LESONTWERP

ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

Naam: Simon Schoors
UC Leuven-Limburg
Lerarenopleiding
Vestiging Heverlee
Hertogstraat 178, 3001 Heverlee
Tel. +32 16 37 56 00

Vakkencombinatie: Aardrijkskunde/ Geschiedenis

Stagebegeleider DLO: Mevr. H. Verstappen

School: Scheppersinstituur Mechelen

Les gegeven door: Simon Schoors

Onderwijsvorm: Stage I deel 1

Vak: Aardrijkskunde

Richting:

Onderwerp: Verwerkende industrie

Klas: 2F

Vakmentor: Mevr. Nauwelaerts

Lokaal: Aardrijkskunde lokaal 1ste graad

Datum/Data: 29/ 02/ 2016

Aantal leerlingen:

Lesuur/-uren: 1ste lesuur (8u30-9u20)

BEGINSITUATIE
Situering in de lessenreeks

Men bevindt ons in het thema industrie, in deze lessenreeks gaan we het hebben over industrielandschappen. Van
grondstof naar afgewerkt product, is het belangrijkste deel van dit thema.

Relevante voorkennis (en/of kennis die nog niet aanwezig is)

De leerlingen weten wat industrie is. De eerste industriefase (ontginning van grondstoffen) en de tweede
industriefase (basisindustrie). Dit zijn de voorlopers op het deel dat we in deze les gaan bekijken, de derde
industriefase (verwerkende industrie)

Belevings- en ervaringswereld & Actualiteit

Voorwerpen die men in het dagelijksleven gebruiken komen uit de industrie (plastic)
Haven van Antwerpen ligt dicht bij de leefomgeving van de leerlingen.
Filmpjes over industrie die de leerlingen op tv hebben gezien.

Leerniveau van de klasgroep, klassfeer,

/

DIDACTISCHE VERANTWOORDING

Welke (vak)didactische principes en werkvormen komen in je les aan bod? Waarom kies

je voor deze aanpak?

In deze les gaan we het hebben over de derde industriefase: de verwerkende industrie: de
leerlingen hebben het al gehad over de ontginning van grondstoffen en de basisindustrie, die leid tot
een half afgewerkt product. Als motivatiefase gaan we het hebben over het productieproces van
staal. Dit is de ontginningsfase, vanwaar komen deze producten. Hierna gaan we het hebben over
de basisgrondstoffen voor de productie van staal: ijzererts en steenkool. Dit is de ontginningsfase,
vanwaar komen deze producten? Hierna gaan we het hebben over de basisindustrie, hier word als
eerste steenkool omgezet in cokes, dit gebeurt in de cokesfabriek. Men gaat hierbij nog verder
kijken naar de andere landschapskenmerken van de basisindustrie; zoals hoogoven, staalfabriek en
walserij. Zo komen we tot een half afgewerkt product. Dit half afgewerkt product wordt in de
verwerkende industrie omgezet in een afgewerkt product.
In de eerste lesfase gaat men het hebben over de landschapselementen van de verwerkende
industrie, men gaat deze herkennen en benoemen. De leerlingen moeten de landschapselementen
herkennen en benoemen aan de hand van verschillende afbeeldingen, waarin deze verschillende
landschapselementen in voor komen. Zo kunnen de leerlingen de verschillende industriefases van
elkaar onderscheiden met behulp van afbeeldingen waar de verschillende landschapselementen
zichtbaar op zijn. de leerlingen mogen deze oefening individueel of per 2 maken.

In de volgende lesfase gaan we het hebben over de verschillende industriefases. Door gebruik te
maken van verschillende afbeeldingen laat de leerkracht de leerlingen de 3 verschillende
industriefases uitleggen. Zo geven de leerlingen zelf uitleg bij deze 3 verschillende industriefases.
Bij de basisindustrie legt de leerkracht de definitie assemblage uit.
In deze fase gaan de leerlingen kijken hoe bedrijven zich inplanten in het landschap, we gaan dit
onderzoeken. De leerlingen bekijken aandachtig de afbeeldingen, zo beoordelen ze het uitzicht en
de ligging van de bedrijven. De leerlingen schrappen wat niet past. Zo kunnen de leerlingen het
verschil tussen de verschillende soorten bedrijven aanduiden, oude tegenover nieuwe industrie.
Deze oefening maken de leerlingen individueel. De leerkracht overloopt deze oefening klassikaal
met de leerlingen. De leerkracht laat een paar leerlingen de leertekst lezen over industrietakken
onderscheiden en inplanting van bedrijven vergelijken.
Als laatste deel van deze les gaan de leerlingen het hebben over het productieproces van lego. De
leerlingen kijken aandachtig naar een filmpje over de productie van lego. Zo krijgen de leerlingen al
een inzicht in hoe lego wordt gemaakt. Na dat de leerlingen aandachtig naar het filmpje hebben
gekeken maken de leerlingen zelf een keten van hoe lego wordt gemaakt. De leerkracht overloopt
met de leerlingen hoe lego gemaakt wordt. De eerste fase: ontginning, is het basisgrondstof voor
lego is aardolie. Fase 2: basisindustrie, waar aardolie wordt verwerkt in een aardolieraffinaderij. De
benzine wordt in de chemische industrie omgezet in granulaatkorrels. In fase 3: verwerkende
industrie worden de granulaatkorrels omgezet in de legofabriek tot lego blokjes. De leerlingen
overlopen zo het productieproces van een legoblokje aan de hand van wat ze juist in deze les
hebben geleerd.
De leerkracht overloopt de 3 industriefases samen met de leerlingen.

EINDTERMEN & LEERPLANDOELEN

Situering in de eindtermen: (Vakoverschrijdend en/of vakgebonden)

http://www.ond.vlaanderen.be/curriculum/secundair-onderwijs/eerste-graad/vakgebonden/astroom/aardrijkskunde/eindtermen.htm
De leerlingen kunnen:
24 een industrielandschap herkennen, beschrijven naar uitzicht en functies en eenvoudige observeerbare kenmerken
ervan vergelijken met een industrielandschap elders.
25 Milieueffecten opnoemen die in verband kunnen gebracht worden met industrile activiteiten.

Situering in het leerplan:

http://ond.vvkso-ict.com/vvksomainnieuw/leerplanpubliek.asp?NR=2008/038

ET 24: 1 Vanuit satellietbeelden, Google Earth, landschapsfotos of terreinwerk de elementen van

industrielandschappen herkennen en industrietypes afleiden.
ET 30: 3 Vanuit beeldmateriaal en andere informatiebronnen een havenlandschap herkennen als
een geheel van economische functies.
ET 24, ET 30 en ET 4: 4 Vanuit landshapsbeelden en andere informatiebronnen (kaarten met
bevolkingsspreiding, verkeerswegen) de vestigingsfactoren van de industrie in een haven
ALGEMEEN LESDOEL
Wat doet men allemaal in de verwerkende industrie? En wat is het totale proces van een grondstof tot een afgewerkt
product.

SCHOOLAGENDA

(Van de leerlingen. Verwijs naar het werkblad en/of de paginas in het werk- en/of handboek.)

De derde industriefase: verwerkende industrie p. 84-88

BRONNEN (Noteer alle gebruikte bronnen, volgens BIN.)

Peetsers, J., e.a. Werkmap Aardrijkskunde 2. Van In

Verstappen, H., e.a. Geogenie 2.
WDM, internat (geraadpleegd op 21februari)
http://www.wdm.be/leerkrachtaangemeld/aardrijkskunde/ondersteuningaardrijkskunde2/973industrielandschappen
https://www.youtube.com/watch?v=sZmPeZWy_Go

Callemeyn, A., e.a.. Plantyn Algemene Wereldatlas (2012). Plantyn.

https://www.youtube.com/watch?v=8OGo9mFZJLw

LEERMIDDELEN & MEDIA

Werboek
PPT
Bord
Atlas

Didactisch lesontwerp
KRACHTIGE LEEROMGEVING
Leerdoelen
De leerlingen
kunnen het
productie proces
van staal uitleggen
aan de hand van
fotos
(B3/ begrijpen)

Lesfasen
& timing
Instapfase
Motivatiefase
: (10min)

Onderwijs- en leeractiviteiten

Media

De leerkracht stelt zich voor aan de klas. Hij vraagt

PPT
aan de leerlingen om hun werkboek op de bank te
ijzererts
noemen maar nog gesloten te houden. De leerkracht Steenkool
begint de les met het productieproces van staal.

Pro

OLG:
De leerkracht overloopt de verschillende fases en
stelt hier enkele vragen bij:
Fase 1: ontginning
Wat zijn de basisgrondstoffen die nodig zijn
voor de productie van ijzer en staal?
In wat wordt steenkool omgezet om de
productie van staal en ijzer te
vergemakkelijken? En waar wordt steenkool
omgevormd tot cokes?
De leerkracht laat een stukje steenkool en ijzererts
rondgaan in de klas.
Fase 2: basisindustrie
Waar wordt het ijzererts gesmolten met
behulp van de cokes?
Wat is het eindproduct nadat men het
ijzererts gesmolten heeft?
Naar waar vervoert men dit vloeibaar ijzer?
De leerkracht overloopt kort wat er in de staalfabriek
gebeurt.

De leerlingen zijn
bereid om te
antwoorden op de
vragen van de
leerkracht
(A2/ Reageren)
De leerlingen
kunnen de 2 al
gekende fase van
industrie uitleggen
(B2/ benoemen)

De leerlingen beantwoorden de vragen van de

leerkracht.

De leerlingen
Lesfase 1:
kunnen aan de
(8min)
hand van fotos de
landschapselemen
ten van
verwerkende
industrie
benoemen
(B2/ benoemen)

De leerkracht legt uit waarover we het tijdens deze

les gaan hebben de verwerkende industrie
In dit deel van de les gaan we de
landschapselementen van verwerkende industrie
proberen te herkennen en benoemen.

Werkboek
Ppt

1.4
ind
Oefe

Individueel werk:
De leerlingen zoeken individueel op elke afbeelding
naar het meest opvallende landschapselement.
Nadien wordt de lijst met typische
landschapselementen klassikaal aangevuld.
De leerlingen maken individueel oefening 9 in hun
werkboek.

De leerlingen
kunnen aan de
hand van
verschillende
afbeeldingen
uitleggen hoe de
verschillende
industriefase in
elkaar zitten
(B3/ begrijpen)

Lesfase 2:
(10min)

We weten nu hoe de verwerkende industrie er langs

buiten uitziet maar we weten niet hoe deze in zijn
werk gaat. Dit gaan we nu bekijken in volgende deel.
In dit deel overlopen we de drie industriefasen.
Werkboek
Hierbij wordt uitgelegd wat de verwerkende industrie Ppt
eigenlijk is.
OLG:
De leerkracht overloopt de leestekst aan de hand
van verschillende afbeeldingen en stelt hier enkele
vragen bij:
Ontginning:
Vanwaar worden grondstoffen zoals aardolie,

Leer

De leerlingen
kunnen een aantal
kenmerken van
ontginning, basis
en verwerkende
industrie u geven
(C4/ toepassen)

aardgas, ertsen, ontgonnen?

Aan welke typische landschapselementen
kunnen we de ontginning van grondstoffen
herkennen?

Basisindustrie:
Waarvoor zorgt de basisindustrie?
Wat zijn de typische landschapselementen
waaraan je de basisindustrie kan herkennen?
Verwerkende industrie:
Wat gebeurt er met de half afgewerkte
producten in de verwerkende industrie?
Wat zijn de typische landschapselementen
van de verwerkende industrie?
De leerlingen kijken aandachtig naar de fotos en
beantwoorden de vragen van de leerkracht.
.

De leerlingen
Lesfase 3:
kunnen de
(10min)
landschapselemen
ten van twee
verschillende
industrie bedrijven
van elkaar
onderscheiden
(C4/ toepassen)

De leerlingen kennen nu het hele proces van de

ontginning tot het verwerkingsproces.
We moeten ons nu de vraag stellen waar deze
verwerkende bedrijven zich plaats vinden en hoe zij
zijn ingeplant in het landschap.

Oefe
het
Her

Individueel werk:
De leerlingen moeten het uitzicht en de ligging van
de twee bedrijven beoordelen. Ze moeten schrappen
wat niet past.

AGF

De leerlingen maken individueel deze oefening.

De leerkracht overloop klassikaal de oefening met de
leerlingen
De leerkracht laat een leerling de leertekst
voorlezen.

De leerlingen
kunnen aan de
hand van een
filmpje uitleggen
hoe lego wordt
gemaakt
(C3/ begrijpen)
De leerlingen
kunnen uitleggen
hoe lego wordt
gemaakt
(C4/ toepassen)

Lesfase 4:
(12min)

We weten nu wat de verschillende industrie takken

doen en hoe ze er uit zien.
Als laatste oefening gaan we dit nogmaals herhalen,
dit doen we door het productieproces van een
legoblokje te bestuderen.
Groepswerk:
De leerlingen maken een ketting van het
productieproces van een legoblokje. De leerlingen
krijgen verschillende fotos die ze op de juiste plaats
moeten plaatsen.
De leerkracht overloopt of alles juist is en legt uit
wat er gebeurt.
De leerkracht overloopt oefening 11 samen met de
leerlingen.

Opmerkingen i.v.m. bijlagen:

Steeds kopie toevoegen van ingevuld werkblad of -boek.
Indien gebruik gemaakt wordt van transparanten of digitale presentatie: handouts toevoegen
(verkleind, zwart/wit).

Leer

Oefe
lego

Indien de klasopstelling gewijzigd wordt: plan en/of omschrijving toevoegen.

BORDSCHEMA
PPT

1.4 Derde industriefase:

Verwerkende industrie