Sie sind auf Seite 1von 24

Wilson Arajo Contabilidade Pblica

Curso de Contabilidade Pblica


CONTABILIDADE PBLICA X CASP
CONTABILIDADE PBLICA

ENFOQUE ORAMENTRIO
CONTABILIDADE APLICADA AO SETOR PBLICO

ENFOQUE PATRIMONIAL

http://www.euvoupassar.com.br

Eu Vou Passar e voc?

Regime Oramentrio x Regime Contbil


Manual de Contabilidade Aplicada ao Setor Pblico
Regime Oramentrio
Pertencem ao exerccio financeiro:
As receitas (oramentrias) nele arrecadadas
As despesas (oramentrias) nele legalmente empenhadas
Regime Contbil
As receitas e as despesas devem ser includas na apurao do resultado do perodo em
que ocorrerem, sempre simultaneamente quando se correlacionarem,
independentemente de recebimento ou pagamento.
A despesa e a assuno de compromisso sero registradas segundo o regime de
competncia.
CONTABILIDADE PBLICA
CONCEITOS
Contabilidade Governamental uma especializao da contabilidade cincia, voltada para o estudo e
a anlise dos atos e fatos que ocorrem na administrao pblica.
LINO MARTINS
Contabilidade Pblica o ramo da contabilidade que estuda, orienta, controla e demonstra a
organizao e execuo da fazenda pblica, o patrimnio pblico e suas variaes.
HEILIO KOHAMA

http://www.euvoupassar.com.br

Eu Vou Passar e voc?

RGO CENTRAL
STN
rgo Central do Sistema de Contabilidade Federal, nos termos da Lei n 10.180, de 6 de fevereiro de
2001, e do Decreto n 3.589, de 6 de setembro de 2000.
Art. 17. Integram o Sistema de Contabilidade Federal:
I - a Secretaria do Tesouro Nacional, como rgo central;
CAMPO DE APLICAO
O campo de atuao da contabilidade pblica abrange:
A Administrao Direta (Poderes Executivo, Legislativo e Judicirio), Autrquica e Fundacional da
Unio, Estados e Distrito Federal e a Administrao Direta (Poderes Executivo e Legislativo),
Autrquica e Fundacional dos Municpios;
Empresas Pblicas e Sociedade de Economia Mista da Unio, Estados, Distrito Federal e Municpios,
quando utilizam recursos conta do Oramento Pblico.

OBJETIVO
A finalidade da Contabilidade Pblica fornecer informaes sobre a execuo oramentria,
financeira e sobre o patrimnio pblico e suas variaes aos diversos usurios. Esses usurios podem
ser os gestores, cidados, fornecedores etc.
OBJETO
O objeto da Contabilidade Pblica o patrimnio pblico.
PATRIMNIO PBLICO
Patrimnio, nada mais que, o conjunto de bens, direitos e obrigaes, devidamente avaliveis em
moeda corrente, mediante processos prprios respaldados por tcnicas especficas e mensurveis
economicamente.

http://www.euvoupassar.com.br

Eu Vou Passar e voc?

http://www.euvoupassar.com.br

Eu Vou Passar e voc?

CLASSIFICAO PATRIMONIAL
LEI 4.320/64

http://www.euvoupassar.com.br

Eu Vou Passar e voc?

CLASSIFICAO DOS ELEMENTOS PATRIMONIAIS


ATIVO FINANCEIRO
ART. 105 1 - O ativo financeiro compreender os crditos e valores realizveis independentemente de
autorizao oramentria e os valores numerrios.
DISPONVEL:
Caixa
BCM
Aplicaes Financeiras
CRDITOS EM CIRCULAO:
Salrio-Famlia
Salrio-Maternidade
Auxlio-Natalidade
ATIVO PERMANENTE
ART. 105 2 - O ativo permanente compreender os bens, crditos e valores cuja mobilizao ou
alienao dependa de autorizao legislativa.
EXEMPLOS:
Adiantamento Concedidos
Estoque de Mat. Consumo
Dvida Ativa
Emprstimos Concedidos
Bens Imveis
Bens Mveis
PASSIVO FINANCEIRO
ART. 105 3 - 3 - O passivo financeiro compreender as dvidas fundadas (CUIDADO) e outras cujo
pagamentos independa de autorizao oramentria.
Art. 92. A dvida flutuante compreende:
I. Os restos a pagar, excludos os servios da dvida;
II. Os servios da dvida a pagar;
III. Os depsitos;
IV. Os dbitos de Tesouraria.
Os restos a pagar, excludos os servios da dvida;

http://www.euvoupassar.com.br

Eu Vou Passar e voc?

Os restos a pagar, excludos os servios da dvida;


Os servios da dvida a pagar
Os depsitos
Os dbitos de Tesouraria.
PASSIVO PERMANENTE
ART. 105 4 - O passivo permanente compreender as dvidas fundadas e outras que dependam de
autorizao legislativa para amortizao ou resgate.
Art. 98. A dvida fundada compreende os compromissos de exigibilidade superior a doze meses,
contrados para atender a desequilbrio oramentrio ou a financeiro de obras e servios pblicos.
Operao de Crdito interna
Operao de Crdito Externa
SALDO PATRIMONIAL
PATRIMNIO LQUIDO
SITUAO LQUIDA

http://www.euvoupassar.com.br

Eu Vou Passar e voc?

PATRIMNIO SOB O ASPECTO QUALITATIVO


Por aspecto QUALITATIVO do patrimnio entende-se a natureza dos elementos que o compem, como
dinheiro, valores a receber ou a pagar expressos em moeda, mquinas, estoques de materiais ou de
mercadorias, etc.

http://www.euvoupassar.com.br

Eu Vou Passar e voc?

PATRIMNIO SOB O ASPECTO QUANTITATIVO


Quantitativamente o Patrimnio visto como um fundo de valores ($), ou seja, o agrupamento dos
vrios componentes do patrimnio nos trs elementos bsicos da equao patrimonial (A - P = PL ou
SP), e avaliados monetariamente.

http://www.euvoupassar.com.br

Eu Vou Passar e voc?

PARTE CONTBIL NA LEI 4.320/64


TTULO IX
Da Contabilidade
CAPTULO I
Disposies Gerais
Art. 83. A contabilidade evidenciar perante a fazenda pblica a situao de todos quantos, de
qualquer modo, arrecadem receitas, efetuem despesas, administrem ou guardem bens a ela
pertencentes ou confiados.
Art. 84. Ressalvada a competncia do Tribunal de Contas ou rgo equivalente, a tomada de contas
dos agentes responsveis por bens ou dinheiros pblicos ser realizada ou superintendida pelos
servios de contabilidade.
Art. 85. Os servios de contabilidade sero organizados de forma a permitirem o acompanhamento da
execuo oramentria, o conhecimento da composio patrimonial, a determinao dos custos dos
servios industriais, o levantamento dos balanos gerais, a anlise e a interpretao dos resultados
econmicos e financeiros.
Art. 86. A escriturao sinttica das operaes financeiras e patrimoniais efetuar-se- pelo mtodo das
partidas dobradas.
Art. 87. Haver controle contbil dos direitos e obrigaes oriundos de ajustes ou contratos em que a
administrao pblica for parte.
Art. 88. Os dbitos e crditos sero escriturados com individuao do devedor ou do credor e
especificao da natureza, importncia e data do vencimento, quando fixada.
Art. 89. A contabilidade evidenciar os fatos ligados a administrao oramentria, financeira,
patrimonial e industrial.
CAPTULO II
Da Contabilidade Oramentria e Financeira
Art. 90. A contabilidade dever evidenciar, em seus registros, o montante dos crditos oramentrios
vigentes, a despesa empenhada, a despesa realizada a conta dos mesmos crditos, e as dotaes
disponveis.
Art. 91. O registro contbil da receita e da despesa far-se- de acordo com as especificaes constantes
da Lei de Oramento e dos crditos adicionais.
Art. 92. A dvida flutuante compreende:
I - os restos a pagar, excludos os servios da dvida;
II - os servios da dvida a pagar;
III - os depsitos;
IV - os dbitos de tesouraria.
Pargrafo nico. O registro dos restos a pagar far-se- por exerccio e por credor distinguindo-se as
despesas processadas das no processadas.
Art. 93. Todas as operaes de que resultem dbitos e crditos de natureza financeira, no
compreendidas na execuo oramentria, sero tambm objeto de registro, individuao e controle
contbil.

10

http://www.euvoupassar.com.br

Eu Vou Passar e voc?

CAPTULO III
Da Contabilidade Patrimonial e Industrial
Art. 94. Haver registros analticos de todos os bens de carter permanente, com indicao dos
elementos necessrios para a perfeita caracterizao de cada um deles e dos agentes responsveis
pela sua guarda e administrao.
Art. 95 A contabilidade manter registros sintticos dos bens mveis e imveis.
Art. 96. O levantamento geral dos bens mveis e imveis ter por base o inventrio analtico de cada
unidade administrativa e os elementos da escriturao sinttica na contabilidade.
Art. 97. Para fins oramentrios e determinao dos devedores, ter-se- o registro contbil das
receitas patrimoniais, fiscalizando-se sua efetivao.
Art. 98. A divida fundada compreende os compromissos de exigibilidade superior a doze meses,
contrados para atender a desequilbrio oramentrio ou a financeiro de obras e servios pblicos.
Pargrafo nico. A dvida fundada ser escriturada com individuao e especificaes que permitam
verificar, a qualquer momento, a posio dos emprstimos, bem como os respectivos servios de
amortizao e juros.
Art. 99. Os servios pblicos industriais, ainda que no organizados como empresa pblica ou
autrquica, mantero contabilidade especial para determinao dos custos, ingressos e resultados,
sem prejuzo da escriturao patrimonial e financeiro comum.
Art. 100 As alteraes da situao lquida patrimonial, que abrangem os resultados da execuo
oramentria, bem como as variaes independentes dessa execuo e as supervenincias e
insubsistncia ativas e passivas, constituiro elementos da conta patrimonial.
CAPTULO IV
Dos Balanos
ARTIGOS 101 a 106
Art. 101. Os resultados gerais do exerccio sero demonstrados no balano oramentrio, no balano
financeiro, no balano patrimonial, na demonstrao das variaes patrimoniais, ...

11

http://www.euvoupassar.com.br

Eu Vou Passar e voc?

RECEITA
ESTGIOS
A Lei n 4.320/1964 estabelece como estgios da execuo da receita oramentria o:
q Lanamento
q Arrecadao
q Recolhimento.
RECEITA
Quanto a afetao patrimonial

H necessidade de se distinguir a RECEITA oramentria EFETIVA das demais NO-EFETIVAS.

12

http://www.euvoupassar.com.br

Eu Vou Passar e voc?

EXEMPLO DE RECEITA EFETIVA


ARRECADAO DO ICMS $ 800

EXEMPLO DE RECEITA NO EFETIVA


ALIENAO DE BENS $ 300

PATRIMNIO

PATRIMNIO

ATIVO

PASSIVO

ATIVO

PASSIVO

AF = 1.000

PF = 200

AF = 1.000
+ 300

PF = 200

PP = 300

AP = 2.000

13

PL = 2.500

http://www.euvoupassar.com.br

PP = 300

AP = 2.000
- 300

Eu Vou Passar e voc?

PATRIMNIO

PATRIMNIO

ATIVO

PASSIVO

ATIVO

PASSIVO

AF = 1.300

PF = 200

AF = 1.000
+ 300

PF = 200

PP = 300

AP = 1.700

AP = 2.000
- 300

PP = 300

PL = 2.500

PATRIMNIO
ATIVO

PASSIVO

PF

AF

PP

AP

PL

OPERAO DE CRDITO $ 100

PATRIMNIO

PATRIMNIO

ATIVO

PASSIVO

ATIVO

PASSIVO

AF = 1.000

PF = 200

AF = 1.100

PF = 200

PP = 300

AP = 2.000

PL = 2.500

PP = 400

AP = 2.000

PATRIMNIO

PATRIMNIO

ATIVO

PASSIVO

ATIVO

PASSIVO

AF = 1.000
+ 100

PF = 200

AF = 1.100

PF = 200

PP = 300
+ 100

AP = 2.000

14

http://www.euvoupassar.com.br

PP = 400

AP = 2.000

PL = 2.500

Eu Vou Passar e voc?

PATRIMNIO
ATIVO

PASSIVO

PF

AF

PP

AP

PL

ARRECADAO DE REO $ 200

PATRIMNIO
ATIVO

PASSIVO

PF = 200

AF = 1.000

PP = 300

AP = 2.000

PL = 2.500

PATRIMNIO
ATIVO

PASSIVO

AF = 1.000
+ 200

PASSIVO

AF = 1.200

PF = 400
PP = 300

AP = 2.000

PL = 2.500

RESUMO - RO
EFETIVA

AF PL

+ 200
PP = 300

AP = 2.000

PATRIMNIO
ATIVO

PF = 200

PATRIMNIO
ATIVO

PASSIVO

PF

AF

PP

AP

PL
RESUMO - RO

NO
EFETIVA

AF

PP

AP

PL

RESUMO - REO
NO EFETIVA

15

AF PF

http://www.euvoupassar.com.br

Eu Vou Passar e voc?

DESPESA
ESTGIOS DA DESPESA

EMPENHO

LIQUIDAO

PAGAMENTO

DESPESA
Quanto a afetao patrimonial

DO

DEO

NOEFETIVA

EFETIVA

NOEFETIVA

DO

EFETIVA

NOEFETIVA

H necessidade de se distinguir a despesa oramentria EFETIVA das demais NO-EFETIVAS.


Despesa Oramentria Efetiva aquela que, no momento da sua realizao, reduz o patrimnio lquido
da entidade. Constitui fato contbil modificativo diminutivo, so caracterizadas, portanto, pela
diminuio do patrimnio lquido.

DESPESA EFETIVA

PL
16

http://www.euvoupassar.com.br

Eu Vou Passar e voc?

Despesa Oramentria No-Efetiva aquela que, no momento da sua realizao, no reduz o


patrimnio lquido da entidade e constitui fato contbil permutativo.
So aquelas que sempre ocorrem por mutao patrimonial, ou seja, o patrimnio lquido no se
altera.
DESPESA NO EFETIVA OU POR MUTAO
EXEMPLO DE DESPESA ORAMENTRIA EFETIVA
PAGAMENTO DE PESSOAL $ 800

PATRIMNIO

PATRIMNIO

ATIVO

PASSIVO

ATIVO

PASSIVO

AF = 1.000

PF = 200

AF = 1.000
- 800

PF = 200

PP = 300

AP = 2.000

PL = 2.500

PP = 300

AP = 2.000

PATRIMNIO

PATRIMNIO

ATIVO

PASSIVO

ATIVO

PASSIVO

AF = 200

PF = 200

AF = 200

PF = 200

PP = 300

AP = 2.000

PP = 300

AP = 2.000

PL = 1.700

PATRIMNIO
ATIVO

AF
AP

17

PASSIVO

PF
PP

PL

http://www.euvoupassar.com.br

Eu Vou Passar e voc?

EXEMPLO DE DESPESA ORAMENTRIA NO -EFETIVA


AQUISIO DE BENS $ 300

PATRIMNIO

PATRIMNIO

ATIVO

PASSIVO

ATIVO

PASSIVO

AF = 1.000

PF = 200

AF = 1.000
- 300

PF = 200

PP = 300

AP = 2.000

PL = 2.500

PP = 300

AP = 2.000
+ 300

PATRIMNIO

PATRIMNIO

ATIVO

PASSIVO

ATIVO

PASSIVO

AF = 700

PF = 200

AF = 700

PF = 200

PP = 300

AP = 2.300

PP = 300

AP = 2.300

PL = 2.500

PATRIMNIO
ATIVO

AF
AP

18

PASSIVO

PF
PP

PL

http://www.euvoupassar.com.br

Eu Vou Passar e voc?

AMORTIZAO DA DVIDA FUNDADA: $ 100

PATRIMNIO

PATRIMNIO

ATIVO

PASSIVO

ATIVO

PASSIVO

AF = 1.000

PF = 200

AF = 1.000
- 100

PF = 200

PP = 300

AP = 2.000

PL = 2.500

PP = 300
- 100

AP = 2.000

PATRIMNIO

PATRIMNIO

ATIVO

PASSIVO

ATIVO

PASSIVO

AF = 900

PF = 200

AF = 900

PF = 200
PP = 200

PP = 200

AP = 2.000

AP = 2.000

PL = 2.500

PATRIMNIO
ATIVO

PASSIVO

PF

AF

PP

AP

PL

EXEMPLO DE DESPESA EXTRA-ORAMENTRIA


AMORTIZAO DA DVIDA FLUTUANTE (PRINCIPAL) 200

PATRIMNIO
ATIVO

AF = 1.000

PASSIVO

PF = 200
PP = 300

AP = 2.000

19

PL = 2.500

http://www.euvoupassar.com.br

PATRIMNIO
ATIVO

AF = 1.000
- 200

PASSIVO

PF = 200
- 200
PP = 300

AP = 2.000

Eu Vou Passar e voc?

PATRIMNIO

PATRIMNIO

ATIVO

PASSIVO

ATIVO

PASSIVO

AF = 800

PF = 0

AF = 800

PF = 0
PP = 300

PP = 300

AP = 2.000

AP = 2.000

PATRIMNIO
ATIVO

RESUMO - DO

PASSIVO

PF

AF

EFETIVA

AF

PL

PP

AP

PL
RESUMO - DO

NO EFETIVA

EFETIVA

AF

RESUMO - DEO

AP
PP

PL

AF

PF

PL

2.
Fatos
diminutivos

Saldo

NO
EFETIVA

2. Fatos Permutativos

mutao

EFETIVA

4. despesa
contbil

NO
EFETIVA

4. No despesa no conceito
contbil

1. No
altera
Patrimonial

EFETIVA

3.
No
produz
patrimonial

NO
EFETIVA

3. Produz mutao patrimonial

NO EFETIVA

EFETIVA

1. Altera o Saldo Patrimonial

NO
EFETIVA

20

PL = 2.500

http://www.euvoupassar.com.br

modificativos

no

conceito

Eu Vou Passar e voc?

ATENO!!!

ATENO!!!

TODA DESPESA CORRENTE


EFETIVA

Exceto:
Aquisio de mat.
consumo

TODA DESPESA CORRENTE


EFETIVA

AQUISIO DE MATERIAL DE CONSUMO

ATENO!!!

Exceto:
Adiantamento de
numerrio

ATIVO

PASSIVO

PF

AF

TODA DESPESA CORRENTE


EFETIVA

PP

AP
ATENO!!!

ATENO!!!

TODA DESPESA DE CAPITAL


NO EFETIVA

AF

Exceto:
Transferncias de
capital

TODA DESPESA DE CAPITAL


NO EFETIVA

TRANSFERNCIA DE CAPITAL

ATIVO

PL

PASSIVO

PF

ATENO!!!
No reduz o PL

PP
TODA DEO NO EFETIVA

AP

PL

DESPESA EXTRA-ORAMENTRIA

ATIVO

AF
AP

21

PASSIVO

PF
PP

PL

http://www.euvoupassar.com.br

Eu Vou Passar e voc?

REGIME CONTBIL PARA APURAO DO RESULTADO


ENFOQUE ORAMENTRIO

A Lei Federal n 4.320/64, em seu Art. 35, determina:


Art. 35 Pertencem ao exerccio financeiro:
I as receitas nele arrecadadas;
II as despesas nele, legalmente, empenhadas.

RECEITA

ARRECADAO

RECEITA

22

ARRECADAO

CAIXA

CAIXA

http://www.euvoupassar.com.br

RECEITA

ARRECADAO

DESPESA

EMPENHO

ARRECADAO

CAIXA

EMPENHO

COMPETNCIA

RECEITA

CAIXA

DESPESA

COMPETNCIA

Eu Vou Passar e voc?

REGIME CONTBIL

RECEITA

CAIXA

RECEITA

CAIXA

DESPESA

COMPETNCIA

DESPESA

COMPETNCIA

MISTO
RECONHECIMENTO DA DESPESA PELO ENFOQUE ORAMENTRIO

Dotao.10.000

1
NE....1.000
NL....1.000
OB....1.000

Dotao.9.000

31/12/X0

01/01/X0

Dotao.9.000

1
NE....1.000
NL....1.000
OB....1.000

31/12/X0

31/12/X0

01/01/X0

Dotao.7.000

01/01/X0

1
NE....1.000
NL....1.000
OB....1.000

1
NE....1.000
NL....1.000
OB....1.000

31/12/X0

01/01/X0

NE....2.000
NL....2.000

NE....2.000
NL....2.000

Dotao.7.000

1
NE....1.000
NL....1.000
OB....1.000

3
NE....3.000
Dotao.4.000

31/12/X0

01/01/X0
NE....2.000
NL....2.000
2

23

http://www.euvoupassar.com.br

1
NE....1.000
NL....1.000
OB....1.000

3
NE....3.000

31/12/X0

01/01/X0
NE....2.000
NL....2.000
2

Eu Vou Passar e voc?

1
NE....1.000

3
NE....3.000

Dotao.4.000

31/12/X0

01/01/X0

6.000

NE....2.000
2

SISTEMAS DE CONTAS
O SISTEMA CONTBIL pblico representa a macroestrutura de informaes sobre registro, avaliao,
evidenciao e transparncia dos atos e dos fatos da gesto pblica com o objetivo de orientar, suprir o
processo de deciso e a correta prestao de contas.

A Contabilidade de sistema de informaes que possam oferecer produtos diferentes em razo da


respectiva especificidade, convergem para o produto final, que a informao sobre o patrimnio
pblico.

24

http://www.euvoupassar.com.br

Eu Vou Passar e voc?

Das könnte Ihnen auch gefallen