Sie sind auf Seite 1von 32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

ProyectoClo

HISTORIAYMTODOSENLAHISTORIOGRAFADELARTEOCCIDENTAL
J.EnriquePelezMalagnSUMARIO:

A.Introduccin
B.LacrticaartsticahastaelsigloXVIII
C.WinckelmannylaHistoriadelArte
D.Elmtodohistoricocrtico
Introduccin
Origen,fundamentosybasestericasdelmtodo
Representantesdelhistoricismo
Elneohistoricismo
Figurasmsdestacadasdelneohistoricismo
Elatribucionismo
Figurasmsdestacadasdelatribucionismo
ElmtodohistricocrticoenEspaa
FigurasmsdestacadasdelmtodoenEspaa
E.Elmtodopositivista
Introduccin
Origentericodelmtodo
HiplitoTaine
Problemasdelmtodopositivista
F.Lacrticaalpositivismo:Nuevosmtodos
Eldeterminismo
Eldescriptivismo

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

1/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

ElpensamientodeZola
ElpensamientodeDilthey
ElpensamientodeHauser
G.Elmtodoformalista
Lareaccincontraelpositivismodesdelaforma
DoernerylasleyesdelArte
Rieglylavoluntadartstica
Losconceptosdelopticoylohptico
Wolffinysusconceptosfundamentales
Otrosformalistas
H.Oposicionesalmtodoformalista
I.Elmtodoiconolgico
Introduccin
Lasdistintasfasesdelmtodo
J.Crticasalmtodoiconolgico
K.Bibliografasobreeltema
L.Fuentesbibliogrficasespecficassobrelosautores

A)INTRODUCCIN

DesdesiempresehahabladoyescritosobreArte,soninnumerableslostestimoniosytextosquedesde
Filstratohastalaactualidadsehanidogenerando,todosellosreflexionando,comentando,analizandoosimplemente
describiendolasobrasdeArte.Obviamenteestasreflexioneseinterpretacioneshanidocambiandoconeltiempo.
PrimeroporqueelconceptodeArteyportantodeobjetoaanalizarnohasidosiempreelmismo,segundoporqueel
discursoquesobrelaobrasehahecho,comoproductodelpensamiento,aidomodificndosedelamanodelasdiversas
corrientesfilosficasohistoriogrficasquesehanidodesarrollando.

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

2/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

Esporestemotivoqueunavisindesntesisdetodasestascorrientesysuevolucineneltiempo,sehace
imprescindiblealahoradepoderafrontareldiscursoartsticodesdeunaperspectivacrticaquenospermitavalorarensu
justamedidalasdiversasaportacionesquesobrelaHistoriadelArteyelArteenssehanrealizado.

Pretendemosportanto,msquerealizarunresumendeteorasordenadasconalgncriterioespecfico,mostrartoda
unaseriedepostuladosfilosficossobreelArte,sealandotantosusaportacionescomosusdefectosycarenciasyde
cmoestosdiscursoshanidosiendosuperadosporotros,superacinqueenmodoalgunoanulaloanterior,sinoquese
vieneasumaraunelencodemtodostodosellosvlidosalahoradeaproximarnosaunobjetoartstico.

B)LACRTICAARTSTICAHASTAELSIGLOXVIII.

Mtodoartsticocomotal,surgecuandoapareceelmtodocrticoenelconocimientoconposterioridadala
filosofacartesiana,hastaentoncessehadehablarmsquedemtodo,dediversasaproximacioneshistricasalhecho
artstico.DeestaformaantesdelsigloXVII,elestudioartsticosereducabienalestudiodelparecidodelaobraconsu
modelo(estudiomimticoquearrancadesdePlatnyAristteles),bienalavidadelartistacomoprocesomedianteel
cualunapersonallegaalaperfeccin,obienaunestudiodelatcnicaempleada(unbuenartistaesunbuentcnico)
ejemplosdetodoellopuedenllegaraserlosRecetariosdeBenvenutoCellini(15001571),elTratadodepinturade
LeonardoDaVinci(14521519)olasVitedeGiorgioVasari(15111574).

PeroserenlacenturiadelseiscientoscuandosurjaelDiscursodelmtododeDescartes,ellosuponelacreacin
deunsistemaparalainvestigacinyelconocimiento,circunstanciaposiblesinosatenemosaunaseriedereglas
metdicaspropuestasporelfilsofocomo:

a)Noreconocercomoverdaderascosasqueantesnofuesenreconocidascomoevidentes.

b)Dividircadadificultadentantaspartescomofueraposible.

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

3/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

c)Guiarordenadamenteelpensamientoempezandoporlosobjetosmsfcilesysencilloshastallegaralosms
complicados.

d)Hacerenumeracionestancompletasyresmenestangeneralesquenadadeellospuedaquedaromitido.

Conestosplanteamientossloharfaltaquealguienlosempezaseaaplicaralateoraartstica,esealguien
comienzasiendoenunprimermomentoAndrFelibien(16191695),acadmicofrancsdefinalesdelXVII,quienllega
alaconclusindequeelArteespuramenteintelectualdetalformaquelabellezanodependedereglas(estoes,
tcnicas)sinonicamentedelarazn.

C)WINCKELMANNYLAHISTORIADELARTE

JohannJoachimWinckelmannfueelprimertericodelahistoriadelArtequeutilizaunmtodopropiamente
dichoparasuestudioyfrutodeestaaplicacinlaobradeWinckelmann(17171768)sepuedesintetizarenlos
siguienteslogros:

1)DescubreunciertodesarrolloracionalenelArte,ensuhistoriasedanunaseriedeestilosquenosedan
arbitrariamentesinoqueexisteunaciertaleyqueloshaceevolucionar.

2)Todalaproduccinartsticaeshijadesutiempo,estoes,estntimamenterelacionadaeinfluenciadaporsu
contexto,cultural,geogrfico,social,histrico...

3)Realizaunesfuerzodesntesisparaordenarcronolgicayestilsticamentelosdiferentesestilos.

4)Dividealosdiferentesestilosenperiodos,detalformaquecualquierestilocomoporejemploelgriego(siempre
hacealusinalyaqueesdondesecentransusteoras)tienecuatroperiodos(aligualquelanaturalezatienecuatro

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

4/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

estaciones)queseranperiodoantiguo,sublime,belloeimitadores,cadaunodeellosdentrodesucontextosociocultural
desupoca(elArtenoescasual)

5)SientalasbasestericasparaqueenlaprcticasedenenNeoclasicismoartsticodelamanodelpintorA.R.
Mengs(17181779)entreotros.

Noobstanteypeseloanterior,laobradeWinckelmanntuvoimportanteslimitaciones,talescomo:

1)Faltaderecursoscrticos,yaquenoexistaconanterioridaduncorpustericosobreHistoriadelArtealque
rebatir,criticaroapuntalarideas,enestesentidoempiezaaconstruircasidelanada.

2)Estudiaydacomooriginalesgriegosgrancantidaddecopiasrenacentistasoromanas.Locualmotivaconclusiones
falseadas.

3)Ladivisindelosestilosenperiodossifuebuenaporloquellevabadesistematizacinycontextualizacin,se
convierteenunargidanorma,casiundogmadetalmaneraquesecaeenpensarquesiemprehayunperiodoantiguo,
despussublimeymstardededecadencia,conloquesequierellegaraaplicaratodoslosestilos,siendomuchasveces
unaexperienciabastanteforzada.

4)EsedogmatismoaumentaanmuchomscuandoconsideraalArtegriegodelperiodoclsicocomoelculmen
mssublimedetodalaproduccinartsticadelhombre,conloquepierdesusentidocrticoydeevolucinhistrica.

5)SientalasbasesdeunateoradelgustodetalformaquelaobradeArtesermsomenosbelladependiendode
suparecidoconlaestatuariaclsicadelaAntigedad.

D)ELMTODOHISTRICOCRTICO:

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

5/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

I)INTRODUCCIN

Dadalacomplejidadyenvergaduradelmtodoencuestinhemoscredoconvenientelarealizacindeunaserie
deapartados,apartadosendondedelamismamaneraenglobaramostantoelhistoricismotradicionalcomoelnuevo,as
comootrosmtodosinterpretativosdelaobradeArtequesibientienenunaentidadpropia,nacieronysedesarrollaron
dentrodelascorrienteshistoricistasdelmomento.

II)ORIGEN,FUNDAMENTOSYBASESTERICASDELMTODO:

Seradifcilencuadrarcronolgicamenteestemtodo,sepuededecirquesurgeafinalesdelsigloXVIIIperosu
permanenciaeneltiempohasidoconstante,sibiensufriendoevolucionesalolargodelossiglos.

FilosficamentesurgedespusyarazdeloqueKantpropusiesesuCrticaalaraznpura,estoes,examinara
laluzdelarazntodasaquellasmateriasodisciplinasalasquepretendeaplicarse,estoquieredecirqueempiezala
historiadelArtedeunaformacientfica.HistoriadelArtelahabahabidosiempre,desdePlinio,comonarracionesdel
pasado,peroahoraaesasnarracionesselesvanaaplicartcnicasderazonamientocomolacomparacin,elcausalismo,
laconexin,lasntesis,etc.

HastaKanthahabidounahistoriadelarteintuitiva(inclusoenciertamedidatambinladeWinckelmann),pero
ahoraaestahistoriaintuitivaselavaasometeralasformasdelentendimientoyespecialmentealafacultad
unificadoraquealmismotiempoesordenadorayclasificadora.

EstemtodobasadoenKanttenderafijarseenaquellosaspectosdeproduccinquenoincidenenlacalidadde
laobra(tipodetcnica,enumeracindeobras,vidadelartista...)yaquenosepuedehacerunficherodeordenenarasa
lacalidaddeloscuadros,porloqueenlamedidaquehagamosunestudiomsrazonableynormalizabledeunaobra
msnosacercaremosaloselementosmateriales(objetivables)marginandoloselementospuramenteestticos.

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

6/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

PosterioraKant,Diltheyreflexionarsobresiesposiblealcanzarunvalorhistricoobjetivo,preguntaclaveala
horadeelegirunmtodoconelqueenfrentarseaunaobradeArteyquelosseguidoresdekantargumentarnqueno
existeunahistoriadelobello,sinodesuscrticas,conlocuallasposibilidadesdeconocimientoobjetivopierdenlugar
frentealafuerzadelenjuiciamiento.PerolarespuestaparaDiltheyvaaserunscondicionadoporelhechode
considerarquelaobjetividaddelconocimientonoserefiereaobjetosfsicossinoalcomplejodevivenciasquese
expresanatravsdelasobrasdeArte(elconocimientodelArteesrelativo,noabsoluto)

Teniendoencuentaestasexigenciasderacionalidadydefiabilidad,elestudiodelArteenelsigloXIXseharen
baseaescuelas,estilosycronologa,unejemplodeestetipodeestudionosvienedadoporloscatlogosquevanair
apareciendodurantelapasadacenturiayquesecienaestostiposdeestudios.

Noobstanteelmtodoplanteaproblemas,elmsimportanteesellugarendondequedaelartista,queseha
vistodesplazadoenloscatlogosenarasdeotroscriteriosmsobjetivables,porloquesurgelafiguradelGENIO
(narrandosusperipeciasyhazaas),yentoncestenemosqueunmtodoquehaintentadosertanracionalalahorade
hablardelproductortienequedarunsaltometafsicoyhablardelapersonalidaddegeniosinqueellosepueda
demostrarumedirocomparar.Conloqueelmtodoseconvierteafuerzadequererserracionalenirracional,enuna
especiedeantimtodo.

Estemtodoademsyparacompletarsevaarecurriraunaseriedecienciasauxiliarescomolacronologa,la
filologa,lasemntica,lacrtica,elanlisisformal...conloqueydadolasumadedisciplinasqueintegratendera
dividirseentressubmtodoscomosonlacatalogacin,elatribucionismoylasbiografas.

EnestosmomentosdelsigloXIXentrarenescenaHegel,quienpretenderconrespectoalArte:

a)Hacerunaaproximacinimpregnadadehistoricismo.

b)ExplicaratravsdelArtelasmanifestacionesevolutivasdelespritudelahumanidad.

c)ConsideraralahistoriadelArtecomounmovimientodelSerexpresndoseymanifestndosealmismotiempo.

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

7/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

d)Considerarquecadamovimientoseexplicaporsuanterioryquealavezstetieneelgermendeloquevendr
msadelante.

e)ConsideracindelArteenunatriadadialcticaendondese
funcionaatravsdetesis,anttesisysntesis.

f)DespusdepasarporestosciclossellegaralamuertedelArteenarasdeunpensamientopuro.

Elmtodohistoricistaademsdelaalusinalgeniovaatenertambinunaseriededefectos:

1)Estudiosencompartimentoscadavezmsestancoshuyendoyrechazandolasgeneralizacionesylostrabajos
interdisciplinarios.

2)RechazoaHegeldesdeelmomentoenqueintentapasardelahistoriaaunaglobalizacinfilosfica.

3)Piensanqueeltrabajodeunhistoriadorseresumeenlarecogidade
datos,olvidndosedelasconclusionesalconsiderarlassubjetivas.

4)Prdidadelavisindeconjunto.

ContinuandoconeldevenirfilosficonosencontramosconelPositivismo,estadoctrinafilosficapostula(porlo
quealmbitodelahistoriaserefiere)queelpapeldelhistoriadorconsisteenbuscaryapuntardatosconlosquealigual
queenlascienciasnaturalespodersacarleyesdecarcteruniversalcapacesdepoderseraplicadasatodoslosestilos
artsticos,aunquesibiensinintentarsacarconclusiones.

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

8/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

Elhistoricismoyelpositivismosondoctrinasmuyparecidasdelasqueloshistoriadoresseinfluenciarntantode
unacomodeotra,todosirnenbuscadeldatoenconcreto,tratandodeverificarloyentodocasodecontextualizarlo,
peroslolospositivistasdarnunpasomshaciaadelantetratandodeextraerleyesdeesedato,unadiferenciaque
llegaaserimportanteenlamedidaqueelpositivismocreceryseconvertirenunmtodoindependientedentrodela
metodologaartstica.

Talycomohemosdichoalcomienzodeestemtodo,notieneunafechaclaradedesaparicinyaquela
obtencinyanlisisdeldatosersiemprebsica,sinoobstantesepuedenrastrearperiodosdetiempodeterminadosen
losqueloshistoriadorestendernmsaquedarsesloconeldato,mientrasqueenotrosestacuestinquedar
marginadaenarasdeunainterpretacindelaobra.

III)REPRESENTANTESDELHISTORICISMO:

Dentrodeestemtodosurgirnunaseriedepersonajesquelointentarnaplicarasusinvestigaciones,todos
ellossonhistoricistasenlamedidaenlaqueutilizanelmtodo,noobstanteexistendiferenciasentreellosquehacen
queelmtodosesubdividaenotrossubmtodosqueplanteanmaticesypropuestasdiferentessegnloscasos.

Estosautoressernlossiguientes:

*K.Schnaase:

SerunhistoriadorquesesitaenlasegundamitaddelsigloXIX,yserelprimeroenplantearseunahistoria
universaldelArtequeabarquedesdelaprehistoriahastaelArtedesuscontemporneos,taltrabajoexigeestablecer
unascoordenadasdesntesisquesirvancomohiloconductorentodalaobra,stassevanaencontrarenloque
Schnaasedenominelespritudelospueblosyelespritudelapoca,loprimerohacereferenciaalavocacinespecfica
ypeculiardecadaculturaatravsdesusmanifestacionesartsticas(lasconstantesculturalesdecadapueblo),el
segundohacereferenciaaldenominadorcomnquetodoslosestilostemporalestienenindependientementedela
culturaendondesurjan.

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

9/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

Estaobragirarentornoaesosdosconceptosquelesirvenparaarticulartodalahistoria,algoascomouneje
horizontalenelespacioyunejeverticaleneltiempoquealjuntarsedancomoresultadoelArtepeculiaryparticularde
undeterminadopuebloenunadeterminadapoca.

*F.Kugler:

SesitaafinalesdelsigloXIX,yenlneasgeneralespodemosdecirqueasumelosplanteamientosdesu
antecesor,noobstantehayunadiferenciaesencial,KuglerpiensaquelaobradeArteensyaesundatoateneren
cuenta,detalformaqueatendiendoasuformapodemossituarlaenuntiempoyunlugar.

LadiferenciaconSchnaase,esquesistepiensaenunlugaryenuntiempoyporlotantollegaaimaginar
unaobraenconcreto,Kuglerlorealizaralainversa:teniendounaobradeterminadaydadosuaspectoformalquees
productodeuntiempoydeunespaciollegaapoderdescubriresetiempoyeseespacio.

*J.Burckhardt:

FuediscpulodeKugler,ycomosumaestrodaunagranimportanciaalaobraens,noobstanteexisten
diferenciasentreambos,unadeellasesqueBurckhardtvealaobracomoalgovivoydamsimportanciaaquestase
conviertaenunserreceptivodevidaquealadocumentacinqueenspuedahabersobrelamisma.

Elvalordelaobravienedadoporquelosdiferentesaspectosdelavidadeunpueblohanquedadomarcadosen
laobra,yportantonosreflejalavidayculturadeunpueblo.

EstospostuladosdeunaobravivavanaabrirelcaminoparaotrasmetodologasquesedarnenelsigloXX
comoelexistencialismoylafenomenologa.

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

10/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

*G.Semper:

Susestudiossevanacentraryvanagirarentornoalatcnicayaqueesstalaqueencierraunadeterminada
formaylaqueseconstituyecomoelfactorevolutivodelArte.Estoes,siunaobradelapocaarcaicagriegaesdiferente
aunahelenstica,estadiferenciavienedadaporlaevolucinquelatcnicasufreyqueseplasmaendostiposdeobras
diferentes.

Porotroladoelestudiodelatcnicaesunestudiomuchomsobjetivoyportantomuchomsprximoaldato
tandelgustodeloshistoricistas.

*E.Choissy:

ComosuantecesorpiensaqueelestudiodelahistoriadelArteeselestudiodesutcnica,yaspensarqueel
cambioyevolucinentreelRomnicoyelGticosedebealdescubrimientodelarbotante(susestudiossecentranslo
enlaarquitectura)

Laevolucindelosestilossedadeformagentica,estoesunestilocambiaaotroporquenacededentrodel
anterioryporlotantoesimposiblequefuesedeotramanera.

*M.Springer:

Realizaunesfuerzodesntesisdetodoslosanterioresaspectos,constituyendosuobracomounresumende
todoslosanteriores.

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

11/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

Lagranimportanciadeestetericoesquesusestudioscreanescuelaypasanalambienteuniversitariodetal
formaquebienentradoelsigloXX,susobrasyladesusdiscpulospasanaserlosmanualesbsicosdelaHistoriadel
Arte.

IV)ELNEOHISTORICISMO:

Esdenuevoelhistoricismo,peroestavezenelsigloXX.Suvueltasedebealascorrienteshistoricocristicistas
delosambientesuniversitarios,esteambientehacesedirijanlosestudiososhacialafilologa,yaqueeltrabajode
comprobacindetextosparadeducircualeselmscorrectooenquemomentosecambialainformacinseconsidera
vitaldentrodeunmundoenelqueseabogasiempreporeldatocomounidaddeinformacinsusceptibledeser
analizada,comprobadaymstardeguardadaparalasgeneracionesvenideras.

Esporestemotivoquetambinserecurrealatopografa(Artedeloslugares)comofuentededondeextraer
msdatos(deahlaaparicindeloslibrosdeviajes)yalacrticadetextoscomomododeaportarluzsobrela
informacinescritaquedeunaobraexiste.

Unadelasdesventajasdeestemtodoquesedaaprincipiodelapresentecenturiaessuideologizacinyaque
aldecantarseporestilosnacionalessurgelaideadequecadanacin(definicinpolticoterritorialdeunespacio)tieneun
estiloqueleespropiocomoporejemploelGticoenAlemania.

V)FIGURASMSDESTACADASDELNEOHISTORICISMO:

*J.V.Scholsser:

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

12/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

Eslafiguramsdestacadadentrodelcampodelafilologa,suLiteraturaartsticasehaconvertidoenunmanual
deimprescindiblereferenciaparaestetipodeestudios,slosuperadaporellibroAdocumentHistoryofArt.

Alfinaldesuvidahaceunareconsideracindetodasuobradejandopuertasabiertasparaqueotroscontinen
porelmismocamino,modifiquenplanteamientososimplementerebatansusconclusiones,algoquenosindicalatalla
intelectualyhumanadelpersonaje.

VI)ELATRIBUCIONISMO:

Formapartedelmtodohistoricistaperotieneentidadsuficienteparapoderconsiderarlocomounmtodo
ms.

Consisteenlneasgeneralesenunmtodoapartirdelcualteniendoencuentalaobrasepuedellegaradeducir
supocasuestilo,suescuelaeinclusosuposibleautor.

VII)FIGURASMSDESTACADASDELATRIBUCIONISMO:

*B.Berenson:

ConsideraquelaobradeArtenodebeserestudiadaapartirdedatos,sinoestudiadaenellamisma,porellotodo
hayquebuscarlodentrodeella(tomarlaobraartsticacomodocumentoensmisma).

SiBurckhardtconsiderabaquedetrsdeunaobrahabaunpersonajeyunpueblo,Berensonpiensaqueloque
haydetrsesunaformaquehablaporsmisma

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

13/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

Laobservacindelaobranosllevaalanlisisysteaestablecerteorasgenerales,porloqueeldatonoes
suficienteparapoderconstruirunaleyounateora.

Conanterioridadcuandodeunaobranosesabasuautorlosqueseguanunmtodohistricocrticorecurrana
losarchivosparabuscareldatoquehacafalta,losfillogosrecurranalaliteraturadelapoca,perolosatribucionista
vernenlaobraenscaractersticaslosuficientementerelevantescomoparapoderatribuirlasinnecesidadderecurrira
otrotipodefuentes.

*M.J.Friedlander:

EsotroatribucionistaquesiguelospasosdeBerenson,delcomodelanteriornosepuededecirquehagan
historiadelArtepropiamentedicha,msbiensededicanaestudiarautoresdeformaseparadaestableciendoentreellos
diferentesescuelas.Deestaformaserconestemtodocuandoseempieceahablardeescuelas,manerasyestilo.

*A.Morelly:

Otroatribucionista,ensucasoesimportanteporempezaraintroducircatlogosdeobrasendondeporprimera
vezseinsertabanfotografas.EstotendrdosbuenasconsecuenciasparaelestudiodelArte:

a)Sepuedenextenderrpidamentepudiendohacersebuenosestudiosinclusoporaquellosquenosepoda
desplazar

b)Conlafotografasepuederecurriraldetalleyalaampliacinconloquesepuedeobservarmuchomejoruna
obra,sobretodoalahoradebuscarcaractersticaspeculiares.

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

14/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

Noobstantelafotografatambintendrcosasnegativas:

a)Setiendeaabusardeellas

b)Setiendeaconformarseconsuvisindescartandoeloriginalporrazonesgeogrficas

c)Sepierdecontactoconlaobraviva.

VIII)ELMTODOHISTORICOCRTICOENESPAA:

Hasidounadelaspocasmsfecundasenlahistoriografaespaola(finalesdelsigloXIXyprincipiosdelsiglo
XX),siendounodelosmtodosquemshanaportadoalahistoria,detalformaquecasitodaslasfigurasmsrelevantes
delpanoramahistoriogrficoespaolhanpertenecidoaestemtodo.

IX)REPRESENTANTESDELMTODOHISTORICISTAENESPAA:

*CeanBermdez:

RealizaundiccionariodelosmsilustresprofesoresdeBellasAresenEspaa,ysigueunmtodofilolgico

*Bermdezylaguna:

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

15/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

Tambinsuobraestipodiccionarioendondesedannoticiasdocumentalesdelosarquitectosmsdestacadosen
suobraNoticiasdearquitectosyarquitecturaenEspaadesdesurestauracin

*OsorioyBernart:

EscribelaGalerabiogrficadeartistasespaolesdelsigloXIX

*VicenteBoix:

Escribe,enlamismalneaquetodoslosanterioresNoticiasdeartistasvalencianosdelsigloXIX

EnEspaatambinsevaadarunacorrientetopogrficadetradicindieciochescaquerecurriralapublicacin
delibrosdeviajes,comoeldeRecuerdosybellezasdeEspaadeCuadrado.

E)ELMTODOPOSITIVISTA:

I)INTRODUCCIN

Comoenelapartadoanteriorydadalacomplejidaddeestemtododividiremoselapartadoendistintosepgrafes.

II)ORIGENTERICODELMTODO:

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

16/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

Desdeelpuntodevistafilosficosetratadeunavariantedelhistoricismo,perodesdeelpuntodevista
metodolgicoseindependizacreandounmtodoindependiente,eltrminovienedeA.Compte(17981857),yhace
referenciaalanecesidaddeatenersesloalopositivo,aaquelloquesepuedepesar,medir,odealgunamanera
positivaryverificar.

Sebasaenlasleyesnaturales,detalformaqueunhechodeterminadotieneunascausas,unasconsecuenciasy
unasleyesdesumovimiento,detalformaqueesasyesimposiblequeseadeotramanera.Peroelpositivismose
extiendetambinalascienciassocialesyalahistoriadelArte,detalformaqueapartirdeahorasevanabuscarleyes
quepuedanjustificartodoeldevenirhistrico.

III)HIPOLITOTAINE:(18281892)

Profesorfrancscontemporneoalosltimoshistoricismos,piensaquelosfillogosconsuliteraturaartsticase
dedicanauncoleccionismodetextosperoquenoaportannadanuevoalasansiasdesabereintelectualesdelos
hombres.Piensaquelaprincipalfinalidaddelhistoriadoresbuscarexplicacionesalosfenmenosqueocurrieron(porqu
cuandoycomodelhechohistrico).

Tainevaatomareltrminoestilodelosfillogosperolevaadarunanuevainterpretacin,segnaquellosestilo
erasimilaramanerayeraconloqueunaobrasepodraatribuiratalocualescuelaoatalocualpintor,paraTaine,es
muchomscomplejo,estiloeslasumadeunaseriedenotascaractersticasdondesefundenlaspeculiaridadesdela
escuelaconlaspeculiaridadesdeunpasodeunapoca,seconvierteasestiloenunatendenciasocialderazcultural.
(Segnlosfillogosestilodependadeunavoluntadpropia,segnTainedependedelapocaylasociedadquelo
impulsa)

Paraexplicarelestilohayqueexplicarlascostumbresydemscondicionamientossocialesenunadeterminada
poca,conloqueestemtodovaaabrirelcaminoalmtodosociolgicodeHauser.

LaobradeArtenuncapuedeserconsideradocomoalgoaislado,hayquebuscarelcontextoenelqueest
insertaparapodercomprenderlayanalizarla,detalmodoqueelestudio,arealizarpodraserelsiguiente:
http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

17/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

1)EstudiodelHombre,yaseaindividual(autor)ocolectivo(espectador),estoessulengua,susideas,suscreencias,
sueducacin,sushbitos,susintereses...

2)Estudiodelmedio,tantoanivelgeogrficocomoanivelpoltico

3)Estudiodelaraza,tantoanivelculturalcomogeogrfica.

NoenvanoTainedeca:paracomprenderaungrupodeartistasesnecesariorepresentarseconexactitudel
estadogeneraldelesprituyconstumbresdeltipoaquepertenecen.

JuntocontodoestoTainebuscatambinlaelaboracindeleyesapartirdelacualespoderconseguir:

a)Poderprevereldesarrollodeloshechosartsticos

b)PodercomprenderelArte

c)ComprenderlarespetabilidaddelArte,estoeslomismoqueenlascienciasnaturaleshayleyesquelohacen
coherente,tambinenelArtelasleyesledancoherencia,enpalabrasdeTaine,lohacenrespetable.

ElmtodollevadoasusultimasconsecuenciasdalugaraotromtodoquerecibeelnombredeMTODO
EVOLUCIONISTA,steconsisteencreerquealigualqueenlacienciasnaturalesexisteunaevolucintambinsedaen
elArte,detalformaqueconelcorrerdeltiemposetieneunArtecadavezmsperfecto,oloqueeslomismoconsiderar
queelfuturosersiempremejorqueelpasadoyaquelaevolucineslinealyprogresiva,segnestosplanteamientosse
llegaaconsideraraunArtesuperioraotroporqueunodeellosseamsmodernoqueelotro.
http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

18/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

IV)PELIGROSDELMTODOPOSITIVISTA:

1)Considerarcomoobjetivounjuicioqueenelfondopuedesersubjetivo(considerarcomorealunaapreciacin
personal)

2)Influidoporlascorrientesdepensamientodelapocasetiendeadarmsimportanciaalomaterialdelaobra.

3)Caerenelevolucionismoycreerquecadanuevoestiloartstico
esmejorqueelanterior

4)Enlabsquedadelosantecedentesnecesariosparaquesedeuntipodecambiosellegaaforzarlarealidadpara
hacerlaquecuadreenunmarcoprefabricado

5)Confusinentreloqueeslgicoconloqueescronolgicoaconsecuenciadelevolucionismoalqueyahemos
hechoreferencia

6)Tomarcomosimultneoloqueenrealidadessucesivo,poreseintentodehacercuadrarlarealidadenunaserie
deantecedentesyconsecuentes.

7)Setiendeaidentificarlascaractersticasdelarteenunpas,enundeterminadomomentocomocaractersticas
generalesnacionalespropiasdeesadivisinpolticaoadministrativa.

8)Pretenderquebajocondicionesigualessereaccionadeidnticamanera.

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

19/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

F)LACRITICAALPOSITIVISMO:NUEVOSMTODOS

I)ELDETERMINISMO:

Lospartidariosdeestemtodopiensanquesielpositivismoqueraajustarseypartirdelamsabsolutarealidad,
estentrandoencontradiccinyaquetodalaactividadhumanaestcondicionadaporlosfactoresfsicos,circunstancia
queignoraelpositivismo.

SegnestemtodoelhombrecondicionalaobradeArte,peroelhombreestasuvezcondicionadoporuna
seriedefactoresfsico,deahqueelfactorfsicoinfluyadeunamaneradeterminante(determinismo)enelArte.

SibienespositivosealarlarelacindelArteconelmediocosaqueyasealWinckelmann,estacorrientede
pensamientositaalfactorfsicoenunlugarexcesivamentepreeminente.

II)ELDESCRPTIVISMO:

SumximorepresentanteesReneHuygequesegnlintentatrasladarelmtodopositivistaasupoca.

DehechopartecomoTainedelasociedad,lapoltica,lareligin...perointroduceentodasellasunavisin
sincrnicaydiacrnicaquehacequeensuobraestcomparandoconstantementeentrediferentespocasydiferentes
lugaresgeogrficos.

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

20/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

III)ELPENSAMIENTODEEMILEZOLA(18401902):

EspositivistacomoTaine,perolereprochaasteelpretenderhaberencontradoleyesuniversalesquerigenel
esprituhumano,Zolapiensaquesibienlasociedad,lacultura,lareligin...puedenhablarnosdelporqudeunaobra,
stascuestionesnosondeterminantesyaqueelesprituhumanoqueeslibrepuedemuybiendejarsellevarporsu
contextooreaccionarcontrael,lapruebalapodemosencontrarenlahistoriayaqueensituacionessimilareselhombre
graciasasurazonamientohapodidodarrespuestasmuydiferentesanteidnticosestmulos.

PiensaqueTaineutilizaunmtodoexcesivamentesimplistaquenorecogelagranvariedadyriquezadelespritu
humano.

ElArteporlotantoenpalabrasdeZolaserelproductodeuntiempoperotambindelHombre.

IV)ELPENSAMIENTODEDILTHEY(18331911):

Contemporneoalpositivismoreaccionacontarl,opinaquetodasestascorrientesnacendeKant,ydela
mismamaneraqueKantadolecedenohaberdesarrolladouncienciadelespritu,stastampocolohanhechoporloque
alahoradetartadetemasdeArtenopuedenporssolasdarrespuestaamuchosinterrogantes,ascuandoun
historiadorquiereavanzarsedacuantadequelehacefaltaunbagajetericoquenoexiste.

PorotrapartetambinreprochaaTainequecreaquelosmtodosdelascienciasnaturalespuedenseraplicados
alcampodelascienciassociales.

Otradelascrticaseselconceptodelopositivoyverdadero,encienciasnaturalessepuedepensarqueno
positivoseafalso,peronoencienciassocialesendondeseintroduceelvalordelorelativo.

V)ELPENSAMIENTODEHAUSER(18921978):
http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

21/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

HauserpartedepostuladospositivistasparallegarasuMTODOSOCIOLGICO,detalformaquecargalas
tintasenelfactorsocialcomodeterminantedelacreacinartstica,introducecorreccionesdeDiltheyydeotrosfilsofos
paranocaerenunmecanicismoquequerindosecentrarenlarealidadloalejedeella.

OtrodelospuntosesencialessereldelainfluenciamarxistaensupensamientoyaqueelArtepasaraformar
partedelasuperestructuralacualvienedadaporrelacindialcticaporlarealidadeconmica,peseaestonocaeenel
adoctrinamientoenelquecaenlosseguidoresdelMTODOMARXISTA.

G)ELMTODOFORMALISTA:

I)REACCINCONTRAELPOSITIVISMODESDELAFORMA:

Estemtodosurgecomoreaccinalpositivismo,reaccindesdelaformacomolaiconografalohardesdeel
contenido.

Esunaconsecuenciadelidealismoalemn,labasedesuinvestigacinsonlascaractersticasvisuales,estoesla
forma.

Elmtodopretendebuscaryagruparloshechosartsticosdeunamanerainteligible,paradescubrirunas
tendencias,unosritmosenlaevolucindelArte,loqueconducealabsquedadeunasleyesdecarcteruniversalque
puedanexplicarlaevolucindelarte:Estopuedeparecersimilaralpositivismo,perolagrandiferenciavienedadaque
mientraselpositivismobuscaleyesfueradelaobradeArte,elformalismobuscaesasleyesenellgicodesenvolvimiento
delasformas.

Segnlosformalistasexistenunaseriedeinterrogantesqueningnmtodohapodidocontestar,talescomoel
porqudeloscambiosdeestiloenunoscasoslentamenteyenotrosdeunaformarpida,elporquseproducendichos

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

22/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

cambios,oelporqudelamodificacindelascaractersticascompositivas.Todosestosinterrogantesnecesitande
respuestasquenosepuedenencontrarelaspectofsicooeneleconmicoysernelobjetodeestudiodelosformalistas.

Paralosformalistaslasformasartsticastienencapacidadinternadedesenvolvimientoalmargendefactores
externos,stassegeneranasmismas.

II)M.DOERNERYLASLEYESENELARTE:

EnlneasgeneralesDoernerpensabaque,alcontrariodelospositivistasquecreanenelcontinuoprogresodel
Arte,questeserepiteconstantementealolargodesuhistoria,estarepeticinvienedadaconformeaunosciclos
(ritmossegnsuspalabras)queserepitenperidicamente.

III)RIEGLYLAVOLUNTADARTSTICA:

SegnesteautorexistenunaseriedeformasinvariablesalolargodetodalahistoriadelArteAloisRiegles
conservadordelaseccindetejidosdelmuseodeVienayllegaalaconclusinqueunaseriedeformasseoriginaronen
laantiguaMesopotamia,stassemantuvieroneneltiempohastalallegadadelosmusulmanesquieneslascopiarony
asimilaronpasandodespusaoccidentepormediodealfombrasyotrostejidos,elautorargumentaqueloquehaido
cambiandohasidolainterpretacinqueencadapocayencadalugarsehahechodelasformas,peroquestashan
sidosiemprelasmismas.(AestadiferenteinterpretacinquesehaidohaciendosobrelasformasRiegllahadenominado
voluntadartstica)PorestemotivovaaelaborarunesquemadeformauniversalesyconstantesenelArte,esos
conformeaunaevolucininternadelapropiaformaenlaqueparanadahainfluidoeltiempoyellugarcomotampocoel
artistaquiendesaparecedelmtodoformalista.

OtrodelosfactoresintroducidoporRieglsereldesupervivenciaartstica,estoeslavoluntaddelArtecomosi
fueseunservivodeperdurarendeterminadasformasaunquestasyanorealicenlafuncinnecesariaparalasque
fueroncreadas,unejemplodeellolohaceconelproblemadelasarchivoltas,quesibientenanlafuncindenoromper
unmuerogruesoenelRomnico,yaenelGticonoesnecesarioalserelmurofinoperosesiguenutilizando.

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

23/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

IV)LOSCONCEPTOSDEPTICOYHPTICO:

SonconceptosintroducidosporRieglporlosquesepretendeclasificartodaformaartstica,elprimerconcepto
hacereferenciaaaquellaformaqueparasercaptadasenecesitadelavista,elsegundoconceptohacereferenciaa
aquellasformasquesiendovisualesnosdanlasensacintctildequelaspodemostocar(comounescorzoouna
perspectivaenuncuadro)

V)WOLFFLIMYSUSCONCEPTOSFUNDAMENTALES:

HeinrichWolffin(18641945)sigueaRieglenmuchasdesusteorassibiendesdeunaformamscientficaen
lamediadaenquenosloestudiatapicessinotodalahistoriadelArte,ademsdeconsiderarunpapelimportanteenla
creacindelasformasalartistadetalformanqueaducequelosformassiguenunprocesoperollegaunmomentoen
questassecansanporloqueesperanlallegadadeunartistaconlapersonalidadidneaparaproducirelcambio,yes
lelmotordelcambio,lasformasmutangraciasaunreducidonmerodeartistasquelogranintuiryplasmaresa
necesidadartsticaquetienelaforma(necesidadartsticaseraaloqueRiegldenominabavoluntadartstica).

UnodesuslogrosfueeldescubrimientodeBarrococomounestiloconentidadpropiaynounadegeneracindel
Renacimiento.

PerolaobraquemshainfluidoenlametodologasonlosConceptosfundamentalesdelahistoriadelArte,en
estelibroaspiraarealizarunaHistoriadelArteexplicandoeldesarrollodelasformasvisualescomoundesarrollo
inmanenteyporlotantoindependientedelasbiografasdeartistasodelahistoriadelacultura.Asexplicaelpasodel
RenacimientoalBarrocomedianteunaseriedepasesdeconceptosquevandelolinealalopictrico,delosuperficialalo
profundo,delaformacerradaalaformaabierta,delapluralidadalaunidad,delaclaridadalacomplicacin.Estecambio
seproducedemodomecnicoobedeciendoaleyespropiasdeldesarrollointerno.(Estasleyesserandecarcteruniversal
yconfiguraranloquedenominabalacienciaartstica).

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

24/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

VI)OTROSFORMALISTASQUEAPLICANYCOMPLETANAWOLFFLIN:

*CohnWiener:

AplicalosconceptosdeWolfflinalasartesindustriales,eintentacompatibilizarelpensamientodeRiegly
Wolfflin.

*WalterPassarge:

AplicalosconceptosdeWollflinalArteOccidentalyOrientaltratandodeconstruirunahistoriadelArteuniversal
desdeunpuntodevistaformalista.

*L.Ltzler:

TratadebuscarunasleyesuniversalesparatodoelArte,yalintentarconseguirloabandonaplanteamientos
cientficos.

H)OPOSICIONESALMTODOFORMALISTA:

VienenenprimerlugardelamanodeArnoldHauser(18921978)quienensuscomienzoseraformalistahasta
quesepercataenqueexisteunacontradiccinentresumtodoempleadoysuideologapoltica,esporestemotivoque
sealejadeposicionesformalistasparallegarapostuladosmarxistasconlosqueconstruirsuMTODOSOCIOLGICO.

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

25/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

Lacrticaalformalismosepodraresumirenlossiguientespuntos:

1)Detrsdetodaobraodesuinterpretacinloquehayesunaideologadeterminada.

2)Elmtodoformalistaesdecarcterburgus(ensalzalosvaloresdelaburguesarevolucionaria),quesibienesta
circunstanciafuebuenaensumomento,noloseraosdespus,debindosesusupervivenciaalavoluntadburguesa
devivirenelpasado.

3)Elformalismoproponeunartesinnombresyestonoseciealarealidad.

4)LavaloracinannimadelaobraespropiadelRomanticismo,propiadelindividuodecepcionadosocialmenteque
quierealejardesmismolaresponsabilidaddesupropialibertad.

5)Historicismo,positivismoyformalismoformanpartedeunafilosofareaccionaria.

NoobstanteHauservedepositivoenelformalismolaconsideracindequeencadaestiloseencuentranlas
consecuenciasdelanteriorylascausasdelposterior.

AdemsdeHauserelformalismotieneotroscrticos,cuyacrticasecentraaqueelformalismoestcentrado
excesivamenteenlapuravisualidadyalejaalArtedelasociedadydelindividuo.
I)ELMTODOICONOLGICO:
I)INTRODUCCIN:

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

26/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

EstemtodofueinstauradoporAbyWarburg(18661929),ycontinuadofundamentalmenteporErwin
Panofsky(18921968)enloqueserefiereapinturayRudolfWittkower(19011971)enarquitectura.Consisteenlneas
generalesdeunmtodoquereaccionacontarelformalismoalpensarquestenovamsalldelasimgenesyno
indagaenlainterpretacindelaobra(crticatambinextensivaalpositivismoquenovemsalldeundato.)

Enprimerlugaryparamayorclarificacindelmtododiferenciaremosiconografadeiconologa,elprimer
trminohacereferenciaaunadescripcinyprimerainterpretacindelsignificadodelobjetoencuestinporejemplouna
figuracondosllavesnoshablaradeSanPedroelsegundotrminohacereferenciaalacienciaqueestudiaraelobjeto
encuestin,suorigen,obrasliterariasdedondesehasacadoyprocesoporelquehallegadoatenerdeterminada
interpretacin,ascomosurelacin(encuestindesignificado)conlosrestantesobjetos.

Laiconologapartedelaideadelaimportanciadelsmbolo,stehasidounaconstanteenlahumanidadyaque
staalahoraderelataroplasmarpictricamenteodecualquierotramaneraunaideahaderecurriralsmbolocomo
mediodepoderrepresentardeunaformasencillayrpidamentecomprensiblelamismayaquedeotramaneranose
podrahacer(Dios,lodivino,laesperanza,elmiedo...)

PanofskyconsiderabalaiconografacomolaramadelahistoriadelArtequeseocupabadelcontenidotemticoo
significadodelasobrasdeArteencuantoaalgodistintodesuforma.

Lacompresindeunaobraoloqueeslomismosuanlisisiconolgiconecesitadetresfasesenlapercepcin:

1)Percepcindelcontenidoprimariootemticonatural:

Sepercibeporlaidentificacindeformaspuras,esdecirciertasconfiguracionesdelneasycolores,como
representacindeobjetosnaturales,talescomosereshumanos,plantas...identificandosusrelacionesmutuascomo
hechosydenotandocualidadesexpresivas.Todoestopuedeserenmarcadoenelmundodelosmotivosartsticos,una
enumeracindelosmotivosseraunadescripcinpreiconogrficadelaobradeArte.

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

27/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

2)Percepcindelcontenidosecundariooconvencional:

Eselcontenidoquepercibimosalcomprobarqueungrupodefigurassentadasaunamesaenunadisposicin
determinadayenunasactitudesconcretas,representanlaltimaCena.Alhacerloasrelacionamoslosmotivos
artsticosylascomposicionescontemasoconceptos.Losmotivosportadoresdeunsignificadosecundarioconvencional
puedenserllamadosimgenesylascombinacionesdeimgenessedenominanhistoriasoalegoras,elanlisisdetodo
estoentradentrodelmbitodeladescripciniconogrfica.

3)Percepcindelsignificadointrnsecoocontenido

Lopercibimosindagandoaquellossupuestosquerevelanlaactitudbsicadeunanacin,unperiodo,unaclase,
unacreenciareligiosaofilosficaquesonreflejadosinconscientementeporunapersonalidadenunaobra.Estos
principiossonmanifestadosyportantoclarificadosporlasignificaciniconogrfica.

Todoloanteriorpuedeejemplificarsedelasiguienteforma:mientrasnoslimitemosaafirmarqueelfamoso
frescodeLeonardodaVincimuestraungrupodetrecehombresalrededordeunamesadeuncomedor,yqueestegrupo
dehombresrepresentalaltimaCena,nosestamosocupandodelaobradeArtecomotal,einterpretamossusrasgos.
PerocuandotratamosdecomprenderlocomoundocumentosobrelapersonalidaddeLeonardo,odelacivilizacinde
AltoRenacimientonosocupamosdelaobracomounsntomadealgomsqueseexpresaasmismoenunavariedad
incontabledeotrossntomas.Eldescubrimientoylainterpretacindeestosvaloressimblicos(generalmente
desconocidosparaelartistamismo)eselobjetodeloquellamamosiconografaenunsentidomsprofundo,deun
mtododeinterpretacinqueaparecemscomosntesisquecomoanlisis.Estemtodotambinsedenomina
iconologa.

II)LASDISTINTASFASESDELMTODOICONOLGICO:

Quesepodrasresumirenlossiguientespasos:

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

28/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

1)Enelcasodeladescripcinpreiconogrfica,quesemantienedentrodelmundodelosmotivos,esfcilcualquiera
puedereconocerlaformayelcomportamientodelossereshumanos,animales,plantas...

2)Elanlisisiconogrficoqueseocupadelasimgenesyalegorasenvezdelosmotivos,necesitaunapasomsque
enelcasoanterior.Presuponeunafamiliaridadcontemasoconceptosespecficostalycomonoshansidotrasmitidospor
lasfuentesliterariasoporlatradicinoral.

3)Lainterpretacindelasignificacinintrnsecaocontenido,quetratadeloquehemosllamadovaloressimblicos,
requiereunpasomsqueelquesehadadoenlosanterioresepgrafes,paracomprenderestosprincipiossenecesitauna
facultadmentalsimilaraladelquehaceundiagnostico,unafacultadquePanofskydefinecomointuicinsintticaque
hadesercorregidoycontroladoporunapercatacindelosprocesoshistricoscuyasumatotalpuedellamarsetradicin.

J)CRTICASALSISTEMAICONOGRFICO:

UnadelascrticasquesehanhechoaestesistemavienedelamanodeHermannBauer,quienincideenel
hechodequePanofskyseparalaexperienciavitaldelatradicinculturalsintenerencuentaquelosmovimientosyla
percepcinhumanasestnmarcadosyaporlastradicionesculturales.

OtropuntodecrticaconsisteenquelosnivelesdosytresseremarcaloquelaobradeArtemuestra,peronolo
quedejademostrar,conloquelaconcepcincompletadelarealidadpareceuntantosesgada.Enconcreto,eneltercer
nivelafirmaquenosepuedehablardesntomascomovaloressimblicosyaqueunsntomasnoesunsmbolo.(Estose
debeaquelaescueladeWarburgyPanofsky,influidaporCassierconcibelaobradeArtecomounsntomadelaHistoria
delaCulturayestecarctersintomticocomounsmbolodelacultura.

Bauerfinalizareprochandoquelosicongrafosmuestranmsintersenlasconnotacionesquelaimagen
conllevaqueenlapropiaimagen.Sealaquenoconsideransuficientementealammesis(reflejodelarealidad)sinoque
prefierenverlacomounenmascaramiento.LapropuestadeBauerseraunahistoriografadelArtequehagacompatible
lammesisconelsignificadodelaimagentantohistricacomosuprahistricamente.

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

29/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

ProyectoClo

K)BIBLIOGRAFIAGENERALSOBREELTEMA

Barash,M.TeorasdelArte,col.Alianzaforma,Alianza,Madrid1991
Bauer,H.HistoriografadelArte,Taurus,Madrid,1981
Bauer,H.Historiadelarte.Introduccincrticaalahistoriadelarte,Taurus,Madrid,1980
Baxandali,M.Modelosdeintencin,HermanBlume,Madrid,1989
Bozal,V.Historiadelasideasestticasydelasteorasartsticascontemporneas,2vols.Visor,Madrid,1996.
Bryson,N.Visinypintura.Lalgicadelamirada,Alianza,Madrid,1991
Calabrese,O.Ellenguajedelarte,Paidos,Barcelona,1987
Clifford,J.Dilemasdelacultura.Antropologa,culturayarteenlaperspectivaposmoderna,Ariel,Barcelona,
1995
FernndezArenas,J.Teoraymetodologadelarte,Antrophos,Barcelona,1982.
GayaNuo,J.A.HistoriadelacrticadearteenEspaa,Iberoamericana,Madrid,1975.
Hauser,ArnoldTeorasdelArte,Guadarrama,Madrid,1975
Maras,F.Teoradelarte,Historia16,Madrid,1996
Patch,O.Historiadelarteymetodologa,Alianza,Madrid,1986.
Ramrez,J.A.Cmoescribirsobrearteyarquitectura,Serbal,barcelona,1996
Scholsser,J.Laliteraturaartstica.Manualdefuentesdelahistoriamodernadelarte,Ctedra,Madrid,1976
VariosIntroduccinalahistoriadelarte.Funadamentostericosylenguajesartsticos,Serbal,barcelona,1991
Venturi,L.HistoriadelacrticadeArte,GustavoGili,Barcelona,1979

L)FUENTESBIBLIOGRAFICASESPECFICASSOBRELOSAUTORES

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

30/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

AutoresanterioresalsigloXVIII:

PlinioTextosdeHistoriadelArte,Visor,Madrid,1987
Vasari,G.Vidasdeartistasilustres,5vols,Iberia,Barcelona,1957
Winckelmann,J.Reflexionessobrelaimitacindelartegriegoenlapinturayenlaescultura,Aguilar,Madrid,
1987
Winckelmann,J.HistoriadelArteenlaAntigedad,Iberia,Barcelona,1994

Autoreshistoricistas:

Berenson,B.Estticaehistoriadelasartesvisuales,FCE,Mxico,1956
Friedlander,M.Elarteysussecretos,Juventud,Barcelona,1969.
Kubler,G.Laconfiguracindeltiempo.Observacionessobrelahistoriadelascosas,Nerea,Madrid,1988
Burckhardt,J.ElCicern,Iberia,barcelona,1966
Burckhardt,J.Consideracionessobrelahistoriauniversal,Edicions62,Barcelona,1983
Burckhardt,J.LaculturadelRenacimientoenItalia,Akal,Madrid,1993.

Autorespositivistas:

Taine,H.FilosofadelArte,2vols,EspasaCalpe,Madrid,1960

Autoresformalistas:
http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

31/32

23/9/2016

3.METODOLOGADELARTE

Riegl,AProblemasdeestilo.Fundamentosparaunahistoriadelaornamentacin,GustavoGili,Barcelona,1980
Wolffin,HConceptosfundamentalesenlahistoriadelarte,Calpe,Madrid,1924
Wolffin,H.Reflexionessobrelahistoriadelarte,Pennsula,Barcelona,1988

Autoresdelmtodoiconolgico:

Warburg,A.Unabiografaintelectual,Alianza,Madrid,1991
Panofsky,E.Estudiossobreiconologa,Alianza,Madrid,1972.
Wittkower,R.NacidosbajoelsignodeSaturno,Ctedra,Madrid,1982

Autoresdelmtodosociolgico:

Hauser,A.Historiasocialdelaliteraturayelarte,3vols,Guadarrama,Madrid,1975.
Hauser,A.Sociologadelarte,5vols.Guadarrama,Madrid,1975.

http://clio.rediris.es/n30/artehistoriografia.htm#l

32/32

Das könnte Ihnen auch gefallen