Sie sind auf Seite 1von 5

1) I. Quo usque tandem abutere, Catilina, patientia nostra?

Quam diu etiam furor iste tuus nos


eludet? Quem ad finem sese effrenata iactabit audacia?
Hasta cundo, por fin (pues), Catilina, abusaras de nuestra paciencia (aqu de los que
estamos presentes)? Durante cunto largo de tiempo todava nos burlar esta locura tuya?
Hasta que limite se arrojar esa osada tuya sin freno?
Nihil ne te nocturnum praesidium Palati, nihil urbis vigiliae, nihil timor populi, nihil concursus
bonorum omnium, nihil hic munitissimus habendi senatus locus, nihil horum ora voltusque
moverunt? Patere tua consilia non sentis, constrictam iam horum omnium scientia teneri
coniurationem tuam non vides?
Acaso nada te conmocion ni la defensa nocturna del Palatino, ni los vigilantes de la
ciudad, ni el temor del pueblo, ni la concurrencia de todos los buenos, ni este lugar
fortificadisimo de los que tienen celebracin en el senado, ni los rostros ni las expresiones de
estos?
Quid proxima, quid superiore nocte egeris, ubi fueris, quos convocaveris, quid consilii ceperis,
quem nostrum ignorare arbitraris?
No sientes que tus planes estn expuestos, no ves que tu conjuracin es tenida ya
abortada debido al conocimiento de todos estos?
II O tempora, o mores! Senatus haec intellegit. Consul videt; hic tamen vivit. Vivit?
Oh tempos, oh costumbres (costumbres de los tempos)! El senado esto lo entiende, el
cnsul lo ve; sin embargo este vive. Vive?
immo vero etiam in senatum venit, fit publici consilii particeps, notat et designat oculis ad
caedem unum quemque nostrum.
Ms bien, sin duda laguna incluso viene al senado, es hecho partcipe de la deliberacin
pblica, destina y seala a la muerte con sus ojos a cada uno de nosotros uno por uno.
Nos autem fortes viri satisfacere rei publicae videmur, si istius furorem ac tela vitemus.
Aun as, nosotros hombres valientes parecemos que hacemos bastante en favor del
estado, si logramos evitar sus locura y sus armas (ataques de locura).
Ad mortem te, Catilina, duci iussu consulis iam pridem oportebat, in te conferri pestem, quam tu
in nos [omnes iam diu] machinaris.
Convena, Catilina, que ya hace tiempo fueses llevado a la muerte por orden del cnsul,
hacia ti que fuese devuelta la destruccin que t maquinas ya durante mucho tiempo contra
todos nosotros.
III An vero vir amplissumus, P. Scipio, pontifex maximus, Ti. Gracchum mediocriter
labefactantem statum rei publicae privatus interfecit; Catilinam orbem terrae caede atque
incendiis vastare cupientem nos consules perferemus?
Pero acaso es verdad que un hombre tan prestigioso, Publio Escipin, pontfice
mximo, mat como un ciudadano particular a Tiberio Graco que debilitaba moderadamente la
estabilidad del estado y nosotros, cnsules, soportaremos a Catilina, que desea devastar la
redondez de la tierra con asesinatos e incendios?
Nam illa nimis antiqua praetereo, quod C. Servilius Ahala Sp. Maelium novis rebus studentem
manu sua occidit.

Pues paso de largo aquellos sucesos demasiado antiguos, el hecho de que Gayo Servilio
Ahala, mat con su propia mano a Espurio Melio que se afanaba por una revolucin.
Fuit, fuit ista quondam in hac re publica virtus, ut viri fortes acrioribus suppliciis civem
perniciosum quam acerbissimum hostem coercerent.
Existi, existi en otro tiempo este valor en esta repblica, de que hombres valientes
reprimieran a un ciudadano prejudicial con los suplicios ms crueles como si se tratase de un
enemigo muy encarnizado.
Habemus senatus consultum in te, Catilina, vehemens et grave, non deest rei publicae consilium
neque auctoritas huius ordinis; nos, nos, dico aperte, consules desumus.
Tenemos, pues, contra t, Catilina, una resolucin del senado, vehemente y grave, no
falta al estado ni la decisin ni la autoridad de este tenor: nosotros, nosotros, lo digo
abiertamente, los cnsules somos quienes faltamos (los que estamos faltando).
2) IV. Decrevit quondam senatus, ut L. Opimius consul videret, ne quid res publica detrimenti
caperet; nox nulla intercessit; interfectus est propter quasdam seditionum suspiciones C.
Gracchus, clarissimo patre, avo, maioribus, occisus est cum liberis M. Fulvius consularis.
En otro tiempo el senado decret que el consul Lucio Opimio velara para que el estado
no tomara de ningn dao: ni una sola noche se interpuso: a causa de ciertas conspiraciones fue
matado Gayo Graco, de padre, abuelo y antepasados muy ilustres, y fue asesinado el excnsul
Marco Fulvio con sus hijos.
Simili senatus consulto C. Mario et L. Valerio consulibus est permissa res publica; num unum
diem postea L. Saturninum tribunum pl. et C. Servilium praetorem mors ac rei publicae poena
remorata est?
Por una deliberacin similar del senado se confi el estado a los cnsules Gayo Mario y
Lucio Valerio: acaso es que la pena de muerte impuesta por el estado hizo demorar un solo da
despus a Lucio Saturnio, tribuno de la plebe y al pretor Gayo Servilio?
At [vero] nos vicesimum iam diem patimur hebescere aciem horum auctoritatis.
Y, sin embargo, nosotros ya hace veinte das que permitimos que se lleve al filo (de la
espada) de la autoridad de estos.
Habemus enim huiusce modi senatus consultum, verum inclusum in tabulis tamquam in vagina
reconditum, quo ex senatus consulto confestim te interfectum esse, Catilina, convenit.
Pues tenemos una deliberacin del senado de esta ndole, pero esta archivado en los
archivos, como si estuviera escondido en una vaina: a raz del cual este decreto deliberativo del
senado conviene, Catilina, que hubieses sido matado inmediatamente.
Vivis, et vivis non ad deponendam, sed ad confirmandam audaciam.
Vives, y vives no para deponer tu osada, sino para reafirmarla.
Cupio, patres conscripti, me esse clementem, cupio in tantis rei publicae periculis me non
dissolutum videri, sed iam me ipse inertiae nequitiaeque condemno.
Deseo, senadores, que yo sea clemente; deseo en medio de tan graves peligros del
estado no se me vea frvolo, pero ya me condeno a m mismo en lo que se refiere a la pereza e
impotencia (inactividad)

V Castra sunt in Italia contra populum Romanum in Etruriae faucibus conlocata, crescit in dies
singulos hostium numerus; eorum autem castrorum imperatorem ducemque hostium intra
moenia atque adeo in senatu videmus intestinam aliquam cotidie perniciem rei publicae
molientem.
En Italia un campamento ha sido situado en los desfiladeros de Etruria, hace frente
(contra) al pueblo romano; crece da en da (hacia cada uno de los das) el nmero de enemigos;
sin embargo al general de este campamento que es el caudillo de los enemigos estis viendo
dentro de las murallas y hasta en el senado, tramando cada da algn dao interno para el estado.
Si te iam, Catilina, comprehendi, si interfici iussero, credo, erit verendum mihi, ne non potius
hoc omnes boni serius a me quam quisquam crudelius factum esse dicat.
Si yo ordenara, Catilina, que tu fueses apresado, si ordenara que tu fueses ejecutado, se
habr de temer por mi parte, creo, ms bien el hecho de que todas las personas de bien digan
que esto ha sido hecho tarde por mi antes que alguno diga que esto ha sido hecho por mi con
crueldad.
Verum ego hoc, quod iam pridem factum esse oportuit, certa de causa nondum adducor ut
faciam.
Pero yo todavia no veo inclinado mis motivos personales para hacer esto que hace
tiempo convino que fuese hecho.
Tum denique interficiere, cum iam nemo tam inprobus, tam perditus, tam tui similis inveniri
poterit, qui id non iure factum esse fateatur.
Entonces y por fin sers matado, cuando ya nadie pueda ser encontrado tan canalla, tan
degenerado, tan semejante de t, el cual confiese que esto no ha sido hecho conforme a derecho
(con derecho).
VI Quamdiu quisquam erit, qui te defendere audeat, vives, et vives ita, ut [nunc] vivis, multis
meis et firmis praesidiis obsessus, ne commovere te contra rem publicam possis.
Mientras haya alguno que se atreva a defenderte, vivirs, y vivirs as como ahora vives,
sitiado por muchos y solidas defensas mias (a mi servicio), para que no puedas alzarte en contra
del estado.
Multorum te etiam oculi et aures non sentientem, sicut adhuc fecerunt, speculabuntur atque
custodient.
Adems los ojos y los odos de muchos te espiaran y vigilaran a ti sin que te des cuenta,
as como de la misma manera hicieron hasta ahora.
3) Etenim quid est, Catilina, quod iam amplius expectes, si neque nox tenebris obscurare
coeptus nefarios nec privata domus parietibus continere voces coniurationis tuae potest, si
illustrantur, si erumpunt omnia?
Llegados a este punto, pues Qu razn hay ya, Catilina, en relacin a la cual esperes
ms (conserves tu esperanza), si ni la noche con sus tinieblas puede oscurecer las reuniones
criminales (impas) ni una casa particular puede mantener dentro de sus paredes las voces de tu
conjuracin, si todos tus planes son sacados a la luz, si todos se desencadenan?
Muta iam istam mentem, mihi crede, obliviscere caedis atque incendiorum.
Cambia ya esa mentalidad, creme, olvdate de matanzas e incendios.

Teneris undique; luce sunt clariora nobis tua consilia omnia; quae iam mecum licet recognoscas.
Estas cercado por todas partes; para nosotros son ms claros que la luz todos tus planes,
los que ya es licito que reconozcas conmigo.
VII Meministine me ante diem XII Kalendas Novembris dicere in senatu fore in armis certo die,
qui dies futurus esset ante diem VI Kal. Novembris, C. Manlium, audaciae satellitem atque
administrum tuae?
Acaso no te acuerdas que doce das antes de las calendas de Noviembre (el 21 de
Octubre) yo dije en el senado que Gayo Manlio, satlite y servidor de tu osada, se presentara
en armas en un da concretos, seis das antes de las calendas de noviembre (el 27 de octubre)?
Num me fefellit, Catilina, non modo res tanta, tam atrox tamque incredibilis, verum, id quod
multo magis est admirandum, dies?
Acaso me enga, Catilina, no solo una cosa tan importante, tan atroz e increble, sino
tambin, y eso que es mucho ms digno de admiracin, la fecha exacta?
Dixi ego idem in senatu caedem te optumatium contulisse in ante diem V Kalendas Novembris,
tum cum multi principes civitatis Roma non tam sui conservandi quam tuorum consiliorum
reprimendorum causa profugerunt.
Dije yo tambin en el senado que t habas aplazado la matanza de los nobles para el
quinto da antes de las calendas de Noviembre (el 28 de Octubre), cuando (momento en el que)
muchos lderes de la ciudad huyeron de Roma, no tanto a causa de mantenerse como para
detener tus planes.
Num infitiari potes te illo ipso die meis praesidiis, mea diligentia circumclusum commovere te
contra rem publicam non potuisse, cum tu discessu ceterorum nostra tamen, qui remansissemus,
caede te contentum esse dicebas?
Acaso puedes negar que t en aquel mismo da, asediado por mis destacamentos y mi
capacidad previsora, no pudiste alzarte contra el estado, cuando t, ante la partida de los dems,
decas que no obstante estabas contento (te contentabas) con nuestra muerte la de aquellos que
hubiramos permanecido?
VIII Quid? cum te Praeneste Kalendis ipsis Novembribus occupaturum nocturno impetu esse
confideres, sensistin illam coloniam meo iussu meis praesidiis, custodiis, vigiliis esse munitam?
qu? aunque tu confiabas en que t habas de ocupar Preneste en las propias calendas
de Noviembre (el mismo primer da de noviembre) mediante un ataque nocturno, no te diste
cuenta de que haba sido fortificado aquella colonia por orden ma (la colocacin de mis) mis
destacamentos, guardias nocturnos y centinelas?
Nihil agis, nihil moliris, nihil cogitas, quod non ego non modo audiam, sed etiam videam
planeque sentiam.
Nada haces, nada preparas, nada maquinas, que yo no solo no lo haya odo, sino de
manera que yo tambin no lo haya visto y lo sienta en su totalidad.

4) Recognosce tandem mecum noctem illam superiorem; iam intelleges multo me vigilare
acrius ad salutem quam te ad perniciem rei publicae. Dico te priore nocte venisse inter
falcarios--non agam obscure--in M. Laecae domum; convenisse eodem complures eiusdem
amentiae scelerisque socios. Num negare audes? quid taces? Convincam, si negas. Video enim
esse hic in senatu quosdam, qui tecum una fuerunt.

Das könnte Ihnen auch gefallen