Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
FIZYKA
POZIOM ROZSZERZONY
MAJ 2016
Wymagania szczegowe
Gdy wymaganie dotyczy materiau gimnazjum,
dopisano (G), a gdy zakresu podstawowego IV
etapu, dopisano (P).
12.2. Zdajcy samodzielnie wykonuje poprawne
wykresy [].
12.4. Zdajcy interpoluje, ocenia orientacyjnie
warto poredni [], take za pomoc wykresu.
Schemat punktowania
a)
3 p. poprawne opisanie i wyskalowanie osi, poprawne naniesienie punktw wraz
z niepewnociami, narysowanie prostych zgodnych z punktami.
2 p. poprawne opisanie i wyskalowanie osi, poprawne naniesienie punktw wraz
z niepewnociami.
1 p. poprawne opisanie i wyskalowanie osi, poprawne naniesienie punktw
lub
poprawne opisanie i wyskalowanie osi, bdne naniesienie jednego punktu (tylko
jednego), poprawne naniesienie niepewnoci.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw (m.in. zamiana osi wykresu).
b)
2 p. odczytanie z wykresu i napisanie poprawnej wartoci czasu odbicia oraz pooenia
wzka.
1 p. odczytanie z wykresu i napisanie poprawnej wartoci czasu odbicia
lub
odczytanie z wykresu i napisanie poprawnej wartoci pooenia wzka.
Poprawna odpowied
a) Narysowanie wykresu zob. poniej.
x, cm
140
120
100
80
60
40
20
t, s
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0.9
b) Odczytanie z wykresu i napisanie poprawnej wartoci czasu odbicia (od 0,40 s do 0,46 s)
oraz pooenia wzka (od 125 do 140 cm).
Strona 2 z 14
Schemat punktowania
1 p. poprawna odpowied i uzasadnienie.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
Zderzenie nie byo doskonale spryste, gdy wzek po odbiciu mia mniejsz prdko ni
przed odbiciem (mona to wywnioskowa z wykresu lub z tabeli).
Zadanie 2.1. (01)
I. Znajomo i umiejtno wykorzystania
poj i praw fizyki do wyjaniania
procesw i zjawisk w przyrodzie.
Schemat punktowania
1 p. poprawne zapisanie schematu reakcji.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
222
218
4
86 Rn 84 Po + 2 e (lub
222
218
86 Rn 84 Po
+)
Schemat punktowania
1 p. zaznaczenie poprawnej odpowiedzi.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
B1
Zadanie 3.1. (01)
IV. Budowa prostych modeli fizycznych
i matematycznych do opisu zjawisk.
Schemat punktowania
1 p. zaznaczenie poprawnej odpowiedzi.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
A3
Strona 3 z 14
Schemat punktowania
1 p. zaznaczenie poprawnej odpowiedzi.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
B2
Zadanie 3.3. (02)
IV. Budowa prostych modeli
fizycznych i matematycznych do
opisu zjawisk.
Schemat punktowania
2 p. poprawna metoda rozwizania i poprawny wynik.
v=
10
7
g h = 1,67 m/s.
Schemat punktowania
2 p. poprawne oba rysunki (siy P jednakowe, sia F na lewym rysunku o tej samej
i Q ).
Poprawna odpowied
Schemat punktowania
2 p. poprawne wszystkie zaznaczenia.
1 p. poprawne zaznaczenie 1 P, 2 P
lub
poprawne zaznaczenie 3 F, 4 F.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Poprawna odpowied
1 P, 2 P, 3 F, 4 F
Strona 5 z 14
Schemat punktowania
1 p. zaznaczenie poprawnej odpowiedzi.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
C1
Zadanie 6. (01)
III. Wykorzystanie i przetwarzanie
informacji zapisanych w postaci []
rysunkw.
Schemat punktowania
1 p. poprawne wskazanie planety oraz poprawne uzasadnienie.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
Spord obiektw zaznaczonych literami AC planet jest obiekt A, poniewa tylko on
zmieni swoje pooenie.
Zadanie 7. (01)
I. Znajomo i umiejtno wykorzystania
poj i praw fizyki do wyjaniania
procesw i zjawisk w przyrodzie.
Schemat punktowania
1 p. poprawne wszystkie zaznaczenia.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
1 F, 2 P, 3 F
Zadanie 8.1. (03)
III. Wykorzystanie i przetwarzanie
informacji zapisanych w postaci
tekstu [] i rysunkw.
Schemat punktowania
3 p. poprawna metoda rozwizania i poprawne wyniki.
2 p. poprawne obliczenie okresu drga oraz prdkoci tamy
lub
poprawne obliczenie okresu drga oraz maksymalnej prdkoci naczynia.
1 p. poprawne obliczenie okresu drga
lub
s
poprawna metoda obliczenia prdkoci tamy (zgodnie ze wzorem v =
)
1,5T
Strona 6 z 14
lub
poprawna metoda obliczenia maksymalnej prdkoci naczynia oraz poprawne
odczytanie z rysunku amplitudy drga.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Poprawna odpowied
Ze wzoru T = 2
l
g
szerokoci tamy (lub nieco mniej), czyli A 7 cm. Std wynika warto maksymalnej
prdkoci naczynia vmax = A
2
T
25 cm/s.
Schemat punktowania
1 p. zaznaczenie poprawnej odpowiedzi.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
C1
Zadanie 9. (02)
I. Znajomo i umiejtno wykorzystania
poj i praw fizyki do wyjaniania
procesw i zjawisk w przyrodzie.
Schemat punktowania
2 p. napisanie, e efekt Dopplera wystpuje wyranie dla prdkoci rda porwnywalnej
z prdkoci fali, oraz napisanie, e prdko karetki jest znacznie mniejsza od
prdkoci wiata.
1 p. napisanie, e efekt Dopplera wystpuje wyranie dla prdkoci rda porwnywalnej
z prdkoci fali
lub
napisanie, e prdko karetki jest znacznie mniejsza od prdkoci wiata.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Poprawna odpowied
Wielko efektu Dopplera zaley od stosunku prdkoci rda fali do prdkoci fali.
Prdko karetki pogotowia stanowi kilka procent prdkoci dwiku, ale prdko wiata
jest ok. miliona razy wiksza od prdkoci dwiku i dlatego dla wiata efekt Dopplera,
mimo e wystpuje, jest trudny do wykrycia.
Strona 7 z 14
Schemat punktowania
2 p. poprawna konstrukcja wektora E.
1 p. narysowanie poprawnego wektora E, brak poprawnej konstrukcji
lub
przeciwne zwroty wszystkich wektorw, kierunki i konstrukcja poprawne.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Poprawna odpowied
Konstrukcja wektora natenia pola jak na rysunku obok.
+q
Zadanie 10.2. (02)
IV. Budowa prostych modeli
fizycznych i matematycznych
do opisu zjawisk.
Schemat punktowania
2 p. obliczenie wartoci natenia pola.
1 p. poprawna metoda obliczenia wartoci natenia pola wytwarzanego przez pojedynczy
adunek q (z podstawieniem r = 0,5 d)
lub
uwzgldnienie, e cakowite natenie pola ma warto dwukrotnie wiksz od
natenia pola pojedynczego adunku.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Poprawna odpowied
Zgodnie ze wzorem E =
q
40 r2
B wynosi 360 N/C. Cakowite natenie pola ma warto dwukrotnie wiksz, czyli 720 N/C
(lub 720 V/m).
Zadanie 10.3. (02)
III. Wykorzystanie i przetwarzanie informacji 7.6. Zdajcy przedstawia pole
zapisanych w postaci [] i rysunkw.
elektrostatyczne za pomoc linii pola.
Schemat punktowania
2 p. poprawne obie odpowiedzi.
1 p. poprawna jedna odpowied.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Poprawna odpowied
a) Dipol obrci si w lewo (lub obrci si przeciwnie do ruchu wskazwek zegara).
Strona 8 z 14
b) Dipol bdzie przesuwa si w lewo (lub bdzie wcigany w obszar silniejszego pola
elektrostatycznego).
Zadanie 10.4. (03)
III. Wykorzystanie i przetwarzanie informacji
zapisanych w postaci tekstu [] i rysunkw.
Schemat punktowania
3 p. przyjcie dugoci dipola rwnej od 0,11010 m do 1,31010 m, przemnoenie przez
adunek elementarny i oszacowanie momentu dipolowego (od 0,5 D do 6,3 D).
2 p. poprawne oszacowanie momentu dipolowego w jednostkach Cm (od 1,61030 Cm do
21029 Cm), bd lub brak przeliczenia na debaje.
1 p. oszacowanie dugoci dipola jako rwnej od 0,11010 m do 1,31010 m i zastosowanie
jej we wzorze p = ed.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Poprawna odpowied
Moment dipolowy mona oszacowa jako iloczyn adunku elementarnego i odlegoci
adunkw rzdu 61011 m (ok. poowa odlegoci midzy jdrami wodoru i chloru).
Otrzymujemy
p 1029 Cm 3 D.
Uwaga: Odlego pomidzy jdrami jest grn granic szacowania dugoci dipola.
W rozwizaniu dopuszczalne jest przyjcie tej dugoci jako kilkakrotnie mniejszej.
Zadanie 11. (03)
IV. Budowa prostych modeli fizycznych
i matematycznych do opisu zjawisk.
Schemat punktowania
3 p. poprawna metoda rozwizania i poprawny wynik.
2 p. zastosowanie prawa przemiany izobarycznej w postaci
125
144
=
T + 22 T + 68
lub
rwnowanej
lub
poprawna metoda oparta na proporcjonalnoci V do T (z odwoaniem do przemiany
izobarycznej), bd oblicze.
1 p. zapisanie prawa przemiany izobarycznej
lub
stwierdzenie, e objto zmienia si proporcjonalnie do temperatury
lub
obliczenie przyrostu objtoci, gdy temperatura zmienia si o 1 C (lub przyrostu
temperatury, gdy objto zmienia si o 1 cm3).
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Przykady poprawnej odpowiedzi
125
144
(gdzie T jest
=
T + 22 T + 68
przesuniciem skali Celsjusza wzgldem skali Kelvina) i obliczamy T = 281 C (lub
281 K). Zatem 0 K = 281 C.
Strona 9 z 14
19
46
= 0,413 cm3.
125
0,413
C = 281 C.
Schemat punktowania
a) 2 p. poprawna metoda obliczenia nI i poprawny wynik.
1 p. poprawna identyfikacja ktw padania i zaamania, zastosowanie prawa zaamania,
bd lub brak oblicze.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
b) 1 p. stwierdzenie, e nII < nI, oparte na porwnaniu ktw padania i zaamania lub na
poprawnych wynikach a) i c).
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
c) 1 p. poprawna metoda obliczenia nII i poprawny wynik
lub
poprawna metoda obliczenia nII, wynik obliczenia bdny wycznie z powodu bdu
popenionego w punkcie a).
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Poprawna odpowied
Na rysunku zaznaczono kty midzy promieniami a krawdziami pryzmatw. Do prawa
zaamania naley podstawia kty midzy promieniami a normalnymi do krawdzi, czyli
odj dane kty od 90.
a) Obliczamy nI =
sin 40
sin 20
= 1,88.
nI
sin 25
sin 20
Strona 10 z 14
Poprawna odpowied
Zaznaczenie obszarw cienia i pcienia jak na rysunku
obok.
Zadanie 14.1. (02)
III. Wykorzystanie i przetwarzanie informacji
zapisanych w postaci [] wykresw i schematw.
P
C
P
Schemat punktowania
2 p. wszystkie podkrelenia poprawne.
1 p. oba poprawne podkrelenia w pierwszym zdaniu
lub
oba poprawne podkrelenia w drugim zdaniu.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Poprawna odpowied
Podkrelenie w zdaniu pierwszym: zmniejszenie si i zmniejszenie si a w zdaniu drugim
zmniejszenie si i zmniejszy si.
Zadanie 14.2. (04)
III. Wykorzystanie i przetwarzanie informacji
zapisanych w postaci [] wykresw i schematw.
IV. Budowa prostych modeli fizycznych
i matematycznych do opisu zjawisk.
Schemat punktowania
4 p. poprawne obliczenie oporu termistora oraz napisanie poprawnej temperatury wody.
3 p. poprawne obliczenie oporu termistora
lub
poprawna metoda obliczenia oporu termistora, bd rachunkowy, odczytanie z wykresu
temperatury zgodnej z otrzyman wartoci oporu.
2 p. poprawna metoda wyznaczenia wartoci natenia prdu pyncego przez opornik oraz
poprawna metoda wyznaczenia wartoci napicia na termistorze
lub
poprawne zastosowanie prawa Ohma do caego obwodu (opr zastpczy) oraz
poprawne zastosowanie prawa Ohma do jednego z opornikw.
1 p. poprawna metoda wyznaczenia wartoci natenia prdu pyncego przez opornik
lub
poprawna metoda wyznaczenia wartoci napicia na termistorze
lub
poprawne zastosowanie prawa Ohma do caego obwodu (opr zastpczy).
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Przykady poprawnej odpowiedzi
UR
= 6 103 A , a napicie na
R
termistorze U t = U C U R = 12 3 = 9 V . Termistor i opornik R s poczone szeregowo,
czyli przez oba elementy pynie prd o takim samym nateniu. Stosujc prawo Ohma,
Strona 11 z 14
Ut
9
=
= 1500 i odczytujemy z wykresu warto
I t 6 103
temperatury odpowiadajcej temu oporowi T = 55 C.
Natenie prdu w obwodzie wyznaczamy z zalenoci:
obliczamy opr termistora Rt =
I=
UC
R + Rt
12 V
500 + Rt
500 = 3 V
Schemat punktowania
1 p. poprawne wyjanienie, uwzgldniajce ogrzewanie termistora wskutek przepywu
prdu.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
Przepyw prdu spowoduje ogrzewanie termistora wskutek wydzielenia ciepa Joulea.
Mierzona temperatura termistora nie bdzie rwna temperaturze otoczenia.
Zadanie 15.1. (03)
III. Wykorzystanie i przetwarzanie informacji
zapisanych w postaci tekstu [].
Schemat punktowania
3 p. poprawna metoda obliczenia prdkoci ucieczki i poprawny wynik.
2GMS
odlego r
lub
zastosowanie wzoru vII =
2GM
r
MS
RZ
MZ Rorb
2r
2GMS
r
lub
stwierdzenie, e vuc = 2 v = 2
2r
Strona 12 z 14
2GMS
r
= 42 km/s.
RZ
MZ Rorb
masy Ziemi i promienia Ziemi z tablic oraz masy Soca obliczamy vuc 42 km/s.
2r
Schemat punktowania
1 p. poprawna metoda rozwizania i poprawny wynik.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
Szukan prdko obliczamy z zalenoci vmax = v + 2vJ. Otrzymujemy
vmax = 10
km
s
+ 213
km
s
= 36
km
s
Strona 13 z 14
Schemat punktowania
1 p. zaznaczenie poprawnej odpowiedzi.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
C
Zadanie 15.4. (01)
II. Analiza tekstw popularnonaukowych
i ocena ich treci.
Schemat punktowania
1 p. poprawne wszystkie zaznaczenia.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
1 P, 2 F, 3 P
Zadanie 16. (02)
IV. Budowa prostych modeli fizycznych
i matematycznych do opisu zjawisk.
Schemat punktowania
1 p. zaznaczenie poprawnej odpowiedzi.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
B
Strona 14 z 14