CFARE JANE VIRUSET ?

Viruset jane programe te ndertuara mbi kod dhe/ose skripte, qe

ndryshe nga programet e tjere ne kompjuter, ndertohen ne
shumicen e rasteve me qellime dashakeqe (per te shqetesuar dhe
bezdisur perdoruesin e kompjuterit apo per te demtuar). Them ne
shumicen e rasteve, sepse ne raste te rralla ka edhe viruse qe
krijohen me qellim mbrojtjeje, sic ben NATO, FBI apo organizata
te tjera te rangjeve te tilla (Sic ben kohet e fundit edhe Shqiperia
e cila ka blere ndonje version te vjeter te Magic Lantern). Shto
ketu edhe kategorine e Trojanve te publikuar me licence RAT
(Remote Administration Tool). Disa viruse infektojne skedaret
.com apo .exe, ndersa disa te tjere perhapen duke i'u
bashkangjitur pershembull dokumenteve Word apo Excel. Kur nje
skedar i infektuar aktivizohet nga perdoruesi, (sipas llojit),
aktivizohet ne format e tij te ndryshme edhe vete virusi. Viruset
kane nje "payload". Me fjalen "payload" nenkuptohet qellimi final
per te cilin eshte ndertuar ai virus, pra dicka e ngjashme me
levizjen "mat" ne shah. Sot ekzistojne dhjetera mijera viruse te
shkruajtur ne gjuhe te ndryshme programimi.Sa per te krijuar nje
ide per shpejtesine eksponenciale te zhvillimit te tyre po jap nje
statistike te vetme, per vetem njerin nga llojet e shumta te
viruseve. Ne vitin 1986, u diagnostikua boot virusi i pare. Deri ne
vitin 2002 kjo shifer ka arritur ne 70.000 te tille.

LLOJET E VIRUSEVE

Megjithese ekzistojne shume lloje virusesh dhe mini-programesh

te ngjashme, nje klasifikim i shpejte i ketyre mund te behet si me
poshte :
- Viruset Boot Sector : Keta jane llojet e viruseve qe infektojne
zonen e disketave apo hard disqeve ku ruhen skedaret e sistemit.
Kur e startoni kompjuterin tuaj nga nje diskete apo hard disk i
infektuar, keta lloj virusesh aktivizohen. (Michelangelo, Brain...)
- Viruset e Skedareve : Ky eshte lloji i viruseve qe aktivizohet dhe
prek skedaret e progameve me ekstensione si .exe dhe .com.
(Chernobil[Win.CIH]...)
- Viruset Makro : Keta jane virus skripte te vegjel te cilet
perhapen me ndihmen e produkteve te paketes Office, si Word,
Excel etj. Duke perdorur scriptet macro keta lloj virusesh mund te
bejne me teper se sa mund te mendohet. (Laroux...)
- Viruset ActiveX dhe Java : Keta jane viruse qe mund te
shfrytezojne kontrollet e ndryshme qe mund ti jene shtuar nje
faqeje web. (Gigger...)
- Viruset Multipartitate : Ketu bejne pjese llojet e viruseve te cilet
shfrytezojne njekohesisht disa teknika perhapjeje.
- Viruset Polimorfe : Keta jane viruse te cilet shumohen duke e
nderruar vazhdimisht identitetin e tyre.
- Worm-et : Keta tashme jane perfshire prej kohesh ne
kategorine e viruseve me rrezikshmeri te larte. Keta ne
pergjithesi perhapen nepermjet rrjeteve. Keta nuk e ndjejne
nevojen per te infektuar skedare qe te perhapen. Veteshumohen
duke infektuar fillimish sistemin dhe me pas duke u shperndare
ne rrjet infektojne edhe kompjutera te tjere. Worm-et ne
pergjithesi programohen qe te shperndahen ne kompjutera te
tjere duke perdorur LAN dhe posten elektronike. Shume prej tyre
mbartin vecorite, dhe sillen edhe si macro, edhe si viruse
skedaresh. (Melissa, I Love You, Nimda...)
- Trojanet : Trojanet sic mund ta keni imagjinuar e marrin emrin
nga Kali i Trojes dhe sillen pikerisht ne kete menyre. Meqenese
perbejne nje rrezik te larte per sigurine keta klasifikohen edhe si
viruse. Keta nuk veteshtohen dhe nuk infektojne ne rast se nuk
aktivizohen me apo pa dashje nga viktima. Keta preferohen mjaft
nga ata qe vetequhen hacker dhe sherbejne per te kontrolluar ne
largesi kompjuterin e infektuar. Normalisht keta programe
perbehen nga dy pjese : Klienti dhe Serveri, ku ky i fundit eshte
skedari qe infekton kompjuterin viktime. Nje trojan mund te
kryeje veprime nga me te thjeshtat, deri te me te rrezikshmet...
pershembull edhe te formatoje kompjuterin viktime.
- Hoax : Keto ne pergjithesi jane mesazhe te derguara nepermjet
internetit, te cilat permbajne keshillime, lajme apo sugjerime te
rreme. Pershembull, nje lajmerim i mberritur nepermjet postes
elektronike i cili ju keshillon te qe per arsye te ndryshme
(normalisht te rreme) te ndermerrni me doren tuaj veprime qe do
te demtonin sistemin tuaj. Ne raste te tilla vlen te kontrollohet
dhe sigurohet mire burimi nga i cili vjen nje informacion i tille.
- Jokes : Nga vete emri i tyre, keta nuk jane viruse por programe
qe simulojne mesazhe virusesh duke bere shaka dhe duke
ngjallur panik te perdoruesi. Keta mund te behen edhe mjaft te
bezdisshem.

ATA QE KANE LENE GJURME

Ne te kaluaren jane shkruajtur viruse te tille qe, kur jane bere

aktive, jane bere per ore te tera ceshtja kryesore e dites. Po te
hedhim nje shikim pas ne fletet e kalendarit, kur data shenoi 26
Mars 1999, me nje diference 1 mujore dy viruse goditen si bombe
dhe shokuan specialistet, te cilet ne fakt ne ate periudhe ishin
edhe me te shokuar e te hutuar nga skenaret kaotike qe do te
pershinin boten e informatikes nga millenium bug. Me pas vijuan
ne 4 Maj 2000 i mirenjohuri I Love You dhe pas tij Nimda me 18
Shtator 2001. Le t'i hedhim nje sy e te shikojme shkurtimisht sa
per informacion se cfare ndodhi.

- Melissa !
Me 26 Mars 1999, Melissa hyri ne histori duke u perfshire ne
kategorine e viruseve worm. Ky virus u perhap ne nje kohe
rekord ne te gjithe boten. Mesazh i forwarduar i mberrinte me e-
mail perdoruesve kurioze, te cilet ne momentin qe hapnin
skedarin e bashkangjitur infektoheshin. Ne menyre te fshehte,
virusi i dergoi kopje te vetvetes 50 personave te pare ne listen e
adress book-ut te viktimes, dhe keshtu brenda pak oreve u
perhap ne te gjithe boten. Njekohesisht virusi i hiqte mbrojtjen
ndaj makrove ne Word dhe mund te bente operacione te tjera te
ngjashme.

- Win95.CIH ose ndryshe Cernobil

U diagnostikua per here te pare ne Qershorin e 1998. U shkruajt
nga nje nxenes taivanez, Chen Ing-Hau, ne kujtim te tmerrit te
Cernobilit ne Rusi dhe ne forme proteste. Shperthimin ky virus e
pati ne pervjetorin e aksidentit me 26 Prill 1999. U fol mjaft per
demet qe i shkaktoi qofte edhe pjeserisht ky virus hardware-it.
Ky virus demtonte sektorin e pare dhe me te rendesishem te HD
si edhe BIOSin. Mjaft persona aariten ti shpetonin te dhenat
nepermjet programesh te ndryshme, por mjaft te tjereve iu desh
te nderronin MB apo te rinovonin BIOSin. Pas mesazheve klasike
"DISK BOOT FAILURE...." apo "OPERATING SYSTEM NOT
FOUND", edhe kur tentohej te kalohej nga a: ne c: nepermjet nje
boot disku vijonte mesazhi "INVALID DRIVE SPECIFICATION".
Virusi kishte tre versione,1003 1.2, 1010 1.3 dhe 1019 1.4 .

- I LOVE YOU !
Ne mengjesin e 4 Maj 2000, nje tjeter telash i ri mberrin ne
mailbox-et e njerezve. Duke patur subjektin ILOVEYOU, ngjalli
mjaft kureshtje dhe ata qe e hapen lexuan ne trupin e tij dicka te
ngjashme : "Ju lutemi te keni miresine te shikoni letren e
dashurise te derguar nga une si attachment." Ne te vertete
skedari i bashkangjitur nuk ishte teksti, por nje Visual Basic
Script. Virusi, bente te paperdorshem skedaret .jpg dhe .mp*. A
do te kete qene valle thjesht naiviteti i programuesit qe beri qe
virusi te mos ndikonte skedare te tjere me te rendesishem???
Hehehe nuk e besoj.

- NIMDA !
Nimda ishte nje virus mjaft i rendesishme i cili perdorte buget e
sigurise se Microsoft Information Server 4.0 dhe 5.0 per tiu
ngjitur vizitoreve. Sitet qe nuk kishin marre patchet e duhura
rane lehtesisht viktime e ketij virusi. Nqs vizitori nuk kishte
terhequr updates per IE 6 atehere edhe ai infektohej menjhere. E
keqja e siteve ne kete mes ishte se kur vizitori lidhej me nje te
tille , Nimda ia hapte te gjitha portat deri te e fundit. Per kete
arsye shume servera u deshen te pastroheshin duke nderprere
sherbimet dhe Nimda shkaktoi nje dem te madh monetar.

PROFILI I NJE VIRUS-SHKROJTESI !

Presidenti i Sophos Plc, Hruska, e pershkruan keshtu profilin e nje
programuesi virusesh tipik : Mashkull, 14-34 vjec, me lidhje jo te
qendrueshme apo te mangeta me seksin tjeter. Person qe e
shikon nje virus si nje imazh digital te vetvetes. Sipas Hruska ka
patur nje renie ne prodhimin e viruseve keto kohe (vlen te
theksohet se dalin rreth 1000 ne muaj). Sa me teper te evolojne
sistemet e komunikimit, aq me shume shtohet numri i driversave
dhe si pasoje, prog. e viruseve mundohen te gjejne me teper
buge dhe exploits. Viruset nga njera ane ndihmojne ne
permiresimin e gjerave. Nje problem tjeter i ngritur nga Hruska,
eshte shperndarja e kodit ne rrjet. Duke patur mundesi qe secili
te downloadoje kodin e nje virusi, kjo sjell shfaqjen e formave te
shartuara por te reja te te njejtit virus. Shembulli me i mire i
kesaj eshte virusi Klez, i cili ka vite te tera qe vazhdon te
ndryshoje forma.

E ARDHMJA E VIRUSEVE !
Pas MyDoom-Novarg do te vijojne shume e shume te tjere.
Gjithmone me te persosur e me te veshtire per tu dalluar. Per
momentin frika me e madhe e eksperteve te sigurise eshte nje
alarm i ri. Nje trojan i vogel i quajtur "Sinit" i cili shitet per P2P
program. Ky ka infektuar per momentin mijera e mijera
kompjutera ne bote. Por problemi i vertete qendron ne aftesine e
tij per te ndertuar nje super-worm i cili parashikohet kete rradhe
te kete nje impakt jashtezakonisht te rende. Nqs rastesisht e keni
terhequr nga rrjeti dicka te tille, ndiqni keshillen time -
eliminojeni !!!
the_best
25-05-2007, 06:03 PM
Sigurimi i Kompjuterit

far jan viruset?

Virus sht fjal e prgjithshme pr programe keqbrse q

jan t aft t infektojn kompjuterat dhe t shprndahen
vetvetiu. Viruse nuk lindin vetvetiu por programohen nga
specialistt e kompjuterave pr t kryer funksione t ndryshme.
Viruset kan pr qllim dmtimin e skedarve, fshirjen e
memorjes, prgjimin dhe spiunimin, vjedhjen e informacionit,
ngadalsimin e rrjeteve kompjuterike, etj.

Si hyjn n kompjuter?
Virust shprndahen me t gjitha mnyrat q shprndahen edhe
skedart e tjer. Ata mund t shkarkohen nga interneti, mund t
jen bashkngjitur n email, mund t hyjn nga kompjuterat e
tjer, nga disketat, CD, etj.

Disa viruse phapen vetvetiu duke shfrytzuar dobsi t sistemit

operativ (windows, linux, mac, etj), por shumica e tyre merren n
kompjuter nga vet prdoruesi.

Si t mbrohem prej virusve?

Mbrojtja m e mir sht q t'i parandalosh dhe mos t'u japsh
mundsi t infektoj skedart e kompjuterit. Po arritn t
infektoj kompjuterin, ateher nuk ke garanci se kompjuteri
mund t pastrohet plotsisht. Viruset q kan pr qllim vjedhjen
ose spiunimin zakonisht pastrohen pa prolem, por viruset q
dmtojn skedart e sistemit operativ zakonisht nuk mund t
pastrohen dhe t detyrojn t fshish gjithka q ke n kompjuter
dhe t fillosh nga fillimi.

Sistemi operativ nuk sht i aft t mbroj kundr viruseve,

prandaj nevojiten programe antiviruse q jan t aft t zbulojn
viruset dhe t mbrojn kundr infektimit.

Si punojn antivirust?
Antivirust kan nj list t madhe t viruseve t njohur dhe
monitorojn kompjuterin gjat gjith kohs pr t zbuluar nse
ndonj prej tyre sht futur n kompjuter.

Kriminelt e kompjuterave ndrtojn viruse t rinj do dit,

prandaj edhe lista e viruseve duhet azhurnuar shpesh. Kompania
q ka prodhuar antivirusin studion viruset e rinj dhe publikon
azhurnimet q mundsojn zbulimin, mbrojtjen dhe luftimin
kundr infeksioneve. Disa antiviruse azhurnohen automatikisht,
ndrsa disa t tjer duhet t azhurnohen nga prdoruesi i
kompjuterit, zakonisht duke shkarkuar dhe instaluar azhurnimet
nga faqja e kompanis n internet.

Prve monitorimit t kompjuterit, antivirus t jep mundsin t

bsh nj kontroll (ose scan) t t gjith skedarve t kompjuterit.
Kontrolli kshillohet t bhet t paktn njher n muaj, sidomos
pr kompjuterat q shkmbejn informacion n internet, n
rrjetet lokale, ose me disketa, CD, etj.

A mjafton antivirusi?
Instalimi i antivirusit sht i domosdoshm dhe ofron mbrojtje
kundr viruseve por n botn kompjuterike rreziku nuk vjen
vetm nga viruset. Ka dhe programe t tjera q bjn reklama,
ndryshojn konfigurimin e kompjuterit, ngadalsojn internetin,
hapin dyer t fsheta n kompjuter, prgjojn informacionin q
shkmbehet, vjedhin fjalkalimet, etj. Nuk ka asnj program q
t mbroj kundr gjith ktyre rreziqeve, prandaj sht detyra e
prdoruesit t kompjuterit q t tregoj kujdes dhe t mirmbaj
kompjuterin.

Si t parandaloj sulmet?
1. Azhurnoni sistemin operativ pr t arnuar t gjitha problemet
q mund t shfrytzohen nga keqbrsit. Konfiguroheni
kompjuterin q t azhurnohet automatikisht ose kujtohuni q ta
azhurnoni vet do muaj. Prdoruesit e Microsoft Windows mund
t prdorin Windows Update nga menuja Start ose t shkojn tek
www.windowsupdate.com.

2. Instaloni antivirusin dhe azhurnojeni at t paktn do muaj.

Antivirusi duhet t jet i aktivizuar gjat gjith kohs q
kompjuteri qndron hapur. do muaj sht mir q t bhet nj
kontroll i plot i kompjuterit. Disa antivirus azhurnohen dhe
kontrollojn kompjuterin vetvetiu. Antivirust m t njohur jan
Norton/Symantec, McAfee, Panda, Kaspersky, AVG.

3. Nqs e keni t lidhur kompjuterin n internet, sht mir t

instalohet dhe nj program firewall. Firewall prkthehet "murr i
zjarrt" dhe quhet i till sepse ndrton nj shtres tjetr sigurie
prreth kompjuterit. T gjith programet q duan t komunikojn
me kompjuterin tuaj, duhet t kalojn prmes firewall dhe
firewall lejon vetm ata programe q kan marr leje nga
prdoruesi. P.Sh. Firewall i jep leje Internet Explorer t
komunikoj lirshm sepse sht shfletues i faqeve t internetit
por nuk lejon programin VNC sepse ky program lejon nj person
tjetr t futet n kompjuterin tuaj. Ata q prdorin Windows XP,
e kan firewall t instaluar dhe mjafton t pdorni Windows
Update pr t marr versionin e fundit t tij.

4. Instaloni programe kundr spiunve dhe reklamave, q edhe

pse nuk e dmtojn kompjuterin, jan tepr t bezdisshme dhe
nuk hiqen kollaj. Programet m t mir jan Microsoft
Antispyware, Ad-Aware, Spybot, CWShredder, HijackThis, etj. Kjo
sht tem m vete pr t ciln mund t lexoni m shum ktu.

Pra, kryesorja sht azhurnimi i Windows. T gjitha problemet e

sigurimit riparohen me azhurnimet, prandaj Windows Update
sht hapi m i rndsishm n mbrojtjen e kompjuterit. Pas
riparimit t Windows vjen antivirusi, pastaj firewall, dhe pastaj
antispiuni (antispyware).

Kshillohet q t instaloni me patjetr nj program antivirus n

kompjuter, por nse keni probleme me instalimin e antivirusit,
mund t prdorni nj prej shrbimeve m posht q ofrojn t
kontrollojn kompjuterin falas nprmjet shfletuesit t internetit.

http://security.symantec.com/sscv6/d...d=ie&venid=sym

http://safety.live.com/site/en-US/default.htm

http://us.mcafee.com/root/mfs/default.asp

http://www.pandasoftware.com/products/activescan.htm

http://www.kaspersky.com/virusscanner
http://support.f-secure.com/enu/home/ols.shtml

http://www3.ca.com/securityadvisor/virusinfo/scan.aspx

http://www.bitdefender.com/scan8/ie.html
the_best
25-05-2007, 06:03 PM
VIRUSE

Virusi sht nj program, emri VIRUS rrjedh nga fakti q

programe t till rigjenerohen dhe pr kt jan t detyruar ti
ngjiten nj programi tjetr,m thjesht e njjta gj qe do t
bnte nj virus biologjik pr t infektuar, pr tu rigjeneruar n
organizmin ton ka nevoj pr nj qeliz.

Ekzistojn lloje t ndryshm virussh informatik. Ata ndahen n

klasa t ndryshme, n mnyrn se si sillen, se si mbijetojn, se si
auto transferohen etj etj ...

BOOT SECTOR VIRUS: jan viruse q infektojn at pjes t

diskets ose at pjes t HD q prmban informacione t
nevojshme pr ndezjen e sistemit ton operativ. Prhapja ndodh
prgjithsisht kur bjm ndezjen e PC nga nj disket e
infektuar.

FILE VIRUS: Jan viruse q infektojn skedart e nj programi (

*.exe, *.com,...). dhe rigjenerohen n do hapje ose prdorim t
programit t infektuar.

MACRO VIRUS: sht pa diskutim lloji i virusit m i prhapur,

praktikisht sht nj program i ndrtuar me Visual Basic.

MULTIPARTITE VIRUS: Pr tu prhapur prdor kombinim

teknikash. M e prhapura sht mnyra e punimit si nj virus
Boot dhe File njkohsisht.
POLYMORPHIC VIRUS: sht nj virus q ndryshon sa her q
riprodhohet dhe kjo e bn shum t rrezikshm.

STEALTH VIRUS: Prdor mnyra t ndryshme pr tu fshehur dhe

pr tju shptuar softuerit antivirus. Prgjithsisht jan viruse q
infektojn DOS-in.

TROJAN VIRUS: sht nj program q n brendsi prmban nj

kod t dmshm dhe q aktivohet n disa kushte t caktuara.

ZOO VIRUS: Jan viruse q jetojn n laboratort e krkimit

sepse nuk kane arritur t prhapen.

IN-THE-WILD VIRUS: jan virust n gjendje t egr ( t lir ),

q i kan shptuar kontrollit dhe aktualisht jan n qarkullim.

HEURISTICS: Nj teknologji antivirus q mban nn kontroll disa

simptoma t prezencs t nj virusi, psh ndryshimin e pa
parashikuar t dimensionit t nj skedari.

VIRUS SIGNATURE: sht nj lidhze e kodit binar e pranishme

ne pjesn m t madhe t viruseve prve tek polimorfet q i
lejon programit antivirus t gjej gjithka t padshiruar n PC.
the_best
25-05-2007, 06:04 PM
Cfare eshte nje virus, krimb, trojan?

Virusi eshte nje program qe ka si per qellim prishjen ose

alternimin e funksionimit te nje sistemi elektronik. E thene me
fjale te tjera, nje virus mund te shkaterroje plotesisht informacion
qe ju ruani ne kompjuter, duke mos u dhene mundesi ju qe ta
rikuperoni ate. Ka me mijra programe virusesh ne Internet dhe te
rinj dalin perdite.

Trojani eshte nje tjeter program qe funksionon ne kompjuterin

tuaj gjate gjithe kohes, pa dijenine tuaj. Ky program i jep
mundesi atij qe e ka krijuar qe ta kontrolloje nga kompjuteri i vet
dhe mund ti dergoje personit shume informacion mbi kompjuterin
tuaj apo mbi aktivitetin tuaj ne Internet.

Krimbat(worms) jane programe qe kane si per qellim prishjen e

mbarevajtjes se nje sherbimi duke replikuar vetveten ne menyre
gjeometrike dhe automatike.

Cilat jane menyrat e infektimit me te tilla viruse, trojane, krimba?

Nese jeni nje perdorues i internetit, nuk jeni te imunizuar nga

asnje prej tyre. Dua te them qe kushdo eshte i kercenuar nga te
tille programe shkaterrues, pavaresisht nga niveli i ekstertizes qe
mund te gezoje. Si ai fillestari, edhe ai eksperti i tremben nje
eksperience te tille te keqe, dhe marrni masa mbrojtese.

IRC eshte mjeti me i thjeshte dhe me famekeq per te marre nje

virus apo nje trojan. IRC eshte nje mjet komunikimi ne kohe
reale ne internet qe e mundeson nje server. Dhoma jone
#Malesia per shembull eshte hapur ne nje irc server. Te gjithe
ata qe perdorin programe si mIRC ose scripte te ndertuara mbi
te, jane te ekspozuar ndaj trojaneve ne vecanti. Keshilla ime per
te gjithe ju eshte asnjehere mos klikoni mbi adresa faqesh qe ua
servirin njerez te panjohur ne mirc, dhe asnjehere mos u tundoni
nga reklama qe mund te bejne pasi ju do te jeni viktima e
rradhes dhe nuk do ta merrni vesh fare qe jeni infektuar. Mund tu
behen reklama pornografike, ose nga me te ndryshmet, sa per tiu
mashtruar ju qe te beni vetem 1 klikim, qe do tu kushtoje aq
shume me vone. Sapo ju klikoni mbi ate lidhje, mIRC-se juaj do ti
behen disa modifikime te vogla dhe sa here qe ju jeni ne kanal,
do te reklamoni per llogari te atij qe e hapi kete program ne
Internet i pari, dhe nuk do te jeni fare ne dijeni se cfare po
ndodh. Vizitoni dhomen tone #malesia-ndihme per kete problem,
qe te merrni edhe ndihmen e nevojshme se si ta hiqni infektimin
nga mIRC juaj. Kjo nuk eshte nje kercenim serioz per
kompjuterin tuaj, vetem per eksperiencen tuaj ne chat.

Faqet ne rrjet jane nje tjeter mjet qe ata qe shkruajne viruse

zgjedhin per te shperndare programet e tyre ne sa me shume
viktima. Shpesh here ju do te keni marre email per adresa faqesh
qe ju joshin me fjale te bukura, vetem per te klikuar ne lidhjen e
tyre, dhe kur i vizitoni ju ose shikoni nje faqe bosh ose shikoni
dicka krejt tjeter. Teksa ju i vizitoni keto faqe, personi qe ka
hapur ate faqe me anen e gjuheve te ndryshme te skriptimit
mund te shkruaje ne kompjuterin tuaj me anen te kerkuesit,
informacion qe demton ose vjedh informacion nga kompjuteri
juaj. Sic mund ta dini, ne kompjuterin tuaj kini te ruajtur
informacion anetaresimi per shume faqe perstigjoze ku ju mund
te vizitoni apo kryeni transaksione financiare. Ne kete menyre
personat e keqinj mund tu vjedhin qe nga fjalekalimi i adreses
suaj te emailit ne Internet, e deri tek numri juaj i kredit kardes
qe perdorni per te blere artikuj ne internet. Keshilla ime per ju:
Asnjehere mos vizitoni nje faqe qe jua servir dikush tjeter me
reklame, email etj, dhe gjithmone perpara se te klikoni shikoni
adresen se ku te con ajo lidhje. Gjithashtu, per tu mbrojtur nga
kjo mund te konfiguroni kerkuesin tuaj ne nje nivel te larte
sigurie, dhe sa here qe ju klikoni ne nje faqe te tille, kerkuesi do
tu japi nje mesazh qe me pak fjale do tu thote "Nuk ju
rekomandojme te vizitoni kete faqe". Ne nje artikull tjeter do tu
tregojme me me imtesi sec i mund te mbroheni ne kete drejtim.

Email eshte mjeti i trete dhe me i rrezikshem per tu infektuar.

Nuk besoj se ka ngelur njeri ne Internet pa marre qofte edhe nje
virus me anen e email. Te gjithe ata qe frekuentojne Internetin,
perdorin email per te komunikuar me shoke miq e
bashkepuntore. Kjo ben qe shanset per tu infektuar me anen e
email jane shume here me te medha. Ketu do te ndalojme pak
me gjate pasi kjo menyre kercenon gati te gjithe anetaret e
komunitetit tone, shumica e te cileve kane nje eksperience
shume te vogel ne kohe ne Internet.

Viruset me email shperndahen ne 3 forma:

- Adrese faqeje qe ju serviret ne mesazh

- Skript qe eshte perfshire ne trupin e mesazhit
- Skedar i bashkengjitur qe eshte ne vetvete virus
Per te paren, une e shpjegova me lart dhe me pak fjale nje
person qe ju e njihni ose nuk e njihni ju fton te vizitoni nje faqe
qe ju nuk e keni vizituar me pare. Kete mesazh ju mund ta
merrni nga nje miku juaj qe eshte infektuar me ate virus, ose nga
nje person krejtesisht i panjohur. Ajo qe duhet te beni ne te tilla
raste eshte:

1. Shikoni adresen e lidhjes qe ju servirin, nese duket e

dyshimte, nuk keni perse te klikoni por fshiheni direkt ate
mesazh.

2. Fshini mesazhin pa menduar dy here dhe pa u bere aspak

kurioz.

Ne rastin e dyte, trupi i mesazhit mund te jete krejtesisht bosh

dhe mesazhi ka patur nje skript perbrenda qe vihet ne funksionim
sapo ju klikoni mbi mesazhin per ta pare. Kjo menyre infektimi
parandalohet duke mos lejuar perdorimin e gjuheve skriptive ne
kerkuesin tuaj te cilin perdorni per te ardhur verdalle ne Internet.
Shanset per tu infektuar ne kete menyre jane shume te vogla.

Rasti i trete eshte edhe rasti me i rrezikshem qe krijon me shume

viktima se cdo rast tjeter. Me pak fjale, ju dergohet nje mesazh
qe ka nje skedar te bashkengjitur. Derguesi mund te jete nje
person i infektuar qe ju mund te keni shkembyer mesazhe me
pare, ose nje person qe ju nuk e njihni qe po perpiqet tu hapi ju
probleme. Ai ju dergon nje mesazh ne te cilin ai perpiqet tu
mashtroje ne forma nga me te ndryshmet:

- Mund tu thote se po ju dergon nje program se si tu mbroje nga

nje virus, dhe ju fton qe ta hapni dhe klikoni mbi skedarin.

- Mund tu thote se po ju dergon nje program falas, ose nje loje

qe ju mund ta luani direkt duke klikuar mbi skedarin e
bashkengjitur.

... e shume mashtrime te tjera te ketij lloji.

Duhet te kini parasysh, se marrja e nje mesazhi te tille nuk eshte
kercenuese per ju per aq kohe sa ju nuk hapni ose klikoni mbi
skedarin e bashkengjitur mesazhit.

Keshillat e mia per ju:

- Asnjehere mos u beni kurioz te lexoni mesazhe nga persona qe

nuk i njihni dhe qe ju dergojne skedare te bashkengjitur.

- Asnjehere mos hapni skedar me prapashtesa .bat . exe .src .vb

.mpg .vbx .ocx pasi keto jane formate skedaresh qe perdoren per
viruse.

- Asnjehere mos hapni skedare te tille qe ju vine nga adresa e

miqve tuaj, pasi ata mund te jene infektuar vete dhe jua
percjellin kete mesazh edhe ju automatikisht nga virusi.

- Asnjehere mos hapni kartolina elektronike qe ua dergojne

persona qe nuk i njihni pasi kjo eshte nje forme tjeter
shperndarje virusi. Eshte me mire te fshish nje kartoline, se sa te
humbesh gjithe informacionin qe ke ne kompjuterin tuaj.
the_best
25-05-2007, 06:06 PM
Te hapesh nje llogari email sot ne Internet eshte shume e
thjeshte dhe jam i bindur qe secili nga ju ka te pakten 3 llogari
email te ndryshme. Shpesh here qellon qe ju e keni te veshtire qe
te perdorni te 3 llogarite e email dhe mbani vetem nje, duke i
lene pa kontrolluar te tjerat. Me poshte une do tu jap nje
panorame te sherbimit te email, por perpara se ta bej kete dua te
sqaroj disa terma qe perdoren shpesh ne Internet ne lidhje me
email qe shume nga ju mund tu mos u dine kuptimin:

TERMAT

EMAIL = Electronic Mail -> posta elektronike

INBOX = Kutia e postes ku ruhen mesazhet e reja

OUTBOX = Kutia e postes ku ruhen mesazhet e derguara

FILTER = Filtron mesazhet qe te vine duke parandaluar mesazhet

nga nje adrese e caktuar.

SERVER = Nje kompjuter i lidhur ne nje rrjet qe ka akses ne

Internet ose Intranet. (Intranet eshte nje rrjet privat i brendshem
i nje kompanie apo organizate ku publiku i jashtem nuk ka
akses).

POP3 = Protocol per te kontrolluar posten qe perdoret per te

shkarkuar mesazhet nga nje email server.

IMAP - Internet mail simple protocol, eshte nje implementim

tjeter me i kompletuar se POP3 protokoll.

SMTP = Protocol qe perdoret per te derguar posten ne adresa te

tjera.

SPAM = Mesazhe te perserituar qe dergohen ne mase pa pelqimin

e marresit. Keto mund te jene reklama, mesazhe politike,
shoqerore, ndodhi etj.

SSL = Protocol qe mundeson kontrollin e sigurt te postes duke

inkritptuar te dhenat qe kalojne nga serveri tek klienti.

ISP = Internet Service Provider - Kompani qe ofron sherbimin e

Internetit per end-users.

SERVER = Nje kompjuter qe sherben informacion dhe eshte i

lidhur ne internet.

CLIENT = Nje kompjuter qe eshte i lidhur ne Internet fale lidhjes

qe ka me nje server, dhe merr informacion nga ky server.

END-USER - jemi ne te gjithe, qe lidhemi me ISP te ndryshme per

te siguruar nje lidhje ne Internet. Gati e njejta gje me client.

SOFTWARE = program qe mundeson nje sherbim ne nje

kompjuter te caktuar.

DOMAIN = Bashkesia e gjithe kompjutareva te lidhur nje nje

rrjet. Gjithashtu domain ka edhe nje kuptim te dyte qe perdoret
per adresat e internetit. psh. MalesiaForum.com eshte nje
domain.

NETWORK = Quhet rrjeti i krijuar midis disa kompjuterave ose

disa networkeve. Interneti eshte nje network tejet i madh.

DNS = Domain Name Server - Eshte nje sherbim i instaluar ne

server qe ruan informacionin e gjithe domaineve ne Internet duke
perkthyer adresat e tyre numerike ne adresa qe njerezit e kane
te lehte te kujtojne. Per shermbul: MalesiaForum.com ka nje
adrese numerike (IP) ***.***.***.** por ju e keni me te
veshtire te mbani mend ate se MalesiaForum.com.

SI LEVIZ POSTA NE INTERNET?

Do te perpiqem me pak fjale tu jap nje ide se si arrihet levizja e

postes elektronike ne Internet duke mos u futur ne detaje teknike
qe nuk i hyjne askujt ne pune.

Perpiquni ta imagjinoni internetin si nje numer tejet i madh

kompjuterash qe jane te lidhur dhe shkembejne informacion
(marrin/japin) me njeri-tjetrin. Keta kompjutera jane Servera qe
sherbejne informacion, ose cliente qe lidhen me Servera dhe
marrin informacion. Per shembull: kompjuteri qe ruan
informacionin e faqes se Albasoul eshte nje Server dhe
kompjuterat tuaj jane kliente: sa here qe ju vizitoni kete faqe
serveri ju sherben ju faqen dhe kerkuesi juaj e merr ate
informacion dhe e shfaq per ju qe ta shihni.

Ne te njejten menyre si me lart, funksionon edhe posta

elektronike. Ne server duhet te jete i instaluar nje software qe
grumbullon gjithe posten e adresuar tek ai server, dhe ua
shperndan kete poste gjithe clienteve ne domain e vet. Leximi
dhe shperndarja e postes mundesohet nga protokolli POP3 ne te
shumten e rasteve, mirepo ka edhe raste te tjera ku perdoren
protokolle te ngjashem me POP3 qe nuk ofrojne te gjitha
mundesite e ketij protokolli

Dergimi i postes nga clientet e nje domain ne Internet,

mundesohet nga nje program tjeter i instaluar ne server qe i ruan
mesazhet qe ju shkruani dhe i dergon ato ne destinancionin e
sakte. Ky program perdor sherbimin DNS ne server per tu
orientuar ne lidhje me destinacionin e rradhes ku duhet te
dergoje mesazhet. Besoj se kaq mjafton per tu dhene ju vetem
nje ide ne vija te trasha se si funksionon posta elektronike ne
Internet. Le te hidhemi tani tek roli juaj ne Internet dhe si ju
shkembeni te dhena me keto sherbime. Para se te bejme kete,
duhet qe te kuptojme format e ndryshme te sherbimit te email qe
ju perdorni ne Internet.

CILAT JANE SHERBIMET E NDRYSHME TE EMAIL?

Web-based email

Shume nga ju kane hapur llogari me Hotmail, Yahoo, apo faqe te

tjera ne Internet qe ua ofrojne falas kete sherbim midis tyre edhe
faqja jone. Ky sherbim eshte krijuar nga kompani te ndryshme
dhe ju jep ju vetem mundesine e kontrollimit te postes nepermjet
Internetit. Prandaj keto lloj sherbimesh mbajne emrin "web-
based" qe do te thote te ngrituar ne rrjet: mund te dergoni ose
kontrolloni posten tuaj vetem duke vizituar nje faqe ne Internet.
Me pare ju duhet te rregjistroheni me ta dhe ne pak minuta ju
keni llogarine tuaj te email.

POP3 Email
Sic ua shpjegova tek termat, POP3 eshte nje protokoll qe
implementohet nga programet e leximit te postes ne server, dhe
mundeson shperndarjen e postes tek klientet e vet. Zakonisht, te
gjitha ISP-te perdorin kete lloj email qe nga AOL, COMCAST,
EARTHLINK e me rradhe. Ky lloj sherbimi nuk ju ofron vetem
kontrollin e postes nepermjet nje faqe interneti, por edhe
shkarkimin e postes tuaj nepermjet klienteve(programeve) te
ndryshme qe merren me leximin e postes si Outlook, Eudora etj.
Ky sherbim ne te shumten e rasteve nuk ofrohet falas dhe
llogaria nuk mund te hapet ne Internet por hapet nga ISP juaj kur
ju zgjidhni qe te blini sherbimin e tyre. Falas zakonisht e ofrojne
sherbimet publike si shkollat private dhe publike per nxenesit e
vet ose kompanite per punonjesit e tyre.

SI PERFUNDOJNE VIRUSET NE LLOGARINE TUAJ?

Kjo eshte nje pyetje qe lodh shume naviguesit e rinj te Internetit

me nje njohje te kufizuar teknike te ketij problemi. Shpesh here
te gjitheve ju ka qelluar qe te merrni nje email qe ju josh ose ju
fton te vizitoni nje faqe apo hapni nje skedar qe ua shesin si
"loje", "patch per Windows", "screensaver", "foto" etj por qe ne
fakt nuk eshte ashtu. Pasi ju e hapni kete skedar qe e merrni nga
dikush qe nuk e njihni, pa vetedije ju keni infektuar kompjuterin
personal. Pas pak oresh ose ditesh ju do te shihni dhe pasojat qe
nuk mund te jene te dukshme per momentin. E gjithe kjo ndodh
pasi ju nuk keni njohurite e duhura si te reagoni ne episode te
tilla.

Viruset perfundojne ne kutine tuaj postare pasi ju e keni

publikuar adresen e email ne faqe te ndryshme interneti dhe
robote te ndryshem kerkimi e lexojne adresen tuaj dhe e shtojne
ne listat e tyre. Keto lista bihen ne dore te shume individeve qe i
perdorin pikerisht per qellime te mbrapshta, qe nga shperndarja e
viruseve e deri tek reklamimet e padeshiruara (SPAM).

Nje menyre tjeter e shperndarjes se viruseve eshte infektimi i

miqve dhe shokeve tuaj me te cilet ju mbani korespondence.
Keta miq, pasi infektohen, viruse te vecanta lexojne gjithe
adresen e tyre te emails dhe u dergojne nje kopje te virusit me
shprese se edhe ju do te bini brenda. Ne kete rast, ju do te
merrni nje mesazh mashtrues nga adresa e nje mikut tuaj qe
permban nje virus brenda si skedar te bashkengjitur. Ky mesazh
eshte derguar pa vetedijen e mikut tuaj pasi eshte nje proces
zinxhir i nisur nga infektimi me virus qe nuk mund te ndalet
kollaj.

CFARE ESHTE NE TE VERTETE NJE VIRUS?

Shume nga ju ne kete pike po pyesni veten se cfare dreqin quhet

virus ne boten dishiitale te 0 dhe 1-shave. Virusi ne jeten reale
eshte dicka qe ndodhet ne ajer por ne nuk e shohim dhe qe
perhapet nga vete njerezit e infektuar. Ne boten dixhitale viruset
mund te shihen dhe perbehen nga skedare qe permbajne
instruksione me qellim shkaterrimin apo prishjen e mbarevajtjes
se nje makine sic eshte kompjuetri juaj. Skedaret programohen
nga programues qe kane deshire per te bere keq dhe shkaktuar
anomali, pasi kjo eshte nje menyre per te bere buje ose per tu
hakemarre ndaj njerezve qe nuk i kane fort per zemer. Por
viruset kane vetine te shperndahen me nje shpejtesi
marramendese(pasi jane programuar ne kete menyre) ne menyre
qe edhe demi i shkaktuar te jete sa me i madh. Kompjuterat e
infektuar infektojne kompjutera te tjere nepermjet dergimit me
email te skedarit qe permban virusin.

Viruset kane forma dhe menyra aktivizimi nga me te ndryshmet

por une do te ndalem vetem tek ata qe perhapen me anen e
email. Mjafton nje klikim i juaji mbi nje skedar te bashkengjitur
nje mesazhi qe virusi te aktivizohet dhe infektoje kompjuterin
tuaj. Ju kete e beni ose nga kurioziteti i tepruar ose nga mesazhi
mashtrues qe shoqeron zakonisht nje skedar te tille. Pasojat jane
te medha por te riparueshme.

A DALLOHEN VIRUSET ME SY?

Sigurisht qe dallohen, pasi skedaret e viruseve kane nje
prapashtese dhe format te caktuar. Keto prapashtesa zakonisht
jane .bat .com .exe .ocx .scr .patch .vbx etj. Nese ju shikoni qe
skedari i bashkengjitur ka nje prapashtese te tille, atehere
menjehere e kuptoni qe eshte virus. Kjo eshte menyra me e mire
per te parandaluar viruset qe ju vine me email. Me poshte do te
shkruaj edhe per disa menyra te tjera qe ju te mbroheni nga
viruset.

1. Tregoni kujdes ndaj skedareve te bashkengjitur ne nje mesazh

Sa here qe dikush ju dergon nje mesazh te shoqeruar me nje

skedar te bashkengjitur ne te, duhet te mendoheni 2 here para se
te klikoni mbi skedarin. Gjeja e pare qe duhet te beni eshte
verifikimi i prapashteses se skedarit dhe nese ajo futet ne grupin
e viruseve. Nese mesazhi ju dergohet nga nje person qe ju nuk e
njihni, fshijeni menjehere ate pa u bere aspak kurioz. Kurioziteti i
tepruar eshte fatal ne te tilla raste !

2. Perdorni filtra per mesazhet qe ju vine

Filtrat jane instruksione qe ju i perdorni nga llogaria juaj per te

parandaluar mesazhe nga persona te padeshiruar. Ne rast se ju
merrni nje mesazh me nje virus atehere futeni personin ne listen
e zeze ne menyre qe te gjitha mesazhet e tjera qe do te vine nga
ky person te fshihen automatikisht nga serveri pa qene nevoja qe
ju fshini ne menyre manuale.

3. Raportoni personat qe shperndajen viruse

Hapi tjeter qe ju duhet te ndermerni eshte raportimi i gjithe

abuzimeve te tilla, duke u nisur nje mesazh ISP-se apo
kompanise qe ofron sherbimin e email. Zakonisht kjo adrese
eshte abuse@ISP.com ku ISP mund te jete AOL, Comcast,
Earthlink etj. Ky raportim ben te mundur qe kompani qe ofron
sherbimin te mari masa ndaj abuzuesve dhe te parandaloje
infektimin e metejshem te personave te pafajshem.

4. Perdorni nje llogari me POP3 nese eshte e mundur

Nese keni nje llogari email me POP3, eshte me e sigurt se nje

llogari web-based per arsyen se me POP3 ju keni mundesi me
shume per te seleksionuar posten tuaj. Llogarite me POP3 bejne
te mundur qe te shkarkoni posten ne kompjuterin tuaj me kliente
emaili si Eudora apo Outlook qe jane nder me populloret. Keto
programe ofrojne shume here me teper se nje web-based email.

Jo vetem aq, por programe si Eudora dhe Outlook te japin

mundesine te krijoni filtera me efikase dhe gjithashtu ju lejojne
qe te shikoni informacionin e plote te derguesit te mesazhit. Cdo
mesazh qe dergohet ka nje parathenie (header) qe permban
informacionin e derguesit qe mund te jete i maskuar.

5. Asnjehere mos postoni adresen tuaj te email ne faqe publike

ne Internet

Duhet te jeni shume te kujdesshem ne dhenien e adreses tuaj.

Mundesisht asnjehere mos e postoni ne faqe interneti publike,
pasi ka me mijra robote ne Internet qe skenojne faqe me faqe
per te gjetur adresa email. Perpilimi i te tilla listave ben te
mundur qe ata qe shkruajne viruse ta kene te lehte shperndarjen
e tyre.

6. Informohuni mbi viruset e fundit qe dalin

Tek e fundit, duhet te kuptoni se pavaresisht se sa i rregullt jeni,

pavaresisht se sa masa preventive keni marre, arma me e forte
ne doren tuaj eshte informacioni. Mos pasja e informacionit per
leshimin e viruseve te reja, ben qe ju te ktheheni ne pre e tyre
dhe paguani pasojat e infektimit. Viruse te reja dalin dite per dite
ne Internet prandaj ju rekomandoj te lexoni rregullisht buletinet
qe leshojne kompanite e antiviruseve. Keto kompani
dokumentojne gjithcka qe nga format e shperndarjes dhe deri tek
se cfare duhet te beni qe te mbroheni prej tyre.

7. Krijoni kopje te informacionit tuaj

Ne menyre qe ta beni gjumin e qete dhe te jene te pergatitur per

cdo situate, rekomandohet qe periodikisht (1 here ne dy jave ose
1 muaj) ju te beni nje kopje te gjithe informacionit tuaj ne disk.
Kjo mundeson qe nese sistemi juaj kompromentohet nga nje
virus, ju mund te instaloni gjithcka sic qe brenda pak minutash.
Alternativa e mos pasjes se kopjeve te tilla eshte instalimi i
gjithckaje nga fillimi, gje qe kerkon kohe dhe ekspertize qe ju
mbase nuk e kini. Do te shkruaj mbi kete ne shkrimin tim te
ardhshem mbi viruset.
the_best
25-05-2007, 06:07 PM
Pyetje 1: Cfare eshte nje program anti-virus?

Nje program i tille instalohet ne nje sistem drejtimi qe mund te

jete Windows, Linux, Mac etj. dhe ka si funksione:
- Monitorimin e plote ne kohe reale te gjithe levizjeve te
skedareve ne kompjuterin tuaj.
- Dallimin e viruseve ne skedare te vecante qe jane shkarkuar
apo ruajtur ne kompjuterin tuaj.
- Paralajmerimin e perdoruesit se nje virus X egziston ne
kompjuterin e tij.
- Marrjen e masave automatike per izolimin e skedarit dhe
fshirjen e virusit.

[B]Pyetje 2: Ku mund te gjej nje program te tille?

Si fillim duhet te keni parasysh se egziston nje mori programesh

te tille nga te cilet ju mund te zgjidhni. Te gjithe keto programe
pak a shume kryejne te njejtat funksione dhe nuk mund te
thuash se njeri eshte me i mire se tjetri. Pavaresisht se ka nje
mori programesh te tille, jane tre qe jane me perdorurit ne
Internet qe kane fituar nje fare popullariteti:
- Norton Antivirus
- McAfee Antivirus
- PC-cillin

Norton Anti-virus se bashku me McAfee jane me popullore ne

Europe dhe kontinentin amerikan teksa PC-cillin ka nje shtrirje
teper te madhe ne tregun aziatik. Gati cdo sistem kompjuteri qe
shitet neper dyqane kudo ne bote vjen i shoqeruar me nje
program anti-virus. Ne varesi te markes se prodhimit te
kompjuterit, do te shikoni edhe njerin prej ketyre 3 programeve
te mesiperm. Sony per shembull i shoqeron sistemet e saj me
PC-cillin. Keto programe jane kolosale dhe cmimi i tyre varion
prandaj nuk mund tu japim nje cmim fiks. Vizitoni faqet zyrtare
te ketyre anti-viruseve per te mesuar se si mund te blini keto
programe ne Internet, ose mund te vitoni edhe dyqanet
elektronike te pakices ne vendet ku ju jetoni. Nese jetoni ne USA,
dyqani me cmimet me te favorshme per programet kompjuterike
eshte Best Buy.

Pyetja 3: A eshte i veshtire instalimi i programeve anti-virus?

Instalimi nuk eshte aspak i veshtire per aq kohe sa ju ndiqni nje

pre nje udhezimet qe shoqerojne keto programe. Programet anti-
virus konsiderohen programe kolosale pasi jane ne perdorim
gjate gjithe kohes qe kompjuteri juaj eshte i hapur. Qe nga
momenti qe ju e ndiqni kompjuterin tuaj dhe deri ne momentin
qe e fikni, programi juaj anti-virus do te jete ne funksionim.
Vetem ne ato raste ku ju vete e mbyllni me deshire programin, ai
nuk do te jete ne funksionim.

Pavaresisht nga madhesia dhe kompleksiteti i nje programi te

tille, kompanite qe i prodhojne kane shpenzuar kohe dhe energji
per te dale me nje program instalues sa me te thjeshte dhe te
shpejte. Pasi blini programin, ose e shkarkoni ate nga rrjeti,
mjaton te fusni CD-ne ne CD-ROM tuaj dhe procesi i instalimit do
te filloje automatikisht duke ju udhezuar se cfare duhet te beni.
Per ata qe e shkarkuan skedarine instalimit nga rrjeti, mjfatojne
te klikojne 2 here mbi skedarin setup.exe per te filluar procesin e
instalimit. Ky proces mund te zgjati nga 5-60 minuta duke u
varur ne menyre te drejtperdrejte nga shpejtesia e procesorit
tuaj, sasia e memories, dhe shpejtesia e leximit/shkrimit ne
diskun kryesor. Kushdo qe ka 6 muaj qe perdor nje kompjuter
mund te instaloje nje program te tille pa problemin me te vogel.

Pyetje 4: Si ta kuptoj qe e instalova me sukses?

Edhe njehere, nese ju i ndiqni me perpikmeri udhezimet gjate

instalimit, ne fund fare do te merrni nje mesazh konfirmues qe
instalimi juaj u krye me sukses. Zakonisht, do tu duhet qe te
rindizni kompjuterin tuaj, ne menyre qe programi te filloje tu
mbroje nga viruset e ndryshme.

Nje shenje tjeter dalluese gati me te gjithe programet anti-virus

eshte prania e nje ikone ne kollonen horizontale te statusit, ne
qoshen e djathte majtas te ekranit tuaj (per te gjithe ata qe
perdorin Windows). Nese e shikoni me imtesi ato ikona duke
vendosur shenjen e treguesit mbi to, do te shikoni qe njera prej
tyre do te jete ikona e programit qe ju sapo instaluat. Nese
klikoni me butonin e djathte mbi te do te shikoni nje menu me
opsione te shpejta nga te cilat ju mund te zgjidhni. Ne klikoni dy
here mbi te me butonin e djathte te miut atehere do tu hapet i
gjithe programi ne ekran.

Pyetja 5: Si ta konfiguroj sa me mire per mbrojtje nga viruset ?

Pasi e keni instaluar me sukses, mos kujtoni se tani mund ta beni

gjumin rehat. Jeni po aq te ekspozuar aqsa ishit edhe pa kete
program me pare, per aq kohe sa ju nuk e konfiguroni ate sic
duhet. Ne kete pike secili mund te sjelli eksperiencen e tij, dhe
une do tu jap vetem disa keshilla nga eksperienca ime 5 vjecare.

- Asnjehere mos e mbyllni programin por mbaheni gjate gjithe

kohes hapur. Programi nuk ju mbron per aq kohe sa nuk eshte ne
funksionim.

- Aktivizoni te gjitha llojet e mbrojtjeve qe nuk aktivizohen

automatikisht gjate instalimit. Ka mbrojtje si filtrimi i email apo
mbrojtja ne rrjet qe jane fakultative qe lihen ne doren e
perdoruesit ti aktivizoje.

- Nese ju perdorni nje program si Outlook ose Eudora per te

shkarkuar posten tuaj nga nje POP3 server, atehere ju duhet te
aktivizoni patjeter mbrojtjen qe ka te beje me filtrimin e email.
Kjo mundeson qe cdo mesazh qe shkarkohet nga nje server te
filtrohet me pare nga programi perpara se te ruhet ne
kompjuterin tuaj.

- Nese jeni nje perdorues i ri i Internetit, duhet te aktivizoni

patjeter mbrojtjen e rrjetit qe i jep mundesi programit qe te
filtroje cdo skedar qe ju shkarkoni me ose pa vetedije nga rrjeti
ne kompjuterin tuaj. Pavaresisht nga eksperienca e secilit ne
Internet, kjo u rekomandohet te gjitheve.

- Planifikoni qe te vini ne funksion nje tjeter mundesi qe e ofrojne

te tilla programe, filtrimi i gjithe skedareve ne kompjuterin tuaj.
Kjo rekomandohet te behet te pakten njehere ne jave dhe keto
programe mund ta realizojne kete vete automatikisht, pa qene
nevoja qe ju te kujtoheni per nje gje te tille. Mjafton te zgjidhni
nje dite te javes dhe nje ore te caktuar, dhe programi do ti zere
te gjithe skedaret me rradhe per te pare nese keni ndonje te
infektuar me virus.

- Te pakten 1 here ne muaj, ose me shpesh, duhet qe te

instruktoni programin tuaj per te pare nese ka nje version me te
fundit te tij te cilin ju mund ta shkarkoni automatikisht.
Zakonisht, vete programet komunikojne me kompanite e tyre per
te pare nese nje version i ri egziston, dhe nese po, ndryshimet
me te fundit shkarkohen dhe instalohen ne kompjuterin tuaj. Do
ta shtjelloj me ne detaj rendesine e kesaj pak me poshte.

- Merreni gjithmone seriozisht te gjitha paralajmeret qe u jep

programi anti-virus dhe asnjehere mos kompromentoni sigurine e
sistemit tuaj. Vete programi do te marri masa per ta pastruar
sistemin tuaj, dhe do te kerkoje vetem aprovimin tuaj. Nese ju
refuzoni, do te jeni te ekspozuar per te infektuar gjithe sistemin.

- Lexoni gjithe dokumentacionin e mundshem qe shoqeron

programine instaluar. Sa me shume ju dini per ate program, aq
me mire do te jeni ne gjendje qe ta vini ne perdorim per
mbrojtjen e informacionit tuaj elektronik.

Pyetje 6: Dua te di me shume se si funksionon nje program i

tille..

Pa dashur te hyj ne detaje qe nuk i hyjne ne pune askujt, do te

mundohem qe tu jap nje ide ne vija te trasha se si funksionon nje
program i tille.

Konsiderojeni kompjuterin tuaj si nje shtepi qe ka dyer e dritare

ku mund te hyjne insekte vdekje prurese. Dyert e dritaret e
shtepise jane mjetet e komunikimit qe ju perdorni ne Internet sic
jane email, navigimi i internetit, shkarkimi i skedarevee nga webi.
Shtepia po u la per shume kohe pa pastruar ze pluhur dhe e
njejta gje ndodh edhe me kompjuterin. Rolin e fsheses ne
kompjuterin tuaj e luajne pikerisht antiviruset qe heqin pluhurin
dhe insektet qe infektojne shendetin e kompjuterit tuaj. Pra ne
gjuhen popullore, antivirusi eshte nje filter qe nuk lejon qe ne
shtepine tuaj te futet as pluhur dhe as insekte qe jane te
demshme per shendetin tuaj.

Le te hidhemi ne gjuhen teknike. Nje program i tille ben nje

skenim ne kohe reale te te gjitha operacioneve qe kane te bejne
me shkrimin e informacionit ne kompjuterin tuaj. Funksioni i dyte
komplimentar eshte ai i i monitorimit te plote i te gjitha
programeve qe funksionojne ne kompjuterin tuaj. Jo te gjitha
programet jane programe qe u vine ne ndihme njerezve per te
rritur produktivitetin e tyre, ka edhe programe qe shkruhen per
qellime te pasterta shkaterruese dhe denigruese te punes se
individit. Pra roli i programit anti-virus nuk lejon qe dikush tu
shkruaj ne kompjuter nje skedar qe mbart nje infeksion, ashtu
sikunder nuk lejon qe dikush te vere ne funksionim nje program
qe mund te jete me pasoja te keqija per sistemin tuaj
kompjuterik. Programi nuk i izolon dyert dhe dritaret e shtepise
tuaj, thjeshte u ve nje rrjete qe nuk lejon qe te hyjne e te dalin
insekte vdekjeprurese.

Shume nga ju ne kete pike po pyesni veten se si ka mundesi qe

ky program i njeh viruset. Pergjigjia eshte shume e thjeshte, vete
programi mbart nje liste te plote te gjithe viruseve qe njihen deri
me sot. Kjo liste ne vetvete mbart "firmen e virusit" sic njihet ne
gjyhen teknike. Kjo mundeson qe programi te beje krahasimin e
firmes se viruseve ne liste me skedaret e kompjuterit tuaj. Nese
krahasimi eshte i suksesshem, atehere nje virus eshte gjetur dhe
programi e di se cili virus eshte ai qe ka infektuar kete skedar. Ne
rast se krahasimi deshton, do te thote ne shumicen e rasteve qe
skedari eshte i "pastert". Kjo nuk eshte gjithmone e vertete pasi
mos harroni qe programi vetem njeh ato viruse qe njihen, jo ato
qe jane leshuar kohet e fundit !!!!!

Krahas listes se viruseve, programi eshte programuar qe te

ndermarri edhe nje seri hapash sa here qe nje virus X eshte
zbuluar. Ne shumicen e rasteve skedari qe mbart virusin futet ne
karantine qe eshte nje vend ku programi hedh te gjithe skedaret
e infektuar ne kompjuterin tuaj dhe nuk lejon asnje program
tjeter qe ti lexoje. Ose programi mund te mundohet te fshije
virusin qe i eshte bashkengjitur skedarit. Nese ia del ta fshije,
skedari mund te perdoret serrisht nga perdoruesi. Ne rast se nuk
ja del, atehere programi e izolon ne karantine ose e fshin fare
skedarin. Ne kete menyre parandalon shtrirjen e metejshme te
epidemise ne kompjuterin tuaj apo me gjere.

Sa here qe ju shkarkoni "updates", programi i shton listes se

viruseve viruse te rinj qe jane zbuluar kohet e fundit. Ne kete
menyre, programi juaj do te jete ne gjendje qe ti dalloje dhe
parandaloje keto viruse para se te jete teper vone per fatin e
informacionit ne kompjuterin tuaj.
Pyetje 7: A mund ta bej gjumin e qete tani?

Ne nje bote virtuale ku dite per dite dalin ne skene viruse te reja
te panjohura, asnjehere ju apo kushdo nuk mund ta beni gjumin
e qete se sistemi juaj eshte 100% i mbrojtur. Sipas disa
obzervimeve, qe nga dita e leshimit te virusit te ri duhen plot 48
ore qe te diagnostikohet dhe nxirret nje anti-dot per virusin. Ky
antidot do te shkarkohet nga miliona programe qe perdoren nga
perdoruesit e thjeshte dhe per kete do te duhen muaj te tere.
Prandaj eshte mire qe gjithmone te shikoni nese nje version i ri i
programit tuaj ka dale per shkarkim. Gjithashtu, asnjehere mos
lini pas dore informacionin ne lidhje mbi problemet e sigurise dhe
kercenimet e reja qe lindin ne internet dite per dite. Armiku me i
madh jua ne kete lufte kunder viruseve eshte padituria.
Gjithmone informohuni mbi gjithcka pasi ka te beje direkt me
eksperiencen tuaj ne internet.

Per ata qe duan qe te mos kene te bejne fare me viruse dhe jane
paksa fanatike per tu mbrojtur nga viruset, une ju rekomandoj
duke qeshur hapat e meposhtme:

- Shkeputni cdo lidhje te kompjuterit tuaj me Internetin duke

shkeputur cdo lidhje telefonike apo kabllore qe ju mund te keni.
Per aq kohe sa nuk jeni te lidhur fare ne Internet apo ne rrjete te
ndryshme lokale, nuk do te keni probleme me viruse!!!

- Mbrojeni kompjuterin tuaj me fjalekalim, ne kete menyre vetem

ju mund ta perdorni ate.

- Mos pranoni te instaloni ne kompjuter lojra apo programe qe

nuk jane te mbrojtura nga (c) e kompanive qe i kane prodhuar.
the_best
25-05-2007, 06:07 PM
VIRUSET KOMPJUTERIKE

Sipas rrethit respektivisht hapsires ku jetojme dhe veprojne

viruset kompjuterike i kalsifikojme ne:
Boot virus
File virus
Makro virus dhe
Network virus

Boot viruset jane viruse qe vendosen ne boot sektor .Boot sektori

eshte sektori i pare i disketes dhe sektori i pare i particionit te
diskut (nese disku eshte i ndare ne particione)
Ne kete sektor mbahen mend te dhenat per diskun respektivisht
per particionin e diskut si p.sh. numri i sektoreve te particionit
dhe disa programe te vogla.Me startimin e kompjuterit,Bios-i
bene leximin e te dhenave nga boot sektori dhe virusi i vendosur
ne boot sektor lexohet dhe vendoset si rezident ne memorjen
qendorore, keshtu gjate punes se kompjuterit ai kryen
aktivitetnin e vet negativ.
Gjithashtu boot virusi mund te vendoset edhe ne sektorin e pare
te diskut i cili sektor paraqet Master rekordin startues(Master
Boot Sector,Master Boot Record MBR).Mbr ehste sektori i pare i
diskut(MBR nuk ka disketa) ku mbahen te dhenat per diskun,
particionet,particionin primar dhe disa programe te vogla.Poashtu
edhe MBR lexohet me startimin e kompjuterit dhe keshtu virusi i
vendosur ne kete pjese behet rezident ne memorje.
Te dhenat ne MBR dhe ne BOOT sektor nuk jane te dhena
standarde (si te dhenat tjera) dhe tek keta te dhena nuk kemi
qasje ne kuptimin e DEBUG-imit(te intervenoj ne nivel me te
ulet), prandaj, viruset qe sulmojne keta pjese jane edhe me te
veshtire dhe shkaktojne deme me te medhaja.

File viruset jane viruse te cilet vendosen ne fajlla, zakonisht i

sulmojne fajlla me prapashtesa BAT,EXE,COM,SYS,DLL,
etj.Gjithashtu mund te gjenden edhe ne fajlla te tjere si p.sh.
fajlla te dokumenteve ne Word,Excel, fajllat me permbajtje
shablone(template files),fajlla tekstual, fajlla me permbajtje kodin
burimor te ndonje programi etj.Keta viruse behen aktive gjate
leximit te atyre fajllave dhe keshtu mund te behen rezident ne
memorjen qendrore(Vendosen ne memorjen qendrore) te
kompjuterit dhe pastaj barten ne fajlla te tjere.
Macro viruset jane viruse te cilet veprimin e demshem e kryejn
nepermjet meta gjuheve (gjuhet per shkruarjen e makrove-
macro komandat ne programe te ndryshme si Microsoft Word,
Excel,Access etj.).Pra jane te shkruara ne makro gjuhet dhe
shperndahen nepermjet makrove te perfshira ne programet e
fajllave te te dhenave , si p.sh. fajllat me te dhena te pregatitura
ne Microsoft Word, Excel, fajllat me shablone etj.Fajllat e ketille
mund te permabajne viruse (infektohen me viruse) te ketilla.

Network Viruset jane viruse te cilet shperndahen nepermjet rrjetit

kompjuterik.Keta viruse shfrytezojne protokole dhe komandat e
rrjetit kompjuterik ose emajlin per shperndarjen (bartjen ) e
vetvetes nga ndonje kompjuter ne largesi (Remote Computer).
Te permendim se gjithashtu ekzistojne edhe kombinime si p.sh.
boot-file viruse(sulmojne edhe boot sektoret edhe fajllat),
network-makro viruse(makro viruset te cilet shperndahen
nepermjet emajlit),etj.
Sipas sistemit operativ ne te cilin veprojne viruset kompjuterike
mund ti klasifikojme ne viruse ne Dos, Windows 3 * , Windows
95, 98, Me, NT, 2000, xp, OS/2 etj.Gjithashtu ekzistojne edhe
viruse qe kane aftesi te sulmojne pjese nje sistemi operativ ose
te me teper sisteme operative.

Sipas teknologjise se veprimit viruset kompjuterike i klasifikojme

ne:

Viruse rezidente (TSR viruset)

Viruset e mshehura (Stealth viruset)
Viruset shumeformeshe dhe vete enkriptues (Self encryption
and polymorphic viruset ). dhe
Viruset me teknike jo standarde (viruset qe shfrytezojne Non-
standard techniques).

Viruset rezidente jane viruse te cilet te kompjuteri i infektuar, me

startimin e kompjuterit viruse vendose ne nje pjese te RAM
memorjes e cila pjese gjate gjithe punes se kompjuterit eshte
aktive.Virusi do te leshoje ate pjese te RAM memorjes me
shuarjen ose ristartimin e kompjuterit.Nga ky vend virusi vepron
duke u shperndare neper fajlla ose ne rrjete kompjuterike.Viruset
mund te jene boot, file, makro ose network virus.Veshtire
fshihen.

Viruset e fshehura mund te jene boot viruset ose file viruse, kane
vetine te mshehin vetveten.Tentojn te behen te pa hetueshme
duke e ngjit kodin e vet si pjese perberse ne donje fajll
programor pa bere ndryshim ne kontrolln e fajllit dhe ne te kete
menyre i shmang detektimit, jane viruse mjaft te rezikshme.

Viruset shumeformshe dhe vete enkriptues jane viruse te cilet

prodhojne kopje te ndryshuar te vetvetes respektivisht do here
kur e kopjojne vetveten e ndryshojne kodin e tij duke zvogluar
mundesine e zbulimit.Gjithashtu kane vetine qe nje pjese te kodit
te vet ta shifrojne (kriptojne) sipas ndonje elsi te rastit poashtu
me qellim te shmangjes se detektimit.Kane veprime te
llojllojshme, pra, mund te jene boot ose file.Jane viruse te cilet
veshtire identifikohen.Si p.sh virusi i famshem BRONTOK.

Viruset me teknik jo standarde jane viruse te cilet perdorin

teknika dhe forma te ndryshme per te mshefur sa me thelle
vetveten ne berthamen e sistemit operativ (si p.sh virusi me
emrin APA), ti mbroj kopjet rezidente nga detektimi,
tentimi te barte kopje te tij ne Bios, etj.

Sipas aftesise destruktive (shkateruese) te viruseve, viruset i

klasifikojm ne viruse
Lojnash (aspak te rezikshem)
Jo te rezikshem (me efekte te vogla, grafike, zeri, etj)
Te rezikshem (te cilet ne menyre serioze e pengojne punene e
kompjuterit dhe llogaritjeve) dhe
Shume te rezikshem (demtojne pjeset vitale te sistemit, fshinje
te dhenat, shkatrojne strukturen e te dhenave etj. E deri te
djegia e ndonje komponenete hardverike).
Nje karakteristike tjeter e viruseve eshte edhe mundesia e
riparimit te demeve te bera (Repairable) qe do te thote pas
zbulimit dhe eleminimit (fshirjes) te virusit nuk do te kemi
pasoja.Fatkeqesisht kete karakterisike nuk kane te gjithe viruset.

Ne vazhdim do te jap disa shembuj te viruseve dhe vetite e tyre:

1.RIPPER (boot virus, rezident ne memorje dhe i riparueshem,

madhesia 512 B)
2.ADOLF (file virus, sulmon fajllat me prapashtesat COM, i
riparueshem, madhesia 475 B)
3.B3 (boot virus, rezident ne memorje, madhesia 3880 B)
4.BAMSTER6 (virus me mundesi kriptimi, sulmon EXE fajlla,
madhesia 530 B)
5.Friday the 13th (fajll virus i cili nese ndodh data 13 dita e
premte atehere i fshine te gjitha fajllat me prapashtese EXE,
ndonjehere edhe vetveten).
6.MICHELANGELO (boot virus, rezident ne memorje, vepron me 6
Mars ne ditelindje e Michelangelo)
7.STONED (boot virus, rezident ne memorje, madhsia 440 B)
8.PING PON (boot virus, rezident ne memorje, madhesia 512 B)
9.SHUMANN (makro virus, i riparueshem)
10.KILLDLL (makro virus, i riparueshem) etj.
Lista e viruseve te njohura deri ne Gusht 2002 permban 61883
viruse (e shprehur ne fleta te shkrimit lista perrmaban rreth 1030
faqe te formatit A4) dhe cdo jave ka 10 deri 20 tentime per
zhvillimin e viruseve te reja.

Pervec viruseve kompjuterike ekzistojne edhe programe te tjera

te demshem por qe nuk sillen si viruse kompjuterike.Programet e
ketilla jane:

Krimbat (Worm) dhe

Programet e demshme (Harmful Programs).
Kirmbat jane programe kompjuterike parazite te cilet kane
aftesine e vete kopjimit, nuk jane viruse dhe nuk infektojne
programe tjere.Krimbat krijojne kopje te vetevetes ne te njejtin
kompjuter ose mund tu bartin kopjet neprermjet rrjetit
kompjuterik.Zakonisht shperndahen nepermjet IRC (Internet
Relay Chat) sherbimit te internetit.
Programet e demshem jane programe me ndihmen e te cileve ne
menyre te kontrolluar shkaktohen deme, me qellim te caktuar si
p.sh. depertimi ne administerimin e ndonje kpmpjuteri, kopjuteri
me largesi, kopjimi i shifrave te mshefura, rezimi i sistemeve
kompjuterike , etj.p.sh. programet te quajtura Backdoors.Nje lloj
tjeter i ketyre programeve jane programet e quajtura Trojan
Horses te cilet varesisht prej situates bejne deme, si p.sh. fshijne
te dhenat ne diske, e rezojne sistemin etj.Ne krahesim me viruset
keta nuk shpendahen gjeresisht sikurse viruset dhe gjate fshirjes
se te dhenave nga disku mund te fshinje edhe veteveten pse ose
te zbulojne veteveten dhe pastaj lehte te fshihen nga shrytezuesi,
Ndryshe keta programe njihen edhe me emrin bomba logjike.
D!T!
25-12-2007, 11:05 PM
Flm shum. edhe flm per munin
Tini
05-01-2008, 06:27 PM
Si ta pastroni Kompjuterin nga temp1.exe , temp2.exe ... !!

Pershendetje,
Jane disa Virus qe jan tani NEW (Ri) per boten e kompjuterave
dhe jan virus shume te bezdisshem, saqe ju bind mendjen qe ta
beni format/clean install Jo vetem C: por te gjitha Particionet
duke fshire te gjitha filet
Ndoshta dikush eshte infektuar nga ata kan bere format C:
(Windows) por prap se pra qofse keni particione tjera si D: ne te
njejtin Kompjuter prap PC juaj do jet infektuar nga ky virus .
Ky lloj virusi shum shum shpejt perhapet ne rrjeta cka do te thot
qe infekton edhe klientat tjer qe jan ne ate Network.
Po ashtu bene Kompjuterin tuaj me te ngadalshem po ashtu i
humb shenimet qka gjinden ne D: E: ..., bene Copy file te
ndryshem nga shum here , krijon autoplay ne Disqe, doni ta
skenoni me antivirus Restartohet PC dhe eshte e pamundur qe te
fshihet , ja nje tutorial se si mund te eliminohen keta viruse
perfundimisht nga Kompjuteri juaj

Nese jeni i infektuar nga keta viruse:

Trojan-Dropper.Win32.Small.apl
Virus.Win32.Perlovga.a
Backdoor.Win32.small.lo
temp1.exe, temp2.exe, copy.exe , svchost.exe...
svchost.exe eshte file i windowsit i cili mundeson startimin e
serviseve te kompjuterit ky file qofte se gjindet ne
Windows/system32 ateher kursesi nuk duheni ta beni delete por
qofse gjindet ne ndonje lokacion tjeter fshijeni menjeher.

Ateher download KasperSky Antivirus bejeni Update shkyqeni nga

rrjeta Kompjuterin dhe ndiqni hapat me poshte:

Per ti larguar ata nga Kompjuteri veproni keshtu :

1. Hyni ne SAFEMODE (duke e mbajtur tastin F8 gjat dhezjes te

kompjuterit).
2. Me KasperSky skanojeni Kompjuterin me FullScan dhe
neutralizoni gjithqka qe gjen - neutralize all.
3. Restartojeni Kompjuterin dhe startoni normal.
4. Hapeni My Computer.
5. Klikoni me mouse2 ne Particionin C: dhe klikoni Open.
6. Aty eshte nje file me emrin autorun.inf (ket file Fshijeni nga
kompjuteri)
- Ne qofte se autorun.inf nuk shihet ateher shkoni ne: Tools ,
Folder Options , View ,
- Dhe klikoni ne Show Hidden Files & Folders dhe OK.
- Ne qoft se shihet ky file ateher bejeni delete por qofse jo ateher
kalojeni ket hape.
7. Qofte se keni me shum Particione D: , E: , F: , ... ateher
perseriteni hapin e 5 dhe te 6 ne secilin particion.

Nese KasperSky nuk ju lajmeron se jeni ende i infektum nga keta

virusa ateher Kompjuteri juaj eshte
pastruar dhe vetem duheni ta eliminoni AutoPlay menyn.
Per ta larguar kete duheni te veproni keshtu:

1. Shkoni ne Start
2. Klikoni Run
3. Shkruajeni regedit (prekeni enter)
4. Klikon - My Computer (ne regedit dritaren)
5. Prekeni F3 (tastin ne tastatur), ose shkoni Edit - Find
6. Shkruajeni Mountpoints2 (klikoni enter, dhe prisni deri te
perfundon kerkimi)
7. Pasi ta gjen Mountpoints2 klikoni Delete ==> YES (fshijeni)
8. Dilni nga Regedit dhe ristartojeni Kompjuterin

Keta 8 hapat e fundit qe ta beni me te lehte ateher vetem shkoni

ne Start - Run
dhe ne vendin per text copy/paste ket tekstin e kuq dhe prekeni
Enter

reg delete
HKCU\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Exp
lorer\MountPoints2 /f
Ristartojeni Kompjuterin.

Kyqeni ne rrjete beni update KasperSky-it dhe lereni Antivirusin

te monitoroj gjithe kohen
Besoj qe do tju ndihmoje per ata qe jane infektuar.
Tini
15-02-2008, 02:43 PM
Test per Anti-Virusa , kshtu mundeni te testoni se a ju funksionon
antivirusi 100%!

Hapeni NOTEPAD

Mereni Keni Copy Edhe Lirojeni PASTE filen:

"X5O!P%@AP[4\PZX54(P^)7CC)7}$EICAR-STANDARD-
ANTIVIRUS-TEST-FILE!$H+H*"

edhe Pastaj Baneni Save me ket Emer --> fakevirus.exe

Nese File Prishet Automatikisht Ateheres AntiVirusi Juaj Punon
100%.....
Bujar
03-05-2008, 10:31 PM
Faleminderit Per Informata Te dyve
Kuqezi
04-05-2008, 02:41 PM
kompjuterat me windows gjithmone do te kene viruse qe i
sulmojne prandaj ju duhet antivirus. Nqs nuk doni te keni
problem me viruse perdorni Mackintosh nga Apple. Kompjuterat
Mackintosh nuk kane viruse dhe nuk njihet asnje virus ose
program qe mund ta demtoje
vBulletin v3.6.10, Copyright 2000-2010, Jelsoft Enterprises Ltd.