Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
Araling Panlipunan I
ProgramangPamantayan: Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto at isyu kaugnay ng kasaysayan,
ekonomiks at iba pang disiplinang panlipunan gamit ang mga kasanayan sa pananaliksik, pagsisiyasat , mapanuring
pag-iisip, matalinong pagpapasya ,pagkamalikhain,likas-kayang paggamit ng pinagkukunang-yaman,
pakikipagtalastasan at pagpapalawak ng pandaigdigang pananaw tungo sa pagiging isang mapanagutang
mamamayan ng bansa at daigdig.
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag- Naipamamalas ng mag-aaral ang Naipamamalas ng mag-aaral ang Naipamamalas ng mag-aaral ang
unawa sa mga pangunahing kaisipan pag-unawa sa mga pangunahing pag-unawa sa mga pangunahing pag-unawa sa mga pangunahing
at napapanahong isyung kaisipan at napapanahong isyu sa kaisipan sa kasaysayan ng daigdig kaisipan at napapanahong isyu sa
pangkasaysayan at pampamahalaan pag-aaral ng lipunan at kultura ng at napapanahong isyu gamit ang ekonomiks gamit ang mga
ng Pilipinas mga bansang Asyano gamit ang mga kasanayan at pagpapahalaga kasanayan at pagpapahalaga tungo
gamit ang mga kasanayan at mga kasanayan at pagpapahalaga tungo sa pagkakaroon ng sa pagiging “globally competitive” at
pagpapahalaga tungo sa tungo sa pagkakaroon ng kultural na pandaigdigang kamalayan, produktibong mamamayan ng
pagpapatatag ng pagkabansa, literasi (cultural literacy), kapayapaan at kaunlaran bansa at daigdig
sistemang demokratiko, pagkakaisa at pagkakaunawaan, pag-aasahan at
mabuting pagkamamamayan pagkakaisa ng mga mamamayan sa
rehiyong Asya
1
Talahanayan ng mga Konsepto sa Bawat Taon at sa Bawat Markahan
Araling Panlipunan
CONCEPTUAL MATRIX
2
Pamantayan para sa Unang Taon
3
Kurikulum ng Edukasyong Sekondari ng 2010
ARALING PANLIPUNAN I Araling Panlipunan I
Pamantayan para sa Unang Taon: Naipamamalas ng mga mag-aaral ang pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at mga napapanahong isyung pangkasaysayan at
pampamahalaan ng Pilipinas gamit ang mga kasanayan at pagpapahalaga tungo sa pagpapatatatag ng pagkabansa, sistemang
demokratiko, pagkakaisa at mabuting pagkamamamayan.
UNANG MARKAHAN
Paglalapat A. Batay sa
Magmungkahi ng mga gawaing pananaliksik
pangkapaligiran na tutugon sa tulad ng
pagpapanatili at patuloy na citation at
pagpapaunlad ng kabihasnang bibliograpiya
Pilipino. B. Kaalaman
Kraytirya: sa konteks-
Makatotohanan, napapanahon tong
pangkasay-
sayan
4
Antas 1: Resulta/Inaasahang Bunga Antas 2: Pagtataya
MGA PAMANTAYAN MGA KAKAILANGANIN Sa Antas ng
Produkto/
Pangnilalaman Pagganap Pag-unawa Mahahalagang Pag-unawa Pagganap
Pagganap
Tanong
Bahaging ginampanan ng Ang interaksyon ng 1. Paano Perspektibo
tao at heograpiya sa tao sa kanyang maiuugnay ang Bigyang-katwiran ang pananaw na
pagbuo at pag-unlad ng kapwa tao at sa bahaging ang sinaunang kabihasnang Pilipino C. Kalidad ng
sinaunang kabihasnang heograpiya ay ginampanan ng tao ay nabuo at umunlad sa impormasyon
Pilipino nagbigay -daan sa at heograpiya sa pamamagitan ng pakikipag-ugnayan
pagbuo at pag- pagbuo at pag- ng tao sa kanyang kapwa at sa
- Pinagmulan ng unlad ng sinaunang unlad ng sinaunang heograpiya.
kapuluan Lokasyon, kabihasnang pamayanang Kraytirya:
Laki, Hugis, Klima ng Pilipino Pilipino? Katanggap-tanggap, naglalahad
Pilipinas ng sariling pananaw, kaangkupan ng
- Likas na Yaman ng 2. Paano namuhay mensahe
Pilipinas, ang sinaunang
Rehiyonalisasyon at Pilipino? Empatiya
Mga Pangkat- Ilagay ang sarili sa katayuan ng
Etnolinggwistiko ng 3. Paano nakipag- sinaunang Pilipino. Ipahayag ang
Pilipinas
ugnayan ang mga naging damdamin nila sa kanilang
- Sinaunang
kabihasnang Pilipino
sinaunang Pilipino nabuong kabihasnan
(aspektong sa mga tao ng Kraytirya:
pampulitika, pang- karatig-lugar? Makatotohanan, may katapatan
ekonomiya,
panlipunan, at pang Pagkilala sa Sarili
kultural kabilang ang Magnilay sa kahalagahang
Pagdating at pangkasaysayan ng pagkabuo at
Paglaganap ng Islam pag-unlad ng sinaunang
- Kahalagahang kabihasnang Pilipino
pangkasaysayan ng
pagbuo at pag-unlad ng Kraytirya:
sinaunang kabihasnang May katapatan, naglalahad ng
Pilipino kahinaan at kalakasan
5
Kurikulum ng Edukasyong Sekondari ng 2010
IKALAWANG MARKAHAN Araling Panlipunan I
Naipamamalas ng mag- Ang mga mag-aaral Nakabuo ng isang Paano nabuo ng Nakapagpapahay Pagpapaliwanag Pagtataya sa
aaral ang pag-unawa sa ay bansa ang mga mga Pilipino ang ag ng malikhaing Patunayan na ang pagkabuo ng malikhaing
pagpupunyagi ng mga nakapagpapahayag Pilipino bunga ng pagiging isang panghihikayat sa Pilipino bilang isang bansa ay dahilpaghahayag
Pilipino na mawakasan ng malikhaing kanilang bansa na nagbigay- pagpapayabong pagpupunyagi ng mga Pilipino na at
ang kolonyalismong panghihikayat sa pagpupunyagi at wakas sa ng wakasan ang kolonyalismong paghihikayat
Español at mabuo pagpapayabong ng pagbubuklod na kolonyalismong nasyonalismong Español. sa
bilang isang bansa. nasyonalismong mawakasan ang Español? Pilipino. Kraytirya: pagpapayabo
Pilipino kolonyalismong Nagpapakita ng katibayan, ng ng
Español. kalidad ng impormasyon, malalim nasyonalismo
ng Pilipino
Interpretasyon batay sa mga
Bigyang-puna ang iba’t ibang paraan sumusunod na
ng pagpupunyagi ng mga Pilipino na kraytirya:
wakasan ang kolonyalismong
Español at mabuo bilang isang
bansa.
Kraytirya:
Kaangkupan, makatotohanan,
imparsyal (fair)
Paglalapat
Kilalanin ang mga banta at
oportunidad sa pagkabansa ng mga
Pilipino sa gitna ng mga hamon ng
globalisasyon.
Kraytirya:
Kaangkupan, naglalahad ng mga
ebidensya
6
Antas 1: Resulta/Inaasahang Bunga Antas 2: Pagtataya
MGA PAMANTAYAN Sa Antas ng
Produkto/
Pangnilalaman Pagganap Mga Kakailanganing Mahahalagang Pag-unawa Pagganap
Pagganap
Pag-unawa Tanong
Paglinang sa Perspektibo
Kamalayang Pilipino Timbang-timbangin ang mga layunin A. Mensa-he
ng mga pagpupunyagi ng mga B. Kaang-
A. Kolonisasyon at Pilipino na wakasan ang kupan sa
Kristiyanisasyon kolonyalismong Español at mabuo paksa
bilang isang bansa. C. Kaang-
-Mga layunin at Kraytirya: kupan ng
istratehiya sa Imparsyal (fair), makatotohanan, mga
pananakop ng mga kalidad ng impormasyon mungkahin
Español g gawain
Empatiya
-Mga patakaran ng mga Ilagay ang sarili sa katauhan ng mga
Español (bigyang-diin Pilipinong nagpunyagi at
ang reaksyon ng mga pahalagahan ang kanilang ginawa
pamayanan sa hilaga at na wakasan ang kolonyalismong
timog na bahagi ng Español at mabuo bilang isang
pilipinas) na nakaapekto bansa.
at nagdulot ng Kraytirya:
transpormasyon sa mga Makatotohanan, may katapatan
sinaunang pamayanang
Pilipino. Pagkilala sa Sarili
Magnilay sa kahalagahang
-Mga Reaksyon at pangkasaysayan sa pagpupunyagi
Pagtutol ng mga Pilipino ng mga Pilipino na wakasan ang
(lalo ang mga reakyon kolonyalismong Español at mabuo
ng mga pamayanan sa bilang isang bansa.
hilaga at timog na Kraytirya:
bahagi ng Pilipinas) sa May katapatan, naglalahad ng
pananakop ng mga kahinaan at kalakasan
Español.
7
Antas 1: Resulta/Inaasahang Bunga Antas 2: Pagtataya
MGA PAMANTAYAN Sa Antas ng
Produkto/
Pangnilalaman Pagganap Mga Kakailanganing Mahahalagang Tanong Pag-unawa Pagganap
Pagganap
Pag-unawa
-Reaksyon ng mga Pilipino at
epekto sa Pilipinas ng iba pang
mga dayuhan na nagtangkang
manakop tulad ng British, Dutch.
B. Pagsibol at Pag-unlad ng
Nasyonalismong Pilipino
-Pagbabago sa ekonomiya at
lipunan noong ika-19 na siglo
bunga ng pagbubukas ng
Pilipinas sa pandaigdigang
kalakalan
9
Antas 1: Resulta/Inaasahang Bunga Antas 2: Pagtataya
MGA PAMANTAYAN MGA KAKAILANGANIN Sa Antas ng
Produkto/
Pangnilalaman Pagganap Pag-unawa Mahahalagang Pag-unawa Pagganap
Pagganap
Tanong
ekonomiya at Pangkultura na Perspektibo
ipinatupad ng mga Amerikano Bigyang-katwiran ang ginawang B. Organisasy
sa bansa (Pilipinisasyon, pagpupunyagi ng mga Pilipinong on sa
Malayang kalakalan) makamtan ang kalayaan at ang Konteks
- Mga pagbabago sa kanilang mga naging tugon sa mga tong
edukasyon, kalusugan, lipunan, hamon ng pagsasarili Pangkasay
imprasraktura
Kraytirya: sayan
- Mga patakaran at batas na
may kinalaman sa pagsasarili Kaangkupan, makatotohanan, C. Konklu-
ng mga Pilipino (Philippine Bill imparsyal (fair) syon
of 1902, Jones Law, Tydings-
McDuffie Law) Empatiya
- Ang Pagkakatag ng Philippine Ilagay ang sarili bilang isa sa mga
Commonwealth Pilipinong nagpunyaging makamtan
bilang paghahanda sa ang kalayaan at isaalang-alang ang
pamamahala sa sarili (self-rule) mga naging tugon sa mga hamon sa
Pagkabalam pagasasarili
ng Kalayaan Kraytirya:
- Mga Layunin ng Hapon sa
Makatotohanan, may katapatan
Ikalawang Digmaang
Pandaigdig, partikular sa
pananakop sa Pilipinas Pagkilala sa sarili
- Mga patakaran na Magnilay sa kahalagahang
ipinatupad sa panahon ng pangkasaysayan sa pagpupunyagi
mga Hapones ng mga Pilipinong makamtan ang
- Mga pangyayaring kalayaan at ang kanilang mga
nagpamalas ng kagitingan naging tugon sa mga hamon ng
ng mga Pilipino upang pagsasarili.
mapalaya ang Pilipinas Kraytirya:
May katapatan, naglalahad ng
kahinaan at kalakasan
10
Antas 1: Resulta/Inaasahang Bunga Antas 2: Pagtataya
MGA PAMANTAYAN MGA KAKAILANGANIN Sa Antas ng
Produkto/
Pangnilalaman Pagganap Pag-unawa Mahahalagang Pag-unawa Pagganap
Pagganap
Tanong
11
Kurikulum ng Edukasyong Sekondari ng 2010
Araling Panlipunan I
IKAAPAT NA MARKAHAN
Antas 1: Resulta/Inaasahang Bunga Antas 2: Pagtataya
MGA PAMANTAYAN MGA KAKAILANGANIN Sa Antas ng
Produkto/
Pangnilalaman Pagganap Pag-unawa Mahahalagang Pag-unawa Pagganap
Pagganap
Tanong
Naipamamalas ng mag Ang mag-aaral ay Ang pangangalaga Paano Aktibong pagsusulong Pagpapaliwanag Pagtataya sa
aaral ang pag-unawa sa aktibong sa kapakanan ng mapangangalagaan ng mga demokratikong Patunayan na ang mabuting aktibong
kahalagahan ng nakapagsusulong ng mamamayan at ang kapakanan ng simulain at pamamahala at pagsusulong
pagtataguyod ng mga demokratikong pagsulong ng mamamayan at pagpapahalaga (ideals mapanagutang mamamayan ng mga
mabuting pamamahala simulain at pambansang pagsulong ng & values) ng ay daan tungo sa demokratikong
at mapanagutang pagpapahalaga interes ay bunga ng pambansang pagtataguyod ng pangangalaga sa kapakanan simulain at
pagkamamamayan tungo sa maayos na interes? mabuting pamamahala ng mamamayan at pagsulong pagpapahalaga
tungo sa pangangalaga pangangalaga ng ugnayan at at mapanagutang ng pambansang interes. (ideals and
ng kapakanan ng kapakanan ng pagtutulungan ng pagkamamamayan Kraytirya: values) sa
mamamayan at mamamayan at ng mabuting tungo sa May katapatan, naglalahad pagtataguyod
pagsulong ng pambansang interes. pamamahala at pangangalaga ng ng kahinaan at kalakasan ng mabuting
pambansang interes. mapanagutang kapakanan ng pamamahala at
pagkamamamayan. mamamayan at ng Interpretasyon mapanagutang
pambansang interes. Bigyang- kahulugan ang pagkamamama
A.Ang pamahalaan ng hangganan ng kapangyarihan at yan tungo sa
Pilipinas bilang isang otoridad tungo sa pangangalaga
institusyong hinubog sa pangangalaga ng kapakanan ng kapakanan
body politic ng bansa ng mamamayan at pagsulong ng mamamayan
ng pambansang interes. at ng
Kraytirya: pambansang
Ang pamahalaan 1. Bakit mayroong Kaangkupan,
ay instrumento ng interes ayon sa
pamahalaan? makatotohanan mga
pagsasakatuparan
ng mga layunin, sumusunod na
simulain at Kraytirya:
pagpapahala ga ng
demokrasya A. Mensahe
B.
Napapanahon
12
Antas 1: Resulta/Inaasahang Bunga Antas 2: Pagtataya
MGA PAMANTAYAN MGA KAKAILANGANIN Sa Antas ng
Produkto/
Pangnilalaman Pagganap Pag-unawa Mahahalagang Pag-unawa Pagganap
Pagganap
Tanong
• Ang Pilipinas bilang Aplikasyon
estado Magplano ng mga gawain na
• Ang pamahalaang nagpapakita ng pangangalaga sa
Republika pamahalaan at sa dignidad ng tao
• Ugnayan ng na nagsusulong sa kapakanan ng
pamahalaan, mamamayan at ng pambansang
body politic at interes.
buhay-sibiko
Kraytirya:
sa lipunan
• Pananaig ng batas (rule Kaangkupan, makatotohanan,
of law) napapanahon
13
Antas 1: Resulta/Inaasahang Bunga Antas 2: Pagtataya
MGA PAMANTAYAN MGA KAKAILANGANIN Sa Antas ng
Produkto/
Pangnilalaman Pagganap Pag-unawa Mahahalagang Pag-unawa Pagganap
Pagganap
Tanong
C.Istruktura at pamamala- 3. Paano maiuugnay Empatiya
kad ng pamahalaan at ang simulain ng Ilagay ang sarili sa katauhan ng mga
kung paanong ang pamahalaang may tiwala sa pamahalaan at
pakikibahagi ng mga konstitusyonal sa gumagalang sa kahalagahan at
mamamayan ay mga simulain ng dignidad ng tao na nangangalaga sa
nakatulong sa pagbuo ng demokrasya sa
kapakanan ng mamamayan at
mga polisiyang ipatutupad pambansa at lokal na
pamahalaan? nagsusulong ng pambansang
• Pangangalaga sa mga interes.
simulain ng demokrasya 4. Paano Kraytirya:
• Konstitusyon: mapangangalagaan Makatotohanan, may katapatan
Instrumento at simbolo ng ang mga karapatan
pamahalaan ng mga mamamayan
• Istruktura ng lalung-lalo na ang
Pamahalaang Nasyonal mga bata, kabataan, Pagkilala sa Sarili
at Lokal kababaihan, Magnilay kung ano ang maaaring
- Pagbabatas nakatatanda, magawa bilang isang mamamayan
- Pagpapairal manggagawa, may upang magkaroon ng mabuting
ng batas at polisiya kapansanan pamamahala, matatag na
- Pagpataw ng migrante, Katutubo, pamahalaan at maging
katarungan para sa Muslim at iba pang
mapanagutang mamamayan upang
proteksyon ng sektor?
sa gayon ay maging kabahagi ng
mamamayan
- Haligi ng hustiya / 5. Paano bumuo ng pagbabahagi
katarungan batas at polisiya? Kraytirya:
(5 Pillars of the Criminal May katapatan, naglalahad ng
Justices kahinaan at kalakasan
Systems)
14
Antas 1: Resulta/Inaasahang Bunga Antas 2: Pagtataya
MGA PAMANTAYAN MGA KAKAILANGANIN Sa Antas ng
Produkto/
Pangnilalaman Pagganap Pag-unawa Mahahalagang Pag-unawa Pagganap
Pagganap
Tanong
6. Ano ang bahaging
ginagampanan ng
mga partido pulitikal,
interest group,
opinyon publiko
media’ NGOs at civil
society sa pagbuo
ng mga batas at
polisiya?
15
Antas 1: Resulta/Inaasahang Bunga Antas 2: Pagtataya
MGA PAMANTAYAN MGA KAKAILANGANIN Sa Antas ng
Produkto/
Pangnilalaman Pagganap Pag-unawa Mahahalagang Pag-unawa Pagganap
Pagganap
Tanong
.
o Pamantayan sa pagpili
ng lider
o Pambansang Badyet
16