Adyashanti - Ontwaken, Het Zal Je Maar Gebeuren

Ontwaken, het zal je maar gebeuren
Ontwaken,
het zal je maar gebeuren
Lessen van Adyashanti
Vertaald uit het Eng els door Prema van Harte
samsara
Van Adyashanti verschenen eerder bij uitgeverij Samsara:
jezus de Mysticus
De weg van bevrijding
Genade
Het einde vanje wereld
Ware meditatie
Dansende leegte
Aan het licht van verlichting

Dat mijn eigen ware Zelfvoor mij weerspiegelde
in de gedaanten van
Arvis Just
Jakusho Kwong Roshi
Nisargadatta Maharaj
Copyright
2002
Adyashanti.
This translation published by exclusive license from Sounds True, lnc.

Oospronkelijke titel: The Impact ofAwakening
Nederlandse uitgave: Samsara Uitgeverij bv 2016
Vertaling: Prema van Harte
Omslagontwerp en lay-out: Erik Th, www.erikthedesign.com
Omslagfotografie: Mukti
Niet uit deze uitgave mag gereproduceerd worden

zonder schriftelijk toestemming van:
Samsara Uitgeverij bv
Herengracht 341, 1016 AZ Amsterdam
www.samsarabooks.com
Inhoud
Voorwoord
Inleiding
IX
xm
Wie ben je?
De evolutionaire drang naar vrijheid 5

Onzekerheid en het onbekende
17
Meditatie en spirituele methoden 29

De drang om je in te spannen achter je laten 43
Ophouden met worden 51
Ontwaken
63
Belichaming: de echte non-dualiteit 71

Een liefde, groter dan jezelf
87
Wat is bevrijding? ror

De relatie Leerling-leraar II7
Relatie rv
De moed om vragen te stellen 145
Dankbetuigingen rsr
Over de auteur
153
Voorwoord
oen ik zenmonnikwas, leerde ik onderscheid maken

tussen 'levende' en 'dode' taal. De meeste taal die
we lezen is levenloos, in de zin dat ze gebaseerd is op

ideen en bedoeld om te appelleren aan het denken.
Natuurlijk heeft zulke 'dode' taal een belangrijke
functie op een relatief niveau, doordat ze ons helpt om
te gaan met de wereld van schijnbare objecten en
mensen.
Om ons voorbij het lichaam-geestorganisme te
wijzen op de bron waaruit die relatieve werkelijkheid
ontstaat en waarin ze verblijft, hebben we echter
'levende' taal nodig, zoals we die vinden in de leer van
de grote leraren en wijsgeren van advaita. De uitspra
ken van Ramana Maharshi bijvoorbeeld, of van de
Tibetaanse meester Tilopa, of van de Derde Patriarch
van zen, hebben het vermogen kortsluiting te veroor
zaken in de geest, het gemoed te verlichten, en de
openbaring van wie we werkelijk zijn te bespoedigen.
In het Vajrayana boeddhisme heten zulke uitspraken
IX
VOORWOORD
VOORWOORD
hartwijsheden of kerninstructies. Zoals Jean Klein zegt:
hebt. Het proces van belichaming bereikt zijn hoogte
de woorden zijn doortrokken van het parfum van de
punt in het uitwissen van elk spoor van afgescheiden
bron waaruit ze komen.
beid. Het ontwaken gaat door, maar er is niemand die
De ruimte waarin levende taal wordt gesproken

heet satsang - letterlijk: 'bijeenzijn in waarheid.'
Wanneer we Waarheid met elkaar spreken, brengen we
satsang voort. In deze korte verzameling satsangdia
logen toont Adyashanti zich een meester van levende
taal. Hoewel hij vele jaren onderricht heeft genoten van
verscheidene Amerikaanse zenleraren, gebruikt hij
geen zenjargon. Net als de grote zenmeesters van
vroeger heeft hij de grenzen van de conventionele
boeddhistische dialoog juist doorbroken en spreekt hij
ontwaakt is.
Tijdens al die uren die ik met Adyashanti heb door
gebracht, ben ik niet alleen onder de indruk geraakt
van zijn bekendheid met de meest subtiele en diepste
niveaus van realisatie, maar ook van zijn schijnbaar
onuitputtelijke vermogen om alles wat er tijdens
satsang opkomt met empathie en liefde te verwelko
men. Hij heeft een indringende manier van met
mensen in gesprek gaan, waarbij lagen van dwaalin
zichten oplossen in het licht van gewaarzijn, zodat
rechtstreeks vanuit het zijn zelf. Zijn taal is helder,
alleen de frisheid en helderheid van het levende
spontaan en levenskrachtig.
moment overblijft. Hij belichaamt wat hij onderwijst,
Naast zijn hartstochtelijke oproep je bewust te

worden dat je het Zelf bent, in plaats van het lichaam,
en zijn benadering is werkelijk non-duaal; er wordt

niets weggelaten, zelfs het ego niet!
de zintuigen en de geest, legt Adyashanti bijzondere
Ik vertrouw erop dat dit boekje slechts het eerste
nadruk op wat hij belichaming noemt. In dat opzicht
van vele zal zijn van deze krachtige jonge leraar. Moge
biedt hij een broodnodig tegenwicht tegen sommige
zijn 'levende taal' alle mensen bewust maken van de
contemporaine leraren van advaita vedanta, die lijken
vreugde en volmaaktheid van hun wezenlijke aard!
te suggereren dat het ontwaken na een eerste kennis

making met Waarheid wel voltooid is.
Adyashanti daarentegen, leert je dat ontwaken een
Stepban Bodian
nooit eindigend proces is van je openen en verdiepen,
Mill Valley, Californi
waarin je vaak geconfronteerd wordt met lastige oude
Maart
patronen en situaties waarin je vast zit, en die zich
2000
nadrukkelijk aan je opdringen om bevrijd en losgela
Stephan Bodian is leraar in de non-duale wijsheidstraditie
ten te worden. Naarmate die bevrijding zich verder ont
van zen en advaita vedanta.
vouwt, wordt je leven meer en meer de uitdrukking van
van de School for Awakening en auteur van verscheidene
het onpeilbare mysterie dat je bent, zoals je ontdekt

x
Hij
is oprichter en directeur
boeken, zoals Ontwaak en Meditation for Dummies.

XI
Inleiding
oen dit boek veertien jaar geleden voor het eerst

uitkwam, had ik nog maar drie jaar onderricht
gegeven. En hoewel er nog verscheidene boeken zijn

geschreven en er veel meer jaren van onderricht voorbij
zijn gegaan sinds Ontwaken, het zal je maar gebeuren
voor het eerst uitkwam, blijft het een van mijn favorie
te boeken omdat het zo zonder omwegen en resoluut
gericht is op ontwaken en bevrijding.
Het onderricht dat deze bladzijden bevatten zijn
geen lange en ingewikkelde verklaringen van de aard
van de werkelijkheid, maar eerder nauwkeurig gerich
te verbale pijlen, bedoeld om inzicht en bewustwor
ding in de lezer aan te wakkeren. In die eerste jaren van
lesgeven wilde ik dat elke zin die ik uitsprak op de een
of andere manier uitwerking had. Dat probeerde ik in
ieder geval te bereiken. En hoewel ik met het verstrij
ken van de tijd en door leeftijd en ervaring volwassener
ben geworden en mijn inzicht iets toegenomen is in
XIII
INLEIDING
diepte en nuance, waardeer ik de bezielde eenvoud van

het onderricht in dit boek nog steeds.
Het materiaal voor dit boek is afkomstig van twee
achtereenvolgende avonden discussiren met een
kleine groep van ongeveer tien leerlingen die bijeen
kwamen in het plattelandshuisje waar mijn vrouw
Mukti en ik toen woonden. We pasten er ternauwer
nood allemaal in en zaten dicht tegen elkaar aan,
tijdens wat twee zeer intieme en indrukwekkende
avonden van onderzoek en discussies zouden worden.
Die discussies worden hier bijna helemaal ongecorri
geerd weergegeven zoals ze echt hebben plaatsgevon
den. Ik hoop dat je de bezielde sfeer waarin we die twee
avonden doorbrachten ook kunt voelen en dat je kunt
deelnemen aan het tijdloze nu, waarin alles voor het
eerst gebeurt.
Adyashanti
XIV
Wie ben je?
Je bent...
meer dan het lichaam-geestorganisme en
de persoonlijkheid,
meer dan alle ervaringen en wie ze ervaart,
meer dan de wereld en wie hem waarneemt,
meer dan het bestaan en de afwezigheid ervan,
meer dan alle bevestigingen en ontkenningen.
Wees stil en ontwaak tot de realisatie van wie je bent.
In deze realisatie van niet-afgescheiden zelf,
straalt de meest verheven werkelijkheid die
je bent onbelemmerd
in alle dingen, als alle dingen en boven alle dingen uit.
Eenmaal teruggekeerd tot de vormloze bron
en alle afgescheidenheid overstegen,
stop niet, en klamp je ook niet vast aan die bron,
maar ga verder, tot de meest verheven realisatie
die alle dualiteiten overstijgt,
maar nog geen stofdeeltje verloochent.
WIE BEN JE
De verlichte wijze blijft

de eeuwige getuige,
totaal zonder zorgen, en toch nauw betrokken,
hij staat boven iedere begrenzing,
hij houdt niet vast aan bovenaardse vrijheid,
noch loopt hij vast in de dualistische wereld;
daarom is hij n met het hele leven.
Omdat hij leeft in volmaakt vertrouwen van
de hoogste realisatie,
heeft de verlichte wijze niets te winnen of te verliezen
en manifesteert hij van nature liefde,
wijsheid en mededogen zonder enig persoonlijk gevoel van degene
te zijn die handelt.
Omdat hij alle concepten en ideen heeft laten varen,
leeft de verlichte wijze als de manifestatie van immer
aanwezig bewustzijn,
en manifesteert hij zich in de wereld van tijd en ruimte
dat wat eeuwig, altijd nieuw, en heel is.
In deze ongehinderde realisatie,
straalt de hoogste Werkelijkheid bewust
in alle dingen, als alle dingen, en boven alle dingen uit.
Door ongehinderd te stralen doordringt zij
het hele universum.
En in het doordringen van het hele universum,
kent zij zichzelf als Zelf
De evolutionaire drang
naar vrijheid
Streef niet naar datgene waarje naar hunkert;

Zoek de bron van het hunkeren zelf.
DE EVOLUTIONAIRE DRANG NAAR VRIJHEID
e drang om vrij te zijn is een evolutionaire vonk

in het bewustzijn die ontstaat buiten het ego. Het
is een drang naar het goddelijke, naar eenheid en heel
heid. Het is een impuls die ontspringt in de Waarheid

zelf. Die drang om te evolueren wordt vaak door het
ego geannexeerd, wat dan weer de illusie van de spiri
tuele zoeker veroorzaakt. Die drang, die intrinsiek
onschuldig is, heeft op zich niets van doen met het
streven om iets te bereiken. Pas wanneer het ego zich
van die drang meester maakt en dan iets probeert te
bereiken, ontstaat de zoeker. Die impuls, die evolutio
naire vonk, wordt bijna op hetzelfde moment gecor
rumpeerd door een behoeftigheid, waaruit de zoeker
voortkomt.
V: Hoe kun je dan voorkomen dat je je van die impuls
haar waard te zijn. Wie zou haar waard kunnen zijn?
afwendt en dat je je gaat inspannen en een doel gaat
Wie is ervan uitgesloten om haar waard te zijn? Dat is
nastreven? Hoe blijf je bij die impuls?
de liefde. Waard zijn is niet van toepassing. Niets kan
A: Je blijft bij de impuls door hem te zien als zodanig
jou uitsluiten van de Waarheid van jouw Zelf.
en hem niet te interpreteren als iets dat voortkomt uit
Je moet deemoedig kunnen worden. Dat nederig
gemis. Een gevoel van gemis is de interpretatie van de
worden kan onmiddellijk plaatsvinden of een heel
drang door het ego, wat meteen leidt tot de individuele,
leven in beslag nemen; dat is niet belangrijk. Uiteinde
verdwaalde zoeker. De impuls is een innerlijke druk om
lijk, wanneer je deemoedig genoeg wordt om weer
te evolueren, om heel te worden, om vrij te zijn. Hij is
niets te zijn en om je volmaakte nietigheid te ontdek
afkomstig van je ware aard, je goddelijkheid die er al is.
ken, ontdek je alles. Wanneer dat ontdekt is, is het
V: De druk om te evolueren wordt dus genterpreteerd
belangrijk daar trouw aan te zijn en er niet voor terug
als een gemis.
te deinzen door te zeggen: 'Niet ik, nee. Dat kan niet
A: Ja. Feitelijk komt de impuls niet voort uit een gemis,
voor mij gelden.'
maar uit de vonk van evolutie. In die zin komt hij voort
uit volheid. Hij komt voort uit dat wat al is. De drang
om vrij te zijn komt eigenlijk rechtstreeks van een
vrijheid die al in het bewustzijn begint door te breken.
V: Ik wil graag enige opheldering. Is de spirituele
De evolutie voltrekt zich van verkeerd begrijpen, wat
zoeker niet alleen maar een onschuldige uiting van de
onwetendheid is, naar wijsheid, wat Zelfrealisatie is.
drang vrij te willen zijn?
De drang om vrij te zijn komt voort uit wijsheid.
A: Het begint als een onschuldig streven, nieuwsgie
righeid, of hunkering, daarna corrumpeert het ego dit

als snel tot een vorm van streven naar iets buiten zich
zelf. Daarmee is de zoeker geboren. Er is alleen zoeken
V: Het lijkt zo arrogant om te denken dat ik verlicht zou
zonder zoeker. Stel jezelf de vraag: waar komt de drang,
kunnen zijn. Ik durf die mogelijkheid zelfs niet te over
de hunkering om vrij te zijn, vandaan? Ga naar de bron
wegen, uit angst dat ik alleen maar teleurgesteld zal
ervan, naar de volheid vr alle hunkering.
worden. Hoe zou ik in 's hemelsnaam verlichting

waard kunnen zijn?
A: Het goede nieuws is dat je verlichting niet waard
hoeft te zijn. Niemand is haar waard. Ondanks onwaar

digheid wordt ze gegeven. Verlichting is te groot om
8
DE EVOLUTIONAIRE DRANG NAAR VRifHEID
V: Is dit zoeken, dat het natuurlijke uitvloeisellijkt van

de drang om vrij te zijn, voorbestemd en maar voor een
enkeling?
Je bent geen vergissing ofeen probleem

dat opgelost moet worden.
Zieje Zelf eenvoudigweg in zijn ware licht.
A: De drang om vrij te zijn is voorbestemd in die zin

dat het niet ontstaat in het ego. Het is onpersoonlijk, ik
bedoel, het heeft niets te maken met jou als afzonder
lijke eenheid. In die zin zou je het voorbestemd kunnen
V: Bij wie ontstaat de drang om vrij te willen zijn?
noemen. Maar voorbestemming is ook weer zo'n idee
A: De drang om vrij te zijn is gewoon iets dat in het
dat het ego verzint, dat bestaat en opereert in termen
bewustzijn komt, wat wil zeggen dat het niet bij iemand
van tijd. De enige conclusies die het ego kan trekken
ontstaat. Dat is nu juist de essentie ervan. Wanneer de
hebben dus altijd met tijd te maken. Zowel voorbe
drang om vrij te zijn ontstaat, wordt meestal aangeno
stemd als niet voorbestemd bestaan niet eens buiten
men dat het een 'ik' overkomt die gevangen zit. Buiten
het ego, want wanneer je buiten het ego staat, sta je
het denken is er geen afzonderlijk ik en geen gevan
buiten de tijd. De drang om vrij te zijn is niet voor de
genschap, alleen vrijheid.
enkeling. Velen worden geroepen, weinigen reageren.
V: Is het ik, het lichaam-geestorganisme, nodig voor

het tot verwezenlijking komen van vrijheid? Komt ze
tot verwezenlijking?
A: Vrijheid gaat in vervulling wanneer de identificatie
V: Wat kan ik het beste doen om te ontwaken?
met het lichaam-geestorganisme ophoudt te bestaan.
A: Ga naar een verlichte leraar en luister. Wat ik daarmee
Dat is de verwezenlijking.
bedoel, is: houd je niet bezig met hoe je denken de

woorden interpreteert. Laat de woorden slechts binnen,
zonder erover na te denken of te proberen ze te begrij
pen. Dan kunnen ze doordringen naar ergens voorbij
V: Als vrijheid de beindiging van de identificatie met
het verstand, en in plaats van dat je verstand ze hoort,
een conceptueel ik is, moet de drang om vrij te zijn dan
hoort je Zelf ze. Daardoor wordt opgeroepen wat de
opgegeven worden door het ik?
woorden bedoelen op te roepen- het Zelf. Als je de
A: Nee. Wat wordt opgegeven is het ik. De drang om
woorden niet door je denken laat gaan, gaan ze voorbij
vrij te zijn is onpersoonlijk; hij kan niet opgegeven of
het ego naar stilte, naar het hart.
vastgehouden worden. Ga terug naar de bron van de

drang om vrij te willen zijn. Dat brengt je voorbij het ik.
IO
II
DE EVOLUTIONAIRE DRANG NAAR VRlfHEID
V: Zou de vernietiging van het ik op enige wijze belem

merd kunnen worden doordat het ego greep wil houden
op de impuls?
V: Deze vraag heeft te maken met keuze. Het lijkt wel
A: Ja. Juist het ego maakt de impuls bij de meeste
alsof er eigenlijk geen keuze is, totdat er sprake is van
zoekers bijna onmiddellijk onzuiver. Zodra de drang
een zeker wakker zijn in de droom.
tot vrijheid gecorrumpeerd is, wordt de zoeker geboren.

Bij de meeste mensen is dit onvermijdelijk; je kunt het
A: Denken dat ik kan kiezen of stellen dat ik geen keus
heb zijn beide slechts ideen in de geest, volkomen
niemand verwijten.
gespeend van alle werkelijkheid. De waarheid is niet te
V: De ontaarding bestaat eruit dat het ego zegt: 'Dit is van
vatten in enig concept.
mij; dit ben ik,' en het persoonlijk maakt. Is dat juist?

A: Ja. Het is belangrijk in gedachten te houden dat
wanneer we een sterk woord als 'ontaarding' gebruiken,

we daarmee niets meer dan 'een onschuldig mis
verstand' bedoelen. Ontaarding in deze zin is slechts
de uiting van onwetendheid. Het is een onschuldig
verkeerd begrijpen. Vat de capriolen van het ego niet
persoonlijk op. Je bent het ego niet. Je bent het bewust
zijn van het ego.
V: Kent de drang om vrij te zijn ook grenzen?

A: Nee. Er is geen grens aan die drang. De drang komt
uit het oneindige. Als je de drang hebt om vrij te zijn,

om verlicht te zijn, om God te kennen, dan heeft het tijd
loze al enigszins ingebroken in die droom die ik heet.
V: Dus grenzen zijn ook maar een idee.
A: Ja. Ideen creren grenzen. Ideen zijn begren
zingen, en die kapselen je helemaal in. Elk idee dat de

geest erop na houdt - zoals vrije wil en lot, keuze en
keuzeloosheid, ego en het Zelf - schept grenzen,
beperkingen, gevangenissen en waandenkbeelden.
Verlichting is voor een groot deel afhankelijk van

geloven dat je voor vrijheid in dit leven geboren bent,
en dat die nu, op dit moment, verkrijgbaar is. De geest,
die het verleden en de toekomst creert, houdt je uit het
V: Is er ook een positieve kant aan het ego in dit hele

proces?
A: Ego is positief noch negatief. Dat zijn maar ideen
die nog meer grenzen laten ontstaan. Ego is maar ego,

en de ramp van dit alles is dat jij, als spirituele zoeker,
moment waarin de waarheid van je zijn ontdekt kan
geconditioneerd bent om het ego te zien als iets slechts,
worden. In dit moment is er altijd vrijheid en is er altijd
als een vijand, als iets dat vernietigd moet worden. Dat
vrede. Dit moment waarin je stilte ervaart is elk
versterkt het ego alleen maar. Dergelijke conclusies
moment. Laat de geest je niet meevoeren naar het ver
komen juist uit het ego voort. Schenk er geen aandacht
leden of de toekomst. Blijf in het moment, en durf te

overwegen dat je nu vrij kunt zijn.
12
aan. Ga niet met jezelf in oorlog; onderzoek slechts wie

je bent.

A: Zodra de impuls echt volwassen is, wordt men niet
meer beheerst door wensen- zelfs niet spiritueel wensen.
Wat altijd is, is heel gemakkelijk over het hoofd te zien

omdat het geen ding en geen ervaring is.
Het gaat er juist om zover te komen dat je helemaal

niet meer gedreven wordt door de drang of het hevige
verlangen om vrij te zijn. Dat betekent dat de impuls
zijn taak heeft volbracht- hij is tot vervulling, tot rust,
tot stilte, tot stilstand gekomen. Zelfs wanneer die
V: Hoe weet je of een impuls een echte impuls tot vrij
impuls een goed deel van zijn taak heeft volbracht,
heid is of zomaar een impuls?
houdt het ego zich er heel vaak aan vast als een ver
A: Elk mens op aarde wil eenvoudigweg gelukkig zijn.
wrongen manier om zichzelf te redden. Daarom moet
De spirituele yogi en de doorgedraaide drugsverslaafde
je de impuls uiteindelijk tot vervulling laten komen.
willen allebei gelukkig zijn. De ene probeert dat op een
Vervulling wil zeggen dat we ons erin moeten ver
verstandige manier en de andere op een domme
liezen. Hij hoeft geen druk meer uit te oefenen omdat
manier, maar de impuls is hetzelfde.
we die impuls, die vonk, dat ene Zelf geworden zijn.
Wanneer de impuls om gelukkig of vrij te zijn

onvolwassen is, neemt het de vorm van allerlei ver
slavingen, allerlei verlangens, allerlei onmatigheden
aan. Maar wanneer de impuls volwassen is, neemt hij
V: Is er een moment waarop die hunkering die je mee
dergelijke vormen niet meer aan en wordt er niets
neemt naar buiten, naar objecten, verandert in een
meer uit de weg gegaan. Wanneer men beseft dat alle
verlangen dat je mee naar binnen neemt?
manieren waarop men heeft geprobeerd gelukkig te
A: Ja. Ze verandert, maar uiteindelijk wil je niet eens
zijn en alle manieren waarop men heeft geprobeerd
naar binnen gaan. Je wilt ter plekke door de drang tot
vrij te zijn niet gewerkt hebben - op het moment
stilstand gebracht worden. Je wilt abrupt tegenge
waarop dat gezien wordt, is de impuls omgeslagen van
houden worden. Dat is juist de zin van de impuls: dat
iets heel onvolwassens in iets volwassens.
je abrupt gestopt wordt. Plotseling tot stilstand gebracht
V: Wordt, in het licht daarvan, die impuls als men
worden is het Zelf, God, het Oneindige vinden.
eenmaal volwassen is geworden niet automatisch

gefixeerd op de wens om vrij te zijn en blijft hij daar
niet steken?
I5
Onzekerheid en het onbekende
De deur naar God is

de onzekerheid datje niets weet.
Draag de gratie van die onzekerheid,
en alle wijsheid zal je toekomen.
ONZEKERHEID EN HET ONBEKENDE
nherent aan de drang om vrij te zijn is onzekerheid.

De drang om vrij te zijn komt van buiten de geest,
en omdat dat zo is, voelt de geest zich heel onzeker. De

meeste spirituele zoekers wenden zich van deze onze
kerheid af door te streven naar en zich in te spannen
voor een ver spiritueel doel. Op die manier vermijden
ze dat ze zich onzeker voelen. In een poging zich niet
onzeker te voelen, door te proberen het onbekende waar de drang om vrij te zijn ontstaat- niet rechtstreeks
onder ogen te zien, creert het ego een spirituele zoeker
als vermijdingsstrategie. Het is een heel intelligent
spel van de geest, een vertoning, een fantasie.
V: Het streven naar vrijheid is dan dus bijna een con
tradictie, nietwaar?
A: De impuls tot vrijheid is, aangezien het van buiten
de geest komt, buiten het 'ik'. de geest volkomen
19
onbekend. De wijze waarop de geest met dat grote
wat hun vijf zintuigen hun brengen, maar het Zelf is te
onbekende en die onzekerheid omgaat is door te
vinden in de achtergrond. Het Zelf is de bron waaruit
zoeken. Bij veel mensen versterkt de drang om vrij te
de verschijnselen voortkomen en de basis waarop dit
zijn het gevoel een afzonderlijk zelf te zijn alleen maar,
vertoon van verschijnselen plaatsvindt, van de subtiel
in plaats van dat die hen er bovenuit tilt. Er is zoeken,
ste gevoelens en ervaringen tot de meest grove materie.
maar de zoeker die losstaat van het gezochte is louter
Wanneer je die achtergrond blijft, kun je je Zelf
een creatie van de geest. Jij bent niet de zoeker; jij bent
proeven. Je geeft jezelf er gewoon aan. In feite geef je
het gezochte. Jij bent het Zelf.
jouw idee van jezelf aan je ware Zelf. Het idee komt uit
V: Is de illusie van de zoeker slechts een verhulde vorm
de stilte, dus je geeft het idee over wie je bent terug aan
van weerstand tegen de drang om vrij te zijn?
stilte.
A: Ja. Zoek niet buiten jezelf; jij bent het gezochte.

Wees stil en alles komt naar je toe.
V: Als er geen verzet tegen was, zouden we dan ontvan
kelijk blijven voor de drang om vrij te zijn?
V: Ik ben genteresseerd in het zoeken voordat de
A: Het gaat juist om ontvankelijkheid voor de impuls
zoeker vaste vorm aanneemt. Het lijkt natuurlijk dat je
om vrij te zijn. De impuls is als een zaadje dat bewust
je afwendt van het overweldigende lichamelijke gevoel
zijn in het ik legt en het enige dat je hoeft te doen is
dat de drang om vrij te zijn opwekt... zoals we ons
ontvankelijk zijn voor het zaadje. Dat betekent dat het
afwenden wanneer hitte te erg wordt. Het lijkt me ook
meest waarachtige en meest volwassen antwoord, in
dat de impuls een intrinsiek verlangen in zich draagt
aanwezigheid van de impuls om vrij te zijn, zou zijn
om ons in beweging te brengen of misschien zich mis
om je simpelweg stil te houden, stil te zijn, te blijven
schien te ontwikkelen in ons of door middel van ons.
waar je bent en gepakt te worden. Alleen de zoeker
Hoe verzoen je die natuurlijke neiging tot beweging
heeft er totaal geen belang bij om stil te houden, maar
met de behoefte om stil te zijn tegenover de impuls?
jij bent niet de zoeker.
A: Je moet begrijpen dat je, als de impuls tot vrijheid

verwezenlijkt wil worden, in die hitte moet springen.
Spring in dat vuur. Geef niet toe aan enige neiging om
je af te wenden. Als je gebakken wilt worden, moet je
Je bent meer genteresseerd geraakt in de zwijgende
in de oven blijven, in het vuur van de drang om vrij te
achtergrond dan in de voorgrond, de verschijnselen:
zijn.
gedachten, emoties, geluiden, geuren enzovoort. De

meeste mensen zijn gefocust op de voorgrond en op
20
2I
V: Velen van ons hebben periodes gehad van hevig of
V: Als ik mezelf zoek in de onzekerheid, vind ik abso
langdurige angst. Wat mij betreft was het angst om niet
luut niets.
te bestaan of niet te zijn. Die angst is blijkbaar tegelij
A: Maar er is wel iets. Er is bewustzijn. Er is gewaar
kertijd opgekomen met wat 'kijken in het onbekende'
zijn. Wat geen beeld heeft is er. Wat tijdloos is, is er. Er
genoemd zou kunnen worden. Hoe zou je het onbe
is eeuwig zijn. Er is liefde. Alleen de geest die in de
kende kunnen uithouden tot je ziet dat Dat is wat we
leegte kijkt, zegt: 'Daar is niets.' Wat dat in werkelijk
zijn?
heid betekent is dat er geen individueel 'ik' is.
A: Onderzoek 'Wie kijkt er?' Is degene die kijkt in enig
V: Daar zocht ik juist naar.
opzicht anders dan de leegte zelf?
A: (Er wordt gelachen) Klopt. En het niet vinden van
V: Nee. Eigenlijk niet.
het ik is vrijheid. Het laat zien hoeveel belangstelling
A: Als je dat herkent, wat gebeurt er dan met de angst?
de geest heeft in iets anders dan zichzelf: geen[ (weer
V: Die is verdwenen.
gelach) Het laat je alleen zien waar de geest op gefocust is.
V: Aangezien het onbekende een mens zich onzeker
V: Wil je alsjeblieft iets zeggen over de angst voor het
laat voelen, hoe vermijdt iemand die valkuil van de
Onbekende, over de frustratie dat je daar niet snel
onzekerheid van het onbekende?
genoeg komt?
A: De onzekerheid van het onbekende is juist hetgene
A: Frustratie komt voort uit wensen, verwachten, hopen.
dat je niet wilt vermijden. In de onzekerheid, in het
Wat verwacht je?
onbekende- het mysterie -ligt de verwezenlijkging
V: Het afschudden van alle ketenen.
van al het zoeken. Pas wanneer je volkomen tot rust
A: Er zijn geen ketenen om af te schudden. Dat zijn
komt in die onzekerheid, in het onbekende, zal ze haar
allemaal begrippen, allemaal ideen, allemaal overtui
ware gezicht tonen... en dat is schoonheid zelf, boven
gingen die je zijn aangeleerd.
alle angst uit. Volkomen zekerheid ontstaat uit totale
V: Als je eenmaal beseft dat het allemaal ideen zijn,
onzekerheid. Zowel zekerheid als onzekerheid zijn van
ben je dan van de klif gesprongen?
toepassing op een persoonlijk, afzonderlijk gevoel van
A: Ja. Als je dat echt beseft, dan is het springen al
ik. Wie is die ik? Bij afWezigheid van het persoonlijke
gebeurd. Het is voorbij.
houden alle angsten op te bestaan.
Realisatie verschilt van kennis. Met kennis kom je

nergens. Realisatie is spontaan en intutief. Laat alle
kennis achter je. Maak dat je niets weet, en val wakker.
22
V: Je spreekt zelden over God. Wat betekent God voor jou?

A: Om te vinden waar het idee God naar wijst, moet je
V: In niet-weten lijkt niet veel wijsheid of liefde te
je beeld van God en ieder idee dat je over God hebt los
zitten. Die zijn in ieder geval niet evident. Wat ik meer
laten. Je moet zonder enig idee durven zijn en vol
zie is de onzuiverheid.
maakte leegte, volmaakte roerloosheid en volmaakte
A: Dan ben je niet in niet-weten. Je oordeelt, wat bete
stilte in durven gaan. Je moet alles vergeten, wat je ook
kent dat je je in het bekende bevindt. Je bevindt je in de
over God gehoord hebt. Het zal je niet helpen. Het
geest, die interpreteert wat je ervaart.
troost je misschien, maar dergelijke troost is denkbeel
V: Ik denk dat je gelijk hebt, en ik wil het toelichten.
dig; het is een illusie. Laat alle valse geneugten van de
Wat ik zie is de bezoedeling van het ego. Het wordt
geest varen. Laat ze allemaal tot een eind komen. Het
gezien en is voorbij.
eind moet volledig in roerloos stil zijn ervaren worden.
A: Het zien staat buiten wat er gezien wordt. Daarin ligt
Wanneer je alle beelden, alle ideen, alle verwachtin
de wijsheid: in het zien zelf, in het gewaarzijn zelf, en
gen en alle overtuigingen laat eindigen, wordt stilte
in het bewustzijn van wat er gebeurt. Daarin ligt de
ervaren.
wijsheid.
Ervaring is de kern van stilte. Duik erin en geef je
De geest zal altijd gefixeerd willen blijven op de
helemaal over. In volledige overgave aan stilte ervaar je
inhoud van waarneming. Maar wijsheid ontstaat uit
datgene waar het begrip God naar wijst direct. In die
het bewustzijn van de inhoud. Het is dus belangrijk om
directe ervaring ontwaak je uit de droom van de geest
te zien dat de inhoud van waarneming juist de droom
en besef je dat het begrip God aangeeft wie je waarlijk
is, juist onbelangrijk is, juist illusie is.
bent.
V: Wat ontbreekt is het besef dat het illusie is of dat het
een droom is. Het lijkt meestal toch heel echt - mis
schien wel altijd.
A: Neem dan het verhaal: 'Wat ontbreekt is het besef
Als je kiest voor vrijheid wordt het leven magisch. Het
dat het illusie is of dat het een droom is,' en gooi het
leven waar je in stapt is er een waarin het Zelf in ver
weg. Wat is er over?
borgen overeenstemming is met je mens-zijn. Het Zelf
V: Er is alleen gewaarzijn.
begint in harmonie met je leven te komen, en gaat mis
A: Jij bent Dat.
schien te werk op een manier die je nooit had kunnen

voorspellen. Het magische gedeelte is dat hoe meer je
loslaat, hoe beter het voelt. Hoe meer je je in onzeker
heid begeeft, hoe meer je merkt hoe zeker en veilig
het is. Waar je net uit gestapt bent was onveilig. Ieder
een is zo ongelukkig omdat hij zekerheid zoekt in
dingen die beperkt en altijd in beweging zijn en die
onvoorspelbaar veranderen.
Meditatie en
spirituele methoden
Wanneer je niet meer probeert

watje ervaart te beheersen en te manipuleren,
benje zomaar in meditatie.
MEDITATIE EN SPIRITUELE METHODEN
are meditatie heeft geen richting, doel of methode.

Alle methodes streven een zekere geestelijke
staat na. Alle staten zijn beperkt, voorbijgaand, en
geconditioneerd. Fascinatie met allerlei staten leidt

slechts tot onvrijheid en afhankelijkheid. Ware medita
tie is verblijven als oorspronkelijk bewustzijn.
Ware meditatie verschijnt spontaan in het bewust
zijn wanneer het gewaarzijn niet op objecten van waar
neming gefixeerd is. Wanneer je voor het eerst medi
teert, merk je op dat het gewaarzijn altijd op objecten
gefocust is: op gedachten, lichamelijke gewaarwordin
gen, emoties, herinneringen, geluiden enzovoort. Dat
komt doordat de geest geconditioneerd is om te focus
sen en zich te concentreren op objecten. Vervolgens
interpreteert de geest dwangmatig en op een werktuig
lijke en verwrongen manier wat hij zich gewaar is. Hij
begint conclusies te trekken en aannames te doen in
overeenstemming met zijn conditionering.
In ware meditatie worden alle objecten overgelaten
objectloze vrijheid van zijn- het oorspronkelijke bewust
aan hun natuurlijke functioneren. Dit betekent dat er
zijn waarin alle staten en alle objecten komen en gaan
geen moeite gedaan moet worden om welk object van
als manifestaties van het eeuwige ongeboren Zelf dat
gewaarzijn ook te manipuleren of te onderdrukken. In
jij bent.
ware meditatie ligt de nadruk op gewaarzijn zijn; niet

op je gewaar zijn van objecten, maar op rusten als oor
spronkelijk gewaarzijn zelf. Oorspronkelijk gewaar
zijn, bewustzijn, is de bron waarin alle objecten
V: Wat is het doel van meditatie?
opkomen en weer verdwijnen. Terwijl je je zachtjes
A: Het doel van meditatie is het vinden van de medita
ontspant in gewaarzijn, in luisteren, zwakt de dwang
tor. Wanneer je de meditator zoekt, zul je hem niet
matige bewustzijnsvernauwing, gericht op objecten,
vinden. Het enige dat je aantreft is zwijgende leegte.
af. De stilte van zijn komt dan duidelijker in je bewust
Als het denken de leegte vindt, staat hij stil. Als je de
zijn en nodigt je uit om rust te nemen en te zijn waar
leegte toestaat, zal ze het denken stoppen - tenzij je
je bent. Een houding van open ontvankelijkheid,
hard terugloopt naar samsara, naar het opgewonden
zonder enig doel of verwachting, zal de aanwezigheid
denken, het streven en de verwardheid van de geest.
van stilte en roerloosheid mogelijk maken, en zal aan
Wanneer je het denken tot zwijgen laat brengen door
het licht brengen dat je zo in je natuurlijke toestand
de leegte, zul je ontwaken en beseffen dat je die leegte
verkeert.
bent. Je zult beseffen dat je niet de geest of het lichaam
Zwijgen, roerloosheid en gewaarzijn zijn geen toe
bent, of welke meditatieve verschijnselen dan ook. Je
standen en kunnen daarom niet opgewekt of teweeg
bent leegte. Leegte wil zeggen onbelemmerd, onbe
gebracht worden. Stilte is de niet-staat waarin alle toe
grensd, zuiver bewustzijn.
standen verschijnen en verdwijnen. Stilte is zelf de
Je bent geen ding. Je bent geen lichaam-ding, geen
eeuwige getuige zonder vorm of eigenschap. Naarmate
geest-ding, geen emotie-ding of ding met een geschie
je intenser de getuige kunt blijven, nemen alle objecten
denis in de tijd. Je bent niet-iets. Je bent bewustzijn
meer hun natuurlijke functie aan en komt het gewaar
zelf. Laat je gehechtheid aan het dingig-heid los, en je
zijn los van de dwangmatige verkrampingen en identi
zult ontwaken tot dat, wat de bron is van alle dingen.
ficaties van de geest, en keert ze terug naar haar natuur
Jij bent die bron. Ga rechtstreeks naar die bron. Slijt je
lijke niet-staat: aanwezigheid.
leven niet in de veronderstelling dat je een ding bent.
De simpele, maar diepgravende vraag 'Wie ben ik?'
Ontwaak uit die droom, en je bent vrij.
kan vervolgens zichtbaar maken dat je Zelf niet de

oneindige tirannie van de ego-persoonlijkheid is, maar
33
Je gedachten, voorstellingen, ideen en verbeeldingen
doen afstand van hun ideen, hun overtuigingen, hun
kunnen Waarheid niet raken. Je kunt niets doen om je
verwachtingen, hun conditionering, hun wonden, hun
daar bewust van te worden - helemaal niets. Wanneer
nederlagen, hun overwinningen, hun verleden en hun
je beseft dat er niets is dat je kunt doen, dat al het doen

je er alleen maar verder vandaan leidt, moet je ermee
toekomst.
Velen kleden zich met de mantel van valse verzaking,
stoppen. Stop en wees stil. Voor stoppen en stil zijn is
maar ware verzakers zijn zeer zeldzaam, en heel vrij.
geen handeling en geen inspanning vereist.
Concentratietechnieken gaan ervan uit dat er nu geen

Je hele leven is je geleerd om te handelen, ergens naar
gewaarzijn is en het daarom gevonden moet worden.
te streven, je in te spannen. Er is je een zelfVerbetering
Het probleem met die methoden is dat ze je laten
plan aangesmeerd. Je bent zo geconditioneerd dat je
denken dat je iets moet doen om gewaarzijn teweeg te
gelooft dat je het lichaam en de geest bent. Dit zegt
brengen, terwijl die in werkelijkheid de hele tijd in
alles over onwetendheid. Het was een kwestie van de
iedereen aanwezig is. Gewaarzijn is iets dat er al is,
lamme die de blinde leidt.
daarom hoeven we niets te doen om het te krijgen. Hoe
De waarheid van je
dieper de ontspanning, hoe duidelijker het is dat jij die
zijn is openheid. Om die te ver
wezenlijken heb je geen oefening, methode of manipu
bewuste ruimte bent.
latie nodig. Jij, zoals je bent, bent vrij, nu! Jij, zoals je
bent, zult niet op zeker moment in de toekomst vrij of
bevrijd worden; zoals je bent, ben je bevrijd, nu! Houd
op met al het doen en wees stil. Laat het vuur van de
Verblijven wil zeggen: alles laten zijn zoals het al is
stilte alles verbranden en laat het Dat openbaren wat
ongeacht wat het is. Als je je goed voelt, laat het zijn
openheid is.
zoals het is. Als je je rot voelt, laat dat zijn zoals het is.
Wat je emotionele, lichamelijke of geestelijke toestand
ook is, laat die zijn zoals hij is en wil niet dat hij anders
is. Als je het anders wil dan dat het is, verblijf je niet; je
V: Wat is verzaking?
bent kieskeurig en probeert zeggenschap te houden
A: Iedereen kan afstand doen van dingen, mensen,
over je ervaring.
plaatsen of leefstijlen. Maar alleen echte verzakers

doen afstand van belangstelling voor hun geest; ze
34
35
V: Hoe anders zijn jouw methoden dan wat Boeddha
V: Nu slinger ik heen en weer tussen leegte en het idee
onderwees?
van wie ik ben, en daar heb ik veel last van.
A: Ik denk niet in methoden om te hebben of te gebrui
A: Leegte voelt vrij en bevrijdend en sereen, en het idee
ken. Elke methode die werktuiglijk gebruikt wordt,
van 'ik' voelt als een gebalde vuist. Het heen en weer
conditioneert de geest vaak nog meer. Onze natuurlijke
slingeren tussen 'ik ben vrij' en 'ik ben vastgebonden'
toestand is er een van vrede en stilte. Wie is er gente
is een prachtige gelegenheid om opnieuw naar je erva
resseerd in methoden? Alleen de geest. Alle methoden
ring te kijken en opnieuw de vraag te stellen: Wat komt
zijn er voor de geest, maar jij bent niet de geest. Direct
en gaat niet? Daarmee kom je bij een dieper ontwaken,
inzicht en ervaring laten zien dat jouw Zelf vrijheid is.
een diepere ervaring van wat niet komt en gaat. Alle
Je hebt geen methoden nodig om te zijn zoals je echt
ervaring komt en gaat, hoe subliem ook, maar de bron
bent. Wees eenvoudigweg stiL Maar probeer niet stil te
van deze ervaringen, het gewaarzijn, komt en gaat niet.
zijn. Doe geen moeite, en stilte komt naar je toe. Laat
Blijf ervaren dat je aangekomen bent, door nergens
alle begrippen, ideen, overtuigingen, identiteiten,
heen te gaan. Door in geen enkele richting een stap te
hoop, verleden en toekomst varen. Men heeft je verteld
doen, kom je onmiddellijk aan. Je komt aan door
dat het moeilijk is en dat je er technieken voor nodig
nergens heen te gaan. Blijf daar maar. Zie maar dat je
hebt, maar dat is slechts een gedachte-de lamme die
altijd Dat bent, zelfs als de geest een verhaallijn maakt
de blinde leidt. Verwerp die gedachte en kijk wat je vindt.
waarin jou verteld wordt dat je iets anders bent dan Dat.
V: In de stilte blijven is heel moeilijk omdat de geest me
De meeste mensen piekeren over het verliezen van
weer in de val laat lopen. Ik ben door die poortloze
deze of van een andere staat. Ze zijn verwikkeld in iets
poort gegaan en besefte dat er geen poort was, maar nu
dat er niet meer is. Dat wat komt en gaat is niet echt;
zie ik de poort weer!
houd op het na te jagen. Het is niet belangrijk. Wat heb
A: Je ziet de verschijning van een poort, de illusie van
je niet verloren? Dt is belangrijk. Wat er altijd is? Wat
een poort. Die ervaring is nu heel anders, omdat je
is er in gelukzaligheid en in ellende? Wie je bent is
weet dat de poort maar schijn is-hij is niet echt. Het
altijd aanwezig en is altijd dezelfde. Wat niet komt en
is als een luchtspiegeling, een illusie. Dat wist je eerst
gaat is echt. Daarin is vrijheid te vinden - nergens
niet; je dacht dat de poort echt was. Je bonsde erop en
anders in.
rammelde aan de deuren, je probeerde deze poort van

ontwaken open te krijgen.
37
Het is van geen belang hoe intens een visioen is of hoe
A: Probeer niet langer iets uit te bannen. Juist het
heerlijk de kriya's, of de kundalini, of de gelukzalig
geloof dat iets uitgebannen moet worden houdt het in
heid. Hoe mooi de spirituele ervaring ook is, het is
stand. Wees een open ruimte voor wat er ook opkomt.
slechts een ervaring, en ervaringen komen en gaan.
Zie dat je de ruimte bent waarin alles opkomt. Wanneer
Vrijheid is alleen te vinden in dat wat niet komt en gaat.
alles mag opkomen krijg je de kans waar te nemen wat
Als het niet komt en gaat, betekent het dat het
niet opkomt of wegzakt. Jij bent Dat.
nu
aan
wezig is. Wanneer je een mooie spirituele ervaring
Affirmaties zijn er alleen voor de geest. Laat de
hebt en deze daarna lijkt kwijt te raken, stel jezelf dan
geest de geest. Jij bent die geest niet. Probeer je geest
de vraag: wat was er toen aanwezig dat nu nog steeds
niet meer opnieuw in te richten en ontdek wat er eerder
aanwezig is? Dan weet je waar je al je aandacht, al je
is. Jij bent het bewustzijn dat de geest omvat. Stel jezelf
toewijding, en je hele hart op moet richten. Richt het
de volgende vraag: wie ben ik, vr geest, lichaam en
nergens anders op. Jij bent die permanentie die alle
emoties? Mediteer daarop. Zoek de zoeker.
komen en alle gaan omvat.
Het doel van spirituele methoden is om in je huidige

V: Het lijkt wel of de helderheid, die ik ben, komt en
ervaring te ontdekken wat de beweging van het denken
gaat.
nooit aanraakt. Dat betekent niet dat je het denken
A: Het belangrijke woord is 'lijkt'. Komt en gaat ze echt?
onderdrukt en evenmin dat je probeert alles met behulp
V: Nee.
van het denken te begrijpen. Waar ik aan refereer is het
A: Als je in spiritueel opzicht alles op n kaart zet- op
Onbekende: de al immer aanwezige, stille, roerloze
die ene Waarheid - en alles daar en alleen daaraan
bron die niet alleen aan het denken voorafgaat, maar
wijdt, als je dat op een steeds dieper niveau erkent, zul
het omringt. Je moet je meer interesseren voor het
je een vrijheid ontdekken die je kop compleet van je
Onbekende dan voor wat bekend is. Anders blijf je
schouders draait.
onderworpen aan het zeer bekrompen en verwrongen

perspectief van het conceptuele denken. Je moet zo
diep in het Onbekende gaan dat je het denken niet
meer raadpleegt om jou te vertellen wie en wat je bent.
V: Hoe ban je gevoelens, gedachten, verdriet, angst,
Dan pas kan het denken weerspiegelen wat waar is, in
verlangens en verslavingen uit tijdens het mediteren?
plaats van zich ten onrechte voor te doen als waarheid.
Zijn affirmaties daar nuttig voor?

39
Waar ik het over heb is een toestand waarin de geest

zich nooit vastzet, waarin hij zich nooit sluit, waarin hij
geen dwangmatige behoefte heeft iets te begrijpen in
termen van ideen, begrippen en overtuigingen. Dat is
een toestand waarin je niet langer de geest, het gevoel
of de emoties in enig opzicht raadpleegt om zeker te
zijn. Waar ik het over heb is het volledige opgeven van
alle afgescheidenbeid totdat bevrijding een blijvende
toestand wordt en je voor altijd bent opgegaan in de
vrijheid van het Absolute.
De drang om je in te spannen
achter je laten
Realisatie is het medicijn

voor de ziekte van het lijden en het is het enige medicijn dat er is.
DE DRANG OM JE IN TE SPANNEN ACHTER fE LATEN
e grootste uitdaging voor de spirituele zoeker is

ophouden met zwoegen. De toestand van de mens
wordt gekenmerkt door een voortdurende staat van

inspanning die zich manifesteert als strijd, angst en
verwarring. Al dergelijke toestanden van spanning,
veroorzaakt door de dwangmatige en automatische
drang om te zwoegen, verstoren ons vermogen om te
zien watwaar is en wat ons bevrijdt. Wat werkelijk inte
ressant is, is dat de menselijke toestand een onbewuste
behoefte inhoudt om te zwoegen. Waarom? Omdat we,
door in een staat van voortdurend geworstel te blijven,
de grenzen in stand houden die het gevoel van een
afzonderlijk zelf scheppen, een zelf dat zichzelf onbe
wust definieert als 'degene die zwoegt.' En nog schok
kender is de ontdekking dat we niet alleen moeten
zwoegen om afgescheiden te blijven, maar dat we afge
scheiden willen blijven - zelfs als het zoveel leed, angst
en verwarring veroorzaakt. We willen afgescheiden
45
DE DRANG OM JE IN TE SPANNEN ACHTER JE LATEN
blijven omdat we daardoor het gevoel behouden

iemand anders, een speciaal en uniek mens, te zijn.
Veel mensen zijn verslaafd aan en gedentificeerd
met het idee dat ze op zichzelf staande en unieke slacht
offers zijn van de tragische drama's van hun leven.
Mensen vormen heel vaak de sterkste banden met
elkaar door elkaar de pijnlijke en tragische episodes
van hun leven te vertellen, alsof die episoden bepalen
wie ze werkelijk zijn. Veel mensen zien zichzelf werke
lijk als 'degene die het moeilijk heeft gehad,' en 'degene
die het nu moeilijk heeft.' Anderen houden zich met
grote moeite vast aan een positievere, stevig afgebaken
de identiteit van goed, succesvol of spiritueel mens. De
meeste mensen klampen zich echter vast aan zowel
negatieve als positieve zelfbeelden, waarbij ze een ein
deloze strijd teweegbrengen tussen tegenstrijdige
identiteiten die sowieso al geen fundamentele werke
lijkheid bevatten. Is het een wonder dat zoveel spiritu
ele zoekers zo verward blijven?
De meest verraderlijke en onbewuste manier
waarop spirituele zoekers zwoegen is door te worstelen
met methoden en technieken die geacht worden hen te
helpen ophouden zo hard te werken. Maar wie heeft
het meest genvesteerd in die methoden? Het gevoel
van een afzonderlijk zelf, oftewel het ego. Alleen het
ego vraagt hoe het kan ophouden met zwoegen omdat
alle hoe-vragen leiden tot meer gezwoeg. Dat mecha
nisme van instandhouding van geworstel is de manier
waarop het ego de controle houdt. Zwoegen houdt
alleen op wanneer je met overgave onderzoekt wie en
wat je waarlijk bent- intensief genoeg om te ontwaken
uit de droom van een persoonlijk, afzonderlijk zelf.

Nogmaals, de reden waarom je zwoegt is om een
gevoel van een afzonderlijk zelf in stand te houd n' een

.
zelf dat uiteindelijk niets meer is dan een verdedigmgs
mechanisme tegen de openbaring dat er in werkelijk
heid geen afzonderlijk zelf bestaat. Zodra je ophoudt
met zwoegen, verlies je de grenzen die je het gevoel van
een afzonderlijk zelf geven. Als er niets is om je tegen
af te zetten, verdampt het valse gevoel van zelf tot niets,
tot het Onbekende, en voel je je plotseling heel verlo
ren, zonder vaste grond onder je voeten. Je identiteit is
afgesneden van alles wat vertrouwd en bekend is, en je
merkt dat je in een grote uitgestrektheid zweeft zonder
iets waar je aan vast kunt grijpen. Deze bodemloze
ruimte is een voorproefje van bevrijding, maar weini
gen blijven graag in dit onbekende gebied. In plaats
daarvan gaan de meeste mensen de strijd aan met de
onbekende en vreemde uitgestrektheid totdat ze zich,
opnieuw, veilig beginnen te voelen in een vertrouwd
gevoel van zelf en van afgescheiden zijn .
Geconfronteerd met een vrijheid die absoluut is,
een vrijheid die geen ruimte laat om afgescheiden te
zijn van het geheel, zullen de meeste mensen dwang
matig weer verkrampen tot een toestand van strijd,
waarin ze een vertrouwd zelfgevoel kunnen behouden.
Dit betekent dat de meeste mensen, als de keus aan
hen wordt gelaten, er liever voor kiezen om te zwoegen
en afgescheiden te blijven, dan om de strenge eenvoud
onder ogen te zien van een vrijheid die elk gevoel van
afgescheidenbeid tenietdoet. Pas wanneer je meer
verlangt naar vrij zijn dan dat je verlangt naar de veilig47
heid van een vertrouwd zelfgevoel, kom je vanzelf bij
een tijdloze toestand zonder oorzaak die voortdurend
die vrijheid die onherroepelijk is en die het worstelen
het manifeste bestaan vorm doet aannemen.
ontstijgt.
Om een glimp op te vangen van die immense vrij
Gewoonlijk geconditioneerd om angst en onzeker
heid is heel weinig nodig, maar die vrijheid leven vereist
heid te vermijden, klampen de meeste mensen zich
de vernietiging van elk idee van zelf dat je er ooit op na
dwangmatig vast aan wat bekend is, zelfs als dat heel
hebt gehouden of zult houden. Die vrijheid is een vlam
pijnlijk en verwarrend is. Ik heb talloze mensen mee
die de behoefte tot zwoegen tot as verbrandt en die laat
gemaakt die zich van de ervaring en openbaring van
zien dat je Zelf het enige is dat er is.
vrijheid afkeerden omdat je je in die vrijheid nergens

kunt verbergen en nergens aan vast kunt houden. Als
ze zich bewust beginnen te worden van een vrijheid die
immens is, keren velen terug naar een bekende toe
V: Ik heb me echt open gevoeld, gevolgd door ver
stand van worsteling en verwarring, in een onbewuste
kramping wanneer het ego iets wil. Het lijkt erop dat
poging om niet volledig in het ongrijpbare en ondefi
ik egostische wensen niet echt wil opgeven.
nieerbare mysterie van bevrijding te stappen. Waarom?
A: Is dat waar?
Omdat er voor het persoonlijke ego absoluut niets in
V: Nee.
dat mysterie is om te bereiken of om zichzelf mee af te
A: Wat levert het je dan op als je jezelf dat verhaal
bakenen.
Dit is niet de bevrijding die de meeste mensen voor
vertelt?
V: Daardoor richt ik me op mezelf.
zich zien wanneer ze op weg gaan. Bewust of onbe
A: Vind je het prettig om je op jezelf te richten?
wust, zien de meeste mensen vrijheid voor zich als iets
V: Nee. Niet echt. Het is niet bevredigend. Het betekent
dat ze kunnen bereiken en bezitten. Velen die een
dat ik me verward, gesoleerd en behoeftig voel.
glimp hebben opgevangen van de verlichte staat vertel
A: Wat is dan wel bevredigend, echt bevredigend?
len mij dat het heel veel groter is dan ze zich ooit
V: De waarheid zeggen.
hadden kunnen voorstellen. Beseffen dat die vrijheid
A: En wat is de Waarheid? Wat is de Waarheid die je
niet iets is dat je bezit, maar iets is dat jou bezit, wordt
echt wilt vertellen, waar je naar hunkert, naar verlangt
vaak ervaren als schold<end, beangstigend, en onge
om jezelf te vertellen?
looflijk bevrijdend. Het is een openbaring die de droom
V: Ik weet het niet zeker. Of misschien weet ik het
van een afzonderlijk jij opslokt en die onthult dat Zelf
gewoon niet of zie ik het over het hoofd.
een onbegrensde weidsheid is. Wat ik nu beschrijf is
A: Zoek het uit.
de ervaring van Zelf zonder enig gevoel van zelfheid,

49
5
Ophouden met worden
Er valt niets te doen, niets te zijn,

en niets te worden.
]e kunt nergens heen
en er valt niets te ervaren.
OPHOUDEN MET WORDEN
phouden met worden wil zeggen dat je, gecon

fronteerd met wat de geest nooit kan weten, niet
beweegt. Zo lang je probeert te worden, probeert ergens

te komen, probeert iets te bereiken, verwijder je je heel
letterlijk van de Waarheid zelf. Om te kunnen ophou
den met worden, moet je het pad en de reis verwerpen.
Je moet tijd, wat toekomst betekent, verwerpen,
hetgeen betekent dat er nooit een morgen zal zijn.
Morgen is worden, en worden is tijd, en tijd is het
denken. Het denken is het vuilnisvat. Als je in het vuil
nisvat kijkt, zie je alleen maar vuilnis.
In het Onbekende rusten betekent letterlijk dat je
geest helemaal niet weet hoe jou naar je doel te brengen.
Het betekent dat je bent opgehouden van de geest te
verwachten dat hij je vertelt hoe, wanneer en waar.
Door volkomen op te houden met worden, kom je tot
stilstand. Dit tot stilstand komen gaat moeiteloos. Het
komt voort uit wijsheid.
53
OPHOUDEN MET WORDEN
OPHOUDEN MET WORDEN
A: Waar komt die vandaan? Waar komt het gevoel

vandaan?
V: Het lijkt of er een zeker doen zit in ophouden. Hoe
V: Het komt niet ergens vandaan.
hou je op met het doen van worden? Hoe doet men dat?
A: Aha!
A: Zien, waarnemen, dat er niets is wat je kunt doen
V: Het is er gewoon.
om ook maar iets te stoppen - dat op zichzelf brengt
A: Dat nergens, die leegte, is er eerder dan lichaam,
het ophouden. Zolang er een zeker geloof is datjij het
dan geest, en is de bron van alles. Stop, nu. Kom nu
ophouden kunt doen, zal het ophouden nooit gebeuren.
eens voor n keer in je leven tot stilstand. Niet denken.
Pas wanneer wordt waargenomen dat de jij die pro
Gewoon stilstaan.
beert op te houden slechts een gedachte is, en daarom

een illusie, gebeurt het ophouden spontaan.
Ga naar het zuivere
dat, maar gewoon
Verzonken zijn in niet-weten is het beste dat je kan

overkomen. Wanneer je verzonken bent in niet-weten,
kom je het te weten, maar niet op de manier die je daar
er alleen maar
IK BEN.
IK BEN.
BEN
Niet: ik ben dit of ik ben
Gooi dan het ik eruit, zodat
is. Dit is de staatloze staat, het
uiteindelijke principe, het absolute Zelf.. Alles is, in

essentie, dit absolute principe dat het Zelf heet.
voor kende. Je komt iets te weten als een van

moment-tot-momentervaring van zijn. Dat is jouw
weten. En je weet dat Dat is wie je werkelijk bent. Jij
bent dat immer zich ontvouwende mysterie voorbij de
V: Is de zelf-openbarende ontdekking dat er niemand
geest.
is die het zoeken doet of die ophoudt met zoeken, het

einde van worden?
A: Ja. Je weet dat het gebeurd is wanneer de droom die
'ik' heet is opgehouden enig belang of enige betekenis
V: Ik voel de drang om te zoeken. Ik voel het lichamelijk.

A: De drang manifesteert zich ook in het fysieke
lichaam, maar waar komt die drang vandaan? Waar
ontstaat dat gevoel in het lichaam?
V: Ik voel angst.
S4
te hebben. Wanneer je beseft dat het individuele ik vol

komen onbelangrijk is, is dat de verwezenlijking van het
zoeken, de realisatie: er is geen zoeker. Je beseft dat het
allemaal een droom van het bewustzijn is. Dit zou het
directe pad genoemd kunnen worden, waarop het de
zoeker nooit wordt toegestaan de eerste stap te zetten.
ss
OPHOUDEN MET WORDEN
OPHOUDEN MET WORDEN
V: Hoe noemen we dat punt waarop we de zoeker los

laten?
A: De dood.
V: En wat is de dood?
A: Het ophouden van de zoeker.
V: Als het Zelfhet worden is ontstegen, wat wordt er dan?

A: Niets wordt. Denken en ervaring dansen alleen
maar, en geven zo de ervaring van worden en ont-warden.
Maar in Waarheid gebeurt alles spontaan en wordt niet
veroorzaakt.
V: Wat moet er dan ophouden met worden, om erachter
te komen wie we zijn?
A: Het idee dat jij, als afzonderlijke eenheid, zult
V: Ik heb horen zeggen dat het ego moet sterven om
ophouden of niet.
verlicht te kunnen worden. Wat betekent ego-dood?

A: Er wordt gezegd dat het ego moet sterven opdat je
waarlijk kunt leven. Maar er hoeft niets te sterven; je
moet alleen maar volwassen worden. Het kind groeit
op; het ontwikkelt zich en laat achter zich wat niet
langer past. Zie dat het ego niet nuttig of passend meer
is en laat het achter je. Alleen het ego maakt een drama
van zijn overlijden.
Het probleem is dat de meeste mensen aandacht

hebben voor objecten, voor wat ze waarnemen- in
plaats van voor de uiteindelijke waarnemer, de achter
grond. In beide gevallen is er honderd procent van de
tijd gewaarzijn. Het licht straalt helder. Het gaat nooit
uit, maar waar kijkt het naar? De menselijke toestand
wordt gekenmerkt door een totale fascinatie voor objec
ten, te beginnen bij het object dat we interpreteren als
Vragen vol transformerende kracht doen zich gelden
'ik.' Ik is alleen maar een gedachte. Jij bent van vr die
als iets dat je gewoon niet kunt ontlopen. Dat zijn de
ik-gedachte.
vragen die waardevol zijn.
Dit leven is een droom. Het een droom noemen is geen

V: Zijn vragen eenvoudigweg een reflectie van het
geringschatting; het betekent niet dat het niet waarde
bewustzijn op een geest die klaar is om getransfor
vol is. Het is niet anders dan dromen die je 's nachts
meerd te worden?
hebt. Je wordt wakker uit je dromen in deze droom die
A: De geest is nooit klaar om getransformeerd te
we leven noemen, en wanneer je gaat slapen, word je
worden. Transformatie gebeurt, dat is alles.
wakker i n een andere droomwereld. Maar wat in beide

57
OPHOUDEN MET WORDEN
OPHOUDEN MET WORDEN
werelden wakker is, de dromer, is altijd hetzelfde. Het
zoals ze zijn, maar de wapens moet opnemen om ze te
gewaarzijn is altijd aanwezig. Dat is de werkelijkheid.
bestrijden.
Wat komt en gaat er zelfs in de droomstaat niet? Dat is
A: Er is nooit een noodzaak om ergens tegenin te gaan.
wie jij bent.
Verzet is de instelling van het afzonderlijke zelf. Doe

wat waar is. Als je doet wat waar is, is er geen houding
van verzet.
V: Ik zou het niet met mijn ziel in overeenstemming
V: Is het waar dat de valse identificatie met illusie of
kunnen brengen om achterover te leunen en niets te
de droom losgelaten moet worden om Zelfrealisatie
doen. Soms is het bijna lafheid om dingen te laten zijn
mogelijk te maken? Is alleen identificatie de ziekte, het
zoals ze zijn.
probleem?
A: Laat het handelen bezield worden door Waarheid.
A: Alle barrires zijn bedacht- opgeworpen door ideen,
V: Komt dergelijk handelen voort uit een gevoel wat in
overtuigingen en meningen. Buiten ideen en overtuigin
bepaalde omstandigheden het juiste is?
gen zijn er geen barrires. Geloof is waar de geest leegte
A: Het is er eerder dan gevoel.
mee vult, om hem iets te geven om naar te kijken, om
V: Zelfs met het risico op gevolgen?
mee te spelen, om zich achter te verbergen.
A: De Waarheid geeft niet om gevolgen. Ze bekommert
V: Onze conclusie, interpretaties, ideen en overtuigin
zich om de Waarheid. Het kan haar niet schelen of je
gen zijn dus de manifestatie van conditionering.
aardig of niet aardig wordt gevonden. Je zult er niet
A: Ja. Zonder ideen en overtuigingen is er geen conditi
altijd aardig om gevonden worden, en soms zal men
onering. Die moet je hebben om een afzonderlijk iemand
een hekel aan je hebben. Zolang jouw handelen in de
te zijn.
wereld is gebaseerd op wat je leuk vindt of niet leuk
V: Wanneer we ophouden met worden, wat vinden we
vindt, of wat anderen leuk vinden of niet leuk vinden,
dan?
bevind je je niet in het rijk van de Waarheid. Waarheid
A: Vrede, beindiging, eeuwig Zelf. Er is geen strijd meer.
staat erop dat we niet alleen oprecht zijn, maar dat we
Je bent vrij.
oprecht handelen. Het is niet genoeg om alleen te

weten wat de Waarheid is. Je moet de Waarheid zijn zo handelen en zo doen.
V: Hoe verzoen ik het alles-laten-zijn-zoals-het-is met

het innemen van een standpunt? Er zijn veel terreinen
in mijn leven waarop ik de zaken niet kan laten zijn
59
OPHOUDEN MET WORDEN
OPHOUDEN MET WORDEN
Veel spiritueel genteresseerde mensen zitten in een

fundamentele ontkenning van wat er gebeurt. Ze willen
A: Ben je bereid de bewering dat je het nog niet hebt op

te geven?
het ontstijgen, ze willen er vanaf, eruit, ervan weglopen.

Er is niets mis met dat gevoel, maar de aanpak werkt
niet want het is escapisme vermomd als spiritualiteit.
Het is dragen van spirituele kledij en zich omhangen
met spirituele ideen, maar het verschilt in werkelijk
heid niet van een dronkelap in de goot die de pijn niet
V: Waarom worden er niet meer mensen verlicht?

A: Omdat ze in zekere mate nog steeds vertier vinden
in de droom.
meer wil voelen. Wanneer je rustig alles volledig en vol

komen aanvaardt, overstijg je het vanzelf.
Geen enkel geloof ofidee is waar.

Gooi ze allemaal weg en laat het vuur van stilte
je wakker branden.
V: Ik dacht dat ik me inzette voor Waarheid, maar ik

heb haar nog steeds niet gevonden.
A: Zodra je de Waarheid meer wenst dan al het andere,
zul je haar krijgen. Zo werkt het. Het is vrij eenvoudig.
V: Is het maken van die keuze iets dat na verloop van
tijd gebeurt?
A: Als je dat wilt.
V: Is het een keus die je moet blijven maken?
A: Je blijft hiervoor kiezen tot je niet meer hoeft te
kiezen.
V: Ik wil het zo graag dat ik er alles voor wil opgeven.
6o
61
Ontwaken
Jij bent het licht van gewaarzijn

de bron en uitdrukking van aUes wat is.
ONTWAKEN
p het moment van verlichting valt alles weg- alles.

Plotseling is de grond onder je voeten verdwenen
en ben je alleen. Je bent alleen omdat je tot het besef

bent gekomen dat er geen ander is; er is geen schei
ding. Er is alleen jij, alleen Zelf, alleen grenzeloze
leegte, zuiver bewustzijn.
De geest, het ego, vindt dit angstaanjagend.
Wanneer hij naar grenzeloosheid en oneindigheid
kijkt, ziet hij zinloosheid en wanhoop. Maar het zicht
verandert in eindeloze vreugde en verwondering als de
geest is losgelaten.
Wanneer je verlicht bent, sta je op jezelf. Je hebt
geen enkele steun nodig omdat er niets te steunen valt;
de afzonderlijke jij bestaat niet meer. Je beseft dat de
hele ego-ervaring een armzalige illusie was. Je staat op
jezelf maar je bent nooit, nooit eenzaam, want overal
waar je kijkt, is Dat het enige dat je ziet, en jij bent Dat.
ONTWAKEN
ONTWAKEN
V: Is ontwaken maar een van de spirituele ervaringen

die je krijgt?
A: Ontwaken betekent niet datjij ontwaakt. Het betekent
dat er slechts ontwaken is. Er is geen 'jij' die wakker is:

er is alleen wakkerzijn. Zolang je je identificeert met
een 'jij' die wakker of niet wakleer is, droom je nog. Ont
waken is ontwaken uit de droom van een afzonderlijk
jij, tot er alleen maar wakkerzijn is.
V: Wanneer iemand wakker en verlicht wordt, wordt hij

of zij dan ook wijs en liefdevol?
A: Wanneer je ontwaakt, houdt alle worden op. Wakker
zijn betekent dat je door directe ervaring beseft wie en

wat je bent. Je wordt niet iets. Alle worden is iets van
de tijd, wat geest is. Ontwaken is buiten de tijd: je ont
waakt uit tijd in wat tijdloos is. Wijsheid en liefde zijn
aspecten van je eigen Zelf en hoeven als zodanig niet
gecreerd of nagestreefd te worden.
Veel mensen
proberen
wijzer en meer liefdevol te
V: Ik heb momenten waarop het lijkt als of ik verlich

ting heb bereikt. Dan, na enige tijd, verdwijnt die staat.
Komt er een tijd waarin je het niet kwijtraakt?
A: Het woord 'verlichting' wijst naar wie je bent. Wie je
bent is geen staat en kan niet verworven of verloren

worden. Het is geen spirituele ervaring. Alle staten en
ervaringen komen en gaan. Wie je bent is de perma
nentie die op dit moment bestaat, ongeacht staten of
ervaringen.
In n opzicht is het verlichte leven er een van totale

onzekerheid; je leeft en handelt vanuit het Onbekende.
We zijn gewend te handelen vanuit een onzuiver gevoel
van zekerheid dat onze geest ons verschaft, maar vrij
heid functioneert zo niet. Het is een paradox. Juist
omdat je het niet weet, en je weet dat je het niet weet,
staat de deur wijd open om op het moment zelf te
weten. Dan weet je het pas- op het moment zelf. Door
in niet-weten te blijven, komt weten beschikbaar.
worden, en blijven voortdurend met zichzelf in strijd.

Die aanpak werkt nooit, omdat hij uitgaat van een
afzonderlijke 'jij' die een beter mens wil zijn. Jij bent
juist de droom, een gedachte slechts. Door jezelf als
een afzonderlijke eenheid te zien, maak je jezelf blind
voor de Waarheid van je zijn, en die is liefde en wijsheid.
66
Naar binnen kijken

enjezelfniet vinden
is de vondst!
ONTWAKEN
Wanneer de fascinatie met het ik oplost, wanneer die

eenvoudig geen centrale plaats in je gewaarzijn meer
inneemt, dan wordt het enige dat blijft, bij afwezigheid
van het ik, geopenbaard.
De mens wiens realisatie diepgaand is, is de evolutio

naire kracht van bewustzijn geworden. Dat is hij
geworden. En de evolutionaire bewustzijnskracht om
te ontwaken bekommert zich alleen om de Waarheid.
68
Belichaming:
de echte non-dualiteit
Eerst ontwaakje uit het leven,

Dan ontwaakje als het Leven zelf.
BELICHAMING: DE ECHTE NON-DUALITEIT
a het plotselinge ontwaken tot het Zelf, begint er

een proces van geleidelijke belichaming van het
transcendente in de menselijke persoonlijkheid. Met
geleidelijk bedoel ik het zich verdiepen van de realisa

tie na de verlichtingservaring. Hoe meer het transcen
dente Zelf in ons mens-zijn wordt belichaamd, hoe
weidser onze blik wordt en hoe meer we transcendente
realisatie tot uitdrukking brengen en manifesteren in
onze manier van leven.
Dit belichamingsproces is een voortdurend afwer
pen van ieder overblijfsel van gehechtheid en ego. Het
is een beweging van voortdurende overgave aan de
gigantische implicaties die waarachtig spiritueel ont
waken behelst. Het is een fase van spirituele ontwikke
ling, beladen met vele gevaren, zelfbedrog en misver
standen, waarin veel zoekers naar bevrijding ten prooi
vallen aan angst, twijfel en een gebrek aan overtuiging.
Het belichamingsproces kan tegelijkertijd heel opwin
dend en nogal desorinterend zijn. Het is een terrein
73
van ongelooflijke subtiliteit en complexiteit die weinigen
V: Is belichaming mogelijk als de identificatie met een
echt begrijpen.
'ik' ook maar enigszins aanwezig is? Zo niet, wat zijn

de indicaties van belichaming?
A: Belichaming is meestal een geleidelijk proces dat
begint na de gebeurtenis die 'ontwaken' heet, daarom
V: Wanneer ik de term 'belichamen' hoor, is het eerste
kunnen we eigenlijk niet in absolute termen over beli
waar mijn geest aan denkt een enorme uitgestrektheid
chaming spreken. De indicaties van belichaming zijn
die ik op de een of andere manier in mijn fysieke
vrede, liefde, wijsheid en verlicht handelen. Welke uit
gedaante moet zien te krijgen. Toch spreken we alleen
werking we op anderen hebben is een goede indicatie
van belichaming wanneer er geen persoon meer is.
voor hoe verlicht we precies zijn. Als we denken dat we
Kun je iets zeggen over wat het lichaam is, in het onder
heel verlicht zijn, maar een negatief effect op anderen
richt over belichaming?
hebben, zijn we waarschijnlijk niet zo verlicht als we
A: Belichaming begint met het besef dat elk manifest
willen geloven. Daarmee is niet gezegd dat ons gedrag
ding en niet-ding ons ware lichaam vormt. Jouw mens
anderen altijd hoeft te bekoren, want verlicht gedrag
zijn is eenvoudig een afspiegeling van de diepte van je
wordt vaak verkeerd begrepen door een geest die nog
realisatie. Het is dus niet zo dat je iets aan het mense
in afgescheidenbeid leeft. Verlicht gedrag bevrijdt. Het
lijk lichaam moet doen om er een groter, wijder of
geeft niet of het iemand bevalt of niet; de vraag is,
breder vat van te maken om de Waarheid van zijn
bevrijdt het? Dat is de enige zinnige vraag, en het is het
binnen te laten. Het belangrijkste is dat je je gehele
enige bewijs van verlichting.
lichaam, en dat is alles, waarneemt. Dan zal je mens
Verlichte actie komt voort uit de nederigheid waarbij
zijn de diepte van die realisatie weerspiegelen. Belicha
nooit wordt uitgegaan van de eigen verlichting. Hoe
ming is niet iets dat je doet; het is iets dat het resultaat
bescheidener je bent, hoe groter de kans is datje gedrag
is van hoever je gaat met verlichting en hoeveel van
verlicht zal zijn.
jezelf je eraan geeft. De hele kosmos is je lichaam. Laat

je mens-zijn het geheel weerspiegelen en manifesteren.
V: Belichaming is dus niet de uitgestrektheid inbren
gen in mij; het is mezelf aan de uitgestrektheid geven.
A: Ja. Dat is de juiste opvatting ervan.
V: Kun je iets meer zeggen over wat er met het lichaam

gebeurt wanneer de grenzen van het zelf vervagen?
A: Als het openen begint en zich verdiept, kan het
lichaam enorm veel moeten verwerken. Men zegt dat
kundalini meestal voor deze gebeurtenissen verant-
74
75
woordelijk is, maar als we het gewoon de energie van

het lichaam noemen, kunnen we er gemakkelijker over
praten.
Door het zo te zien, zal je houding ertegenover het

meest doeltreffend zijn. Als je een spirituele leer ziet
als een reflectie van je eigen Zelf, je eigen diepte, dan
Naarmate het openen vordert, moet het lichaam zich
zal je relatie ertoe heel anders zijn dan als je de leer ziet
steeds aanpassen. Als het ruimer wordt om je heen,
als iets dat van buiten jou komt. Het is het verschil
komt er plaats voor het lichaam om weer in harmonie
tussen onderricht dat tot meer afzondering en schei
te komen en naar zijn natuurlijke toestand terug te
ding leidt en onderricht dat leidt tot minder afzonde
keren. Tijdens dit proces maakt bij sommige mensen
ring en scheiding. Jouw houding is het belangrijkst.
het lichaam een radicale reorganisatie door. Dat kan
V: Deze houding doet blijkbaar het ogenschijnlijke pro
heel ingrijpend zijn omdat energie die vastzat op de
bleem van wat te doen met dat 'ik' teniet.
verschillende niveaus - het fysieke, mentale, emotio
A: De juiste houding ten aanzien van de leer ontkracht
nele en spirituele - vrijkomt. Die vastzittende energie
de illusie van het ik onmiddellijk. Alleen wanneer je
haalt je uit je evenwicht en houdt je in een pijnlijke toe
denkt dat het onderricht van iets anders dan je eigen
stand. Plotseling komen alle spanningen, verkramping
Zelf afkomstig is, zorgt het voor meer scheiding. Als je
en knopen vrij en gaat de energie alle kanten op.

Die energie moet uitbreken voordat ze weer in har
monie en in de juiste stroming kan komen. Die uitbar
denkt dat het onderricht iets anders is dan een afspie

geling van wat je in je hart al weet dat waarheid is,
schept het de illusie van ik, de zoeker.
sting kan stimulerend of verschrikkelijk zijn; ze kan

enorm sterk zijn of mild. De harmonisatie kan weken,
maanden of jaren in beslag nemen. Ze kan heel sterk
zijn of onmerkbaar. Iedereen is anders; het hangt ervan
V: Kan de geest eigenlijk fulltime plaats bieden aan die
af hoe slecht het met je gesteld was.
grenzeloze liefde of doet het hart dat?

A: Ik kan niets met het idee van plaats bieden. Hoe kun
je plaats bieden aan wat je bent?
V: De geest zal wel niet begrijpen hoe daden lijken
V: Wat is het belangrijkste element bij het vrijmaken
voort te komen uit een gebied waar alles een is.
van de weg om de leer te belichamen?
A: Richt je niet op de geest. Denk niet; wees alleen
A: Zie de leer als een uitdrukking van je eigen Zelf, dan
maar. Wees stil en ken je Zelf. Vr de bezigheid van
zul je niet het gevoel hebben dat je er ver van afstaat.
de geest is er leegte. Leegte is de poort naar de wijsheid
Dan wordt het geen doel dat je moet bereiken; het zal
van het hart: de spontane, intutieve intelligentie die
gezien worden als een afspiegeling van je eigen hart.
voortkomt uit het Zelf.

77
V: Maar soms bevind ik me in niet-weten en dan kom

ik het nog steeds nooit te weten.
Een heftig ontwaken is alsof je de deksel van een pot
A: Je moet nieuwsgierig zijn, in het niet-weten. Ook al
draait. Alle karma dat onderdrukt was, al het karma dat
ben je dan in niet-weten, dan moet je toch nieuwsgierig
verantwoordelijk was voor onze ellende, waarvan we
blijven. Je wilt nog steeds weten, maar je doet er niet
ons niet bewust zijn, vliegt eruit omdat er eindelijk
meer je best voor. Gewoon blijven kijken en gevoelig
ruimte is waarin het naar boven kan komen. Wanneer
blijven voor hoe het weten in je beweegt. Weten wordt
het je overvalt, vraag je je af waar je vrijheid is gebleven
ervaren in je levendige zelf. Het zit niet in je geest.
en wat er verkeerd is gegaan. Maar begrijp dat dit een

gevolg is van de vrijheid; het is geen vergissing. Alles
Luister zonder te denken. Wees in je zijn, en je zult

innerlijk voelen waar ik het over heb.
wil naar boven komen in de vrijheid en erdoor getrans

formeerd worden. Als je het in deze bewuste ruimte,
die liefde is, naar boven laat komen, komt er weer har
monie. Die ruimte die jij bent is onvoorwaardelijke
V: Je hebt gezegd dat we, als we wisten hoeveel impact we
liefde. Onvoorwaardelijk is precies wat het zegt: alles is
op het geheel hadden, verpletterd zouden worden. Wil je
welkom; niets wordt verworpen of terzijde geschoven.
daar iets over zeggen met betrekking tot belichaming?

A: Zolang het ik probeert plaats te bieden aan de onper
soonlijke visie van eenheid, zal het zich er altijd door
verpletterd voelen. De onpersoonlijke visie zal er te groot
V: Mijn geest is geneigd daden te beoordelen als voort
voor zijn; dat is natuurlijk het hele punt. De openbaring
komend uit waarheid of niet voortkomend uit waar
van eenheid verplettert het ik, wanneer die heel duidelijk
heid, en toch weet ik nooit zeker wat de waarheid eigen
gezien wordt, wanneer gezien wordt dat ik het Ene ben.
lijk is. Hoe kom ik te weten wat in alle omstandigheden
Er is een groot verschil tussen eenheid waarnemen
de waarheid is?
en waarnemen dat ik dat Ene ben. Als je eenmaal echt
A: Het mechanisme van zelfbeoordeling is precies
begint te leven in de openbaring dat ik het Ene ben,
hetgeen waardoor het waarnemen van Waarheid ver
begint de belichaming van die openbaring in en door
tekend wordt. Het weten wat Waarheid is rijst op uit
de mens en de menselijke persoonlijkheid plaats te
een stille geest, een geest die niet taxeert en zich inspant
vinden. Als de geest zich aan afgescheidenbeid vast
om te weten. De waarneming komt voort uit verblijven
klampt, dan zal dat individu merken dat hij veel en veel
in het Onbekende, in niet-weten. Als je tot rust komt
meer lijdt dan voordat hij wist dat alles een is.
in niet-weten, dan weet je meteen.

79
dualiteiten naar de bron van dualiteit, naar dat wat noch

dit noch dat is, maar zich als dit en dat manifesteert.
V: Hoe integreer ik spiritualiteit in mijn dagelijks
leven?
A: De vraag moet niet zijn: 'Hoe integreer ik?' Hij zou
moeten luiden: 'Wie is degene die integreert?' Zodra je
V: Aangezien de menselijke aard zich zijn hele leven
degene die integreert ontstijgt, wordt er geen dualiteit
altijd manifesteert als persoonlijkheid, hoe weet men
meer waargenomen die gentegreerd dient te worden.
dan in welke mate men non-dualiteit in zich verwezen
Integratie vindt plaats tussen twee dingen. Een der

gelijk onderscheid tussen dagelijks leven en spirituali
lijkt heeft?
A: Zolang er iemand is die zijn leven overdenkt en meet,
teit bestaat niet. Integratie wil zeggen dat je nog vast
is niet alles opgelost. Het belangrijkste dat opgelost
houdt aan de kunstmatige verschillen die de geest
moet worden is de neiging van de geest om zichzelf in
waarneemt. Houd niet vast aan een spirituele noch aan
verhouding te zien tot iets anders - op elke mogelijke
een wereldse staat. Jij bent de staatloze staat. Alles ligt
manier. Ik heb het dan over bereid zijn je over te geven
besloten in, en is, een uitdrukking van jouw Zelf. Gooi
aan het Onbekende- wat betekent dat je jezelf niet ziet
het idee 'spiritueel' eruit en gooi het idee 'dagelijks
in relatie tot iets anders.
leven' eruit. Er is alleen Leven, onverdeeld en heel.
V: Hoe wordt dan een leven geleid waarin non-dualiteit

helemaal belichaamd is? Wat zijn daar de kenmerken
van?
A: Verwondering. Je wordt altijd verrast. Je wordt altijd,
V: Hoe leef en manifesteer ik de waarheid die ik door
altijd, altijd verrast omdat vasthouden aan verleden,
intense spirituele ervaringen ken in de relatieve wereld?
heden of toekomst niet meer bestaat.
A: Laat je innerlijke spirituele openbaring zo groot

worden dat zij de hele wereld van tijd en ruimte omvat.
Als je spirituele openbaring alleen maar groot genoeg
is om de relatieve wereld te ontstijgen maar niet te
De mens is wat het bewustzijn verbindt met zijn eigen
omvatten, dan blijf je dualiteit en dus een gevecht met
oneindige uitingen in vorm. Door de gedaante van een
de relatieve wereld ervaren. Raak niet gehecht aan het
ontwaakt mens wordt bewustzijn zich bewust van zich
rijk van het absolute. Zie het absolute en het relatieve
zelf als vormloosheid n als alle vormen. Daarom is
als een ongedeeld geheel, als twee uitingen van dezelf
voor de echte wijze alles goddelijk, heel en volledig.
de hoogste werkelijkheid die jij bent. Ga voorbij alle
Alles is God, het Zelf
8o
8r
BELICHAMING: DE ECHTE NONDUALITEIT
BELICHAMING: DE ECHTE NONDUALIT:EIT
de poging jezelf te vinden, want er is geen zelf buiten

V: Wat is het verschil tussen zelfonderzoek en alles
het bewustzijn.
terugbrengen tot jezelf, en wat is de relatie met belicha

ming?
A: Waar ik bij belichaming over spreek is een voortzet
Er is alleen het waarnemen; er is niemand die waar
ting van zelfonderzoek. Voor de meeste mensen stopt
neemt. Wanneer je beseft dat er niemand is die waar
zelfonderzoek bij het besef: 'ik ben vormloos bewust
neemt en dat waarnemen het enige is dat er is, dan
zijn.' Maar wanneer ik het over belichaming heb, breng

ik zelfonderzoek weer terug naar de wereld, de wereld
die er nog altijd is, of hij nu als een droom wordt gezien
of niet. Dat is een onderzoek naar wat die wereld is.
Het besef'ik ben vormloos bewustzijn is slechts de
worden als vanzelfsprekend de waarneming en het

waargenomene gezien als de twee aspecten van n
geheel, zoals kop en munt van een geldstuk. Kop en
munt van een geldstuk zijn niet van elkaar te scheiden.
tegenhanger van 'ik ben een individu.' Zelfs bij dat

eerste besef is er nog sprake van een persoon. Belicha
ming is dus eenvoudig een afspiegeling van het besef
dat elk gemanifesteerd object dat er bestaat het ene
Het lichaam is een voel-instrument
voor
het bewust
zijn. Zonder het lichaam en de geest, zouden de bomen
lichaam van het ene bewustzijn is. Dit is een terugkeer
zichzelf niet kunnen zien. Meestal denken we dat wij
tot heelheid, tot een volledigheid die evenzeer het onge
naar een boom kijken, maar de boom kijkt naar zich
manifesteerde als het gemanifesteerde omvat. Het
zelf door ons. Zonder dit instrument krijgt de boom
betekent waarnemen dat zowel vormloos bewustzijn
zichzelf niet te zien. Wij zijn voelinstrumenten van het
als de wereld van vorm beide aspecten van een onnoem
Goddelijke.
baar, mysterieus geheel zijn.

Alles terugbrengen tot jezelf is de neiging van de
geest om zijn plaats te bepalen. Alles wat je kunt waar
nemen is gedeeltelijk, en kan daarom je hele Zelf niet
V: Hoe definieer je non-dualiteit?
omvatten. Wanneer er dus het besef is dat er geen zelf
A: Als het einde van conceptualisering. Eerder waar
is buiten het waarnemen, dan houdt de neiging op om
nemen dan de geest. Waarnemen zonder denken.
te proberen je Zelf in een ervaring, inzicht of idee te

vinden. Daarom is het hoogst bereikbare geen erva
ring, en is het niet iets waarneembaars. Daarbij sterft
82
Verlicht handelen laat geen sporen na. Verlicht hande

len komt rechtstreeks uit leegte, niet uit het denken.
Het is spontaan. Als het in de vorm van woorden komt,
komen de woorden uit de leegte. Als het in de vorm van
daden komt, komen de daden vanuit leegte - van
de persoonlijkheid en de geest.
voor
Een liefde, groter dan jezelf
Liefde is een vlam

die alles verbrandt behalve zichzelf.
Het is de vernietiging van alles wat onwaar is
en de vervulling van alles wat waar is.
EEN LIEFDE, GROTER DAN JEZELF
n de ervaring van ontwaken wordt persoonlijke vrij

heid ontdekt. Persoonlijke vrijheid is vrij zijn van
alles wat er ooit gebeurd is. Het is bevrijd zijn van de
exclusieve vereenzelviging met lichaam, geest, herin

nering en alle ideen die we over onszelf hebben. Bij
persoonlijke vrijheid heeft men het gevoel: 'Ik ben vrij.'
Het 'ik ben' heeft de geur van het persoonlijke. In dit
opzicht verwijst vrijheid naar het 'ik ben'; later zal men
het 'ik ben' overstijgen.
Als je eenmaal klaar bent met verliefd zijn op je
bevrijding van alles wat persoonlijk is, ontstaat er een
liefde groter dan alles wat persoonlijk genoemd zou
kunnen worden. Het ontwaken van die liefde in het
mensenhart streeft naar iets veel groters dan alles wat
hiervoor ervaren werd. Het is een liefde die naar bevrij
ding van het geheel streeft. In dat licht gaat persoonlij
ke vrijheid bijna kleinzielig lijken.
De verruiming van persoonlijke bevrijding naar een
veel grotere liefde en bekommernis om wat nooit
EEN LIEFDE, GROTER DAN TEZELF
persoonlijk genoemd zou kunnen worden is vaak een
EEN LIEFDE, GROTER DAN TEZELF
V: Is dit het punt waarop veel mensen gaan aarzelen
van de moeilijkste dingen waar spirituele zoekers mee
om zich geheel te geven?
worstelen. Die liefde is zo groot dat we ons bedreigd
A: Waar ik over spreek is het ontwaken van een liefde
voelen in onze zelfinteresse en onze fascinatie voor
die maakt dat alles wat er in jezelf gebeurt onbelangrijk
onze eigen bevrijding. Met 'bedreigd' bedoel ik dat een
is. Voor zo iemand is de zelfinteresse uit het centrum
dergelijke betrokkenheid op jezelf onbelangrijk lijkt
van gewaarzijn weggevallen. Verlichting is niet alleen
vergeleken bij wat zo veel groter is.
de ervaring dat je het ik overstijgt; het is ook een situa
De liefde waar ik nu van spreek komt direct voort
tie waarin het ik als afzonderlijke persoon geen belang
uit een enorm diepe realisatie. Het heeft niets te maken
meer heeft. Het begint niet altijd zo absoluut, maar dit
met het juiste doen of een goed mens zijn. Dergelijke
is de richting waarin onpersoonlijke liefde je voort
begrippen komen uit een op zichzelf gerichte geest die
drijft. Heel vaak zal op dit punt, in deze situatie, alles
zich spiritueel voordoet. Ik spreek over een liefdes
wat er over is van een ik dat zich aan zichzelf vast
kracht die uitgaat van voorbij de geest- van bewustzijn
klampt, beginnen te schreeuwen en honderd-en-een
zelf.
redenen aanvoeren waarom het zich nog niet aan een

zo grote liefde kan overgeven.
V: Daar ben ik juist zo in genteresseerd - die energie
die je voortduwt, hoe zich dat ontvouwt. Ik zou graag
V: Is het ontwaken voor die grotere liefde het verschil
meer horen over jouw ervaring met dat proces.
tussen iemand die gefascineerd is door spiritualiteit en
A: Uiteindelijk ga je of ja zeggen tegen die beweging
iemand die in de manier waarop hij leeft werkelijk laat
van liefde die volkomen onpersoonlijk is, of je zegt nee.
zien dat hij spiritueel is?
Misschien is het een lange weg om op dat punt te
A: Iemand die handelt vanuit fascinatie wil nog graag
komen dat je uiteindelijk ja zegt, misschien ook niet,
een zeker spiritueel imago hebben of is intellectueel
maar dat is precies wat er gedaan moet worden. God
nieuwsgierig. Een liefde die heel veel groter is dan
wacht alleen op een onvoorwaardelijk ja.
jezelf vloeit juist daarom heel ergens anders uit voort.
V: Zitten daar geen onderbrekingen in? En een voort
Ze vloeit voort uit het inzicht dat de Waarheid gemani
durende keuze om ja te zeggen?
festeerd en geuit wil worden door een menselijke per
A: Het hele idee is om op het punt te komen waarop
soonlijkheid omwille van de evolutie van het geheel.
het niet meer op elk moment een keuze is. Vanzelf
De liefde waarvan ik spreekt vloeit voort uit de open
sprekend kan het een steeds weer te maken keuze zijn,
baring dat jij het geheel bent.
maar het probleem is dat kiezen moeite kost. Het is

altijd een beslissing: op geen enkel moment weet je
EEN LIEFDE, GROTER DAN fEZELF
EEN LIEFDE, GROTER DAN fEZELF
zeker welke kant je opgaat. Maar er kan, en moet, een

moment komen waarop je eenvoudigweg ja zegt. Punt
uit! Je weet innerlijk dat die keus is gemaakt omdat het
kiezen ophoudt. Het komt ten slotte neer op een zaak
van zwart of wit, waar de meeste mensen zeer veel
moeite mee hebben. Wat er van het ik over is zoekt
altijd de grijze gebieden. Zolang we grijze gebieden
zoeken, betekent het dat we innerlijk niet echt afgere
kend hebben met die liefde die alleen zichzelf zoekt.
V: Sommigen denken misschien dat je praat over een

ik dat leert op het geheel gericht te zijn in plaats van op
zichzelf. Maar komt de liefde niet voort uit het wegval
len van het ik, de realisatie dat je niet anders bent dan
het geheel?
A: Ja. De liefde waarover ik spreek is niet iets dat
gecreerd kan worden. Een liefde groter dan jezelf is
daardoor juist iets dat wij niet tot stand kunnen
brengen. Het ik kan het niet tot stand brengen, al zou
hij het willen. Die liefde komt voort uit het Zelf- uit de
realisatie van het Zelf.
V: Die liefde kun je zelfs niet kennen wanneer het ik er is.
Liefde is een geweldige warmte,die ontstaat als gevolg

van het transcenderen van het persoonlijke zelf. In het
kielzog van die transcendentie ontstaat er iets wonder
baarlijks. Er ontspruit een diepe liefde en warmte uit
de leegte, uit het niets. Die liefde en dat begaan zijn
zoeken op elk moment en onder alle omstandigheden
alleen de Waarheid.
A: Juist. Ze kan op z'n best aangevoeld worden. En ik

denk dat het individu door die mate van liefde intutief
aan te voelen er onweerstaanbaar naartoe wordt
getrokken en er tegelijkertijd bang van wordt. Die
liefde zoekt de oplossing van alle afgescheidenheid,
alle ik-heid, alle zelfinteresse.
V: Zou het ontwikkelen van een subtieler oor voor die
intutie helpen?
A: Zeker, luister naar de intutie van eenheid in jezelf
en ontwikkel er gevoel voor. Het gevoel van eenheid is
Waarachtige liefde is iets veel groters dan alles wat je

persoonlijk kunt noemen. Waarachtige liefde is een
onpersoonlijk wonder. Het is de aard van Werkelijk
heid zelf. Het is de natuurlijke en spontane uiting van
het onverdeelde Zelf.
liefde; de ervaring van eenheid is realisatie van je ware

aard. Liefde lijkt alleen anders dan jij of groter dan jij
wanneer je niet kunt loskomen van het perspectief van
een persoonlijk ik. Die onpersoonlijke liefde ben jij
zelfs, omdat jij, zoals je werkelijk bent, nooit dat per
soonlijke bent geweest. In n opzicht is het gewoon
een kwestie van hoe grondig de verlichting is geweest,
hoe diep ze is gegaan.
93
V: De liefde, het liefhebben, en de geliefde, worden alle
A: Onpersoonlijke liefde is geen gevoel. Toch kunnen
maal een.
er gevoel en emotie zijn, en die zijn er ook. Maar het
A; Ja. We kunnen het geheel niet echt liefhebben tot we
gevoel en de emotie komen niet voort uit een persoon
diepgaand beseffen dat we het geheel zijn. Anders zal
lijk ik. Het gevoel en de emotie komen voort uit de
de enorme omvang van die liefde altijd worden ervaren
afwezigheid van een persoonlijk ik.
als een bedreiging voor het ik.
V: Zijn de gevoelens in de onpersoonlijke liefde dan

alleen positief?
A: Alleen een persoonlijk ik plaatst gevoelens in de
categorie positief of negatief. Vanuit het onpersoonlijke
Liefde geeft niet om het ik; zij geeft alleen voor wat
perspectief bekeken, zijn gevoelens slechts gevoelens.
waar, onverdeeld en heel is. Wanneer het ik verdwijnt,
Sommige vallen in de categorie die je positief zou
wanneer het zich overgeeft aan een veel grotere eenheid
kunnen noemen en andere vallen in de categorie die
dan alles wat de geest kan bevatten, is dat liefde.
negatief genoemd kan worden. Maar vanuit het stand

punt van het uiteindelijke perspectief zijn dat slechts
willekeurige categorien die verdeeldheid scheppen.
V: Is het zo dat in onpersoonlijke liefde gevoelens
V: Is er in die liefde enige geldigheid voor de waarne
worden ervaren zonder dat er sprake is van hechting?
ming dat er blokkades in dit individu zijn, en maatre
Het lijkt wel of gehechtheid me meteen terugbrengt
gelen te nemen om meer open te zijn?
naar het persoonlijke, naar afgescheidenheid.
A: De enige echte blokkade is geloven in een ik dat
A: Gevoelens zijn het punt niet. De gehechtheid aan de
blokkades heeft. Het ik zal zichzelf altijd zien als behept
gevoelens brengt het gevoel van afgescheiden zijn, pijn
met blokkades. Er komt nooit een moment waarop het
en het bedrieglijke ik teweeg.
ik zichzelf niet ziet als behept met blokkades. De groot

ste blokkade is de misvatting dat er een ik is dat blok
kades heeft.
Geconfronteerd met waarachtige liefde wordt elk vast
houden aan persoonlijke bevrijding of vrijheid absurd.
Liefde sleept je mee in een mysterieuze hartstocht en
V: Is er ruimte voor emotie en gevoel in onpersoonlijke
opperste toewijding aan het geheel. waarin het als com
liefde?
plete waanzin wordt gezien om alleen voor jezelf te

leven. De geest wil niet inzien dat die obsessie met het
94
95
persoonlijke waanzin is; hij wil er betekenis in zien.
en ruimte de
Vanuit het standpunt van de liefde moet alles wat
het een echt non-duaal gezichtspunt.
onecht is verteren in een hartstocht voor de Waarheid

alleen.
uitdrukking van eeuwigheid is.
Daarom is
De implicaties van persoonlijke verlichting gaan

diep, inderdaad, maar de implicaties van onpersoonlij
ke verlichting zijn wereldschokkend in de meest posi
tieve zin van het woord. Besef dat jij het
geheel bent,
en
je zult zien wat ik bedoel.

V: Wanneer ik aan de implicaties van ontwaken denk,
denk ik aan de boeddhistische zegswijze 'alle wezens
redden,' maar ik weet niet welke vorm dat precies in
mijn leven zou aannemen.
V: Toen ik had ontdekt hoe groot liefde is, probeerde ik
A: 'Alle wezens redden' is niet iets dat je doet. Alle
het te veroveren en te begrijpen. Nu heb ik een ondraag
wezens redden is een werkwoord dat je wordt. Je wordt
lijk gevoel van verlies omdat ik niet in staat ben die
het redden van alle wezens. Dat ben je. Daarin zit heel
alomvattende liefde direct te ervaren.
vanzelfsprekend de zeer spontane en moeiteloze mani
A: Houd dan op haar te onderzoeken alsof ze buiten
festatie van liefde, mededogen, wijsheid en een toewij
jezelf staat. Zolang je liefde onderzoekt alsof het iets
ding aan de Waarheid boven alles. Alle wezens redden
anders is dan jezelf, zul je je altijd incompetent voelen
is niet wat jij doet; het is de definitie van wat je bent.
voor de taak die voor je ligt.

V: Onderzoek ernaar creert de scheiding.
A: Ja. Wees bereid de mogelijkheid te bevatten dat je
die liefde bent, en zeg eenvoudig ja tegen alles wat ze
V: Ik heb je horen spreken over verlichting als iets
van je vraagt. Ga niet aan de kant van het nee staan.
onpersoonlijks; dat wil zeggen, dat de echte implicaties
Schaar je niet aan de kant van 'ik kan niet.' Zie dat de
van ontwaken ver boven het persoonlijke uit gaan. Zou
liefde jouw Zelf is; dat de reactie erop die ja zegt vanuit
je kunnen uitleggen wat je bedoelt?
je diepste zelf komt.
A: Persoonlijke verlichting is een uitsluitende trans
Het is een kwestie van de geest toestaan nederig te
cendentie, in de zin dat het de wereld van ruimte en tijd
zijn, niet te weten wat hij met zo'n grote liefde moet
uitsluit. Ze komttot eeuwigheid door een transcendente
doen. En sta jezelf dan toe zo te blijven. Dat is de sleutel.
uitsluiting van de relatieve wereld van ruimte en tijd.
Probeer haar niet met het verstand te vatten of het zelfs
Onpersoonlijke verlichting is een insluitende trans
maar te begrijpen.
cendentie; daarin wordt gezien dat de wereld van tijd

97
V:
Dat heb ik juist wel gedaan. Ik probeerde haar te
bevatten, te begrijpen.
A: Dat is niet nodig. Zie gewoon dat jij Dat bent, en
wees het. Je hoeft haar niet te begrijpen om haar te zijn.
betekent om ja te zeggen, maar niettemin doe je het.

Er komt vrijheid en liefde wanneer je je overgeeft aan
het onbekende mysterie van zijn.
Ik ben zo bedroefd over de wreedheid van de mens

jegens dieren en kinderen. Hoe kan ik die mensen die
V:
zo zijn liefhebben?
A: Het standpunt van liefde sluit niemand uit. Liefde
houdt zelfs van hen die niet liefhebben. De enige kans
voor hen die niet liefhebben om te veranderen, is in
contact komen met die liefde.
V: Ik was vroeger boos op God, maar nu ben ik alleen
maar boos op hen.
A: Zij zijn God.
V:
Het voelt alsof liefde zijn een enorme verantwoorde
lijkheid met zich meebrengt.

A: Ja, meer dan de geest zich zou kunnen voorstellen
of dragen. Als mensen zich de impact die ze op het
geheel hebben echt realiseerden, zouden de meesten
onder dat besef bezwijken. Maar waar ik over spreek is
hoe je er door in vervoering kunt raken. Het enige dat
je hoeft te doen is ja zeggen. Maak er geen groot project
van. Maak er niet iets enorms van. Zeg gewoon ja. Je
weet niet eens wat het betekent om ja te zeggen, maar
je zegt het toch gewoon. Je zult nooit weten wat het
99
Wat is bevrijding?
je bent zoveel minder dan je ervaringen,

en daarom zoveel meer.
WAT IS BEVRIJDING
evrijding is waar de zoeker, het zoeken, en wat

gezocht wordt ophouden. Het is het einde van de
worsteling, de afgescheidenheid en de angst. Het gaat

elke ervaring en degene die haar ervaart te boven. Het
realiseren van bevrijding is waartoe je bent geboren.
Het ligt in de aard van jouw Zelf.
V: In welke zin is bevrijding iets anders dan realisatie?

A: Realisatie is rechtstreekse ervaring en inzicht die tot
bevrijding kunnen leiden. Realisatie is wat iemand in

staat stelt echt los te laten. Het gevolg van dat loslaten
is bevrijding.
We kunnen zeer veel spirituele realisaties hebben,
veel spirituele ervaringen, veel diepe inzichten, en toch
zeer gehecht blijven aan de ervaring van realisatie. In die
zin kunnen realisaties zelf een vorm van verslaving
worden. Zelfs diepe en ingrijpende realisaties en
103
WAT IS BEVRIJDING
WAT IS BEVRIJDING
spirituele ervaringen kunnen door de geest geannexeerd
V: Wanneer ik slaap ben ik me van niets gewaar.
worden en louter objecten van fascinatie worden.
A: Wie zegt dat? Hoe weet je dat je niet gewaar bent? Je
Bevrijding gaat elke ervaring, of elk inzicht, te
moet je gewaar zijn dat je niet gewaar bent. Wie is dat
boven. Ze is het hoogste van wat je niet kunt bezitten.
gewaarzijn die zegt: ik ben niet gewaar?
Realisaties zijn vaak buitengewoon en vermakelijk.
V: Wanneer ik wakker word, heb ik geen herinnering
Bevrijding is gewoon en grondig. Zoals ik zei kan rea
aan gewaar zijn tijdens de slaap.
lisatie leiden tot bevrijding als je je volkomen overgeeft
A: Maar wanneer je wakker wordt, ben je dezelfde
aan de niet-staat die diepe en intense realisatie voor je
persoon die ging slapen. Iets ging door in de nacht, iets
kan openen.
meer dan het lichaam, de geest of de herinnering. Als

er geen doorgaand gewaarzijn was, zou het lichaam
wakker worden en zou je niet weten wie je was. Herin
nering is niets zonder gewaarzijn. Gewaarzijn is het
V: Ik heb je horen zeggen dat alles bewustzijn is. Maar
eerste principe. Geef het aandacht en het zal door alle
je zegt ook dat bevrijding bewustzijn overstijgt. Zou je
staten heen groeien in intensiteit. Bind je vrijheid niet
kunnen uitleggen wat je bedoelt?
aan wat komt en gaat. Bevrijding is de ontdekking dat
A: Er is alleen bewustzijn. Er is geen individu buiten
jij Dat bent wat er altijd is. Maar begrijpen wat ik zeg is
het bewustzijn dat bewust is. Het individu is bewust
niet genoeg; je moet het zijn -bewust.
zijn, en het bewustzijn dat zich van het individu gewaar

is, is bewustzijn. Vormloos
ijn
of
ijn
in manifeste
vorm, alles wat is, is bewustzijn.

Vr bewustzijn is er leegte. Leegte is noch vorm
V: Waardoor wordt een bevrijd mens gemotiveerd om
loos noch heeft het vorm. Leegte bestaat noch bestaat
dingen te doen in het leven? Zonder de drijfveer van
niet, want ze gaat elk mentaal begrip te boven. Geest
verlangen, zelfs het verlangen om anderen te helpen,
noch zintuigen, noch bewustzijn kan leegte aantasten.
is er toch eigenlijk geen motivatie om wat dan ook
Leegte is het uiteindelijke principe, het Zelf, de bron
maar te doen?
van alles. Dat gewaarzijn van bewustzijn is leegte.
A: Bevrijding is een staat die aan elke oorzakelijkheid
Wanneer je 's avonds gaat slapen ben je niet langer
vooraf gaat. Daarom vinden er zonder enige motivatie
bewust, maar dan is er wel gewaarzijn. Wanneer je
handelingen plaats. Je doet ze niet voor jezelf of uit
slaapt, is er geen bewustzijn meer; het zijnde is er niet
liefde voor anderen. Jij bent er eerder dan elke motiva
meer; een-zijn is er niet meer. En toch ben jij er nog
tie. Er wordt gewoon gehandeld. Aan de buitenkant
steeds. Wat is dat?
kunnen dergelijke daden gezien worden als liefdevol,
104
WAT IS BEVRIJDING
WAT IS BEVRIJDING
aardig en wijs, maar voor de bevrijde mens vindt alles
Velen blijven daarin steken omdat ze denken dat ze
spontaan en zonder enig motief plaats. Daden komen
zich in de hoogste staat bevinden, maar ze blijven in
voort uit de meest natuurlijke, oorspronkelijke zijns
feite steken in de leegte, of afwezigheid, van egocentri
toestand.
sche motivatie. Ze zijn nog niet ontwaakt tot een waar
V: Waarom kom je dan satsang geven?
achtig onbaatzuchtige, onpersoonlijke liefde en een
A: Ik heb geen idee. 's Morgens gaat de zon op,'s avonds
leven van dienstbaarheid.
gaat hij weer onder. Zoekers hebben vragen en die zijn
Voorbij onpersoonlijke vrijheid ligt bevrijding. Een
de aanleiding tot de leraar en de leer.
bevrijd mens is alle drijfveren, persoonlijke en onper
V: Ik heb je over onpersoonlijke verlichting en een
soonlijke, ontstegen. Alles gebeurt spontaan, zonder
diepe liefde voor het geheel horen praten. Hoe is dat te
het gevoel dat men de dader van daden is. De bevrijde
rijmen met de afwezigheid van motivatie?
heeft een connectie met bewustzijn maar blijft er niet
A: Ten eerste, je ontwaakt tot persoonlijke vrijheid: het
bij stilstaan. De bevrijde is bewust naar het hoogste
besef dat je vormloos bewustzijn zelf bent Als bewust
principe teruggekeerd, dat zich vr het bewustzijn
zijn, ben je verlost van de lichaam-geestidentiteit. Dan
bevindt. De bevrijde is het gewaarzijn van bewustzijn.
komt het ontwaken tot onpersoonlijke vrijheid. Dat is
Er heeft in hem of haar een evolutie plaatsgevonden.
de geboorte van een grote, onpersoonlijke liefde voor

het geheel, voor alle wezens en alle dingen. Het is het
besef dat jij het geheel bent. Daarom steekt vrijheid die
in enig opzicht persoonlijk is bleek af bij een liefde die
V: Is er een moment waarop je waakzaamheid einde
zo veel groter is. Dat is een fase van opgeven van alle
lijk kunt laten vallen?
persoonlijke gehechtheden voor het grootste goed, het
A: Zowel waakzaamheid als niet-waakzaamheid ver
Zelf. Naarmate egocentrische belangen verdwijnen,
wijzen naar een 'ik.' Het ene verwijst naar 'ik moet
neemt een liefde die alomvattend is je in haar armen
waakzaam zijn' en het andere verwijst naar 'nu hoef ik
en in een nieuw leven van dienstbaarheid, het vieren
niet waakzaam te zijn.' Bevrijding betekent verlost zijn
van het leven en liefde.
van beide uitersten. Daarop zijn de begrippen waak
Wanneer bevrijding daagt, vallen alle drijfveren

weg. Je handelt niet om een reden of een motivatie; er
zaamheid en niet-waakzaamheid niet van toepassing.

V: Betekent het dat je vanuit die toestand niet kunt
vindt eenvoudig handelen plaats. Veel mensen zien
landen?
persoonlijke vrijheid ten onrechte aan voor bevrijding,
A: Ik neem aan dat je met landen fixatie op of vast
omdat het bij persoonlijke vrijheid normaal is dat je de
houden aan de een of andere ervaring, inzicht of toe
egocentrische motivatie om te handelen kwijtraakt.
stand bedoelt.
ro6
WAT IS BEVRIJDING
Zodra je zegt dat iets niet mogelijk is, heb je een

ingang gevonden om het niet alleen mogelijk, maar
WAT IS BEVRIJDING
naar het ware en juiste perspectief op alles, te beginnen

bij jezelf.
zeer waarschijnlijk te maken.
Wie vrij is heeft geen wensen. Hij wil niets van zijn
V: Wat wordt bevrijd van wat?
geest, hij wil niets van zijn emoties, hij wil van niemand
A: Van een dergelijke vraag, daar ben je dan van bevrijd.
iets, en hij wil ook niets van het leven. Hij wil niets. Als
Wees oprecht; stel geen vragen alleen uit belangstel
je niets wilt, is het enige dat over is een ongelooflijk
ling. Stel gevaarlijke vragen- de antwoorden kunnen
gevoel van vrij zijn.
je leven veranderen.
V: Is bevrijding niet het uiteindelijke tot stilstand

V: Het ziet ernaar uit dat lijden de bron is van het ver
komen of rusten? Als je nooit landt, hoe ziet het leven
langen naar bevrijding. Is het aanvaarden van lijden
er dan uit?
dan de sleutel tot bevrijding?
A: Bevrijding is niet tot stilstand komen; het is ophouden.
A: Als je met het aanvaarden van lijden bedoelt dat je
Dat zijn twee heel verschillende dingen. Ophouden
het niet vermijdt, dan ja, aanvaard het, maar zwelg er
betekent vernietiging. Het betekent de dood van de ver
niet in. Aanvaard het lijden opdat je het kunt overstij
eenzelviging. Tot stilstand komen wil zeggen: geen
gen. Stel jezelf de vraag: wie lijdt er? Wie aanvaardt er?
beweging, terwijl ophouden het eind van het zwoegen
Er zijn massa's mensen die lijden en die geen
is. Ophouden met zwoegen is als in een vrije val door
bevrijding verlangen. Het verlangen naar bevrijding
de ruimte gaan, zonder enige zorgen.
komt, van buiten een ik, op in het gevoel van een afge
scheiden ik. Het is een evolutionaire impuls die wordt
gewekt of niet. Die drang om vrij te zijn kan gebruik
maken van lijden om zijn missie te volbrengen, maar
Wanneer realisatie rijpt, heb je realisatie, maar is er
hij heeft het lijden er niet voor nodig. Er zit geen grote
niets dat erop reflecteert. Daarom gaat realisatie van
betekenis of belangrijk doel in lijden. Lijden is zonde
zelfsprekend gepaard met soberheid. Daarom hebben
van je tijd. Als je lijdt, zie je de Waarheid niet. Streef
wijzen door de eeuwen heen gezegd dat de diepste
108
WAT IS BEVRIJDING
WAT IS BEVRIJDING
realisatie de ervaring overstijgt- omdat er niemand
A: Alle onderzoek dient n doel: om je zo efficint
over is om erover te juichen en te roepen. Zo is het
mogelijk door wat je ervaart tot het Onbekende te
bereiken van het niet-verworvene.
brengen. Als je daar eenmaal bent, wees dan gewoon

stil omdat het onderzoek je bij zijn bestemming heeft
afgeleverd. Genade doet de rest.
V: Waar ik nieuwsgierig naar ben is of jij enige moei
lijkheid voor jezelf ziet?

A: Er is noch moeilijkheid noch niet-moeilijkheid.
Blijf niet vasthouden aan kennis die op je pad komt.
Alles is gewoon zoals het is. Bevrijding is een volledige
Zelfs aan de grootste openbaringen moet niet vastge
aanvaarding van wat is. Accepteer alles, en je zult nergens
houden worden, anders heb je op het laatst een hoofd
meer aan gehecht zijn. Alles wat je aanvaardt, overstijg
vol herinneringen en een hart zonder inhoud. De waar
je. Bevrijding is volledige aanvaarding, en daarom vol
heid is altijd nieuw, want ze bestaat alleen in het nu. De
ledige transcendentie.
hoogste Waarheid gaat kennis en ervaring te boven. Zij

is voorbij tijd en ruimte, en voorbij het zijnde, voorbij
bewustzijn en eenheid.
Alles wat je aanvaardt overstijg je. Als je alles aan

vaardt, overstijg je alles. Als je de wereld overstijgt, ben
je vrij er in te zijn, want jij bent de wereld. Het weten
V: Is jouw gewaarzijn zo definitief en volledig als het
dat jij alles bent wat is, dat weten zelf overstijgt de
ooit zal zijn of kunnen zijn?
wereld, het bewustzijn, alles. De waarachtig bevrijde
A: Er is niet zoiets als definitief, en niets anders dan
mens heeft zelfs de eenheid van bewustzijn overstegen,
definitief.
als iemand die in diepe slaap toch volledig wakker is.
V: Het overstijgt dat allemaal omdat het ideen zijn?
A: Wanneer je volledig, absoluut en door en door beseft

wat en wie je bent, is er helemaal geen twijfel en
daarom geen lijden. Lijden bestaat voor die mens niet
V: Als er geen doel is, niets te veranderen en geen ant
meer, omdat hij niet meer worstelt met een concep
woord te vinden, wat is dan de passende houding
tueel ik, dat zich verzet tegen wat is. Het afgescheiden
tegenover het onderzoek?
ik is overstegen. Zelfs bewustzijn is overstegen. Dat is
uo
Ill
WAT IS BEVRIJDING
WAT IS BEVRIJDING
een bevrijd mens - bevrijd van de onwetendheid van
voeren naar geen pad en geen onderricht. Het ware
het misverstand. Dit heeft enorme implicaties voor het
onderricht is als een laaiend vuur dat zichzelf verteert.
bewustzijn als geheel, omdat telkens wanneer iemand
Het onderricht moet niet alleen jou maar ook zichzelf
het Zelf realiseert, het totale bewustzijn gevolueerd is.
verteren. Alles moet tot as verbrand worden, en ook de
V: Dan openen zich dus verschillende sferen?
as moet verbrand worden. Dan, en alleen dan, is het
A: Alle sferen liggen aan de oppervlakte. Hoe subtiel
Uiteindelijke gerealiseerd.
ook de psychische sfeer of de spirituele sfeer - ze zijn

allemaal manifestatie. Wanneer je ontwaakt tot wie je
bent, wordt de hele manifestatie overstegen. Er is niet
n sfeer beter dan een andere, uiteindelijk. Alle sferen
V: Is er ook een moment waarop de vraag 'Wat is bevrij
zijn manifestatie en daardoor illusie. De verdieping is
ding?' zichzelf opbrandt?
iets waar niet over gesproken kan worden. Kom er eerst
A: Wanneer er bevrijding bereikt is, bestaat de vraag
achter wie je bent, dan zul je merken dat je ondergaat
'Wat is bevrijding?' niet meer. Er is slechts fundamen
in een oneindige oceaan. Dan ben je als in diepe slaap,
tele openheid.
en toch volledig gewaar en functionerend.
V: En lokt die de verwondering uit?

A: Openheid is verwondering.
V: Wat we 'het directe pad' noemen maakt gebruik van

methoden - niet om een individueel zelf te zuiveren,
Ware verlichting vernietigt verlichting. Zolang je nog
maar om duidelijk te maken dat dit zelf niet bestaat.
naar jezelf kunt verwijzen en 'ik ben verlicht' kunt
Hoe kun je het doel van deze methoden niet uit het oog
zeggen, ben je het niet. Verlichting is alleen authentiek
verliezen?
wanneer er niemand meer is die verlicht is. Zelfs als je
A: Houd slechts in gedachten dat alle methoden van
'ik ben niemand' zegt, is er n te veel.
het directe pad slechts bedoeld zijn om degene die ze

volgt te ondermijnen, weg te snijden.
Er is een moment waarop je intutief beseft dat je om
vrij te zijn je gehechtheid aan vrijheid
moet
opgeven.
Ongeacht welk spiritueel pad je bewandeld hebt of
Je moet ophouden je af te vragen of het er nog is en of
welk onderricht je gevolgd hebt, ze moeten je terug-
het goed met je gaat. Je moet besluiten nooit meer over
II2
Il3
WAT lS BEVRIJDING
je schouder te kijken om te zien of je vrij bent of dat

anderen weten dat je vrij bent. Je moet je gewoon laten
opbranden- wat er ook gebeurt.
Dit is niet iets waarmee ik je kan helpen. Ik kan je
zeggen wat je moet doen, maar jij moet het doen. In
het begin kunnen leraren goed helpen. Maar hoe
dieper je komt, het enige dat ze kunnen doen is: wijzen,
verhelderen en je vertellen wat je te doen staat. Alleen
jij kunt die stap zetten. Niemand kan je erheen duwen.
Het is als Boeddha's laatste nacht onder de bodhi
boom. Wat deed hij toen hij hiermee geconfronteerd
werd? Hij bukte zich en raakte de grond aan en zei: 'Ik
zal me niet verroeren.' Ten slotte - toen alles naar hem
gegooid was wat naar hem gegooid kon worden, en hij
nog steeds roerloos was - was het gedaan. Hij heeft
nooit achterom gekeken.
Voordatje ontwaakt tot wat je bent,

Zullen tienduizend woorden
En een myriade aan spirituele ervaringen
Niet genoeg zijn.
Nadat je ontwaakt bent
Is n al te veel.
IO
De relatie
Leerling-leraar
Verlangen is het zaad van vrijheid.

De leerling is de grond, en de leraar is de regen.
Bevrijding is de oogst.
DE RELATIE LEERLINGLERAAR
anneer je de leraars aanwezigheid echt bij je

binnen laat komen, zal die aanwezigheid bij je
blijven, zelfs wanneer je niet bij de leraar bent. De

leraars aanwezigheid zal altijd bij je zijn, en het onder
richt blijft vanuit die aanwezigheid komen. Dat wordt
de overdracht van de leer genoemd. Als je de over
dracht eenmaal hebt toegelaten, gebeurt alles spon
taan, maar je moet er meer op vertrouwen dan je op je
geest en je angsten vertrouwt.
V: Wat is de rol van de spirituele leraar in het leven?
A: Zichzelf te zijn. Dat is het onderricht van de leraar.

De waarachtige spirituele leraar is het zeldzame wezen
dat geen rollen speelt.
V: En wat is de rol van de spirituele leerling?
DE RELATIE LEERLING-LERAAR
A: De rol van de spirituele leerling is om te streven naar
V: Mij lijkt enige projectie onvermijdelijk, zelfs bij de
het overlijden van de rol van de spirituele leerling - zo
verantwoordelijke leerling. Hoe kan de leerling met die
snel als mogelijk is.
kwestie omgaan, anders dan door zich hiervan bewust

te zijn?
A: De leerling moet eerst, met hulp van de leraar, zich
bewust zijn of bewust gemaakt worden van de projec
Luister niet alleen maar naar wat ik zeg;
tie. Veelleerlingen willen niet dat de leraar hen hierop
voel vanbinnen wat ik zeg.
wijst, omdat het hen berooft van hun meest gekoester
Voelen wat ik zeg is het belangrijkste.
de illusies, die ze gebruiken om zichzelf te beschermen
Door het te voelen wordje verder gebracht.
tegen hun eigen onzekerheden. Je moet er dus in de

eerste plaats voor open staan een projectie als een pro
jectie te zien. Een waarachtige leraar zal niet met opzet
een projectie gebruiken, om welke reden dan ook. Als
V: Waar ligt de grens tussen respect voor en vertrouwen
de leerling eraan vasthoudt en er enig tijdelijk nut in
in de leraar, en net doen of de leraar onfeilbaar is.
vindt, dan doet hij dat zelf. De oprechte leraar is een
A: Dat laatste, net doen of de leraar onfeilbaar is, moet
voudig wie hij is, en raakt niet betrokken in het spel van
je vergeten! Dat soort onvolwassen projecteren doen
projecties. Je zult merken dat de oprechte leraar zijn
zoekers om geen verantwoordelijkheid voor zichzelf te
gedrag jegens jou in geen enkel opzicht verandert, of
hoeven nemen. Je moet nooit je gezonde verstand ver
jij projecties hebt of niet. Als dat wel gebeurt, ren dan
liezen, en als je het doet, is het je eigen fout. Welover
zo hard als je kunt bij hem vandaan.
wogen respect en vertrouwen worden altijd verdiend.

Als een leerling dat meteen schenkt, is dat niet alleen
onvolwassen, maar ook gevaarlijk. Het is een teken dat
de leerling niet op zoek is naar de Waarheid, maar
Zoek geen troost bij de spirituele leraar;
eigenlijk naar een moeder- of vaderfiguur- iemand die
zoek alleen de Waarheid zelf
hem zegt wat hij moet doen en die hem ontlast van de
onzekerheid niet te weten wat de Waarheid in werke
lijkheid is.
De meeste mensen gaan naar satsang om passief te
horen wat ik te zeggen heb. Ik zou hun popcorn en
Coca-cola moeten geven en hen naar de bioscoop
I20
I2I
sturen. Dat zou goedkoper zijn, en de stoelen zitten
worden jullie een en dezelfde. Dan wordt er pas gezien
lekkerder.
dat de aanwezigheid van de leraar al die tijd al je eigen

Zelf was. Het is niet nodig en zelfs onverstandig om je
vast te houden aan de gedaante van de leraar of om het
beeld dat je van de leraar hebt te internaliseren. Waar
V: Waarom zouden we hier moeten komen, naar
ik over spreek is de aanwezigheid van de leraar. Die
satsang?
aanwezigheid brengt je daaraan voorbij naar het Zelf.
A: Omdat je hart open wil barsten, je geest gekraakt wil

worden, en je klaar bent om te sterven om vrij te zijn.
V: Hoe kan een leerling het meest effectief gebruik
maken van een spirituele leraar om het ego zo gauw en
V: Ramana gaf zijn onderricht veelal in stilte, en ik ben
zo volledig mogelijk te laten sterven?
me ervan bewust dat jij me op die manier onderricht
A: De leraar is niet slechts degene die voor je staat. Dat
geeft; op de een of andere manier komt het bij mij
is alleen maar zijn gedaante. Dat wat de gedaante met
binnen zonder woorden. Toch zijn de woorden vaak
de naam 'leraar' bezielt is het ware Zelf van de leraar.
belangrijk om het mijn geest te laten begrijpen. Wil je
Zie dat je leraar datgene is wat de gedaante 'leraar'
iets zeggen over onderricht in stilte versus gesproken
bezielt. Waardoor wordt de gedaante bezield?
onderricht?
A: Gesproken onderricht is bedoeld om jou je te laten
Maak gebruik van de gedaante 'leraar' om het

hoogste principe te vinden dat alle vormen, inclusief de
richten op diepere waarheden over jezelf en een intel
jouwe bezielt. En zie dan dat hoogste principe als je
lectuele context te bieden waarin de geest zich kan ont
eigen Zelf, als alles wat is.
spannen. Die ontspanning van het denken is uiteinde

lijk het doel van elk gesproken onderricht. Zwijgend
onderricht vloeit voort uit aanwezigheid, uit stilte, en
kan woorden bevatten of niet. Dat onderricht is het
V: Hoe geef je zuiver uiting aan devotie die verstoken
krachtigst en het meest diepgaand en leidt ook tot een
is van projectie?
steeds diepere stilte. Bij het werken met een leraar is
A: Oprechte devotie kent geen projectie. Anders is het
het doel allereerst om de aanwezigheid van de leraar en
gewijd aan een fantasie, aan een beeld, en dan beter
het onderricht te internaliseren. Op het laatst versmelt
bekend als aanbidding. Je aanbidt wanneer je welk
je met de inwendige aanwezigheid van de leraar en
hoofd ook maar boven het jouwe stelt. Dat is slechts
122
123
onwetendheid die steeds meer scheiding teweeg

brengt. Devotie vloeit voort uit een intutief gevoel van
eenheid of een-zijn. Dat een-zijn kan de bron zijn van
V: Hoe groot is de rol die de overdracht door de leraar
grote devotie en grote liefde_ Maar als je devotie ervoor
speelt in de realisatie van wie je bent?
zorgt dat je je afgescheiden voelt van het object van je
A: Alle woorden die de leraar spreekt zijn slechts
devotie, ben je vervallen tot de onwetendheid van aan
bedoeld om de geest genoeg te ontspannen om de over
bidding.
dracht binnen te laten. De overdracht is het onderricht.

Het is het doorgeven van de vlam_ Wanneer de vlam
van overdracht helemaal ontbrandt in je hart, is dat
Zelfrealisatie.
Voordat ik deze geboorte aannam
V: Wat is de overdracht?
besloot ik alle vermogens op te geven
A: Overdracht is een mysterie_ Het is niet iets dat de
opdat ik levende wezens kon laten zien
leraar beheerst, manipuleert of zelfs maar van plan is.
hoe ze alleen vanuit liefde konden leven.
Het gebeurt spontaan. Overdracht heeft zijn eigen

wijsheid die onpeilbaar is.
V: Is het hetzelfde als shakti?
A: Nee_ Shakti is spiritueel snoep. Veel spirituele

V: Ik heb veel gehoord over overdracht van leraar naar
zoekers raken gehecht aan de shakti, de energie, van de
leerling. Die bestaat in bijna elke traditie. Wat betekent
leraar_ Maar echte overdracht is geen ervaring, emotie
overdracht? Wat wordt er overgebracht?
of staat.
A: Een waarachtig leraar is iemand die ruimte opent in

je geest. Als je je aandacht van al het andere afurendt en
een wordt met die ruimte, ontwaak je als dat bewust
zijn. Die ruimte is het geschenk van de ware leraar. De
Oprechte leerUngen vinden oprechte leraren,
deur staat open, maar je moet er doorheen lopen. Geef
en oprechte leraren vinden oprechte leerlingen.
je over aan de ruimte in jou die de leraar wekt. Leegte
Ze horen bij elkaar als de deksel bij een doos.
is de overdracht van de ware leraar. Geef je alleen

daaraan over, en je zult onbegrensde volheid van zijn
ontdekken.
125
V: Ik wil graag de kwestie aansnijden van het onder
eenvoudig het weten: 'Ja, dit is hem.' Als je je echte
handelen dat sommige leerlingen met hun leraren
leraar eenmaal gevonden hebt, staat dat vinden buiten
doen, wanneer ze willen dat de leraar op een bepaalde
de tijd. Het heeft niets te maken met 'voor je hele
manier handelt of reageert.
leven.' De ware leraar maakt een eind aan je illusie van
A: Een waarachtig leraar onderhandelt niet. Een
tijd, zodat morgen geen overweging meer is. De ware
oprechte leraar manifesteert de hoogste Waarheid. Dat
leerling is niet met zijn leraar verbonden door trouw of
is zijn enige belang. Door de weerspiegeling van Waar
verplichting, maar door liefde en respect.
heid door de leraar, krijgen leerlingen de kans te zien
V: Staat trouw aan een leraar ooit in de weg?
waarin ze onderhandelen met de Waarheid in zichzelf.
A: Een oprechte leraar heeft de trouw van de student
Om vrij te kunnen zijn moet alle onderhandeling tot
niet nodig. Trouw is een substituut voor liefde, vertrou
een eind komen.
wen en respect. Zonder is er gewoon geen reden om

bij welke leraar dan ook te zijn. Trouw speelt geen rol.
V: Ook niet voor de leerling?
A: Leerlingen hebben geen trouw nodig; ze hebben
V: Welke houding jegens een oprechte leraar is de
ernst, oprechtheid en moed nodig. De ware leraar wil
meest effectieve voor het onpersoonlijke proces dat
alleen het beste voor je.
'ontwaken' heet?
A: De juiste houding is die waarin je geen tijd meer te
verspillen hebt. Dat betekent dat alles op het nu gericht
is. De juiste houding is dat er niet zoiets bestaat als een
V: De meeste leerlingen geloven dat de leraar wakker
ontwaken dat morgen plaatsvindt. Morgen komt nooit.
der en bewuster is dan de leerlingen. Hoe kan een
Het moment is nu. Je moet oprecht zijn. De meest
student, deze overtuiging in aanmerking genomen,
bevorderlijke instelling berust op oprechtheid en ernst.
ooit een leraar hebben aan wie hij niet gehecht raakt of
van wie hij niet afhankelijk is?
A: De verhouding tussen leraar en leerling is er juist
om die illusie weg te nemen. De meeste leerlingen
V: Hoe weet iemand of hij zijn leraar heeft ontmoet en
komen bij een spirituele leraar met bepaalde afhanke
of dat zijn leraar voor het leven is?
lijkheidsneigingen. Dat valt te verwachten. Maar als de
A: Je geest zal je nooit kunnen vertellen dat je je leraar
verhouding met de leraar op die neigingen gebaseerd
hebt gevonden. Dat is een kwestie van intutie. Het is
is, dan is ze gedoemd te mislukken. Zoals een kind dat
een weten dat elke emotie of gevoel overstijgt. Het is
van zijn moeder afhankelijk is, maar die afhankelijk127
heid later ontgroeit, moet de leerling meteen vanafhet

beging zijn best doen boven zijn afhankelijkheid van
de spirituele leraar uit te groeien. Dit is een zeer delicaat
en subtiel proces waar een zeer oprechte leerling en
een zeer duidelijke leraar voor nodig is.
Ik ben de onwetendheid van

een onbekend mysterie.
Als je iets wilt weten,
moet je ergens anders heen gaan.
Als je alles wilt ont-weten,
ga dan zitten en luister.
De stilte in jou
is het geluid van je kennis die instort.
Vergeet niet dat jij het was die zei:
'Ik wil vrij zijn.'
II
Relatie
De ware relatie is niet wat er

tussen twee ofmeer entiteiten ontstaat.
De ware relatie is het een-zijn dat danst met zichzelf
RELATIE
et is belangrijk, wanneer we het onderwerp van

verhoudingen beschouwen, dat we onze over
weging niet beperken tot de relatie tussen mensen,
maar deze verbreden tot onze relatie met het hele

leven. Vanuit het beperkte standpunt van het ego
bestaat een relatie altijd tussen twee objecten- tussen
een persoonlijk 'ik en iets anders dan ik. Vanuit dit
beperkte uitgangspunt beginnen de meeste mensen na
te denken over wat een verlichte relatie is. Maar om
erachter te komen wat verlichte relaties zijn, is het
noodzakelijk dat de werkelijkheid van het ego, name
lijk dat hij een afzonderlijke entiteit is, onderzocht
wordt. Want zolang we onszelf als een op zichzelf
staand ego beschouwen, zal een verlichte relatie met
anderen en met het leven als geheel tot de onmogelijk
heden blijven behoren.
133
RELATIE
V: Wanneer ik denk aan wat mijn relatie met het leven
RELATIE
je over te geven aan het Onbekende, en om te leven
is, merk ik dat ik dagelijkse uitdagingen uit de weg wil
vanuit die mysterieuze en bijzondere toestand. De
gaan. Het is mijn hoop dat het leven gemakkelijker
vraag is: ben je bereid om alles op te geven wanneer
voor me wordt wanneer ik verlicht word.
God aan je deur klopt? Die bereidheid om volledig los
A: Als je vrij wilt zijn, kun je je nergens voor verbergen.
te laten en je over te geven aan het goddelijke bepaalt
Veel spirituele zoekers bedienen zich van spirituele
hoe vrij je uiteindelijk wordt. Alles wat je voor jezelf
methoden als middel om veel aspecten van zichzelf te
houdt, wordt jouw gevangenis. Het is mijn advies om
ontlopen. Het probleem hiermee is dat zolang je iets
je hele hart, geest, lichaam en ziel aan genade te geven
vermijdt, je niet in Waarheid leeft. Je vermijdt Waar
wanneer ze komt. Stel jezelf de vraag nu: ben ik er klaar
heid. Niemand is ooit verlicht geworden door Waar
voor?
heid te vermijden.
Als je vrij wilt zijn dan moet je naar jezelf willen
kijken en je leven zoals het is onder ogen zien. Gebruik
spiritualiteit of spirituele ervaringen niet om je achter
Als je echt vrij wilt zijn, dan moet je oprecht vrij willen
te verschuilen. Zolang je delen van jezelf of het leven
zijn van iedere gehechtheid, afkeer en afhankelijkheid
in het algemeen ontloopt, zullen zelfs zeer intense
van anderen om aan hun emotionele en psychische
spirituele ervaringen en openbaringen heel weinig
behoeften te voldoen. Dat vormt inderdaad voor veel
blijvende uitwerking op je hebben. Tracht niet het
zoekers een uitdaging.
leven eenvoudig te ontstijgen, maar besef dat jij het

hele leven bent. Je bent het Leven zelf.
V: Bestaat er zoiets als het hebben van een intieme
relatie, waarin de ander bewust gesteund wordt om vrij

V: Wat is de juiste relatie met spirituele ervaringen?
te worden?
A: Belangrijk aan spirituele ervaringen is hoe je je ertoe
A: Als je met 'steunen' bedoelt 'de vrijheid van een
verhoudt. Twee mensen kunnen ieder een heel ver
ander bevorderen', dan is dat precies de essentie van
schillende reactie hebben op dezelfde ervaring. De een
een relatie gebaseerd op Waarheid. Velen zoeken echter
kan bevrijd worden als gevolg van een diepe spirituele
steun in relaties als compensatie voor hun eigen gebrek
ervaring, terwijl de ander zich vast zal blijven houden
aan serieuze toewijding aan de Waarheid. Die afhanke
aan oude gewoonten van conditionering, gehechtheid
lijkheid, vermomd als steun, is iets dat veel spirituele
en ego. Alles hangt af je bereidheid en gewilligheid om
zoekers van hun partners vragen omdat ze die nog niet

135
RELATIE
in zichzelf hebben gevonden. Steun, aangezien die
RELATIE
willen liever afgescheiden blijven dan dat ze willen ont
verband houdt met Waarheid, is meer een toegestoken
waken tot de volmaakte eenheid van een Onbekende
hand met behulp waarvan iemand zich kan ontwikke
dat geen ruimte laat voor een scheiding van het geheel.
len als hij dat verlangt. Het is geen compensatie.
Zolang je waarneemt dat iemand je tegenhoudt, heb je

Een relatie gebaseerd op Waarheid, en dat betekent een
niet de volle verantwoordelijkheid genomen voor je
relatie die vrij is van afhankelijkheid en eisen, is een
eigen bevrijding. Bevrijding betekent dat je je onthoudt
relatie die gericht is op het vieren van het samenzijn.
van eisen stellen aan anderen en aan het leven om je
Het is bij elkaar komen om geen andere reden dan om
gelukkig te maken. Wanneer je ontdekt dat je niets dan
samen te zijn.
vrijheid bent, houd je op voorwaarden en eisen te

stellen waaraan voldaan moet worden opdat jij geluk
kig bent. Juist als je volledig afstand doet van elke voor
waarde en eis ontdek je dat jij bevrijding bent. Dan
Diep ingaan op de vraag 'wie is een ander?' kan leiden
hebben de liefde en de wijsheid die je uitstraalt een
tot de directe ervaring dat de ander je eigen Zelf is-dat
bevrijdende uitwerking op anderen.
er in feite geen ander is. Maar ja, ik heb gezien dat zelfs
die openbaring, hoewel door hen zelf ervaren, voor de
meeste zoekers niet genoeg is om de verschrikkelijk
persoonlijke manier waarom ze met elkaar omgaan te
V: Hebben we niet een zekere verantwoordelijkheid
veranderen.
om elkaar op fouten te wijzen, om elkaar te helpen
Om tot die diepgaande transformatie te komen is

een heel grondig onderzoek nodig van de implicaties,
groeien en bewust te maken van blinde vlekken?

A: Veel mensen denken dat het doel van een relatie is
inherent aan de zelf ervaren openbaring dat er geen
om aan zichzelf en de ander te werken, maar ik denk
ander is. Dagelijks naar die implicaties leven, daar
niet dat relaties daarvoor zijn. Ik denk dat het werken
slagen de meeste zoekers niet in. Waarom niet? Omdat
aan jezelf je eigen werk is, niet dat van de relatie. Je
de meeste mensen eigenlijk afgescheiden willen
werkt aan jezelf. Je Vrijheid vinden, de Geliefde vinden,
blijven en de controle willen behouden. Eenvoudig
doe je alleen. Dat is aan jou. Wanneer dat duidelijk voor
gezegd, de meeste mensen willen blijven dromen dat
je is, kan een relatie opbloeien. Als dat niet zo is, dan
ze bijzonder, uniek en van elkaar afgescheiden zijn. Ze
gebruik je elkaar altijd om iets uit te werken, en worden

137
RELATIE
jullie twee instrumenten: ik wijs je op jouw troep, jij

wijst me op de mijne en we doen alsof dat verstandig is.
RELATIE
zoekt niet naar een tevreden gevoel, maar naar Waar

heid.
V: Het lijkt of ik er zo mee omgegaan ben als jij zou
hebben gedaan, maar het liet me niet onaangeroerd
zoals het jou zou hebben gedaan, anders zou ik me niet
Je bewust worden van de waarheid van eenheid bete
zo uitgeput voelen.
kent ontwaken uit de droom van een persoonlijk zelf
A: De reden dat het me onaangeroerd zou hebben
en persoonlijke anderen, en tot de realisatie komen dat
gelaten is dat ik weet dat het geen probleem is, en ik
er geen ander is. Veel spirituele zoekers hebben een
heb er geen belang bij om die persoon te helpen.
glimp opgevangen van de absolute eenheid van het
V: Maar je zou iemand wel helpen.
hele bestaan, maar weinigen zijn in staat of bereid de
A: Mijn reactie zou niet voortkomen uit een motivatie
vele uitdagingen en implicaties die inherent zijn aan
om te helpen; het zou voortkomen uit het Zelf. Het Zelf
die openbaring waar te maken. De openbaring van
zoekt de Waarheid. Het Zelf is de Waarheid en de Waar
eenheid, dat er geen ander is, is een besefdat alles wat
heid zoekt zichzelf.
heel erg persoonlijk lijkt uiteindelijk onpersoonlijk van
Wanneer je met iemand anders te maken hebt, telt
aard is. Het toepassen van die realisatie op het terrein
juist je motivatie. Als de motivatie Waarheid is, dan is
van persoonlijke relaties is iets dat de meeste zoekers
het zuiver en voel je je niet uitgeput. Maar als de moti
uitermate lastig vinden. Dit de belangrijkste reden
vatie, bewust of onbewust, niet de Waarheid is maar
waarom zoveel zoekers nooit volledig in de vrijheid van
het willen helpen, dan is er sprake van een ongemak
het Absolute Zelfkomen te rusten.
kelijkheid die je uitput. Als je er op terugkijkt, was jouw

motivatie dan zuiver en zonder gehechtheid?
V: Omdat het me uitputte, waarschijnlijk niet. Er moet
wel een bepaalde gehechtheid zijn geweest.
V: Ik zat net met een vriendin te praten die heel depres
A: De gehechtheid was je belang bij het resultaat. Als
siefwas, en ik was tevreden over hoe ik daarmee omge
je persoonlijk geen belang hebt bij het resultaat, word
gaan was. Maar nu merk ik dat ik me leeg voel.
je ook niet moe.
A: Zag je de depressie als een probleem?

V: Ja. Ik zag het als een probleem voor haar.
A: Waarheidziet juist dergelijke persoonlijke omstandig

heden op een heel objectieve manier, omdat Waarheid
V: Wat is de rol van de sangha (spirituele gemeen
altijd de Waarheid zoekt en niets anders. Waarheid
schap)?
139
RELATIE
RELATIE
A: Ik zie de sangha niet als iets dat een rol heeft. Ik
denk dat je dan een eis stelt aan de sangha die niet op
zijn plaats is.
V: Je hebt gesproken over een derde entiteit: relatie. Wil
V: Wat is de relatie van de spirituele zoeker met de
je iets zeggen over wat dat is?
sangha?
A: De derde entiteit is de eenheid die duidelijk aanwe
A: Er kan een vrijheid ontdekt worden in relaties, of dat
zig is wanneer twee mensen een onzelfzuchtige relatie
nu is met een spirituele gemeenschap of met een ander
hebben. De relatie is niet meer de belangrijkste focus;
mens, waaruit iets veel groters ontstaat dan welk indi
in plaats daarvan geeft de eenheid elk moment van de
vidu ook. Waar ik het over heb is een intimiteit die
relatie een aangename geur. De ware relatie brengt niet
opbloeit in de aanwezigheid van Waarheid. De diepte
alleen die eenheid teweeg, maar is haar boven alles toe
van die intimiteit kan een voertuig worden door middel
gewijd. Wanneer jullie elkaar echt ontmoeten, schijnt
waarvan eenheid gevoeld wordt. Voor sommigen is die
die ene essentie er doorheen.
graad van intimiteit ongelooflijk positief; voor anderen
V: Is dat dezelfde ervaring die ik in grote groepen heb
is het de oorzaak van wantrouwen en angst. Echte
gemerkt, waarin ik een geur van eenheid herken die
intimiteit is altijd bedreigend voor het gevoel van afge
verschilt van groep tot groep?
scheidenheid.
A: Wanneer ik 'eenheid' zeg, heb ik het niet zozeer over
een geur van eenheid, die in een groep mensen aanwe

zig kan zijn. Ik heb het over de waarneming dat de
ander hetzelfde is als ik, en over de vreugde en liefde
V: Hoe kan ik mijn kinderen behoeden voor identifica
die dat inzicht teweegbrengt.
tie met het persoonlijke zelf en de pijn die dat inhoudt?

A: Het is geen probleem, evenmin als kind-zijn een
probleem is. Wanneer we volwassen worden, kijken we

niet achterom en zeggen: 'Nou, kind-zijn was totale
V: Wat zou de invloed van verlichting kunnen zijn op
tijdverspilling!' We laten het kind-zijn achter ons, maar
seks in een liefdesrelatie en op seksualiteit bij jezelf?
we nemen niet aan dat het een vergissing was. Het per
A: Met het dagen van verlichting is er seks of niet, maar
soonlijke zelf is niet onze tegenstander, maar slechts
daar ligt niet langer de grootste nadruk op in de relatie.
iets dat we achter ons laten en ontstijgen. Jammer
Het belangrijkste is de eenheid, en seks kan blijven of
genoeg ontstijgen maar weinig mensen het gevoel van
niet blijven, afhankelijk van de bestemming van de
een afzonderlijk ik. Houd dat onderzoek open voor je
betrokkenen. De relatie wordt niet meer bepaald door
kind door het open en levendig te houden in jezelf.
de inhoud van de seksualiteit in de relatie.
RELATIE
RELATIE
V: Is er voor ieder van ons iemand voorbestemd om
V: Ik ben benieuwd wat je te zeggen hebt over de relatie
mee samen te zijn?
van de mensheid met het milieu van de planeet.
A: Als je voorbestemd bent om met iemand samen te
A: De hoop voor het milieu ligt niet in handen van de
zijn, zal dat gebeuren. Waarom zou je je met die vraag
milieubeschermers. Zij bevinden zich slechts aan de
bezighouden?
ene kant van de dualiteit tegenover de andere kant, van
V: Ik denk dat ik me met die vraag bezighoud om een
diegenen die het milieu verwoesten. Dat zijn de boos
gevoel van hoop te krijgen.
doeners die blijven doorgaan met een soort geweld dat
A: Verbind je geluk niet aan anderen. In jouzelf zit een
juist de oorzaak is waardoor wij het milieu vernietigen.
overvloed aan geluk. Kijk onder je hopeloosheid en
De hoop voor het milieu ligt in het besef dat alle levende
vind de bron van jezelf. Zoek je Zelf en voor al het
wezens en alle dingen hetzelfde zijn als jij, ook degenen
andere wordt gezorgd.
die jouw tegenstanders zijn. Zolang jouw visie en

mededogen niet zo groot zijn dat ze ook je tegenstan
ders omvatten, draag je alleen maar bij aan het prolon
geren van het destructieve gedrag. Als afgescheiden
V: Ik was heel erg in harmonie met een leraar en inner
heid ophoudt is dat de redding voor alles en iedereen.
lijk tevreden. Toen gebeurde het vanzelf, zonder voor

nemens daartoe of gedachten erover, dat ik celibatair
werd. Was dat een vlucht voor relatie en menselijke
seksualiteit? Later, toen ik plotseling weer lichamelijke
en sensuele behoeften kreeg, heb ik toen de liefde en
haar vervullende tevredenheid verlaten?
A: Alles heeft zijn tijd en plaats. Op het ene moment
kun je vanzelf tot het celibaat worden geroepen, en op

een ander moment tot niet celibatair leven. Beide
kunnen hun doel hebben en hoeven niet beoordeeld te
worden.
Of iemand al dan niet celibatair is, betekent hele
maal niets. Wijs het niet af, ga je er niet aan te buiten:
volg slechts je natuur. Dat is de beste handelwijze.
143
12
De moed om vragen te stellen
Blijfvragen stellen tot op het bot,

Totdat de vraagsteller oplost daarbij slechts een vluchtige schets achterlatend
Waar eens een sterke illusie bestond met de naam ik.
DE MOED OM VRAGEN TE STELLEN
e meeste mensen komen naar spirituele leraren

en scholen met massa's verborgen overtuigingen,
ideen en veronderstellingen waar ze onbewust beves

tiging voor proberen te krijgen. Zelfs als ze bereid zijn
die overtuigingen te onderzoeken, vervangen ze de
oude ideen bijna altijd door nieuwe, meer spirituele
met de gedachte dat die nieuwe ideen veel reler zijn
dan de oude.
Zelfs wie intense spirituele ervaringen en momen
ten van ontwaken heeft gehad die boven het denken
uitstegen, blijft zich in de meeste gevallen vastklampen
aan vormen van bijgeloof. Dit is een onbewuste poging
om vast te houden aan de veiligheid van het bekende,
het geaccepteerde of het verwachte. Juist dit vasthou
den aan veiligheid, in al zijn innerlijke en uiterlijke
vormen, beperkt het perspectief van verlichting en
houdt een innerlijke verdeeldheid in stand, die de
oorzaak is van alle lijden en verwarring. Om je volledig
bewust te kunnen worden dat je niets dan wakkerheid
147
bent, moet je wil om de waarheid te leren kennen

sterker zijn dan je wens om je veilig te voelen.
Kort nadat ik begon onderricht te geven, viel het me
op dat bijna iedereen die bij me kwam er enorm veel
vormen van bijgeloof en overtuigingen op na hield die
bijgeloof, en de moed vinden om alles te bevragen.

Anders blijf je vasthouden aan bijgelovigheden die je
visie en manifestatie van Dat wat altijd alleen maar
wakker is, vervormen.
zijn waarnemingen vervormden en de reikwijdte van

zijn spirituele onderzoek beperkten. Het meest verba
zingwekkend was nog dat zelfs diegenen die diepgaan
de en intense ervaringen van spiritueel ontwaken
hadden gehad, zich bleven vasthouden aan bijgelovig
heden die de diepte van hun ervaring en de manier
waarop ze uiting gaven aan waarachtig ontwaakt zijn
Geen enkel geloofofidee is waar.

Gooi ze er allemaal uit
en laat de vlam van stilte
je wakker branden.
emstig beperkten. Na verloop van tijd zag ik in hoe

kritiek en lastig het voor de meeste zoekers was om de
moed te vinden allerlei ideen en overtuigingen te
onderzoeken over wie of wat zij zelf, de wereld, de
ander, en zelfs verlichting werkelijk was.
Bij bijna elk mens, elke godsdienst, elke groep, elke
leer en elke leraar bestaan ideen, overtuigingen en
aannames die, openlijk of bedekt, niet in twijfel kunnen
worden getrokken. Vaak verbergen zulke niet-onder
zochte overtuigingen bijgelovigheden, die iets afscher
men dat onwaar of tegenstrijdig is, of die gebruikt
worden als rechtvaardiging voor onderricht en gedrag
dat minder dan verlicht is.
De uitdaging van verlichting is niet alleen maar om
een glimp op te vangen van de ontwaakte staat, zelfs
niet om haar voortdurend te ervaren. De uitdaging is
om die staat te zijn en te manifesteren in de manier
waarop je door het leven gaat. Om dat te kunnen doen
moet je je niet meer verbergen achter vormen van
149
Dankbetuigingen
Oprechte dank aan allen die aan deze of vorige edities

hebben bijgedragen. Voor het redigeren: Gina Lake,
Joolz Haugen, Maja Apolonia Rod, Mukti Gray en
Julie Donovan. Voor de foto op het schutblad:
Diane Kaye. Voor de foto op de omslag: Larry Gray.
Voor het omslagontwerp: Susan Kurz, Maja Apolonia
Rod en Elizabeth Rose. Voor de transcriptie: Gina
Lake, Harrit Hilker, Donna Landman, Mayoor Stein
berg, Dawn Mazur en Viveka Fitzsimmons. Voor de
logistiek: Garret Prochnow en Marc Potter.
Over de auteur
Adyashanti, auteur van onder meer De weg van

bevrijding, Genade en Dansende leegte is een spirituele
leraar van Amerikaanse afkomst, dienstbaar in zijn
toewijding om alle mensen te helpen verlicht te worden.
Zijn onderricht is een open uitnodiging om je pas in te
houden, te onderzoeken en te herkennen wat waar en
bevrijdend is in de kern van het hele bestaan. Na het
verzoek van zijn zen-lerares in 1996 om onderricht te
gaan geven, biedt Adyashanti nu onderricht dat onbe
last is door enige traditie of ideologie. 'De Waarheid
waarnaar ik wijs is niet voorbehouden aan enig religi
eus gezichtspunt, geloof of dogma, maar staat open
voor iedereen en is te vinden in alle mensen.'
Met Californi als basis, waar hij woont met zijn
vrouw Mukti, geeftAdyashanti overal in Noord -Amerika,
Europa en Australi onderricht.
www.adyashanti.org
153
Eerder verschenen bij uitgeverij Samsara
Adams, Robert- Stilte van het harr, deel 1

Adams, Robert- Stilte van het hart, deel 2
Adyashanti-Dansende leegte
Adyashami - Ware meditatie

Adyashanti -Het einde van je wereld
Adyashanci- Genade
Adyashanti- De weg van bevrijding
Adyashanti-jezus, de mysticus
Amberchele, J.C.- Opengebroken
Alles over Niets (boek mee 2 dvd's)
Balsekar, Ramesh-Er was eens ...
Balsekar, Ramcsh- Nou n?
Bancrofi:, Anne-Woorden van Boeddha
Beintema, Rica- Jnana yoga in de praktijk
Bernie, Jon- Alledaagse vrijhei d
Bodian, Stephan -Ontwaak
Bongers, Sally-Alledaagse verlichting
Boogaard, Han v.d. I Wei Wu Wei-leven zonder tranen
Boogaard, Han v.d. - Dac wat Is
Byrom, Thomas-Het hart van bewustzijn
Caraway, Mo rgan -Een aangename ontgoocheling

Chayat, Sherry I Tanahashi, Ka1. - Cirkel, her
zen
pensedwerk van
Kawaki Tanahashi
155
Cohen, Alan-Bent u net zo gelukkig als uw hond?
Laurentius, Hans-Ronzengeur en prikkeldraad
Cohen, Alan-Wijsheid uit het hare
Lawry, Kalyani- Sailor Bob Adamson, leven en leer
Crowley, Gary-Van hier naar hier
Liquorman, Wayne-Never mind
Delden, Jan van-Zelfrealisatie, is dit nu alles?
Lucille, Francis-Eeuwigheid NU!
Delden, Jan van-Terug van nooir weggeweest
McKenna, Jed-Spirituele verlichting? Vergeet het maar!
Delden, Jan van -Vele wegen, n thuis
McKenna, Jed- Spiritueelincorrecte Verlichting
Dych, William-Anthony de Mello, een bloemlezing
McKenna, Jed-Spirituele Oorlogvoering
Foster, Jeff- Leven zonder middelpunr
McKenna, Jed- Notities
Foster, Jeff-Een buitengewone afwezigheid
McKenna, Jed- Jed's McKenna's theorie van alles
Foudraine, Jan-Meranoia
McKenna, Jed-Spel zonder einde
Gangaji
Vrijheid in overgave
Mello, Anthony de- Bewustzijn
Gieles, Lenne-Thuis
Mello, Anthony de- De weg van stilte
Gill, Natban-Helderheid
Mooji-Adem van het absolute
Glassman, Bernie - Oneindige cirkel
Morinaga, Soko-Van leerling tot meester
Greven, John-En
Nisargadatta Maharaj - In woord en beeld
Hamill, Sam f Lao Tse-Tao Te Tsjing
Norquist, Steven-De waarheid over verlichting
Harding, Deuglas- Open voor de bron
Oever, Jan van den- lk weet niet wie ik ben
Harrison, Steven-Zoek geen antwoord
Oever, Jan van den-Oeverloos
Harrison, Steven- Het gelukkige kind
Parsons, Tony- Zoals het is
Harrison, Steven-En-zijn in relaties
Parsons, Tony- Niemand hier
Hartong, Leo- Ontwaken in de droom
Parsons, Tony-Niemand daar
Heyboer, Anten- De filosofie van een oorspronkelijke geest
Parsons, Tony- Alles en Niets
Heyboer, Anten-The philosophy of an original mind
Parsons, Tony-Het open geheim
Hillig, Chuck-Verlichting voor beginners
Raaijmakers, Annette- Volledig vrij
Hillig, Chuck-Parels voor de ziel
Ramana Maharshi-In woord en beeld
Inzicht, vingers wijzend naar de maan
Ram Tzu- Wie zoekt zal niet vinden
Joncheere, Zo- Leven als God
Rigter, Bob- Zen tijd
Jourdain, Stephen f Farcet. Gilles-Zomaar verlicht
Rossum, Jan van-Je bent niet wat je denkt
Katz, Jerry-Non-Dualiteit
Schoonderwoerd, Sirnon- Een christen op satsang
Keers, Wolter-Vrij zijn
Schreuder, Esther-CoBrA aan de gracht
Keers, Wolter -Jnana Yoga
Sengtsan- Oorspronkelijke Geest
Kicken, Patriek & Smit, Paul- Praten over bewustzijn
ShantiMayi-Ons hart weet alles
Kiloby, Scott- Liefdes stille revolutie
Shapiro, lsaac- Het gebeurt vanzelf
Klein, Jean-Ik Ben
Smit, Alexander-Kennendbeid
Koehoorn, Jan- Zelfonderzoek
Smit, Alexander- Geschenk van het Absolute
Krishnamurti, U.G.- De denkbeeldige geest
Smit, Paul- Non-dualiteit voor managers
Lake, Gina -Het mechanisme van verlangen
Smit, Paul-Verlichting voor luie mensen
Larurners van Toorenburg, Wendy-Hoogbegaafd, nou n?
Smit, Paul-Verlichting in de liefde
Lammers van Toorenburg, Wendy- Werkboek Hoogbegaafd
Smit, Paul- uitZoomen
157
Spira, Rupert- De helderheid der dingen

Spira, Rupert- Wat rest is liefde
Sterren, Paul van der- Verlichting in een lege verpakking
Sterren, Paul van der- Over het brein, non-dualiteit en vrije wil
Sylvester, Richard - Geen zelf, geen ander
Tathagata, Florian- Zijn
Tetteroo, Tosca-Alles over edelsteentherapie
Tollifson, Joan- Ontwaken in het alledaagse
Tollifson, Joan- Niets om je aan vast te houden
Unmani Liza Hyde- Ik ben het leven zelf
Vingerwijzingen- Artikelen uit tien jaar InZicht
Waite, Dennis- Een introductie tot advaita
Watts, Alan- Word wat je bent
Wei Wu Wei-Onwerelds wijs
Whenary, Roy- De structuur van zijn
Zuijderhoudt, C.B.- Meester Eekhart versus advaita
Voor een overzicht van onze titels

(met tekstfragmenten)
kunt u ook kijken op onze website:
www.sam sarabooks.com
Daar vindt u informatie over de boeken in voor
bereiding, de agenda met informatie over lezingen
van onze auteurs en kunt u zich opgeven voor onze
nieuwsbrief of een catalogus aanvragen.
Samsara Uitgeverij bv
Herengracht 341
10 16 AZ Amsterdam
Telefoon: 020- 5550366
Fax: 020- 5550388
E-mail: info@samsarabooks.com

Adyashanti - Ontwaken, Het Zal Je Maar Gebeuren

Hochgeladen von

Dokumentinformationen

Copyright

Verfügbare Formate

Dieses Dokument teilen

Dokument teilen oder einbetten

Freigabeoptionen

Stufen Sie dieses Dokument als nützlich ein?

Sind diese Inhalte unangemessen?

Copyright:

Verfügbare Formate

Adyashanti - Ontwaken, Het Zal Je Maar Gebeuren

Hochgeladen von

Copyright:

Verfügbare Formate

Ontwaken, het zal je maar gebeuren

Vertaald uit het Eng els door Prema van Harte

Van Adyashanti verschenen eerder bij uitgeverij Samsara:

Aan het licht van verlichting

This translation published by exclusive license from Sounds True, lnc.

Niet uit deze uitgave mag gereproduceerd worden

Wie ben je?

De evolutionaire drang naar vrijheid 5

Meditatie en spirituele methoden 29

Belichaming: de echte non-dualiteit 71

Wat is bevrijding? ror

oen ik zenmonnikwas, leerde ik onderscheid maken

we lezen is levenloos, in de zin dat ze gebaseerd is op

hartwijsheden of kerninstructies. Zoals Jean Klein zegt:

hebt. Het proces van belichaming bereikt zijn hoogte

de woorden zijn doortrokken van het parfum van de

punt in het uitwissen van elk spoor van afgescheiden

bron waaruit ze komen.

beid. Het ontwaken gaat door, maar er is niemand die

De ruimte waarin levende taal wordt gesproken

rechtstreeks vanuit het zijn zelf. Zijn taal is helder,

alleen de frisheid en helderheid van het levende

moment overblijft. Hij belichaamt wat hij onderwijst,

Naast zijn hartstochtelijke oproep je bewust te

en zijn benadering is werkelijk non-duaal; er wordt

de zintuigen en de geest, legt Adyashanti bijzondere

Ik vertrouw erop dat dit boekje slechts het eerste

nadruk op wat hij belichaming noemt. In dat opzicht

biedt hij een broodnodig tegenwicht tegen sommige

zijn 'levende taal' alle mensen bewust maken van de

contemporaine leraren van advaita vedanta, die lijken

vreugde en volmaaktheid van hun wezenlijke aard!

te suggereren dat het ontwaken na een eerste kennis

nooit eindigend proces is van je openen en verdiepen,

Mill Valley, Californi

waarin je vaak geconfronteerd wordt met lastige oude

patronen en situaties waarin je vast zit, en die zich

nadrukkelijk aan je opdringen om bevrijd en losgela

Stephan Bodian is leraar in de non-duale wijsheidstraditie

ten te worden. Naarmate die bevrijding zich verder ont

van zen en advaita vedanta.

vouwt, wordt je leven meer en meer de uitdrukking van

van de School for Awakening en auteur van verscheidene

het onpeilbare mysterie dat je bent, zoals je ontdekt

boeken, zoals Ontwaak en Meditation for Dummies.

oen dit boek veertien jaar geleden voor het eerst

gegeven. En hoewel er nog verscheidene boeken zijn

diepte en nuance, waardeer ik de bezielde eenvoud van

Wie ben je?

De verlichte wijze blijft

Streef niet naar datgene waarje naar hunkert;

DE EVOLUTIONAIRE DRANG NAAR VRIJHEID

e drang om vrij te zijn is een evolutionaire vonk

is een drang naar het goddelijke, naar eenheid en heel

heid. Het is een impuls die ontspringt in de Waarheid

DE EVOLUTIONAIRE DRANG NAAR VRIJHEID

DE EVOLUTIONAIRE DRANG NAAR VRIJHEID

V: Hoe kun je dan voorkomen dat je je van die impuls

haar waard te zijn. Wie zou haar waard kunnen zijn?

afwendt en dat je je gaat inspannen en een doel gaat

Wie is ervan uitgesloten om haar waard te zijn? Dat is

nastreven? Hoe blijf je bij die impuls?

de liefde. Waard zijn is niet van toepassing. Niets kan

A: Je blijft bij de impuls door hem te zien als zodanig