Vrijeme za

promjenu poljoprivredne paradigme

21 Mart 2015
Redukcionistika mjera prinosa je za poljoprivredni sustav ono to je BDP za ekonomski sustav. Vrijeme je da
prestanemo mjeriti prinos u robi i ponemo ga mjeriti u zdravlju i dobrobiti ekosustava i zajednica.
Industrijska poljoprivreda ima svoje korijene u ratu. Ekoloka poljoprivreda omoguuje nam da se pomirimo
sa zemljom, tlom i drutvom.
U Strukturi znanstvenih revolucija fiziar i filozof Thomas Kuhn revolucionizirao je povijest znanosti
pokazavi da se znanost ne razvija linearno na temelju objektivnih, teorijsko-neutralnih injenica, ve je
karakteriziraju periodini pomaci u paradigmi, koji otvaraju nove pristupe razumijevanju, stvarajui nove
vrijednosne okvire. Paradigma unutar koje se mjere "injenice" oblikuje pojam "znanstvene istine".
Takav se pomak u paradigmi trenutno odvija na podruju hrane i poljoprivrede kako naputamo industrijsku
paradigmu i stvaramo agro-ekoloku, odnosno ekoloku poljoprivredu. Stara paradigma je ekoloki i socijalno
dovela do sloma. Devastirala je 75 posto bioloke raznolikosti, tla, vode. Industrijska poljoprivreda doprinosi s
40 posto staklenikih plinova koji destabiliziraju klimu i promovira se kao odgovor za glad i siromatvo. Istina
je upravo suprotna. Industrijska poljoprivreda nije uspjela kao prehrambeni sustav koji bi nas trebao hraniti.
Industrijske farme proizvode robu, a ne hranu.
Milijardu ljudi su trajno gladni, a dvije milijarde ljudi pate od bolesti povezanih s prehranom. Industrijska
poljoprivreda dovela je do raseljenja milijuna malih poljoprivrednika, koji su uinkovitiji i produktivniji od
velikih industrijskih farmi.
Industrijska poljoprivreda bila je dominantna paradigma tijekom prologa stoljea u zapadnom svijetu te pola
stoljea u Indiji, od uvoenja Zelene revolucije. Ova paradigma ima svoje korijenje u ratu. Tehnologija
sintetikih gnojiva proizala je iz tehnologije koritene za vrijeme rata za proizvodnju eksploziva. Pesticidi
kao to su nervni plinovi koriteni su prvo u koncentracijskim logorima i kasnije kao kemijsko oruje.
Nestanak pela i opraivaa posljedica je rata protiv kukaca. Nestanak hranjive bioraznolikosti kao to su
amarant i chenopodium posljedica je rata protiv korova sredstvima protiv korova i herbicidima. Genetski
inenjering je najnovija tehnologija koja se nudi u staroj paradigmi poljoprivrede kao rata protiv zemlje. I
umjesto do kontrole nametnika i korova, dovela je do pojave supernametnika i superkorova.
Ovaj industrijski sustav ide ruku pod ruku s monokulturama, a izlazna vrijednost iz monokulture mjeri se u
prinosu po hektaru. Ono to se nikada ne navede je prinos ega i po kojoj cijeni.
Zelena revolucija temelji se na "sortama s visokim prinosima (HYV)", kao da je prinos neovisan od inputa, tla
i klime. Kada adekvatne koliine vode i kemijskih gnojiva nisu dostupni, HYV nemaju visoke prinose. UN je
upozorio da takve industrijski uzgojene sorte treba definirati kao sorte "koje dobro odgovaraju", jer se one
uzgajaju kao odgovor na intenzivne kemijske ulazne varijable, a nisu visoko prinosne same po sebi.
Isto tako, seljake sorte nisu u biti nisko prinosne. U svakom sluaju, poljoprivredni sustav ukljuuje vie od
proizvodnje jednog usjeva kao robe. Fokusiranje samo na prinos smanjuje raznovrsnost izlaznih varijabli
proizvoda i ekolokih usluga agro-ekosustava na prinos jedne robe koja naputa farmu.
Nije ubrojena bioraznolikost u tlu, opraivaa, raznovrsnost hrane, a ne uzima se u obzir ni injenica da
industrijski sustav koristi deset puta vie energije nego to je proizvodi kao hranu. Takoer, eksternalije u vidu
okolinih rizika i opasnosti za zdravlje koje proizlaze iz upotrebe kemijskih gnojiva, pesticida i herbicida se ne
broje. Zdravstveni trokovi proizvodnje nutritivno-prazne robe napunjene toksinima se ne broje. Drutveni
trokovi raseljavanja malih poljoprivrednika i seljaka se ne broje.
Promjena paradigme u ekoloku poljoprivredu trai nove mjere. Agroekologija je sustavna paradigma.
Promatra poljoprivredni sustav u cjelini, sa svim njegovim kompleksnim odnosima.
Ekoloke mjere koje smo razvili u Navdanyji odraavaju zdravlje po hektaru i blagostanje po hektaru, umjesto
redukcionistike kategorije prinosa po hektaru.
Istraivanje pokazuje da se hranjivost se po hektaru poveava kada uzgajamo raznolikije usjeve. I na temelju
stvarnog iskustva sa stvarnim poljoprivrednicima, ekolokim intenziviranjem umjesto kemijskog
intenziviranja mogli bismo proizvesti dva puta vie hranjivih tvari nego to je potrebno, uz zadravanje
trenutne povrine pod poljoprivrednom proizvodnjom.
Ne samo da moemo uzgojiti vie hranjivih tvari nego to nam je potrebno, moemo prevladati i viestruke
nedostatke eljeza, cinka, kalcija, tamina itd, koji su posljedica industrijske monokulture.
Sljedei korak koji nudi industrijska paradigma su lana obeanja poput zlatne rie i GMO banana.
Blagostanje po hektaru mjeri socijalne i ekoloke eksternalije koje su izuzete kada se mjeri samo "prinos"
robe. Neki od tih skrivenih trokova u indijskom kontekstu iznose vie od 1,26 bilijuna dolara. I ukljuuju
ekonomski i socijalni teret poljoprivrednika kada oni postanu ovisni o kupljenom sjemenju i kemikalijama.
Vanjski inputi vode u dug, a u sluaju indijskih poljoprivrednika zamka duga je gurnula vie od 290 tisua
poljoprivrednika u samoubojstvo od 1995., otkada je globalizacija "otvorila" trite za skupo, neobnovljivo
sjeme.

Mali poljoprivrednici proizvode 70 posto hrane koju jedemo. Oni pomau ouvanju zemlje, vode i
bioraznolikosti i odravaju klimu recikliranjem ugljika.
Redukcionistika mjera prinosa je za poljoprivredni sustav ono to je BDP za ekonomski sustav. Vrijeme je da
prestanemo mjeriti prinos u robi i ponemo ga mjeriti u zdravlju i dobrobiti ekosustava i zajednica.
Industrijska poljoprivreda ima svoje korijene u ratu. Ekoloka poljoprivreda omoguuje nam da se pomirimo
sa zemljom, tlom i drutvom.
Godina 2015. je godina tla. To nam prua priliku da napravimo pomak u nainu na koji razmiljamo i na koji
uzgajamo nau hranu.
Kalemljenje povrtarskih kultura donosi bolji rod
13 Mart 2015
U posljednje vrijeme veliki broj poljoprivrednih proizvoaa koji su savladali tehniku kalemljenja i imaju
adekvatne uslove, bave se kalemljenjem povrtarskih kultura. Kod nas najee se kaleme povrtarske kulture iz
porodica Solanaceae i Cucurbitaceae. Jedan od bitnih faktora prilikom kalemljenja je vrlo visoka vlanost
vazduha, kao i optimalne temperatura (u zavisnosti od kulture koju kalemimo).
Kalemljenjem stvaramo rezistentnost i poveanu tolerantnost na veliki broj bolesti, tetoina i uticaja niskih
temperatura kod gajenih biljaka.
Povrtari u Pomoravskom okrugu prvi su krenuli sa kalemljenjem lubenica na vrg i tikvu radi ranijeg
sazrevanja kao i veliine plodova. Korienjem raznih podloga prilikom kalemljenja paprike in-vitro dobija se
rasad bez virusa predvien za gajenje u zatienom prostoru. Kalemljenjem paradajza, korienjem
odgovarajuih podloga maxifort, eldorado i big power poveava se otpornost na Ventriculum sp. i neke viroze
paradajza.
Kalemljene biljke su najee rezistentne na razne fuzarioze, plamenjae, otporne na bakteriozna uvenua i
niske temperature, to e u narednim godinama uticati na prinos i kvalitet povrtarskih kultura.
Vrijeme je za sadnju povra: ta sve moete uzgojiti u svom vrtu
23 Mart 2015
Za uravnoteenu i zdravu prehranu ovjeku je godinje potrebno minimalno 80 kilograma povra.
Toliku koliinu rijetki mogu proizvesti u svom vrtu jer ona zahtijeva i mnogo prostora i vremena, ali svaka
namirnica koja dolazi iz vrta puno je hranjivija od one koja danima putuje od proizvoaa do kupca.
Otkrivamo koje namirnice moete posaditi ve sada, a koje kada prou mrazevi.
Salate - Sorte salate iz grupe maslenki sade se krajem marta, a kristalke polovinom aprila. Maslenke imaju
sitnije glave pa se sade u razmaku od 20x20 centimetara i stiu krajem maja, a kristalke u razmaku od 30x30
centimetara i stiu za berbu krajem juna ili u julu.
Krastavci - Krastavci zahtijevaju mnogo topline, pa ih treba saditi krajem aprila ili poetkom maja. Razmak
izmeu sjemenki treba da bude 1-1,2 centimetara. Od poetka berbe u prvoj polovini jula treba ih redovno
brati, pa ak i one koji su "zakrljali".
Kupusi - Kelj, karfiol i kupus u kontinentalnom podruju uzgajaju se u proljee, ljeto i jesen. Za proljetni
uzgoj upotrebljavaju se sadnice iz zatienog prostora, a sade se poetkom aprila, i to uz razmak od pola
metra.
Paradajz - Moemo ga uzgajati od sadnica iz zatienog zagrijanog prostora, visokih oko 25 centimetara i
debelih jedan centimetar pri dnu, 30 do 50 centimetara razmaka izmeu biljaka. Visoke sorte veemo uz kolac.
Sade se im prou proljeni mrazevi.
Mahunarke - Grah mahunar treba mnogo topline pa ga ne treba sijati prije nego to se tlo ugrije. Obino se sije
u kuice razmaknute 40 centimetara, po est do osam zrna. Graak se sije neto ranije, im se snijeg otopi, kao
i bob.
Paprika - One se sade na ravnu povrinu ili u gredice kada srednje dnevne temperature premae 15 stepeni
Celzijusa. Razmak je 60x20 centimetara.
Mrkva - Mrkvu sadimo krajem marta i poetkom aprila u etvororedne trake, na razmak 20-25 centimetara, a
izmeu njih ostavljamo staze od 40-50 centimetara.
Luk - Crveni luk se sadi poetkom proljea, na razmak od 20x15 centimetara, a im stabljike polegnu treba ga
vaditi te ostaviti da se dobro osui. Bijeli luk se sadi na isti nain kao i crveni. Poriluk se sije u maju.
Uputstvo kako da uzgojite neiscrpne zalihe bijelog luka
08 Mart 2015
Bijeli luk je, optepoznata je injenica, odlian prirodni antibiotik, istinski prirodni lijek koji obiluje korisnim
sastojcima, kao to su natrij, kalij, selen, kalcij, magnezij, silicij, sumporna i fosforna kiselina, vitamin C, D i
B, fitosteroli, ekstraktivna i eterina ulja. Maksimalnu korisnost za organizam konzumacijom bijelog luka
obezbjeuje alicin.

Mogunost da se jednostavno uzgoji kod kue je okolnost koja vam nee pruiti opravdanje na sebi ne
obezbijedite blagodati bijelog luka. Sve to vam je potrebno za kunu sadnju bijelog luka jeste jedna zrela
glavica bijelog luka, jedna posuda i zemlja.
Potrebno vam je sljedee:

Jedna posuda

Jedna glavica bijelog luka

Zemlja obogaena kompostom

Kako posaditi bijeli luk: Uzmite jednu veliku posudu (saksija) i napunite je zemljom obogaenom kompostom.
Glavicu bijelog luka razdvojite na enjeve i svaki stavite okomito u zemlju na dubinu od oko 2,5 cm od
povrine zemlje (enjevi trebaju biti pokriveni sa oko 2,5 cm zemlje). Posudu (saksiju) drite na mjestu
izloenom suncu.
Kada vidite da se zemlja u posudi sui, zalijte je kao bilo koju sobnu biljku. Kada zeleni dio (izdanak) naraste
preko 8 cm, odsijecite ga tako da mogu ponovo izrasti. U odreenom trenutku, zeleni dio luka e prestati da
raste. Kada se osui i postane smee boje, iskopajte lukovice koje su se trebale formirati u nove glavice. Tada
moete postupak poeti ispoetka
Proljetna sadnja crnog luka - iz ega proizvesti?
05 April 2016
Ako ste propustili jesenju sadnju crnog luka, pourite sa proljenom. Za sjetvu crnog luka u proljee se
uglavnom upotrebljava arpadik, dok je neoravdano zanemarena sjetva krupnih glavica i barut-semena
Crni luk se proizvodi na vie naina. Najee se gaji iz arpadika. Moe da se sadi u jesen i proljee. Jesenja
sadnja krajem oktobra, daje 20-30% vei prinos! Nie u jesen i prezimi, tako da ne gubi vrijeme za rast i
razvie u magacinu. Proljena sadnja esto kasni zbog loih klimatskih uslova. Dok batovani ekaju u
proljee da se zemljite prosui pa da se obavi priprema za sadnju, jesenji luk ne gubi vrijeme - raste i razvija
se tako da stie i mjesec dana ranije. Kad proljena sadnja nikne, jesenja moe da se upa za mlad luk.
Najranije stie crni luk proizveden iz krupnih glavica. Ovakve glavice se sade dublje, na 10-15 cm, da bi se
razvilo dugo, bijelo, lano stablo, slino praziluku. Domaice esto pri kupovini pokidaju lie mladom
luku, da im nestri iz cegera. Pogreno - lie luka je hranljivije od glavice. Bijeli dio luka je slai, sadri vie
eera, a lie vie minerala i vitamina, zatitnih i ljekovitih materija.
Kada vam u pajzu glavice luka proklijaju, ne treba ih bacati. Posadite ih u zemlju. Iz njih raste busen mladog
luka, koji se erupa i koristi u ishrani. Naravno, trebalo bi ga ubrati prije nego to se pojave cvjetonosna
stabla, u narodu poznata pod imenom bikovi.
Crni luk moe da se gaji i iz sjemena baruta, koje se sije to ranije u proljee, im uslovi dozvole radove na
bati. Ovo sjeme moe da poslui i za proizvodnju rasada. Kada biljice imaju 2-3 listia, sadi se na stalno
mjesto, u blato, na 30 x 15 cm. Ovako se iskoristi svaka sjemenka koja je nikla. U protivnom, prorjeuje se.
Dubina sjetve oko 2 cm. Poslije sjetve pokrije se sitnom, vlanom zemljom i potaba. Nie za 15-20 dana.
Direktna sjetva je mnogo otpornija na suu i bolesti. Arpadik esto nosi na sebi estice zemlje i
mikroorganizme koji su se tu zadrali od prole sezone.
Ako se desi da neke biljke luka izbikaju, trebalo bi im pokidati glave. Poslije toga razvija se samo
normalna glavica, sa stablom sa strane, koje se lako uklanja pri berbi.
NA TERASI
Ko nema batu, mlad luk moe da proizvede i na terasi. Poreajte glavice jednu do druge i kvasite ih. Brzo e
proklijati. Kad dovoljno odraste, erupajte glavice. Ovakav mlad luk je ist, a hranljiviji je od glavice jer
sadri vie vitamina. Novi ivot pokree niz biohemijskih procesa koji poveavaju sadraj organskih kiselina,
vitamina, hlorofila sve na bazi rezervnih materija u glavici.
Za proizvodnju mladog luka iz glavica bolje su pogaaste sorte, jer imaju vei broj pupoljaka koji daju mlad
luk. Takve su holandski uti, domai pogaar i ljaskovski.
izvor: NezavisneNovine / Agro-Eko Magazin
Plastenika proizvodnja: Svjetlost kao faktor razvoja biljaka
27 Februar 2014
Za sve biljke neophodni su odreeni intenzitet i kvalitet svjetlosti i odreena duina dana. Najvie svjetlosti
potrebno je biljkama porijeklom iz toplih, junih regiona, kao to su paprika, lubenica, paradajz (minimalan
intenzitet svjetlosti je oko 5.000-6.000 luksa). Te vrste ne podnose zasjenjivanje, a u zatienom prostoru
mogu uspeno da se gaje samo u periodu s dosta svjetlosti. Biljke kojima treba manje svjetlosti (3.000-5.000
luksa) bolje podnose zasjenjivanje i gust sklop. Mnoge od njih, kao to su mladi crnii i bijeli luk, mogu
uspjeno da se gaje izmeu biljaka na zasijanim mjestima (500-1.000 luksa).
Za biljku je najznaajniji vidljivi dio spektra tzv. fotosintetska aktivna radijacija (FAR), pri kojoj se normalno
odvija fotosinteza kao osnovni ivotni proces u biljci. Po potrebama za svjetlou istiu se paradajz, paprika,
lubenica, dinja, krastavac, rotkvica, salata, kupus. Razlike su izraene i u zavisnosti od sorte. Visoka

osvijetljenost (60.000-70.000 luksa) je tetna. Veoma su nepovoljne nagle promjene intenziteta osvijetljenosti
(zimi, oblani dani).
Odnos biljke prema duini dana odreuje mogunost gajenja povra na razliitim geografskim irinama,
odnosno u odreenom periodu godine. Biljke dugog dana (cmi luk, salata, kupus) donose cvijet, sjeme, plod
(generativne organe) kada je duina dana 14 i vie asova, to je u naim uslovima od maja do polovine
avgusta. Biljke kratkog dana cvjetaju kada je dan krai od etnaest asova. Takve su neke sorte paradajza,
paprike, krastavaca, pasulja, plavog patlidana.
Biljke koriste svjetlost u zavisnosti od veliine i oblika vegetacionog prostora, pravca sadnje i broja biljaka po
jedinici povrine. Za zdruenu i raniju berbu bolji je gui sklop (broj biljaka zavisi od visine i poloaja
listova), ali su jestivi biljni organi (korijen, lukovica, plod) tada sitniji. Biljke sijane ili saene u redove iji je
pravac sjever- jug imaju ujednaeniju osvijetljenost u toku cijelog dana i daju vei prinos. Iz istih razloga
najbolji je kvadratni oblik vegetacionog prostora, ali on je neracionalan za njegu usjeva. Zato je pravougaoni
oblik najei oblik vegetacionog prostora.
Veini povrtarskih vrsta koje se uzgajaju u zatienoj bati za rast i razvoj treba dosta svjetlosti. Pri nedostatku
svetlosti, posebno kod heliofilnih vrsta, biljke kasnije cvjetaju i obrazuju plodove.
Promjene svjetlosnih uslova u zatienom prostoru vezane su za trajanje obdanice, za jainu i spektralni sastav
svjetlosti. Sve ove promjene zavise od geografskog poloaja mjesta, klime, doba godine i dana, sastava
vazduha, poloaja terena i zatienog prostora, tipa, konstrukcije i graevinskog materijala od koga je izgraen
plastenik i sl. Prirodni izvor svjetlosti je sunce. Ukoliko je sunce vie nad horizontom, vei je i procenat
direktne svjetlosti, ali to u mnogome zavisi od istoe vazduha (ii vazduh - vie direktne svetlosti),
nadmorske visine i geografske irine.
Za optimalnu osvijetljenost plastenika neophodno je da maksimalna koliina sunevih zraka pada pod uglom
od 90. Zbog toga je najoptimalniji polukruni oblik krova. Dugi sunevi zraci koji padaju u plastenik
rasijavaju se i reflektuju van objekta.
Za fotosintezu najznaajniji dio sunevog spektra su zraci talasne duine od 360-760 um, i oni ine oko 50%
suneve insolacije. Na intenzitet osvjetljenja posebno su osetljive heliofilne biljke paradajz i paprika, kojima
je za optimalne uslove rasta i razvoja neophodan intenzitet osvjetljenja od 20.000-30.000 luksa, a za nonnalni
rast oko 15.000 luksa.
Pri odreivanju tehnika proizvodnje treba polaziti i od injenice da na primjer na 44-45 sjeveme geografske
irine dnevni prosjek intenziteta svjetlosti u decembru iznosi oko 5.000 luksa, u januaru oko 7.000, februaru
10.000, u martu 17.500 (od ega se pri prolasku kroz plastiku gubi 30- 50%). Zbog ovakvih uslova u toku
zimskih mjeseci najee se gaje vrste manje osetljive na jainu osvjetljenja: salata, cmi luk, krastavac, ili se
vri dopunsko osvjetljavanje rasada heliofilnih vrsta.
Elektrifikacija plastenika i tunela ima velike prednosti kada je rije o regulisanju osvijetljenosti. To omoguuje
dui rad u objektu, daje mogunost dopunskog osvjetljavanja, ali i korienja komora za proizvodnju sejanaca
za pikiranje (to znaajno tedi energiju uz ekonominost koritenja prostora).
Instaliranje elektrinog sistema treba da obavi strunjak, jer e ne samo najbolje rijeiti sistem osvjetljenja, ve
e sprovesti i sve mjere zatite. Zatita od moguih strujnih udara je bitna jer se u objektima radi uz poveanu
vlanost.
Svjetlosni uslovi u objektima sa plastikom
Na svjetlosne uslove u leji najvei uticaj imaju vrsti (drveni, betonski i sl.) dijelovi leje koji stvaraju sijenke.
Okvir leje daje najveu sijenku, a njena veliina i poloaj se mijenja u toku dana i uvijek je ima na junoj
strani. Zato su biljke u ovom dijelu leje najee izduene. Koliina svjetlosti u leji zavisi od orijentacije leje i
ugla pod kojim sunevi zraci padaju na prozore (to je ugao manji to je vie svjetlosti u leji). U lejama sa
manje pregrada na prozoru vea je osvijetljenost. U toku proizvodnje treba odravati iste prozore, redovno
skidati asure, a vrijeme proizvodnje podeavati prema biolokim potrebama vrste.
Svjetlosni uslovi u tunelima i plastenicima zavise od svojstva folije. Najmanje vidljivog dijela spektra
proputa PE folija. Koliina svjetlosti koju proputa plastika najvea je oko podneva a manja ujutro i posle
podne, a za 1-3,5 puta je vea sunanih dana nego oblanih. Ako je poloaj plastenika po duoj strani istokzapad, onda je srednja dnevna osvijetljenost u periodu mart-april vea nego ako je orijentisan u pravcu severjug. Koritenje dvoslojne plastike smanjuje koliinu svetlosti u objektu (za 10%) zbog kondenzacije vodene
pare izmeu dve folije.
Koliina svjetlosti u plasteniku zavisi i od konstrukcije elemenata nosaa. Ukoliko su oni tanji, zaobljeni, sa
veim meusobnim rastojanjem, to je manje zasjenjena povrina. Dnevna kolebanja zasjenjenosti plastenika
postaju neznaajna ako se koriste ploe hrapave povrine ili folije sa difuznim svojstvima jer one daju difuzno
svjetlo koje ravnomjerno osvjetljava cijelu povrinu. Na svjetlosne uslove utiu i agrotehnike mjere u
proizvodnji, ali i osobine biljaka (broj biljaka, poloaj, broj i veliina listova).

Sa tehniko-tehnolokog i ekolokog stanovita od posebnog je znaaja smanjenje utroka energije za

zagrijavanje, odnosno optimalno koritenje suneve insolacije. U odnosu na tehnologiju mogue je vie ema
organizacije razmetaja biljaka u objektu i pri tome razliito koritenje FAR sunca.
Perun - sorte, uzgoj i prednosti gajenja
13 Januar 2016
Perun se gaji zbog zadebljalog korena i aromatinog lia koje se koristi kao dodatak jelima. Razlikuju se dva
varijateta liara: postoje sorte sa normalnom graam lia, slinom onoj kod korenjaa i sorte kovravog
lia. U prvoj godini ivota perun razvija koren i lisnu rozetu, a u drugoj cvetonosno stablo i seme.
Sorte korenjaa u prvoj godini formiraju koren konusnog oblika, zbog kojeg se gaje, dok liari obrazuju
vretenasto-iliast, (razgranat) korenov sistem tako da se gaje iskljuivo radi lia.
Korenjai se vie gaje jer se pored korena od njih koristi i list. Perun nie na temperaturi od 2 C optimum je
oko 20 C, a za rast listova i korena optimalna temperatura je oko 18 C. Otporniji je na niske temperature od
mrkve. Mlade biljke mogu da podnesu mrazeve od minus deset stepeni, a u fazi obrazovanog zadebljalog
korena i minus 20 C pa uspeno prezimljava. Perun je biljka dugog dana sa poveanim zahtevom za
svetlou. Otporniji je na nedostatak vode od mrkve jer ima i jai korenov sistem. Najvie vode zahteva u fazi
nicanja i intezivnog rasta lisne rozete, pa se zaliva 3-4 puta u vegetaciji. Kod lisnatog peruna posle svakog
skidanja listova neophodno je zalivanje.
Perun sorte i njihov uzgoj prednosti gajenja
Perun najbolje uspeva na srednje lakim strukturnim i plodnim zemljitima gde se koren razvija, a ne uspeva
na tekim i kiselim zemljitima. Optimalna vrednost pH je 6 8. Gaji se na drugom mestu u plodoredu posle
vrste koje se ubre organskim ubrivom ili leguminoza.
Lisnati perun uspeno se gaji i na prvom mestu u plodoredu uz neposredno ubrenje organskim ubrivima.
Osnovna obrada na dubini 25-30 santimetara obavlja se u jesen, a prolena priprema zavisi od tipa zemljita. S
obzirom na sitno seme najznaajnija je kvalitetna predsetvena priprema koja omoguava brzo i ujednaeno
nicanje peruna. Perun zahteva sline koliine ubriva kao mrkva.
Perun za prinos od 10 t/ha usvaja 30 kg azota, 10 kgr fosfora i 40 kg kalijuma najee se ubri sa 80-120 kg
azota, 80-100 kg fosfora i 100-140 kg kalijuma /ha.
Perun liar zahteva vie azota pa se njegova koliina poveava i do 140 kg/ha. Setva se obavlja rano u
prolee ili pred zimu na dubinu 2-2,5 cantimetara i to u redove sa razmakom od 20-30 sm. Najbolja je setva u
iroke redove (10 cm) sa 70-80 biljaka /m kvadratni.
U proizvodnji peruna primenjuju se sve mere nege : kultiviranje, prihranjivanje zalivanje i zatita useva.
Veoma je znaajno da se u fazi nicanja sprei pojava pokorice i zato se primenjuje valjanje lakim valjcima.
autor: Zoran Milosavljevi, dipl.ing.ratar
Primena duplih folija u plastenikoj proizvodnji
05 Novembar 2015

Sistem duplih folija se esto praktikuje u povrtarskoj

proizvodnji, ali se veoma esto grei u izboru folija za odredjene sisteme postavljanja.
Kod najsavremenijih i najskupljih plastenika iskljuivo se koriste EVA folije, najece obe od 200 mikrona
debljine pri emu je unutranja obino sa termikim i nekapajuim ili antimist dodatkom.
Kod jednostavnijih konstrukcija visokih tunela uobiajeno je da se unutranja folija postavlja na donji luk
reetkaste konstrukcije luka ili na paralelnu potkonstrukciju, ili se polae na horizontalnu poprenu gredu.
Koji od ovih sistema je delotovorniji?
Kada primenjujemo grejanje onda treba koristiti paralelno postavljene folije pri emu unutranja folija treba da
bude nekapajua i termika, jer se kao i kod svih fluida vea zapremina vazduha sporije hladi. Nasuprot tome,
kada se rana proizvodnja odvija bez dopunskog zagrevanja, onda unutranja termika folija ima zadatak da
sprei izraivanje toplote iz zemljita i biljaka akumulirane tokom dana u to manju zapremnu vazduha.

Primena duplih folija u plastenikoj proizvodnji

U prvom sluaju koliina direktne suneve svetlosti, naroito ako je unutranja folija dobro zategnute je pa se
unutranjost plastenika bolje greje preko dana. Tada treba odabrati kao spoljnu UV Clear foliju od 180
mikrona sa to veom transparentnocu i AD IR od 80 mikrona kao unutranju sa izuzetnim termikim
osobinama, ali neto slabijom transparentnocu.
U drugom sluaju, spoljna folija takodje moe biti UV Clear ili AD IR debljine 150 mikrona, a kao unutranju
biramo jako transparentnu nekapajuu i termiku tanku unutranju foliju debljine 30 mikrona.
Plastenika proizvodnja celera tokom zimskog perioda
25 Novembar 2015
Celer je botaniki dvogodinja dikotiledona biljka. Gaje se tri varijeteta: A. graveolens var. rapaceum
korenasti celer, A. graveolens var. secalinum lisnati celer i A. graveolens var. dulce celer rebra.
Za ishranu se koriste zadebljali koren, list i zadebljale bele lisne drke i to kao salata, varivo, sve, suen i kao
zain. Zadebljali koren celera bogat je proteinima, mastima (energetska vrednost je 185,7 kJ), vitaminima, a
list i lisna drka bogati su vitaminom C i provitaminom A. Celer je bogat kalijumom, hlorom, magnezijumom i
kalcijumom. Svi biljni delovi (i seme) sadre specifino eterino ulje, prijatnig mirisa i ukusa koje pospeuje
apetit. Koren celera, kao i lisne drke, sadre celulozu, to je znaajno za peristaltiku creva.
Postoje tri grupe sorti celera: korenaste, lisnate i sorte koje obrazuju zadebljalu lisnu drku.
1. Korenasti celer obrazuje zadebljali koren pljosnate, loptaste ili krukaste forme, sa mnotvom razvijenih
ila u donjem delu, zbog ega se kae da ima bradat izgled. Brojnost i razvijenost korenovih ila zavisi u
prvom redu od naina proizvodnje. Tako pri proizvodnji iz rasada, koren je vie 'bradat', ima vei broj ilica
koje su tanje i krae, to je posledica presaivanja. Tom prilikom dolazi do kidanja najrazvijenijih korenia
ime se podstie jae grananje korenovog sistema. Nasuprot tome, u direktnoj setvi formira se manji broj
korenovih ilica, koje su razvijene i prodiru dublje u zemljite.
Anatomska graa zadebljalog korena ista je kao i kod mrkve, s tom razlikom to je kora izrazito tanka.
Konzumni deo predstavlja razvijena srika, koja je bele boje. Veliina zadebljalog korena je sortna odlika, pa
postoji sitan koren (100 g), srednje krupan (100-400 g) i krupan (400 g).
Osnovni pokazatelj kvaliteta je konzistencija mesa (srike). Ona treba da je sona, bez prisustva drvenastih
vlakana, koja se stvaraju usled nedostatka vode i zbog ekstremno visokih temperatura. Cela biljka, a naroito
koren, ima karakteristinu aromu i miris, to potie od specifinih eterinih ulja.
2. Lisnati celer formira jako razgranat i iliast korenov sistem koji se odlikuje mnogobrojnim, tankim
isprepletanim ilicama koje se uglavnom ire horizontalno u gomjem delu oraninog sloja. Kod nas se gaji
sorta domai liar.
3. Rebra se odlikuje iliastim korenom (koji je dublji nego kod lisnatog) i debelim belim lisnim drkama.
Celer je po biolokim osobinama slian mrkvi. Klija na temperaturi od 3-4C, dok je optimalna temperatura
oko 20C. Dobro podnosi i niske temperature (-5C). Celeru treba obezbediti dosta svetlosti i na zasenjenom
mestu koren ostaje sitan, bez intenzivnog mirisa. Jarovizacija protie, za razliku od mrkve, u fazi zadebljalog
korena (najee) ali i u fazi nekoliko listova, ili razvijene rozete na temperaturi 4-10C u toku 10-25 dana, to
moe dovesti do cvetanja u prvoj godini. Optimalni rast celera je pri umerenoj i ravnomemoj temperaturi (1820C), uz relativnu vlanost vazduha od 70-80% i vlagu zemljita 70% PVK. Zbog nedostatka vlage u
zemljitu koren puca i ogrubi i zato se gaji uz redovno zalivanje.
Za uspenu proizvodnju celera koristi se plodno zemljite (pH oko 6,5). Sa prinosom od 10 kg iznosi iz zemlje
40 g N, lOg P205 i 80 g K2,O. U plasteniku se za proizvodnju iz rasada lisnatog celera (sorta liara) ubri sa
3-4 kg/m2 stajnjaka ili komposta i najee sa 120-140 g N, 100 g P205 i 120-160 g/10 m K20. Polovina
ubriva daje se pre rasaivanja, a polovina pri intenzivnijem rastu listova. Uz redovno zalivanje i odravanje
neophodne temperature rasad proizveden u kontejnerima brzo se ukoreni. Za proizvodnju rasada potrebno je
100-200 g semena za 1 ha proizvodnje.
Gajenje celera u plastenicima (zatvorenom prostoru)
Kontejnerski nain gajenja lista celera u jesenje zimskom i prolenom periodu objedinjuje dorastanje jesen,
pospeivanje tokom zime i proizvodnju iz rasada.
Proizvodnja lista celera iz rasada podrazumeva setvu u toplim objektima u toku januara i februara odnosno
marta, uz pikiranje biljaka starih 20-25 dana. Pikiranje se vri u hranljive kocke ili saksije (dimenzija 55) za
sadnju u tunele i pri neposrednom pokrivanju biljaka agrotekstilom, odnosno u zemljite objekta za kasniju
njivsku proizvodnju. U toku tmurnih dana januara i februara biljke treba dopunski osvetljavati.
U zatienom prostoru celer se sadi u zemljite (u fazi 5-8 listova) na rastojanju izmeu redova od 20 cm i u
redu od 5-20 cm, Nega se sastoji u redovnom zalivanju (25-30 mm) svakih 7-10 dana, prihranjivanju i
odravanju potrebne temperature (oko 18C), uz dobro provetravanje. Od bolesti se moe javiti pegavost lista
(zatita bakarnim preparatima). Ubiranje listova moe biti postepeno ili odjednom. Prinos listova se kree od
10-15 kg/10 m2.

Sva tri varijeteta celera (korenasti, lisnati i rebra) podjednako se uspeno koriste za dorastanje ili za
pospeivanje.
Celer se na dorastanje stavlja u oktobru. Iz njivske proizvodnje vade se biljke celera pre pojave mraza i sade
na meurednom rastojanju 1020 cm i gusto u redu (na 1 m2 sadi se oko 6-8 kg). Dorastanje zadebljalog
korena i listova se obavlja na temperaturi 6-10C, uz zalivanje svakih 8-10 dana. Listovi se beru u decembru i
januaru (prinos 6-9 kg).
Celer se moe pospeivati sukcesivnom sadnjom zadebljalog korena, jer se zeleni listovi (za berbu) obrazuju
posle 30-35 dana kod lisnatog, odnosno za 40-50 dana kod korenastog tipa. Pri tome se moe ostvariti prirast
listova 10-20% u odnosu na masu posaenog korena.
Za pospeivanje se koristi koren mase 60-100 g, koji se uva u spremitu. Sadi se na ratojanju izmeu redova
10-15 cm i u redu 8-10 cm (na 1 m2 70-100 korena). Posle sadnje odrava se nia temperatura (8-10C), a
posle ukorenjavanja via (18-20C), uz relativnu vlanost vazduha 60-80% Zalivanje je retko (svakih 10-12
dana), ali se objekat mora redovno provetravati.
Pospeivanje celera ie uspeno kada se gaji u prolee kao meukultura izmeu krastavaca i paradajza. U
ovakvoj proizvodnji moe se ostvariti prinos do 0,8 kg/m2 zelenih listova, visokog kvaliteta, bogatih
vitaminom C.
Kako uzgajati celer na otvorenom?
13 Maj 2015
Celer ima iroku primjenu u ishrani ali i u lijeenju nekih zdravstvenih tegoba. Najvie korisnih materija se
nalazi u svjeem celeru ili soku od svjee biljke. Celer se kod nas uglavnom i gaji na otvorenom jer je ova
biljka vrlo otporna i podnosi jake zime. Jedino se proizvodnja rasada obavlja u toploj leji. Celer zahtijeva
zemljita bogata organskom materijom, duboka, humusna sa pH 6,5. U plodoredu dolazi na prvo mjesto, to
znai da se ubri stajnjakom. na istu parcelu dolazi tek nakon 4-5 godina.
Sjeme celera tee bubri i klija pa je dobro da se prije sjetve potopi u vodu na temperaturi oko 20 stepeni i da se
tako dri na svijetlom mjestu par dana. Da bi sjeme bre proklijalo najbolja je temperatura oko 25 stepeniC uz
stalno odravanje vlage. Kada mlade biljke niknu i razviju prve kotileone listove temperaturu treba smanjiti na
18 stepeni i redovno provjetravati.
Njega rasada je uobiajena, a posebno je znaajno odravanje vlanosti zemljita i sprjeavanje pojave
pokorice do nicanja i do pojave prvog pravog lista.
Sadnja se obavlja od polovine maja do polovine juna kada je zemljite zagrijano. Prije rasaivanja celer je
obavezno kaliti i to 7-10 dana. Celer se sadi u fazi 5-8 listova i to u redove na rastojanje 40x25-30cm.
Pri gajenju celera neophodno je do zatvaranja redova meuredno kultiviranje, obavezno poslije prihranjivanja
i zalivanja. Celer se redovno zaliva i tako sprjeava obrazovanje drvenastih vlakana u zadebljalom korijenu.
Prvo prihranjivanje se obavlja u fazi 3-4 lista. Dobro reaguje na folijarnu prihranu naroito u fazi razvijene
rozete i to tenim ubrivima bogatim mikroelementima. Suviak azota dovodi do upljikavog korijena, a
nedostatak kalijuma smanjuje otpornost prema bolestima.
izvor: SeoskiPoslovi.com
Korak po korak uputsvo: Kako uzgojiti paprike
25 April 2015
Planirate da zasadite paprike? Sjajno! Paprike su prepune hranljivih sastojaka i izuzetno su ukusne. Pred vama
je korak po korak uputstvo za sadnju i uspenu berbu paprika.
Pripremite mesto za sadnju
Pravo mesto za sadnju moe biti od presudnog uticaja za uspeno uzgajanje paprike. Izaberite osunano,
ocedito mesto na kojem niste uzgajali paprike u prethodnih nekoliko godina. Povrinski sloj treba da bude
dubok, bogat i sastavljen od ilovae. Ako vaa zemlja nije takva, pospite je sa oko 3 cm debelim slojem
komposta. Izbegavajte preterano dodavanje azota. Previe azota moe uzrokovati da paprike rastu prebrzo,
budu podlone bolestima i manje produktivne.
Ojaajte rasadu
Pre nego posadite rasadu paprike, priviknite je na spoljanje uslove postepenim iznoenjem van prostorije.
Postepeno izlaganje rasade spoljanjim vremenskim uslovima e smanjiti stres biljaka kada ih posadite. Manje
stresa znai vie roda. Kada dnevne temperature dostignu oko 15 stepeni celzijusa, iznesite rasadu napolje na
zatieno mesto, blizu kue ili garae. Dovoljno je to raditi po par sati tokom tri do etiri dana, Tokom sledee
nedelje, lagano produavajte vreme koje e rasada provesti napolju. Tokom prilagodjovanja rasade, mesto na
kojem ete je saditi prekrijte tamnom tkaninom i tako ga zagrejte.
Saenje
Paprike vole toplotu, tako da je potrebno saekati da none temperature dostignu 15 stepeni celzijusa i kada
proe opasnost od mraza. Po mogustvu paprike saditi po oblanom danu to e pomoi u spreavanju stresa.
Razmak izmeu sadnica treba da bude izmeu 30 i 50cm, u zavisnosti od veliine stabla paprike u zrelom

dobu. Biljke ukopati na malo veu dubinu u odnosu na dubinu u rasadnim kontejnerima. Paprika kao i
paradajz izbacuje dodatno korenje iz stabljike u ovom sluaju. Vrste koje su vie prilikom sadnje povezati uz
pritku da ih ne bi slomio jak vetar ili u sluaju da rode puno plodova. Posle sadnje papriku dobro zaliti.
Navodnjavanje i zagrtanje
Tokom perioda rasta biljke potrebno joj je obezbediti najmanje 2.5 cm vode po kvadratnom metru. Tokom
sue potrebno je ee proveravati stanje paprike. Tokom sunih perioda paprici je potrebno 4 litra vode u toku
dana. Ako ivite u toplim i sunim predelima zagrnite papriku debeljim slojem organske zemlje. Na taj nain
ete biljci pomoi da zadri vlagu a tlo e biti umerene temperature. Zagrtanje treba uraditi zagrejanom
organskom zemljom jer e prehladna zemlja zaustaviti rast biljke.
Otkinite prve cvetove
Iako ovo deluje grubo, otkidanje prvih cvetova pomae biljci da svoju energiju usmeri na rast. Tako ete dobiti
jae biljke koje e kasnije doneti vei rod. Ako to ne uradite, biljke e ranije roditi ali e plodovi biti sitni.
Berba zrelih plodova
Papriku moete ubrati dok je zelena ali e ukus plodova biti slai ako to uinite kada dobiju zrelu, obino
crvenu, boju. Ponekad su zreli plodovi zlatno uti ili narandasti. Skidanje ploda sa stabljike treba raditi uz
pomo batenskih makaza jer otkidanje ploda moe otetiti stabljiku.
Organska 'farma' zdravlja Kako kurkumu da uzgojite u saksiji
14 April 2015
Kurkuma jedna od najzdravijih biljaka na svetu. Kurkumina antiseptika i antibakterijska svojstva ine je
idealnom za ienje i tretman rana. Njena antiupalna svojstva ine je odlinim izborom u borbi protiv bolova
u zglobovima i artritisa. Po strunjacima, kurkuma moe u budunosti nai mesto u preko 600 preventivnih
procedura i poseduje 175 utvrenih fizioloko-pozitivna efekta. Otkriveno je da moe ukloniti bol i samim tim
moe zameniti farmaceutske lekove protiv bolova kao to je ibuprofen.
Kurkuma se veoma lako moe uzgajati u kunim u slovima. Uzgaja se iz rizoma (izdanak korena). Ne
proizvodi seme tako da je potrebno da kupite jedan koren kurkume.
Da biste uzgajali svoju kurkumu ispratite sledee jednostavne korake:
- Isecite vei rizom u manje koji imaju po 2-3 pupoljka.
- Napunite saksije hranljivom organskom zemljom koja treba biti blago vlana. Idealan Ph je izmeu 4.5 i 7.5.
- Postavite ih na duibinu od 5 cm sa pupoljcima okrenutim na gore.
- Zalijte posudu.
I to bi bilo to.
Kurkuma voli vodu pa je zalivajte svaka 2 dana vodei rauna da zemlja bude vlana ali ne previe.
Kako brati kurkumu
Potrebno je izmeu 6 i 10 meseci da bi koren sazreo. Kada doe vreme, jednostavno iupajte celu biljku iz
zemlje.
Odsecite eljenu koliinu korena i vratite ga u zemlju.
Kurkuma je viegodinja biljka koja ponovo poinje da raste sa dolaskom prolea, kao i njen koren.
VEZANI TEKSTOVI:
Kurkuma - Zain koji ubija stanice raka i pomae u lijeenju autoimunih bolesti
Prirodna preventiva raka: Biljke koje se koriste u narodnim medicinama za ubijanje stanica raka
'Zlatni med' - prirodni antibiotik: Kombinacijom kurkume i meda napravite protuupalnu smjesu za
prehlade koje dolaze
Uloga nevena u organskoj bati
19 Maj 2015
Neven (Calendula officinalis L.) je ukrasna i lekovita biljka, a suvi cvetovi se od davnina upotrebljavaju u
lekovite svrhe.
Neven je jednogodinja cvetna biljka. Seje se i rasauje u prolee. Deava se, kada je jesen duga i topla, da
biljke koje su tek iznikle prezime zimu bez oteenja i u rano u prolee nastave sa rastom. Koren nevena je
vretenast i raste duboko u zemljitu. Iz njega izrastaju zeljaste, lako lomljive, stabljike visine 50-80 cm. Grane
se u gornjoj polovini granaju i imaju svetlo-zelene duguljaste listove. Cvetne glavice prenika 5-10 cm
oblikuju se na vrhu svake stabljike. Plod je nazubljenog spoljnog ruba i srpasto savijen, svetlo do tamnosmee
boje.
Seme zadrava klijavost 5-6 godina, a nie veoma brzo, nakon 4-5 dana od setve. Neven vrlo brzo raste, pa
prvi cvetovi mogu da procvetaju ve nakon 40 dana nakon nicanja. Ovi jarko narandasti cvetovi ostaju u
organskoj bati cvetajui sve do jaih mrazeva. Biljke pomlaivati redovnom berbom cvetova.
Neven je otporna biljka, nije osetljiva na suu, ali voli topliju klimu. Mlade biljke nisu osetljive na prolene
mrazeve pa je setvu mogue obaviti to ranije u februaru. Seje se na meuredni razmak 50 cm, na dubinu 3-4
cm.

Znaaj nevena u organskoj bati

Neven je veoma vaan stanovnik organske bate, a nalazi svoje mesto i u profesionalnoj organskoj
proizvodnji. Seje se izmeu redova povrtarskih i ukrasnih biljaka radi zatite od nematoda, grinja, leptira
kupusara, vai, tripsau zdruenoj setvi zajedno sa krompirom, argarepom
Od listova, cvetova i plodova ove izuzetne biljke pravi se veliki broj zatitnih sredstava.
Neven se takoe koristi, zaoravanjem biljaka u cvetu, kao odlino sredstvo protiv zemljinih tetoina.
Berba cvetova nevena
Ukoliko elite da sauvate ove vesele cvetne glavice za pravljenje aja ili lekovitih preparata, berbu obavljati
runo, najbolje dva puta nedeljno. Ubrane cvetove odmah staviti na suenje, a osuene cvetove staviti u
natron-kese i skladititi u suvoj prostoriji.
Fermentisani ekstrakt nevena protiv tetoina i nematoda
Uzeti 1-2 kg nevena u cvetu, preliti sa 10 l vode i ostaviti da fermentie. Nakon zavretka procesa, tenost
procediti i razrediti u odnosu 1:10.
Prskati zemljite izmeu redova povra i radi poveane otpornosti, boljeg zdravstvenog stanja biljaka i
ubrenja ostalog bilja.
Znaaj pH vrednosti u vaoj bati: ta uzrokuje kiselo, a ta alkalno zemljite?
14 Juni 2015
Da bi ste bili sigurni da su vau usevi u pravoj meri obezbeeni hranivima od organske materije koja se nalazi
u zemljitu, potrebno je da razumete pojam pH vrednosti zemljita. pH vrednost opisuje odnosno detektuje
relativnu kiselost ili alkalnost vaeg zemljita i veoma je bitna za zdravlje i rast biljaka.
pH zemljita u znaajnoj meri utie na pozitivnu aktivnost gljiva i bakterija u zemljitu, a takoe esencijalan je
za dostupnost hraniva za biljni koren odnosno korenov sistem useva.
ta je pH zemljita?
pH zemljita predstavlja numeriku vrednost kiselosti ili alkalnosti zemljita. Mera pH vrednosti izraava se
logaritamskom skalom od 0 (najkiselije zemljite) do 14 (najalkalnije ili bazno), dok je vrednost 7.0 neutralno.
pH skalu koriste hemiari da bi izmerili koncetraciju rektivnog hidrogena (H+) u rastvoru.
Veina useva preferira pH od 6.0 do 6.5, ali moete imati produktivnu batu ukoliko u to duem periodu pH
nivo u vaoj bati iznosi od 5.5 do 7.0 (pogledati skalu na slici 1.) Razlika od samo 0.5 moda ne deluje kao
velika, meutim pH skala je logaritamska skala, to znai, na primer, pH 7.0 je zapravo 10 puta kiselije od pH
6.0. Dalje, krompir i borovnica, najbolje se razvijaju na kiselom zemljitu, to predstavlja izuzetak od veine
ostalih useva, koji zahtevaju sredinji pH nivo.
pH vrednost zemljita je rezultat unterakcije stena, biljaka i vremenskih uslova tokom mnogo godina, i varira
u zavisnosti od klimatskih i fizikih uslova sredine. U vlanim klimatima, koji su pogodni za razvoj gustih
uma, zemlijte tei da postane kiselo, sa pH nivoom obino izmeu 4.0 i 5.5. Travnjaci/panjaci esto su
kiselog zemljita od 6.0 do 6.5, dok u veini airidnih zona dominira alkalno zemljite sa vrednostima pH od
7.0 do 7.8.
Lokalne razlike izmeu stena mogu uzrokovati velike varijacije unutar ovih generalnih pravila- na primer,
kada krenjak stvara alkaline 'zakrpe' u kiselim zemljitima ili kada nadmorska visina dovodi do vie ili manje
padavina. Osim toga, prirodna zemljita su esto degradirana tokom izgradnje raznih konstrukcija za
proizvodnju, tako da se ponekad obradivo zemljite u potpunosti izgubi.
Neka sintetika hemijska ubriva - uglavnom ona koja sadre amonijak ili sumpor - mogu zakiseliti zemljite,
kao to nain obrade zemljita moe redukovati koliinu organske materije u zemlijtu. Bitna injenica u vezi
sa kiselou zemljita, bitno je pomenuti, da kisele kie koje su intenzivne od peroda 1800-te godine, mogu
izazvati zakieljavanja zemljita, to je ak odreene regione planete trajno obeleilo kao podruja kiselih
kia.
Pored spoljanjih faktora, pojedine vrste organske materije tokom procesa rasapadanja u zemljitu mogu
uticati na pojaanje kiselosti zemljita, kao to su treset i borove iglice.

Na drugoj strani, alkalna zemlijta koja najee nastaju na krenim terenima

ili na zemljitima bogatim mineralnma kalcijuma, mogu izazvati problem akumuliranja soli u obradivom sloju
zemljita u sluaju aridnih zona koje karakterie visok stepen evaporacije vode. Mnoge batenske biljke e se
uspeno razvijati, ak i u alkalnom zemljitu ukoliko je isto obogaeno organskom materijom u dovoljnoj
koliini, to e znaajno uticati na zadravanje vode u oraninom sloju. Takoe, mal kao agrotehnika mera
moe spreiti ili umanjiti nagomilavanje soli u zoni korenovog sistema, tako to e redukovati evaporaciju
vode sa povrine zemljita.
Savet: Redovna analiza zemljita, u periodu na svake tri godine, zatim kontrolisano ubrenje, posebno
ubrivima koja sadre sumpor ili amonijak - sauvae vae zemljite od ekstremnih pH vrednosti, odnoso
omoguiti e proizvoaima da postignu optimalnu pH vrednost zemljita u duem vremenskom periodu, to
e njihovu proizvodnju uiniti odrivom.
Prednosti vrtlarenja
25 Maj 2015
Vrtlarenje ima niz prednosti - poboljava psihofiziko zdravlje, garantuje zdraviju prehranu i tedi novac.
Ako nemate komadi zemlje ili balkon, i tegle za cvijee bie dovoljne da uzgojite zainske biljke, paradajz,
krompir ili jagode.
Brojne studije pokazale su da vrtlarenje ima mjerljiv blagotvoran uinak na fiziko i psihiko zdravlje.
Vrtlarenjem moete smanjiti stres, pobijediti depresiju, poboljati kondiciju, smrati, pa ak i utedjeti novac.
Za razgibavanje i mravljenje - vrtlarenje na svjeem vazduhu i suncu dobar je trening za tijelo obamrlo od
sjedenja. Rad u vrtu osigurava preporuenu koliinu tjelesne aktivnosti, a ujedno jaa ruke i srce te titi od
osteoporoze. Istraivanje je pokazalo da su osobe koje rade u vrtu aktivne prosjeno 12 sati sedmino, to je
30 odsto vie od onih koji se time ne bave.
Takoe vrtlarenje uva mentalno zdravlje, istraivanja pokazuju da aktivnosti povezane s vrtlarenjem
ublaavaju depresiju i anksioznost te pomau u spreavanju razvoja demencije.
Poboljava prehranu - ko uzgaja vlastitu hranu skloniji je da jede mnogo vie voa i povra, a ta se sklonost
prenosi i na njegovu djecu. Ujedno, lino uzgojena hrana bogatija je vitaminima, antioksidansima i zdravim
mineralima i za razliku od veine namirnica iz supermarketa ne obiluje pesticidima i tetnim otrovima.
Mali vodi za vrtlare
Zajedniki javni vrtovi, dvorita, krovovi, balkoni i prozorske daske mogu posluiti kao "rasadnik zdravlja i
blagostanja". Tegle, dobra zemlja, sunce, voda i malo ljubavi sve je to vam treba da biste uspjeno uzgojili
vlastite biljke.
Poetnici uglavnom biraju zainsko i ljekovito bilje, koje je lako uzgajati i u stanovima. Ono e zauzvrat
svojim svjeim okusom obogatiti svako jelo koje pripremate. Vrlo je popularan i cherry paradajz te slatki i
ljuti feferoni, koje takoe moete uzgojiti u tegli, pod uslovom da im omoguite dovoljno sunca i vode.
Ovo je vrijeme odlino i za uzgoj zelenih salata iz sjemena. Nakon to izraste glavica, nemojte je iupati.
Odrei nekoliko centimetara iznad zemlje i dajte joj da pusti nove listove.
Iskoristite idui period za uzgoj jagoda. Idealne su za poetnike jer nisu previe zahtjevne. Uspijevaju i u
obinim posudama ili viseim koarama na balkonima. Dobro ih zalijevajte da se zemlja u teglicama nikad do
kraja ne osui.
U stanu je vrlo jednostavno uzgojiti i krompir. Odaberite veliku teglu i na dno stavite desetak centimetara
zemlje. Stavite u zemlju gomolj krompira na kojem su se poeli stvarati izdanci, a izdanak okrenite prema
gore. Kako biljka raste u visinu, dodajte jo zemlje dok teglu ne napunite do kraja. Nakon nekog vremena
imaete punu teglu finih, zdravih krompira.

Napravite svoja organska gnojiva. Iskoristite povrtne otpatke za stvaranje komposta, poigrajte se uzdignutim
gredicama i - najbitnije od svega - uivajte u ponovnom spajanju s prirodnim ritmovima.
Lako se gaji i bere cele godine: Rukola je odlina salata i prirodni lek
30 Juni 2015
U svetskoj kuhinji koristi se ve decenijama, a poslednjih nekoliko godina rukola je postala pravi hit u
domaoj ishrani. Ova mediteranska biljka bogata je vitaminima, a posebno je znaajna u prevenciji raka dojke!
Rukola je kultura skromnih zahteva za toplotom i otporna je na mrazeve. Zato moe da se proizvodi praktino
cele godine.
Ova biljka najbolje uspeva na lakim peskovitim i srednje tekim zemljitima. Zemljita treba da su neutralne
reakcije mada moe da se gaji i na zemljitima alkalne reakcije, na vlanim i suvim zemljitima i veoma dobro
podnosi suu. Najbolje uspeva na dobro osunanim terenima, i ima prednost da joj vetroviti uslovi ne smetaju.
Gajenje rukole je veoma lako i jako brzo pristie za berbu, za oko 40 dana. Sa njom nema problema u pogledu
bolesti i osim buvaa nema ozbiljnih tetoina.
Osnovna obrada se izvodi na dubinu od 20 cm, ali predsetvena priprema mora biti jako kvalitetna zato to
rukola ima izuzetno sitno seme, a gotovo se iskljuivo proizvodi iz semena.
ubri se sa oko 60-80 kg/ha azota, isto toliko fosfora, a zahtevi za kalijumom su neto vei oko 100120kg/ha.
Setva rukole moe poeti rano u prolee, sredinom marta a zatim se seje sukcesivno svakih sedam dana kako
bi i pristizanje zelenih listova bilo produeno ak do zimskih meseci.
Seje se na razmak redova oko 25 cm a u redu 3-5 cm pri emu se troi oko 1,5-2 kg/ha semena.
Od mera nege treba primeniti samo zalivanje i redovno suzbijanje korova.
Berba listova poinje formiranjem rozete. Berba moe ii pojedinano ( beru se listovi) ili se upa itava
rozeta.
Prinos zelenog lista se kree od 20-25 t/ha.
Kao salata, ali i dodatak supama i orbama, rukola se koristi u brojnim svetskim kuhinjama. Pored
prepoznatljivog ukusa, smatra se odlinim antioksidantom, a krase je i brojna lekovita svojstva.
Iako se u svetskoj kuhinji koristi ve decenijama, rukola je poslednjih nekoliko godina postala pravi hit u
domaoj ishrani. Re je o mediteranskoj samonikloj zeljastoj biljci iz porodice brokolija, kupusa, kelerabe,
kelja... Ima blago-gorak ukus i za razliku od divlje, kultivisana rukola je krupnija i nije gorka. Bogata je
vitaminom C, karotenom, vitaminima B-kompleksa, pektinom, kalcijumom, fosforom, gvoem,
magnezijumom, kalijumom i bakrom. Sastoji se uglavnom od vode i ima dosta ugljenih hidrata i belanevina.
Sadri aktivne sastojke koji imaju antikancerogena svojstva, pozitivno utie na zdravlje i smanjuju rizik od
mnogih bolesti. Rukola je posebno znaajna u prevenciji raka dojke.
ta lei rukola
Ova biljka ima brojna lekovita svojstva. Strunjaci istiu da rukola uva srce, smanjuje rizik od mnogih bolesti
i sadri materije koje imaju antikancerogena svojstva. Smatra se prirodnim antibiotikom, regulie varenje,
koristi se za leenje ira, osteoporoze, hroninog zatvora, prehlade i kalja. Osim toga, rukola isti krv,
pospeuje leenje bolesti jetre i smanjuje rizik od raka dojke. Bez obzira na to to ima specifian ukus,
najbolje je da se konzumira presna, u salatama, mada zadrava lekovita svojstva i pri kuvanju.
Kako da koristite rukolu u kuhinji
Rukola je na pijacama prisutna od maja do oktobra, a njena tamnozelena boja listova ukazuje na to da je svee
ubrana. Najbolje je da se iskoristi odmah posle nabavke jer stajanjem gubi hranljive sastojke, posebno vitamin
C. uvajte je u friideru, u hermetiki zatvorenoj posudi, najdue tri dana.
Recept: Salata od rukole
Sastojci:

1 manja glavica zelene salate puterice (ili po polovina puterice i reckave salate)

1 glavica radia

100 g rukole

1 kaika balzamiko sireta

2 kaike hladno ceenog maslinovog ulja

morska so

50 g narendanog parmezana
Priprema: Oprati i usitniti salatu, radi i rukolu, posoliti, sipati ulje, sire i sve posuti parmezanom.
Najee bolesti bilja i bioloki nain njihove zatite
10 Juli 2015
Pepelnica, plamenjaa, hra, aavost, siva plijesan, pjegavost lia doznajte kako prepoznati ova oboljenja
te kako zatititi biljke na prirodan nain.

Pepelnica
Pepelnica se naziva jo i oidij, metljika i lug. Rije je o gljivinom oboljenju koje uzrokuje prijevremeno
suenje biljaka. Za pepelnicu je karakteristian pepeljasti sloj na listovima, a kod vinove loze i na bobicama.
Pepelnici pogoduje sunano i toplo vrijeme te poviena razina vlage u zraku. S druge strane, kia pomae
sprati spore s napadnutih dijelova biljke.
Pepelnica najee napada vinovu lozu, ali i razno povre, voe i cvijee. Najugroenije su jabuke, jagode,
lubenice, dinje, tikvice, graak, krastavac i rue.
Preventiva
Prevencija poinje pravilnim odabirom sorti voa i povra. Prije kupnje raspitajte se o otpornosti pojedinih
sorti na pepelnicu. Kemijska analiza tla prije gnojidbe omoguit e vam pravilnu procjenu potrebne koliine
gnojiva. Naime, prekomjerno gnojenje uinit e biljku osjetljivijom na ovo oboljenje.
Prirodna sredstva za zatitu bilja od pepelnice
Preventivno se koriste aj od preslice te aj od enjaka, kojima se povremeno prskaju ugroene kulture. Na
taj nain biljke jaaju prirodnu otpornost na razna oboljenja, ukljuujui i pepelnicu. U sluaju napada,
oboljele dijelove biljke treba odmah ukloniti kako bi se sprijeilo irenje, a nakon toga prskati otopinom
sumpora i kalijeva sapuna. U sluaju jaeg napada na veoj povrini, ipak ete morati pribjei agresivnijim
kemijskim sredstvima.
Plamenjaa ili peronospora
Plamenjaa je gljivino oboljenje biljaka, najee vinove loze. Oituje se ukastim do smeim mrljama na
gornjoj strani listova te branastoj naslazi na donjoj strani listova. Osim vinove loze, plamenjaa moe napasti
i druge kulture, a najugroenije su kupusnjae, salata, pinat, luk, poriluk, krumpir, rajica i rue. Plamenjai
odgovara umjerena temperatura i vlaga.
Prevencija
Odabir otporne sorte, sadnja na prozranom mjestu te dovoljno rahlo tlo pridonijet e zatiti biljaka od napada
ove bolesti. Paljivo praenje razvoja biljke omoguit e vam pravovremeno uoavanje i unitavanje oboljelih
dijelova, odnosno sprjeavanje daljnje zaraze.
Prirodna sredstva za zatitu bilja od plamenjae
Prirodna sredstva bit e djelotvorna samo u prevenciji plamenjae! Kako biste ojaali otpornost biljke, tlo
zalijevajte tekuim gnojivom od koprive, a listove prskajte ajem od preslice.
Ra
Samo ime ovog gljivinog oboljenja govori o izgledu oboljelih biljaka. Naime, na listovima se pojavljuju
hrave nakupine spora. Razvoju i irenju hre pridonosi zadravanje vlage na listovima, stoga budite oprezni
kod navodnjavanja prskanjem! Hri takoer pogoduje kia i sjena. Napadnuto lie otpada, a biljka ogoljava.
Hra najee napada ribiz, grah, sljez, rue i celer.
Prevencija
Otporne sorte i zdrave presadnice su prvi korak u prevenciji hre. Za sadnju birajte osunana mjesta. Uzgajate
li ribiz, razmislite o sadnji pravoga pelina uz grmove ribiza. Pravi e pelin, u maniri izvrsnih dobrosusjedskih
odnosa, zatititi ribiz od napada ovog neprijatelja.
Prirodne metode zatite od hre
Preventivno biljke prskajte lie ajem od vratia ili juhom od preslice. Ukoliko primijetite hru, oboljelo lie
odmah uklonite i unitite, a potom ee ponavljajte prskanje preslicom. Za hru ribiza koristite nerazrijeeno
tekue gnojivo od pravog pelina.
aavost
aavost se prepoznaje po nepravilnim tamnosmeim pjegama na listovima. Radi se ogljivinom oboljenju
koje uzrokuje pojaano otpadanje lia. Gljivice su privuene izmetinama lisnih uiju te se stoga preventiva
aavosti prije svega odnosi na pravovremenu obranu od lisnih uiju!
aavost ugroava rue, voke te sve biljke na kojima se pojave lisne ui.
Prirodne metode obrane od aavosti
Izmeu rua moete posaditi enjak, koji je prirodni fungicid. Preventivno se primjenjuje prskanje ajem od
preslice ili posipanje kamenim branom. Tijekom napada aavosti, bolesne listove treba im prije ukloniti i
unititi, a biljke vie puta u kratko vrijeme tretirati istim sredstvima koje ste koristili u preventivi.
Siva plijesan
Ako na listovima i plodovima svojih biljaka uoite sive naslage, smee-crvene pjege i odumiranje napadnutog
tkiva, znajte da imate problem sa sivom plijesni.
Posebno ugroene biljke su vinova loza, jagode, maline, rajice, krastavac, salata, tulipani, narcisi, ljiljani,
ciklame i gladiole.
Kako sprijeiti sivu plijesan?

Siva plijesan se jo naziva i nametnikom slabe biljke. Stoga se preventivne mjere odnose na izbor zdravih
sorti te optimalnu njegu biljke. Tlo treba redovito obraivati, plastenik prozraivati te izbjei prekomjerno
gnojenje. Tekue gnojivo od koprive i preslice koristite za zalijevanje tla oko biljaka, a juhu od preslice za
prskanje lia.
S druge strane, kada govorimo o sivoj plijesni u vinogradima, ona se ponekad naziva boleu dobrih
vinograda. To znai da se ee pojavljuje u dobro njegovanim i obilno gnojenim vinogradima. Preventivne
mjere u vinogradu obuhvaaju prorjeivanje listova, uklanjanje zaperaka te umjerena gnojidba. Osim toga,
vinograde treba saditi u smjeru puhanja dominantnih vjetrova, suzbijati groane moljce te odabrati sorte
rastresitog grozda, koje su otpornije na ovo oboljenje.
Jagodama i malinama e goditi maliranje.
Gdje je mogue, dobro je posaditi enjak kao meukulturu. Kada se bolest pojavi, jedino rjeenje je brzo
uklanjanje i unitavanje oboljelih dijelova biljke te spaavanje onoga to je ostalo.
Pjegavost lia
Pjegavost mogu prouzroiti gljivice ili bakterije. Napadnuto lie esto odumire. Pjegavost najee napada
jagode, celer, graak, poriluk, krastavce i grah.
Kako sprijeiti pjegavost lia
Kljuna preventivna mjera je uporaba zdravog sjemenskog materijala i odabir manje osjetljive sorte. Ako ste
primijetili zarazu, oboljele dijelove odmah uklonite i unitite, a biljke tri dana uzastopce prskajte ajem od
preslice.
Ljute papriice: Kako ih uzgojiti
31 Juli 2015
Iako se skrivaju iza egzotinih naziva, uzgoj im je trivijalno jednostavan i svatko tko je ikad uzgojio paradajz
ili krastavac iz sjemena je ve prekvalificiran jer papriice zahtijevaju znatno manje panje. Sve to je
potrebno za ovaj pothvat je kvalitetno sjeme, voda, zemlja i mjesto pod suncem.
Veliki ljubitelji papreno ljutih jela su Indijci, Vijetnamci, Meksikanci i Maari. Veina ljudi ipak voli umjereno
ljuti okus koji poboljava okus hrane.
Chili je plod koji se sui i melje u prah. Chili papriice su duge svega 4 cm, boje ute, zelene, naranaste ili
crvene, a imaju nadasve ljuti okus. Kada se komuke osue i samelju, dobije se kajenski papar. Razlikujemo
jalapenose i banana chili, koje ponekad zovu i maarskim votanim paprikama, a srednje su ljuti i soni.
Poblanosi su takoer srednje ljuti, ali meso im nije toliko sono, dok su serranosi ljuti i manje soni.
Ljekovite prednosti chilija
Chili je sastavni dio svih ljutih pikantnih umaka, poput currya, tabasca i meksikih salsi. Kada je ovaj zain u
pitanju, manje je vie. Pomae kod probave, proiava dine puteve te titi od prehlada. Pomijeate li chili s
maslinovim uljem, dobit ete novi, jedinstven zain.
Naziv ili potjee od panjolske rijei chile za tu vrstu paprike, budui da su je panjolci donijeli u Europu za
vrijeme Kolumbovih putovanja. arenilo naziva proizlazi iz doba kada se chili dopremao iz portugalskih i
panjolskih kolonija u Junoj Americi, Inidiji i Africi, gdje se i danas uzgaja.
Chili je izvanredno otra okusa, pa je dvadesetak puta jai od obine ljute paprike. Okus mu je meutim manje
aromatian i pikantan, boja mnogo bljea. Glavni sastojak koji mu daje specifinu ljutinu je kapsaicin, tvar
koja pokazalo se sniava razine kolesterola i triglicerida u krvi, spreava gruanje krvi, jaa imunitet i ima
afrodizijaka, antibakterijska i fungicidna svojstva.
Veljaa optimalna za sijanje
Kako sjemenke imaju tvrdu vanjsku ljusku, dobro ih je prije sijanja namoiti u vodi ili otopini aja od
kamilice na nekoliko sati, najbolje preko noi. Za zemlju je najbolje koristiti neke od komercijalno dostupnih
supstrata u vrtnim centrima. Takva zemlja je sterilizirana, to znai da nema sjemenja korova niti kakvih
bolesti koje bi mogle natetiti papriicama. Namoene sjemenke prekrijte s tek nekoliko milimetara zemlje,
nikako ne vie od 5 mm jer sjemenka moda nee imati dovoljno energije da se probije kroz deblji sloj zemlje.
Uzgoj ljutih papriica iz sjemena neto je zahtjevniji proces nego uzgoj nekih drugih kultura kao to su rajice,
salata ili obine paprike i to iz nekoliko razloga:

Klijavost sjemena se kree izmeu 70% i 80% u idealnim uvjetima.

Klijanje sjemena traje izmeu 5 i 30 dana, ovisno o vrsti papriice, ali ak ni sjeme iste vrste ne klija
istovremeno

Za uspjenost klijanja potrebne su temperature izmeu 25 i 30 stupnjeva celzija.

Za uspjean uzgoj i urod potrebno je da none temperature ne padaju ispod 10 stupnjeva celzija
Papriice su biljke iz toplijih krajeva te osim iznimno dugog vremena klijanja, zahtijevaju i dug period toplog
vremena kako bi stigle uroditi punom snagom. S obzirom na nae klimatoloke uvjete, veljaa se smatra
optimalnim vremenom za sijanje. Kod ljutih papriica obino vrijedi pravilo da to je papriica ljua, due

klija i raste. Nekoliko vrsta koje jako dobro uspijevaju u naim klimatskim uvjetima: Jalapeno, Hot Portugal,
Aji i Jamaican Hot.
Zemlja podrijetla chilija je Meksiko gdje se uzgajao jo prije 9.000 godina. Osim u Meksiku, chili odlino
uspijeva u amerikim dravama Kalifornija, Karolina i Luisiana. U poetku su se upotrebljavale kao ukrasni
predmet, a zatim kao hrana i lijek. U Europu ih je navodno donio Kristofor Kolumbo sa svojih proputovanja
po Karibima, smatrajui da je otkrio novu vrstu papra. Ferdinand Magellan je chili prenio u Afriku i Aziju,
gdje je danas gotovo nezaobilazan zain u raznovrsnim jelima. Na trite dolazi u svjeem, osuenom (cijeli,
mljeveni, drobljeni), ali i u konzerviranom obliku.
Najvea greka prilikom uzgoja je previe zalijevanja koje olakava razvoj gljivinih bolesti, ali i smanjuje
ljutinu plodova.
Kakve vrste paprike koristiti?
Ljutina paprike ovisi o njezinoj vrsti. Meutim, ak u granicama jedne vrste ljutina se moe razlikovati od
papriice do papriice. Stupanj ljutine se izraava u tzv. Scoville jedinicama (SHU). Obina paprika ima SHU
nula, Jalapeno paprika 3.000 do 6.000, dok je najljua poznata ili paprika Jolokia, koja se uzgaja u
Bangladeu, sjeveroistonoj Aziji i na ri Lanki.

slatka paprika = 0 jedinica

pepperoncini = 100 - 500 jedinica

pasilla = 1.000 - 1.500 jedinica

rocotillo = 1.500 - 2.500 jedinica

jalapeno = 2.500 - 5.000 jedinica

wax = 5.000 - 10.000 jedinica

vserrano = 10.000 - 23.000 jedinica

kajenska paprika, tabasko, guntur ili - 30.000 - 50.000 jedinica

crvena savina habanera = 360.000 - 500.000 jedinica

naga viper, infinity chili - 855.000 - 1.500.000 jedinica

Generalno, im je papriica (ili umak) ljua, tim je bolja jer sadri vie kapsaicina koji je ljekoviti sastojak.
Tretman semena paprike pre setve
9 April 2015
U proizvodnji rasada paprike neophodno je obezbediti veoma kvalitetno seme koje predhodno treba ispitati.
Prvenstveno treba utvrditi klijavost i energiju klijanja. Seme treba pre setve obavezno dezinfikovati suvim ili
vlanim postupkom zbog unitavanja patogenih na njemu. U tom cilju seme treba potopiti u 2%rastvor
natrijum hidroksida (NaOH) u trajanju od 10-30 minuta a zatim seme treba dobro isprati u istoj vodi. Slini
efekti se postiu i potapanjem semena u 15% rastvor trinatrijumfosfata (Na3PO4) u trajanju od 20 minuta i
nakon toga seme dobro isprati vodom.
Radi ubrzanja klijanja i nicanja seme paprike se esto pre setve kvasi ili naklijava. Navlaeno ili naklijalo
seme znatno pre nie, to je znaajno jer seme paprike i u povoljnim uslovima sporo nie.
Nakvaeno, nabubreno i naklijalo seme moe da se seje samo uz idealne uslove vlanosti i temperature pa bi
probuena klica mogla da nastavi probuene procese. Prilikom setve u loim uslovima treba koristiti normalno
suvo seme. Koliina semena dobre klijavosti kree se od 7-8gr po metru kvadratnom kod srednje rane i kasne
setve.
S obzirom da je paprika toploljubiva biljka treba voditi rauna o temperaturnim uslovima a naroito u fazi
klijanja i nicanja. Sa nicanjem paprike nuno je voditi rauna i o dobroj osvetljenosti biljaka i blagom
sniavanju temperature (oko 18C).
Mal - vrste i prednosti njegove primene
11 Avgust 2015
Nastiranjem zemljita spreavamo razvoj korovske vegetacije, poboljavamo vodni i vazduni reim zemljita,
poveavamo sadraj organske materije u zemljitu, potiemo bolji rad mikroorganizama i manja su
temperturna kolebanja. titimo zemljite od erozije i smanjujemo broj zalivanja gajenih biljaka.
Za malovanje najee koristimo: slamu, treset, plevu, pokoenu travu, listinac, razne biljne delove, agro
tekstil i razne pvc folije, koje su nezamenjive u savremenom povrtarstvu.
Bitno je obaviti kvalitetnu predsetvenu pripremu, ubrenje, zalivanje a materijal za malovanje najee se
stavlja odmah nakon setve. Poeljno je obeleiti redove ili ekamo da niknu gajene biljke, (kasnije vrimo
prihranu i navodnjavanje na taj nain razgraujemo organski mal i dobijamo ubrivo odlinog kvaliteta).
Mal - vrste i prednosti njegove primene
Malovanje slamom odlino se pokazalo u proizvodnji krompira gde su duplirani prinosi, jedini problem se
javio kasnije kod pristizanja krompira za vaenje (10-15 dana).

Zeleni mal predstavljaju biljke usejane u redove a u te svrhe najee se koriste: facelija, deteline, slaice,
grakovi, grahorica i sl. biljke, neke od njih slue kao repelenti.
Kompost poveava plodnost, gui korov, greje zemljite, moe se upotrebljavati vie puta u toku godine.
Pokoena trava obogauje zemljite organskom materijom i azotom, odlae se u sloju 1-4 cm, ne suvie blizu
biljke. Listinac iseckani, ima odlike prethodnog materijala s tim to odlino regulie temperaturu zemljita.
Stavlja se sloj od oko 5 cm.
Razni tipovi folija
U primeni su biorazgradive folije koje ne moramo da uklanjamo nakon berbe.
Crne mal folije spreavaju razvoj korova, tede vodu i omoguuju bolje usvajanje ugljen dioksida.
Srebrno braon folije pruaju dobru provodljivost i slue kao repelenti za lisne vai, belu muicu i crvenog
pauka.
Crveno braon folije ubrzavaju zrenje i najee se koriste kod paradajza.
Mal papir
Koristi se najee u organskom povrtarstvu, ima ulogu kao i sve vrste folija, raspada se krajem sezone i
obradom ga unosimo u zemljite i time dobijamo organsko ubrivo.