Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
avtori:
elene niJaraZe*
samarTliani arCevnebisa da
demokratiis saerTaSoriso
sazogadoeba
recenzenti:
korneli kakaCia
Targmani:
ana gegeWkori
struqturuli reformis
dagegmva: saubno
saarCevno komisiebis
SemadgenlobasTan
dakavSirebuli gamowvevebi
saqarTveloSi
politikis dokumenti
reziume
saarCevno administracia _ arCevnebis Catarebaze pasuxismgebeli organo _ erT-erT umniSvnelovanes rols asrulebs saarCevno procesSi. saqarTveloSi 2016 wlis saparlamento arCevnebis
wina periodSi saarCevno administraciis ZiriTadi kritika saubno
saarCevno komisiebis dakompleqtebas Seexeboda. gamoiTqva eWvi,
rom saubno saarCevno komisiebis wevrTa SerCeva gamWvirvaled
da obieqturad ar xdeboda, aseve saubrobdnen, rom kandidatebi kvalifikaciisa da gamocdilebis nacvlad politikuri kuTvnilebis niSniT irCeodnen. es ar iyo pirveli SemTxveva, rodesac
saubno saarCevno komisiebis wevrTa SerCevis miukerZoeblobasa
da gamWvirvalobasTan dakavSirebiT SeSfoTeba gamoiTqva. samoqalaqo sazogadoeba da zogierTi politikuri partia msgavs eWvebs
wina arCevnebis drosac gamoxatavda.
saarCevno administraciisadmi maRali ndoba mniSvnelovani faqtoria mTlianad arCevnebis procesisadmi sazogadoebisa da yvela Sesabamisi dainteresebuli mxaris ndobis uzrunvelsayofad. saarCevno
administraciis politikuri mikerZoebis Sesaxeb eWvebi sazianoa misi
reputaciisaTvis, ramac SesaZloa sazogadoebas ndoba daakargvinos
arCevnebisadmi da amomrCevlebs arCevnebSi monawileoba gadaafiqrebinos. amas ki uaryofiTi zegavlena eqneba mTlianad arCevnebze, maSin roca arCevnebi demokratiuli institutebis Camoyalibebis winapirobaa.
* elene niJaraZe 2012 wlidan samarTliani arCevnebisa da demokratiis saerTaSoriso sazogadoebis proeqtis koordinatoria. amJamad igi xelmZRavelobs organizaciis reformebisa da politikis kvlevebis mimarTulebas. is flobs samarTlis magistris xarisxs
SedarebiT sakonstitucio samarTalSi centraluri evropis universitetidan.
am politikis dokumentSi ganxilulia saqarTvelos saarCevno administraciis, kerZod ki saubno komisiebis SemadgenlobasTan dakavSirebuli problemebi da SemoTavazebulia wevrTa SerCevis alternatiuli
meTodis gamoyeneba, romelic moagvarebda aRniSnul problemebs. amJamad moqmedi sistemis nacvlad saubno saarCevno komisiebis wevrobis
yvela kandidats unda moeTxovebodes sertificireba saarCevno administraciis moxeled. mikerZoebulobasa da politikur mikuTvnebasTan
dakavSirebuli problemebis mosagvareblad unda Seiqmnas sertificirebuli kandidatebis eleqtronul monacemTa baza da saubno saarCevno
komisiaTa wevrebi am monacemTa bazidan konkursis nacvlad SemTxveviTi SerCevis principiT unda SeirCnen. winamdebare dokumentis avtorebi gvTavazoben rekomendaciebs imasTan dakavSirebiT, Tu rogor unda
ganxorcieldes aRniSnuli cvlilebebi.
Sesavali
asocirebis Sesaxeb SeTanxmebisa da asocirebis dRis wesrigis ganxorcielebis 2016 wlis erovnuli samoqmedo gegmis mixedviT saqarTvelos xelisuflebis erT-erTi valdebulebaa demokratiuli
arCevnebis Catareba. samarTliani da Tavisufali arCevnebi yoveli
demokratiuli saxelmwifos qvakuTxedia da saqarTveloc ar warmoadgens gamonakliss. demokratiuli arCevnebis uzrunvelyofisTvis erT-erTi yvelaze mniSvnelovani roli arCevnebis administrirebaze pasuxismgebel organos akisria. saqarTveloSi arCevnebi
tardeba saarCevno administraciis mier, romelic sxva saxelmwifo
uwyebebisgan damoukidebeli administraciuli organoa.1
saqarTvelos saarCevno administraciaSi Sedian centraluri saarCevno komisia (cesko), saolqo saarCevno komisiebi da saubno saarCevno
komisiebi.2 TiToeul komisiaSi _ centralur, olqis Tu ubnis doneze
Sedis 13 wevri, maT Soris konkursis wesiT arCeuli eqvsi wevri (profesiuli niSniT SerCeuli wevrebi) da Svidi wevri, romlebsac niSnaven
saxelmwifo biujetidan moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb saqarTvelos organuli kanonis Sesabamisad dafinansebis mimRebi
politikuri partiebi (politikuri daniSvnebi).3
imisaTvis, rom Tavisi funqciebi efeqtianad Seasrulos, saarCevno
administracia dakompleqtebuli unda iyos kvalificiuri, damoukidebeli da miukerZoebeli wevrebiT. es saarCevno administraciis
mier Tavisi uflebamosilebis profesionalurad da obieqturad
ganxorcielebis winapirobaa. veneciis komisiis saarCevno sakiTxebSi kargi praqtikis kodeqsis Tanaxmad, imisaTvis, rom uzrunvelyofili iqnes arCevnebis saTanadod Catareba, yvela doneze, dawyebuli centraluri da damTavrebuli saubno saarCevno komisiiT,
unda Camoyalibdes miukerZoebeli saarCevno komisiebi.4 mxolod
gamWvirvaloba, miukerZoebloba da politikurad motivirebuli manipulirebisgan damoukidebloba uzrunvelyofs saarCevno procesis
avtonomiur respublikaSi.
3 saqarTvelos saarCevno kodeqsi,
5 Ibid
muxli 24
7 saqarTvelos saarCevno kodeqsi,
muxli 25
8 2013 wlis saprezidento arCevnebis
am tipis praqtika eWvs aRZravs saubno saarCevno komisiebis profesional wevrebad daniSnuli kandidatebis politikur neitralurobasa da miukerZoeblobasTan dakavSirebiT. ZiriTadma dainteresebulma mxareebma da amomrCevlebma saarCevno administracia
SesaZloa aRiqvan politikur partiebTan, gansakuTrebiT ki mmarTvel politikur partiasTan dakavSirebulad da mis mier marTulad. swored mmarTvel partias adanaSauleben xolme, Cveulebriv,
saarCevno komisiebis profesional wevrTa SerCevaze manipulirebasa da zemoqmedebaSi. es ki zians ayenebs saarCevno administraciis,
rogorc damoukidebeli da miukerZoebeli administraciuli organos, reputacias.
raodenobiT gancxadeba Semodis, naklebad savaraudoa, rom am problemam bevr potenciur kandidats gadaafiqrebinos gancxadebis Semotana. garda amisa, mTeli qveynis masStabiT danergvamde, eleqtronuli monacemTa bazis gamoyeneba SesaZloa sapiloted gamoicados
garkveul regionebSi.
daskvna
saarCevno administraciis dakompleqtebis wess arsebiTi mniSvneloba aqvs saarCevno administraciis damoukideblobisa da miukerZoeblobis uzrunvelsayofad. saubno saarCevno komisiebis profesional wevrTa eleqtronuli monacemebis bazis safuZvelze SerCevis
alternatiul meTods Seswevs unari, moagvaros saubno komisiebis
wevrTa konkursis safuZvelze SerCevasTan dakavSirebuli problema. aRar iqneba saWiro konkursSi saolqo saarCevno komisiis wevrTa
CarTva da maT mier kandidatebis SerCeva. es Seamcirebs eWvebsa da
spekulaciebs SerCevis procesSi politikuri interesebis Sesaxeb.
SerCevis procesi ufro obieqturi da miukerZoebeli gaxdeba, rac,
Tavis mxriv, ganapirobebs ufro kvalificiuri da profesionali wevrebis SerCevas. es gazrdis saarCevno administraciis mimarT ndobas, rac mniSvnelovani winapirobaa amomrCevelTa motivirebisaTvis
arCevnebSi monawileobis misaRebad da ganaviTarebs Tavisufali da
samarTliani arCevnebis Catarebis kulturas. mTlianobaSi es xels
Seuwyobs arCevnebis demokratiulad Catarebas, rac saqarTvelos
mTavrobis erT-erTi mniSvnelovani valdebulebaa asocirebis dRis
wesrigis safuZvelze.
am meTodis damatebiTi upiratesoba is aris, rom eleqtronuli monacemTa bazis gamoyeneba dazogavs dros. dRes moqmedi, konkursis
Catarebis procesi met drosa da Zalisxmevas saWiroebs, vinaidan
saarCevno periodebis ganmavlobaSi mokle vadebSi bevri gancxadebaa
xolme gansaxilveli. kandidatebis eleqtronuli monacemTa bazis safuZvelze SerCeva Seamcirebs saolqo saarCevno komisiebis samuSao
datvirTvasac da saolqo komisiebis wevrebs miscems saSualebas, koncentrireba moaxdinon sxva relevantur sakiTxebze.
rekomendaciebi
SemoTavazebuli reformis warmatebiT ganxorcielebisaTvis unda gakeTdes Semdegi:
unda Seiqmnas specialuri samuSao jgufi yvela dainteresebuli mxaris monawileobiT, raTa ganxiluli iqnes reformis ganxorcielebis
sakiTxi da momzaddes kanonmdeblobaSi Sesatani cvlilebebi. aseTi
samuSao jgufi arCevnebis Semdeg mokle droSi unda Seiqmnas;
SemoRebuli unda iqnes saubno saarCevno komisiaTa wevrobis sertificirebuli kandidatebis eleqtronul monacemTa baza momavali arCevnebisaTvis, maT Soris unda Sefasdes moTxovnebi amgvari
kompiuteruli programisadmi da Seiqmnas modeli. sistemis testirebisa da SemoRebisaTvis momzadebis procesSi unda CaerTon sainformacio teqnologiaTa specialistebi da programistebi;
saubno saarCevno komisiaTa wevrebis mimarT savaldebulo moTxovna unda gaxdes saarCevno administraciis sertifikati;
reformis xelSewyobis, saarCevno administraciis mimarT ndobis
damyarebisa da ufro meti kvalificiuri da saubno saarCevno komisiis wevrad sertificirebiT dainteresebuli kandidatis mozidvis
mizniT unda SemuSavdes sazogadoebis informirebis kampania;
unda Camoyalibdes Sesabamisi gegma axali sistemis dasanergad, dawyebuli sistemis piloturi gamocdiT winaswar SerCeul ramdenime
olqSi;
unda damyardes komunikacia donor organizaciebTan reformis
ganxorcielebisTvis aucilebeli finansuri daxmarebis mopovebis
mizniT.