CURIA - Documents http://curia.europa.eu/juris/document/document_...

Wydanie tymczasowe

WYROK TRYBUNAU (sidma izba)

z dnia 2marca 2017r.(*)

Odesanie prejudycjalne Ochrona konsumentw Dyrektywa 2011/83/UE

Artyku21 Porozumiewanie si zwykorzystaniem telefonu
Wykorzystanie przez przedsibiorc linii telefonicznej wcelu umoliwienia
konsumentom kontaktowania si wsprawie zawartej umowy Zakaz
stosowania taryfy wyszej ni taryfa podstawowa Pojcie taryfy
podstawowej

W sprawie C568/15

majcej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE,

orzeczenia w trybie prejudycjalnym, zoony przez Landgericht Stuttgart
(sd okrgowy w Stuttgarcie, Niemcy) postanowieniem z dnia
15padziernika 2015r., ktre wpyno do Trybunau wdniu 5listopada
2015r., wpostpowaniu:

Zentrale zur Bekmpfung unlauteren Wettbewerbs Frankfurt am

Main eV

przeciwko

comtech GmbH,

TRYBUNA (sidma izba),

w skadzie: A. Prechal (sprawozdawca), prezes izby, C. Toader

iE.Jarainas, sdziowie,

rzecznik generalny: M.Szpunar,

sekretarz: A.Calot Escobar,

uwzgldniajc pisemny etap postpowania,

rozwaywszy uwagi przedstawione:

w imieniu Zentrale zur Bekmpfung unlauteren Wettbewerbs

Frankfurt am Main eV przez M. Rossa oraz M. Hammera,
Rechtsanwlte,

w imieniu rzdu estoskiego przez K. KraaviKerdi, dziaajc

1 z9 03.03.2017 12:38
CURIA - Documents http://curia.europa.eu/juris/document/document_...

wcharakterze penomocnika,

w imieniu rzdu litewskiego przez D.Kriauinasa oraz K.Mickut,

dziaajcych wcharakterze penomocnikw,

w imieniu rzdu niderlandzkiego przez J.Langera oraz M.Bulterman,

dziaajcych wcharakterze penomocnikw,

w imieniu rzdu skiego przez S. Hartikainena, dziaajcego

wcharakterze penomocnika,

w imieniu Komisji Europejskiej przez D.Roussanova oraz S.Grnheid,

dziaajcych wcharakterze penomocnikw,

po zapoznaniu si z opini rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu

10listopada 2016r.,

wydaje nastpujcy

Wyrok

1 Rozpatrywany wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym

dotyczy wykadni art. 21 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2011/83/UE zdnia 25padziernika 2011r. wsprawie praw konsumentw,
zmieniajcej dyrektyw Rady 93/13/EWG i dyrektyw 1999/44/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylajc dyrektyw Rady
85/577/EWG i dyrektyw 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
(Dz.U.2011, L304, s.64).

2 Wniosek ten zosta przedstawiony w ramach sporu Zentrale zur

Bekmpfung unlauteren Wettbewerbs Frankfurt am Main eV,
stowarzyszenia zajmujcego si zwalczaniem nieuczciwych praktyk
handlowych, z niemieck spk comtech GmbH, prowadzc dziaalno
polegajc na sprzeday artykuw elektronicznych ielektrycznych, ktrego
przedmiotem jest taryfa opat za rozmowy telefoniczne stosowana przez
wskazan spk wramach obsugi posprzedaowej.

Ramy prawne

Prawo Unii

3Artyku1 dyrektywy 2011/83 okrela jej przedmiot wnastpujcy sposb:

Niniejsza dyrektywa, poprzez osignicie wysokiego poziomu ochrony

konsumentw, ma przyczynia si do waciwego funkcjonowania rynku
wewntrznego w drodze zblienia niektrych aspektw przepisw

2 z9 03.03.2017 12:38
CURIA - Documents http://curia.europa.eu/juris/document/document_...

ustawowych, wykonawczych i administracyjnych pastw czonkowskich,

dotyczcych umw zawieranych midzy konsumentami aprzedsibiorcami.

4Artyku6 tej dyrektywy, zatytuowany Wymogi informacyjne dotyczce

umw zawieranych na odlego i umw zawieranych poza lokalem
przedsibiorstwa, stanowi wust.1:

Zanim konsument zostanie zwizany umow zawieran na odlego lub

umow zawieran poza lokalem przedsibiorstwa, lub jakkolwiek ofert
w tym zakresie, przedsibiorca w jasny i zrozumiay sposb udziela
konsumentowi nastpujcych informacji:

[]

f)koszt korzystania ze rodka porozumiewania si na odlego wcelu

zawarcia umowy, wprzypadku gdy koszt ten obliczany jest wsposb
inny ni na podstawie taryfy podstawowej;

[].

5 Zgodnie z brzmieniem art. 13 ust. 1 akapit pierwszy wskazanej

dyrektywy:

Przedsibiorca zwraca wszystkie patnoci otrzymane od konsumenta,

wtym wprzypadku gdy ma to zastosowanie koszty dostarczenia, bez
zbdnej zwoki, awkadym razie nie pniej ni wterminie 14 dni od dnia,
w ktrym zosta poinformowany o decyzji konsumenta o odstpieniu od
umowy zgodnie zart.11.

6Artyku19 dyrektywy 2011/83 przewiduje:

Pastwa czonkowskie zakazuj przedsibiorcom pobierania od

konsumentw, wzwizku ze stosowaniem okrelonych sposobw patnoci,
opat, ktre s wysze od kosztw poniesionych przez przedsibiorcw
wzwizku zkorzystaniem ztych sposobw.

7 Artyku 21 tej dyrektywy, zatytuowany Porozumiewanie si

zwykorzystaniem telefonu, jest sformuowany wsposb nastpujcy:

Pastwa czonkowskie zapewniaj, aby w przypadku gdy przedsibiorca

posiada lini telefoniczn przeznaczon do telefonicznego kontaktowania
si z nim w sprawie zawartej umowy, konsument kontaktujc si
zprzedsibiorc nie by zobowizany do pacenia taryfy wyszej ni taryfa
podstawowa.

Akapit pierwszy pozostaje bez uszczerbku dla prawa dostawcw usug

telekomunikacyjnych do pobierania opat za te poczenia.

Prawo niemieckie

3 z9 03.03.2017 12:38
CURIA - Documents http://curia.europa.eu/juris/document/document_...

8 Paragraf 312a Brgerliches Gesetzbuch (niemieckiego kodeksu

cywilnego), zatytuowany Oglne obowizki izasady majce zastosowanie
w przypadku umw konsumenckich; ograniczenia dotyczce postanowie
wsprawie opat, stanowi:

[]

(5) Postanowienie, w wyniku ktrego konsument zobowizany jest do

uiszczenia opaty za to, e kontaktuje si on zprzedsibiorc wzwizku
z pytaniami lub wyjanieniami dotyczcymi zawartej midzy nimi
umowy za pomoc udostpnianego przez przedsibiorc w takich
celach numeru, jest niewane, jeli nalena za to poczenie opata
przekracza t nalen za zwyke korzystanie z usugi
telekomunikacyjnej. Jeeli na mocy zdania poprzedzajcego
postanowienie jest niewane, konsument nie jest zobowizany do
uiszczenia opaty za to poczenie rwnie wobec operatora
telekomunikacyjnego. Operator ten jest uprawniony do domagania si
od przedsibiorcy, ktry zawar to niewane porozumienie
z konsumentem, uiszczenia opaty za zwyke korzystanie z usugi
telekomunikacyjnej.

[].

Postpowanie gwne ipytania prejudycjalne

9 Na swej stronie internetowej comtech podaje numer telefonu

umoliwiajcy poczenie zlini obsugi serwisowej, przy czym numer ten
przeznaczony jest wszczeglnoci dla klientw, ktrzy zawarli ju umow
sprzeday i ktrzy pragn uzyska dodatkowe informacje lub zoy
reklamacj. Numer ten rozpoczyna si preksem 0180, ktry jest
wNiemczech powszechnie stosowany do linii obsugi serwisowej objtych
taryf krajow. Koszt pocze z tym numerem, zwanym
niegeogracznym, jest wyszy ni koszt poczenia standardowego
z numerem linii stacjonarnej, zwanym geogracznym, lub z numerem
sieci ruchomej. Z postanowienia odsyajcego wynika, e koszt pocze
z numerem telefonicznym comtechu rozpoczynajcym si preksem 0180
wynosi 0,14 EUR za minut w wypadku pocze nawizywanych z sieci
stacjonarnej i0,42EUR za minut wwypadku pocze zsieci ruchomej.

10W ocenie Zentrale zur Bekmpfung unlauteren Wettbewerbs Frankfurt

am Main udostpnianie linii obsugi serwisowej na podstawie taryfy wyszej
ni taryfa za poczenia zwyke stanowi nieuczciw praktyk handlow,
naruszajc 312a ust. 5 kodeksu cywilnego. Z tego wzgldu
stowarzyszenie to wezwao spk comtech do zaprzestania spornej
praktyki iwytoczyo przeciwko niej powdztwo przed Landgericht Stuttgart
(sdem okrgowym wStuttgarcie, Niemcy).

4 z9 03.03.2017 12:38
CURIA - Documents http://curia.europa.eu/juris/document/document_...

11Spka comtech podniosa przed tym sdem, e 312a ust.5 kodeksu

cywilnego, interpretowany w zwizku z art. 21 dyrektywy 2011/83,
przewiduje, e dany przedsibiorca nie powinien czerpa zyskw
zprowadzenia telefonicznej linii obsugi serwisowej. Przepisy te nie stoj
zatem na przeszkodzie temu, aby taryfa za poczenia z lini obsugi
serwisowej bya wysza ni taryfa za poczenia zwane zwykymi, tak aby
przedsibiorca by w stanie pokry koszty, jakie ponosi w zwizku
zudostpnianiem takiej linii, nie czerpic jednak std zyskw.

12Sd odsyajcy wskaza, e wcelu rozstrzygnicia sporu konieczne jest

dokonanie wykadni pojcia opaty nalenej za zwyke korzystanie zusugi
telekomunikacyjnej, uytego w312a ust.5 kodeksu cywilnego. Poniewa
taryfy za poczenia z liniami obsugi serwisowej takimi jak ta, o ktrej
mowa w postpowaniu gwnym, nie byy przedmiotem harmonizacji na
poziomie europejskim, na podstawie art. 21 dyrektywy 2011/83, naley
take dokona wykadni tego ostatniego artykuu. Tymczasem wocenie tego
sdu artyku ten stanowi, e za poczenia telefoniczne nawizywane po
zawarciu umowy konsument nie powinien paci stawki przewyszajcej
taryf podstawow.

13 Sd ten twierdzi, e niemiecki ustawodawca dy do wyeliminowania

sytuacji, w ktrych przedsibiorca czerpie zyski z udostpniania
niegeogracznej linii obsugi serwisowej. Taka wykadnia art.21 dyrektywy
2011/83, awic i312a ust.5 kodeksu cywilnego, nie sprzeciwia si temu,
aby za poczenie z lini niegeograczn konsument paci wicej ni za
poczenie zwyke, pod warunkiem e dodatkowe wpywy nie przewyszaj
kosztu udostpniania takiej linii.

14Sd odsyajcy stawia sobie jednak pytanie, czy dla zapewnienia wyszego
poziomu ochrony konsumentw nie naley przyj wszej wykadni pojcia
taryfy podstawowej ni ta, ktr przedstawiono wpunkcie poprzednim.
W takim wypadku okoliczno, e nie zosta osignity zysk, nie byaby
wystarczajca, gdy poczenia z lini tak jak ta, o ktrej mowa
w niniejszej sprawie, i tak mog by drosze ni poczenia z liniami
zwykymi. Tre omawianego art.21 oraz cel tego przepisu przemawiaj za
przyjciem takiej wykadni.

15 W tych okolicznociach Landgericht Stuttgart (sd okrgowy

wStuttgarcie) postanowi zawiesi postpowanie iskierowa do Trybunau
nastpujce pytania prejudycjalne:

1)Czy art.21 ust.1 dyrektywy [2011/83] naley interpretowa wten

sposb, e w przypadku gdy konsument kontaktuje si
z przedsibiorc, ktry uruchomi lini telefoniczn po to, by
konsument mg kontaktowa si z nim telefonicznie w zwizku
zzawart umow, konsument ten nie moe ponosi kosztw wyszych
ni te, ktre ponosiby przy poczeniu ze zwykym (geogracznym)
numerem wsieci stacjonarnej lub numerem wsieci ruchomej?

5 z9 03.03.2017 12:38
CURIA - Documents http://curia.europa.eu/juris/document/document_...

2) Czy art. 21 ust. 1 dyrektywy [2011/83] stoi na przeszkodzie

przepisowi prawa krajowego, zgodnie z ktrym w przypadkach,
w ktrych przedsibiorca zorganizowa pod specjalnym numerem
(preks 0180) obsug serwisow wcelu umoliwienia konsumentowi
telefonicznego kontaktowania si znim wzwizku zzawart umow,
konsument ma ponosi te koszty, ktre nalicza mu operator
telekomunikacyjny za korzystanie z usug telekomunikacyjnych, i to
rwnie wtedy, gdy przekraczaj one koszty, ktre ponosiby przy
poczeniu ze zwykym (geogracznym) numerem wsieci stacjonarnej
lub numerem wsieci ruchomej?

Czy wkadym wypadku art.21 ust.1 dyrektywy [2011/83] nie stoi na

przeszkodzie takiemu przepisowi prawa krajowego wprzypadkach, gdy
ten operator telekomunikacyjny nie odprowadza na rzecz tego
przedsibiorcy czci znaliczanej konsumentowi za kontaktowanie si
znumerem specjalnym opaty?.

W przedmiocie pyta prejudycjalnych

16Poprzez swe pytania, ktre naley przeanalizowa cznie, sd odsyajcy

dy zasadniczo do ustalenia, czy pojcie taryfy podstawowej, ktrym
posuono si w art. 21 dyrektywy 2011/83, naley interpretowa w ten
sposb, e koszt dotyczcego zawartej umowy poczenia telefonicznego
z eksploatowan przez przedsibiorc lini obsugi serwisowej nie moe
przekracza kosztu poczenia ze zwyk lini geograczn w sieci
stacjonarnej lub wsieci ruchomej, iczy ma wtym wzgldzie znaczenie to,
czy w przedsibiorca czerpie zyski z eksploatacji takiej linii obsugi
serwisowej.

17 Zgodnie z art. 21 akapit pierwszy dyrektywy 2011/83 pastwa

czonkowskie zapewniaj, aby wprzypadku gdy przedsibiorca posiada lini
telefoniczn przeznaczon do telefonicznego kontaktowania si z nim
w sprawie zawartej umowy, konsument nie by zobowizany do pacenia
taryfy wyszej ni taryfa podstawowa stosowana wodniesieniu do pocze
ztak lini.

18 Jednake pojcie taryfy podstawowej, ktrym posuono si w tym

artykule, nie zostao zdeniowane wdyrektywie 2011/83.

19 W tych okolicznociach ustalenie znaczenia i zakresu tego pojcia

powinno by dokonywane zgodnie z jego zwyczajowym znaczeniem
w jzyku potocznym, przy jednoczesnym uwzgldnieniu kontekstu,
wktrym pojcie to zostao uyte, icelw uregulowania, ktrego jest ono
czci (zob. podobnie wyrok zdnia 5padziernika 2016r., TMD, C412/15,
EU:C:2016:738, pkt26 iprzytoczone tam orzecznictwo).

20Jeli chodzi ozwyczajowe znaczenie, pojcie taryfy podstawowej odnosi

6 z9 03.03.2017 12:38
CURIA - Documents http://curia.europa.eu/juris/document/document_...

si do taryfy przewidzianej dla pocze standardowych. Naley zbada, czy

kontekst icel art.21 dyrektywy 2011/83 pozwalaj stwierdzi, e pojcie to
zostao wtym przepisie uyte wjego zwyczajowym znaczeniu.

21 W odniesieniu do kontekstu, w ktry wpisuje si ten artyku, naley

zaznaczy, e pojcie taryfy podstawowej pojawia si take wart.6 ust.1
lit.f) wskazanej dyrektywy. Przepis ten przewiduje, e wwypadku gdy koszt
korzystania ze rodka porozumiewania si na odlego w celu zawarcia
umowy jest obliczany winny sposb ni na podstawie taryfy podstawowej,
przedsibiorca ma obowizek poinformowania otym konsumenta.

22 W braku przeciwnych wskazwek z przepisu tego wynika, e taryfa

podstawowa, o ktrej w nim mowa, odpowiada standardowemu kosztowi
zwykego poczenia, jakiego konsument moe si spodziewa, i nie
wymaga, aby przedsibiorca informowa konsumenta otakim koszcie.

23Chocia art.6 dyrektywy 2011/83 odnosi si do etapu poprzedzajcego

zawarcie umowy, to jednak przedstawiona wykadnia pojcia taryfy
podstawowej zawiera wskazwki co do tego, jak interpretowa to samo,
uyte wart.21 dyrektywy, pojcie wodniesieniu do etapu nastpujcego po
zawarciu umowy. Istotne jest bowiem to, aby w celu dochodzenia swych
praw konsument mg skorzysta zudostpnionej mu przez przedsibiorc
linii telefonicznej, ponoszc przy tym zwyke koszty, afortiori po zawarciu
umowy.

24Ponadto zszeregu artykuw dyrektywy 2011/83 wynika, e wsytuacji

gdy konsument wykonuje prawa przysugujce mu na podstawie tej
dyrektywy, co do zasady to nie on powinien ponosi koszty inne ni koszty
zwyczajowe, wobec czego ewentualne dodatkowe koszty powinny obcia
przedsibiorc.

25 I tak, art. 19 tej dyrektywy stanowi, w odniesieniu do korzystania

z okrelonych sposobw patnoci, e [p]astwa czonkowskie zakazuj
przedsibiorcom pobierania od konsumentw [] opat, ktre s wysze od
kosztw poniesionych przez przedsibiorcw w zwizku z korzystaniem
ztych sposobw.

26Artyku13 ust.1 rzeczonej dyrektywy przewiduje zkolei, e wprzypadku

gdy konsument postanowi skorzysta z prawa do odstpienia od umowy,
przedsibiorca zwraca mu wszystkie dokonane przeze patnoci, w tym
koszty dostawy. Trybuna orzek ju, wodniesieniu do prawa do odstpienia
od umowy, przewidzianego wpoprzedzajcej dyrektyw 2011/83 dyrektywie
97/7/WE Parlamentu Europejskiego iRady zdnia 20maja 1997r. wsprawie
ochrony konsumentw w przypadku umw zawieranych na odlego
(Dz.U.1997, L144, s.19), e sprzedawca nie moe co do zasady da od
konsumenta odszkodowania za uywanie rzeczy zakupionej w drodze
umowy zawartej na odlego, wprzypadku gdy ten ostatni skorzysta ze
swego prawa do odstpienia w terminie (zob. podobnie wyrok z dnia

7 z9 03.03.2017 12:38
CURIA - Documents http://curia.europa.eu/juris/document/document_...

3 wrzenia 2009 r., Messner, C489/07, EU:C:2009:502, pkt 29). Ponadto

przedsibiorca nie moe obciy konsumenta kosztami wysyki towarw
wprzypadku wykonania przez tego ostatniego przysugujcego mu prawa
odstpienia od umowy (zob. podobnie wyrok z dnia 15 kwietnia 2010 r.,
Heinrich Heine, C511/08, EU:C:2010:189, pkt59).

27 Z kontekstu, w ktry wpisuje si art. 21 dyrektywy 2011/83, wynika

zatem, e pojcie taryfy podstawowej odnosi si do zwykej taryfy za
poczenie telefoniczne, bez dodatkowych kosztw po stronie konsumenta.

28 Jak stwierdzi rzecznik generalny w pkt 32 opinii, wykadnia ta

odzwierciedla rwnie przewidziany w motywach 35 i 7 dyrektywy
2011/83, atake wjej art.1 cel tego aktu prawnego, jakim jest osignicie
wysokiego poziomu ochrony konsumentw. Ponadto ochrona konsumentw
wramach polityki Unii Europejskiej zostaa przewidziana wart.169TFUE
iwart.38 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.

29 Przyjcie wykadni pojcia taryfy podstawowej, zgodnie z ktr

przedsibiorcy byliby uprawnieni do stosowania taryf wyszych ni
standardowa taryfa za poczenia zlini geograczn wsieci stacjonarnej
lub w sieci ruchomej, mogoby bowiem zniechci konsumentw do
korzystania z linii obsugi serwisowej w celu uzyskania informacji
dotyczcych zawartej umowy lub w celu dochodzenia swych praw,
wszczeglnoci wdziedzinie gwarancji lub odstpienia od umowy.

30Okoliczno, e wmyl art.21 akapit drugi dyrektywy 2011/83 dostawcy

usug telefonicznych mog pobiera opaty za poczenia od konsumentw,
pozostaje bez wpywu na powysze rozwaania, pod warunkiem e
pobierane kwoty nie przewyszaj kosztw, jakimi konsumenci zwykle s
obciani wwypadku standardowych pocze.

31 Wynika std, e przedsibiorca moe obciy konsumenta jedynie

kosztami, ktre nie przekraczaj kosztu standardowego poczenia
telefonicznego. Dopki warunek ten jest speniony, dopty okoliczno, czy
przedsibiorca osiga zyski zudostpniania niegeogracznej linii obsugi,
jest wic pozbawiona znaczenia.

32 W wietle wszystkich powyszych rozwaa na przedstawione pytania

naley odpowiedzie, e pojcie taryfy podstawowej, ktrym posuono si
wart.21 dyrektywy 2011/83, naley interpretowa wten sposb, e koszt
dotyczcego zawartej umowy poczenia telefonicznego z eksploatowan
przez przedsibiorc lini obsugi serwisowej nie moe przekracza kosztu
poczenia ze zwyk lini geograczn w sieci stacjonarnej lub w sieci
ruchomej. Dopki warunek ten jest speniony, dopty kwestia, czy w
przedsibiorca czerpie zyski z eksploatacji takiej linii obsugi serwisowej,
jest pozbawiona znaczenia.

8 z9 03.03.2017 12:38
CURIA - Documents http://curia.europa.eu/juris/document/document_...

W przedmiocie kosztw

33Dla stron wpostpowaniu gwnym niniejsze postpowanie ma charakter

incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sdem
odsyajcym, do niego zatem naley rozstrzygnicie o kosztach. Koszty
poniesione wzwizku zprzedstawieniem uwag Trybunaowi, inne ni koszty
stron wpostpowaniu gwnym, nie podlegaj zwrotowi.

Z powyszych wzgldw Trybuna (sidma izba) orzeka, co nastpuje:

Pojcie taryfy podstawowej, ktrym posuono si w art. 21

dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia
25padziernika 2011r. wsprawie praw konsumentw, zmieniajcej
dyrektyw Rady 93/13/EWG i dyrektyw 1999/44/WE Parlamentu
Europejskiego iRady oraz uchylajcej dyrektyw Rady 85/577/EWG
i dyrektyw 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, naley
interpretowa w ten sposb, e koszt dotyczcego zawartej umowy
poczenia telefonicznego z eksploatowan przez przedsibiorc
lini obsugi serwisowej nie moe przekracza kosztu poczenia ze
zwyk lini geograczn wsieci stacjonarnej lub wsieci ruchomej.
Dopki warunek ten jest speniony, dopty kwestia, czy w
przedsibiorca czerpie zyski z eksploatacji takiej linii obsugi
serwisowej, jest pozbawiona znaczenia.

Podpisy

*Jzyk postpowania: niemiecki.

9 z9 03.03.2017 12:38