Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau 2
Kum 106-na February 2017 Bu 1,253-na
Editor :
Rev. Dr. C. Chawnghmingliana Ph. 2316411(R)
Joint Editors :
Rev. P.C. Pachhnga
Upa H. Ronghka
Upa Prof. R.L. Thanmawia
Rev. P.B. Mankima
Business Manager : Upa C. Lalbiaktluanga
Synod Office, First Floor
Mission Vng, Aizwl 796 001
Office Phone 2324590; e-mail: kristiantlangau@yahoo.co.in
A C H H N GA T H U A W MT E
1. Editorial 1
2. Mizoram Synod 2
3. Lwrkhwm 9
4. Zawhna leh Chhnna 13
5. Sermon: (1) Pathian hnaih 19
(2) Chawhpawlh nun Lalpan a duh lo 24
6. Swma pakhat 28
7. Kum 2017 Puitling SS zir Thupuan thlr lwkna 32
8. Kohhran inkhwm zai leh a chhehvl 39
9. Snna 43
Synod Puipate
Moderator : Rev. Lalzuithanga
Secretaries : Rev. Lianhmingthanga Sailo (Sr.)
Upa R. Dngzkpuia (Jr.)
Finance Officers : Rev. P.C. Pachhnga
Rev. H. Remthanga
Statistician : Upa Dr. H. Vnlalhluna
Sr. Executive Secretary : Rev. Lalramliana Pachuau
Executive Secretary : Rev. B. Sngthanga
The Organ of the Presbyterian Church, Mizoram
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau 3
HMLMATE HMANGAIH
Khawvla thil harsa ber znga pakhat chu hmlmate
hmangaih hi a ni ngei ang le. Khawvl thlrna a\ang
Editorial chuan hmlmate chu hmangaihna leh zahngaihna
dawng phk tra ngaih an ni lo. An chunga
thinrimna hrk thlk leh an phu twk hremna pk tr a ni ringawt
mai. Thuthlung Hlui dnah pawh hmlmate chunga zahngaihna lantr
ai chuan tihboral mai tr a ni. Ha aiah ha, mit aiah mit tih a ni a.
Chumi awmzia chu - thil chu a nih ang angin thungrulh emaw, tih lt
ve mai tr tihna emaw ni wm tak a ni. Chutianga han thungrulh
chuan rilru pawh dam huai tra ngaih a ni.
Lal Isua erawh chuan, In hmlmate chu hmangaih ula, a
tiduhdahtu che u chu \awng\aisak rawh u, tiin min zirtr daih thung.
Chuti ang chu thil tih theih a ni dwn em ni? Mihring tna tih rual loh
hi Pathian nn chuan tih theih loh a awm lo. Peru rama Sharpa
Indian-te chu mi lu la hnam an ni \hn a, an mi man apiangte hi an
that zl \hn a. Lal Isua Chanchin |hain an thinlung a khawih dangdam
chinah erawh chuan an mi man te chu that mai tawh lovin kr thum
chhung Bible an zirtr hlauh thung.
Sipai pakhat Jail tng hian America ram President, Abraham
Lincoln-a kha a haw m m mai a, nchhia a lawh hlawih hlawih
reng mai a. Tng vngtute chuan Lincoln-a hnnah, Ka pu, he mi
tng hian nchhia a lawh reng mai che a, khai hlum tawh mai rawh,
an ti a. Lincoln-a chuan eng danga chhang ta lo chuan lehkha a ziak
a, Hei hi zuk pe rawh u, a ti ta mai a. Lehkha an han chhiar nk
chuan ngaihdamna thu leh Jail a\anga chhuah zalen a nih thu hi a lo
ni a. Chu Jail tng chu a han lwm m m khawp a. Abraham
Lincoln-a chu a sawi chhe leh ngai tawh lo mai ni lovin, Abraham
Lincoln-a ngaisng bertute znga mi a lo ni ta hlauh zwk a ni.
Phuba la lova ngaihdamna hian hna a lo va thawk ropui thei m!
Hmlmate hi \hianah siam theih an lo ni reng mai. Benjamin Franklin-
a chuan, I hmlmate hmangaih rawh. I dik lohna hrilhtu che an ni si
a, lo zuk ti daih a!
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau 4
3. Pastor/Pro.Pastor
Induction 2017
January 15, 2017
(Pathianni) khan Mizoram
chhng leh pwn hmun hrang
hrangah Pastor leh Pro. Pastor
Induction neih a ni a, Synod
Puipaten hetiang hian Induction
Executive Secretary
an neihpui:
i/c Publicity, etc.
(1) Rev. Lalzuithanga,
1. Kum 2017 atn Synod
Moderator-in Rev. Lalrinsnga
Office hawn a ni leh ta
Bangalore
Krismas leh kum thar
chawlh hman hnuah January 5 (2) Rev. H. Remthanga, Finance
khan Synod Office leh Synod Officer-in Rev. Lalnuntluanga
hnuaia Department hrang hrang Sailo Tlabung Chawnpui
office hawn \an a ni leh ta. Office (3) Rev. Lalramliana Pachuau, Sr.
\an ni hian zng dar 9:30-ah Rev. Executive Secretary-in Rev. B.
Lalzuithanga, Moderator-in Zobiaktluanga Karimganj
devotion hun hmangin thawktute (Cachar)
chu Presbyterian Kohhran tna
thawk mai kan ni lo va, Pathian (4) Rev. P.C. Pachhnga,
rawngbwltu kan nih avngin Executive Secretary-in Rev. H.
\hahnemngai tak leh lwm Lalawmpuia, Srchhp
chunga Lalpa rawngbwl tr (5) Rev. B. Sngthanga,
kan ni tiin a fuih. Executive Secretary-in Rev. R.
2. K|P Lalrinmawia, Hnahln
January 6 - 8, 2017 chhng 4. Finance
khan Hliappui K|P Diamond January 9 - 12, 2017 khn
Jubilee lawm a ni a, hemi hun Shillong-ah PCI Finance
hmanpui hian T.Upa Zomuana Committee neih a ni a, hemi
Rlte leh Dr. David C. hunah hian Upa Lalswmliana,
Vnlalfakawma te an kal. Finance Manager a kal.
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau 5
mangang m m a, tihngaihna
dang a hre bawk si lo. Chutia
\ap leh mangang taka a awm lai
chuan aw a hre ta a, chu aw
chuan, I nupui bulah kal la, i kut
kha a hnungah nghatin Isua
Isua hminga \awng\ai Krista hmingin va \awng\aisak
Isua hming an lam vng rawh, tih ri a hria a. Mak ti m
ringawtin Muslim nu pakhat, min a nupui bulah chuan a va
kum khat chuang khum beta kal a, a thu hriat ang chuan a
damlo tawh chuan damna a \awng\ai a, Isua Krista
chang. God Reports-in a tr lan hmingin an ti chiah chu a
dnin Berlin, Germany-a nupui chuan a hnunga thr sa vih
American Missionary-te hnna luh ang hian a hria a, chumi zawh
Baptisma chang thar nupate chuan damna changin a tho
chuan Isua tihdamna mak tak chhuak thei ta nghl a ni.
chanchin testimony an sawi thu Doctor-te pawhin x-ray leh thil
a tr lang a. Baptisma chang hi hrang hranga an han en pawhin
Nizar-a a ni a, damna mak tak thilmak a ni tih bk sawi theih
chang hmeichhia hi a patea nupui an nei lo. A natna zawng zawng
a nih thu a sawi. Nizar-a patea chu thwk leh khatah Isuan a
nupui hi hnungzng na nei a nih tihdamsak a ni. Hetiang thil a
avnga tho chhuak thei lo, khum thlen hnu hi chuan he mite nupa
beta kum khat chuang awm tawh hian Lal Isua chanchin bk sawi
a ni. Damdawi in pan trin tr an hre lo a ni, tiin Nizar-a
pawisa an nei lo va, a nupui chu chuan a sawi bawk.
a mu tawp mai a, a rihna pawh -CHRISTIANTODAY
220 pounds-in a sn belh a ni,
chu chuan nasa takin a taksaah Egypt-a Biak In lian ber
harsatna a thlen bawk. sak tiam
Ni khat chu a nupui na tuar Egypt (Aigupta) President
thwm avng chuan hrehawm ti Abdel Fattah al-Sisi chuan
m min Nizar-a patea chuan Krismas lawmna Cairo Coptic
Pathian a au ta ringawt mai a, a Orthodox Cathedral-a an
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau 12
nasat thu pawh a sawi lang nasa North Korea ramah chuan
thei hle a ni. Nikum (2016)-a hriat thiam phk bka nasa leh
Krismas thuchah a chhuahah rpthlkin Kristian tngte chu
pawh Lal Isuan entrna min sawisak an ni \hn a, hei hi an
hnutchhiah hian thil t ber leh ram rorltu Kim Jong Un-a awm
hnuaihnung ber anga kan ngaih chhng chuan nasa zual zl tra
pawh hmangaihna thinlung nn ngaih a ni. Nigeria rama
kan ti tr a ni, a ti. Kristiante buaina leh harsatna
-CHRISTIANTODAY thlentu berte chu Islam pwl
Boko Haram leh Fulani militias
Khawvl ram 12
an tihte niin ni tin hian tualthahna
Kristiante tawrh
thleng reng ang a ni a. Syria leh
nasatna hmun Iraq-ah te chuan Kristiante hi an
Khawvl ram hrang hranga mang deuh thaw tawh a ni. India,
Kristianten tihduhdah an tawrh China ramah te pawh Kristian
dn lo chhinchhiah \hn te hian beih an twk reng bawk
International Christian Concern a. New and Noteworthy an tih
(ICC)-in Hall of Shame tih an ramah te hian dn hmangin
siam tharah chuan North Korea, Kristianna leh sakhaw mite chu
Iraq, Syria leh Nigeria ram te hi rah beh chhoh mk an nih thu
Kristian tihduhna nasat berna tr lan a ni bawk.
ram te a nih thu tr lan a ni. Hng -CHRISTIANTODAY
bkah hian Saudi Arabia,
Pakistan, China, India leh Egypt Phillipines-ah Isua lim
te chu sakhaw zalnna nn kawng zawh
bawhchhetu kumhlun ram an nih Phillipines-ah chuan kum tin
thu te, category dang New and January ni 9-a an tih \hin dn
Noteworthy (a thar leh angin thing duma siam Isua lim
chhinchhiah ngai/tlk) an siam Black Nazarene an tih zwn
thar an ram chhnga thil chungin Manila khawpuiah
thlengten sakhaw zalnnain a kawng zawhna hun hman leh a
tuar chhoh mkte tih list-ah ni a. He Isua lim hian tihdam
chuan USA, Russia leh Mexico theihna nei nia ngaih a ni a, a
te chu dah an ni. them hmwr tawh ringawt pawh
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau 14
Chaw \ha ei leh muthilhin thisen leh taksa a siam a, rilru pawh
a tiharh angin thutak leh Pathian biakin mihring leh thlarau a
siam \ha a, rawngbwlna a tinung \hn.
- Richard Cabot
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau 15
ve tho si a. Entr nn: Paula leh a, a dik zwk min han hrilh
Barnaba chu anmahni nn inhnial teh.
namna an inhnial lohva, an Ch. Tuna Kristian Hla Buah i
inkhin tlat avngin tih te, Tin, tih hi eng tik kuma chhut nge
chng lai velah chuan Kawng tih i rawn sawi lang lo va, chhn
avng chuan buai namnin an thiam a har deuh hlek a. 18th
buai ta lova tih te, Khaw (Revised) Edition 2005, 4th
namna piang ka ni lo, Khua Reprint 2010-ah hi chuan
chu thim namnin a thim ta lo Gospel Centenary kuma
va etc. Poster siam i rawn sawia mi
Heti hian khaikhwm dwn ang hian a inziak thlap mai a. I
ta ila. Kan Bible-ah hian en sual pawh a ni ve thei tho
namn hi lo tih hian a zawm mai a, lo en chiang leh deuh teh.
nghl lo tlngpui a, hei hi tn hma Eng pawh ni se, a dik zwk chu
a\anga kan pi leh pute lo hman Rev. J.H Lorrain 1870-1944,
\hin dn a ni zwk mah nghe Rev. F.W Savidge 1862-1935
nghe a, a dik lohna a awm tih hi a ni e.
chuang lo ve. I rawn rawt ang Z.2. Inneihnaah zungbun
hian namn lo tih hi ziak zawm buntr dwna moneitu
nghl zl trin \awngkam thuchhamah hian sap \awng
chhepin lo siam rem ta se, chu hmang tr tn Pa leh Fapa
pawh chu a dik ve thei tho bawk leh Thlarau Thianghlim
ang. hmingin tih thu dah tel a ni
Upa R. Snglwma, a. Tin, inneihtrtuin nupa tak
Vnchngpui zawhnate an ni ta tih a puanna thuah
Z 1. Gospel Centenary kuma hian Pa leh Fapa leh
Poster siamah khn Rev. J.H. Thlarau Thianghlim hmingin
Lorrain 1870-1944. Rev. F.W. tih thu dah tel a ni bawk a,
Savidge 1862-1935 tiin dah a Mizo \awngah hian a tel lo ve
ni a. Tna Kristian Hla Buah ve a, Trinity thurin urhsn
hian Rev. J.H. Lorrain 1862- taka kalpui leh vawnga
1935 tih leh Rev. F.W. Savidge inzirtr kan nih avng pawh
1870-1944 tiin dah a ni leh ta hian telh ve hi a \ha hle lwm
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau 18
ni? Kan telh ve loh chhan min \awngah Nei ang tih
han hrilh teh? ringawtin dah a ni leh bawk
Ch. Trinity thurin urhsn taka a, Pathian \anpuinain ka nei
kalpui leh vawn duh mi i ni tih i ang tia chham/sawi hi a
zawhna a\ang hian a hriat theih harsa chuang lo va, a takin a
a, a lwmawm hle mai. Kan thk hle bawkin a hriat si a, a
inneih thu chham hi sap \awng hrehawmah leh a nuamah
a\anga lehlin a nih hml a. A pawh Pathian \anpuinaa dam
letlingtute hian a ngialnganin an chhnga innei tra thu tiam
let vek lm lo niin a lang a. A chu Pathian leh a kohhranho
ngialngana lehlin ai hian a thu tum Dn Thianghlima inneite thu
leh \awngkam tluang deuh tiam dn tr dik tak a ni zwk
zwka dah hi a \hat zwkna a dwn lwm ni. Mizo \awnga
awm \hn rng a. A Mizo \awng kan telh ve loh chhan min han
lamah pawh hian Trinity thurin hrilh teh.
urhsn taka kalpui leh vawn Ch. Hei pawh hi i zawhna
duhna tilang khawp chuan Pa leh pahnihna chhnna ang deuh tho
Fapa leh Thlarau Thianghlim tih hi niin a lang. A ngialngana lehlin
hi hman a ni ve tho mai. a nih loh vng ni maiin a lang e.
Zungbun inbuntr dwna PC Lalbiakchhnga, Upper
thuchhamah hian a ngialngana let Republic zawhnate
lovin Pa leh Fapa leh Thlarau Z.1. Matthaia 12:31-32-ah
Thianghlim tih aiah Pathian Dn hian Pa leh Fapa sawi chhiat
thianghlim tih a rawn hmang leh sawisl chu ngaihdam a ni
ve thung a, Pathian Dn ang a ti a. Thlarau Thianghlim
thianghlim tih hian Trinity a sawisl chu ngaihdam a ni lo
kwk tho trah ngai ila a \ha ang a ti a. Chanchin |ha
twk tho long maw? Johana 4:24-ah chuan
Z.3. Inneihnaa Mo leh Pathian chu Thlarau a ni, a
Moneituin an thu tiam an sawi chibai bktuten Thlarau leh
takah hian sap \awng hmang tih tak zetin chibai an bk tr
tn Pathian \anpuinain ka a ni a ti a. Pathian nihna
nei ang tiin dah a ni a. Mizo ropui ber chu Thlarau
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau 19
Z.3. Kan Kohhran Thurin No. awm lo. Hemi thu \anchhan tr
6-ah chuan Thlarau Bible thu erawh chu tam tak
Thianghlim Pa leh Fapa ata hmuh tr a awm, entr nn:
lo chhuak chuan mihring chu Nimahsela, amah, Thlarau dik
chhandamna changtuah a tak a lo thlen hunah chuan, thutak
siam a ti a. Chanchin |ha zawng zawngah a hruai lt ang
Johana 4:24-ah bawk hian che u (Jn 16:13)
Pathian chu Thlarau a ni tih Upa B. Lalhmunliana,
a ni a. Pathian nihna Thlarau Bethlehem Vnglai zawhna
Thianghlim hi kan sawi hran Z.1. Rualbanlote Ni hi kum tin
chuan Pathian chu a nihna a June Pathianni vawi
bo a va ang wm ve? A nih thumnaah kum eng emaw zt
leh Thlarau Thianghlim Pa leh kan hmang tawh a. 2017 Nilai
Fapa ata lo chhuak chuan leh Beihrual Thupui-ah leh
Mihring chu Chhandamna Synod Calendar-ah hian June
changtuah a siam tih hi Bible Pathianni vawi 4-naa hman
bung leh chng khawiah nge trin tih a ni ta a, eng nge a
a awm? chhan? Engti zia nge?
Ch. Kohhran Thurin hi Bible Ch. Kumin June thla SEC-ah
chng lk khwm a ni lo va. khn Synod Calendar 2017
Bible thu hrang hrang a\anga a siam a nih khn Rualbanlote Ni
sawi tum leh tihlan a tum, mumal kha June 25 (Pathianni vawi 4-
leh fel tak leh awmze nei taka na) tiin dah a ni a. Chumi ang
rem khwm a ni a. Chu vng chuan Sunday School zirlai leh
chuan thurin \awngkamte hi Nilai leh Beihrual thupui bu-ah
Bible thu ang thlip thlep chu a pawh dah a ni a. Kan hotute kan
awm meuh lo. Thlarau han zwt chiang a, tihsual palh
Thianghlim, Pa leh Fapa ata lo liau liau a ni e, an ti a.
chhuak chuan Mihring chu Rualbanlote Ni kha June
Chhandamna changtuah a siam Pathianni vawi thumna 18th June
tih pawh hi hetiang \awngkam 2017 tih tr a ni e. Tihsual palhah
chiah chiah hi chu Bible-ah a ngaihdam kan dl e.
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau 21
PATHIAN HNAIH
Sam 73:27-28; Jak 4:7-8
- Rev. Dr. Zaihmingthanga
Khatla
1. Thuhmahruai: Kan thupui innghahna Sam
73-na hi fakna hla ropui tak mai a ni a, Asapha
Fakna Hla tih a ni a. Asapha chu tu nge ni tih te
kan chhui a. Hrilhfiahtute chuan Asapha chu
musician hmingthang tak mai a ni a, Lal Davida te hun laia Temple-a
Pathian an biak lai pawha Temple Zaipwl hruaitu a ni a, Levia chite
znga mi a ni tih te min hrilh a (1 Chro 6:31-40;16; 2 Chro 29:30).
Tichuan he hla hi ama phuah nge, mi phuah sa hetiang taka sak theih
tra siamtu tih chu hriat phk rual a ni tawh lo. Lal Davida te hun lai
daih tawh a nih chuan BC 1000 vl daih tawha mi kha a ni a, vawiinah
kum 3000 hnuah pawh kan la nei a, kan la hmang \angkai ta zl mai
te hi han ngaihtuah chian chuan thil ropui tak a ni e.
He Sam hi ngun taka han sawisl bonaah ka sil a a ti.
chhiar chuan a ziaktu hian a hun Sam 24-a kan hmuh angin Kut
laia a thil tawnte chu Pathian fai leh thinlung thianghlim nei a,
rinawmzia leh amah ringtute Lalpa tlnga chho va, a hmun
nihlawhzia a sawi a, chumi rual thianghlima ding \hn a nih thu
chuan mi sualte vnneih sizia te a sawi a ni. Mahse, khng mi
chuan a rilru a tin a. Nuam sa sualte awm dn a hmuh khn
takin an awm a, an inei thau va, Ka rap pelh \helh \helh a, ka
engthwl tak leh chapo takin an ke pnte hi a tleu lek lek a ni, a
awm a, an hausa a, an taksain ti a (v.2). Tuarna leh hrehawmna
n an tuar ve lo. Mi chunga lng tam takin a tlk buak \hin laiin
angin an induh hle nghe nghe a, khng mi sualte erawh kha chuan
Pathian \ihna leh hlauhna an nei tuarna leh harsatna eng mah an
lo. An milenna leh hausakna twk ve si lo, a ti bawk a.
avng chuan an duh duhin an Chutianga amah leh mi
awm mai a ni. Chutih lai chuan dangte intehkhina lungngai taka
he Sam ziaktu hi chuan Pathian a awm \hn chu Pathian Biak In
a \ih avngin a thinlung a Temple-ah a kal a, ngun taka a
tithianghlim a, a kutte chu han ngaihtuah chuan Pathian
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau 22
kan lo zaln ta a, Pathian kan lei thei lo rng rng a ni. Kan
mamawhna a lo tlm ta hle mai Pathian hi kan hnna awm
a, kan duh duh kan ti a, kan sawi Pathian a ni a, a nung a, thil a ti
a, kan duhna apiangah kan kal thei a, a ringtute zngah chuan tn
a. Lalpa tel lo hian thil kan ti thei thlengin thilmak a la ti reng a ni.
vek emaw tih mai tr a ni ta a. Amah pwl tr leh a ram lo thlen
Pathian mamawh lova inngai theihna trin min hmang duh
\henkhatte phei chuan Pathian a reng a ni. Keimahni lamah kan
awm pawh an ring lo hial tawh a inpk athu a ni e. Pathian chu
ni awm e. Agnostic Group te hnaih rawh u, anin a hnaih ang
pawh an insiam e, an ti a. Pathian che u.
chuan kan mamawha kan auh 4. Tlngkawmna: Kan thu
phawt chuan min chhng \hn a, tlngkawmna atn chuan - Sam
kan auh loh hi chuan kan thiltihah ziaktu thu - Lalpa Pathian chu
a rawn inrawlh kher lo. Thlarau ka inhumhimnaah ka hmang a, i
Thianghlim min awmpuitu zia chu hnathawh zawng zawng thu chu
kan hria a, kan bulah a awm reng ka hrilh theih nn (v.28) a ti a.
a, kan biak pawh leh pawh loh Chumi awmzia chu - Pathiana
athuin a rawn inrawlhin a rawn innghat tlatin, a thiltih ropui takte
inrawlh lo mai a ni. Ni tina a chu a hriattr dwn a ni. Pathian
hruaina dla kan \awng\ai phawt a hnaihna chhan ber pawh
chuan min hruai \hn. A tel lo leh Chanchin |ha hrilh hi a ni.
a hriat lohva thil tih duh kan neih
Kan thupui, Kei atn zawng
tlat chuan a rawn inrawlh buai
Pathian hnaih hi a \ha a ni kan
lo. Zawi tin kan rilru chhngrilah
tih rual hian Pathian ngaihsakna
thu a sawi a, kan tihsual lohna
hi lungawina tel zawngin
trin min puih a duh reng a;
hlwkna nasa tak a ni rng a ni"
mahse, kan ngaihsak lohva kan
tih (1 Tim 6:6) pawh hi i hre reng
bengkhawn duh miau loh chuan
ang u. Lal Isuan, Fmkhur ula,
min tilui ngai lo a ni.
awhna rng rng lakah chuan
Ringtu nuna thlamuanna te, invng rawh u, sum ngah hi
lwmna te, hlimna te hi mihring dam chhan a ni lo ve, a
khawvlin min pe thei lo. Pathian ti a (Lk 12:15). Ni tin Lalpa ke
thlamuanna rilru rng rnga hriat bulah i awm ang u; tichuan, a duh
sn loh chu ringtute chanvo a ni zwng tih chu nuam kan tih
a, hausakna sum leh pai hian a zwng a lo ni ve thei dwn a ni.
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau 26
SWMA PAKHAT
(Deut 14:22-27; Mal 3:6-12)
R. Lalzrzoliana
Ramhlun Vngchung Kohhran
Ringtute hian kum tina kan kut kawih a\anga kan thar chhuah
znga swma pakhat thawhlwm inah hlan tr a ni. Tin, Pathian
inah ei tr a awm theih nn swma pakhat hi kan pe \hn tr a ni a.
Hei hi Pathian thu a ni. Swma pakhat kan pk chuan vn
malswmna min tiam thu Bible-in min hrilh a. Ei raltu min khapsak
tr te, lei rahte chu tihchhiat a nih tawh loh tr thu te, thei rahte chu
a hlam tla ral tawh lovang ti tein min hrilh bawk a. Amaherawhchu,
swma pakhat pk hi sum dah punna anga ngaih chi chu a ni lo
vang. Swma pakhat pk ngei chu ringtute tih trte znga pawimawh
m m chu a ni.
Swma pakhat chuang lo tia pe lo pawh a awm
Kristiante zngah sawma theih a. Swma pakhat pk a
pakhat hian ngaihhlut a hlawhin, ngai tawh lo tia sawi pawh a
pk pawh kan ngai pawimawh awm theih a ni. Eng pawh ni se,
tlng hle hlawm deuh vek a. Mi swma pakhat hi Bible sawi
\henkhatte phei chuan Pathian angin kan pe ngei ngei tr a ni.
hnnah swma pakhat pk mai Swma pakhat kan pe ngai lo a
bkah sawma pahnih te an pe nih chuan Pathian thu wih lo,
niin an sawi a. Swma pakhat bawhchhetu emaw, ringtu
pk hi kan ngai hluin kan ngai sawngnawi, \huanawp tak emaw
pawimawh tlat reng a ni. Swma kan lo ni ang e. Swma pakhat
pakhat pk hi Pathian thu a ni a. kan pk loh hian kan hriat loh
Swma pakhat hi kan pe ngai lo laiin ei rutu kan lo ni palh thei a.
a nih chuan kan inen fiah a ngai Pathian pawi sawi kan lo ni reng
ang. Swma pakhat pe lo, ringtu thei a ni. Ringtute hi \hang zl tr
inti si, mahni tna hmang zo a leh kan thlen chin a\anga
awm theih a. Tin, swma pakhat hmaswn zl tr kan ni a.
hi dik takin kan pe tak tak Swma pakhat kan pe lo a nih
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau 31
ni lo vang. Pathian thu hi dah a ni. Duh zah zah pk leh phal
pawimawh ber ni se, Pathian dn dna pk hi Pathian thu a ni
ringtute chuan Pathian thu hi kan lo. Swma pakhat Pathianin a tih
dan pawimawh ber tr a ni si a. chuan sawma pakhat pk a ngai.
Duh zt zt pk a theih em? Swma pakhat a pht lohna
Swma pakhat pe trin hmunah chuan a ngai lo a ni mai.
buai a awl viau \hin a ni. Sawrkr Dik taka tih hi Pathian lawm
hna thawh hlawhah te, thlai thar zwng a ni. Pk loh tawp phei
leh ran piangah te, dwrkai tn chu ringtute tn chuan tih chi a
te, loan kan lk a\angte leh ni lo. Swma pakhat aia tam kan
pawisa tam tham tak kan hmuh pk chuan thilpkah Pathian kan
a\angte hian swma pakhat pk hneh bng lo vang.
a harsat chng a thleng \hn. Thil Pathian chuan malswmna
tlm thamah chuan phr tak leh tam tak min pe a. Min pk belh
phal taka pk a awl viau \hn a. zl a. Kan dil loh thleng pawhin
Pawisa tam tham takah chuan min pe \hn a. Chuvngin, swma
pk a harsa fo mai. A tlm pakhat lo pk ve hi ui chi a ni lo.
pawhin, a tam pawhin swma Swma pakhat hi pe zl mai
pakhat pe tr kan ni. rawh. Pathian min hmangaihna
Kan thil thar a\anga pawisaa hi a ropui hle a. Pathian hi
chang thei chi kan tna pawisa chawimawi tlk, fak phu a ni.
lova pk harsate chu pawisaa Kan sum hian kan chawimawi
chantra pe trin Pathian chuan thei a. Kan fak thei a ni.
a rem thu a sawi a. Pawisa Lalpa tna pe nasa apiang
a\anga swma pakhat chu an lwm \hn a. A pe tam apiang
swma pakhat pk tr a ni ang an hlim \hn a ni. Lalpa lama
a. Pawisa lo pawh swma \hahnem ngai apiangin a ropuina
pakhat pk tr chu, ran znga a an hmu chiang \hn. Chn
piang hmasa ber emaw, kan thlai ngamna apiangah Pathian a ropui
thar hmasa ber emaw pk tr a a. Thlarau Thianghlim awmna
ni. Pawisaa kan chantr chuan apiangah zalnna a awm a. A
kan chantrna zt zt kha pk tr hlwkna ringawt thlr lo va, chn
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau 33
ngamna nunah hian thinlung athuneihna leh kan tih theih tak
emaw tia kan duh dn dna kan
thianghlim \hn. Pht lt tlatnaah
phalna hmun hmuna pk kan
chuan kan buai \hin a ni. Mahni
tum chuan Pathian i rwn ang u.
ralna zlah Tlarau Thianghlim a
che \hn a. Ka thu thu tihnaSwma pakat pkna hmuna pk
hian mi \anpui ta riaua ngai,
hmunah chuan Pathian a che thei
mahnin kan duh duhnaa pka
lo. Pathian ring tlat ila, keimahni
rau ta riaua ngai, mahni
ngei pawh kan hlim m m \hn
a ni. Thu wihna chauh hi lungawina zawngtu kan lo ni
palh ang e. Swma pakhat hi
Pathianin a duh a ni. Pathian
chuan a hnnah ei tr a awm LALPA kan Pathian inah
theih nn thawhlwm inah pe thawhlwm inah pe trin Bible
chuan min hrilh si a. Ringtu ni si
rawh u, a ti a. Pathian ta tr
Kaisara hnnah kan hln daihdik lo taka swma pakhat petu,
duh dwn em ni? Swma a hmun lova petu, sawi hnualtu
kan lo ni palh ang e. Hawh u
pakhat kan pk phal phawt
kan Pathian inah ei tr a awm
chuan nasa takin a hlawhtlinna
theih nn, thawhlawm inah ngei
kan hmu ngei ang.
hln ila, kan thlarau nun pawh
A twp berah chuan swma a hlimin a pr tlan tr pawh kan
pakhat hi kan thu thua kan nei ngei ang.
w Bill-a chuan an Pastor hnnah, Pastor, clerk hna ka thawh laiin
kr khatah dollar 50 ka hlawh a, swma pakhat dollar 5 thawhah
harsatna ka nei ngai miah lo va. Tnah sum ka lo la lt hnem ta a.
Ka buai ta a ni. Min \anpui thei ang em? a ti a. Pastor chuan a
\awng\aisak a, Lalpa, Bill-a sum lk luh hi rawn titlm ang che,
swma pakhat pkah buaina a nei ta si a, a tih lai chuan Bill-a
chuan lo pawt chatin, Pastor, duh twk teh, swma pakhat pkah
ka buai tawh lo vang, a lo ti chl a. - Morris Chalfant
ni. An thlarau nun chu tihchhiat khuaah (Kol 4:13) leh Mileti
theih loh tra chhinchhiah tlat khuah (Tirh 20:17) te kan hmu.
a ni a, Krista lo kal lehna ni, Thupuan bua kohhran pasarih
anmahni chhan chhuahna ni kan hmuhte hi a hun laia khaw
chu a lo her chhuak leh thuai ropui tak tak te, sumdwnna leh
dwn a ni. Chutih hunah chuan sakhua leh hnam nun zirna
mi sualte chu kumkhua atn hmunpui a ni. Kawngpui lian
tihchhiatin an awm ang a; puiin hng khawpui hi a pal tlang
Krista tna rinawm taka awm vek a. Philadelphia leh Laodikei
te phei chu khaw inhnaih tak an
tlatte chu lei thar leh vn tharah
chuan lawm luhin an awm ang ni a, km 43 (ml 27) vl chauha
a; chatuan ropuinaah chuan an inhlat a ni. Ephesi khawpui leh
lt dwn a ni (p.5) tiin. Laodikei khawpui te hi an inhlat
ber a, hemi khawpui pahnih
Thupuan bu hi Kohhran inkr hi 152 km (ml 94) a ni
Pasarihte hnna thung. Hng khua kohhrante
lehkhathawn a ni hian an hmangaihna hmasa ber
Thupuan bu hi Kohhran an tlksan avng te, zirtrna dik
pasarih - Ephesi, Smurna, lo - Nikola, Balaama leh
Pergamos, Thuatira, Sardis, Jezebeli zirtrna an ngaih theih
Philadelphia leh Laodikei te avng te, Pathian mit an tlun loh
hnna lehkhathawn a ni. Hng avng te, lum si lo, vawt si lova
kohhrante hi tnlaia Europe ram
an awm vngtein sawislna leh
pakhat Turkey vl lai khua te an
vaukhnna an dawng deuh vek
ni. Hetih hun lai hian Rom ram
awp chhnga mi vek an ni. Hng a. Smurna leh Philadelphia
chauh hi Asia Minor huam kohhran hi a dawng lo awm
chhnga kohhran awmte tihna ni chhun a ni wm e. Thlarauvin
lovin khaw pawimawh tak taka kohhranho hnna thu a sawi hi
kohhrante an nih avngin beng nei chuan hre rawh se tih
kohhran dang aiawhtute an ni. chu kohhran pasarih teah hian a
Hng chauh lo pawh Asia Minor- thunawn ang hrimin a hmang
ah hian kohhran dang Troas vek. A tna rinawmte erawh chu
khuaah (Tirh 20:5f) te, Kolossa lwmman pk tr thutiam a awm
khuaah (Kol 1:2), Hierapolis vek thung.
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau 36
a tum a, tnlai huna zir chhuah min hrilh a (p.12). Hei aia chiang
tr awmte a rawn khawrh deuh hian hrilhfiahna bu hian a
chhuak zl hi a hlu khawp mai. zui lam hi min han hrilh chiang
Amaherawhchu, kei chuan ka deuh sela, zir pawh a awlsam
kham khawp lo deuh. Thuneihna zual ngei ang.
hman sual leh hleilenna dodlna Thupuan Hrilhfiahna hian a
lehkhabu (resistance narrative) bung tin twp lamah hian End
ang hian han kalpui na hret phei note kan hmu deuh zl a. A thu
se chuan kan tnlai dinhmun lkna hnr leh a bu chhng thu
atn a hlu lehzual ngei ang. hriat belhna atna belhfkawm
Sakawlh leh Kum Sng Rorl tak tak pawh a awm nual mai.
lam ringawt buaipui lo hian kan Hei hi a zir chk peih tn chuan
rama dik lohna leh hleilenna te, he hrilhfiahna tihlutu leh bung
corruption lo hluar zl te leh sum tirittu a ni thei ang. A end note
pathianna (mammon) khawvlah \henkhat phei chu zirlai lama seng
hian Thupuan bu hi dodlna luha itawm hial te pawh a awm
Pathian thuziak bu (resistance a ni.
narrative) a ni tih hawi zwng
Phk 209, para twp ber
hian lo chhiar nawn ve teh, a
pangngate chu an tlwm ta
ngaihnawmin a thuchah laimu hi
tih hnuaiah chuan pangnga te
a practical teh a nia.
chu an tlwm ta tih hian Rom lal
Thupuan bu hrilhfiahna zngah pathian anga inchhlte a
kalpui dn chi hrang hrang kwk bk a ni tih a ni a. Chngte
(Preterist, Idealist, Futurist, chu Caligula, Claudius-a, Nero-
Literary etc) a rawn sawi a, a, Vespasian-a leh Titus-a te an
hrilhfiahna bu hian eng nge a zui ni ang tih a ni. Rom lalte znga
deuh bka, eng nge a thlauh thlk Pathian anga inchhl hmasa ber
deuh tih te, hnwl bk nei lm Augusta hi a ni wm e;
lovin a kalpui tlang nge tih te min amaherawhchu, pathian anga be
hrilh hran lo va, heti ngawt hi ngei trin mipuite a tilui lo.
chuan hriat thiam a har deuh Vespasian-a leh Titus-a te phei
wm e. Thupuan bu hi a ngial hi chu lal fing leh rorltu \ha an
ngana pawm a him loh thu erawh ni a, pathian anga biak leh inchhl
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau 40
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau 41
2. Zai: Hla chu sak a nih loh Thianghlim hnathawh awm vak
chuan han tih vak ngaihna a awm lo anga hmuh a awl viau mai a,
chuang lo, lmpui phei chu harsa hlim lmna lam hla kan sa a nih
tak a ni. Chuvngin, hla chu sain chuan a dikna chin a awm.
\hahnemngai taka zai a Pathian malswmna kan dawnte
pawimawh hmasa leh phawt a znga kan lo tih\han tawh leh
ni. Zai a \hat loh chuan lm pawh kohhranho nunphunga bet tlat
a \ha ngawt thei chuang lo. lm hi Mizote tn chuan a hluin
Pathian faka rawngbwl tlng a ropui a, a tak a, a thianghlim
kan ni tih hriain a zaia te leh a a, a zahawm bawk. Chuvngin,
lma te chu induhsak tawn taka nawmnah taka kalpui chi a ni lo.
zaiin kan lm bawk ang a, tu mah Zah theih loh vng leh mahni
indah pawimawh bk lutuk loh intuam mawi nn te tih loh a \ha.
tr. Kan za hian intiswt tawn Hui khwmtu a nih laiin a tak kan
leh inchhm alh tawna rawng chan si loh chuan vaw darhtu leh
inbwlsak tawn kan ni tih hriat beidawnna thlentu a ni thei a;
reng tr a ni. Chu induhsak chuvngin, thlarau leh tih tak zeta
tawnna leh inhmangaihnaah tiin, lmtual hi kan vawng
chuan Isua zirtrte kan nihzia a thianghlim tlat tr a ni.
lo lang ang a, Lalpa chu
5. Rimawi: Rimawite hi hman
chawimawia awmin a lo ropui
thiam chuan a \hain a ropui hle a
ang a, a miten a malswmna kan
ni. Khuang leh zai te nn a inrem
chang bawk ang.
\hat loh erawh chuan a buai
3. Khuangpute: Kan sawi nuaih mai a; chuvngin, thawh
tkte a taka chanpui tra hona \ha neih te, rimawi hman
pawimawh ber chu hla hruaitu, thiam hrim hrim te a pawimawh
khuangpute hi an ni. Inbuatsaihna hle a ni. Ri chi hrang hrang, zai
\ha, thlarau leh tih tak zeta tih a leh kut ben rk te pawh awmze
ngai a, inpkna leh \awng\aina a neia min khaikhwmtu ber chu
pawimawh zual. Kal hma a \l khuang hi a ni a, a vaia \ang
angin haw tlai pawh a \l thei e. khwm inrem mawi tak chu mu-
4. Lm: Lm an awm loh chuan sic ropui, Pathian fakna ropui
hlawhtling zo lo leh Thlarau leh thiltithei, rimawi tak tak zwk
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau 44
chu a lo ni \hn. Rimawi chi hrang zwnga hla thu lo hril kan tum a
hrangte nn thiam tak leh mawi nih rau rau chuan solfa nna en
taka Lalpa fak trin Bible chuan kawp ngai khuang khat hla te hi
min ti a ni. lo hril a ngai zwk mah wm e.
Eng pawh ni se, hla hril
6. Hla hril: Aurinna hmanga hla
chungchng hi chu a \hatna leh
hril hi tn hnaia kan chn thar a
\hat lohna sawi tr a tam ang,
ni a, miten hla thu an thiam loh
duh dn pawh a inang lo ang.
vnga zai ngaihna an hre lo tr
Mahni kohhran \heuhvah kan
vnga lo sawi zltu emaw, mi
kalpui dn ngai pawimawh thiam
chawk phrtu tr emaw, mipui
ila, a \ha tr zawnga insiam rem
hip nna thwm neih hrim hrim
zl thei tra ngaihtuah te, rilru
emaw kan lo tih\han laklawh
tihzau te, inrwn khwm te chng
tawh vng emaw pawh a ni mai
ila a \ha ngawt ang.
thei, tih ngei ngei trah kan ngai
ta niin a lang. Duh dn, ngaih dn Kan sawi tkte hi a \hain a
a inang lo thei viau wm e. pawimawh vek wm e. Bible-
Khuangputen hla an thiam in, Elrel leh inngaihhlut avnga
chhuak vek bk lo thei a, a bu eng mah ti lovin, mi tinin
ena khuang vuak a lo rem lo ve inngaitlwm takin mahni aiin mi
thei bawk nn, hla hril hrim hrim dang \ha zwkah ruat \heuh rawh
hi chu a \hatna lai a tam mai. se, (Phil 2:3) a tih ang hian
Amaherawhchu, kan thiam inngaitlwm taka zaiin lm bawk
tlnglwn deuh pawh a tlar tin ila, Thlarau Thianghlim tihharhna
mai han hril hi chu a thlahlelin kan fak Lalpa chauh hi
bengchhengin zai a tibuai hial kan chhuan ber lo ni fo se,
zwk thei. Mipui zai \anpui chatuan hmun thleng pawhin.
w Hlaa Pathian pwl hi ringtute nun siamtu a nih avngin duh
tui viau tr a ni. D.L. Moody
w Mihring nun hi a tawi a, mi tam takin sermon aiin hla
hi an hre thiam zwk a. Hla ka siam hian thuchah hlan ka
tum a ni. F.J. Crosby
w Hla chu thu hriak nei a ni. Rev. Thansiama
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau 45
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau 47
www.mizoramsynod.org