in sa.rcophagis tumulatorum transa.ctis, A.D.
diligenter l!lunt collecta.. Et facto quodam a.rcu in muro 123s..5o.
forinsecus, quasi thesaurus, sunt reposita, pretiosus. found in the
, ossa mven
,
t a. sun,t ms
, t ar eb or1s
can- ehurch
of
Quorun d am emm
StAlban'R,
dentia., et in fragmentie oandidiora, et quasi lita. ba.1- A.D. 1252.
ea.mo tredolentia.. Calcia.mentorum insuper eorundem Whiteness
aolere integrre, ita ut viderentur a.dhuo pauperibus 00
f the
nes.
profuturre ; qure in anteriori pa.rte, sicut in posteriori,
rotundre, et corrigiis insutis in circuitu circumseptre,
et calciamentorum superiora corrigiis circumligata.. Et
talia. fuerant calciamenta, ut viderentur indifferenter
tarn uni quam a.lteri pedibus convenire; et aliqure cor- J?escrip. '
t egri:e, ac m
subj.of the
ngiarum
a dh uc a.pparuerunt m
ttwi.n t'1a tion
ancient
et colore, etsi non robur retinuernnt primitivum, incor- shoes,
- Quo d m
. t uen t'b
. found
with
rupi=.
1 us omm'bus non tant um ad m1the bones.
ra.tionem, sed etiam stuporem, suscitavit, cum tumbre
cirC'.iter centenarire censerentur.
Fra.trum igitur superstitum aliqui, hoe perpendentes, Reflections
ingemuerunt, et, a.b alto trahentes suspiria, intra se obfreththeren,
dixerunt ;-" 0 quam venerabiles extitere priores a.c upon view" patres nostri prreambuli, quorum sequi vestigia 1 tene- inemamg
~c
r
s.
" mur, et voto obliga.mur, dum. talibus uterentur, qure
" indicia sunt sa.nctita.tis, humilitatis, et religionis. 0
" qualiter, Deus, testimonia tua credibilia facta sunt
" nimia ! ac bonitatis ture, ac fidelitatis, argument&
" manifests., prrecipue in ossium suorum 2 humiliatorum
" ca.ndore et fragra.ntia. Tune niinirum in spiritua" libus et temporalibus religiosorum ecclesim felix sus" ceperunt incrementu.m, qure inprresentia.rum, Deo Strictures
" vindice, contemnitur et impugnatur. Erubescant mo- fpon ther
0
' vest't

uxury
" derni, mollibus, subt'lib
1 us, et pret'1os1S,
1 1, 1mmo
the
modern
" potius, adornati; cum prrecipiat Sanctus Benedictus monks.

1:r,:t,

teneremur in MS. Claudius E. iv.

' So in MS. Claudius E. iv. :

perhaps an error for " tumu/atorum."

Digitized by

Goog Ie

368

GESTA ABBATUH

.fohn II., " quod est villus, non pretiosius, monachis induendum;
23l'd

Abbot,
A.D.
1235-60.

"
"
"
"
"
"
"
"

0 si hoe Sanctus idem Benedictus videret in prresenti.,

-immo certe, quia. videt, qui adhuc in corpore universum mundum, sub sola.ri radio collectum, contempla.batur,-qualiter offenderetur I O si cemeret hoe
Beatus Bernardus, qualiter obgrnnniret ! Dicebat
namque, et scripsit,-' Monacho lautius pasto, decen' tius vestito, strictius calciato, nil Deo abominabi' lius ; nam superbire aunt indicia.' "

De taxatione O'Tltniiim bonomm Monaste,-ii Sancti

.Albnni, et loc01"Um ab eodem dependentium, per
Episcopum Norwicensern, per Dominos Regeni
.A nglim et Papam ad hoe deputatum, ratione
decimce triennalis in subsidium Te1'Tce Sanda:
clero .A nglice per eoede?n impositce.
TheBishop
In Festo namque Translationis Sa.ncti Benedicti, venit
of~orwich
EpL<Jcopus
.
N orw1censis
.
. ad Sanc t um Albanum, ex prrevisits St.
Alban's, by cepto tarn Pa.pre quam Regis, ut bona oumia ecclesire
order
of
ill'ms, prreter baroma.m,
'
. dec1mare
.
t . C-onthe Pope
a d opus Reg1S
and King
Henry, to
make 8
gene~!
taxation
there,

:_;:!:h
granted in
;:iri!::d.
Y

vocavit igitur omnes terrre Sa.ncti Albani eccleeiarum

,
, . ; et omnmm
. ecc1esiarnm
.
rectores, et ecc18Blarum
vicar1os
custodes, etiam ecclesire de Sopwelle, ubi sanctimoniales,
, semper clausre, VIX
, sustentantur, et ecsub exili" vita
cle~ Sancti ~ulia~i, _ubi mi~lli, et ecclesire Sa.net.re
Me.me de Pratis, ub1 m1sellre, VIX he.bent vitre necessaria,
convocavit, ut, prrestito sacramento,~bona eorum districte
te.xarentur.
Omnes quoque obedientie.rios Ecclesire
Sa.ncti Albani, etiam eleemosynarios, convocanR, fecit
taxare bona sua; districte et fideliter asserens, quod
postmodum fieret inquisitio, cum diligenti et district&
1 executione, si reprehensibiliter restimassent.
Monstravit insuper authentica. sun, tarn pa.palia. qua.m regalia ;
1

e~ecvsaione in M;S, Claudius]!:. iv,

Digitized by

Goog Ie

369

MONASTERII SA.NCTI ALBA.NL

a.djunxitque quod invitus valde onus illud subiera.t, et John II.,

23rd
gravamen ; sed in virtute obedientire pulsus et coactus, Abbot,
officium illud cum summa. modestia. et :6.delita.te peregit. A.D.
1235-60.
0 novita.s a sieculis inaudita. I Consueverunt hactenus
populares prmlatis decimas exhibere ; nunc, ordine re- Beflectiona
trogrado et perverso, coguntur prmlati decimas persol- thereon.
vere laicis, et inviti ; unum ta.ntum sola.tii refrigerium
invenientes, quod credeba.nt, qua.ndo promittebatur
quod in succursum Terne Sanctre, a.d honorem Dei et
Ecclesire, pecunia. decimalis expenderetur, et chartre
promissm observa.rentur; sed." Spee re:6.cit, dominum fa.Hit et ipsa. euum."
Sed ineuper, a.ntequam prremuniremur, a.d cumulum Two years
fallacia.rum, appoeuerunt Romani et regales communi :iidded.toinal
aesensu, sed. occulto, biennium triennio ; ut, scilicet,
per quinquennium confera.tur, quod ta.ntum fuit per
pay.
.
tri enmum
conceeeum et pronussum,
et hoc eub condi- 1'l
ment of
tione qum ex pa.rte minime obeervatur.
the tenth.

h;~ars,

~i:ened

De separatione et

~ prcnnpt'Ua'l"iJi, O<m,wn,t,us 8anu:ti .Albam.i, charla, 'J)'l'mfati .Abbatis, et

CO'Tl,fi'1"11Witione Domtinvi Papre, et H ervrici, Regis

.Anglue, 'l'()OO'l'<1ita,.
1 Eoderu anno, cum Conventue Sa.ncti Albani frequenter, Complaints
nee immerito, gra.viter I conquereretur coram Abba.te iliadCoby
euo, Johanne, quod in pane et cervieia. eibi et omnibus ve~t,
hoepitibue, tam religioeis quam emcularibus, honorifice th~ bal~
or
distn"bue.ndie, secus quam d eceret . et expediret re:6.ce- an
the usee of
retur, eo quod Mona.eterium fundaretur a.d inveniendum
eie eufficienter euetenta.tionem in pnemissie,-Dominus guests.
Abbas memoratue ta.Ii defectui coneilium et auxilium
a.ppoeuit, conveniens et salute.re.

S:to

~~m:zes

.a.

1 This account, down to "quad- Matthew Paris,

1258.
ragai,,u, ecwulo," (p. 378,) ia also 1 I COJtqt,eretllr in MS.
found in the Hiltoria Mqjqr of
A. A

Digitized by

Goog Ie

370

GFilTA ABBA.TtTlr[

Fe.ota. fuit igitur talis ordinatio inter Abba.tem et

Conventum ; quod Conventus deincepa recipiet certam
A.D. ,portionem assignatam, ad eorum et hospitum compe12~0 tent.em, quoad honorabilem, refectionem in pa.ne et
Abbot
oervisia ; sicut plenius in prwdicta ordinatione, aigillis
Johnmakea
--4-!"" et confirm atione regia.,
. conprovision u triusque P=lllll
rohora-,
for a com- tinetur. Pnetextu cujus ordinationis et benipita.tis
pet.ent
sup. rmpensm,

Convent us, grata VlClSSl

tu d"me quredam deb"ta.
ply thereof.
1
The Con- dicti Abbatis, qum
marcas oontinebant, per
se et Priores Cellarum, meroa.toribus tra.nsmarinis aodebts or
quietabant ; remanentibus eidem Abba.ti magnia et
thereturn.
Abbot, gravi"bUS aliis" d0 b"t"
' tan.:J:in
l 18 8.dqu1e
',Wlo
Et ut hoe liberale benefi.cium, et gratuitum, omnibus
liqueat scire volentibus manifestum, Domini Regis cha.rtam, et confirmationem, prresenti libello indelebiliter
duximus inscribendam.John IL,

1:f:t,

;::J:YB

e-0njirmaria Henrici, Regis A'11Qli<B, l1U,1Je'I'

ordvnatione separationis et augmentationis prrenotatre.

.(Jharta,

Charter

"

Henrious, Dei gre.tia, Rex Anglioo, Dominus Hibernire,

Jie!;f11 " Dux Normamriai [et] Aquita.nnire, et Comes Andegavire,

confirma- ., " .Archiepiscopis, Episcopis, Abbe.tibns, Prioribus, Comitibus,

" Baronibus, J nstioie.riis, Vicecomitibus, Pnepositis, ministris,
tory
~~ " et omnibus ballivis et .fidelibus suis, se.lutem. Inspeximus
~ . 12 ~~ "provisionem et ordinationem inter Johannem de Hartford,
.
" Abbatem de Sanoto .Albano, et Conventum suum ejusdem
:m~ oC " loci, in haio verba. - ' J ohanne11 de HertCord, Dei gratia,
Abbas de Sanoto .Albano, omnibua Ohristi fidelibus, s&luAbbot
" 'tem in Domino. Justis petenti'lllll desideriis dignum est
John.
" ' faoilem nos prrebere consensnm, et vote. quai a rationis
A.D.1257, " ' tramite non discordant, effectu oonsequente oomp]ere.
" ' Eapropier universitati vestrm dunmus innoteaoere, quod
" ' cum tam no1, qua.m praidecessores nostri, Abba.tea de
" 'Sancto Albano, retroactis temporibus oonsuevimus tam de
" ' baronia noatra quam de ecclesiis nostris, in quibus jura
" ' ponti.fl.ca.lia habemus, aliis quoque ecclesiis, in quibus jura
" ' ponti.fioalia non habemus, neonon et firmis ao redd.itibus
" ' nostris, . ad dictum llonasterium pertinentibus, tam Con" ' ventui nostro d.ioti ::Mona.sterii, quam hoepitibus euperve-

gr::t~ "'

Digitized by

Google

371

MONASTERil SANCTI ALBANI.

..
"
"
"
"
"
"
"

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

'
'
'
'
'
'
'

nientibus, viotualia, quoad panem et cervisia.m, communiter Johnn.,

23rd
invenire, nos, ex duplici causa caritatia oommoti, volcntea dicti Oonventus conditionem honorificentiua meliorare, .Abbot,
A.D.
quoad dicta victualia, ut in omni pace et tra.nquillitate 1235-60.
possent de cmtero perma.nere in perpetuum, neonon et
successores nostro1, Abba.tea, a sustentatioue dictorum
victualium dicto Conventui adinvenienda similiter exone' rare, Ileum habentes prm oculis, de oommuni fratrum
' nostrorum voluntate, consilio, et oonniventia, subscript.as
' portiones daximus aseignandas, videlicet, eoolesias de
Hertburne et de Eglingham, in Dimoesi Dunelmensi, et
'eoolesiaa de Northona [et] de Waldene, cum quadraginta
' solidia quos vicarius de W aldene, qui pro tempore fuerit,
' reddet annuatim ; et decimas, cum feno, quas percipere
'consuevimus in Parochia de Watford, cum decem marcis
' de vicario de Watford, qui pro tempore fuerit J et eoole' siam de Hoctona, oum BeJ: marcis annuia de vicario de
' Potesgrave ; et cum duabus marcis et dimidia de ecclesia
'de 1 Herteburne in :Dimcesi Lincolniensi; et cum sex
marois I annuis de vicario de Appeltona in Dimoesi Ebora oenei I et omnes oblationes proveuientes de duobus Festie
'Ba.ncti Albani; insuper, et ma.nerium de Kyngesbiri, cum
' omnibus pertinentiis suis, et cum quinque hominibus in
' villa de W estwike, cum oomposto ourim Se.noti 8 Albani,
'ad prmdictum manerium meliorandum, cum sibi viderint
' 8l:p8dire. Et sciendum, quod bladum et braseum Con ventus prmdicti debent moli ad molendina nostra, tam
' infra. ouriam Banoti Albani quam extra, libere siout bladum
' nostrum proprium, sine omni custu apponendo ex pa.rte
' Oonventus, in molis, molendinis, sive reparatione stag' norum, vel quibusounque a.ills modis. Et inveniemus
eidem Oonventui domos oompetentes, et necessarios, ad
braoiandum, et furniandum, et brasium faoiendum, et bla' dum reponendum ; et stabulum ad equos auos, et omnia
' utensilia qum ad omnia prmdicta aunt neoessaria. Ad
' ma.neria vero nostra, ubi prmdiotm decimm sitm sunt,
' inveniemus domos oompetentes ad bladum et fenum re' ponendum, et homines suoa et equos hospitandum, et utan' ailia neoessaria ad cibum suum faoiendum ; et lignum
' sufiloienter ad ardendum, tam infra ouriam Sancti Albani

1 Hertbtmte (now, Hartburn) in

the Diocese of Durliam, baa been
already mentioned : this is perhaps
mlltake tbr the name of aome

other parish.
' aimis in MS. Claudius E. iv.
Repeated in MS. Claudius E. iv.

A. A

Digitized by

Goog Ie

372

GESTA. ABBA.TUM

JohnU, ' quam extra; et meremium, quotiens opus fuerit, ad

2Srd
" ' pnediote.s domos reparandas. N os vero, et sucoessores
Abbot,
" ' nostri, omnes praadicta.s portiones, cum omnibus pertinentiis
.A.D.
1235-60. " 'suis, aisimentis, et libertatibus supradictis, praadicto Con" ' ventui contra omnes homines sumptibus nostris waranti" ' zabimus, adquieto.bimus, et defendemus ; et omnia onera,
" ' ordinaria et extraordinaria, in pnediotis eoolesiis et pen" sionibus, cum contigerint, sustinebimus in perpetuum.
" Et ad majorem hujus ordinationis securitatem, sententiam
" ' excommunioationis in omnes illos promulgavimus, qui prm" ' dictam. ordinationem per Papam vel per Begem, seu per
" ' propriam voluntatem, infirmabunt, seu infirm.an procura" ' bunt; nisi fortassis, propter majus bonum Conventus, et
" eooleaim awe utilitatem, de oommuni oonaensu tam Domini
" ' Abbatis quam totius Oonventus processerit, et voluntate.
" ' Obligamus inauper nos, et successores noatros, spontanea
" ' voluntate nostra, et unanimi oonsensu Oonventus noatri
" ' praadioti, tam Domino Begi, qui patronus noster existit,
" et haaredibus auis, qui pro tempore 1 fuerint, quam. Do" mino Papm, et ejus suooessoribus, quod si nos, vel sue" cessores nostri, contra praadictam ord.inationem, in toto
" ' vel in parte, sine communi assensu ejusdem Conventus,
" sicut prmdictum est, aliquo tempore, ausu temerario,
" '(quod absit,) venire 1 pl'lll8umpserimus, ipse Dominus Bex, et
" ejus haaredes, noa et suocesaores nostros, per baroniam
" nostram, et ipse Dominus Papa, et suooessores sui, per
" ' censuram ecclesiastioam, omnibus modis quibus viderint
" expedire, ad totius prmdictm ordinationis observantiam licite
" ' possint oompellere, et effi.caciter coercere. Et ut omnia
" ' pnedicta robur in perpetuum obtineant, sigillum nostrum,
" ' una cum sigillo Conventus nostri, huic scripto fecimus
" ' apponi. Datum apud Sanctum Albanum, in pleno Capitulo
" ' nostro, die Mercurii proxima post festum Sanoti Matthim
" ' Apostoli, anno Domini millesimo ducentesimo quinquage" simo septimo.'-Et quia acoepimus per inquisitionem, quam
" fl.eri fecimus, quod praadicta provisio et ordinatio cedet ad
" nostram, et hmredum nostrorum, exonerationem et utilitatem,
" temporibus vacat.ionum dictm Abbathim, nos provisionem et
" ordinationem illam ratam habentes, et gratam, eam pro nobis,
" et hmredibus nostris, ooncedimus et oonfirmamus, siout pne" dictum scriptum, inter eos confeotum, testatur. Et ad hujus
" rei evidentiam majorem, volumus et ooncedimus, pro nobis
" et baaredibus nostris, quod Prior et Conventus ejusdem
1 jwrit

in MS. Claudius E. iv.

I prtmaAJMail in MS. Claudius E. iv.

Digitized by

Google

MONA.STERII BANCTI ALBANI.

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

373

loci, oedentibus vel deoedentibus prmdicto Abbate et sue- John II.,

oessoribus suis, Abbatibus dictm Ecolesim de Sancto .Albano, 23rd
Abbot,
'bene et in pace habeant et teneant om.nes portiones prm- A.D.
diet.as, ad usus prmdict.os, tam tei;uporibus vacationis dictm 1236-60.
Abbathim, quam aliis temporibus, in perpetuum ; et de
eis, pro voluntate sua, disponant, sine impediment.a noslri,
et hmredum nostrorum, et omnium. ballivorum nostrorum,
et custodum nostrorum. N eo permittemus diet.am ordinationem per aliquos oustodes nostros dictm Abbathim, vel
alios ballivos nostros, aliquatenus minutari. Riis testibus,
Galfrido de Liziniaco et Willelmo de Valentia, fratribus
nostris, Symone de Monte Forti, Comite Legrim, Ricardo
de Clare, Oomite Glovernim et. Hertfordim, Rogero le Bigot,
Comite Northfolchim et Marescallo Anglim, Petro de Sabaudia, Hugone le Bygod, J[oha.nne] Mansel, Thesaurario Eboraci, P[hilippo] Luvel, H[enrico] de Bath, R[obert.o]
Waleran, Willelmo Gray, W[altero] de Mart.on, Imbert.a
Pugeis, et aliis. Datum per manum nostram, apud Westmonasterium, octavo die Martii, anno regni nostri quadragesimQ. seoundo."

!::egrant

~=

Hrec autem, auctore Abbate prmnotato, effectum. thro h

sortita sunt adoptatum., per diligentiam et peritiam the ~Domiri.orum W[illelm.i] de ~ortona, Camerarii, et Jode
hannis de Bulum, dicti Abbatis bajuli; zelum. Dei Hortone
ha.bentes prm oculis, et fratrum. caritatem. Et oonstitutus est Dominus Willelmus de Huntendune, Magister William de
Hospitum, ex pa.rte Conventus, rerum. supradicta.rum.
custos et procurator initialis.
for the

:!~~.!:.

::;,i:;.
Convent.

De via malit-iosa et 8'11,bdo'la, ad emtoT([ll,e'11,Qltt,m pecuiniam, ptrr fakwm, consilium Henrici BegiB
.Ang'li<B faUaciter adim/venta, seil per memoratum
.Abbatenn sagaciter evacuata.
Hujus quoque Abbatis tempo~, 1 cum oonsta.nter et Thenobles
prmcise respondissent, quasi uno ore, magnates regni ~
in Parliamento Regi, cum urgent.er auxilium. eis pos- assistance
to Henry
-----------------------m.
This narrative, down to "Caur- , Kut. Major, ,.a. 1258.
1

",i11i," (p. 379)ill alsofound in the

Digitized by

Goog Ie

374

GEST.A. A.BBATOll

tulaaset pecuniare, quod nee voluerunt, nee potuerunt,

amplius
sustinere tales extortiones, Rex iratus ad
Abbot,
A.D.
alia se convertit astutire argumenta, ut a.b Ecclesia
1235-60.
pecuniam abraderet inflnitam.

~g
Allocutus est igitur primo Abbatem Westmonasterii;
!'iie Ab~f et a.b ipso, 1 infatuato pollicitie fa.llacibus, ut eigillum
~ ;0 suum, et sui Conventus, apponeret ta.Ii chartm, ut, videbe his
licet, fidejuberet pro ipso Rege in tanta pecunia., qum
::i!~unt ad duo millia marcarum et quingentas a.eoenderet
or 2,soo marca.s ; ut sic daretur perniciosum exemplum a.b aliis
258, coonobiis ta.ntundem extorquendi.
Johnn,
23rd

il~

.De fallaciiB SyrrwniB Paeselewe, olerwi llegiB pramotati, ad exequend;u,m prwdictwm co1uriM1111m, Monasterio SQ/fl,Cti .A lhani wirecti.
Simon

Passelew
is llellt, OD
a similar

ma,sage,
to other
Monu-

t.eries.

Pasaelew
makeaa
request or

the Abbot

and Conveatof
Waltham,
t~
will t!1e1

sumlarly become
surety.

Alarm
manifested
by the

Festinavit igitur Dominus Rex cum talibus litt.eris

ad alia crenobia dictum Simonem Passelew tra.nsmit-

tere, ut idem onus subirent eorum Abbates. In quo

facto Rex sua.m non mediocriter denigra.vit fama.m :
patuit enim in ipso facto, quam sitienter desideravit
Ecclesiam irrestaurabiliter prregrava.re.
Ipse igitur Symon Pa.sselew, Domini Regis clericus
et consiliarius, subdolus et mendax, cupiens regalia pnecepta, licet indecentia, explere, sed non expedire, venit
Waltham festinanter ; et ostendens Regis litteras deprecatorias, ut simile onus sibi susciperent Abbas et
Conventus de Waltham, quod Abba.a Weetmona.eterii
sibi BUBCeperat benigne ba.julandum, videlicet, ut fi.dejuberet per litteras suas, et Conventus, in duobus
millibus et quingentis marcie, pro Rege persolvendis ;
ostenditque Abbatis Westmonasterii litteras super hoe,
et Conventus, paten~ et coneigna.tas.
Quod cum intuitus 9 [ esset] Abbas de Waltha.m, expavit vehementer ; sciscitabaturque ab eo, si tales

Abbot.
1 "impetrariit," or a similar word,
is apparently wanting here.

i Omitted in MS. Claucliu E. iv.;

supplied from HaUhew Paris.

Digitized by

Google

MON.ASTEBII SANOTI ALBANI.

375

ha.beret ad alia. crenobia. dirigendas. Cui Symon,- John II.,

23rd
" Habeo utique, ad Sa.nctum Alba.num, et Radynges, Abbot,
" et alibi" Inito igitur oonsilio cum suo Conventu A.D.
in Capitulo, respondit Symoni quod nullo modo, lll85-60,
quicquid super hoe fecissent Abbas et Conventus He declinea
--..J.- .. qu1 de necess1"L-te D ommo

n_ to
become
W eat mou.newrn,
.J..Wgt
1111rety
for
fa.veba.nt, et quos oportuit ipsi, utpote eoclesim sure the King.
resta.uratori, etia.m in difficilibus, obedire, 1 [nllet]
pro &ge de ta.ntre pecunire qua.ntita.te :fidejubere, vel
se quomodolibet ob]igare ; nee licet, sicut se1iptum est
in DecretaJibus, videlicet, in Tracts.tu de Obliga.tionibus,
alicui prre]a.to suam ecclesiam ta.nto supponere discrimini, et periculo. Cui Symon ; - " Dominus Rex PIIIIM:Iew
'' vobis fa.ciet securita.tem qualem :vultis, litteratorie,
" de vestra vobis solvenda, indubitanter pecunia.." Cui rit,.
Abbas;-'' Nolumus cum Domino Rege habere occa.- 'f!le Abbot
.
de" B1onem
p1acitan di , ve1 decerta.ndi N on v alemus a, sttll
clinea.
" pari contendere, nee ipsum, si malorum consilio ener- Pasaele,r
" varet ur, distnngere
.
. t:.c
Cw Symon ;- appeals
to
ve1 JUS
ll1C&l'8, "
the Abbot's
" Miseremini, miseremini, pro Deo, domino nostro, et sympath~;
" pa.trono speciali. Interdicetur enim in proximo, but m vain.
" scilicet, infra. triduum vel qua.triduum, Capella. ejus;
" et postea. sequentur duriora., nisi precibus ejus ob" eecundetis. Et, ut bene nostis, ipse, regum Chris" tia.nissimus et pissimus, non eustineret a.bease so,, lemniis, pro infinita auri obryzi quantitate."

=:u-

Oontvnuatio ~rire prarrwtatre.

Cum autem nee sic, nee aliis am.bagibus et menda- Passelew
InlDS.S

'-' t,] ira

tus proceeds
to
01'bus mIDl8
accum ulans, 1 [proJ.eCJSSe
St.Alban'.
1
receBBit versus Sanctum Alban.um, una cum socio suo,
Regis clerioo quodam, ut et Abbatem et Conventum
suis fraudulentis commentis voluntati Regis, per fas The Abbot
et nefas, quomodolibet inclinaret. Abbas autem de o~tham
Waltham clam et festina.nter significavit Abbati de :ic1a :Ora
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - o f hlaviaiC
1 Omitted mMS. Claudius E. iv.;
supplied from Matthew Paris.

2 et iter is insened here mMS. there.

Claudiaa E. iv. ; by inadvertence.

Digitized by

Google

376

GEST.A. ABB.A.TU}[

John n.,

Sancto Albano, qualiter per omnia. actum est de eubdolis

et pervereie persuasionibus Symonis Paeselew ; qualiter
1 [ voluit] ut, ad Regis urgentem petitionem, ecclesia.m
A.D.
128~ 0- de Wa.ltham ad eolutionem duorum millium et quingenPasselew tarum marcarum pro Rege obliga.rent, et pro ipso,
per scriptum Abba.tie et Conventus, :6.dejuberent ;
~ come et ecce ! dictus Symon,-immo verius, 11 Synon,-ante
0 m hora.m Capituli,
venit ad Sanctum .Albanum; qui
0
:finxit se veniese ea. die de Londonils, et fere tota noct.e
equitasse : unde inclinans ea.put suum, sedili quo sedit,
dormita.vit ; cum ta.men de Waltham venieeet immediate. Et festina.nter accedene ab Abbatem, ingemiscens a.it,-" Domine, maxima necessitas cogit in hac
" nocte diet.am qure est inter Londonias et Sanctum
He pl'e81M'S "." .Albanum me soci.umque peragrare ;" et oetendens litthe Abbot
and
Con- teras recrias
o , qure &liam summam qua.m ipse Svmon
., vent to
ore expressit, continebant, et eimiliter, litteras Abba.tie
et Conventus WeRtmonasterii, quod, videlicet, petitioni
~e King, Regis prompto fa.vore consensera.nt, in propatulo monstra.vit ; ut sic et Abbatem et Conventum Sa.ncti Almarks.
bani regire flecteret volunta.ti exemplariter. Promisit
etiam ex pa.rte Regis, quod charta.m, qualem vellemus,
in promptu haberent de solutione pecunire, quam petiit
ad horam sub obligatione litteratoria prrestari,-qum
ad duo millia. et quingentas ma.rca.s ascendit ;-et si
contradiceret Abbas, regiam in perpetuum incurreret
indignationem. Quia imminebat BUBpensio Capellm,
quod nullo modo sustineret.
They reObetupuit igitur Abbas, et Conventus, immo, quilibet
:;~ auditor, de ta.nta. Regis tyrannide et astutia. ; maxime
with the
cum scriptum super hoe Abba.tie et Conventus instanKing's
request;
tiesime simili scripto ab Abbate et Oonventu Westand sbew monasterii Rex obtinuerat.
lnito igitur in Ca.pitulo
;!:Kttion consilio, responsum est prrecise, quod nullo modo pote-

1tt!,t,

~::!'
t!:: !:

!::;~or

:} ~;~um

in so.p:port
of thell'

ret'usal.

1 Omitted in MS. Claudius E. iv.;

supplied from Malthew Paris.
2 In allU&ion to the deceitful cha-

racter of the apy, Sinon, in the 2nd

Book of the .ntid., L 77 d t!IJ

Digitized by

Goog Ie

HONASTERII SANCTI ALBANI.

377

rant Regis petitionem adimplere, quia contra prohibi- John II.,

23rd
tionem Pa.pie, et jus, et honestatem, hoe :fieret manifeste : Abbot,
et ostensa eunt ei instrumenta, et quodda.m epeciale A.D.
Privilegium, Abbati quondam, Garino, de Sancto Albano, 1285-60.
et successoribus ejus, directa. ; in quo continetur quod
nullo modo ecclesiam sua.m, sub prena. suspensionis et
Interdicti, ac excommunicationis, oblige.rent. Maluerunt
igitur Abbas et Conventus Sancti Albani indignationem
regis terreni, injusta. postula.ntis, incurrere, qua.m Regis
Crelestis ofFensam, tra.n.&grediendo Papalem prohibitionem, subire, et vinculis a.nathematis innodari. Quod
cum audisset Symon, a.lacriter respondit, f'avorabilem
et serenum vultum omnibus ostendendo ; - " Amici Pasaelew
" carissimi, ne super hoe aliquatenus eollicitemini Ha" bet enim Dominus Rex noster quemdam Fratrem sane- means of
" tissimum, nomine ' Mansuetum,' de Ordine Minorum,
" a Papa., ad cautelam, destinatum; qui omnes jura- bl!'"'h of
" mentorum t ransgressores m
. hac Regis urgen-ma
~:ftft:
thlS
prohibition.
" necessitate, qui eidem sufl'raga.buntur, plena.m habet
" potestatem absolvendi, et promptissimam voluntatem.
" Si autem in hoe casu Domino Regi non obsecunda" veritis, illico Londoniam ad 1 ipsum revertens, eidem
" nunciabo quod et ipsius Regis reverentiam et patro" cinium, et dicti fratris bene:ficium, contemnitis, et
" potestatem."
Responsum quare est Symoni ;-''_Non sanum videtur The sag" velle excomm.unicari et absolvi, sicut non ll deberemus mo
gestedde f
o
" consentire alicui incentori, dicenti,-' Frange crus, absolution
'' 'vel aliud membrum tuum, intrepidus; inveniam tibi is declined.
" ' optimum chirurgum, qui confractum consolidabit.'
" Prieterea., sic hoe faceremus, multipliciter peccaremus.
" Primo, scienter mentiremur. Item, eigna nostra, quie
" sunt pignora testimonialia :fi.dei nostrie, si appone" rentur, clamarent contra nos, quia injuste egimus: hoe
"_nullo
modo faceremus." Ad hoe Symon,-" Quid sibi Puselew
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ expoata-

:ii:::'
di1::'1::i~

1 Epiacopvm

Paris.

revutma in Matthew

2 deberem in MS: ; corrected from

Matthew Paris.

Digitized by

Goog Ie

378

G:&JTA ABBATUK

vult istud 1 Recedamne vacuus 1 Credet dominus

meus quod aliqua. convicia. suscita.verim inter ipewn et
Abbot,
A.D.
" vos ; et sio in meum ea.put, cum insons fuerim, omnis
-123 5-60. " oulpa. redundabit. Ut quid pa.titur Dominus Rex ta.lem
!ates, in
" repul.sa.m 1 Nihil ha.betie, nisi quod dominus meue,
Rex, vel ejus progenitores, Reges, vobis contulerunt;
He is again " unde tenemini, ex jure, ipsi in ta.m districto casu, cum
refused.
" omnia. sint principis, sufl'ra.ga.ri."
A.d hrec reeponderunt Abbas et Conventus ;-" Omnia. vere sunt principia
" tuitione, non destructione. Hoe est quod juravit
" Rex in sua corona.tione, et poetea multotiena: et ideo
" hiis tuis cavillatoriis suggeetionibus nullatenus oon" sentimus."
He then
Hoe cum audieeet Symon, a.d aliud genus deceptionis
ee convertit, dicens ;-" Si non aliud pro Rege facere
write a
" volueritis, saltem hoo faciatis.
Conficite litteraa super
~~l
postulatione regia favorabiles, secundum postula.tionem
!etain!ng it " suam, et desiderium ; et confecta.s consignetis, et eigillata.e in thesauro vestro penes vos reservetis, ut ei,
tody.
" emollitis qua.ndoque cordibue vestris, et humiliatis,
" cum se tempus ofl'eret opportunum, illas promptas Rex,
" vel ejus nuncius, valeat invenire, et ha.here. Et hoe
" fa.cite, ne penitus contemptus et protervitaa veetra
They*" " videa.tur."
Sed ad boo Abbas et Conventus respon88
fuse,
Slo
d.1oeres, et
wishing not
to " derunt ;-'' N on, Symon, non ; qwa
set a ~
" dioere posses, quod consensimus, et litteras de conexamp e. " sensu confecimua ; siout est modo de litteris A.bba.tis,
" qua.e ostendis, W estmon.asterii : et sic fieremus aliis,
" quos aggredi et :8ectere cupis, in exemplum perniP1181elew " ciosum; quod nulla.tenus faceremus." Et Bio oonfusu.s,
:recessit tent.a.tor, suo infecto deeiderio.
.John 11., "
23rd

"

:=~r "

=:

"

:.!':S.. "

!::=:ded.

Ocm,tirw,a,tw

pNXXWmB pramotaJAB.

Hreo idcirco plene ecripserim, ut scia.t hujus lector

pa.ginre, qua.m graves sunt hostes domestici, et quantum
regno et ecclesire iste Symon, degener A.nglicus, cupiebat
novercari.

Digitized by

Goog Ie

:MONASTEBU SA.NCTI ALBANI.

379

Abbas igitur, et Conventus memoratus, Domino Regi John II.,

23rd
moderate et amica.biliter scribentes, et sese juate exou- .Abbot,
santes, imminentia. pericula eva.serunt. Simon a.utem, .A.D.
1285-60.
qui se cum juramento affirmavit Regem Londoniis illico aditurum, non erubesoens mendaoii iterum redargui, Paae1!!,yversis loris, Rading raptim adiit, ut Abba.tem et Conventum de Radynge consuetis faJ1aciis muscipula.ret. :f~og,
Sed ipsi, edooti et prremuniti, viriliter ei in faciem lik~
reatiterunt ; et sic iniquita.s, qwe mentita. est sibi, effectu oaruit prreoptato.
Summam autem totius peounim ideo prrescribens Statement
perstrinxi totaliter, quia hoo contineba.tur in Regis petitione script&, ut quoo1ibet istarum qua.tuor domorum, :Iun' resoilioet, W estmonasterii, Sanoti Albani, Radynge, et quest.
W aftham, :fidejuberet pro altera in solidum ; it.a quod
qurelibet domus, ut pro se et qualibet trium, responderet
in quingentis marcis, id est, duobus millibus, et quin- Hill intengentis pro usuris. Voluitque Dominus Rex babere bane:~!
peouniam sub omni festinatione ; it.a, ecilicet, ut opor- of the

merchants
teret 1psam
mut uare a merca.to n'bus CaurslWS,
of Cahors.

::~v:!;.

-:Su1~

~'!.:t.erms

De B'Ubdola machinations H eref0'1'<1ensis Epiecopi,

Domino 1 Papa et .R.ege .Anglim consentuntibus,
in II apporiati<Yne .A ngliwnre Ecclesire, et prrecipu,e
Monasterii Sancti .Albani, fallaciter adtunatis.

:~~~e,

8 Diebus autem sub eisdem, Episcopue Herefordensis, Peter de

Petrus de Egebla.nke, ( cujus memoria sulphm-eum fretorem exhala.t, ao teterrimum,) ad Regem venit, quem Hereford,
noverat totis viribus thesauroe deeiderare, et eis indi- ~&rio:S
gere; illiusque auribus instilla.vit hoe virosum consilium., proJ>?sition
. mI,. propos1'to meo ; et m to
Kingfor
dicens ; -" Consent1, Domme
Henry,
" opiam tuam non tantum releva.bo, sed te faciam, usque raising

ppe in MS. Claudius E. iv.

appariatione in MS. Claudius

E.iv,
Thia narrative, as to die pro2

money to
- - - - - - - - discharge
.
Jlis debts.
ceedinga of the Bishop of Hereford, .A.D. 1255.
down to "angariia fatigare," page
382, is also found in the Huit.aria
Major, a.a.. 1255.

Digitized by

Goog Ie

380

GEST.A. ABBA.TUM

summam abundantiam, thesauris redunda.re. Si

"
enim,
quasi ad aliquod leve negotium, mihi feceritis
Abbot,
A.D.
" tria vel quatuor sigilla de aliquibus authenticis Anglire
1235-60.
" prrelatis ha.here, ego nova interpretatione inducam
T!ieBishop," Dominum Papam, ut firmiter spero, ad hoe; ut ob'WlthRobert
. 11 Anguw
1!Waleran, " Iigent se smgu
prrelat'1, quasi. 1 cogi vo1entes,
departs for " ad maximam pecunire solutionem, ut indigentim tw.e
Bome.
" ad plenum satisfiat." Et cum inclinaBSet cor Regis
ad consensum, gavisi aunt quamplurimum ; et confestim transalpinavit Episcopus, ut prremissa eft'ectui manciparet, adjuncto sibi quodam socio, Roberto, videlicet,
Waleranno, ut efficacius Dominum Papam fa.scina.ret.
He finds
Et cum Romam pervenisset, invenit Papam mrestum
et confusum, pro adversis qure Ecclesue .nuper oontigewith debt, runt. Erat insuper tot debitis innodatus, quod audi~ entium mentibus merito stuporem poterant genera.re;
boun7 to qure omnia Rex Anglire, sub prena exhreredationis,
pay.
solvere tenebatur. Instabant insuper mercatores Tra.nsalpini, 11Burarii, exigentes urgentissime et assidue, ut
persolvantur eis debit& au&, qw.e cotidie, propter usuras,
prenas, et interesse, non minima suscipiebant increment&.
Et cum sic a.ngeretur Papa, respondit Episcopus ; He ex" Sancte pater, ne sollicitetur paternitas tua de qu.a.npatia1.tesbe on " titate et numero debitorum, licet inrestimabili. Quia
th
eiof the
ra- " ante recessum nostrum a bAnl'

Rex, ego,
lity
g 1a, D ommus
~og _the" et hie miles peritissimus, providimus tutam viam
an::Cn the " et certam form.am, qualiter omnia sine difficultate
solverentur, dummodo, de favore et licentia tua,
j ~ to pay " liceat mihi qure cor meum parturivit, prosequi cum
his debts. " eft'ectu. Dominus enim Rex, tibi et Ecclesire Romanm
" devotissimus, adeo Ecclesire et viris ecelesiasticis pro" nus est, et munificus, tot exhibens officia, tot oonferens
" beneficia, in holosericis, redificiis, cereis, donativis pre,, tiosis, et variis, quocl et Dei et omnium l1omiuum
" sibi gratiam comparavit. Similiter et nobilibus suis
John II., " ad
23rd

!!l:!!:

H!ch

1:

~=b- "

coacti n.ok11te in Matthew Paris.

Digitized by

Google

MONASTERII SANCTI ALBANI.

381

tot oonfert munera in terris, 1 [gardis,] et redditibus Johnll.,

23rd
ut merito debeat carissimus omnibus reputa.ri. Nuper .Abbot,
per Fra.nciam tra.nsiens, tot 1 [ ecclesiis] eyphos argen- .A.D.
1235-60.
teos, pallas, monilia, et magnatibus Francorum, et
" pmlatis, tot contulit donativa., in vasis, annulis, zonis,
" et finnaculis, ta.m opere quam materia. pretiosis, ut
" Francis suscita.rent laudem et admirationem.
Per
" quod, nomen Anglorum fa.mosum sidera. penetravit.
" Hine est quod desiderant Angli eitienter, et multum.
" oomplaceret eis, ex p~pto tuo seipsos exinanire
" et grava.re ; et ad hoe obliga.ri, ut eogerentur, pia He pro" volunta.te, ipsum tam dileetum Regem a debitis om- ~'::.,
" nibus liberare." Et ostendens litteras, quas, vulpina which he
calliditate, de quibusdam prrela.tis extorserat, et sigillis
eorom ooneigna.vera.t, se reddidit de prredictis commen- ~ n
tis credibilem, et Pa.pain fallaciis proniorem.
Cui Papa.;-" Frater et a.mice ca.riseime, fac super '1'.h,e P~pe
" hoe quod industria. vestra. ( quam plurimum commen" da.mus) viderit expedire."
tion.
"
"
"
"

!::from

::e~!

r;e::

Oontvrvuatio materi,m pramotat<B.

Episcopus igitur Herefordeneis, a.djunctis sibi quibus- The Bishop
da.m Cardinalibus, quorum arbitrio Bulla exponeba.tur, : ~
quoromque consilio Pa.pa prredecessoris sui prmsump- 1~!8
tuosum factum exequebatur, Prrela.tos Anglire, hujus
fraudis penitus ignaros, ad libitum obligavit ; ita gra- England
ret roa.\.li.o
-.J.
make
VIter, u t s1 omrua.
grav&m1na.
recenserent ur, to
heavy
payhujus exactionis respectu levia possent reputa.ri ; an- ments to
nectens in litteris quredam mendacia. manifest& ; quod, :'~ur!i
scilicet, Prrelati singuli tenebantur ad solvendum, et for mo;!{s
ta.Ii a.c ta.Ii mercatori Senensi, aut Florentino, tante.m.
pecuniam, quam mutuo, ad expedienda quredam utiliter beendedex;
. eccl .
pen
m
negotm
0BJ.&rWil suarum, receperunt ; cum tamen behalf of
nullum eorum unquam vidissent vel oognovissent, vel
de a.liqua pecunia mentio facts. fuisset : sin autem infra 0

~J.!;

k~e

t~

Omitted in MS. Claudius E. iv.; anpplied from Matthew Paris.

Digitized by

Goog Ie

382
Johnn,
23rd
Abbot,

A.D.
1235-60.

GESTA ABBATUH

brevissimum terminum injuncta. pereolverent, plena.m,

habebant potesta.tem ipsi usura.rii, (quoe Franci " bu" geros" vulgariter appellant,) insontee Dei fa.mulos
Ecclesim prrelatos, 1 omnibus modis punire sententiis,
jacturis gra.vibus condemn.a.re, et anga.riis fatigare.

Oontmuatio proces8U8 et ma,terire pramotatre.

U t autem luceat posteris quanta damna, non tantum
nobis, sed multis a.liis, intulerat per sua commenta
dictus Episcopus, quredam 2 excerpta de Bulla Pa.pa.Ii
ponemus, per qwe facultatem obtinuit nos gravimdi,
quamvis ejus suggestio falsa fuerit, et impetratio fraudulenta. Sic enim continebatur in Bulla,Papal Bull,

"

Alexander, Episcopus, et IJ(Btera, Epiecopo Herefordensi,

Cum te scia.mus pro utilita.tibus Abbatis et Con:~~~ " ventus Sancti Albani, Lincolniensis DiCllCesis, pro quibus ad
1
011 certain ' " Sedem Apoetolice.m. accessisti, me.gna oport.ere eubire gravapretences, " mina expensarum, ne pro defectu ipaarum eadem inell:pedita
to pay 500 " remanere contingat, fraternita.ti tum contrahendi mutuum
0;
" propter hale. usque ad summe.m. quingentarum marcarum
the Bis:op " sterlingorum, nomine dictorum Abbe.tie et Conventus, et
of Here" Monaeterii, et ipeos Abbatem et Oonventum, ao succeBBores
~r~
" eorum, et ejusdem Monasterii bona, creditoribus obliga.ndi, ac
1255 " renunciandi constitutioni de duabus dietis editm in Concilio
" Generali, et beneficio restitutionis in integrum, et omnibus
" litterie, indulgentiis Apostolicie, impetratis et impetra.ndis;
" necnon et conventioni judioum, si ipsorum Ol'flditorum no" mine Apostolicas litteras super hmo, oujusounque tenoris, in
" posterum impetrare contigerit, plena.m. e.uctorita.te pr18Bentimn
" concedimus facultatem. Ita. ta.men, quod ipsi, et suocessores
" eorum, creditoribus hnjusmodi pecunie.m solvere, necnon ad
" de.mne. et expense.a, e.o intereaee, si, in termino etatuendo a. te,
" pecunie.m. eandem non solverint, super quibus jnramento ip" eorum., vel eorum e.li.onjus, sine e.li.que. probe.tione, qui dictwn
3

binding the " et Cllltera.

:1~

1 omnimoclu

punire 1ententiir, in

Matthew Paris.
2 ezcepta in MS. Claudius E. iv.
a Given also in the H'Ultoria Ma-

jor,

,.a.

1255, in a general form,

and not aa especially bearing re

ference to St. Alban's.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII BANCTJ ALBANI.

383

peouniom 1 mutua.verint, oredi volumus, tenea.ntur. Et dictis John II.,

creditoribus, prmtextu alicujus constitutionis, oa.nonicm vel 13rd
civilis, aut cujuscunque privilegii vel indulgentim, de quibus Abbot,
A.D.
nostris litteris plenam et expressam oportet fieri mentionem, 1185-60.
2 et per qum ipsi, et successores eorum, amplius in aliquo
"
" valeant. se tueri, dictam pecuniam in utilitatem ipsorum
" Abbatis et Conventus, et Monasterii, versam esse, probandi
' 1 necessits.s non inoumbat.
Datum, et cretera."

"
"
"
"

Hoe idcirco plenius scripserim, ut futuri cognoscant Other

" sed i mpostor, of

Churcbea
qualiter ille, non dicend us " EpISCopus,
England
nos muscipulavit, et quam favorabilem habuerit Sum- ~imilarly
mum Pontificem ad redificandum in gyro nostro, ne : ~
eva.deremus, et replendum nos, proh O dolor ! felle et the Bishop
. ford,
of HereIa.bore. Et non soIum nos gra.va.VIt, cum p a.pre conmwith
ventia., dictus Episcopus; sed et Ecclesia.m Rotfensem, et the 1;ope's
. 'D.l!-
Monastena
.I.Wl,W.ilgue
et de Waltham, et -- H- nonnull a connivance.
regni, callidiesime obliga.vit in coneimilibus summis, dictis locis minima profecturie.
Sed quia Rex obliga.batur Pa.pre in ducentis et quin- This done,
quaginta. millibus libra.rum sterlingorum, non nomi- ~~~
na.ndus Epiecopus Herefordeneie a.d bane summa.m per- King's debt
solvendam merca.toribus nos et creteros regni Prrelatos,
nescios, ut pnemittitur, obligavit.
Episoopus vero Herefordensis, jam de pontifioe eff'ectus The Bishop
. p a.pre et Regxs,
. dec1ma.m
.
"b"
lli . ext.arts the
prredo, de Iicent m
81 1 co git tenths in
et appropria.t in partibus Hibernire ; non considerans Ireland,
utilita.tem rei publicre, sed qure sua possent esse quovis pacto ; non minimam quantitatem pecunire coacer- money.
vans, qua.m reputavit sui laboris pretium, et prremium
proditionis. Fecitque ipsam sibi tam d.istricte colligi, He goes
ut pudor prohibeat modum dicere extorquendi, Et
and
quia. fra.us metu carere non potuit, meticulosus a.rmatus, guard!d.
et a.rmatie vallatus, incessit.
Eo tempore usurre pecunire alienre Regem obligantes, Thein~
cum prenis, ad plus quam centum libra.s cotidie ascen-

i:::~

:i!:PJi;
\!fs\
';!i:f'
:1e! ~S!;
King's

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - debts more
1 ffllltamillt

in HS. Claudius E. iv.

2 et ne

ip,i, in Matthew Paris.

Digitized by

than 100/.

per day,

Goog Ie

384

GF.STA ABBA.TUM

John II., derunt ; ita. ut immineret non solum ecclesim nostne,

23rd
Abbot,
A.D.
H85-60.

sed toti clero Anglire, et communi populo, desolatio,

cum ruina.

aontvnlu.atio 'P"'oce881UJ et materim promotaJnJ.

Anno sub eodem, ille seductor, Episcopus Hereford
eilSlS,
qm cont ra. Sanct um Albanum et aJios sa.nctos
regni deliquerat, a Domino est multipliciter flagellatus.
N am prreter Iepram quam 1 dixi.mus eum mCWTISSe,
.
.
propter multorum odium quod sibi cumulaverat, f'actus
est quasi latitans et fagitivus ; ita ut nesciretur quo
ille furcifer devenisset. Dicebatur ta.men quod apud
to Mont- .Montem Pessulanum se curandum tra.nstulerat, pro co~=~ ratione infirmitatis sure.
with di&Sed eti Domini Papre clericus, ll" Rustandus " nomine,
ease.
qui tam Papre quam Episcopo supradicto juvamen
~ pnestiterat, per cautelas extorquencli pecunias, jam
~d, the indignationem Papre incurrit ; aocusatus nempe fuit,
Bishop's
. dissi
accomplice. qu881
passet bona p apre.
Disappear-

ance of of
the
Bishop
Hereford.
(A.D.
1257).

::!~~

De Eccleeia Bancti .Albwni, oontm tffl.omn pri'Vikgiorwm, ejusdem, per nwncioB Papo,ks ['11,f,erd!icto
8 BUppoeifa.

Eodem tempore, propter pecuniam non solutam mercatoribus, quibus injuste nostrum obligabatur Monaste:J!t. r~r rium per Herefordensem Episcopum, Papales exactores
nostram ecclesiam, circa Festum Symonis et Judre, per
the money dies quindecim supposuerunt Interdicto ; non quia
::~~ magnificis destitute. sit privilegiis, sed quia 1uec adjecnf the
tio detesta.bilis,-" Non obstante," omnium R&nctorum
patrum enervat concessiones, et annullat auctoritatem.
St. Alban's

P ~In

!.~X:-f:r

~!:':rt

1 This statement has not previously appeared. :Matthew Paris,

a.a. 1257, says that he was afllicted
with polypus in the nOle.

t See further u to him in the

HiBt.oria Major, a.a. 1255, 56.
1 et is inserted here in MS. Chmdiua E. iv., by inadvertence.

Digitized by

Goog Ie

lt:ONASTERII BANCTI AJ..BANI.

385

M' aluit igitur Conventus, ne contemptua tribulationem John n,

23rd
suscitaret, injusta.m sententi&m reverenter observare, Abbot,
qua.m temere non tenere. Cessa.vit igitur a campa.narum A.D
1__
divmorumqne
.
.
.
. 1n
. 12ss--60.
pW1511,tione,
ceIebra.t1one
; et mterim
Capitulo Horas canonicas, cum Ma.tutinis, complevit
voce demissa. Sed annuente tandem Fratre Johanne brothel'
de Dya, qui quasi vices egit Lega.ti, Conventus divina.
de
modo consueto celebra.vit.

:X~1

f:::

De Fratril.Yus Minoribus in 'Villam Sancti Edmundi

de Burgo, contra tenorem privikgiol"Ulm, et voluntatem .Abbatis et OonventWJ ibidem,, 'f>6'1' violentiann
laicorum, auctoritate Papali, primit'U8 introductis.
Sub eodem tempore, Fratres Minores auctoritate The Friars
Pa.pall se inS?eSSerunt in civitate Sancti Edmundi de. inw~uue
.M~o_,n
Bury, et intruserunt, invitis Abbate et Conventu; in- themaelves
troducti autem, et instituti, per violentiam laicornm,
videlicet, Comitis Glovernire, qui fuit adversarius die- Bury St.
torum Abbatis et Conventus, et Gilberti de Prestona.. Edmmul's.
Paucis autem diebus p:rmcedentibus, venerat Abbas a TheAbbot
Romana Curia., ubi, contra impetum dictorum Fra.trum, ~&l~ea
Papale scriptum impet1'8overa.t. Sed Fratres statim fro~Bome,
~-- nnpe

t ra.verunt m
contrarium, per ha.nc u.uJec_.;r
but 111
posfinally
tionem,-" Non obstante ;" et per multos annos fa.tiga- thwarted
verunt monachos dicti loci, donec, a.rridente fortuna, bTyhthem.
.
fiere d"1m1"di"1 ultimately
ey are
expulsi sunt ext ra. muros, a.d spa.t mm
millia.rii, ad ~uemdam locum desertum, qui " Ba.bbe- ~;:_to
" welle" nomina.tur.
welle,in the
~

!:~

vicinity.

De Fratribus Prredioatoribus, in derogationem Oanonicorum ibidem, apud Dwnstapliann primit'U8 introd,'11,ctis.

==

:remporibus hujus Abbatis cooperunt Fra.tres Prredi- The Friars

catores a.pud Dunstapliam 1:iabitare, exemplo docti Frann

Digitized by

Goog Ie

386
John II.,
23rd
Abbot,
A.D.
H35-60.
residing at
Dunataple,

(A.D.

1259,)

in imitation of the
Friars
Minors.

Letters
Apostolic
of Pope Innocent IV.,
to John on
Engliah,
behalf of

GESTA ABBATUM

trum Minorum, qui nuper apud Sanctum Edmundum

de Buri mansionem construx:erant, in non modicum
ecclesua nocumentum. Qui profecto cunctis religiosis,
de secta. sua non existentibus, onerosi eunt, molesti pe,nitus, et infesti. Ut a.utem fa.vor eis, et licentia major,
accresceret, bane potestatem a. Domino Pa.pa Fratres
Minores primitus a.cceperunt.-

De nimia, prceswmptione Fro:trwm Mi1W1"U1111,, ratiom

executwnia Litterarwm .ApoetoUcarwm eiadem CQmmiasarwm.
' 1 Innooentius, et OOltM'a, Fra.tri Johanni Anglioo, de Ordine
" Minorum, et cretera. Cum venerabilibus fratribus nostrie,
" Ca.ntua.riensi et Eboracensi Archiepiscopis, et Suft'raga.neis

" eorundem, necnon dilectie filiis, .Abba.tibus Exemptis, et

" qw'busdam a l"
. . m
. Ca.ntua.r1ens1
. . et Eboracens1. p rous c1enc1s
" vinciis constitutis, de fra.trum nostrorum consilio, nostris
~ Friars " dedimus in ma.nda.tis, ut hiie quie tu, ex pa.rte nostra., super
non.
" subjeotione Apostolicie Bed.is propanes eisdem, adhibeant
" plena.m fidem, et liberaJiter ao libenter ea studea.nt a.dim" plere ; disoretioni tum, priesentium auotorite.te, mandamus
" qua.tenus, si qui forte ipsorum ma.nda.tum hujusmodi non
" impleverint per eft'eotum, quos prudentia. tna viderit esse
" cogendos, per te, vel Ordinis tui Fra.tres, quibus super boo
" oommiseris vices tuas, ad id per oensuram .Apostolicam,
.. a.ppella.tione remote., compellas ; quocunque privilegio, aut
" indulgentia qua.libet, non obsta.nte et eaitera."

Excogitaverat nempe Papa extorquere collectam gedecimarum, quasi in eubsidium Terna Sa.net.le,
;der IV~ et adjutorium Comitis Ricardi, nuper in Imperatorem
: ~ : : electi, et redemptionem accipere a.b hiis qui votum
~th ~e
peregrina.tionis fecerunt versus Terra.m Sa.n.ctam, et
~ the illud implere corporaliter noluerunt. Fratree a.ut.em,
Minors.
hiis et aliis acceptis ma.nda.tis in nocumentum omnium
ecclesi.aaticorum, euperbire oooperunt ; et a.b omnibus,
propt.er potesta.tis abundantia.m, timebantur.
Designs

r/:CAI _neralem

Digitized by

Google

387

MONASTERII B.!NCTI ALBANI.

II.,
De guodam BUbsidio per Priorissam de M arkejate John
23rd
Fratriln1s prrefatis, in sub8idfom redificationis Abbot,
A.D.
operis eorum, ad tempus concesso, per eosdem 1235-60.
Fratres tperpetuo fal'l<uiter vendicato.

Et quia de Fratribus mentio se ingessit, eoram prre- The consumptionem, et superbiam 1 protervam, qure in eorum ~ t the
initio contigit a.pud Dunst.a.pliam, ena.rra.bo; ut disca.nt Preachers
C&lteri magis caute excutere de sinu serpent.em, mu- !:.~i:,11~.
rem de petra., spinam ab oculo, et a. la.tere leta.le larged
upou_u a
telum._
wanuug.
Hii nempe Fra.tres, dicti Prredica.tores, cum ince- Thecharity
pissent novam sua.m fabricrun a.pud Dunstapliam, a. ::,s1~
Priorissa. de Marc;ate, dicta. "Agnete Gobiun," elee- on
by
mosyrue loco perceperunt quemda.m pa.num numerum !!t~i:"
per hebdoma.da.m, ex mera dictm dominre ca.ritate. Qua yate, they
.
. t sub - right,
obtainwith
u
d efuncta, cum -- 1 !- success1t Prionssa,
et voIwsse
traxisse illa.m spontanea.m curialitatem, Fratres, spiritu the Papal
inflati superbire, Romam illico petierunt, et a Summo IIIDCUon.
Pontifice, vulpina suggestione, impetraverunt eleemosynam pnefatam, tamen hora.neam, in perpetuum eibi
coneedi, nomine liberationis perpeture; ad non modicum damnum sanctimonialium, et jacturam.

::in

De C<Yl"J)ore Mal,colmi, .Regis Sootoru,m, per Robertum

de Munbray, Comitem Northumbrire, dudum inurfecti, et apud Tynemue eepulti, tempcrre m.emorati .Abbatie inibi reperto.
Hujus Abba.tie tempore, invent& aunt ossa Regis The bonea
Scotomm. Malcolmi, et Edwardi, ftlii sui, a.pud Cella.m
de Thinemue, cum funda.menta. cujusda.m structurre found at
pararentur ibidem. De quo fa.ma refert, quod Robertus tr1nouth.
de Mounbray, fundator ecclesire de Thinemue, ipsum, 1257.)
hostiliter in Angliam venientem, occiderit, cum toto

~!!~

:::r!'7de

- - - - - - - - - - - - - - - Mounbray,
1 protennana

in MS. Claudiu E. iv.

BB

Digitized by

Google

388
John II.,
23rd
Abbot,
A.O.

GEST.A. ABBATUM

pene suo exercitu ; et post victoria.m~ quia Rex fuerat,

in eeclesia d~ Thinemue jusserit sepeliri

1235-60.

De A rchiepiscopo Cantuariemri ad lw8pitvum in Monasterio Sancti 1 [Albani] admisso, sed <le jurisdictione A rchiepiscopali e,ao,ercenda per menwratum
Abbatem sagaciter itmped;ito.
Tune temporis, va.ca.nte Ecclesia. Lincolniensi, Arehiepiscopus Cantuariensis significavit Abba.ti Saneti Albury, th1:
bani, quod in Ecclesia nostra Conventuali proposuit
SeeofLinCui rem.anda t um t>.s t,
coin
being oromes ce1eb rare, s1. pIa.caret .
'fllCant,
quod nullatenus hoe fa.cturus reciperetur. Quia constat
: : : , - to Crenobium Saneti Albani ab antiquo tempore fuisse
ordersinthe exemptum ; nee hoe suam debuit latere discretionem ;
Conveutual
,
t
Ecclesue
. Lincolniensl,. vacant1, prreChurch of et qma 1pse une
St. Alban's. fuit, dominationem quam omnino a jurisdietione Sancti
He is reAlbani in perpetuum constabat excludi Hrec o.udiens
foaed,doing
but A reh1ep1SCOpus, berugmss1me
. . .
. t, et apu d D unafter
eonqwevi
so at ~ - staplia.m suos ordines celebravit.
Veruntamen, quia
=~~jy caritative hospitium apud Sanctum Albanum postulaen~rtained vit, eundo et redeundo, benigne ac honorabiliter est
~1b!~s. susceptus, et in xeniis nobilibus II immense respectus ;
unde grates referens, et gratias, hospitium et hospites
vultu sereno benedixit, et nostram ecclesiam, suaque
omnia, quieta et indemnia dereliquit.
The Arch-

t::.of

De 8 visione cu.jusclam apu,d Sanctwm Pet'l"Um, in villa

Sancti Albani, reclusw, fa;mem, et pestilentiam
subsequentem pronosticam.te.
V11ion of
arecluse,at
St. Peter's
church, at
St. Alban',

Hujus J ohannis tempore, in villa Sancti Albani, npud

Sanc t1 p et r1, qure dam recIusa sanctl.SSlm&,

ecc1es1am
qure non somnia, sed oracula crelica. videre futm-a solebat,

---------------------1

Omitted in MS. Claudius E. iv.

irnmtnsa in MS. Clandins E. iv.

a ttriOM in

M:s. Claudius E. i'I'.

Digitized by

Google

MONASTERII SANCTI ALBANI.

389

inter cmtera, vidit persona.in qua.mdam ve11erabilem, Jobnll.,

23rd
senilem barba, 1 severam, sibi astitisse in suo locutorio, Abbot,
et recessisse indigna.nter, ac turrim a.scendisse eoolesim, A.D.
1235-60.
ac, versa facie versus villam, torvo et commina.ci 11 [ore]
intonuisse, et dixisse,-"Vm I vm I vm I omnibus terram infcative
" inha.bitantibus." Et cum hiec aliquotiens iterasset,
recessit. Et mox ipso an.no, de:6.ciente :fruge, defe- which wu
,e.._

to cauae
cernnt et pecudes, et suborta. est ta.nta .uw.ues, ut m the death
civitate Londonia~1m quindecim millia fa.me perirent. : 0~
Diversis vero diverticulis morituri volutabantur, ex- in that
tremum spiritum miserabiliter exhaJantes. Quorum 1~.~A.D.
tan.ta fuit multitudo, ut fossores, aft'ecti tiedio, plum
corpora defunctorum in una fossa projicerent glomeratim.

&i!~

De placito BUper advocatione ecclesi<B <le 00'n8clvve, et

di'IJ8'1'BiB libert.atwus M<YIU1.8terio- &vncti .Aloo;ni
pertvnentwus, comm diverBiB Juetu:iariis Regis,
tempore prrefati .Abbatis diutvus agitato.
Anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo Trill.lbefore
sexto, anno, scilicet, regni Regis Henrici Tertii quadragesimo, movebat W[illelmus] Dominus de 8 Grestoo Itinerant,
placitum contra Joha.nnem Abbatem, de quo nunc ::'gt~ :Ce
agitur, super advocatione ecclesim de Konesclive, per advowson
breve W alteri Episcopi Dunelmensis, per breve t [ de
or
recto] coram 'Justiciariis, Alano de Wassant, W. de Conselive,
,.DLl
... ddeItona, e.t lUlllS
_,::_ 1tinera.ntib us !UllJ.a.
-~Tynam et claimed
by
the Bishop
Teysa.m. Et per eosdem Justiciarios nitebatur dictus of ~umam
Episcopus auferre dicto Abbati et Priori- de Thinemuta ~ t
libertates sua.s, quas ha.bent per chart.as Regum Anglim Tyne
..l---dam, 1m. mouth.
m'b1 concessas. Ob quam m3unam
propWl:!IU.I
A.D. 1256.
petratie sunt litterie, dicto Episcopo directie, manifestantes libertates nostras.
Impetra.tm sunt et alim litterm, eidem Episcopo

!t~!ll8~!:ii

:e

H1>uum in MS. Claudius E. iv.

s Omitted in MS. Claudius E. iv.

3

corrected from MS. Nero D. i.

Supplied from MS. Nero D. i.

Crutoc in MS. Claudius E, iv.;

Digitized by

Goog Ie

390

GEST.A. ABBA.TU)[

directia, g_uia. ballivi sui distrinxerunt homines nostros

de
Ka.rlbyri et de Mortone, extra. Wa.penta.chium, contra.
Abbot,
.A.D.
libertates nostras, ut in Libro 1 .A.dditamentorum ple12311-60.
nius continetur.

John II.,
23rd;

Oompositio inter Episcopwm Dwnelmemem et M 01UUJterium Sancti .Albani, de obedientia et electione

Priorie de Tynemutha, ratiom ecclesiarwrn et
rerum s-piritualium infra Diacesim ejusdem 1,piscopi wistentium.
Composi-

"Universis Sanctm Ma.tris Ecolesim filiis, a.d quos proosens

tion made " scriptum pervenerit, Micha.al, Archidia.conus de Stowa., judex

!>:t"'n " a. Domino Pa.pa. constitutus delega.tus, et Nicola.us, Cancel0/
la.riua Lincolniensis, aubdelega.tus 1 [Domini] 1Archidiaconi
and the
'' Northa.mptonim, Conjudiois Archidia.coni prmdicti de Stowa,

n!~

:Monastery " sa.lutem in Domino.

1iti!;.,.,

81 "

to the

"
election of "
the Prior "
~o~~d "
the 0 ~ . "

ience due

fro: him

"
"

:ish:p. "
A.D. 1H7, "

"
"
"
"
"

"
"
"
"

"

N overit uni versita.s vestra., quod cum

contentio mota fuisaet auotoritate Apostolioa coram nobis,
Tbesaura.rio Lincolniensi, tertio judioe, tota.liter excusato,
inter venerabilem patrem, Dei gratia, Nicola.um, Episcopum
Dunelmensem, nomine ecclesim sUll3 Dunelmensis, ex llDII,
pa.rte, et J ohannem, ea.dem gratia, Abbatem de Sancto
Albano, et ejusdem loci Conventum, et Priorem et Conventum de Tbinemuta, nomine Monasterii de Tbinemuta, ex
a.ltera, super visitatione Ecclesim Pa.rochia.lia de Tbinemuta,
et obedientia qua.m exigeba.t idem E.piscopus a Priore de
Tbinemuta, ra.tione ta.m dictll3 eoolesim de Tbinemuta, et
alia.rum eooleaia.rum parochialium, qua.a in swi. Di<BCesi
obtinent mona.chi memorati, tandem, interveniente consensu Ca.pituli Dunelmensis, lis inter eoclesia.s hoe a.micabili fine conquievit in perpetuum :-scilicet, quod pr113fa.tus
Dominus Dunelmensis, et suooessorea sui, per ae, vel per
offlcia.lea suos, visitationis offlcium ueroebunt in ilia. pa.rte
ecolesim de Tbinemuta in qua pa.roohianis divina oelebrantur,
sine onere procura.tionis ; ita quod de mona.chis, vel de alia
pa.rte ecolesim, se nullo modo intromittant, aive etia.m de ipsa
Cella. ; salvia etiam in omnibus a.liis privilegiis et indulgentiis
dictorum monaohorum. Cellm vero de Tbinemuta per Abba.tem prmdictum, vel, va.cante Abbathia, per Priorem Sancti

These Letters are to be found in

KS. Nero D. i., folios 73 a, 77, 78,
and 105a.
1 Omitted in :MS. Claudia E. iv.;
snpplied Crom the text of :Matthew

Paris, a.a. 1247.

a Arcliidiacmio , cmijudiee, in

:MS. Claudius E. iT. ; correcied

ftom the text of llrlatthe,r Paris.

Digitized by

Google

MONA.STEJUI 8.ANCTI ALBANI.

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

391

Albani, de oonsenau llui Oapituli, prmfioientur Priores, et Johnll.,

23rd
amovebuntur, seoundnm tenorem privilegiorum suorum;
Abbot,
qui, prmfeoti, adeant Episcopum, et prmsententur eidem,
A.D.
canonicam obedientiam promittentes, ratione Ecclesiarnm 1285-60,
Parochialinm, quatenus privilegia 1 Sancti Albani permittunt.
Ita. ta.men, quod prmtextu illius obedientim Priores de Thinemuta non vocentur ad Synodum, Capitula, vel aliquem
conventnm ecclesia.sticum, contra tenorem privilegiorum
suorum. Vica.rii autem, in eadem ecclesia successive instituendi, a Priore et Conventu de Thinemuta., de a.ssensu Ahbatis eorundem, prmnomina.to Episcopo, et successoribus suis,
prmsenta.buntur ; qui, admissi, eidem Episcopo de spiritua.libus, et mona.chis memoratis de temporalibus,. respondeant.
In prmmissorum autem testimonium, huic scripto, in modum
chirographi confecto, pa.rti, scilicet, penes prainomina.tos Ahbatem et Conventnm Sancti Albani, Priorem et Conventnm
de Thynemuta., rema.nenti, prrefatus Episcopus et Capitulum
Dunelmense, et pa.rti penes Ecclesia.m Dunelmensem rema.nenti, ta.m dicti Abbas et Conventus Sancti Albani, quam
Prior et Conventus de Thinemuta., sigilla sua., cum sigillis
nostris, mutuo apposuerunt. Actnm anno Domini millesimo
ducentesimo quadragesimo septimo, mense Ma.ii, in prresentia
prredictorum Episcopi et Abba.tie ; prmsentibus etiam, Domino
Abbate de Novo Monasterio, de Notyngham, de Sancto Alha.no, et de Scha.lopesbiri, Arcbidiaconis, Magistris Hugone
de Btanbrige, W. de Burgo, Odone de Kilkenny, et DominQ
Johanne Francigena, et multis a.liis."

De confmderati,om 2 quatUOT .Abbatum ea:mnpwrwm., ad

Ntrimm,,dwm, malitUa !ruon11ndam, Epi.s<JO'jXYl"IJlm,
libertatu 8'UO'Mllm MonaBU'l"iofflm oof6'1"1'e, seu,
dvm:imtuere, moUentvum.
Circa prmsens tempus, propter nimias depreesiones Conf'edeecclesi&rum, qure tune era.nt, et in posterum timeba.ntur f:;ftered
invalescere, Abbates de Sancto Albano, de Sancto Ed- five 3 the
mundo, de 8 Sancto Augustino, de W estmonasterio, et
for
de Evesham, cum consilio Coventuum eorundem, se ad the mu~

t , sub hac fiorma sequent'1.protection

invicem obi1ga.run
of their

!~:::

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Mouasteries.

1 MutUUtmo Saneti All,a11i in- , more strictly correct.

1 At Canterbury.
dulta, ln the text of Matthew Paris.
1 "q,,irtqw," u aeen below, ii

Digitized by

Goog Ie

392

GESTA. A.BBATUH

John II.,
23rd

Abbot,
A.D.

" Universis Christi fidelibus pnesens -scriptum visuris, vel

" aud.ituris, de Sanot.o Albano, de Sanot.o Edmundo, de Sanot.o

1235-EO, "

Proposed

Augustino, de W estmonasterio, et de Evesha.m, Dei gratia,

" Abba.tee, et Conventus eorundem, salutem in Domino !lempi-

of
the con-

" ternam. Ille oallidus supplantat.or, oalumniat.or iniquus, qui

" non miratur si flumen absorbeat, nisi fluat J'ordanus in os
ft.~r:{ 60 " ejus, servis Dei, quo probabilius stare videntur, eo fortiores
ponit insidias ; illis jaoiens ped.ioas in oapturam, et, paoi
A.D. 1253, " eorum invidens, ao quieti, adversarios illis und.ique susoitat,
" et ubi per se non suflioit, per membra sibi subdita., ipaos,
" ut solita in eis tepesoat devotio, modis omnibus inquietat.
" Unde nisi ipsius malitue ad.itus malignandi citius ad.imatur,
" non sine soandalo et gravi perioulo animarum, Monasteriorum
" peribunt jura, et oorruent libertates ; et erit pa.trimonium
Cruoiflxi in direptionem hiis qui ipsum in suis membris
" d.iebus singulis oruoifigere non verentur. Ut igitur speoiali
" pne omteris libertate donati per mutuam defensionem speci&" liter gaudeamus, et insidiis ascendentium ex adverso seourius
" obviemus, neoesse est ut proinde defensionis clypeo muniti,
" ao mutui fmderis astrioti vinoulo, in visoeribus oaritatis,
" dum singuli per nos minus suflioimus, simul omnes effeoti
" una anima et oor unum, viriliter resistendo, ounotis effioia" mus hostibua fortiorea ; ne, quod abait, d.iebus noatria, domus,
" quam supra petram fondavit Altisaimus, in aJiqua aui parte
" o.lioujua advereitatia oonoussa turbine, violetur ; sed potius,
" oongruis sustentata remed.iie, suo jure gaudeat, cum tri" umpho. Et quia vexatis ve:mtio tribuit intelleotum, nego" tiorum stimulis t.otiens impulsi, de necessitate virt.utem
" faoimus, oertius edooti, ut nostra invioem onera partiamur ;
" quia quod a multis fertur, levius sustinetur. Quare deli" beratione provida duximua statuendum, ut ad communem
" omnium nostrum defensionem, in mutuis oonfmderationis
" vinculis obligemur. Cujus obligationis formam pnesen" tibus duximus inserendam, videlicet, cum aJiquod arduum
" negotium in aliquo dict.orum Monasteriorum emereeri,,
" quod sine magnis laboribus et expensis nequeat expediri,
" id Pnelatia et Conventibus Monasteriorum qum sub oblige." tione ista oontinentur, citius intimetur, ut ad locum oertum,
" deputatum per procurat.ores idoneos, simul omnea oonve" niant, super d.ict.o negotio traotaturi, et pro negotii qualitate,
" acsi singulis contingeret negotium, consilium pa.riter, et
" auxilium, per se et suoa fideliter impensuri; quod si ve:mti
" ad suam defensionem, absque sui Monasterii lmsione enormi,
" per se non suflioiant, per oommunem oontributionem, juxta

terms

bi~.r,

"

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANI.

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

393

f'aoultat.es singulornm, subveniatur eisdem. Illi quoque qui per Jobnll.,

23rd
incendium, vel aliud infortunium, ad magnam inopiam deve
nerint, simili debent subsidio congaudere, prout communi Abbot,
A.D.
diotorum Monasteriorum provisione fuerit ord.inatum. Sioque, l235-60.
cum neoessitas postulaverit, bona sua invioem communioent,
tanquam oor unum et anima una, non paroendo expensis,
laboribus, vel personis, ut in omnibus et inter omnes, veritate
et opere, ooncordia et unit.as babeantur in Eo, qui navioulam
Petri, jaotatam fiuotibus, ne submergatur, erigit et sustentat,
et sine quo quod agimus nobis non proderit ad salutem.
Ad hoe, si inter aliqua diotornm Monasteriorum, vel in
eornm aliquo, de spiritualibus vel temporalibus oontroversia
oriatur, salubriter est provisum, quod ad Abbatem exemptum,
qui in u1timo Generali Capitulo prmsideat, vel, si ipsum
abesse oontigerit, ad ilium Abbatem exemptum qui in
proximo Generali Capitulo prmsidebit, hujusmod.i quiestio
referatur ; et per ipsum, oonvooatis qui fuerint oonvooandi,
et natura negotii intelleota, sine alio judioiornm strepitu
finem debitum sortiatur, ut sio ea qum inter nos in hujuamodi negotiis ortum babent, per nos oautius oorrigantur ;
ne, quos diu desiderata oonjunxit unit.as, reddat, (quod absit,)
divisio desolatos. Si qui vero, post llano obliga.tionem,
coram Prll!la.tis Monasteriornm in singulis Conventibus reoitatam, et a.b omnibus a.pproba.tam, et verbo veritatis firma.
tam, et sigillis Priela.tornm et Conventuum signatam, a.b
hujusmodi oonsilio et a.uxilio, suo looo et tempore, ut dictum
est, invioem fideliter impendendo, manum subtraxerint adjutricem, a oommuni omnium consilio et consortio, tanquam
perjuri et infideles, ao veritatis contemptores, fiant penitus
a.lieni; et eornm verbis et sigillis ulterius non credatur,
sed oum 1 Caym, fratricide., maled.iotionis gla.d.io I feriantur.
Devoti autem hujus obligationis conservatores, cum Abel
justo, pro fidelitatis munere, coronentur in cmlo gloria et
honore. Et ut de faoti veritate et firmitate universitati
vestrm constare debeat in futuro, huic scripto chirogra.pbato,
et in quinque pa.rtes diviso, ut quodlibet Monasterium superius nominatum babea.t suam partem, sigilla nostra., et
Ca.pitulorum nostrornm, apponi fecimus, in testimonium et
securitatem omnium pl'lllmissorum. De.tum et e<etera. Valeat universitas vestra semper in Domino."

Istre quidem litterm eff'ectu ca.ruerunt, quia omnes sibi The pro
posed terms
non consenserunt. Hrec qu1de,m fact& sunt eodem anno, not 88
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - sented to.
1 Meaning, Cain.
corrected from MS. Nero D. L
1 feril:dt,r in MS. Claudius E. iv.;

Digitized by

Goog Ie

894
John II.,
23rd
Abbot,

GEST.A ABBA.TU)(

scilicet, m.illesimo ducentesimo quinqua.gesimo tertio,

men.se Octobris.

A.D
.}235-60.

Ordinatio hujus .Abbatis, videlicet, ".Anima Regis

" Offw requiescat in pace;" et dicat'l.llr in fine
cujuslibet H orw, tarn, apert<s quam privataJ.
Hujus quoque Abbatis tempore, apud Sanctum Alin Capitulo statutum est, die Decollationis
repetitio!l, ejusdem Beati .Albani, Anglorum Proto-martyris, qua.ndo,
videlicet, consueverunt omnes ejusdem Crenobii Cellaof a prayer rum Priores ibidem convenire, in prresentia. Abbatis et
for repose C
t

p norum
.
of the soul onven us, omnmmque
supradictorum, una~
King
nimi consensu, ut, completa qualibet Hora canonica in
choro, et post gratias prandii, et similiter in Infirm&ria
et camera. Abbatis, perfinitis, scilicet, precibus et 1 Psa.1mis familiaribus, dicatur in propatulo, -" Anima Regis
" Oft're requiescat in pace ;" quod in perpetuum continue inviolabiliter observetur. Hoe autem nunquam
antea factum fuisse memora.tur ; quod nulla ratione
potcrat excusari. Sed ne tails ac tantm ingratitudinis
Conventus amplius reda.rgui 1 [posset], licet sero, mmc
salubriter est decretum.
Ordinance

}~h!~!:~ banum

:c::,

De tpr<BCO?Viis et o'lntu M a;tthmi, ParuriensiB, Mcmachi,,

Sancti .Albani Hietori,ogmpM, temp<Yre .Abbatis
promotati.
In the time
Eodem quoque tempore :8oruit et obiit Dominus
of Abbot
John,
Matthew

Paris
tloorished
at St.

Alban'B.

Ma.tthreus Parisiensis, monachus Ecclesim Bea.ti .Albani ;

vir quidem eloquens et famosus, innumeris virtutibus
plenus, bistoriographus ac cbronographus magnificus,
dictator egreigius, corde frequenter revolvens,-" Otio-

P.amu in MS. Claudiua E. iv.,

by inadvertence.

'This, or some llimilar word, is

w1111tmg in MS. Claudiu E. iv.

Digitized by

Goog Ie

MON.ASTE1UI SANCTI ALBANI.

395

" sitas inimica est a.nimm." Quem quidem, ubi nun- John II.,
ll8rd
quam fecerat pl'fBSentia. cognitum, pa.rtibus remotis fa.ma. Abbot,
reddidera.t divulge.ta. commendatum. Hie vero, a multis A.D.
H85-60,
retroactis temporibus usque ad finem vitre sum Chronica.
diligenter colligens, gesta magna.tum, ta.m S1Bcularium H~s cele. .
t
t
. br1ty, and
qua.m eool eSJast1corum, neonon ea.sue e. even us, va.nos excellence
et mimbiles, in scriptis plenarie redegit, mirabilemque ~ ~ Chroad posterorum notitiam prreteritorum reliquit certifica- n c er.
tionem. lnerat ei ta.nta. subtilitas in auro et argento, m, skill
creteroque meta.llo, in sculpendo et in picturis depin- in working
metals, and
. Lat'mo orb e eredi tur reI'1- in
gen d o, ut n ullum post se m
painting.
quisse secundum. Igitur, exemplo ipsius, operibus insudemus salubribus incessanter, ut cum ipso prremiis
remuneremur crelestibus. Amen.

De obitu et mrtutwm prreconii.8 Johannis, quondam'

.Archidiaconi MonaBterii Sancti .Albani.

=~

Floruit etia.m vir quidam magnus, Johannes, scilicet, ~reat

.A.rchidiaconus Sancti Albani, qui circa id tempus viam
et
universm ca.rnis est ingressus. Hie prudens, doctus, et Archtus, JU
. d ex fu era.t JUS
. t'1ss1mus
.
of
.
d 1Scr0
approb at us. N u11us deacon
St..Alban'a,
enim, licet ei inimicissimus, adeo esset injuriatus, quin ~ his

strict sense
non causam suam gauderet coram eo esse ventilanda.ni. of justice.
Sed quia. Deum semper ha.hens prre oculis, ma.luit huma.Il83 succumbere indignationi, quam divinie displicere
volunta.ti

De divutione et augmentatione Promptuarii OonventUB

8ancti .Albani a Promptuario ..Abbati8 ibiMm, pe,,
:pr<Mictwm, .Abbatem, Dominum Papam, et Regem
.AngUre, O<Yn,firmati8.
Iste Abbas Johannes, cum Abba.ti et Conventui Thebnttery
unum idemque foret promptua.rium, nee esset differentia.
Contune temporis in pane et cervisia inter Conventum separated
et smculares, ob qua.m causam egesta.tem et defectus

:~Ts
!;di.!118t

Digitized by

Goog Ie

396

GEST.A ABBA.TUM

John II.,

intolera.biles idem Conventus jugiter patiebatur, unde

Abbot, murmurationis et dissensionis fomes oriebatur ;-dictus
A.D.
Abbas, ductus spiritu pietatis, ad instantiam totius
1235-60.
Conventus, ordinavit promptuarium Conventus per se,
Ab!ft an: et a srecularibUR separavit; ut cha.rt.re inde confectAe,
:: m':ifi.! et confirmatio Pa.pre, testa.ntur ; additis possessionibus,
~:tf redditibus, aliisque pro:6.cuis, qure proprio juri Abba.thim
John.
sure tune temporis competebant. Summa ad bane ordinationem et muni:6.oentiam se extendit ad quadringentas sexaginta. tres ma.rcas.
23rd

De negligentiie memorati A b'batie.

Sed quia non est homo super terram, qui potest
dioere,-" Mundus sum," de negligentiis ejus, qum pauca.
sunt, disseremus.
Ipse nempe primus omnium genera.le suum et pitancias ad camera.m sua.m traxit,
quas non solebat 'recipere nisi in refectorio, vel aliis
locis solatio deputatis, quando cum fratribus refecisset.
Pitancias etiam infirm.orum, quas prmdeoessor suus,
Willelmus, ab infirm.is abstulit, ipse sibi retinuit, et
reddere recusavit. Unde, cum visitandus esset, anteBreach of quam Visitator Capitulum intraret, promisit se hrec
on omnia totaliter remissurum. Sed complete. visitatione,
cum nihil de prmmissis sibi objectum fuisset, quod
prius promisit, adimplere contempsit.

Negligences of
Abbot
John.

r:;!:.

De prcoooniie, morte, et sepultwra .Ab'batis prretitulati.

Death of

f:~on
day of St.

t;Si17;ril
lll60.

Anno Domini millesimo ducentesimo sexagesimo,

mense Aprill, crepit idem Johannes Abbas graviter m:6.rmari, et tandem, peroeptis Sacra.mentis Ecclesiie, in
sincere. confessione :fidei, plenus dierum, die Sancti Alphegi obiit in viam patrum, cum nobiliter huic prmfuisset
Monasterio annis viginti 1 octo. Sepultus est autem in
eccle.c:iia satis honorifice, prout decuit tantum patrem.
1

qvinque would be the correct reading ; see pp. 300, 306, ante.

Digitized by

Goog Ie

MON.ASTEBII SANCTI ALBANI.

397

Fuera.t utique iste Abbas inter cunctos regni prre- Johnn,

23rd
latos, religionis speculum, maturitatis exemplum, mcetia. Abbot.,
fa.mosus, et quam ma.xime dapeilis atque largus. U nde .A.D.
1235-60.
multi nobiles e regno auos liberos, educandi gra.tia,
awe custodim commendabant.
The children of

De '1M8M'ii8 tempOTe obit'U8 P'1'<Bdicti .A bbatis

Eccl,eai<IJ ..A nglicatnaJ ccmtigffltwus.

Doble11
placed
T8fJ'Tl,O et under hia
care.

Rex magnatibus et Ecclesire prrelatis, libertatem lfiserle11 of

Magnre Cba.rtre, et ali& justa. et sa.ncta, petentibus, ad- Enhgl;Dd aft
t e time o
. m
. hia.ntes, per his
versabatur. P apa vero, et Rex, pecunue
death.
exactiones injustas et importabiles, nunc pro subsidio
Terna Sa.net.re, nunc pro guerris suis in Wa.lli&, W8J!r Ierge IIDDI
conia, et Apulia, sustentandis, nunc pro filio ejus Edmundo in Regem Apulire corona.ndo, nunc pro Comite King Y
Cornubim, fratre Regis, in Regem Roma.norum corooD
nando, nunc pro prodigalitalibus eorum 1 manutenen- pretences.
dis, Prrelatos Ecclesim multipliciter vexabant : regnum The reet populuni pene irrestaura.biliter a.pporia.bant, dona, aothurces of
et nobiles dign1tates,

et hon,xn
-..J.-tem, lniehed
e country
bene fi ma,
contra JUS
oD
personis inhabilibus, extr&neis, et regno. suspectis, seu
potius inimicis, prodigaliter conferendo ; contra.dictores favouJtea,
etia.m, Prrelatos Ecclesire sa.nctos, et nobiles magnates t~eand
regni, per dive1'8as censuraa ecclesia.sticas, per suos Le- the King.
ga.tos, et a.lia.s viles personae, horribiliter et dolenter
inquietando.
Arcbiepiscopi Cantuarienses, qui vacilla.nti Ecclesim The ArchPetri, ac na.viculre :ftuctua.nti, naucleri ease debuerant,
in partibus transmarinis ac remotis exulaba.nt, et gre- exiled to
gem auum minus quam expediebat, gubernabant. Eboraoensis II Archiepiscopus, Johannes Sewalle, et Robertos Death of
. E p1SCopus,

Rogerus Londomens1a,
other
emi0 rostesi.,, LincolnieD8lS
Dent preRicardas Cicestrensis .Episcopus, viri sa.ncti, magni con- latee.

~t
!n~

!1:~un-

~::!rr

=te

1 Epiacopv, in MS. Claudiaa E.

1 raan11texdu in MS. Claudius E. \
iv., by inadnrtence.
iv.

Digitized by

Goog Ie

898

GES'l'A ABBAT'OJI

John II.,

silii et profundi pectoris, in fa.ta concesserunt. . Electus

Abbot, Wyntonieneis, tum quia Pictaveneie, tum quia frater
A.D.
Regis 1 pereequentis, tum qui& non Epiecopus, euspectus
1~5-60.
habebatur, et idcirco ab omnibus vita.ba.tur. . Episcopus
The
vero Herefordeneie, non euspectus, sed manifestus, adBishops
of Winverea.rius ha.bebatur. Creteri vero quieti et volunta.ti,
chester and utilita.tique proprim II coneuluerunt.
Expira.vit etiam
Hereford

'
avoidedand erga. :Matrem Ecclesiam consueta. devotio inter Regem
shunned.
et euos 8 legeos, vel aft'ectio, et malorum fnturomm ex
conjectura. pnesidentium pl'tllSumptibilis oooa.sio.
Prudence
Hrec idcirco scripserim, ut discant posteri et quam
by pmdens et gra.tiosus vir iste fuit, qui tot bona in tanta
Jo~
S18Culi varieta.te suo Monasterio procurare promeruit ;
et quam feliciter de tantis miseriis per talium tribulasitudea,
tionum purgatoiium ad coolestia regna, per Dei misericordia.m, regna.turus evaait.
23rd

t:::

=s;icis-

De fine pro CWJtodia .Abbathia3 cum DO'TrWIW Bege fa.cto,

et de licentia eligendi .A.bbatem obtenta.

~e:'f~

Post mortem pim memorim Domini Joha.mus de Hertford, Abba.tie, et ejus magnificam sepulturam, in erast'mo, Vl'delicet , t umulat10D1S
' eJUS
' dem, --illus, P nor,

the eiection cum coneilio Conventus, misit tres mona.chos ad Dominum Regem Henricum Tertium, ad impetra.ndum
licentiam eligendi Abbatem, et componendum de fine
A fine of fa.ciendo pro custodia Abbathim. Qui feliciter et sine
mora. et eligendi licentiam per litteras regie.s reportaretenuon runt, et per finem sexcentarum marca.rum. custodiam
Abba.thim toto tempore va.cationis, quousque Abbatem
of the
ha.berent, in corpora.lam possessionem ejusdem Abb&thim
t~~the inductum regia concessione acceperunt; "salvis ta.men
intenal.
" Regi advocationibus ecclesiarum, wardis, releviis, et
obtained
from
King the
for

tb~t'

::furks

~!1!~

' Sic in MS. Clau.diu E. iv.: probably meaning "penecnting."

m1U11io-111d in MS. Clau.diuE.iT.

Sic in MS.

Digitized by

Google

399

IIONABTERII SANCTI ALBANI.

'' escaetis, ad Abbathiam pertinentibus, si qwe accidere A.D. lll60.

'' ~ontingerent tempore vaca.tionis ejusdem, et catera.''
1

De prcefectione Rogeri de 2 Nort0'1/,8 subscripti in .Abbatem 'V'icesimum quartum M<>na8terii Sancti

Albani.

Ascillus Prior, citatis citandis ad diem electionie, et Ascii, the

convenientibus in unum in Capitulo, qui debuerunt, Prior,thcon,
,
venea e
vo1uerunt, et potuerunt, commode mteresse, m .1ormam electon,and
compromissi omnee unanimiter ooneenserunt, et novem
compro:roissa.rios elegerunt; qui, prout moris est, ac- appointed
cepta potestate eligendi, Fra.trem Rogerum de N orthone,
260,
commonachum suum, in Abbatem canonice et conoorditer elegerunt.
In crastino vero idem electus, assumptis secum Pri- The Abbot
oribue .de Thinemuta et de Wymun:dha.m, et quibus- P!ese1
dam aliis de Conventu, cum litteris totius Conventus
the
de prresentatione, iter arripuit versus Regem ; et, ex- King.
peditis qwe ad Regem pertinent, reversue est. Con- Letters, for
feetim post hrec, direct.re aunt littene regire ad Domi- c~nfirma-of
.
. cum litteris tion
num P apam pro confirm a t 10ne
electioms,
election,the
Conventus et Domini N orwicensis Episcopi, ac etiam ;;nt to
Episcopi Eliensis, et Abbatum Sa.ncti Augustini Cantuariensis, et Sanctre Crucis
de Wa.ltham,
pro eadem givrtaen
to

ce 1n
causa. Et datre aunt littem procuratonre ad contra- proctors
hendum mutuum in Curia et alibi, Subpriori Sa.ncti for1 raising_

a <>Ill,
.Albam a
et J. Bolum, ejusdem loci monacho, et
aliis procura.toribus, de mille et centum libris.
~

~~:eis
!~~~
ti::

:e

r.:e:r

Oominuatio proce88'U8 et materice electionis ' prcenot.atce.

Facta pl'f01!entatione electionis comm Papa per .Ma- The Pope
gistrum Willelmum de la Comere, commissa est exa- confirms

From this date, there is no mat-

ter in MS. Claudius E. iv., common

to it and MS. Nero D. i.
2

the elec-

Hiatus in MS. for the name of

the Snb-Prior.
4 pranotati in MS.

onio. in MS., bnt partly erued.

Digitized by

Google

-'00

GEST.A. ABBATUM:

Roger,
24th
Abbot,
A.D.

mina.tio electionis aliis duobus Ca.rdinalibus. Deinde

fa.cta relatione per eosdem, Pa.pa. confirma.vit electionem, mittens, prout moris est, Bullas Priori et Con1260-90.
ventui, de confirma.tione electionis, et obedientia. impention, and denda. electo : da.ns etia.m eidem Bullas de confirma.tione
BeDda certain Bid.ls aaa, et alias Episcopis Londoniensi et Eliensi de
for that
benedictione Abba.ti impendenda..
purpose.
Abbot
Consequenter misit Pa.pa Domino Regi litteras pro
Abbate et liberis hominibus teme Sancti Albani, quod
e- Abba.ti obediant et intendant. Suscepit autem munus
~ the f benedictionis a dictis Episcopis, assistente Abbate de
0
W a.ltham, in Ecclesia Beati Albani, ante ma.jus al tare,
Dominica infra Natale Domini, anno millesimo ducentesimo sexagesimo tertio.

~r;:

:J~

r..on:!'!

:t~f{iia.

P'NJC688'Us a,dq,J,isitwnis, seu '1'68titutionis, M amrii ck

Ohildewike, per prced,ictum .Abbatem 8'UO 0()111.ventwi assignati.
The Abbey
Rogerus igitur, quem a. primmvo juventutis ftore
floariahes
vitm
sanctitas et morum gravitas commendaba.nt, meunder the
rule of
rito
fa.ctus Abbas, ecclesim sum commendabilis pnefu.it;
.Abbot
tam doctrina qua.m exemplis fratres instituens, et jura.
Roger.
priorum, amissa. desidia, prudenter restituens, aliaque
plura satis adquirens ; per qum .Monasterium suum multipliciter nobilitavit, ditavit, et honoravit.
Enmity
Sane cum ejus tempore, quidam miles, scilicet, Dolho'Wll
to mmus

a-iu1 tiid us d e Childew~,

__:,_ m ultis ac divel'81S
m
the Abbey
bJ Bir
juria.rum procellis Ecclesia.m nostra.m de Sancto Alba.no
~ smpius fa.tiga.vit, tanto ejus persecutiones gravius sustinuit, qua.nto homa.gii vinculo tenebatur obnixius.
Jadgmen~ Cui mentitus est, et infidelis factus, sed semper in~on his cidit in fovea.m quam fecit; dum enim inexorabilis
et indefessus libertatis nostI,e invasor extiterat, miraculose judicio ultionis ma.lum in suum redunda.vit
a.uctorem, de quo locutus est Propheta.,-1 " Et in
1 P,ala

vii. 16; or Jertm. :s:xiii. 19.

Digitized by

Goog Ie

40)

MONASTERII SANCTI ALBANT.

" verticem ipsius iniquitas ejus descendet." Ipse enim, !f.oger

24tl 1
in tali mendicitate oppressus, a quodam Judreo tan- Abbot,
tarn mutuo recepit pecuniam, q ua.m nunquam in pos- A.D.
terum solvere sufficiebat.
1260-90,
Interea siquidem mortis inevitabile repente reddens ~eoft'rey
tributum, Henricum, fratrem suum, reJiquit hlBredem ;
qui totum jus suum quod ho.bait in manerio de brother,
~.
.. 1n
. R'1ca.rdum, 1ra
~ t rem Henry
Ch1']dewik, cum peni1nentus,
heir. ' his
suum, tra.nstulit, juniorem, qui memora.tum Judreum l{e traDSinde plene feoffavit, prrecipue in juris noatri exhiere- fera the r
dationem, et. totius regni prrejudicium. Beatre igitur ~~::ik
recordationis Rogerus Abbas, sano consilio fretus, cum :::
fuerit capitalis dominus feodi illius, J udreum seisina.m Riche~,
pacificam habere non permisit. Quocirca, ingruente
schismate, utrinque plmes ceciderunt vulnerati. I psi certainJew
vero a pa.rte J udrei in curiam Sancti Albani addu- ~ereof.
cuntur captivati, qui, prrestita cautione de justitia tieae
exequenda, per manucaptionem sunt deliberati. Lis : blows,
.
damnosa, conc1'to movet ur : porters
e sup-of
ergo per tmax,
et rum1s
Abbas incessanter ]aborat, Conventus instanter orat, !';:
ubique spiritualis temporalisque afflictio negotium tured, ~nd
apprime insequitur, et ad debitum .finem, expensis ~ ~ n appositis inrestimabilibus, feliciter usque deducitur. Abbot
Vere misericors et justus Deus noster l in quo spe-!fer~
rnntibus non erit confusio; cujus dispensatio, magis suc:1.rui.
quam humana industria vel operatio, ad nostra.m con- ~~ty
solationem, prredictam litem eleganter devicit; licet llian~i;:n
nobilissimam dominam, Alienoram, Regina.in Anglire,
quro in eodem manerio brevi levato jus vendicavit, the manor.
et alios qua.mplures potentissimos muneribus, pavore
lmmano, et favore, totaJiter excrecatos, nimis invenissemus adversarios. Bene quippe opinabile est, quod
Dominus misit angeluin suum in nostrre veritatis discussionem.
Eodem vero tempore, quidam Fratrum Minorum, Henry de
nomine " Henricus de W odestone," inopinate accedens WFri~estone,
a
ar
in nostri subsidium1 quasi semel in Sanctre Susannm Minor.

::ii!:av-

,:;;.,.c:

!~g

::1:

:~iJ::":

cc

Digitized by

Goog Ie

402

GESTA A.BBATUH

la.uda.bile testimonium, dum clam palamque per sa.ncta.m

suggeetionem murum pro domo Domini, tanquam ejus
miles, spiritualiter posuit inexpugnabilem, .parte nostra.
1260-90.
examinata, et adversariorum prmeumptione infirma.ta,
supports
corda multorum justitim nostrre reverenter ac sapienter
the c&IIIO
of the
inclina.vit. Tandem vero comm Justiciariis, quanquam
Abbey.
a.d sinistra.m declina.ntibus, (Ipso viam dirigente, conJ~dgment tra. quem non est sa.pientia. vel scientia,) cassa.to inagiven,
c1amu
t1tu1o, m
honorem DOStrum, m
perpet uam
no Jewthat DIS
~~~d dicti Abbatis benedictionem, totiusque regni utili: feeta.tem, ut nunqua.m aliquis J udreus in Anglia tenefarm.
mentum possideat in feodo-firmam, vel jus perpetuum,
diffinitive est decretum. 0 quam admiralibis et quam
la.udabilis sua diligentia, quod antedictum manerium,
cum omnibus suis pertinentiis, quod prius nobis fuit
quasi spine. in oculo, a potentum manibus penitus extraxit, et dominico nostro jure perpetuo ma.ncipa.vit !
lloger,
24th
~\bbot,
A.D.

Litt6TcB q'IUJT'lllYU1,a Episcop<Yl"Ulm .A nglio 8Uper quo

dam Statuto, contra Judreos ediw, debit<JJ ea:ecu.tinni dem,aruknd-0,
Per idem tempos Arcbiepiscopus Eboracensis et Episcopus Wygorniensis, cementes pericula qure possent
emergere regno per Judreorum adquisitioDes, direxerunt epistolam Regis Justiciario, in hrec verba." 1 W a.lterus, permieeione divina, Eboraceneis Arcbiepiscopns,

Statute in~pacitat- " Anglim Primas, G[odefridue], eadem gra.tia., Wygorniensia

~g thef
'' Eooleeim minister humilis, a.mico sibi in Christo oariesimo,

~~~d

" :Ma.gistro B[ica.rdo] de Stanes, Domini Regis Justicia.rio,

from hold- " sa.lutem. Cum perfidi Judmi, temporibus cunctis sa.nie fidei
ing real
" adversantes, ex sole. principum gratia mora.m in regno
f:i:lj~Y, " trahentee, innitantur ad communes regni Anglim fldelinm
i27I. y
" libertates et consue.tndines obtinendas, veluti de tenemento
" libero poasidendo, et sibi, ad a.lia tenement.a. possidenda.,
" libera. pertinentie. vondica.ndo : quro quidem si obtinere vale" rent, que.mplurima. dispcndia. cxindc sequcrcntnr.-Contin" geret utique quod fideles infidelibus, ratione talium tene1

Willelmu in MS.

Digitized by

Goog Ie

403

MONASTERII SANCTI ALBA.NI.

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

mentorum, de fidelita.te fe.cienda sacramentum corpora.le Roger,

24th
prresta.rent ; cnstodim, me.ritagia, et eschaetm, ad ma.nns
infidelinm pervenirent : in assisis, recognitionibns, jnratis, Abbot,
A.D.
ratione tenementorum freqnentius ponerentnr; essetqne 1260-90.
quod Jndrei requipare.rentnr fidelibus; 1 essctqne lex regni
Christianis et Jndreis e:ldem,-quod est contra saorosanctm
Christianm roligionis ot nostrm fidei sanctiones. Possent
ctiam, mediante pecnnia, sicnt et libernm tenementnm, ita
et baronias, qme de Domino Rego immediate tenentur,
futnris temporibns occupare. Et qnia per hmc, et hiis similia, p:i.nlisper invalescentia, in lmsionem fidei Christianm,
Domino Regi et regno, ao regnicolis, posset non minimum
prrejndioium genere.ri; nuper apud Londonias, uti bene scitis, in prresentia Domini Regis Alemannim, venerabilisque
patris Domini R[ogeri], Coventrensis et Liohefeldensis Episoopi, et nostra, necnon toto Consilio Domini Regis A.nglim
ibidem o.stante, do volnnta.te et assensn communi, ad honorem Dei, et universalis Eeclesire sure sanctre, necnon ad
oommunem regni utilitatem, deliberato oonsilio salubrite.r
provisum est, et statntum, videlioet.-Qnod nnllns J udmus
in posterum, per ehart:i.m vel donnm, seu per quemennqne
alium titulum, feodum ho.beat, vel teneat, sen liberum tonemen turn, vel redditum, J ndreis son Christianis :1000.ndnm,
domo exoepta, qua inhabitat, propria ; nee de cretero placitent per brevia., per legem regni Christianis provisa.m, de
aliquibns supradictis : nee brevia a Cancella.rio eisdem conccdantur; et si concedantur, pro nnllis ha.beantnr, et viribus carea.nt, et cffectu. Sane, cum ex dilationo et mora.
pnblieationis Statnti et provisionis hujus, Judreis for,sita.n,
et eornm fautoribus, ad ejus adnullationem insistentibns,
possent dispendia. interim non modica provenire, devotionem
vestram, in honoris Doi augmentum, et exaltationcm fidei
Christianre, popnlique A.nglim commodum et profectum,
prmsentibns dnximus I excitandam, ut Dominis Cancellario,
J usticie.riis de Bancho, et mnjoribus Curire, qui fa.vore te.m
pii negotii fa.oilins incline.bunt, a.liisqne modis secundnm
quod expedire videritis, vobis adjnnctum dictum Sta.tntnm,
cum matnritate qua pot.eritis, inrotnla.ri integre et complete,
et pnbliea.ri, solemniter faciatis. In horum a.ntem exeoutionem taliter vos habentes, et caitera; scitnri pro certo, qnod
licet a.liqni, in animarnm pericnlnm sna.rnm, ad ipsius enerva.tionem conentnr, prrelati ad ejns observationem pro viribus snis la.bore.bunt ; nee permittent, sicnt nee debent,
- - - - - ------' e.rcitandum in MS.
easet"tj vocl in MS.
CC

Digitized by

Goog Ie

GESTA ABBATUll

404

" quod remaneat imperfectum, cum ad hoe ex injnncto sibi of" ficio tenoantur, et communis utilitas, et evidens, hoe poscit.
Abbot,
Datum die Tre.nelationis S11,11cti Thomre :Martyris, e.nno
A.D. " Domini millesimo ducentesimo scptuo.gesimo pnmo."
1260-90.
Roger,
24th

Charla Domini Regis supe? publicat-ione et delJita

executione Sw.tuti pmnwtati.
Editum est autem Statutum Regis super dicto negotio, quod sic incipit..Lettera
Patent

1"

Henricus, Dei gratie., et cretera, dilectis et fidclibus snis,

" e.d quos prruscntes littcrro pervcnerint, ealutem. Sciatis quod

of Kingll " ad bonorcm Dei et univcrsa.lis Ecclesire, 'o.c emendationcm

Henry I ., "
promulet utilitatem terrre nostrre, et releva.tionem Christie.norum
gnting the " de s damno et grave.minibus qure sustinuerunt occasiono
ennctments" libcrorum tenemontorum, quro Judrei regni nostri clamabant
of the said
Statute;
" ha.here, 4 ut in terris, tenemeutis, feodis, et rcdditibus, et a.liis
and for" tenuris ; et ne nobis, seu commnnitati regni nostri, vel ipsi
biddin~
" regno, possit de cretero prrojudicium generari ; providimus, de
Christiana
.
to net 811
" consi110 prro1atorum, et nmgnatum, et procerum, qui sunt de
servants
" Consilio noetro, o.c etie.m ordino.mus ot statuimns, pro nobie
" et breredibue nostris, quod nullus Judreue liberum tenemento Jews.
25th July, " tum ha.beat in maneriis, terris, tenementis, feodis, redditibus,
A.D. 1272" vel tenuris, cjuibuscunque, per cbarte.m doni, feoffamen" tum, confirma.tionem, seu 'quamlibet obligntionem, vel qno" cnnque alio modo; ita to.men quod domos, quas 'ipsi in
" habitant in civitatibus, burgis, seu aliis villis, 9 de cretero
" ea.s hnbeant, sicut ha.here consuevcrunt temporibue retro" a.ctis ; et etiam alias domos 10 qua.a ho.bent loce.ndas, licite
" possint loco.re II J udreis, non to.men Christianis. Ita tamen,
" quod non 12 licoo.t J udroos nostros Londoniis plures domos
r1ua.m nunc he.bent, emere, JS seu alio quocunque modo per" quircro, in civitate nostra Londonia.rum, per quod ecclesire
" parochialcs ejusdem civito.tie, vel rectorcs earundem, jactn- - - -- - - ---- - - -- - - --- - - - - -1 This Stntutc is found also in
Rymer.
Ryi:i,er'e Fo:dua, vol. i., p. 489, New
ipsimet, Rymer.
Edition.
~

ad emendutionem, Rymer.

damnis, Rymer.
ut omitted in Rymer.
~ ordinavimua, Rymer.
G donum, Rymer.
7 'Jl'Omcunque aliam obl1gatio11n11,
3
4

inl,abitent de ctero, et

ftU,

Rymer.
1o no8 quoa, Rymer.
11 Judia tantMm, et Chr:atiania, Rymer.
12 licet, Rymer.
13 aive quOCU1t'JIIC alio mndQ,Il1mer.

Digitized by

Google

MONAST}:RII SANCTI ALBANI.

405

ram incurra.nt. 1 Poterunt ta.men iidem J udrei Londoniis

domos ' sua.s, et redificia sua, prius diruta. et destructs., re" parare, et in ate.tum pristinum 3 ad volunta.tem dirigere.
Providimus 4 et sta.tuimus, de 6 consilio nostro, quod de
" domibus suis prredictis inhabita.ndi!! vel loca.ndis, ut prre" dictum est, nullus Judreus pla.citet, vel pla.cita.re possit, per
" brevia. nostra origina.lia. de Cancella.ria. ; sed ta.ntummodo
" cora.m J usticia.riis nostris a.d custodia.m J udroorum a.ssigna.tis,
'' per brevia. J uda.ismi consueta., et ha.cte.nus nsita.ta.. De terris
" autem, et tenuris, de quibus Judrei a.nte prresens Sta.tutum
" feotra.ti sunt, volumus quod hujusmodi infeoda.tiones et dona.
" 7 a.dnihilentur, et terrm et tenementa. illa Christia.ms, qui
" sibi ea dimiserunt, rema.nea.nt: ita. ta.men, quod Christiani
" satisfa.ciant 8 J udreis de pecunia., seu cata.Uo contento in
" chartis et chirographis 9 suis ; ha.c etiam a.djecta. conditione,
" 10 quod si Christiani incontinenti J udreis sa.tisfacere non pos" sint, licea.t J udreis prmdictis tenementa. illa. a.liis 11 J udreis
" dimittere, donec inde per ra.tiona.bilem extenta.m, 13 seu verum
" va.lorem eorundem, ea.ta.Ila sua, sine usura, leve,re possunt;
" 13 s&lvo ta.men Christia.nis herbergagio suo.
!ta. quod J udreus
" pecuniam 14 sua.m per ma.nus Christia.norum, et non 1~ J udreo... rum, 18 recipiat, ut 'prredictum est. Et si continge,t Judreum
" aliquem feotramentum 17 a. quovis Christiano 18 de tenemento
" vel feodo recipere, contra. p,rmsens Sta.tutum, J udmus ipse
" dictum tenementum, seu feodum, penitus a.mitta.t, et in ma.num
" nostra.m 19 penitus capia.tur, et salvo custodia.tur; et Christiani
" illi, vel eorum hreredes, 20 terra.s vel tenementa de ma.nu nostra.
rehabeant. !ta. ta.men, quod tota.m pecuniam qua.m ah ipsis
" Judreis "per hujusmodi feotrationes receperint, nobis tune
I Poterrmt in Ms., corrected from
Rymer.
'81'Cl8 omitted in Rymer.
3 rei.igere ad voluntatem suam,
Rymer.
4 etiam et, Rymer.
eodem consilio, Rymer.
s feo.ffati ferint, et quaa nunc
tenent, oolumua, Rymer.
i penitua adnihilentur, Rymer.
s ipm Judr.eia, Rymer.
9 mia, sine UBUra, quod Ji,,dai pro
Au.j11Z11Wdi dona vel i,ifeodatione dederint Christiani&, hac etiam addita, Rymer.
1o 11t si Chriatiani illi incontinenti
iAde ,atiafacere, Rymer.

Roger,
24th
Abbot,
A.D.
1260-90.

Chriatit.tni11 dimiltere, Rymer.

secundum verxm, Rymer.
13 salvia tamen Chriatiaais illi11,
herbergagio, Rymer.
14 sea catallum suum, Rymer.
u Judorun, inde recipiat, sicxt,
Rymer.
u recipiant in MS.
17 a modD reciperea quovis, Rymer.
1 de aliquo feodo HU tenemento,
Rymer.
1s penitua omitted in Rymer.
llO terram aeu teMmentum illud de,
Rymer.
n pro lmjumwdi feo.ffamento
Rymer.
II

12

Digitized by

Goog Ie

406

GESTA A.BBATUM:

solvant; vol si eorum. facult&tes ad 1 hmo non suffioiant, tune

verum va.lorem tenementorum vel feodorum. illorum nobis
~ et hwredibus nostris a.nnuatim reddant, ad Scaccarium nostrum, per vcram ot rationabilem.extcntam eorundem; donec
de hujusmodi peounia 3 nobi11 fucrit satisfactum. De nutricibus 4 parvulorum, pistoribus, braciatoribus, et cocis, Judworum, quia J udroi et Christiani in cultu ' Dei disparcs
sunt, providimus et sta.tuimus, quod nullus Christianus, vel
Christiana, ois mini.strare prrosumat in ministeriis prrediotis.
Et quia Judwi quosdam redditus do terris 6 [et] tenementi.s
Christianorum, ta.nquam perpotuos, dudum rccipero 7 solebant
per manus Christianorum, qui ctiam 8,foodi dicebantur, volumus et atatuimus, quod Statutum tune inde per nos factum
firmitatis robur obtineat, nee ci per prmsens Sta.tutum in
aliquo derogetur. Et ideo vobis prrooipimua firmitcr, qnod
provisionem ordinationis, et Statutum prredictum, per tot.am
ballivam vcstram publice proclamari, et firmitcr teneri,
" 10 faciatis.
In cujus rei testimoninm, has litteras nostras
" patentes 11 [ficri] fecimus. Teste meipso, apud W cstmonas" torium, vicosimo quinto die J ulii, anno regni nostri quin" quagesimo quinto."

''
"
Abbot, "
A.D.
"
1260-90.
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

"
Roger,
24th

Munimenta, cha.rtas, quietas-clamationes, confirmaof tiones Regis, status, acquietancias, conventiones, feofCharters," fationes de manerio de Childewik, invenies in 11 Libro
de Cha.rtis. Invenire poterit etio.m ibi lector sa.piens
8,
u to the chart.am et quietam-clamationem Ricardi de Childewik
~hild!:ii. Domino Rogero, Abbati de Sancto Albll.llo, et ejusdem loci Conventui, de toto bosco de 18 Graves extra
villam Sancti Albani; etiam de feudo de 14 Neubiry; et
de sex denariis annui redditus, quos de J obanne de
Alswik, et tribus. rodis teme et una roda. bosci, idem
Ricardus recipcre consuevit.
Reference

:~i:!!k
'1.ii!i,

1 hoe

nma, Rymer.

ordinationem, et, Rymer,

vel hrzredibiu, Rymer,

a aeu catallo nobia pkm jlurit,
~

Rymer.
~ aa&lem parv11lon11n, Hymer.
folci dispares, Rymer.
Omitted in MS.
7 ,o[ent,
8

Rymer.

feoda, Rymer.

v i,,jw,gentu, qiw

et observari /aciatill, R,mer.

Omitted in MS.
12 This " Book of Charters " of
St. Alban's is in all probability no
longer in existence.
13 Guu in MS.
u This word is doubtful I it may
also read" Venbi,y."
10

II

provilionea,

Digitized by

Google

:MONASTERII SA.NCTI ALBA.NI.

407

De disc01dia et placito inlet 1nwclicturn .Abbatem et

Oomitissam A rundelm, supe'1' prwfectiom Priorwm
de Wymundharn diutius agitatis, se(l per compositionem mutuam amicabiliter sopitis.

Roger,
24tJJ.
Abbot,
A.D.
1260-90.

Ejusdem Abba.tis tempore, orta est controversia Composi0

magna inter Abbatem Rogerum et Dominam
lam, Comitissam Arundelire, de prrefi.ciendis Prioribus Abbot
a.pud Wymundham ; qure fine desiderabili :finita est,
prout patet per compositionem sequentem.de Albini,

Ysabe1-::.,::

:c-:id
Countet!II

of Arundel,

Scriptum Oompositionis super discordia pramotata.

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
''
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

rui::11e

Univereis Simctm Matrie Ecclesim flliis, prmsens ecriptum nomination

inspecturie, Yeabella de Albaniaco, Comitisea. Arundelliw, .tJJ.e r
Patrone. Priora.tus de Wymundham, salutem in Domino.
Univereita.ti vestrm notum facimus, inter venerabilem pa.- ham.
tram, W., Dai gratia,, Edessanum Arcbiepieoopum, et Fratrem 14th Sep
Johannem de Bolum, Archldia.conum de Sanoto Albano, pro11
ouratores Domini Abbatis de Sa.ncto Alba.no, et ejusdem loci Croes D~y.
Conventus, ad componendum specialiter datos, ex parte una,
et nos, ex altera, compositum ease sub ha.c forma.-' Nove
' rint universi, ad quos prmeens soriptum pervenerit, quQd
' cum poet mortem Domini Willelmi de Sancto Alb&no, Pri
'oris de Wymundham, euborta. fuisset contentio inter nobilem
'mulierem, Dominam Ysa.bellam de Albania.co, Comitissa.m
'Arundellim, Pa.tronam Prioratus de Wymund.lJam, ex una.
' pa.rte, et venerabilem virum, Dominum Rogerum, Dei gra.' tia, Abbatem Sanoti Albani, et ejusdem loci Conventum,
' ex altera, super eo quod dicta. Comitiesa dixit et pro' posuit, quod quotiensounque Priore.tum de W ymundham
' vacare contigerit, ad suam requisitionem deberet aliquis
' prmfioi Prior ibidem, de Conventu seu professione Sancti
' Alba.Di, per Abbatem prrediotum, Abbate et Conventu
' oontra.rium asserl;}ntibus ; demum quievit prmdiota cont.en' tio in huno modum ;-videlicet, quod cum Dominus Wil lelmus de Hortone, monachus Sanoti Alb&ni, esset prw' fectus in Priorem, absque requisitione ipsius Comitissm, per
' Dotninum J ohannem, Abbatem, prmdioti Abbatis prmde-'
' cessorem, provisum est, et firmatum~ pro bono paois,
' quod prredioti Abbas et Conventus ooncedunt per suos
' procuratorcs, specialiter n.d hoe datoe, quod quotiensoun
oue eoolesia de Wymundham 1 per ce11Bionem, decessum1

';f

w;'::nd.

~til

Digitized by

Goog Ie

40s

GESTA ABBATUM

' vel rccessum, Prioris, vsca.vcrit, sou per dcliclum vd

" ' crimen de quo legitimc idem Prior convinoator, statim,
A.D. " ' a.d requisitionem ipsius Comitissa>, ahsque contradfotionc
1260-90. " ' qua.libct, de Conventu So.noti Albani per ea.ndem Comi' tissam requirantur tres mona.chi idonci,-dnm tamcn ibi" ' dem idonci rcperia.ntur,-quorum idem Abbas unum, quern
" ' idoneum reputa.verit, dicto Prioratui prreficiet in Priorcm.
" ' Et si nullus ibidem idoneus reperia.tur, alios per eundem
" 'numerum de professione ea.dem requiret antedicta. Comi" ' tissa successive, ei opus fuerit, quoueque aliquis invenia" ' tur idoneue. Sane dicta. Comitissa, affccta.ns utilita.tcm
" 'prredictm ecclcsire, et commodum profuturum, no per lau" ' dabile testimonium attendens, antedictum Willelmum ad
" ' regimen dicti Prioratus habilem et competentem acccptans,
" ' 1 nihilominus ejusdem Willelmi,
humiliationem cupientis
" ' per omnia supremum Dominum votis euis 11.IlDuero, ipsum,
'ta.nqua.m virum idoneum hac vice epecialiter, per nuncios
" ' euos eolemnes, et litterae euas pa.tentes, prreficicndum ah
" eodem Abbate in dicto Priore.tu dignum duxit requi" ' rere ; volens et concedens ut ex nunc in a.His suis requi" ' sitionibus faciendis forms. requirendi prruscripta teneatur
" 'et observetur. Provieum est etia.m, quod dictus Dominus
" ' Willelmue confiteatur in prmeentia Comitieere, in primo
' auo a.dvento, quod nibil clamat in dicta Prioratu rationo
" ' primm prrefectionie, eed tanLum, ad requieitionem Cami" ' tiesre admissus, prrefectus sit Prior in eodem. Cruterum
" cavere ~mentor prredicti Abbas et Convcntus per euae lit' teras patentes, quad ei aliqui clerici vel laici per aliquae
" ' obligationes, pactiones, conditioncs, vel contractus, a die
" ' obitus prredicti Willelmi de Sancto Albano, quo11da.m Pri" 'oris de Wymundbam, hoe est, a die Sancti GTegorii Pape,
" ' anno Gratire millosimo ducentesimo sexagcsimo secundo,
" ' ueque addiemDominicam in festo Exaltationis Sanota? Crucis,
" ' anno Gratiro millesimo duccntesimo eexagesimo quarto, per
" ' dictum Willelmum de Hortone, et ejus nomine debita.,
' pensiones, sumptus, vcl cxpensas in Curia. Romana. vol
" ' alibi foctas, ducentie libris duntaxat cxccpti!.', aliquo tem" ' pore peticrint, prmdictus Abbas et Convcntus tcnentur
" ' dictum Prioratum, in casu isto, sumptibus propriis contra
" ' omnes homincs defcndcro et tueri, et pctentibus do bonis
" ' Ecclesiro Sancti Albani ea.tisfaccrc. Quro qoidem ducentle
" ' librro, do provisione prromissa., do bonis ccclceim do Wy" ' mundho,m, sine calumnia, sunt sumendro, et per ipsum.
Roger,

24th
Abbot,

1 Thia pauage

I.

i apparently incomplete.

Digitized by

Google
---

..J

MONASTERil SANCTI ALBANI.

409

' Priorem licite sunt solvcndro. Ad hroc promissum est, Hoger,

24th
quod pars utraque tcncatur litis progrcs!>ioncm, in Curio. Abbot,
factam, quam celorius poterit, siuo morro dispendio reA.D.
vocare, et suis procuratoribus po.cis initam concordio.m 1260-90.
' nunciaro. Et ut ista compositio firmo. et stabilie, sicut
' praiordino.tum est, ha.bcatur, rcuunciatum est o.b utra.que
pa.rtium omni querclre sou controvcrsire, vel actioni, quro
ratione dictm contcntionis usque ad prrefatum diem Sanctm
Crucis posset inferri, per quro provisa pax, sen compositio,
' posset, juxta ordinationcm snperins habitam, o.dnullari, vel
' ex quacunquc re, vcl causa, alterntra partium molestari.'
In prremissorum autem testimonium, sigillum nostrum prresenti scripto focimus apponi. Datum octavo dccimo die
" Kalendarum Octobris, anno Gro.tiro millesimo ducentcsimo
" sexagcsimo quarto.''

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

Litterro prc!l(licti Abblitis et Cvmitissce

HUis 1nvcumto1ibus in Ourui Romlma, de putcito p1wdicto ulterius non proscqucndo.

" Isabella. de Albaniaco, Comitissa. do Arundellia, ot Roge- Joint let

" ms, misera.tiono di vino., 1 [Abbas]. Mono.sterii Sancti Albani,
sentrt~y
" dilectis sibi in Christo, Alexa.ndro de V alcynes, et Magistro to th~k ies
" R. de Nedho.m, procnratoribns suis, et ab cis quibuscunque proctors,
snbstitntis, et o.liis amicis in Curio. Romana existentibus, at ~me,
'' Sldutem in Domino sempiternam. Noverit discretio vestra
" quod vero. pax, stabilis et firma, concept& est inter nos
" super contentione Prioris et Prioratus de Wymundham, proceed
" et per scriptum inter nos chirographatum, sigillis nostris ing;.
hinc inde appoeitie, est approbato.. Et qnio. ita est, et simi- sth
" liter convenit inter nos, quod quilibet nostrum, sub omni
" foetinatione, proeeoutionem oontentionis prBldictm efficaciter
" revooaret, vobie dnximus demandandum, et omni qua pos' sumus affectione plcniori supplioandum, quatenus de cmtero
" causam illam nullo modo prosequamini ; sod a prredicta
" Cnria, et a prosecutione prmdicto., to.m commodo et honori
" nostro, quam Prioris et. Prioratus de Wymundham, etudiose
" prospicientes, caute recedatis, et quam celerius poteritis
" 'redeatis. Datum apud Sanctum Benedictum de Hulme,
" eexto Idus Novembris, auno Gro.tiro millesimo ducentesimo
" sexagesimo quarto."

t~

:uen:g
Ji:;1ru~er

;:4. '

Omiued in MS.

recedati. in MS., by inadvertence.

Digitized by

Goog Ie

410

Roger,
24th

Abbot,
A.D.
1260-90.

Disturb

GESTA ABBATUM

De dissens-ione et placito inter .Abbatem prcedictum

et villanos de Sancto .Albano, super multura,
blad-0rum, et fullatione vilium pannorwni, diutiU8
agitatis.
Anno Domini millesimo ducentesimo septuagesimo

::S:t:g quarto, tota Monasterii nostri de Sancto .Albano con-

gregatio sub angustiarum pondere ingemuit sa.rcinata.

Romines ejusdem villre, tanquam plebs indomita, adof St.
versum nos insurgentes, nimiam nobis contumeliam
Alban'sto

non modicum ecfull

cgaree creperunt irrogare
; d um t amen, m
clothll, not clesire nostrre prrejudicium, pannos suos, grossos et viles,
pro libito sure voluntatis, fecenmt fullare, quam blada
mill,.and sua molere; necnon, tanquam sibi esset licitum, molas
to
keep
d omibus sms
conat1 sunt 1evare.
hand-milla
manuales 1n
~ their
Cum igitur pire recordationis Rogerus Abbas noluit,
;,~.~974. sicut nee debuit, tantam injuriam diu tolera.re, super
Abbot
hujusmodi tra.nsgressione corripienda et corrigenda
Uoger
fieri pnecepit districtionem. In tantam ergo iracundiam
adopts
measures contra nos fere omnes uno aBSensu exarserunt, quod
:l~.revent requitas justitire aut debit.re reverentire nihil ad mitigandum suum furorem, spreto Dei timore, conceptum
poseet proficere.
lndiscretre namque prresumptionis
Anger of veneno turbati, alios turbant, dissensiones pariunt, litem
the towna movent pertina.cem. Stat omnibus :fix& sententia tantis
men
thereat.
malis :finem imponere; se spondent ad omni& paratos
0880, ut negotium optatum consequa.tur effectum.
They exSrepius ergo congregati sunt inimici nostri, omnes
tort con- ejusdem villre potentiores, tanquam in virtute sua
tribotions,
from the
gloriantes ; quorum malitiie fortitudinem Dominus in
poor even, puncto contrivit.
Qui tot et tanta.m a ma.joribus et
to support

.b
,
.
.
their cause. minon us extorquent pecun1a.m, In area commum eam
reponentes, (velut esset ad pium opus, et sanctum, quod
tamen fuit impium et nefarium,) ad placiti sustentationem, quod populum pauperem saltem misera.biliter
termination

:'.!1:men

~b~:,

Digitized by

Goog Ie

MONASTE.RII SANCTI ALBANI.

411

depopulari non cessarunt. Omnium itaque Creator per- Roger,

24th
niciosam eorum consideravit protervita,tem, et, nostram Abbot,
intuens mquita.tem, armis sum potentire nos benigne A.D.
1260-90.
protexit. Tutum enim nobis supererat refugium, Christi
clementiam, et gloriosi Martyris sui, Beati Albani, Dnotions
_.J

ediate post Cap1tul um, oftheConPt

a roru. nost.
n, wJutonum,
nnm
nnt, imquadam magna. ca.mpana pulsata, nudis pedibus, proces-=ng aid
sionaliter srepe ante majus altare, cum septem Psa.Imis high, :id
1 Prenitentialibus, et longa venia, sinceris mentibus, et the 1'nter-r
ceu1on o
devotis, efflagitare.
. St. Alban.
Cum magno igitur et sano consilio, quod facto opus The Abbot
fuerat qumrendo diligentius, non sine expensis multi- mamh
tain11
- opporturu'tate, cont ra a dversanos
, pro- against
t e contest
fiorm1'bus, sumphis
diit in publicum, et litis progressum strenuissime con- advenariea.
tinuavit. Nee ejus pia frustrabatur sollicitudo.
Interea. siquidem, cum instaret festa dies Crenm Qneen
Dominicre, contigit Dominam Reginam Anglim per Abl}anorbo
trans1turam;
,
.
d
emg a ut
S a.nctum All.uu.num
CUJUS a ventum popu- to visit the
lus, quasi cervicoSUB, ad equos, et mulieres in maxima thMona11tery,
.
(
,
fi
il
e townsmultitud me, qua.rum impetus uit formidab' is, cum people lie
difficile foret iram. fremineam feliciter compescere,) diu- ~~w:,t for
tissime prrestolaba.ntur ; ut eam in indignationem et make ~cir
commotionem contra. nos, licet immerito, concitarent. comp~ts.
Abbas importunos ea.rum animadvertens insultus, ad
Mona.sterium Reginam per viam secretiorem usque de- ~e Abbot
duxit, ~t tumultus immensurabilis prudentius evi~tll;
a
Ante eJUS Vero descensum, accurrunt omnes et smguli ; private
ipsreque mulieres, quasi furiosre, expansis manibus, cum
lacrymis conclamantes, adeo festinarunt in obviam, quod but the
pot erant a.spirare.

S candala moventes, quenmomam

people
obVIX
tain access
falso deponunt gravissima.m, in huno modum :-"Do-to her.
" mina, miserere nobis ; propter Abba.tern vivere non They. make
" valemus. Sui servientes, per ipsum rapine.m super thi:, corn" nos committentes, nos injuriose calumniantur; En ! P t.

t:rn,!;

~?i:a:::

---

Sj!El

page 213 ante.

Digitized by

Goog Ie

412

GESTA ABBA.TUM

llo!!cr,

" ms faciunt deviare, ne forte gravitas nostra vobis

Abbot, " cxponeretur." . Clamosis igitur vocibus attendens, non
A.O.
sine stupore et animi acerbitate, paulisper currum fecit
1260-90.
subsistere ; in recessu suo exprobrans Dominum Al,'fhe Queen batem de deviatione.
Qui, inter tantas tribulationes
censures

the Abbot, non mod1cam patiens ignormniam, quanquam effectualiter non meruerit, et, se excusando, asserens quod adriogmg

d'1ct1s fr'1volis non esset fides a.Uri'b uenua,

1
her
round versanorum
!:~. sicut veritatis et jusLitire in posterum proba.ret suecessus,
He excuses inter spem et formidinem medius fluctua.bat.
himself.
Et ecce ! inter cretera mirabile. Cum quidam de
fomilia Regime blanda. affabilita.te qua.mdam pauper0
on be~ d culam iuterrogat, fortiter cum creteris invocantem,
quest10ne ,

al'
ia able to re1 omnmo nesc1am, cur 1psa et
ire tanto mrerore
give nofi
affiigerentur, nullam aliam occasionem quam freminarum
reason or

'di fi al'
. . ffi
the tumult. lamenta qure tune v1 t, n 1ter sc1v1t a rmare. Eya. !
non defuit miraculosa divinre miserationis potentia.
Thematter, Tandem enim contra adversarios pro nobis lite termi~r~et~~g nata, et libertate nostra couservata, sicut patet in litinqui~tion, teris inde subscriptis, per legitimam patrire inquisitionem
judicium <liflinitive transivit. Prresentes igitur perse0r
the Con- cutores, secuudum regni consuetudinem, ergastulo pnevent, and

.
,
I!
fi dis
its adver- c1pmntur mauc1pan; qu1 s1 J.Orsa.n quacunque rau
machinatione, (quod Deus non p~rmisit,) superassent,
gaol.
utique totam villre cotnmunitatem in nostram lresionem,
ausu temerario, per locum, a simili, et per alias adinventiones indecentes, supra modum 1 intoxicaBSent.
Sorrow
Sed proh O dolor ! consequenter, ecce ! a.maritudo
~ucceeds to nostra ama.rissima : extrema enim gaudii occupavit
Joy; for a
,
.
.
.
.
wri~ of_ affi.1ctus, dum 1msen prre confuS1one qmd agerent, "el
quo se verterent, ignorabant. Novo fervore et furore
the adverse ardentes, in persecutionem nostram conspirant universi.
party.
Ad Curio.m Domini Regis festinanter breve super attinct.'1. studiose s impetrarunt. Applaudunt omnes sui
fu.utores, propositum laudant, opem spondent effica.cem ;
:!4ih

,0~ 80.

~!:

! ::!,

r:!;;

::i;:te

:Jby

i11toziCGRet in MS.

--------------' perpetrarunt in MS.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERil SANCTI ALBANI.

413

et, dum ipsi intra.ctabiles judicio sa.lubri nesciunt I e.dqui- Roger,

24th
escere, _sui lapsus impetu ~enuo enormiter corruerunt, Abbot,
A.D.
dum viginti quatuor deputati milites, rite jurati, duo- 12G0-90.
decim prrejuratorum dicta judicialiter a.c consta.ntissime
ratificarunt. Difficile enim est, ut bono claudantur 'J'.he
p~e-d
VIOUS JU gexitU qure fa.lso inchoantur principio.
ml'llt is
Votis in Christo adimpletis, qui suis aliquando promisit,-9 " Impetum inimicorum ne timueritis," ad Monas- The Abbot
returns
to

m
magno h on ore rever- St.
te num
suum Abbas, cum sms,
Al ban's,
titur. Super prremissis ecclesire nostrre pacis tmnquilli- ~nd peaee
. re dd"t
. d"1gms
. 1au d"b
tas s tatnn
1 ur, et , au d"ta
1
re1. serie,
1 us is restored.
extollunt Dominum in meritis famuJi sui Creterum The ndverreis induJgetur, dum tarn sub jurejurando quam sub~:'.:'/~~
fine, pro commisso humiliati, sese Abbati et Conventui oath, an~
debite nituntur conforme.re.
fined.

:~l-

lwm'dum placiti inter Rogerum, Abbatem Sancti Albani, et villanos ibidem, wuper multura suorum
bladurum, et fuludione vilium pcinnorum; 3 sed
tempor.e Domini Thomre Abbatis, sub Magno Sigillo
Regis Ricardi Secundi.
Placita. coram Domino Rege de termino Paschali, Record of
. Edwardi, run Regis
. Henrici,
.. tert10. in
thethe
pleas
anno regru.. Regis
Abbas de Sancto Albano, Willelmus de Eycote, Senes- bt-fo~callus ejusdem Abba.tis, Willelmus de Bolun, Willelmus :!~tii:ed
Brun, Johannes le Marischal, Johannes de Lynleye, tween
Adam de Athewik, Rogerus de Kayso, Thomas :filins ~~; and
Thomie Prest Ra.dulphus de W estone Galfridus de the towns
Sandrigge, J oha.nnes de Rydale, Stephan~s le Warenner, rc_0
Robertus de Tyllowe, AJanus de Brembilbangre, Ro-A.D.1275.

X\\~!s.

1 adquirere in MS.; but corrected

in the margin, in a somewhat later
hand.
Matth. x. 26, 28, apparently.
3 Probably in reference to a rel)ewnl of the matter in. disput,e,

during the Abbacy of Thomas de

la Mare, in the reign of Richard II.;
and extracted in part, or wholly,
from an Inaperimus deed of that
reign. See page 417 post.

Digitized by

Goog Ie

414

GESTA ABBATUH

bertus le Pestur, Frater Martinus, de Sancto Edmundo

Monachus,
Symon Herbert, attachiati fuerunt ad reA.D.
1260-90. spondendum Michaeli filio Ricardi Bryd, et Henrico de
Porta, de placito quare prredictus Willelmus de Eycote
et alii, excepto prredicto Abbate, venerunt per vices
diversa.<1 ad domos et terms ipsorum Michaelis et Henrici, in villa de Sancto Alba.no, et bona et ca.talla. sua,
ibidem inventa, pro voluntate pnedictorum Willelmi
et Willelmi, et aliorum, ceperunt, et asportaverunt, et
consumpserunt, et alia damna enormia. ibidem fecenmt ;
et quosdam ex ipsis ceperunt et inprisonaverunt, contra pacem, et cretera : et de placito qua.re prmdictus
Abbas prredict&m tra.nsgressionem fieri prmcepit. Et
unde prredicti Michael et Henricus queruntur, quod die
Mercurii proxima ante Annuncia.tionem Beatm Mari.re,
anno regni Regis nunc tertio, prredictus Willelmu'3 et
alii, per prreceptum prredicti Abbatis, venerunt ad
domum prredicti Michaelis in villa. de Sancto Alba.no,
et domum suam fregerunt et intraverunt, et unum
magnum 1 cornu de buf ceperunt in eadem ; eli die J ovis
proxima. post Annunciationem, fregerunt ostia. ca.merro
sure, et intraverunt in eadem ; et ibi ceperunt unam ollam
reream, et superiorem petram cujusdam molre manualis.
Et postea, die Mercurii proxima in festo Sancti Gregorii,
anno regni Regis nunc tertio, venerunt in Fullerestrete,
ad terram prredicti Henrici, et ibi ceperunt unum pa.nnum de russeto, pretii triginta solidorum, et alia da.mna.
eis intulenmt, contra pacem, et cretera. U nde dicunt
quod deteriorati sunt, et damnum ha.bent, ad valentiam
centum librarum ; et inde producunt sectam.
Et Abbas, et omnes a.Iii, veniunt et defendunt vim
et injuriam quando et cretera. Et quoad prredictam
ollam reream, bene defendunt quod nunquam prredictis
die et a.nno a pr.ndicto Michaele aliquam olla.m reream
ceperunt et asportaverunt. Et de hoe ponunt se super
pa.triam ; et Michael similiter.
Hth

Abbot,

A buffalo's horn is probably meant.

Digitized by

Google

HONASTERII SANCTI ALBANI.

415

ldeo prreceptum est Vicecomiti, quod venire faceret Roger,

24th
a die Sancti Trinitatis in quindecim dies duodecim et Abbot,
A.D.
crotera, per quos et crotc1a, et qui nee et cretera, ad re- l:.iGU-UO,
cognoscendum in forma. prredicta. Quia taro et cwtera.
Et quoad captionem prredictre petrre, respondit Willelrous de Eycote, tanquam ballivus prredicti Abbatis,
quod prredictus Michael construxit quamdam molam
manua.lem, in prrejudicium libertatis prwdicti Abbatis,
et ecclesiro sure ; quod ei facere non licuit. Quia ipse,
et omnes a.nteoessores sui, molere debent omnimoda
blada, et semper molere consueverunt, ad inolendina
ipsius Abbatis. Et cum hoe sibi intimatum esset, venit
ad domum prredicti Michaelis, et voluit, tanqunm ballivus ipsius Abbatis, intrare domum illam, ad vi<lendum
si aliqun. mola esset ibidem, contra libertntem domini
sui ; quod facere non potuit, eo quod prredictus Michael
ostia. domus clausit contra eum. Attamen ipse Willelmus Lemori, modo quo potuit, tanquam b&llivus
ipsius Abba.tis, cum alba virga sua; et non vi et armis,
quresivit ingressum in eadero ; et invenit ibidem prredicto.m molam levata.m, contra libertatem domini sui
pnedicti : propter quod, petram superiorem inde cepit,
nomine dil!trictionis. Sed quod ipse MichaeJ, et omnes
antecessores sui, nunquam habuerunt aliqun.m molam in
doroo sua, ad molendum aliquod bladum, nisi clam et
furtive, et ipsis ballivis ignorantibus, nee ha.here debent ; immo, omnia bln.da. sua molere debent, et consueverunt, nd roolendina prredicti Abbatis ;-ponunt se
super pa.triam.
Et Michael <licit quod ipse, et antecessores sui, sunt
talis conditionis quod molere debent, et solent, omnia.
blada sua, ubicunque sibi placuerit; et maxime solebo.nt roolere ad molendina de Toreham et Wethamstede,
pro voluntate sua, et molaro in domo sua ha.here, si
voluerint. Et de hoe ponit se super patriam ; et
Abbas et alii similiter.
ldeo prreceptum est Vicecomiti, quod venire faoeret

Digitized by

Google


416

GF.STA ABBA.TUM

Roger,

a die Sanctro Trinitatis in quindccim dies, ubicunque

et
ccetma, cluodecim et cmtera, per quos et ca:tera, et
Abbot,
A.D.
qui nee et ccetera, ad recognoscendum in forma. prmdieta,
i2ti0-90.
et cretma.
Et quoacl prredictum pannum de russeto, respondit
prredictus ballivus pro domino suo et omnibus nliis, et
Abbas hoe bene advocat et dicit, quod prmdictus Abbas
ha.bet in villa quoddaui molendinum fullonare, ubi
prresens Henricus, et omnes antecessores sui, debent, et
solent, fullare pannos suos, et maxime pe.nnos viles. Et
quia idem Henricus lovavit quemdam truncum in domo
sun. ad fullandum pannos, in prrejudicium libertatum
prredicti Abbatis, et ecclesire sure prredictre, cepit ipse
prredictum p11.nnum nomine distrietionis, quousque idem
Henrieus satisfecerit Domino Abbati de pnedicta tra.nsgressione. Et quod ipse Henricus, et e.ntecessores soi,
nunquam fuerunt in seisina fullandi in domo sua. a.liquos
p11.nnos, et maxima pannos viles, ut prredictum est,
immo, semper ad molendinum fullonis prredicti Abbatis,
ponit se super patriam.
Et Henrieus dieit quod ipae, et e.ntecessores sui, semper de jure fullare debent pannos suos in domo sua
propria, vel alibi, pro voluntat.e sua; nee solent, nee debent, pe.nnos suos vi1es, neque alios, fullare ad molendinum ipsius Abba.tis, nisi pro voluntate sua.. Et de hoe
ponit se super patriam; et Abbas et omnes alii similiter.
Ideo prreceptum est Vieecomiti, quod venire facin.t
et cretera, duodecim et cretera, ad prrefa.tum et cwtera,
per quos et cretera, et qui nee et cretera, a.d reeognoscendum in form.1, prredieta, et cretera. Jurati dieunt,
super sacra.mentum suum, quod homines de Se.ncto
Alba.no, a tempore quo non existat memoria, solent,
et debent, venire ad molendinum prredicti Abbatis, et
blada. sua. in eodem molere, et non alibi Et dieunt.
quod quida.m de dictis hominibus veniebant ad a.liorum
molendina, et ibi fa.cieba.nt molere blada sua. Et cum
,inde fuissent convicti, blada ilia, ea. occa.sione, per judi24th

Digitized by

Goog Ie

417

MONASTERII SANOTI ALBANI.

cium Curire sure, adjudicata fuerunt prredicto Abbati,

et ducta a.d gra.narium prredicti Abbatis ; . nee aliquam
molam manualem levare debent.
Et quoad molendinum fullericium, dicunt quod dicti
homines solent, et debent, fullare grossos et viles pannos ad molendina fullericia prredicti Abbatis, et non
alibi Et ideo considers.tum est quod prredictus Abbas
et alii 1 [eant] inde sine die; et Michael et alii in injuria.
Et quoad captionem dictre ollre, dicunt quod non fuit
capta contra pacem Domini Regis, immo, occasione districtionis pro tra.nsgressione prredicta ; ideo restituatur,

Roger,
24th
Abbot,

A.D.

{260-90.

et C<Btera.

Et dictum est II prredicto Henrico, et aliis, quod restituere faciant prredictis Michaeli, et aliis, dictam ollam
aiream, et cretera. Dicunt enim quod prredictus Hen1icus aliquo tempore babuit prredicta. molendina prredicti
Abbatis ad firmam, et tune, quando aliquis hominum
pnedictorum 8 fullabat pannos suos alibi quam ad prredicta molendina, ipse Henricus, nomine ipsius Abbatis,
de hujusmodi tra.nsgressione emend.as cepit.
Inspeximus etiam tenorem recordi et processus cujusda.m Finding,
jura.tm viginti et quatuor militum, quam iidem Micbool et on appeal,
Henricus I arraiernnt in Curia pnedicti Domini Edwardi, ~~
filii Regis Henrici, coram eo, per breve suum, anno regni
of
sui quarto, ad convmcendum jure.tores cujusdam inquisitionis attaint,
ea.pt.re core.m ipso Domino Edwardo, inter ipsos Micbaelem
et Henricum, et priefe.tum Abbatem et alios priedictos, de 0/th: g
quade.m transgressione eisdem Michaeli et Henrico per prm- Jury of
fa.tum Abbatem et alios prmdictos illata, ut dicitur ; quem inquisition.
coram nobis in Cancellaria nostra similiter venire fecimus, A.O. 1276.
in hrec verba." Placita coram Rege apud W estmone.sterium, in Oct.a.vis
Sancti Michaelis, anno regni Regis Edwardi, filii Regis Henrici, quarto, incipiente quinto. Juratis 8 viginti quatuor ad
convincendum duodeeim, venit reeordum per Ricardum de
Bydeforde, David de Jargunville, Nicolaum de Dodyngeseles,

4 "

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

I Omitted in MS.
' This " Henry" does not appear
to have been mentioned before.
1 fullabant in MS., by inadvertence.

't

J:,

:nirm:g

See page .i1s ante, Note 3.

The termination of this word is
doubtful.
G vinginti in MS.
4

DD

Digitized by

Go gIe

418

GESTA ABBATUM

"
"
"
1260-90. "
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
,
"
"
"
"
Roger,
24th
Abbot,
A.D.

Ricn.rdum do Franceys, Robertum de Upwik, Radulphum

de Farnham, Otos de Wirmelege, Willclmum de Eeseldene,
Robcrtum del Ewe, Willelmum de Kersebrok, Joha.nnem
lo Moigne, Ricardnm de Corney, Thomam de Merstone,
Rogerum Atteberun, Willelmum le Forester, Johannem lo
Dun, Johannem de la Hulle, Henricum de Totenhale, Robertum Assho, J ohannem de Gledeeeye, Henricum Constance,
Ha.monem de Hygyntone, Radulphum de Chaumburleyn, et
Ricn.rdum Ottewy, si Michael, filius Ricardi Briel, debet
molere blade. sua. ad molendinum Abba.tis de Sa.nct.o Albe.no,
et non alibi : et etia.m, si Henricus de la. Porte, de Ba.ncto
Alba.no, debet fulla.re pannos Eiuos, vilee et groseos, ad molen
dinum ipsius Abba.tie, et non alibi I unde iidem Miohael
et Henricue queruntur quod jura.tores inquisitionie, qrue inde
intor ipsos Miche.elem et Henricum et prredictum Abba.tom
summonita fuit, et capta, e.pud W estmonasterium, per breve
Regis, cora.m ipso I Rege, fa.lsum fecerint ea.cn1,mentum I
in hoe, ecilioet, quod dixerint quod prrediotus Michael, et
a.ntecessoree eui, a. tempore quo non extat memoria, soleba.nt,
et debuerunt, molere ble.da. SWI, ad molendinum pnedicti
Abbatis, et quod non debuerunt he.here molae me.nua.les in
domibus euis, ad molende. ble.da. 11ua., pro voluntate sua. Et
similiter, quod dixerint quod prmdictus Henricus, et ante
oessores Bui, a tempore quo non extat memoria, aoleba.nt,
et debuerunt, fulla.re vileB pa.nnoB euos, et grossos, ad molendina. fullarioia ipsius Abba.tie, et non alibi ; nee debuerunt
habere trunoum fullerioium in domibus suie, ad fulla.ndum
aliquos viles pannos, vel grossos. Cum idem :Michael, et
omnes antecessores sui, debuerunt, et semper consueverunt,
molere blade. Bua. ad molendinum prredictum, vet alibi, pro
voluntate eua, et etiam molas manuales in domibus Buis ha.here
ad 2 molendum cum eiBdem, cum eibi 3 placuoJit. Et similiter,
prmdictus HenricuB, et a.ntecesBores sui, debuerunt, et semper
consueverunt, pannos suos vileB et groseos in domibus euis
fulla.re, in truncis fullericiiB propriis, vel ad molendina ipeius
Abba.tiB, vel alibi, pro voluntate eua. Et quod ita sit, ponunt
se super juramentum viginti quatuor, et ~ a . Et Abba.s
venit, et dicit quod prrefati juratoreB non fecerunt fa.lsum
sacramentum, in a.liquo : de hoe ponit se super jure.mentum
viginti quatuor, et caitera. J uro.tores dicunt, super ea.era.
mentum suum, quod prmfati jure.tores prredictm inquieitionie
" et caitera, bonum et legale fecerunt eacramentum in omnibus
1

re only in MS., by inadvertence.

in MS.

~_molandum

a placuerint In MS., b)' inadver

tence.

Digitized by

Google

419

MONASTERll SANCTI ALBANI.

" proodictis. Et idco oonccssum est quod prrod.ictus AbbM cat

" inde sine die ; et Henricus et Michael committa.ntur gaollll
" pro fal1m clamio, et ccetera."

Roger,
i4th

Abbot,

A.D.

Sciendum, quod prima inquisitio ca.pta. fuit coram 1260-90.

Rege, apud Westmonasterium, a. die Pa.schm in quindecim dies, anno tertio.
Postea venerunt prredicti
Henricus et Michael, et The. ad.er.
f
finem fecerunt per unam ma.ream ; quw ponitur iD extra.ctis.
pay a fine,

deA~bey

De co'Mordia inter prcecUctum .Abbatem et villanos c1e

Sancto Albano, 8'Uper lite, 86'1.1, placito pramotato,
et de 8'Ubm.issionibus, ju,rarnentis, et obligationibus
eoNndem, de consvrnililrus ulteriUB non atte'Tl,tandis.
Anno Grawe millesimo ducentesitno septuagesimo Submission
quinto, in cra.stino Sancti La.urentii, venit cum omni hu- ~ by
militate Robertus Spichfat, et juravit, taotis eaorosanctis
Evangeliis, quod nunquam fuit in oonsilio vel a.uxilio cum: th:ui1:;:.
hominibus de villa Sancti Albani ad ma.nimolas leva.n- riiies,
dum, neque ad alia. facinora sua. et injuria.s factas contra A.D. 1275
Abba.tern, nee unquam erit. Quod si in aliquo ullo modo
convenerit, vult et concedit, quod ta.nquam perjurus
habeatur, et ad prenam dimidire ma.rcre, per Archidiaconum Sancti .Albani, vel per ballivos Domini Abba.tis,
quacunque voluerint, censure. vel distriotione, compellatur : et ad boo obligavit omnia bona Slla, ha.bita et
habenda, ubicunque fuerint. Acta. aunt iata diotis die
et anno, in Infirma.ria, comm Fmtre Willelmo de Wymundha.m, tune Archidiacono, Galfrido de Cantebrugge,
Infirmario, et H. de la. Ma.re et Johanne le Fuer, de
&ncto Alba.no.
Johannes Sep simile jummentum fecit, sed in prm- Submission
sentia Domini Abbatis ; a.stantibus Fmtribus Gregorio
Blosino, R. Quatremeyne, Johanne de Berchamestede ; A.D. 1275.
item, H. de la Ma.re, Radulpho Sprunt, et J. de la Mare,
de N ortone. .A.cta. dictis die et a.nno, in Camera. pmdioti
Abba.tis, sub prena. viginti solidorum.

s;ic:fat

jC: Z,

DD 2

Digitized by

Google

GESTA ABBATUM

Item, die Lunre proxima sequente, venit Johannes

Norton le Tannir, et prrestitit omnino simile juramenA.D.
tum, s-qpponendo se . misericordire Abbatis in decem
12~
0 marcis pro prreteritis transgressionibus; et quod nunSubmission quam in futurum committeret, obligavit se et omnia
';0 ::,1::1 bona sua, habita et ha.bend.a., sub prena decem libra.rum.
theTU:Uer, Acta pictis die et anno, in Camera Abbatis, in prcl3Sentia
A.D. 12715 eJUB
dem, as tan t"b

J ohanne de B olun, Priore,

1 us nommo
Domino Willelmo Archidiacono, Fratre W. de Billingdone, Fratre J. de Bercha.mestede, Ala.no de Hadham,
et H. de la. Mare.
Submission
Item, die Sanctre Scolasticre Virginia, anno Ora.tire
~~
millesimo ducentesimo septuagesimo sexto, accessit HenA.D. 1276. ricus de Porta ad dominum suum, Abbatem, re&tum
suum confitens, et devote absolutionem petens. Qui
obtinuit sub quada.m form.a, in quadam littera. contents.,
penes Abbatem residente. Et-ulterius juravit, tactis
sacrosanctis Evangeliis, quod nunquam in vita. sua. truncum fullericium in domo sua propria, vel aliena, in villa
Sancti Albani, vel alibi in sua potestate, in eadem villa.
levabit, vel in eo opera.bitur ; nee aJiquis per ipsum,
vel nomine suo. Omnino siiniliter juravit se de manumola fa.cturum. Actum autem est istud in prresentia
dicti Domini Abba.tie, et confra.trum suorum, Awe
Poleyn, R. Quatremens, Johannis de B.; prreeentibus
etiam, Willelmo de Bolun, Rogero de Wymundbam,
Alano de Hadha.m, R de Weston, tune ballivo villre
Sancti Albani, Johanne Brisepot, Alano de S., W. Tubbe,
Oalfrido de Childewik, et aliis.
Submission
Item, die Veneris proxima ante festum Sancti Petri
of John
in Cathedra anno prredicto accessit Johannes de 1 Bede Bennm
'
'.
A.D. 121s. num ad Dominum Abbatem, cum omni humilita.te, et
juravit, tactis Evangeliis, quod nunquam fuit in consilio
vel anxilio cum hominibus de villa Sancti Albani ad
maniniolas levandas, usque ad placitum contra prredicRoger,

.ft!t,

:::i;

1 This

name is doubtful ; Bern,0 , in the MS.

Digitized by

Goog Ie

421

HONASTERII SANCTI ALBANI.

tum Abba.tern, vel alias injurias eidem Abbati factas Roger,

24th
sustinendum. Item, ad hoe juravit, quod nunquam .Abbot,
erit in coneilio vel aux:ilio contra prredictum dominum A.D.
suum, Abbatem, vel ecclesiam suam, in prredictis arti- 1260-90.
culis, nee in aliquibus ornnino rebus, nisi seipsurn defendendo, et in rebus qure personam suam singula1iter
tangunt. Act& sunt ista in Camera Abbatis prredicti,
dictis die et :mno.
Item, die Sa.bbati proximo sequenti, Ricardue le Submission
Wyte, de Sancto Alba.no, super omnibus prredictis orn-f ,W;:ard
nino simile prmstitit juramentum.
lD.1276.
Oontinuati-0 proce88'U8 et materi<.e pr<.enotatre.

Et sciendum, quod die Sanctarum Perpeture et Fell- Submission

m111es1mo

ducentesimo septuages1rno
. of
on the
behalf
c1tatu~, anno Domm1
sexto, accesserunt ad domin\lm suum, Abba.tern Sancti whole

township
Alba.m, Adam de Nedham, Johannes de Northone, Hen- of st.
ricus le Ointer, Simon le Vinter, B. le Ta.nur, Johannes
de Everesdone, et Grimbaldus, dictus " Reynba.ud," pro
on
se, et pro tota. communitate villre Sancti Albani, humiliter ~e~n,
petentes, et devote supplicantes prredicto domino suo, lbbot,
Abbati, quod raucorem, si quern ha.buerit, erga. ipsos, i~~cb,
occasione placiti super rnanimolis, et secta ad rnolendinum prredicti Abba.tis, ta.m 1 fullericiurn quam ad
bladum, inter ipsos in Curia. Domini Regis a.gitati,
remitteret. Dictus autern Abbas, videns eorum humilitatem, et cordium contritionern, intuitu divinre carita.tis,
ad rnaximarn precum insta.ntiam Roberti de Gravele et
lJUorundarn a.liorum, omnem commotionem, quam erga
ipsos ha.buit, remisit, sub hac forma :-videlicet, quod
homines prredicti, tarn pro se quam pro dicta. comrnunita.te, firmiter et expresse cognoscebant omnia. qure
facta fuerant in dicto placito, et secundum quod fact&
fuera.nt in Curia. Domini Regis, tarn per prima.m inqui-

Al!~
:Oted

1 fullericii

in MS.

Digitized by

Google

GEST.A. ABBA.TIDI

sitionem quern per attinctam, integraliter et plenarie

eadem de cmtero opere adimplere promittentea. AdA.D. dentes etiam ulterius, quod nunquam erunt in consilio
1260-90.
vel auxilio, per aliqua.m colligationem seu conspirationem,
contra. prmdiotum Abba.tern, vel ejus ecolesiam, in aliquo
omnino negotio vel ple.oito; nisi ipse, quern prreclictum negotium, vel ple.oitum, specialiter vel singulariter
tangit.
.Agreement
Qoncesserunt etiam expresse dicti homines, pro ee et
by the
dicta. oommunitate, quod nunquam de Bosco de Barneto,
J:~~ juxta ecclesia.m Sancti Petri, nee de aliquibus omnino
the;r wi11!aii rebus, ab initio mundi usque ad prredicta.m diem, coram
1
: ' : .Atbot Domini Regis inquisitoribus, Justiciariis, seu quibus:' ~~ cunque Domini Regis ministris, tactis, vel qualitercune
que motis, prredictum Abbatem, vel ejus successores, vel
ecclesiam sua.m antedicta.m, implacitabunt, vel qurestionem movebunt ; nisi aliqua disseisina., vel aliqua. injuria,
per prred.ictum .Abbatem, vel suos, alicui personre singulariter et specialiter, sicut dictum est, fuerit i.J.Togata;
qui prius debent tract.are de pace amicabiliter de pnedictis injuriis illatis. Et si per viam pacis ad invicem
concordari non poterunt, faciat quilibet quod sibi viderit expedire. Et si eorum aliquis, singulariter vel
communiter, (quod absit,) contra aliquem prremissorum,
in parte vel in toto, articulum venerit, tot.a dicta forma.
pacis irritetur, et sint omnes et singuli in eodem
et.a.tu in quo fuerunt dicto die Sanctarum Perpeture et
Felicitatis, in mane, scilicet, ante istius pacis compositionem.
They oft'er
Insuper, dicti homines, in recognitionem sure trans::O:r gressionis, et ut majorem gratiam in conspectu domini
wine, who sui Abbatis invenirent, obtulerunt ei decem dolia vini ;
::ipta qui oblationem eorum admisit, et, ad instantia.m R. de
Gr11,veley, quinque remisit, et quinque recepit. Et ad
majorem pacis et amicitire nodum et confirmationem
Provision de cmtero roboranda.m, Dei contemplatione, et dicti
Roberti et aliorum precibus et supplicatione, conBoger,

24th
.Abbot,

=~

!!

=e/:tare

Digitized by

Google

423

MON.ASTEBII SANCTI ALBANI.

ceasit idem Abbas, quod quicunque fuerit custoe mo- Rage?

ll4tla
lendini prredicti Abba.tie, et Cellera.rius curire, vel alius Abbot,
quem idem Abbas assignare voluerit, si Cellerarius A.D.
prresens non fuerit, vel saltem unus eorum, si ambo 1260-90,
prresentes ease non poterunt, statim audiant, vel audia.t, protection
querelam dictorum hominum, si eis damnum de hip.do ~:iloss,
suo per molendinarium pnedicti .A.bbatis infra. molen- grinding
. the
comAbbey
at
.
d mum
fuent perpet rat um;- et _super h oc pro tmus acc1piant, vel accipiat, probationes per homines bonos et'lllill.
legales, et non per riba.ldos, seu leves, et tune cum omni
festina.tione injuriam passis fiet emend.a.
Molendinarii '[ers
heanDlld1.

vero, qui pro tempore erunt, et etiam eorum garciones, millers'

quotienscunque et qua.ndocunque in officio sumendo
de novo a.dmissi. sunt, super :fidelita.te corpora.le prresta.- fealty.
bunt sacra.mentum.
Concessit etiam prwdictus AbbOB, quantum in ipso The townsest, quod dicti homines de crotero non trahantur ad
hundredum, nisi ipsi ad invicem ibidem elegerint liti- suit at the
gare ; vel s1 taIe fiuent negotmm, quo d non poss1t, vel hundred
Court.
debeat, in Curia Domini Abbatis placitari et termina.ri.
Concessit etia.m idem Abbas quod de cretero tholoneum
de cervisia non peta.tur, nee detur.

::~rtake

:X:~~/e

;~}::~e

F<Yl"T'lll1, a'l'l>itrationis et conqO'l'dire de q'U<Jdam placito,

inter prcescriptunn Abl>atem et Johannem, Fiz-John

Btl,per Ohaoia <k Horwa<k diutius agitato.

Considerans felicis recorda.tionis Rogerus Abbas tri- Abbot

bula.tiones et a.ngustias quas passus est venerabilis pater, !::CC: to
prredecessor suus, Johannes Abbas, sub diuturna et gravi a n ~
exagita.tione placiti super Chascia de Horewode, illiusque
expensa.s multiformes intuens tepidum effectum prwten- Fitz-John,
disse, cum sui proprii la.boris, executionisque, contra. Ch~ceth!r
potentissimos adversarios quos sustinuit, recorda.tus est, Horewode,
magno ductus consilio, de remedio crepit feliciter tract.are. A.D. 1272
Quocirca., utraque pars, mutuo consensu, a.rbitros petiit

~:1;J:'

Digitized by

Goog Ie
_.

424
Roger;
24th
Abbot,
A.D.
1260-90.

Award
of the Ar
hitratorll
between
the Abbot
and Sir

John Fitz
John.
A.D.1272.

GESTA ABBA.TUM:

sapientes ; qui hoe scriptum in Francigena., hie in La.tinum transla.tum, studiose dictaverunt.''
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

" Dicunt e.rbitri, ecilicet, Adam de Ylleye et Ricardue la.

Vache, ra.tione Cha.ecim de Horewode, quod Dominue Joha.nnes filius Joha.nnis ha.beat integre cha.sciam in eylva.
Domini Abba.tis, sicut alibi ; ita quod pried.ictus Johannes,
hmredea, et aseigna.ti e11i, annua.tim teneantur reddere pT&!d.icto
Abbati, et suis successoribue in perpetuum, sex fera.s mediocres, scilicet, trcs damos masculos, die Sanctm Crucis in
a.utumno, ad manerium suum de Wynesla.we, et tree damas,
soilicet, a.lterius sexus, in Vigilia. 1 Purificationis Bea.tie :Ma.rim
Virginia. Et bene licebit Abba.ti, qui pro tempore fnerit,
in propria. persona, currere semel a.nnua.tim in proprio bosoo
suo antedicto, per biduum continue. Et si tune ourrero
nequiverit, quocunque modo perturba.tus, curra.t in triduo;
its. quod, si bestias ceperit, Domino J ohanni memora.to, et
hmred.ibns, in proximo termino post oursum Abba.tis e.llooentnr; nee lioea.t Abba.ti illo a.nno plus quam tres fera.s
ca.pere. Et si a.liqua.m ea.pare nequiverit, illm sex bcstim,
sicut prmfatum est, Abba.ti restituentur. Nee forestarius,
nee a.liquis a.lius de fa.milia. Domini Joha.nnis memora.t.i,
fugabunt feras extra sylva.m Domini Abba.tie nocte, qua.ndo
in ora.stino currere proponit. Et si Abbas prmnota.tus ah
hujusmodi cursn desista.t, seoundum majus vel minus, non
cedat in prrejndioium quin ipse, et sni suocessores, currant in
posterum, secnndum formam prmd.ictam, sine impedimento
dicti Domini Joha.nnis, vel hmrednm suorum.
" Et si continga.t prmd.ictam Cha.scia.m debilitari, ita. qnod
Dominue Johannes memoratus, ant hreredes sni, pT&!d.icta.s
feras terminis etatutis persolvere nequiverint, conced.it pro
se, et hrered.ibus suis, ad solvendum Domino Abbati, qni pro
tempore fuerit, pro eisdem, viginti et qnatuor solidos per
annum, ad terminos supra.scriptos. Si antem illius pecunim
solutio reta.rdetur, Abbas, et sni snccessores, facient districtionem in tenementis qure Rioardus Bnlloo, Ricardus Atwode,
W alterus Attewode, et Reginaldus Aylwyn, in servitute tenuerunt in villa de Aase die confectionis ietius scripti. Et si
contingat quod Abbas, vel snccessores sui, vel aliquis, nomine
corum, prrediotum boscum penitus d.istrinxerint, pried.ictus
Johannes, et hreredes sui, quieti sint, et abeoluti, ta.m a.pnedicta.rum Lestiarum solutione, quam de redd.itu pro oisdem,
1

The word " vigiJia!" is inserted here in the MS., by mistake.

Digitized

byGoogl~

MONA.STEBII SANCTI .ALBANI.

425

" quousque creverit, ita quod bestias retinere, fovere poterit,

" et defendere.
" Ratione autem herbagii, provisum est quod memoratus
" Abbas, et sui successores, in perpetuum habeant exercitium
" in herbagio villm de I Mttrisse, prmt.er ca.pra.a, porcos, et
" oves, nisi in tempore debiti pastus. !ta quod nee prmdictus
'' Dominus Johannes, neo hmredes sui, inde o.liquid pa.rticipiant
" in prredicto. villa.. Apud le Swana-m,ot vero provideo.tur quot
" 3 porci dicta sylvo. Domini Abbatis poterit sustinere; et totum
" po.nnagii ho.beat commodum, et virgarum collectionem. De
" prato Domini Johannis dicitur, de quo Abbo.s eum implo.ci
" t.a.vit, ut in pace ba.beatur, nisi in communa.m dicti Abbatis,
" contra. ejusdem volunt&tem, amplietur.
" Forest&rii vero Abbatis, qui pro tempore fuerint, tum
" propter ferinm conservationem et fomentum, tum propter
" sylvestrem oustodiam et defensionem, cornua., o.rcus ferant,
" et sa.gittas; it& quod, ante sylvm ingressionem, a.d officium
" fa.ciendum, jurent in prmsentia ballivi Domini Johannie, et
" hmredum suorum, a.d ftdeliter custodiendum ferinam ; et
" apud le Swane-mot fta.t jusjurandum. Post cessum vero, vel
" decessum, foresta.riorum Abbatis, ei licea.t, usque a.d proxi" mum Swanomotum, per Cellararium suum, Senescallum, vcl
" ballivum suum de Wyneslawe, ba.llivo de Wa.done, qui pro
" tempore fuerit, alium vel alios prresenta.re ; qui tune, ut
" dictum est, juramentum prmst&bunt, et postca, a.d proximum
" Swanomotum illud innovando ratifioabunt. Nee dictus ba.1" livus, pro tempore existens, propter juramenti evit&tionem
" recipiendi, se malitiose absentabit.
'' Et si aliquis forestarius Domini Abba.tie, qui pro tempore
'' fuerit, smpedicto Domino J ohanni, aut hmredibus suis, damnum
" intnlerit de ferina in Chascia prmdict&, per dictum Abba.tern,
" et suos successores, just& super hoo sequetur emendatio. Et
" dictum est, ut omnia ista, et singula, in Curia Domini Regis,
" meliori modo quo poterunt, a.ut per ftnem, confirmentur infra.
" annum hujus compositionis. Datum in ecolesia. de Sa.ldene,
" die Martis proxima ante Annuncia.tionem Dominica.m, anno
" regni Regis Henrici, filii Regis J ohannis, quinqnagesimo
" sexto, in prmsentia dietorum Abba.tie et Domini Johannis filii
" Johannis, qui prmsenti scripto sigilla. sue. alternatim appo" suerunt."
1 The exact form of this word is
doubtful.

11
3

Roger,
, 24th
Abbot,
A.D.
1!160-90.

Sic in MS.
Sic in MS. ; correctly "porcoa."

Digitized by

Goog Ie

426
Roger,
Hth
Abbot,

A.D.
1260-90,
Thetowu
of St.
Alban's is
strongly
fortified;
whence
styled
"Little
London."

GEST.4 ABBATVX

De villa iie Sancto Albano tempore guerroo Baronum

1 <YUBtodienda.
Ipso eodem tempore, erat villa Sancti Alba.ni a.deo
diligenti custodia, tam intus quam afforis, seris et
ba.rris obfirmata, p~opter guerrm formidinem, ut omnem
aditum vel exitum negarent transeuntibus, prrecipue
asc~nsoribus equorum : quapropter, tune temporis appellabatur per totam Angliam " Minor Londonia."
2

De decollatione Oonstabularii de Hertjoriie propter

s-uam prms umiptionem, contra villanos Sancti Albani allatam; et de centum '1n<IA'<JUJ ob dictam
transgressionem Domino Regi persolutis.
1

.Fatal folly

Era.t tuno temporis quidam Constabularius Hert,

de Stokes,,. qm,. cum
nomine " Gregonus

of Gregory
.l!c
dire,
de
Stokes, 1.or
Constable audisset

animositatem burgensium Sancti Albani, indignabatur. Mox je.ctabat ee villam intraturum cum
his sum- tribus garcionibus ; necnon absque obetaculo occupa.tumary execution at rum, et quatuor burgenses prrecipuos de eadem seSt. Alban's. cum ad castellum de Hereford, cui prreerat, vi ad.due. turum.
Hmc facere meditantem ultio oooleatis impedivit,
patrocinio Bea.ti Albani, nolens conservos suos vilifi.cari. Cumque propositum suum implere decrevisset, ut
voti compos efficeretor, instigante se ma.litia sua, villam Sanoti Alba.Di intravit. Libere vagos discursus
sibi vendica.vit pro libito, oculos suos hue illucque
je.ctavit, tanquam explorator. Demum dixit garcionibus suis,-'' Videte quomodo stat ventus." Quod
verbum audientes circum astantes, suspicabantur ma.-

r!Jt!;d

--

---- -----

The word "opidem" is inserted

here in the MS., possibly for " ob
"idem.''
' See Rishanger's Chronicle, p. 38,
and the Opu Cluvmicortml, p. 20,
1

in the present Series.

a This account is also given in
Rishanger's Chrowicle, pp. 38, 39,
and the Opu Chronironim, p. 21.

Digitized by

Goog Ie

MONASTEBII BilCTI ALBANI.

lwn prmcogitatum, quod villam vellet depneda.ri, vel Roger,

Hth
igne crema.re. Mox respond.it quidam ca.rnifex ;-" De,.. Abbot,
" oebo ta quomodo stat ventus :" confestim dedit ei A.D.
l1160-90.
ala.pam, ex qua. pronus cecidit in terra.m. Deinde, cum
suis ministris, comprehensus 1 [est], et an.nulls ferreis et
compedibus 1 [innoda.tus]. Mane sequente, a ca.rnificibus
ca.pitibus a.mputa.tis, capita. eorum defixa. sunt in longos
palos ad qua.tuor extremita.tea villre, ut essent 1pecta,..
oulum intuentibus. Unde a tra.nseuntibus acclama.tum
est,-9 " Sanguis eorum 11Uper capita eorum, quia. pne~
" cogita.verunt ma.la Beato Martyri Alba.no, et ministris
" suis, inferre."
Quod fa.ctam cum a.uditum Domini Regis a. rumi- The town
gerulis pervenisset, a.meroiavit dicta.m villam in oen- t~~
tum ma.rcis, et statim reddiderunt.
crime.

De forma Oompositionie Vicarire Ecclesire de Oonsclive,

Monasterio Sandi Albani appropriatm, et de
cam,positione 8'Uper ann'I.UJ, pe'Mione quadrl11Jinta
marcaru..m 8 Eymero de Theonenga, ~ Rectori ibidem, ad, terminum vitro per Priorem de
Tynemutha .fukliter persolvenda.
Cum memoratus Rogerus, Abbas Sa.ncti Albani, et The adejusdem loci Conventus, an.no Domini millesimo du- "'e0owso11! of
qum
to, ecc1esia.m
.
d e ConscIive awarded
nsc ive
oentesimo septuages1mo
to
ingredi voluissent, et in usua proprios convertere, loci
Direcesa.ni assensu minime requisito, ex confirma.tione St.Alban's,
Alexandri Fa.pre, Tertii, venerabilis pater, Robertus, ~i;.
Dei gra.tia, Episcopus Dunelmensis, loci Dioocesanus, A. D. li71l.
ingressum paciftcum eos ha.here non permittens, Rogero
de Seytone, Canonico Eboracensi, dictum negotium
commisit a.udiendum, et finaliter terminandum ; qui
eta.tuendo ordina.vit quod Abbas et Conventua prredicti, et eorum successores, persona.tum illius ecclesire

!!1i;!;nas-

1 Omitted in the MS. ; supplied

from the Opus ChroJ&iconAm.

2 Joshua ii. 19.

a Correctly, Reinerio; seep, 429.

Digitized by

Goog Ie

428

GESTA ABBA.TUM

Roger,

in proprios usus teneant in perpetuum. Quem quidem personatum decrevit, in manso, domibus, et rediA.D.
ficiis ipsius eccltisire, et in decima. garbaram et feni
1260-90.
totius parochim; exceptis decimis garbarum et feni
de Thomtone, quas vicarii ipsius ecclesire, qui pro
tempore fucrid, una cum cmteris decimis, oblationibus, et obventionibus quibuscunque, ad ea.ndem qualitercunque pertinentibus, personatui superius non assignatis, nomine vicarire percipient et habebunt. Qui
quidem vicarii in ecclesia prmdicta continue residebunt,
omnie. onera. sustinebunt ordinaria, et loci Diceces&no
A yearly de spiritua.Iibus tota.liter respondebunt.
Memora.tue
pension
siquidem
Abbas,
debitre
gratitudinis
considerationem
of forty
marks
attendens, pro se, suisque succeBSoribus, eidem 1 Reyawarded
to the late nero, ad totum vitre sure tempos, conoessit annuam
rector.
quadraginta marcarurQ. pensionem.
A letter of
Super cujus vero ecclesire advocatione, Willelmus
W:.!!!tt:nce filius Thomre de Greystoke, pro se et hreredibus suis,
fvmiaiide dictis Abbati et Conventui litteram fecit acquietantire. Tta.nscarso igitur triennio consequenti, quod fuit
of the said ab Incarna.tione Domini in anno, videlicet, millesimo
advowson. d ucen tes1mo sept ua.ges1mo
.
' ta m ch a.rt&m de
oct avo, 1s
prredicta ecclesia de Conesclive composuit.24th
.Abbot,

~r:!~!t

Scriptwm prredicti .Abbatie 8'Uper indemnitate prcedicti Priorie de Tynemutha, ratione Bolutionis
penBioniB prrenotatre.
Transfer of

" Universis Christi fidelibus, ad quos prrosons scriptum perAlbani,

salutem in Domino. Quoniam cordi nobis est jugi solertie. et diligentia. nocte dieque, pro utilita.te et direotione
:Monasterii Sancti Albani, necnon et Cellm nostrm de Thynemuta, quw sub protectione nostro. prrecipue, ultra omnes
Cella.a, vigere dinoscitur, vigilanter exoogita.re, licet nos
ecclesinm de Concsclive, Dunelmem1is Dicacesis, quw mono.chis nostris, in dicta Cella de Thinemuta. commorantibus,

the profits " vonerit, Rogerus, permissiono divina, Abbas Sancti

:{!: ot

"

CoDBCJive, "
and presentation
to the
Vicarage
thereof, by
thc Abbot

"
"
"
"
"

1 He has not been BO naml.'11 befure,

as is implied here: it is "Egmero"

in the rubric, but incorrectly.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANI.

429

" in quinque marcis annuis pensiona.ria extitit ah antiquo, in Roger,

Uth
" proprios usus, auctorita.te Apostolica, a.c Dunelmensis Epi
" scopi, loci Dimcesani, ~sensu, et ejusdem loci Capituli Abbot,
A.D.
" consensu, a.ccedentibus, ca.nonice fuerimus assecuti, volentes 1260-90.
" utriusque ecclesiie nostrie indemnitati, juxta. vires nostras,
" paterna. sollioitudine providere, pensatis, et diligent.er consi- of St.
8 to
" deratis, diligentia mona.chorum nostrorum dictie Cellie circa
" nos et nostra exhibit&, ao reverentia. gloriosi Martyris Os- an~ ~:~
" wini, omnee fructus priefatie ecclesiie de Conesclive, cum vent of
" omnibus pertinentiis suis, Priori et Conventui noetro de Tyne" Thinemuta, ex assensu et unanimi volunta.te totine Con- mouth.
" ventus nostri Sancti Alba.ni, assignavimus, et tenore prie
" sentium assignamus, et in perpetuum concedimus. !ta ta" men, quod Prior de Thinemuta, qui pro tempore fuerit,
" quadraginta ma.rcas sterlingorum Domino Reinerio de
" Theonengo, quondam rectori ejusdem, que.mdiu superstes
" fuerit, vel ejus certo procurat.ori, eumptibus et periculie
" ip11ius Priorie, infra. quindena.m Aeceneionie Domini, Lon" doniie, eingulis annis, nomina peneionie fideliter pereolveL,
" et. nobis una.m marcam. Poet deceeeum vero priefa.ti Rei" nerii, nos, et succeseoree noetri, viginti et duas marcas de
" dicta eccleeia., in Feeto Nativita.tis Beati Johannis Ba.ptistie,
" annuatim de dicto Priore plenarie in perpetuum percipie" mus. Qui profect.o Prior easdem viginti et dua.s marcae,
" suis sumptibue et periculo, quolibet a.nno a.d Sanctum Al" ba.num diet.a termino mittet, et destine.bit, sub pmna. dupli.
" Prieterea., sciendum est quod quotiens et quandocunque nos,
" vel succeseores nostri, et mona.chi nostri undecunque, per
" Conesclive de Banet.a Alba.no versus Thinemuta.m, vel e con" verso, transitum fecerimus, dictus Prior, qui pro tempore
" fuerit, post recessum dicti rectoris, unum diem ta.ntum in
" eundo, et a.lterum in redeundo, nobis in esculentis et po,, culentis, competenter et honeste, secundum consuetudinem
" et fa.culta.tem provincial, procura.bit; Similiter erit de fa" miliaribus nostris, et servientibus, si litteras nostra.s, vel
" saltem sigillum nostrum, deferant, cum per partes transi,, erint antedictas. Conoedimus insuper, a.ft'eotu incline.to et
" a.nimo grata.nti, ob reverentiam dioti Patroni nostri, Bea.ti
" Regis et Ma.rtyris Oswini, quod dictus Prior de Thinemue,
" et sui suocessores, de consensu ta.men Abba.tie Sa.ncti Al" ba.ni, qui pro tempore fuerit, a.d vica.ria.m dictie ecclesiie de
" Conesclive, quotienscunque et qua.ndocunque va.care conti" gerit, idonea.m persona.m possint priesentare, non obsta.nie
" o.liquo. ordina.tione a.b a.liquibus a.nte fo.cta. Ito. videlicet,
" quod dictus Prior, vel successores sui, vica.rio, ei necesse
" fnerit, ~a.nsum inveniant; et a.liis injustis petitionibus ipsius

!1'p1'.

Digitized by

Goog Ie

430
Rogel",
24th
Abbot,
A.D.
11160-90.

GEST.A

.A.BDA.T'UM

vioarii, qui pro tempore fuerit, sumptibt111 lltlUI vlrlliter l"esistimt, si qum per eundem vicarium a.llque.ndo oriri contingimt. Ad hmc, volumus et concedimt1.11, pro nobis et
suocessoribu11 noetris, quod ai oontinga.t (quod absit) prmscriptum Priorem super diots. eoolesia, vel ejm pertinentiis, vextari vel fa.tigari, it.a. quod dicta ratiga.tio vel vexatio
naturam evictionis sa.piant, vel in ipsius eoclesim, vel partis
ejusdem, expresse verga.nt eviotionem, quod nos, et sttcceesores nostri, dimidiam pa.rtem e~ensarum, in dlctis
tionibus et fatigationibus fs.ctarum, refundemus ; Prior vero,
et suceeesore11 sui, alia.m dimidiatn I quiao justo.m est quod
qui pa.rticipee 11unt honoris, p'"'1;ioipes l!int et oneril!. Buper quib111 expaneis, fideli aseertione smpedicti Priotis, qui
pro tempore fuerit, Una omn jura.ml!nto eorum, qui ei:pensa.s fecerunt, oredetur I dUlll.modo dicta aesertio, et diotum
juramentum, intolerabilem in se non continetmt errorem. Et
" ad perpetuam memoriam hujus rei, et e<:etera."

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

,.exa-

Br6'Ve Regia wuper perHO'Ution6 placin r,rcmiotati.

Non obste.nte coniroversia prrehabita. super a.dvoca.tione ecclesi10 de Tyrefeud, in que. vicit J oha.lltles SeConstance cundus, Abbas, anno Dotninl tnillesitno ducentesimo
septuage.simo sexto, tempore Domini Edwa.rdi Regis,
advowson anno quarto, comm Magistro R. de Seytone, Ra.dulpho
of
the of de F remgu.u.m,
. L_1 J ust'1cmn1s
. .. D omini
.
chnrch
et 11,1111
Regi8, itine~~~d) ra.ntibus in Oomitatu Bedefordire, implacita.nt OonA.D. 1;16: stantia de Morteyn, domina et hi,eres villre de Tyrefeud,
venera.bilem pa.trem, Dominum Rogerum Abba.tern, super
advoca.tione ecolesue ejusdem villie ; qua.m Dominus
Abbas et Oonventus, suique prmdeceseores, per tempora
longa. a.ppropriatam possederunt, et tenuerunt.
~eAbbot

;i~~ by

:! !!'::yn

Brtll)e &giB d, 1Je11silna dictm adtlJocati<YnMJ, ob <kfaUam

Oonsta/ntiaJ prwscripfnJ, m.enwrato .Abbati detibe'l'and<t.
Writ, en" Edw81'dus, Del grs.tia, et e<1Jteira, Vicecomiti Bokyngham,
joining
'' ealutem. Si Constantia de Morteyn fecerit te securum de
enquiry as
1

Thill rubric, it will be aeeu, II ,rholly incorrect.

Digitized by

Goog Ie

MONASTEBII BANOTt ALBANI.

431

" damno suo proscquendo, tune summone per bonos eummo- Roger,
24th
" nitores nginti liberos et legales bomines de visneto do TyroAbbot,
" feud, quod sint coram J usticiariis nostris Itinerantibus apud A.D.
11 Bedeforde, parati
sacramento recognoscero, qui advocatus 1260-90,
" temporo pacis prrosenta.vit ultimam personam, qure mortua --.
11 est, ad ecolesiam de Tyrefeud, qum vaca.t, ut dicitur ;
et tofthe l'lght
" CUJUB
. ..uvocat1onem
_.,
.
_.,
Constantia
. dic1t ad ae pertmere.
.
otation
presene..uem
to
" Et interim ecclesia.m videant, et nomina eorum inbrevia.ri the said
" facias. Et summone per bonos summonitores Abbatem do church.
" Sancto Albano, qui advocationem illam ei deforciat, quod
" tune sit ibi, o.uditurus illam recognitionem. Et habeas et
" eaitera. Teste et eaitera."

Memorata igitur domina, cum suo consilio, videns Constance

prredictum Abbatem per suum attornatum comparen- d~J::.arteyn
tern, paratum ad litigandum, petiit licentiam, et obtinuit, h~ de- we
ad impetrandum melius breve, et a brevis impetrati se mand.
subtraxit prosecutione.
Unde consideratum est per
Justiciarios prredictos, et irrotula.tum ibidem, quod
Abbas in pace teneat illam advoca.tionem." Edwardus, Dei gratia, et caitera, venerabili in Christo Writ, ac
" patri, Ricardo, Dei gratia, Lincolniensi Episoopo, salutem. ~owledg1' Soiatis quod Abbas de Sancto Albano in Curia nostra, coram ih~hef
'' Justiciariis Itinerantibus apnd Bedeforde, per considerationem prese:ta.
" ejnsdem Curim nostrre, reouperavit prmeentationem suam tion to the
" ad eocleeiam de Tyrefeud verBUB Oonstantiam de Morteyn. church of
" Et ideo vobis mandamus, quod, non obstante recla.matione
" prredictro Constantire, ad prresentationem prmdicti Abbatis, the Abbot
" ad prrediotam ecclesiam idoneam personam admittatis. Teste of St.
" Radulpho de Freingha.m, vicesimo nono die Septetnbris, Alban's.
" anno regni nostri quarto."

~f-::

De ?naxim,a dissensione inter A ?'chiepiscopttm (Jantuariensem et prcescrvptum A bbatem, propter derogationem privi'legiorum Monasterii Sancti .Albani,
diutiU8 continuata,, per humUem indust'l'iam
ejus<lem, Abbatis feliciter terminata,.
Die Martis proxima a.nte Nate.le Domini, a.nno Ora.tile Convoca
ducentesimo sept uagesuno
septimo, .r...,___te
in the
millesimo
.m r Ro - tion
church
of
bertus de Kylwardby, Dei gratia, Archiepiscopus Ctm-

!!::!l

Digitized by

Goog Ie

432

GESTA ABBATUM

tuariensis, scire volens quo jure Abbas et Conventus,

licet exempti, in usus proprios ecclesias tenent, in quibus
A.D.
non habent jura ponti:6.calia, in ecclesia de Wycombe,
1260-90.
per quemdam Magistrum, nomine " Ricardum de Strathy Robert, " forde," "-ices ejus gerentem, quamdam fecit solemniAroh
bishop of zare Convocat1onem.
~anterQuibus profecto die et loco assigna.tis, comparuerunt
e!:ir~ as procuratores sui, videlicet, Frater J obannes Pychun,
~tee
commonachus ejusdem ecclesire Sancti Albani, tune in
bot and
eadem officialitatis exercens administrationem, et M.a~nl~?; gister Thomas Benet, de Sancto Albano, clericus, suum
to h~ld
pro.cura.torium ostendentes, per quod admissi fuerant.
Qui quidem memorata.m ecclesiam indebite sentientes
A.D. 1211. prregra.vari, Privilegia, hujus Convocationis, et composiTbe Al>; tionis coa.ctre et injuriosre, excusatoria., in hunc modum
bey, by 1ta

ll
proctors,
consta.ntlSSlDle a egarunt.~ its
In Privilegio Crelestini Pa.pre continetur, quod nulli
pn
eges Arl

Legato, n1S1
a lte
of exemp.c 11ep1scopo, ve1 E p1scopo,
sive
a. re
tion.
Sum.mi Ponti:6.cis misso, licitum sit Abba.tern Sa.ncti Al'The
ban1, a.u t P nores

Ce11arum, s1ve
mona.ch os, a.d Consili"um,
lege Priviof
0 1!4'
Synodum, vel Capitulum, convocare, vel ab eis obeemnoa
dientiam aut aliqua.m exigere consuetudinem ; nee
a.liquas exactiones vel ordinationes, sive aliquod jus, vel
offi.cium episcopale, in dictis religiosis, contra. tenorem
privilegiorum, exercere.
'The PriviIterum., in Privilegio Clementis Papre Tertii continelege of
Pope Cle- tur, ne Abbas Sancti Albani, seu mona.chus ejus aliquis,
ment m, teneatur alicui, ante communicationem a.b Apostolica
'The Arch- Sede prremissam, injure aliquatenus respondere.
bishop
Hiis vero et aliis consimilibus Privilegiis allegatis
non obstanti.bus, nimire prrecipitationis nubilo excmco.tus,
~nvent dictos Abba.tern et Conventum reputavit contumaces,
Capitulumque in Privilegio, ubi inseritur quod ecclesia
and calls de Tyrefeud in proprios usus eis con:6.rmaiur, proui
!is:!em asserebant, (pro qua specialiter tune compa.ruerunt,) ad
sibi ostendendum et exbibendum ipsos compellere nite: ~ of e batur. Et cum eisdem procuratoribus diem pnefixerat
Roger,
2th
Abbot,

!r

~t

::!bes.

f rt

t=a!t
:!:~-

tbt ~!1i!
Tyrefeld.

Digitized by

Goog Ie .

433

MONASTERII SA.NCTI ALBANI.

ad probandum dictum ca.pitulum, injustitia.m injustitire

Roger,

24th
accumula.ndo, et a.fflictos indebite affligendo, adquies- Abbot,
cere recusarunt ; et sta.tim, juxta. dictorum Privilegio- A.D.
1260-90.
rum tenorem appellando, recesserunt.
Comparuerunt iterulJl dicti procuratores coram Ar- The procchiepisoopo, die Lunm proxima a.nte Epiphaniam, in
ecclesia de Witechirche, pro ecclesia de Wengra.ve pear before
non proponendo, sed protesta.ndo se nolle cessa.re ah
appellatione sua, cora.m ejus Commissa.rio alias fa.cta. but, d_eSed cum inchoa.rent, et intenderent a.rtius allegare
privilegia aua, en ! Archiepiscopus eos audire contemp- ments, lie
a ffi rmana, aut ve11ent aut n6uen
11
t , m ummen

t a sua hear
refuaes
to
sit,
them.
eidem ostenderent, ea.que videret, volveret, et revolveret. Sin autem, ipaos Abba.tern et Conventum reputa.ret contwnaces. Propterea, dicti procuiatores appel- The procla.tionem memoratam in acriptis renovarunt ; in quos
protinus excommunicationia aententiam fulminarunt ; a nicated ;

appel- whereupon
qua qw"dem senten ti a., t anqua.m ab m1gua,
1ps1
they appeai
la.runt, cum indultum sit per Coolestinum Papa.m' quod t~ the Pri. Iicea.t m
d"1c....,.,,
'--ft relig1osos

vilege of
nemrm
senten ti a.m dare, ve1Pope
aliquid innova.re, post appella.tionem factam.
<;cz,lcs P n"vilegio
01ementJ.S Papoo,-' ' Decrevimus,

tinus II.
I tem, m
" ut nulli omnino hominum liceat Monasterium Sancti Et'urtherf
erms o
" Albani perturbare, aut possessiones ejua auferre, ant ~e Pri" abl&tas retinere, minuere, aut quibuslibet vexationi" bus fatigare."
ment ID.
Item, indultum est per Lucium Papam, quod si ali- Privilege
quiR Archiepiscopua, Episcopus, vel alius Ecclesire prre- 88 to ex-.

commun1la.tus, m Abba.tern, seu eJUB monachum de conaortio cation and

suo, excommunica.tionis vel interdicti sententiam aliquo inter:tb
tempore promulgare proosumat, nullas vires obtineat, F:;'e 1
aed irrit& et vacua potius habeatur.
Lucius.
Memora.tus igitur Archiepiacopua, suas exercendo visi- The Archtationes extra. libertatem Sancti Albani, apud Hatfeld, t~hop
qure specta.t Episcopo Eliensi, usque a.ppropiavit; 1 quod
cum audivera.t prredictus Abbas, eidem devote suppli-

:Si:::~
tsho~h-

:di;!n_

~~r:o::iu-

p~~ct-

H~l
~
:
f:~fe!>1:n

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ~ - - to St.
Alban's.
qumi in MS.

EE

Digitized by

Goog Ie

GEST.A.. ABB.A.Tml

ca.vit ut a.pud Sanctum Albanum veniret, spatit.turus

et hospita.turus : cujus precibus annuebat, sagaciter in
A.D.
mente revolvens indulgentiam illius Privilegii, quod
150-9o .Axchiepiscopus vel Episoopus in 1 prmliba.to Monasterio
The Con hospitari non debet, nisi rogatWI ; quod bene oonsi.derat
vent in
meet& .a..1
,. -chiepJSCOpus.
.
,. ---.l--t
te
te ostium 1psius
. .
him
AIJUt,W2U. 1 au m an
1tate, at
Monaaterii, prooeesionalit.er, reverenterque, dictus Conventus, pulse.tie campanis, revestitua obviavit, et eundem
the Mo!IU- eummo cum honore, velut pa.tram ta.ntm Sedis, virumtery.
que ta.ntie famre, deooit, sa.lvis privilegiis suis, suscepit
2 oora.m.
1!'oteataPopulo igitur tali ao ta.nto confluente, Arohiepiscopwn
0
Abbas decanter aggreseus, quamda.m sic fecit protestaby the
tionem ;-" Pat.er venenmde, hunc vobie penitus de
Abbot.
" gra.tia, non de jure, aut de more, honorem exhibe" mus;" quooirca gratiaa continue {persolvit devotas.
After a
In craatino igitur, dioti Archiepiecopus et Abbas, oonsi.dentea, et invioem verba laeta permiscentes, looali opthe
portunitate, temporalique, oonsidera.ta, de libertatibus
et arduie negotiis Buis, ma.xim.e, quo jure, ut prretachum
conciled to est, illud M:onasterium eoolesias in usus tenet proprios,
~ J:.:"" feliciter pertracta.runt. Conoepto itaque verita.tis tmAbbot, u mite, fa.teba.tur se nolle, neo posse, indultis illa.m eccle-
0~ ; , siam nudare privilegiie, nee in aliquo ejusdem pnejuthe Monas- dioare libertati.
Quem licet paulisper a,nte h&buerit
tery.
exaapera.ntem, Primipotens eundem, cujus prrecipue in
hiis ani.mum tetigit, eidem oontulit me.nsuetum. In
ipso eni.m. continuo dilectionis f.&vorem sentit; oonsilium,
auxiliumque, in dictis negotiis feliciter reperit.
The Arch0 aa.lutare mire.bile ! quod non solum ab eXMtione,
~~ per qualecunque oonsilium attentata, totaliter cessa.vit ;
the ~onae- verom etiam, ne conoeaeionis swe benignita.s, aut justitim
firmitas, per se vel per suoe in.firmata., ab utilitate dicti
of its
mon.asterii constantie. titubarent, omnes ecclesias quas
churchea
di
' AL"C
.t. --hieptscopa

t u suo possedernn")
'"
and prict'1 religi"os1' t unc in
vilepr.
in una pa.gine., et quamplurimos privilegiorum a.rticulos,
Ko,er,

1Z

!:n:-io

::t !uwe

=~tew~'

::!: ~:i~

=~:

1 prolibato

mMS.

'Siem MS.

Digitized by

Goog Ie

MONASTKBII

B.A.NCTI

435

ALBANI.

valde neoessarios, quorum tenorem evidenter respexit, in

aJ.ia magna. pagina., utrisque sigillo suo m.e.gno appenso,
cousta.ntissime oonfirmavit.

Roger,
24th
Abbot,
A.D.
U60-90.

De Benlitio miUtari tempore prailicti Abbatis Domvn,o

1 Regi Bepties perBoluto.
Cum prredictus Rogerus, Abbas Sa.ncti Albani, pri- Abbot
dem septies servitium Domino Regi reddidisset militare, ~one
anno siquidem Gratim millesimo ducentesimo septua- knight and
gesimo septimo, tempore Domini Regis Edwardi, circa
Festum Sanoti J ohannis Baptistm, sex militum fecit do lr:mght comparc1onarus;
,
,. 14._
tor
servitium pro se et pro ews
quod service
St. Alban'
tres milites, soilicet, Dominus Stephanus de Chendut,
the
et quatuor armi~ri, loco duornm militum, una cum A.~~i111 .
C83teris, in ejusdem negotii expeditione, ad dicti Abbatis
proourationem, secundum debitam formam init:.&m, deputa.tia in nobili apparatu in equis et armis, ad primum diem proofixum, apud I V ileoostre, ad servitium
regale faoiendum contra. Wa.llenses, eleganter sunt pro-

~:rz:~

;:nn

feoti.
Ad ulteriora igitur anhelantes, apud Cest.riam usque Mterdoing
_;:i
. :magn1tu dinem dntyfor
pervenerunt; ub1. IIU
tanta.m h onons
eight
admitiuntur, quod omnes videntes ipeos et equos suos, w':t!b, and
it& strenue e.rmatos, tale 11ervitium apprime commend&runt. Qui cum in Wallia per octo eeptima.naa hostiliter, t!i~~
et non sub modico discrimine, per quadra.ginta dies ad
sumptus proprios, et ulteriu.s ad Regis stipendia, mol'&lll ance, tht!y
truisaent, a Domino Rege licen oiat.i, gratias exhibente, ~ban's,
it.er V81"8UI Sanctum Albanum maturantes, adeo sani et IIIL& and.d
.
.
l soan
e&lvi remearunt, quod nee homo aliqws ex eui, ve
equus, deperier&t, aut sa.ltem interim in.6.rmaba.tur. Misertus est enim eorum, et omnia opera, sua, ad utilitatem
diot,e ecclesue, Dominus dirigeba.t. Sane cum quamplures Episcopi, Abba.tea, et .iii pnelati, pro majori

~:;i:,~

:pear-

1 Repeated in MS.
' Sic in MB. : probablJ aelldng

Worcester.
EE

Digitized by

Google

--

436
Roger,
24th

'Abbot,

A.D.

1260-90.

Gl:STA ABBA.TUM

parte 'Anglim, pro eervitio militari, prece et pretio, finem

procure.runt, scilicet, pro quolibet milite quinquaginta

marcas argenti, ecce I cassatis mutuis contractibus nocivis, sine quibus adeo tempestive pecunia tanta solvi
non poterat, ad quinquaginta 1 marcas summam omnium
Abbati, salvis sibi equis et toto apparatu, 1 port.ionem
contingentium vix surgeba.t expensa.rum.

Visitatw Cellarum.]
Abbot
Pire memorire Rogerus, Abbas prrenomina.tus, a.nno
~the Ora.tile millesim.o ducentesimo septua.gesimo octavo, Cellas suas de Thynemuta et de Belvero visitavit.
and TynePrimitus igitur, die .Mercurii proxima ante Pentemouth,
ch oro, una cum eretens

A.D. 1278 costen, cum benedict1one m

~
fratribus secum tendentibus, viam in Domino a.rripiens,
supra.dictum festum apud Belverum sole:mni.mvit. Ad
he stays
ulteriora ergo festina.ns, a.pud Thinemutam usque pernearly
qua qw'dem provmma,
deb'to
six weeks vemt ; m
1
cum h onore,
at Tyne- per sex fere septima.nas perhendina.vit.
::t!bbot
Interea. venera.bilis pater, Robertus, Dunelmensis Epidines with scopus, et Abbas memoratus, (quem quidem Abba.tem,
of devotissime rogatum, ad prandium obtinuit,) reveDurham., renter interloquentes, mutuum 'honorem, utilitat.em,
on terms
.
great
cor-of et a.m.orem, semper fu'1sse, lum'd'iusque d emceps
888erediality.
bant clarescere ; licet paulisper ante controversia inchoata. fuisset, sed statim, sagaciter interponente dict.o
Abbate, seda.ta, inter Episcopum et Priorem de ThineRecent
muta : super eo, quod voluit hospita.ri, sumptibus saltem propriis, in eodem Priore.tu, dum de parrochiani.s
between
suam faceret visitationem : qui non tune admittebe.tur,
~
ne eccleaire de Thinemuta, contra. compositionem inde
Prior of
aliquotiens initam, prrejudicium genera.retur. Qua ostense. et lecta, se nolle fateba.tur contra.venire.
The Abbot
Interioribus itaque, et exterioribus, more providi
~ t~ patris et pastoris, utrobique reformatis, versus Sanctum
s:-ai
Alba.num regressum dirigens, in Vigilia. Sancti Petri
9[

~;f

~:ir
t.t:-;,

=:~-

~:op

:2::i;.

J;:

Sic in MS.

Omitted in MS.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANI,

437

a.d Vincula cum omni prosperitate remea.vit. Cujus Boger,

Hth
prresentim totus Conventus, solemniter revestitus, pul- Abbot,
A.D.
satis campanis, cum magno applausu obviavit.

1260-90.

ProcesBUB q'1JhrW1liJ,a;m 1 mnkwl,o,rwm, COTa/111, Regis

3 [J'U,8ticiariis] itineramwus, bibertates ma,neri,i
<k Esewale dimi111Ue're satQfJentiunn.
Consequenti autem anno, quidam ex pa.rte Regis Atteml!t
in pa.rtibus Cancire, fa.cta suggestione sinistra, exagitatique oblocutione, Monasterii Sancti Albani libertates, of St.
tempore Domini Rogeri Abbatis, in manerio suo de
of
Esewale attenta.ba.nt minorasse. Qui sub hresitatione ties, in ita
'
tes, manor
of
va.c1'11antes, .Li,a.nquam illi'us re1. ven'tatem ignora.n
F.aewale,
quin potius fingentes quatenus talibus ibi ga.uderet A.D. 1279.
libertatibus, easdem Domino Regi justius assereba.nt
spectasse ; dicto Abbati, et suis antecessoribus, imponentes in regiam dignitatem usurpationem et surreptionem enormiter commisisse.
Coram J usticiariis ergo in ilia provincia Itineranti- The atbus, per inquisitionem declaratur, prredictum Rogenun
in
Abbatem toto prrelationis sum tempore dictas in pace ~e first
habuisse et tenuisse libertates. Videntes itaque propositum suum tepidos sortiri successus, aliam sequi peated in
.
.
.
another
viam,
81'b'i, Dommo
auetore, Iubncam,
sub coIore ven- fonn.
dicationis inchoarunt. Unde ulterius hedere attentius
excogitantes, (quod longe a desiderio eorum certum
est accidisse,) secundum litis formam, triplicem moverunt qurestionem : videlicet, qualiter Abba.tee Sancti
Albani usi aunt libertatibus prredictis; utrum etiam
p:rredecessores Regis Edwardi, tune regnantis, sicut
patet inferius, in hiis aliquotiens obtinuerunt seisinam ;
et quo wa.re.nto tenentur: super quo breve regium
tune levabatur.

!ed7:~

!1=-

:1~
::T:::

1 11111,livolorum

in MS.

I Omitted in MS.

Digitized by

Goog Ie

438

GEST.A. ABBATml

Quocirca prrefati coquinarius llonaaterii, cujtD obedientiam specia.Jiter negotium tangebat, qua.nquam
nunc istis, nuno illis, laborum et expensarum generibua
lll60-90.
fuisset oppressus, :finaliter pla.citum est executus. CuPeaceful jus amorem justitire sure conserva.ndre 'gra.tia. cert.re
possession spei in Christo solidavit. .Assisa tandem rite collecta,
of
the
, ver1'tat'IS recogmt,1onem omruno
.
~. per
afor~d
et m
prreparaaa,
liberttee is J usticiarios dividitur et recuMtur ; a.c per eosdem millawarded
to tes, per quos illo a1e a.ssI.Sa
. m
. t er pntJU.1c
-.l: t
.
the Abbey.
um Dom1num Regem et Dominum. Gilbert.um, Comitem Glovernire, p:rreteriit, prrulibato moll88terio possessio pa.cifica
in a.ntedictis liberta.tibus a.djudica.tur.
Roger,
!Uth
Abbot,
A.D.

Recordum <le libertatibus pT<:edwti Manerii de Esewak, coram, Justiciariis itinerantilnuJ, tmnpore
memorati Abbatis p'leniter allocatis.

=~

Placitum apud Maidenestone coram Stephano de

Penecestre, Johanne de Cobham, et Salamone de Rofa,
die Mercurii proxima post Festum Circumcisionis Do~entioned, mini, a.nno regni Regis Edwardi octavo. .Abbas de
Sa.ncto Alba.no eum.monitus fuit a.d I ostendendum quo
manor of wa.ra.nto clama.t he.here visum fra.nciplegii de tenenti.Esewale, b

de E sewa.le, a.merciamen

t run 888l8l8

and award us ma.nem em

?ftheJury, fractre panis et cervisire, eectam a.d curia.m sua.m de
Esewa.le de eisdem tenentibus qui eolebant eequi hunAbbot of, dredum Domini Regis de Estrie.
Unde Willelmus de Gielingha.m, qui sequitur pro
Domino Rege, dicit quod Dominus Ricardus ~ .
coD.88,nguineus Domini Regis nunc, fuit in seisina. de
prredictis liberta.tibus, tanquam perti.nentibus ad libertatem coronre sure ; et, poet ipeum Ricardum Regem,
Dominus J oha.nnes Rex, a.vue Domini Regis nunc : et
similiter, post ipsum J ohannem Regem, Dominus Hen-

Record of

the

pro-

:t:rence

: ~:our

tf~;;:

Digitized by

Google

riCOI Rex, pater Domini Regis nuno. Et quod prmdicbus Abbu modo tenet prmdict.u liberta.tes subtractas et occupata.B ; unde dicit quod Dominus Rex
deteriora.tus est, et damnum babet, ad valorem oentum libmrum ; et inde producit secta.m.
Et pmdictus Abbas venit, et defendit per attol'Datum suum vim et injuriam, quando et canera. Et
dicit quod quidam Nigellus de Albaniaco tenuit quondam prredictum manerium, cam omnibus libertatibus
prmdictis ; qui quidem Nigellus illud dedit Deo et
Sancto Albano, cnm libertatibus pnedictiB, tenendum
adeo libere sicut et ipse illud tenuit. Et proferunt
chart.am dicti Henrici Regis, Primi, qui donationem
illam confirmavit. Pneterea proferunt chartam Domini
Ricardi Regis, qure similiter testatur, quod idem concessit Deo et Ecclesue Sancti Albani, pro redemptione
animre sure, et pa.rentum suorum, omnes libertates et
liberas consuetudines quas regia potestas Jiberiores
alicui ecclesire conferre potest. U nde dicit, quod a
tempore dona.tionis prredictre semper fuerunt in sei.sina
de eisdem libertatibus, et plene usi aunt ; et quod nullam u.surpa.tionem, vel subtractionem, super Dominum
Regem fecerunt.
Et Willelmus de Gi.Blingham, qui sequitur pro Rege,
dicit quod qualiterounque ohartam de oonfi.rmatione
Regis Ricardi proferunt, de confirma.tione prredicta,
anteoessores Domini Regis semper fuerunt in seysina
de libertatibus prredictis, quousque prredicto Domino
Henrioo Regi, patri Domini Regis nunc, per prredictum Abbatem, et prredeoeBSOres suos, eredem subtraotie
fuerunt : et quod ita Bit, ponit 1 [ se] auper pa.triam ;

Roser,
24tlt

Abbot,

A.I>.

1260-90.

et Abbas, per attornatum suum, similiter. Item fiat

inde Jura.ta..
J urati dicunt, super sacramentum suum, quod Do-

Omitted iD MS.

Digitized by

Google

440
Roger,
24th
Abbot,
A.D.
1260-90.

GESTA. ABBATUM

minus Henricus Rex, pater Regis nunc, a.ut prredecessores sui, nwiqu.am post confectionem cha.rt.re Domini
Regis Ricardi, consanguinei Regis nunc, aliquam seysinam habuerunt de pnedictis liberta.tibus. Immo
dicunt, quod prredictus Abbas, et omnes prredecessores
sui, a tempore quo non extat memoria, usi sunt pnedictis libertatibus, scilicet, visu :fra.nciplegii de tenentibus suis, amerciamentis a.ssism fractm pan.is et oervisire, in prredicto manerio ; et quod nullam subtra.ctionem ,.ad hundred.um Domini Regis de Estrie fecemnt.
Quia dicwit quod prmpositus et duo homines de prredicto manerio de Esewa.le faciunt sect.am, ad duos
lawe<laies per annum, ad prredictum hundredum; ita
quod nihil est subtractum. Et ideo. oonsidera.tum est,
quod Abbas inde eat sine die, et Dominus Rex nihil
capiat per breve suum.

Proceesus litis et discordim BUper advocatione, seu

patronagio, eccleeim de Dachet, inter 'TYIRlmoraturn,
A bbatem. et Robe1'tum Pynkeney diutiua agitatre.
Vacante ecclesia de Dachet, per mortem Magistri
Nicolai Greci, s~do Nonas Decembris, a.nno Doclerk to the mini millesimo ducentesimo septuagesimo nono, veneof rabilis pater, Rogerns, Dei gratia, Abbas memora.tus,
Dachet,
verus ejusdem ecclesire patronus, quemdam clericum
A.D. 1279 suum, M agis
t rui WilleImum BIund um, E plSCOpo
'
Linoolniensi, videlicet, Magistro Ricardo de Gravesende,
prresenta.vit. Accepto igitur m.anda.to episoopali, juxta
debitam qure in hujusmodi casu accidit formam, per
Officia.lem Bokinghamue solemn.it.er fieba.t inquisitio,
qure, tam pro prresentante qua.m pro prresentato, absque omni nota repulsionis publice transivit.
Interea siquidem, prmnominatus Episcopus letale
Robert de
Pynkeney debitum persolvebat.
Robertus igitur de Pynk:eney,
claims the
advowson. filius et hreres Domini Henrici de Pynk:eney, militis,
consilio minus sano exagitatus, se objecit, et a Curia
Abbot

:,::pre-

:t

Digitized by

Goog Ie

441

HONASTEIUI SANCTI ALBANI.

Domini Regis, sub fioto advocationis coJore, in ea.ndem

ecclesiam breve impetravit.

Oootinuatio proe68s'U8 m,aterim prrenotatre.

Roger,
24th

Abbot,
A.D.
1260-90.

Ad luec, labente temporis intervallo, Dominus Rex Writ of

scripsit prrelibato Epiecopo, per illud breve quod vo- pro~ibi~on
'-Ii'-- pend ente m
Cuna
aga.mst
eat ur ' ' Prohibemus," qua.,.,nus,
lltitntionin-of
sua, prredicti pnesenta.ti eubsideret inetitutioni. Mul-!ep~n
tiplica.tis igitur angariis, gemina ingruit moleetia; dum sent.ed.
ille, injuria.m injurim accumula.ndo, quemda.m clericum,
Willelmum de Eytone, ut argumentum &BBumeret deei- Pynkeney
piendi, verbaliter se finxit prresent&BBe ; quem excogi- ~~
ta.vit, per fas vel per nefas, a dicto Abbate hinc inde nominee.
:favorem de levi obtinuisse, cum multis optimatibus
Curim Regis satis extitisset familiaris.
Sed Abbas,
magis Dei et Ecclesim sum justitiam diligens, quam
humanam potentia.m injusta.m verens, adversariorum
suo1-um libito aures nullatenus inclina.vit.
Qui cum ad diem amoris prrefixum, cum consilio A dal of
suo, advenisset, dictus Robertus, se offerens, cum quo- fo:e!:!ndam nobili milite, Ymberto de Monte Rega.Ii, tune cil!4tion
Domini Alfonsi, filii Domini Regis, magistro et cus- ~!J,
tode, una cum aliis potentibus, ta.nquam ad terroris Pynkeney
,
,
1ncU8Slonem,
nunc per verborum d.ulcedinem, nunc per endeavours
to prevail
qualemcunque supplicationem, nunc vero per molest&m A'.bbo the
murmurationem, cor Abbatis, ad sui incommodum, et yield
adversre partis commodum, emollire satagebat, et alli- ul!reeenta.
.
on.
cere. Sed cum annuere renmsset, allegans multiplex
jus, quod inde ecclesia sua de Sancto Albano a tem- The Abbot
poribus possidet retroactis, illa vice, infeeto negotio
utraque pars recess1't.
part. ey
Primo igitur die litis, Lon,doniis deputa.to, compas Appeal to
ruit per partium I assoniationes, prout communis sine
bat justitia. Cumque dictus Abbas prudenter perpen-

!ii~

:!i7

~e;;,urta

Perhaps UBOniatiore,, (eAOinen) more correctly.

Digitized by

Goog Ie

GEST.A. ABBA.TUI[

pendisset quod prmdicti Roberti, aut ealtem procurat.oris

sui,
absentia immediate ad fraudia oautelam imaginaAbbot,
A.D.
retur, perspexissetque la.psum temporis eex mensium,
11)60-90.
per secundi diei litigiosi deputationem, posse prredictre
Pynkeney advocationi sure prrejudicium generasse, super eo quod
tries t.o
postpone ejusdem ecclesie collatio ad Episcopum dioocesanum
the hear- devolveretur, et per oonsequens debitam et consuetam
ing.
inde amitteret pensionem, aut prmcipue propter illam
recuperandam in lite nimis perniciosa immensas refunThe Abbot deret expensas ; malitiam huma.nam inde emergendam
takes
coun- sagam'ter COilSl'derando, cum Conventu suo, et Junspe
sel
thereon.
ritis prmstantioribus, inito consilio, tractatum ha.buit
diligentem.
Queen
Prresertim nobilissima Domina Alienora, Anglire Re~~: . gina, quamda.m litteram dicto Domino Abbati direxit
plicatiolto specialem, quatenus super pnemissis prredicto clerico,
the Abbot, a,d instantiam suam 88Set favorabili! et dum 1uoo et
on behalf
'
'
of Pynke- a.lia tacita maturitate sustinuit, prresentationem snam,
:?~nee. alias factam, impetuoae nolens revocare, Dominus
omnium de remedio disposuit : cum srepedictus Robertus, recognoscens in dictre ecclesire advocationem
Pynkeney se omnino nullum jus habere, solam Domini Abbatis
the gratiam humiliter rogasset, ut antedictum clericum,
rlght,t~d Willelmum, scilicet, de Eytone, nomine suo, et Monaahum~t.o terii sui de Sancto Albano, sicut verus patronus, ca.ri:C! Abbot tative prresentaret. Cujus interventioni annuebat, tlum
!; ~ Magister Willelmus Blundus sure prresentationi, mera
nominee. et spontanea voluntate, penitus renunciabat, eam in
manus absolute resigna.ndo Episcopi memorati: ad
quam quidem ecclesiam Dominus Abbas dictum WilThe Ab- lelmum de Eytone, clericum, per litteras suas prresenbot's presentee
tavit. Quern prrenominatus Lincolniensis, loci Diceoegiv~, sanus, gratanter et sine difficultate admisit, mandans
e- Archidiacono loci, vel ejus vices gerenti, quod inquisitionem super articulis hujusmodi prresentationi incumBiahop's. bentibus, secundum quod moris est, in (pleno Capiiulo
18 celebrarent.
COIIIM;nted.t,
appom

Boser,
24th

~i!its,

:ii;.,

:::i:

Digitized by

Google

MONASTEBD BANCTI ALBANI.

414!3

Cora:m igit1l1' Magistro Johanne de Bchorne, tune Boger,

IUth
OfBciall Magistri Percevalli, Arehidiaconi Bokynghamire, Abbot,
quinto Idus Mail, accesserunt apud Chesham Dominus A.D.
1260-llO.
Gaufridus de Cantebruge, tune Sacrista. Ecclesire Sancti
Albani, antediotique :Ma.gist.er Willelmus Blundus et He is i~tiWillelmus de Eytone, qui ibidem tuno fuera.t institutus
in eodem Capitulo ; quod bene asseruit illam advoea- before the

ad Eool881.&ln

Sanot1 Albam de Jure

Official
of
tionem,
s1cut
pnus,
tlfe
Archspectare. Ubi a.b illo die totum fa.ctum fuit recite.tum; teacoiJ:i;f
et sic pro Abbate, et Monasterio suo, ilia. transivit in- iu:_
quisitio.

:;1i!a~i:,

Scriptum qwiet<.e-clannationiB prredicti Roberti de Pynkeney, super jus advocationia ecoZeai<:B do Dachet
prrenotat<B.
" Pateat universie, quod cum ego, Bobertne de Pynkeneye, Quit-claim
" filiua et balree quondam Henrioi de Pynkeny, militie, poet to ihe
" mortem Nicolai le Gren, quondam reotorie ecolesim de
" Doohet, prmeentationem Abbatie de Sancto Albano impedi- b~ Rober/
" verim ad prmdictam. ecclesiam, unde pla.citum inter me et de Pynke" prmdictum Abbatem in Curia Domini Regis fuerat motum, n_ey, u to
" ego, diotue Bobertus, demum prospioiene chartas Gilberti de ~Jht of
~--
" mei , super Jure

dioti patrona....
h . - fi
auVOW80D
" _."Dinkeny, an..,.,.,e,ons
a.ctae to
the
" prmdioto Abbati, et ecclesiw ewe de Sancto Albano, et oha.rtam church of
" H. de Pinkeny similiter, anteceseorie mei, prmdictae chartae Dachet,
" oon6rmantem, et etiam finalem ooncordiam super hoo in A.D. 1280.
" Curia Domini Regis factam., et chartam Regis Henrioi Beoundi
" prmfatnm. faotum oonfirmantem ; ohartam etiam Ricardi,
" quondam Oa.ntuarieneis Arohiepiscopi, priedictae chartae
" confirmantem ; insuper litteram Domini Alexandri Pa.pm,
" Tertii, bullatam, omnia eupradicta ra.tifica.ntem ; in dicto
" patronatu nullum jue adverlene me habere, et a prmdicto
'' impedimento penitue deeistebam, et totum jue et cJameum,
" si quod habui, vel aliquo modo he.here potui, in advocatione
" prmdictm ecclesim de Dachet, pro me et hmredibue meie,
" penitue resigna.vl, et prrerati Abbatie, et ecclesim sum, totum
" jus IMivooa.tionie recogno-ri, et id, pro me et lueredibue :meie,
" eie quietum-olama-ri in perpetuum. Sal-ri1 tamen hiis qum
" pertinent ad Priorem de Wedon, et successores euos, et qwe
" antecessores mei eisdem Priori et successoribue in puram
" et perpetuam eleemoeynam conceeserunt. In cujue rei tes-

tb~~.

Digitized by

Goog Ie

GESTA ABBATUJL

" timonium, huic scripto sigillum meum a.pposui. Hiis t.estibus,

Datum a.pud Wedone, die Lunie in Octavia AnnunAbbot, " ciationis Beatre Ma.rim, anno Domini millesimo ducentesimo
A.D.
1260-90. " octo~esimo."
Roger,
24th

" et cretera.

De .A rchiepi-'lcopo Oant1wrienei ad hospitiwm pi'oce,s8W'l1nliter in M()1W,8t,erio Sancti .Albani admisso;

et de quibusdam actibu8 .A rchiepiscopalibus, in
derogatwnem privil,egiorum dicti Monasterii tJeri..
similit,er eventuris, subtilmr impeditis.
Eodem anno, septimo Idus Mail, accessit Frater de
Archiepiscopus Cantuariensis, apud Sanctum
bury, asks Albanum, humiliter rogans tectum sui. Abbas et Conto be re. . procession
. alite r ob viarun
.
t ; et qma
.
ceived at
vent us, revesttt1,
St~~n's, proposuit in crastino in pontificalibus ad majus altare,
:aenie:; et solemniter, celebrasse, ob reverentiam Bea.ti Martyris
; btut he Albani, prout asseruit, dicti religiosi, obloquentes, hoe
!1s0 no
per

mitted to reputarunt m prreJud1cium eccleBire sure exemptre posee

celebrate cecidisse. Cumque hu1us murmuris occasio ad aures
M-tbere
"
A.D. 12so: Archiepiscopi memorati devenisset, ab illo proposito
penitus cessavit. Quem Abbas alloquens, super hac
re interrogantem, dulci, prudentique, responso sua.m lenivit indignationem, allegans taJis solemnitatis actionem
fore in posterum, 1 per aliquem .Axchiepiscopum succedentem sibi, pnejudicium Monasterio Sancti .Albani
generare. Cujus quidem votum, sic eidem intimatum,
bene acceptavit, amicabiliter recedendo ; quanquam
clerici sui super dictorum religiosorum obloquio moleste
tulissent.
Peccham,

~!!9t!:.,P Peccham,

Charla regia <le OOTonatoriJ:nla creandis, memorato

.A bbati concessa.
Charters
read
in the
County
.
Court at
Hertford,

Istre chartre fuerunt lectre in Comita.tu Hertfordiie,

. p1ena au d'1ent1a ; et postea, die ,...
eodem anno, m
.w.ercuru
proxima. ante primum Festum Sancti Albani, videlicet,

andatSt. ------ - - - - - 1 ptr repeated in MS,

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII BANCTI ALBANI.

445

die Sanctorum Gervasii et Prothaaii, fuerunt similiter Roger,

24th
lectre in C1;1ria Sancti Albani, in prresentia Domini Abbot,
Rogeri Abbatis, et Johannis de Bolun, tune Prioris, et A.D.
1260-90.
fratris W. de Wymundham, tune Archidiaconi, et alioruin plurium monachorum, et etiam in prresentia. mili- Alban's, in
reference
t um, et multorum l1"bere tenentmm d"1ct1 Abb a.t18.
to
the
Milites prresentes fuerunt isti,-Dominus W. de Ayete, election of
Nicolaus Doddingeseles, Stephanus de Bassingburne, Coroners.
J oha.nnes de Ros, W. de Enneise. In qua. profecto curia,
secundum tenorem dicta.rum charta.rum, dictus Dominus The Abbot
0
Abbas, per consensum dictorum militum, elegit sibi
Corona.tores, et creavit, videlicet, Philippum del Ho who make
et Johannem de Kenelm; qui corporale sacramentum
coram eodem Abbate prrestiterunt in aperto, de officio JJe?!orm
Coronatoris fideliter et diligenter exequendo et a.dimplendo. P:rreceptum igitur erat ibidem evidenter et
aperte, quod homines totius libertatis Sa.ncti Albani,
sicut :fideles Domini Regis et Abbatis memora.ti, reverenter Coronatoribus intenderent eisdem.

~r!:

ilia: !fJ
!~:a.

De fYU,Micatione Ohartre B'Ubscriptm, et electione Johannis Kenehn in Ooronatorem .1.lfonasterii Sancti

.Albani.
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

" Edwardus, Dei gratia, Rex Angliai, Dominus Hibernim, Charter of

et Dux Aquita.nniai, omnibus ballivis et fidelibus suis, ad Edw~ L,
quos prmsentes litterm pervenerint, salutem. Cum Abbas
et Conventus Simcti Albani in Itinere dilectorum et fidelium to ecr::os!
nostrorum Joh&nnis de Reigate, et sociorum suorum, Justi- Coroners,
ciariornm nostrorum, ultimo Itinera.ntium in Comitatu Her- to the
fordiai, clamaasent talem libertatem ab a.ntiquo, quod Senes- ~bbot
callus libertatis sum Sa.ncti Albani, et clericus ejns, officio
fungerentnr Coron&torum infra libertatem snam praidictam, A.D. 12so'.
et priedicti Justiciarii nostri libertatem ille.m, occasione
inenfficientis execntionis officii praidicti, in mimnm nostram
cepieeent, doneo e.liud inde provideremus, et enndem occe.eione priedicta amercie.ssent, nos, eisdem Abbe.ti et Conventui in he.c pa.rte gre.tie.m facere volentes specialem,
perdone.vimns eisdem tre.nsgressionem priedictam, et etie.m
misericordie.m nostra.m, in quam, occe.sione ejnsdem trans-

ru~

an!r
s:~:.!is

Digitized by

.'

Goog Ie
...

446
Roger,
24th
Abbot,
A.D.
H6U-VO,

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

''
"
"
"
"
"
"
"
'!

OEST.A. ABBA.TOH

gressionis, incider111lt I et eisdem .A.bbati 8t Oonyentui, et

eorum suocessoribus, oonoessimus, pro nobia et hmredibus
nostris, quod ipsi in Curia. sua Sancti Albe.Di, 11ine brevi
nostro, temporibus debitis et necesse.riis, de libere tenentibus
legalioribus et melioribus eligere poBBint, et crea.re, Ooronatoree in libertate sua Bancti Albe.Di, ad 1 1Mltbachiam.enta
placitorum coroJUB noetrw in omnibus looia infra eandem
liberta.tem, sicut hactenus consuevit fieri, emergentium facienda; et reepondeant coram Justiciarii.s nostris Itinerantibus,
et Justioiariis ad gaiolam. nostrs.m deliberanda.m assignatis,
in partibus illis de 1 atthaohiam.entis ipeis, et &llis ad
offioium Oorona,torum lllp80tAntibua, 1icut et a1ii Ooronatores
respondere debent, et solent. Ita ta.men, quod tales eoa
eligi faciant, qui melius sciant et possint officio illi intendere, et qui, prmstito sacramento, prout moris est, ex.tune
faciant, et conservent ea qure ad a.ttachiamenta pla.citorum
illorum, et offioium illud, pertinent, siout alibi usum eat in
regno noatro. In cujua rei testimoniUDl, has litteru fleri
feoimus patentee. Teste meipao, a.pud W e1tmonastarium,
octavo die Junii, a.nno regni nostri oot.avo."

Breve Regis lib8'1'e tenentibu8 liberlatiB M()'11,0,8tmi,i

8(1/Tl,Cti .Albami, <le ao1'Q'IU1,toribu,s fideliter eligendiB, et eisdem, debite obediendiB.
Writ directed
to
th
knights
an~ freeholders of
St.Alban'a,

"

"
"

Zining "
to theen.ce
Coroners

"Edwa.rdus, Dei gratia, Rex Anglim, Dominus Hibernim, et

homllll
' 'bus, et omm'bus
mi'liti'bus, lib ens
aliis tenentibus de Abba.thia Sancti Albe.Di, salntem.. Cum
concesserimus dilectis nobis in Christo Abbati et Cooventui
Sancti Albe.Di, pro nobis et hmredibus nostris, quod ipsi in
curia sua Sancti Albe.Di, sine brevi nostro, temporibus debitis
et neoessarii.s, de libere tenentibus suis, legalioribus et melioribus, eligere possint, et cree.re, Ooronatorea, in libert.ate sua
Sancti Albani, ad attachiamenta placitorum coronm nostre
in omnibus loois infra. eandem liberta.tem, sicut ha.ctenus
oonsuevit fleri, emergentium. facienda ; et respondeant ooram.
Justi.cia.riia nostris Itinerantiblis, et .Tusticiariis noatris ad
gaiolam nostram deliberandam. asaignatill, in pa.rtibus illis,
de atta.chiamentis ipsis, et a1iis ad officium. Coronatorum
spectanilbus, sicut alii Coronatore11 debent, et solenll respondere.-Ita quod tales eos eligi faoiant, qui~ meliua soiant, et
possint, offioio illi intendere.-Vobis mandamus qnod eidem

'' Dux A qm""'1llllm,

.,. ___ :

"
"

so elected. "
"
"
"
"
"
"
"
"

1 Slc ID

MS.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERII SANCTI ALBANI.

" .Abbati et Conventui in prmmisi!i& intendentes aitis, et re" spondentes, sicuil prredictum eat. In cujua Tei te&timonium,
" et cretera. De.tum, ut BUJ)eriil,8."

Rogtl',
24th
Abbot,

A.D.
1260-90.

De dissensi<Yn,e super prresentatwne ad ecclesiam ck

Keynebelle Parva, et <le pensi<Yn,e annua 1 inde
MQ'fUUJterw Sancti Albani <lebita medio tempore,
et '11,()11, soluta.
Ad resignationem Domini Rogeri de Hasele, prwsen- The Abbot
tati ad eoclesiam de Kenebelle, sed non admissi, pro eo
quod cum oppositus fuera.t a. venerabili patre O[livero] of KeneEpisoopo Lincolnien.ei, competens non dedit responsum, ~!_ 1
nee scivit probare ordines suos, CODAAnuenter
Dominus the
whereon
--"1
om a1
Thomas de Le praisenta.tus est ad eandem, quam cum of the ci
non modioo adeptus est labore,-11 0fficiaJ.is enim Bokyng- .Archde&,hamue, causa. cupiditatis fructuum dictre eooleeial percipiendorum, eum, in quantum potw.t, calumniabatur, et hem
.~- per p lures dierum pneu.uones
,e_:

questions
1negot1um
1pB1ua
mhis right.
debite fuerat prorogatum ; tandem eidem ThoJWe falso
imposuit, quod littem prmaentatoria Abbatis nullius
potuit 8888 roboris sine sigillo Conventuali. Sed cum
constitit quod solus Abbas prresentandos debet pnesenta.re, sua in hoo perturba.tio nullum sortit,a. est
effectum.
Per lapsum igitur tempor:is, fruotns et pensio ejusdem Lo to
&nDi amitteba.ntur
the Abbot

C!:

;:c~-

thenby.

fokita;te dtw,oum, mo-naclwfflm, 8t/1'eT subdola rigul.atione diversaru,m cha!rtarum sigi),T,o A bbatis
1 [et] 0<YTWenf:u8 ccmvictonum; et <U OMIMWUfMne
prwdicti Abbatis 8WJH'll' pr<Bdicta Bigilla, anri,<><l,o

cau.tVUB comerva11da.
Duo monachi, quin potius, duo diaboli, quarto Ka.lendas Decembtjs, quorum unus _ vocaba.tur "Frater
in MS., by inadvert.ence.
s The previoue aenteu.ce ia left ID

1 ,k

Icomplete.
Omiitecl in MS.

Digitized by

Goog Ie
--I

448

GF.STA ABBATUH

Roger,
24th
Abbot,

" Johannes de Neweham," alter vero "Frater Johannes

" de Hithe," Domini Abbatis Capellani, in quibus
A.D.
Dominus Abbas tanta.m ha.beba.t fiduciam, quod uni
1260-90.
tradidit sigillum suum deferendum ; a.lterum vero depuTwo of
tavit ad omnes redditus suos colligendos et recipiendos ;
qui officium 1 Cellera.rii 9 extrinseci exercuit importune.
St. Alban's -Qui colubri tortuosi, nimis inebria.ti veneno, ita clam
;:::::e to interlocuti sunt, quasi hostes domestici, ( quibus vulpropel"o/ ga.riter dicitur nullus nocivior,) quod a.rma, ornament.a,
1
et thesa.urum non modicum, quem habuerunt in cusAbbey, todia a Domino Abbate, proditioee aeporta.runt ; cedulas
and
to give
' tas s1gi
' 'llis Abbat'IS et Convent us, 1psie
et:iam
validity
to non scrip
fibctitilig'' 0 ?8
invitis et ignora.ntibus, sigilla.runt, a.c obliga.tiones cono ations
t
hb
..
with spu- tractus mu u1 erga merca.tores a uerunt ; mcuti a.ctuarious seals. liter appa.ruit, cum post ipsoe talis obligatio, talisque
cedula, fuerunt inveD;tre. Caudas littera.rum, prius sigilla.tarum, prreciderurit, et eas litteris illis, cera caute
supposita, coneuerunt. Et verisimile .est, quod alias
habuerunt litteras su:fficienter bene signatas, cum eorum
convereatio adeo comm.endabilis cunctis fra.tribus visa.
fuisset, quod nullue eorum quicqua.m ma.li suspicabatur
de eisdem.
Custom for Tune enim temporis srepe contigit quod, vocatis
theAbbot's p nore,
.
S uppnore,

p rrecentore, et Capella.no D 0In1n1

AhChaplain
to set his batie, euum deferente sigillum, idem Capellanus propriis
=U:ents. manibus, in secreto locutorio minutia deputato, litteChang_e ras procuratoriae et prresentatorias sigillavit, favente
made
1n
Abbate, prre urgente negoti'1 fiestinatione,
.
the pracqua.nquam
tice.
eecus in modernis fuerat temporibus : sed a.b illo die
incepit Dominus Abbas tutius sigillum suum custodire.

!:!r:r

!: :~ng

' Cekrarii in MS.

This word is doubtful-ez~n<;
the meaning of the passage also is
far from evident. Newcome (Hiawrg of St. .Albar&', p. 184,) gathera
2

from it that this Chaplain "was col" lector instead of the cellarer, Dow

" charged with want of sobriety."

There seems DO grollJld, however,
for such an interpretation.

Digitized by

Goog Ie

449

MONASTERII SANCTI ALBANI.

De fal,sa,riis Bigillorum prredictis, et eorum fautorwus, Roger,

24th
solemtniter exoomrwwnicatis; et de prredictis sigillis, Abbot,
et eorum scriptis, per memoratum .Abbatem ad- A.D.
1260-90.
nullatis.

Consequent.er, octavo Kalendas J anuarii, Dominus The

Abbas et Conventus, in albis vestiti, quanquam esset
dies Dominicus 1 Duodecim Lectionum simpliciter, pro- ac.com. naliter m
. magnam ecc1e818Jll
1

.
ten- phces
are
cess10
per locu t onum
solemnly
dentes, exposito negotio per Archidiaconum, eos nomi- ~commu. excommumcav1
t, et omnes qm fiacto ve1 verb o uicated.
no.t 1m
,
eis in pnedicta nequitia. consenserunt, una cum eis qui
res illicite ab eisdem datas male retinuerunt ; facto. tune
protestatione, quod a.bsque prrelati sui consensu aliquid
dare nequiverunt; qui etiam corporum suorum non
fuerant domina.ti, cum proprire volunta.ti, juxta religionis votum, omnino re'Q.unciarunt. Ibidemque fuit The
. '11um Abb a t'IS, 1tt
. m
. tenm
.
. 'llati s seal
Abbot's
frac t um s1g1
1 erIS
sigi
is
sigillo ad causas, et parvo sigillo Domini Abba.tis ; broken.
sigillo Conventus suspel'lso, usquequo novum sigillum
Domino Abbati fuisset pa.ra.tum.

~~!':

De OTdinatione prredicti ~ bbatis pro M issa pro eodem

cotidie ce"lebranda, et de libertatibus ce"lebrantis, et
po88e811ionibus ob hoe 8'UO Oonventui aBsignatis.
" Modernis et futuris, ad perpetuam rei memoriam, innotes- Ordinance
cat quod Dominus Rogerus, Abba..'! Sancti Albani, de con- for the .
" sensu totius Conventus, et unanimi omnium volunte.te ex- celebraJion
. S e.ncti. Gregoru
. . p a.pm,. e.nno Domnn
. . m1'11ee11D,o

of a daily
" pressa., d1e
Mms
for
" ducentesimo septua.gesimo quarto, eta.tuit, providit, et or<ll- the souls of
" na.vit, quod una. :M:iesa. epecia.liter pro e.nima. sua, et pr.o the Abbot
" a.nimabus omnium fratrum Ecclesim Sa.ncti Albani, et fratrum
" in Cellis ejusdem commora.ntium, et pro anim~bus omnium A.D. 1274.
"' fldelium defunctorum, per singulos dies ad a.Ito.re Beat.re
" :Ma.rim, ubi :M:issa ejusdem Virginis ca.nta.tur ad nota.m,
" sta.tim et immediate poet :M:issa.m ea.ndem solemniter per" a.cta.m, per unum monachum de Conveutu iu perpetuum

rr!~n.

1 A day on which twelve Leetimw, or Lessons, were read : they

I varied

from three to twelve in num-

ber.

FF

Digitized by

Goog Ie
-'I

GESTA A.BBATUl[
Roger,
Hth
Abbot,
A.D.
Hl60-90.

" oelebretur: ita quod ille monachus et frater, qui uno die
" diotam Misse.m ad not.am Virginia gloriosm oelebraverit,
i. Misse.m memorat.am pro Abbate et dictis defunctis die se" cundo, Domino juvante, celebrabit. Et interim, usque ad
" decessum dicti Rogeri Abbatis, loco et tempore pramomina" tis, in forma ta.men inferius distinct.a, celeb:rabitur una. Missa
" pro ipso .Abbate vivo, ad quemcunque statum devenerit, et ,
" pro omnibus fratribus ecclesim memoratm, et ejusdem bene" factoribus, singulis diebus. Unde dioto die Ba.nol;i Gregorii,
" idem Bogema dedit et assignavit in perpetuum ooquinm
" monachorum tot.am terram illam, cum omnibus suis :aerti" nentiis, qum aliquando fuit Willelmi Morand, in villa de
'' Astone Abbatis, una cum decem acris in eadem villa, quam
11 terram emit de Roberto de Bingham ; ipsam de alienis ma-" nibus, quam. invadere, ad damnum enorme et periculum
" non modicum coquinm, proposuerant, cum difticultate et
" circumspectione cautius eripiendo. Et quia temporalis con" solatio spiritualem devotionem ferventius excite.re consue'1 vit, st.atuit idem pater, et providit irrefragabillter, de con" seusu omnium, quod monachtts diote.m :MiBl!la.m celebra.ns,,
" et in perpetutun per Dei gt'lloti.am celebraturus, C1lDl fra" tribus minutia extra refectorium recreationem habentibus,
" et etiam cum aliis quibuscunque in solatio rehcientibus,
re extra refectorium, in loco minutis assignato, refioiat.
It.a
" quod si sint duo, ipse numero refl.cientium sit tertius ; et
" in comestione ciba.ria, refioientium benedicat, et tales cibos
" quales minuti peroipiunt, a ooquina. Conventus et ipse om" nino percipiet. De Priore autem, si diet.am Missam oele" braverit, sic erit ;-videlicet, quod in m.ensa de duobus fer" culls percipiet quantum duo frait'es, scilioet, unum fer" oulum de uno genere carnium, et alterum de altero, et
" ultra, una.m bonam pitanoiam de tertio genere carnium, et
" alias pitancias suas, secundum quod in refcctorio percipiet.
" Et si ibi reftceret, in coma sic erit, quod in tempore ms" tivali, quando Conventtts camat, percipiet panem suum.
u regula.rem, et tantum de carnibus Bicut duo monachi, et
" ultra, una.m pitanciam, et alia, siout dictum est superius.
" Tempore hyemali, quando Conventus tantum semel refioit
" in die, in came. percipiet duos panes, scilicet, unum panem
" majoris ponderis, et alium, siminellum, et de oiba.riis siout
" dictum est de ooona. in tempore mstivali. Die etiam prm" dioto, memoratus Abbas i'emisit coquina.rio omnia arreragia
" et debit.a in quibus ooquina.rius tune existeus, et anteoes" sores sui, teneba.ntur, usque ad diem prmnominatum. Rur" sum. ergo Btttlm Oonventum in beneflciis respiciens idem
" pater, oupiensque bonitatem et gratitudinem augere, dedit

Digitized by

Goog Ie

..

..
'

451

MONABTERit SA.Nt'TI ALBANI.

"
"
"
''
"
"

"
"
"
11

"
"
"
"
"
"
"
1

"
"
"
11

"
"
"
"
"

dicto OonTen1Jui, anlmo gratanti, duae marca.s boni redditus Roger,

~4th
in villa. de Barneto, videlicet, de teITa. quai a.liqua.ndo fnit
Radulphi de Querendone, quam soopedictus Abbas emit de Abbdt,
.A.D.
Eusta.chio de la. Rokele, et Beatrice, uxore eua; super 1!160-91>.
qua.m leva.lia. est fl.na.li!I concordia. in Cttria Regis Edwa.rdi
1 Tertii, a.nno \oegni stti tertio, eh qua.m emptioneD1 et venditionem Gaufridus de Querendone, h1Brea ipsius Ba.dulphi,
sua charta. expresse COim!Dlavit; una cum quad.am gra.va.
qum voca.tur 'Horsgra.ve,' qua.m idem Ga.ufridus prredicto
Abba.ti vendillit, in perpetuum. Qua.s quidem dua.s marcas
Bupprior Elancti .Albani, et Prmcentor, qtti pro t.empore
fnerln1J, singulis e.nnis per ma.num ba.llivi Abba.tie de BIia'net, a.Ii species emenda.s, et diebna anniversa.riis diotli Ahbe.tis toti Conventui dietribnendas, una. oum a.liis perquisitis
de gra.tia. venientibus, a.cl. quatnor anni terminos coneuetos,
scilicet, ad quett1libet ternrinum, percipient in retetnum ; et
residttuin redditns de die1Jo tenemenlio proveniettMs pehes
Abba.tem, qui pro tempore fnerit1 in perpetn1llll remaneat
inconcusse. Et soi_endum, quod prime. Collect.a Missm prmnota.tre, quamdiu dictns Abbas vixerit, erit,-' Omnipotens,
' setnpiterne Deus ;1 secunda., de Sa.ncto Spiritu, scilicet, Dens, qui corda fldelltttn ;' alile a.tttem seoundum I quod
deereverit devotio oelebra.ntis, Jib polt tleoessttm. dioti Ahbe.tie, prim& Colleota eril;,-' Inolina famulis,' secunda-' Fide lium ;' et omterm seonndum devotionem celebra.ntis. Acll&
sunt ista. in pleno Capitnlo Sa.noti Albani, oora.m Abbate
et omnibus fratribus, die et a.nno supradictis."

Ordinatio pn.edicn i!bbatia pt'O Prioribus <JeUarwm,

im, B'Uis o.fficiis, propter seniwm vel vmpotentiam,

ulteriua laborare

'1W'TI,

vaumtilms.

Anno Domini millesimo ducentesimo septuagesimo Provision

quinto, menee Julii, in pleno Oa.pitulo totill8 profes- 1;.~~by
sionis Sancti AlbaWJ sia.tutum est; et :firmatum, per lt~ser, for
Dominum Rogertim, Abbatem ejusdem. loci, de expm590
of
assensu et approbatione Oapituli et congregationis an- StAlban'a
tedictm,-quod Priores Cellarum, cum fuerint eenio ~!!v
gra.vati et confracti, seu morbo debilita.tit ita. quod am- superan-

:c:~f

1 Edward the Jl'lm '1nll so ea1led,

in some of ths Chronicles of St.
Alban's. See Risbanger'11 Chron.,

etc., pp. tt.t'fll., sh, 487.

2 Omitted In the M:8. 1 bat ellpplied
in tbe margiti, bl a late!.' band.
FF

Digitized by

Goog Ie

452

GFSrA ABBATUM

plius in spiritualibus et tempora.libus commode mmistrare non possint, et ipsos, vel a.d instantiam eorundem,
et petitionem, seu alia honest.a. et necessaria ratione,
per Dominum Abba.tem, tanquam milites emeritos, a.d
nuated, or ma.tricem domum, mora.ndi ca.usa., voca.ri continga.t ;
incapacitated by
quod dicti Priores de Cellis de quibus venerunt, et in
i_~~75 q~ibus hen~ et _honeste vixerunt et. ministrave~t,
aliquam rationabilem portionem pecurum, ad sola.tium
et subventionem necessitatum sua.rum, secundum fa.cultatem domus, percipia.nt a.nnua.tim. Ita, videlicet, quod
qui plus, fortius, et utilius, la.bora.verit, secundum discretionem Abba.tis, qui pro tempore fuerit, plus honoThose who ris et mercedis a.ccipiet ; et qui minus, minus. Et qui
nee honeste vixerit, nee utiliter ad manifestum comtheir duty, modum domus in tempora.libus ministra.verit, nihil
: ' ~ be percipiet omnino ; quia dignum est quod is gradus
warded.
aeteroe e.ntecellat, quem labor prolixior et stipendia
meliora fecerunt e.nteire ; et vice versa, is dispendium
patiatur et vacuus receda.t, quem nee vigor spiritus,
nee strenuitaa corporis, in numerum bene laborantium
1 introduxerunt.
RogeT,

24th
Abbot.
A.D.
1260-90.

=::ei1

11

O'l'dinatio memorati .Abbatis 'J>!1'0 ~iis Machorwm apiul, Redlntlrne in faJ,a ~ u m .

Anno Domini millesimo ducentesimo septuagesimo

quinto, in Octavis Sa.nctre Trinita.tis, sta.tutum est a
the~!. venerabili patre, Domino Rogero de N orthone, Abbate
Sancti Albani, de consensu totius Conventus, quod si
may di!:: aliquis frater, <'.ausa solatii, trahat moram apud Redburne, et ca.su fortuito diem hujus vitre cla.udat extreclothing. mum, servientes de sartrino corpus debent a.dire, et
A.D. 1275 officium suum circa corpus defuncti faoere; videlicet,
lavando, consuendo, et omnia. alia. faciendo, qwe faceOrdinance

&to thi r

i!e:!
::t!r~

Sic in MS., tor ifatroduit.

Tbia Rubric is placed before the
next Section in the MS., and 'the
1

Rubric of that Section traufened,

to this.

Digitized by

Google

MONASTERII SANCTI ALBANI.

453

rent, si frater ille defunctus fuisset in lnfirmaria Roger,

24th
Sa.ncti Albani ; et pro la.bore circa corpus 1 a.dhibito, Abbot,
2 percipient medieta.tem pretii langelli, crepita.rum, aliA.D.
1260-90.
a.rumque rerum, qure de fratribus defunctis servientes
de Infirmaria percipere consueverunt, et servientes
de Infirmaria aliam medietatem.
Et si dictus fra.ter tall hora de hac vita transierit, Regulaquod corpus ad Sanctum Alba.num cariari possit, et
Officium Mortuorum luce diei pro eo honeste :6.eri, of such
celeritate qua poterit, corpus ad Sanctum Alba.num ~~::i~
cariabitur ; alioquin, in nocte illa ibidem remanebit,
et fiat pro eo vigilia., prout dispoeuerit Abbas; et in
apparente aurora, a.d Sanctum Albanum ca.riabitur.
Carectarium quoque, et equos, et ca.rectam, Infirma.rius, prout melius et honori:6.centius poterit, procurabit. Et cum caria.tum fuerit corpus ad portam Sa.ncti
Germani, servientes de In:6.rma.ria feretrum obviam
corpori portabunt, et corpus in eodem collocabunt, et feretrum pallis et debitis omamentis ornabunt. Fratribus
igitur, ad hoe assignatis,-3 "Verba mea," cum Psalmis subsequentibus, psallentibus, pnooedentibueque
fratribus, cum cruce et thuribulo, .cum aqua benedicta
et cereis, ad In:6.rma.riam corpus portabitur, et super
lapidem in In:6.rmaria collocabitur ; et immediate, si :6.eri
possit, ah Infirmario per claustrum ta.hula percutietur,
et statim, occurrentibus Abbate et Conventu, Officium
M.ortuorum more solito solemniter subeequetur.

!t~!:'ai

De diverBia Ordvnationibu8 praulicti .Abbatis, maneria

et temporaUa MO'll,0,8f,erii Swncti Albani C<YnCernentwus.

Summa diligentia innitendum est, quod nullue liber Regulaintret et teneat terram villanorum nostrorum.
!~~
1

adllibitvm in MS.

Omitted in the text;' but sup-

plied in the margin, iu a somewhat later bud.

1

Paabn v.

Digitized by

Goog Ie

454

OF.ST.A A.BB.!.TlD[

Item, quod nulluJI servu~ di.mitt.at aliCUl. vel veu

dllot, pratum vel redditum ; nisi :pobia, ~ 111ultiplici
A.D. rllotione debemus eese propinquiorea.
1260-90.
Item, quod nullus eervus :6.dejuhaa,t pro wquq lib~
ro ; et ai fa.oiat, acriter ~cunialiter pqniq.tur.
property
Item, summe inquirendum est, llbi filii nat.ivorum n~
!:1~ng trormn manent; et ibi qua1rendi sun.t, et eis tradenrue
Mon!stery, sunt terra, nostrre villa.nee, qure cadunt in niaAUS nosand for the tras propter aliquem defactum.
due govern
ment of its
Item, diligenter inquirendum. est ubi et quando
villam nostri emunt terras liberorum de cata.llis nos-.
tris ; et etatim ingrediendum. est in eis.
Item, diligenter inquirendum est de warenna, et ej~
pertinentiia.
Item, expresse inhibemus, ne fiat venditia bladi alicajus generis, nee alicujus atauri, quoounque nomine
censeatur, nisi per ordina.tionem noatram.
Item, prohibemus quod nullua capita.lie aervieus, nee
bercariue, in maneriia n~ris admittatur) sin.a boDis
plegiis.
Item, ca.ute et effica.citer inquira.tur de statu et fidelitate ca.pita}i.um aervientium ; et hoo aecreto vel a.perte,
aecundum quad de eis fa.ma. labora.t.
Item, inquir&tur qui eubtra.xerint redditus et eervitia,
vel aperte negando, vel concela.ndo ; et etiam qui 8Ullt
ma.Iefa.otores in boacis noetris.
Item, omni epiritu innitendum est, quad a.verue granario nostro et bra.serire nostrre reddantur.
Item, q~od nwl.us aerviens ma.n~q~, !!Ub am.iasione
servitii sui in perpetuum, nihilpminus gra.viter puniendus, ma.nus apponat a.d cataJla fugitivoruma seu fellonum, nobis et senescallo nostro inconsulti!!1tem, accipiendi aunt boni plegii de magistra muliere
serviente in ma.neriis nostris.
Item, de cygnis est diligens custodia, et inquisitio,
adhibenda.
Item, non permi.tta.tur quod in haJimot.is a.dventitii
Roger,
24th

Abbot,

r~;a-

!::n~~d

Digitized by

Goog Ie

MON ASTERil SANCTI ALBANL

455

placitatores partes cum solemnitate sustineant, sed com- Rog~.

24tll
muniter per bundos de curia veritaa inqira.tQf, sine A.b~
A.D.
calumnia. verborum.
Item, quod nullus nativus, aeu villanus, gra.vas 8U8B, 1260-90,
vel haias, destmat seu devastet ; sed si ad ta.nta.m inopiam vel necessitatem deveniat, quod necesse ha.beat
de prredictia gravis seu haiis succursum recipere, hoe
fa.ciat per visum et considerationem capitalis servientis
manerii Domini Abba.tis, ubi dictus villanus suam tenet
tenuram ; et de aliis, ipsum et terrain euam ta.ngentibue,
debet respondere.
Item, ei aliquie bundus a.b a.ntiquo vendiderit magnam partem teme sure, it.a quod de residuo eervitia
debit.a et consueta sustinere non poterit, inquirendum
est diligenter ubi terne illre jacent; et distrin~tur pro
prredictie eervitiis, una. cum principali, in quacunque
manu fuerint inventm ; nee permittatur de cretero
quod villani ita venda.nt terras euae, etiam aJiis
villanis ; quia plurima destructio est.
Item, provieum est quod etatim qua.ndo a villanis,
vel liberis, veniunt per mortem eorum herieta et relevia,
sine omni dilatione hoe demonetretur et intimetur Domino Abbati, vel ejus Cellerario, proximo balimoto non
expectando.
.
Item, prohibemue expresse, ne aliqui in maneriis noetris habeant aliqua averia nutrienda, pneter porcarium
et bercarium,-quorum quilibet unum debet habere de
coneuetudine ;-sub amiesione omnium averiorum alienorum, 1[et] jumentorum, et sub gravi forisfactura ; capita.lis eervientis nostri averiie propriis duntaxat exceptis.
Item, prohibemus ne uno homini tradantur plures
terrre ad tenendum ; et ei modo unus pluree teneat,
dividantur, ei commode et honeete fieri poterit.

Omitted in MS.

Digitized by

Google

456
Roger,
24th
Abbot,
A .D.

GESTA A.BBATU.M

De primw Vicario in EccleBia Parochiali 1 de Hatfelil

Peverel per memoratwm .Abbatem comtituto.

Cum Dominus Rogerus Abbas et Conventus Sancti

Albani plurimum formidaasent quod Frater J oha.nnes
Pecham, Arcbiepiscopus Cantuariensis, in sua vi.sitatione

inveniens eeelesiam de Hatfeld Peverel absque vicano,
sanction
earn pro libito sure voluntatis debuisset contuli.sse ; Do~~ of minus _Adam de Wynchcombe, tune Prior ejuedem CeJJie,
St. Alban's, per consenswn Capituli Sancti Albani, Dominum Joto
the of hannem de Sevenha mtone pnmum

-~=twt

church
v1canwn
COw,11.1.
Hatfeld
ibidem.
12&0-90.

The first
Vicar
appointed,
with the

PevereL

De placito B'Uper patronagio eccleeire de Ohynrwre,

inter Priorem de Walingforde et Hug0'1U!/1n .Aurifabrum diutius agitato.
Vacante ecclesia de Chennore per mortem Willelmi
Penne, Hugo Aurifaber, civis Londoniarum, in
church ot prrejudicium Crenobii de Walingforde, quemdam cleriCheunore
11
.__ t ad
succesfully cum, nomme
prresen-v1
eandem ; unde
asserted
Dominus Ra.dulphus de W atlingtone, tune Prior ejus~~~eof
dem, alio primitus per se prresentato, videlicet, Magistro
WalingRicardo de Sotowelle, firmiter, sicut decuit, se objecit;
forde,
..
d ocens, se verum esse pat ronum.
against
asserens, et ]egit1me
Pendente itaque lite, venerabilis pater, Dominus OJithe Bi:hop verus, Episcopus Lincolniem~is, propter prolapsum tem:!:t::ln poris, cuidam clerico suo, Magistro Johanni Coleman,
allowed ~o eam contuJit, tanquam vacantem.
Causa tnnde!ll in
~
Curia Domini Edwardi Regis ventilate., jus patronatus
the lapse. illius ecclesire est Priori de Walingford per Assisam
adjudicatum. Quocirca Dominus Rex scripsit dicto
Episcopo Lincolniensi, quod, non obstante reclamatione
pmdicti Hugonis, ad prresentationem memorati Prioris,
ad dictam ecclesiam idoneam admitteret personam.
The right

:O~Ji.': de la

g:r .

~1van-

1 The words " in <'le8ia " are

repeated here in the MS., by inad

I vertence.
=Omitted, with an hiatus, in MS

Digitized by

Google

1110N.A8TER11 8.A...~C'fl ALBANI.

457

De lik inter prredictum Abbatem et Ordinarios Epi- Roger,

24th
scopi Lincolniensis, propter sequestrationem facAbbot,
tam ecclesice de Thirfeule, diutius agitata, pe1 A.D.
1260-90,
regiam prohibitionem citiUB terminata.
Quoniam Ordina.rii venerabilis pa.tris Oliveri, Dei gratia, The OffiEpiscopi Lincolniensis, horreum et bona ecclesire de ciBa1s
1Bhofthfe

Op 0
Tirefeud sequestrarunt, pro eo quod saltem nullus pro- Lincoln
curator ex parte Mona.sterii Sancti Albani Synodo sure,
apud Ailesbiry celebratre, interfuit, sicut nee debuit ; ofTirefeld,
Reginaldus, permissione divina, Abbas Ecclesire Sanctre
the
Crucis de Waltham, conservator privilegiorum Abbati refuses to
et Conventui Sancti Albani, dedit in manda.tis J ohanni %!Tyn':!i
de Clere, vicario de Wycombe, tune ejusdem Deca.no, o~the
ut moneret sequeetrautes qua.tenus ab hujusmodi mo- Bishop.
lest.atione penitus desisterent, et quod errorem facti sui
revoca.rent.
Qui quidem Deca.nus huic manda.to contempsit ob- John de
tempera.re ; propter quod, J ohanni et Robel'to, de ~ to
Wyneslowe et Horewode vicariis, scripsit ut dictum remove the
Decanum, in ecclesia sua. pnenotata, et aliis ecclesiis
quibus vidissent expedire, propter sua.m inobedientiam is therefore
t excommumcatum.
.
Quo d cum 1taque
.
pronounced
.
denunc1a.ssen
excomfecissent, Magister Johannes de Luca; Officialis Bokyng- *1iunicated.
hamire, mandavit vicariis de Hugendene, et de Medme- co~:~ham, 1 [et] de Penna, quod dictam denunciationem, seu ~owiia
sententiam, publice in ecclesia de Wycombe nullam :ec1arJ to
esse denunciarent ; asserens eos nullam jurisdictionem ~ ordinariam, seu delegatam, in Deca.num quemda.m habere. !nga at law,
Trax.it igitur pnedictos vicarios 4i causam, litem ~::::super injusta excommunicatione, ut pnetendit, susci- and appeal
. ilegtorum

thereon
tando, ac per c1'tat'10nes, cont ra tenorem pnv
and
dec'iMonasterii Sancti Albani, nimium vexando : propter sion of the
quod, legitime fuit appellatum. Tandem lis ista erat ~::,rin
ventilata coram Decano de Arcubus Londoniis, Co!ll- favour

~':'=:

=~:"

::e:nu:-

Omitted in MS.

Digitized by

Goog Ie

468
Roger,

GESTA ABBA.TU](

missario in hac parte Officialis Curire Cantuariensis ;

qure sedata. fuit, omnino sententiis et sequestris rela.xatis, per prohibitionem regiam a.perte dictorom vica.riorum de W yneslowe et de Horewode proposita.m.

24th
Abbot,

.A.D.

1260-90.

of the
Abbot ot

St. Alban's.

Forma concordim supet' lite inte>r .A ' l ' M ~

Oantuariensem et qoosclam .A bbates Exmnptos,
ratione derogationis eorundem, diutius continuata.

Anno Domini millesimo ducentesimo octogesimo

primo, septimo die mensis Octobris, Frater Johannes de
neglecting Pecham, Archiepiscopus Cantuariensis, fecit exemptos
to
attendof et non exempt os in
. sua. Provmc1a,
' cont ra JUS
t't'
a Synod
1 iam, ad
~e Arch- Consilium suum, apud Lambhithe celebratum, perempbishop
evocan.

Q'
'teresse negl eX1SSent,

Canter-of tone
m cum rn
mandaVIt
b;?', hit pluribus Suffraganeis suis Episcopis, ut bona quarune dam ecclesiarum suarum, etiam in proprios usus eis
off 80
thll!e
assignatarum,
statim sequestrarent.
o
e1r
,

churches
Ilhs autem hoe mandatum de facto, et.Bi non de Jure,
t.o
perficientibus, exempti, sicut decuit, vicissim appellarunt.
1281. Interlocuti igitur prrecipue de W estmonasterio, Sancti
Th~bbots Albani, Sancti Edmundi, et de Waltham, Abbates, in
a~- scriptis per manqm publici notarii, prout plenius a.ppa.ret
it in 1 Libro Supplementorum, in illo processu, suam legitw~ the timam unanimiter prosecuti II aunt appellationem. Qui
f:!1.Abbot considerantes in lit.em quasi immortalem expensas
of.Westnimium sumptuosas, excepto Abbate Westmonasterii,
~':~ ) ordinationi Magistri Petri de Sancto Mario, tune Offithe righ~ cialis Curire Cantuariensis, qui, secundum litteralem
of all being compOS1't'1onem, ordin av1't quod, sequel!tris hinc in
d e rereserved.
missis, et a.ppellationibus ob ea. penitus omissis, jura.
utrinque, ac defensiones, integre reserventur, se concorditer submiserunt : ita quod hujusmodi facta. privilegiis
et juribus dictorum Abba.tum, vel Domino Archiepiscopo,
Certain

~::t

:oo:

!::"tec1.
f.o.
b~t
:ad~t!..

This book, probably, cannot

be tnced.

2 811m11

lll :MS., by mistake.

IIO'W

Digitized by

Goog Ie

HOlUSTERII SANOTI ALBANI.

459
Boger,

si similem voca.ti<mem facere continga.t in fQtqrum, in

aUquo nequeat derogara.

24th
Abbot,

A.D.
1260-90,

Prooos8'U8 placiti inter prredictum Abbatem et Willelmum Me'l"U111,, 1 aervum ejusdem, in Sandrygge
diutiwl agitati.
Dominus Rex mandavit eodem anno dilect.o et fideli The King
suo J obanni de Reygat.e, et sociis suis, Itinerantibus
Justiciariis in Comitatu Surreim, quod quia. super re- ciara_Itine1f t coram 81S,
. sme
Surrey
rant m
001d o et processu loqueiw, qum Ul
to
brevi regia,, in It.inere suo apud Hertforde, inter Wil- certify him
lelmum Merun et Abbatem de Sancto .Alba.no, de quibusdam transgresafonibus eidem Willelmo per prmdictum ~
Abbatem illatis, ut dicitur, quibusqam oe~ de ca.usis, ~nst the
.
ReX: VO1Ult \,"1:1.\"lllOr&rl,-elS
---4-

d
.1.: Abbot
of
D am.mus
em J U811LC1&r11s
St.Alban'&
mandavit, quod si judicium inde reddiderint, tune re- by Willi~
cordum ut procesaum ejusdem loquelre Domino Regi, !n:n:;m.
sub aigillis suis, -distinct.e et aperte, sine dilatione mitterent, et cretera.
Et p11Bdicti J ustioiari.i miserunt recordum, in hmc
verb11,.Willelmus Merun queritur quod .Abbas Sancti Al- Particular&

p-1____
baru, di8 L~ proxuna,
&nte DOlDIDlcam
IW.lWLlum, ofthe
charges of
anno regni Regis Hemici quinquagesimo quarto, cepit, trespaes
et C&peN fecit, per J ohanuem de W ~erle, Oalfridum :~
ln
de Sandruge, Henricum de Tyngewik, et Willelmum record; and
. defence of
Ie Baktu", tres boves et quat uor equos, pret u.. und ecun
the Abbot,
marcarum, et equos et boves fuga.vit et fugare fecit, to the
....J.-- ad
.
that
per prredicllVD,
manenum
suum de Sandruge, et eos eft'ect
Menm is
detinuit, contra vadium et plegium, quousque replegiari bis villein,
.e
breve D ommi
. . Regis.
.
Et post.ea, die Mer- and
bound
.1ecit per
to services
curii proxima post prredictam Dominicam, prredictos in ville~cli
boves 1 [et] equos, per prredictos 3 J oha.nnem et alios,

::hsti~

=~

~1b

:e~ re-

1 Meru11 ejadem in the MS., by

inadvertence ; the JWne " .Men11"
beiDg repeated.

fused to do.

2
3

Omitted in MS.
JoltaMU in JilS.

Digitized by

1i

Google

460
:Roger,
24th
.Abbot,

A.D.

1260-90.

GESTA ADBATUM

recapi fecit, et eos detinuit, contra vadium et plegiuw,

quousque eos iterato per brevia Domini Regis 1 liberare fecit. Et postea, die Martis proxima post .Assumpii.unem Beat.re Marire, eodem anno, per prredictos
J ohannem et n.Iios cepit, et capere fecit, duos boves
et unam vncca.m, pretii triginta solidorum, et eos detinuit, contra vadium et plegium. Et similiter, die
Mercurii proxima post Festum Sanctre Trinitatis, anno
rcgni Regis Henrici quinquagesimo quinto, cepit, et
capere fecit, per prreclictos Joha.nnem et alios, quatuor
boves et quatuor equos, pretii octo roa.rca.rum, et eos
detinuit, contra vadium et plegium, quousque per brevia Domini Regis deliberati fuerunt, ad damnum
quadraginta librarum, et inde producit seetam.
Idem Willelmus queritur, quod ubi ipse fuit in pace
Domini Regis, in prredicta villa de Sa.ndruge, die Dominica proxima ante Decollationem Sancti J ohannis
Baptista,, anno pnedicti Regis Henrici quinquagesimo
quinto, ad domum suam venit, et ostia et fenestraa
eJusdem domus, per prredictos, fregit, et bona ibidem
inventa cepit et a.sportavit, prredictus Abbas, et ipsum
cepit, et per prredictos J ohannem et alios capere fe.cit,
et ad prredictum manerium suum de Sandrugge imprisonavit, et ipsum in prisona detinuit, quousque deliberatus fuit per breve Domini Regis ; quod idem Abbas impetravit V~cecomiti Hertfordire, quod Vicecomes
in persona propri& accederet ad ipsum Willelmum ; et
per manucaptionem sufficieritem veniendi coram Domino Rege ad certum diem, deliberatus fuit, ad damnum centum librarum, et creuwa,

Oontvnuatio procesEnts et

riiaterue

placiti prrenotati.

Et Abbas venit, et dicit quod bene advoca.t prredictas captioneR, super eum captas. Quia dicit quod
idem Willelmus villanus ipsius Abbatis est, et omnes
1 eoa

is repeated before thi& word in the MS.

Digitized

by.Google

MONASTERII SANC,'l'I ALBANI.

4Gl

antecessores ipsius Willelmi fuerunt villani ipsius Abbatis, et prredecessorum suorum ; et tenementum suum
villenagium ipsius Abbatis e.st, et omnea villanas consuetudines eis fecerunt, et in tallagio ad voluntatem
suam, et faciendo merchetam de corpore suo, et :filiis
et filiaous suis, et omnes alias consuetudines villanas.
P~dictus Willelmus consuetudines ac alia servitia, qure
facere consuevit, facere contempsit, et contradixit ; ob
quod, primo prremunire fecit ipsum, quod servitia. et
consuetudines qure ad tenementa sua, qure tenuit, pertinent, faceret; et prredictus Willelmus prredicta servitia facere contempsit. Unde prredictus Abbas averia
sua prredicta capere fecit, super villenagium. suum ; et
quod ita sit, petit quod inquiratur per patriam. Et
quoad prisonamentum,-bene dicit quod nunquam per
ipsum imprisonatus fuit: quia dicit quod tempore quo
ipse captus fuit, f uit in partibus transmarinis ; et omnino deadvocat fracturam domorum suarum, ostiorum,
et fenestrarum.
Et quia prredictus Willelmus villanas consuetudines
et alia servitia qure ad villenagium suum, quod tenuit,
pertinent, sicut omnes a.ntecessores sui fecerunt, facere
recusavit, ipsum ceperunt, et in villenagio ipsius Abba.tie 1 inceperunt ; et bona sua, ut bona villa.ni dicti
Abba.tie, ceperunt, et ad manerium pnedictum addux erunt ; et quod ita sit, petit ut inquiratur.

Roger,
24th

Abbot,
A.D.
1260-90.

Oontinuatio procelmUJ et mate'l"ia placiti prrelibati.

Et Willelmus dicit quod iiber homo est, et liberre

conditionis, et quod ad diem sibi prre:fi.xum coram Ma.gistro Ricardo de Stanes, J usticiario Domini Regis ad
placita. custodienda, per breve Domini Regis quod
idem Abbas impetravit, scilicet, octavo decimo die Octobris, anno regni Regis Henrici quinquagesimo sexto,
paratus fuit ad probandum libertatem suam, et hoe, per
-1

---

---------

Sic in MS.

Digitized by

Goog Ie

462

GF.STA !.BBATmt

Roger, milites et alios legales et liberos homines ; et dicit

Hth
Abbot, quod, oh defhltam quam dictus Abbas fecit ad p1'1&A.D. dictum diem coram prrefa.to Ricardo, coneideratwn fuit
1260-90.
quod prmdictus Willehnus recederet liber, et liberre
conditionis; et quod teneret terram suam libera.m, et
libere et quiete, a.b omni servitio sreculari, reddendo
inde annua.titn dicto Abba.ti; et successoribus suis,
quinque solidos et ires denarios, pro omni 11ervitio et
exactione. De hoe potlit ee super recorduttt dictdrwn
rotulorum ; et concedit idem Willelmus quod si convincatur per record.11111 prredictorum rotulohlm, quod
non recessit quietus in fotma. qua dicit, quod ta.Us Bit
conditionis qualis priedictus Abbas ipsum clamat, scllicet, servills ; et quod ipse, cum tota. sequels. sua,
vlllanus sit prredicti Abba.tie, et tmccessorutn suotutn;
et quod terram suam. teneat de ipso Abbate, et euccessoribus euis, in villenagio, ut dicitur per prredictum
Abbatem.
Et similiter idem Abbas concedit, qttod s1 convincatur per recordutn prredictorum rotulorUJtl, quod
pried.ictus Willelmus in Curi.II. prredicta, cora.m prtefatis
Justicia.riis, recessit tanquam liber homo, et quietus de
villena.gio et servitute, qwe ipee Abbas cla.m.a.t, ut
1 ipsum in forma qua. idem Willelmus dicit;. quod prredictus Willelmus liber hotno rem.a.neat, et M,rra,m euam
teneat libere, pro servitio quod asserit deberi pro
eodem tenemento.
Et datus est eis dies in cra.stlno Purifica.tionis Beli.tre
Ma.rire, apud Oa.ntuariam ; eii interim qwemntur rotuli.
Ad diem ilium venit prredictus Abbas, per attornatum suum, versus prmdi'um Willelmum ~ et ipee,' solemniter woatus, non venit.. ldeo consi.dera.tum est,
quod pnediotus Abbas eat sine die, et prmdictus Willehnus et plegli de proeecutione in mieericordia J et
I

Bio In !,lS,

Digitized by

Google

lt:ONASTERII SANCTI ALBANI.

463

salva. sit actio prredicti Abbatis ad proodictum Willelmum petendum ut villanum suum, qua.ndo sibi viderit expedire.

Roger,
i4tll
Abbot,
A.D.
1260-90.

B1eve Regis, concernens placitum pramotatum.

Postea vero mandavit Dominus Rex per breve
suum, a. die Sancti Michaelis in tres septimanas, quod
1 processus et recordum pnedictm loquelre ei 2 mitterentur; et mittuntur.
Postea, a die Pascha in quindecim dies, scilicet, a.d
proximum Parliamentum, venerunt partes. Et prredictus .Abbas dicit, quod videtur ei quod prredicti
J usticiarii minus sufficienter processerunt ad judicium
pnedictum; pro eo quod non ligat prredictum Willelmum, nisi tantummodo quod ipse et plegii sui sint in
misericordia, cum pa.rtes placitaveront usque ad finem
judicii ; et petit quod illud corriga.tur. Et prredictus
Willelmus, requisitus si aliquid velit dicere versus prredictum Abbatem, petit diem usque in crastinum: et
concessum est ei sub hac form.a., quod si non ~nerit
in ct&stili.o, quod procedatur ad judicium in principali.
Quod concessit.
Postea in crastino prredictus Willelmus, publice
proclama.tus, non venit ; et quresiti aunt rotuli prredicto tempore Henrici Regis, coram. Magistro R[icardo]
de Stanes ; et certo an.no ejusdem Henrici Regis,
quinquagesimo quinto, incipiente quinquagesimo sexto :
non est compertum quod prredictus Willelmus recessit judicialitei' liber, seu libena conditionia, nee quod
terram suam liberam, noo libere, tenuit, nee quod ca.talla. sua. erant libera, ob aliquam defaltam ipsius
Abbatis.
Et ideo consideratum est quod prredicta terra remaneat villenagium prredicti Abba.tie in perpetuum ; et
1 procw,v,,a

in MS.

Digitized by

Goog Ie

4G4
Roger,
24th
Abbot,
A.D.
1260-90.

GESTA ABBATUM

similiter, prredicta catalla sint ca.talla

perpetuum, tanqua.m cata.lla. villa.na..
pus ipsius Willelmi, ad judicium. Et
Abbati dies a die Sancti Michaelis in
ubicunque et cretera.

dicti Abbatis in
Et quoad cordatus est eidem
tres septima.nas,

O<Yntinuatio et .finis placiti pramotati.

Dominus igitur Rogerus Abbas, vercns forsitan
Iu~ t unc unmmere
. .
. corpus suum habend um
per1cu
circa
of his lands de novo placitum suscita.re, terra.s et tenement&. sua.
prredicta ah eo a.bstulit omnino ; et feoffa.vit inde
Hugonem filium Wa.lteri Attefelde de Sa.ndrugge, pro
servitiis inde debitis et consuetis.

Merun is
finally dispo118e8Sed

:'!:~e-

0r<li1uttio II Provincialis Oapituli, Psalmum '' <Juicun" que vult" Dominicis diebus solitnimoclo decantandum.

Anno Ora.tire millesimo ducentesimo septuagesimo

aeptimo, statutum fuit per prresidentes Ca.pituli GeneChapter of ra1is Nigrorum Monachorum, ut Psalmus qui dicitur
~e ~n~- " Fides Athanaeii '' scilicet,-" Quicunque vult '' de
dictines for
'
'
omiaio~, cretero non diceretur ad Primam, nisi Dominicis diebus ta.ntum, qui soleba.t dici in omnibus Festis I Duodeof the .
cim Lectionum. Et in eodem Ca.pitulo ordinatum fuit,
~ a n ut V esperre et Laudes de omnibus Sa.nctis omitterentur ;
A.D. 1211. et plura. a.lia. de divino servitio vel brevia.ta vel subTemporal tracts. sunt.
Qu:i.mobrem mox, in sequenti Parliamento, velut in ultionem tantre pigritire vel ingratift-om ,n!h tudinis, Rex edidit Statutum, ne viri religiosi eis
slothfulapproprient terras, redditus, a.ut possessiones, de cretero
De88.
Quod sic incipit-

Ordinance,

cl:era1

::!c=:~

:'::i~;;ent

This Rubric in the MS. i, placed the present.

"
aboTe the next Section ; the Rnbric
' Capitidi Geuralu in the text.
belonging to that being placed above 3 See page 449 aim, Noee.

Digitized by

Google

465

KONASTERII SAN<m ALBANL

De Statuto regio cle feodis domvnorv,m non ingredientium, et de ten-is seu tenementis per religiosos
cleinceps non adquirendis seu am<Yrtizandis.
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

Roger,
24th
Abbot,
A.D.
1260-90.

1'' Cum dudum provisum fuisset, quod viri religiosi feoda The~
aliquorum non ingrederentur sine licentia et volunte.te Statute of
capitalium dominorum, de quibus feoda illa immediate te- Mortmain,
nentur ; et viri religiosi postmodum nihilominus te.m feoda ~rT~. J?eR
que.m aliorum, hactenus ingress1

sunt , ee. e.p- " ligioai.s

" uu "esue. propr1e.,
proprie.ndo et emendo, et aliquando ex dono aliorum recipi- 7 Edward.I~
endo; per quod servitia, qwe ex hujusmodi feodis debentur, (A.D.
et qwe e.d defensionem regni ab initio provise. fuernnt, 1279.)
indebite subtrahuntur, et domini capitalea esce.ete.s suas
inde amittunt ; Rex, super hoe 2(pro utilit.ate regni] congruum
remedium providere volens, de oonsilio Prmle.tornm, Comitum, et aliorum fidelium regni, de Consilio Domini Begis
existentium, providit, ordinavit, et s~tnit, quod nullus religiosus, aut alius quicunque, terras ant tenement& e.lique.
emere vel vcndere, vel sub colore donationis, ant termini,
aut e.lterius tituli cujuscunque, e.b aliquo recipere, aut alio
quovis modo, arte, vel ingenio, sibi appropriare prresumat, sub
forisfactura eorundem, per quod ad manum mortuam terrre
et tenement& hujus deveniant quoquo modo. Providit
etiam Dominus Rex, quod si aliquis religiosus, ant alius,
contra prresens Ste.tutum aliquo modo, arte, vel ingenio,
venire prmsumpserit, liceat Douiino Begi, et aliis immediat.e capite.libus 2 [douiinis] feodi taliter alienati, illud infra
annum a tempore alienatiouis 9 hujus tenere et ingredi in
feodo et 4 hmredit.ate. Et si dominus capitalis immediatus
negligens fuerit, et feodum illud ingredi noluerit infra
annum, tune licee.t proximo capit.ali domino immediate feodi
illius, infra dimidium annum sequentem, feodum illud ingredi et tenere, sicut prredictum est ; et I sic quilibet
dominus mediatus t [faoiat], si propinquior dominus in I ingrediendo hujusmodi feodum negligens fuerit, sicut prmdie-

I See Statlltu of tll, Bealnl, i.

p. 51.
t Omitted in MS. ; supplied from
Stal. Realm.
a /n!.junaodi, Stal. 1ltal111.

' lla'edau in MS.

' ai in MS. : corrected from
Slat. Realm.
8 ingrediendum in MS.: corrected

from Stat. Realm.

G G

Digitized by

Goog Ie

466

GFSTA ABBATUH

Boger,

" tum est. Et si omnes 1 capitales domini : feodi hujus, qui

." ple!llB fuerint mtatis, et infra quatuor maria, et extra.
" prisonam, per unum a.nnum negligentes fuerint, vel remissi,
A.D.
1260-90. " in ha.o pa.rte, Rex statim post a.nnum completum a tempore
" quo hujusmodi emptiones, dona.tiones, aut a.lias appropria." tiones, fieri oontigerit, terras et tenement.a 3 hujus ca.piat in
" JIULJlUill suam, et alios feoffabit per cert.a servitia. Regi inde
" ad defensionem regni facienda. ; ea.Ivie ca.pite.libus dominis
" feodorum illorum wardis, escbaetie, et aliis ad ipsos perti" nentibus, ao servitiis inde debitis et consuetis."
24th
Abbot,

De 'amiasione Manerii de Stanmere, per incu.riam

.Abbatis rnemorati.
Cum Alisius de Stanmere, tempore Domini J obannis
de Hertforde, Abba.tis, quietum-cla.maaset Eoolesire
Sa.ncti Albani totum jus quod habuit, vel habere potuit, jure hreredita.rio in ma.nerio de Stan.mere, cum
finds when omnibus pertinentiie et libertatibus ejusdem manerii,
de quo implacitavit Abbatem et Conventum Sancti
Boger
Albani per breve Mortis Antecessoris cora.m H. de
loses
" sms,
t unc J ust'1c1.ar11s
" It'mera.nYa.northe
of Gotham, et aliis' soc11S
Stanmere. tibus in Comitatu Midelsexire, tempore bonre memorua
Domini Rogeri, Abba.tis, successoris sui, dictum placitum fuerat renovatum ; et cum munimenta. inde oonfecta, negligenter per Abbatem deposit.a., ad diem opportune minime haberentur, post judicium. quod transivit
contra Abba.tern, pa.ulo post fuerunt inventa, nee tune
locum ha.here potuerunt, manerium amisit memora.tum.
The Abbot
Ricardus igitur De la Grave, proponens se esse hoo~-!ea redem, pro antedicto manerio implacitavit, sumptibus
pomession dicti Abbatis ; et cum illud placitum non fuisset proeecutum ad judicium, pace reformata, totum jus suum,
through a quod sibi aliquo modo competere potuit in illo mane::;ery rio, cum pertinentiis, pro una liberatione dicto Domino
Through

=tun-

1~

!=~!ts,

~l:~

!:1;,

suffered.
1

hujusmodi capitales

in Stat.

Realm.

3 l,ujusmodi, Stal. Realm.

omissione in MS.

hujvsmodifJdi, Stal. Realm.

Digitized by

Goog Ie

46'7

KONASTEJUI SANOTI ALBANI.

Abbati, et ecclesim sure, vendidit, perpetuo possidendum. Roger,

i4~
U nde Abbas de illo manerio percipit annuatim decem Abbot,
marcas argenti, cum advocatione ecclesire, post deces- 1/;!9
sum cujusdam Magistri Johannis Clare!, ad cujus vi- ~ o.
tam solutm fuerant Abba.ti quindecim ma.rcre; unde The ~or
con~.1=
finis levatus est in Curia Regis, quod Edwa.rdus Auri- by fine to
fa.her, et hmredes sui, tenea.nt dictum ma.nerium de ~
Abbate per pnedictum servitium.
on ~t~
semce.
1

De clecem marcis de Vicaria de Watforde officio Bef ectorarii, et dualnt,S marciB cle eadem pro .A.nniversario Johannis 9 Mareys, per prredictum .Abbatem asmgnatis.

Cum Vica.ria. de Wa.tforde teneretur borua 'memorim ~

Domino I Joha.nni de Hertforde, Abba.ti nostro, in duodecim marcis a.nnure pensionis, idem Abbas a.ssigna.vit
ten
decem marcas dictre vicarire ad meliora.tionem pa.nis et ;~; from
cervisire conventualis; duas vero marcas residuas re-:::;w;ttinuit penes se.
fordeto the
Processu vero temporis, Dominus Rogerus Abbas, de
quo nunc a.gitur, recordatus gratitudinis et beneficiorum aoge;givea
Willelmi le N oreys de Sancto Albano, qui huic ecclesim benevolus extitit, et bene:fious, assigna.vit illas duas two
ma.rcas Refectora.rio, qui pro tempore futurus esset, ut
reficeret Conventum de uno bono ferculo, a.tque vino, to the '
in die Anniversarii dicti Willelmi, a.nnis singulis post~=~futuris. Dedera.t a.utem ipse Willelmus centum marca.s tion of the
. ecclesue
. utili'tat'1 commum..
AnniTer
h UJUB
eary of
Sepultus est in ecclesi&, ubi prius soleba.t Missa. William le
Sa.nctw Ma.rim ad nota.m jugiter deca.ntari.

alreadt

gi":

!4:~ctory,
!:~
rrJks

~:!;

!:::~

buried in
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ the church
of St.
1 Thie Robric, in the MS., ill placed
before the next Section. but one ;
the Rubric of that Section being

placed above the present one.

2 le Noreya in the text below.
3 J<>hanne in MS.

GG

Alban'a.

Digitized by

Goog Ie

. 468

OESTA. ABBA.TUM

De ObedientiariiB &vncti Albani n<m solutioinem pro

:J : _ _

1..::1
,,,
Sa-...i
twv1111r.u, '1-'n
BUinrw,ium
.L errre
tw~Cll
C0'1We88a
,
l
[!acientibus]
8U8p6nsis,
et
e:rpost
absolutis.
90

Bogther,
24
Abbot,

a!i

Cum statutum et concessum esset in Consilio Lug-

Abbot

Roger paya dunensi a. Gregorio Papa, Decimo, celebrato, ad quod

~:J;'.r!:

dlctue Abbas person&liter a.ccessit, quod de omnibus

thehsubaidy bonis, temporalibus et spiritu&libus, secundum verum

to i eLand; valorem, d ecimm
'
' subsidium ,.,
Holy
essent dan.luw m
.1.errre

Sanctre, ut evita.ret jura.menti periculum, communem

restimationem supera.ndo, singulis annis pro bonis Monasterii Sancti Albani ducentas ma.rc&e argenti persol~Til!e ser- vit. Et quia termini solutionis minime observab&ntur,
nee~
Dominus Abbas et omnes &Iii obedientiarii & celebra~Albau's, tione divinorum ceesarunt ad tempue; quoueque abso~~:: lutionis beneficium & quodam Fratre Pnedicatore, Joolarif~fth. ha.nne de Derlingtone, ad hoe per summ'1Jll Pontificem
tyo
e

payments. deputato, merwssent.

:' ~ered

diuncil of
Lyous.

S:-

De quacrom littera supeT obligatione milk m.aircarum

Domino Papre a Monasterio Sancti Albani persolvendarwm.
Tempore dicti Abbatis, Dominus Johannes de Kirke,
by, familiaris clericus Domini Regis, postea. Dominus
requested' Eliensis, aocedens apud Sanctum Alb&num, tulit litto become
llll'ety
teram credentim ex pa.rte Domini Regis : precibus rogavit armatis, ut Monasterii Sancti Albani Abbas et
mark11,
Conventus obligarent Ma.gistro Gisfredo de Vesano,
!:'yalepe'to speciali Nuncio Domini Papm, qni tune degeb&t in
e o
Angli m, pro negotiis
.. Terrm PGDctle,
o_
Nuncio, for regno
et aliis
~:oly quibus Summus Pontifex vellet deputare, prout in ohTrouble
ligatione inde oonfecta contineb&tur, in mille marcis
~ argenti, sicut plura Monasteri& se obliga.runt. Et licet
The.Abbot
and Conyent are

!::d

Omitted in MS,

~ igiti,ed by

Goog Ie

469

MONASTERII SANCTI ALBANI.

Dominus Rex super indemnitate hujusmodi creditoribus Roger,

24th
fecisset script.a., eos tamen super solutione et a.cquieta- Abbot,
A.D.
tione dictm pecuni.m nimis contristavit hresitatio.

1260-90.

De qiwclam corrodio, ratione malm hospitat,ionis cujus<Zam armigeri, a Monasterio Sancti 1 [.Albani]
violenter ea:acto.
Languente pnedicto Abbate, contigit quod quidam One of the
Edmundi , fratris D omm1
Regi s, horuiehold
de faro.ilia D omm1
ofEdmund
declioans sero ad hoe Monasterium, irreverentius qua.m the King's'
voluit fuerat receptus ~ qui penes dominum suum si- ~er,
nistra. proposuit, et ma.la plurima huic ecclesua suggessit. ~ted
Unde post ipse do~us hue persona.J.iter a.ccedens, et
proponendo non causam ut causam, corominando re- ,rhereapon.
Quod cum ad notit'1am D OIDlDl
Regis
perve- plains,
he comcessi't
nisset, ipsius opprobria et da.mna Ecclesia. persensit. and, by ,
Ad instantiam igitur pnedicti nobilis viri, Domini ~1~
Edmundi, concessum fuit cuidam de suis, nomine
" Willelmo de Rue," unum corrodium, ad vitam suam
a
possidendum ; et ita pa.rtim cessavit tempest.as.
u}~Y for

::::t~

?>n;~

!~

De commendaticrne .Abbatis Rogeri prredicti,

mice composita.

rhytk

Hie quem dedit Dominus nobis in rectorem,

Prudenter sostinuit onus et honorem,
Viarum diserimina, multumque laborem :
Guerra. tune ineipiens incussit dolorem.

Leoniot!

lines, in

commend.a
uonof
Abbot

Roger.

Cujus actus varios non possum na.rra.re,

Neque specia.liter gesta pertractare,
Ne quisqu&m me 8 reputet verbs. simulare,
Et ne me prolixitas vetet termina.re.

Omitted in MS.

rit/miu:e in MS.

I.

rep11tat in MS.

Digitized by

Goog Ie

_I

470
Roger,
24th

Abbot,
A.D.
1260-90,

GESTA ABBATUM

Tot enim sunt redditus, tot possessiones,

Tot teme, tot pa.scua, totque mansiones,
Et tot rerum variw perpetrationes,
Quod dictando facerem nimios serm.ones.
Scripts. potest scire, necnon a.ctus reperire,
Qui bene scrutatur a.rerun, quibus appropria.tur.
Jam pauca de pluribus nitor decla1are,
Scribendo prosaice ; ne quis dubitare
Quea.t, aut sententiam rei varia.re,
Cogor sub compendio quoda.m nomina.re.

De falm e1utrti8 8'Upe'I' deposit ione mille ,narcarum,

1 in derogatimie Monasterii Sancti Albani con.fecti8, et Judaism-0 Londonii8 .1epe1ti8.
Ejusdem Rogeri Abbatis tei:nporibus ultimis, anno

Fo1ed.

r:u:t Domini millesimo ducentesimo nonagesimo, et anno

:ei:~ tavo,
regni Regis Edwa.rdi, a. Conqurestu Primi, decimo ocfuerunt duo scripts. inventa in Judaismo Lonsettlng

:J!'1uaa lie- doniis, sigillata sigillo Abbatis Sancti Alba.ni, super

deposito mille ma.rcarum in denariis, et aliorum multorum J"ocalium, puta, coronre aurere, pondens
. quat uor
Iibra.rum, ornatre cum gemmis pretiosis, smaragdinis,
I
..l-.
sapphiri's, rub"
us, pret.
u mille marcarum, u t J u~1
dicebant. Item, unius zonm de filo serico, cum gem8
I.0.1290~ mis, smaragdis, 11 sapphiris, et cum triginta sex barris
aureis, pondus cujuslibet barrw undecim denariorum.
Item, due.rum cupparum de n.uro, quarum una, ut
mentieba.ntur; ponderabat viginti quatuor libras, et
altera. septemdecim libras. Item, cyphorum de argento
centum, et pondus cujuslibet duie mare1e. Item, 3 oochIearium de argento trecentorum, pondus oujuslibet ootodecim denarii. Item, triginta quinque librarwn, de
florenis de a.uro, . et quwlibet libra de florenis eontravalet triginta duas libras in dena.riis.
ackuow-

ledgment
of
deposita
of m.oney
and
Jewels
in the
Mo-

is Inserted here ln MS.

zaphim iD MS.

1 per
2

a cocliarior11m in MS,

Digitized by

..

Google

MON.!STERII SANCTI ALBANJ.

471

Et aim.ilia. fuerunt inventa in scriptis de MonaBterio Roger,

24th
de Radynge ; ita quod, ad sectam Abbatis de Red- Abbot,
A.D.
ynge, fuerat ille Judreus susp~nsus; qui, ante mortem, 1260-90.
in pleno judicio Londoniis fa.teba.tur illa. scripta esse
fa.lsa.. Vocabatur a.utem Judreus ille "Jocius de Wyn-!r::
" tonia."
wnttng, u
t-0 the
Monastery

De Ordinatwne Oella; de Hatfelile Peve1el, per Oom-:~g.

item Hertfordi<B vendicatw; Bed .Abbati mem,o- ~ g e r
roto poBtmodum reBtit'Utw.
Anno Domini millesimo ducentesimo octogesimo Humphrey,
quinto, in Itinere Justicia.riorum. apud Chelmesforde, ~'!1"~!rd
Dominus Humfridus le Boun, Comes Hereford,ire, mo- claims th~
vebat placitum contra Doininum Rogerum, Abba.tern de ~:':~~e
Sancto .Albano, super advocatione Prioratus de Hatfeld Priory of
Peverel; et postea recognovit advocationem dicti Pri1
oratus esse jus ipsius Abbatis et ecclesire sure de but,_on
Sancto Albano ; et illam remisit, et quietum-clamavit
de se et hreredibus suis prredicto Abbati, et successori- marks,
withdraws
. et ecc1eS1re
. sure prredict re, m
perpet uum. Et his
bus BUlS,
claim,
idem Abbas recepit prredictum Comitem, et hreredes suos,
in singulis beneficiis et orationibus, qure de cretero fient A.b~t of
in ecclesia. sua prredicta in perpetuum. Et sciendum,
quod dictus Comes ostendebat pro se quamdam char

tam inutilem de Willelmo Peverel, secundum judicium

omnium bonorum virorum, et sine omni seysina dicta:,
advocationis ab aliquo tempore. Veruntamen, dictus
Abbas, sentiens sibi inde periculum posse generari, securiorem pa.rtem elegit, da.ns ei quinquaginta marcas.

~:!:1

:rruf;

"t:vour
~if~~-

De m,Q1'1,(l.Chis Sancti .Albani itinerantibus in Jws,pitio

.Abbatis apud Londonia.B, et ad maMria ipBiua
Abbatis, hospitandis.
Sta.tuit autem Abbas Rogerus, ut monachi nostrre Abbot
professionis, qui ha.berent negotia expedienda, Londoniis, ~~er

Digitized by

Goog Ie

472
Roger,
24th

Abbot,
A.D.
1260-90.

~i;:ren,
travelling,

!~ tfst up
hostel in
!i:1!~n
I

rivalling.

!::::1fiJohn
de Cella,
the 21st

OFSTA ABBA.TUM:

ad hospitium A.bbatis declinarent, dummodo foret in

manu nostra; sequens in hoe curiaJ.itatem et benevolentiam Domini J ohannis de Cella, A.bbatis, licet non
plene ; qui, fratrum itinerantium volens parcere laboribus et expensis, statuit ut quicunque frater, versus
Sanctum A.lbanum in itinere constitutus, et tam lassitudine quam vire labore confectus, vel sole in 1 deacensum 2 vergente, ut non possit conficere absque gravamine
dietam suam, diverta.t ad aliquod prredium nostrum,
quod sibi vicinius ease cognoverit ; ibique tam hominibus quam equis necessaria sufficientius et honestius
familiares loci, prout res suppetierit, ministrarent.

Abbot.

De te'r'l'is et posseesionibus per prredictum :Rog6"1/m,

.A.bbatem .Mo1uu,terio Sancti .Albani collatie et
per<JUisitie.
l'o1!8eS8ions
Inprimis, perquisivit a Rege Henrico Tertio, ut ha~!tbot beret mercatum apud Codecote, feriis sextis per annum,

cum omnibus libertatibus et liberis consuetudinibus

d'1 mercatum pert'menti'bus.

ad hUJusmo
on.Fridays.
Secundo, perquisivit ab eodem Rege, ut ha.beret
~:fe:!te. ibidem nundinas a.nnis singulis, per quatuor dies ;
videlicet, in Vigilia et in Die Sancti Jacobi, et per
duos dies sequent.ea, cum omnibus libertatibus et liberis
consuetudinibus ad hujusmodi feriam pertinentibus.
Fonr mesItem, perquisivit de Thoma de Wancy in villa.
Sancti Albani, in vico vocato "Fisshpolstrate," quatuor
:treet, , messuagia, quorum tria simul sunt juncta, octo solit. Alban 8' datus et quatuor denariatus annui redditus.
One mesItem, perquisivit de Adam filio Alexandri de Borham,
auage in
,
,
,
ad

Fishpool
m suprad1cto vico, quoddam tenementum
coqumam
Street.
monachorum, redditus duodecim denariorum per annum.
Roger.
Market
at
Codecote,

=i

1 Omiued in the text, but anpplied in the margin, in a eomewhat

later band.

J ' ""9ente

in MS. ; but corrected

f'rom the 111JDe account in p. 234

ate.

Digitized by

Goog Ie

:M.ONASTERII SANCTI ALBANI.

473

Item, obtinuit quieta.m-cla.mationem annui redditus R:.ftt1''

duorum eolidonun duarum echoparum in Halywelle- Abbot,
etrete, de Juliana, quondam uxore Thomre de la. Forde, 12!rEiio.
ad opus Cellararii coquinre monachorum.
.
obtinuit
quieta.m-clamationem
de
Willelmo
Item,
Breselaunce de quada.m echopa. in villa. Sancti Albani, Stree~
. VlCO
ub"1 ven ditur 1errum,
I!.
ID
m
qure fiu1"t quon d am 'J:'homre Shop
St. Alban's.
Prest ; et valet per annum quatuor eolidos.
Item, obtinuit quietam-clamationem de Alicia Atte- '.J.'enement
lane ende de quod&m tenemento in Da.gnelestrete, valente
1
per annum
Item, obtinuit per excambium de Johanne Alsewik Land at
Granes, by
terra.m suam de Granes, et boscum, pro una acra. terrre exchange.
et t.ribus rodis.
Item, obtinuit quietam-clama.tionem de Henrico Tenement
Halyday de quodam tenemento in vico Sa.ncti Petri ;
5
quod tenementum poetea dimissum est Simoni Dode Street.
per eundem Abba.tern, pro quinque solidis annuatim.
Item, obtinuit 1 obola.tum annui redditus de Ricardo Rentalnear
le Wodehewere, 1 provenientis de duabus acris teme
et dimidia, jacentibus juxt& Boscum de Barneto, inter
terram firmarii Sancti Albani et terram Simonis de Kok.
Item, obtinuit quietam-clamationem de Johanne filio Tenement
Domini Rogeri de Bachewortbe, de quodam tenemento isn Dagnel
...,'"'IS.ucaue
T).,.....,.., 1 ; et d e eodem qumque
.
treet,
m
solida.tus annm' re d- and
rental
ditus in 'Vico j qui vocatur " Spicerestrete " provenientis in Spicer
'
Street.
de duobus tenementis ibidem.
Item, obtinuit quietam-cla.mationem Ma.rgaretre le Tenement
Clauer de quodam tenemento in Dagnalstrate et de in Dagnel
'
Street.
eadem. viginti dena.ria.tus annui redditus.
Item, obtinuit quieta.m-clamationem de Roberto filio Parcel of
Hugonis Piscatoris, de quada.m particula. terrre juxta
molendinum de Stankefeld.
mill.

~;!!11e

;~:rel

;e~;,

~O:~

~:!!::!etd

- - - - - - - - - - - - - - - - - -- - - - - - 1 The value is omitted.

' o6 in MS.
a protlfflieruibu in MS. ; by in-

advertence.
4 qu in MS.

Digitized by

Goog Ie

474

GESTA ABBA.TUM

Roger,
24th
Abbot,

Item, quietam-clamationem Gilberti de Sok.ham de

communia. in Bametwode, videlicet, in pa.rte qwe voAD.
1260-90. catur "Frithwode," et in pa.rte qure vocatur " Com" muneswode."
~~!t Item, quietam-clamationem Joha.nnis de Harpesfeld
Wood.
de officio habendo, per cha.rt.am, in dispensaria Abbatis
QuitSa.ncti Albani ; et tribus caballis, et sex canibus, et
claim, by
John de
uno spervario, ad custum domus, et 1 dua.bus per anHarpesfeld, num et libera cbAP;A. cum omnibus 1111111 in omnibus
of the
'
---,
~--,
office of
terris nostris, et communia pastu.ne in bruera. de Colne
et de Hachlane.
lpse autem Rogerue Abbas confir'?th other mavit eidem J ohanni de Harpesfeld unam hidam teme
nghts.
in Harpesfeld, et hreredibus suis, per servitium debiltarpesfeld tum et consuetum. Et ipse Johannes, et hieredes 81li,
tho tind.,ne invenient Domino Abbati de Sa.ncto Albano, qui pro
orse 1or
.

the Abbot's tempore fuent, unum caballum sufficient.em ad portanJToumeys to dum unum valettum apud Thinemutam, quotiena Abbas
ynemouth.
ad Thinemutam iverit.
Rental in
Item, adquisivit de Roberto filio Osberti le Wanmcer
~~~ter's sex solidatus a.nnui redditus in villa. Sancti Albani, in
vioo Sancti Petri, de quodam messuagio juxta Hundespa.th.
Two mes.
suages in
Item, adquisivit de Stephano Bruselance duo mesHokersuagia. in Hokerhulle, in villa Sancti Albani, juxta
hulle, at
terra.m vocatam. 1 " Ro-'--d,,
St.Alban's.
W1U1W
Tene-
Item, obtinuit chartam. Roberti de Byngham de tenemento Willelmi Moraund, una cum toto tenemento quod
andAbbot'a tenuit de Abbate et Conventu Sa.ncti Albani, in villa
.A.stone.
de .A.stone Abbati.s.
A foss at
Item, perquisivit de Humfrido Boun, Comite HertBframet,
fordim
et Estsexiie, quoddam foasa.tum apud Barnet ,
om the
Earl of
qua. de causa, Abbas claudere faciet inter pa.rcum ejusHeref'ord
and Essex. dem Comitis, et boscum qui vocatur " :Monkfrith. u

!!>.!::::r;

;1;'1!:U,1

1 'i'he nature of the things referred

to in this word is not stated.

Rou!and in. MS.

Digitized by

Goog Ie

MON.A.STERll SANCTI .!LB.A.NI.

475

Item, chartam Eustachii de la Rokele de uno telle Tenement

mento in Barneth.
at Barnet.
Item, quieta.m-cla.mationem Galfricli de Querendone Groveof
,,
Horsede quadam grave. qure vocatur " Horsegrave.
grave.
Item, perquisivit de Fratre Joseph de Chauney, P1iore Grove at
.J.-lis I erusalem m
. .Anglia, unam gra.vam q wa fm't Barnet.
H osp1wi.
Henrici Frowik, in Barnet.
Item adquisivit de Ysabella relict.a Henrici de Grov~ of
'

'
Sunn10gesFrowik, quamdam gra.vam m Est Barnet, qure vocatur grave.
" Sunningesgra.ve."

Item, obtinuit ch&rta.m Henrici Cortoneys de ooto Rental

denariatis et obolato redditus annui de una &era terrre,
qure jacet in longitudine juxta viam qure ducit de
Y
Tydolnestre versus nemus de Borham.
Item, adquisivit de Philippo Greymulle unam peciam Land at
terri:e, cum omnibus suis pertinentiis, in Ba.chewortbe, Bachrthewo e.
qure . jacet in ea.mpo qui voca.tur " Holmfeld," juxt&
gravam 1 qure vocatur " Holmgrave."
Item, 1 emit de Ricardo de Pinnore in ha.melleto Acquisition
at Bachequi vocatur " Bacheworthe "
worthe.
Item, obtinuit quiet&m-clamationem Thomre de Sysse- Rental in
verne de triginta denariatis annui redditus in Cucli- Codecote.
cote.
Item, adquisivit de Thoma Attewyke quatuor soli- Rental in
datus annui redditus in villa de Codikote.
Codecote.
Item, adquisivit de Thoma .Atwik unum et viginti Rental in
, Codecote
Codecote.
, t us a.nnm. r edditus 1n
denana.
Item, adquisivit chartam Andrere filii Engera.mmi, Tenement
ma.rescalli de Sanoto Alba.no, de quodam tenemento in
Codeoote.
Item, obtinuit 'quietam-cla.ma.tionem Johannis de Lands in
la. Grave, et Petronillre, uxoris sure, de toto jure quod
6 habuerunt in omnibus terris qum fuerunt quondam and Oxeyei

~~~:'i

:!te~e-

C:::e;~
and in the

qucr in MS.

: This passage is evidently imperfect.

hamiii in MS.

quetam in MS.
1

hverunt in MS.

Digitized by

Goog Ie

476

GF.',TA ABBA.TU}[

Roger,

Domini J ohannis de Schelford, in ma.neriis de Crokeseye

et Oxeye, cum omnibus pertinentibus.
.A.D.
Item, de eisdem de tot& term illorum in villis de
1260-90.
Crokesley, Okey, et :Mykelfeld.
kflfl Id. Item, Petronillee de Amville de quinque marcis annui
R~~ e redditus, quibus sibi tenebamur ad inveniendum sacerpayable to dotem in ecclesia de Watford, pro anima. sua, et aniPamel de
.
Amville.
ma.bus antecessorum suorum.
Lands,
Item, obtinuit quietam-clamationem Johannis de
and Britewelle de terris, redditibus, et omnibus aliis proformer!y
ficuis, quoo fuerunt Willelmi filii Johannis de Schelforde
in villis de Crokesle, Rikemeresworthe, Cayso, et BruteFitz.John. welle.
~ in
Item, obtinuit quietam-clamationem Radulphi Clobbe
wori:_es de sex denariatis a.nnui redditus, de duobus tenementis
in Rikemeresworth.
Part or the
Item, adquisivit de Radulpho Clobbe unam peciam
moor there. moroo m
R'k
h
1 emereswort e.
~:u1ow. in
Item, adquisivit de Johanne Bachworthe totum p:raildewik. tum suum, quod hal;iuit in Childewik.
Tenement
Item, obtinuit quietam-clamationem Alexandri filii
Durant de uno tenemento in Bra.ntfeld.
Land at
Item, quietam-clama.tionem Willelmi de Nekotone de
Cofrele.
terra de Coffele.
Rental in
Item, qui~tam-clamationem Roberti le Porter de
Rikmerea
tribus solidatis annui redditus, provenientibus de unworthe.
decim acris te~ et duabus acris prati in villa. de
Rikemerisworthe.
Lands,
Item, quietam-clamationem compositivam inter eundem Abbatem et Conventum et Willelmum Blaket, de
in Ka.yso terris, redditibus, et tenementis, qwe tenuit de feodo
and Watford ; and Abba.tis et Conventus in Soka de Kayso et Parochia
various
de Watford ; et de novem denariis annuis in eadem
rents and
services in Parochia, et de quatuor solidatis, et de octodecim deWatford. nariatis, et octodecim denaria.tis, et duodecim denariatis,
et sexdecim denaria.tis, et octo dena.riatis et uno homine
in a.utumno, vel tribus obolis, et de duobus solidati.s
24th
.AbboL

~::is,

!:1w~ffm

;~?rant-

::::i::!,

Digitized by

Google

MONASTEBII SANCTI ALBANI.

477

in autumno, vel tribus obolis, et de viginti octo de-

Roget

24th
na.riatis et duobus hominibus in autumno, vel tribus Abbot,
denariis, et de triginta duobus denariatis et duobus A.D.
hominibus in au._tumno, vel tribUH denariis, et de duo- 1260-90,
decim denariis et uno homine in autumno, vel tribus
obolis, et de tribus solidatis, et quatuor denariatis et
uno homine in autumno, vel tribus obolis, et de sexdecim denariatis et uno homine in autumno, vel tribus
obolis, et de quatuor hominibus in autumno, vel sex
.denariis.
8 r
0
Item, Abbas Rogerus, cum consilio Conventus, rerelaxavit Johanni Brutewelle sectam curire sum de leas:!'nin
Sancto Albano ; et dictus Johannes, et hreredes sui,
pro. portionibus de Brutewelle et de Harpesfeld, corpus :~~:i\
militia in exercitu Regis ra.tionabiliter facient.
army. g
Item emit unam placeam in Gememuta.
Place at
. t um J obannIS
. Lowis
. de Lutona Yarmouth.
I tern,, obt'mm't scrip
8 nrren der
super injusta petitione dicti J obannis communire her- of claim of
bagii in stagno Domini Abbatis, juxta molendinum
at
apud Lutone.
Item, obtinuit chart.am Adre Cave in Rik:meresworthe Moor at
Rikmeresd e q uadam mora. 1"bd
1 em.
worthe.
Item, obtinuit de Johanne Kene]m viginti denarios Rental in
AJliluatim pro tribus aruris in Cayso.
KaJ1iO,
1
Item, adquisivit de Ricardo Aurifabro de Rik- Newlond
.xneresworth terram qure vocatur "le Newlond" in and ~biri pert'men t"
m
eadem v ilia, cum omm'bus sms
us, et quo' dam f~d,
R1kmeresmessuagio et quatuor acris terrre in Bebirifeld, et uno worthe.
messua.gio et tribus acris prati in prmdicta villa.
Item, quietam-clamationem Willelmi Campiun de Land at
terris in villa de N ortb Merstone.
~orth
tam-cmmationem
1_

n _ .Ju} hi d
l
I tem, qme
.1.W1.U
p
e Lyve eye, m.erstone.
Woodat
et J ohamw de W aunci, uxoris ejus, de illa. parte Oxeye.
bosci quam tenuerunt in Oxei de eodem Abbate.
Eodem tempore facta est concordia inter dictum Water-

co':t

,:i,ckni;:t- ,

r=~~

course of
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Redbnrne,
1 ~IU'9 in MS.

Digitized by

Goog Ie

478

GESTA .ABBA.TUM

Abbatem et Rogerum de Miridene super cursu aqwe

qum
vocatur " Redburne " ibidem.
Abbot,
A.D.
Item, quietam-clamationem Rogeri de Eydone de
U60-90.
semita et I communia. pa.stune in Bosco de Badesho in
Common in Lu tone.
Badesho
Wood.
Item, quietam-clamationem Johannis Lowyn de
The like. eodem.
Rental in
Item, perquisivit obliga.tionem Willelmi de Juvene
Pott.esgrave.
super wa.rantiza.tione redditus in Pottesgrave.
Land at
Item, adquisivit de Abbate et Conventu de W oburne unam acram terrre in Pottesgrave, assignatam
eidem ecclesim.
Mill of
Item, obtinuit quietam-clamationem Johannis filii
Northawe. Petri Pikot, et Ranulphi Mounchensi, de molendino de
Northage.
Tenementl
Item, quietam-clamationem Mazelim filim Ra.nulphi,
in Oiteye. molendinarii de Oxeye, de tenementis in Oxeye.
Land at
Item, adquisivit de Johanne de Brutewelle totam
Pynesfeld. terram suam de Pynesfeld.
One mesItem, obtinuit quietam-clamationem Henrici le Larsuage at
diner de uno messuagio in villa de Sandrugge.
Bandrngge.
I tem, adqU1B1V1t
. chartam Al exandr"1 p asse1ewe de
Meadow
and moor prato et mora in villa de Sandrugge.
1at
SandJtem, qu1e
tam-cJ.11,ma
t1onem Robert'1 fil"u R'cardi
de
rogge.
1
Tenement Walemounde de uno tenemento in Sandrugge.
Item, obtinuit scriptum Walteri de Nevyle de terMeadow at tia parte cujusdam prati in villa de Sandruge.
Item, suis temporibus, fuit conventio :facta. inter
pasture in ipsum et Ricardum de Langeleya, super communia pas~Y
tuna in Bosco de Langleye, Sa.reth, W estwode, et quadam semita in dicto bosco de Langley.
.Advowson
Item, obtinuit quietam-clamationem 11 [Willelmi] de
ofConsclive.
Greystoke de advocatione ecclesire de Conesclif.
Manoror
Ejus quoque tempore, fuerunt facta plura scripta de
Stanmere.
pacto inter eundem et Magistrum J ohannem Cla.rel
Boger,
24th

~!:'

;::;~d-
~i!:~~f

comunia in MS.

I : Omitted in MS. ; see p. 428 ante.

Digitized by

Goog Ie

MONASTERJI SA.NCTI ALBANI.

479

super manerio de Sta.nmere ; qum aunt in Thesau- Roger,

24th
raria.
Abbot,
Item, obtinuit quietam-clamationem Ricardi de la A.D.
1260-90.
Grave de ma.nerio in Magna Stanmere.
Item, quieta.m-cla.mationem Andrere fi.lii Johannis ~or of
Toky, denariati et I obolati annui redditus in villa de
Oxeye, in una. croft& qute voca.tur "Aesculvescroft."
Ipsius quoque tempore, fa.cta. est compositio inter Oblations
L
of Cestres
18-m
ecclesiam
et presbyterum ac parochia.nos de Cea- ham.
tresham super oblationibus et caruagiis, superiori compo. sitioni persimilis.
Item, obtinuit quietam-clamationem Willelmi Atehale Rental in
de Watford de uno denaria.to annui redditus in eadem Watford.
villa, una. cum wa.rdis, releviis, et cmteris.
Item, Regina.ldi de Ponte de uno tenemento in Tenement
Watforde.
at Watford.
Item, obtinuit scriptum de Domino David de Jarpe Mill-dam of
vile super stagno molendini de Watforde.
Watford.
Item, chartam Radulphi Hereward de una ' acra Land and
terr.e, cum domo, venditis Domino Rogero Abba.ti, in ~S:1~t
Parochia de Tydolnestre.
nestre.
Item, adquisivit de Willelmo Chalflmnte, et Editha, Tenement
uxore sua, unum tenementum in Watforde ; cujus at Watford.
chartte sunt in cista Conventus.
Item, aliud obtinuit scriptum quorundam hominum Mnlt11!e ot
cie Wa.tforde, per solutionem thelonei per mensuras :e~Jon1.
pro multura sue. ad molendinum de Watforde.
Item, adquisivit de Rogero le Marchaunt unam pe- Meadow nt
clam prati, ja.centem in prato de la Holm in Parochia. Watford.
de W a.tforde.
Ga.lfridus Stiward de Bisseye injuriaba.tur eidem Ah- Agree~ent
' scm
' dendo stagnum a.qure, qure d uc1't versus to
as the
to ngbt
ba.t 1, m
molendinum Abba.tie de Watforde : sed postea recog- mill-dam
of Watford.
navit errorem.
Ipse etiam Rogerus Abbas fecit scriptum J ohanni Right
of
market at

U::::e:
Oxeye.

- - ----- - - - -- - - - - - - I

_____ _ Watford.

obolato in MS.

Digitized by

Google

480

O~TA. ABBA.TU!(

Kenelm pro duobus solidis 1 annui redd.itus de exitu

et ingressu habendo in forum de W atforde ; sicut pat.et
in charta.
1260-90.
Item, de J obanne Dekene, tres solidatos et decem
Rental in denariatos annui redd.itus in Watforde, de quodam
Watford.
mesuagio.
Kni~htEjus quoque tempore, sedata. est controversia inter
service for
the manor eundem Abba.tern et Dominum R&dulphum Perot, de
ofWynd- servitio militari unius corporis proficiscend.i in exercitu
rugge.
D R egis
. pro ma.nano
. suo de W yndrugge ; ut
Book of the onum
aeta of
habetur plenius in II Libro de actibus ejusdem Abbatis
Abbot
.
Roger.
spem"al"t
1 er confiec t o.
Suitaettled,
Eo tempore etiam seda.ta est lis inter eundem Ab-8fat~
batem et dictum Radulphum Perot, de vendicatione
pa leper
emg at umus

1epros1 habend"1, et 1IDponen

d"1, apud Sa.netum

St.Julian's. Julianum.
Rental in
Item, perquisivit de Radulpho Clubbe sex denaria-Watford.
tus annui redditus in Watforde.
Rental in
Item, de Rogero de Markant novem eolidatos et
Watford.
undecim dena.riatoe annu1 redditus adquisivit in eadem
villa de Watforde.
Tenement
Item, obtinuit quietam-clama.tionem Hugonis Spileat Watford. man, et Johannre, uxorie ewe, de uno tenemento in
Watforde, in foro ubi ferrum venditur.
Messuage
Item, adquieivit quoddam meseuagium de Rogero
Mikelfeld in Sokna. de Cayeo, in Paroehia de Watford,
of Lange- juxta manerium nostrum de La Sareth ; una cum
leye Croft. quadam grava, qure dicitur "Langeleye Croft."
Tenements
Item, adquisivit qureda.m tenement& qwe quondam
fuerunt Beatricie filire Rica.rd.i de Crokeele, in Crokesle
worthe and Michelfeld, in Parochia de Rikmeresworthe, in Oxey
Watford. Walrand et Pa.rva Bischeye, in Parochia. de Watford.
Tenement
Item, quietam-cle.ma.tionem Agnetis, quo:ndam 3 [ ux~
Roger,

24th
.'\.bbot.
A.D.

:!_'f;:!1:-;

!:!e~

in Abbofs
Walde11e.
1 aMi
2

in MS.

For a second 111e11tion of

this

book, see page 483 post.

1 ~tted in llrlS.

Digitized by

Goog Ie

481

MONASTERII BANCTI ALBA.NI.

oris] Hugonis Maresca.lli, de uno tenemento in W &1- Roger,

24th
dene Abbatis.
Abbot,
Item, quiet&m-cl&m&tionem Matildis, filire Hugonis A.V.
1260-90.
le Maresca}, de tenemento J obannis, quondam fmtris
sui, in Waldene Abbatis.
Tenement
Ite~, adquisivit de Willelmo de Kometone tres soli- i':'i::i~
da.tus annui redditus in Waldene Abbatis.
Waldene.
Item, obtinuit chartam Willelmi de Punchardone de Tenement
. vill a de .Wilye..
at Wilye.
uno tenemento m

De libertatibus MonaRterii Sancti Albani, tempo1e

memorati Abbati8 coram Justiciarii8 pleniter
allocatis.
Tempore hujus Abbatis facta fuit maxima inquisitio Inquisition
per . J usti~iarios ~egis _Itinerantes de libe~tatibus co-1ifa~nto,
ronre reg11e pertment1bus, multreque libertates et as to the
diversorum religiosorum in manus ejusdem regis
seisita. Unde idem etiam Rogerus, Abbaa noster, Abbey of
summonitus fuit ad. respondendum Domino Regi quo St.Alban's.
wa.ranto cl&mat ha.here liberta.tes divel'888 in diversis
maneriis et locis, tam principali Monasterio, quam
Cellis eidem pertinentibus.
Unde idem Abbas, et sui, timore, labore, et expensis, The said
multipliciter fuerant fa.tigati; sed solita. divina. gratia, lihberties
, , et prec1'bus p atrom, nostr1,, sufful ti,, omnes allowed
s own, and
et ment1s
by
liberta.tes nostne pnedictre per charta.m Regis, et alia t~e Jnstimunimenta. et recorda, coram pnedictis J usticiariis ::: of
ostensa fuerant, 1[ et] nobis per eosdem penitus a.llocata. ;
ut in Libro Memora.ndorum Monasterii Sancti Albani, Monastery
in titulis de Allocationibus per processum ejusdem, referred to.
plenius a.pparet.

~t:r:es

loca.

:::randa

Omitted in MS.

HH

Digitized by

Goog Ie

482
Roger,
24th
Abbot,

A.D.

1260-90,

OESTA ABBATUll

De I~Ji1'-ma1-ia -M~feri{:S~nct{ .AlbQ,'ll,i, eumpti~.~

h
.
. ipsi1.i.s :A.bbatis, -t,t i,nd'U,Sf,ri,a Domini ._Jo anms
M arins, Prioris .ibi4er,;,,, .caritative constructa..

Ut memoria dicti Abba.tis in benedictione permanea.t;

cameram suam specioeissima.m, cum Capella et tbala.inis
::;:::. omnibus, cum caminis et conclavibus . adjacentibus;
and money renova.vit; unde -totum Monasterium venusta.tur. Ad
lnfirmariam vero de b.OVO COnstruendam, dedit centuli\
the Infir- marcas argenti.
Et quia tune languidus et .impotens
~bbot sui fuerat, Dominus Johannes de Maryns, Prior hujus
Roger.
ecclesioo, in tempore illo in tantum viriliter et circ\l_)l\specte interposuit, meremium _de .boscis Abbatis sumendo,
ipso ignorante, quod infra biennium, ~! maximam
diligentiam suam, et . auxilium Conventus et aliorum,
Prior John ad consummation.is duceoatur eff'ectumhoe qtii<lem pium
de 1!iaryn opus, et in Domino commenda.bile. Dic:ito Abbati . ob
~pedites reverentiam est ascribendttm ; ille 2 enim- fa.cit, 'cujue
~ build- auctorita.te qwppiam fieri dino11eitur.
uigs.
.
The

Abbot'

::~zg

'

,;,

De Ubria et ornamentis ecclesf,asticis Monatlte1-ii Sa-net;.

.Albani, per _pr_redictum R.og6rurn Abbatem coll.at j..,
et pe1quisiti8.
Church
ornaments,
vestnres,
and books,

r tt:t
0

loget'.

Nee pnetereundum est, .immo, epecia]i titulo eat, ascribendum, de ornamentis ecole&ia:f quoo fleri procura.vit.
Contulit emm
' Eoolesoo
' Sa.nct1' Albani

. , ad honorern
et
decorem domus Dei, septemdecitn ea.pas chorales de
rubeo examito, in humeris ima.ginibus n.urifrigiatas;
in quibus nomen sunm, ad perpetuam. memoriam, in1.
titulatur ; et quinque casulas pretiosissimas, cum decenti
appa.ratu, qua.rum quatuor magno altari, et unam alt&tti
Beat.re Mnrire, ubi cotidie Missa. celebratur ad not.am,

1 This Rubric is placed before the

next Section in the MS. ; 11nd the
Rubric or that Section placed here.

1 ' Omitted in the t.ext, but supplied

in the margin, in a eomewhat later
hand.

Digitized by

Google

483

MON.A.STERII SA.NCTI ALBA.NI,

speciaJiter assignavit. Arma.riolo quoque duo paria Ro~r,

24th
Decretalium ; SummM etiam Reymundi, Gaufridi, et Abbot,
Bernardi, super Decretales ; ac unum librum in quo A.D.
1260-90.
continentur Seneca et sermones sui, manu propria. conscripti, cum multis aliis libris et libellis, contulit de- ~ooka
,
given by
.vote.
him to the
Ca.mpanam vero ma.gnam, et sonorissimam, ad pul- Amnbry
. sandum cotidie ignitegium, nomine Sancti Amphiba.li
intitw,.tam, fieri fecit ; a.liis duabus campanis in honorem at the
Sancti Albani et Sanctm Ka.terinie factis eodem tempore,
at
procurante Domino Johanne de Marius, tune Priore t~e s::,geshujus ecclesire, sumptibus memorati Abbatis, quatuor
ca.mpa.nis veteribus fractis, addita non minima metalli de Maryus.
.
p rocurante s1qu1
. 'dem eodem p nore,
.
fiabn silver
Also, a
quant1tate.
catum fuit unum 1turibulum pulcherrimum argenteum, tburible.
optima deauratuin, de : pondere quatuor librarum et
.undecim solidorum, de pretio vero decem marcarum, ad
Dei honorem, et EccleBire sacrosancue.

~;:e;a:,
!.:~i;:,
~:;John

Continuatio.
Cretera magnifice gesta per Doininum Rogerum .Ab Reference
batem, nonne hrec scripta sunt in 2Libro de suis laboribus
intitula.to 1 lbi profecto plene videre lector poterit thfeAabc00
tions

toleraven't pro ec- ORoger. t

quantas anga.nas,
quot vexatlones,
clesire sure jure ; prreter expensas quas fudit ad contuendam ecclesiam suam ; qure quemlibet poterant
depressisse, etiam pnedivitem, si cuilibet contigissent.

:i!11~~k

De negligentiis et rerum dispersionibus per prrescrip.twm .Abbatem perpetratia.

Cum autem Abbas memora.tus, licet non plenus dierum, Towarda
pot'ms labore. cont'muo t ot o tempore suo fat'igatus the
close of
qmn
his life,
senuisset, sentiens et sciens . quia. appropinquavit hora Abbot .
ejus, ut tra.nsiret de hoe mundo, Vas& SU& ru-gentea. et
dis-

:rui:s

hlrribidum in MS.

:i

See p11ge 481) a11te, Note 2.

BH2

'

Digitized by

Goog Ie

48~

GEST.A. .A.BB.A.TUll

joca.lia., partim Refectorio, partim lnfirmitorio, partimque affinibus, confinibus, et amicis suis srecula.rihns,
distribuere festinavit ; consanguineisque suis pecunia.m
inconsulte largitus est, et occulte quibusdam corrodia
his plate
concedendo ; et, quia instntmenta. inde confecta, 1[qure]
==r~e sigillo Conventus ad instantiam suam, (cui nullus volebat,
the Infir-d nee audebat, resistere,) fuerant roborata, minime potera.nt
mary,
an 1n
fi rmar1,
l"b

his
private
1 erat10nes et1a.m a I"
ns vendendo, et maxnne
friHen~s.
Johanni
de
Britewelle,
et
suis;
prout
liquere
potest
in
ep~
.
his money instrumentorum transcriptis. Monastenum suum gra.{~!:.en. viter oneravit ; illud namque corrodium, quod ipse
and bur-' Johannes et sui perceperunt, pro manerio de Pinesfeld,
~~:!:ry singulis annis ad valorem triginta librarum et nmplius
by selling ascendens, in damnum et dolorem suocessoris sui immeliveries to d" .
,
other
1e.t1 nemo amb"1git proven1SSe.
persons..
In ejus quoque tempore, ista, scilicet, Sta.nmere,
Karlebiri, et Mortimer, ac Chacia de Horewode, per inMon!18tery curiam et ma.lam placiti prosecutionem a proprietate
!~t;ence. et possessione Sa.ncti Albani fuerant elongata. Sed
idcirco ei prrestat ignoscendum, quia multa plura bona
Though
fecit, quam damna ecclesire irrogasset.
lpse enim,
auster~ to honestie et laudabilis vitre conversatione persistens,
his people,
.
. . flore prred"1tus, litteraturre prreemihis good
sanetre re1igiorus
deeds
nentia. insignitus, corporis elegantia decoratus, (sed
greatlyout. rumIS
. . austerus,) domum suam m
exweighed
confirat n"bus sms
his faults. tremis vix ad summam centum ma.rcarum rere alieno
1 reliquit obligatam.
Roger,

24th
Abbot,
A.D.
1260-90.

fo:1:~e:

.Abbot
Roger di~s
ofparalysis,

De fine l.auda"&ili, rnorte, et sepultu1a, .Abbatis

memorati.
C
. . M
8

um 1git~r onasterium Sancti Albani annis viginti

et sex, mens1bus decem, diebus quatuor, strenue rexisset,
1 Omitted in the MS., but required by the context ; the whole
passage being but imperfetly expressed.
: reliqvid in MS.

3 Correctly Bpeaking, this should

be " triginta" (30 instead of 26), if
his rule over the Abbey extended
from A.D. 1260 to 1290.

Digitized by

Google

llONASTERII SANCTI ALBANI.

485

la.nguoris per triennium, et amplius, jam detentus in- ~~r,

commodo, infirmitate paralytica vitam terminavit, in Abbot,
crastino siquidem Animarum, anno Domini millesimo 12
ducentesimo nonagesimo, a.b incolatu hujus vitre nocte
migra.ns ad Dominum, meritis cla.ris in vita effulgens, :1o!:w of
la.udem promeruit immortalem. Qui consequenter, die All Souls
Sancti Leonardi, in 1 sa.rcopha.go quod sibi prreparaverat ~~!~!~
in choro, ante magnum altare, habuit sepultpram : 129?
'
quod pium quidem oflicium venerabilis pater, Episcopus ~0~:i in
Eliensis, nomine " Magister Willelmus de Luda," qui the choir,

de WaItham nBl'd's
on St. Day,
LeoSUUS extitt
1 spemalls, accedent1'bus P nore
aliisque religiosis, et srecula.ribus multis, summa. cum 6th No.
.
devote complev1t.
.
vember.
venerat 1one
The funeral
Cujus a.nimre, omniumque fidelium a.nimabus, pro- se~ice d
..
D
Am
pe.-.orme
p1t1etur eus.
en.
by William,

!.Eso

Bishop of
-----Ely.
1

aarcofago in MS.

Digitized by

Goog Ie

Digitized by

Goog Ie

AP-P ENDIX.

.
...

..~. ~ ...

Digitized by

Google

'
I

Digitized by

Goog Ie

APP .ENDIX (A).

COMl'OSlTION JUDE BETWEEN THE BtSHOP OF LINCOLN AND THE
AllBEY OP ST. AI.BAN'S.

Fr<Ym the "Historia Major," or "Chronic& :Majora," of

Matthew Pam (Wats's Edition), ,. a. 1 1162.
[See pages 156, 157, ante.]
Tenor tranaactioms liti, quai erat inter Eccle8iam Linoolnienaem
et Mona,terium Sancti Albani.
Hoe anno [A.D. 1162] sopita. est discordia., at amicabili fine
terminate., inter Ecclesia.m Lincolniensem et Ccenobium Beati
Albani, Prot.omartyris Anglorum, Roberto de Cheisneto, Episcopo, agente, et Roberto de Gorham, Abbate de Sa.ncto Alba.no,
defendente, in prresentia Regis Henrici Secundi, et Archiepiscoporum, Tho1I11B Ca.ntuariensis et Rogeri Ebora.censis, et Episcoporum, Henrici Wintoniensis, Willelmi Norwicensis, Jocelini
Saresbiriensis, Ba.rtholomiei Exoniensis, Hila.rii Cicestrensis,
Hugonis Dunelmensis, Richardi Coventrensis, Gileberti Herefordensis, et Godefridi de Sa.ncto Asaph, prmsente etia.m Roberto
Comite Legecestrensi, Justicia.rio Anglim, cum Comitibus,
Baronibus, Abbatibus, Archidia.conis, et innumera turba regni,
apud Westmonasterium, feria. quinta proxima. ante Pa.ssionem
Domini, in hunc modum :-" Robertus, Dei gratia, Lincolniensis
" Episcopus, omnibus se.nctm Mfl.tris Ecclesim filiis saJutem.
" N otum sit universita.ti vestrm, quod ego controversial illi,
" quam a.dversus Robertum, Abba.tem Sa.ncti Albani, et fratres
" ejus, moveram, qua Monasterium ipsum Se.ncti Albani, et
" quindecim ecclesias illas, quas in territorio suo privilegiata.s
" habuit, Lincolniensi Ecclesim et mihi, ut ipsius Episcopo,
" in subjectionem et obedientiam peteba.m, in priesentia. testium
" priedictorum, assensu Ca.pituli mei, in perpetuum renunciavi,
" Et ut a.b ea. in perpetuum conquiesca.m, de ma.nu ipsius
" Abbatis, et fratrum ejus, villam qum dicitur 'Tinghurst,' cum
" ecclesia et omnibus pertinentiis ejusdem, pro decem libratis
" terrm, libere et quiete 3 Ecclesiie Lincolniensi in perpetuum
1163 in page 157, ante.
Cha.undo, in Wendover, Flor.
But., Ed. Coxe.
1

I quiete

Lincolnienm in Wats;

corrected from Wendover, Flor.

Hi,t.

Digitized by

Goog Ie

490

APPENDIX (A).

" do crotero possidendam, assensu domini mei Regis, et fratrum

" nostrorum, Episcoporum jam dictorum, consilio, Capitulo
'' meo in hoe assensum prrebente, recepi ; et jus quad jam dicta
" Abba.tia, et iu persona Roberti Abba.tie, et succcssorum
" cjus, et jam dictis quindecim ecclesiis, ecclesiro mere et I meis
" successoribus vcndicabam, in manu domini mei, Regis, pro
" me et suoccssoribus meis, in perpetuum resignavi. Sit it&" ;que de cmtero liberum Monasterio Beati Alb&l).i, et q1U11dccim
" jam diotis eoolesiis, chrisma l:libi, et oleum, et benedictio" nem, et crotera omnia., sine ecolesim nostrm reclamatione
" accipere; et de cretcro in ma.nu Regis, sicut. sua dommica
" eoclesia, "libern remanebit. Reliquro vero ejusdom ecclesim
" Monaaterii, passim per Episcopatum Lincolniensem constii tut.re, obedientiam et subjectionem, quam cmterm debent.
'' eoclesim, Episeopo Lincolniensi et Archidiaoono exhibebunt.
" Quod, ne de orotero possit in litem revocari, scripti pnesentis
" attestatione, et sigilli mei et Capituli appositione confirmavi,
" testibus supradictis."
Hane paoem et concordiam, cum Rex Henricus et Thomas,
Cantuariensis Arohiepiscopus, suis confirmaverant. munimentia.
Papa Alexander, eorum vestigia. secutua, earn Privilegio Eccle~
.sim Bomanm, et subscriptione omnium Oardinalium, commu.
.nivit.

1 111ihi et succeuoribiu Meis 11endi- 1 110/uerit Epi,,copo, abaque nmtns et

"cabu, Wendover, Flor. Hi#.
Ecckaui na.tr, Wendover, Flm.
2 Ecclcaire &acramenta 1 ' a quo
Hin.

Digitized by

Goog Ie

A_-PPENDIX. <B>.
Tm: INVENTION OP

F,om

tlu, "Historia :Major,"

SAINT AKPHIBA.t.1JS,

or "Chronica Majora," .(Wati's

Edition),

.a. 1178.

[See page 193 ante.]

Eodem anno [A.D. 1178], vir quidam, Beati Albani llartyria
burgum iDhabitans, et .loci illius indigona, inter oonvicaneoa
suos eine querela. vixit. Hie, ah ineunte mtate, quantum aub etaDthe mediooritae permittebat, boneate vivens, devotus eccleBille extitit frequentator. Dum igitur una noctium in at.rato
jaceret, circa gallicinium intravit quidam .1 decorus. vultu, et
.: ~leganti . stature. procerus, 3 thalamum. auum interiorem ; qm,
vestibus indutus cimdidis, virgam in dextra pu]oherrimam
bajulabat. In cujua ingressu, domus confestim. tot.a. resplenduit, et quasi claritas solaria interiora cubiculi perlustravifl.
Qui lecto appropinqua.ns, jacentem vocavit, et si dormiret leniter
requisivit; ...... " Robert,e," inquit, " dormis P" Expavit autem Bobertus timore -vehementi, et, supra modum admirans, a.it ; " Qttis es, Domine P" Et ille,-" Ego sum Martyr Albanus,
" qui ad hoe -venio, ut: annunciem tibi Domini voluntatem de
" magiatro .tIJeo," inquit, ~clerico, videlicet,. illo, per quem
" fldem Christi sWJcepi, de quo inter hominea semo frequens
" habetur, et 4 apes fi.delium sit, quod futuris temporibus debeat
" revelari, licet locus jam sepnltune ab oinnibua ignoretur.
" Surgens ergo -velociter, circumda tibi vestimentmn tuum, et
" sequere me ; et ostendam tibi aepnlcrmn pretiolis eju reli" quiis insignitum." Surgens ergo Bobertua, 8 velooiter Tel!
titua et caloeatua, seoutus est eum, et versus Aquilonem in
strata publica gradie:D.tes pe!'!'Uernnt pariter, doneo ad pla.nitiem
quandam. a~ antiqtto inoultam, qum sit& est juxta 'viam regiam,
pervenerunt.
1 decori tndtiu, Wendover, Flor.
Hin., &L Coxe.
: eltganti omitted in Wendover,
.Flar. Hiat.
:f tjrn cubicidum, ut .ribi itkhalur I
qui 11utilnu, W endover, .Ffor. Hiat,

4 Cllm

spu, Wendover, Flor.

Hilt.
6 locu,
tam,n eju, ,qn,Itur
Welldover, Flar. Hi.ft
& vt aibi 11iddlatwr, MC!drn1 WeJJdo'ffl', Flor. Biat.

Digitized by

Goog Ie

492

APPENDIX

(B).

1 Obiter colloqueba.ntur, ut solet amicus cum amico oo-itinerante, tum de mooniis dirutm civitatis, tum de amne diminuto,
tum de strata communi adj~ente civitati, tum de adventu Beati
Amphiba.li, magistri sui, in civita.tem, tum de'recessu ab invicem
la.mentabili, tum de utriusque pa.ssione. Et qurecunque Bobertus interroga.re voleba.t, Martyr prompt.a responsione dissereba.t. Contigit autem ut, inter loquendum, quosdam mercatores
de Dunstaple haberent obvios, qui mane interesse foro in pago
Sa.noti Albani pro negotiis festinabant. Quorum adventum
prmdioens, a.it Martyr :-".Divertamus paulisper, donec per" tra.nsierint adventa.ntes, ne forte iter nostrum impedia.nt per" oontando,"-iter enim ab eo oorusoavit. Quod et faotum est.
Cum autem pervenissent ad medium ciroiter. itineris, ubi "d11ll!
a.rbores in medio . stratre fuera.nt, a.it . Martyr; - " Hucusque
" duxi magistrum meum, Bea.tum Amphibalum, cum ultimo
" in hac vita mundiali lacryma.biliter colloquebamur, tune in" vicem recessuri." Et nisi splendor, qni a. Ma.rtyre procedebat,
obtutus Roberti. reverbera.sset, et timor, cum simplicitate,
refrena.sset ipsum Robertum, de multis, tam futuris quam .pl'IBteritis, Sanctus certifica.sset.
Habebat autem locus ille gratam planitiem, tam pa.scuis
quam 'fossis, in via. hominibus ad pausa.ndum a.pt.am, in villa
qua, "Redburnia." nuncupa.tur, tribus ferme milliaribus , a
Sancto dista.ns Albano. In hao sane planitie duo colliculi
eminebant, qui "Calles Vexillorum" diceba.ntur, eo quod
circa. illos populares fiebant concursus, qua.ndo populus fidelis,
ex antique. traditione, solemnem annua.tim . processionem
Ecclesim Sancti. Albani, debita. cum veneratione, .3 persolvere
consuevit. Tune Sanctus Albanus a via. paululum declinavit,
et, apprehensa manu viri, duxit ewn ad unum de colliculia,
qui sepulcrum beati Martyris continebat. . Deinde converso
ad eum vultu,-" Hie," inquit, " locus magistri mei reliquias
" tenet, hie ejus ossa contegit et conservat.". Et sic fatus,
pollice viri terram, 'ad instar crucis, aperuit, et, eversa. oeepitis modica portione, quoddam scrinium reseravit; ex quo
splendor nimius exiens, orbem Occiduum illustravit, et primo
lucis sure radios in mundi la.titudinem copiose -difl'udit. Quo
facto, oa.psula. recluditur, et loci planities in sta.tum pristinum
reforma.tur. Stupet vir ille, et, quid sibi super iis sit agen-

From this word down to " Sanecertijica38et," is an addition by

Matthew Paris to the text cf Wendover.
few in Wendover,Flor. Hist.
I

" ttU

a persolvit in W endover, Flor.

Hist.
4 ad omitted in Wendover, Flor.
Hist.

Digitized by

Goog Ie

APPENDIX

(B).

493

dum, a Sanoto po11tulat edoeeri." Ad quem Beatus Albanus ;-" Signir. locum diligenter, ut, qum I meo tibi aunt re" velata 2 ministerio, firmius adhmreant menti tum : veniet
" enim e pro:rimo tempus, quando wee instructio tua specialis
" generali profectui. militabit, 3 multisque proderit ad salu'.' tem." Robertus vero, . aeris et planitiei visum dimetiens,
lapides quosdam, qui ibi jacebant, collegit, et ibidem quodam
achemate locavit, dicens :-" His metis de hoe Sancto eras
" plenius edooebor," et his diotis,-" Surge, 4 eamus hino, et
" ad locum unde reoessimus, revertamur."
Illis autem per viam, qua venerant, revertentibus, 5 cum
venirent ante portam eoclesim,--erat domus Roberti remotior,
-Sanotus suam intravit ecclesiam, et homo ille, domum suam
ingressus, proprio sese. leoto reoepit. 8 !stud non, ut quidam
fingunt, detrahentes veritati, non ut somnium evenit, sed in
veritate. Cui testimonium perhibet finalis rei eventus, et cujusdam fratris, videlicet, monaohi Ecclesim Sanoti Albani, Gileberti de Sisseverne, testimonialis assertio ; qui frequenter a
prmdicto Roberto rei seriem soisoitabatur, et diligenter veritatem, sub attestatione tremendi judicii, utpote vir prudens et
litteratus, medullitus exploravit.
Vir autem, mane expergefaotus, in ancipiti positus, fluctuabat, utrum sub silentio prmteriret, an aliis, qum 7 non visu
sed re, sine ~liqua hmsitatione, corporaliter gesta didicerat,
revelaret. Si enim sileret, peccare metuebat in Deum ; si rem
publicaret, sannas hominum verebatur. Ista tandem animo
smpe revolvens, homo timore Dei 8 timorem humanum absorbuit ; et, lioet 9 verbum hoe communibus esset auribus absconditum, domestioos tamen suorum, et privatos, eff'eoit conscios
secretorum. Illi autem quod dicebatur in tenebris, in lumine
proferebant ; et, quod in 10 aure audierant, super tecta priedicabant.
Factum est autem, ut hoe anno verbum istud per totam
disseminaretur provinciam, adeo quidem, ut ipsins frequentia
1fonasterii Beati Martyris Albani claustrum intraret. Denique
fama desiderata, quibusdam perferentibus, ad Abbatem SimoI

in eo, in Watl ; corrected from

Wendover.

~ myatnio in Watl ; corrected from

Wendover.
3 From this word down to "dictia,"
is an addition by Matthew Paris.
4 inqvit, eannu, WendoTer, Flor.

Jlut.
i

cum .. remotior, an addition

by Matthew Paris.
a latud ezploral7il, an addition by Matthew Paris.
7 in viau, 11el potiua, ut prt1!11U111e
bat, re corporaliter, Wend over, Flor.
Hiat.
8 timorm omitted in Flor. Hiat.
ad/11,c 11erbum, in Flor. Hin.
10 In alln&ion to L ulie xii. 3.

Digitized by

Goog Ie

APPENDIX (B).

nem 1 ucenderat, oujus, post Deum, auotoritate negotium illud

robul' erst specialiter habiturum. Qui protinus gn.tue Dei
laudes persolvit, et, oommunicato consilio, eleotos de Couventu fratres aliquot ad looum quem vir ille ost.ens111'tls eJ'Bt,
eodem viro prievio, destine.vit. Conventus domi devotis orationibus inoumbebat; et fratres, ductorem suum sequentes,
videre me.rtyrum reliquie.s properabant. Quo demum perv
nientes, inYenerunt ibidem :fidelium multitudinem, quos Spiri..
tus Be.nctus de diversis provinoiis in unum prospero prognostico collegerat, ut Inventioni Martyris interessent. Illis,
eventurn rei prieatolantibus, siepedictus homo pnecedebat,
fratribus planitiem ostendens, Sanotorum corpora continentem;
Erat autem feria sexta ante aolemnitatem Beati Albani, quando
hieo fact& sunt, qua ejusdem Be.noti Fassio oelebratur. Ab
iilo ergo die, usquequo elevati fuerunt Sanoti, loco illi
oustodia non def'uit, sed fratres, jugiter cum laicis, affuerunt.
Oonventus interim 2 abstinentie.m vita, susoepit e.rotioris, et,
statuto cum proo~sione ore.tionum sufi'ragio, solemne jejunium
populo pnedioe.tur. Jam locus ille future Inventionis nundinarum similitudinem prieferebat, et, recedentibus alils, qudll
fervor devotionis e.dduxerat, alii quotidie succedebant.

[De] cluabus mulieribus ibi curatis, dum Sanctus qmeritur.

Porro .signorum initia, qure e.dhuc Se.noti Me.rtyres, in corde
terrm latentes, in auspicium. spei melioris patre.bant, multorum
poterunt testimonio conftrme.ri. Mulier .ne.mque qwedam de
Ge.tesdene, sea.pule.rum et renum debilitate per decem annos
detenta, jam propter regntudinis turpitudinem me.rito despectui he.bebatur ; qure, proprios egresse. fines, et per Red~
burniam transitum faciens, juxta Se.nctorum Me.rtyrum decubuit sepulture.m ; nee de loco 1mrrexit, . donec sanitati pristine
redderetur.
. Alterp,, de Duneste.plia, nomine " Cecilia," in hydropisis
regritudine e.nnis sedecim transactis, habentis in utero simili~
tudinem prrefereba.t. Hrec ad 1oca prredicta, sure salutis avida;
perveniens, illico optatam recepit sanitatem. Item, puella.
quinquenna.lis, qtiie nunquam a. nativitate pedes incesseri:t.t,
semper parentum ministerio portabatur. Hiec,. quod multi
fidelium conspexerunt, juxta locum pneta.iatum collocata, cum
paululum obdormisset, exsiluit et inoessit, parentumque su11:
phia. in lmtitiam commutavit.
- - - - - - - - - - - ------- - - - - - - - - - - - ' Pffltlra11il' iu Weudonr, Flor.

Hi,t.

2 co11tinentiam iu W endo'l"er, Flu,.

Jli,t.

Digitized by

Goog Ie

495

APPENDIX .( B ).

[De] miraculo dolii, et diligentia qw.M"midi.

lliuit interea. sancta solemnitae Beati Albani Martyris
q_qnsecrata, quam, in se olaram, istorum publioatio ;miraoulorum
reddidit clariorem. Admonentur fideles' ad eleemosynas largi
ores, singnlis usus parcior alimentorum indicitur, et iterata in
qrutinum processio instauratur.
. Sed interpositi quoque dies nequaquam otiose transiere
discursu, sed uaque in horam Inventionis Sanotorum miraoulia
E\videntibus corusca.bat. N empe vir 'quidam de Kyngesberia,
fodientei, et Sanotos qmerentes inidens, nocte cum 11J.iis venit
~ locum, pari quidem via, sed volnntate diversa .. Qui confestim
o.rreptus a. dmmonio, furiosum evidenter expressit, et vestes.
dirumpens, abjecit; et qui, alios deridens, spectare venerat
fodiente11, spectaoulum omnibus est efl'ectus. Cumque, cunctis
videntibus, diutius torqueretur, corripientis Dei manus ces-.
savit, et demum castigatus inoolumis ad propria repodavit.
Alius autem, Sanctoa quairentes verbis subsannatoriis illudens,
statim divinm subjacuit ultioni. Nam inter loquendum gre.vi
r,orreptus incommodo, in brovi blasphemum spiritum exhalavit. .
. Alg&rlJS ~ Dnnestaplia., cum ad locum cundem doliqm
2 cervisia plenwn, ad vendendum, rheda portari feoisset, aooessit
Bd eum reger 3 quidam, et pauper, rogans simpliciter, ob Martyris
amorem, cujus Inventionem. populus expectaba.t, ut sitim, qJ18.
}ifemehll,tur, potu modioo relevaret. Incanduit Alga.rue a.d
verba regroti ire. vehementi, e.sserens ee illuo non ca.usa Me.rtyris,
Bdvenisse, sed ut lucrum quocunque modo angeret. Adhuc
illo pauperem in hone modum convitia.nte, et ecce I utroque
fundo dolil impetuoee evulso, in platea cervi11ia fnndebatur ;
sioque faotum est, ut cujus portiunculam, Martyri1 nomine
spreto, negaverat, prooura.Dte Sa.ncto, DOD solum pauper ille,
sed et a.Iii multi cum eo, fixis in terram genibus, sufll.oienter,
nullo probibente, potareDt. Represaa igitur, . Martyre procurante, perversorum nequitia, devotio fidelinm reoipit quod
meretur. Nam tribus oontinuis, qure sequebantur, diebus,
decem utriusque sexus homiDes e. diversis infirmitatibns, a.d
laudem Dei et Bea.ti Martyrls, reeepernnt pristinam sa.nitatem.
Inventio Sancti Amp7iibali, cum nOfJmn soriis suis.
Clarescente interim die, quam Sa.nctorum Inventio consecra
1!at, venera.bilis pater, Simon Abbas, locum adiit sa.notissimum;
Pt celebre.tis in Capella Se.ncti Jacobi, loco illi contigua, in
venere.tionem Bee.ti Me.rtyris Albani, nostrro redemptionis mys.
- - - ~-- - - - - - - - - - - 1

Martgrio in Weudovtr, Flor.

Hut.

celia plen11111 in Flor. Hid.

3 l[llidm in Wat1'1 tezt,
2

Digitized by

Goog Ie

496

APPENDIX

(B).

t.eriis, monaohis, qui aderant, ut diligent.er qumrerent, et pluribus adhibitie foesoribus, ut creptis insisterent, imperavit.
Fuera.t a.utem Ca.pella. illa. a.ntiquitus in honorem Ma.rtyris
fa.brica.ta., propter frequent.ea cmlestis radios lucis, qui pa.etoribus
vigilia.s noctis super gregem suum a.gentibus ibidem appa.rua.
ra.nt. 1 Qum in honorem Sancti Jacobi principa.liter, et Sa.no.
torum, pro quorum veneratione fulgor ccelestis apparuit, ibidem
fabricate., Vflnera.ba.tur. Unde dictus Abba.s, in eodem loco
divina celebra.ns Sa.cramenta, super insta.nti negotio Beati Ma.rtyris a.uxilium imploravit. Reverso ita.que domum Abbate, et
ja.m cum Conventu ad prandium sedente, legebatur Pa.ssio Beati
Ma.rtyris, quem qumrebant, et eociorum ejue, per quam carnis
ergastulo eoluti, promeruerunt gloria.m eempiterna.m. Dum igitur
emvitia. judicis, lictorum imma.nitae, Martyrum pa.tientia, et
more prolixius recite.ta., piae mentee Conventus in ftetue et
euspiria. commoviseet, Bea.tum Amphibalum, cum tribus sociis
suis repertum, accurrens aliquis nuncia.vit. Quid ergo P Suepiria. muta.ntur in la.udes, et tristitim successit l!Btitim magnitudo.
Exsurgens a. mensa, congrega.tio ad ecclesia.m festinanter procedit, et lmtitia.m corde concepta.m elevatis laudibue protestatur.
Inventus est autem Beatus :Ma.rtyr Amphibalus inter duos
socios medius, et colla.teralis a.mbobus, tertio socio quasi ex
tra.nsverso, et a.b opposito locum solita.rium occupante. Inventi
sunt 2 a.utem prope locum illum numero sex ex sociis Martyrnm
pnedictorum ; ita quod Beatus Ma.rtyr Amphiba.lus decimus
ha.beba.tur.
Inter reliquiaa a.thletlB Christi Amphibali, cultelli duo magni
inventi fuerunt, unus in tests. capitis, et alter circa 'prrecordia;
ut verum esse insinuent, quod in libello PMsionis ejue, scripto
antiquis temporibus, continetur, 1 a.pud Sanctum Albanum. Ut
enim ha.bet Pa.ssionis illius tex:tus, a.Iii occubuerunt gladiis CtBsi;
ipse vero, visceribus primo patefa.ctis, et intestinis ejectis, et
post lanceis confossus, et cultelli11, occubuit ta.ndem, la.pidibu11
conqua.ssatus ; unde nullum fere ex ossibus ejue integrum
apparcba.t, cum sociorum ipsius ossa. illmsa. penitus cxtitissent.

Belui.u~ Sancti .Ampkibali apua Sanctum Albanum tranalatiP.

Abbas autem, ut diximus, a.udito nuncio desiderata, adjuncto
sibi Priore, cum aliquot fratribus de Conventu, Sanctorum
celeriter adiit sepulturas, et effossas reliquias erigens, in linteaminibus idoneis collocavit; metuensque supra modum frau- - - - - - - - --- - - - - - - - - - -------- 1 Qutr . rienerabatur, addidition by Matthew Paris. to the
text of W endover.
2 etitm1 prope in Wendover, Flor.

Hi8t.
apud Sanctum Alba,111111 added
by Matthew Paria.

Digitized by

Goog Ie

APPENDIX

(n).

497

dem plebis, et vim turbre undique confl.uentis, quam a compressione inventi thesauri a.rcere non poterat, placuit Abbati.,
. ut Martyres sancti in Beati Albani ba.silicam porta.rentur, ubi
cust:odia I diligentior, et securitas a.mplior, poterat adhiberi.
Quid multa. P Redeunt cum Abbate fra.tres sepa.ratim, Sanctorum ' pignora processionaliter deferentes. Procedit Ma.rtyribus obvia.m cum processione Conventus, corpus secum Beati
Albani Ma.rtyris deporta.ntes. Quod cum aliquoties consuevit,
prout ejus portatoribus consta.t, satis existere ponderosum,
tanta.m sui fa.cilita.tem ilia. hora e:xhibuit, ut vole.re potius,
qua.m humeris f'erentium incumbere, viderctur. Occurrit ergo
Martyr Martyribus, magistro discipulus, et jam pa.lam ma.gistrum recepit revertentem, quern babebat olim clam fidei doctorem in tugurio latitantem.
Sed mira.culum quod in elementis suis Dominus ost_endere
dignatus est, cum obviantes 3 sibi penitus reliquire pariter con
venerunt, non debet sub silentio prreteriri. Cum enim siccitas
prolixior, exustis herbis et fructibus, diutius perdura.sset, et
agricola.s desperatos reddidisset, eodem momento, cum in aere
nee minima appareret nubeeula., tanta. pluviarum inundatio
prorupit, ut et copiose descendentes imbres terram decorarent,
et despera.tre messis spem promitterent lretiorem. Inventus
est autem pretiosus Martyr Amphibalus, cum sociis suis, et
in Ecclesiam Beati Albani, cum ca.nticis et la.udum prieconiis,
solemniter delatus est ; anno a pa.ssione sua. 6 octingentesimo
octogesimo sexto, ab Incarnatione Domini millesimo centesimo
septua.gesimo septimo, die Sabbati, septimo Kalenda.s J unii.
In prresentia autem sancta.rum reliquia.rum ipsius, necnon et
in loco sepulturm ejus, ad laudem Dei, et gloriam Ma.rtyris, a
diversis infirmitatibus sanantur regroti, membra paralytics
solidantur, 8 mutorum ora ad loquendum ; liwmtur, crecis
tribuitur visus, surdis auditus, claudis firmatur gressus, et,
quod ma.gis magnificum est, arrepti a diemonio liberantur,
epileptici sana.ntur, leprosi mundantur, et ad vita.m mortui
revocantur.
Si quis a.utem mira.culorum, qum per Sanctos
suos divine. operatur clementia., notitiam habere desidera.t,
libellum legat, qui de signis ejus et virtutibus clarus habetur;
et nos, ad alia festina.ntes, a lectore veniam postulamus.
1 diligenter in W a ts, corrected
f'rom Flor. Hut.
2 corpora tkferentu in W endover,
Flm. Hin.
3 ae primihu reliqui<Z, in Wendover, F1or. Hut.

irrorarellt in Flor. Hist.

& trec,mtuimo in W ats, corrected
from Flor. Hist.
-1tontm in Wats, corrected
from Flor. Hut.

l I

Digitized by

Goog Ie

APPENDIX CO>..
TD

PoPB 0LBJ(.B]ff ill, t'O ~D ABuY o:r

ST .ALB.&.11'8.
Prom MS. Oottcm. Nef'O D. i, fo1.a. 157, 158.
[See pages 199, 217, ante.]

PBIVILBGB OP

Pf"Wilegiwm Ece1.eaim /Jancti Albani.

" Olemens, Episoopus, s8l'V1l8 servorom Dei, dileotis filiis,

Garino, Abbati Monasterii Sanoti Albani, ejusque fra.tribus,
tam pnseentibus quam fnturis, regularem vitam profeesis,
in perpetuum ulutem et Apoetolicam benediotionem. Rellgioeam vitam eligentibus Apoatolioum oonvenit adeaae pnsaidium, ne forte cujuslibet temeritatis in01ll'SU8 aut eoe a
propoeito revooet, aut robur, (quod abeit,) eaone religionis
infringa.t. Eapropter, dileoti in Domino filii, ob reverentiam
Beati Albani, glorioei Anglorum Protomartyris, cujus sanotissimum corpus in loco vestro requiesoere dinosoitur,
pnBdeoessorum noetrorum, felicis memorim, Oalixti, Oatlestini, Eugenii, Adriani, Ale:mndri, Luoii, Romanorum Pontificum, veetigiis inherentes, vestris justis postulationibus
rr olementer annuimus, et monasterium ipsius in quo divino
" vaoatis obeequio, quod ad jus Beati Petri speoiaJ.it.er spec" tare dinosoitur, cum adjacentibus Cellie et Eoolesiie, et
" omnibus eidem monasterio pertinentibus, sub Beati Petri et
" nostra pTotectione suscipimus, et prmsentis soripti privilegio
" oommunimue; statuentes ut universa qum illustris memorie
" Oft'a, videlicet, et filius ejus, Egfridus, Eldredus, Willelmus,
" et Henricwi, et Henrious Seoundus, Anglorum Reges, aut
" alii fl.deles, de suo jure vestro monasterio oontulerunt, qwe" cunque etiam ipsum monasterium inprmeentiarum. juste et
" cs.nonioe possidet, ant in fnturum, concessione pontificmn,
" largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu
" aliie justis mod.is, proc1ll'&Ilte Domino, poterit adipisci, firm.a
" vobie, vestrisque successoribus, et 1 illibata, permaneant. In
" quibus hreo propriis duximus e:r:primenda vocabulis ; 1 vide-

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

1
i

ilJabata in MS.
D e ~ etecelaii6.-Mar-

gina1 Not.e iD MS.

Digitized by

Goog Ie

499

APPENDIX ( C).

" licet, Monaeterium ipsum Beati Albani, oum "rilla t.ota, Ee

" clesiam Bea.ti Petri, Eoolesiam quoque Bea.ti Stephani, et
" Ecclesias de Chingesberi, et de W a.thford, de Richema.res" worthe, de La.ngeleia., de Redburna., de 1 Cudicote, de W a.I" dena., de Heoetunestuna., de Northuna, de Neweham, de
" Winesla.we, de Estuna., de Ba.mat, de Bepeha.le,. de Ting" hurste, de Bra.nteefeld, de Sta.nmere, oum eiedem Callis, et
" omnibus omnium earum pertinentiie. Ad susceptionem hos" pitum,-Eoolesia.m doPotesgra.ve, et Eoclesiam de Luttona.,
" own Eoclesia. de Hoctuna., et oum tote. terra. quam Willel" mus Camera.rius tenuit in Sooa. Luttonim, et in villa. de
" Houtona., et in Hertuuella., et in Badelesduna., et in Potes" grave ; et cum omnibus terrie et deoimis, et quibuscunque
" rebus ad ee.s pertinentibus, sicut Regis Henrici Charla tea" tatur. Ad coquina.m mona.chorum,-Eccleeia.m Omnium
" Sa.nctorum in Subiria, cum Capella. de Belinduna et adja" cente terra, et Ecolesia.m de Leohewortha, cum Capella. de
'' Burga.lei& ; Eeclesa.im etiam de W andlingetuna., et Ecclesiam
" de Bigrave. Ad eustentationem pa.uperum,-Ecclesia.m de
" Hevereduna, et Eoolesiam de Kenebella., cum adjacente terra.,
" et Ecclesiam de Wiengra.ve, cum decimie de Estuuella. et de
" Ringetuna, et deoimas de Roenges ; terram quoque, quam
" Willelmue filius Ga.lfridi dedit, scilicet, unam hidam in
" Heselburne, in sartie de Widaha.le, et unam virgatam in
" nemore ejuedem Wida.hale, siout donatorie cha.rte. confirma.t.
" Ad cameram mona.chonun,-Ecclesia.m de Tirefeld. Ad
" Saorietarium,-Ecclesia.m de Daohat, et, ex dono Haimonis,
" in villa. de Ohalfunt.e unam virgatam terne et dimidiam,
" et unum a.ssartum, cum libera pa.stura. pecudum et por" corum ; in Eboraoi Sira Ecolesiam de Appeltuna, cum
" Ecolesia de Aym.undesbi, et omnibus earnm pertinentiie.
" Prmterea., Cella.m de I Thinemutha., Cella.m de Binham,
" Cella.m de Wimundeham, Cellam de W a.lingeford, Cellam
" de Beauver, Cella.m de Hertfort, Oellam de Ethfeld, Cel" lam de Bello Loco, cum omnibus omnium earom per" tinentiia, dignitatibue, ao liberis consuetudinibua ; necnon
" et alias eoolesias, decimas, villas, terras, aquas, pre.ta,
" pasoua, sylvaa, redditue etiam, et omnia eidem Monasterio,
" vel Cellis ejus, pertinentia, sicut in Privilegiis Pontificum,
" Begum, vel aliorum fl.delium scriptis, continetur. Quicquid
" praiterea dignitatie, libertatis, et oompetentis ecoleeiai ao
" monasterio consuetudinis, per regum vel a.liorum fidelium
" scripta loco eidem, et Oellis ejus, colle.tum est, nos quoque
2 De Celiia Moruuterio pertiM,,tih,.-Marginal Note in MS.

I I

Digitized by

Goog Ie

500

APPENDIX

(c).

'' hujus scripti noetri robore confirmamus ; ut, videlicet, Ee" olesia. Sanoti Albani, et Cellie ejus, et omnia ad eas perti" nentia, libera eint ab omni tributo, eive regie, eive epiecopi,
" eive comitis, vioecomitie, ducie, judicis, et e:mctoris, et om" nibus operibus qum indici solent, vel emendatione pontium,
" ca.etellorum, parcorum. 1 Omnia etia.m pontificalia jura
" Cellarum Sanoti Albani, et Eccleeiarum ejus, sub ejusdem
" Abba.tie diepoeitione a.tque a.rbitrio pendeant ; 2 chrisms. vero,
" oleum sanctum, conseora.tionee e.lta.rium eeu basilica.rum,
" benediotionee Abbatis, monachorum sive clericorum ordina." tiones, a. quoounque me.lueritis Ca.tholico suscipiatis Anti" stite ; qui nimirum, nostra. fultus a.uotorita.te, quo postula.tus
" fuerit indulgea.t, nee negare quod petieritie a.udeat. 3 Obe" unte vero te nuno ejusdem loci Abbate, vel tuorum quolibet
" successorum, nullus ibi qua.libet eubreptionis aetutia. seu
" violentia. prieponatur ; sed licea.t vobis, communi coneilio
' Conventus, vel pa.rtis oonsilii saniorie, secundum Dei timo' rem, et Bea.ti Benedioti Begulam, a.bsque ullins contra" diotione, Abba.tem eligere : qui in susoeptione benedictionis
" sum, cunctie in posterum diebns, soli Bomanm Ecclesire
" professionem obedientim debeat 4 exhibere. Cui etia.m Ab" bati licitum sit, sicut a prmdecessoribus nostrie vobie con" oeeeum est, pereonam de suis fratribns qua.m voluerit
" ma.tura.m, idoneam, et honeetam, conetituere, qum cnram
" anima.rum sub eo gera.t, et Archidiaconi in omnibus offi" cium implea.t. 6 Verum ne per 8 hujusmodi prmrogativam
" Abbas pnedioti monaeterii e.liqno tempore fa.oiliorem fortae" sis ad Episcopatum habeat accessum, Apoetolica a.uctorita.te
" interdicimus, ne unquam in Monasterio Beati Albani Sedes
" Epiecopalie constituatur ; ne occaeione ista. quandoque mo" nachi dispoeitioni eubjaoeant olericorum, et clanetre.lis quiee
" turbetur, necnon et regnlarie observantim discipline., simul
" cum subeta.ntia monaeterii, minuatur; sed cunctis in poe" terum diebue, Eoclesia. Sanoti Albani non Episcopum, sed
" Abba.tem, a 7 quo rega.tur, habea.t; qui, oh reverentia.m ejus" dem pretiosi Ma.rtyrie, pontificalis dignita.tie honorem, in
" quantum Abbati oonoedi fas est, debeat obtinere ; videlicet,
" ut sicut pontifl.oe.lia. ha.bet jura., its. et pontifl.oe.lia. ha.beat
' ' 8 ornamenta., mitre.m, soilioet, ohirothecae, annulum,~ et ean1 De pofltijicalibu6. - Marginal
Note in MS.
2 crinla in MS.
a De ekctioaeAbbatia.-Marginal
Note in MS.
4 eNere in MS.

' Ut - aapiret ..dbhal ad Episcopat11rn.-Marginal Note in MS.

1 h11j11a in MSS.
7 qua in MS.
s De o-,ia qute r/alllwr i11aig,ua.- Marginal Not4! iu MS.

Digitized by

Goog Ie

APPENDIX ( C).

501

" dalia. Tunioa. quoque, et dalmatica, in Miesa.rum celebra" tionibue utatur, qwe lioeat ei non tantum in propria eccle" eia, et Cellie veetrie, eed et in omnibus eccleeiie, ad quae
" rogatue acoeseerit, in feetie diebus gesta.re, benediotionem
" dare, vestimenta eacerdotalia benedioere, cleriooe euoe ton" sorare, et in eortem Dominicam aseumere, eanotimonialee
" euas benedicere, ut, eiout Beatue Albanue Anglorum Pro" tomartyr esse dinoeoitur, ita. et Abbas monasterii ipeiue
" inter Abbates Anglilll 1 primus omni tempore dignita.tie
" ordine habeatur. Ita tamen, quod nunquam hac occaeione
" infra clauetra Monasterii Abbas ipse prllleumat uti vel oappa
" clerioali, vel elllOulari aliquo indumento ; sed monaetici ha" bitue reverentiam in omnibus diligenter obeervet, et formam
" religionis pl'll:ltendere intuentium oculie comprobetur. 2 In
" ponendie vero, vel removendie, Prioribus Cella.rum, vel
" monachie, nullue omnino olerious, eive Iaicue, ee objioiat,
" sed Abbas qui pro tempore fuerit, ponendi vel removendi
" eoe, ubi opportunum fuerit, absque alioujue contradiotione
" liberam ha.beat facultatem, qaatenus tam Prioree quam mo" nachi in Abbatem suorum eemper potestate permaneant; et
" ita t>er omnia liberi eint ubilibet habitantee ab Epiecopo" rum eubjectione, acsi in corpora Monaeterii morarentur;
" quos nulla omnino persona, pl'll:lter Romanum Pontificem,
" et 3 Legatue ad hoo missus, exoommunioet aut interdioat.
" Quod ei quisquam aliue aliquo tempore attentare prlllsump" serit, ejus in hac parte factum omnino viribus oareat, et
" penitas irritam habeatur. Prohibemue quoque, ut nuilus
" Epieoopue, sive Archiepiecopus, in vestro Camobio, vel ad" jacentibus ecoleeiis, in quibus ejusdem Monasterii Abbas
" jus pontificale ha.here dinoscitnr, Miseas publicae, vel Con" ventum, sive Synodum, celebrare, oathedram collocare, pro" ceesionem solennem facere aut exigere, regem coronare,
" eeu aliquod officium epieoopale in aliqua Cella.rum. euarum
" exercere, vel hoepitium exigere, pneeumat; uirlversaliter
" stataentes, ut quicunque Episoopi, Arohiepisoopi, vel eorum
" clerioi aut ministri, super ipsum monaeterium, vel super
" Cellae ot prllldiotae 4 parochialee ecclesias nullam aliquatenue
" potestatem ha.beaut, nee earum presbyteroe vel clericoe
" quoscunque, sive laicoe, sed nee Abbatem, Prioree, vel mo" nachos, ad Synodum suam, vel Ca.pitalum, convocare, vel
1 Q,,od Ablxu Sancti Albani primus est inter Abbates .Ang/ire.Marginal Note in MS.
2 De 0fll011endis Priuribus el mo-

nachis.-Marginal Note in MS.

3 Sic in MS., in the nominative.
4 parrochiale11 in MS.

Digitized by

Goog Ie

502
"
"
"
''
"
''
''
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
,,
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

APPENDIX

(c).

ah officio divino suspendere, sen aliquod in eis vel mini

mum jns cx.eroere, ant I parocbianos auos a commumone
illorum prohibere, prmsumant; sed omnia pontificalia
earum jura, et qumcnnque Ecclesim Sancti Albani fuerint,
Abbatis solnmmodo ejusdem mona.sterii potestati libere tractanda. subja.cea.nt. N olumns enim ut a.lioni, nisi tantum Romano
Pontifici, debea.nt in aliquo respondere. N eo llonuterii
vostri Abbas vel monachi, ceu Oellarum vestrarum ubilibct posit.arum fratres,. pro qualibet interdictione vel ex
communicatione, etiam si commune 2 Interdictum terne
fuerit, divinorum officiorum suspensionem pa.tiantur; sed
te.m Abbas et mona.chi ipsi, qua.m et famuli eorum, et
qui se monasticm profesaioni devoverunt, olauaia eoolesia.rum januis, non admissis excommunicatis I et interdictis,
etie.m pulse.tie tintinnabulis, humiliori voce divina officia
celebrent, et sepulturm eis debits pera.gant. Lioeat quoque vobie, quandocunque voe manifoste grave.ri aenseritia, ad
remedium appellationis confugere, etia.mai in causa. qwe
contra voe a.gitur a.ppellatio sit remota. Poat fact.am vero
a.ppella.tionem, nemini liceat in vos eententiam dare, vel
a.liquid innovare, seu voe, ant poeeeesionea vestraa, a.usu
temcrario perturbare. Ad hmc sancimue, ne quis fratres
veetroe, post fa.cte.m in Monasterio vestro profesaionem,
a.bsque Abbe.tie licentia snscipere audea.t, vel retinere. Inbibemus insuper, ut nulli omnino hominum lioea.t in Collis
vestrie, absque aseenau vestro, Abba.tem aliquando constituere. Eooleeim a.utem in quibue jura. pontifica.lia non habetie, sive Capellm veetrm, et ccemeteria, libera sint, et ab
omni exa.ctione immunia, prmter Episcopi consuetam para,tam justitiam, et juetitia.m in presbyteros, si a.dversns sui
ordinis oft'enderint dignite.tem. 'In quibus videlicet Ecole
ails, vel Capellie, licea.t vobis, seu fra.tribue vestrie, preebyteros eligere ; ita ta.men, quad ah Episoopis, vel Episoopo
rum vioa.riis, anima.rum curam absqne vena.litate auscipiant ;
qui nimirum preebyteris cum tantum aesignaveritis, unde
victns et veetitus 7 necesearia. poseint honeete percipere, quicquid residuum fuerit liceat vobis in usue proprioe conver1 pa"achian08

in MS.

Quod licet celebrare divina in

lnterdicto
Generali. - : Marginal
Note in MS.
1 et repeated in MS.
4 De appellatione etiam rau,ta.2

, Ne quu 8VOB wum~h08, mu .Abbatis licentia, BIUCipiat.-Marginal

Note in MS.
' De benejiciis in proprw, com,ertendiB u.nu.-Marginal Note in MS.
7 Sic in MS.

Margiual Note in MS.

Digitized by

Google

APPENDIX

(c).

503

tere, Si qui prmterea fidelium Monasterio vestro, aut

Cellis ad ipsum pertinentibus, ecc]esiam aut possessionem
aliquam, seu beneficium, pietatis intuitu conferre voluerint,
nullus omnino audeat imped.ire. Adjicientes etiam, a.uctori.
" tate Apostolica prohibemus, ut nullus minister de cmtero,
" dapifer, videlicet, vel pincerna, camerarius, dispensator,
"janitor, aeu prmpositus, per ma.num Regis, vel alicujus
" principis violentiam, vobis invitis, in vestro Monasterio,
" vel Cellis ad ipsum pertinentibus, ordinetur, 1 Antiquas
" quoque consuetudines, et redditus Monasterio vestro debi" tos ; scilicet, in sexta feria post Ascensionem Dominicam
" de unaquaque carruca Hertfordensis Comitatus obolum
" unum, et in eadem die, sive in hebdomada Perltecostes,
" ex toto Comitatu 2 processi onem solennem ; in secunda. vero
" solennitate Beati Albani, de unaquaque carruca nummum
" unum; itemque, eadem die, de unaquaque domo totius
" terr111 Sa.ncti Albani 3 nummum unum; vobis auctoritate
" Apostolica confirmamus, et perpetuis temporibus inviola' biliter prlBOipimus observari.
Decernimus ergo, ut nulli
" omnino hominum liceat supradictum Monasterium teinere
" perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablat.&s reti'' nere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare ; sed
" illibata omnia, et integra, conserventur eorum, pro quorum
" gubernatione et sustentatione concessa aunt, usibus omni" modis profutura, salva in omnibus ApostoliCIB Sad.is auc" 1Joritate. Si qua igitur in futurum ecolesiastica a111cularisve
' ' 4 persona bane nostrlB oonstitutionis paginam sciens contra
" temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, nisi
" prresumptionem suam congrua satisfactione correxerit,
" potestatis, honorisque sui, dignitate careat, reamque se
" divino judicio exist.ere de perpetrate. iniquitate cognoscat, et
" a sa.nctissimo oorpore ac sa.ngnine Dei et Domini Bedemp" toris Ihesu Christi aliens. fiat; atque in extremo examine
" distriotlB ultioni subja.cea.t. Cunctis autem eidem loco
" sue. jura serva.ntibus, sit pax Domini nostri Ihesu Christi,
'' quatenus et hie fructum bonm actionis percipia.nt, et
" apud districtum J udicem prmmia reterna pa.cis invenia.nt.
" Amen, Amen. Amen. Bene valete."
Ego Clemens, Ca.tholicre Eoclesim Episcopus, subscripsi.
"
"
"
"

1 De denariis reddendu in procusionibus.-Marginal Note in MS.

2 De procusionil,w,, Marginal
Note in MS.
a De de'l&al'io qvi dicihlr Sancti

Petri.-Marginal Note in MS.

4 Sententia ezcommunicationis in
violatores.-Margi.nal Note in MS.
5 Benedictio co111en,atoribvs.Marginal Note in MS.

Digitized by

Goog Ie

504

APPENDIX

(c).

+ Ego
+

+
+
+
+

+
+
+
+

+
+
+
+

Theodoaldus, Hostile et V elletrie Episoopus, eubscripsi.

Ego J oha.nnes, Presbyter Cardina.lis Sancti :Martini, subscripsi.
.
Ego, Labon.ns, Presbyter Cardinalis, titulo 8anctAB
:M:arim tra.ns Tiberim, subscripsi.
Ego Albinus, Presbyter Cardinalis, titulo Sa.notm Crucis
in Ierusalem, subscripsi.
Ego Pandulfus, Presbyter Cardinalis, titnlo Duodecim
Apostolorum, subscripsi.
Ego Petrus, Presbyter Cardinalis, titulo Sanct.e Cecilim
,tra.ns Tiberim, snbscripsi.
Ego Petrus, Presbyter Cardinalis, titulo S11,11cti Clementis, subscripsi.
Ego J acinctus, Diaconus Cardina.lis Sa.nct.m Maria, in
Cosmidin, subscripsi.
Ego Bobo, Diaconus Cardinalis Sancti Angeli, subscripsi.
Ego Girardus, Diaconus Cardinalis San~ Adria.ni,
subscripsi.
Ego Octovianus, Diaconus Cardinalis Sanctorum Sergii
et Bacbi, 1 [subscripsi].
Ego Safredus, Diaconus Cardinalis Sanct.m Maria, in
Via Lata, snbscripsi.
Ego Bobo, Diaconus Cardinalis Sancti Georgii ad Velum
Aureum, subscripsi.
Ego J obannes, Diaconus Cardinalis Bancti Theoderi,
subscripsi.
I

Omitted in llS.

Digitized by

Goog Ie

APPENDIX <D).

PASSAGES IN THE "VIT..t: ABBATUll Mo1usnum SANCTI ALBANI,"

AS CONTAINED IN MS. COTTON. Nno D. 1., WHICH ABE OMITTED
IN TBB Co11PILAT10N o.P THE "GBSTA ABBATUK," IN MS. COTTON. CLAUDIUS E. IV.

After "reonsa.vit" (p. 299 ante, Z. 17), are given the Deeds of
Composition witk the Bishops of N orwick ancl Lincoln, whick
in MS. CZa-udius E. iv. aie tra11,8ferrecl to pp. 278 ancl 275 ante;
after whick, (foZ. 63 b) foZZot0B the Deed of Composition witk tke
Biakop of Durkam, wkick in MS. CZauclius E. iv. iB tra11,8ferred
to Section II., and iB printed at pp. 390, 391, ante.
Tke Composition witk the Bishop of Norwich., in MS. Nero D. i.
fol. 62 a, is succeeilsd 'by the foZlotOing C<mte;d,-not gfven in MS.
Claudius E. iv.1

Quiel Abbas clebeat Domino Regi cle servitio ei clebito ; et quid

alii debeant ipsi .A.bbati, quaiclam cliluciclatio.

Abbas de Sa.ncto Alba.no debet Domino Regi sex milites ;

unde Baldewinns Wake fnit homo suns de uno milite.
Rioha.rdns de Crokesle et Philippns de Oxha.ie tenant feodum unius militia ; Rioardus tenet sex hida.s et dimidia.m, et
Philippns dua.s. Rogerns de Childewike, et Robertus filius
Oliveri, et Alicia de Brntewelle, tenent feodnm unins militia ;
Rogerns tenet tres hida.s et dimidia.m, Robertus filius Oliveri
una.m hidam, et Alicia nnam hida.m. Ricardus filius Alexa.ndri,
et Ricardus de Wudewic, et Wa.rinus filius Geroldi, et hida
de Burstona., et hida. dimidia. de Garst.one, qna.m mona.chi
tenent ad coqnina.m, et nna virgata de Saret, unde filins
Akarii tenet medietatem, et Nicola.us Belesmeins alia.m medietatem, tenent feodum unius militia. De quo feodo Ricardus
filius Alexa.ndri tenet tres hida.s et nna.m virga.tam, Ricardns
de Wndewio unam hidam, Wa.rinus filins Geroldi nna.m hidam.
Henrions de Gorham et Johannes de Rnngetone tenent feodnm
unius militia; de quo feodo Johannes de Rungetune tenet
dnas bida.s, Henrions vero de Gorham quatnor. Galfridus
de Childewike, et Bogema de Meridene, et Willelmns de
1 This document is wanting in
llS. Spelman (Wats, Vil .A.bhat11111,

p.131) u well as in MS. Claudius

E. iv. ,

Digitized by

Goog Ie

506

APPENDIX

(D).

Sisseverne, et Willelmns de Nortnne, tenent feodnm unius

militia : de qno feodo Galfridns de Childewike tenet duas
hidas et dimidiam, Rogern11 de Meri.dene duas hidas et dimidiam, Willelmus de Sisseverne nnam hidam et dimidiam virgatam, Willelmus de N ortuna unam hidam et nnam virgatam.
Baldewinns Wacke tenet feodnm unius militia, de qninque
hidis et dimidia. : de quo feodo Robertus Ta.illebois tenet 1lD&lll
hidam et dimidiam, Radulphus Pirot sept.em virge.t.as, Galfridns de Childewicke nnam hidam, Ricardus de Reines
dimidiam hida.m, Eleemosynarins de Sancto Albano 1lD&lll
virgatam, Sanctimoniales dimidiam hida.m.

After "Hoe evenit die Sancti Valentini," page 300, Zinu 2, 3;

the f olZowing is in the margin of MB. Nero D. i. / ol. 62 a. :
Item alia vice ceoidit fulgnr, tempore Willelm.i Abbatia,
euper olaustrum jnxta refectorium, et, aperto plnmbo, accenaa
est materies lignea.
This is followed by the Pleas between the Abbot& of St. Albcm',
and W estmineter as to the Manor of Alden.ham, and the final,
Composition thereon, which have "been inserted in tlwir proper
place, under Abbot John de Heriford, in MS. Claudiu, E. iv. Soo
pp. 361-366 ante. These Pleas are thmfollowed, fol. 62 b.-

Haio charts soribi debui11&et in gestis sequentibus.-

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
."
"
"
"

"

Ckarla de Warenna oonceBBa Abbati Johanni.

"Henrious, Dei gratia, Dominus Hibernim, Dux Non:na.nnie
et Aquitannim, Comes Andegavim, Archiepiecopis, Epiaoopis, Abbatibue, Prioribus, Comitibus, Baronibus, Justiciariis, Vicecomitibus, Prmpoeitis, ministrie, et onnibus ballivis
et fidelibus suie, salutem, Soiatis noe conoeseisee, et hao
charta nostra oonflrmaese, pro nobis et lueredibue nostria,
dileotis nobie in Christo Abbati et Conventui Sancti Alba.Di,
quod ipei, et eorum sncceasoree in perpetunm, habeant liberam wat'ennam in omnibus dominicis suis terris, ubicunque
fuerint in Anglia; ita quod nullus intret terras illaa ad
fuga.ndnm in eie, vel ad a.liquid oapiendnm quad ad warennam
pertineat, sine licentia et voluntate ipaius Abba.tie et Conventus, et succeeaorum suorum, super foriafactnram nostram
decem librarum. Qua.re volumus et firmiter prmcipimus,
pro nobie et hairedibns noetrie, quod praidicti Abbaa et
Conventus, et eorum sncoeeeores in perpetunm, habeant
liberam warennam in omnibus dominicis terrie euie, ubicunque fuerint in Anglia, ita quod nullne intret terras illas
ad fuga.ndum in eis, vel ad a.liquid capiendnm, quod ad

Digitized by

Google

APPENDIX (D).

"
"
"
"
"
"
"
"
"

507

Wa.reDD&ID pertineat, sine licentia et voluntate ipsi118 Abbatia

et Conventue, et eucceesorum suorum, super foriafactura.m
nostram decem librarum, sicut priedictum est. Riis testibus,
venerabili in Christo S. Karleolensi Episcopo, Roberto Passelew, Arcbidiacono Lewensi, Radulpho filio Nicola.i, Johanne
de Lerintone, Roberto de Muscegroe, Galfrido de La.ngeleia,
Roberto le Noreie, Willelmo de Thani, Willelmo Gernun,
et aliis. Datum per manum nostra.m, apud Wudestoche, septimo decimo die :Mali, anno regni nostri tricesimo seoundo."

Quoddam I Bt.emptum CU .,eteri Ulwo, qui ,io moipit,-" Septem

" ,um ngnacula" (foZ. 63 a).
Off'a, Rex Anglorum, dad.it Deo et Sanoto Albano has terras ;
scilicet, Edelmetuna.m, Witteleseia, Cagesho, Stanmere, Henha.mstude, 2 Wyneshlauia, Bissopescote, Cadenduna, :Mildentune.
Egelfridus, filiue ejue, qui post ipsum regnavit, dedit Sandriega et Penesfeld.

Alfricus Archiepiscopus, qui fuerat Abbas hujue ccenobli, et

Leofricus, frater ejue, 3 post ipsum Abbas eff'ectus, adquisiverunt
et dederunt Kengeebiri, Cbildewike, W estuna.m, Fla.mstude,
Nortune, Rodenhangre, Wincelfeld, Burstan, Uptune.
Ethelricus, Episcopue de Dorceceastre, dedit villa.m quie
dicitur "Cristuina," Cyrcumba.
Egelwinus, cognomento " Buerta" (Niger), dad.it Bedburnam,
Thuangtune, La.ngelega, Greneburg4.
Tolf, quida.m Danus, dedit Eastune et Oxawike.
Sexy, quida.m alius, dad.it Hehstanestune.
Had, quida.m alius, N ewenham et Beanedise.
Tburefl.ed, qtl.llldam religiosa, dedit Scenleam et Bridelam.
Egelgiva, quredam alia, dedit Gatesdene, Oft'elege, et
Standune.
Egelbertus, quida.m potens, dedit Cram.ford.
Wleinus autem dedit Esendene.
Wfsinus autem dedit Ealdanham et Atedise.
Alfetanus Encesha.m.
Quidam a.Iii potentes dederunt W aldene, Cudicote, Bcephale,
Berenleie, Wileintune.
Osulphue, et uxor ejus, Athellith, dederunt Stotha.m.
H"ie aunt terrie quas ecclesia ista invicem amisit ;-Berenleia,
Otreleie, Standune, Esendena, Wixintuna, :Meddeltune, Ea.ldenbam, Stanmere, Cramford, Bisege, Uptuna, Ciretune, Cni1 np- in MS.
' W.PUhlamia, apparently, in MS.

a See J>IBel 29, 30, ants.

Digitized by

Google

508

APPENDIX (D).

cumbe, Biscopeacote, Stodham, Gatesdene, Flamstude, Encesham, Rodenhangre.

Dupl~ uactio.
" Inuocontius, Episcopus, et MteTa, dilectis filiis, .Abbati et
" Conventui Bancti .Albani, Lincolniensis Dimcesis, salutem et
" .Apostolicam Lencd:ctionem. Cum dileotus filius, Johannes
" de Co.mc::~:i.a, ncpos et Ca.pellanus noster, eoclesia.m de
" Wingrave, in qua, siout intelleximus, jus personatus habetis,
" obtinere nosca.tur, discrotionem vestram aft'ectione paterna
" roga.mus, per .Apostolic& vobis script.a. mandantes, quod eidem
". Ca.pella.no dicta.m ccclesiam, cum aJio. ecclesia. primo vo.c&" tura., qure a.d prresenta.tionem vestra.m specta.re nosoatur,
" (qua.m etio.m dictus Ca.pello.nus, vel ejus procurator, duxerit
" o.ccepta.nda.m,) oommittetis, illa.m dona.tionem I nostrm nihil'' ominus reservo.ndo, inhibitione seu reserva.tione qua.libet non
" obsta.nte ; a.ut etia.m indulgentia. ilia., qure dioitur .Anglicis ease
" 2 conoessa., ne benetioia. clerioorum Ita.licorum oedentium,
" vel decedentium, immedia.te a.Iii olerico !ta.lire 3 conferantur.
" Da.tum Lugduni, secundo Idus Deoembris."
Pr(J)8entatio Domini 11,ad,ulphi, de Dunham EpiBcopo Dunelnumsi
(fol. 63 b).
" Reverendo patri in Christo, N[ioola.o], Dei gra.tia., Dunelmcnsi
" Episoopo, J[ohannes] permissione divina .Abba.s Sa.ncti Albani,
" cum omni honore et reverentia., reternam in Domino salutem.
" N overit sa.noto. pa.rternita.s nos dilectum fratrem nostrum,
" Ra.dnlphum de Dunham, monacbum, la.torem prresentium,
Cellre nostrre de Thincmuta. Priorem prmfeoisse ; quem Sa.ncti" ta.ti vestrre, juxta. forma.m oompromissionis initre inter Ecole" sia.m Dunelmensem et Mona.sterium Sa.noti Albani et de
" Thinemuta., 4 Cella ejusdem mona.sterii, prresenta.mus; humi" litcr rogantes qua.tenus ipsum ad ea qum a.b ipso vobis in
" dem compromissione continetur fa.oie da. a.dmitta.tis. Valeat."
De '11UWUJ W illelmi Abbatia (fol. 63 a).
Abba.s autem memoratus, Willelmus, {oujus negligentias et
delicta. non memoramus, ut prreoonsuevimus aliorum, qnia
1

Sic in MS.

concu111111 in MS.
3 cunferatwr In MS.
Ctlle in MS.
& It ends thus abruptly in MS.
Seep. 511, Note.
2

' This aection, do,rn to "aar" c<U," ia given in the MS. before

the two preceding articles, Dvplez

tzactio and Pr<Un&tatio; but ia here
restored to its place in the context.

Digitized by

Google

APPENDIX

(D).

509

respectu beneficiorum ejus nulla snnt, nee sunt reputanda,) migravit a smculo anno Domino millesimo ducenteai.mo tricesimo
quinto, die Sancti Matthim, postquam ecclesiam suam annis
viginti et mensibus fere tribus 1 [rexisset]; et sepultus est tertio
Kalendas Martii, ah Abbate de Wautum. Quo sepulto, incontinenti tree fratres ad Begem sunt destinati, ut, ah eo impetrata
rite eligendi potestatc, Abbatem eligerent; et ut ha.berent
domum in ma.nu sua quiete, prmter eschaetas et ecclesiarum
collationes, 1 [dederunt Regi] trecentas ma.rcas.
Johannes, 11igeaimus tertw.s (fol. 64 a).
Johannes, secundns, huio suooessit, crea.tus in Abbatem. Iste,
de Hertfordia oriundus, et in Cello. qum ibidem est, primo in
Sacristam, postea in Priorem, a memorato Abbate promotus,
vir extitit dapsilis et mansuetus, corporo elegans, fratribus
suis socialis, et reliqnis amabilis universis. Et a etirpe mediocri, laudabili, ao mansueta, procreatue legitime, de virtutc
in virtutem progrediene, prmclarm famm dotibus meruit honora.ri.. Unde, meritie ejus promerentibus, rite mernit in Abba.tem,
sine alicujus contradictione, sublimari.:
After" poterunt edoceri," page 308, line 4, (foZ. 64 a).
Et quia tune habuimus viros discretos jurisperitos, in arduis
negotiis expeditos, et nobis fideles et amicos, quibus commisimus negotii nostri et arcani consilii lora gubernanda, rci
progressum indelebilibus litteris duximus commendandum.
Litterm igitur ad Dominum Papam, et ad Dominum Regem et
v,lios, transmittendm illico post mortem nominati Abbatis,
scilicet, Willelmi, et. electionem sequentis, scilicet, Joha.nnis,
confect.m sunt.1

After " pro tempore fuerit, obtinebat," page 305, line 29

(fol. 64 b).
Redeuntes autem ad ma.terim nostrm continuationem, de
electione et modo eligendi, (quia insolitum habnimus in illo
negotio ingreBBum et progressum), plenius, ad sequentium instructionem, pertractemus.
After "fecimus convocari," page 307, line 21 (fol. 65 a).
Obtentis autem litteris a Domino Rege, tam de licentia eligendi, quam de domo noetra in manu n~stra retinenda, (ut
r Omitted in MS.
The context in MS. Nero D. i.
i1 continued with the word "Et
'J"ia primu," p. 307 a11te, Hoe 21.
2

a The context in MS. Nero D. i.

ia continued at" Etu traenannis,"
p. 301 aate, lioe 6,

Digitized by

Google

510

APPENDIX (D).

securius deliberando, quid agendum esset;

mpectavimus. Et ut plenius rei seriem ret.e:mmus, litteras
nostrae, Domino Begi missae, huio pegime duximus, simul
oum aliis litteris, ineerendas.

pnet.actum est,)

Lifww miBscs DOfflffiO Begi, a. obw .Abbatil WtUeimi.

" Excellentissimo Domino, et in Christo reverendiesimo, Hen" rico, Dei gratia, illustri Regi Anglim, Domino Hibernim,
" Duci N ormannim et Aquitannim, Comiti Andegaviie, devoti
" sui semper, et hum.ilea, Prior Sanoti .Alba.ni, et ejusdem loci
" Conventue, cum omni humilitat.e et devotione, reternam in
" Domino salut.em. Vestrm innotescimus Excellentim, quod
" venera.bilis pa.ter noster, Willelmus, quonda.m Abba.a Eo" clesim noetrm, in fa.ta decessit ; ideoque dilectos fratres
" nostros N. et N., latores prmsentium, ad vos destinamus,
" Exoellentim vestrm, omni qua. possumus devotione, et la.cry" ma.ram eftbsione, flexisque genibus, supplicantes quatenus,
" divinm pietatis intuitu, nobis gratiam dignanter impertientes,
" eligendi pa.storem libera.m nobis conceda.tis fa.cultatem ;
" statum domus nostrm misericorditer, si placet, compatient.es,
" juxta neoessitat.es quas dioti fratrea nostri vobis duxerint
" exprimendas. Valeat regia dignitas in &Item.um."
Misimus insuper litteras amiois nostris in Curia, sub hac
forma; ut ipsi negotium nostrum expedirent.-

"
"
"
"
"
''
"
"
"
"
"
"

OanceZlari-0.
" Urgenti"bus negotiis novis, et inopinatis emergenti"bus,
piorum a.mioorum auxiliam familia.re et consilium evidens
sll8det honestas, et compellit instans necesaitas. ldeoque
sincere Paternitati vestrm, omni qua possumus 1 devotione,
supplioamus, quatenus divinm pietatis intuitn statum domus
nostrm, juxta neoessitat.ee quae f'ratres nostri N. et N., la.tares
prmsentium, vobis duxerint exprimend&S, misericorditer et
paterno subveniatis a.ifectu, eo quod venerabilis pater DOBter,
Willelmus, quondam .Ab'ba.s llonasterii noetri, divino nutu
diem clausit extremum ; nos IllOillMlhoe, qua.Bi orphanos,
piorum coneilio relinquens, et auxilio. Quorum indigentiie
sic vestra. dignetur ooneulere miseratio, ut Deus, pater pupillorum, digna mercede vestram remuneret pietatem."

Ut emweniant Pnat'eB Oellarum ad electionem.

" Frater E., Prior Eooleeim Sanoti Albani, ejuedemque loci
" Con-.ntus, dileoto aibi in Christo (tall vel tali Priori) salu.tem
1

~illllS.

Digitized by

Goog Ie

APPENDIX

511

(D).

"
"
''
"
"
"
"
"

in Domino aempiternam. Quum venerabiliB pater nost.er,

Willelmus, quondam Abbu MODaBterii nostri, divino nutu
diem clausit extremum, et oportet, per oommune oonBilium
eoolesia, nostr&1, providere de pMtore, mandamus quatenus in
craatino Annunciationis Dominica, proumo affuturm, compareas personaliter apud Sanctum Albanum, una nobisoum
trootaturus super electione AbbatiB. Quod si non potueris,
just.a ex e&UBII, pr&1peditus, te sub bao fonna excuses per
" litteras tuaa patentes."-

Quauter ea,ousari ha.bent, qui non 11enermt.

"
"
"
"
"
"
"

"' Viris venerabilibus, Domino E., Priori de Sanoto Albano,

'ejusdemque loci Conventui, Frater N., (Prior talis vel talis
' loci, tall vel ta.Ii) salutem. Prmpeditus negotio certo, (vide
'licet, assignato), vel gravi detentus infirmitate, in crastino
' Annunciationis Dominicm apud Sanctum Albanum persona' liter interesse non possum, una vobiscum super electione
' Abbatis tractatnrus. Ideoque, non expeotata prmsentia mea.,
' in dicto negotio, quod vestrum est, exequamini. V alea.t.'

" ' [ et cootera. ]"

De P'fO!l'l'68BW Elecwmi.B.
Oongregatis igitur fratribus die statuto et prmfu:o, videlicet,
die Dominica, non potuimus, pro aolemnitate illius diei, tract.are
de eleotione. Et oantavimus ea die, de Dominica procrastinantes,
solemnitatem d, Annunciatione faoienda; unde neo in oraatino,
scilioet, die Luna,, nequivimus tract.are de tam arduo negotio,
quod tan1a et 1am morosa deliberatione indiguit.
Die igitur Martis, oonvenientibus in unum tam Prioribus
quam aliis, qui debnerunt et volnerunt commode in Capitulo
interesse, elegerunt solemniter Johannem de Hertfordia, Priorem
de Hertford, monachum snum professum, in pastorem animarum
suarum, virnm pium, et monachum ordinatum. Qui, Domino
Regi pnesentatus, ab eo favorabiliter Dominica in Ramis Palmarum, (tum quia elegans et venerabilis extitit stature., tum
quia audierat quod dapBilis et oivilis,_ ao socialis, fuerat, dum
Prior Hertfordim fuerat), est susoeptus, et idoirco promptius,
quia Rex aemper Domum Sanoti Albani dilexerat.
Cui litt.eras petitorias a Priore et Conventu, sub hao forma,
tranamisimus.-

LUtera 'IMBBa Domino Begi zwo prCBBenlatione electi.

" IDustri domino suo, et magnifico, Henrico, Dei gratia, Regi
" Anglilll, et C!Btera, devoti sui semper, et hum.ilea, E.; Prior

Digitized by

Goog Ie

512
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

APPElmIX (D\

Sancti Albani, et ejusdem loci Conventus, cum omni humilitate et devotione, mternam in Domino saint.em. Regim
Excellentim vestrm Dominum Johannem, Priorem de Hertford,
virnm idoneum et honestum, qnem, de beuignitat.e et licentia.
vestra nobis concessa, in pa.tram nobis elegimns, et pastorem,
prresentamus; cum omni humilitat.e et devotione supplicant.ea, quatenus ex innata vobis beuignitate, solitaque clementia erga nos et ecclesia.m nostra.m concepta et habit.a,
dictum Johannem, electum nostrum, in gra.tiam recipiatis;
vcstrum eidem consilinm, a.uxilium, et favorem, divinm, si
placet, intuitu pietatis, impendentes. Valeat, et ccetera."

Scribit Dominus

Re;i;

DO'fliino Papce, pro nobis, in hoe negoti.o.

Dominus aut.em Rex, cum hoe a.udisset, et perpendisset pro

gressum nostrum ordinatum et humilem, non tantum nobis
suum favorem impertivit, et juvamen, immo, Domino Papre,
et amicis snis in Curia Romana, pro nobis scripsit, sic :" Reverendo Domino, et Patri in Christo carissimo, Gre" gorio, Dei gra.tia., Summo ll'o~tifici, Henricns, eadem gratia.
" Rex Anglim, et caitem, salutem, et tam devotam qnam debi.. to.m in omnibus tanto Domino et Pa.tri reverentia.m. Nove" rit sancta pa.t.ernitas vestra, nos electioui factm de Fratre
" J obanne de Hert.ford, mona.cbo Sancti Albani, in Abbatem
" Sancti Albani, regium adhibnisse fa.vorem et assensum. Et
" qnia. ad Sedem Apostolicam immediat.e spectat electiouis
" prmdictm confirmatio, hoe sanctm Paternitata vestrm dun" mus priesentinm t.enore significandum ; devot.e supplicantes,
" qno.t.enus eidem electioni munus confirmatiouis dignemini,
" si placet, fa.vorabiliter impendere. Teste memetipso, a.pud
" Abendone, primo die .A.prilis, anno regni mei nono-decimo."

Iie1n, Litterce Domini Regis aa amicos BU-08 in Curia Romana,

pro electo.
" V enerabili in Christo Pa.tri, et a.mico specialiter dileeto,
" J., Dei gra.tia, titulo Sanctm Praxedis, Presbytero Cardinali,
" Henricus, Dei gra.tia, Rex Anglim, et caitera. Quoti.ens
" ingrnente necessitate nos contingit pro nostris vel alienis
" negotiis Apostolicm Bedee implora.re snbsidium, ad eorun" dem negotiornm expeditionem vestra nobis necessaria est
" diligentia, qua.m in omnibus vestri gratia. nobis reoolimus
" subveuisse. Oum igitur electioni factm de Fratre J obanne,
" monacho Sancti Albani, in Abba.tem ejnsdem loci, regium
t

de Saacto Albmw, in Wata's text.

Digitized by

Goog Ie

513

.-\PPE.."IDIX (D).

"
"
"
"
"
"
"
"
"

adhlbuerimus assensum et favorem, et immediate 11ubjecta

sit Ecclesia Sancti Albani Sanctie Romanm Ecclesim, paternitati vestrm duximus attente supplicandum, quatenus cum
nuncii et procuratores dicti electi, ad obtinendum a Sede
Apostolica. confirmationem dictm electionis, ad Ouriam venerunt, ad asseoutionem sui propositi in bac parte, veetra
dignetur eis Paternitae auxilio et oonsilio eubvenire. Per
quam subventionem multiplicetur vobis gratis nostra, quam
ex divereorum negotiorum proniotione non dubitamue eis
vos comparasse. Teste 1 me, primo, et ecetera." s
After " et anima una," page 309, line 30 (fol. 66 a.)

Et ut audientes non latest, woo est consuetudo eligendi

Abbatem in Eccleeia Sancti Albani.Consuetuao in Ecc'luia Sam.cti Albani eligendti Abbatem.
Confessores, scilicet, tree vel quatuor, jubentur districte,
in virtute Spiritus Sancti, utpote qui cognoscit corda et renes
singulorum, ut ipsi eligant duodecim de Conventn fratres
electos, fideles et peritos, ut ipsi vel de seipsis, vel de
ipso Conventu ecclesim, vel de Cellis, unum idoneum eligant
in Abbatem. "De ipsis," inquam, quia sic non oonsueverunt
antiquitus ; immo, de aliis quam seipsis, quod absurdum fuit,
et dissonum rationi. Et in hoe variata est antiqua consuetudo, et in melius commutata.
Ut autem electio, et labor tantm deliberationis super hoe
negotio nullatenus irritus habeatur, et inanie, litteras bahent
de Conventu penes se sigillo Conventus rql>oratas, 11't ipse
Conventus ilium quem ipsi duodecim eligent in Abbatem,
sine contradictione ant difficult.ate, una.nimiter in pastorem
3 suscipiat, et gratanter.
Unde series negotii, sic proseouta,
a Summo Pontifice, ut prmtactum est, palam coram omnibus
est commendata, et, fact.a examinatione, auctoritate Apostolica.
illico confirmata.
V eruntamen, quia de persona electi Domino Papm non constabat, dedit in mandatis Elyensi et Londouiensi Episcopi11,
ut rite fact.a examinatione ex persona electi, eundem, in
Abbatem confirmatum, benedicerent, plene in omnem tam
spirituaJium quam temporalium administrationem instituentes.

-ip,o in Wata's texL

The context of MS. Nt.ro D. i.

is continued here with the words,-

'

" inj1111Ctvm ut igitvr," p. 308 011t.,

line 12,
3

8U8Cipient in MS.

KK

Digitized by

Google

514

APPENDIX ( D}

Cum autcm rcdissent nuncii de Ouria, ostendebant litteras

Domini Po.pm Episcopis memoratis ; qui elect.o ecripseront,
sub hao forma.Litterre Episcoporum acZ electum.

" H[ugo], Dei gratia, Elyensis, et R[ogerusl, cad.em gratia.,

" Londoniensis, Episcopi, J ohanni de Hertford, elecw Sanoti
" Albani, salutem. Manda.tum Domini Pap113 suaoepimus, in
1' hreo verba. - 1 Gregorius, Episoopus, et oootm-a.'
Hujus
" igitur auctoritate mandati, nobis transmissi, vobia mantle." mus, quod die Lunre proxima. post Festum Sa.ncti La.urentii,
" in Ecclesia Oonventuali apud Crucem Roisire compareatis
" coram nobis, pa.rati examina.tionem subire, et electionis, Deo
" da.nte, confl.rma.tionem susoipere, secundum formam ma.nda.ti
" Apostolici."
Quod et Abba.a sub omni fecit maturitate. .Affirmabant
utique ta.m Episcopi memorati, poatquam a.udierant, qua.m
nuncii nostri, quod prudent.er processum est in hoe negotio; et littera.s postulo.ba.nt ad inspiciendum, quas Conventus Sa.ncti Albani Domino Papre transmisit, sub transcripto.
Qa.as si inapioere desiderat, in ~ hoe volumine, ubi ecilicet,
pinguitur a.vioula., poterit inyeniro, - cujus rubrics et titulus
talis est;-

Litterce miasce Domino Papw d6 'llwri6 Abbalis i Willelmi, de

j<Wma electionis aUerius Abbatis substituendi, jam electi,
scilicet, Jokannis. 4
[Cum hrec cum tempore evolvente elaberentur, nuncli electi
et C<fiventus Ecclesire Sa.ncti Alba.ni, duo monachi, scilicet,
Magist.er Reginlldus Physicus, et Dominus Nicola.us de Bancto
Alba.no, ambo presbyteri, viri prudentes et compositi, cum
suis clericia, Ma.gistro <hi.lfrido de La.ngeleia et Galf'rido
Focario, serviente, et a.His, ha.bent.as litteras Oonventus procurl\torias, iter arripuerunt versus Ouria.m Roma.nam in Octavia Pa.scbre, scilicet, septimo decimo Calendas Ma.ii, precibus
omnium fra.trum commendati. Hre autem fuerunt proctll'&tiones quas aecum detnlerunt :.
" Rcverendissimo Domino, et Patri in Christo oarissimo,
" Gregorio, Dei gratis, Summo Pontifl.ci, devoti fllil sui, Prior
" et Conventus Sa.ncti Albani, tam devotam quam debitam,
See this in full below, p. 516.
Matthew Paris has inserted this
account in his Clironiea Majora, instead of among the Additamenta in
1

MS. Nero D. i,, as here stated.

Gtdielai in W ats's text.

The letters and narrative here
referred to, are given here
the
3
4

mn

CAronicaMajora, OP BinoritaJtlajor,

,.a. 1235, within

Bq1IU8

Digitized by

llnckeu.

Goog Ie

515

APPENDIX (D).

cum pedum osculo, reverentiam. Noverit 811,nctitas vestre.1

quod nos fra.trcs nostros et mona.chos, Rcginaldum et Nicola.um, la.torcs prmsentium, cum littcris nostris seriem electionis nostrm continentibua, qua.m in ecolesia. nostra. de Fra.tre
Johanne de Hertfordia, monacho nostro, fecimus oa.nonice
cclebra.ri, ad pedes Sanctitatis vestrm destina.mus ; ipsosque
" ad confirma.tionis munus a Sede Apostolica. petendum, et ad
" a.lia. diota.m electionem nostram contingentia, expedienda.,
" proouratores nostros constituimus ; ratwn et gratum habi" turi, quod per ipsos, vel eorum. alterum., in dioto negotio,
" ra.tione prmvia, fuerit expeditum. V alea.t et vigeat sanota
" Paternitas vestra semper in Domino."
Venerunt igitur ad Curiam Romanam apud Perwiium; et,
Domino Papa hutniliter ealutato, forma.m electionis, et rei
gestm seriem, sub his litteris content.am, pr89sentaverunt." Reverendissimo Domino, et Pa.tri in Christo carissimo, Gre" gorio, Dei gratia, Snmmo Pontifioi, devoti filii Bui, Prior et
" Conventus Sancti Albani, tatn devot&m qua.m debit.am, cum
" pedum. osoulo, reverentiam. Cum eoole11ia nostra per de" cessum. venerabilis patris Willelmi, bonre memorim, quondam
" .Abbatis nostri, qui via.m universm oarnis sexto Oalenda.s
" Martii est ingressus, pa.storis sola.tio existeret destituta.,
" oertifioa.to super hoe Domino nostro Rege, ipsoque nobis
" eligendi lloentia.tll concedente, nos, prout potuitnus oitius
" et expeditius, volentea animarnm periculis ooourrere, et
" eooleaim nostrm indemnitatibua providere, his omnibus prius
" sub oompetenti data dila.tione evooatis, qui debuerunt et
" voluerunt, potueruntque, nostne eleotioni commode interesse,
" ad eligendum nobis pastorem diem oertum prmfbimna, in
" oraatino Annunoiationis Beatm Virginia. Adveniente autem
" die, prmsentibua his qui propter hoe fuerant evooati, alilsque,
" traclBre ocepimUA et conferre, Et quia ree prmdiota eo die
" non potuit expediri, in orastino, ut de eodem traota.remue,
" ingressi sumus Ca.pitulum. itera.to ; et ibidem, post Dei
" olementiam super hoo tnisericorditer invocatam, traota.re
" cmpimtts de pra,miHo. Et tandem in hanc eligendi spem,
" viris bonis de oollegio nostro plenaria data fnerat potestas,
" et oolla.11at quod ipsi pro omnibus electionem nomina.rent;
" ratihabitione prius eiedem electoribue protniasa., de penona
" per ipaoe eleat.e, et ipsis poatmodtun nominata. Electores
" 11iquidem prlllDlissi ad hoe offloium, cmn Dei timore, Mee" dentee, cum laorymis et ora.tionibus Dei invooa.tttes auxilittm,
" diligenter et discrete, sicut exitus indicant, de hoe negotio
" tracta.veru.nt; qui per omnia. nnanimiter et ooncorditer, post
" traotatus et oollationee snas super hoe ho.bitas, nobis virum
" per omnia idoneum, in Abba.tem, patremque, et past.orem

"
"
"
"
"

KK2

Digitized by

Goog Ie

f.
516
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

APPENDIX (D).

elegernnt, et postmodum ingressi Capitulmn, nobis quern

elegera.nt nominaverunt ; scilicet, Fratrem J oha.nnem de Hertfort, nostr&l profeseionie monaobum, inter nos a.b antiquo
religiose et irreprebensibiliter converse.tum. Noe siquidem,
ibidem una.nimiter congrega.ti, in persona.m illius quem elegerant, et nobis nominavera.nt, concorditer coneensimus, a.bsque
omni discordia seu contra.dictione. Firmiter enim credimus,
Sancte Pater, quod idem electus nobie et nostro Monasterio
per omnia. eit idoneue ; cum in ipso nihil cur eligi non
deberet scia.mue reprobum, nee in eo a.liquid deficere perpendimus, quod canon exigit in electo. Hine est, benigniseime Pater, qua.re nos, qui filii vestri eumue, et immediate
ad Romanum Pontificem epecta.ntes, vobis in omni qua possumus supplicamue devotione, quatenus Dei intuitu, et ad
lava.men ecclesire nostrre, qure sub bac vacatnra in magno
naviga.t periculo, sub srecula.ri custodia constitute., electo
nostro, a.bsque morre dispendio, officil sui confirmationem
misericorditer impenda.tie. Noe autem, ut reverenda. Sanetita.e veetra. de prremieeie fidem ha.beat indubitata.m, eigillo
Ca.pituli nostri, de commnni totius Conventus coneensu, hM
littera.s nostrae patentee, et rei gestie seriem continente11,
fecimus consigna.ri."

Besoript,u,m Papa3 El;,Jensi et Londinemi Epiaeopu,.

His a.utem litteris diligenter inspectis, ha.bite. cum fratribus
delibera.tione, ooncessit Summue Pontifex monachis juste
postulate., la.boribus eorum pa.terno a.ffectu compa.tiendo, neenon unitatem ecolesire sure concordem, et discretum in hoe
negotio processum, colla.uda.ndo. Et ne . res a.liqua pa.rte progressione usque ad finem ca.reret la.uda.bili, dedit, ut prmtaotum
est, in ma.nda.tis Elyenei et Londinenei Episcopis, ut, exa.minata persona eleoti, benediotiouis ei benefioium largirentur,
vel a.lteruter, si ambo interesse non valerent; soribens eisdem
sub bac forma.." GTegorius Episcopus, servus 11ervorum Dei, venera.bilibus
" fra.tribue, Elyensi et Londinensi Episcopis, salutem et
" Apostolica.m benedictionem. Monasterio Sancti Albani, Lin" oolniensis Diceceeis, quod ad Roma.nam Ecolesia.m, nullo
" medio, pertinet, Abbatis sola.tio destituto, dilecti filil, Prior
" et Conventus ipsius Mona.sterii, sicut acoepimus, requisito
" prius, sicut moris est, a.ssensu regio, et obtento, vocatis
" omnibus qui debuerunt, voluernnt, et potuerunt, commode
" intereese, de Abba.tie futuri substitutione tra.ota.ntes, poet
" diversos traotatus, quibusda.m de collegio eligendi ei Abba" tem potestatem plenaria.m nna.nimiter contulerunt. Iidem
" vero electores, Deum habentes prm oculis, collatione super

Digitized by

Goog Ie

'

517

.APPENDIX (D).

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
''
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

boo, et doliberatione, habito. diligcnti, et Spiritue Sancti

gratia invocata, dilectum filium, Fratrem Johannem de Hertford, ejuedem Monasterii monachum, virum, ut asserunt,
providum et dieoretum, ac in epiritualibus et temporalibus
ciroumspeotum, et cum eis a puero laudabiliter conversatum, in .A.bbatem eorum, et patrem, ooncorditer et canonioe
elegerunt. Quorum electionem, solemniter publico.tam, universi et singuli approbantes, nobis per dilectos filios, Fratres
Reginaldum et Nicolaum, monachos et nuncios suos, ac
litteras, humiliter supplicaverunt, ut cum per eundem
Johannem gratim ipsi Monasterio in spiritualibus et temporaJibus increments. sperarentur, auctore Deo, proventura, et
rectis dispositionibus nihU debeat difficulto.tis afferri, electionem hujusmodi confirms.re de benignitat.e Sedis Apostolicm
dignaremur. Licet igitur prredicti nuncii sollicite super boo
institerint, et prudenter, et nos pro eodem Monasterio libenter
quod cum Deo possumus facere intendentes, electionem
ipsam examinatam, prout convenit, diligenter, canonicam invenerimue, quoad formam ; quia to.men de personro meritis
plenam notitiam non habemus, fraternitati vestrm per Apostolioa scripto. mandamus, quatenus qum circa electi pereonam
inquirenda fuerint, sollicite inquirentes, si earn sufficientem
inveneritis ad ejusdem Monasterii regimen assumendum,
prremissam electionem auctoritate Apostolica oonfirmetis;
et electo faciatis eidem obedientiam et reverentiam debitam
exhiberi, ac munus benedictionis impendi ; recepturi ab
eo postmodum, pro nobis et Romana Ecolesia., fidelitatis sollicitm juramentum, juxta formam quam vobis sub Bulla
nostra mittimus interclusa.m. Alioqwn, ea rite cassata,
faciatis dicto Monasterio de persona idonea per electionem
canonicam provideri, contradict.ores per censuram ecclesiasticam, appellatione postposita, compescendo. Formam autem
juramenti, quod ipse prmstabit nobis de verbo ad verbum,
per ejus patentee litteras, suo sigillo signatas, quam cito
poteritis, per proprium nunoium transmittatis. Quod si
non ambo his exequendis potueritis interesse, alter vestrum
nihilominus exequatur. Datum Perusii, et cretera."

Beditus nunci-0mm, et benetlictio Abbati, Sandi Albani.

Impetratis autem his litteris, cum aliis sub Bulla clausis,
saJutato Domino Papa et t'ratribue, necnon et reepectis, redierunt nuncii prmdicti cum prosperitate, poet mora.m in Curia.
fact.am per qwndeoim dies.
Epiecopue autem 1 Londinensis, aJio se excusante, manda1 A clerical error, for "ElifflBis,"
as seen in the continuation of the

narrative, in the next page, from

the text of MS. Nero D. L

KK3

Digitized by

Google

518

APPE1'DIX (D).

tum Apostolicum diligenter executus, euminatione rite facta,

nihil reprobum in peraoa. electi reperiens, munus aolemniter
benedictionis eidem impendit, in oraatino, acilicet, Na.tivitatis
:Beatm Virginia, in Eoclesia. Ba.ncti Albani,] 1
Londoniensis vero Epi11oopu11, variis et arduis negotlis prmpeditus, ne ad locum veniret memoratum se exou.aavit, Epiacopo Elyensi sic soribens.-

Litterca ei1lOU8atorial Epi,oop, ~ .

"
"
"
"
"
''
"
"
"
"

" Venerabili fratri, et amico in Christo carissimo, Hugoni,

Dei gratia, Elyensi Episcopo, Rogerus, divina miseratione
Londoniensis Ecclesim minister humilis, salutem et sinceram in Domino caritatem. In negotio examinationis electi
Sancti Albani, et confirmationis ejusdem, vobis et nobis a
Domino Papa commisso, variis prmpediti riegotiis, die
Lwue proxima post Festum Sancti Lanrentii, apud Crucem
Roisim, in 2 Ecclesia Conventuali, interesse non possumus.
Ideo non expectata prmsentia nostra, quod vestrum est in
dicto negotio e:x:equamini. V aleat paternitas vestra semper
in Domino." a

.After "confirmamtts," page 310, Une 16 (fol. 66 a.)

Quo facto, misit Elyensis Conventui Sancti Albani, ad majorem certifioationem, litteras sub hac forma.-

"
"
"
"
"
"
"
"
"

Litterce Elyerui, Efltlcopi a.cl Ocmventwm 8G'IUlff .Albani.

" H[ugo], Dei gratia, Elyensis Episcopus, dilectis in Christo,
Priori et Conventui Sancti Albani, se.lutem in Domino.
Noverit discretio vestra, nos, juxta formam mandati Apostolici, electionem de Fratre Johanne de Hertford in Abbatem :Monasterii vestri, ce.nonice celebratam, auctoritate Apostolica confirmasse. Quocirca; auctoritate Apost.olica qua
fungimur, vobis mBndamus, in virtute obedientim districte
prrecipientes, quod eundem electum vestrum in Abbatem et
pastorem devote admittatis, obedientiam et reverentiam debit.am eidem httmiliter impendentes. Valeant [et ccetera]."
I,i,tterce Elyen,i, Epi,copi auper 1wc Domino Begi.

Bcripsit insuper idem Episcopus super boo Domino Regi,

sub hao forma.See page 514 ante, Note 4,
Eccleaia in W ata's text.
'The con1e:r.t ot MS. Nero D. i.

1 et

I is

continued here at the words

" C"'tfin,,atiu at,'' p. 310 llllte,
line 7.

Digitized by

Goog Ie

APl>ENl'>IX

519

(.D).

" Jilx~llentissimo Domino, Henrico Tert.io, Dei gratia, illustri

Regi Anglim, et aretet'a, H[ugo], divina miseratione, Ely,ensis Epiecopus, ea.lutem, reverentiam, et honotem. Noverit
Excellentia. vestra, nos, juxta. formatn maada.ti AJlostolici,
electionem de Fratre Johanne de Hartford in Abba.tem Mona.eterii Sa.noti Albani, oa.nonice oelebratam, uctoritate
Apostolioa. confirm1W1se. Quociroa. Excellentia.m vestram rogamus, quod, oh reverentiam Sedis Apostoliom, dictum
electum habentes commendatum, administ.rationem diet.re
Abbatim eidem committatis. V aJeat Excellentia. vestra semper in Domino."
Soripeit insuper, Domino Rege ooceptante, et pa.lam pnblica.vit;, ohartam istam confirmationie."
"
"
"
"
"
"
"
"
"

Oharla Ooofor,nationi8.

" Omnibus Christi fidelibus litteras h&e inspecturis vel

" audituris, H[ugo], Dei gratia., Elyensis Episoopus, e&lntem in
" Domino sempiternam. Noveritis quod cum nobis et vene" ra.bili fra.tri nostro, Londoniensi Episcopo, pommissum esset
" negotium a Domino Pa.pa. examina.tionis personm Fra.tris
" J oba.nnis de Hertford, eleoti in Abbatem Mona.sterii Se.ncti
" Albani, et confirmationis ejnsdem, Episcopo Londoniensi in
" dicto negotio exonsato littera.torie, nos eleotionetn ipsins
" ,Toha.nnis in hunc modum confirmamtts.-In nomine Patrie,
" et Filii, et Spiritus Sancti. Inqnisitis, secundnm fortnam
" litterarmn Domini Papm, qum circa personam electi Ba.ncti
" Albani, Fra.tris J ohatmis, sunt inquirenda, tum per testes
" juratos, tum per proprim personm examinationetn, inveni" mus eum ad regimen dictm Abbatim enfficientem : nnde
" electionem, tanquam de persona idonea, de ipso f&etam,
" anctoritate Apostolica confirmamus. In cujns rei t.estimo" nium, hiis litteris nostris patentibus sigillum nostrum dnx
" imus apponendUlll. Act.a. anno Domini milleeimo dncente" eimo trioesimo qttlnto, die Lunm proxima. post Festum Sanoti
". Lanrentii, apnd Crncetn Boesim." 1
Aftet' "verbo latitavit," page 311,

mw 26 (fol. 66 t)

Rex a.utem, super prmmissis certificatus, tenentibus de Sancto

Albano scripsit, in hrec verba..-

D'1W!W8 &.i, ,crihit tenentibu, de Sanci,o Albano.

" Henrious, Dei gra.tia., Rex .Anglire, et caJtera, militibus,
" liberis hominibus, et omnibus a.1iis tenentibus de Abba.tia de
1

The context of MS. Nero D. i.

is continued here at the words

I"In crr111titw

igitv," p. 310 ante,

line 18.

Digitized by

Goog Ie

520

APPENDIX (D).

Sancto Albano, salutem. Sciatis quod electioni factm de

Fratre Johanne de Hartford, in Abbatem Sancti Albani, assensum regium priebuimus, et favorem. Et ideo vobis mandamns, quod eidem Fratri J ohanni, tanquam domino vestro,
in omnibus qum ad pnedictam Abbatiam pertinent, intendentes eitis, et respondentes. In cujus rei testimoniom, has
litteras nostras fieri fecimus patentee. Teste meipeo, apud
W estmona.sterium, octavo decimo die .Augusti, an.no regni
nostri I nono decimo."

"
"
"
"
''
"
"
"
"

Abbas ereatur.
Extunc igitur Abbas, plenarie conetitutus, cepit homagia,
et juramenta, et fidelitates, omnium Abbatim subditorum, installatus, et in omnibus Abbas habitus et firmatus. Sed ut non
lateat simplioiores, qualiter se gessit dum electus esset, et
qualiter in posterum se gerere debet electus, pnesentibus
duximus inserendum.-

QuaZiter se gerere debet eleern,.

Postquam elecklres nomina.verunt electum proprio nomine,
cum aliquo adjecto, ita, scilicet, quod unus electorum loquatur
pro omnibus aliis electoribus, prrestito assensu Prioris et totius
Conventus, surgat electus; et, accepta venia, supplicet omnibus
ut orent pro eo, quod Deus det illi sic curam et officium
suscipere, hoe ut ad honorem Dei et Eccleeim, et animie sum
fiat salvationem. Facta autem oratione a Priore quod sic fiat,
ut in fine orationis, respondente Conventu-" Amen," incipiatur
solemniter hymnus-" Te Deum laudamue ;" et duca.tur modeste
et ordinate (assistente Priore ei in uno la.tere, Suppriore in alio,
cum a.His dignioribus ecclesiw personis propinquius,) in ecclesiam; et prmsentetur,Deo et S&nct.o Martyri Alb&no, ad majus
altare, pulsato classioo, sona.ntibus chalamis (quos "burdones"
appellamus) cum horologio, accensisque cereis circa altare, et
disoooperto feretro. Et toto corpora prostra.tus, electus oret
breviter, sed prmcordiir.liter, ut dignus tanto honore habeatur.
Et tacta nola, cui "muta," vel "scilla," est nomen, terminetur
sonitus ille, et totus tumultus, dicaturque ah omnibus-" Pater
" noster." Et Prior,-" Et ne nos." Versiculus,-" Salvwn
" fac servum tuum, Deus meus. Mitte ei, Domine, aux" ilium de sa.ncto, et de Spiritu tuere eum. Dominus vobis" cum, et etera." Orir.tio,-" Omnipotens sempiterne Deus.
" dirige hunc famulum tuum in viam salutis retemm, ut, te
" don&nte, tibi placita cupiat, et tota virtute perficiat, per
1

xii. in MS. erroneously.

calami11 in Wats's text.

Omitted in Wats's text ; inserted

in the margin ot MS. Nero D. i.

Digitized by

Goog Ie

.!
,!

APPENDIX (D).

521

" Dominum nostrum Ihesum Christum, Filium 1 tuum, qui

" tec~m vivit." Et respondeat 2 inv. s. s. d. per-" Dominus
" vobiscum," et-" Benedicamus Domino 3 Deo."
Deinde erigat se, et sine e.liquo ofl'endiculo aut more. ducatur in cameram, videlicet, Prioris, qme 4 suam, dum electus
est, debet appellari ; donec, in Abbatem creatus, in suam
magnam cameram secedat. N ec abscondatur e.liquis clericus,
sive dignus, sive indignus, vel alius, qui, subito prorumpens
postquam se erexerit electus ab ora.tione, (ut quandoque solet
fieri), monachatum, vel necessaria dum vixerit, (quasi in bonum
auspicium futurre liberalitatis), exigat; cum sit illud contra
honestatem, et Regulam Sancti Benedicti, dicentis,- " Pro" bate spiritus, si ex Deo sint;" acsi diceret,-" Nihil ex
" abrupto et sine providentia fiat, et deliberatione. Nee in" expertus recipiatur in congregatione."
Extunc poterit electus providere sibi de sociis qui secum
commorentur, quos "bajulos" dicimus, et nunciis Romaro
destinandis; et invite.re quos voluerit ad refectionem. Sed
tamen qui vooa.t.i sunt, de licentia Prioris veniant. N ec
exeo.t quis eques, nisi de licentia Prioris, exceptis suarum
obedientiarum summis procnro.toribus, videlicet, summis Cellarario, Coquinario, Camerario, Infirmario, et Sacrista.
Electus autem, etsi fuerit unus de ultimis novitiis, in loco
supremo illico statuetur. Et si fuerit de pa.rte Prioris, quam
nos " Chorum Prioris " appellamus, transferetnr ad partem
Chori Abbatis, ubi snpremus statuetur. Solus in refectorio
prandebit supremus, habens vastellum; Priore prandente ad
magna.m mensam, quam " deis" vulgariter a.ppellamus. In
processionibus, supremus ex pa.rte Abbatis procedet, ut alius
senior, non in medio, choralem ferens baculum, ut a.ntiquitus
6 tenere consuevit; ne forte in posterum cassatus retrocedat,
et tune cum rubore incipiat locum 7 novissimum tenere : sed hrec prretaota prrelibantur.
Sed a diverticulo ad materia.m, qure, scilicet, est de gestis
Abba.tum, redeamus. 8
I

t. q. t, v. in MS.

l John iv. I.

Sic in MS. ; possibly meaning

temert in MS.

-" in11ocau Spirihmt S(JJU)tvm

" Dei," or "Deani."
3 Deo omitted in Wats's text.
4

Sic in MS., correctly, ava.

7 lo allmion to Lvlie xiv. 9.

s The context of MS. Nero D. i.
is contin11ed with the words-" I,te
" Joliannu," p. 312 ante, line 4.

Digitized by

Goog Ie

APPENDIX

(E).

ORDINANCE INCAI'.A.CITATING THE j:invs OJ!' ENGLAND J!'RO)( BOLDDIG

B.EAL PROPERTY,

7th

JULY

1271,

[From the LD,e,, de .tf.ntlq,"' LegU,tu, presllt'Ved among tht! R&oords of the City of London I a. more oorreot copy than that
gi"Ven in pp. 402-(04 ante.]

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
''
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

Hie ,ulmotantur qU<Bdam de Btatuti, .Tuaaiot'um, m pnmi,

wmposita.
"W[alterus], perm.is11ione divina, 1ilboraoensi1J Arohiepi,Jcopua, Anglia, Primas, et G[odefridus], eadem K!'&tia, Wigorniensis Eoole1im minister humili1, 11,mico sibi in Chrillt.o
aa.rissimo, llagistro Ricardo de Btane11 Dotnini Regis Jttlltioiario, 1a.lutem, cum sinoerm dilectioni11 in Christo setnper
a.ugmento. Oum perfldi Judmi, ounctis temporibue Ohri8ti8oDlll fidei a.dveJ'Batltes, ex sola. prinoipum gratia. moram in
regno trahentee, innit.anttlr ad oommunes fldelium regni
Anglim libertates et oou1u.etudine11 obtinendas, veluti de
tenemenw libero possidendo, et 11,lia e.d liberum tenetnetttum
pertinentia. vendioa.ndo ; qua, quidem Iii , obtinere Yalerent,
qna.m plurima dispendi11, eltinde sequerentur. - Oontingeret
utique, quod fideles infldelibus, ra.tione ta.llum tenementorum,
de fidelitate sibi facienda. sacra.mentum corpora.le priest.a.rent;
insuper ftdeles infldelibus, tanquam 1mi11 dominis, honiagia.
fa.cerent, et sim.iliter fidelibus infldeles: ad ecclesias, ra.tione
tenemenwrum, Judmi etiam prmsentarent J oustodiie, maritagia.1 et eaka.eus, ad manus infldelittm penenirent; in
assisis, et recognitionibus, et jlll'atis, ra.tione tenementorum,
frequentiua ponerentnr, et it.a Jttdmi mqttlpa.rarentnr fldelibus, quoa.d placita ; esset quoque lex regni Christia.nis
ea.dem et Judmis,-quod e11t oontra sa.orosanotaa Ohrimana,
religionis et nostrm [fidei] sa.nctiones. Posaent etia.m, me
dia.nte peounia, sicut et liberum tenenumtum1 ita etiam
baronia.s, qum de Domino Bega immediate tenenttlr, t'uturia
temporibt1.11 oocupare. Et quia. per h1BO, et oonsimilia, pMJ.lisper invale1oentia, in Jasionem fidei Ohristianm, Domino
Begi et regno, ac regni accolie, poeseti non tninimum
prmjudicium genera.ri ; nuper apud Londonias, sicut scitis, in
prmsentia serenissimi Domini Regis Alema.nnim, venera.bilisque pa.tris, Domini B[ogeri], Ooventrensis et Liohefeldensis,

Digitized by

Google

APPENDIX

"
"
"
"
"
"
"
'"
."
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

(E).

523

Episcopi, et nostra, necnon toto Consilio Domini Regis Anglim assistente ibidem, de voluntate nna.nimi et assensu
communi, ad honorem Dei et universalis Ecclesim sum sanctre,
necnon ad communem regni utilitatem, deliberato consilio
sa.lubriter provisum extitit, et statutum, videlicet; - Quod
nullus J udmus in posterum, per chartam vel donum, seu per
alium quemcunque titulum, feodum ha.beat, vel teneat, seu
liberqm tenementum, vel redditum, seu domum, Christianis
vel J udmis locandam, domo ei:cepta, quam inhabitet propria
in persona; nee de cmtero placitet per brevia, per legem
regni Christianis provisa.m, de aliquibus supradictis; nee
brtivia a Cancellaria concedantur eisdem aliquatenus de prredictis; et si concedantur, pro nullis habeantur, et viribus
careant, et effectu. Sane, cum ex dilatione et mora publicationis Statuti et provisionis hujusmodi, Judmis forsitan, et
eorum fautoribus, ad ejus adnullationem insistentibus, possent dispendia non modica interim provenire, devotionem
vestram, in honoris Dei Bllgmentum, et exaltationem fidei
Christi8Il83, populique Anglicani commodum et profectum,
prmsentibus dui:imus exeitandam, ut Dominis, Cancellario
Domini Regis, Justiciariis de 13anco, et majoribus Curim,
qui favore tam pii negotii vobis facilius se inclinabunt,
aliisque [modis], secundum quod ei:pedire videritis, nobis
adjuvantes, dictum Statutum, cum maturitate qua poteritis,
inrotulari integre et complete, et publicari, solemniter facias,
ad memoriam sempiternam : in horum ei:ecutione taliter vos
habentes, quod remunerationem ab Altissimo, ad cujus honoris cumulum laboratis, consequi valeatis. Et inde, quoad
proprios, vobis tanquam filio Ecclesim devotissimo, o.ccrescat
prmconium magnm laudis; pro certo scituri, quod licet aliqui,
in animarum suarum periculum, ad ipsius Statuti enervationem
conentur, pnelati ad ejusdem observationem laborabunt; nee
permittent, sicut nee debent, quod remaneat imperfectum,
cum ad hoe ex injunoto sibi officio teneantur, et communis
utilitas, et evidens, hoe exposcat. V alete. Datum spud
Hadlega, in Festo Translationis Beati Thomm Martyris, anno
Domini millesimo ducentesimo septuagesimo primo."

END OF VOL. I.

Digitized by

Google'

'
LONDON:
Printed by Gl!ORGB E. EYRK and WILLIAlll BPOTTIBWOODE.

Printers to the Queen's most Excellent Majesty.

for Her Majesty's Stationery Office.
(7606.-750.-lZ/66.]

Digitized by

Goog Ie

LIST OF WORKS
PUBLIIIDID

By the late Record and State Paper Commissioners,

or under the Direction of the Right Honourable

the Master of the Rolls, which may be purchased of Messrs. Longman and Co., London;
Messrs. James Parker and Co., Oxford and
London ; Messrs. Macmillan and Co., Cambridge and London; Messrs. A. and C. Black,
Edinburgh; and Mr. A. Thom, Dublin.

PUBLIC RECORDS AND STATE PAPERS.

ROTULORUH 0RIG1HALIU)( IN CuRd. SCACCARII .ABBREVIATIO. Henry
III.-Edward III. Edited by HENRY PLAYFORD, Esq. 2 Yols.
folio (1805--1810). Price 25a. boards, or 12a. 6d. each.
C.u.ENDARIUH lNQUISITIONUM POST MORTEM SIVE ESCAETARU:&r.
Henry III.-Richard
Edited by JOHN CALEY and JoeN
BAYLEY, Esqrs. Vols. 2, 3, and 4, folio (1806-1808; 1821-1828),
boards: vols. 2 and 3, price 2Ia. each; vol. 4, price 24a.

m.

LIBRORUM MANUSCRIPTORUM BIBLIOTHEC& HARLEIAN& CATALOGUS.

Vol. 4. Edited by the Rev. T. HARTWELL HORNE. Folio (1812),
boards. Price 18a
.ABBREVIATIO PLACITORUM, Richard I.-Edwnrd II. Edited by the
Right Hon. GEORGE RosE and W. ltLtNGWORTH, Esq. 1 vol.
folio ( 1811 ), boards. Price l 81.
LtBRI CENSUALIS vocati DoHEBDAY-BooK, IN01ci;:s. Edited by Sir
HENRY ELLIS. Folio (1816), boards (Domesda;y-Book, vol. 3).

Price 21,.

Lrnru CENSUALis vocati Do11ESDAY-Boox, ADDITAIIRNTA EX Come.

ANT1Qu1ss. Edited by Sir HENRY ELLIS. Folio (1816), boards,
(Domesday-Book, vol. 4). Price 2Ia:
LIT.U.BJJl'1.]

LL

Digitized by

Google

SutuTES OF THE REALY. Edited by Sir T, E. ToHLINs, JoHN

R.uTHBY, JoHN CALEY, and WM. ELLIOTT, Esqrs. Vols. 4 (in 2
parts), 7, 8, 9, 10, and 11, including 2 vols. of Indices, large
folio (1819-1828). Price 3ls. 6d. ench; except the Alphabetical
nnd Chronological Indices, price 30s. each.
V ALOR EccLESIASTICus, temp. Henry VIII., Auctoritate Regia institutus. Edited h,1/ JorrN CALEY, Esq., and the Rev. JosEP.R
HUNTER. Vols. 3 to 6, folio (1810, &c.), boards. Price 25s. each.
The Introduction is also published in 8vo., cloth. Price 2,, 6d.
RoTULI Soon& IN TuRR.I LoNDINENSI ET IN Douo CAPITULABI WEsTMONASTERIENSI ASSERVATI. 19 Edward !.-Henry VIII. Edited
by DAVID MACPHERSON, JoBN CALEY, and W. ILLINGWOBTH,
Eeqrs., and the Rev. T. HARTWELL HORNE, 2 vols. folio (1814
-1819), boards. Price 42s.

"Fa:DERA, CoNVENTIONES, LITTERlE," &c. ; or, Rymer's Fredera, New

Edition, 1066-1377.
Vol. 2, Part 2, nnd Vol. 3, Parts l
and 2, folio (1821-1830). Edited by JOUN CALEY and Fmm.
HoLBROOKE, Esqrs. Price 2Is. each Part.
DcrCATUS LA...WASTRI& CALENDARIUM INQlH8ITIONUM POST MoBTEJC,
&c. Part 3, Calendar to the Pleadings, &c., Henry VII.-Ph.
and Mary ; and Cnlendnr to the Pleadings, 1-13 Elizabeth.
Pnrt 4, Calendar to the Pleadings to end of Elizabeth. (18271834.) Edited by R. J. HARPER, JOHN CALEY, and WM.. MINcHllli,
Esqrs. Folio, boards, Part 3 (or Vol. 2), price 31s. 6d.; and
Part 4 (or Vol. 3), price 2Is.
CALENDARS OF THE PROCEEDINGS IN CHANCERY, IN THE REIGN OF
QuEJt.N ELIZA.BETH; to which are prefixed, Examples of earlier
Proceedings in that Court from Richard II. to Elizabeth, from the
Originals in the Tower. Edited hg JOHN BAYLEY, Esq. Voll,. 2
and 3 (1830-1832), folio, boards, price 2Is. each.
PARLUXENTARY WRITS AND WmTs OF MILITARY SmuroNs, t-0gcther
with the Records and Muniments relating to the Suit and Service
due and performed to the King's High Court of Parliament and
the Councils of the Realm. Edward I., II. Edited bg Sir Flu.NCJs
PALGRAVE, (1830-1834,) Folio, boards, Vol. 2, Diviaion J,
Edward II., price 21s. ; Vol. 2, Division 2, price 21,.; Vol. 2,
Division 3, price 42s.
RoTULI LITTERABUM CLAUSARUH IN TURRI LONDINENSI ASSEJt\'ATf,
2 vols. folio (1833-1844). The first volume, 1204-1224. The
second volume, 1224-1227. Edited 'hy Tno~us Dcrros HARDY
Esq. Price 8Is., cloth; or l'epnrately, Vol. 1, priu 63s.; Vol. 2:
price I8s.

Digitized by

Google

3
PROCEEDINGS A.ND ORDINANCES OF TnE P.RIVY COUNCIL OF ENG
LAND. 10 Richard II.-88 Henry VIII. Edited bg Sir N. luRRis
NICOLAS. 7 vols. royal 8vo. (1834-1837), cloth. Price 98.r.; or
11eparately, 14s. each.
ROl'ULI LITTERARUIII PATBNTIUM IN TURRI LONDINENSI ASSERVATJ.
1201-1216. Edited by THOMAS DUFFUS HARDY, Esq. 1 vol.
folio (1835), cloth. Price 31s. 6d.
The Introduction is also published in 8vo., cloth. Price 91.
RoTULI CuRr& REGIS. Rolls nnd Records of the Court held before
the King's Justicinrs or Justices. 6 Richard 1.-1 John. Edited
by Sir FRA.Ncis PALGRAVE, 2 vols. royal 8vo. (1835), cloth.
Price 28s.
ROTULI NOIUU.MNL IN TURRI LoNDINENSJ A.88ERVATI. 1200-1205;
also, 1417 to 1418. Edited by TH0:1u.s DUFFUS HARDY, Esq.
1 vol. royal 8vo. (1885), cloth. Price 12.r. 6d.
RoTULJ DE 0BLATI8 ET FINmus IN TURRI LONDINENSI ASSERVATJ,
tempore Regis Johannis. Edited bg Tao:HAs DuFi'US H4nor,
Esq. I vol. royal 8vo. (1835), cloth. Price 181.
EXOERPTA E RoTULIS FlNIUM IN TURRI LONDINENSJ ASSERVATIS.
Henry III., 1216-1272. Edited by CHARLES ROBERTS, Esq.
2 vols. royal 8vo. (1835, 1836), cloth, price 32s.; or reparately,
Vol. 1, price 14s.; Vol. 2, price 18s.
Fnras, s1vE PEoEs FINrn.111 ; s1~ FINALES CoNCORDI& IN Cum!
DoMTNI REGIS. 7 Richard l.-16 John (1195-1214). Edited
by the Rev. JosEPH HUNTER. In Counties. 2 vols. royal 8vo.
(1835-1844),cloth,price lls.; or separately, Vol. l,price B.r.6d.;
Vol. 2, price 2s. 6d.
ANCIENT KALENDARs AND INVENTORIES OF THE TREASURY or His
MA.TEsTT's EXCHEQUER ; together with Documents illustrating
the History of that Repository. Edited bg Sir FRANCIS PAL
GRAVE. 3 vols. royal 8vo. (1836), cloth. Price 42s.
Dooum:NTI AND RECORDS illustrating the History of Scotland, and the
Transactions between the Crowns of Scotland and England ;
preserved in the Treasury of Her Majesty's Exchequer. Edited
by Sir FRANCIS PALGRAVE. 1 vol. royal 8vo. (1837), cloth.
Price 18.r,
RoTt1Ll CHARTARUll IN TURIU LoNDINENSI ASSERVATI, 1199-1216,
Edited by THollAS DUFFUS li.ARoY, Esq. 1 vol. folio (1837),
cloth. Price 30.r.
REPORT OF THE P.ROCEEDINGS OF l'HE RECORD COM:lll8il0URS1
1831 to 1837. I vol. folio (1837), boards. Price 8.r.

L L 2

Digitized by

Goog Ie

lI
REGISTRUH vulgariter nuncupatum "The Record of Caernarvon," e
codice MS. Harleiano, 696, descriptum. Edited by Sir HBNBT
ELLIS, l vol. folio (1838), cloth. Price 31.r. 6d.
ANCIENT LAWS AND lliSTITUTES OF ENGLAND ; comprising Laws
enacted under the Anglo-Saxon Kings, from lEthelbirht to Cnut,
with an English Translation of the Saxon; the Laws called
Edward the Confessor's ; the Laws of William the Conqueror, and
those ascribed to Henry the First ; also, Monumenta Ecelesiastica
Anglicana, from the 7th to the 10th century ; and the Ancient
Latin Version of the Anglo-Saxon Laws ; with a compendious
Glossary, &c. Edited by BENJAMIN THORPE, Esq. l vol. folio
(1840), cloth. Price 40s. Or, 2 vole. royal 8vo. cloth. Price
30.r.
AWCIENT LAws AND lliSTITUTES OF w ALES; comprising Laws supposed
to be enacted by Howel the Good ; modified by subsequent Regulations under the Native Princes, prior to the Conquest by Edward
the First ; and anomalous Laws, consisting principally of Institutions which, by the Statute of Raddlan, were admitted to continue
in force. With an English Translation of the Welsh Text. To
which are added, a few Latin Transcripts, containing Digests of
the W elRb Laws, principally of the Dimetian Code. With
Indices and Glossary. Edited by ANEURIN OWEN, Esq. l voL
folio (1841), cloth. Price 44.r. Or, 2 vole. royal 8vo. clot.h.
Price 361.
RoTULI DE LIBERATE AC DE Misis ET PIU!!STITIS, Regnante Johanne.
Edited by THOYAS DUFFUS IIA.tu>Y, Esq. I vol. royal 8vo.
(1844), cloth. Price 61.
THE

GREAT Rou.s OF THE PIPE FOR THE SECOND, THIRD, A.ND

FOURTH YEARS OF THE REIGN OF KING HENRY THE SECOND,
1155-1158. Edited by the Rev. JOSEPH HUNTER. l vol. royal
8vo. (1844), cloth. Price 41. 6d.

'fllE GREAT

Rott OF THE PIPE FOR THE FmsT YEAB OF THE

REIGN OF KING RICHARD THE FIRST, 1189-1190. Edited by
the Rev. JosEPH HUNTER, I voL royal 8vo. (1844), cloth.

Price 61.
DOCUMENTS ILLUSTRATIVE OF ENGLISH HISTORY in the 13t.h and 14th
centuries, selected from the Records in the Exchequer. Ediud
by HENRY CoLE, Esq. 1 vol. fop. folio (1844), cloth, Price
451. 6d.
Monus TENENDI PARLiilt:ENTUJI, An Ancient Treatise on t.he Mode
of holding the Parliament in England. Edited by Tuollu.s
DUJ'FUS HARDY, Esq. I vol. 8vo. (1846), cloth. Price 21. 6d

Digitized by

Goog Ie

5
HISTORICA BRITANNICA, or, Materials for the History of
Britain from the earliest period. Vol. I, extending to the Norman
Conquest.
Prepared, and illustrated with Notei;, by the late
HENRY PETRIE, Esq., F.S.A., Keeper of the Records iu the Tower
of London, assisted by the Rev. JoHN SHARPE, Rector of Castle
Eaton, Wilts.
Finally completed for publication, and with an
Introduction, by TaoxAs Dunus HARDY, Esq., Assistant Keeper
of Records. (Printed by command of Her Majesty.) Folio
(1848). Price 42,.

MoNUHENTA

REGISTRUM MAGNI SIGILLI REGUM ScoTORUH in Archivis Publicis

aaservatum. 1306-1424. Edited b9 THOMAS THOMSON, Esq.
Folio (1814). Price 15s.
THE AcTs OF THE PARLIAMENTS OP SCOTLAND. 11 vols. folio (18141844). Vol. I. Edited by THOMAS THOMSON and CosMo lNNEti,
Esqrs. Price42a. Also, Vols. 4, 7, S, 9, 10, 11 ; price 10s. 6d.
each.
TBE

AcTs OF THE LoRDs AumTORs o CAusEs .AND COM.PLAINTS.

1466-1494. Edited by TBOJCA.S THOMSON, Esq. Folio (1839).
Price 10s. 6d.

THE AcTs o' THE LoRos o' CouNcIL IN CIVIL CAUSES. 14781495. Edited by THOMAS THOMSON, Esq. Folio (1839). Price
10,. 6d.
IssuE ROLL OF THOHAS DE BRANTINGHAH, Bishop of Exeter, Lorcl
High Treasurer of England, containing Payments out of His
Majesty's Revenue, 44 Edward ill., 1370. Edited by FREDERJCIC
DEVON, Esq. 1 vol. 4to. (1835), cloth. Price 35s. Or, royal
8vo. cloth. Price 25a.
IssuEs OF THE ExcHEQUER, containing similar matter to the above;
James I.; extracted from the Pell Records. Edited by FREDERICK
DEVON, Esq. 1 vol. 4to. (1836), cloth. P,-ice 30s. Or, royal
8vo. cloth. Price 2Is.
ISSUES OF THE EXCHEQUER, containing similar matter to the above ;
Henry III.-Henry VI. ; extracted from the Pell Records. Edited
by FREDERICK DEVON, Esq. I vol. 4to. (1837), cloth. Price 40,,
Or, royal 8vo. cloth. Price 30,.
NOTES OF MATERIALS FOR THE HISTORY o PUBLIC DEPARTMENTS,
Bu F. S. THOMAS, Esq., Secretary of the Public Record Office.
Deroy folio (1846), cloth. Price 10s.
HAMDBoox TO THE PuBLIC RECORDS. By F. S. THolU.8, Esq. Royal
8vo. (1853), cloth. Price l2s.

Digitized by

Goog Ie

II

PAPE:RB, DURING TBE REIGN 01'' H1,NBY TBE EIGHTH: with Indices of Persons and Places. 11 vole., 4to. (1880-1852), cloth.
Price 51. 15s. 6d. ; or separately, price 10s. 6d. eaeh.-

STATE

VoL L-Domestic Correspondence.

Vole. IT. & ID.-Correspondence relating to Ireland.
Vole. IV. & V.-Correspondence relating to Scotland.
Vole. VI. to XL-Correspondence between England and Foreign
Courts.
HISTORICAL NOTES RELATIVE TO THE HISTORY OF ENGLAND; from
the Accession of Henry VIII. to the Death of Queen Anne (1609
-1714 ). Designed as a Book of instant Reference for ucertaining
the Dates of Events mentioned in History and Manuecripts. The
Name of every Person nnd Event mentioned in History within
the above period is placed in Alphabetical and Chronological Order,
and the Authority whence tnken is given in each catt, whether
from Printed History or from Manuscripts. By F. S. TBoHA.S,
Esq. 8 vole. 8vo. (1856), cloth. Price 40s.
GENEALOGIC'Clll ; for the Reigns of Henry III. and
Edited by CHARLES ROBERTS, Esq., Secretary of the
Public Record Ofilce. 2 vole, imperial 8vo. (1865), cloth. Price

C.A.tENDAlt.IUll

Edward I.

16.f, each.

------------

---

Digitized by

Goog Ie
J

CALENDARS OF STATE PAPERS.

[lll.PERIAL 8vo.

Price I5s. each Volume or Part.]

CALENDAR OF STATE PAPERS, DOMESTIC 8ERIES, 01'' THE REIGNS OF

EDWARD VI., MARY, and ELIZABETH, preserved in Her Majesty's
Public Record Office. Edited hy ROBERT LEMON, Esq., F.S.A,
1856-1865.
Vol. I.-1547-1580.
Vol. II.-1581-1590.
CALENDAR OF STATE p A.PERS, DOMESTIC SERIES, QI,' TRE REIGN OP'
JAMES I., preserved in Her Majesty's Public Record Office.
Edited hg MARY A.NNE EVERETT GREEN, 1857-1859.
Vol. I.-1603-1610.
Vol. 11.-1611-1618.
Vol. ID.-1619-1623.
Vol. IV.-1623-1625, with Addenda.
CALENDAR OF STATE PAPERS, DOMESTIC SERIES, 01,' THE RKIGH 01
CHARLE 3 I., preserved in Her Majesty's Public Record Office.
Edited hu JOHN BRUCE, Esq., F.S.A. 1858-1866.
Vol. I.-1625-1626.
Vol. II.-1627-1628.
Vol. ID.-1628-1629.
Vol. IV.-1629-1631.
Vol. V.-1631-1633.
Vol. VI.-1633-1634.
Vol. VII.-1634-1635.
Vol. VIU-1635.
Vol. IX.-1635-1636.
CALENDAR OF STATE PAPERS, DOMESTIC SERIES, OF THE REIGN OF
CHARLES II., preserved in Her Majesty's Public Record Office.
Edited hy MARY A.NNE EVERETT GREEN. 1860-1866.
Vol. I.-1660-1661.
Vol. II.-1661-1662.
Vol. ill.-1663-1664.
Vol. IV.-1664-1665.
Vol. V.-1665-1666.
Vol. VI.-1666-1667.
Vol. VII.-1667.
CALENDAR OF STATE PA.PERS relating to SCOTLAND, preserved in
Her Majesty's Public Record Office. Edited bg MARKHA.I[ JoHN
THORPE, Esq., of St. Edmund Hall, Oxford. 1858.
Vol. I., the Scottish Series, of the Reigns of Henry Vlll.,
Edward VI., Mary, and Elizabeth, 1509-1589.
Vol. II., the Scottish Series, of the Reign of Elizabeth,
1589-1603; an Appendix to the Scottish Series, 15431592 ; and the State Papers relating to Mary Queen of
Scots during her Detention in Englimd, .156S..1587~

Digitized by

Goog Ie

l
8

CALENDAR OF STATE PAPERS relating to lRELAND, preserved in Her

Majesty's Public Record Office. Edited bg HANS CLAUDB
HAMILTON, Esq., F.S.A. 1860.
Vol. 1.-1509-1573.
CALENDAR OF STATE PAPERS, CoLONIAL SERIES, preserved in Hei
Majesty's Public Record Office, and elsewhere. Edited bg W.
Noi:r. SAINSBURY, Esq. 1860-1862.
Vol. I.-Americn and West Indies, 1574-1660.
Vol. II.-East Indies, China, and Japan, 1513-1616.
CALENDAR OI,' LETTERS AND p APERS, FOREIGN AND DOMESTIC, OF THE
REIGN OF HENRY VIII., preserved in Her Majesty's Public
Record Office, the British Museum, &c. Edited by J. S.
BREWER, M.A., Professor of English Literature, King's College,
London. 1862-1864.
Vol. J.-1509-1514.
Vol. II. (in Two Pnrts)-1515-1518.
CALENDAR OF STATE PAPERS, FOREIGN SERIES, OF THE REIGN OF
, EDWARD VI., preserved in Her Majesty's Public Record Office.
Edited bg W. B. TURNBULL, Esq., of Lincoln's Inn, Barristerat-Law, and Correspondnnt du Comite Imperial des Travaux
Historiques et des Societe11 Savantes de France 1861.
CALENDAR OF STATE PAPERS, FOREIGN SERIES, OF THE REIGN OF
MARY, preserved in Her )Jajesty's Public Record Office. Edited
by W. B. TURNBULL, Esq., of Lincoln's Inn, Barrister-at-Law,
and CorrespJndnnt du Comite Imperial des Travaux Historiques
et des Societes Savantes de France. 1861.
CALENDAR OF STATE PAPEUS, FOREIGN' SERIES, OF THE REIGN OF
ELIZABETH, preserved in Her Majesty's Public Reeord Office, &c.
Edited b.11 the Rev. JOSEPH STEVENSON, M.A., of University
College, Durham. 1863-1866.
Vol. 1.-1558-1559.
Vol. II.-1559-1560.
Vol. III.-1560-1561.
Vol. IV.-1561-1562.
CALENDAR OF LETTERS, DESPATCHES, AND STATE PAPERS relating
to the Negotiations between England and Spain, preserved in
the Archives nt Simancas, and elsewhere. Edited by G. A..
IlERGENROTH, 1862.
Vol. 1.-Hen. Vll.-1485-1509.
CAt.ENDAR OF STATE PAPERS AND MANUSCRIPTS, relating to ENGLISH
AFFAIRS, presened in the Archives of Venice, &c. Edited by
RAWDON BROWN,Esq. 1864.
Vol. L-1202-1509.

Digitized by

Goog Ie

Jn the Pres,.
CALENDAR 01, STATE PAPERS relating to IRELAND, preserved in
Her Majesty's Public Record Office. Edited by HANS CLAUDE
HAmLTON, Esq., F.S.A. Vol. II.-1574-1585.
CALENDAR OF LETTERS A.ND p A.PERS, FOREIGN AND DOMESTIC, OF THE
REIGN OF HENRY VIII., preserved in Her Majesty's Public Record Office, the British Museum, &c. Edited by J. S. BREWER,
M.A., Professor of English Literature, King's College, London.
Vol. 111.-1519-1528.
CA.LEND.AR OF STATE PAPERS AND MANUSCRIPTS, relating to ENGLISH
.AFFAIRS, preserved in the Archives of Venice, &c. Edited by
RAWOON BROWN, Esq. Vol. II.-Henry VIII.
CA..LENDA.B OF LETTERS, DESPATCHES, A.ND STATE PAPERS relating
to the Negotiations between England and Spain, preserved in
the Archives at Simancas, and elsewhere. Edited by G. A.
BEROENROTH. Vol. 11.-Henry VIII.
CALENDAR OF THE CA.REW PAPERS, preserved in Lambeth Library.
Edited by J. S. BREWER, M.A., Professor of English Lioorature,
King's College, London; and WILLI.AX BULLEN, Esq. Vol. LHenry VIII., &e.
CA..LENDAR OF STATE PAPERS, DOMESTIC SERIES, OF THE REIGN OF
CHARLES I., preserved in Her Majesty's Public Record Office.
Edited by JoHN BRUCE, Esq., F.S.A. Vol. X.-1636-1687 .
CALENDAR OF STATE PAPERS, CoLONIA..L SERIES, preserved in Her
Majesty's Public Record Office, and elsewhere. Edited by W.
N ofL SAINSBURY, Esq. Vol. III.-East Indies, China, and Japan.
1617, &c.
CALENDAR OF STATE PAPERS, FOREIGN SERIES, OF THE REIGN OJ'
ELIZABETH, preserved in Her Majesty's Public Record Office.
Edited by the Rev. JosEPH STEVENSON, M.A., of University
College, Durham. Vol. V.-1562.
CALENDAR ov STATE PAPERS, Doll:ESTIC SERIES, oF THE REIGN OP
ELIZABETH (continued), preserved in Her Majesty's Public Record
Office. Edited by MARY ANNE EVERETT GREEN. )591, &c.

Digitized by

Google

I
\

JO

THE CHRONICLES AND MEMORIALS OF GREAT BRITAIN

AND IRELAND DURING THE MIDDLE AGES.
[ROYAL 8vo.

Price 10s. each Volume or Part.]

Ediud bg the
Rev. F. C. HINGESTON, M.A., of Exeter College, Oxford. 1858.
CHRoNICON MoNASTERII DE ABINGDON. Vole. I. and II. Ediud
by the Rev. JOSEPH STEVENSON, M.A., of University College,
Durham, and Vicar of Leighton Buzzard. 1858.
LIVES OF EDWARD THE CONFESSOR. 1.-La Estoire de Seint Aed
ward le Rei. II.-Vita Beati Edvardi Regis et Confessoris.
III.-Vita lEduue.rdi Regis qui apud W estmonasterium requiescit.
Edited by HENRY RICHARDS LuARD, M.A., Fellow and Assistant
Tutor of Trinity College, Cambridge. 1858.
MoNUMENTA FRANcrscANA ; scilicet, !.-Thomas de Eccleston de
Adventu Fratrum Minorum in Angliam. II.-Adre de Me.risco
Epistolre. ID.-Registrum Fratrum Minorum Londonire. Ecliud
bg J. S. BREWER, M.A., Professor of English Literature, King'a
College, London. 1858.
FASCICULI ZtzANIORUM MAGISTRI JoHANNIB WYCLIF CUM TruTJCO,
Ascribed to THOMAS NETTER, of WALDEN, Provincial of the
Ca.rmelite Order in England, and Confessor to King Henry the
Fifth. Edited by the Rev. W.W. SHIRLEY, M.A., Tutor and late
Fellow of W adham College, Oxford. 1858.
THE BmK OF THE CRONICLIS OF SCOTLAND; or, A Metrical
Version of the History of Hector Boece ; by WILLIAH STEWABT.
Vols. I., n., and III. Edited by w. B. TtraNBULL, Esq., of
Lincoln's Inn, Barrister-at-Law. 1858.
JoHANNis CAPGRAVE LIBEB DE lLLUSTRIBus HENBICIS. Edited
bg the Rev. F. C. HINGEBTON, M.A., of Exeter College, Oxford.
1858.
liISTORIA MONASTERII S. AUGUSTINI CANTUARIENSIS, by THOJCAS
OF EL.M:HA.M:, formerly Monk and Treasurer of that Foundation.
Edited by CHARLES HARDWICK, M.A., Fellow of St. Catharine's
Hall, and Christian Advocate in the University of Cambridge.
1858.

1. THE CHRONICLE oF ENGLAND, by JoHN CA.PORA.VE.

2.

3.

4.

:;,

6.

7,
8.

Digitized by

Goog Ie

11

9. EuLOGIUM (HISTORIARUX 8IVB 1'EMP0R1S) : C.:hrouicon ab Orbe

condito usque ad Annum Domini 1366 ; a Monacho quodam
l\falmesbiriensi exaratum. Vols. I., II., and ill. Edited by F. S,
HAYDON, Esq., B .A. 1858-1863.
lO. MEMORIALS OF HENBY THE SEVENTH : Bernardi Andree Tholosatis Vita Regis Henrici Septimi ; necnon alia quredam ad
eundem Regem spectantia. Edited by J.uczs GAIRDNEB, Esq.

1858.
11. :MEMORIALS OF HENRY 'l'HE FIFTH. !.-Vita Henrici Quinti,
Roberto Redmanno auctore. II.-Versus Rhythmici in laudem
Regis Henrici Quinti.
m.-Elmhami Liber Metricus de
Henrico V. Edited bg CHARLES A. CoLE, Esq. 1858.
12. MuNWENTA. G1LDHALLlE LoNDONIENsrs; Liber Albus, Libei
Custumarum, et Liber Horn, in archivis Gildhallm B!lscrvati.
Vol. I., Liber Albus. Vol. II. (in Two Parts), Liber Custumarum.
Vol. III., Translation of the Anglo-Norman Passages in Liber
Albus, Glossaries, Appendices, and Index. Edited by IIEnY
THOMAS RILEY, Esq., M.A., Barrister-at-Law. 1859-1860.

13. CHRONICA JOHA.NNIS DE OXENEDES.

ELLIS, K.H. 1859.

Edited by Sir IIENBT

14. A COLLECTION

QI,' POLITICAL POElllS AND SONGS RELATING TO

ENGLISH HISTORY, FROM THE ACCESSION OF EDWABD ill. TO
THE REIGN OF HENRY
Vols. I. and
Edited by
TaoHAs WRIGHT, Esq., M.A. 1859-1861,

vm.

n.

1.5. The " 0Pus TEBTIUM," " OPUS MINus," &c., of ROGER BACON.
Edited by, J. S. BREWER, M.A., Professor of English Literature, King's College, London. 1859.
lti, BARTHOLOM./EI DE COTTON, MONAClll NORWICEN818, HISTORU
.ANGLICAN.A. 449-1298. Edited by HENRY RICBAJU)8 LUA.RD,
M.A., :Fellow and Assistant Tutor of Trinity College, Cambridge.

1859.

17. BnuT Y 'fTWYsOGION ; or, The Chronicle of the Princes of Wales.

Edited b!J the Rev. J. WILLIAMS AB lTBEL. 1860.
18, A CoLLECTION 01,' RoYAL AND HISTORIC.AL LETTERS DUBING
THE REIGN OF HENRY IV. Edited bg the Rev. F. C. IIINGESTON,
M.A., of Exeter College, Oxford, 1860.

19. TnE REPni.sson OF OVER MUCH BLilllNG OF THE CLERGY. By

REGINALD PEcocK, sometime Bishop of Chiche&ter. vols. I.
and II. Edited b!J CHURCHILL BABINGTON, B.D., Fellow of St.
John's College, Cambridge. 1860.
20. ANNA.LES Curnau:. Edited /,g the Rev. J, WJt,LLUl.8 I.B lTBEL,
1860.
.

Digitized by

Google

l
'

12
21. THE WoRKS OF GIRALDUS CillB&BNSIS, Vols. I., II., and Ill.
Edited by J. S. BREWER, M.A., Professor of English Literature,
King's College, London. 1861-1863.
22. LETTERS AND p APERS ILLUSTRATIVE OF TUE WARS OF THE

23.

24.

2.5.

26.

ENGI.ISH IN FRANCE DURING THE REIGN QI,' HENRY THE Sa:TH,

KING OF ENGLAND, Vol. I., and Vol. II. (in Two PartsJ. Edited
by the Rev. JosEPH STEVENSON, M.A., of University College,
Durham, and Vicar of Leighton Buzzard. 1861-1864.
THE ANGLO-SAXON CHRONICLE, ACCORDING TO THE SEVERAL
ORIGINAL AUTHORITIES. Vol. I., Original Texts. Vol. II.,
Translation. Edited and tramlated by BENJAKIN THORPE, Esq.,
Member of the Royal Academy of Sciences at Munich, and of
the Society of Netherlandish Literature at Leyden. 1861.
LETTERS AND PAPERS ILLUSTRATIVE OF THE REIGNS 01'
RICHARD III. AND HENRY VII. Vols. I. and II. Edited bg
JA.1[ES GAIRDNER, Esq. 1861-1863.
LETTERS OF BISHOP GROSSETESTE, illustrative of the Social Condition of his .Time. Edited bg HENRY RICHARDS LuARD, M.A.,
Fellow and Assistant Tutor of Trinity College, Cambridge. 1861.
DESCRIPTIVE CATALOGUE OF MANUSCRIPTS RELATING TO TUE
HISTORY OF GREAT BRITAIN AND IRELAND, Vol. I. (in Two
Parts); Anterior to the Norman Invasion. Vol. II.; 1066-1200.
Bg THOMAS DuvFus HARDY, Esq., Deputy Keeper of the Public
Records. 1862-1865.

27, RoYAL AND OTHER HISTORICAL LETTERS ILLUSTRATIVE OF THE

REIGN OF HENRY III. Fron:i the Originals in the Public Record
Office. Vol. I., 1216-1235. Vol. II., 1236-1272. Selected and
edited by the Rev. W. W. SHIRLEY, D.D., Regius Professor in
Ecclesiastical History, and Canon of Christ Church, Oxford.

1862-1866.

28. CHRONICA MoNASTERII S. ALBANI, -1, THox.s WALSINGHA.11.

H1sTORIA ANGLICANA.; Vol. I., 1272-1381: Vol. II., 1381-1422.
2, WILLELMl RIBBANGER CHRONIC.A. ET ANNA.LES, 1259-130'1.
8, JOHANNIS DE TROKELOWE ET HENRICI DE BLANEFORDE
CBRONICA ET ANNA.LES, 1259-1296; 1307-1324; 1392-1406.
4. GEsTA ABBA.TUM MoNASTERll S. ALBANI, A MA.TTH&O PA.RISIENSI, THOMA WALSINGHAM, ET AucTORE QUODA.X ANONYXO
coNsCRIPTA. Edited by HENRY Tuo11us RILEY, Esq., M.A., of
Corpus Cluisti College, Cambridge, and of the Inner Temple,
Barrister-at-Law, 1863-1867.

29, CHRONICON ABBATI& EvESHAMENSIS, :AucTORJBUS

DoXINICO

PRIORE EVESHAMI.. J,JT THOMA DE MA.RLEBERGE ABBA.TE, A.

FUNDATIONE AD ANNUM 1213, UNA. CUM CONTINUA.TIONE AD
ANNIDl 1418.
Edited by the Rev. W. D. MACRAY, M.A.,
Bodlcian Library, Oxford. 1863.

Digitized by

Google
I

13
30. RICARDI DE CIRENCESTRJA. SPECULUII HISTO'JI.IALE DE GEST18
REGUM A....,GLJ&. Vol. I., 447-871. Edited by JOHN E. B.
MAYOR, M.A., Fellow and Assistant Tutor of St. John's College,
Cambridge. 1863.
31. YRAR BooKs OF THE REIGH OF EDWARD THE FIRST. Years
20-21, 30-31, and 32-33. Edited and translated by ALFRED
JOHN HORWOOD, Esq., of the Middle Temple, Barrister-at-Law.
1863-1866.
32. NARRATIVES OF THE EXPULSION OF THE ENGLISH FROM NOR
MANDY, 1449-1450.-Robertus Blondelli de Reductione N ormannire:
Le R~couvrement de Normendie, par Berry, Herault du Roy:
Conferences between the Ambassadors of France and England.
Edited, from MSS. in tlae Imperial L;' ..try at Paris, by the
Rev. JosEPH STEVENSON, M.A., of Uni.ersity College, Durham.
1863.
33. HISTORIA ET CARTULARIUM MONASTERII 8. PETRI GLOUCESTRLE.
Vols. I. and JI. Edited by W. H. HART, Esq., F.S.A.; Membre
correspondant de la Societe des Antiquaires de Normandie. 18631865.
84. ALEXA.NORI NECKAM DE NATURIS RERUM LIBRI DUO ; with
NECKAM's POEM, DE LAt;DIBUS DIVINE SAPIENTW. Edited by
TaoMAS WRIGHT, Esq., M.A. 1863.
35. LEECHDOMS, WoRTCUNNING, AND STARCRAFT OF EARLY J3:NG
LAND ; being a Collection of Documents illustrating the History
of Science in this Country before the Norman Conquest. Vols.
L, II., and, III.
Collected and edited by the Rev. T. OSWALD
Cocunra-, M.A., of St. John's College, Cambridge. 1864-1866.
36. ANN.A.LES MoN.A.STICI. Vol. L :-Annales de Margan; 1066-1232;
Annalee de Theokesberia, 1066-1263 ; Annalee de Burton, 10041263. Vol. II. :-AnnaJp,e Monasterii de Wintonia, 5l9-I277;
Annales Monasterii de W averleia, 1-1291. V ol III. :-Annalee
Prioratus de Dunstaplia, 1-1297 ; Annales Monasterii de Bermundeseia, 1042-1432. Edited by HENRY RICHARDS Lu.A.RD, M.A.,
Fellow and Assistant Tutor of Trinity College, and Registrary of
the University, Cambridge. 1864-1866.
37. MAGNA VITA S. HuooNIS EPISCOPI LINCOLNIENSIS. From Manuscripts in the Bodleian Library, Oxford, and the Imperial Library,
Paris. Edited by the Rev. JAMES F. DwocK, M.A., Rector of
Barn burgh, Yorkshire. J864.
38. CHRONICLES AND MEHOIUA.LS OF THE REIGN OF RICHARD TB.Ii
FmsT. Vol. I.:-ITINERA.RIUH PEREGRINORUM ET GxsTA. REGIS
RICARDI. Vol. 11.:-EPISTOLE CANTUA.RIENSBS; the Letters of
the Prior and Convent of Christ Church, Canterbury ; 1187 to
1199. Edited by WILLIAM STUBBS, M.A., Vicar of Navestock,
Essex, and Lambeth Libraria.u. 1864-1865.

Digitized by

Goog Ie

14
39. RECU~tL DES CRONIQ'OES Et A.NCHIENNEB ISTORIES DE I..A GRAXT
BRETATGNE A PRESENT NOIIDIE ENGLETERRE, par JEDAN DE
WAURIN, From Albina to 688. Edited by WILLIAM llAJu>y,
Esq., F.S.A. 1864.
40. A COLLECTION OF TBE CHRONICLES AND ANCIENT HISTORIES OJ'
GREAT BRITAIN, NOW CALLED ENGLAND, by JOHN DB WA.VB.IN.
From Albina to 688. (Translation of the preceding.) Edited
and translated bg WILLIAM: HARDY, Esq., F.S..A. 1864.

41. PoLYCHnoNICON RA.NULPH! HIGDEN, with Trevisa's Translation.

Vol. I. Edited by CHURCIIILL BABINGTON, B.D., Senior Fellow
of St. John's College, Cambridge. 1865.

42. LB LIVERB DE REIS Dlil BRITTA.NIE E LE LIVERB DB Rius DB

ENGLETERE. Edited by JOHN GLOVER, M.A., Vicar of Brading,
Isle of Wight, formerly Librarian of Trinity College, Cambridge.

1865.
43. CmtoNICA MoNABT:&BII DE M:ns., AB ANNo 1160 USQUE AD
ANNUM 1400. Vol. I. Edited bg EDWilD AUGUSTUS BOND, Esq.,
Assistant Keeper of the Manuscripts, and Egerton Librarian,
British Museum. 1866.

44. MATTH&I P ARISU:NSIS HISTOBIA

.ANGLORUH, SIVE, UT VULGO

DICITUR, HIBTORIA MINOR.
Vole, I. and II.
1067 -1245
.Edited bg Sir FREDERIC MADDEN, K.H., Keeper of the Depart
ment of Manuscripts, British Museum. 1866.
AND CHARTULABY o:r Hrna:
Edited,from a Manuscript.in tlu Lihra,y
of tl,e Earl of Maccleefield, by EDWARD EDWARDS, Eaq. 1866.

45. LIBEB DE HmA :

A
ABBEY, WINCHESTER.

CHRONICLE

46. CHBONICON SooTORUM : A CHRONICLE OP Irusa AnAIRS, from

the EARLIEST TIMES to 1185; with a SUPPLEMENT, containing
the Events from 1141 to 1150. Edited, witk a Tra,ulation, by
WILLI.ill MAUNsELL HENNESSY, Esq., M.R.I.A. 1866.

47. THE CHRONICLE Oi' Pn:RBE DE LANG'NFl', IN F'm.NOH VEBSE,

i'RQH Tllil EABLBST PERIOD TO THE DE4TH OF EJ,)W,UU) I.
Vol. I. Edited by THOMAS WRIGHT, Esq., M.A. 1867.

In tlte Press.
TllB

w ABS OF THE DUES IN lRBLAND : written in the Irish language.

Edited by the Rev. J. H. TODD, D.D., Senior Fellow of Trinity
College, Dublin.

A COLLECTION OF SAGA!! AJJD OTHER HISTORICAL DOCUMENTS relating

to the Settlements and Descents of t.he Northmen on the British
Isles. Edited by GEORGE WEB8E DASF:NT, E~q., D.C.L. Oxon.

Digitized by

Goog Ie

OFFICIAL CoRRF.SPONDENCE OF TnOYAS BEit'f'N'l'ON, SECIU!lTARY TO

HENRY VI., with othor LETTERS and DOCUMENTS, Edited
by the Rev. GEORGE WtLLUMS, B.D., Senior Fellow of King's
College, Cambridge.
0IUGI1'AL DocmmNTS ILLUSTRATIVE OJ' ACADEHICAL AND CLERICAL
LIJ'E AND STUDIES AT OXFORD BETWEEN THE REIGNS OF
HENBY
AND HENRY VII.
Edited b.v the Rev. HENRY
ANSTEY, M.A., Vice-Principal of St. Mary Hall, Oxford.

m.

ROLL OF THE PruVY COUNCIL OF IRELAND, 16 RICHARD II. Edited

bg the Rev. JAMES GRAVES, A.B., Treasurer of St. Canice,
Ireland.
RICARDI DE CmENCESTBIA SPECULUM HISTORIALE DE GESTIS REGUM
ANGLLE, Vol. II., 872-1066. .Edited by JOHN E. B. l\uYoR,
M.A., Fellow and Assistant Tutor of St. John's College, and
Librarian of the University, Cambridge.
THE Wous OF GIRALDUS CA11BRENS1S. VoL IV. Edited by
J. S. BREWER, M.A., Professor of English Literature, King's
College, London.

CHRONICON RADULPID ABBATIS CoGGESHALENSIS MAJus ; and,

CHRomcoN TERRE SANCT... ET DE CAPT1s A SALADINO HnrnosoLYllIS. Edited by the Rev. JosEPH STEVENSON, M.A., of
University College, Durham.
RECUEIL DES CRONIQUES ET ANCHU:NNES !STORIES DE LA GRANT
BRETAIGNE A PRESENT 1*)MME ENGLETERRE, par J EHAN DE
WAURIN (continued). Edited b,1/ WILLIAM HARDY, Esq., F.S.A.
POLYCURONICON Rilt7LPBI HIGDEN, with Trevisa's Translation.
Vol. II. Edited by CHURCHILL BABINGTON, B.D., SeniOI' Fellow
of St. John's College, Cambridge.
ITBR BRITANNIA.RU.II: THE PORTION OF THE ANTONINF. ITINERARY OF
THE ROHAN EMPIRE RELATING TO GREAT BRITAIN. Edited by
WILLI.AH HENRY BLACK, Esq., F.S.A.
HrsTORIA ET CARTULARIUM MoNASTERII S. PETRI GtoucESTRI&,
Vol. ID. Edited by W. H. HART, Esq., F.S ..A.; Membre corres~ndant de la Societe des Antiquaires de Normandie.
CHRONICLE ATTRIBUTED TO BENEDICT, ABBOT OF PETERBOROUGH,
Edited by WILLIAM STUBBS, M.A., Regius Professor of Modern
History, Oxford, and Lambeth Librarian,
CHRONIC.A. MONASTERII DE MELBA, A.B ANNO 1150 USQUE AD ANNUX
1400. VoJ. II. Edited b.11 EDWARD AUGUSTUS BoND, Esq.,
Keeper of the Department of l\lanuscriptR, British Museum.

Digitized by

II

Goog Ie

16
MATT1LI PARlSIENBIS lhSTOBIA .ANGLORUX, SIVE, UT VULGO DICITUR,
HISTORU. MINOR. Vol. III. Edited bg Sir FREDERIC MADDEN,
K.H., late Keeper of the Department of Manuscripts, British
Museum.
DESCRIPTIVE CATALOGUE OF M.uruSCRIPTS RELATING TO THE HISTORY
OF GREAT BRITAIN AND IREU.ND. Vol. III. ; 1201, &c. Bg
THOYAS DUFFUS HARDY, Esq., Deputy Keeper of the Public
Records.

In Progress.
DoctrHENTS RELATING TO ENGLAND AND ScoTLAND, J!RO){ THE
NORTHERN REGISTERS,
Edited hg the Rev. J.AllEs RAINE,
M.A., of Durham University.
WILLELM:r MALMESBIRIENSIS DE GESTIS PONTIFICUM .ANoLORUJl
LIBRI V. Edited, from William of Malmesb,sry' s Autograph MS.,
hg N. E. S. A. HAMILTON, Esq., of the Department of Manuscripts,
British Museum.
CHRONICLE OF ROBERT OF BRUNNE. Edited bg FREDERICK JAXEs
FuRNIVALL, Esq., M.A., of Trinity Hall, Cambridge, Barristerat-Law.
ANNA.LES MoNASTICI. Vol. IV. Edited bg HENRY RICHARDS LuARD,
M.A.., Fellow and Assistant Tutor of Trinity College, and Regiatrary of the University, Cambridge!
YEAR BooKs OF THE REIGN OF EDWARD THE FIRST. Years 21 and 22.
Edited and translated by ALFRED JOHN HORWOOD, Esq., of the
Middle Temple, Barrister-at-Law.
THE CHRONICLE OF PIERRE DE LA.NGTOFT, IN FRENCH VERSE, PROK
THE EARLIEST PERIOD TO THE DEATH OF EDWARD I. VoL II.
Edited bg THOHAS WRIGHT, Esq., M.A.

January 186'7.

9
.D

Digitized by

Goog Ie

1.

HARVARD UNIVERSITY

WON