Sie sind auf Seite 1von 32

Nr 1 (200) Stycze 2013 r.

ISSN 1231-9023

20
lat

Cena 2,00 z

D W U S E T N E W Y DA N I E G A Z E T Y A L B O
W NUMERZE:

Ja mam dwadziecia lat!

Wieci z magistratu
Budet 2013

Ty masz dwadziecia lat!

str. 6-9

Skansen peen y

Min kolejny rok

Przed nami sidme niebo!

cia

str. 12

21 Fina WOP
w Olsztynku
str. 20- 21

Wpleceni w histori
cz I

str. 22

Dwadziecia lat to pikny wiek!


Otrzymuj Pastwo dzisiaj do rk dwusetny numer ALBO. Tak si skada, e mija wanie 20 lat od momentu pojawienia si naszego biuletynu
w Pastwa domach. To dla redakcji naprawd wzruszajcy moment. Jeli porwnamy nasz gazet do ycia czowieka - to okae si, e to najlepszy
i najpikniejszy czas. To wtedy rodz si najwiksze mioci (tak jest w przypadku ludzi), a w przypadku gazety - powstaj nierozerwalne wizi midzy
czytelnikami, a redaktorami opisujcymi codzienne ycie naszej wsplnoty. Ufamy, e jest to pocztek rozkwitu naszej gazety oraz tego, e ALBO ma
wci przed sob najlepsze lata. Dzikujemy Pastwu najpierw za obecno za to, e jestecie z nami od pocztku. Dzikujemy za wsparcie, ale take za
yczliwe uwagi oraz sowa krytyki, ktre jeszcze bardziej motywuj nas do pracy. Nieustannie zachcamy Pastwa do wyraania swoich opinii o wszystkich sprawach zwizanych z tym, co dzieje si wok nas. Nie ma spraw bahych lub nieistotnych. Przez te dwadziecia lat staralimy si pisa obiektywnie i porusza tematy, ktre interesuj nas wszystkich. To sprawia, i poprzez to budujemy wi i zaufanie midzy czytelnikami, a redakcj. To dla nas
najwiksza warto. Niezmiennie liczymy na Was Drodzy Czytelnicy! Bez Was nie byoby tego biuletynu!

REDAKCJA ALBO

stARE DOBRE MAEstwO

w Olsztynku!

s
D
M

22 marca /pitek/,godz.18:00

Gimnazjum,bil.w przedsprzeday 35 z
w dniu koncertu 40 z

Dzie Kobiet, 7 marca /czwartek/, godz. 17:00


Gimnazjum im. Noblistw Polskich w Olsztynku, wstp wolny

Strona 2

Legendarna grupa STARE DOBRE MAESTWO wci przemierza koncertowe szlaki. Zesp niezmiennie zoony jest z wymienitych
muzykw towarzyszcych zaoycielowi oraz liderowi SDM Krzysztofowi
Myszkowskiemu, piewajcemu swoje kultowe piosenki - od najstarszych
(np. Blues o 4 nad ranem, Jak, Komunia, Bieszczadzkie Anioy) po najnowsze, ktre ju uznano za hity (Topielica czy Ogie zaponie w nas).
Skad zespou: KRZYSZTOF MYSZKOWSKI piew, gitara, harmonijka ustna, BOLO PIETRASZKIEWICZ gitary, instrumenty klawiszowe, cajon, ROMAN ZIOBRO kontrabas, gitara basowa

bilety ju do nabycia w Domu Kultury (ul. Chopina 29, tel. 89 519 22

01)

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

Protest przeciwko skierowaniu ruchu


tranzytowego przez miasto i gmin Olsztynek
Drodzy Mieszkacy!
W dniu 11 stycznia w Gazecie Olsztyskiej ukaza si bulwersujcy artyku dotyczcy zamiaru zamknicia tranzytu przez Olsztyn dla samochodw ciarowych o masie
przekraczajcej 18 ton i skierowaniu czci ruchu ciarwek o wysokim tonau przez
Olsztynek i drog krajow 58, w kierunku Szczytna.
Nastpnie w Gazecie Olsztyskiej i Gazecie
Wyborczej ukazao si jeszcze kilka artykuw,
w ktrych wyraziem zdecydowany sprzeciw w imieniu wadz samorzdowych i mieszkacw naszej gminy
wobec takiego rozwizania!
Natychmiast wystosowaem protest do
Prezydenta Olsztyna zoony rwnie na
rce Wojewody Warmisko-Mazurskiego, Marszaka Wojewdztwa WarmiskoMazurskiego, Generalnej Dyrekcji Drg
Krajowych i Autostrad w Warszawie
i Oddziau GDDKiA w Olsztynie oraz do
mediw.
Poprosiem rwnie o wsparcie Rad
Miejsk w Olsztynku, ktra na sesji
w dniu 24 stycznia zajmie odpowiednie
stanowisko.
Chciabym Pastwu przybliy fragmenty mojego stanowiska.
- Wadze samorzdowe Olsztynka rozumiej rozgoryczenie samorzdu Olsztyna
w sprawie braku rodkw na obwodnic Olsztyna oraz determinacj w rozwizaniu kluczowego dla
funkcjonowania tego miasta problemu.
Jednake wyraaj swoje oburzenie i dezaprobat
co do sposobu rozwizania tej sytuacji - kosztem
mieszkacw innych samorzdw lokalnych, w tym
gminy Olsztynek.
Swoje zrozumienie dla problemu Olsztyna wyraziem
ju podczas zgromadzenia zaoycielskiego Stowarzyszenia Olsztyski Obszar Aglomeracyjny, kiedy to sto-

STANOWISKO
Rady Miejskiej w Olsztynku
z dnia 24 stycznia 2013 r.
w sprawie zamiaru zamknicia tranzytu
samochodw ciarowych przez Olsztyn i skierowanie czci tego ruchu przez Olsztynek
Na podstawie 25 ust. 2 pkt 1 Statutu Gminy
Olsztynek, przyjtego uchwa Nr VII-53/03 Rady
Miejskiej w Olsztynku z dnia 24 kwietnia 2003 r.
w sprawie Statutu Gminy Olsztynek (Dz. Urz.
Woj. Warm.-Maz. Nr 100, poz. 1366, z pn.
zm.1) Rada Miejska w Olsztynku przyjmuje
nastpujce stanowisko:
1. Rada Miejska w Olsztynku wyraa kategoryczny sprzeciw przeciwko sposobowi w jaki Prezydent Olsztyna zamierza rozwiza problem tranzytu samochodw ciarowych o masie przekraczajcej 18 ton przez Olsztyn, poprzez skierowanie
czci tego ruchu przez Olsztynek.
2. Rada Miejska w Olsztynku uzasadnia swoje
stanowisko nastpujco:
1) Olsztynek przez szereg lat by podzielony
sieci drg krajowych nr 7, 51 i 58, a jego mieszkacy cierpliwie znosili uciliwo jednego z najwikszych w wojewdztwie ruchu tranzytowego;

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

warzyszone jednostki samorzdu terytorialnego jednogonie podjy uchwa o poparciu stara Olsztyna
w sprawie budowy obwodnicy. Tym bardziej zabola
fakt, e zaprezentowane przez Prezydenta Olsztyna roz-

osiedla mieszkaniowe. Ponadto


poprowadzenie ruchu o takim nateniu przez najbardziej atrakcyjne tereny turystyczne naszej gminy do
takich miejscowoci jak Mierki,
Waszeta, wierkocin, Swaderki czy
Kurki, gdzie znajduje si wiele orodkw wypoczynkowych i hoteli oraz
przez obszary chronione programem
Natura 2000 rwnie jest nie do
przyjcia.

wizanie cakowicie pomija sytuacj mieszkacw Olsztynka, w ktrej mog si znale po zrealizowaniu tych
planw.
Chyba nie po to Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad zbudowaa obwodnic Olsztynka za
wiele milionw zotych, aby teraz kierowa dodatkowy bardzo duy ruch na drog krajow nr 58 do centrum Olsztynka?
Tranzyt odbywaby si przez najwiksze olsztyneckie

Nie mona pozwoli na takie


rozwizanie!
Aktualnie ruch przez ulice Olsztynka do drogi 58 ju jest uciliwy,
ale jednak dotyczy ograniczonej liczby samochodw ciarowych. Gwny nurt tych pojazdw nie pojawia si
w Olsztynku, dziki wspomnianej
obwodnicy. Droga 58 ma najnisze
parametry dotyczce nonoci spord wszystkich drg krajowych na
terenie wojewdztwa, a kierowcy
tirw uwaaj t drog szczeglnie
na odcinku do Szczytna za zbyt
wsk, krt i przez to bardzo niebezpieczn.
Realizacja przedstawionej przez
Prezydenta Olsztyna koncepcji
moe spowodowa, e sytuacja
mieszkacw Olsztynka i tej czci
gminy, przez ktr przechodzi
droga 58 bdzie znacznie gorsza ni
przed oddaniem obwodnicy Olsztynka!
Burmistrz Olsztynka
/-/ Artur Wrochna

2) samorzd i mieszkacy gminy przez ostatnie


lata z wyrozumiaoci i nadziej znosili rwnie
uciliwo budowy wzw komunikacyjnych
drg ekspresowych S 7 i S 51;
3) wprowadzenie w ycie propozycji Prezydenta
Olsztyna naruszy wzgldn rwnowag ruchu
komunikacyjnego w gminie, co w efekcie doprowadzi do stanu jak sprzed budowy obwodnicy
Olsztynka;
4) poprowadzenie ruchu o wielkim nateniu
przez najbardziej atrakcyjne tereny turystyczne
naszej gminy oraz chronione obszary programem
Natura 2000 negatywnie wpynie na rozwj turystyki i doprowadzi do degradacji europejskiego
dziedzictwa przyrodniczego.
3. Rada Miejska w Olsztynku stoi na stanowisku, e Prezydent Olsztyna wymuszajc przerzucenie tranzytu przez tereny innych jednostek samorzdu terytorialnego nie zwaajc na waciwe
przygotowanie tego zadania skazuje Olsztyn jak
i te jednostki na prowizoryczno rozwiza narzucajc jedynie dorane rozwizanie problemw
komunikacyjnych Olsztyna.
4. W zwizku z powyszym Rada Miejska
w Olsztynku nie czuje si odpowiedzialna za taki karygodny stan rzeczy, ktry przyczynia si do

osabienia roli samorzdu lokalnego w spoeczestwie, ale przede wszystkim uderza bezporednio
w mieszkacw i turystw.
5. Jednoczenie Rada Miejska w Olsztynku
wyraa pene poparcie dla stara wadz samorzdowych Olsztyna, sucych budowie obwodnic
Olsztyna.
6. Upowania si Przewodniczcego Rady Miejskiej w Olsztynku do przesania niniejszego stanowiska:
1) Wojewodzie Warmisko-Mazurskiemu.
2) Marszakowi Wojewdztwa Warmisko-Mazurskiego.
3) Prezydentowi Olsztyna.
4) Generalnej Dyrekcji Drg Krajowych i Autostrad w Warszawie.
5) Generalnej Dyrekcji Drg Krajowych i Autostrad Oddzia w Olsztynie
6) Zwizkowi Gmin Warmisko-Mazurskich.
7) Stowarzyszeniu Olsztyski Obszar Aglomeracyjny.
8) Warmiskiemu Zwizkowi Gmin.
9) redakcjom Gazety Olsztyskiej i Gazety
Wyborczej.
10) redakcji biuletynu lokalnego ALBO.
Przewodniczcy Rady Miejskiej Jerzy Gowacz

Strona 3

CO Z HISTORII

20 lat gazety ALBO


W grudniu 2012 roku gazeta "ALBO" obchodzia 20-te urodziny. Jest to pikny jubileusz
i ogromny sukces wszystkich tych osb, ktre powiciy swj czas i serce naszej lokalnej gazecie.
Pocztki byy skromne i nawet sam tytu "ALBO" mg sugerowa, e pismo albo bdzie wychodzi, albo przestanie istnie. Wszystko zaleao od uporu i pracowitoci grupy zapalecw
widzcych sens w wydawaniu gazety lokalnej.
W cigu tych dwudziestu lat byy
momenty kryzysowe, ale szczliwie
przezwyciano chwile saboci
i nowe numery "ALBO" docieray do
czytelnikw. W sumie, do tej pory
ukazao si 200 numerw gazety, co
przy nakadzie 500 - 600 egzemplarzy
daje ogromn liczb ponad 120 tysicy sztuk. Gazeta "ALBO" odegraa
wan rol w yciu mieszkacw
naszej gminy. Na jej amach zapisano
wszystkie waniejsze wydarzenia
z ycia gospodarczego, kulturalnego,
spoecznego i politycznego miasta
i gminy Olsztynek. Jest to ogromne
rdo wiedzy i swoista kronika od
1992 roku. Z archiwalnych numerw
korzystaj uczniowie i studenci.
W oparciu o zgromadzone informacje
powstao wiele prac licencjackich
i magisterskich.
Przez te 20 lat na amach gazety
pisao duej lub krcej kilkadziesit
osb. Ujawniy si nawet nieze talenty dziennikarskie. Z tej caej grupy
naley wyrni kilka osb, ktre
zasuyy si szczeglnie. Z pierwszego skadu redakcji pozostay dwie
osoby - Wiesaw Gsiorowski i Bogumi Kuniewski, od pocztku
wsppracowaa te z gazet Pani
Halina Zmysowska. Wan rol
w istnieniu gazety odegrali redaktorzy
naczelni. Anna Brewka (1992 - 1998)
wypracowaa styl i swoisty charakter
"ALBO". Wkadajc mnstwo czasu
i serca przyczynia si do niezaprzeczalnych sukcesw i powikszenia
skadu redakcji. W tym czasie gazeta
wychodzia regularnie i cieszya czytelnikw rnorodnoci tematw
i oryginalnymi rysunkami Cezarego
Dugowskiego. Po rezygnacji Anny
Brewki brakowao osoby chtnej do
objcia funkcji redaktora naczelnego.
W okresie luty - grudzie 1999r.
zadania redaktora naczelnego spenia
Stanisaw Poluszczyk, od stycznia
2000r. do padziernika 2001 Stanisawa Zitek i ponownie Stanisaw
Poluszczyk - do lutego 2003r. Od
2005r. funkcj redaktora naczelnego
peni Wiesaw Gsiorowski a od
marca 2011 roku Katarzyna Waluk,
obecna dyrektorka MDK-u.
Wrd plejady osb piszcych na
amach "ALBO" kilkanacie wykazao prawdziwe talenty dziennikarskie.
Warto tutaj wymieni Ann Krzyanowsk, Beat Bukowsk, Stanisawa
Poluszczyka, Mirosawa Obrbskiego,
Elbiet Reszk, Katarzyn Reszk,

Strona 4

Barbar Jasiesk, Katarzyn Waluk,


Ingrid Bobcz, Marka Domagalskiego, Tadeusza Kalbarczyka, Jutt
Srog, Krzysztofa Kruszewskiego,
Tomasza Kursa, Mariol Wok, Stanisaw Zitek, Ann Brewk, Bogumia Kuniewskiego, Kazimierza Bandzwoka, Zygmunta Puszczewicza,
Roberta Waraks, Henryk ebrowsk, Justyn Dbrowsk i Ew Okoowicz - agowsk. Przez wiele lat teksty artykuw do "ALBO" poprawiaa
Elbieta Reszka, skad komputerowy
wykonywa Andrzej Waluk (od
czerwca 2007 roku obowizki te przej Pawe Rogowski).
Od samego pocztku ukazywania
si pisma, na jego szpaltach widniej

"ALBO" powicone w caoci jednemu tematowi, np. sierpniowy numer


z 1994r. zajmowa si tematyk Tannenbergu, czerwcowy numer z 2006 r.
by powicony 50-leciu Liceum
Oglnoksztaccego w Olsztynku. Od
2007 roku gazeta przechodzia kryzys
objawiajcy si mniejsz iloci
wydawanych numerw. W latach
2007 2010 wychodzio tylko po 6
numerw rocznie, a redakcji praktycznie nie byo.
Gazeta "ALBO" stanowi w pewnym sensie kontynuacj starych tradycji wydawania prasy lokalnej na terenie Warmii Mazur. Jej pocztki sigaj czasw pierwszej poowy XIX
wieku. Od 1832 roku dziaaa w Olsz-

stae cykle: "Co z historii" autorstwa


Bogumia Kuniewskiego, "Z prac
Burmistrza i Rady Miejskiej" autorstwa Haliny Zmysowskiej, "Kronika
Policyjna", "Kronika MDK-u" i krzywka w opracowaniu Wiesawa
Gsiorowskiego. Kronik policyjn
w pierwszym okresie redagowa
Tadeusz Kalbarczyk. Przez wiele lat
istniay inne interesujce rubryki:
"Sport w Olsztynku", "Kcik porad
prawnych", "Ostrym pirem" autorstwa Tadeusza Kalbarczyka, "Pod
skrzydem Pegaza" - piknie prezentowane przez Marka Domagalskiego,
"Porady Pani Jutty" udzielane przez
Jutt Sroga. Od pewnego czasu
w tonacji satyrycznej "Dezinformacje
Olsztyneckie" Tomasza Kursa. Bardzo interesujce i niezwykle potrzebne s artykuy wspomnieniowe pisane, m.in. przez Krzysztofa Kruszewskiego, Piotra Kowala, Wiesawa
Gsiorowskiego i Ingrid Bobcz,
mieszkajc od wielu lat w Niemczech. Zdarzay si specjalne numery

tynku drukarnia Haricha, w ktrej,


poza wydawaniem rnorodnych
ksiek, drukowano "Osterode Kreisblatt" - pismo powiatu ostrdzkiego.
W latach 1848 - 1850 nauczyciel olsztyneckiego progimnazjum Karl Witt
wydawa tygodnik "Osterode Dorfzeitung" ("Ostrdzka Gazeta Wiejska"), a pniej "Neue Dorfzeitung"
(Nowa Gazeta Wiejska".)
Najbardziej znaczco w dziejach
Olsztynka zapisaa si gazeta pod
nazw "Die Hohensteiner Post"
("Olsztynecka Poczta") wydawana
w latach 1886 - 1936. Gazeta liczya
cztery strony, wydawano j w jzyku
niemieckim dwa razy w tygodniu w rod i w sobot, z ilustrowanym
dodatkiem niedzielnym. Wydawc
bya rodzina Grunebergw posiadajca przy rynku dom mieszkalny, drukarni, du ksigarni i sklep papierniczy. Po mierci Emila Gruneberga
wydawnictwo przeszo w rce jego
zicia B. Lipowskiego. Gazeta nie
posiadaa staego redaktora, artykuy

pisali spoecznie rni ludzie, a skada je przez wiele lat zecer Wilhelm
Schulz. Pismo roznosi listonosz do
okoo 800 staych czytelnikw w
Olsztynku i w okolicznych wioskach.
Warto wiedzie, e liczba mieszkacw wynosia od ok. 2,500 (1895 rok)
do ok. 4000 (w 1936 roku), czyli
poczytno gazety olsztyneckiej bya
bardzo dua. Gazeta informowaa
swoich czytelnikw o wszystkich
waniejszych wydarzeniach politycznych, gospodarczych i kulturalnych
w Niemczech oraz na wiecie, poruszaa te problemy ycia lokalnego.
Systemy totalitarne zniszczyy
mae, niezalene gazety lokalne. Najpierw rzdy hitlerowskie spowodoway zamknicie redakcji gazet niezalenych. Pniej system komunistyczny nie pozwoli na powstanie takich
gazet. W latach 1945 - 1989, bez
zgody wadz komunistycznych i ostrej
cenzury nie byo mowy o wydawaniu
niezalenej prasy. W tym czasie nie
byo w Olsztynku pisma wydawanego
oficjalnie dla caej spoecznoci.
Dopiero w 1992r. grupa zapalecw,
skutecznie zmotywowana przez burmistrza Jerzego Tytza, zaoya pismo
pod nazw "ALBO". Mimo ogromnych trudnoci, wzlotw i upadkw
pismo to dotrwao i niedawno skoczyo 20 lat istnienia.
Po 1989r. niemal kada gmina
chciaa mie wasn gazet poruszajc lokalne problemy. Gazety wydaway samorzdy, partie polityczne,
parafie, organizacje pozarzdowe,
przedsibiorcy, osoby prywatne.
W cigu dwunastu lat pojawio si
ponad 230 tytuw rnych gazet na
terenie wojewdztwa warmisko mazurskiego. W 2004r. pozostao
jedynie 48 tytuw. Ostra konkurencja
spowodowaa znikniecie wikszoci
gazet lokalnych. Ich miejsce zajo
kilkanacie dodatkw do "Gazety
Olsztyskiej" ukazujcych si raz
w tygodniu. Na amach prasy regionalnej dominuje lekkostrawna papka,
omijajca tematy draliwe. Niemieckiego wydawc mao interesuje lokalna polityka i dlatego prasa ta nie
spenia warunkw potrzebnych do
ksztatowania lokalnej demokracji.
Nasze "ALBO" jest jedn z niewielu tego typu gazet, ktre obroniy
si przed upadkiem i dobrze speniaj
swoje posannictwo. Wedug opinii
wielu czytelnikw, "ALBO" jest
pismem ciekawym i wyrniajcym
si bogat tematyk, ktra moe zainteresowa kadego kto po nie signie.
Posiada te atrakcyjn szat graficzn
i duo ciekawych artykuw, obrazujcych codzienno naszego miasta
i gminy. Od 2011 roku gazeta ukazuje
si regularnie co miesic, nakad
wzrs o 200 egzemplarzy, redakcja
liczy 13 osb... a to dobrze wry na
przyszo.
Bogumi Kuniewski

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

Redakcja ALBO
Szanowni Pastwo !!
Oddajc do rk jubileuszowy, dwusetny numer gazety pragn podzikowa wszystkim czytelnikom,
instytucjom i osobom wsppracujcym z gazet. Dzikuj take plejadzie redaktorw, ktrzy przewinli
si przez amy ALBO w cigu 20 lat. Jest to rwnie doskonaa okazja, by przedstawi obecny skad
redakcji ze wskazaniem na funkcj i stae rubryki, za ktre s odpowiedzialni. Kady cykl artykuw, pojedynczy tekst lub inna twrczo (rysunki, wiersze, listy) to ogromna sia naszego biuletynu. Piszemy
o sprawach wanych i nieco lejszych sowem, o yciu. Przy Pastwa yczliwej pomocy bdziemy
robi to nadal. Mam nadziej, e wsplnie napiszemy histori naszych codziennych dni oraz wsplnych
marze przez kolejne 20 lat! Zapraszam do wsppracy.

Katarzyna Waluk
redaktor naczelny, dyrektor
MDK - wydawcy ALBO

Jeli macie Pastwo nurtujce was tematy, nasi redaktorzy chtnie si nimi zajm. Piszcie na adres
alboolsztynek@wp.pl w temacie wpisujc nazwisko redaktora, do ktrego chcecie si zwrci.

Wiesaw Gsiorowski

Bogumi Kuniewski

Robert Waraksa

Zygmunt Puszczewicz

korekta, rubryki - Kronika


policyjna, Kronika MDK
i Krzywka

rubryka Co z historii

sprawy dotyczce modziey


i samorzdu lokalnego

wydarzenia lokalne,
kultura

Czesaw Bandzwoek

Ewa Okoowicz-agowska

Henryka ebrowska

Magdalena Rudnicka

tematy spoeczne, lokalne,


fraszki i satyry, rubryka
Na wesoo

przepisy kulinarne, tradycje


kuchni regionalnej, rubryka
Dobre rady

rubryki - Pod skrzydem


pegaza i Wpleceni w histori

tematy zwizane z kinem


i olsztyneckim DKF

Pawe Rogowski

Tomasz Kurs

Marta ebrowska

Cezary Dugowski

skad komputerowy

rubryka Dezinformacje

rubryka Skansen peen ycia

rysunki

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

Strona 5

WIECI Z MAGISTRATU

Dofinansowanie
na przyzamcze przyznane!
28 grudnia w siedzibie Urzdu Marszakowskiego w Olsztynie zostay
podpisane jedne z ostatnich umw w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury na lata 2007-2013. Gmina Olsztynek otrzyma
dofinansowanie w wysokoci 1.966.463,43 z na Zagospodarowanie przyzamcza na park sportu, kultury i rozrywki. Zoony wniosek o dofinansowanie znalaz si na pierwszym miejscu w konkursie w ramach RPO Warmia i Mazury 2007-2013.
Teren midzy zamkiem a nowymi obiektami sportowymi ma sta si atrakcyjn wizytwk miasta. W ramach projektu zostan
wykonane m.in. duy plac zabaw, obiekty
rekreacyjne, siownia zewntrzna, alejki i parkingi. Zagospodarowane zostanie te tzw.
lodowisko pod imprezy i wydarzenia odbywajce si w Olsztynku. Cakowita warto
projektu wyniesie 3.170.093,95 z.

Burmistrz Artur Wrochna


uwaa, e bdzie to jedna
z waniejszych inwestycji dla
naszego miasta. Ta przez wiele
lat zaniedbana cz naszego
miasta pooona w bezporednim ssiedztwie starego miasta
zyska nowy wygld i stanie
si przyjazna dla mieszkacw
i turystw. Bdzie to drugi etap
rewitalizacji. Pierwszy budowa kompleksu sportowo-rekreacyjnego Moje Boisko Orlik
2012 wraz z programem lekkoatletycznym zakoczy si
penym sukcesem. Kompleks
ten ostatnio zosta wzbogacony
rwnie o lodowisko sezonowe
Biay Orlik, ktre przy obecnej pogodzie okazao si "strzaem w dziesitk".
SGP

Nowy samochd
policyjny w Olsztynku
Przekazanie nowego samochodu policyjnego odbyo si 17 stycznia
na dziedzicu Urzdu Miejskiego w Olsztynku. Jego zakup umoliwio
dofinansowanie udzielone przez Gmin Olsztynek i Komend Gwn
Policji w Warszawie. Kluczyki do Opla Astry wrczyli nadkomisarzowi Robertowi Ostaszewskiemu Komendantowi - Komisariatu Policji
w Olsztynku - Komendant Miejski
Policji w Olsztynie
insp.
Andrzej
Gd i Burmistrz
Olsztynka Artur
Wrochna. Otrzymany, nieoznakowany
pojazd
z pewnoci przyczyni si do poprawy bezpieczestwa w gminie, jak
rwnie poprawi
w znaczcy sposb
warunki pracy
policjantw pionu
kryminalnego Komisariatu Policji w Olsztynku.
Uroczyste przekazanie samochodu policyjnego byo rwnie znakomit okazj do spotkania, podczas ktrego poruszono szereg istotnych
spraw zwizanych z bezpieczestwem w naszej gminie, omwiono
rwnie zasady dalszej wsppracy. W spotkaniu uczestniczyli rwnie
- Przewodniczcy Rady Miejskiej w Olsztynku Jerzy Gowacz i Przewodniczcy Komisji Spraw Spoecznych RM w Olsztynku Andrzej
Wojda.
Karol Kijkowski

Olsztynek nominowany do Nagrody Super Samorzd 2012


Modzieowa Rada Miejska w Olsztynku oraz wadze samorzdowe Olsztynka
zostay nominowane do Nagrody Super Samorzd 2012, przyznawanej za skuteczn
wspprac mieszkacw i wadz lokalnych. Nagrodzie patronuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisaw Komorowski.
Olsztyneckie partnerstwo jest jednym z 18
nominowanych i jednoczenie jedynym z wojewdztwa warmisko-mazurskiego. Olsztynek
uczestniczy w konkursie Super Samorzd ju drugi
rok z rzdu. Po raz pierwszy Olsztynek do konkursu zgosio SEN Stowarzyszenie Edukacji Nieformalnej. W 2012 roku rwnie bylimy nominowani, ale nagrody nie otrzymalimy. W zeszym roku
zgoszenia dokonaa Modzieowa Rada Miejska
w Olsztynku. Do akcji Masz Gos, Masz Wybr
przystpio wtedy niemal 170 formalnych i nieformalnych grup z terenu caego kraju. Kada miaa
wasny cel. Modzieowa rada wybraa zadanie
Dostpni Radni, ktre dotyczyo problematyki
przepywu informacji pomidzy mieszkacami
a wadzami.
Akcja Masz Gos, Masz Wybr to oglnopolska
akcja angaujca obywateli i wadze samorzdowe
do dialogu i wsppracy. Zainaugurowana w 2002
roku, obja 600 gmin w Polsce. W akcj zaangaowao si 1350 organizacji i grup nieformalnych,
a jej uczestnicy zorganizowali ok. 1050 debat
z wadzami, w ktrych uczestniczyo ok. 40 tys.
osb.
Przeprowadzona przez modzieow rad miejsk ankieta pokazaa, e mieszkacy chc kontak-

Strona 6

towa si z radnymi miasta i gminy, jednak nie


zawsze potrafi do nich dotrze. Aby uatwi to
zainteresowanym, na stronie www.olsztynek.pl
utworzono indywidualne zakadki, w ktrych
kady radny mg umieci dane kontaktowe oraz
informacje nt. miejsca oraz godzin penienia dyurw. Z myl o osobach stronicych od Sieci,
informacje o terminach dyurw wydrukowano te
na jaskrawo-pomaraczowych kartkach. W ramach
tych dziaa zorganizowano take Dni Otwarte

Urzdu Miejskiego w Olsztynku dla mieszkacw


oraz szk. Pierwszy 28 listopada ub. roku (zosta
przerwany z powodu awarii instalacji kanalizacyjnej), drugi 17 stycznia. Podczas wydarzenia
odwiedzajcy otrzymali wiele wanych informacji
o budecie Olsztynka, realizowanych i planowanych inwestycjach, dziaalnoci IT oraz stray
miejskiej. Odwiedzajcy mogli zobaczy odnowion sal lubw, nowe Biuro Obsugi Interesanta,
a take wiele innych pomieszcze olsztyneckiego
ratusza. Bya to rwnie okazja do spotkania
z przedstawicielami lokalnej wadzy oraz znalezienia odpowiedzi na nurtujce pytania. Dziki tej
inicjatywie Urzd odwiedzio cznie blisko 600
osb!
Bez wtpienia jest to wielkie wyrnienia
zarwno dla Olsztynka, jak i modych rajcw.
Akcja, ktrej organizatorami jest Fundacja im. Stefana Batorego oraz Stowarzyszenie Szkoa Liderw z kadym rokiem pozwala zmienia oblicze
samorzdw, zachcajc jednoczenie mieszkacw do angaowania si w ten proces. Laureatw
poznamy podczas Gali w Paacu Prezydenckim
w Warszawie 22 lutego 2013 roku. Naturalnie,
liczymy na pozytywne rozstrzygnicie. Warto
zwrci uwag, e modzieowi radni ju zapowiedzieli przystpienie do kolejnej edycji konkursu.
Zamierzaj pracowa nad budetem obywatelskim,
ktry bdzie jednym z tegorocznych zada.
Robert Waraksa

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

WIECI Z MAGISTRATU

Wizyta przedstawicieli Gminy Barczewo


11 grudnia gocilimy w Olsztynku delegacj Barczewa z burmistrzem Lechem Janem Nitkowskim na czele. Celem spotkania byo przyblienie i prezentacja idei Cittaslow. Warunki
i konieczne procedury, jakie musi speni miasto pretendujce do czonkostwa w sieci przedstawili gociom Przewodniczcy Komisji Spraw Spoecznych Rady Miejskiej w Olsztynku Andrzej
Wojda i pracownik urzdu miejskiego Karol Kijkowski.

Idea Cittaslow narodzia si


w 1999 roku we Woszech. Jej
celem jest popularyzowanie
szeroko pojtej filozofii dobrego, spokojnego ycia w maych
i rednich miastach do 50 tys.
mieszkacw, ktre nie posiadaj rozwinitego przemysu.
Do Cittaslow naley przeszo
160 miasteczek z 25 krajw
z caego wiata. Mwic o ma-

ych miasteczkach, takich jak


Barczewo czy Olsztynek,
mylimy rwnie o obszarach
wiejskich, dziki ktrym moliwe bdzie wprowadzenie idei
Slow City w przyszoci.
W Polsce do Cittaslow nale
ju miasta pooone na Warmii
i Mazurach: Reszel, Lidzbark
Warmiski, Biskupiec, Bisztynek, Nowe Miasto Lubawskie,

Olsztynek, Ryn, Lubawa oraz


Murowana Golina z Wielkopolski. Polska Krajowa Sie
Miast Cittaslow jest grup
aktywnych samorzdw lokalnych stawiajcych na rozwj
i wypracowanie wsplnej polityki w deniu do wyznaczonych celw.
Spotkanie miao charakter
informacyjny. Barczewo jest

w gronie miast zainteresowanych przystpieniem


do Midzynarodowej
Sieci Miast Dobrego
ycia Cittaslow.
Mamy nadzieje, e
wymiana dowiadcze

i wsparcie Olsztynka dla


planw Barczewa w przystpieniu do Sieci zaowocuje dalsz wspprac
naszych gmin.
Karol Kijkowski

Budet 2013 stawiamy na inwestycje


- Wydaje si, e trudna sytuacja
w obliczu europejskiego kryzysu musi
odbi si negatywnie na budetach
lokalnych. Jak Pan ocenia w tym kontekcie sytuacj naszej gminy?
- Tegoroczny budet, podobnie jak
poprzednie, nawizuje do budetu zeszorocznego. Pewne wydatki stae musz by
ponoszone przez gmin. Np. kwestia
finansowania owiaty (to w artykule p.
M. Obrbskiego przypis redakcji),
remontw biecych, owietlenia, ubezpieczenia, itd. To wydatki, ktre trudno
jest ograniczy, ale trzeba nad nimi
zapanowa.
W biecym roku udao si zaproponowa Radzie budet proinwestycyjny.
Wydatki biece, czyli gwnie te, ktre
nie s przeznaczone na inwestycje, zostay
odpowiednio ograniczone z 13 ml 221 tys.
z w roku 2011 - do 11 mln 017 tys. z
w roku 2012.
Budet w 2013r. przewiduje dalsze
obnienie tych wydatkw do kwoty 10 mln
117 tys. z. Dziki temu bdzie mona
realizowa kilka inwestycji wieloletnich,
na ktre pozyskalimy znaczce rodki
zewntrzne. Rok 2012 by rekordowym
jeli chodzi o ilo wnioskw, ktre uzyskay akceptacj i moglimy podpisa
umowy na realizacj kilku duych zada.
I tak, zadanie pod nazw Multimedialne
muzeum obozu jenieckiego Stalag 1B
i historii Olsztynka jest ju realizowane.
Aktualnie wykonawca uzgadnia projekt.
Oprcz muzeum ratusz zyska now elewacj, okna, poszycie dachowe oraz cigi
komunikacyjne. Dofinansowanie tego
ambitnego projektu siga 3 mln z.
- Co jeszcze czeka nas w roku 2013,
jeli chodzi o inwestycje?
- W biecym roku rozpocznie si przebudowa targowiska miejskiego (ok. 1 mln
z dofinansowania z UE). Z kocem
2012r. zwyciylimy w konkursie na
rewitalizacj przyzamcza. Inwestycja ta
bdzie realizowana, podobnie jak remont
ratusza, w systemie zaprojektuj-zbuduj,

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

stra, przypis redakcji), wsparcia


odnowy pomnika i jego otoczenia w Krlikowie, w kwocie 100
tys. z. Pozostaa kwota rwnie
bdzie pochodzi ze rde
zewntrznych.

Artur Wrochna
Burmistrz Olsztynka
co znacznie przyspieszy budow.
W Swaderkach zosta zakoczony
1-szy etap budowy hydroforni, w biecym roku bdzie wykonana sie
wodocigowa. Wydatki (w wikszoci)
na ten cel, w kwocie ok. 714 tys. z,
zostan pokryte przez Agencj Nieruchomoci Rolnych Skarbu Pastwa.
W roku 2013 planujemy wykona
projekt nowego domu kultury oraz
chcemy zoy wniosek do Ministerstwa Kultury w ramach Funduszy Norweskich. MDK jest w takim stanie, i
naleao podj kroki w tej sprawie.
Rwnolegle zostaa podpisana umowa
z Narodowym Funduszem Ochrony
rodowiska na termomodernizacj
obecnego budynku. rodki te bd
wykorzystane w zalenoci od powodzenia projektu budowy nowego domu
kultury. Lokalizacj ewentualnej
budowy MDK przewidujemy na
ul. Behringa.
Ju w roku obecnym gmina otrzymaa deklaracj od p. ministra Kunerta (sekretarz Rady Ochrony Pamici
Walk i Mczestwa, w randze mini-

- Wrmy do roku 2012.


Prosz powiedzie jakie s najwaniejsze sukcesy, a czego nie
udao si osign?
- Najwikszy sukces, to jak ju
powiedziaem, pozyskanie wielu
milionw zotych na inwestycje
ze rodkw Unii Europejskiej.
W tym miejscu chciabym podzikowa wszystkim zaangaowanym
w ogromn prac na rzecz naszej
gminy, jeli chodzi o skadanie
wnioskw na wszelkiego rodzaju
dofinansowanie. Praktycznie na
wszystkie zadania wieloletnie,
ktre zapisalimy w budecie
2012 r. zdobylimy rodki
zewntrzne. Dziao si to w okresie kiedy byy organizowane nieliczne ju konkursy, gdy wydawanie rodkw unijnych byo na
ukoczeniu. Nasze wnioski
w przypadku ratusza oraz przyzamcza zostay najwyej ocenione
w skali wojewdztwa. Bardzo
pozytywn wiadomoci jest na
pewno pocztek inwestycji w naszej Strefie Ekonomicznej. Ponadto rada miejska uchwalia plan
zagospodarowania przestrzennego pod lotnisko w Wilkowie (od
wielu lat sprawa ta tkwia w martwym punkcie). Opracowujemy
nowe plany zagospodarowania,
w tym na wzach komunikacyjnych.
Otrzymalimy dofinansowanie
do sztucznego lodowiska z Ministerstwa Sportu. Pomimo kilku
nieprzychylnych komentarzy,
jestem dumny z tego, i olsztynecka modzie i dzieci, a take doro-

li masowo korzystaj z tej czynnej formy wypoczynku, jakim jest


lodowisko.
14-tysiczna gmina zasuguje
na tego rodzaju obiekt. Niepokoi
natomiast cigncy si proces
projektowania zagospodarowania
play miejskiej. Bardzo dugo
projektanci czekali na uzgodnienia ze strony PKP, wymagane
w tym przypadku. Nie powinno to
trwa tak dugo. Cay proces musi si zakoczy w cigu najbliszych miesicy.
- Prosz powiedzie, jakie
wedug Pana byo najwaniejsze wydarzenie mijajcego
roku, oczywicie z punku widzenia naszego miasta i gminy?
- Na pewno takim wydarzeniem byo otwarcie Orlika przy
szkole podstawowej oraz powstanie szkoy muzycznej, ktra dynamicznie si rozwija, a jej uczniowie ju uwietniaj imprezy
szkolne i miejskie. Rwnie akcja
darmowych szczepionek dla
seniorw, z ktrych skorzystao
prawie 500 osb, w kontekcie
epidemii grypy, bya bardzo
dobrym pomysem na ochron
tych osb przed t gron chorob i jej powikaniami. Na pewno
te dziaania bd kontynuowane.
Ciszy mnie take bardzo
powstajcy w Strefie Ekonomicznej przy ul. Zielonej pierwszy
wikszy zakad produkcyjny.
Powstanie nowych miejsc pracy
jest moj gwn trosk oraz jednym z najwaniejszych priorytetw.
- Dzikuj za rozmow
Z burmistrzem
Arturem Wrochn
rozmawia Zygmunt Puszczewicz

Strona 7

WIECI Z MAGISTRATU

Joanna w Jaka to melodia?

Sylwester w Rynku Miasta

Odcinek mia uroczysty charakter z okazji zbliajcych si wit Boego Narodzenia. Pani Joanna opowiedziaa wzruszajc histori odnalezienia, po wielu
latach poszukiwa, swojego modszego brata. Na zakoczenie programu Pani Joanna w imieniu uczestnikw i prowadzcego program Roberta
Janowskiego zoya
wszystkim widzom
yczenia witeczne.
Nieoczekiwanie spenio si marzenie Pani
Joanny, poniewa na
zakoczenie programu otrzymaa od
finalisty odcinka
Michaa Borowiaka
z Leszna niezwyky
prezent zot nutk.
Karol Kijkowski

fot. Karol. Kijkowski

23 grudnia moglimy oglda wystp Joanny Jakubek z Olsztynka


w popularnym programie muzycznym Jaka to melodia?.

31 grudnia w Rynku Miasta poegnalimy stary i przywitalimy nowy 2013 rok. yczenia mieszkacom i przybyym
gociom zoy burmistrza Artur Wrochna. Jak co roku odby si
sylwestrowy konkurs z nagrodami, pokaz sztucznych ogni.
Wszystkich przybyych rozgrza wystp zespou High Light.
Organizatorami imprezy byli Urzd Miejski w Olsztynku i Miejski Dom Kultury w Olsztynku.

Gminne inwestowanie w owiat


Gmina Olsztynek przystpia do zdecydowanych dziaa proinwestycyjnych, aeby w peni
wykorzysta moliwoci jakie otworzyo wstpienie do Unii Europejskiej oraz funkcjonowanie wielu programw rzdowych. Dziaania w tym zakresie naleao zintensyfikowa, co jednak wymaga udziau rodkw wasnych. Z drugiej strony samorzd gminny musi dba
o zrwnowaony rozwj caej gminy, majc na uwadze ograniczone rodki finansowe.
Prawie kada z jednostek samorzdu terytorialnego wspfinansuje
edukacj ze rodkw wasnych
w czasach niu demograficznego ten
udzia z roku na rok si zwiksza.
Dziki przychylnoci wadz samorzdowych upatrujcych rozwj
gminy w coraz lepszej edukacji dzieci i modziey w naszej gminie nie
likwiduje si szk, ani nie redukuje
oddziaw. Liczba uczniw w oddziaach wic systematycznie si
zmniejsza, co powoduje popraw
warunkw nauczania, ale rwnie
skutkuje wzrostem nakadw finansowych. W przedszkolu miejskim
uruchomiono dodatkowo 2 oddziay
oraz wsparto finansowo i lokalowo
powstanie filii szkoy muzycznej.
Wykonywane s remonty, dokonywane zakupy wyposaenia i pomocy
dydaktycznych. Dziki temu poprawiaj si warunki nauczania i pracy.
Doceniany jest wysiek nauczycieli
poprzez zwikszenie rodkw na
dodatki motywacyjne. Nie zapomina
si o pracownikach administracji
i obsugi, ktrych pace s systematycznie waloryzowane. Samorzd
ponosi rwnie skutki niedoszacowania corocznych podwyek dla
nauczycieli, czy te zwikszonej
skadki rentowej. Nie s rwnie
realizowane jak w niektrych gmi-

Strona 8

nach programy oszczdnociowe,


ktre polegaj na przerzucaniu kosztw na rodzicw (np. wprowadzanie
kateringu zamiast prowadzenia
kuchni i stowek przez szkoy
i przedszkola). W naszej gminie,
wrcz przeciwnie, dziaaj kuchnie
w przedszkolach i MOPS, oferujce
penowartociowe i smaczne posiki.
A co wane, niedrogie, poniewa
rodzice pokrywaj koszt wsadu do
kota.
Duym sukcesem byo wybudowanie kompleksu sportowego przy
szkole podstawowej Moje Boisko
Orlik 2012, poszerzonego o program lekkoatletyczny. Ale to nie
wszystko! Kompleks dopeniono
lodowiskiem sezonowym Biay
Orlik. Budynki owiatowe byy
sukcesywnie modernizowane i remontowane. Zakoczono, trwajce
od 2010r., gruntowne odnawianie
pomieszcze olsztyneckiej szkoy
podstawowej (w br. m.in. planuje si
wybudowanie nowego parkingu),
a w starej czci gimnazjum stopniowo wymienia si okna.
W roku 2012 zrealizowano we
wszystkich szkoach podstawowych
projekt wspfinansowany ze rodkw Unii Europejskiej Indywidualizacja nauczania uczniw klas I-III
w gminie Olsztynek. Zakoczyy

si rwnie projekty Pokochaj


swoje marzenia (szkoy filialne
w Mierkach i Krlikowie) i Czym
skorupka za modu nasiknie...
wsparcie edukacji przedszkolnej na
wsi (Kunki, SP Elgnwko).
W przedszkolu w Waplewie rozpoczto realizacj projektu Przedszkole przyjazne dla dziecka, rodzica.
W kadym z tych projektw zapewniono zakup wyposaenia i rodkw
dydaktycznych. W szkoach wprowadza si innowacje pedagogiczne
(np. w SP Olsztynek: Matematyczny wiat i Jzyki? rozumie
si!).
Gmina zapewnia finansowanie
dodatkowego, staego etatu konserwatora, a w zakresie Biaego Orlika wsparcie ze strony pracownikw gimnazjum, urzdu miejskiego
i MKS Olimpia. W poprzednim
roku Gmina dofinansowaa zatrudnienie 6 animatorw sportu zapewniajc na ten cel odpowiedni udzia
finansowy w programach rzdowych
Animator Sportu Dzieci i Modziey i Animator Moje Boisko
Orlik 2012. Na rok 2013 przewidziany jest zakup sprztu do konserwacji obu Orlikw, co spowoduje
obnienie kosztw konserwacji
nawierzchni boisk oraz dalsze finansowanie animatorw sportu.

Niedoywienie uczniw jest jednym z waniejszych problemw spoecznych. Doywianie dzieci jest
zadaniem gminy wspieranym
z budetu pastwa w ramach programu Pomoc pastwa w zakresie
doywiania. Program realizowany
jest przy pomocy orodka pomocy
spoecznej w szkoach i przedszkolach. Realizacja programu to zapewnienie bezpatnych posikw osobom
uprawionym, ale rwnie za odpatnoci dla osb, u ktrych przekroczone jest kryterium dochodowe
zgodnie z uchwa Nr XIII-133/2012
rady miejskiej.
W zakresie pomocy materialnej
dla uczniw, udzielane s stypendia
i zasiki szkolne, w tym dofinansowane ze rodkw wasnych. Ze rodkw wasnych wypacane s rwnie
stypendia motywacyjne dla najlepszych uczniw. Gmina wykorzystuje
rwnie w caoci rodki w ramach
Wyprawki szkolnej (wiele gmin
zwraca pienidze do budetu pastwa). Zapewnia si dobre warunki
dowoenia.
To tylko cz zrealizowanych
zada. Dobra edukacja modego
pokolenia to nie tylko ich lepszy
start w dorose ycie, ale rwnie
szansa na dynamiczny rozwj naszej
gminy. Wane jest wspdziaanie
samorzdu gminnego, dyrektorw
szk i rodzicw, aby dziaania
sprzyjay tworzeniu jak najlepszych
warunkw nauczania w naszych placwkach owiatowych.
Mirosaw Obrbski
Kierownik Ref. Owiaty,
Kultury i Promocji
Urzdu Miejskiego w Olsztynku

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

WIECI Z MAGISTRATU

Bezpieczny ld 2013
11 stycznia na play miejskiej Jeziora Jemioowskiego odby
si piknik edukacyjny dla najmodszych Bezpieczny ld 2013,
pierwsza impreza z tego cyklu zorganizowana na terenie powiatu olsztyskiego. Wzio w niej udzia ponad 600 dzieci z przedszkoli i szk z terenu naszej gminy oraz z gmin Stawiguda
i Gietrzwad. W zamyle, organizowana akcja miaa na celu
propagowanie zdrowego i bezpiecznego spdzania czasu wolnego w okresie zimowym, a szczeglnie w czasie ferii.
Burmistrz Artur Wrochna krtko opowiedzia jak wane jest
zachowanie bezpieczestwa na
lodzie. Jednoczenie zachci do
korzystania z Biaego Orlika,
ktry zapewnia bezpieczne korzystanie z urokw zimy.
Dzieci i modzie z zaciekawieniem obserwoway wspln prac
wielu sub: stray poarnej, policji i pogotowia w czasie akcji
ratunkowych na zamarznitym
jeziorze. Ogldajcy mogli podziwia pokaz akcji ratowniczej na
lodzie z uyciem poduszkowca
policyjnego, nauk rnych metod
udzielania pomocy osobie toncej,
pokaz akcji ratowniczej stray
poarnej z uyciem specjalistycznego sprztu, pokaz ratownikw
medycznych z nauk udzielania
pomocy przedmedycznej, prezen-

tacj i pokaz posuszestwa psw


subowych, nauk obrony przed
agresywnym psem, a take pokazy
sprztu sekcji antyterrorystycznej.
Wielkim powodzeniem cieszyo
si rwnie mobilne stoisko edukacyjne Las w szkatuce przygotowane przez Nadlenictwo Olsztynek. Jest to zaprojektowana od
podstaw przez olsztyneckich lenikw i studentw UW-M przyczepa, w ktrej mieci si ekspozycja
wyposaona w elementy wiadczce o bogactwie i rnorodnoci
ekosystemw lenych. Jedn z jej
atrakcji jest wyposaony w ekran
dotykowy infokiosk. Za jego
porednictwem mona nie tylko
zapozna si z histori i atrakcjami
Nadlenictwa Olsztynek, ale rwnie poczy si z Lasem Rysia
e-Rysia, czy te przejrze stron

gwn Lasw Pastwowych.


Uczniowie chtnie uczestniczyli
w konkursach wiedzy z tematyki bezpieczestwa i udzielania pomocy
przedmedycznej i przyrodniczej.
Festyn mia za zadanie uczy okrelonych dziaa jakie naley podj
w razie niebezpieczestwa zagroenia
ycia ludzkiego i przestrzega przed
nierozwanym zachowaniem na zamarznitych zbiornikach wodnych. Dla
dzieci byo to ciekawe, a zarazem
pouczajce spotkanie, ktre nie raz
jeszcze zagoci w naszej gminie.
W przeprowadzenie akcji zaangaowane byy: Starostwo Powiatowe
w Olsztynie, Centrum Edukacji i Ini-

cjatyw Kulturalnych w Olsztynie,


Gmina Olsztynek, Komenda Miejska
Policji w Olsztynie, Komisariat Policji
w Olsztynku, Wojewdzka Stacja
Pogotowia Ratowniczego, Ochotnicza
Stra Poarna w Olsztynku, Nadlenictwa Olsztynek, Nowe Ramuki i Jagieek oraz Zesp Szk im. K.C. Mrongowiusza w Olsztynku. Patronat
medialny: TVP Olsztyn, Radio Olsztyn
i Gazeta Olsztyska.
Wszystkim organizatorom nale
si podzikowania za pomys i sprawn
organizacj przedsiwzicia!
Karol Kijkowski

Bretoczycy w Olsztynku

Mniej czadu!

W dniach 10-11 stycznia Warmisko-Mazurska Izba Rzemiosa i Przedsibiorczoci


w Olsztynie gocia partnerw z Francji - Izb Rzemielnicz z Cotes dAmor w Bretanii.
Celem wizyty byo zacienienie wsppracy midzy obiema izbami. W czasie wizyty bya
moliwo wymiany dowiadcze oraz ustalenia wsplnych dziaa.

Trzeba wyrni i pochwali dziaania OSP


Olsztynek w kwestii informowania o zagroeniach zwizanych z tlenkiem wgla. Ulotka,
ktra bya doczona do grudniowego numeru
ALBO to wspaniay pomys na akcj prewencyjn. Straacy z OSP Olsztynek, wczajc si
w akcj wsplnie z redakcj ALBO wykazali
si inicjatyw, ktra ma na celu ostrzec przed
niebezpieczestwem potencjalne ofiary cichego zabjcy czadu. Brawo za znakomity
pomys i sprawnie przeprowadzon akcj informacyjn. Prosz wszystkich Czytelnikw, aby
w apel wzili sobie do serca. Troska o bezpieczestwo naszych bliskich jest obowizkiem
kadego z nas. Zima czas najwikszego
zagroenia czadem, jeszcze si nie skoczya.

W ramach partnerstwa
W-MIRiP w Olsztynie chciaa
pokaza przedstawicielom
z Francji jak wyglda praca jednego z rzemielnikw. Zaprosze-

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

ni gocie odwiedzili zakad stolarski Roberta Daszkiewicza


z Olsztynka. Odwiedzajcy
zobaczyli pracowni, w ktrej
stosuje si tradycyjne metody

wytwarzania mebli. Mieli


rwnie okazj zapozna
si z etapami powstawania
drewnianej kapliczki, ktra
niebawem stanie w utynowie. W czasie wizyty
francuska delegacja odwiedzia rwnie Cmentarz
Ofiar Faszyzmu w Sudwie,
na ktrym niegdy spoczywali jecy francuscy Stalagu IB Hohenstein. Co
prawda, ich szcztki zostay ekshumowane i powrciy do Francji, ale
przybya delegacja uczcia
pami polegych.
Prezes WarmiskoMazurskiej Izby Rzemiosa
i Przedsibiorczoci Antoni
Grski oraz Prezes Izby
Rzemielniczej Cotes
dAmor Louis Noel zapalili symboliczne znicze na
grobach polegy onierzy.
Spotkanie zakoczyo si

Zygmunt Puszczewicz

w domu rodzinnym
Pastwa Daszkiewiczw, gdzie gocie
mogli podziwia liczne
zbiory pamitek Zbigniewa Daszkiewicza,
pozna tradycje i zwyczaje naszych ziem
oraz w miej atmosferze posucha interesu-

jcych historii z naszego regionu.


Wizyta w Olsztynku
wywara na gociach
due wraenie, ju
zapowiedzieli, e chtnie powrc do naszego miasteczka.
Karol Kijkowski
Strona 9

Wywiad z ...
Bogdanem Nowakowskim
Chciabym przedstawi sylwetk Pana Bogdana Nowakowskiego, ktry osign duy
sukces w Mistrzostwach wiata w Kulturystyce Klasycznej w Budapeszcie, a na co
dzie jest mieszkacem Olsztynka i udowadnia, e w wieku 42 lat mona na rwni
rywalizowa z modszymi od siebie zawodnikami na mistrzowskim poziomie.
- Jak dugo trenuje Pan kulturystyk?
- Trening zaczem w 1989 roku. W wieku
19 lat.
- Co skonio Pana do uprawiania tego sportu?
- Do uprawiania kulturystyki nakoni mnie mj
brat - Jzef, w owym czasie byo to jedno z niewielu hobby jakie mona byo realizowa w Olsztynku.
- Kto by Pana pierwszym trenerem?
- Wszystkiego, od podstaw, nauczy mnie mj
brat.
- Kiedy wystartowa Pan w pierwszych zawodach?
- Pierwsze zawody, w ktrych wziem udzia to
Mistrzostwa Polski w Kulturystyce w 1992r., na
ktrych zdobyem wicemistrzostwo Polski w kategorii do 65 kg.
- Co byo i wci jest motywacj do dalszego
treningu?
- Najwikszym bodcem do dalszych treningw
jest ch doskonalenia sylwetki w jak najlepszej
definicji i zdobycie medalu mistrzostw wiata.
- Kto by Pana idolem sportowym?
- Pierwszym moim idolem by brat. Zawsze
chciaem wyglda jak on. W pniejszym okresie,
jak kady kulturysta trenujcy w siowni, wzorowaem si na Arnoldzie Schwarzeneggerze i chtnie ogldaem filmy z jego udziaem.
- Czy na wiecie jest dua konkurencja w tej
dyscyplinie sportu?
- Wystarczy wspomnie, e na ostatnich zawodach w Budapeszcie, w ktrych uczestniczyem
w 2012 roku startowao 350 zawodnikw z 51 kra-

NA
W E S O O

jw. Byy to najwiksze, najliczniej obsadzone


mistrzostwa wiata w historii.
- Jak wygldaj Pana przygotowania do
zawodw?
- Same przygotowania do zawodw rangi
mistrzostw Polski lub mistrzostw wiata zaczynaj
si przynajmniej cztery miesice przed startem.
W tym okresie obowizuje cisa dieta, skadajca
si oglnie z wglowodanw, biaka i warzyw.
Wszystkie posiki, a jest ich 6 w cigu dnia, s
jedzone o staych porach, bez jakiegokolwiek podjadania.
W tym okresie trenuj 7 dni w tygodniu po minimum 2 godziny (trening aerobowy - bienia, steper). Najtrudniejszym etapem jest ostatni tydzie
przed zawodami, gdzie trzeba wej w tzw. ketoz,
a jest to jedzenie samego biaka w postaci jaj,
misa drobiowego przez okres 3 dni i wypijaniu od
8 do 10 litrw wody. <umiech>
Kolejne 2 dni to adowanie mini wglowodanami, a zarazem zmniejszanie iloci biaka w poywieniu i ograniczanie pynw do litra.
- Jak radzi sobie Paska rodzina w trakcie
Pana przygotowa do zawodw?
- Jest to bardzo ciki okres rwnie dla ony.
Chciabym jej serdecznie podzikowa za wyrozumiao i cierpliwo. Musz wynagrodzi jej
i synowi ten okres, w ktrym nie byo zbyt wiele
czasu na rozrywki, gdy moje przygotowania
wymagay reimu zarwno w jedzeniu jak i treningu. Rodzina jest dla mnie najwiksz motywacj
i zawsze mog liczy na jej wsparcie.
- Jaki by efekt okresu przygotowa w minionym 2012 roku?
- Jestem bardzo zadowolony z wynikw jakie

Wywiad z alkoholikiem
Dlaczego pan pije - pytanie pada?
Bo jestem niemiay, on odpowiada.
Czstuj mnie wdk, gdy jestem wrd goci,
To jako odmwi nie mam miaoci.

Nekrolog

autor Czesaw
Kazimierz Bandzwoek

Strona 10

Zmar ZDROWY ROZSDEK, w blu pogrona


Zawiadamia DYSKRECJA zmarego ona.
PRAWDA I ZAUFANIE rodzice zmarego
Pogreni s w smutku z powodu tego.
Crka ODPOWIEDZALNO zamknita w sobie
Oraz syn ROZMUM s te w aobie.
NADZEJA krewna pocieszajc dowodzi,
e ZDROWY ROZSDEK jak Feniks si narodzi.

udao mi si osign w minionym roku. Zdobyem zoty medal Mistrzostw Polski, zajem
3 miejsce w Pucharze Polski, ktry by zarazem
eliminacjami do Mistrzostw wiata w Kulturystyce Klasycznej w Sofii. Tam zajem 10 miejsce.
W grudniu pojechaem na Mistrzostwa wiata
Weteranw w Kulturystyce Klasycznej w Budapeszcie na Wgrzech. W gronie 21 zawodnikw
startujcych w mojej kategorii wszedem do cisego finau, w ktrym zajem 5 miejsce i jest to
mj najwikszy yciowy sukces, gdy w 2011
roku na tych samych zawodach zajem 7 miejsce.
- Jakie ma Pan plany na nowy, 2013 rok?
- Planem na biecy rok jest udzia w mistrzostwach Polski i wyjazd na mistrzostwa wiata,
na ktrych mam nadziej zdoby upragniony
medal, a jak wyjdzie to zobaczymy. <umiech>
- Czego mog Panu yczy?
- Przede wszystkim zdrowia i wytrwaoci
w treningach.
- Dzikuje za rozmow.
Z Bogdanem Nowakowskim
rozmawia Karol Kijkowski.

Zeznanie
Icek wspomina pewne wydarzenieNa komisariat mia zawiadomienie.
Rzdw komuny czasy to byy,
Na komisariat pogna wic co siy.
Tam na pytania mu zadawane
Dawa odpowiedzi protokoowane.
Pyta byo mnstwo, ich nie policzy,
Wiedzie o rodzinie chcieli z zagranicy.
O rodzinie ktrej wiadomo, e wielu
Mieszka na stae od lat w Izraelu
Jednak ci milicjanci le Icka pytaj
Oni wszyscy w swoim pastwie mieszkaj
Bo to wanie on Icek, jako jedyny
Mieszka za granic, ze swojej rodziny.

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

Co sycha w Dyskusyjnym Klubie Filmowym ?


Sycha wiele. Coraz wicej osb
interesuje si kinem artystycznym.
To wane w czasach, gdy najwaniejszym miernikiem wartoci
filmu s - tempo, efekty specjalne,
a gdzie w tle umyka czowiek ze
swoimi problemami. Filmy tu prezentowane czy wsplna cecha.
Ot, przemawiajc do konkretnego
czowieka i mwic w istocie o nim,
jednoczenie komunikuj mu co
wanego o otoczeniu, w ktrym
yje, pozwalaj - by pozostajc nadal
sob mg si w nim odnale. Na
nowo odkrywamy kino lat 60 i 70
dwudziestego wieku polskie filmy
dokumentalne, fabularne i animowane. I nie s to archaiczne wizje
minionego wiata, jest tam wielu
bohaterw, z ktrymi moemy si
utosami: zagubieni, rozczarowani,
zbuntowani, bezradni, ale te poszukujcy. Filmy te inspiruj, np. modzie, do realizacji wasnych projektw. Te dwie dekady polskiego

filmu obrodziy w dziea wybitne w


wymiarze nie tylko problemowym,
ale i artystycznym. Bogactwo form
i konwencji, niespotykane wspczenie w naszym kinie, zachca do
odkrycia na nowo tych obrazw
i podjcia prby ich reinterpretacji.
Uczniowie Zespou Szk zakoczyli w tym miesicu kurs Filmoteka
Szkolna. Akcja ! realizacj wasnego
projektu filmowego. To ju druga
grupa modych ludzi, ktrzy postanowili pozna tajniki warsztatu filmowego. W drugim semestrze rusza
druga edycja w tym roku szkolnym,
wic zachcamy do zgoszenia si na
stronie www.filmotekaszkolna.pl
(zakadka Filmoteka Szkolna.
Akcja). Kurs daje moliwo wymiany pomysw i dowiadcze
zwizanych z filmem.
Nasz DKF cile wsppracuje
z Filmotek Szkoln, a ta wspiera
swoim dowiadczeniem, inspiruje.
Mona wzi udzia w konkursie fil-

mowym, corocznie ogaszanym na


stronie Filmoteki. Zwieczeniem
wszystkich dziaa jest Festiwal Filmoteki Szkolnej (w tym roku w maju).
DKF zainicjowa i wsporganizuje z modzieow rad miejsk
i domem kultury, pod honorowym
patronatem starosty i burmistrza
Powiatowy Festiwal Maych Form
Filmowych, a w jego ramach ogasza
Konkurs Filmowy Moja Prze-

strze na realizacj krtkiej etiudy


filmowej lub filmu. Regulamin jest
dostpny na stronie www.olsztynek.pl. Festiwal zakoczy Gala Filmowa, prezentujca konkursowe
filmy w naszym kinie.
Nowoci s midzyprzedmiotowe lekcje w kinie. Rozpoczlimy
od tematu trudnego, dyskusyjnego
(w podstawie programowej szk
ponadgimnazjalnych) holocaustu.
Uczniowie klas maturalnych I LO
i Zespou Szk obejrzeli dwa filmy
dokumentalne o getcie w odzi.
Film otwiera wiele moliwoci i
sprawia, e mona atwiej przyswoi
materia, w atrakcyjnej formie lekcji.
Tak wic kino w naszym miecie
nie poddaje si i mimo braku sprztu
(co nie najlepiej wiadczy o wadzy)
prbuje spenia rol, do ktrej
zostao powoane.
Zapraszamy na spotkania Klubu.
Magdalena Rudnicka

O kobietach nie tylko 8 marca

KOBIETY OLIMPIJSKIE 2012 roku


Przegld Sportowy i TVP ogosiy w grudniu
2012 roku 78. plebiscyt na 10 najlepszych sportowcw Polski 2012 r. proponujc 20 kandydatw, w tym 10 kobiet. Gala Mistrzw Sportu 2012
odbya si 5 I 2013 roku, na ktrej to ogoszono
wyniki dziesiciu najlepszych sportowcw ubiegego roku. Sportowcem Roku 2012 zostaa po raz
czwarty JUSTYNA KOWALCZYK. Ponadto
w pierwszej dziesitce decyzj czytelnikw PS
i telewidzw TVP znalazy si: Sylwia Bogacka,
Julia Michalska i Magdalena Fularczyk, Agnieszka Radwaska oraz Anita Wodarczyk. Po raz
pierwszy dostrzeono i uhonorowano statuetkami
sportowcw niepenosprawnych. I tak: statuetk
Odkrycie Roku otrzyma Marcin Lepiato, ktry
pobi rekord wiata w skoku wzwy (2,12m),
a statuetk Najlepszy Sportowiec Niepenosprawny 2012 r. - Rafa Wilk (2 zote medale w kolarstwie szosowym), wrczya j minister sportu
Joanna Mucha. Sportowcem Fair Play 2012
zostaa Zofia Noceti Klepacka (ofiarowaa swj
medal olimpijski na aukcj dla chorej Zuzi).
Najwaniejsze wydarzenia roku 2012 to Euro
2012 w Polsce i na Ukrainie oraz XXX Igrzyska
Olimpijskie w Londynie. W cieniu tych wielkich
imprez sportowych odbyy si rwnie XIV Igrzyska Paraolimpijskie, o ktrych warto przypomnie.
XXX Igrzyska Olimpijskie w Londynie przeszy ju do historii, i do historii przeszed nasz
mizerny dorobek 10 medali. Na przeomie sierpnia i wrzenia 2012 r. odbya si, rwnie w Londynie, paraolimpiada osb niepenosprawnych,
w ktrej wzio udzia 101 Polakw w 11 dyscyplinach na 20 obowizujcych. Zdobyli 36 medali,
w tym 14 zotych.
Na londyskiej olimpiadzie Polacy zdobyli
2 zote, 2 srebrne i 6 brzowych medali. Poow

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

zdobyy wanie kobiety - srebro: Sylwia Bogacka


- strzelectwo i Anita Wodarczyk lekkoatletyka,
brz: Julia Michalska i Magdalena Fularczyk w
wiolarstwie i Zofia Noceti - Klepacka w eglarstwie oraz Beata Mikoajczyk i Karolina Naja w
kajakarstwie.

Natalia Partyka

W paraolimpiadzie za, Polacy zdobyli 36


medali, w tym 14 zotych, co klasyfikowao Polsk na 9 miejscu w gronie 75 krajw z trofeami,
a na 160 uczestniczcych.
Ju na samym pocztku pierwszy medal zdobya 32- letnia zawodniczka klubu Warmia i Mazury
w Olsztynie Anna Harkowska. Zdobya srebrny
medal w wycigu na torze kolarskim oraz jeszcze
dwa srebrne medale w kolarstwie szosowym
jazda na czas i ze startu wsplnego, tym samym
zostaa rekordzistk medalow. Pani Anna ulega
wypadkowi samochodowemu, w wyniku ktrego
miaa poamane obie nogi. Duga rehabilitacja,
a potem treningi pozwoliy jej sign po sukcesy
medalowe.
Polskie ZOTKA to: Natalia Partyka - tenis
stoowy, Karolina Kucharczyk - skok w dal, Barbara Niewiedzia - bieg na 1500m, Ewa Durska pchnicie kul i Joanna Mendyk - pywanie
motylkiem na 100 m.

Warmi i Mazury reprezentowao 6 osb, ktre


zdobyy 5 medali, tj. A.Harkowska - 3 srebra,
Patryk Chojnowski- zoto w tenisie stoowym
i kolarski tandem Krzysztof Kosikowski i Artur
Korc (pilot) - srebro.
Na szczegln uwag zasuya Natalia Partyka. Ta 23 - letnia dziewczyna bez rki w Londynie
tworzya histori sportu. Drugi raz w dziejach
historii tenisa stoowego jako niepenosprawna
sportsmenka spotkaa si ze swoimi przeciwniczkami jednoczenie w paraolimpiadzie i gwnej
olimpiadzie, na ktrej wprawdzie nie stana na
podium, ale podbia serca kibicw i mediw caego wiata.
Chc podkreli przy tej okazji, e zoto paraolimpijczyka jest wielokrotnie tasze od zota
olimpijczyka, a na emerytur sportow paraolimpijczyk musi czeka 5 lat duej! Sukces paraolimpijczykw zmusi nasze najwysze wadze
pastwowe i sportowe do powanego zajcia si
sportem niepenosprawnych i przyrzeky popraw.
Oby to nie skoczyo si tylko obiecankami. Przypomn, e na paraolimpiad pojechao dwa razy
mniej sportowcw, za to zdobyli trzy razy wicej
medali, nie mwic ju o tym, e samych zotych
- 14, czyli wicej ni cay dorobek sportowcw
penosprawnych.
Dlatego NALEY APELOWA W IMIENIU
LUDZI DOBREJ WOLI I WRALIWOCI
LUDZKIEJ O RWNOPRAWNO W UZNAWANIU ZASUG SPORTOWYCH PARAOLIMPIJCZYKW, DZIKUJC IM JEDNOCZENIE ZA IMPONUJCE OSIGNICIA
W IGRZYSKACH PARAOLIMPIJSKICH LONDYN 2012 I YCZC SPENIENIA
OBIETNIC WADZ JU W TYM NOWYM
ROKU 2013.
Stanisawa Zitek

Strona 11

SKANSEN PEEN YCIA

Min kolejny rok ......


To by udany rok dla olsztyneckiego skansenu. Plany i zamierzenia
na rok 2012 zostay zrealizowane. Zarwno w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego regionw Warmii, Mazur i Powila, jak i upowszechniania wiedzy o nim poprzez m.in. udostpnianie do zwiedzania
zbiorw, organizacj wystaw, dziaalno wydawnicz, edukacyjn
oraz organizacj imprez plenerowych. Nie sposb tu wymieni wszystkiego, co dziao si terenie Parku Etnograficznego i w Salonie Wystawowym oraz czym zajmowalimy si podczas caego roku. Chciaabym
wspomnie jedynie o kilku wydarzeniach, ktre byy wane dla nas,
pracownikw Muzeum, ale rwnie interesujce dla naszych goci.
W minionym roku powikszylimy nasze muzealne zbiory o nowy
obiekt zakoczona zostaa budowa
kopii stodoy ze wsi Bramka z gminy
Morg, uzupeniajcej zabudow
zagrody powilaskiej z oryginaln
chaup z Zielonki Pasckiej. Obiekt
jest niezwykle wany dla naszej
instytucji, take z praktycznego punktu widzenia przeniesiona do niego
zostaa stolarnia i ciesielnia oraz pracownia konserwatorska. Stolarni
wyposaono dodatkowo w nowe

Otwarcie stodoy z Bramki

maszyny: pilark, frezark i grubociwk. Uroczyste otwarcie nowego


obiektu odbyo w dniu 15 sierpnia
podczas Regionalnego wita Zi.
Przy kociele z Rychnowa stany
trzy, nieistniejce ju w krajobrazie
naszego regionu, oberlandzkie stele
nagrobne. Kopie takich steli znajdoway si na terenie pierwszej siedziby
Muzeum. Drewniane stele w naszym
muzeum odtworzono na podstawie
rysunkw Adolfa Bttichera, teksty
inskrypcji nagrobnych zaczerpnito
z inwentaryzacji cmentarzy Tekli
ukrowskiej. Wykonaniem steli
zajli si - wolontariuszka z Fundacji
Borussia Ekaterina Wostrilowa
oraz renowator Andrzej Janikowski,
pod nadzorem merytorycznym st.
kustosz Wiesawy Chodkowskiej.
Teren Parku Etnograficznego
wzbogaci si o dwie cieki edukacyjne. ywa wystawa, czyli o hodowli rodzimych ras zwierzt gospodarskich to 8 tablic rozmieszczonych na terenie Parku Etnograficzne-

Strona 12

go informujcych o zwierztach
gospodarskich hodowanych w naszym muzeum. Przygotowaniem projektu, realizowanego w ramach programu Midzynarodowy wolontariat
w ochronie krajobrazu kulturowego
Warmii i Mazur zajli si Tomasz
Oldzki oraz Kevin Dorst, wolontariusz z Fundacji Borussia, przy udziale pracownikw dziau architektury.
Drug ciek edukacyjn Bartnictwo a pszczelarstwo - przygotowali pracownicy dziau promocyjnoowiatowego, a wspfinansowa j
Wojewdzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej.
W roku 2012 udao si przeprowadzi kapitalny remont chaupy ze wsi
Bartek, jednego z obiektw pierwotnie wybudowanych w Krlewcu
i przeniesionych na przeomie lat 30.
i 40. XX wieku do Olsztynka.
W ostatnich latach w tej piknej
powilaskiej chaupie miecio si
Biuro Obsugi Ruchu Turystycznego.
W obiekcie dokonano m.in. wymiany
podwalin i uzupenie w konstrukcji
ryglowej dwch cian szczytowych.
Przebudowano instalacj wodnokanalizacyjn oraz wymieniono instalacj elektryczn. Wykonano konserwacj stolarki okiennej i drzwiowej,
uoono nowe poszycie dachowe.
Trudn sztuk ukadania strzechy
mona byo oglda podczas lipcowej
imprezy na temat dawnego budownictwa wiejskiego Tajemnice ciesioki. W czerwcu 2013 roku obiekt po
raz pierwszy zostanie udostpniony
do zwiedzania. Zaprezentujemy tam
ekspozycj Plebania ewangelicka.
Miniony rok by niezwykle udany
pod wzgldem wydanych przez
Muzeum publikacji. Drukiem ukaza
si drugi numer Zeszytw Naukowych MBL-PE z artykuami
naszych pracownikw, wydane zostay katalogi wystaw autorstwa Marii
Wroniszewskiej i Marty ebrowskiej
Magia chleba naszego powszedniego i Marii Wroniszewskiej wiat
dziecka, Barbara Stawarko przygotowaa natomiast informator o wystawie Indianie Bora. Ludzie koki,
ampiri i tytoniu.
Muzeum realizowao wiele imprez
plenerowych. Chciaabym wymieni
przede wszystkim te, ktre po raz

Oskary Ludowe 2012


pierwszy znalazy si w naszej ofercie. W maju, w ramach Europejskiej
Nocy Muzew, zaprezentowalimy
nasze Muzeum w scenerii nocnej
podczas imprezy Nocne wsi podgldanie. Zagldajc przez okna
wiejskiej chaupy, zwiedzajcy mogli
podejrze prac szewca w jego zakadzie i nauczycielki w wiejskiej szkole. Razem z Cyganami mona byo
zapiewa przy ognisku, wzi udzia
w zabawie ludowej w karczmie oraz
posucha muzyki w zabytkowym
kociele. Goci odwiedzajcych w t
szczegln noc nasze muzeum czekay efekty specjalne w postaci spotka z ebrakami pod kocioem, diabem czy te kobukiem. Jarmark
sztuki nie tylko ludowej by imprez, ktrej ide byo pokazanie rnorodnoci w zakresie tworzenia obiektw sztuki i rzemiosa przez
wspczesnych artystw nieprofesjonalnych zamieszkujcych Warmi,
Mazury, Powile inne regiony kraju.
Tematem przewodnim innej, zatytu-

Nocne wsi podgldanie


owanej Czysta woda zdrowia
doda, bya dawna higiena na wsi na
przeomie XIX i XX wieku.
Muzeum byo organizatorem
Wojewdzkiej Inauguracji Europejskich Dni Dziedzictwa 2012 na Warmii i Mazurach. Na terenie Parku
Etnograficznego odbyy si ju po
raz drugi- Doynki Wojewdzkie.
Zawitali do nas take gocie z Bretanii, prezentujc tace bretoskie podczas imprezy Fest-noz, czyli bretoskiej zabawy ludowej, zorganizowanej w ramach XVII Dni Bretanii na

Warmii i Mazurach.
W Salonie Wystawowym mona
byo zobaczy jak wspczenie yj
Indianie z plemienia Indian Bora
z peruwiaskiej Amazonii zwiedzajc
wystaw Indianie Bora. Ludzie koki,
ampiri i tytoniu.
Pracownicy Muzeum wielokrotnie
wystpowali z referatami na konferencjach naukowych, promowali
region Warmii i Mazur w ramach Dni
Polskich w Tallinie, ze stoiskiem
bajki ludowej brali udzia w VI wiatowych Dniach Bajki, uczestniczyli,
jak co roku, w Warmiskim Kiermasie w Badach.
W czerwcu i grudniu gocilimy
w Muzeum zaprzyjanionych czonkw Stowarzyszenia Przyjaci
Mazur z Niemiec, na czele z pastorem Fryderykiem Teglerem. Podczas
czerwcowej wizyty nastpio uroczyste odsonicie przy kociele z Rychnowa tablicy informujcej o patronacie Stowarzyszenia nad kocioem.
Pastor Tegler przekaza XIX-wieczn Bibli gdask
oraz swoj wasn
tog z befkami i szalem liturgicznym.
Podczas wizyty grudniowej Stowarzyszenie podarowao
natomiast Muzeum
XIX-wieczn fisharmoni. Wszystkie
eksponaty znajd si
na ekspozycji Plebania ewangelicka
w chaupie z Bartka.
W 2012 roku
Muzeum odwiedzi take i spotka si
z pracownikami Arcybiskup Wojciech Ziemba Metropolita Warmiski. W Salonie Wystawowym z kolei
swoj ksik Lepiej pali cygara ni czarownice na spotkaniu
z mieszkacami Olsztynka promowa
ks. Adam Boniecki.
W 2012 roku Muzeum kilkakrotnie odwiedzay ekipy filmowe. Filmowcy z Warmiskiej Inicjatywy
Filmowej z Olsztyna nakrcili we
wntrzach 3 obiektw i w plenerach
Parku Etnograficznego zdjcia do

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

krtkometraowego filmu Bracia


w re. M. Placka. Premiera filmu
odbya si podczas wrzeniowych
Targw Chopskich. Teren muzeum
udostpnilimy do nakrcenia scen
ycie w osadzie dawnych Prusw
oraz Napad na osad - do filmu
realizowanego na zlecenie Urzdu
Miasta w Dziadowie pod roboczym
tytuem Historia zakonu krzyackiego na ziemi dziadowskiej w re.
J. Orzechowskiego. Muzealny wz
cygaski zagra w filmie Papusza
w reyserii K. Krauzego.
Dziaalno Muzeum zostaa doceniona w oglnopolskich i lokalnych
konkursach. Projekt Konserwacja
i uruchomienie wiatraka typu kolak
z Wodzian zgoszony do XXXII Konkursu o Nagrod Ministra Kultury
i Dziedzictwa Narodowego na Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla 2011,
uzyska nominacj do nagrody w
kategorii Konserwacja muzealiw.
W konkursie Ludowe Oskary

Muzeum po raz drugi zostao laureatem. Nagrodzonym w kategorii


Konkursy i wystawy projektem
bya wystawa Magia chleba naszego
powszedniego wg scenariusza st.
kustosz Jadwigi Wieczerzak, prezentowana w Salonie Wystawowym
w okresie od listopada 2011 do wrzenia 2012 roku. Muzeum nominowane byo rwnie w kategorii Usugi
inne za Kultywowanie tradycji w
VIII edycji konkursu Najlepszy Produkt i Usuga Warmii i Mazur 2012.
Rok 2013 to bardzo wany rok dla
naszego muzeum - obchodzi bdziemy 100-lecie jego istnienia. Rok jubileuszowy zainaugurujemy w marcu
otwarciem wystawy powiconej
historii naszej instytucji. W czerwcu
odbd si jubileuszowe obchody
gwne oraz konferencja naukowa
zatytuowana Popkultura i chopkultura. Muzeum skansenowskie
XXI wieku miejsce ochrony kultury
ludowej, a moe park rozrywki.

Wydana zostanie monografia Muzeum. Na 2013 rok zaplanowanych


zostao wiele imprez w Parku Etnograficznym oraz ciekawych wydarze

Kolej na lodowisko
Podr na poudnie Polski w okresie midzy witami Boego Narodzenia,
a Nowym Rokiem skonia mnie do pewnych refleksji.
Zaczn od dworca kolejowego we Wrocawiu, ktry
nakadem 330mln zotych
odrestaurowano na Euro
2012. I rzeczywicie, robi
imponujce wraenie. Ten
dostojny budynek z XIX
wieku w stylu angielskiego
neogotyku szczliwie przetrwa nawanice wojenne.
Tutaj w styczniu 1967r., na
peronie III, wracajcy
z planu zdjciowego we
Wrocawiu aktor Zbigniew
Cybulski usiowa wskoczy
do ruszajcego pocigu,
skok ten mu si nie uda i
odnis on cikie obraenia,
w wyniku ktrych zmar w
szpitalu. W 30 rocznic tego
wypadku, 8 stycznia 1997r.,
reyser Andrzej Wajda
odsoni na tym peronie
pamitkow tablic wmurowan w posadzk. Dworzec
we Wrocawiu naley do
najpikniejszych w Europie.
Odbudowa dworca trwa
rwnie w wielkopolskim
Poznaniu.
Wprawdzie,
w stylu bardziej nowoczesnym, ale take na poziomie
europejskim.
Nasuwa si przy tym
refleksja jeli ten trend
(odbudowy dworcw z poudnia na pnoc Polski)
utrzyma si to jest szansa,
e za kilka lat takie remonty
przywdruj w warmisko-mazurskie. A musimy

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

wiedzie, e przed wojn by


w Olsztynie bardzo adny
dworzec kolejowy, niestety
spalony przez wojska
sowieckie w 1945r.
Jeli chodzi o nasz dworzec w Olsztynku to, na
szczcie, unikn on smutnego losu spalenia, ale nie
mona, niestety, powiedzie,
eby by wizytwk naszego
miasta
Zainteresowanych histori dworca w Olsztynku
odsyam do artykuu redaktora Bogumia Kuniewskiego w ALBO (grudzie
2005 r.).
Ale remonty dworcw
kolejowych to jedno, a podre pocigami PKP to drugie. I nie s to podre za
jeden umiech. Niewane,
czy jedziemy taborem Inter

City, czy Przewozami


Regionalnymi - w pocigach
panuje tok, w WC brud
i ... na tym poprzestamy.
To sprawia, e jazda takim
kolejowym taborem przenosi
podrnych w epok towarzysza Gierka. Nie jestem
pewien, czy taka podr
naley do tych z gatunku
sentymentalnych?!
Na
szczcie powrt do Olsztynka poprawia znacznie
nastrj szczeglnie jeli
wracamy ju normalniejszym rodkiem lokomocji,
np. samochodem. Jedziemy
wtedy obwodnic, ktrej nie
posiada wikszo miast
naszego piknego kraju. Na
szczcie, Olsztynek naley
do wyjtkw. Podr z kierunku Nidzicy przez nasz
obwodnic musi poprawi

w Salonie Wystawowym. Serdecznie


zapraszam w nasze progi.

humor kademu kierowcy.


Jeli jeszcze, po wspomnianej wyej kolejowej przygodzie, przyjdzie nam
sprbowa swoich si na
lodowisku to docenimy
warto pozytywnych zmian,
ktre nastpiy w Olsztynku.
Biay Orlik sprawia wiele
radoci dzieciom i modziey, ale take co bardziej
odwanym dorosym osobom, ktre chc zmierzy si
z tward rzeczywistoci
lodowej tafli (do nich zalicza
si niej podpisany). Jeli
kto z Pastwa mia na
nogach ywy, powiedzmy
10 lat temu, a teraz targaj
nim dylematy w stylu czy
dam rad?, niech natychmiast odrzuci takie myli.
Prosz miao przybywa na
lodowisko, bo - jak powiedziaa pewna mia i wysportowana nauczycielka z Olsztynka jazdy na ywach
si nie zapomina. Inna sprawa, i ta Pani prezentowaa
si na lodzie, jakby braa
lekcje u wybitych trenerw
ywiarstwa figurowego
Podobne akrobacje czynia
na lodzie znana i lubiana
lekarka z naszego Orodka
Zdrowia. Mona przy takich
umiejtnociach wpa w
lekk depresj, ale mija ona
szybko przy pierwszym lizgu na lodowej tafli
Wypoyczenie
pary
yew 5z za 45 minut biaego szalestwa to koszt
naprawd niewielki, zwaywszy, e radoci przy tym
co niemiara. Jeli miabym
co doradzi pocztkujcym
w temacie zachowania na
lodowisku, to proponuj

Ewa Wrochna

trzyma si blisko bandy,


najlepiej chwytajc si jej oburcz. Stoimy przy tym
dumnie, z min osoby, ktra
cakowicie kontroluje sytuacj. W myl starej zasady
prawdziwi
twardziele
jed po bandzie. Im bliej
rodka lodowiska, tym bardziej spada nasza samoocena, a take zwiksza si
ryzyko wizyty u ortopedy,
czy chirurga
Po takiej porcji stresogennej, jednoczenie bardzo
przyjemnej, dawki lizgania
si na lodzie, jest czas na
bogie wypicie gorcej czekolady, herbaty lub kawy
w szatni przy Orliku.
Regulamin lodowiska,
ktry przypomina o obowizku noszenia rkawic oraz
okry gowy jest bardzo rozsdny. Moim zdaniem, take
kask na gowie (szczeglnie
dla dzieci) powinien by
normaln form podstawowej troski o bezpieczestwo
najmodszych. Nie wiedzie
czemu, bardzo rzadko uywany w praktyce! Nasuwa
si tu analogia z jazd na
rowerze Kask ochronny
nie jest obciachem, nie jest
take jakim ogromnym
kosztem (kilkadziesit zotych). Przypomnijmy take,
i na stokach narciarskich
jest obowizek uywania
ochrony gowy do 16 roku
ycia!!!
Wkrtce ferie zimowe,
zatem yczymy najmodszym oraz wszystkim
nauczycielom bezpiecznego
i owocnego wypoczynku.
Zygmunt Puszczewicz

Strona 13

Kino to ycie, z ktrego wymazano plamy nudy


Gdy na polskim rynku zaczy si
pojawia i intensywnie rozwija
sieci multipleksw, stao si jasne,
e przyszed zmierzch kin jednosalowych, tych z ogromn tradycj,
o ktrych w swoim wierszu pt. Mae kina tak pisa Konstanty Ildefons
Gaczyski:
Najlepsze to mae kina
w rozterce i w udrce,
z krzesami wycieanymi
pluszem czerwonym jak serce.
Jake tu mio si wtuli,
deszcz, zawieruch przeczeka
i nic, i nic nie mwi,
i trwa, i nie ucieka.
Srebrzysta struga pynie
przez umczone serce
Drzemiesz w tym maym kinie
jak list miosny w kopercie ().
Olsztynek ma szczcie, poniewa ma swoje mae kino. Tu
moemy si spotka i w przyjaznym
gronie obejrze dobry film. To na tej
scenie odbywaj si spektakle,

a modzie rozwija swoje zdolnoci


aktorskie. To wreszcie w kinie Grunwald mona wysucha ciekawych
koncertw czy recitali. O tym, jak
wane jest nasze kino w wiadomoci modych mieszkacw Olsztynka
uczniw klas V a i V d Szkoy
Podstawowej w Olsztynku, wiadcz
ponisze wypowiedzi:
Myl, e nasze kino jest bardzo
potrzebne. Dowiedziaem si od
dziadkw, e kiedy tylko tutaj
mona byo obejrze film, a widownia bya zapeniona po brzegi. To
kino ma dusz i tylko tutaj mona
prawdziwie przey kady film.
Filip Cyronek, klasa Vd
Kino w Olsztynku jest tradycyjnym kinem. Kupujesz bilet w kasie
i wchodzisz. W tym miejscu moesz
si schroni jak w prawdziwym
domu. Nie trzeba zbyt duo paci,
eby si przenie do wiata magii.
Aleksandra Badziong, klasa Va
Uwaam, e kina potrzebne s
w maym miasteczkach. Trzeba tylko

zrobi remont i dobr reklam,


a wtedy jedenie do duych kin nie
bdzie potrzebne. W ten sposb
zaoszczdzimy nie tylko czas, ale
i pienidze.
Czarek Cudzewski, klasa Vd
Sdz, e nawet najnowoczeniejszy multipleks kinowy nie
dorwna magii naszego olsztyneckiego kina. Myl, e w tym miejscu
mieszka duszek kinowy, ktry dba,
aby atmosfera tam bya jak najwspanialsza, a gocie czuli si jak w domu. - Najlepsze te mae kina / Na
sot i smutne chwile / W miejscu,
w ktrym jest miy klimat / A na
ekranie lataj motyle.
Iwona Puszczewicz, klasa Va
Uczniowie klas pitych pokusili
si take o stworzenie jedynego
w swoim rodzaju kinowego sowniczka. Oto najciekawsze hasa:
kinotel fotel
kinota wiata
kinomatyka przedmiot w szkole
kinopki podstawki na kubki

kinomno ciemno
kinolki elki przeznaczone do
jedzenia w kinie
kinobil bilet
kinory okulary 3D
kinojcie wejcie do kina
kiczosy przekska
kinopop popcorn
kinoans - seans
kinjerka kasjerka
kinocje emocje w kinie
zakiniony zakochany w kinie,
owadnity magi kina (a to ju
okrelenie stworzone przez Gaczyskiego);
Mieczysaw Fogg piewa:
W maym kinie nikt ju dzisiaj nie
gra na pianinie, nie ma ju seansu
w maym kinie". Jak to dobrze, e
nie sprawdziy si sowa piosenki,
a mieszkacy Olsztynka mog rednio raz w tygodniu wej w ciemno, gdzie piewa film.
Zakochana w kinie, czyli
zakiniona - Justyna Dbrowska
wraz z uczniami

STOWARZYSZENIE NA RZECZ
OSB NIEPENOSPRAWNYCH
I ICH RODZIN W OLSZTYNKU
Czonkowie Stowarzyszenia spotkali si
w dniu 15 grudnia o godzinie 14 w gocinnych progach Zajazdu Jagieek na Spotkaniu
Opatkowym. W spotkaniu uczestniczyo okoo
100 osb. Podopieczni Stowarzyszenia czyli osoby
z niepenosprawnoci wraz z rodzicami lub opiekunami i zaproszeni gocie. Zebralimy si by podzieli si opatkiem symbolem zgody i jednoci.
Zapraszamy serdecznie Czonkw Stowarzyszenia na
Zabaw Karnawaow w dniu 9.02.2013r. godz.15:00- 17:30
dla dzieci, od godz. 18:00-24:00 dla rodzicw w Domu Kultury
ul. Chopina 29 w Olsztynku.
Anna Rogulska-Ruchaa

Przeka 1% podatku
- to NIC nie kosztuje.
KRS 0000052660
Stowarzyszenie powstao w 1998 r. i jego misj jest dawa
nadziej i wsparcie dziecku niepenosprawnemu i jego
rodzinie w walce o szacunek i godne ycie bo dziecko
nie rodzi si po to, by si podobao, lecz po to, by je
kocha.

1% WYKORZYSTAMY
na cele statutowe Stowarzyszenia.
Dzikujemy serdecznie za Pastwa wsparcie, ktre jest
najwaniejszym rdem finansowania naszej organizacji. May procent, a zdziaa duo.
Zarzd Stowarzyszenia
Strona 14

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

Z historii Muzeum

Ostpreuisches Heimatmuseum w Krlewcu


Historia Muzeum Budownictwa Ludowego-Parku Etnograficznego w Olsztynku rozpocza si w 1909 r.
w Krlewcu, w byych Prusach Wschodnich. Wtedy, na terenie krlewieckiego ogrodu zoologicznego, postanowiono utworzy muzeum na wolnym powietrzu. Pomysodawc i pierwszym dyrektorem skansenu by dr Richard Dethlefsen, wczesny Prowincjonalny Konserwator Zabytkw. Z jego inicjatywy 24 padziernika 1909 r. zebraa si
grupa zoona z profesorw uniwersyteckich, czonkw Towarzystwa Staroytnoci Prussia. Zaplanowali oni, e
w muzeum prezentowany bdzie kady region Prus Wschodnich. Dethlefsen podj decyzj o budowie kopii wybranych w terenie budynkw. W okresie 1909-1913 w krlewieckim muzeum wybudowano 26 obiektw, co potwierdza
akt erekcyjny z 1912 r. Otwarcie Ostpreuisches Heimatmuseum nastpio w lipcu 1913 r. Najliczniejsza grupa
obiektw (13) reprezentowaa region Maej Litwy. Region Oberland reprezentowao 6 obiektw. Znalazy si rwnie obiekty archeologiczne, a take wiatrak i jedna chaupa
mazurska. Nie eksponowano zabudowy Warmii. Teren
muzeum by zbyt may, aby mona byo nada zagroPlan Ostpreuisches
dom oryginalne rozmiary i zachowa odlegoci,
Heimatmuseum z 1913 r.
jakie istniay w warunkach naturalnych. Ograniczony obszar nie dawa take moliwoci dalszej
rozbudowy muzeum, dlatego w 1938 r. rozpoczto proces translokacji do Olsztynka.

Grafika: Magorzata Korolko

Grafika: Magorzata Korolko

Wiesawa Chodkowska
Monika Sabljak Oldzka

Kopia kocioa z Rychnowa

Grafika: Magorzata Korolko

Grafika: Magorzata Korolko


Budowa cmentarza litewskiego

Budowa kopii chaupy z Burdajn

Grafika: Magorzata Korolko


Kopia chaupy rybackiej z Gilge, Maa Litwa
Grafika: Magorzata Korolko

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

Strona 15

Czy musimy by skazani na


Tannenberg Denkmal?
Stawiamy to pytanie sprowokowani wystpieniem p. Bogumia Kuniewskiego w audycji telewizyjnej wyemitowanej 25 grudnia 2012 roku na
kanale TVP Historia. Audycja nosi tytu Tannenberg Denkmal. W zakoczeniu swojego
wystpienia p. B. Kuniewski przypomina, e po
Pomniku Chway Rzeszy (tak nazw dekretem
z 1935 r. nada Hitler) pozostay tylko fundamenty,
a w ziemi s nadal prochy 20 nieznanych onierzy
niemieckich. Pan B. Kuniewski mwi: ... warto
by byo to miejsce jako zaznaczy, bo w dalszym
cigu jest to mauzoleum. Na tym stwierdzeniu
audycja koczy si, ale pytanie o Tannenberg
Denkmal pozostaje otwarte.
Jeli p. B. Kuniewski wycofa si z wczeniejszych wasnych pomysw zagospodarowania terenu po byym pomniku tannenberskim, to dobrze.
Nie chcielimy do nich wraca, ale ze wzgldu na
nasze zainteresowania histori do niektrych projektw postanowilimy si odnie.
Zatem przypomnijmy je nie tylko czytelnikom
Albo.
1. W 2002 roku p. B. Kuniewski proponowa,
aby odkry podziemn cz dawnej wiey Hindenburga i odbudowa krypt grobow. W tym miejscu mgby powsta grb nieznanego onierza nie-

mieckiego z 1914 roku - pisa w czerwcowym


numerze Albo na str. 5.
Nadal nie rozumiemy, dlaczego mielibymy
odbudowywa i pielgnowa taki pomnik, bo przecie odrestaurowany grb staby si pomnikiem.
Nie rozumiemy take, dlaczego zbudowany
w latach 1925-27 pomnik tannenberski porwnuje
p. Kuniewski do Grobu Nieznanego onierza
w Warszawie. Wyszukiwanie jakichkolwiek elementw podobiestwa byo z jego strony co najmniej
niestosowne. Jestemy zdziwieni i zaniepokojeni
myleniem historycznym znanego i cenionego
w rodowisku olsztyneckim historyka.
W tym miejscu naley przypomnie, e Polska
wystawia pomnik swoim nieznanym onierzom,
ktrzy zginli, walczc o niepodlego Ojczyzny.
Polska utracia j w wyniku zaborczej polityki
Rosji, Niemiec i Austrii.
2. W 2004 roku, w numerze sierpniowym
Albo, p. B. Kuniewski proponowa, aby krypt
Hindenburga przeznaczy na mauzoleum wszystkich onierzy polegych w bitwie pod Tannenbergiem, za w 2012 roku przedstawi swj kolejny
pomys, a mianowicie projekt budowy Europejskiego Parku Historii i Pamici (Albo 7/12).
Jestemy zdecydowanie przeciwni powyszym
pomysom p. Kuniewskiego. Popieramy stanowisko p. Stanisawy Zitek, ktra jako historyk
z wyksztacenia wypowiedziaa si na temat Tannenbergu Denkmal wyczerpujco i profesjonalnie
(Albo 9/12).
Na ukryte czy pozostawione jako otwarta kwestia pytanie z audycji telewizyjnej odpowiadamy
jak poniej, jednoczenie postulujemy do wadz
gminy, aby lepiej zadbay o porzdek po byym
pomniku i o naleyty wygld mogiy w jego pobliu.
Jest jeszcze jedna kwestia, na ktr chcemy

zwrci uwag. Pan B. Kuniewski w zakoczeniu


audycji powiedzia: Tannenberg by celem pielgrzymek ludzi z caych Niemiec. Omielamy si
okreli t wypowied jako przekamanie. Pan.
B. Kuniewski doskonale rozumie rnic midzy
pielgrzymk, a udziaem w zorganizowanej demonstracji czy zgromadzeniu. Jako historyk powinien
powiedzie, ze byy to przede wszystkim organizowane przez Trzeci Rzesz wyjazdy na demonstracje nazistw. Byy take indywidualne czy grupowe
wycieczki, ktre metaforycznie mona nazwa pielgrzymkami.
Uwaamy, e tej pamitki z przeszoci, jak s
ruiny Tannenbergu Denkmal, nie powinnimy
odgrzebywa ani dosownie, ani w przenoni. T
spucizn, czyli dawny, czciowo zniszczony przez
samych Niemcw, Pomnik Chway Rzeszy otrzymalimy w 1945 roku nie z wasnej woli. Czy nadal
mamy zastanawia si nad zagospodarowaniem
tego terenu?
Proponujemy po chrzecijasku, aby w miejscu
pochwku 20 nieznanych niemieckich onierzy
postawi po prostu KRZY, tak jak na mogiach
wszystkich polegych w I wojnie wiatowej.
Dajmy spokj caej tej sprawie, a ju na pewno
wity spokj szcztkom onierzy, ktrych mogiy s i pozostan na zawsze na Warmii i Mazurach.
Nie musimy ani teraz, ani w przyszoci by skazani
na Tannenberg Denkmal.
A propos artykuu p. P. Kowala (Albo 10/12).
Ot, p. S. Zitek nie uya okrelenia skarbniki
/wg p. P. Kowala/, lecz prawidowo wyrazia si
srebrniki, czyli judaszowe pienidze.

Strona 16

serca przelane na papier, byle


byo autentyczne i szczere.
A forma? Ju twrcy staroytni
biedzili si nad ustawianiem
sw w rygorystyczne ramy, co
nie znaczy, e taka ich poezja
bya lepsza od popularnego
dzisiaj wiersza biaego. Mona
lubi rymy parzyste czy okalajce, ale nie mona twierdzi, e
wycznie takie s jedynie
suszne. Poza tym przyjam
zasad, e zamieszcz kady
wiersz czy proz, o ile tylko nie
bd obraliwe dla innych i nie
zalej czytelnika jadem godnym
puszki Pandory, czyli wedug
sw pisa kady moe, troch
lepiej lub troch gorzej.
Sama siebie ustanowiam krytykiem z Boej aski, ale czy
jestem pochlebc? Na pewno
lubi ludzi i znam swoje miejsce
w szeregu. Z wielk przyjemnoci zamieszcz jednak pod
askawymi skrzydami Pegaza
wiersz naszego szanownego
Autora [z nazwiskiem do wiadomoci redakcji lub tylko mojej].
Zachcam te innych w wieku

Czekamy na wasze listy alboolsztynek@wp.pl

To wszystko kiedy ma swj kres


Po dugiej nocy wstanie dzie
W upionych duszach zadr serca dwa
Jak dzikich ptakw krzyk

Pod skrzydem Pegaza


Pocztek nowego roku i ju
powd do radoci, gdy okazuje
si, e moj skromn rubryk
odwiedza PRAWDZIWY krytyk
i wielka szkoda, e anonimowy,
gdy polemika byaby o wiele
przyjemniejsza. W cywilizowanym wiecie istnieje zasada, e anonimy bez czytania
wdruj do kosza. Z szacunku
jednak do Autora chciaabym si
odnie do sw totalnej krytyki
utworu zamieszczonego w ostatnim numerze ALBO. Wiersz ten
zainicjowa nasz konkurs poetycki i to ju si stao, zatem
owiadczenie o gotowoci
napisania pierwszego prawdziwego utworu z przyczyn oczywistych zostanie pominite
wymownym
milczeniem.
Podobnie zreszt musz spojrze
na zasady tworzenia poezji,
gdy z pewnymi teoriami si po
prostu nie dyskutuje. Chciaabym jednak przypomnie
o moich zasadach decydujcych
o wyborze konkretnego utworu
do publikacji. Ot uwaam, e
poezj jest ju jedno drgnienie

Alicja i Tadeusz Chrzanowscy

I znw odnajdziesz ycia sens


I kto nadziej poda ci
Jaminu ki osuszy cich z
Bdziesz znowu czyta z gwiazd
Nie uwierzysz w zo
e ludzie depcz, ami
Aby dalej i
od przedszkola do seniora do
okazywania swojej wraliwoci
w
poetyckich
strofach,
niekoniecznie na poziomie
homeryckich szczytw.
Z wielk przyjemnoci
zamieszczam dzisiaj modziecze wiersze znanej mi,
niezwykle wraliwej osoby,
ktrej
baga
yciowych
dowiadcze jest zaiste wielki.
Mona tu polemizowa z powiedzeniem, e otrzymujemy
tylko tyle, ile moemy
udwign, bo co si dzieje,
kiedy ciar przygniata nas do
ziemi, a yjemy dalej. To wszystko kiedy ma swj kres?
Henryka ebrowska

Nie przekrelisz drogi swej


W zym codziennym nie
Nie przerwiesz nici marze
Bo to powietrze twe
Brzmieniem ciszy, szeptem wyzna
Kocha chcesz, tak bardzo chcesz
[Utwr drugi- bez tytuu]
Wiem, wiem, gdzie jest moje miejsce
Wiem, wiem, chocia wiedzie nie chc
Wiem, wiem, jak bardzo serce bije
Wiem, wiem, e nie mog nigdy straci ci
wiat nie wierzy ju w twoje istnienie
Rzuca w oczy lubnej sukni biel
Czas pijany kania si i mieje
Znw dooy mi lat

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

Wigilia w Klubie Seniora


Olsztyneccy emeryci to kultury fani,
W Klubie Seniora przy MOPS-ie s zintegrowani.
Panie i panowie, Klubu Seniora czonkowie
To mietanka towarzyska kady o nich powie.
Wszyscy czonkowie, ktrzy do klubu nale
W jesie swego ycia to wcale nie wierz.
W klubie ich aktywne dziaania pene radoci
To powd, e przeywaj renesans modoci.
e Klub Seniora czuje si bardzo mody
Ostatnia Wigilia daa tego jawne dowody,
Klub Seniora pokaza szczyt swych moliwoci
Czym zaskoczy totalnie zaproszonych goci.
Nadmieni, e dobr goci by znakomity,
Nie przesadz jeli okrel, e to byy VIP-y.
Ksidz Biskup z Olsztyna, diecezji gowa,
Na Wigilii w MOPS-ie - posta wyjtkowa.
Burmistrz Olsztynka, mimo przezibienia,
Nie omieszka doceni rangi zaproszenia.
Proboszczowie obu parafii gest pikny zrobili
I na Wigili do MOPS-u take przybyli,
Radni rwnie byli - jak i inne znakomitoci,
Trudno wymieni wszystkich przybyych goci.
Preludium spotkania wielkie zaskoczenieChr Seniora zrobi na wszystkich wraenie.
Koldy piewane przez Szanowne Panie
Do San Remo rangi skromne porwnanie.
Nie przesadz - jeli panie by pieway
W La Skali, owacje rwnie by dostay.
Chr by brawa dosta za kold piewanie
W Sykstyskiej Kaplicy, w samym Watykanie.
Proboszczowie pewnie dobrze by zrobili

Gdyby Chr Seniora na msz zaprosili.


Zaproszenie mogoby to spowodowa,
By chr parafialny rewitalizowa.
Gdy piewanie kold panie zakoczyy,
Na Wigili wszystkich goci zaprosiy.
Najpierw tradycyjnie opatkiem amano,
yczenia z okazji wit sobie skadano.
Pan Burmistrz z Biskupem seniorom yczyli
By w tak wietnej formie ponad sto lat yli.
Zaskoczenie wielkie gocie oniemieli,
Tyle da przernych jeszcze nie widzieli.
Bo zgodnie z tradycj, ktra przekazuje
Dwanacie wigilijnych da obowizuje.
Te dania podane na st do jedzeniaSmak, nccy zapach nie do zapomnienia.
Cho bya pokusa stop! si nie przejada,
Bo z grzechu akomstwa trzeba si spowiada.
Gesslerowa w mediach gastronomii tuba
Zdziwiona by bya widzc smaczne cuda.
Niechaj wszyscy wiedz, e w Olsztynku panie,
Dla nich to nie problem smaczne gotowanie.
Tyle to wszystkiego panie przyrzdziy,
e gociom niadanie jeszcze by zrobiy.
W poincie sukcesu udanej imprezy
Dzikowa Dyrektor MOPS-u si naley,
Bo pani Ewunia bardzo si staraa
By Wigilia w MOPS-ie wietnie si udaa.
Czesaw Bandzwoek

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

Jak karnawa, to karnawa


Stycze jest miesicem zabaw karnawaowych. Zabawa choinkowa to nie tylko
dobra zabawa, ale i dugoletnia tradycja naszej szkoy. Jest to impreza otwarta
dla wszystkich dzieci, rwnie spoza naszego obwodu szkolnego. 18 stycznia 2013
roku w wietlicy Wiejskiej w Mierkach zebray si dzieci ze Szkoy Filialnej
w Mierkach oraz spoeczno lokalna.
Dzieciaki z radoci czekay na ten dzie. Wszyscy
bawili si wietnie, wesoy
gwar oraz muzyk sycha
byo z daleka. I duzi i mali
plsali w rytm muzyki,
a pikne bajkowe stroje prezentoway si znakomicie.
W konkursie Najpikniejszy strj kade przebrane
dziecko otrzymao upominek.
Swoj
obecnoci
zaszczycili nas zacni
gocie, a byli to: Burmistrz
Olsztynka Artur Wrochna,
Dyrektor Szkoy Podstawowej w Olsztynku Beata
Bukowska,
Inspektor
Owiaty w Olsztynku Mirosaw Obrbski, Radny Rady
Miejskiej w Olsztynku
Andrzej Wojda oraz przedstawiciele Rady Soeckiej
w Mierkach - Halina ydecka oraz Andrzej Jakubowski z maonk. Dzikuj serdecznie wszystkim
gociom za to, e znaleli
dla nas czas, mimo licznych
obowizkw.
Wielk atrakcj dla
uczestnikw zabawy by
wystp Studia Wokalnego
z MDK u w Olsztynku,
ktry dziaa pod kierunkiem
Marii Kuciskiej. Trzeba
szczerze powiedzie, e
potrafi piknie piewa.

Punktem kulminacyjnym
imprezy bya oczywicie
wizyta w. Mikoaja, ktry
wrczy paczki wszystkim
grzecznym dzieciom. Mikoaj mia duo pracy, gdy
wszystkie dzieci byy
grzeczne i zasuyy na prezenty.
Dzikuj wszystkim,
ktrzy aktywnie wczyli
si do organizacji naszej
zabawy. Gorco dzikuj
rodzicom za wspaniae
i smaczne ciasta. Specjalne
podzikowania nale si
Justynie Komuda, Hannie
i Jerzemu Bartosiak,
Magorzacie Woodko,
Grzegorzowi Gajdamowicz,
Elbiecie Piaseckiej, Madzi
Pepowskiej, Adzie Piaseckiej, Agacie Grohs, Izie
Nurkiewicz, Joannie ugie-

wicz, Agnieszce Krawczyk,


Magorzacie, Pawowi,
Iwonie i Piotrowi Rutkowskim oraz Andrzejowi
Jakubowskiemu. Rwnie
naley pamita o sponsorach naszej zabawy, ktrzy
wsparli nas swoim darem
serca, niektrzy z nich nie
po raz pierwszy. Bez ich
pomocy niewiele udaoby
si zdziaa. Bardzo im za
wszystko dzikujemy.
To by wspaniay bal!
No c, na taki bal musimy
poczeka do nastpnego
roku. A wic Do zobaczenia za rok.
Jolanta Wieczorek
Kierownik Szkoy
Filialnej w Mierkach

Co sycha w Olimpii?
Po okresie roztrenowania i krtkim odpoczynku witecznym, pikarze zrzeszeni w MKS
Olimpia rozpoczli przygotowania do rundy
wiosennej sezonu pikarskiego 2012/2013
o mistrzostwo klasy okrgowej. Zaplanowano
sparingi wedug poniszego harmonogramu
(wszystkie mecze w soboty o godz. 14:00 na
Boisku Dajtki w Olsztynie, ul. ytnia 71):
2 II
9 II
16 II
23 II
2 III
9 III
16 III

GKS Stawiguda
Bkitni Pasym
Omulew Wielbark
Pisa Barczewo
Start Dziadowo
Stomil II Olsztyn
Orze Janowiec Kocielny

Ostatnim sprawdzianem Olimpii przed


rund wiosenn bdzie mecz na wasnym stadionie z Warmi Olsztyn - 23 marca o godzinie
14:00.

PRZEKA

1%

PODATKU
KRS 0000270261
Fundacja Studencka
Modzi-Modym
w CEL 1 % wpisz:
MKS OLIMPIA
OLSZTYNEK

Strona 17

12 XII Okolice Sitna.


Zatrzymano tu 2 osoby
(mieszkacw Sitna) pod
zarzutem kusownictwa.
Sprawcy schwytali w sida
dzika, prbujc nastpnie
wyrywajcego si dobi
z kuszy. Odpowiedz przed
sdem zarwno za kusownictwo, jak i za nielegalne posiadanie i uycie broni. Na kusz
bowiem niezbdne jest
pozwolenie, jak na bro paln.
15/16 XII Ul. Krzywa.
Uszkodzenie samochodu Fiat
Punto Sp-ni Pracy w Myszko-

wie. Zerwane lusterka boczne


i powgniatane elementy karoserii to straty w wysokoci
8 tys. zotych.
14/15 XII Ul. Kolejowa.
Skradziono tu samochd
Mitshubishi L200, wasno
Jerzego K.
21 XII e okazja czyni
zodzieja przekonaa si pracowniczka urzdu miejskiego Izabela M. Wysza na
chwil ze swojego pokoju,
pozostawiajc na tzw. widoku
portfel z dokumentami i pienidzmi (400 z). Portfel, niestety, pod jej nieobecno
znikn.
24 XII 10 I Swaderki.
Z terenu dziaki budowlanej
Wadysawa K. z Olsztyna
skradziono 4 koa samochodowe, 2 lewarki hydrauliczne
i inne drobne przedmioty
o cznej wartoci 5000 z.
24-28 XII Ul. Pionierw.
Usiowanie wamania do
mieszkania Wioletty M. Zo-

dzieje nie byli tym razem


w stanie sforsowa zabezpiecze drzwi, prawdopodobnie
sposzyli ich te ssiedzi nieobecnej lokatorki.
25 XII Ul. Ostrdzka.
Hej kolda, kolda! Niestety,
atmosfera wit nie udzielia
si niektrym klientom Orlenu. Wrcz przeciwnie, przybyli tam prawdopodobnie
w celu zakupu, raczej nie paliwa Arkadiusz M. i Pawe A.
z Olsztyna oraz Piotr W.
z Olsztynka dotkliwie pobili
Dawida P. i Piotra P. z Olsztynka. Dalej, jednego z poszkodowanych wywieli do
lasu (drugi zdoa uciec)
i jeszcze raz go bili. Trudno
oprze si w takich przypadkach pozytywnemu wspomnieniu Kodeksu Hammurabiego.
28/29 XII Drwck. Kradzie silnika elektrycznego
i 30 mb przewodu trjfazowego o cznej wartoci 600 z,

z posesji Marii D.
3/4 I Ul. Pionierw. Kradzie samochodu Mazda 6
(waciciel to Robert S.)
zaparkowanego na chodniku.
9 I
Ul. Towarowa.
Z terenu PKP skradziono
metalowe elementy torw i
zwrotnice o wartoci 1700 z.
Pewnie zom w cenie.
11 I utynwko. Na
chwil pozostawi portfel
z dokumentami i pienidzmi
/1300 z/ Bogusaw J. - pracownik gospodarstwa rolnego, przebierajc si po pracy.
Zodziejowi to wystarczyo!
1-18 I Kunki. 2 metalowe supki konstrukcyjne
o wartoci 1000 z znikny
z posesji Szczepana C. z Krlikowa.
18 I Ul. Daszyskiego.
Zaufanie do tzw. osb
urzdowych, a zwaszcza
podajcych si za takie moe
mie zgubne skutki. Dowiadczya tego Stanisawa Z.,

wpuszczajc do domu 2 osoby, ktre rzekomo chciay jej


zwrci 100 z nadpaty za
jak energi. Urzdnicy
mieli jednak banknot 200-zotowy, wic cakowicie ju
ufna kobieta przyniosa zwitek banknotw, eby wyda
reszt. Dalej wypadki tak si
potoczyy, e zagadana
przez oszustw stracia w
efekcie 2750 z. Swoj drog,
pomys oryginalny. Apelujemy tu o ograniczone zaufanie
do takich goci, dzisiaj adna
instytucja nie przysya ju
pienidzy przez posacw,
jeeli w ogle przysya!
W omawianym okresie
policja zatrzymaa te 8 osb
poszukiwanych, 2 prawa
jazdy, 32 dowody rejestracyjne, 3 nietrzewych kierowcw oraz 5 osb do wytrzewienia.
Opracowano na podstawie
materiaw KP w Olsztynku.

DEZ INFORMACJE OLSZTYNECKIE


Z obornikiem przez Olsztyn

adze Olsztyna postanowiy zamkn swoje miasto dla tirw


i wyznaczyy ich objazd przez Olsztynek. Wywoao to wielkie
oburzenie ludzi obawiajcych si potoku ciarwek pod swoimi oknami.
Plany spotkay si nie tylko z protestem mieszkacw Olsztynka, ale
take odpowiedni reakcj wadz, ktra moe uprzykrzy ycie w miecie
wojewdzkim. - W tej sytuacji wydalimy zarzdzenie o dofinansowaniu
przejazdw dla tych tych rolnikw z naszej gminy, ktrzy zdecyduj si
zajecha do Olsztyna pojazdami transportujcymi gnojowic, obornik oraz
szambo - wyjania rzeczniczka burmistrza Aldona Paluch. - Rolnicy mog
liczy nie tylko na zwrot kosztw paliwa, ale take dodatkow stawk za
kad godzin jazdy ze mierdzcym adunkiem po Olsztynie.
Jak si dowiedzielimy, s ju pierwsi zainteresowani t form dziaalnoci. - Mam wyjtkowo cuchncy obornik kurzy i chtnie pojed z nim po
Olsztynie. Tym bardziej, e ciarwki maj jedzi przez moj wie wyjania Henryk ajno z Mierek. - Nie do, e w ten sposb pomszcz
moj krzywd, to przy okazji dorobi troch do emerytury.
Chtni do wyjazdw powinni posiada sprawne, zarejestrowane cigniki,
bd samochody oraz uprawnienia do kierowania pojazdami. Wadze gminy
mog natomiast zaopatrzy chtnych w odpowiedni ilo obornika i gnojowicy.
Uwaga! W przypadku duej liczby kandydatw, o dopatach bdzie
decydowaa kolejno zgosze.

atwe, ale mam nadziej, e uda si nam ich znale - dodaje profesor.
Przypominamy zainteresowanym, e pozowanie bdzie nieodpatne i ma
odbywa si w godz. 8-15.

Oszaamiajca ekspozycja w skansenie

orzystajc z urokw surowej zimy w naszym parku etnograficznym powstaa nietypowa ekspozycja i osiedle. - Postanowilimy
pokaza jak wyglda osada eskimoska - wyjania kierownik skansenu Elwira Sroczyska. - Zbudowalimy kilka rnej wielkoci igloo, a take prezentujemy wygld zaprzgw, narzdzi owieckich oraz ubiorw.

Potrzebne twarze do wityni

rzy okazji malowania naszego kocioa, na cianach zostan


uwiecznione take wizerunki witych i sceny biblijne. Ekipa artystw pod kierownictwem profesora Adama Suchojada z Poznaskiej Akademii Sztuk Piknych bdzie pracowaa przez kilka miesicy. - W zwizku
z tym potrzebujemy chtnych, ktrzy bd pozowali do freskw - mwi
malarz. - Bardzo zaley nam na modelach i modelkach. Chodzi zarwno
o starcw, jak i osoby mode, kobiety i mczyzn.
Dlatego chtni ju mog zgasza ch udziau w przedsiwziciu. Na
pocztku powstanie obraz nacienny przedstawiajcy wesele i cud w Kanie
Galilejskiej. - Dlatego, w tym wypadku, zaley nam na osobach lubicych
dobr zabaw i znajcych figury taneczne - wyjania Adam Suchojad.
Kolejne dzieo bdzie przedstawiao Trzech Krli. Artyci szukaj zatem
trzech mczyzn o inteligentnym wyrazie twarzy. - Wiem, e nie bdzie to

Strona 18

To pierwsza w Polsce ekspozycja etnograficzna tego typu. Mona wej


do wntrza nietypowych domostw ze nienych blokw, podziwia rkodzieo wykonane z koci, a nawet posucha nagra tradycyjnych pieni
eskimoskich.
Najwiksz atrakcj bd jednak zwierzta. Mona obejrze stado psw
pocigowych, ale take trzy foki poyczone z ogrodu zoologicznego
w Petersburgu.
Niestety, caa atrakcja zniknie wraz z nadejciem wiosny, dlatego warto
si popieszy, by zdy zwiedzi t wyjtkow wystaw plenerow.
Nie obyo si przy tym bez problemw. - Inspektor nadzoru budowlanego
nakaza nam przygotowa projekt budowlany dla kadego z budynkw.
W tym celu musielimy zatrudni architekta z Grenlandii - opowiada Elwira
Sroczyska.

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

Samo ycie, czyli ...

POLKA NA EMIGRACJI
Kolejny raz przyleciaam do Anglii w odwiedziny i kolejny raz przywitaa mnie
posta potnego Robin Hooda na lotnisku w Doncaster - Sheffield noszcym jego imi.
Lubi ten port lotniczy, bo nie czuj si na nim zagubiona, a i obsuga nawet przyjazna
Polakom. Pogoda jest angielska, czyli szaro, buro i deszczowo. Anglia jednak chyba
staa si dla Polakw drug ojczyzn. Na Wyspy podruje si czciej ni np. do Krakowa. Jedni lec do pracy, czyli do siebie, a inni w odwiedziny. I tak to odbywa si
w powietrzu ruch midzy Polsk a Angli. W trakcie pobytu w Anglii miaam okazj
rozmawia z rnymi Polkami i w wielkim skrcie przybli losy polskich emigrantek.

Port lotniczy w Doncaster - Robin Hood Airport


Ewa z Sobieszewa. Znalazam si w Anglii
gwnie z racji tej, e m dosta tutaj ciekaw
ofert pracy. Przyj t prac i przyjecha najpierw sam, aby poszuka dla mnie i dziecka
odpowiedniego domu. Po dwch miesicach bylimy ju ca rodzin razem. Wszystko byo dla
mnie nowe, obce. Jedc samochodem musiaam
przestawi si na ruch lewostronny. Pocztek by
koszmarny, nawet zaliczyam barierk. Jzyk
angielski znaam do dobrze, ale w praktyce
wyszy pewne braki i dlatego zapisaam si na
kurs angielskiego, co mi bardzo pomogo w swobodnym komunikowaniu si. Oczywicie szukaam rwnie pracy. Aby znale dobr, satysfakcjonujc prac trzeba wykaza si du cierpliwoci. Mnie zajo to p roku. Praca zajmuje
waciwie cay dzie, od 9.00- 17.00. Dzie roboczy wyglda mniej wicej tak: rano odprowadzi
dziecko do przedszkola czy szkoy, potem do
pracy, nastpnie powrt ok.18.00. Oczywicie po
powrocie zrobi jedzenie, sprztn, obejrze
bajk z dzieckiem i poczyta ksieczk na dobry
sen. Weekendy byy mie, bo wreszcie ca rodzin moglimy spdza czas. Polubiam Angli.
Uwaam, e tutaj si lej yje. Zdecydowalimy
jednak wrci do kraju, bo dziecko skoczyo
7 lat i powinno pj do polskiej szkoy, mimo,
e ju ma za sob 2 lata szkoy angielskiej.
Myl, e kiedy jeszcze wrc do Anglii.
Teresa ze Supska. Oboje z mem jestemy
nauczycielami. W Polsce uczyam jzyka angielskiego, a m wychowania fizycznego. Znalazam prac w przedszkolu. Warunki pracy i pacy
dobre. Mam pod opiek 4- 5 dzieci. Rzadko zdarza si opieka nad wiksz grup. Do codziennych obowizkw midzy innymi naley wype-

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

nienie kademu dziecku karty spostrzee do


wiadomoci rodzicw. Naley bardzo dba, aby
rodzice nie mieli uwag, co mogoby obniy
rang placwki. Poniewa spodziewamy si
dziecka, to zdecydowalimy z mem, e po
moim urlopie macierzyskim wracamy do Polski.
Lucyna z Nidzicy przyjechaa do Anglii te
z mem. Miaa o tyle dobrze, e znajomi przyjli
ich pod swj dach i pomogli w szukaniu pracy.
Poniewa nie chciaa naduywa gocinnoci
i yczliwoci przyja prac w KFC. Jzyk znaa
sabo, ale posza na kurs i zacza sobie coraz
lepiej radzi. W pracy awansowaa na szefow
grupy. Pracuj oboje z mem. Ich celem jest pracowa dotd, a nie wybuduj sobie w Polsce
domu. Pewnie to potrwa jeszcze kilka lat. Planuje
powikszy rodzin, przeczeka kryzys i wrci
do Polski. Moe doczeka si, e w Polsce znajdzie prac zgodn z jej kierunkiem studiw.
Barbara spod Warszawy ze miechem wspomina swj start. W Polsce byam sprzedawczyni
w duym warszawskim sklepie. Nie byo mi le,
ale chciaam sprbowa lepszego. Wyjechaam
w ciemno, bez znajomoci jzyka i jakichkolwiek
kontaktw w Anglii. W samolocie dogadaam si
z jedn babk i wsplnie zaczymy szuka
mieszkania. Pomg nam troch jej znajomy.
Udao si nam znale tanie mieszkanie, ale nie
ukrywam, e byo do marne. Wane jednak, e
by dach nad gow. Pracy szukaam przez miesic. Brak znajomoci jzyka mocno utrudnia
znalezienie lepszej pracy. Na rozmowach kwalifikacyjnych mwiam tylko yes lub no. Troch
wyczuwaam o co pytaj, a troch mi podpowiedziano jak takie rozmowy wygldaj. Oczywicie

staraam si o jakkolwiek prac. Zaczam swj


start od robienia kanapek. Po roku zapisaam si
na kurs angielskiego, zmieniam mieszkanie
i mieszkam teraz sama. Poznaam chopaka
i mam zamiar zosta w Anglii na stae. Mimo
deszczowej pogody nie dopada mnie depresja.
Lubi tu by, a rodzinne strony odwiedza. Na
pytanie, czy tskni za Polsk, odpowiadam- nie.
Magorzata z Olsztynka. Wyszam za m za
obcokrajowca. Oboje porozumiewalimy si
tylko po angielsku wic pomylelimy, e najlepszym miejscem na wsplne ycie moe by
Anglia. Znajomi uyczyli nam adresu i gociny.
W dwa tygodnie udao mi si znale prac,
a nastpnie nawet wygodne mieszkanie. Poniewa mylelimy o pobycie staym zaczlimy
rwnie myle o kupnie swojego mieszkania. Po
dwch latach udao si. Mamy prac, nowy dom
i dziecko. Tskni za Polsk a m za swoim krajem, ale Anglia jest nasz drug ojczyzn. Nie
wszystko mi si tutaj podoba, Kiedy narzekaam
na polsk biurokracj, ale angielska jest jeszcze
bardziej rozbudowana i jest mas bezsensw biurokratycznych. Mam dziecko i myl o jego przyszoci. Opieka w dobrym obku czy przedszkolu jest bardzo droga. Opaty na studia zostay
podwyszone z 3 tys. do 9 tys. funtw rocznie.
O awansie w pracy na stanowisko kierownicze
lub otrzymanie pracy pastwowej, to obcokrajowiec moe pomarzy. Trzeba nazywa si Smith.
Ponadto mam wraenie, e wobec Polakw s
stosowane praktyki dyskryminacyjne. Poniewa
jestemy biali, to trudno udowodni rasizm.
Mimo rnych przeciwnoci wi jednak swoje
ycie z Angli. Uzyskaam ju pobyt stay i ucz
si nowej ojczyzny.
I tak oto polskie emigrantki radz sobie pokonujc rne trudnoci. Jednym si bardziej powodzi, innym jakby troch mniej, ale chyba na tym
polega poszukiwanie swoich szans yciowych.

A bardziej prozaicznie patrzc na los emigrantki,


to Polki maj rwnie szans na ugotowanie
bigosu z polskiej kiszonej kapusty, czy poda
ogrek kiszony na przeksk. S tutaj sklepy polskie i jest rwnie stoisko z polskimi produktami
w sieciowym Morrisonie. Jedna tylko uwaga, to
taka, aby nie szuka tego stoiska wrd stoisk
krajw europejskich, ale pod szyldem - asian
(azjatyckie). Samo ycie!
Stanisawa Zitek

Strona 19

Kronika MDK-u
31 XII Powitanie Nowego Roku
w Rynku Miasta (str. 8).
11-13 I
WOP w Olsztynku.
W tym roku Orkiestra zagraa dla ratowania ycia dzieci oraz godnej opieki
medycznej seniorw. Zbieralimy
w kinie podczas spektaklu teatralnego,
koncertu rockowego, orkiestrowego
koncertu kold, przy kocioach, na
ulicach i w sklepach w Olsztynku.
Kwestowalimy w Waplewie i w ukcie, tam odbyway si rwnie imprezy
i licytacje.
cznie zebrana kwota to 18 825
z, z tego 2 186 z w Waplewie i 5 500
z w ukcie.
WOP w Olsztynku rozbrzmiewaa
a trzy dni. W pitek chrami anielskimi podczas jaseek boonarodzeniowych On narodzi si dla nas w wykonaniu grup teatralnych Maliny
i owcy Nagrd ze Szkoy Podstawowej w Olsztynku, ostrym brzmieniem w sobotnim koncercie rockowym, gdzie wystpiy zespoy
NoXX z Ostrdy i D'Dorsh
z Olsztyna. W niedziel podczas oglnopolskiego finau, w orkiestrowym
koncercie kold wystpili: olsztynecki
chr kameralny pod kier. Marii Gronkiewicz i zespoy z domu kultury:
Szarlotka, 2+2, ADHD, Tabu,
Crazy Daisy i kapela parogi.
Imprezom towarzyszya licytacja
gadetw, a ca akcj zakoczylimy
olsztyneckim wiatekiem do nieba
i fajerwerkami.
W imieniu Orkiestry dzikujemy
wszystkim, ktrzy wczyli si w to
nasze wsplne granie, przede wszystkim darczycom (szczeglnie firmie
FHU MAX Wszystkiego oraz pani
Danusi Przywonej) i wolontariuszom
(ukasz Han, Paulina Kaecka, Sandra
Skodowska, Patrycja Zauska, Maciej
Czepe, Klaudia Szczyglak, Alan
Szczyglak, aneta Masiak, Joanna
Gsiorowska, Patrycja Zieliska,
Marzena Szubicka, Kamila Dumka,
Ilona Szczyglak, Pawe Pietrzak,
Monika apiska, Sara Stpie i Dorota Grzyska, nasza rekordzistka
4 500 z!).

!
Polecamy

17 I Zespoy wokalne Crazy


Daisy i Tabu w mistrzowski sposb zaprezentoway Olsztynek podczas
XIII Przegld Kold i Pastoraek
piewajmy Malekiemu w Morgu
zajmujc pierwsze miejsca w swoich
kategoriach. Wyrnienie otrzyma
rwnie zesp 2+2.
18 I Kino Grunwald. Z okazji
150 rocznicy Powstania Styczniowego
Szkoa Podstawowa w Olsztynku
wystawia sienkiewiczowskiego Latarnika. Spektakl wykonay szkolne
zespoy - Maliny i owcy nagrd.
19 I 3 II Akcja FERIE. Program zaj dla dzieci na zimowe ferie
jest w Olsztynku bogaty. Rne instytucje wrcz przecigaj si w ofertach
MDK, MBL, Biblioteka Miejska,
szkoy, okoliczne orodki rekreacyjne.
Super atrakcj jest od tego roku lodowisko miejskie.
My przygotowalimy, jak zwykle,
komplet turnieje sportowe i rekreacyjne, seanse w kinie, warsztaty artystyczne (plastyczne, perkusyjne,
taneczne), konkurs plastyczny, konkurs
piosenki, spektakle teatralne, kulig
i wycieczk na narty.
Sztandarow nasz imprez s od
wielu lat Wybory Maej Miss Ferii,
do ktrej przygotowania trwaj przez
cae 2 tygodnie. Wicej o programie
w nastpnym numerze.

Ferie 2013 w obiektywie

Kulig

Konkurs plastyczny Zimowy portret lasu

Wkrtce:
7 III Na Dzie Kobiet Burmistrz
Olsztynka zaprasza Panie z naszej
gminy do Gimnazjum, gdzie jedn
z atrakcji bdzie operetka. W programie Zapiewajmy o mioci usyszymy najsynniejsze, najbardziej znane
przeboje tego piknego gatunku muzyki w wykonaniu grupy artystycznej
Operus Arte.
22 III Dugo oczekiwany w Olsztynku koncert legendarnej grupy
Stare Dobre Maestwo. Bil. - 35
z w przedsprzeday, 40 z w dniu koncertu, do nabycia w MDK-u.

Turniej rekreacyjny Ferie na lodzie

Zapraszamy!

MDK

ku!
o
o
b
e
c
na fa
ze
grane!
z nami zsazwwsie
dzia co jest
ie
z
d

b
Strona 20

Warsztaty perkusyjne
Wicej zdj z akcji ferie w nastpnym wydaniu gazety. Fotorelacje z imprez znajdziecie rwnie na naszym Facebooku.
ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

21 Fina WOP

Jaseka Boonarodzeniowe - Maliny i owcy Nagrd

Wolontariusze w akcji

Orkiestrowe granie w Waplewie

Olsztynecki Chr Kameralny

Rockowa jazda bez trzymanki - NoXX


ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

Pozytywnie zakrcona olsztynecka modzie

Orkiestrowy koncert kold - Kapela parogi

Olsztyneckie wiateko do nieba


Strona 21

Wpleceni w histori (cz I)

Morze ruin
W dolinie midzy malowniczymi
wzgrzami rozciga si miasteczko
mojego urodzenia Nowe Miasto
Lubawskie. Przyszam na wiat
w 1943 roku jako drugie dziecko
maestwa, w ktrym matka bya
szanowan krawcow, a ojciec zawodowym kierowc. Moi przodkowie
z dziada pradziada byli Polakami,
w domu mwiono w ojczystym jzyku, ale oficjalnie obowizywa jzyk
niemiecki. Miaam o sze lat starszego brata, a po kolejnych szeciu
latach rodzina nasza powikszya si
o liczn, czarnowos dziewczynk,
ale to byo ju w Olsztynku. Wanie
tutaj zamieszkalimy jesieni w 1947
roku, poniewa tata znalaz zatrudnienie w nowo powstaym, duym
zakadzie pracy - Orodku Transportu Lenego. Naszym domem staa si
kamienica przy ulicy Chopina,
naprzeciwko obecnej przychodni
lekarskiej. Wtedy by to budynek
sdu, chyba do lat 70-tych, kiedy
przychodni z ulicy Ostrdzkiej
przeniesiono na Chopina. Otrzymalimy dwa ogromne, wysokie pokoje
i rwnie imponujc kuchni. Nowoci bya dla nas kanalizacja, ktrej
w poprzednim mieszkaniu nie mielimy. Co prawda toaleta bya wsplna
na korytarzu, niemniej rodzice uznali
mieszkanie za prawie komfortowe.
Rzeczywicie suyo nam przez
wiele dugich lat. Mnie natomiast
przeraay haasy dochodzce z rur
kanalizacyjnych, byam wic chyba
dzieckiem bardzo wraliwym. Przez
jaki czas naszymi ssiadami byo
maestwo o nazwisku Manini (nie
wiem, jak si je prawidowo pisze)
ona z dalekich pochodzca z kresw,
a on z Woch. Pniej wyjechali,
podobnie jak starsza pani mieszkajca w tej kamienicy od czasw
przedwojennych. Mwia tylko po
niemiecku, z jzyka polskiego znaa
jedynie pojedyncze sowa. Przez
wiele lat, z ktrych pozostao duo
nieprzyjemnych
wspomnie,
w czci pokoi naszej kamienicy by
hotel robotniczy OTL-u. Pomieszkiwali w nim robotnicy bdcy w delegacji. W ogle nie dbali o porzdek,
za to czsto urzdzali zakrapiane
alkoholem spotkania. Taka sytuacja
trwaa dugo, chyba do polowy lat
60-tych. Pniej ssiedzi zmieniali
si, ale najduej mieszkalimy
z pastwem wikliskich, ktrzy
przyjechali z nami z Nowego Miasta
Lubawskiego. Bardzo mio wspominam pastwa Nowickich z Warszawy, ktr opucili po Powstaniu
Warszawskim. Pani Nowicka bya
nauczycielk, a jej m prawnikiem.
Mieszkali w Olsztynku wiele lat,

Strona 22

Urszula Nawacka
w tym czasie zawizali liczne przyjanie.
Wydawao si, e przyszo
naszej rodziny bdzie tylko lepsza.
Niestety, w 1951 roku zmara na
serce moja ukochana mama. Przeyam nieprawdopodobny wstrzs psychiczny, ktrego chyba nie zapomn
do koca ycia. Powsta problem
opieki nad dziemi. Dwuletni
wwczas, modsz siostr zaja si
babcia, a 14-letni brat zosta z tat. Ja
natomiast przez p roku byam
pacjentk Szpitala Rehabilitacyjnego
w Ameryce. Doszo do tego dziki
szczeglnym staraniom wspaniaego
czowieka- doktora Feliksa Klikowicza. Zapamitaam go jako mczyzn wysokiego, dobrze zbudowanego, chyba przystojnego, zawsze
w dugim paszczu i kapeluszu. Pan
Klikowicz konn bryczk dojeda
z Sudwy do Olsztynka, a pniej do
Ameryki. By lekarzem powszechnie znanym, szanowanym i lubianym, ale to ju inna historia. Pamitam tylko, e jak nikt inny potrafi
podnie czowieka na duchu zawsze wesoy, rozemiany, artowni. Mj pobyt w szpitalu, mimo
wspaniaej opieki, to przeycie

gboko traumatyczne, chyba


z powodu aoby i sieroctwa.
W pniejszych latach baam si
wyjecha na kolonie. Podziwiam
dzieci z domw dziecka, e jako
sobie radz z mieszkaniem we
wsplnych salach.
Nasza rodzina znowu bya razem
od 1953 roku, kiedy tata ponownie
oeni si ze starsz pann, znan
jeszcze z Nowego Miasta Lubawskiego. Nowa mama bya dawn
przyjacik naszej zmarej mamy.
Staraa si nam stworzy ciepy, bezpieczny dom. Duo jej zawdziczam.
Niestety, odesza kilka lat temu,
a tata zmar w lutym ubiegego roku
w wieku 102 lat! Nasza druga mama
w wieku trzydziestu dziewiciu lat
po raz pierwszy i jedyny zostaa
mam zdrowego syna, a nasza trjka
zyskaa ukochanego przyrodniego
brata.
Tymczasem w 1951 roku rozpoczam nauk w szkole podstawowej, ktra miecia si w budynku
obecnego gimnazjum. Bardzo ciepo
wspominam pani Chmielewsk,
ktra lubia przytula wszystkie dzieci. Pamitam te pani Zgiersk
uczc biologii, zakochan w tym
przedmiocie po uszy. Obok szkoy
zorganizowaa najprawdziwszy
ogrdek, w ktrym uczniowie siali
warzywa, pniej je pielgnowali,
ale nie pamitam, czy mona byo je
je? Pani Zgierska hodowaa najprawdziwsze jedwabniki, ktre ywiy si limi morwy rosncej obok.
Pamitam sal do lekcji biologii,
w ktrej w specjalnych pojemnikach
przechowywane byy kokony
jedwabnikw. Ciekawa jestem, czy
kto to jeszcze pamita.
Moje najwczeniejsze wspomnienia zwizane z Olsztynkiem to
przede wszystkim morze ruin,
ogromnie zniszczone rdmiecie,
wszdzie gruzy. Ocalay pojedyncze
budynki, ratusz, zamek. Dziea znisz-

2009 rok , mieszkanie Taty i jego 100 urodziny. Na zdjciu od lewej: Magdasynowa, Tata, od gry - syn Piotr, obok Jasiek - wnuk, niej Basia - wnuczka,
obok Julka i Kasia - wnuczki (crki Adama i Izy), w biaej bluzce - "ja", obok
Marek - najmodszy syn.

czenia dokonali onierze Armii


Czerwonej w 1945 roku. Odbudowa
centrum tak naprawd zacza si
w drugiej poowie lat 50-tych i s to
dzisiejsze bloki, cznie z tzw. wieowcem. Wwczas w miecie byy
trzy albo cztery sklepy, w ktrych ju
od rana ustawiay si kolejki, gwnie za chlebem. ywnoci w ogle
byo bardzo mao. Dlatego chleb
czsto pieczono w domu, a waciwie
w piekarni. W Olsztynku funkcjonoway dwie. Jedna miecia si przy
ulicy Zamkowej, a druga przy wierczewskiego, naprzeciwko sklepu
owocowo-warzywnego. Przygotowane, wyronite w domu ciasto chlebowe zanoszono w blaszce do piekarni, ktra za drobn opat wypiekaa pachnce bochenki. Pamitam
may sklepik przy ulicy Mrongowiusza, naprzeciwko dzisiejszej cukierni,
w ktrym kupowalimy najsmaczniejsze lizaki i landrynki, a na sklepik mwilimy u Jadzi. W budynku mieci si rwnie magiel, bardzo popularna wwczas forma prasowania. Urzdzenie do maglowania
byo olbrzymi skrzyni przypominajca wersalk. Pomidzy przymocowane do niej dwa due waki wkadano na przykad pociel. Naleao
krci umocowan z boku korb,
ktra cae urzdzenie wprawiaa w
ruch. Spomidzy wakw wysuwa
si idealnie wyprasowany materia.
Wracajc ze wspomnianymi lizakami do domu, przechodzilimy
obok sterczcych ruin przedwojennych kamieniczek. Jako dzieci
prbowalimy tam wchodzi, ale nie
byo to atwe, i bezpieczne. Dziewczynki zbieray szklane kafelki
- luksfery. Obecnie w miejscu
naszych zabaw s mae, narone
skwerki - dzisiejsze skrzyowanie
ulicy Mrongowiusza z ulic wierczewskiego. Midzy t wanie ulic
a kocioem by may cmentarz
onierzy radzieckich. Kady nagrobek wieczya picioramienna
gwiazda. Nie pamitam kiedy, ale po
pewnym czasie dokonano ekshumacji zwok, a nowym miejscem
pochwku ofiar zosta cmentarz
w Sudwie. W bliskim ssiedztwie
kocioa znajdowa si dom dziecka.
Drugi znajdowa si nad jeziorem
i funkcjonuje do dzi. Obydwa domy
byy przepenione, gdy po wojnie
bardzo duo dzieci nie miao rodzicw. Pamitam, e w szkole podstawowej poow klasy stanowiy wanie te dzieci.
Na rodzinne, niedzielne spacery
chodzio si w tamtych latach do ruin
Tannenbergu. Zachoway si jeszcze
wwczas dwie wiee i mona byo
wej na sam szczyt. Chopcy buszowali w podziemnych korytarzach,
znajdowali przerne skarby.
Dziewczynki zbieray kolorowe
szkieka z mozaik, ktre zdobiy

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

ciany mauzoleum. Popularnym


miejscem spacerw by rwnie
skansen, niepodobny do dzisiejszego
Parku Etnograficznego. Teren nie by
tak uporzdkowany jak dzisiaj, ani
ogrodzony. Na nalecych do skansenu kach wypasano krowy z pobliskich gospodarstw. Chaupy byy
bardzo skromnie wyposaone, niektre prawie puste. Ze skansenem
kojarz pani Korejwo, ktra opiekowaa si muzeum. Pamitam j
dobrze, gdy wszystkie dzieci si jej
bay. Kociek by zawsze otwarty
i piknie wyszorowany.

Po ukoczeniu szkoy podstawowej zdecydowaam si na kontynuowanie nauki w Liceum Oglnoksztaccym w Olsztynku, funkcjonujcym dopiero drugi rok. Bya to
szkoa o wysokim poziomie nauczania. Pamitam wielu wspaniaych
nauczycieli. W pami zapada mi
pani Stefania Bondaruk, ona dyrektora. Prowadzia z nami zajcia kulturalne. Zorganizowaa zesp ludowy. Miaymy ludowe stroje, pikne
zapaski i taczyymy kujawiaki,
oberki, itd. Robia te inscenizacje
ballad Mickiewicza, a mnie przypa-

da nawet rola rusaki. Nauczya nas


piewa dumki ukraiskie i w ogle
bya wietna. Do wyjtkowych
nauczycieli zaliczam te polonistpana Tadeusza Matulewicza.
Nauczy nas czyta Kultur,
ycie Literackie, ale te poezj, co
wcale nie jest takie atwe. Wyjtkowym nauczycielem by pan Tadeusz
Kalbarczyk, uczcy nas wychowania
fizycznego i przysposobienia wojskowego. Dziki niemu sala do zaj
fizycznych bya rewelacyjnie wyposaona w rne kozy, skrzynie, piki
wszelakiego przeznaczenia, itd. Nie-

Kino historycznej cigoci


Nastpny rok filmowy w polskiej kinematografii za nami moe nie tak obfity
w dziea, ale prezentujcy filmy dajce si jako zdefiniowa pod wzgldem formy
i treci. A to niewtpliwie sukces. Ostatnio zastanawiaam si, ile z tegorocznych
obrazw zostanie w pamici, ile zapisze si w historii kina filmw, o ktrych
bdziemy mogli powiedzie, e daj wicej ni tylko rozrywk (przeciw ktrej
oczywicie nic nie mam).
I co si okazao? Z piciu wybitnych filmw a cztery to rozrachunek z histori.
Wydawaoby si, e mamy to ju za sob, nic
mylnego, bo oto ju na pocztku 2012 roku
pojawia si w szerokiej dystrybucji film
W ciemnoci, zaraz po nim Ra, potem
cisza. I nadesza jesie, a z ni wysyp obrazw, moe dyskusyjnych, ale na pewno
wakich, wyuskujcych z otaczajcej rzeczywistoci zjawiska warte zastanowienia,
poddajcych je zbiorowej refleksji Jeste
Bogiem, Obawa czy Pokosie.
Na tej krtkiej licie, jak wida, dominuj
filmy wpisujce si w kontekst historyczny,
przywoujce pami momentw z przeszoci zapomnianych, a raczej wiadomie pomijanych, niewygodnych, uwierajcych nasz
zbiorow wiadomo. Frekwencja w kinach
wiadczy jednak o tym, e istnieje potrzeba
szukania tam nie tylko filmu, ale czego
wicej. Treci trudnych, kontrowersyjnych,
budzcych refleksj, ale i gorc polemik
(nie tylko w mediach). Nie po raz pierwszy.
Historia polskiej powojennej kinematografii wskazuje, e nasi twrcy - wydaje si, e
za przyzwoleniem widza - chtnie sigali po
historyczn materi, t najblisz, jeszcze
bolesn, czsto bez dystansu, bo jak go osign, kiedy w tle dymy i ruiny. Lata 50
i 60 dwudziestego wieku s znaczce. To
wanie wtedy kino polskie odnosio najwiksze sukcesy, take na arenie midzynarodowej. Przejrzaam tytuy i przeczytaam streszczenia kilkudziesiciu filmw z tego okresu,
niemale wszystkie osadzay swoich bohaterw w kontekcie wojennym lub powojennym. Przykadem niech bd filmy
A. Wajdy. Realizowane w rnej konwencji,
traktoway materi czsto w sposb dyskusyjny a to twrca formowa gotowe tezy dla
potrzeb ideologii, chocia ju w warstwie
obrazowej w tonacji realistycznej (Pokolenie
co prawda politycznie zakamane, ale
zaskakujce prawd scenerii i walorami artystycznymi - ju rozpoznawalny styl Wajdy),
to znowu tragiczno heroicznie stawia pytanie o sens ofiar poniesionych podczas wojny

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

w Kanale (wanie z tym filmem i jego gorzk refleksj o przeszoci kojarzy si narodziny szkoy polskiej). Film wzbudzi po premierze ogromne emocje, szczeglnie
w krgach powstacw, ale Wajda nie
zamierza rekonstruowa walki zbrojnej (o to
miano najwiksze pretensje), lecz zbudowa
metafor ludzkiego losu. W historii jednego
oddziau doszuka si syntezy polskiego
losu w latach II wojny wiatowej. Po sukcesie w Cannes (Srebrna Palma 1957) film rozpocz midzynarodow karier.
W innym obrazie Eroice - A. Munk te
polemizuje ze skonnoci do mitologizowania przeszoci wojennej w duchu heroicznym. Kreujc przecitnych, czsto sabych,
tchrzliwych bohaterw podejmuje dyskusj
o bohaterszczynie. Do narodowej mitologii
podchodzi z dystansem, polemicznie, ale bez
szyderstwa, ktre tak chtnie mu wmawiano.
Mimo e Eroic przyjto nader kontrowersyjnie, film jest dzieem wybitnym, a jego bohater Dzidziu Grkiewicz sta si legend kina
polskiego. Inne dzieo A. Munka Zezowate
szczcie kreuje groteskow posta, wyonion z tumu i poddan wnikliwej analizie.
Los tego konformisty, pechowca z wasnego
wyboru, jak nazywa go Jan Lewandowski,
jest wypadkow wielu takich historii. Munk
prowadzi polemiczn gr z romantyczn
wizj polskiego losu A. Wajdy w formie groteskowej, a nawet zjadliwie ironicznej (chocia nie bez sympatii dla Piszczyka w Zezowatym) i tylko szkoda, e zgin tragicznie, bo zapewne powstaoby niejedno dzieo
tego artysty, nie dajce nam atwych odpowiedzi, gdzie podskrnie uwierajce nasz
pewno siebie.
Wracam do wczeniejszego pytania o rol
ubiegorocznych filmw. Trudno wyrokowa
o ich pozycji w polskiej historii kina, ale
uwaam, e jest ona wysoka, a na pewno te
cztery premiery wpisuj si w wan dyskusj o naszej tosamoci. A gdyby jeszcze
doczyy do tych A. Wajdy i A. Munka,
byoby cakiem dobrze.
Magdalena Rudnicka

samowit przygod bya nauka strzelania z uku. W okolicach dzisiejszej


ulicy Sportowej mielimy strzelnic
i kady by oceniany z umiejtnoci
strzelania do celu. Uatwieniem
nauki by fakt, e wszyscy bylimy
wyposaeni w te uki ze strzaami.
Czasy liceum to wytona nauka,
ale te rnorodne zajcia pozalekcyjne, zabawy. Po zdaniu matury
z alem opuszczalimy t wyjtkow
szko.
Na podstawie wywiadu
z pani Ul Nawack opracowaa
Henryka ebrowska

Listonosz
z Niemiec
wspiera WOP
Od 7 do 18 stycznia goci w Olsztynku
Thomas Sieniawski z Hamm, znany bardziej jako clown Pppi.
W tym roku swoim poczuciem humoru i gadetami
ponownie wspar Wielk Orkiestr witecznej Pomocy. W cigu swojego pobytu odwiedzi szkoy podstawowe w Olsztynku, Waplewie i Elgnwku. Rozbawi
do ez przedszkolakw z przedszkola miejskiego
i seniorw w domu dziennego pobytu. Nie zapomnia
o maych pacjentach Wojewdzkiego Szpitala Rehabilitacyjnego dla Dzieci w Ameryce. Wystpi rwnie
podczas olsztyskiej edycji WOP.

Ten sympatyczny listonosz w roku 2008 zdoby


tytu najlepszego listonosza w Niemczech oprcz
gadetw przeznaczonych na licytacje przywiz piki
dla szk i drobne prezenty dla dzieci.
Thomas Sieniawski jako clown Pppi dziaa ju od
25 lat! Jest rwnie ratownikiem medycznym i czonkiem Niemieckiego Czerwonego Krzya. Organizowa
pomoc humanitarn dla mieszkacw Kosowa. Polsk
odwiedza ju od 1994 r., a jego dziaania w Olsztynku
nieustannie wspiera Sawek Roliski. Jego mottem
yciowym jest wniesienie odrobiny radoci i umiechu
w nasze szare ycie. Dzieci odwzajemniy si radosnym
miechem i gromkimi brawami. Pppi, dzikujemy!

Strona 23

- Moja mama jest krlewn!


- woa z wypiekami na policzkach 7- letni Maciek,
zachwycony tym, e rozpozna na scenie swoj mam.
Teatr w wykonaniu rodzicw w Olsztynku. Tak - to moliwe!
16 stycznia w Szkole Podstawowej w Olsztynku odbya si uro-

czysto z okazji Dnia


Babci i Dziadka. Rozpocza si ona nietypowoprzedstawieniem w wykonaniu rodzicw uczniw klasy II a. Aktorzy
przygotowywali si do
tego wydarzenia na
kolejnych prbach przez
kilka tygodni, jednak
opacao si. Otrzymali
gromkie brawa. Pomys
bardzo si podoba.
Kolejnym wydarzeniem by wystp wnukw. Wierszykom i piosenkom nie byo koca.
Babcie i dziadkowie
z dum patrzyli na swoje
wnuczta.
Elbieta Kucka

witeczna
Zbirka ywnoci
W dniach 7-8.12.2012 roku Miejski Orodek Pomocy
Spoecznej w Olsztynku przy wsppracy z Bankiem
ywnoci w Olsztynie przeprowadzi witeczn Zbirk
ywnoci.
ywno pozyskano w dwch olsztyneckich sklepach:
Carrefour Express liewscy i Top Market S. Sodownik. Na
rzecz akcji wzio udzia 16 wolontariuszy uczniw
I Liceum Oglnoksztaccego im. Jacka Kaczmarskiego
w Olsztynku oraz 18 pracownikw MOPS w Olsztynku.
Zebrano 509,38 kg produktw ywnociowych, ktre przekazano 87 potrzebujcym rodzinom objtym pomoc tut.
Orodka.
Dzikujemy za pomoc w przygotowaniu i przeprowadzeniu zbirki, za zaangaowanie i wspprac na rzecz akcji i
osb potrzebujcych.
Dyrektor MOPS Ewa Szerszeniewska

PRZETARG

BURMISTRZ OLSZTYNKA ogasza, e


14 lutego 2013 roku od godziny 1000 w siedzibie
Urzdu Miejskiegow Olsztynku pok. Nr 1 odbd si
nieograniczone przetargi ustne:
pierwszy nieograniczony przetarg ustny w sprawie
sprzeday dziaki niezabudowanej przeznaczonej pod zabudow garau, oznaczonej Nr 91/78 o pow. 21 m2, pooonej
przyul. Daszyskiego obrb Nr 2 m. Olsztynek, woj. warmisko-mazurskie, za cen wywoawcz 1.700,00 z, do
wylicytowanej ceny zostanie doliczony 23% podatek VAT.
Nieruchomo stanowi wasno Gminy Olsztynek. Dziaka
pooona jest na obszarze stanowicym tereny zespow
garaowych, oznaczonym na rysunku planu symbolem Ks-5.
Warunkiem przystpienia do przetargu jest wpacenie
wadium gotwk lub przelewem w wysokoci 250,00 z,
najpniej dnia 8 lutego 2013 r. na konto Urzdu Miejskiego
w Olsztynku Nr 33 8823 0007 2001 0000 0169 0003
w Banku Spdzielczym w Olsztynku (za dzie wpaty uznaje si dzie wpywu rodkw finansowych na konto Urzdu
uznanie konta).
pierwszy nieograniczony przetarg ustny w sprawie
sprzeday dziaki niezabudowanej przeznaczonej pod zabudow garau oznaczonej Nr 91/64 o pow. 21 m2, pooonej
przyul. Daszyskiego obrb Nr 2 m. Olsztynek, woj. warmisko-mazurskie, za cen wywoawcz 1.700,00 z, do
wylicytowanej ceny zostanie doliczony 23% podatek VAT.
Nieruchomo stanowi wasno Gminy Olsztynek. Dziaka
pooona jest na obszarze stanowicym tereny zespow
garaowych, oznaczonym na rysunku planu symbolem Ks-5.
Warunkiem przystpienia do przetargu jest wpacenie
wadium gotwk lub przelewem w wysokoci 200,00 z,
najpniej dnia 8 lutego 2013 r. na konto j.w. (za dzie
wpaty uznaje si dzie wpywu rodkw finansowych na
konto Urzdu uznanie konta).
pierwszy nieograniczony przetarg ustny w sprawie
sprzeday dziaki niezabudowanej oznaczonej numerem
106/3 o pow. 714 m2, pooonej w obrbie utynowo, gm.
Olsztynek, woj. warmisko-mazurskie, za cen wywoawcz 4.500,00 z, do wylicytowanej ceny zostanie doliczony
23% podatek VAT. Nieruchomo stanowi wasno Gminy
Olsztynek. Dla przedmiotowej dziaki brak jest obowizujcego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Warunkiem przystpienia do przetargu jest wpacenie
wadium gotwk lub przelewem w wysokoci 500,00 z,
najpniej dnia 8 lutego 2013 r. na konto j.w. (za dzie
wpaty uznaje si dzie wpywu rodkw finansowych na
konto Urzdu uznanie konta).

BURMISTRZ OLSZTYNKA ogasza, e


15 lutego 2013 roku od godziny 1000 w siedzibie Urzdu Miejskiegow Olsztynku
pok. Nr 1 odbd si nieograniczone przetargi ustne:
trzeci nieograniczony przetarg ustny w sprawie sprzeday dziaki rekreacyjnej niezabudowanej oznaczonej Nr 8/14 o pow. 8384 m2, pooonej w obrbie Zbie, gm. Olsztynek woj.
warmisko-mazurskie, za cen wywoawcz 250.000,00 z, do wylicytowanej ceny zostanie
doliczony 23% podatek VAT. Nieruchomo stanowi wasno Gminy Olsztynek. Dla przedmiotowej dziaki brak jest obowizujcego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Dziaka pooona jest nad jeziorem Zbie w pobliu jeziora askiego, na terenie
byego orodka wypoczynkowego Rybaczwka. Na dziak t zostaa wydana decyzja
Nr 42/2012 z dnia 30 kwietnia 2012 r. o warunkach zabudowy, ustalajca warunki zabudowy
dla inwestycji polegajcejna budowie budynku rekreacyjnego na dziace oznaczonej nr 8/14
w obrbie Zbiegm. Olsztynek wraz z niezbdn infrastruktur techniczn. Do wylicytowanej
ceny ww. dziaki zostanie doliczony 23% podatek VAT. Warunkiem przystpienia do przetargu jest wpacenie wadium gotwk lub przelewem w wysokoci 25.000,00 z (sownie: dwadziecia pi tysicy zotych) najpniej dnia 11 lutego 2013 r. na konto Urzdu Miejskiego
w Olsztynku Nr 33 8823 0007 2001 0000 0169 0003 w Banku Spdzielczym w Olsztynku (za
dzie wpaty uznaje si dzie wpywu rodkw finansowych na konto Urzdu uznanie
konta).
pierwszy nieograniczony przetarg ustny w sprawie sprzeday dziaki niezabudowanej
przeznaczonej pod zabudow usugow, oznaczonej Nr 15/95 o pow. 948 m2, pooonej przy
ul. Gogowej 2, obrb Nr 2 m. Olsztynek woj. warmisko-mazurskie, za cen wywoawcz
48.000,00 z, do wylicytowanej ceny zostanie doliczony 23% podatek VAT. Nieruchomo stanowi wasno Gminy Olsztynek. Dziaka pooona jest na obszarze stanowicym tereny zabudowy usugowej, oznaczonym na rysunku planu symbolem U-6. Warunkiem przystpienia do
przetargu jest wpacenie wadium gotwk lub przelewem w wysokoci 4.500,00 z (sownie:
cztery tysice piset zotych) najpniej dnia 11 lutego 2013 r. na konto j.w. (za dzie wpaty
uznaje si dzie wpywu rodkw finansowych na konto Urzdu uznanie konta).
pierwszy nieograniczony przetarg ustny w sprawie sprzeday dziaki niezabudowanej
przeznaczonej pod zabudow usugow, oznaczonej Nr 15/96 o pow. 961 m2, pooonej przy
ul. Gogowej 4, obrb Nr 2 m. Olsztynek woj. warmisko-mazurskie, za cen wywoawcz
49.000,00 z, do wylicytowanej ceny zostanie doliczony 23% podatek VAT. Nieruchomo stanowi wasno Gminy Olsztynek. Dziaka pooona jest na obszarze stanowicym tereny zabudowy usugowej, oznaczonym na rysunku planu symbolem U-6. Warunkiem przystpienia do
przetargu jest wpacenie wadium gotwk lub przelewem w wysokoci 5.000,00 z (sownie:
pi tysicy zotych) najpniej dnia 11 lutego 2013 r. na konto j.w. (za dzie wpaty uznaje si
dzie wpywu rodkw finansowych na konto Urzdu uznanie konta).
pierwszy nieograniczony przetarg ustny w sprawie sprzeday dziaki zabudowanej budynkiem magazynowym o pow. 265,7 m2, oznaczonej Nr 56/11 o pow. 3990 m2, pooonej przy
ul. Pionierw 9B, obrb Nr 3 m. Olsztynek woj. warmisko-mazurskie, za cen wywoawcz 253.000,00 z. Nieruchomo stanowi wasno Gminy Olsztynek. Dziaka pooona jest
na obszarze stanowicym tereny zabudowy przemysowo-skadowej, oznaczonym na rysunku
planu symbolem P-1. Nieruchomo mona obejrze w dniu 7 lutego 2013 r. od godz. 1000 do
godz. 1020. Warunkiem przystpienia do przetargu jest wpacenie wadium gotwk lub przelewem w wysokoci 20.000,00 z (sownie: dwadziecia tysicy zotych) najpniej dnia 11 lutego 2013 r. na konto j.w. (za dzie wpaty uznaje si dzie wpywu rodkw finansowych na
konto Urzdu uznanie konta).

Burmistrz Olsztynka moe odwoa ogoszone przetargi z uzasadnionej przyczyny. Blisze informacje mona uzyska w Urzdzie Miejskim
w Olsztynku pok. Nr 25 lub pod numerem telefonu 89 519 54 85 oraz na stronie internetowej: www.bip.olsztynek.pl
Burmistrz Olsztynka Artur Wrochna

Strona 24

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

DOBRE RADY PANI EWY


KARNAWA czyli
NiEcH yJE BAl
Jeszcze wcale nie tak dawno, w miastach, miasteczkach i na wsiach, tu po wicie Trzech Krli,
ogarniao wszystkich istne zabawowe szalestwo. Rozpoczyna si bowiem karnawa, czas zabaw
i kuligw, ale te bali maskowych i korowodw przebieracw na ulicach miast i wsi. Wypada nadmieni, e kolebk karnawau s Wochy i to mieszkacy Italii wanie w pewien sposb narzucili take nam witowanie tego okresu, a czyo si ono przede wszystkim z maskaradami i balami. Tradycja ta obja wkrtce ca Europ, a - co za tym idzie - dotara
oczywicie take do Polski, przy czym u nas przyja si tylko cz charakterystycznych dla karnawau tradycji zachodnich, wiele innych wypracowano na rodzimym gruncie.
Przez dugi te czas nie uywano w Polsce okrelenia
karnawa, zamiast niego byy rodzime zapusty, w czasie trwania ktrych niepodzielnie krloway bale, zabawy
i kuligi. W dworach szlacheckich szykowano zapasy
jedzenia i picia, bo w kadej chwili mona si byo spodziewa najazdu goci. Rozbawione towarzystwo z muzyk, czsto w przebraniach, najedao okoliczne dwory, by
rozgrza si i wytaczy. Na eleganckich balach natomiast, dobrze urodzone panny, ktre wkraczay w tym
czasie na salony, pod czujnym okiem matek i ciotek
zawieray znajomoci z potencjalnymi, przyszymi
maonkami. Take ludno wiejska celebrowaa nadejcie karnawau. W granicach moliwoci, jedzono, pito
i taczono przez cay jego okres. Po wsiach i miasteczkach chodziy korowody przebieracw, wrd ktrych
nie mogo zabrakn kozy, turonia, niedwiedzia, bociana
i urawia. Chtnie ich przyjmowano, bowiem wierzono,
e wraz z nimi przychodzi do domu urodzaj i dostatek,
przebieracy natomiast za swoje przedstawienia oczekiwali od domownikw hojnych datkw. W wikszych
miastach natomiast, kupcy, bogate mieszczastwo i inteligencja bawili si na balach i maskaradach organizowanych przez stowarzyszenia kupcw w piknych salach
resurs kupieckich. W mojej pamici pozosta ju inny
obraz bali karnawaowych - panie w przepiknych balowych toaletach, panowie we frakach i smokingach, niepowtarzalny wystrj balowej sali, wspaniaa orkiestra,
wodzirej, konkursy, wybr krlowej i krla balu. To
wszystko, niestety, take pomau odchodzi w zapomnienie. Modzie zdecydowanie preferuje dyskoteki, a troch
starsi (moe jedynie poza balem sylwestrowym), kiedy
znajd ju troch wolnego czasu w zabieganym i zapracowanym yciu codziennym, czciej spotykaj si w gronie przyjaci we wasnych domach, ni na wielkich
balach. Myl jednak, e przyjcie karnawaowe organizowane przez nas w domu moe by take wietn okazj do
zabawy (nie musimy przecie przychodzi na nie w dinsach i swetrach, ale wprost przeciwnie - w eleganckich
strojach lub przebraniach), a przy okazji moemy te udowodni naszym przyjacioom, e jestemy doskonaymi
kucharkami, organizatorkami i mamy zmys dekoracyjny.
Wane, eby zadba o karnawaowy wystrj wntrza
(balony, konfetti), odpowiednio udekorowa st, a nawet
pmiski z jedzeniem. Nie mniej wanym elementem
dobrej zabawy jest odpowiednia muzyka, ktra powinna
przypa do gustu wszystkim gociom. Najwaniejsze jednak jest na takim przyjciu menu i dobrze jest pamita,
e na takich domwkach najwygodniejsze dania to
szybkie i bezproblemowe potrawy: koreczki, saatki, mae
adnie udekorowane kanapki. Oczywicie, jeli zabawa ma
trwa do rana, wskazane jest chocia jedno gorce danie
i nie powinnimy zapomnie take o jakim sodkim przysmaku. Jeli jeszcze zadbamy o to, eby wszyscy gocie
czuli si dobrze w swoim towarzystwie, to nasza zabawa
karnawaowa na pewno bdzie udana i bdziemy j wspomina przez dugi, dugi czas.
Ewa agowska-Okoowicz

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

KANAPKI NA KRAKERSACH
1 paczka okrgych krakersw,
10 dkg tego sera,
soika majonezu,
20 powek orzechw woskich,
20 oliwek czarnych,
2 jajka na twardo,
szczypiorek,
20 oliwek zielonych z papryk,
10 dkg twaroku homogenizowanego,
1 yka koncentratu pomidorowego,
1 yka pasty z papryki,
sl, cukier.
Kanapki z serem: ser powycina kieliszkiem na okrge plasterki mniejsze od krakersw, na kadym pooy kropl majonezu,
ser, ponownie majonez, a na tym powk
orzecha.
Kanapki z past z twaroku: zmiksowa
twaroek z koncentratem, odrobin cukru, soli
i past z papryki. Na krakersa wyciska
szpryck cukiernicz stoek pasty, a na nim
pooy czarn oliwk.
Kanapka z past z jaj: ugotowane jajka
zmiksowa z 2 ykami majonezu, doda sl
i posiekany szczypiorek. Na krakersa wycisn szpryck stoek pasty i udekorowa zielon oliwk.

SAATKA Z TORTELLINI
150 g tortellini,
130 g szynki,
150 g sera tego,
4 kiszone ogrki,
koperek,
3 yki jogurtu,
3 yki majonezu,
sl, pieprz.
Tortellini ugotowa al dente i przestudzone
wrzuci do miski, doda pokrojon w kostk
szynk i ogrki. Ser zetrze na tarce i doda
do saatki, posypa koperkiem, pola sosem
z jogurtu i majonezu, doprawi do smaku sol
i pieprzem.

DOMOWE CHIPSY
ziemniaki, sl, pieprz.
Ziemniaki bardzo cieniutko pokroi, posoli
i posypa pieprzem.
Wstawi do piekarnika o temperaturze 180
stopni, a wyschn i stan si przezroczyste
i chrupice.

POMIDORKI KOKTAJLOWE
ZAPIEKANE, Z CZOSNKIEM
300 g pomidorkw koktajlowych,
4 zbki czosnku pokrojonego wzdu
na plasterki,
2 yki oliwy,
szczypta gruboziarnistej soli.
Z jednej strony pomidorka naci szczelin
i woy do niej plasterek czosnku. Pomidorki
poukada na blaszce, skropi oliw
i oprszy sol. Piec w 170 stopniach 20 minut. Podawa na ciepo.

ZUPA CEBULOWA
Z GRZANKAMI
1,5 litra bulionu warzywnego,
1 kg cebuli,
2 zbki czosnku,
2 listki laurowe,
4 ziarnka ziela angielskiego,
gaka muszkatoowa,
sl, pieprz,
3 kromki czerstwego chleba,
oliwa do smaenia,
bagietka na grzanki.
Ugotowa bulion warzywny, cebul pokroi
w krki i podsmay, a bdzie delikatnie
zota, a nastpnie przeoy do garnka z bulionem (nie wyjmowa warzyw).Na patelni
wrzuci czosnek, licie laurowe i ziele angielskie, przesmay, doda do gotujcej si cebuli. Jeli zupa jest zbyt rzadka, zagci zrumienionym na patelni czerstwym chlebem.
Gotowa okoo 30 minut i doprawi sol, pieprzem i gak muszkatoow. Zmiksowa
i podawa z grzankami z bagietki.

KEKS BAKALIOWY
1/2 kg bakalii (liwki suszone, rodzynki,
urawina, morele, ananasy, figi, daktyle,
orzechy i migday),
2 yki miodu,
3 jajka,
1 yeczka cukru waniliowego.
Suszone owoce, orzechy i migday pokroi
i wrzuci do miski, doda jajka, mid, cukier
waniliowy i wymiesza. Przeoy do formy
wyoonej papierem do pieczenia. Piec w temperaturze 180 stopni okoo 25- 30 minut.
Przed podaniem posypa cukrem pudrem
i pokroi ostrym noem.

Smacznego!
Strona 25

Wspomnienia
Duga kolumna wozw wyruszya donikd
(byo to rwno 68 lat temu)
Stycze 1945 roku by mrony
i nieny. W okolice Olsztynka
zaczy napywa coraz bardziej niepokojce wieci o przekroczeniu
przez armi sowieck granicy Prus
Wschodnich, a co gorsza, o jej szybkim przesuwaniu si w gb ich terytorium. Przez radio hitlerowska propaganda uporczywie temu zaprzeczaa, optymistycznie naganiajc
sukcesy armii niemieckiej w odpieraniu atakw nacierajcego wroga.
Zupenie nie potwierdzay tego jednak aosne widoki uciekinierw
cigncych w kierunku zachodnim
z terenw przylegych do wci zbliajcej si linii frontu. Zmarznici
i godni, przewanie starzy, kobiety
i dzieci, zatrzymywali niekiedy swe
fury, wchodzili na krtko do domw
dla ogrzania si, prosili o wod, ciepe jedzenie. Tutejszym jednak wadze surowo zabraniay opuszcza
swoje domostwa. Widocznie hitlerowscy dygnitarze niezomnie trwali
w naiwnej wierze w ryche cudowne
odparcie bolszewickiego intruza.
Szczeglny popoch wrd ludnoci
wzbudzay porozwieszane plakaty,
ukazujce jego dzikie barbarzystwo
wobec cywilw, a w szczeglnoci
kobiet. Lk podsycay te nisko przelatujce wzdu szos samoloty
z czerwonymi gwiazdami na skrzydach, ktre ostrzeliway zauwaone
oddziay wehrmachtu.
Najprawdopodobniej 22 stycznia
okres wytonego wyczekiwania
dobieg koca, gdy w obliczu bliskoci, jednak nieodpartego wroga,
wadze zarzdziy ewakuacj.
O zwizanych z ni dramatycznych
przeyciach mieszkacw Jemioowa
i jego okolicy zupenie przypadkowo
dowiedziaem si podczas duszej
rozmowy z nieyjcym ju panem
Konradem Hansem, mieszkajcym
wwczas z rodzicami na pojedynczym gospodarstwie pooonym nad
jeziorem Wenygza, w pobliu folwarku utynwko. Chocia by
wtedy zaledwie 3-letnim chopczykiem, w szczegach zachowa
w pamici wprost niewiarygodne
wydarzenia z tamtego osobliwego
dnia, przeomowego w historii caej
okolicy, wydarzenia ktre pozostawiy w jego psychice trway lad.
O godz. 5:00 sotys, poprzez
posaca, poleci stawi si wozem
wraz z ca rodzin i niezbdnym
dobytkiem przed godzin 10:00 na
drodze przebiegajcej przez Jemioowo. Posaniec poinformowa te
o tym, e wszyscy gospodarze na

Strona 26

swoich furach maj razem wyruszy


w kierunku Gdaska, gdzie czeka
okrt, ktrym odpyn do Hamburga. Maego Konrada zbudzi wtedy
gony gos matki, zaskoczony by
nerwow krztanin w nigdy tak
jasno o tej porze nie owietlonym
mieszkaniu. Starsze siostry i bracia
byy ju ubrane, pomagali ojcu
w wynoszeniu na dwr pierzyn oraz
odziey. W popiechu ubrany przez
matk, posadzony na podstawiony,
zaadowany wz zastanawia si,
dlaczego tak niespodziewanie wszyscy opuszczaj dom, pozostawiajc
krowy i winie w oborze? Ogarnity
dziecicym niepokojem, zapewne
zacz paka, siedzca przy nim
matka jak mi mwi uspakajaa
go opowieci o czekajcym, gdzie
bardzo daleko, baniowym wielkim
okrcie, ktrym popyn przez sine
morze do ogromnego miasta, gdzie
znajd bezpieczne schronienie przed
zbliajcymi si bolszewickimi bandytami, przed ktrymi wszyscy ludzie
zmuszeni s teraz ucieka.
W Jemioowie zastali mnstwo
fur zaadowanych najpotrzebniejszym dobytkiem. Siedziay na nich
przygarnici do siebie kobiety i dzieci, opatulone ciepymi chustami.
Przy wozach, tupic z zimna nogami, nerwowo krztali si mczyni,
przewanie w podeszym wieku, bo
modsi przebywali na froncie. Wrd
uciekinierw, gotowych do drogi,
byli te robotnicy przymusowi
Polacy, Ukraicy, Rosjanie. Przeraeni panujcymi obawami przed
tym, co moe nadej ze wschodu,
woleli nadal dzieli los ze swymi
gospodarzami. W rodzinie Hansw,
liczcej 9-cioro dzieci, zabrako
wtedy najstarszego, kilkunastoletniego syna. Pracowa on w jednej
z olsztyneckich restauracji i razem
z jej wacicielem wyjecha wczeniej. Panowa oywiony gwar, wzajemne nawoywanie, kwiczenie
popiesznie zabijanych na podwrkach wi. - Miay zosta dla
Ruskich? Na mrozie miso dugo
zachowa wieo i przyda si podczas podry! Niektrzy, z drewnianych elementw, kocw czy brezentowych plandek wznosili na furach
mae namioty, chronice przed wiatrem. Prawdziwy popoch wywoyway coraz czciej przelatujce nad
gowami samoloty, tzw. kukuruniki,
co mogo wiadczy o bliskoci
sowieckiego wojska. Dononym gosem sotys nawoywa do popiechu.
Jak powiedziaa mi kilka tygodni

temu mieszkajca w Olsztynku starsza siostra Konrada (obecnie pani


Biedulska), uformowana tamtego
pamitnego dnia w Jemioowie
kolumna, liczca wicej ni 100 fur,
braa swj pocztek tu przed
zakrtem w kierunku Olsztynka,
a koczya si za ostatnimi domostwami. Doczyli do niej gospodarze z Kunek i najodleglejszych kolonii. Gdy wyruszya w drog, odezwa
si dzwon ze stojcej na skarpie
dzwonnicy. Wedle zwyczaju, od niepamitnych czasw jego dwiki
obwieszczay wane zdarzenia,
egnay odprowadzanych na cmentarz zmarych. Tym razem gosiy
smutne rozstanie wszystkich mieszkacw ze swoimi gospodarstwami,
z umiowan wsi.
Przejechawszy ulicami Olsztynka,
kolumna zboczya na ulic Len,
a potem skrcia w lewo, aby przez
Maki, Biesal, Worliny zda
w stron Morga. Tamtdy drog do
upragnionego Gdaska uwaano za
najkrtsz, ponadto te za najbezpieczniejsz, gdy sowieckie samoloty czciej patroloway i ostrzeliway
bardziej uczszczany szlak, prowadzcy przez Ostrd. Po pewnym
czasie okazao si, e pokonanie
ponad 160 kilometrw nie bdzie
takie atwe. Konie z coraz wikszym
wysikiem wspinay si na wzniesienia drogowe. Doroli i starsze dzieci
wysiadali z wozw, szli pieszo, aby
im uly, a zarazem zapobiec odmroeniu zmarznitych ng. Bardziej zorientowani w sytuacji wtpili, by czeka na nich okrt. Jeeli
nawet w porcie ju stoi, to czy jest a
tak potny, aby zabra tak mas
ludzi, wraz z komi, licznym bagaem? Jednak lk przed podajcym
z tyu zagroeniem nakazywa
zaprzestanie snucia sceptycznych
myli, rozbudza niezomn zbiorow wiar w jego rzeczywiste zbawienne istnienie, w szczliwe osignicie zamierzonego celu. May
Konrad opatulony poduszkami, otoczony starszym rodzestwem, czu
si bezpiecznie. Nie zdawa sobie
jednak sprawy, e cay czas niespokojna matka, do ktrej si tuli,
miaa powane powody do przeywania narastajcego lku wobec
czekajcego j nieuniknionego zdarzenia, mogcego nastpi ju
w najbliszej godzinie, w dzisiejszym
albo jutrzejszym dniu, bez wzgldu
na straszliwe warunki.
Baniowe, optymistyczne marzenie o udanym dotarciu do oczekiwa-

nego wielkiego okrtu, a potem


pomylnym przepyniciu przez sine
morze do dalekiego Hamburga,
nagle pryso jak baka mydlana, gdy
za Guzowym Mynem kolumna
zatrzymaa si i byskawicznie rozesza si zowieszcza wie o zagrodzeniu drogi przez posuwajce si
na pnoc oddziay Armii Czerwonej. Prbowano w popiechu zawraca. Okazao si to ju niemoliwe!
Czerwonoarmici, otoczywszy wozy,
brutalnie zabrali si do ich pldrowania. Rozlegy si gone wrzaski,
pacz przeraonych kobiet i dzieci.
Sodaci, nie zwracajc na to uwagi,
zrzucali na ziemi toboy, rozwizywali je, apczywie wyszukujc
w porozrzucanej odziey ukrytego
zota i nie mniej cennych dla nich
skarbw zegarkw. Rewidowali
kieszenie stojcych ludzi, trzymane
w rkach torby. Jedna ze znajomych
mwia mi, jak skonooki czerwonoarmista, zauwaywszy na palcu jej
matki zot obrczk, zada jej
natychmiast. Przestraszona kobieta
nie moga zdj obrczki, bo caa
do nabrzmiaa od zimna i emocji.
Wwczas przeladowca zagrozi jej
odciciem palca. Przeraona, znoszc okrutny bl, z wielkim wysikiem zdja nieszczsn ozdob.
Wysoko te ceniono kouchy, cigano te z ng lepsze buty. Niebawem
do akcji przystpi, prawdopodobnie
specjalny, oddzia przejmujcy
wszelkie wartociowe mienie, ktre
miao stanowi zdobycz wojenn
(trofiejnoje). Na wybrane wozy
ukadano wic pierzyny, koce, mao
uywan odzie. Oczywicie, zabrano te konie. Najdramatyczniejsze
sceny zaczy si rozgrywa, gdy
odczano od rodzin zdrowo
wygldajcych mczyzn i mode
kobiety, by wywie ich w gb
zniszczonej wojn Rosji, jako tani
si robocz. Pewna mieszkanka
Olsztynka opowiedziaa mi, jak na
jej oczach, wwczas 5-letniej dziewczynki, si pozbawiono j matki, nie
zwaajc, e gorczkowaa, chora
na anemi. Od tamtego tragicznego
rozstania wszelki lad po matce zagin.
Uciekinierzy, pozbawieni koni,
wozw, wiezionego na nich mienia,
niektrzy i najbliszych osb, zaczli
si rozprasza w poszukiwaniu tymczasowego schronienia przed nieznonym zimnem. Rodzina Hansw
postanowia wraca pieszo. Z dobytku pozostao im tylko to, co mogli
unie w rcznych torbach. Maego
Konrada starsze rodzestwo
cigno na przypadkowo znalezionych sankach. Po kilku godzinach
wyczerpujcej wdrwki dotarli
wreszcie do domu dziadkw
w Elgnwku. Znaleli tutaj oczekiwany ciepy kt i wzgldny spokj.
W nastpnym dniu may Konrad

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

Miejska Biblioteka Publiczna


przesta ju by najmodszym dzieckiem w rodzinie, bo matka szczliwie urodzia brata Roberta.
Postanowili na razie nie wraca do swego
gospodarstwa na kolonii koo utynwka, tu
czuli si bezpieczniej. Wszdzie grasoway zdziczae grupy sowieckich maruderw dopuszczajcych si gwatw, grabiey i nierzadko bestialskich zabjstw. Sprawujce wadz wojsko
wyszukiwao i wywozio zdrowych mczyzn
i kobiety w gb Zwizku Radzieckiego, do odbudowy zniszczonego wojn kraju. To wielkie nieszczcie nie omino rwnie Hansw. Pewnego
dnia niespodziewanie zabrano im ojca, przepad
bez wieci. Pomimo to, matka, sama z dziewiciorgiem dzieci, z przyjciem wiosny postanowia
gospodarowa na swoim, w opuszczonym
domu nad jeziorem Wenygza. Z pomoc rodziny
przenieli si tam na pocztku maja, mieli krow,
ziemniaki w kopcu i mogli jako y. Mieszkajcy
koo Krlikowa drugi dziadek, Kowalski, da im
podrosego rebaka, aby mogli doczeka si wasnego konia.
Do folwarku utynwko Sowieci zgonili z okolicznych wsi niezliczon ilo sztuk byda, pozostawionego w styczniu przez uciekinierw.
Wygodniae, doniole ryczao. Miejscowych
zmuszano do dostarczania siana i somy z opuszczonych stod i do pilnowania. Z nastaniem cieplejszych dni, gdy na pastwiskach zazieleniaa
trawa, ogromne stado popdzono na wschd.
Wszystko wok si zmienio. Jemioowo opustoszao. Wielu gospodarzy, ktrzy przed nadcigajcym frontem opucili swoje domostwa, ju
do nich nie wrcio. Latem zaczli osiedla si
nowi przybysze, zza Buga. Rodzina Hansw,
pomimo ogromnych trudnoci, dziki zaradnoci
i pracowitoci matki, a take wysikowi dorastajcych dzieci, z czasem potrafia postawi swoj
ojcowizn na nogi. Przez kilka powojennych
dziesicioleci gospodarstwo zapewniao w miar
dostatnie ycie. Najmodszy, Robert, ukoczy
studia wysze, zrobi doktorat, mieszka obecnie
w Warszawie.
Duga kolumna wozw z uciekinierami, wyruszajca z Jemioowa tamtego pamitnego dnia
waciwie donikd, zapewne nie tylko w ich
pamici pozostawia niezatarte, bolesne pitno.
To niebywae, skaniajce do gbszego zastanowienia wydarzenie powinno na trwae wej do
historii Olsztynka i jego okolic, jako jeden z przykadw masowych ucieczek - wielkiego dramatu,
ktry wwczas rozegra si na Warmii i Mazurach. Nie moe on pj w zupene zapomnienie
wraz z odchodzeniem ostatnich yjcych jeszcze
bezporednich wiadkw, bdcych wtedy
dziemi.
W zakoczeniu naley doda, i za ywioowe,
nie w por organizowane ewakuacje rdzennej
ludnoci tej krainy ponosz odpowiedzialno
wczeni lokalni hitlerowscy prominenci, ktrzy,
dbajc gwnie o swoje osobiste interesy, z nagromadzonym bogactwem zawczasu bezpiecznie
umknli na Zachd. Bezbronnych mieszkacw
wsi i miasteczek, zdezorientowanych i ogupionych obdn propagand, pozostawili wasnemu
losowi. Naznaczony przez Hitlera ostatni dyktator Prus Wschodnich Erich Koch, bez uszczerbku
potrafi potajemnie opuci swoj siedzib w
Keningsbergu, przenie si do Niemiec Zachodnich, gdzie pod zmienionym nazwiskiem y
wygodnie, dopki w 1959 roku nie dosiga go
rka sprawiedliwoci.
Piotr Kowal
Olsztynek, 18 XII 2012r.

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

Nie tylko lektura


Miejska Biblioteka Publiczna w Olsztynku
rozpoczyna projekt pod nazw Osobno ale
razem. Spotkania z rodzicami i ich dziemi.
Przeznaczony jest dla rodzicw dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym i ich
pociech. Zaley nam, eby umoliwi rodzicom, w przyjemnej atmosferze, poszerzanie
wiedzy dotyczcej zdrowia i rozwoju dzieci.
Rodzice bd mieli moliwo posucha specjalistw w dziedzinie rozwoju dziecka, zada
nurtujce ich pytania, rozwia wtpliwoci, czy
wymieni si dowiadczeniami. Bd mogli
rwnie powiczy zapobieganie sytuacjom kryzysowym, gdy cz spotka bdzie prowadzona w formie warsztatw.
W tym samym czasie ich pociechy bd
miay w oddziale dla dzieci przygotowane zabawy. Czciowo bd to zajcia z rytmiki,
a czciowo zajcia manualne, wic bd mogy
nauczy si piosenki, powiczy w rytmie muzyki, zrobi sobie zabawk lub prezent dla mamy.
18 stycznia odbyo si pierwsze nasze spotkanie. Powicone byo wadom wymowy. Pani
Agnieszka Doliska przekazaa paniom, w jaki
sposb wiczy mow, na jakie bdy zwraca

uwag i kiedy i do poradni po pomoc.


W tym czasie maluchy tworzyy muchy ze
skarpetek, ktre suyy im pniej do wsplnej
zabawy.
Druga cz zaj powicona bya pokazaniu
rodzicom, jak mona wiczy prawidow
wymow bez specjalistycznego sprztu. Dzieci
pod bacznym okiem pani Agnieszki i rodzicw
bawiy si wiczc wymow.
Ju za miesic kolejne spotkanie. Tym razem
z pedagogiem.
Alina Woodkiewicz

wiadomy wie, co robi z ZSEE


Szkoa Podstawowa w Olsztynku bierze udzia w realizacji oglnopolskiego konkursu
na temat waciwego postpowania ze zuytym sprztem elektrycznym i elektronicznym
pt. wiadomy wie, co robi z ZSEE.
Konkurs jest czci kampanii edukacyjnej pt. Elektroodpady proste zasady, dofinansowanej ze rodkw Narodowego Funduszu Ochrony
rodowiska i Gospodarki Wodnej. Organizatorem jest Fundacja Orodka Edukacji Ekologicznej.
Konkurs polega na stworzeniu ekozespou z 5 aktywnych
uczniw, ktrzy pod przewodnictwem opiekuna bd reprezentowa ca szko. W skad
naszego ekozespou wchodz:
Joanna Kolek, Klaudia Magierska, Agata Janiszewska, Milena
Budka i Weronika Kopa.
Opiekunem dziewczyn jest Pani
Agnieszka Jaroszewska. Nasz
ekozesp dziaa pod nazw
Ekoloki. Pierwszy etap konkursu dziewczyny maj ju za
sob i poradziy sobie z nim
naprawd wietnie. Zapoznay
si z ogln charakterystyk
naszej gminy i jej ekoproblemami. Dokonay diagnozy
lokalnego rynku zuytego
sprztu elektronicznego i elektrycznego oraz wstpnej identyfikacji dzikich wysypisk mieci. Przeprowadziy wywiady
z komendantem stray miej-

skiej, kierownikiem Zakadu


Gospodarki Komunalnej, pracownikiem firmy Tymbark S.A,
pracownikiem urzdu miejskiego, pracownikiem Nadlenictwa Olsztynek, pracownikami
sklepw AGD i TRV. Przeprowadziy rwnie ankiet wrd
mieszkacw Olsztynka, dotyczc wyrzucania zuytego
sprztu oraz rozdaway ulotki
informujce o szkodliwych substancjach w elektroodpadach.
Podsumowaniem pierwszego
etapu jest samodzielne stworzenie gry ekologicznej pt. Dzieci
kontra elektromieci.
W drugim etapie, pod
hasem Wsppraca ze spo-

ecznoci lokaln, Ekoloki


bd miay za zadanie zorganizowa oraz przeprowadzi
zbirk zuytego sprztu elektrycznego i elektronicznego na
terenie szkoy pod hasem
Mniej zomu w szkole i domu.
Dziewczyny zaplanoway
zbirk na 13 kwietnia 2013 r.
W tym dniu wszyscy mieszkacy gminy Olsztynek bd
mogli bezpatnie odda zuyty
sprzt elektryczny i elektroniczny w specjalnie zorganizowanym punkcie na terenie Szkoy
Podstawowej w Olsztynku.
Ekoloki

Strona 27

I Midzynarodowy Turniej Piki Nonej w Waplewie


14 grudnia Zesp Szkolno Przedszkolny by gospodarzem
duej imprezy sportowej, w ktrej uczestniczyli uczniowie 9 szk
podstawowych (z Olsztynka, Waplewa, Elgnwka, Jonkowa, Wrzesiny i czterech z Kaliningradu) oraz trzech gimnazjw (z Olsztynka
i dwch z Kaliningradu).
Wsppraca midzy nasz gmin
i przyjacimi zza wschodniej granicy rozwijaa si ju w latach 20002005. Teraz nastpia jej kontynuacja w ramach projektu ,,Dialog.
Turniej to drugie w tym roku spotkanie modziey rosyjskiej i polskiej
w ZS-P w Waplewie. Pierwsze
miao miejsce w czerwcu 2012r.
Strona polska zaplanowaa take
rewizyt na maj lub czerwiec 2013r.
Na turniej przybyli gocie
z gminy: Wiceburmistrz Krzysztof
Wieczorek, Przewodniczcy Komisji
Spraw Spoecznych Andrzej Wojda,
Inspektor Owiaty Mirosaw Obrbski. Stron rosyjsk reprezentowa
Prezes Stowarzyszenia Przyja Polska-Rosja Krzysztof Kolczyski oraz
nauczyciele i opiekunowie z Kaliningradu.
Zmagania modych pikarzy byy
niezwykle emocjonujce i trway

kilka godzin. W tym czasie pozostali


uczniowie mogli obejrze nasz
szko, wystawk stroikw witecznych i papierowych witray, a take
mogli wzi udzia w kilku warsztatach przygotowanych przez nauczycieli z ZS-P w Waplewie. Ich tematem byy ozdoby przygotowywane
na wita. Nasi modzi gocie skadali proste i efektowne choinki
z papieru, uczyli si trudnej sztuki
wycinania papierowych witray od
samego mistrza p. Leszka Zalewskiego dziadka jednej z naszych
uczennic, ktry chtnie dzieli si z
modzie swoimi umiejtnociami.
W kategorii gimnazjw zwyciyo Gimnazjum Katolickie w Olsztynku, II miejsce zajo Gimnazjum
Noblistw Polskich w Olsztynku,
a III gimnazjum z Kaliningradu.
W kategorii rocznika 2000
i modszych uczniw w grupie A

Krzywka
nr 186

druyny zajy nastpujce miejsca:


I Waplewo, II Elgnwko, III Kaliningrad, IV Wrzesina.
W grupie B natomiast: I miejsce
Olsztynek, II Jonkowo, III Kaliningrad.
Wyniki meczw finaowych byy
nastpujce: I miejsce Olsztynek,
II Waplewo, III Jonkowo, IV
Elgnwko, V i VI Kaliningrad, VII
Wrzesina.
Wszyscy uczestnicy otrzymali pa-

mitkowe znaczki i dyplomy. Medale dla zwycizcw ufundowa


p. Kolczyski, a puchary Burmistrz
Olsztynka Artur Wrochna.
Imprez sportow mona miao
nazwa udan, ale poza rywalizacj
na boisku uczniowie mogli bliej si
pozna i uczyni kolejny may kroczek ku dalszej integracji, ktra
nastpi ju niebawem.
Jolanta Rutkiewicz

8
10

9
11

Poziomo:

1) dom z piank, 5) koska jedynka, 9) bya mdra, 10) krtsze


ogoszenie, 11) 5/6 myliwego, 12) w kko golona, 13) do zabijania,
14) gaz w rurce, 15) do przybijania, 16) guchy, 18) grony wyraz
twarzy, 19) obfite, 21) buja w resorcie, 23) ma najmniej energii,
24) nie nasz pies, 25) chwyt w akordeonie, 26) w gowie,
27) pocztek inaczej.

12

13
14
15

16

17

18

Pionowo:
1) konto oprawcy, 2) decyzja sdu, 3) kolor z papug, 4) blama
z promem), 6) chodz w cylindrach, 7) strzela po piwie, 8) sodka
dziupla, 16) wykonuje usterki, 17) ywno za wod, 19) kujce,
20) do widzenia, 22) duo owiec.

19

22

21

20

23

Krzywka sponsorowana przez

24

25

27

26

Rozwizania prosimy nadsya na kartkach pocztowych do 15 lutego pod adresem redakcji. Spord prawidowych rozwiza wylosujemy nagrod obiad dla 2 osb w Restauracji Zielarnia (ul. Mrongowiusza 29, Olsztynek). Prawidowym rozwizaniem ostatniej krzywki byo haso: Szczliwego Nowego Roku. Nagrod wylosowa Andrzej Sawczuk z Dywit.
1

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

Biuletyn redaguje zesp w skadzie: Wydawca - MDK, redaktor wydania - Katarzyna Waluk, redaktorzy: Wiesaw Gsiorowski, Tomasz Kurs,
Bogumi Kuniewski, Pawe Rogowski (skad komputerowy, zdjcia), Cezary Dugowski (rysunki), Henryka ebrowska, Marta ebrowska, Zygmunt
Puszczewicz, Kazimierz Czesaw Bandzwoek, Ewa Okoowicz-agowska, Robert Waraksa, Magdalena Rudnicka. Adres redakcji: 11-015 Olsztynek,
ul. Chopina 29, MDK, tel. 89 519-22-01, woj. warmisko-mazurskie. Zgoszenia reklam w siedzibie redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo skracania
i adiustacji tekstw i listw oraz nie odpowiada za tre reklam, ogosze i artykuw sponsorowanych. Miesicznik zrzeszony jest w Polskim Stowarzyszeniu Prasy Lokalnej z siedzib w Krakowie. e-mail: alboolsztynek@wp.pl. Materiaw nie zamawianych redakcja nie zwraca.
Strona 28

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach Programu Operacyjnego Rozwj Polski Wschodniej 2007 - 2013

Fundacja Wspomagania Wsi zaprasza mikroprzedsibiorcw


z wojewdztwa warmisko-mazurskiego do skorzystania
z poyczek do 20 000 z w ramach Programu dofinansowania
operacyjnego Rozwoju Polski Wschodniej 2007 -2013
niskie oprocentowanie 5,51%
zabezpieczenie w formie porcze porczenia wekslowego
szybki dostp do kapitau
pomoc doradcy w wypenieniu wniosku
Skontaktuj si z doradc poyczkowym!
Jadwiga Kowalewska, ul. Ostrdzka 3/3, 11-015 Olsztynek
tel. kom. 607 840 382; e-mail: kowalewskajadwiga@wp.pl
dodatkowe informacje w Fundacji Wspomagania Wsi pod nr Tel. 22 636 25 70, lub
na stronie www.fww.org.pl haso na stronie: Mikropoyczki dla Polski Wschodniej

Ogoszenia drobne
Sprzedam
l Dziak budowlan o pow.
630 m2 (w Olsztynku przy ul.
Agrestowej) z projektem budowlanym i aktualnym pozwoleniem
na budow. Tel. 502 844 172
l Roland E09. Nowy, nieuy-

wany. Pokrowiec, statyw, pulpit,


zasilacz. 1500 z do negocjacji.
Tel. 697 343 270

Do wynajcia
l
KAWALERKA umeblowana w Centrum Olsztynka
tel. 603 103 461

Bezpatne ogoszenia drobne

przyjmowane s w biurze
redakcji (MDK w Olsztynku, ul. Chopina 29, w godz. 8.00-18.00)

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

Strona 29

SPRZT RTV, SAT, AGD, KOMPUTERY


AUTORYZOWANY PUNKT SPRZEDAY
TELEWIZJA NOWEJ GENERACJI N

POSTAW NA JAKO
- PRZEJD DO N
tel/fax 519 29 50, 519 13 87, Olsztynek, ul. Krtka 2
Strona 30

WA
A
R
NAP
y

ptop
a
l
,
ter y
u
p
m
- ko
or y
z
i
ew
- tel

ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

TECHMARK
Ameryka 9A
11-015 Olsztynek

amechanika pojazdowa w penym zakresie


anaprawa aut
powypadkowych

adiagnostyka
komputerowa

ablacharstwolakiernictwo

akonkurencyjne
ceny

aszybki termin realizacji


wiadczymy take usugi w zakresie:

asprzeda i serwis wzkw


widowych,
aprzyciemnianie szyb,
azakuwanie wy hydraulicznych
( WARSZTAT 519-111-163, 519-111-162
ALBO 1 (200) Stycze 2013 r.

Strona 31

Das könnte Ihnen auch gefallen

  • Gazeta 7 13
    Gazeta 7 13
    Dokument32 Seiten
    Gazeta 7 13
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 6 12
    Gazeta 6 12
    Dokument24 Seiten
    Gazeta 6 12
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 5 14
    Gazeta 5 14
    Dokument32 Seiten
    Gazeta 5 14
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 2 13 PDF
    Gazeta 2 13 PDF
    Dokument32 Seiten
    Gazeta 2 13 PDF
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 5 14
    Gazeta 5 14
    Dokument32 Seiten
    Gazeta 5 14
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 7 09
    Gazeta 7 09
    Dokument36 Seiten
    Gazeta 7 09
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 7 14
    Gazeta 7 14
    Dokument32 Seiten
    Gazeta 7 14
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 7 06
    Gazeta 7 06
    Dokument20 Seiten
    Gazeta 7 06
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 7 14
    Gazeta 7 14
    Dokument32 Seiten
    Gazeta 7 14
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 9 07
    Gazeta 9 07
    Dokument24 Seiten
    Gazeta 9 07
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 7 07
    Gazeta 7 07
    Dokument24 Seiten
    Gazeta 7 07
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 8 06
    Gazeta 8 06
    Dokument24 Seiten
    Gazeta 8 06
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 5 15
    Gazeta 5 15
    Dokument28 Seiten
    Gazeta 5 15
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 8 10
    Gazeta 8 10
    Dokument24 Seiten
    Gazeta 8 10
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 4 14
    Gazeta 4 14
    Dokument24 Seiten
    Gazeta 4 14
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 7 08
    Gazeta 7 08
    Dokument36 Seiten
    Gazeta 7 08
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 6 16
    Gazeta 6 16
    Dokument28 Seiten
    Gazeta 6 16
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 4 16
    Gazeta 4 16
    Dokument24 Seiten
    Gazeta 4 16
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 6 16
    Gazeta 6 16
    Dokument28 Seiten
    Gazeta 6 16
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 6 10
    Gazeta 6 10
    Dokument28 Seiten
    Gazeta 6 10
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 4 08
    Gazeta 4 08
    Dokument32 Seiten
    Gazeta 4 08
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 1 16
    Gazeta 1 16
    Dokument24 Seiten
    Gazeta 1 16
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 6 13
    Gazeta 6 13
    Dokument32 Seiten
    Gazeta 6 13
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 2 13 PDF
    Gazeta 2 13 PDF
    Dokument32 Seiten
    Gazeta 2 13 PDF
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 2 11
    Gazeta 2 11
    Dokument24 Seiten
    Gazeta 2 11
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 5 11
    Gazeta 5 11
    Dokument20 Seiten
    Gazeta 5 11
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 2 14
    Gazeta 2 14
    Dokument32 Seiten
    Gazeta 2 14
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 4 13
    Gazeta 4 13
    Dokument32 Seiten
    Gazeta 4 13
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen
  • Gazeta 3 16
    Gazeta 3 16
    Dokument24 Seiten
    Gazeta 3 16
    Anonymous aXDJdM
    Noch keine Bewertungen