Auditor xidmti haqqnda

AZRBAYCAN RESPUBLKASININ QANUNU

Bu Qanun Azrbaycan Respublikasnda auditor xidmtinin tkilini, onun hyata
keirilmsinin hquqi saslarn, auditorlarn funksiyalarn, hquqlarn v
vziflrini myyn edir, mlkiyytinin mlak hquqlarn mdafi edn mstqil
maliyy nzarti-sisteminin yaradlmasn nzrd tutur.
Auditor xidmti il bal mnasibtlr bu Qanunla, habel Azrbaycan
Respublikasnn digr qanunvericilik aktlar, beynlxalq mqavil v sazilri il
tnzimlnir.
I f sil
MUM MDDALAR
M a d d 1. Qanunun ttbiq sahsi
Bu Qanun mlkiyyt formasndan v tkilati-hquqi tabeliyindn asl
olmayaraq Azrbaycan Respublikas razisind faliyyt gstrn btn
mssislr, tkilatlara v idarlr (bundan sonra tsrrfat subyektlri
adlandrlacaqdr) amil edilir.
M a d d 2. Audit anlay
Auditmt istehsal v sat, xidmt gstrilmsi v i grlmsi il mul
olan tsrrfat subyektlrind mhasibat uotunun dqiq v drst aparlmasnn,
mhasibat v maliyy hesabat-larnn mstqil yoxlanlmasdr.
Audit yoxlamas mcburi v ya knll (tsrrfat subyektinin z tbbs il)
ola bilr. Qanuna gr z maliyy hesabatlarn drc etdirmli olan tsrrfat
subyektlri n, habel qanunla bilavasit nzrd tutulmu hallarda hyata
keirilmli olan audit mcburi, digr hallarda is knlldr. [1]
M a d d 3. Auditor xidmti
Tsrrfat subyektlrind mqavil sasnda maliyy-tsrrfat faliyyti
sahsind yoxlama, ekspertiza, thlil aparmaq v yazl ry vermk, mhasibat
uotu qurmaq, hesabat gstricilrinin drstlyn tsdiq etmk v auditorun
pe faliyytin (auditor tkilatnn nizamnam mqsdlrin) uyun olaraq
maliyy-tsrrfat mnasibtlri sahsind digr xidmtlri gstrmk auditor
xidmti hesab edilir.
Auditor xidmti dvlt orqanlarnn z slahiyytlri daxilind tsrrfat
subyektlrinin faliyytini yoxlamasn istisna etmir.
M a d d 4. Srbst auditor
Srbst auditor Azrbaycan Respublikas Auditorlar Palatasnn (bundan sonra
Auditorlar Palatas adlandrlacaqdr) verdiyi lisenziyaya sasn respublika
razisind srbst auditor, xidmti gstrmk hququnu ld etmi fiziki xsdir.
M a d d 5. Auditor tkilat
Auditor tkilat Auditorlar Palatasnn verdiyi lisenziya sasnda Azrbaycan
Respublikasnn razisind auditor xidmti gstrmk hququnu ld etmi v
nizamnamsin gr yegan faliyyt sahsi bu xidmt nv olan hquqi xsdir.
Auditor tkilat Azrbaycan Respublikasnn Mlki Mcllsi il myyn
edilmi qaydada bir v daha artq tsisi trfindn yaradlr. [2]
M a d d 6. Srbst auditor olman rtlri
Azrbaycan Respublikasnda srbst auditor hququnu ld etmk n
aadaklar tlb olunur:
a) Azrbaycan Respublikasnn vtnda olmaq;
b) mhkmnin qanuni qvvy minmi hkm il maliyy-tsrrfat
mnasibtlri sahsind myyn vziflr tutma v ya myyn faliyyt il

mul olma hququndan mhrum edilmmk v ya bu nv cza il bal

mhkumluun qanunvericilikd myyn edilmi qaydada dnilmsi;
v) mhasibat uotu, maliyy, iqtisad v hquqnas ixtisaslar zr ali thsil
v ixtisas zr az il i stajna malik olmaq;
q) srbst auditor imtahanlarn vermk.
Tamah mqsdil cinayt trtmk, stnd mhkum olunmu v mhkumluu
dnilmmi xslr auditor ola bilmzlr.
z lksind auditor xidmti il mul olmaq hququ olan xarici lk
vtnda Auditorlar Palatasnn rsmi icazsi il hmin hquqdan Azrbaycan
Respublikas razisind istifad ed bilr.
M a d d 7. Auditor adn almaq n imtahanlarn tkili
Auditor ad almaq n imtahanlar Auditorlar Palatasnn tyin etdiyi komissiya
trfindn qbul edilir.
mtahanlar Auditorlar Palatasnn sasnamsind nzrd tutulan qaydaya
uyun olaraq tkil edilir.
M a d d 8. Auditor ryi
Auditor ryi auditorun (auditor tkilatnn) imzas v mhr il tsdiq
olunmu, audit aparlan tsrrfat subyektinin maliyy vziyytin, maliyytsrrfat mliyyatlarnn qanuniliyin, illik mhasibat hesabatlar maddlrinin
doruluuna, mhasibat uotunun mumi vziyytin verdiyi qiymti ks etdirn
v btn hquqi v fiziki xslr, dvlt hakimiyyti v idaretm orqanlar, habel
mhkm orqanlar n hquqi hmiyyti olan rsmi snddir.
(xarlb) [3]
Auditor ryinin vahid formasn v onun trtib edilmsind irli srln tlblri
Auditorlar Azrbaycan Respublikas Mlki Mcllsinin mvafiq tlblrini nzr
almaqla myyn edir. [4]
II f s i l
AZRBAYCAN RESPUBLKASINDA AUDTOR XDMTNN
TNZMLNMS
M a d d 9. Auditor xidmtinin tnzimlnmsi
Auditor xidmtinin dvlt tnzimlnmsini tkil etmk; bu sahd olan v
Azrbaycan Respublikasnda auditor xidmtinin inkiafna v tkmilldirilmsin
ynlmi normativ aktlarn layihlrini, tdbirlr sistemini hazrlamaq; dvltin,
tsrrfat subyektlrinin v auditorlarn (auditor tkilatlarnn) mnafelrini
mdafi etmk; z faliyytind bu Qanundan, digr qanunvericilik v normativhquqi aktlardan irli gln tlblr auditorlar (auditor tkilatlar) trfindn
riayt edilmsin nzart etmk mqsdil Azrbaycan Respublikasnn Auditorlar
Palatas yaradlr. Auditorlar Palatasnn faliyyti onun sasnamsi il tnzimlnir.
Azrbaycan Respublikas Konstitusiyasnn 109-cu maddsinin 32-ci bndin
mvafiq olaraq Auditorlar Palatasnn sasnamsi tsdiq edilir v onun rhbri
tyin edilir. [5]
M a d d 10. Auditor xidmti il mul olmaq n lisenziyann
verilmsi
Srbst auditorlar v auditor tkilatlar dvlt qeydiyyatna alndqdan sonra 5
il mddtin veriln lisenziya sasnda faliyyt gstrirlr. [6]
M a d d 11. Srbst
auditorlarn
v
auditor
tkilatlarnn dvlt qeydiyyat
Auditor, auditor faliyyti il mul olmaq hququ vern lisenziyan ald
andan
auditor
xidmti
il
mul
olmaq
hququna
malikdir. Srbst auditorlar hquqi xs yaratmadan sahibkarlqfaliyyti il m
ul olmaq n myyn edilmi qaydada uota alnrlar.

Auditor z faliyytini srbst, yaxud auditor tkilat il mqavil

sasnda hyata keirir. Onun baqa nv faliyytl mul olmas qadaandr. [7]
Srbst auditorlar z faliyytini ks etdirn gndlikdn istifad edirlr.
Gndliyi onlarn faliyytin nzart v aparlan auditin keyfiyytinin yoxlanmas
n Auditorlar Palatasna tqdim edirlr.
Auditor tkilatlar Azrbaycan Respublikasnn mvafiq Qanunu il myynl
dirilmi qaydada mvafiq icra hakimiyyti orqannda dvlt qeydiyyatna alnrlar.
Qanunvericilikl
myyn
edilmi
qaydada
dvlt
qeydiyyatndan
kemi auditor tkilat Auditorlar Palatasndan lisenziya ald andan auditor
xidmtini hyata keirmk hququna malik olur. [8]
III f s i l
AUDTORLARIN HQUQLARI, VZFLR V MSULYYT
M a d d 12. Auditorlarn hquqlar
Srbst auditor v auditor tkilat aadak hquqlara malikdirlr:
bu Qanuna v sifarii il balanm mqavilnin rtlrin uyun olaraq
auditin forma v metodlarn srbst myynldirmk;
sifariinin maliyy-tsrrfat faliyytin dair btn sndlrl (o cmldn
knar hquqi xslrd saxlanlan sndlrl) tan olmaq v yoxlama n onlar
almaq, pul mbllrinin, qiymtli kazlarn, maddi srvtlrin mvcudluunu
yoxlamaq v audit n lazm olan digr mlumatlar almaq;
sifariinin rhbrliyindn v iilrindn yazl izahat almaq;
slahiyytli dvlt orqanlarnn sifarii il auditor xidmti gstrrkn myyn
etdiklri pozuntu v nqsanlar haqqnda onlar qarsnda msl qaldrmaq;
auditin keirilmsin mqavil sasnda baqa auditorlar clb etmk;
yoxlanlan tsrrfat subyekti trfindn audit n lazm olan sndlrin
tqdim edilmmsi halnda audit yoxlamasn keirmkdn imtina etmk.
M a d d 13. Auditorlarn vziflri
Srbst auditorlarn v auditor tkilatlarnn vziflri aadaklardan
ibartdir:
auditin aparlmasnda Azrbaycan Respublikas qanunvericiliyinin tlblrin
hkmn riayt etmk;
auditor yoxlamalarn v digr auditor xidmtlrini keyfiyytli hyata keirmk;
bu Qanunun 18-ci maddsind gstrilmi hallara gr auditin aparlmasnda
itiraknn qeyri-mmknly bard drhal sifariiy (slahiyytli dvlt
orqanna) xbr vermk;
sifariinin mhasibat uotunun v hesabatnn vziyytini, dzgnlyn,
qvvd olan qanunlara v normativ aktlara uyunluunu yoxlamaq;
auditin aparlmas zaman akar edilmi btn pozuntular, mhasibat uotunun
aparlmas v hesabatlarn trtibi il bal nqsanlar haqqnda sifariinin
rhbrliyin mlumat vermk;
sifariinin tlbi il aparlan audit zaman ld ediln mlumat (mhkm
orqanlarnn tlb etdiyi hallar v Cinayt yolu il ld edilmi pul vsaitlrinin v
ya digr mlakn leqalladrlmasna v terroruluun maliyyldirilmsin qar
mbariz haqqnda Azrbaycan Respublikas Qanununa sasn tqdim olunmal
mlumatlar istisna olmaqla) mxfi saxlamaq; [9]
yoxlama gediind alnm v ya trtib edilmi sndlrin qorunub saxlanmasn
tmin etmk;
tsrrfat subyektinin tlbi il ona auditin aparlmasna dair qanunvericiliyin
tlblri, trflrin hquq v vziflri, habel auditorun ryind olan irad v
nticlr n sas olan normativ aktlar barsind trafl mlumatlar vermk;
qanunvericilikl nzrd tutulmu hallarda vergi hesabatna dair auditor ryi
vermk. [10]
sorta il mlki msuliyytinin icbari sortas mqavilsini balamaq. [11]

inayt yolu il ld edilmi pul vsaitlrinin v ya digr mlakn

leqalladrlmasna v terroruluun maliyyldirilmsin qar mbariz
haqqnda Azrbaycan Respublikas Qanununun tlblrin riayt etmk, bu
sahd Azrbaycan Respublikasnn qanunvericiliyind nzrd tutulmu digr
tdbirlri hyata keirmk.[12]
M a d d 14. Auditorlarn msuliyyti
Auditorlar v auditor tkilatlar z vziflrini lazmnca yerin yetirmdikd
Azrbaycan Respublikas qanunvericiliyin v sifarii il balanm mqavilnin
rtlrin uyun olaraq mlak msuliyytin clb edil bilrlr.
Auditor xidmti gstrn fiziki v hquqi xslr mlki msuliyytin icbari
sortas mqavilsinin balanmamasna gr qanunvericilikd myyn edilmi
qaydada msuliyyt dayrlar. [13]
M a d d 15. Auditor xidmti il mul
olmaq
hququ
vern
lisenziyalarn geri alnmas
Auditora v ya auditor tkilatna Azrbaycan Respublikas razisind auditor
xidmtini hyata keirmk hququ vern lisenziya aadak hallarda Auditorlar
Palatasnn qrar il geri alna bilr:
tqvim ili rzind df keyfiyytsiz audit apardqda;
audit
aparlmas
zaman
bu
Qanunun
v
Azrbaycan
Respublikas qanunvericiliyinin tlblrini kobudcasna pozduqda;
srbst auditor haqqnda maliyy-tsrrfat mnasibtlri sahsind myyn
vziflr tutma v ya myyn faliyyt il mulolma hququndan mhrumetm
czasn, habel tamah mqsdil trdilmi cinayt gr czan nzrd tutan
mhkmnin hkm qanuni qvvy mindikd;
lisenziyann verilmsindn sonra onun alnmas n auditor trfindn doru
olmayan mlumatlarn tqdim edilmsi fakt akar edildikd;
qanunvericilikd nzrd tutulmu hallar istisna olaraq, audit zaman ld
edilmi mlumatlar auditor trfindn tsrrfat subyektinin rhbrinin
(mlkiyytisinin) razl olmadan nc xslr verildikd;
bu Qanunun 18-ci maddsi il nzrd tutulan auditin aparlmasn istisna edn
hallar auditor (auditor tkilat) trfindn gizldildikd.
Auditor xidmti gstrn fiziki v hquqi xslr mlki msuliyytin icbari
sortas mqavilsinin balanmamasna gr qanunvericilikd myyn edilmi
qaydada msuliyyt dayrlar.
IV f s i l
AZRBAYCAN RESPUBLKASINDA AUDTOR XDMTNN
TKLNN MUM QAYDASI
M a d d 16. Tsrrfat subyektlrind auditor xidmtinin tkili
Auditor xidmti bir trfdn srbst auditor v ya auditor tkilat, digr
trfdn is sifarii arasnda balanm v yoxlamann mzmununu, aparlmas
mddtlrini, mslht xidmtlrinin hcmini, dni mblini v qaydasn, elc
d trflrin msuliyytini nzrd tutan mqavil sasnda gstrilir.
Sifarii auditorun z pe vziflrini tam v keyfiyytl yerin yetirmsin
btn lazmi raitin yaradlmas n msuliyyt dayr.
Auditor z mtrisindn, elc d bu id mara olan hr hans nc
xsdn asl deyildir.
Auditor v ya auditor tkilat trfindn mqavil rtlrinin yerin yetirilmsi
auditor ryinin thvil-qbul akt il myyn olunur. Auditor ryi myyn olunmu
forma sasnda trtib edilir.
M a d d 17. Auditor xidmtindn istifad zr tsrrfat subyektinin
vziflri v
hquqlar

Tsrrfat subyektinin rhbrliyi (mlkiyytisi) auditin aparlmas n zruri

olan btn sndlri, registrlri v hesabatlar auditora tqdim etmlidir v onlarn
dzgnlyn msuliyyt dayr. , auditorun sorusuna dair yazl v ifahi
izahatlar vermy borcludur.
Tsrrfat subyektlri auditor semkd srbstdirlr.
Tsrrfat subyektlri maliyy-tsrrfat faliyyti il bal btn msllr
zr srbst v ya auditor tkilat il hr hans mddtd mqavil balamaq
hququna malikdirlr. Bu cr mqavillr yoxlama xarakteri dadqda, auditor
yoxlamann nticlrin gr myyn olunmu qaydada akt trtib edir.
Vfsil
XSUS MDDALAR
M a d d 18. Auditor xidmti sahsind qadaanlar
Yoxlanlan mssisd xsi mlak mnafeyi, yoxlanlan mssisnin
rhbrliyindn hr hans xsl birbaa qohumluq laqsi, mssisnin tsisisi,
mlkiyytisi v ya shmdar olduqda, mssisd bundan vvl z pe faliyyti
il bal xidmtlr gstrdikd auditorlara hmin mssislrd audit aparmaq
qadaandr.
M a d d 19. Mbahislrin hll edilmsi
Auditorla (auditor tkilat il) onlarn sifariilri arasnda meydana xan
mlak xarakterli btn mbahislr Auditorlar Palatasnda hll edil bilmdikd
mhkm trfindn hll olunur.
Auditor (auditor tkilat) myyn edilmi qaydada Auditorlar Palatasnn ona
lisenziyann verilmmsi v ya geri alnmas bard qrarlarndan, habel auditor
tkilatnn hquqi xs kimi dvlt qeydiyyatna alnmasndan imtinadan inzibati
qaydada v (v ya) mhkmy ikayt ed bilr. [14]
M a d d 20. Auditor tkilatlarnn yoxlanlmas
Auditorlar Palatas auditor tkilatlarnn maliyy-tsrrfat faliyytinin bu
Qanunun mddalarna uyunluunu yoxlayr v onlarn iin nzart edir.
Azrbaycan Respublikasnn Prezidenti
Heydr LYEV.
Bak hri, 16 sentyabr 1994-c il.
882.

STFAD OLUNMU MNB SNDLRNN SYAHISI

1.
2.
3.
4.
5.
6.

5 noyabr 1996-c il tarixli 188-IQD nmrli Azrbaycan Respublikasnn Qanunu

(Azrbaycan Respublikasnn Qanunvericilik Toplusu, 1997-ci il, 3, madd
226)
5 oktyabr 2001-ci il tarixli 190-IIQD nmrli Azrbaycan Respublikasnn Qanunu
(Azrbaycan Respublikasnn Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, 11, madd
683)
23 noyabr 2001-ci il tarixli 219-IIQD nmrli Azrbaycan Respublikasnn Qanunu
(Azrbaycan Respublikasnn Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, 12, madd
736)
23 aprel 2002-ci il tarixli 311-IIQD nmrli Azrbaycan Respublikasnn Qanunu
(Azrbaycan Respublikasnn Qanunvericilik Toplusu, 2002-ci il, 5, madd
241)
24 dekabr 2002-ci il tarixli 407-IIQD nmrli Azrbaycan Respublikasnn Qanunu
(Azrbaycan Respublikasnn Qanunvericilik Toplusu, 2003-c il, 1, madd
21)
5 mart 2004-c il tarixli 598-IIQD nmrli Azrbaycan Respublikasnn Qanunu
(Azrbaycan Respublikasnn Qanunvericilik Toplusu, 2004-c il, 3, madd
133)

7.

10 iyun 2005-ci il tarixli 925-IIQD nmrli Azrbaycan Respublikasnn Qanunu

(Azrbaycan Respublikasnn Qanunvericilik Toplusu, 2005-ci il, 8, madd
684)
8. 9 oktyabr 2007-ci il tarixli 430-IIIQD nmrli Azrbaycan Respublikasnn Qanunu
(Azrbaycan Respublikasnn Qanunvericilik Toplusu, 2007-ci il, 11, madd
1053)
9. 1 fevral 2008-ci il tarixli 535-IIIQD nmrli Azrbaycan Respublikasnn Qanunu
(Azrbaycan Respublikasnn Qanunvericilik Toplusu, 2008-ci il, 3, madd
152)
10. 30 iyun 2009-cu il tarixli 856-IIIQD nmrli Azrbaycan Respublikasnn
Qanunu (Azrbaycan qzeti 24 iyul 2009-cu il, 160, Azrbaycan
Respublikasnn Qanunvericilik Toplusu, 2009-cu il, 07, madd 517)
11. 30 sentyabr 2010-cu il tarixli 1080-IIIQD nmrli Azrbaycan Respublikasnn
Qanunu (Azrbaycan qzeti 14 noyabr 2010-cu il 252, Azrbaycan
Respublikasnn Qanunvericilik Toplusu, 2010-cu il, 11, madd 938)
12. 11
fevral
2011-ci
il
tarixli 65-IVQD nmrli
Azrbaycan
Respublikasnn
Qanunu (Azrbaycan
qzeti 15
aprel
2011-ci
il
79,
Azrbaycan
Respublikasnn Qanunvericilik Toplusu, 2011-ci il, 04, madd 246)