EGZAMIN MATURALNY

W ROKU SZKOLNYM 2015/2016

FORMUA OD 2015
(NOWA MATURA)

HISTORIA
POZIOM ROZSZERZONY

ZASADY OCENIANIA ROZWIZA ZADA

ARKUSZ MHI-R1

MAJ 2016

Uwaga: Akceptowane s wszystkie odpowiedzi merytorycznie poprawne i speniajce warunki

zadania.
Zadanie 1.1. (01)
Wymagania oglne
I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z historii powszechnej [].
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego [].

Wymagania szczegowe
I. Staroytno.
3. Ekspansja w wiecie greckim i rzymskim.
Zdajcy:
2) charakteryzuje wojny grecko-perskie
i ekspansj Aleksandra Wielkiego.

Schemat punktowania
1 p. za poprawn odpowied.
0 p. za odpowied bdn lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
C.
Zadanie 1.2. (01)
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego [].
III. Tworzenie narracji historycznej.
Zdajcy tworzy narracj historyczn
w ujciu przekrojowym lub problemowym;
dostrzega problem i buduje argumentacj,
uwzgldniajc rne aspekty procesu
historycznego; dokonuje selekcji
i hierarchizacji [].

I. Staroytno.
3. Ekspansja w wiecie greckim i rzymskim.
Zdajcy:
2) charakteryzuje wojny grecko-perskie
i ekspansj Aleksandra Wielkiego.

Schemat punktowania
1 p. za prawidowe rozstrzygnicie i uzasadnienie z odniesieniem do rda.
0 p. za odpowied bdn, niepen lub za brak odpowiedzi.
Przykadowe odpowiedzi
Nie, poniewa stronami w konflikcie s Ateczycy i Spartanie, to oznacza, e tekst odnosi
si do wojny domowej midzy poleis greckimi: Atenami i ich sprzymierzecami a Spart
i jej sprzymierzecami.
Nie dotycz, gdy w tekcie powiedziano, e Ateczycy planowali wysa poselstwo do
krla perskiego z prob o pomoc w konflikcie.

Strona 2 z 26

Zadanie 2. (01)
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego; []; ocenia
przydatno rda do wyjanienia problemu
historycznego [].
III. Tworzenie narracji historycznej.
Zdajcy tworzy narracj historyczn
w ujciu przekrojowym lub problemowym;
dostrzega problem i buduje argumentacj,
uwzgldniajc rne aspekty procesu
historycznego; dokonuje selekcji
i hierarchizacji [].

I. Staroytno.
2. Spoeczestwo, ycie polityczne i kultura
staroytnej Grecji.
Zdajcy:
4) identyfikuje dziedzictwo kultury greckiej.
4. Spoeczestwo, ycie polityczne i kultura
staroytnego Rzymu.
III etap edukacyjny
5. Cywilizacja rzymska.
Zdajcy:
2) wyjania przyczyny i wskazuje skutki
ekspansji Rzymu, opisujc postawy
Rzymian wobec [] ludw podbitych;
3) podaje przykady wpywu kultury
greckiej na kultur rzymsk.

Schemat punktowania
1 p. za poprawn odpowied z podaniem dwch argumentw odnoszcych si do tekstu.
0 p. za odpowied bdn, niepen lub za brak odpowiedzi.
Przykadowe odpowiedzi
O susznoci tezy Horacego wiadcz informacje dotyczce Rzymianina: posugiwa si
jzykiem greckim i uywa naczy greckich.
Znajomo greki i greckiej kultury wiadczya w Rzymie o przynalenoci do elity.
W tekcie podkrelono, e Rzymianin pisa wiersze po grecku i uywa naczy z Koryntu.
Zadanie 3. (01)
II. Analiza i interpretacja historyczna:
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zaleno pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego [].
III. Tworzenie narracji historycznej.
Zdajcy tworzy narracj historyczn
w ujciu przekrojowym lub problemowym;
dostrzega problem i buduje argumentacj,
uwzgldniajc rne aspekty procesu
historycznego; dokonuje selekcji
i hierarchizacji oraz integruje pozyskane
informacje z rnych rde wiedzy.

I. Staroytno.
3. Ekspansja w wiecie greckim i rzymskim.
Zdajcy:
3) charakteryzuje ekspansj rzymsk
i wyjania ide imperium rzymskiego.

Schemat punktowania
1 p. za poprawne rozstrzygnicie z uzasadnieniem zawierajcym odwoanie do obu rde.
0 p. za odpowied bdn, niepen lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
Nie, poniewa w tekcie wspomniana jest I wojna punicka, natomiast mapa przedstawia
schemat bitwy, ktra zostaa stoczona w czasie II wojny punickiej (podpisy na mapie: Kanny,
Hannibal).
Strona 3 z 26

Zadanie 4. (01)
I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z historii powszechnej []
dostrzega zmienno i dynamik wydarze
w dziejach, a take cigo procesw
historycznych.
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego [].

II. redniowiecze.
2. Europa wczesnego redniowiecza.
Zdajcy:
1) opisuje zasig terytorialny, organizacj
wadzy, gospodark i kultur pastwa
Frankw;
3) opisuje proces tworzenia si pastw
w Europie Zachodniej, z uwzgldnieniem
najazdw Arabw, Normanw i Wgrw.

Schemat punktowania
1 p. za wszystkie trzy prawidowe odpowiedzi.
0 p. za odpowied bdn, niepen lub za brak odpowiedzi.
Poprawne odpowiedzi
1F
2P
3F
Zadanie 5. (02)
I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje [] wydarzenia
z historii powszechnej []; dostrzega
zmienno i dynamik wydarze w dziejach
[].
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
[].
III. Tworzenie narracji historycznej.
Zdajcy tworzy narracj historyczn [];
dostrzega problem i buduje argumentacj
[].

I. redniowiecze.
8. Kultura redniowiecza.
Zdajcy:
3) identyfikuje dokonania kultury okresu
redniowiecza w zakresie [] architektury
i sztuki [].

Schemat punktowania
2 p. za poprawn odpowied (podanie nazw i cech dwch stylw).
1 p. za podanie nazw dwch stylw lub za podanie nazwy jednego stylu i jego cechy.
0 p. za odpowied bdn lub za brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
Budowla posiada cechy stylu romaskiego (pene uki w oknach, skromniejsza dekoracja wiey
poudniowej) oraz cechy stylu gotyckiego (ostre uki w oknach i portalach, bardziej ozdobna
i strzelista wiea pnocna).

Strona 4 z 26

Zadanie 6. (01)
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego; rozpoznaje
rodzaje rde; ocenia przydatno rda
do wyjanienia problemu historycznego;
dostrzega wielo perspektyw badawczych
oraz wielorakie interpretacje historii i ich
przyczyny.

II. redniowiecze.
3. Europa w okresie krucjat.
Zdajcy:
3) opisuje charakterystyczne przejawy
oywienia spoeczno-gospodarczego
w Europie XIXIII w.

Schemat punktowania
1 p. za poprawn odpowied (podanie dwch skutkw spoeczno-ekonomicznych).
0 p. za odpowied bdn, niepen lub za brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
Stosowano rne wybiegi, ktre umoliwiay pobieranie procentu za poyczki (mimo
oficjalnego zakazu): amanie prawa, niespacanie poyczek, podnoszenie stp procentowych.
Zadanie 7. (02)
I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z historii powszechnej oraz
dziejw ojczystych [].
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego [].

II. redniowiecze.
7. Polska w XIV-XV w.
Zdajcy:
2) charakteryzuje rozwj monarchii
stanowej w Polsce [] i rozwj
przywilejw szlacheckich;
3) wyjania midzynarodowe i wewntrzne
uwarunkowania zwizkw Polski
z Wgrami [].

Schemat punktowania
2 p. za pen odpowied (podanie prawidowej nazwy dynastii i celu wystawienia
dokumentu).
1 p. za podanie prawidowej nazwy dynastii bez podania prawidowego wyjanienia.
0 p. za odpowied bdn lub za brak odpowiedzi.
Uwaga! Zdajcy otrzymuje punkt za prawidowe wyjanienie, pod warunkiem podania
prawidowej nazwy dynastii.
Poprawna odpowied
Nazwa dynastii
Andegawenowie.
Cel wystawienia dokumentu
Zagwarantowanie sukcesji potomstwu Ludwika Wgierskiego/Andegaweskiego na tronie
polskim.

Strona 5 z 26

Zadanie 8. (01)
I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z historii powszechnej [].
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego [].

III. Dzieje nowoytne.

1. Odkrycia geograficzne i europejski
kolonializm doby nowoytnej.
Zdajcy:
2) opisuje udzia poszczeglnych pastw
europejskich w podziale Nowego wiata
w XVIXVIII w.;
III etap edukacyjny
16. Wielkie odkrycia geograficzne.
Zdajcy:
1) sytuuje w czasie i przestrzeni wyprawy
Krzysztofa Kolumba, Vasco da Gamy,
Ferdynanda Magellana [].

Schemat punktowania
1 p. za poprawn odpowied.
0 p. za odpowied bdn lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
1.
Zadanie 9. (01)
I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z historii powszechnej [];
dostrzega zmienno i dynamik wydarze
w dziejach, a take cigo procesw
historycznych.
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego [].
III. Tworzenie narracji historycznej.
Zdajcy tworzy narracj historyczn [];
dostrzega problem i buduje argumentacj
[].

II. redniowiecze.
2. Europa wczesnego redniowiecza.
Zdajcy:
4) opisuje proces powstawania pastw
w rodkowo-Wschodniej Europie,
z uwzgldnieniem wpywu cywilizacji
aciskiej i bizantyjskiej.
III. Dzieje nowoytne.
2. Europa w XVIXVII w.
Zdajcy:
5) opisuje proces ksztatowania si pastwa
moskiewskiego/rosyjskiego.

Schemat punktowania
1 p. za poprawn odpowied (prawidowe rozstrzygnicie i waciwe uzasadnienie).
0 p. za odpowied bdn, niepen lub za brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
Dziki maestwu Iwana III Srogiego z Zoe bratanic cesarza bizantyjskiego Rurykowicze
zwizali si z rodzin cesarsk, co mogo suy podniesieniu rangi pastwa na arenie
midzynarodowej (uznania Moskwy za trzeci Rzym). Mnich Filoteusz w licie podkrela, e
Moskwa, po Rzymie i Konstantynopolu, ma by trzeci i ostatni stolic chrzecijastwa.

Strona 6 z 26

Zadanie 10.1. (01)

II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego; rozpoznaje
rodzaje rde; ocenia przydatno rda
do wyjanienia problemu historycznego
[].

III. Dzieje nowoytne.

4. Rzeczpospolita Obojga Narodw
w XVII w. Ustrj, spoeczestwo i kultura.
Zdajcy:
3) charakteryzuje proces oligarchizacji ycia
politycznego Rzeczypospolitej;
4) wyjania przyczyny kryzysw
wewntrznych [] Rzeczypospolitej
w XVII w.

Schemat punktowania
1 p. za poprawn odpowied.
0 p. za odpowied bdn lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
Rokosz Lubomirskiego.
Zadanie 10.2. (01)
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego [].
III. Tworzenie narracji historycznej.
Zdajcy tworzy narracj historyczn [];
dostrzega problem i buduje argumentacj,
uwzgldniajc rne aspekty procesu
historycznego.

III. Dzieje nowoytne.

4. Rzeczpospolita Obojga Narodw
w XVII w. Ustrj, spoeczestwo i kultura.
Zdajcy:
5) ocenia polsk specyfik w zakresie
rozwiza ustrojowych, struktury spoecznej
[] na tle europejskim [].

Schemat punktowania
1 p. za poprawn odpowied.
0 p. za odpowied bdn lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
Elekcja/wybr nastpcy za ycia krla/panujcego.

Strona 7 z 26

Zadanie 11.1. (01)

I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z [] dziejw ojczystych;
dostrzega zmienno i dynamik wydarze
w dziejach, a take cigo procesw
historycznych.
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
[].

III. Dzieje nowoytne.

4. Rzeczpospolita Obojga Narodw
w XVII w. Ustrj, spoeczestwo i kultura.
Zdajcy:
1) opisuje zmiany terytorium
Rzeczypospolitej w XVII w.

Schemat punktowania
1 p. za poprawn odpowied.
0 p. za odpowied bdn lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
Buczacz.
Zadanie 11.2. (01)
I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z historii powszechnej [];
dostrzega zmienno i dynamik wydarze
w dziejach [].
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
[].

III. Dzieje nowoytne.

4. Rzeczpospolita Obojga Narodw
w XVII w. Ustrj, spoeczestwo i kultura.
Zdajcy:
1) opisuje zmiany terytorium
Rzeczypospolitej w XVII w.;
2) opisuje gwne etapy konfliktw
politycznych i militarnych Rzeczypospolitej
ze Szwecj, pastwem moskiewskim/Rosj
i Turcj w XVII w.; wyjania ich nastpstwa.

Schemat punktowania
1 p. za poprawn odpowied.
0 p. za odpowied bdn lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
D.

Strona 8 z 26

Zadanie 12. (01)

II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego [].
III. Tworzenie narracji historycznej.
Zdajcy tworzy narracj historyczn
w ujciu przekrojowym lub problemowym;
dostrzega problem i buduje argumentacj,
uwzgldniajc rne aspekty procesu
historycznego; dokonuje selekcji
i hierarchizacji oraz integruje pozyskane
informacje z rnych rde wiedzy.

III. Dzieje nowoytne.

2. Europa w XVIXVII w.
Zdajcy:
4) wyjania zmiany w sposobie
funkcjonowania pastw europejskich
w epoce nowoytnej, z uwzgldnieniem
charakterystyki i oceny absolutyzmu
francuskiego;
5. Owiecenie, absolutyzm owiecony
i rewolucje XVIII w.
Zdajcy:
2) charakteryzuje gwne idee europejskiego
owiecenia i rozpoznaje jego gwne
dokonania w myli politycznej [].

Schemat punktowania
1 p. za poprawn odpowied z odwoaniem do obu rde.
0 p. za odpowied bdn, niepen lub za brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
Autor rda 1. podkrela, e wadza w pastwie powinna nalee do jednej osoby, jest
zwolennikiem modelu monarchii absolutnej; natomiast autor rda 2. jest zwolennikiem
podziau wadzy na prawodawcz, wykonawcz i sdownicz, jak rwnie sprawowania
rzdw przez cae spoeczestwo poprzez jego przedstawicieli.
Zadanie 13. (01)
I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z historii powszechnej [];
dostrzega zmienno i dynamik wydarze
w dziejach [].
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego; rozpoznaje
rodzaje rde; ocenia przydatno rda
do wyjanienia problemu historycznego
[].

I. Staroytno.
4. Spoeczestwo, ycie polityczne i kultura
staroytnego Rzymu.
Zdajcy:
6) identyfikuje dziedzictwo kultury rzymskiej
w dorobku kulturowym Europy.
III. Dzieje nowoytne
5. Owiecenie, absolutyzm owiecony
i rewolucje XVIII w.
Zdajcy:
2) charakteryzuje gwne idee europejskiego
owiecenia i rozpoznaje jego gwne
dokonania w [] sztuce i architekturze;
7) charakteryzuje specyfik [] rewolucji
francuskiej.

Schemat punktowania
1 p. za wszystkie trzy prawidowe odpowiedzi.
0 p. za odpowied bdn, niepen lub za brak odpowiedzi.
Poprawne odpowiedzi
1P
2P
3F
Strona 9 z 26

Zadanie 14. (01)

I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z historii powszechnej oraz
dziejw ojczystych [].
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego [].

III. Dzieje nowoytne.

6. Rzeczpospolita w XVIII w. Reformy
owieceniowe i rozbiory.
Zdajcy:
2) charakteryzuje dziaania zmierzajce do
naprawy Rzeczypospolitej i walk zbrojn
o utrzymanie niepodlegoci w drugiej
poowie XVIII w.
IV. Wiek XIX
1. Europa napoleoska.
Zdajcy:
4) wskazuje przykady i wyjania przyczyny
zaangaowania si Polakw po stronie
Napoleona,
5. Spoeczestwo polskie w okresie zaborw
w XIX w.
Zdajcy:
2) analizuje struktur spoeczestwa w trzech
zaborach, z uwzgldnieniem mniejszoci
narodowych i wyznaniowych, w tym
ludnoci ydowskiej.

Schemat punktowania
1 p. za poprawn odpowied.
0 p. za odpowied bdn lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
D.
Zadanie 15.1. (0-1)
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego [].

IV. Wiek XIX.

4. Walka o niepodlego Polski w okresie
niewoli narodowej.
Zdajcy:
6) ocenia dorobek kultury polskiej XIX w.
i jej wpyw na ksztatowanie si tosamoci
narodowej Polakw.
6. Europa i wiat w XIX w.
Zdajcy:
6) rozpoznaje dorobek kulturowy XIX w.

Schemat punktowania
1 p. za poprawn odpowied.
0 p. za odpowied bdn lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
C.

Strona 10 z 26

Zadanie 15.2. (0-1)

II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego [] ocenia
przydatno rda do wyjanienia
problemu historycznego [].
III. Tworzenie narracji historycznej.
Zdajcy tworzy narracj historyczn
w ujciu przekrojowym lub problemowym;
dostrzega problem i buduje argumentacj,
uwzgldniajc rne aspekty procesu
historycznego.

IV. Wiek XIX.

4. Walka o niepodlego Polski w okresie
niewoli narodowej.
Zdajcy:
2) rozpoznaje dziaania spoeczestwa
sprzyjajce rozwojowi tosamoci
narodowej;
3) wyjania przyczyny, charakter i skutki
powsta narodowych.

Schemat punktowania
1 p. za poprawn odpowied.
0 p. za odpowied bdn lub za brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
Noc 29/30 listopada 1830 roku spiskowcy zaatakowali Belweder, ktry by siedzib
Wielkiego Ks. Konstantego. Celem ataku byo zabicie lub pochwycenie ksicia.
Zadanie 16. (0-1)
I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z historii powszechnej
oraz dziejw ojczystych [].
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
[].

IV. Wiek XIX.

4. Walka o niepodlego Polski w okresie
niewoli narodowej.
Zdajcy:
1) charakteryzuje i porwnuje cele oraz
metody polityki zaborcw wobec
spoeczestwa polskiego w okresie niewoli
narodowej,
2) rozpoznaje dziaania spoeczestwa
sprzyjajce rozwojowi tosamoci
narodowej,
3) wyjania przyczyny, charakter i skutki
powsta narodowych.

Schemat punktowania
1 p. za wszystkie prawidowe odpowiedzi.
0 p. za odpowied bdn, niepen lub za brak odpowiedzi.
Poprawne odpowiedzi
1. Maurycy
2. Wadysaw Leopold/ Wadysaw
3. Jzef Ludwik
4. Aleksander

Strona 11 z 26

Zadanie 17. (01)

I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z [] dziejw ojczystych [].
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego [].
III. Tworzenie narracji historycznej.
Zdajcy tworzy narracj historyczn
w ujciu przekrojowym lub problemowym;
dostrzega problem i buduje argumentacj,
uwzgldniajc rne aspekty procesu
historycznego; dokonuje selekcji
i hierarchizacji oraz integruje pozyskane
informacje z rnych rde wiedzy.

IV. Wiek XIX.

4. Walka o niepodlego Polski w okresie
niewoli narodowej.
Zdajcy:
2) rozpoznaje dziaania spoeczestwa
sprzyjajce rozwojowi tosamoci
narodowej;
3) wyjania przyczyny, charakter i skutki
powsta narodowych.

Schemat punktowania
1 p. za poprawn odpowied (prawidowe rozstrzygnicie i waciwe wyjanienie).
0 p. za odpowied bdn, niepen lub za brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
Rozstrzygnicie
rdo 2.
Wyjanienie
Trjdzielna tarcza z symbolami Polski (Orze), Litwy (Pogo) i Rusi/Ukrainy (Archanio
Micha) zapowiadaa odrodzenie si Rzeczypospolitej zoonej z trzech rwnoprawnych
elementw. Symbolika odnosi si do trzech elementw skadowych Rzeczypospolitej (Polska,
Litwa, Ru/Ukraina).
Zadanie 18. (02)
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego [].
III. Tworzenie narracji historycznej.
Zdajcy tworzy narracj historyczn
w ujciu [] problemowym; dostrzega
problem i buduje argumentacj,
uwzgldniajc rne aspekty procesu
historycznego [].

IV. Wiek XIX.

5. Spoeczestwo polskie w okresie zaborw
w XIX w.
Zdajcy:
4) porwnuje programy ruchu narodowego,
ruchu ludowego oraz partii socjalistycznych.
III etap edukacyjny
35. ycie pod zaborami.
Zdajcy:
4) przedstawia gwne nurty ycia
politycznego pod zaborami w kocu XIX w.

Schemat punktowania
2 p. za poprawn i pen odpowied (nazwa i waciwe uzasadnienie, zawierajce dwa
argumenty w odniesieniu do tekstu).
1 p. za poprawne podanie nazwy.
0 p. za odpowied bdn lub za brak odpowiedzi.
Strona 12 z 26

Przykadowa odpowied
Nazwa
Ruch narodowy/ nacjonalizm/ endecja.
Uzasadnienie
idea pastwa narodowego,
sia pastwa polskiego zaley od siy narodu polskiego,
kultywowanie polskiej tradycji i rozwj kultury,
egoizm narodowy.
Uwaga! Zdajcy nie otrzymywa punktw jeli nie poda prawidowej nazwy nurtu polskiej
myli politycznej.
Zadanie 19. (01)
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego; rozpoznaje
rodzaje rde; ocenia przydatno rda
do wyjanienia problemu historycznego;
dostrzega wielo perspektyw badawczych
oraz wielorakie interpretacje historii i ich
przyczyny.
III. Tworzenie narracji historycznej.
Zdajcy tworzy narracj historyczn
w ujciu [] problemowym; dostrzega
problem i buduje argumentacj,
uwzgldniajc rne aspekty procesu
historycznego; [] integruje pozyskane
informacje z rnych rde wiedzy.

IV. Wiek XIX.

6. Europa i wiat w XIX w.
Zdajcy:
4) analizuje polityczne, gospodarcze
i spoeczne [] nastpstwa podbojw
kolonialnych pastw europejskich w Azji
i Afryce.

Schemat punktowania
1 p. za poprawn odpowied.
0 p. za odpowied bdn, niepen lub za brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
Przedstawieni na rysunku czarnoskrzy mieszkacy kolonii wyranie okazuj wdziczno
kolonizatorom (Marianna, personifikacja republiki francuskiej) przede wszystkim
za korzystanie z wysypujcych si pienidzy z rogu obfitoci. Korzystaj take ze zdobyczy
cywilizacyjnych (ksika, narzdzia rolnicze). Kobieta (Marianna) kroczy tryumfalnie
opromieniona blaskiem, co moe symbolizowa potg Francji.

Strona 13 z 26

Zadanie 20. (02)

II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego; rozpoznaje
rodzaje rde; ocenia przydatno rda
do wyjanienia problemu historycznego;
dostrzega wielo perspektyw badawczych
oraz wielorakie interpretacje historii i ich
przyczyny.
III. Tworzenie narracji historycznej.
Zdajcy tworzy narracj historyczn
w ujciu [] problemowym; dostrzega
problem i buduje argumentacj,
uwzgldniajc rne aspekty procesu
historycznego [].

V. Wiek XX.
4. Odbudowa niepodlegoci i ycie
polityczne II Rzeczypospolitej.
Zdajcy:
1) opisuje proces ksztatowania si terytorium
II Rzeczypospolitej, w tym powstanie
wielkopolskie i powstania lskie oraz
plebiscyty [].

Schemat punktowania
2 p. za poprawn i pen odpowied (wyjanienie celu i okolicznoci powstania rda).
1 p. za poprawn ale niepen odpowied (wyjanienie tylko celu lub okolicznoci).
0 p. za odpowied bdn lub za brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
Na rysunku podano nazwy terenw, na ktrych po I wojnie wiatowej miay odby si /byy
zaplanowane plebiscyty w sprawie ich przynalenoci pastwowej. Napis WOLA LUDU...
ma zachci Polakw do udziau w plebiscytach, natomiast nomina 5 MK. zwraca uwag
na cel ekonomiczny emisji tego materiau (zachcano w ten sposb do ofiarnoci Polakw na
rzecz odradzajcego si pastwa).
Zadanie 21. (02)
I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z [] dziejw ojczystych [].
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego [].

V. Wiek XX.
4. Odbudowa niepodlegoci i ycie
polityczne II Rzeczypospolitej.
Zdajcy:
4) wyjania przyczyny kryzysu demokracji
parlamentarnej w II Rzeczypospolitej;
charakteryzuje przyczyny i konsekwencje
przewrotu majowego.

Schemat punktowania
2 p. za poprawne podanie wszystkich elementw odpowiedzi.
1 p. za poprawne podanie imienia i nazwiska albo nazwy i roku wydarzenia.
0 p. za odpowied niepen, bdn albo za brak odpowiedzi.
Poprawne odpowiedzi
Stanisaw Wojciechowski.
Przewrt/ zamach majowy, zamach stanu/ przewrt Jzefa Pisudskiego, 1926 rok.

Strona 14 z 26

Zadanie 22. (01)

I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z historii powszechnej [];
dostrzega zmienno i dynamik wydarze
w dziejach [].
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
i dostrzega zalenoci pomidzy rnymi
dziedzinami ycia spoecznego [].

V. Wiek XX.
2. Kryzys demokracji i systemy totalitarne.
Zdajcy:
2) [] charakteryzuje aktywno
midzynarodow Woch i Niemiec w latach
trzydziestych XX w.;
5) ocenia polityk wiata zachodniego wobec
totalitaryzmu nazistowskiego i komunizmu;
wyjania genez II wojny wiatowej.

Schemat punktowania
1 p. za wszystkie trzy prawidowe odpowiedzi.
0 p. za odpowied niepen, bdn albo za brak odpowiedzi.
Poprawne odpowiedzi
1P
2F
3P
Zadanie 23. (01)
I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z historii powszechnej [];
dostrzega zmienno i dynamik wydarze
w dziejach [].
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
[].
III. Tworzenie narracji historycznej.
Zdajcy tworzy narracj historyczn
[]; dostrzega problem i buduje
argumentacj, uwzgldniajc rne aspekty
procesu historycznego [].

V. Wiek XX.
6. Europa i wiat podczas II wojny
wiatowej.
Zdajcy:
1) opisuje gwne etapy II wojny wiatowej
i wskazuje przeomowe wydarzenia
dla jej przebiegu.

Schemat punktowania
1 p. za poprawn odpowied (wybr daty i waciwe uzasadnienie).
0 p. za odpowied bdn, niepen lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
C.
Uzasadnienie
ZSRR pozostawa sojusznikiem III Rzeszy do czerwca 1941 roku a USA formalnie
zachowyway neutralno wobec konfliktu w Europie do grudnia 1941 r. Rysunek ilustrujcy
wspln walk tych trzech pastw (USA, ZSRR i Wielkiej Brytanii) przeciwko Hitlerowi mg
zatem powsta, biorc po uwag pozostae moliwoci wyboru, najwczeniej w 1942 roku.

Strona 15 z 26

Zadanie 24. (02)

II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
[].
III. Tworzenie narracji historycznej.
Zdajcy tworzy narracj historyczn
w ujciu przekrojowym lub problemowym;
dostrzega problem i buduje argumentacj,
uwzgldniajc rne aspekty procesu
historycznego; dokonuje selekcji
i hierarchizacji oraz integruje pozyskane
informacje z rnych rde wiedzy.

V. Wiek XX.
9. Europa i wiat w okresie rywalizacji ZSRR
i Stanw Zjednoczonych.
Zdajcy:
3) wyjania genez zimnej wojny
i rozpoznaje jej przejawy w stosunkach
pomidzy ZSRR a Stanami Zjednoczonymi.

Schemat punktowania
2 p. za poprawne podanie wszystkich elementw odpowiedzi (nazwy i wyjanienia).
1 p. za poprawne podanie nazwy lub wyjanienia.
0 p. za odpowied niepen, bdn albo za brak odpowiedzi.
Poprawne odpowiedzi
Nazwa
Plan Marshalla/ Program Odbudowy Europy/ European Recorvery Program.
Wyjanienie
Polska nie uczestniczya w programie, poniewa pod naciskiem ZSRR [Stalina] odrzucia
propozycj pomocy ze strony USA w ramach Planu Marshalla.
Polska zostaa zmuszona przez ZSRR do rezygnacji z udziau w Planie Marshalla.
Zadanie 25.1. (02)
I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z historii powszechnej oraz
dziejw ojczystych; dostrzega zmienno
i dynamik wydarze w dziejach, a take
cigo procesw historycznych.
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
[]; rozpoznaje rodzaje rde; ocenia
przydatno rda do wyjanienia
problemu historycznego.

V. Wiek XX.
9. Europa i wiat w okresie rywalizacji ZSRR
i Stanw Zjednoczonych.
Zdajcy:
8) charakteryzuje przyczyny i skutki
przeomowych konfliktw zimnej wojny:
wojny koreaskiej, kryzysu kubaskiego,
wojny w Wietnamie i wojny w Afganistanie;
12. Europa rodkowo-Wschodnia
po II wojnie wiatowej.
Zdajcy:
6) synchronizuje najwaniejsze wydarzenia
z dziejw wiata, Europy Zachodniej
i rodkowo-Wschodniej oraz Polski.

Strona 16 z 26

Schemat punktowania
2 p. za zaznaczenie dwch poprawnych odpowiedzi.
1 p. za zaznaczenie jednej poprawnej odpowiedzi.
0 p. za odpowiedzi bdne albo za brak odpowiedzi.
Poprawne odpowiedzi
1. B.
2. A.
Zadanie 25.2. (01)
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
[]; rozpoznaje rodzaje rde; ocenia
przydatno rda do wyjanienia
problemu historycznego.
III. Tworzenie narracji historycznej.
Zdajcy tworzy narracj historyczn
w ujciu [] problemowym; dostrzega
problem i buduje argumentacj [].

V. Wiek XX.
9. Europa rodkowo-Wschodnia po II wojnie
wiatowej.
Zdajcy:
1) charakteryzuje proces uzaleniania pastw
Europy rodkowo-Wschodniej od ZSRR,
z uwzgldnieniem sowietyzacji i stalinizacji;
14. Polska w latach 19481956.
Zdajcy:
2) charakteryzuje system polityczny []
Polski w okresie stalinowskim [].

Schemat punktowania
1 p. za poprawn odpowied zawierajc dwa argumenty.
0 p. za odpowied niepen, bdn lub za brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
Sownictwo nacechowane emocjonalnie.
Wyrane sympatie i antypatie polityczne autora.
Zadanie 26. (01)
I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z historii powszechnej oraz
dziejw ojczystych; dostrzega zmienno
i dynamik wydarze w dziejach, a take
cigo procesw historycznych.
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie epok
[]; rozpoznaje rodzaje rde; ocenia
przydatno rda do wyjanienia
problemu historycznego.

V. Wiek XX.
15. Polska w latach 19561980.
Zdajcy:
2) wyjania przyczyny kryzysw spoecznopolitycznych: 1968 r., 1970 r., 1976 r.
i 1980 r.

Schemat punktowania
1 p. za poprawn odpowied.
0 p. za odpowied bdn lub za brak odpowiedzi.
Prawidowa odpowied
C.
Strona 17 z 26

Zadanie 27. (012)

Temat 1. Od pastwa-miasta do uniwersalnego imperium. Przedstaw etapy ekspansji Rzymu
i oce jej skutki. W pracy wykorzystaj materiay rdowe (s. 2526).
Wymagania oglne
I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z historii powszechnej []
dostrzega zmienno i dynamik wydarze
w dziejach, a take cigo procesw
historycznych.
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie
epok i dostrzega zalenoci pomidzy
rnymi dziedzinami ycia spoecznego;
rozpoznaje rodzaje rde; ocenia
przydatno rda do wyjanienia problemu
historycznego; dostrzega wielo
perspektyw badawczych oraz wielorakie
interpretacje historii i ich przyczyny.
III. Tworzenie narracji historycznej.
Zdajcy tworzy narracj historyczn
w ujciu przekrojowym lub problemowym;
dostrzega problem i buduje argumentacj,
uwzgldniajc rne aspekty procesu
historycznego; dokonuje selekcji
i hierarchizacji oraz integruje pozyskane
informacje z rnych rde wiedzy.

Wymagania szczegowe
I. Staroytno.
3. Ekspansja w wiecie [] rzymskim.
Zdajcy:
3) charakteryzuje ekspansj rzymsk
i wyjania ide imperium rzymskiego.
4. Spoeczestwo, ycie polityczne i kultura
staroytnego Rzymu.
Zdajcy:
1) charakteryzuje przemiany ustrojowe
i spoeczne w Rzymie republikaskim
i w cesarstwie rzymskim;
5) rozpoznaje dokonania kulturowe
Rzymian w dziedzinie prawa, literatury,
nauki, architektury i techniki.

Kryteria oceniania
Poziom IV Zdajcy:
(9 12 pkt) wyjani zoono zjawisk historycznych, ukazujc rne ich aspekty
(np. czenie rnorodnych pierwiastkw kulturowych, zmian
w sposobie traktowania przez Rzymian zdobytych obszarw od
narzucenia zwierzchnictwa do wczenia w granice pastwa);
w peni wykorzysta materiay rdowe;
poprawnie wyjani zwizki przyczynowo-skutkowe (np. stworzenie
jednoci wiata rdziemnomorskiego przez Rzymian);
sformuowa wnioski i ocen oraz podsumowa rozwaania.
Poziom III Zdajcy:
(68 pkt)
dokona celowej i trafnej selekcji faktw, wiadczcej o rozumieniu ich
znaczenia i hierarchii;
w wikszoci poprawnie ukaza zwizki przyczynowo-skutkowe
(np. wpyw podbojw na przemiany spoeczno-gospodarcze i ustrojowe
w Rzymie);
w wikszoci wykorzysta materiay rdowe (np. wycigajc wnioski ze
rde narracyjnych, analizujc tre mapy);
podj prb formuowania wnioskw (np. dotyczcych umiejtnoci
prowadzenia wojny na kilku frontach jednoczenie).
Strona 18 z 26

Poziom II
(35 pkt)

Poziom I
(12 pkt)

Zdajcy:
przedstawi czciow faktografi, ktra jest potrzebna do opracowania
tematu (np. opisa wojny z Kartagin);
podj prb uporzdkowania podanej faktografii w ukadzie
chronologicznym lub problemowym (np. wymieni podbijane przez
Rzymian obszary w porzdku chronologicznym);
podj prb wyjanienia zwizkw przyczynowo-skutkowych
(np. zwizku midzy zastosowaniem nowych sposobw walki na morzu
a sukcesem w wojnie z Kartagin);
podj prb wykorzystania zaczonych materiaw rdowych
i przywoania ich w tekcie pracy.
Zdajcy:
w kilku/kilkunastu zdaniach odnis si do tematu;
poda kilka faktw zwizanych z tematem, zwykle bez wskazywania
zwizkw midzy nimi (np. poda nazwy podbitych obszarw, nazwy
towarw sprowadzanych do Rzymu z prowincji);
w stopniu niezadowalajcym przeprowadzi selekcj i hierarchizacj
informacji;
poprawnie umieci rozwaania w czasie i przestrzeni;
w sposb nieudolny wykorzysta materiay rdowe.

Uwaga: Zdajcy podaje informacje, ktrych pochodzenie wskazuje, e s ze rde/rda,

powouje si na informacje/dane wystpujce w konkretnym rdle, powouje si na autora
rda.
Przy przyznawaniu punktw na okrelonym poziomie w zadaniu rozszerzonej odpowiedzi
egzaminator uwzgldnia rwnie poprawno jzykow i stylistyczn. Istotne znaczenie ma
poprawno informacji podanych przez zdajcego w wypracowaniu. Zamieszczenie informacji
niezwizanych z tematem wpywa na obnienie punktacji. Jeeli w pracy zostay zawarte
informacje wiadczce o zupenym braku zrozumienia omawianego tematu to wypracowanie
oceniane jest na 0 punktw.

Strona 19 z 26

Temat 2. Scharakteryzuj polityczne i kulturowe konsekwencje wczenia Polski Piastw

do wsplnoty pastw chrzecijaskich (XXIV w.).
I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z historii powszechnej oraz
dziejw ojczystych; dostrzega
zmienno i dynamik wydarze
w dziejach, a take cigo procesw
historycznych.
III. Tworzenie narracji historycznej.
Zdajcy tworzy narracj historyczn
w ujciu przekrojowym lub
problemowym; dostrzega problem
i buduje argumentacj, uwzgldniajc
rne aspekty procesu historycznego;
dokonuje selekcji i hierarchizacji oraz
integruje pozyskane informacje
z rnych rde wiedzy.

III etap edukacyjny

12. Kultura materialna i duchowa aciskiej
Europy.
Zdajcy:
1) wyjania kulturotwrcz rol Kocioa
w dziedzinie nauki, architektury, sztuki i ycia
codziennego redniowiecznego spoeczestwa;
13. Polska pierwszych Piastw.
Zdajcy:
3) wyjania okolicznoci przyjcia chrztu przez
Piastw oraz nastpstwa kulturowe, spoeczne
i polityczne chrystianizacji Polski;
4) ocenia dokonania pierwszych Piastw
w dziedzinie polityki [] i kultury.
IV etap edukacyjny
II. redniowiecze.
5. Polska w okresie rozbicia dzielnicowego.
Zdajcy:
4) charakteryzuje proces przezwycienia
rozbicia politycznego ziem polskich, ze
wskazaniem na rol wadcw i Kocioa;
7. Polska w XIVXV w.
Zdajcy:
5) ocenia panowanie Piastw w dziejach Polski
[].
8. Kultura redniowiecza.
Zdajcy:
2) ocenia znaczenie wczenia ziem polskich do
cywilizacyjnego krgu wiata zachodniego
(aciskiego).

Strona 20 z 26

Kryteria oceniania
Poziom IV Zdajcy:
(912 pkt) wyjani zoono zjawisk historycznych, ukazujc rne ich aspekty,
(np. aspekt religijny, polityczny, kulturowy);
dokona celowej i trafnej selekcji faktw, wiadczcej o rozumieniu
ich znaczenia i hierarchii;
poprawnie wyjani zwizki przyczynowo-skutkowe (np. wpyw
chrystianizacji na polityk zagraniczn, na rozwj administracji,
pimiennictwa i kultury w Polsce);
sformuowa wnioski i ocen, podajc przykady obecnoci kultury
aciskiej na ziemiach polskich w czasach piastowskich.
Poziom III Zdajcy:
(68 pkt)
w wikszoci poprawnie ukaza zwizki przyczynowo-skutkowe
(np. polityczne przyczyny i skutki decyzji o chrystianizacji);
poprawnie przeprowadzi selekcj i hierarchizacj informacji;
przedstawi omawiane zagadnienia w ujciu dynamicznym
(np. chrystianizacj Polski jako dugotrway proces, polityczn
i kulturow rol Kocioa, wpyw Kocioa na propagowanie idei
zjednoczenia pastwa polskiego, utworzenie Akademii Krakowskiej);
formuuje poprawnie wnioski;
podj prb oceny problemu.
Poziom II
Zdajcy:
(35 pkt)
przedstawi czciow faktografi, ktra jest potrzebna do opracowania
tematu (np. misja w. Wojciecha, udzia w sporze o inwestytur,
powstanie i rozwj organizacji kocielnej);
podj prb uporzdkowania podanej faktografii w ukadzie
chronologicznym i problemowym;
podj prb wyjanienia zwizkw przyczynowo-skutkowych.
Poziom I
Zdajcy:
(12 pkt)
w kilku/kilkunastu zdaniach odnis si do tematu;
poda kilka faktw zwizanych z tematem, zwykle bez wskazywania
zwizkw midzy nimi (przyjcie chrztu przez Mieszka I, zjazd
gnienieski);
poprawnie umieci rozwaania w czasie i w przestrzeni.
Przy przyznawaniu punktw na okrelonym poziomie w zadaniu rozszerzonej odpowiedzi
egzaminator uwzgldnia rwnie poprawno jzykow i stylistyczn. Istotne znaczenie ma
poprawno informacji podanych przez zdajcego w wypracowaniu. Zamieszczenie informacji
niezwizanych z tematem wpywa na obnienie punktacji. Jeeli w pracy zostay zawarte
informacje wiadczce o zupenym braku zrozumienia omawianego tematu to wypracowanie
oceniane jest na 0 punktw.

Strona 21 z 26

Temat 3. Gdask jako polski i midzynarodowy orodek gospodarczy. Scharakteryzuj rol

Gdaska w gospodarce Krlestwa Polskiego i Rzeczypospolitej Obojga Narodw w okresie od
2. po. XV w. do koca XVII w. W pracy wykorzystaj materiay rdowe (s. 2729).
I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z historii powszechnej oraz
dziejw ojczystych; dostrzega zmienno
i dynamik wydarze w dziejach, a take
cigo procesw historycznych.
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Zdajcy analizuje wydarzenia, zjawiska
i procesy historyczne w kontekcie
epok i dostrzega zalenoci pomidzy
rnymi dziedzinami ycia spoecznego;
rozpoznaje rodzaje rde; ocenia
przydatno rda do wyjanienia problemu
historycznego; dostrzega wielo
perspektyw badawczych oraz wielorakie
interpretacje historii i ich przyczyny.
III. Tworzenie narracji historycznej.
Zdajcy tworzy narracj historyczn
w ujciu przekrojowym lub problemowym;
dostrzega problem i buduje argumentacj,
uwzgldniajc rne aspekty procesu
historycznego; dokonuje selekcji
i hierarchizacji oraz integruje pozyskane
informacje z rnych rde wiedzy.

III. Dzieje nowoytne.

1. Odkrycia geograficzne i europejski
kolonializm doby nowoytnej.
Zdajcy:
3) ocenia wpyw odkry geograficznych
i ekspansji kolonialnej na ycie
gospodarcze i kulturowe Europy.
2. Europa w XVIXVII w.
Zdajcy:
8) analizuje przemiany kapitalistyczne
w yciu gospodarczym Europy Zachodniej
XVIXVII w.,
9) opisuje przemiany w kulturze
europejskiej w XVII w. [].
3. Rzeczpospolita w okresie renesansu
i demokracji szlacheckiej.
Zdajcy:
2) ocenia polsk specyfik w zakresie []
struktury spoecznej i modelu ycia
gospodarczego na tle europejskim oraz
synchronizuje najwaniejsze wydarzenia
z dziejw Polski w XVI w. z wydarzeniami
Europejskimi;
3) opisuje zmiany terytorialne pastwa
polsko-litewskiego [] w XVI w.
4. Rzeczpospolita Obojga Narodw
w XVII w. Ustrj, spoeczestwo i kultura.
Zdajcy:
1) opisuje zmiany terytorium
Rzeczypospolitej w XVII w.,
4) wyjania przyczyny [] zaamania
gospodarczego Rzeczypospolitej w XVII w.
5) ocenia polsk specyfik w zakresie []
struktury spoecznej i modelu ycia
gospodarczego na tle europejskim oraz
synchronizuje najwaniejsze wydarzenia
z dziejw Polski w XVII w. z wydarzeniami
europejskimi.

Strona 22 z 26

Kryteria oceniania
Poziom IV
Zdajcy:
(912 pkt)
wyjani zoono zjawisk historycznych, ukazujc rne ich aspekty,
(np. wpyw dualizmu ekonomicznego Europy na rozwj Gdaska,
szczegln rol Gdaska w yciu politycznym, kulturowym
i gospodarczym Rzeczypospolitej);
dokona celowej i trafnej selekcji faktw, wiadczcej o rozumieniu
ich znaczenia i hierarchii;
poprawnie wyjani zwizki przyczynowo-skutkowe;
trafnie i w peni wykorzysta materiay rdowe;
sformuowa wnioski i ocen oraz podsumowa rozwaania.
Poziom III
Zdajcy:
(68 pkt)
poprawnie przeprowadzi selekcj i hierarchizacj faktw;
w wikszoci poprawnie ukaza zwizki przyczynowo-skutkowe
(np. wpyw gospodarki folwarczno-paszczynianej na rozwj Gdaska);
podj prb formuowania wnioskw (np. dotyczcych przyczyn zmian
w sytuacji Gdaska w II poowie XVII w.);
podj prb oceny spoeczno-gospodarczej roli Gdaska;
w wikszoci wykorzysta materiay rdowe, np. wycigajc wnioski
ze rde statystycznych, interpretujc elementy fresku.
Poziom II
Zdajcy:
(35 pkt)
przedstawi czciow faktografi, ktra jest potrzebna do opracowania
tematu (np. postanowienia II pokoju w Toruniu, wojny o dominium
Maris Baltici w XVII wieku, przybywanie do Gdaska porednikw
w handlu zboem z innych pastw, dualizm ekonomiczny w Europie);
podj prb uporzdkowania podanej faktografii w ukadzie
chronologicznym lub problemowym;
podj prb wyjanienia zwizkw przyczynowo-skutkowych
(np. wpyw przybywania i osiedlania si w Gdasku porednikw
w handlu zboem z innym pastw na wielokulturowo tego miasta;
podj prb wykorzystania zaczonych materiaw rdowych .
Poziom I
Zdajcy:
(12 pkt)
w kilku/kilkunastu zdaniach odnis si do tematu;
poda kilka faktw zwizanych z tematem, zwykle bez wskazywania
zwizkw midzy nimi (np. odzyskanie Gdaska w II poowie XV
wieku, eksport zboa z Rzeczypospolitej do Europy Zachodniej);
poprawnie umieci rozwaania w czasie i w przestrzeni;
w sposb nieudolny wykorzysta materiay rdowe.
Uwaga: Zdajcy podaje informacje, ktrych pochodzenie wskazuje, e s ze rde/rda,
powouje si na informacje/dane wystpujce w konkretnym rdle, powouje si na autora
rda.
Przy przyznawaniu punktw na okrelonym poziomie w zadaniu rozszerzonej odpowiedzi
egzaminator uwzgldnia rwnie poprawno jzykow i stylistyczn. Istotne znaczenie ma
poprawno informacji podanych przez zdajcego w wypracowaniu. Zamieszczenie informacji
niezwizanych z tematem wpywa na obnienie punktacji. Jeeli w pracy zostay zawarte
informacje wiadczce o zupenym braku zrozumienia omawianego tematu to wypracowanie
oceniane jest na 0 punktw.

Strona 23 z 26

Temat 4. Nikt na caym wiecie Polski nie chce tak ocenia sytuacj w 1914 r. polski historyk
i polityk Micha Sokolnicki. Wyka, jak zmieniaa si polityka mocarstw wobec sprawy
polskiej w czasie I wojny wiatowej.
I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z historii powszechnej oraz
dziejw ojczystych; dostrzega zmienno
i dynamik wydarze w dziejach, a take
cigo procesw historycznych.
III. Tworzenie narracji historycznej.
Zdajcy tworzy narracj historyczn
w ujciu przekrojowym lub problemowym;
dostrzega problem i buduje argumentacj,
uwzgldniajc rne aspekty procesu
historycznego; dokonuje selekcji
i hierarchizacji oraz integruje pozyskane
informacje z rnych rde wiedzy.

III etap edukacyjny

39. Sprawa polska w I wojnie wiatowej.
Zdajcy:
1) charakteryzuje stosunek pastw
zaborczych do sprawy polskiej [];
2) ocenia wysiek zbrojny Polakw;
3) wyjania midzynarodowe
uwarunkowania sprawy polskiej.

Kryteria oceniania
Poziom IV
Zdajcy:
(912 pkt)
wyjani zoono zjawisk historycznych, ukazujc rne ich aspekty;
przedstawi omawiane zagadnienia w ujciu dynamicznym (np. ukaza
zmian nastawienia zaborcw do sprawy polskiej);
dokona celowej i waciwej selekcji faktw, wiadczcej o rozumieniu
ich znaczenia i hierarchii;
poprawnie wyjani zwizki przyczynowo-skutkowe i rnorodno
zjawisk i procesw;
sformuowa wnioski i ocen oraz podsumowa rozwaania.
Poziom III
Zdajcy:
(68 pkt)
poprawnie przeprowadzi selekcj i hierarchizacj informacji;
przedstawi omawiane zagadnienia dostrzegajc zmian w polityce
mocarstw wobec sprawy polskiej;
w wikszoci poprawnie ukaza zwizki przyczynowo-skutkowe
(np. wskaza na wpyw Aktu 5 listopada na spraw polsk);
podj prb sformuowania poprawnych wnioskw;
podj prb oceny dziaa mocarstw.
Poziom II
Zdajcy:
(35 pkt)
przedstawi czciow faktografi, ktra jest potrzebna do opracowania
tematu (np. wskaza nazwiska: J. Pisudski, R. Dmowski; wydarzenia:
np. kryzys przysigowy, powstanie i walka polskich oddziaw
zbrojnych u boku armii pastw centralnych);
podj prb uporzdkowania podanej faktografii;
podj prb wyjanienia wybranych zwizkw przyczynowoskutkowych.

Strona 24 z 26

Poziom I
(12 pkt)

Zdajcy:
poprawnie umieci temat w czasie i przestrzeni;
w kilku/kilkunastu zdaniach odnis si do tematu, wykazujc
zrozumienie cytowanej wypowiedzi historyka;
poda kilka faktw zwizanych z tematem, zwykle bez wskazywania
zwizkw midzy nimi (np. Akt 5 listopada, ordzie T.W. Wilsona).

Przy przyznawaniu punktw na okrelonym poziomie w zadaniu rozszerzonej odpowiedzi

egzaminator uwzgldnia rwnie poprawno jzykow i stylistyczn. Istotne znaczenie ma
poprawno informacji podanych przez zdajcego w wypracowaniu. Zamieszczenie informacji
niezwizanych z tematem wpywa na obnienie punktacji. Jeeli w pracy zostay zawarte
informacje wiadczce o zupenym braku zrozumienia omawianego tematu to wypracowanie
oceniane jest na 0 punktw.
Temat 5. Scharakteryzuj przemiany gospodarcze i spoeczne w Polsce w latach 19711980.
I. Chronologia historyczna.
Zdajcy porzdkuje i synchronizuje
wydarzenia z historii powszechnej oraz
dziejw ojczystych; dostrzega zmienno
i dynamik wydarze w dziejach, a take
cigo procesw historycznych.
III. Tworzenie narracji historycznej.
Zdajcy tworzy narracj historyczn
w ujciu przekrojowym lub problemowym;
dostrzega problem i buduje argumentacj,
uwzgldniajc rne aspekty procesu
historycznego; dokonuje selekcji
i hierarchizacji oraz integruje pozyskane
informacje z rnych rde wiedzy.

V. Wiek XX.
15. Polska w latach 19561980.
Zdajcy:
1) charakteryzuje i porwnuje etapy:
19561970 i 19701980;
2) wyjania przyczyny kryzysw spoecznopolitycznych: []1976 r. i 1980 r.;
3) charakteryzuje dziaalno opozycji
w PRL-u;
4) charakteryzuje relacje pastwo-Koci
i ocenia rol Kocioa w yciu spoecznym;
5) charakteryzuje kultur i ycie codzienne
w Polsce Ludowej.
16. Polska w latach 19801989.
Zdajcy:
1) wyjania ide Solidarnoci i jej wpyw na
przemiany spoeczno-polityczne w Polsce.
18. Przemiany cywilizacyjne w drugiej
poowie XX w. Zdajcy:
1) charakteryzuje spoeczno-gospodarcze
i techniczne skutki rewolucji naukowotechnicznej, rozpoznajc osignicia nauki
i techniki drugiej poowy XX w.;
2) rozpoznaje charakterystyczne cechy
kultury masowej i elitarnej oraz przemiany
obyczajowe drugiej poowy XX w.

Strona 25 z 26

Kryteria oceniania
Poziom IV
Zdajcy:
(912 pkt)
dostrzeg i wyjani zoono zjawisk historycznych, ukaza rne
ich aspekty (np. wpyw otwarcia na Zachd na mentalno i ycie
spoeczne);
dokona celowej i waciwej selekcji faktw wiadczcej
o zrozumieniu ich znaczenia i hierarchii;
uwzgldni etapy sytuacji gospodarczej w Polsce;
powiza informacje z rnych dziedzin historii;
poprawnie wyjani zwizki przyczynowo-skutkowe;
sformuowa wnioski;
oceni sytuacj spoeczno-gospodarcz w latach 19711980.
Poziom III
Zdajcy:
(68 pkt)
poprawnie przeprowadzi selekcj i hierarchizacj informacji;
przedstawi zjawiska w ujciu dynamicznym;
w wikszoci poprawnie wyjani zwizki przyczynowo-skutkowe
(np. wpyw negatywnych efektw polityki gospodarczej na zmiany
nastrojw spoecznych, wpyw na nastroje spoeczne wyboru
kardynaa Karola Wojtyy na papiea i wzrost roli Kocioa w yciu
spoeczestwa polskiego);
podj prb oceny sytuacji spoeczno-gospodarczej okresu
19711980;
podj prb sformuowania wnioskw dotyczcych sytuacji
gospodarczej i spoecznej.
Poziom II
Zdajcy:
(35 pkt)
przedstawi czciow faktografi, ktra jest potrzebna do
opracowania tematu (np. (np. budowa Huty Katowice, Trasy
azienkowskiej, produkcja Fiata 126p, zastosowanie zachodnich
licencji, rozwj komunikacji, migracje ludnoci, przemiany
kulturowe, strajki w 1976 r.);
podj prb uporzdkowania faktografii w ukadzie
chronologicznym lub problemowym (np. dostrzeg przeom
w sytuacji gospodarczej epoki Gierka);
podj prb wyjanienia zwizkw przyczynowo-skutkowych.
Poziom I
Zdajcy:
(12 pkt)
w kilku/kilkunastu zdaniach odnis si do tematu;
poda kilka faktw zwizanych z tematem, zwykle bez wskazywania
zwizkw midzy nimi (np. zacignicie poyczek, inwestycje);
poprawnie umieci rozwaania w czasie i przestrzeni.
Przy przyznawaniu punktw na okrelonym poziomie w zadaniu rozszerzonej odpowiedzi
egzaminator uwzgldnia rwnie poprawno jzykow i stylistyczn. Istotne znaczenie ma
poprawno informacji podanych przez zdajcego w wypracowaniu. Zamieszczenie informacji
niezwizanych z tematem wpywa na obnienie punktacji. Jeeli w pracy zostay zawarte
informacje wiadczce o zupenym braku zrozumienia omawianego tematu to wypracowanie
oceniane jest na 0 punktw.

Strona 26 z 26