Literatuur

Micha de Winter
Hoogleraar Pedagogiek
Door tegenstrijdige boodschappen in onze Maatschappij
raken ouders in een kramptoestand. Aan de ene kant
wordt elk mogelijk probleemgedrag onder een
vergrootglas gelegd, aan de andere kant wordt
benadrukt dat opvoeding vooral leuk moet zijn.
Ouders voelen zich over steeds meer ontwikkelingsaspecten
verantwoordelijk.
Kramp is een situatie van verstijving. Verkramping betekent dat er weinig
spontaniteit overblijft. In een maatschappij vol kramp, houdt iedereen
elkaar gevangen.
De vooruitgangbelofte zorgt ook weer voor angst. Vroeger dachten
mensen dat onheil in de handen lag van hogere machten. Nu wij hebben
geleerd dat veel risicos vermijdbaar zijn, door persoonlijk gedrag of door
collectieve arrangementen, zorgt dit weer voor onzekerheid. Dit wordt
door Giddens en Beck een risicosamenleving genoemd. oorzaak
individualisering en globalisering
Voor de vloeibare angst wordt ook wel het begrip
opvoedingsonzekerheid gebruikt. Dit is alleen lastig te meten. Ouders
zullen in eerste instantie vaak zeggen dat ze zeker zijn in de opvoeding,
tegelijkertijd blijkt dat er veel behoefte is aan informatie.

De rol van opvoedingsexperts

Protoprofessionalisering = proces waarin clinten en andere burgers
de taal en denkwijzen van professionals overnemen
Protoprofessionalisering kan tot onzekerheid en afhankelijkheid leiden. Niet
alle deskundige zeggen hetzelfde waardoor burgers niet meer weten wat
goed is. experts worden daarom ook wel specialists in indecision
(specialisten in besluitenloosheid) genoemd.
Hyperparenting: de suggestie dat elke ouder de mogelijkheid maar ook
de plicht heeft om het perfecte kind te construeren.

Krampachtige preventie
Public health-benadering : een werkwijze die oorspronkelijk werd
ontwikkeld in strijd tegen infectieziekten. Een preventieve interventie die
gericht zijn op bevolkingsgroepen
Parton (2010) wijst op een viertal grote problemen die dit beleid met zich
meebrengt:
1. Er heerst een veronderstelling dat dergelijke programmas om vroeg
de risicofactoren op te sporen, leidt tot kostenbesparing in dure
vormen van hulpverlening. Dit klopt niet!
2. Verbreding van de problematiek waarop preventie zich richt lijdt tot
een gebrek aan specificatie
3. Breedband-screeningen blijken voor een belangrijk deel op drijfzand
te berusten
4. Deze programmas hebben onherroepelijk implicaties voor de
verhouding tussen kinderen, ouders, deskundigen en de overheid

Bonding en Bridging
Bonding social capital = netwerken van ons soort mensen
Bridging social capital = netwerken van anderen

Hoe versterk je de pedagogische civil society?

Obstakels:
-

Is het streven naar pedagogische gemeenschappen niet een

verlangen naar de goede oude tijd, die naast voordelen ook veel
nadelen had: sociale controle, betutteling, gebrek aan keuzevrijheid?
Bevordert een sterke gemeenschap niet juist het buitensluiten van
anderen?
Hoe activeer je burgers die de handen vol hebben aan eigen dingen
om zich ook met de pedagogische kwaliteit van de buurt bezig te
houden?
Beschikken moderne gendividualiseerde burgers nog wel over de
vaardigheden die nodig zijn voor een pedagogische civil society?

Stefan Ramaekers Prof.

Dr. Voor Educatie en
Samenleving
We hebben een psychologisering doorgemaakt van
een groot aantal aspecten van ons leven. Het zijn
geen sociale of maatschappelijke problemen meer,
maar in eerste instantie persoonlijke problemen.

Opvoeden en ouderschap in de greep van

ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingspsychologie speelt een grote rol bij
het hedendaagse ouderschap. Het is de ontwikkelingspsychologie die
bepaalt wat normaal gedrag is. Hier meten ouders zich aan.
Ramaekers beschrijft hoe sterk de ontwikkelingspsychologie en de media
ouders onder druk kunnen zetten door maatstaven aan te bieden van
normaal gedrag.
Er is een probleem met het statuut van het ontwikkelingspsychologisch
onderzoek als dusdanig. Ontwikkelingspsychologisch onderzoek op zichzelf
kan niet los gezien worden van de maatschappelijke context. Het kan dus
geen aanspraak maken op algemeen geldigheid en objectiviteit.
Naturaliseren: regelmatigheden die men kan bespeuren in de
ontwikkeling van een grote groep onderzoekssubjecten worden tot norm
verheven en al gauw als natuurlijk beschouwd. Hierdoor wordt vergeten
dat wat doorgaans het geval is niet het geval hoeft te zijn voor ieder
individu.
Orthopedagogisering van de ouder-kindrelatie: Een toegenomen
aandacht voor het gedrag van het kind vanuit een orthopedagogisch
kader, waarbij dat gedrag in eerste instantie wordt bekeken als mogelijke
indicator van problematisch gedrag of eventueel zelfs een stoornis.
De bezorgdheid over verwetenschappelijking van de ouder-kindrelatie die
we hier willen uitdrukken, is dat de ontwikkelingspsychologische manier de
enige manier lijkt te zijn waarop we nog kunnen nadenken over wat ouders
doen.
Visie van Ramaekers: We moeten met enige omzichtigheid omgaan met
de vermeende dwingendheid van onderzoeksgegevens en daaruit
afgeleide stadia. We moeten durven de blik te verleggen van het individu
en zijn ontwikkeling naar de omliggende condities en verwachtingen. We

moeten een boodschap van geruststelling aan ouders durven meegeven

ipv onderling competitie aanwakkeren.

Verwetenschappelijking
Cognitief ouderschap: We willen als ouders in gesprek gaan met
kinderen en conflict vermijden, we willen uitleggen en redenen geven als
we bepaalt gedrag van een kind verwachten. Regulering via overleg en
instemming.
De deskundige ouder is in zekere zin blind geworden: het ziet
alleen nog maar in zijn kind wat hij vanuit bepaalde kaders aangereikt
krijgt.
Visie Hannah Arendt (1994): Opvoeden, als wezenlijk menselijke
activiteit, is meer dan alleen instaan voor de groei van een zich
ontwikkelend wezen

Kaat Schaubroeck
Schuldgevoelens halen het ouderlijke zelfvertrouwen
onderuit, waardoor ze ook het opvoedingsproces
aantasten.
Positief schuldgevoel zet mensen ertoe aan om
beter te handelen. Het is als het ware de stem van
het geweten.
Toxisch schuldgevoel zet ouders op het verkeerde
ze denken dat ze in de fout zijn gegaan, en proberen
die fouten recht te zetten. Maar juist omdat er geen
schuld treft kunnen ze nooit een rustpunt bereiken.
Het toxische schuldgevoel loert voortdurend om de
het ouderschap fundamenteel veranderd.

been:

hoek, dit heeft

De lat voor goed ouderschap ligt momenteel zo hoog dat ouders wel
gedoemd lijken om te mislukken, terwijl ze bovendien een vals gevoel van
controle hebben gekregen. Ze denken dat het in hun macht ligt om al het
mogelijke onheil te voorkomen, waardoor ze zich schuldig voelen aan alles
wat hun kind overkomt.
De suggestie dat je je kind voor honderd procent kunt beschermen maakt
ouders weerloos en oppermachtig:
Weerloos Veel vijanden zijn onzichtbaar, waardoor ze op deskundigen
aangewezen blijven.
Oppermachtig Alles wat mist loopt lijkt hun individuele
verantwoordelijkheid
Schaubroeck noemt een aantal essentile uitdagingen:
1.
2.
3.
4.

Ouders van de schandpaal halen

Ouders helpen om het vol te houden
De impact van schuldgevoelens inschatten
De eenzaamheid van gezinnen tegengaan
5. Vaders bij de discussie betrekken