IR3OT Teorijska Pitanja

ETF-BG Community
Osnovi telekomunikacija skripte

sa predavanja prof. dr Zorana Petrovia
Ove skripte se mogu neogranieno distribuirati jedino u elektronskom formatu i svako

njihovo tampanje koje nije za linu upotrebu i uenje, kao i preprodavanje skripti
podlee Zakonu o autorskim pravima.
Verzija 0.70
trenutno odrava: zilet@etf-bg.org.yu
http://ww.etf-bg.org.yu
Strana 1 od 63
ETF-BG Community
U izradi skripti su uestvovali:

Milo iki (zilet@etf-bg.org.yu)
Tijana Kuzmanovi (pegy@beotel.yu)
Andreja Dulovi (andrejad@sezampro.yu)
Izmene:
Verzija
0.1
0.5
Datum
maj 2004.
jul 2004.
0.7
jul 2005.
Odgovore na pitanja uradila Marija Ili (

maraja@beotel.yu )
Izmene
Izvrilac
Inicijalna verzija dokumenta
zilet@etf-bg.org.yu
Dopunjeno pitanjima 25-50, ispravke, ubaene zilet@etf-bg.org.yu
slike.
Dopunjena pitanja 6 i 8 i dodata furijeva andrejad@sezampro.yu
transformacija aperiodinog pravougaonog
impulsa
Strana 2 od 63
ETF-BG Community
1 NAPISATI FOURIEROV TRANSFORMACIONI PAR ZA SPEKTAR

PERIODINIH SIGNALA, KORELACIJU I KONVOLUCIJU
f (t ) = f (t + T )
jn t
+
0
f (t ) = F ne
jn t
1T
0 dt
=
f
t
e
(
)
F
n
T0
korelacija: (slicnost dva signala) R21 ( ) = R12 ( )

jn (t + )
+
1T
1T
0
R ( ) = f (t ) f (t + )dt = f (t ) ( Fn ) e
dt
12
1
2
1
2
T0
T0
jn 1 T
jn t +
jn
jn
0
0 = (F ) e
0 ( F ) =+
0 ( F )*
f (t )e
F
e
(
)
n
n
n
n1
2
1
2
T0 1
jn
+
*
0
R ( ) = ( F ) ( F ) e
n
n
12
1
2
jn
1T
*
0 d
=
F
F
R
e
(
)
(
)
(
)
n1 n 2 T
12
0
Teorema: Spektar korelacione f-je je proizvod konjug. complex spektra jedne i complex
spektra druge f-je
autokorelacija:
1T
R ( ) = f (t ) f (t + )dt
11
T0
+
2 jn0
R (0) = f 2 To je proporcionalno snazi jedinicnom otporu

R
F
e
(
)
11
11
eff
n
jn
T
0 d
F 2 = 1 R ( )e
n
T 0 11
+
= ( Fn ) e
2
konvolucija: 12 ( ) = 21( )
1T
( ) = f (t ) f ( t )dt
12
T0
jn
+
0
( Fn )1( Fn )2 e
12 ( ) =
jn
T
0 d
( F ) ( F ) = 1 ( )e
n
n
1
2
12
T0
Strana 3 od 63
ETF-BG Community
2 NAPISATI FOURIEROV TRANSFORMACIONI PAR ZA SPEKTAR

APERIODINIH SIGNALA, KORELACIJU I KONVOLUCIJU
f (t ) = f (t + T ), T
1 +
=
f
t
F ( j )e jt d
(
)
+
jt dt
F ( j ) =
f (t )e
F(j)- spektralna gustina

korelacija: (slicnost dva signala) R21( ) = R12 ( )
+
+
1 +
j (t + )
R12 ( ) = f1 (t ) f 2 (t + )dt = f1 (t )
d dt =
F2 ( j )e
2
+
1 +
1 + *
jt
j
j
dte
d =
d
F2 ( j ) f1 (t )e
F1 ( j ) F2 ( j )e
2
2
1 + *
j
d
=
(
)
F1 ( j ) F2 ( j )e
12
2
+
F * ( j ) F ( j ) = R ( )e j d
2
1
12
Teorema: Spektar korelacione f-je je proizvod konjug. complex spektra jedne i complex
spektra druge f-je
autokorelacija:
+
R ( ) = f (t ) f (t + )dt
11
+
2 j
(
)
(
)
=
R
F
j
e
d
11
+
F ( j ) 2 = R ( )d
11
R (0) R ( )
11
11
2
S ( ) = F ( j )
11
S11 ( ) predstavlja spektralnu gustinu energije
konvolucija: 12 ( ) = 21( )
+
( ) = f (t ) f ( t )dt
12
1 +
j
=
(
)
d
F1( j ) F2 ( j )e
12
2
+
F ( j ) F ( j ) = ( )e j dt
2
1
12
Strana 4 od 63
ETF-BG Community
3 KAKO SE DEFINIU I KOJE OSOBINE IMAJU

PERIODINIH, ODNOSNO APERIODINIH SIGNALA?
SPEKTRI
Periodicni sign:
Furijeova transformacija period. f-je f(t)
jn t
1T
j
0 dt
Fn = f (t )e
Fn = Fn e n
T0
Predstavlja complex spektar. Apsolutna vrednost Fn je amplitudski, a njen argument fazni
spektar.
n
Fn
0 2 0 3 0
3 0 2 0 0
30 2 0 0
0 2 0 3 0
Parna f-ja ucestanosti = 0

Dvostrani spektar
(Jednostrani je Cn = 2 Fn
Preklope se negat ucest na pozitivne)
Spektri su DISKRETNI (linijski)
Aperiodicni signali:
Furijeova transformacija aperiod. f-je f(t)
+
jt
F ( j ) = f (t )e
dt
Neparna f-ja ucestanosti

Dvostrani spektar
(Jednostrani posmatra se samo
desni deo spektra)
F ( j ) = F ( j ) e
j ( )
Predstavlja kontinualan complex spektar. Apsolutna vrednost F ( j ) je spektralna gustina

amplituda, a ( ) spektralna gustina faza.
n
F ( j )
Spektri su kontinualni
Strana 5 od 63
ETF-BG Community
4 FORMULISATI TEOREMU O ODABIRANJU I IZVESTI DOKAZ.

NAVESTI ZNAAJ I PRIMENU
Prvi korak u analogno-digitalnoj konverziji je diskretizacija signala po vremenu i po amplitudi.
Kontinualni signal f(t) postaje diskretizacijom f d (t ) , t = kT
Teorema: Odbirci koji postoje u odredjenom trenutku vremena u potpunosti odredjuju signal u
1
, f m - max ucestanost u spektru kont sign
svim trenucima vremena pod uslovom da je T
2 fm
{ili-ako kontin. f-ja ima spektar koji se nalazi u intervalu ucestanosti 0 f m , onda je ta f-ja u
potpunosti odredjena svojim trenutnim vrednostima uzetim u ekvidistantnim tackama na apcisi
1
Vt = t j ti = T =
}
2 fm
Trenutne vrednosti f-je = odbirci; inteval Vt -period odabiranja
Dokaz:
f (t )
fd (t )
nT
fm
Signal prvo propustamo kroz NF filtar da bi smo ga ogranicili.

Neka je spektar ogranicen.
f (t )
F ( j )
fc ( t )
Pa od osnovnog formiramo sledeci:

FP ( j )
o = m
F ( j ) = Fp ( j ), za = m
Periodican signal (t ) moze da se razvije u Furijeov red:
(t ) =
n =
n e jnot
n =
1T
2
(t )e jnot dt , o =
T0
T
Strana 6 od 63
ETF-BG Community
Fp ( j ) =
1
Fn =
n =
Fn e
2m m
jn
2 m
Fp ( j )e
( t )
jn
2 m
Aperiodican signal je odredjen:

1 m
f (t ) =
F ( j )e jt d
2 m
1
n
)=
f (
2 fm
2
F ( j )e
jn
2 fm
d = Fn
2m
2
n
1
1
n
n
2 fm
pa je Fn =
) to ubacimo u Fp ( j ) Fp ( j ) =
)e
f (
f (
2 fm
2 fm
2 fm
2 f m
Ovo ubacimo u f(t):
+
1
n 1
f (
)
2
f
2
f
m
m 2
f (t ) =
n
j ( t +
)
2 fm
1
n e
f (
)
2
f
2
f
m
m
d =
n
)
2 fm
n
f (
)
2 f m (t + n )
m
2 fm
sin m (t +
f (t ) =
j ( t +
n
)
2 fm
j 2 (t +
j ( t +
n
)
2 fm
n
)
2 fm
n
)
2 fm
n
f(
)
2 f m (t n )
m
2 fm
kontinualni signal je odredjen diskretnim vrednostima uzetim u
sin m (t
n
= nT
2 fm
x = k
sin x
k
=0
m t = k t =
2 fm
x
x 0
sin x
Za jedan odbirak
ima nule u ostalim odbircima. Prakticno odabiramo sa periodicnom
x
povorkom impulsa kratkog trajanja i const amplitude.
F-ja
f d (t ) = f (t ) * s(t )
+
f d (t ) =
f (t )e jnwot
sin(n )
2 e jnwot , 0
s(t)=
- T
n
2
+
Fd ( j ) =
- T
- T
Zeljeni signal izdvajamo NF filtrom
fd (t )
f (t )
f [ j ( no )]
Strana 7 od 63
ETF-BG Community
5 OBJASNITI POJAVU LINEARNIH IZOBLIENJA I MOGUNOST

NJIHOVE ANALIZE
Idealan sistem za prenos unosi podjednako pojacanje i podjednako kasnjenje
Linearna izoblicenja nastaju kada amplitudska i fazna karakteristika odstupaju pd idealne.
Mogu biti: -amplitudska kad je ampl. k-ka zavisna od ucestanosti
H ( j ) = A( ) A = const
( ) = to
-fazna
fazna k-ka odstupa od idealne

A( ) = A = const
( ) to
-kombinovana
A( ) A = const
( ) to
A( ) = A +VA cos
t0
A + A
A
A A
Linearna amplit izoblicenja:

x(t ), X ( j ), N
( ) = to
Y ( j ) = H ( j ) X ( j ) = ( A +VA cos
jto
)e
X ( j ) =
N
=N
N
VA j N VA j N jto
e
+
e
)e
X ( j )
2
2
VA
VA
= AX ( j )e jto +
X ( j )e j (to N ) +
X ( j )e j (to + N )
2
2
VA
VA
Y ( j ) = Ax(t to ) +
x (t t o + N ) +
x(t to N )
2
2
(1)
( 2)
( 3)
=( A +
(1) potice od idealnog sistema; (2) prednjaci, a (3) kasni za N ;

(2) i (3) se nazivaju EHOI (odjeci)
y (t )
x (t )
A
2
t0 N
t0
A
2
t0 + N
Strana 8 od 63
ETF-BG Community
Ako je neka druga k-ka u pitanju, moze se razviti u F-jeov red koji ima kosinune clanove.
Svaki od njih ce dati uparene odjeke oko neizoblicenog signala. Sumom svih njih dobija se
izoblicen signal na izlazu.Na amplitudsku k-ku uticemo ako na red vezemo ampl. korektor
(ne zaboraviti da i on unosi kasnjenje)
EKVILIZATOR
Linearna amplit izoblicenja:
H
At
( )
Odstupanje je po sin (neparna f-ja)

n
Y ( j ) = Ae jto e j V sin N X ( j )
( )
e jx sin =
n =
J n ( x)e jn Beselov red J n ( x) = (1) n J n ( x)

xn
J n ( x) n , x = 1
2 n!
e j V sin N =
n =
J n (V )e jn N ,
V
(V )2
J 0 (V ) 1, J1 (V )
, J 2 (V )
, J 2 zanemarujemo
2
8
e j V sin N = J 0 (V ) + J1 (V )e jn N J1 (V )e jn N
V
V
Y ( j ) = AX ( j )e jto + A X ( j )e j (to N ) A X ( j )e j (to + N )
2
2
V
V
y (t ) = Ax(t to ) + A x(t to + N ) A x(t to N )
2
2
y (t )
x (t )
A
2
t0 N
t0
t0 + N
Za realan sistem snimi se k-ka koja se produzi neparno; razvije u red i to po sinusnim
harmonicima.
Na faznu k-ku uticemo ako na red vezemo fazni korektor (ne zaboraviti da i on unosi
kasnjenje)
Strana 9 od 63
ETF-BG Community
H ( j )
( )
Strana 10 od 63
ETF-BG Community
6 IZVESTI IZRAZE ZA IMPULSNI I ODSKONI ODZIV IDEALNOG NF

FILTRA
x (t )
y (t )
Na slici je data amplitudska karakteristika idealnog NF filtra. Analitiki
oblik te karakteristike glasi:
H ( j ) = A( ) e jt0
Zbog jednostavnosti, u daljem razmatranju

A( ) = 1, ( 0 , 0 ) , dakle jedinino pojaanje.
uzeemo
da
Odziv na impuslnu (Hevisajdvu) pobudu:
Imamo od ranije da je Furijeova transformacija Hevisajdove

funkcije:
( ), = 0
+
jt
X H ( j ) = x H (t ) e dt = 1
j , 0
Odziv idealnog HF filtra na Hevisajdovu pobudu je:

Y H ( j ) = H ( j ) X H ( j )
1
YH ( j ) = ( ( ) +
) A( ) e jt0 , a poto smo rekli da je A=1, imamo da je:
j
1
YH ( j ) = ( ( ) +
) e jt0 , na intervalu (0 , 0 )
j
Inverzna FT e nam dati y(t), u vremenskom domenu.
1
y (t ) =
2
+ g
( ( ) +
g
1
) e j ( t t 0 ) d =
j
+ g
y (t ) =
1
1
1 j (t t0 )
( ) e j (t t0 ) +
e
d
2
2
g
=0
+g
0
1
1
1 j (t t0 )
1
e
y (t ) = +
d + e j ( t t0 ) d
2 2 j g
+g
+g
1
1
1
1
y (t ) = +
e j (t t0 ) d + e j ( t t0 ) d
2 2 j 0
Strana 11 od 63
je
ETF-BG Community
0
Minus ispred prvog integrala je uveden zato to je vrednost podintegralne funkcije u integralu
negativna (
+ g
< 0 na intervalu integracije), i kad taj integral transformisemo u
podintegralne funkcije je pozitivna, zato to je
1
g
e j (t t0 ) d
e j (t t0 ) d , vrednost te
> 0 na intervalu integracije (pogledati grafik za
1
). To se
j
mora korigovati uvoenjem minusa ispred integrala, kao to je i uinjeno.

+ g
1
1
j ( t t 0 )
j ( t t 0 ) d
y (t ) = +
e
e
(
)

2 2j 0
+ g
d
1
1
y (t ) = +
j
t
t
(
2
)
sin(
(
))
0

2 2j 0
y (t ) =
1 1
+
2
+ g
sin( (t t 0 ))
d
a
sin( x)
dx , tako da na izraz za y(t) moemo pomnoiti i
x
0
Funkcija sinus integral je po definiciji: Si ( x) =

podeliti sa (t t0 ) , u kom sluaju imamo:
1 1
y (t ) = +
2
y (t ) =
+g
sin( (t t0 ))
d (t t0 ) ,
(t t0 )
(t t0 ) = x , iz gornje definicije, tako da je:
1 1
+ Si[ (t t 0 )]
2
Napomenimo samo da je ovde uzeto A=1, zbog jednostvnijeg raunanja i pisanja, a ukoliko je A 1 , u tom
sluaju je potrebno poslednji izraz jednostavno pomnoiti sa A, pa imamo:
A A
y (t ) = + Si[ (t t 0 )] ,
2
Razmotrimo sluaj kada je:

- odziv je zakasnjen za to
- odziv pocinje u ; pobuda u 0 (kasnjenje je veliko)
- signal prelazi sa niskog na visoki nivo, ali ne trenutno, vec postoji
konacna strmina i taj vremenski period je
VREME
USPOSTAVLJANJA N
U tom sluaju, od interesa je grafik:
Strana 12 od 63
ETF-BG Community
= tg =
dyH
dt
t = to
dyH A N
A sin N (t to ) N
= cos (t to )d =
0
dt
(t to ) N
A
= A2 f N N =
1
2 fN
Zakljuak: to je iri propusni opseg, izlazni signal je sve priblizniji ulaznom, jer prolazi sve vise komponenti
spektra.
Odziv na odskoni (Dirakov) impuls

Y ( j ) = H ( j ) X ( j )
X ( j ) = const = C (spektar Diraka je const i sirok)
Y ( j ) = Ae jto * C
1
y (t ) =
2
CAe
jto
jt
CA N j (t to )
d =
d
e
2 N
CA
1
[e jN (t to ) e jN (t to ) ]
2 j (t to )
sin N (t to )
CA sin N (t to ) N
= CA2 f N
N (t to )
N (t to ) N
Strana 13 od 63
ETF-BG Community
7 NAVESTI SVE TIPOVE AMPLITUDSKIH MODULACIJA. DATI

VREMENSKI OBLIK I SPEKTAR
1. AM-2BO
um ( t )
0 fm
Ku
u (t )
u AM 2 BO (t ) = ku um (t )U o cos o t
u0 ( t )
u (t ) = Kum (t )
Spektar osnovnog (modulisuceg)signala se pomera na ucestanost nosioca
kU
kU
u AM 2 BO (t ) = u o um (t )e jot + u o um (t )e jot
2
2
1
1
U AM 2 BO ( j ) = U m [ j ( o )] + U m [ j ( + o )]
2
2
um ( j )
um ( j )
0 m
0 + m
0 m
0 + m
Pri
transakciji pojavio se jos jedan spektar kao u ogledalu.

Uslov o m 0
u0 ( t )
m (t )
u (t )
2.KAM (Konvencionalna AM)

um ( t )
Ku
0 fm
U 0 cos 0t
u (t ) = U o cos ot + ku um (t )cos ot
=[U o + ku um (t )]cos ot
um (t ) = U m m(t )
u KAM (t ) = U o [1 +
U m = um (t ) max
m(t ) 1
kuU m
m(t )]cos ot
Uo
Strana 14 od 63
ETF-BG Community
mo =
kuU m
-stepen modulacije
Uo
0 mo 1
u KAM (t ) = U o [1 + mo m(t )]cos ot

um ( t )
u (t )
u0 ( t )
mo = 0 -na izlazu je samo nosilac

mo >1
-signal je premodulisan
e jot e jot
e jot e jot
u KAM (t ) = U o
+ um (t )
2
2
1
1
U KAM ( j ) = U o ( o ) + U o ( + o ) + U m [ j ( o )] + U m [ j( + o )]
2
2
um ( j )
um ( t )
0 m
0 + m
0 m
0 + m
Nosilac ne nosi poruku. Deo snage odlazi na nosilc.

3.AM-1BO
um ( j )
um ( t )
VBO
NBO
fm
u (t ) =
u0 ( t )
0 m
0 + m
0 m
0 + m
1
1
x(t )cos o t x (t )sin o t
2
2
Strana 15 od 63
ETF-BG Community
8 IZVESTI IZRAZ ZA AM-1BO SIGNAL

Signal AM-1BO se dobija tako sto se signal AM-2BO propusti
kroz filtar opsega uestanosti ija je karakteristika kao na slici:
H ( j ) =
1
[1 + sgn( 0 )] + 1 [1 sgn( + 0 )]
2
2
1
2
1
2
Ako od ranije znamo da je: U mAM 2 BO ( j ) = U m [ j ( 0 )] + U m [ j ( + 0 )]

onda mozemo pisati:
U mAM 1BO ( j ) = U mAM 2 BO ( j ) H ( j )
1
1
U mAM 1BO ( j ) = U m [ j ( 0 )] [1 + sgn( 0 )] + U m [ j ( + 0 )] [1 sgn( + 0 )]
4
4
+
1
u mAM 1BO (t ) =
U mAM 1BO ( j )e jt d
2
u mAM 1BO (t ) =
1
2
1
u mAM 1BO (t ) =
8
1
1

4 U [ j ( )] [1 + sgn( )] + 4 U [ j ( + )] [1 sgn( + )] e d
j t
U [ j ( )] [1 + sgn( )] e
m
jt
1
d +
8
U [ j ( + )] [1 sgn( + )] e d
j t
Uvedimo sledee smene:

za prvi integral: = 0 = + 0 , d = d
za drugi integral: = + 0 = 0 , d = d
umAM 1BO (t ) =
1
8
j ( + ) t
U m ( j ) [1 + sgn( )] e 0 d +
1
8
( j ) [1 sgn( ) ] e j ( 0 ) t d
Svaki od ova dva integrala razbijamo na osnovu njihovih lanova [1 + sgn( )] , odnosno
[1 sgn( )] , a zatim pod isti integral grupiemo lanove koji sadre umnoke 1, odnosno
sgn( ) , tako da imamo:
umAM 1BO (t ) =
1
8
j ( + ) t
j ( ) t
U m ( j ) e 0 + e 0 d +
1
8
sgn( ) U
( j ) e j ( +0 ) t e j ( 0 ) t d
Podsetimo se Ojlerovog obrazca: e jx = cos( x) + j sin( x ) , i injenice da je: cos( x) = cos( x ) i sin( x ) = sin( x)
Strana 16 od 63
ETF-BG Community
1
u mAM 1BO (t ) =
8
1
U m ( j )[2 cos( 0 t )]d + 8
sgn( ) U
u mAM 1BO (t ) =
( j )[2 j sin( 0 t )]d
1
1
2 cos( 0 t ) U m ( j )d +
2 sin( 0 t ) j sgn( ) U m ( j )d
8
8
Znamo da je po definicji inverzna furijeova transformacija:
1
u m (t ) =
2
1
U m ( j )d , odnosno u nasem slucaju: u m (t ) = 2
+
znai da za prvi integral vai:
( j ) d
( j )d = 2 u m (t )
Takoe je po definiciji:
1
u m (t ) =
2
j sgn( ) U
U m ( j ) = j sgn( ) U m ( j )
( j )d kao i:
odnosno u naem sluaju za
: u m (t ) = 1
2
j sgn( ) U
to znai da za drugi integral vai:
( j ) d
j sgn( ) U
( j )d = 2 u m (t )
Kad sve to zamenimo u poslednji izraz za umAM 1BO (t ) , imamo:

u mAM 1BO (t ) =
umAM 1BO (t ) =
1
1
2 cos( 0 t )2 u m (t ) +
2 sin( 0 t )2 u m (t )
8
8
1
1
um (t ) cos(0t )
um (t ) sin(0t )
2
2
+ je za visi BO, a za nii BO.
Strana 17 od 63
ETF-BG Community
9 OBJASNITI POSTUPAK FREKVENCIJSKE RASPODELE KANALA.

DATI PRINCIP REALIZACIJE.
Signal na liniji zauzima koliko i u osnovnom opsegu. Ako imamo npr. tri govorna signala i
jednu liniju za prenos ako ih direktno prikljuimo meae se i u vremenu i u spektru.
Dovoenjem signala na modulator signali su pomeani u vremenu ali ne i u spektru. Optimalno
je da ih pribijemo jedan uz drugi.
f1
f1 f1 + 4
2 f
fk
fn
fm
f2 + 4
X
f2
LINIJA
X
f3
f3 f3 + 4
fm
fk
fn
Ovde moe biti lufta ali se

spektri ne smeju preklopiti
U max ( j )
B min = N f m
f1
f2
f3
Strana 18 od 63
ETF-BG Community
10 OBJASNITI POSTUPAK VREMENSKE RASPODELE KANALA. DATI

PRINCIP REALIZACIJE.
Pored frekvencijske raspodele kanala kod koje se odjednom prenosi vie signala transliranjem
njihovih spektara postoji i vremenska raspodela kanala.
Kod vremeneske raspodele kanala kanal za prenos se dodeljuje svakom od signala izvesno
vreme.
Usko povezano sa ovim je i odabiranje jer za vreme jedne periode odabiranja moemo kanal
dati na raspolaganje odbircima drugih signala.
Ako imamo 3 signala onda:
(2)
(1)
(1)
(3)
To
To
T0 - perioda odabiranja signala

Tk - vreme dodeljeno jednom kanalu
f0
LINIJA
to je manje vie signala moemo poslati jednim kanalom.
Strana 19 od 63
ETF-BG Community
11 NACRTATI BLOK-EMU I OBJASNITI POSTUPAK IMPULSNE

MODULACIJE PO TRAJANJU.
U m (t )
0 fm
fT ( t )
U s (t )
Komp
u (t )
ITM
U p (t )
Moduliui signal je ogranienog spektra.

Dodajemo pomoni signal fT ( t ) i zbir ide na kopmarator. fT ( t ) ima 3 oblika:
fT ( t )
Karakteristika komparatora
izlaz
ux
t
ulaz
up
Ako je suma ispod u p na izlazu je 0 a ako je iznad onda u x = const.

SA PRIRODNIM ODABIRANJEM:
(Tokom periode odbirka odbirak prati promenu signala)
U m (t )
Um
fT ( t )
U T = 2U m
U S (t )
ITM
fT ( t )
Up
t0
t1
t1
t2
Ovde se menja poloaj prednje ivice i uvek zavrava u multiplu T.

Strana 20 od 63
ETF-BG Community
Kada nema um ( t ) na izlazu je pravougaoni impuls = t2 t1 .

Kada postoji um ( t ) onda se sabira fT ( t ) + um ( t ) i tako gde zbir preseca u p je t1 pa se impuls
proiri za = t1 t1
= t2 t 1 = t1 t1
t +t
f T ( t ) = ( t t0 )
t1 = 0 2 t0 = 2t1 t2
2
fT ( t ) = ( t 2t1 + t2 )
fT ( t 1 ) = ( t2 t1 ) = u p
us ( t ) = um ( t ) + f1 ( t )
um ( t1 ) + f1 ( t1 ) = um ( t1 ) + ( t1 2t1 + t2 ) = u p
um ( t1 ) + ( t1 2t1 + t2 ) = ( t2 t1 )
um ( t1 ) = ( t1 t1 )
=
um ( t1 )
um ( t1 ) - promena trjanja je ~ moduliuem
SA REGULARNIM ODABIRANJEM
Vreme se odabira i dri se ta fiksna vrednost pa pravimo stepeniastu f-ju tj. STEP &
HOLD.
U m (t )
Prijemnik NF filtar
Um
um ( t )
fm
fT ( t )
U T = 2U m
U S (t )
u0 ( t ) =
U e
n =
jn 0t
U 0 sin n 0 2 jn0 t2 2+t1

un =
e
T n 0
2
U 0 (t )
Strana 21 od 63
ETF-BG Community
(t t )
sin n0 2 1
2 jn0 t2 t1
U 0 ( t2 t1 )
2
un =
e
t
t
(
)
T
n0 2 1
2
U (t t )
U
t t
t +t
u0 ( t ) = 0 2 1 + 2 0 sin n0 2 1 cos n0 t 2 1
2
2
T
n =1 n
U 0 ( t2 t1 )
U
U
+ 0 sin n0 ( t t1 ) + 0 sin ( t t2 )
T
n
n
t1 t1 t1 = k um ( t ) + t1
= t1 t1
u0 ( t ) =
U ITM ( t ) =
U 0 ( t2 t1 kum ( t ) )
T
+
U0
+ sin n0 t t1 kum ( t ) +
123
U0
sin n0 ( t t2 )
n
Strana 22 od 63
ETF-BG Community

MODULACIJE PO POLOAJU.
um ( t )
d ( )
dt
ITM
Uobli
IPM
ITM
IPM
ITM svaki impuls se zavrava u kT, ali traje

srazmerno moduliuem signalu. Kada nema mod.
signali traju T 2 .
Predloeno je da se prenosi samo informacija o
prednjoj ivici a da se signal sinhrinie. Prenose se
samo uski impulsi pomereni za
, zadnja
( ITM )
dt
Ispravljanje
. Prednja ivica
Trajanje impulsa je fiksno = t2 t1 pa se prednja

menja u t1 a zadnja u t2 .
t1 t1 = t1 + kT um ( t )
t2 t2 = t2 + kT um ( t + )
Uoblienje
U 0 ( t2 t1 ) U 0 kT ( um ( t + ) um ( t ) )
U
+
+ 0 sin n 0 ( t t1 kT um ( t ) ) +
T
T
mT
U
+ 0 sin 0 ( t t2 kT um ( t ) )
nT
Nije dovoljan samo filtar mora i korektor
U i ~ U m ( t + ) U m ( )
U i ( j ) = U m ( j ) ( e j 1)
H ( j )
142 4
3
U IPM ( t ) =
fn
Hk
Strana 23 od 63
ETF-BG Community
Strana 24 od 63
ETF-BG Community

KODNE MODULACIJE
Postupak za pretvaranje analognih signala u digitalne efikasnije korienje linije.
3 postupka :
- diskretiziranje po vremenu
- diskretiziranje po amplitudi
- kodiranje
um ( t )
um ( nt )
uq ( t )
0 fm
IKM
nT IAM
Diskretizacija po vremenu se obavlja postupkom odabiranja

U sklopu Q(kvantizator) se diskretizira po amplitudi - postupak zaokruivanja po amplitudi na
najbliu moguu vrednost KVANTIZACIJA
Kodiranje u sklopu K.
1
um ( t ) , um ( j )
0
T
2 fm
u
u
um ( nT )
2
2
Predloeno je da se broj amplituda podeli na jednake
u u
2
opsege u = 2
q
u
korak kvantizacije u = ; q broj kvantizacionih
q
nivoa.
q=8, n=3 bita
um ( t )
2T
4T
( )
10011001100111
u
u
um ( nT ) qi +
um ( nT ) qq ( nT ) = qi
;
2
2
to je manje u - manja su izoblienja
najvea greka q = 2 (svi + na + i svi na - )
Najmanja greka q
Koder svakoj od amplituda iz kvantizatora daje kod.
Prijemnik:
qi
uq ( t )
DK
0 fm
u I ( t ) u t = u t u t greska nastala pri kvantizaciji

i( )
m( )
qn ( )
Ako um ne poremeti kod onda moemo da primimo isti
signal koji smo poslali.
Strana 25 od 63
ETF-BG Community
14 IZVESTI IZRAZ ZA ODNOS SIGNAL-UM KVANTIZACIJE KOD IKM

U POSTUPKU RAVNOMERNE I NERAVNOMERNE KVANTIZACIJE
Greku moemo da kontroliemo smanjujui u poveavamo q raste n smanjujemo
trajanje binarnog signala pa u jednoj T moramo vie bita da aljemo raste protok raste
propusni opseg.
T
1
Tb
B
u q n Tb =
= vb
n
Tb
Kvantizacijom namerno unosimo greku usled zaokruivanja. Greku znamo pa joj pristupamo
preko verovatnoe. Poto je sluajna manigestuje se kao um
Na ulazu imamo amplitude od u 2 do u 2 i to je mnogo
q5
u
q4
u =
pa na izlazu ima
odbiraka.
Delimo
ih
na
opsege
q3
q
q2
konano mnogo amplituda.
q1
q0
Karakteristika greke u f-ji ulaza:

unq = u uq
u +u
ui = i +1 i
2
ui = ui +1 ui
u
2
( u u ) p ( u ) du = ( u u ) p ( u ) du
2
ui
uqi
u
2
ovo je snaga uma kvantizacije

q veliko p ( u ) p ( uqi )
unqi = u uqi = u ui
2
unqi
= p ( uqi )
2
unqi
=
uqi +
ui +1
u
3 uqi + 2
(u u )
qi
3
uqi
u
2
ui u ui +1
1
3
( ui ) p ( uqi )
12
q 1
1
3
( ui ) p ( uqi )
i = 0 12
1. UNIFORMNA KVANTIZACIJA
u
ui = u = = const.
q
1
678
q 1
1
2
unq2 = ( u ) u p ( uqi )
12
i =0
2. NERAVNOMERNA KVANTIZACIJA u const
u u ( t ) u - manje amplitude se ee pojavljuju pa je za njih manje u a a za vee
2
2
amplitude vee u
u =
2
nq
Strana 26 od 63
ETF-BG Community
um ( t )
um ( nt )
uc ( t )
C
IKM
IAM
nT
0 fm
uq ( t )
...
DK
C- kompresor menja statistiku signala i izjednaava pojavljivanje amplituda (nelinearni

sistem) manje amplitude pojaava a vee potiskuje
E ekspandor radi obrnuto od C. Karakteristika mu je ista ali se obre ulaz/izlaz
q 1
1
3
unq2 = ( u ) p ( uqi )
uc ( t )
i =0 12
uc = F ( u ) duc = F udu
uc F ( u ) ui = u
u
2
1
1 ( u )
2
u =
p ( u ) du
( ui ) ui p ( uqi ) =
2
12
12
F
u
u
u
( )
2
2
2
nq
unq2 =
p (u )
u
du
12q 2 u F ( u ) 2
2
2
u 2 12q 2
= 2 =
unq2
u
ui
u p ( u ) du
u
u
p (u )
F ( u )
2
du
Strana 27 od 63
ETF-BG Community
15 NACRTATI BLOK-EMU I OBJASNITI POSTUPAK VREMENSKE

RASPODELE KANALA PRIMENOM IKM
Omoguava efikasno iskorienje linije IKM kanala. Ako prenosimo 1 signal uzimamo odbirak
sa T0 i onda izvrimo zaokruivanje i kodiranje (sa n=8 bita za govor).
Vremenski multipleks je kad istom linijom hoemo da poaljemo vie signala pa u prazan
prostor ubacimo druge signale
(1)
(1)
(2) (3)
(N)
(2)
...
Tk
Tk
T0
Tb
T
Tb = k
n
n
Za TF signal f 0 = 8kHz
1
kb
Vb = = nf 0 = 64
Tb
s
Tk =
Vb =
T0 = 125 s n = 8bita
1 N
kb
= n = N 64
Tb T0
s
Za grupu od N=32 signala Vb = 2048

#1
#2
IKM
DIKM
Tk
IKM
#1
f0
LINIJA
.
.
.
#N
kb
Mb
2
s
s
IKM
DIKM
#2
.
.
.
DIKM
#N
Na liniju idu kodovi a ne odbirci.
Strana 28 od 63
ETF-BG Community
16 NACRTATI BLOK-EMU I OBJASNITI POSTUPAK

MODULACIJE I ADAPTIVNE DELTA MODULACIJE
DELTA
Jedan od postupaka AD konverzije. Pouzdan jer ne moe doi do zasienosti prijemnika i ne

trai sinhronizaciju.
u (t )
uI ( t )
um ( t )
(t )
uizl ( t )
uI ( t )
u (t )
Lim
.
(
)
....
0 fc
0 fc
uA (t )
( .)
u A ( t ) - aproksimacija moduliueg signala.

Prijemnik rekonstruie signal na osnovu u A ( t )
( t ) = um ( t ) u A ( t )
Limiter daje +u L ako je signal na ulazu +, a u L ako je

Za limiter je bitan znak razlike, tj. um ( t ) > u A ( t ) i nije vano koliko.
u L ( t ) = U L sgn um ( t ) u A ( t ) = IU L
ui
ui ( t ) = ku uL ( t ) u0 ( t )
Ovde kodiramo znak razlike (najgrublje kodiranje ) i to se kodira 1 bitom.
1
Ts =
- ee aproksimiramo da smanjimo greku
2 fc
Pozitivan impuls kad doe na
( )
daje povrinu ispod impulsa i to je neka veliina. Od
impulsa do impulsa raste ili opada za u zavisnosti da li je doao + ili impuls, pa je u A ( t )

stepeniasta funkcija.
Filtrom se izdvaja dosta dobo signal. Nema dekodera u prijemniku.
fs B
Greka granularni um koji smanjujemo ako Ts
Ako sada smanjujemo onda ako signal brzo raste aproksimacija e kasniti za signalom.
um ( t + Ts ) um ( t )
dum ( t )
I max
- preoptereenje usled strmine (nagiba)
um ( t + Ts ) um ( t )
s
dt
Ts
Ts
se bira tako to se pusti test ton um ( t ) = U m cos ( mt )
dum ( t )
= U m m
dt
u A ( t ) ima vrednosti neparno a u parnim parno to se moe
U neparnim Ts
koristiti u prijemniku za detekciju greke.
A M
Strana 29 od 63
ETF-BG Community
Ideja da prati signal tj. vee za bri rast signala i manje za sporopromenljiv signal.
um ( t )
(t )
Lim
0 fc
uI ( t )
uL ( t )
uA (t )
( .)
VCA
( .)
VCA- naponski kontrolisan pojaava

Napon na C je oko 0 jer se on malo puni i malo prazni jer je as +1 as -1 ako krene brzo da
raste signal , + stalno se puni C.
Strana 30 od 63
ETF-BG Community
17 NACRTATI
BLOK-EMU
I
OBJASNITI
DIFERENCIJALNE IMPULSNE KODNE MODULACIJE
POSTUPAK
Kodira se vrednost razlike izmeu 2 susedna odbirka potreban je manji broj bita a time i ui
sistem za prenos:
IKM
DIKM
um ( t ) um ( t T0 ) u
u = u =
u
q
18 OBJASNITI SPEKTRALNE I STATISTIKE OSOBINE TERMIKOG

UMA
I korisni signal i sum su slucajni signali, pa je veoma tesko prijemniku da ih razlikuje.
Osnovni sum ne moze da se eliminise i zove se termicki sum. Nastaje u svim provodnicima
koji su na temperaturi iznad apsolutne nule. Generise se interakcijom slobodnih elektrona i
vibrirajucih molekula u termod ravnotezi. Svaki prelet elektrona je impuls struje tj. Suma tih
impulsa je sum.
Raspoloziva srednja snaga termickog suma:
hf
dPrn = hf / kT
df h-Plankova const; k-Bolcmanova const
e
1
dPrn kT * df
dPrn
= kT , tj. raste sa porastom T
Spektralna gustina srednje snage, SGSS: pN =
df
Obino smatramo da je pN kT =const i zovemo ga BELI SUM
Posmatramo otpor R na nekoj temperaturi u intervalu o .

Dva snimanja bice ralicita ali ce im statistike biti iste
i je vreme za koje je amplituda > EN
= i
i
p ( eN E N ) = 1
o
f-ja raspodele verovatnoce
Ako se snima istovremeno za vise R imacemo razlicite slike,

ali u istom trenutku imamo iste verovatnoce.
dp (eN EN )
p ( eN ) =
deN
gustina verovatnoce
P ( eN E N )
E N max
eN = EN
Strana 31 od 63
ETF-BG Community
p (eN ) = 0
p (eN +) = 1
1
2
eN = 0 srednja vrednost=0 (da nije tako R bi bio izvor energije)
p (eN 0) = p (eN 0) =
Slicice
N2
1
Gausov (Normalni) zakon raspodele: p (eN ) =
e 2
2
-standardna devijacija raspodele
2 = (eN eN ) = eN 2 2eN eN + eN 2 = eN 2 = EN 2eff -srednj.kvadratno odstupanje
Slicica
p ( EN eN EN ) = ? = p ( eN EN ) p( eN > EN ) = 1 p( eN EN )
Snaga suma:
p ( eN E N ) =
EN
EN
p(eN )deN =
EN
1
2
2 0
e 2
N2
e 2 de
EN
2
e z dz = 1 erf (
EN
2
) = erfc(
EN
2
SGSS belog suma je const

Beli sum aproksimiramo sa sinusoidma gusto pakovanih i istih amplituda
Slicice
eN 2
= kTdf
dPrn =
4R
Strana 32 od 63
ETF-BG Community
19 DATI DEFINICIJU EFEKTIVNE TEMPERATURE SOPSTVENOG

UMA SISTEMA NA ULAZU I FAKTORA UMA SISTEMA
RT
dPrn = kTdf
eN
dP rn = kTdf
Gr ( f ) =
dP rn
Gr ( f )
dP ri
d Pri
d Prn
d Pri = kTdf T =
d Pri
kdf
um sistema je skup umova elemenata koji ine sistem. T-Temperatura suma(nije T okoline ili
sistema).
Izvor uma se menja otpornikom R na temperat. T koji daje isto d Pri
Pri = kTB,
B = f 2 f1
Gr ( f
ZC
ZC
Pri
opseg suma
kT
-snaga suma sa ulaza se javlja na izlazu
-na izlazu se javlja i sum sistema
B=
d PrN ti = d PrN i + d PrN s u
snaga
sa ulaza od sistema
na ulazu
d PrN i = Gr ( f ) * d PrN u = Gr ( f )kTdf
d PrN si
Gr ( f )
= d PrN s u = kTe df
Sum sistema menjamo novim izvorom suma na ulazu, a sistem je bez suma
Te - efektiv temper sopstvenog suma sistema na ulazu
d PrN ti = Gr ( f )kTdf + Gr ( f )kTe df
d PrN ti = Gr ( f )k (T + Te )df
d PrN ti
Gr ( f )
= d PrN t u = k (T + Te )df = kTs df
Ts - sopstvena temper suma sistema

FAKTOR SUMA:
Strana 33 od 63
ETF-BG Community
dP Su
dP Si
Gr ( f )
dP Nu
dP Ni
Na ulaz dolaze signal i sum, a na izlazu se javlja i sum od sistemadolazi do promene odnosa
signala i suma u odnosu na ulaz
F=
F=
d Prsu
d PrNu T =To
d Prsi
d PrN ti
d Prsu d PrN ti
d PrN ti
=
kTo df d Prsi
Gr ( f )kTo df
d PrN tu
d PrN tu = FkTo df
kTo df
F-koliko puta se promenila ukupna snaga sist na ulazu u odnosu na snagu na standardnoj temp
To . F je i odnos spektralne gustine raspolozive snge na izlazu i termickog suma:
d PrN ti
d PrN ti
dP
df
=
= rN tu
F=
Gr ( f )kTo df
kTo df
d PrNi
df T =T
o
F [dB] = 10log F
d PrN tu = k (To + Te )df = FkTo df
FTo = To + Te
F =1+
Te
To
Strana 34 od 63
ETF-BG Community
20 IZVESTI IZRAZ ZA EFEKTIVNU TEMPERATURU SOPSTVENOG

UMA SISTEMA NA ULAZU I FAKTORA UMA KASKADNE VEZE N
SISTEMA
F1 , Te1
F2 , Te 2
Gr1 ( f )
Gr 2 ( f )
Fn , Ten
....
Fe , Tee
Grn ( f )
....
Ge ( f )
d PrN ti1 = Gr1 ( f )kTs1df = Gr1 ( f )k (To + Te1 )df .....

[((Gr1 ( f )kTe1df + kTe 2 df )Gr 2 ( f ) + kTe3 df ) *....] + kTeN df
1
Gr1 ( f )Gr 2Te 2 ( f ).....
= kTee df
Te 2
Te3
TeN
+
+ ... +
Gr1 ( f ) Gr1 ( f )Gr 2 ( f )
Gr1 ( f )Gr 2 ( f )...GrN 1 ( f )
Najveci efekat je od pvog sistema tj. Njegovog pojacanja, pa on treba da bude niskosumni.
FN 1
F 1
F = F1 + 2
+ ... +
Gr1
Gr1Gr 2 ...GrN
Tee = Te1 +
21 DEFINISATI
USKOPOJASNI
KARAKTERISTIKE
Tx
Rx
n (t )
UM
DATI
NJEGOVE
Sum vezujemo na ulaz prijemnika i posmatramo ga kao

termicki.
SGSS: Pn = FkTo
Prijemnik generalizujemo kao:

uk ( t )
n (t )
DEM
n (t )
BP filtar propusta koristan signal i ogranicava spektar suma.

Beli Gausov sum:
Beskonacno mnogo sinusoida istih amplituda razlicitih faza, ista snaga. Prolaskom kroz BP
filtar samo uzan opseg ulazi u prijemnik, pa se zato naziva uskopojasni sum. On zadrzava
Gausovu raspodelu. Osobine su mu:
-konstantne spektralne gustine snage
pn
-Gausova raspodela
-ogranicen
f
Strana 35 od 63
ETF-BG Community
Slika
B = fo
n(t ) = nc (t )cos o t + ns (t )sin o t (nosioci su mu u kvadraturi.)
nc (t ), ns (t ) slucajni sumovi sa Gaus. raspodelom; sporopromenljivi (spektri konstantni)
u opsegu niskih ucestanosti.
B
nc (t ), ns (t ),
2
Slika
2
Spektar n(t) ima :
jot
jot
e jot e jot
e
+
e
N ( j ) = [nc (t )
]
] + [ns (t )
2j
2
1
1
1
1
N ( j ) = N c [ j ( o )] + N c [ j ( + o )] +
N s [ j ( o )] N s [ j ( + o )]
2
2
2j
2j
Slike
SGSS
N c i N s se poklapaju i sabiraju.
Ako se na istoj ucest-i nadju 2 slucajne komponente one se ili + ili -, ali se njihove snage +.
Snaga:
n 2 (t ) = pN B
Snage komponenata uskopoj. suma imju istu snagu kao i taj sum.
n 2c (t ) = n 2 s (t ) = pN B
n 2 (t ) = [nc (t )cos o t + ns (t )sin o t ]2 = n 2c (t )cos 2 o t + 2nc (t )ns (t )cos o t sin o t + n 2 s (t )sin 2 o t

1
1
= nc 2 (t ) + ns 2 (t ) = nc 2 (t ) = ns 2 (t )
2
2
n(t ) = U (t )cos[o t + (t )] = nc (t )cos o t + ns (t )sin o t
nc (t ) = U (t )cos (t )
U 2 (t ) = nc 2 (t ) + ns 2 (t )
ns (t ) = U (t )sin (t )
tg (t ) =
ns (t )
nc (t )
F-ja zdruzene gustine verovatnoce:

n
c2
s2
1
1
1
p (nc , ns ) = p (nc ) + p (ns ) =
e 2 +
e 2 =
e
2 2
2
2
U2
duc dus = Udud
2
U 2 2
p (u , )dud = p (n ) p (n )dn dn p (u ) = p (u , )d = 2 e
c
p (u , ) = U *
1
2
e
2
u
2 2
p ( ) =
1
2 2
u2
2 2
nc 2 + ns 2
2 2
p (u , )du =
1
2
Strana 36 od 63
ETF-BG Community
22 IZVESTI IZRAZ ZA ODNOS SIGNAL-UM KOD POSTUPAKA

AMPLITUDSKIH MODULACIJA
1. AM-2BO
u (t ) = ku um (t )U o cos o t
u (t )
ud (t ) = kd u (t )U o cos o t
ui (t ) = kd ku
n (t )
Uo
um (t )
2
ud ( t )
ui ( t )
nd ( t )
ni ( t )
f0 f m f0 + f m
U 0 cos 0t
n(t ) = nc (t )cos o t + ns (t )sin o t

nd (t ) = kd n(t )U o cos o t
ni (t ) = kd
Uo
nc (t )
2
kd 2 ku 2U o 4 2
Psi = ui (t ) =
um (t )
4
kd 2U o 2 2
2
PN i = ni (t ) =
nc (t )
4
ku 2U o 2 2
Psu = u (t ) =
um (t )
2
2
Psi
2
2 um (t )
= ku U o
PN i
nc 2 (t )
PNu = n 2 (t ) = nc 2 (t ) = ns 2 (t )
Psu ku 2U o 2 um 2 (t )
=
PNu
2 nc 2 (t )
Psi
P
= 2 su
PN i
PNu
Poboljsanje odnosa sign-sum u odnosu na ulaz je 3dB.
2. KAM
u (t ) = U o [1 + mo m(t )]cos o t
= U o cos o t + ku um (t )U o cos o t
Kod demodulacije imamo nosilac + AM-2BO, a
kako NF ne propusta jednosmernu komponentu, na
izlazu je AM-2BO.
n (t )
Tako da za sum imamo isto kao kod AM-2BO, pa je

3. AM-1BO
ud ( t )
u (t )
u (t )
n (t )
f0 f0 + f m
f0 B f0 + B
2
2
nd ( t )
ui ( t )
0 fm
ni ( t )
U 0 cos 0t
Psi
P
= 2 su
PN i
PNu
ud ( t )
ui ( t )
nd ( t )
ni ( t )
http://ww.etf-bg.org.yu U cos t
0
0
0 f mStrana 37 od 63
ETF-BG Community
u (t ) = um (t )cos o t um (t )sin o t
n(t ) = nc (t )cos o t + ns (t )sin o t
ud (t ) = kd u (t )U o cos o t
nd (t ) = kd n(t )U o cos o t
= kd um (t )U o cos 2 o t kd um (t )U o cos o t sin o t

ui (t ) =
kd U o
um (t )
2
Psi ui 2 (t ) um 2 (t )
=
=
PN i ni 2 (t ) pN f m
1
1
Psu = u 2 (t ) = um 2 (t ) + um 2 (t ) = um 2 (t )
2
2
PNu = n 2 (t )
kd U o
nc (t )
2
ni (t ) =
Psi
P
= su
PN i PNu
Odnos signal-sum se ne menja
u (t )
ui ( t )
DA
4. KAM na detektoru anvelope

u (t ) = U o cos o t + ku um (t )U o cos o t
n (t )
f0 B f0 + B
2
2
ni ( t )
u (t ) + n(t ) = U o cos o t + ku um (t )U o cos o t + nc (t )cos o t + ncs (t )sin o t

=[U o + ku um (t )U o + nc (t )]cos o t + ns (t )sin o t
u (t ) = V (t )cos[o t + (t )]
v(t ) U o + ku um (t )U o + nc (t )
ui (t ) + ni (t ) = ku um (t )U o + nc (t )
Psi = ku 2U o 2 um 2 (t )
PN i = nc 2 (t )
ku 2U o 2 2
Psu =
um (t )
2
PNu = nc 2 (t )
Psi
P
=2 Ni
Psu
PNu
Strana 38 od 63
ETF-BG Community
23 IZVESTI IZRAZ ZA ODNOS SIGNAL-UM

FREKVENCIJSKE MODULACIJE
u (t )
u (t ) = U o cos[o t + (t )]
FD
ud ( t )
ui ( t )
nd ( t )
ni ( t )
n (t )
f0 B f0 + B
2
2
fi = k f um (t )
Vf o = k f U m - max devijacija
KOD
POSTUPKA
0 fm
B = 2(Vf o + f m ) = 2(m + 1) f m
ud (t ) = kd fi
(t ) = k
um ( )d
uu (t ) = U o cos o t + nc (t )cos o t + ns (t )sin o t

=V (t )cos[o t + (t )]
1 d (t )
ud (t ) = kd
2 dt
(t ) arctg
ud (t ) = kd k f um (t )
ui (t ) = ud (t ) = kd k f um (t )
Psi = um 2 (t ) = kd 2 k f 2 um 2 (t )
nd (t ) = kd
ns (t )
n (t )
s
nc (t ) + U o
Uo
1 ns (t )
*
2
Uo
S N ( ) = H d ( j ) S N ( ) = 2 pN
Spektralna gustina nije const vec linearno zavisi, posto prolazi deo suma do
triangularan.
1 ns (t )
ni (t ) = kd
*
,
2
Uo
2
PNi = ni (t ) = kd
kd 2
PNi = 2 2 pN
Uo
2
f2
B
, sum je
2
f fm
fm
fm
1
2
2 1
pN df = kd
p
p 2 f 2 df
2
2 N
2 N
(2 ) U o
Uo
fm
0
f df ,
f1
Uo2
Po =
2
Psi k f um (t )Po
=
f2
PNi
pN f 2 df
f1
U m2
Za test signal um (t ) = U m cos m t ,
imamo:
um (t ) =
2
Psu = u 2 (t ) = Po , PNu = n 2 (t ) = pN B
2
Psi
(Vf o ) Po
=
Psi (Vfo ) 2 B Psu
f2
PNi
= f
2 pN f 2 df
2
PNi
P
2 f 2 df Nu
f1
2
f1
Strana 39 od 63
ETF-BG Community
24 IZVESTI IZRAZ ZA ODNOS SIGNAL-UM KOD POSTUPKA FAZNE

MODULACIJE
u (t )
u (t ) = U o cos[o t + (t )]
(t ) = k um (t )
- trenutna devijacija faze
n (t )
f0 B f0 + B
2
2
Vo = kU m - maksimalna devijacija
ud (t ) = kd (t ) = kd k um (t )
ud ( t )
ui ( t )
nd ( t )
ni ( t )
0 fm
Psi = ui 2 (t ) = kd 2 k 2 um 2 (t )
ui (t ) = ud (t ) = kd k um (t )
uu (t ) = u (t ) + n(t ) = U o cos[o t + (t ) ] + nc (t )cos o t + ns (t )sin o t
=[U o + nc (t )]cos o t + ns (t )sin o t =V (t )cos[o t + (t )]
Diskriminator reaguje na promenu faze:
ns (t )
n (t )
(t ) arctg
s
sum prouzrokuje parazitnu faznu modulaciju
nc (t ) + U o
Uo
nd (t ) = kd (t ) = kd
ns (t )
Uo
-sum na izlazu iz diskriminatora
Slika
n (t )
ni (t ) = kd s ,
Uo
2
PNi = ni (t ) = kd
Za test signal
Psi (Vo )2 Po
=
PNi
2 pN f m
2
2
2
2
Psi k um (t ) k um (t )Po
=
=
2 fm
PNi
pN f m
pN 2
Uo
f fm
ns 2 (t )
p 2f
= kd 2 N 2 m
2
Uo
Uo
um (t ) = U m cos m t ,
Po -snaga nemodulisanog nosioca

U m2
imamo:
um (t ) =
2
2
Psu = u 2 (t ) = Po ,
PNu = n 2 (t ) = pN B
Psi (Vo ) 2 B Psu

=
PNi
2 f m PNu
(Vo )2 B
V=
-to je faktor dobrote prijemnika
2 fm
Pop = 10 pN B
Slika Prag prijema:
Psu 10 PNu , Psu 10 pN B
Tj. Sto se vise udaljavamo, smanjuje se odnos signal-sum, ali i signal slabi.
Strana 40 od 63
ETF-BG Community
25 IZVESTI IZRAZ ZA ODNOS SIGNAL-UM KOD POSTUPKA IKM U

PRISUSTVU TERMIKOG UMA
IKM
DIKM
n (t )
ui (t ) = um (t ) u Nq (t )
Psi , PNq (snaga suma usled kvantizacije) + n(t ) ABGS
(VU ) 2
PNq =
12
Termicki sum je nezavistan od belog suma. Prijemnik mora da zna pocetak i kraj kodne reci,
broj kvantizivanih nivoa, odlucuje da li je 0 ili 1, pa salje dekoderu.
Dejstvo termickog suma se ogleda u mogucnosti izmene kodne reci tj. verovatnoca greske po
bitu. Verovatnoca da prijenik pogresi je 103 . Kodna rec 8-10 bita, dolazi do greske samo na
Psi
Ps
jednom bitu, jer je mala verovatnoca da dodje na 2 bita: P =
PNq + 2
Ni
p (ei ) = pi (1 pi )g
....g
(1 pi ) = pi (1 pi )n1 ,
(1 pi ) 1
p (ei ) pi = pe -verovatnoca greske po bitu

Nije svejedno na kom bitu gresimo, jer se time menja i greska: VU 2n1
Srednja kvadratna greska:
n 1
2 = (VU )2 (2i ) 2 pe = pe (VU ) 2 [1 + 22 + (22 )2 + .... + (2n1 )2 ]

i =0
= pe (VU )2
2n
22 n 1
2 2
p
(
V
U
)
e
3
22 1
22 n (VU ) 2
12
Psi
=
2n
PNi (VU )2
2 2
+ pe (VU )
12442 4 4 4 4 4
33
1444
U 2 (qVU )2 (2n VU )2
ps pq =
=
=
12
12
12
Psi
22 n
=
PNi 1 + 4 pe 22 n
Strana 41 od 63
ETF-BG Community
26 NACRTATI I OBJASNITI NAINE PREDSTAVLJANJA BINARNIH

SIGNALA (LINIJSKI KOD). NAVESTI VREMENSKE I SPEKTRALNE
KARAKTERISTIKE NAJZNAAJNIJIH KODOVA
Linijski kodovi slue za reprezentaciju binarnih signala.
u ( t ) = ak x ( t kT )
k
- unipolarni ak {0,1} - nisu dobriza sinhronizaciju, laki za generisanje

- polarni ak {1,1}
bez RZ
sa RZ
RZ obezbeuje da se na sredini signalizacije prelazi 1

-> 0. Prijemnik uoava poetak i kraj olakava
sinhronizaciju.
AMI 0 odustvo signala, 1 se predstavlja sa +1 ili -1
naizmenino
*Unipolarni binarni NRZ:

0
P ( 0 ) = P (1) =
1
2
Postoji DC komponenta
U
. Troi se snaga na slanje DC
2
- samosinhronizacija :
RZ i Manester
- otpornost na greku
diferencijalni nije
propagira.
0,5
*Polarni binarni NRZ:

0
1
0 1
jer
se
greka
+A
DC = 0
0,5
-A
A2 = 1
*Diferencijalni :
0 ne menja stanje na liniji
1- menja se stanje
*Unipolarni binarni RZ
Unipolarni 3dB vie snage nego polarniza istu
verovatnou greke.
Postoji f-ja u spektru bit tuning recovery
0,5
A2 = 4
0,25
1
Strana 42 od 63
ETF-BG Community
*Bipolarni binarni RZ (AMI)

1
mod2
A2 = 4
0,5
T
1
*Manester:
0,5
DC=0 bez obzira na statistiku
27 OBJASNITI DIFERENCIJALNI MANCHESTER KOD

Razlika od Manester je u tome to
0 kada nema promene
1 prelaz na poetnu u sredini intervala
0
log0 bez prelaza na poetnak signalizacionog intervala

log1 sa prelazom na poetak signalizacionog intervala
Ako je 0 ostaje isti kao prethodni. Ako je 1 menjam u odnosu na prethodni.
Strana 43 od 63
ETF-BG Community
28 OBJASNITI
POJAVU
INTERSIMBOLSKE
IZVESTI I NYQUISTOV KRITERIJUM
INTERFERENCIJE.
Ova pojava je uocena pri prenosu digitalnih signala vec postojecim analognim putevima.
Sve linije imaju osobinu da im slabljenje raste sa j . One prenose od 0 do neke , i preko te
granice ne mogu da prenose. Linije imaju osobine NF filtra.
Kako sve poruke traju konacno, znaci da im je spektar beskonacno sirok; a znamo da linija ne
moze da propusti takav spektar odseca dewo i to visoke frekvencije.
Na izlazu dobijamo niz impulsa jako dugog trajanja. Pa se jedan impuls siri na signalizacione
intervale ostalih, tj. jedan simbol utice na sve ostale.
0
Znamo da prijemnici digitalnih signala imaju odabirac i odlucivac. Zbog ISI, prijemnik moze
da pogresno odluci npr. 1 umesto 0.
Vece trajanje impulsa
ODL
nule su blize koordinatnom pocetku
spektar je sa vecom snagom

T Z V ] . Potrebno je smanjiti ISI i povecati V.
npr. uzmimo veoma uzak signal
x (t )
Y ( j ) = H ( j ) X ( j )
sin /2
Y ( j ) = U , c
X ( j ) = U
U
/2
+ jct
sin c t
1 c
1
e
e jct c
jt
y (t ) =
U e d =
U
= 2Uf c
2 c
2
c
c t
jt
y (t )
y (t ) = 0, sin c t = 0, c t = k
2 f
2 C
X
1 fC
2
1 f
2 C
Strana 44 od 63
3 f
2 C
ETF-BG Community
1
, jer tada svi
2 fc
Prijemnika interesuju odbirci, ako ih uzimamo u nT, treba ih uzimati u T =

odbirci prolaze kroz nulu osim onog koji posmatramo.
MAX PROTOK, tj Nyquistova brzina signaliziranja: V =
H T ( j )
x (t )
H L ( j )
H R ( j )
y (t )
1
= 2 fc
T
ODL
Y ( j ) = H T ( j ) H L ( j ) H R ( j ) X ( j ) ; Za Diraka je X ( j ) =1
Posmatramo impulsni odziv sistema na ulazu sistema za
odlucivanje:
Po I Nyq nece biti ISI ako je :
y , t = 0
y (t ) = o
0, t = mT
Postoji beskonacno signala koji zadovoljavaju ovaj uslov.
1, i = j
ij =
uT (t ) = ak x(t kt ) saljemo
k
0, i j
y (t )
y0
2T 3T
y (mT ) = { yo mo
u R (t ) = ak y (t kt ) primamo
k
u R (mT ) = ak y ((m k )T )
k
Odbirak u mT uzima sumu beskonacnomnogo signala, pa posto su svi osim jednog(u m=k) =0 :
u R (mT ) = am yo Prijemnik ne moze da pogresi.
U frekvencijskom domenu (postavljamo uslov na sredini signalizacionog intervala) :
Y ( j ) = H ( j ) ( j ) = H ( j )
1
y (t ) =
2
y (mT ) =
y (mT ) =
Y ( j )e
jt
pa uvedemo smenu ns + =
1
2
1
2
1
y (mT ) =
2
Y ( j )e
j mT
s
2
s
2
= c
ns +
ns
s
2
s
2
Y ( j )e jmT d
n = c
Y [ j (ns + )]e j ( ns + ) mT d ,
1
y (mT ) = / stavimo = /=
2
n = c
e jns mT = 1
Y [ j (ns + )]e j mT d = yo mo
Strana 45 od 63
ETF-BG Community
Poslednja jednacina bice ispunjena ako je:

1
y (mT ) =
2
Ke
j mT
Y [ j (ns + )] = K
n =
-c c
sin c mT
K e jc mT e jc mT
sin m
d =
= K 2 fc
= K 2 fc
= K 2 fc mo
2
jmT
m
c mT
29 OBJASNITI
POJAVU
INTERSIMBOLSKE
IZVESTI II NYQUISTOV KRITERIJUM
INTERFERENCIJE.
I krit- uslovi na sredini signalizacionog intervala

II krit- uslovi na krajevima signalizacionog intervala
Kriterijum za savrsen prenos je da interval izmedju trenutaka kada struja prolazi kroz srednju
vrednost treba biti isti kao odgovarajuci interval na strani predaje.
U trenucima predaje, ne treba nam ISI:
T
T
y1
=
=
,
t
nt
2
2
y (t ) = 2
0, t = (2m 1) T
a izmedju ova dva trenutka moze da bude bilo sta
T
y1
y ((2m 1) ) = ( mo + m1 )
2
2
Y ( j ) = H ( j ) ( j ) = H ( j )
1
jt
y (t ) =
Y ( j )e d
2
T
1
y ((2m 1) ) =
2
2
Y ( j )e
j (2 m 1)
T
2d
Strana 46 od 63
ETF-BG Community
T
1
y ((2m 1) ) =
2
2
T
1
y ((2m 1) ) =
2
2
ns +
ns
s
2
Y ( j )e
j (2 m 1)
n =
uvedemo smenu ns + = , -
s
2
s
2
n = s
Y [ j (ns + )]e
T
1
y ((2m 1) ) = / stavimo = /=
2
2
T
2d
(1)n Y [ j (ns + )] = y1T cos
j ( ns + )(2 m 1)
T
2d
e jns mT = 1
s
2
n = s
(1) Y [ j (ns + )]e

n
j (2 m 1)
T
2d
y1
( mo + m1 )
2
, -c c
s
30 PODIGNUTI KOSINUS
1 1
C k
A ( ) = k sin
= 1 sin ( 1) =
2 C 2
2
2 2
k
k

= 1 sin = 1 + cos
= k cos 2
2
2 2
2
4
2
K
K
31 TRANSVERZALNI FILTAR
Koristi se da uoblii, zajedno sa linijom, spektar po Nyquistovim kriterijumima.
U transferzalama su pojaavai a svaki blok unosi kanjenje T.
u (t )
a0
(1)
(2)
(l)
a1
a2
al
ui ( t )
l
ui ( t ) = a0u ( t ) + a1u ( t T ) + a2 ( t 2T ) + ... + al ( t lT ) = ak u ( t kT )

k =0
ui ( j ) = ak u ( j ) e j kT
k =0
ui ( j )
= H TF
u ( j )
Y ( j )
H L ( j )
( j ) = ak e j kT
k =0
Potrebno je znati a0 ,..., al i broj kola za

kanjenje.
H L ( j ) H TF ( j ) =
142
4
3 142 43
ovo znamo
ovo podeavamo
Y ( j )
123
ovo je ono to nam treba po NK
Strana 47 od 63
ETF-BG Community
32 DIJAGRAM OKA
Praktina metoda za proveru ISI; kontrolisanje ISI. Osciloskop se prikljui na liniju i na
poseban nain se posmatra.
Osciloskop se sinhronie sa signalom tako da ulaz prebrie za 1T i iscrta na ekranu.
Zbog velikog protoka 1000 bit/s na ekranuse pokazuju u vidu magle delovi koji daju 1, 0 i
1 0 0 1
1 irina oka pokazuje kada treba uzeti signale

2 prijemnik se sinhronizuje iz preseka sa 0, ako je to mnogo
iroko eta takt prijema
3 intenzitet ISI tj. koliko se menja vrednost odbirka
4 koliko uma moe da se doda da ne pree prag
33 IZVESTI
IZRAZ
ZA
VEROVATNOU
GREKE PRI PRENOSU BINARNIH SIGNALA U PRISUSTVU ABG
Rx
U prisustvu uma moe da doe do pogrene odluke tj. um se

ogleda kroz verovatnou da doe
do greke.
1 0 1 1 0
ODL
n (t )
prag
- unipolarni ( u, )
Odbirke uzimamo na sredini
u R ( t ) = uT ( t ) = a
t( kT );
k
1 0 1 1
a k ( 0,1)
greka
(t )
odabira:
u R ( t ) + n ( t ) = a
t( kT
k
) +n t( )
u R ( t ) + n ( t ) = ak ( n k )T + n( t ) = anu + n ( nt )
k
u + n ( nT )
u D ( t ) = u R ( nT ) + n ( nT ) =
0 + n ( nT )
p ( un )
P 0 (U D )
p1 ( un )
up
1 Un 2 2
P ( un ) =
e
2
1
P ( 0) = P (u ) =
2
Pe = P ( 0 ) P (U | 0 ) + P ( u ) P ( 0 | u )
P (u | 0) =
p ( u ) du
0
P (0 | u ) =
up
up
p ( u ) du
1
Strana 48 od 63
ETF-BG Community
P (u | 0) = P (0 | u ) =
P ( u ) du
n
= Pe
up
+
Pe =
uP
P ( un ) dun P ( un ) dun
142
43 0
1
erfc ( z ) =
2
up
1
2
up
un2
2
1
dun =
2
Pe =
t 2
e dt
u 1
u
1
erfc p = erfc p
2
2 2
2
t 2
dt
uD =
u
= up
2
u + n ( nT )
u D ( nT ) = u R ( nT ) + n ( nT ) =
u + n ( nT )
uD = u
- polarni ak {1, 1}
u
1
Pe = erfc D
2
2 D
uD
34 IZVESTI IZRAZ ZA VEROVATNOU GREKE PRI PRENOSU MARNIH SIGNALA U PRISUSTVU ABG
ak { ( m 1) , ( m 3) ,..., 1,1,... ( m 1)}
m = 2 ak = {1}
m = 4 ak = {1, 3}
u
3u
u
Ako nema uma odbirak uzima jednu od vrednosti u, 3u,... a
0,
2
u
,
4
u
prijemnik +0 poredi sa pragovima
.
M arni sistem
M razliitih mogunosti
Traimo koliko je P da ne pogrei verovatnoa korektnog odluivanja.
(M-1)U
(M-2)U
prag
Ako su svi nivoi jednakoverovatni onda je 1 M verovatnoa da se poalje
2U
U
0
-U
jedan. Verovatnoa da ne pogrei prijemnik pri odluivanju je 1 M P da primi

ali utie i um u do u .
1 +u
p ( u N ) dun - ako aljemo u, verovatnoa da prijemnik ne pogrei.
prag
prag
-(M-1)U
1
najvii: M
Za ostale odbirke se pomera mesto uma. Ukupno (m-2) odbirka i jo najvii i

najnii.
p ( u ) du
n
1
najvii:
M
p ( u ) du
n
Suma ovoga daje verovatnou korekntog odluivanja.

Pk = ( M 2 )
u
1
M
p ( u ) du
n
1
M
p ( u ) du
n
1
M
p ( u ) du
n
M 2
2M
2
P ( un ) dun + P ( un ) dun = Pk
M 0
M u
Strana 49 od 63
ETF-BG Community
1 u

1
P ( un ) dun = 1
0
2 0
M
1
u 1
= Pk
1 erfc
+
M
2 M
1
1
u
Pe = 1 Pk = 1 1 erfc
2
M M
M 1
u
Pe =
erfc D
M
2
u
Pk = 2 P ( un ) dun +
2
M
2 P ( un ) dun +
M
0
uD rastojanje odbirka od praga
35 IZVESTI IZRAZ ZA VEROVATNOU GREKE PRI PRENOSU

BINARNIH SIGNALA POJAAVAIMA U OSNOVNOM OPSEGU I U
PRISUSTVU ABG
Opada snaga signala sa daljinom opada SNR i dolazi do kritine vrednosti, tj. max dometa.
ta ako nam treba vei domet od toga?
Delimo vezu na krae deonice i na tim prekidima stavljamo pojaavae. Meutim pojaava
unosi um tako da opet ne moemo beskonano duge deonice jer u jednom trenutku toliko
pojaamo um da stiemo do kritinog SNR.
Kumulativni efekat uma
A
Tx
uT ( t )
...
(1)
>
(2)
...
>
(m)
...
>
B
ODL
Predajnik na A generie digitalni signal kao sluajniu povorku. Kako ne moe da dobaci do B
deonica AB se deli na m deonica i kada signal stigne on se odabira i odlui.
- Linija unosi slabljenje: dB km - poduno slabljenje
Npr. deonica je duga l[km]. Slabljenje na deonici je ae [ dB ] = l = 10 log Ae . Apsolutno slabljenje
Al = 100,1 .
Stavljamo pojaava koji treba da nam pojaa onoliko koliko linija oslabi A = A . Ali svaki
pojaava unosi i um:
P
u1 ( t ) =
uT ( t )
+ n1 ( t ) - na ulazu u I pojaava
Al
u1i ( t ) = u1 ( t ) AP = uT ( t ) + AP n1 ( t )
u2 ( t ) = ut ( t ) + AP n1 ( t )
1
+ n2 ( t )
Al
u2i ( t ) = uT ( t ) + AP n1 ( t ) + AP n2 ( t )
P.P. pojaavai su jednaki i statistike osobine uma iste tj:

Strana 50 od 63
ETF-BG Community
1 = 2 = ... = m
m
umi ( t ) = uT ( t ) + AP ni ( t )
i =1
D = m AP 12 = 2 AP D2 = m 12
2
1
u
Pem = erfc
2
2m 1
36 IZVESTI IZRAZ ZA FUNKCIJU PRENOSA OPTIMALNOG FILTRA

D
H T ( j )
x (t )
H R ( j )
H L ( j )
ODL
n (t )
Posmatrajmo uticaj i suma i ISI:

u (t ) = ak x(t kt )
k
u D (t ) = ak y (t kt ) + nD (t )
k
Y ( j ) = H T ( j ) H L ( j ) H R ( j ) X ( j ) = H TLR ( j ) X ( j )
1
y (t ) =
H TLR ( j ) X ( j )e jt d
2
Na sum utice samo prijemnik:
1
S ND ( )d
2
Promenom H T i H R uticemo na ISI, a na sum utice samo H R .
Povecanjem B filtra, povecavamo odbirak signala, ali povecavamo i sum. Dakle
povecavamo amplitudu, ali samo do odredjene velicine kada sum pocinje brzo da raste i ta max
vrednost je OPTIMALNA VREDNOST.
Optimizaciju zasnivamo na smanjenju Pe . Cilj nam je da SNR bude max :
2
S ND ( ) = H R ( j ) S N ( )
D2 =
Strana 51 od 63
ETF-BG Community
Pe =
U
M 1
erfc( D )
M
2 D
aK y (t )
2 D
max
y 2 (tm )
D2
=?
Uzmimo H T gH L = 1 Y ( j ) = H R ( j ) X ( j )
1
y (t ) =
2
1
y (tm ) = [
2
2
D2 =
1
2
+
Na osnovu:
H R ( j ) X ( j )e jt d
F1 ( j ) F2 ( j )d
k gX ( j ) jtm
e
S N ( )
F1 ( j ) d
F1 ( j ) = H R ( j ) S N ( )
y 2 (tm ) 1
X ( j ) jtm
2
F2 ( j ) =
e
2
S N ( )
Maximum je za F1 = k gF2 :
H R ( j ) S N ( ) =
d ]
y 2 (tm ) 1
2
2
2
D
H R ( j ) S N ( )d
H R ( j ) X ( j )e
jt
X ( j )
H R ( j ) X ( j )e
jt
H R ( j ) S N ( )d
F2 ( j ) d
2
S N ( )
H R ( j ) = k
X ( j ) jtm
e
S N ( )
Ovaj optimalan filtar je optimalan samo za ovaj sistem, tj. svaki sistem ima svoj optimalan
filtar i ako bilo sta promenimo u njemu, moramo da menjamo i optimalan filtar.
37 IZVESTI IZRAZ ZA FUNKCIJU PRENOSA PODEENOG FILTRA

On je optimalan filtar za Gausov sum.
X ( j ) jtm
e
Kad dobijemo formulu za optimalan filtar: H R ( j ) = k
, kako smo uzeli za sum
S N ( )
p
beli Gausov sum, znamo S N ( ) = S N = N , pN = FkTo , pa se za podeseni filtar dobija
2
k
X ( j )e jtm
formula: H R ( j ) =
SN
Strana 52 od 63
ETF-BG Community
y 2 (tm )
D2
1 1
S N 2
X ( j ) d =
Wt
SN
tm utice na k-ku podesenog filtra:

k
H R ( j ) =
X ( j )e jtm
SN
+
1
hR (t ) =
2
hR (t ) =
H R ( j )e
jtm
k 1
d =
S N 2
k
x(t tm )
SN
X ( j )e j (t +tm ) d
tm < T nemoguce
tm = T optimalno
tm > T OK
38 IZVESTI IZRAZ ZA FUNKCIJU PRENOSA PRIJEMNIKA SA

INTEGRALJENJEM I RASTEREENJEM
Dolazi nam i signal i sum. C se puni i posle Tse uzima odbirak i C se isprazni. Zatim
pocinje nova integracija i to od 0. Rasterecenje je trenutno (nema memorije).
u (t ) = ak (t kt ), ak {1}
k
u (t )
I&R je podesen filtar za pravougaone impulse.
>
n (t )
ODL
D
mT
u D (t ) =
prag
1 kT
UT
UT
u (t )dt = uD (kT ) = ak
=
Ti ( k 1)T
Ti
Ti
Prag postavljamo na 0: U p = 0
UT
u D = u D (kT ) U p =
Ti
S N ( ) = S N =
pN
2
u (t )
( .)
1
ui ( t ) ui (t ) = T
i
U i ( j ) =
S ND ( ) = H ( j ) S N ( )
u ( )d
1
U ( j )
jTi
Strana 53 od 63
ETF-BG Community
ui (t ) =
1
2
U i ( j )e
jt
1
u D (t ) = ui (t ) ui (t T ) =
2
1
u D (t ) =
2
1
U ( j ) jt
jT e d 2
D2 =
1
2
U ( j )
jTi
e j (t T ) d
1 e jT jt
U ( j ) jT e d
i
+
1 e jT
U D ( j ) =
U ( j )
jTi
D2 =
1 e jT
H ( j ) =
jTi
H ( j ) pN d =
pN
2
sin
T
2 ) 2 ( T ) 2 d = pN ( T ) 2
2 Ti
Ti
( T
0
2
sin
T
2 )2 d
( T
0
2
pN T
2 T 2i
1
Pe = erfc
2
UT
Ti
2
TpN
2Ti 2
U 2T
1
= erfc
pN
2
39 IZVESTI IZRAZ ZA VEROVATNOU GREKE PRI PRENOSU

BINARNIH SIGNALA OBNAVLJAIMA U OSNOVNOM OPSEGU I U
PRISUSTVU ABG
A
(1)
uT ( t )
Rx/
Tx
...
Tx
uT ( t )
( m)
>
........
mT
ODL
n1 ( t )
Rx
Rx/
Tx
>
ODL
UOBL
takt
Primopredajnici
samo
primaju
poruku,
rekonstruiui
poruku
(odluuju o 0 ili 1) i alju je
kao originalnu (RIPITERI)
u
1
Pe = erfc D
2
2 D
1
U
Pe1 = erfc1
- po bitu
2
2 1
Moe se desiti da se na jednoj deonici pogrei na npr x-tom bitu pa da neki drugi obnavlja
pogrei na istom bitu onda nema greke.
Ako je greka napravljena neparan broj puta na izlazu e biti greke:
Strana 54 od 63
ETF-BG Community
m k
mk
Pe1 (1 Pe1 ) = Pe
k neparno k
m ( m 1)( m 2 ) 3
m 1
m 3
Pem = mPe1 (1 Pe1 ) +
Pe1 (1 Pe1 ) + ...
3!
Pem mPe1
Greka raste linearno sa m.
m
U
Pem = erfc
2
2 1
Posle 3 pojaavaa imamo istu greku kao posle 100

obnavljaa.
-1
-2
-3
-7
10
100
1000
Strana 55 od 63
ETF-BG Community
40 OBJASNITI PRINCIP PRENOSA BINARNIH SIGNALA POSTUPCIMA

AM, FM I M
um ( t ) 1
1 1
moduliui
(digitalan
um ( t )
u (t )
kontinualan)
u0 ( t ) - nosilac
um ( t ) = a
t( kT
k
AM
signal
u0 ( t )
) + a
X t( kT
u0 ( t ) = u0 cos (0t + 0 )
AM: du = ku um ( t )
M: ( t ) = k um ( t )
FM: dfi = k f um ( t )
FM
41 DIFERENCIJALNA BINARNA FAZNA MODULACIJA DBM

u p (t )
um ( t )
LK
UP
ud ( t )
u (t )
ODL
u (t T )
cos 0t
um ( t ) = a
t( kT
k
u ( t ) = ku u p ( t ) cos 0t
ud ( t ) = kd u ( t ) u ( t kT )
ud ( t ) =
kd ku2
k k2
u p ( t ) u p ( t T ) cos 0t + d u u p ( t ) u p ( t T ) cos ( 20t 0 )
2
2
Strana 56 od 63
ETF-BG Community
42 BINARNA FREKVENCIJSKA MODULACIJA BFM

m (t )
f1
U 0 cos 1t
U 0 cos 1t
fm
1
1 m (t )
n
f2
U 0 cos 2t
U 0 cos 2t
fm
43 /43/46 BINARNA FAZNA MODULACIJA I VEROVATNOA GREKE

ub ( t )
u BPSK
2 pn
u0 cos 0t
( .)
ODL
n ( t ) 2 cos (0t + )
signal je POLARAN
Prijemnik je KOHERENTAN
U BPSK = U o cos o t + ak x(t kT )
U BPSK = U o cos(o t + k ), k {0, }
U BPSK = U o cos o t
u A (t ) = U o cos U o cos(2o t + )
T
u B (t ) = u A (t )dt = U oT cos
0
u D (t ) = U oT cos ,
p T
= 2 N 2 = pN T
2 T i
prag na nuli
U o 2T 2 cos 1
E
1
U
1
= erfc
cos 2
Pe = erfc
= erfc
2 pN T
2
pN
2
2 2
Strana 57 od 63
ETF-BG Community
44 /47
KVATERNARNA FAZNA MODULACIJA I VEROVATNOA
GREKE
45 KVATERNARNA AMPLITUDSKA MODULACIJA QAM
Vb
I&R
Vb
U 0 cos 0t
Vb
2 cos 0t
SP
ODL
PS
D
n (t )
U 0 sin 0t
I&R
ODL
C
2sin 0t
u (t ) = U ak (t kT )cos o t + bk (t kT )sin o t
k
u A (t ) = U (ak + ak cos 2o t + bk sin 2o t )

k
U B (2kTb ) = 2Uak Tb = UTs ak = UTs

uC (t ) = U (ak sin 2o t + bk + bk cos 2o t )
k
U D (kTs ) = Ubk Ts = 2UTb bk = UTs

PNA = PNC = 2 pN , D 2 = B 2 = 2 pN Ts
2UTb
U 2Tb
1
1
= erfc
u grani
Pe = erfc
2
pN
2 2 pN Tb 2
za sistem: pe,s = pe (1 pe ) + (1 pe ) pe + pe 2 2 pe
greska po bitu na izlazu: pe,b =
1
pe,s
2
Strana 58 od 63
ETF-BG Community
46 VEROVATNOA GREKE KOD MQAM

Vb
Vb
Vb
2ld M
2 M
odl
2 cos 0t
Vb
2ldM
M 2
2 cos 0t
PS
SP
2
n (t )
2sin 0t
odl
M 2
2sin 0t
Za m-arni simbol
M 1
U
erfc
M
2
Ovde je M -arni simbol
uT
M 1
Ps =
erfc s
M
2
Pe , s =
u 2Ts
M 1
Ps =
erfc
2
M
PS
Pb =
- dibit
ld M
2 = pN Ts
Pe ,b = 2 Pb ,dibitu
Strana 59 od 63
ETF-BG Community
DODATNO
47 FURIJEOVA
TRANSFORMACIJA
PRAVOUGAONOG IMPULSA TRAJANJA
E,
x(t ) =
0
X ( j ) =
t +
2
inace
x(t )e jt dt =
APERIODNINOG
x(t )e jt dt =
Ee
jt
dt
Zbog simetrije je: P1 = P2, a poto su te

povrine odreene integralima:
x1
P1 =
x
e dx
x2
P 2 = e x dx
x2
x1
imamo da vai jednakost:

x1
x2
x2
dx = e x dx
x1
i ovo vai za bilo koje x1 i x2, i x1 i x2, dok

god je u pitanju simetrian interval.
Digresija: ako pustimo da se intervali (x1,x2) i (-x2,-x1)
razvuku u beskonanost, i ako znamo da su povrine odreene
integralima sa takvim granicama iste, moemo pisati:
+
x
e dx =
dx
Podsetimo se Ojlerovog obrazca: e jx = cos( x) + j sin( x )

I injenice da je: cos( x) = cos( x ) i sin( x ) = sin( x )
Imajui u vidu prethodno iznete injenice i podrazumevajui da je (x1, x2, -x1, x2) u naem
sluaju jednako (0,
, 0, ) moemo pisati:
2
Strana 60 od 63
ETF-BG Community
+
e jt dt = e jt dt +
2
+
jt
dt
e + jt dt +
jt
dt
(e
+ jt
+ e jt )dt =
= 2 cos(t )dt
0
Tako da je:
+
X ( j ) = 2 E cos(t )dt
0
sin( )
2
X ( j ) = E
Strana 61 od 63
ETF-BG Community
::SADRAJ::
1 Napisati Fourierov transformacioni par za spektar periodinih signala, korelaciju i konvoluciju................3
2 Napisati Fourierov transformacioni par za spektar aperiodinih signala, korelaciju i konvoluciju..............4
3 Kako se definiu i koje osobine imaju spektri periodinih, odnosno aperiodinih signala?...........................5
4 Formulisati teoremu o odabiranju i izvesti dokaz. Navesti znaaj i primenu...................................................6
5 Objasniti pojavu linearnih izoblienja i mogunost njihove analize................................................................8
6 Izvesti izraze za impulsni i odskoni odziv idealnog NF filtra........................................................................11
7 Navesti sve tipove amplitudskih modulacija. Dati vremenski oblik i spektar.................................................14
8 Izvesti izraz za AM-1BO signal.........................................................................................................................16
9 Objasniti postupak frekvencijske raspodele kanala. Dati princip realizacije.................................................18
10 Objasniti postupak vremenske raspodele kanala. Dati princip realizacije...................................................19
11 Nacrtati blok-emu i objasniti postupak impulsne modulacije po trajanju..................................................20
12 Nacrtati blok-emu i objasniti postupak impulsne modulacije po poloaju.................................................23
13 Nacrtati blok-emu i objasniti postupak impulsne kodne modulacije..........................................................25
14 Izvesti izraz za odnos signal-um kvantizacije kod IKM u postupku ravnomerne i neravnomerne
kvantizacije...........................................................................................................................................................26
15 Nacrtati blok-emu i objasniti postupak vremenske raspodele kanala primenom IKM..............................28
16 Nacrtati blok-emu i objasniti postupak delta modulacije i adaptivne delta modulacije.............................29
17 Nacrtati blok-emu i objasniti postupak diferencijalne impulsne kodne modulacije...................................31
18 Objasniti spektralne i statistike osobine termikog uma............................................................................31
19 Dati definiciju efektivne temperature sopstvenog uma sistema na ulazu i faktora uma sistema.............33
20 Izvesti izraz za efektivnu temperaturu sopstvenog uma sistema na ulazu i faktora uma kaskadne veze N
sistema..................................................................................................................................................................35
21 Definisati uskopojasni um i dati njegove karakteristike..............................................................................35
22 Izvesti izraz za odnos signal-um kod postupaka amplitudskih modulacija.................................................37
23 Izvesti izraz za odnos signal-um kod postupka frekvencijske modulacije...................................................39
24 Izvesti izraz za odnos signal-um kod postupka fazne modulacije................................................................40
25 Izvesti izraz za odnos signal-um kod postupka IKM u prisustvu termikog uma......................................41
26 Nacrtati i objasniti naine predstavljanja binarnih signala (linijski kod). Navesti vremenske i spektralne
karakteristike najznaajnijih kodova..................................................................................................................42
27 Objasniti diferencijalni manchester kod........................................................................................................43
28 Objasniti pojavu intersimbolske interferencije. Izvesti I Nyquistov kriterijum............................................44
29 Objasniti pojavu intersimbolske interferencije. Izvesti II Nyquistov kriterijum...........................................46
30 podignuti kosinus............................................................................................................................................47
31 transverzalni filtar...........................................................................................................................................47
Strana 62 od 63
ETF-BG Community
32 Dijagram oka...................................................................................................................................................48
33 Izvesti izraz za verovatnou greke pri prenosu binarnih signala u prisustvu ABG..................................48
34 Izvesti izraz za verovatnou greke pri prenosu M-arnih signala u prisustvu ABG..................................49
35 Izvesti izraz za verovatnou greke pri prenosu binarnih signala pojaavaima u osnovnom opsegu i u
prisustvu ABG....................................................................................................................................................50
36 Izvesti izraz za funkciju prenosa optimalnog filtra........................................................................................51
37 Izvesti izraz za funkciju prenosa podeenog filtra.........................................................................................52
38 Izvesti izraz za funkciju prenosa prijemnika sa integraljenjem i rastereenjem..........................................53
39 Izvesti izraz za verovatnou greke pri prenosu binarnih signala obnavljaima u osnovnom opsegu i u
prisustvu ABG....................................................................................................................................................54
40 Objasniti princip prenosa binarnih signala postupcima AM, FM i M......................................................56
41 diferencijalna binarna fazna modulacija DBm..........................................................................................56
42 binarna frekvencijska modulacija bfm...........................................................................................................57
43 /43/46 Binarna fazna modulacija i verovatnoa greke................................................................................57
44 /47 Kvaternarna fazna modulacija i verovatnoa greke.............................................................................58
45 kvaternarna amplitudska modulacija QAM...................................................................................................58
46 Verovatnoa greke kod mqam.......................................................................................................................59
DOdatno...............................................................................................................................................................60
47 Furijeova transformacija aperiodninog pravougaonog impulsa trajanja ................................................60
::Sadraj::............................................................................................................................................................62
Strana 63 od 63

IR3OT Teorijska Pitanja

Hochgeladen von

Dokumentinformationen

Originaltitel

Copyright

Verfügbare Formate

Dieses Dokument teilen

Dokument teilen oder einbetten

Freigabeoptionen

Stufen Sie dieses Dokument als nützlich ein?

Sind diese Inhalte unangemessen?

Copyright:

Verfügbare Formate

IR3OT Teorijska Pitanja

Hochgeladen von

Copyright:

Verfügbare Formate

ETF-BG Community

Osnovi telekomunikacija skripte

Ove skripte se mogu neogranieno distribuirati jedino u elektronskom formatu i svako

U izradi skripti su uestvovali:

Odgovore na pitanja uradila Marija Ili (

1 NAPISATI FOURIEROV TRANSFORMACIONI PAR ZA SPEKTAR

korelacija: (slicnost dva signala) R21 ( ) = R12 ( )

R (0) = f 2 To je proporcionalno snazi jedinicnom otporu

2 NAPISATI FOURIEROV TRANSFORMACIONI PAR ZA SPEKTAR

F(j)- spektralna gustina

3 KAKO SE DEFINIU I KOJE OSOBINE IMAJU

Parna f-ja ucestanosti = 0

Neparna f-ja ucestanosti

Predstavlja kontinualan complex spektar. Apsolutna vrednost F ( j ) je spektralna gustina

4 FORMULISATI TEOREMU O ODABIRANJU I IZVESTI DOKAZ.

Signal prvo propustamo kroz NF filtar da bi smo ga ogranicili.

Pa od osnovnog formiramo sledeci:

Aperiodican signal je odredjen:

kontinualni signal je odredjen diskretnim vrednostima uzetim u

5 OBJASNITI POJAVU LINEARNIH IZOBLIENJA I MOGUNOST

fazna k-ka odstupa od idealne

Linearna amplit izoblicenja:

(1) potice od idealnog sistema; (2) prednjaci, a (3) kasni za N ;

Odstupanje je po sin (neparna f-ja)

J n ( x)e jn Beselov red J n ( x) = (1) n J n ( x)

6 IZVESTI IZRAZE ZA IMPULSNI I ODSKONI ODZIV IDEALNOG NF

Zbog jednostavnosti, u daljem razmatranju

Odziv na impuslnu (Hevisajdvu) pobudu:

Imamo od ranije da je Furijeova transformacija Hevisajdove

Odziv idealnog HF filtra na Hevisajdovu pobudu je:

< 0 na intervalu integracije), i kad taj integral transformisemo u

podintegralne funkcije je pozitivna, zato to je

> 0 na intervalu integracije (pogledati grafik za

mora korigovati uvoenjem minusa ispred integrala, kao to je i uinjeno.

Funkcija sinus integral je po definiciji: Si ( x) =

(t t0 ) = x , iz gornje definicije, tako da je:

Razmotrimo sluaj kada je:

Odziv na odskoni (Dirakov) impuls

7 NAVESTI SVE TIPOVE AMPLITUDSKIH MODULACIJA. DATI

transakciji pojavio se jos jedan spektar kao u ogledalu.

2.KAM (Konvencionalna AM)

u KAM (t ) = U o [1 + mo m(t )]cos ot

mo = 0 -na izlazu je samo nosilac

Nosilac ne nosi poruku. Deo snage odlazi na nosilc.

8 IZVESTI IZRAZ ZA AM-1BO SIGNAL

Ako od ranije znamo da je: U mAM 2 BO ( j ) = U m [ j ( 0 )] + U m [ j ( + 0 )]

Uvedimo sledee smene:

( j )[2 j sin( 0 t )]d

Znamo da je po definicji inverzna furijeova transformacija:

znai da za prvi integral vai:

odnosno u naem sluaju za

to znai da za drugi integral vai:

Kad sve to zamenimo u poslednji izraz za umAM 1BO (t ) , imamo:

+ je za visi BO, a za nii BO.

9 OBJASNITI POSTUPAK FREKVENCIJSKE RASPODELE KANALA.

Ovde moe biti lufta ali se

10 OBJASNITI POSTUPAK VREMENSKE RASPODELE KANALA. DATI

T0 - perioda odabiranja signala

to je manje vie signala moemo poslati jednim kanalom.

11 NACRTATI BLOK-EMU I OBJASNITI POSTUPAK IMPULSNE

Moduliui signal je ogranienog spektra.

Ako je suma ispod u p na izlazu je 0 a ako je iznad onda u x = const.

Ovde se menja poloaj prednje ivice i uvek zavrava u multiplu T.