Sie sind auf Seite 1von 33

i;sh

i ii
Y%S {dkdrdu iajdka wkqiaurK .%ka: ud,d - wxl 20 O34u odkhla jYfhka
fkdf,a fnodyeu msKsihs

i;sh m%:u uqKh


YS%' nq' j' 2546 jH' j 2003
fojk uqKh
YS%' nq' j' 2558 jH' j 2016

imdol
c34uka cd;sl mQcHmdo wkd,fhda iajdka jykafia
mj34;kh
mQcH WvBh.u Ouj iajdka jykafia
uq;= uqKd,h
wxl 103$A kqjr mdr" hlal,'
O34u odkh r( 033-2239662 $ 077-8829705
uq;= uqKd,h oHq;a ;emE,( dimuthupub@yahoo.com
oy fmd;a lshu i|yd msfikak
hlal, fj( www.dhammadanabooks.com

iii iv
yekau

i;sh kka ieriS we;s fuu mj34;s;


rpkh ms<sn|j yekaula ,sf ks;e;skau
uq<ska u u;lhg kefkafka wmg ish l<HdK
;% i;amqreIfhl= jQ f.dka iurr;ak uy;aud
wmj;a jod<
imfha w;ak ,o w;S;hhs' f.dka uy;audf.a
wdrdOkhlg wkqj jrla f,aje,a, Ndjkd
Y%S l<HdKs fhda.dY%u ixia:df m%OdkdpdhH_
uOHia:dkhg jevu l< wjia:djl fuu uq,a
;s.," ksiairK jk wrKH fiakdikdm;s" rpkh bx.%Sis niska rpkd lrk ,o mqcH c34uka
luGdkdpdhH_" ufydamdoH w;smQcH" rdclSh mKa;" cd;sl wkd,fhda iajdka jykafia wmg ykajd
ud;r is Y%s {KdrdudNsOdk ufydamdoHdh udyshka fok ,oafoa o t;=ud iska u h' tod mgka wo olajd
jykafiag
u wm w;r mj;sk WKqiq ;%;ajhg tla fya;=jla
k fuu i;amqreI ykajd u jQ w;r wm ish
m%dma;sodk msKsi' fokd iska by<ska i,lk zzi;shZZ ms<sn|j wm ;=<
mj;akd ms<smeu;a fndfyda Wmld jkakg we;'
Y%S l<HdK fhda.dY%u ixia:dj mkiajk jir imsu ks;af;ka tlS f.dka uy;auhd wm w;ka fhda .sh;a wmf.a
ixia:df .re iuqoamdol yd m%Odk wkqYdil" .,af YS% .=Kj34Ok f O34uuh ;%;ajh ksid mQcH wkd,fhda iajdka
jykafia ;u wdpd34h Wmdh i|yd zzi;smGdkhZZ
fhda.dY%u uOHia:dkdm;s
hk ud;Dldj hgf;a r; ksnkaOkfha fidam;a
lshug wmg wdrdOkd lf<a h' Yd, fmd;la
rdclSh mKa; w;smQcH jQ tu ksnkaOkh lshfoS tys wka;34.;j ;snq
lvjeoaf Y%S kjxYdNsOdk udysmdKka jykafiag fuu i;sh k jQ mfoh isxy,g kexug
zzi;shzz wjirh wmg ,nd fokafka k fidam;a lshu
Ndr .kakd nj kq ks' tu iajdka jykafia
k jQ fuu .%ka:h id;sYh f.!rjfhka ms<s.ekafjhs' fuu fmdfrdkaj bjid ;u ksnkaOkfha id34:l
ksudfjka miq wod< fldgi mj34;kh i|yd wm
fj; fhduq lf<a ;j;a wh ta i|yd bm;a
lghq;= lrka ish u h'
fuf,i wdrN l< fuu mj34;kh ;j;a
Ndjkd fhda.S msilf.a iyfhda.h we;sj idlPd
lrka" iqoaO lrka f ;dla rg f.k tk ,'
tu lghq;= flf.k hdf mQcH wkd,fhda
iajdka jykafiaf.a ud34.fhka u ksiairK jkh
v vi
ykd.;a fhda.djpr Y%Suka; chj34Ok uy;aud fuh lshjd i;sh ms<snoj f ;dla fkdk
fuys nrmek bis,Sug Ndr .;af;ah' uqKh lsf is hula we;ak k .ekSu;a" kf.k is lreKq
lghq;= ie<ls,af,ka bgq lr ka zzyhsfgla m%skaZZ Ndjkdjg wod< lr.kakd wdldrh jgyd .ekSu;a"
wm;s msxj;a lu,a weUq,afoKsh uy;dj mqoa.,slj h m%udKhlg fyda is f k th wm ix.ufha
u yuq wod< f. fldg uqKh lr fok f,ig i;=g g fya;= jkq we;' f t<s laug fl<ska u
Y%Suka; chj34Ok uy;aud lghq;= i,id,S h' Ndjkd inkaO jq hg i|yka l< ish fokdg;a" fuu
lghq;= inkaO fmd;a-m;a uqKh i|yd u wudo fmdf;a fojk uqKh f wdldrhg uqKh lrjd
ix.uh kka msysgqjd.;a w;s mQckSh kd Whfka O34u odkhla jYfhka ms<s.ekaug lghq;= l<
whOu iajdka jykafiaf.a m%Odk wkqYdil;ajh hlal, uq;= uqKd,hg;a k jYfhka i|yka fkd
we;s wm ix.uh fjkqfjka wjika fidam;a lshjd l<;a Odldrfhka w;-ys; ka ish fokdgu;a
wkque;sh ,nd fokq ,enqfha tys wkqYdil mQcH ix.uh fjkqfjka ia;+;s lruq' fuu m%h;akh;a
;,df kS; iajdka jykafia h' ,laj nq iiqk nen<ug fya;=jla fjd hs
wudo ix.uh fjkqfjka m;kafka ffu;%sfhks'
,xldj jeks im%odhdkql+, fn!oaO rgj,"
fYaIfhka" i;sh hkq l=ula hs fkdk i;smGdkh W' Ouj NsCIqj
jvkafkda nyq, h' kuq;a nqoaO chka;shg miq iufhys ksiairK jkh"
f,dalfha fn!oaO Ndjkd l%u j, h mqk34jkhla ;s.,'
,enqjd k ta lsisjla ksid fkdj" fmrg jvd m<uq 16 wm%sh,a 2003
fhda.djprhka fuu i;s ffp;islhg f.!rj l< fojk 25 ckjd 2016
ksid;a" ta flfrys weoySfuka lghq;= l< ksid;a
hehs lSu w;sYfhdala;shla fkdjkq we;' fuh f,da
jgd isk" ish fhda.djprhka tl u l<HdK ;%
nefuka nk mqu wdl34YKSh ffp;islfhls' ta
inkaOfhka ;%smsglfha" fYaIfhka iQ;% msglfha
i|ykaj we;s ish,a, fuys ix.%y ;sfnk ksid
fuh i;sh inkaO uQ,dY% ix.%yhls' uq,sl rpkh
jkdys iu:-miaikd jYfhka Ndjkd l%uhlg
fYaI fhduqjla ,nd ug W;aidy fkd lrhs'
;ud jvk Ndjkd l%uh wkqj fyda ;j;a ia;r
leue;a;ka we;ak ta whf.a myiqj msKsi rpkh
w.g WoD; mdGj, ,ehsia;=jla tl;= fldg we;'
uq,a bx.%Sis rpkfha m rpkfha wod< ia:dkhg
^jpkhg msgqmiska brg hka& wkql%l wxlhla
fhdod ta wkqj wod< WoOD; mdG l%udxlkh fldg
we;'
vii viii
i;sh fuu isysm;a lr f lD;Hh fyj;a iauD;sh iq;% j,g
wkqj zzi;shZZ ms<snoj w34: l:kh jYfhka lafjk w;r"
tuska i;shg wdfKsl jQ" fuu fndfyda l,lg fmr l< lS oE
uQ,slj iq;% msglh jYfhka jd34;d we;s nqoaO kej; isyshg k.d .ekSf yelshdj lshf' fuu w34: l:kh
foaYkdjkays lafjk lreKq u; mok jQ i;sh ms<sn|j imj ksCIKh lsf i;sh i|yd tuska u;lh hk
u34Ykhla fuu rpkfhka bm;a flf34' w34:h we;a; jYfhka u fkd fok nj;a" ta fjkqjg u;lhg
Wmldr lsu" yd ta i|yd yelshdj ,nd fok nj;a meye,s
1' i;sh f' hf:dala; ldrKhg wod< iQ;% mdGfha isxy, mj34;kh
zzi;shZZ hk f kdu moh isysm;a lsu hk w34:h f.k fufia h' zzfyf;u iauD;su;a jQfha lemS fmfkk f,ig W;= jQ
fok zzidr;sZZ hk md,s l%shd moh yd nefoa' u;lh hk w34:h iauD;sfhka yd m%{dfjka iukajd.; fjhs' fmr l< oE - fmr
we;sj iq;% msglfha lsysm ;eklu;a tfiau wNsO34u msglfha lshQ oE isys lrkqfha mqk mqkd isys lrkq fjhs'ZZ
yd wG l;d j, ms<s.;a w34: l:kh f,ig;a fh we;s i;sfha
we;s .=Khls iauD;sh" i;sfha f iauD;s .=Khg mrudo34Yh fuu jrKfhka lafjkafka i;sh we;af;a k u;lh
iemhQ" i;sh ms<sno f.!rjh by<skau kd.;a wdkkao iajdka ukd fia l%shd lrk njhs' f wdldrfhka i;sh jgyd .ekSu
jykafia iska O34u ix.dhkd wjia:df wdYap34hu;a f,ig j34;udk fudfyd; ms<sn| idjOdk nj k jQ i;smGdkfhys
nqoaO jpkh - iq;% O34u u;la lr ka ksid mYau ck;dj jk ,d .efkk i;sfha lD;H jgyd .ekSu myiq lrjhs'
wm ioyd tajd fkd wvqj iq/l=ks'
fuf,ig u" tk zzi;shZZ hkq j34;udk fudfyd; ms<sn|
i;sfha w34: Pdhdjla jk u;lh hkak fYaIfhka idjOdk nj lD;Hh fldg we;af;ah" hkak miuNsodu..
wkqiai;Ska laf m%lg flf34' iQ;% j, ks;r ioyka jk md,s yd iqoa u.a. hk .%ka:j, o lafjk w;r tys
wkqiai;s j34. yhls' ,CIKh f,i olajd we;af;a t<U isuhs' WmGdkhhs'
fuf,i ,CIKh lau" i;sh bkash O34uhla f,ig;a" wd34h
nqoaOdkqiai;s wIagdx.sl ud34.fha wx.hla f,ig;a" tfia ke;ak ud._fha
Oudkqiai;s wx.hla f,ig;a" tfia ke;s k ud._CIKfha;a iudkj olajd
ix>dkqiai;s we;'
iS,dkqiai;s
pd.dkqiai;s i;sh t<eU is wjia:dj fyj;a fh is wjia:dj
foaj;dkqiai;s hk tajd h' olajkafka Wm; i;s jYfhks' Bg m%;sreoaO md<s mdGh
uqgGii;s k f' isys uq<d nj" isys l,amkd uo nj thska
wNs[a[d .ek l;d lrk ;eka j, idudkHfhka i|yka lshef' ta wkqj tys reoaO w34:h jk t<U is isysh we;s
jk Wiia iudh ;=<ska ,nd .; hq;= flfkl= ;ud fmr iQ nj i;sfha w34:h jYfhka lsh yelafla h' f t<eU is
l| ms<sn| u;lh k jk mqfksjdidkqiai;sh jkdys ;j;a isys we;s nj fyj;a" i;su;a nj hful=f.a j34;udk fudfyd;
tjeks u;l j34.hls' f iEu wjia:djlu kej; u;la lr ms<sn| mq,a wu;a nj w`.jhs' t<U is" fujka isysh ksid
f lD;H lr fokafka i;shhs' i;sfha fuu kej; u;la lr flfkla lrk - lshk isf;a meye,sj igyka fjhs' tu ksid
f lD;H i;HhdjfndaOhg u mdohs' f:r .d:d l;djlg th miqj myiqfjka u;lhg k`.d .; yels jkafka h'
wkqj tla;rd NsCIqjla nq mshdKka jykafiaf.a .=K isysm;a
lsfuka i;HdjfndaOh idCId;a lr .;a nj ioykaj we;'
9 10
h fudfyd;la wu;l fkdjk fudfyd;la njg m;a ,hsia;=f uq,a u ia:dkh o fydnjhs' fuu inkaO;dj, i;sh
lsf i;sh ke;sju ne fohla jk w;r" miqj th u;lhg bgq lrk lD;H jYfhka t<U is fudfyd; ms<sn| idjOdk
k.d .ekSu i`oyd o i;sh wjYHh h' fuf,i wkqiaurKh nj fuka u" u;la lr f lD;Hh o laf' my; igyfka
i`oyd wod< fudfyd; ;ekam;a njlska hqla; h hq;=jdla fuka lafjk f,ig i;sh O inkaO;d fuka u O wdldr
u" CIsma; nfjka o rej mej;sh hq;af;a h' isys lghq;= hula wkqj mq,a mrdihl fhfoa' we;a; jYfhka u" nqmshdKka
lrk fudfydf;a isysfhka lghq;= l< hq;af;a h' isysh fyd`ka jykafia jfrl i;sh kEu ;;a;ajhla hgf;a jevodhl nj
l%shd;aul jk fujka udkisl jd;djrKhla ;=< mgq zzt,a,ZZ foaYKd l< fial'
lsula fjkqjg jvd mq,a njla ,CIKh jYfhka mj;afka igyk wxl 01' O O34u fldGdY w;r i;sfha msysu
h' fuu mq,a nj tu fudfyd;g t< f;dr;=re yd w;S;
bkash yd n, O34u wd34h wIagdx.sl ud34.h fndx. O34u
i[a[d w;r inkalrKhla lsug is;g bvla ie<fia' h
wjia:djl hfula hg.sh fYaI wjia:djla fyda ldrKdjla ioOd iud g i;s
u;la lsug ;ka is; fhdojhs o" ta ;dla u;lhg k.d h iud iLlmm Ouu ph
isgqug wmyiq jk wjia:djkays i;sfha fuu .=Kh m%lg i;s iud jdpd h
f' ta fjkqjg wod< isoa yd ldrKdj mfil ,d is; fl iud iud luuk; mS;s
ug bv i,ld n,k ;;a;ajhg m;a jQ g yisfha u jdf.a m[ iud wdj miio
iud jdhdu iud
th is;g kef.a'
iud i;s WfmCLd
iud iud
i;sh fydka ;yjqre jQ wjia:df mj;sk
zudkisl;ajhZ mgq zflaka.;Z njla fjkqjg mq,a njla .kakd
njg iuyr wkqhd; idOl iuyr iQ;%j, laf' ta wkqj bkash yd n," O34u w;r zi;shZ uOHia: ia:dkhla .KSS' fuu
i;sh fkd fhfok uki w,am jQ uki" zzmrs;a; f;idZZ hehs inkaOfha i;sh b;s bkaash O34u yd n, O34uj, wvq
o" t<U is i;sh iys; is; m%udK rys; zzwmamudK f;idZZ je l i,ld iu;=,kh lsu;a" yeisru;a" ;u lD;Hh
hehs o laf' jYfhka lrhs' bkaash yd n, O34u w;r i;sh lrk fuu
fidhd ne,Sf fufyjrg iudk fufyjrla" wd34h wIagdx.sl
fuu isf;a zzmq,a njZZ hk w34: Pdhdjg wkqj" i;sh ud34.fha iud ialkaO O34u ;=k ueo ia:dkhla .kska i;sh
jkdyS" we;s ;;a;ajhka hgf;a O jQ uQ,dY% yd uqyqK;a bgq lrhs' tfia kuq;a f fidhd ne,Sf fufyjr Wla; iud
wod< is; ;=< tlg kv;a;= lrf.k hEf yelshdj f,i jdhdu" iud iud" hk wxY folg muKla iSud ke;' tfia
lah yel' f .=Kh t<U is fudfydf;a u;lh ms<sn| lsug fya;=j jkdys uydp;;dil iQ;%hg wkqj iud i;sfha
lghq;a; yd idjOdk nj hk lD;Hhka fofla u fhfoa' fuhg wjOdkh wfkl=;a ud34.dx.hkg o wjYH lrk O34uhla hehs
wod< iq;a; ksmd;fha iuyr .d:dj, nqoaOdkqYdikhg wk;=rej lafjk neks' 15
i;su;a ug wjjdo fldg we;'
i;sh ms<sn| ;j;a ia;r th fhfok O34u fldGdY- wd34h wIaGdx.sl ud34.fha i;sh wi,ajeis ud34.dx.
j, i;sh r.mdk N+ldj yd tys ia:dk.;u i<ld ne,Sfuka fol inkaOfhka w;sf34l fufyhla o bgq lrhs' tk iud
u;= lr .; yel' ^wxl 01 igyk n,kak'& jdhdu inkaOfhka lr fok wdrCIl lD;Hhhs' bkashhka
ixjr ls jYfhka wl=i,a ffp;isl my< fkd ug j.
wd34h wIagdx.sl ud34. O34u fldGdifha i;sh" iud n,d .kakd w;r" fuu inkaO;djfha th iud jdhdufha
i;sh jYfhka yq ud34.hla jkjd muKla kuq;a" bkash yd wx.hla njg m;a f' iud iudh yd inkaOj ukdj
n, O34u fldgia w;r uOHia: msysula o" fndx. O34u ;yjqre jQ i;sh' isf;a .eUqre hqKqjlg' .eUqre iudhla
11 12
my<ug jeo.;a mokula imhhs' f inkaOfhka jer
ia;r miqjg n,dfmdfrd;a;= jkak' wd34h wIagdx.sl ud34.fhys tla wx.hla jk iud
i;sh .ek l:d lsf " i;sh ZZiudZZ hk mofhka fYaIKh
34hhg;a iudhg;a w;r ueo zzimdjprZZ ;su ie<lsh hq;a;ls'20 ud34.dx.hla f,i lafjk
ffp;islhla f,i i;sfha fuu msysu bkash - n, O34u i;sh fyj;a iud i;sh wfkl=;a wjia:dj, lafjk i;s
fldgiaj, lsh yel' i;smGdk iQ;%fha i;sh ms<sno ffp;islfhka .=Kd;aul jYfhka fjkila fuys kfjk
fuu ffp;islhka laf h ffp;islh - wd;dms } w;r tu fjki fkd jeo.;a f,i fydA wynhla f,i i,lkq
flf<ia ;jk nj f,ig o iud ffp;islh - fkhH f,dafl fkdj' fndfyda iQ;%j, i;sfha u fYaIs; wdldrhla f,i fuka
wNscd fodaukiaix } wdidj yd fodkia ke;s nj f,ig u iud i;shg m%;smCI O34uh f,i cd i;sh i|ykaj
o olajd we;' fuf,i i;sh iEu ;eku 34hh yd iudh we;' 21
hk ffp;isl fol w;r msysgqjd lafuka i;sfha wNsjDoah
l%l jO_khlaa wkqmQj_ j34Okhla f,i isfjk wdldrh olajhs' uKsNoo iQ;%fha nqmshdKka jykafia" i;sh Bg
ta wkqj" i;sfha ;reK wjia:djg fyj;a wdrNl wjia:djg wdfKsl O .=K iys; jQjla jQj;a" yq i;sfhka muKla
ndOl O34u re lsf 34hhl wjYH;dj fuka u" fufia ffjrh ch.; fkdyels nj foaYkd fldg we;22' f wkqj
n,j;a jQ i;sh jvd;a n,j;a f,i iud.; jQo" ikaiqka jQo wl=i,a ffp;isl ch.ekSfuys,d i;shg wu;rjq ;j;a
udkisl;ajhla we;s lrjk nj olajhs' iQ;% O34uj, fuh ks;r ffp;isl wjYH lrk nj fmfka' fuu rpkfhka flfia
ukdj ;yjqre jQ Ndjkd wjia:djla f.k yer mEf i|yka kuq;a n,dfmdfrd;a;= jkafka i;sh wfkl=;a ffp;islhkaf.ka
lrhs' fuf,i n,j;a jQ Ndjkd wjia:djkays wmCImd;s fjkafldg ks34jpkh lsula ksid" i;sfha m%Odk ,CIK
jk i;sh fyj;a iqm;s; i;sh w.;s rys;j ksrems;j fjkafldg ykd.ekSu i|yd wfkl=;a ffp;islhkaf.ka
ksCIKh lrf.k hhs' yqol,d fldg ;ksj i,ld n,kq ,ef'

bkash Ou_ yd n, Ou_ w;r fuka u wd34h wIagdx.sl 2' i;s ksrEmkh - ms<sUqj
ud34.fha iud ialkaO Ou_ w;r o i;sh ueo ia:dkfha lghq;=
lrk w;r" fndx. Ou_ w;r thg ysjkafka uq,a ia:dkhhs' iQ;% msGlfha O Wmud w,xldr yd jK_kd wkqj
tys ,d i;sh wfkl=;a fnda wx. Ou_ i|yd moku i,ihs' i;sh ksrEmKh fldg we;' fjd u34Ykh lsfuka tajdhska
ms<sUq lrk oE Wlyd .ekSfuka nqmshdKka jykafia fuka u
bkash yd n, Ou_ fldgia w;r fukau wd34h wIagdx.sl iuld,Skhka tod i;sh hk moh f;are .;a wdldrh ms<sn|
ud._ Ou_ w;r o i;sh f;f 34hh" iud" m%{d jeks wfkl=;a je ia;r ,nd .; yelafla h'
Ou_ w;ka lemS fmfkk f,i fjkaj isg .kS' tu ksid fjku
u O34uhla f,i ,ehsia;= .; we;' 18 fuf,i Ouuph oafOd;ll iQ;%fha lafjk f.damd,l Wmudjg
ifndx.fhka fjkiajk neka i;s ifndx.h wkqj meiqKq YiH-fNda. iys; fl;a hdhlg .j /< fkd
fyj;a i;sh' Ou_ lreKq fidais lr ne,Su fyj;a uid nisk f,ig f.damd,lhd n,d lshd .; hq;= f' kuq;a wiajekak
ne,Su ish lD;Hh jYfhka bgq lrkq fkd ,ef' tfia fkdue;s fk,d.;a miq f.damd,l f;f .ila uq, jd flSj .;
k Ou ph ifndcx.h fjku u ix.%y lsug lrka .j /, n,hs 23'
fya;=jla fkdue;' lreKq tfia jqjo wdkdmdk i;s iq;%hg
wkqj fndx. tllg tlla wkq.dj" tk t<Uis i;shg fuu ria: jQ;a fls jQ;a ne,Su i;sh ksrEmKh
wkq.dj Ou ph my< u olajk neka i;sfha l%shdldrl lrhs' fuu Wmudf lafjk yeis rgdj jvd;a ,sysp"
Ou phg n,mdk nj fmfka'19 ksp iajNdjhla olajhs' fujka ria: uD ksCIKhla f,i
13 14
lrk i;smGdk Ndjkdj" f:r .d:djlg wkqj Wia l=klg tys ,d i;sh ixikaokh fldg we;af;a we;df.a ysi ord isk
ke.Sula Wia fldjla u;g ke.Sula yd iulr olajd we;24' f.,gh tys we;a ysi hkq m%{djhs29'
ldu m%jdyhka yd we<S .e<S .; lrk iajNdjfhka yd;amiska
fjkia jQ njla fuu l=K Wmudfjka wjk w;r" tuska nqmshdKka jykafiaf.a .=Khla jkakd jQ o we;dg
ria: jQ;a" uOHia: jQ;a ne,Sula yqjd olajhs' j,a w,sfhl= wdfKsl fohla jQo zzy;a f,dalkhZZ" me;a; n,k g ysi
yS,E lsf l%shdj,shlg i;smGdk Ndjkdj iufldg olajk muKla fkdyrjd uq Yrh;a iuu yeu k jQ .=Kh ksid
oka;N+ iQ;%fha fuu ria: jQ iajNdjh kej;;a wmg u;la fuu f.f<a Wmudj jvd;a w34:j;a fjhs30' fuuska i;sh we;a
lr fohs' h fia w;ska w,a,d .kakd ,o wixjr w,sfhl= ysi fuka hulg uq wjOdkhu fhou uqys;skau lsug
Wf.a j,a .;sh re lsu i|yd l%ufhka ys,E l< hq;= jkafkao" ie<iau k jQ .=Kfhka hqla; nj lshef'
tfiau i;smGdkh NsCIqjla ;u .DydY%s; ;fhka yd tyd
inkaO u;lfhka flka l wE;a lrhs' 25' we;a ne,au jkdyS nqmshdKka jykafiag u wdfKsl
.=Khla jk w;r" t<U is ldrKhg wLKav jQ;a imQ34K jQ;a
;j;a Wmudjlg wkqj i;sh ztiKSz - l+rlg iudk wjOdkh fhu ishu ry;ka jykafia,dg fmd ,CIKhls'31'
fldg olajhs'26 Y,H ffjoHjrhd ;=jd,h ms<sn| je ia;r r: frdaaohl tlu wrhlg i;sh Wmud lrk fjk;a Wmudjla
,nd .ekSug l+r Nd;d lrk w;r" u;= m%;sldr i|yd;a uska f.kyer olajd we;'31' ta wkqj bhg wefok r:hlg
th fhdod .kafka hfiao" tfiau i;sh we;s ieh u;=lr Wmudfldg ry;ka jykafiaf.a ldhsl l%shdldrl olajk w;r
.ekSug;a" tuska u;= h ms<sh i|yd fyd| miqula ta l%shdldrl ish,a, r: frdaofha t< nr orK tlu wrh
ilialru o lrhs' fuf,i i;sh u;= lghq;= ioyd miqu fuka jQ i;sfha Wmldrfhka isf'
ieliSu fjk;a kso34Ykhl f.dhdf.a yS je, fyj;a k.=,a
M,lhg yd flgg Wmdud fldg olajhs' fuu Wmudj uska" iq;a; ksmd; .d:d Ou_hlg wkqj m%{df j34Okh
f.drd< flg wdOdrfhka ySh wLKavj yiqrejdf.k hk i|yd i;sfha Wmldrh kej;;a yqjd olajk w;r" i;sh
w;r wnrejka yS mdr f.a bhg lrk nj;a" yS je, f,dalfha we;s O zzOdrdjkaZZ ukakla f,ig olajd we;'
fyj;a k=,a o; f w;rjdrfha fmdf<dj midre lrf.k fuf,i uev,Su isu ksid m%{dfjka tajd lmd yeu myiq
lvdf.k hka wuq mi u;= lr,k nj;a w34:j;a fjhs' f f' fuuska i;sfha we;s brka yslauf lD;Hh ksid
uska me<m; f.dhug i,k fia fl; l,a we;sj iQodk m%{df uQ,sl moku ielfik nj m%lg lrhs'33'
flfrhs' tfiau i;sh wLKavj ukisldrfha ^uki& mj;ajhs
k tu wjia:df wruqK ms<sn|j zls|dZnei ne,Sug wjfndaOh fuu Y,H ffjoHjrhdf.a l+r" k.=,a M,lh" we;a
bv ,nhs' wruqfKka fyj;a j34;udk ixisoafha fkdfmfkk f., iy Odrdjka uev,Su wd Wmud rEmlj,ska lshefjk fmd
ienEj ^;s%,CIKh& u;=lr fohs' u;= m%{d c j34Okhg bv ,CIKh jkafka miaikdj ioyd i;sfha we;s iqodk lrf
i<ihs' lD;Hhs' ta wkqj m%{djg umdok ffp;islh f,i i;sh
laf34'
i;sfha m%Odku ,CIK fjka fldg ykd .ekSu i|+yd
fuys wfkl=;a ffp;islhka f.ka yqol,dfldg ;ksj i,ld ixhqla; ksldfha jfrl zi;shZ r:dpd34hjrfhl=g
n,kq ,ef' Wmud fldg we;35' tuska bkash" - n, O34u w;r i;shg
wfkl=;a w mi yd Ndjkd ffp;isl O34uhka we;s fidhd ne,Sf lD;Hh yd yeisrf lD;Hh isyshg
.,mka olajk ;j;a Wmudjlg wkqj m%{d my<ug kxjhs' tuska iqmCIdld nj yd uOHia: ne,aula hk .=K
Wmldrl iajNdjfhka i;sh l%shd lrk wdldrh olajd we;' u;= lr olajhs' i;sfha fuu iunr lsf .=Kh b;du;a

15 16
;% f,i fmkajk ;j;a Wmudjlg wkqj" i;sh iudk fldg N+hg muKla iSud l< hq;= nj;a u;la lr fohs' tfiau
olajkafka lg ugug f;,a mqrjk ,o Ndckhla ysiska f.k ud34. m%{dj leu;s fhda.djprhd ;udf.a f.dapr N+h f,i
.uka lrkafkl=gh36' i;smGdkfhau yeisu l< hq;= nj olajhs' f ksrEmKh
uska i;s ud;%fha we;s wruqKq w,a,d .ekSu inkaOj mej;sh
;j;a kso34Ykhlg wkqj i;sfha ziaurKZ .=Kh yd hq;=44 ixjrh biau;= fldg olajhs' wf.dapr N+ f,i" mr
iqmCIl Ndjh k.rfha m%Odk fodrgq md,lhdg iudk lr Ih f,i hg fofha lafjkafka ldu iqLhhs' ta wkqj"
olajhs37' tys rc;=ud fj; Tmamq l< hq;= zmhsKavhlaZ iys; f.dapr N+h i;smGdkhhs45'
;fhl= k.roajdrhg ,djk cjksldjla f.k yermdhs' tys
fodrgq md,lhdf.a rdcldh jkafka rc;=ud neyelSug hd ihdldr bkashkag zwdmd;Z .;jk iq O fudayKSh
yels blaukau u lauhs' fjk;a ;efkl fufiau fodrgq wruqKq bfha ziqm;s;Z i;sh olajk fkdief,k nj" O
md<lhdf.a m%;srEmh k.rdrCIdj yd inkaO fldg olajd j,a i;=ka ih fofkl= ne| we;s fmdf<df isgjQ l=klg
we;' tu Wmudf k.rfha n, yuqodj 34hhs' zm%{djZ fldgq ;j;a ;ekl Wmud fldg olajd we;46' fujka iqm;s;
;dmamhhs' i;sh keu;s fodrgq md,lhdf.a ld34h jkafka kshu i;shla mqyqKq fldg ke;s" lmd fkdjk .;shla ke;s
wjHdc k.r jeishd ykd .ekSu;a" Tyqg we;=,aug bv ,nd i;smGdk Ndjkdf fYaIfhka wdrNl wjia:df miqjk
u;ah38' f Wmfh foflkau t<U is i;sh we;s wjia:df fhda.djprhdf.a is; b;d blaukska ldu wruqKqj,g f.dreu
mj;sk ;;a;ajh ukdj biau;= fldg olajhs' fkdje,elah yels isoahls' ud;=u iQ;%fha msKavmd;fha
jk NsCIqka jykafia kula fuf,i ukdf,i msys i;shla
fuhska fojekak jkdyS" bkash ixjrh yd inkaO fyda bkash oukhla fkdue;sj msg;g jef isoahla jd34;d
i;s ud;%h bgq lrk yslauf fufyjr biau;= lrhs39' hg f' kS; f,i iNH f,i yeo me<o fkd.;a ldka;djla uqK
lajQ i;sh i;= f,!lsl iev myrj,a fu,a, lsf lD;Hh .eiSfuka ldudidj my< u ksid Ndjkdf Wlg,S jQ tu
f fofjks Wmudfjkao isysm;a lr,hs' fodrgq md,lfhl= we;s NsCIqj thskau isjqre yer .sh isoahla" wi;su;alf wdkj
ksid wkjirfhka k.rhg we;=ug bvla fkd ,nkakd fia laula f,ig jd34;d f47'
i;sh t<U is g bkash oajdrj, my<jk m%;sl%shd yd wl=i,a
ffp;isl my<ug" wjirhla fkd ,nk whqre fmfka' i;sh i;sfha ,CIK yd ri
tlu wdrCIdj-taldrlafLda nj i|yka jk ;j;a mdGhla uska i;smGdk iQ;%fha ,d bm;a fldg we;s wkqYdikdjka
o i;sfha fuu wdrCIl N+ldj m%isoaO lrhs40' tfukau is;s,s ie,ls,af,ka mCId lsf lsisu ;ekl ukig bm;a jk
yd f;kd Ifhys wm;slu o i;sfha .=Khls41' foaj,aj,g yria lemSula lsug fhda.djprhdg Wmfoia ula
lr ke;s nj fmfkaa' uey;a ulao wkqu; lr ke;s nj
zzwx.=;a;r ksldfhaZZ lafjk iQ;%hlg wkqj i;smGdk fmfka' isf;a lsish u kSjrK O34uhla mek k.S k" i;sfha
y;r ms<sn| h:d N+; kSu f.damd,lhdf.a ;u .j/, inkaO l34;jH jkafka tu ndOl O34uh weia mkd msg uQKg-uQK,d
f.dapr N+h ms<sn| oCInj yd iu fldg olajd we;42' fuu l .ekSuhs' tys ksreoaOulg flfia u mEfoahs k
ksoiqk uyd f.damd,l iQ;%fhA o yuqf' i;smGdk Ndjkdf .ekSuhs' Bg tyd .sh il%sh odhl;ajhla i;shg whs;s ke;'
jeo.;alu" fuu Ou-kh jDoa Ndjhg" mq, Ndjhg m;a we;a; jYfhkau th imc{fha Ih fCIa;%hhs'
lr,Sug wdOdrlhla f,ig yqjd olajd we;' iq;% msglfhau
fjk;a ;ekl ks;r ovhlrejka ylal,x .ik ^ieirk& nqoaO foaYKdjg wkqj k .; hq;= b;du;a jeo.;a
ia:dkhla jrka fk.ejiS u yk iajNdjh lafuka ldrKh jkafka" uQ,sl ksCIK wjh yd ta wkqj l%shd;aulf
fhda.djprhd bka wdrCIdug leu;s k yeisu f.dapr wjh ykd .ekSuhs48' fuys ,d ir, jQ;a" Rcq jQ;a" ldrKh
jkafka" lsish ixisoahl wod, ksis mshjr .ekSug flfkl=g
17 18
oCI Ndjh ,efnkafka" ZZuq,ska u th b;d imj ksrjq,aj fy<sorjq jkafka iajlSh wd;au m%;srEmh ms<sn| wdfKsl
ksCIKh l< yels g muKsZZ' hkak jgyd .ekSuhs' <nehdjg mSvd fkdjk fiah' fuf,i t<eU is isysh mj;sk
g by< ugf kq mriamr;djhka bjid isf yelshdj
fuf,ig i;sh iuHla jHdhduh i|yd fhduq lrug <x fjhs' iajlsh wvq mdvq yd j_,;d lSf idudkHfhka
wjYH f;dr;=re imdokh lrk kuq;a" mj;sk wvq-jel bfgu jf.a wys fokd wvq lr,Sf m%h;akhlg fyda ta
ms<sn| ;=<kh lsulaa ;=<ska ms<sh ms<sn|j fidhd n,k kuq;a inkaO f;dr;=re lD;s lr laulg fyda flfkla fm<f'
;ud jYfhka uOHia:j uE;lg isg ksCIKh lsf ;u kuq;a" i;sh i;= jq jvd;a Ih uQ, jq ,sys,a o34Ykhlg kefuk
.=Kh /lf.k is" ;udg jvd l%shdYS,s fjk;a ffp;isl iu. keu w.;s.d fkdjQQ" wu;a jQ iajhx ksCIKhlg
mEys wfkHdkH f,i n,mdka lghq;= lsf yelshdj i;shg fodr ljq jD; lr fohs' fuu uOHia: jQ;a" wu;a jq;a
we;;a" fl,skau uey;a ula i;sh fkdlrhs49' iajNdjh" i;sfha ffki34.sl .=Kh" zzv~dmfodisldZZ k jk
foaj ksldhg inkaO fldg olajk jrKhl lafjkafka
tf,i fkdmeg,efjk" ,sys,a ziqL.%dySZ ,CIKhla fufiah' tu vvdmfodisld k fohka ldu .=K-ldu l%Svd j,
i;sh i;=j mj;S' i;sfha ld34hh jkafka isu ms<sn|j yq u;a jQq l,ays Tjqkaf.a i;sh .s,syS hhs' tf,i wi;su;af
kqj;a lsuhs' ke;sj tajd re lsu fkdf' ksyvj ksCIKh wdkjhka f,i Tjqka tu foaj ksldfhka pq;j my;a ksp
lrkafka" fm%aCIlfhl= l%Svd ;rhla n,kakd fiah' uey;a Ndjhlg m;aaf53' fuhg m%;HCI idCIshla olajk ;j;a
ula tys ke;50' fujka ksYaYo ksCIKhlg wl=i, Ou_ iq;%hlg wkqj" m%ud NsCIqjla my;a foaj ksldhl m%;sikah
uev,Sug ;r jk ksid t<U is isysh b;d m%n, wdksixY ,en isysh t<U is l, jydu Wiia foaj f,dalhlg m;af54'
f.k foa' tfia jk kuq;a tys lD;Hh jkdyS zzhqla;ZZ jQ f ixisoa folg wkqj i;sh i;= {dkh yd .=Kh hqKq lrk
ksCIKhlg iSud f' i;sh w;alSu fjkia fkdlrhs' ta iajNdjh;a" wdksixih;a olajhs'
fjkqjg th .eUqre lrjhs'
i;sh jkdyS zukisldrhZ k ffp;islhg impd
ke. tkakd jQ m%;sl%shd fukau fm< meye,sj l h" wNsO34u jrKhg wkqj tys uQ,sl lD;Hh jkqfha' ishu
.ekSug k" fuu uey;a fkdjkiq .=Kh i;sh i;= h hq;= is;aj, fh mej;Suhs55' ;u wldh jYfhka fuu ukisldrh
f' fudkh whqrlska fyda uey;a ulg ndOd lsula lsug" k jk idudkH is; fhduqlru uq,au ;a;dl34IK fhu"
m%;sl%shdjlg hfula fm<f k i;sfha fuu hqla; .=Kh ^ykd .ekSug;a fjkafldg k .eksug;a ufkdaNdj ke.Sug;a
tmuKlskau jydu keiS hhs' i;sfha fuu hqla; jQ ,sys,a jQ" l,ska& wruqK ie<lSf .=Kdx.h oyd olajhs' i;sh jkdyS
iqn.%dyS jQ ,CIKh wkqj" flfkl=g ;ud bhg bm;ajk fuu m%:u i,ld ne,Su blaujd .sh hqKqjla" jO_khla f,i
ixisoafhka u|la fjka th l .; yelsu ksid ;udf.a lah yel' ta wkqj w;s CIKsl jQ ukisldrh fyj;a wjOdk
wd;au.; uey;au wmCImd;sj ksCIKh l< yelsu ud;%h jvd;a .eUqre meye,sula i;sh uska i,ihs56'
fukau uq ixisoafhkau uqla;j isug o yelshdj ,nkafkah'
fuu hqla; mrdih jvd;a Ih uQ, lSug u mdok w;r" i;sh yd ukisldrh hk ffp;isl fofla we;s o<
f ;=<ska by; la jQ l=kla uqkg ke n,k ne,Su w34:j;a jYfhka iudk phdj" i;smGdk yd fhdaksfidaukisldrh hk
flf34' fol w;r we;s iudk;djhg lSm w;lska iudk njla olajhs'
tys,d kSjrK O34uhkag m%;sm O34uhka foig wjOdkh
zzi;smGdkfhaZZ fuu zix.;Z fukau iqL.%dys yeisu fhduq lru;a' m[ap WmdodkialkaOhkays yd wruqKqj,
jkdyS m%;sl%shd lsu yd m%;sfCIam lsu hk wka; fol u wks;H;dj ms<sn| idjOdk nj;a" fndcX. Ou_ ;yjqre
yrjd uOHu m%;smodj mdod fohs52' ;udf.au wvq mdvq yd lr<Ssu;a" p;=rd34h i;Hhka kqjKska fufkys lsu;a hk lreKq
widOdrK m%;sl%shd fhda.djprhdf.a idjOdk yeisu bfha fhdksfid ukisldrh inkaOfhka olajd we;s wjia:d iQ;% j,
19 20
yuqf57' tuska ;udf.a mqre kej; i,ld n,d yev.iajd .ekSug
yelshdjla ,ef' fuys ,d w.h lghq;= .=Kh jkafka i;sfha
ukfia we;s bf flfrk mqre fyj;a weneysh wkqj we;s iqL.%dys nj;a tuska ;ud weia mkdmsg w;aolsk foag
hka" flfrk lghq;= neyer lr,Su inkaOfhka i;sfha fuu imQ34K wjOdkh wNsuqL lrug;a tuska i;sfha we;s jydu
wjOdk ud;%h k jk prshdj jeo.;a f' i;s ud;%h ;=<ska ;Skajlg fkd t<f .=Kh wkqj jyd m%;sl%shd fkd lsu
flfkl=g ;u bf flfrk l%shd - m%;sl%shd yd Wml,amkj,ska jeo.;a f'
is; frdf.k we;a; we;s iefhka l .ekSug yelshdj
,efnkafkah' bkash {dkhg u uq wjOdkh fhduq flfrk f wkqj i;sfha we;s iqL.%dys nj fyj;a ,sys,aj
ksid bfg fuka mqreoaog fuka lrk m%;spdr ms<sn| f;dr;=re ta;a;= .kakd nj wdrNl whf34 u fhfok ksid mqreoao
wkdhdifhkau fy<sf' isf;a uq,a neif.k we;s ydkslr mqre wkqj isfjk foaj,a ms<sn|j kqj;au;a" tuska ;ud fldhs
yd krl .;s fjkia lr,Sf uq,au mshjr f,i fuu bf ;r rg wf;kslj" hdka;%slj fuka l%shd lrkafka hs
flfrk m%;spdr l-k .ekSu w;HjYHhh' ;lafiarejla lsug bvla wef34' fuh;a wruqK ms<sno f;dard
frd ms<s.ekSf" j34Khlg hg lsf i;sh i;= .=Kh ms<sUq
i;sh i;= fuu zzyq wjOdkhZZ brka ixjr lsfs lrkakls' f wkqj fu;=jla l,a yq weoyS u; Yajdih u;
fYaIfhka jeo.;a f' wkql%ufhka jefvk fuu jev fldf;la rg ;ud fkd k kuq;a t,anf.k isfha hs ka
ms<sfjf,a wdll fhda.djprhd ihdldr wruqKq ms<sn|j ka w;aolsk m%;HCIh wkqj fy,sor f' wiNdjk l%shd
uq,ska u fuu i;s ud;%h fhu flfrys Wkka lrjkq ,ef' fyj;a weneyshlg wkqj fyda bfg isfjk - islrk l%shd
ndOdjlska f;drj fuu i;s ud;%h t<U iss muKskau" is;g yd h isf;a uekS yd .eUqre m%Yak lrk ;;a;ajhka biau;=
O fodrgqj,ska x.d .kakd wruqKq Nd. lrka ne,Su lrf.k" tajd kej; i,ld ne,Sf" kej; yev.iajd .ekSf
fyda j34. lsu h m%udKhlg isf58' i;smGdkh jkdyS bv m%ia:djla i;sh ,nd fok nj fuhska fmfka'
fhda.djprhdg f.dapr N+hhs' tys ,d zzi;sh jkdyS fodrgq
md,lhdZZhs hkqfjka lajk Wmudj ;=<ska i;sfha wdrCIl i;sh i;= fuu wmCImd;S jq o" uOHia; jQ o" .=Kh
N+ldj fYaIfhka bkash ixjrh m%lg lrhs' iuyr g f;aulg fkd t<u fyj;a ;SrKhlg blauka
fkdu (Choicelessness) hehs olajd we;' ;SrKhlg blauka
iQq;%dka; l%uhg bkash ixjrh jkdys wNsd- fkjQ kuq;a mQ34K wjOdkfhka lsisu m%;sl%shdjlg fkd t< miq
fodaukii fol re lsu i|ydhs' f foflka f;dr Ndjh u fuhska woyia flf34' fujka wmCImd;S fukau WfmaCId
i;smGdkfha o uqLH mrud34:h hs' f wkqjZZ wNsd- iys; ksCIKhla iQ;% msglfha fjk;a ;ekl lafjkafka"
fodaukii folg hg is lrk m%;sl%shd re ls fyj;a uld levm;l Wmudfjks60' nqmshdKka jykafia iajlSh
u bkash ixjrfha yd i;smGdkfha fmd ,CIKh hs59' udkisl;ajh ms<sn| t<U is wjOdkh ;udf.au uqK ne,Sug
f ksid fuu ld34hhka foflys ,d iEfyk iu.d Ndjhla l fhdod .kakd lKakdhlg Wmud lsfuka levm; ;ud fj;g
.; yel' m;a fohla lsisu f;aulg ,la fkd fldg ms<sUq lrkakd
fia fhda.djprhd wdidjlska fyda wukdmhlska fyda fkd ue
idudkH weneys j,g fmd ,CIKhla jk bf t<fUk udkisl;ajh WfmaCIdfjka hqla;j n,hs hkak foaYKd
isjk nj fyda mqreoao wkqj" fkd kSu isjk m%;sl%shd lrk fial'
j,g fl<ska u tj lghq;= lsu" hg lS bkash ixjrh yd fuf;la bm;a lrk ,o f;dr;=re ms`vq lr.;a
i;smGdkh hk m%;sm;a;s fofla u is f' i;su;a nj l,ays" i;sh ;yjqre f zzmrldZZ njla olajk kuq"
uq,a whf34 u t<U isu ksid flfkl=g k yek.ekS th iqL.%dys fyj;a iqL kuH" ,sysp ksKhla njg m;a
inkaOj yeisrf m%ia:djla ,;a ;eku ,efnk w;r"
21 22
f' Wfmal nj yd yq wjOdk ud;%hla jYfhka" tys ,K neka fuh h yels hehs is;Sug wmyiq njla fmfka' ;j
fmfka' kqj;af uq,a lD;Hfha uq,a whrfha u jdf.a rg;a mGdk hk l%shd moh lsis fgl;a i;s hkak iu fh
fhfok fuu i;sh k ffp;islh l,n, fkd m%fYfuka we;s ;eka iq;% msGlfha yuq fkdf' wvq ;rka mGdk hkak
jeh hq;= w;r" tuska wjOdkfha jO_kh iqLkuH f,i mjd uq,a iQ;%j, lsis;ekl fhoS ke;s w;r miq ld,SK wNsOu
we;slrjhs' tys,d jeo.;a ,Khla f,i wmmd;S jQ jgyd yd wG l;dj, muKla yuq jk mohls' ixikaokd;aulj
.ekS ud;%h" ks;r mrld u' mq,a fukau jD; Ndjh i<ld ne,Sf iQ;%j, ks;r ks;r i;s hkak WmGd;s hk l%shd
lah yel' fuuska is lrk m%Odk lD;Hhla jkafka moh iu fhfok ksid WmGdk hkak ksrela;s Ydia;%hg wkqj
iajhxl%Shj flfrk mqre-m%;sl%shd l%ufhka neyer,Su;ah i;sh ksje/ zzjHq;amkakhZZ f64' fuhg wkq.d ixialD; moh
fuf,i ta;a;= .ekSf ;lafiare lsf jev ms<sfj, m%.;sYS,Sj jk ZZiauD;Hqmia:dkZZ hkak fuh jvd;a m%lg lrhs' f fhu
m%;sjHqy.; lsula yryd we;a; we;s iefhka lsf ksrdl+, md<sfha Wmia:dk hkakg iudk jk w;r im%hqla; mohg
njla" fyj;a wCIsma; o34YKhla olajka ksudj igyka ksje/ .%yhla o imhhs'
lrhs' fuu fkd.efgk iq kuq;a mrld" iqL kuH kuq;a
fkd mels< .ekSu iys; i;sh tu wkqN+;skaf.a wka;34.;h fkd Wla; wG l;d jrKh uska mek ksk .egj
blaujkao" jyd m%;sl%shd lsfukaa je<lSfukao" hqla; uOHu jkafka" i;smGdkh hkak wjOdkfha fYaI wdldrhla hk
m%;smodjg m%fYhla fukau mokulao i,ihs' f;areug jvd i;sfha moku fyj;a i;sh msysgqu i|yd jk
fya;=j hk w34:h uhs' tuska" wjOdkh l%shdld;ajfha isg
i;sh i;= iuyrla ,CIK ms<sn| jQ fuu uiqug wruqK foig udre lsula lrhs' kuq;a i;smGdkh jkdys
wk;=rej l%shdld i;sh hkak i;r i;smGdkhg wkqj i;sh i|yd yq fya;=j fyda moku muKla fkdf65' ulaksido
.%yhlg nisuq' Bg iqiq miqula iQodk lsula jYfhka h;a i<dh;k Nx. iQ;%fha nqmshdKka jykafia i;r
m%:ufhka i;smGdkh hk moh .%y lruq' i;smGdkhg wu;rj ;j;a i;smGdk ;=kla foaYkd fldg
we;s fial' f ;=k;a i;smGdk jYfhka u k fldg we;af;a"
4' i;smGdk' i;smGdkh hkq wruqKq f;aula ms<sn| m%Yakhla jkjdg jvd
i;smGdk hk moh i;s+WmGdk hk f,ig fnod ;yjqre lr.; hq;= wod, udkisl .=K ,S,djla jk nekah'
oelah yel' fuys iajrf,damh isfuka ZZWZZ hkak f,dma f'
WmGdk hk md<s jpkh ZZt<U isuZZ hk w34:h okjk w;r 5' i;r i;smGdkh'
Wla; im%fhda.fha i;sh iu hulg t<u fyda i;sfhka i;smGdk lD;Hfha i;sh fCIa;% y;rla ms<sn|j
hqla;j fmkS isu woyia flf34' iQ;% O34u w;r zzWmGdkZZ ie<ls,su;a f' tajd k lh" fokd" is; yd Ou hk fCIa;%
hk f l%shd moh t<u fyda Wmia:dkh hk mohkaf.a O jQ;a y;rhs' f y;r ;=<ska Ou hkak kSjrK hgm;a lsu"
ishq jQ;a w34: fNao iys;j fkdfhla ;ekaj, lsh yel'61-62' fndax. jeu" mxp ialkaOhka jgyd .ekSu" i<dh;k iy
fuf,ig f;are fre lr.;a g i;smGdkh hehs lshkafka wd34h i;Hhka y;r hk nqoaO foaYkdf fYaI jkdlula
oHdudk wjia:djg ,xj isf w34:fhka i;sh t<U isu yd we;s W.eka woyia flf34'
ZZwf;a kaZZ kuq;a iQodkka isk w34:fhka Wmia:dkh f' imj mCId lsf fuu i;r i;smGdkhka
fjk;a wdldrhlg olajf;d;a i;smGdkh hkq t<U is isysh ;=< .e we;s l%l;ajh mshjfrka mshjr bhg hEula
fyda i;sh;a iu Wmia:dkh hk w34:hhs' flfia kuq;a wG ksrEmKh lrhs'^igyk wxl 02 n,kak& ldhdkqmiaikdj
l;d j, i;smGdkh hkak mGdkh hk mohg wkqj w34: Ydl bh yd Yr.; l=Km fldgia Nd. fldg ne,Su
olajk w;r mGdkh hkq moku" fya;=j hk w34: okjhs63' jeks m%:l wNHdij,ska mgka f.k boshg .uka lrhs'
wG l;dj, lafjk fuu .%yhg wkqj i,ld n,kafka k fokdkqmiaikdj wjh i|yd fu,i l%ufhka hqKqjk
im%hqla; moh i;smGdkh fkdj zzi;smamGdkhZZ h hq;= ixf ;djhlg moku i,ihs' i;sh fuf,i jyd jgyd .;
23 24
yels ldhsl w;alS" <dl foaj, isg jvd ixf w;alS bm;a jk kSjrK O34u f'
jk fokd fyj;a O kaok lrd wNsuqL lrhs' jvd ishq jQ
idjOdk wruqKq fj;g fhduqj ,nd foa' fuf,i Ndjkdjg n,mdk kSjrK O34u Nd.
zzfokdkqmiaikdjZZ ;ud l%shd;aul jk iajNdjh jk lsulg wk;=rej zzOudkqmiaikdjZZ wNHka;r.; w;alS
iqL" laL" iy wlaLuiqL hk ;=ka wdldrhg u iSud fkd Yaf,aIKh lsu fohlg is lrhs' tk m[apialkaO
f,!lsl yd f,!lsl fkdjk isoa olajd u me;sf34' f,!lsl jYfhka yd I bkash O34u jYfhks' f Yaf,aIkh
fkdjk fuu fokd ms<sn| Ndjkdj wdpdr O34u ms<sn| fndx. Ndjkdjg myiqlr w;aje,la imhhs' ta i;smGdk
Nd.hg wdrNh ,nd foa' f wkqj i;sh l=i, wl=i, hk Ndjkdf < mshjrhs' wjidk jYfhka wjfndaOh uqkam;a
ffp;islhka fjkafldg k .ekSu olajd j34Okh f' fuf,i lrka p;=rd34h i;Hh ms<sn| Ndjkdj ksudj igyka lrhs'
fodrgq jr lrkafka ;a;dkqmiaikdjgh'
f wkqj i;smGdk Ndjkdj zz,dlZZ ;ekska
i;smGdk Ndjkd ldYh $ b .uk mgkaf.k l%ufhka zziQCIuZZ ;eklg wkql%lj hqKq lrhs'
igyk wxl 02 f f34h wkql%l hqKqj m%dfhda.sl mokula fkdue;sj
ldh lrk yq ufkdauh ks34foaYhla fkdf' WodyrKhla f,i
wdkdmdk mn zzldhdkqmiaikdjZZ m%drN wNHdihla f,i i,ld uQ,slj
bhdm: mn i;sh jef wruqKla f,i bm;a lrk w;r wjidk
imc[a[ mn jYfhka lafjk p;=rd34Hh i;Hh ms<sn| wNHdihg
fo;sia fldGdY ksfrdaOh o wvx.= jk neka i;smGdkfha uqkam;au thska
idCId;a f'
Od;= ukisldr mn
kjiSjl mn fokd tfia kuq flfia fyda fuu l%uh u i;smGdk m%.;sh
kaok .=K i|yd we;s tlu l%uh hehs woyia fkd flf34' i;smGdk
wdpdr O34u ;a; Ndjkdf ,d ix.%y we;s wkqms<sfj,;a we;a;gu Ndjkd
ldudjpr is; lrk fhda.djprfhl=f.a W;aidyh wkqj isjk l%l
uy;a.; is; Ou j34Okh;a i,ld ne,Sf mqoa.,slj fhda.djprfhl= w;aolsk
kSjrK m%foaYh n,j;a f,ig iSud jQ tlla nj fmfka' ta fhda.djprhd
ialkaO w;alSj,g f.dre jk iS; ixisoa yd w;alS muKla
wdh;k Tyqf.a i;sh jO_kfhys ,d wruqKq jYfhka l%shd lrhs' kuq;a
i;smGdkfha m%Odk ,CIKh jkqfha bm;a jk ixisoah
fndcaCOx.
l=ula fyda fjd" thg we;s iefhkau idjOdk uhs' tjka
wd34h i;Hh
wjOdkhla iajNdjfhka u ,dl ;eklska mgkaf.k ishq
zz;a;dkqmiaikdjZZ jkdyS isf;a f,daN" fodaI" fuday" ;ek lrd bhg .uka l<;a" Ndjkdf fh .; lrk g
Woaop hk ffp;isl we;s-ke;s nj k .ekSu hk ;ekska tu iQ;%fha lafjk wkqms<sj,ska fjkiaj .uka lsug iEfyk
mgkaf.k l%ufhka hqKq f.dia uy.a.; is;a y;frys we;s bvla we;af;ah'
- ke;s nj olajd wkqmiaikdjla f,i jef' fuu uy.a.;
is;a ms<sn| Ndjkdj iajNdjfhkau .eUqre iudhla ,nd wkq.ukh lrk ms<sfj, l=ula jQj;a" iQLkuH jQ;a"
.ekSu j,lajk ndOl O34u ms<sn| ia;r Nd.hlg bfu wx. imQ34K jQ;a i;smGdk hqKqjla i|yd ishu j34.-
bv i,ihs' fjd jkdyS zzOudkqmiaikdfjysZZ ,d m%:ufhka u j, w;alSj,ska iukakd.; h hq;= f' flfkl= Ndjkd
25 26
lrk g Ndjkd hqKqj;a iu ta ta i;smGdkhka wod< ms<sn|j mphla ,ndug fmdfydi;a jk njla wksjd34fhka
f,i ld34h idOkh lrhs' WodyrKhla f,i ldhdkqmiaikd fkd lshef' nq mshdKka jykafia tys,d u;=lr,Sug W;aidy
fldgi Ndjkdf u;= wjhl w;yer ug fyda neyer lrkafka ukd f,i ;yjqre lr .;a i;sh wdkdmdkfha isg jvd
lsug isf hehs fkd lshef' ulaksido h;a th ry;a mD:q, mrdihlg" O m%;HCI wjfndaOhka yryd u fy<s
W;=uka jykafia,dg;a tlfia jeo.;a jk neks' ij_{ jQ lrkafkah" hk woyihs' la jQ m O mD:q, mrdihlg
nq mshdKka jykafia mjd wdkdmdki;s Ndjkdj jka jr jevQ wh;a jk wx.hka wdjrKh l< yels jkafka ta i|yd u is;
njg we;s idOl f nj ;yjqre lrhs66' fuf,i i;smGdk fhdod lrk Ndjkdfjka nj fuys,d fYaIfhka ioyka fldg
iQ;%fha ,d wvx.= jk Ndjkd zzl34uia:dkZZ tlsfklg wfkHdkH ke;' tu ksid u ish wNsu; w34:hka bIag lr.ekSu i,ld
jYfhka Wmld nj fmfka' tla tla fhda.djprhdf.a p;hg imQ34K iQ;%h u foaYkd l< nj jgyd .; hq;= h'
W; f,ig l34uia:dk wkqms<sfj, fjkiaj fhfoa'
f ksid tla zzmj_hlaZZ fyj;a mqrella uQ, lu_ia:dkh
fuf,i i;smGdk i;r tlsfkld wfkHdkH jYfhka jYfhka f;dard .kafka kuq;a" i;r i;smGdkhka u Ndjkd
Wmldr jkjdla fuka u ta ish,a, tlu i;smGdk zzmj_hlaZZ;=< lsu" i;rg u is; fhdod Ndjkd lsu kqjKg yqre h' oa;Sh
iuia;hla f,i tlg tl;= fldg laug o yelshdj we;' l34uia:dkh jYfhka i,ld fyda tfia Ndjkd lsu fyd| h'
wdkdmdk iQ;%fha tlu wdkdmdki;s Ndjkd fldgfia ish f woyi i;smGdk iQ;%fha wjidk ks.ukd;aul fldgfia
i;smGdkhka jefvk fia bhg hEula iQ;%.; jd34;dj, lshfjk ksjk ms<sn| wkd.; jdlHh lafjk fldgi yd
we;67' fuu jrKh tlu Ndjkdjla ;=< i;r i;smGdkh iudk njla olajhs' tu.ska w34y;a M,h i|yd fyda wkd.d
u ix.%y jk nj yqjd olajhs' M,h i|yd i;r i;smGdkhka u jeh hq;= nj wjOdrKh
lrhs70' fuf,i i;smGdk y;rla u we;=<;a fldg foaYkd
wdkdmdk i;s iQ;%hg wkqj tlu Ndjkd wruqKlska lsfuka zz.uHzz jkafka W;= i;HdjfndaOh idlaId;a lr
O i;smGdk jeh yels jk w;r jev ms<sfj, ksudj olsk .ekSug k i;rdx. iukakd.; iuia; Ndjkdj u tl
g ish i;smGdkhka imQ34K njg m;ajkq we;' f ksid fia jeh hq;= njhs' f ldrKh i;smGdk zzixhqla;fhaoZZ
tla tla i;smGdkhla fyda tla tla lugykla fldf;la rg lafjk w;r" iuyrla fldgia jYfhka muKla f.k lrk
Ndjkd l< hq;= hs m%Yakhla mek kS' Ndjkdj my< M, {k wjfndaOhkag fya;= jk nj je rg;a
olajd we;71'
tl i;smGdkhla u jefuka i;HdjfndaOh isf
isoa iQ;% lSmhl u jd34;d we;68' we;a; jYfhka kE u wdkdmdk ixhq;;fha lafjk mdGhlg wkqj i;r
Ndjkd l%uhlg wkqj i;sh hqKq f wjOdkfha lemS i;smGdkhka i;r .ska mefKk r:j,g Wmud fldg we;'
fmfkk j34Okhla wkdhdifhka u ie,fik w;r tuska iEu me;a;lskau mefKk r:" ykah yryd .uka lsu ksid
idudkH jg msgd ;;aa;ajh ms<sn| wj nf .=Kd;aul jO_khla y;r ux ykah ueo /iaj ;sfnk h ,s f.dvla h yels
ie,fia' we;a; jYfhka u tu idudkH wjfndaOh ;udf.a uQ, k th is hkafkah72' ta wkqj iEu i;smGdkhlau h fia
l34uia:dkhg u isud ,nkakla fkd f' fuf,i i;smGdkh O .ska mefKk r: uska yxh ueo frdlaj we;s ,s
hgf;a fYaIfhka k jYfhka i|yka fldg fkdue;s fldgia o iqrejd ykafka o" tf,ig u kSjrK Ou_ hgm;a lsug yeu
;ud jvk uQ, l34uia:dkh jef w;=re M,hla f,i i;sfha w;ska u iu;a jkafka h' fuu Wmudj uska i;r i;smGdk
wjOdkhg ,lau is f' tl tll wfkHdkH iyfhda.h olajhs' tg i;r ux ikahl
ueo tl;=ug bv we;s ,s O idj,ska mefKk r:
wdkdmdk iQ;%hg wkqj ;jrg;a .uka lsf yqiau uska h fia b;sjla ke;sj msi ykafka o tfia u jkafkah'
ms<sn| wjOdk ud;%h muKska flfkl=g ish u i;smGdkhka f wkqj tla tla i;smGdkhla" tla tla mj_hla
27 28
.eUqre miaikdjg nei .ekSug m%fYhla ,nd fokafka h' lrkafka iajlSh m%;HCI Ndjkd w;alS inkaO ish u
i;r i;smGdkh u imQ34K lsug flfkla .kakd W;aidyh wx. i;r i;smGdkhka ;=<ska u;= lr .ekSu h yel'
lrK fldg f.k" flfia kuq;a" iQ;%fha lafjk O Ndjkd tf,iska i<ld n,k l," fuu m%h;akh jkdyS ;u Ndjkd
fldgia j, ta ta iqfYaI .=Kj,g iudkqmd;slj Ndjkd m%.;sh m%;HlaIh m[apialkaOh yd i;r i;smGdk jYfhka .,md
f.j;a jkjdla fukau wx. imQ34K u;a" iunr;djhg m;a ne,Sula f' fuu m%h;akhka foflkau fhda.djprhdf.a wd;ah
u;a wkql%ufhka is f' udhdj hdre lr,Su is f' fhda.djprhd m%;HCIhkag
Odldrfhka i;sh fhduq lr,Su uska ;u w;alSu u h,s;a
i;smGdk tl tll we;s O .=Kdx.hkag wkqj wruqKq lsfuka tajdfha ie we;s >K i[a[djka yd uu h
O l34;jHhka i,id fok ksid mQ34K;ajh i|yd ish,af,a hk wd;ah idrhka isr hdug mgka .kS' ;udf.a u wd;au
iduQysl j34Okh ke;sj ne fohla f' fk;a;smamlrKfha yd .; w;alS wruqKla f,i olsk g jvd;a uu h - udf.a h
tys wgqjdf f ldrKh jd34;d lrkafka" tla tla i;smGdkhg hk uudhkh j_, f' tla tla ialkaOhla ;jrg;a ufula
wod, inkaO;d j.=jla f,isks' igyk wxl 03 n,kak' jYfhka l.; fkd yels jk ;rug fyj;a ufula we; hk
i[a[djg ie ish fkd yels ;rug f,i mCIdjg
wG l:d laug wkqj i;smGdk tl tlla ialkaO ,la lrk fuka nqmshdKka jykafia lrk wkqYdikdj fuh
tl tllg wkqrEm f' rEm ialkaOh" fokd ialkaOh yd iu lug .e<fma74' ialkaO O34uhka w;r mriamr
i[a[d ialkaOh wkqms<sfj,ska uq,a i;smGdk ;=kg wkqrEm inkaO;djhkag;a jvd wG l:d uska i;smGdk tl tlla
f' i[a[d ialkaOh yd ixialdr ialkaOh Oudkqmiaikdjg ta ta p; i|yd ks34foaY lsula lrhs' ta wkqj" ldh-fokd
wkqrEm f72' hk i;smGdkhka f,daNdl p;hdg m%Odk m%;smodj h hq;=
w;r' ;a;-Ou hk i;smGdkhka nqoa p;" ;lal p;
igyk wxl 03 i;smGdk i;f34 mriamr inkaO;d we;a;kag fhda.H f,i wjOdrKh fldg we;75' f wkqj m<uq
yd fojk i;smGdk fol yeSnr p;j,g iqiq jk w;r
ldhdkqmiaikdj fokdkqmiaikdj ;a;dkqmiaikdj Oudkqmiaikdj b;s fol m%{d p;hlg fyj;a nqoa p;hlg ks34foaY
flf34' f wjia:d fofla u ;SCIK m%{djka;hdg ;a;-Ou
ialkaO ldh fokd ;a; i[a[d$ixialdr hk jvd ishq wkqmiaikdjka o" okaOm[[ mqoa.,hd i|yd
ks34foaYh j_, m%n, f,daN 34j, ;lal m%n, ;lal jvd ,dl jQ ldh-fokd hk wkqmiaikdo ks34foaY lsu jvd
f,daN p;hdg p;hdg p;hdg p;hdg m%{d f.dapr nj .efa' fjd p; jYfhka fuys lafj;;a
wjia:df mj;sk udkisl jd;djrKh wkqj;a tf,i iqiq fia
msysgqu l wks;Hh wkd;au nj
fhdod .; yelaflah' ta wkqj l=iS; jQ o" wdidjkaf.ka uevqkd jQ
mlal+, nj
o wjia:dj,g ldhdkqmiaikdj iqiq nj ksoiqkla f,i lah
yelafla h'
jvd imj ne,Sf " flfia kuq;a" fuu mriamr
inkaO;d t;r n,j;a ke;s nj fmfka' ulaksido h;a" fkma;smamlrKh yd iqoa u.a. hk .%ka: foflys u'
;=kajk i;smGdkh jk ;a;dkqmiaikdj ishu kdu i;r i;smGdkhka i;rdldr jQ m,a,di j,g m%;HCI O34u
O34uhka inkaO lrf.k mj;skakla jk w;r yq [a[dK f,i msysgqjd we;af;a h' tu m,a,di jkdyS" wiqN" laL"
ialkaOhg iSud fkd f' tfia u Oudkqmiaikdj;a iajNdjfhka wks;H" wkd;au jQ foaj,a iqN" iqn" ks;H" wd;au jYfhka jrojd
ish ialkaOhka u wdjrKh lrkakla ksid olajd we;s f,ig .ekSu f76' fjdg wkqj ldhdkqmiaikdj wiqNh u;=lr
i[a[d$ixialdr hk ialkaO folg jvd je mrdihla mqrd lau ;u mrud34:h fldg we;' fokdkqmiaikdj flfkl=
me;sr mj;skakls' flfia kuq;a fuys olajkakg W;aidy w;Dma;slrj iem yqne| hEug tj l%shd lrhs' O jQ
29 30
;a; iajNdjhka ;u wd;au.; w;alS jy jyd fjkia jk N+ldj wkqms<sfj,ska bhg hEu olajk iu; l%uhg wkqj
iq wks;Hh nj;a" wjidk jYfhka Oudkqmiaikdj iaridr uQ,sl mshjr jYfhka lh ms<sn| zzimc[a[ZZ fldgi OHdk
jQ wd;auhla lsis ;ekl;a fkd ,eh yels nj;a olajhs' f m%;s,dNhg fya;= jk nj olajhs' tys,d wjidkhg olajk i;r
bm;a lsug wkqj tl tl i;smGdkhla fYaIfhka iqN" jk zzimc[a[hZZ jkdys Oudkqmiaikdj jYfhka kSjrK
iqn" ks;H" wd;au hk m,a,dihka fyj;a uq,djka re lsug Ou_ ykd .ekSug;a" tajdfha re hEu l .ekSug;a wdOdrl
iu;a nj m%ldY lrhs' wod< miaikdjka wkq,a,x>kSh f,i f'
tl tlla i;smGdkhg iSud ke;;a" tla m,a,dihla wlj
l%shd lrk fhda.S p;hla i|yd l=uk i;smGdkhla .e,mS i;smGdkh zzOHdkZZ ugug hqKqu" iia;rj
hkafkao hkak i<ld ne,Sf fuuska bshla iemfha' w;=re wjia:d;a iys;j oka; N+ iQ;%fha laf' fuys oelafjk
w;=re wjia:dj, o lsisu is;s,a,lg bvla fkd;nd86 ldh-
wjidkfha ishu k.roajdrhka tlu k.rhlg fokd-;a;-Ou hk wkqmiaikdjka .g bhg ldYkh
m%fYh ,nd fokakd fia i;r i;smGdkhka u tlu ksjka f' ixl%uK wjfha i;smGdk iQ;%fha i;sh imj
mqrhg m;a lr,Sug" tlu fCIau N+hg fhduq lr,Sug fldgia weiqre lrk ffp;islhka jYfhka i|yka jk wd;dms-
lrefjda fj;a77' wG l:dj olajk ksoiqklg wkqj WK ng imcdfkd hk fjd fkdmej;Su lemS fmfkk ,CIKhls' fuu
hkakd tl u WK nnqj y;rg m,d l=vhla hkakd fia fuu ke;s nj ksid fuu wjfha Ndjkdj ;jrg;a i;smGdkh
y;rg fnu jkdyS tl tll lD;Hh yd l%shdld;ajh wkqj fkdjk nj;a"
lrk fnuls78' ixl%uK wjh nj;a olajhs' fuu is;s,sj,ska f;dr ixl%uK
wjh i;smGdk iQ;%fha lafjk ,sys,a jQ;a" uOHia: jQ;a
i;sh i;smGdkfha ;SrKd;aul jkakdla fiau iu: ksCIK .=Khg iudk njla olajk w;r u i;smGdkh
Ndjkdf o fYaI N+ldjla olajhs' ta inkaOfhka fu;eka .kakd wruqK u .kS' ta jdf.a u fuh miaikdfjka iudhg
mgka wjOdkh fhduq lrjuq' yerf wjh meye<sj i<l=Kq lrhs' fuu ixl%uKh;a
iu u ZZkshuZZ i;smGdkfha isg jvd;a Ydka; jQ Ndjkdjlg
06' i;sh yd iudh yef zzOHdkZZ m%;s,dNhg bv ie,fia'
ukd f,i ;yjqre lr.;a i;sfha wLKav
meje;au OHdk m%;s,dNh i|yd ke;sj ne fohls79' iqoa fuu wjia:djka i,ld ne,Sf i;sh iu: Ndjkdf
u.a.fha lafjk m i;sfha Wmldrh fkd ,nk iudh o jeo.;a ld34h Nd34hla bgq lrk nj meye,s f' zzpQ,
.eUqre ugulg wj;S34K fkdf'80' .eUqre iudfhka keS fo,a,ZZ iQ;%fha i;smGdkh iudfha ks;a; f,i olajd
is kej; wdj34ckh" mpfplaLKh lsf fuu i;sh we;af;a f ldrKh ksid h yelaflah87' Wiia iud Ndjkduh
Wmldr f81' fuf,i OHdkhlg iu jef tys .; lrk jYS Ndjhlska u ,nd .;hq;= oCI;djhla jk wfkl=;a Njhkays
wjia:df fukau ke.S isf fuu i;sh w;HdjYHh' isk i;ajhka l .ekSf wNs[a[d Yla;sh w;ska w.% ta
i|yd ta;o.a. md<sfhka ms ,;a wkqreoaO uy ry;ka jykafia
;=kajk OHdkfha i;sh fYaIfhka wjYH f 83' iudh jef i;smGdkfha we;s j,x.= Ndjh wdo34Yu;a
i;rjk OHdkhg muqKqjd.;a is; fydka jYS Ndjhg m;a lr f,i u;= lr fmkajhs'88' ;u yelshdj ms<sn| m%Yak kk
.;af;a k th wNs[a[d i|yd mdol lr .; yelaflah' tys o yeu jdrhlu Wka jykafiaf.a wkdhdi W;a;rh jkafka tajd
i;sh .eUqre WfmaCIdj weiqre lrk ksid fYaI f,i iqoahlg i;smGdk iudfha wdksixY jk nj h89'
m;a f84' iQ;% msGlfha lsysm ;ekl u OHdk bmehsug;a"
bka wk;=rej;a wNs[a[d ,dNh msKsi;a i;smGdkh moku tajdf.au i;smGdkh Y=oaO iu: wNHdihla f,i
i,ik nj olajd we;85' iud Ndjkdf i;smGdkfha ie,lSu iSudj blaujd hEula jk w;r" tjka ie,lSulska iu:h
31 32
jeu i|yd mok lr.; yels foaj,a yd zzkshuZZ iu: Ndjkd foflka wdrN fldg l%ufhka tald;al w;alSula foig
fCIa;%hg wh;a iSudjka fudkjdo hk jeo.;a lreKq fol wNsuqL lrjhs' f l%shdj,sfha flfia kuq;a iudh yd ixisoa
w;r fjki mjd .s,syS hdu is h yel' i;sfha yd iudfha w;r mq,a kqu yd tajd w;r wka;34 inkaO;d neyer
fm!oa.,sl ,CIK jkdyS tlsfklg fjkia h' iudh kq lr,hs' tfia kuq" tu wka;34 inkaO;d fuka u isoa w;r
mrdih iSud lsu ;=<ska isf;a f;af fyj;a jrKh lsf jk mq,a inkaO;d ms<sn| wjfndaOh" uqla;shg fhduqj fok
lD;Hh hqKq lsu yd inkaO jk w;r" i;sh wjOdkfha wjfndaOfha .;s ,l=Kq ms<snoj kqj;au inkaOfhka i,ld
mrdih mq,a lsu uska iaurKh lsf yelshdj hqKq lrhs' n,k l," fYaIfhka w;HjYHh f zzikao34NhZZ yuqf'
fuu mriamr jq udkisl lD;Hhka fol fud,fha is fofla i;sh i;= iqn.%dys nj fYaI jkdlula Wiq,hs'
md,k hdka;%kh yd wkql+, njla olajhs' f fol tlsfklg
fjkia jQ lD;Hhka folla jqjo tajd tlsfkl t jQ frda fuf,i i;sh OHdk m%;s,dNh msKsi ke;sj ne
foaj,a fkd f' OHdk ,dNh i|yd f fol u tlsfklg fhh wdldrfha N+ldjla lajqj o" th Bg u wdfKsl jQ ,CIK
hq;= nj u thg idCIshls' tkuq;a OHdk iudm;a;sfha i;sh w;ska iudfhka lemS fmfkk f,i fjkia jq ffp;islhls'
t<U we;s uq;a mj;akd iudfha n,j;alu ksid tald.%;dj ksid we;af;ka u b;d Wiia OHdk iudhla jqj o uqla;sodhs
tys mq,a nj h muKlg iSud we;' miaikdjg iul< fkdyels jkafka" i;sfha fuu wfrda
ksCIK .=Kh .eUqre iudfha we;s hf:dla; flaka.;
i;smGdk iQ;%fha ,d fhdod.kakd jpk ud,dj uska f lsf" n,fhka ksfYaOkh flfrk ksid h yelafla h'
ffp;isl fofla fjki olajhs' fuys,d i;smGdk Ndjkdf
CIsma; jQ fyda l=is; jQ is;a my< jQfha k ;djld,slj iudh yd i;smGdkh ioyd i;sfha N+ldj i,ld
Ndjkdj iu: wruqKlg udre lrk f,ig nqmshdKka jykafia ne,Sf mQ,A mrdihl ;u yelshdjka laf .=Kh fyj;a
wkqYdikd lrk fial' tu.ska we;=<; m%fudaoh yd miaioah yqrenqyq nj uekka lemS fmfka' iu: Ndjkd fCIa;%fha
my< lr,Su tu wkqYdikdf mrud34:hhs' f ioyd nq i;sfha ld34hNdrh jkdyS kSjrK Ou_ biau;= jk g" ta nj
mshdKka jykafia Wmfhda.S lr .kafka mKsOdh Ndjkd - is; ykd.kakd ;eka mgka Wiia u OHdkh f;la me;sr mj;S'
fhduq fldg fyj;a is; msysgqjd lrk Ndjkdj hk fhuhs' fujeks u mq,a mrdihla ;=< l%shd;aul ula i;smGdk
flfia fyda is; wfmaCIs; m tuska Ydka; Ndjhg m;a k fCIa;%fha i;sh olajhs' tys,d b;du;a ,dl ;ek mgka
wmKsOdh fyj;a is; fhduq fkd l< fyj;a is; fkd msysgqjd tk" leisls<s - jeisls<s lD;Hfha mgka b;du;a W;= wjia:dj
lrk Ndjkdjg fjk;a jpkhlska lshkjdk i;smGdk jk ksj_dkdjfndaOh isjk wjia:df tu isf;a mj;sk
Ndjkdjg kej; is; fhduq l< hq;=hs90' fufia is; msysgqjd ffp;islhla jk ;ek olajd i;sh ish fufyh wLKavj bgq
yd fkd msysgqjd lrk Ndjkd w;r fmkajd fok fjki uska lrhs'
fhdackd jkafka tajd tlsfklg meye,s jYfhka fjkia jk we;a; jYfhka u i;sh i;= fuu uey;a fkdf
nj h' tfia jQjo uq iq;%h u wjOdrKh lrkafka f l%u .=Kh wkql%ufhka j34Okh lsu k jk i;smGdkh
fol oCI f,i inkaO lr .ekSu ksid tajd w;r fudk ;r ks34jdKdjfndaOh ioyd m%{dj wx.imQ34K lsug" W;a;u
mriamr njla ;snqfka kuq;a ta foa tlsfklg inkaO jk jQ i;=g g zzIhl%dka;ZZ jq uqla;shg we;s Rcq jq taldhk
w;r u m%;s Wmldrl nj fmfka' ud34.hhs92'

iudfha ,CIKh jkafka is; fhou yd fhduqlru


hk fol jk w;r" ta i|yd tl wruqKla fj;g wNsuqL lrjka
ndysr oE neyer lr,Suhs' fuf,i ukfia tald.%;dj j34Okh
u wkqj fmd-idudkH w;alS jk jia;=j wdruKh hk
33 34
fuu mfofhys ,d i;sfha ,K .fIKh lsug flfkl=g isf;a my<jk pxp," lmk" wixjr;d jyd
leue;af;' m%:ufhka ;%smsglfha O zzWoaOD;ZZ wkqj i;sh jegfykak mgka .kS' ^ix'ks 4$228&
fkdue;slf" wi;sfha wdkj fmkajd fokafk' wk;=rej
i;sh wdrdj imdokh lr fok wldrh o" wjidk jYfhka by; ixisoafha " tu NsCIqj ;uka lrk foa u;l
i;sh yd u;lh w;r inkaO;djh o f.kyer olajk w;r" ke;su" fuu wi;sh ksid is jQ njla fkd lshef' Tyqg
th g l,ska lrk ,o zzi;smGdkhZZ kue;s uf.a uq,a fmdf;a ;udf.a md;%h wu;lula fyda wdmiq wdrKHhg jk u
o iEfyk rg ilPd lrkakg fhKq lreKls' wu;lula fyda i`oyka fkd f' m%Odk jYfhka u wjOdrKh
flfrkafka" fyf;u l%ufhka isjqre yer ouk ;;a;ajhg m;a
wi;sh fyj;a i;sh ke;s nj ^uqGiai;s& jQ njhs' ixhqla; wd.u ^uydhdk fmd;& fuys ,d jer ia;r
uq,a nqoAOd.f i;sfha fyj;a isysfha wdksYxi w.h f.kyer olajka is; lh fol rd. .skafkka r;a jQ g Tyqg
lsu i|yd l%uhla jYfhka" wi;su;a nj fyj;a" uq<d isysfha ;jrg;a flS ia:dkj,g leue;a; fyda .ila uq, iSu m%sh
wdkj f.kyer mEu is flf34' wi;su;au ksid isfjk fkdjQ nj ia;r f' f wkqj Tyqg B<g jyd u l< hq;a;
ydksh ms<sn| ia;r i,ld ne,Sfuka miq" jl% f,i i;sfha ms<sn`o m%Yakhla mek ke.S ke;' kuq;a wi;su;au ksid rd.h
lD;Hh jgyd .; yelsh' ks;r yuqjk tjka ;%smsgl mdGhkag my<u yd Bg wkqrEmj ;udf.a jk rgdj krlg fmr,Su
wkqj wi;su;a nj fyj;a" uq<d isysh ksid ldu wdYdjkag hg wkqj wkql%ufhka isjqre yer u olajd u lreKq fh we;'
u f.k yer olajhs' ^ix'ks'2$416& ta wkqj i;su;a nj fuys yqjd olajk wdldrhg
;ud msg;a jQ ldrKh bgq lr .ekSug fkd yels ula .ek
f wkqj i;su;a nf tla lD;Hhla jk wdrCIl i`oyka fkd f'
lD;Hh ksid iodpdrd;aul yd wdpdr O34udkql+, wdksYxihla wi;su;au ksid tu NsCIqjg ;u NsCIq;ajh yd tys
fhda.shdg ,ef' ixhqla; ksldfha fuka u tys uydhdk fmd; j.lS wu;l o@ flfia kuq;a NslaIqjf.a j.lS y ye
jk ixhqla; wd.fuys lafjk tla iQ;%hlg wkqj wi;su;aj u;l ;snqKd k fyf;u ldka;dj foi rd.ks#Y%s; f,i fkd
uq<d isysfhka hqla;j msKavdmd;fha je NsCIqjlg isjQ tla n,kq we;' ixhqla; ksldh yd ixhqla; wd.u hk foflys u
weneoahla olajd we;' ixhqla; ksldfha ta WoaOD;h fufiah' yd fjk;a iQ;%hlg wkqj o i;sfha m%Odk lD;Hh fuh fkdf'
fudav fukau fkdkqj;a lka hqla; .f msKavmd;fha tu iQ;%hg wkqj" rc flfkla iudk wmyiq;djhlg m;a
fhfok f NsCIqj Wofha isjqre fmdrjd md;%h f.k ms`vq msKsi f'^ix'ks'4$228& rc;=ud ;u wka;#mqrhg wi;sfhka hqla;j
.ug msfikafka yslaufuka hqla;j ;udf.a brka ixjr we;= jQ g rd.fhka uqim;a f' tu ksid wi;su;a u wkqj
lrf.k fkd f' i;su;aj fkd f' rd.fhka flf<iSu flfrys fhduqlr,Su wkqj flfkla ;udf.a
N+ldj wu;l fldg lghq;= meyer yeula woyia fkd
ldka;djl l wfhdaksfida ukisldrfhka hqla;j flf34' fmd;a j, ;jrg;a wi;su;au fyj;a uqGiai;sh
wef.a w mi n,d zzrd.ks#Y%s;jZZ ldudYdjkaf.ka ue is; ksid rd.d flf<iaj,g bv fkd ,eu ms<sn| .d:d je,la
wehg ji f' is; rd.ks#Y%s; fuka rd. .skafkka ixhqla; ksldfha iy ixhqla; wd.u fmd;aj, laf' fn
is; lh ;=< odyh yg .kS' ixhqla; ksldfha fuka u ixhqla; mj34;k o tajd tfiau rCIKh fldg we;'
wd.u fmdf;a tk mfofha we;s m i;su;a nj" bkash ixhqla; md<s .d:djkag wkqj ^ix'ks' 4$156& b;du;a
ixjrh" wdpdrYS,s;ajh hk fjd n%yauph i|yd im iia;rj yd iqCIuj" fufia hula olsk flfkla gq fofhys
inkaO;djlska l%shd lrhs' we;a; jYfhkau i;sh t<eU gqu;ska k;rug" wik flfkla wik fofhys weiQ muKska
is k flfkla yg wdpdr O34u yd b`rka ms<sn`o ixjrh k;r ug wkqYdikd lrhs'
bf ilia f' iqm; i;sh fyda wLKav i;sh ;sf k ^Wodk$nq'ks'142&

35 36
ixhqla; ksldh fmdf;a th lafjk mdGh fufiah' fkdyel' ;j;a ;ekaj, <jqka o" jrkaa o" ksiqka o jdih
zzrEmx iajd i;s uqGd - mshx ks;a;x ukis lfrdf;d" lr;aa' ovhlaldr jeoafoda ,dgq j34. f.k ,S fldagqj, ;jrd
idr;a; ;af;d fjfo;s - ;[ap wfdi ;sG;s'ZZ <jqka .ejfik ia:dkj, wgjd ;n;a' oCI jfrda tajdhska
zz;iai jVka;s fjokd - wfkald rEm iNjd" je<lS wE;afj;s' kuq;a fudav jrkag .e<ula ke;' <x
wNsCvd p fyid p-;a; uiaiq my[a[;S" w;ska w; .Efuka w; tys we, f' th .e<ug wks;a w;ska
tjx wdkf;d laLx-wdrd ksndk jqp;s' W;aidy lrk g w;a fol u tys we,f' ka ll=,a md
^ix'ks'4$156& lsfuka jvd;a ,dgqfhys we,f' lka w,a,kakg hefuka
lg;a tys we,f' w;a fol" md fol" lg hk mia wx.h u
Yo - .JO - ridfh;a f f,ig u fhfok nj tu iudkj we,f' ,dgq we, .=,s fjk ,jd .=<slr ;enQjdla
udlH mq;a; iQ;%fhys u laf' fuu .d:djkag wkqj bJsh fuka iaf' je ovhlaldrhd meK W!j zzfy,a,hlZZ
oukh yd ldh ixjrh fYaIfhka u f.kyer olajd ke;' ta wuqKdf.k hhs'
wkqj" is;l rd.d flf<ia my<ug wdikak ldrKh i;sh g iudka;rj ia;r olajk ixhqla; ksldh fmdf;aa
fkdue;su - zzuqGiai;shZZ nj ksiel f,i lsh f' wfkla ulalg iQq;%fha ^ix'ks'5-1$270& fuu kso34Ykh olajd
w;g i;sh t<U is k lSudfhys flf<ia ;34l my< ;udf.a im%odhdkql+, f.dapr N+fhka mndysrj iSf
lr fkdf.k isug we;s yelshdj lshef' wdkj f,i fuh f.kyer olajhs' tk" fhda.djprhd i;r
i;smGdkfhka f;drj iSf wdkjhs' mdrml f.dre
f wkqj i;su;a nf wdksixYh f.kyer lau" fuka mndysru hkq brka mskf m%jk;djhs' tu
wi;su;a nf wdkj lau uska yqjd olajhs' i;sh jehslalsh udrhdf.a rdcOdksh nj" n, fmfoi nj" ixhqla;
t<e g j34;udk ;a; m%jD;a;sfha yrialv ms<snoj ksldh jerg;a olajhs' fn!oaO W.ekaug wkqj udrhd hkq
wju;a njg wjfndaOh ,efnk w;r" flf<iaa m%jdyhg ksjka .ukg ndOd muqKqjkakdh'
yiq fkd isf yelshdj ,ef' taa wkqj i;su;a g lSu
yq ^w;aa& lsfuka k;r l< yels h' ta wkqj m%h;akh h by; ixhqla; wd.u iQ;% mj34;kh ;jrg;a
hq;af;a" lsu je,elau fkdj ta fjkqjg flf<ia my< lr lreKq olajkaa flfkla ;udf.a f.dre f ^i;smGdkfha&
fkd f.k flf,iska fkd lsmS-fkd fl<iS isuhs' f wkqj iSf w.h olajhs' wi;su;a j msKavmd;fha je hg lS
i;sfhaa wdrCIl lD;Hh k j34;udk ;a;CIKh flfrys NsCIqjlf.a isoahg wkqj" Tyq wdpdr-f.dapr im;a;sfhka
mQ34K wjfhka hqla;j flf,iqkaf.ka fkdfl,iSS isu f,i yd bkash ixjrfhka f;dru f wjdikdjka; isoahg
w34:l:kh l< yelsh' fya;=jhs' zzrd.ks#Y%s;ZZ oY_kfha isf;a ldu rd. yg .kS' tu
ksid ieu w;ska u we,S.kakd NsCIqj udrhdf.a jihg ,laf'
wdrlaL mpqmGdkd- f tu NsCIqjf.a fuu wi;su;a nj wkqj ia;%shla gq u;ska
wdrCIdj jegfyk whqre ixhqla; ksldfha iy ixhqla; b;d myiqfjka lduPkaohg k;= u mqk mqkd lshhs'
wd.u hk fmd;a j< lafjk" <fjl=f.a Wmudmjlg wkqj
i;sfha wdrCIl l34;jHh fufia laf' fuu mj34;kh jrdf.a Wmudjg wkqj i;sfha wdrCIl l,dmfhka
weiqre lrkafkaa" ixhqla; wd.u fmd;hs' msg flfkla bkashka mskf f,dalhg wef,a' nef|a' jrla
wek g" nek g ;j ;j;a fudav is;s,s f.a fudav
zzysud, m34j;fha b;d nEjq iys; zziS;ZZ ysu iys; ia:dk wdNdih f.a ;j ;j;a we,S" ne" meg,s .kS' yhg jrd
we;aaf;aah' tu ia:dk <jqkag-jrkag mjd iSug fyda ish wmiska ,dgqfjys we,S" meg,S .kakd fiah' fuf,i
,dug Ialrh' ksiqka .ek lshkqu ljf34 o@ ;j;aa iuyr ,dgqfjys fkd we<S isug k i;sh keu;s YsLrfhys jdih
;eka j, <jqkag-jrkag iSug yels kuq;a ksiqkag msiSug weg .=K h'
37 38
wk;=rg fyaa;=j jYfhka yqjd olajhs' fuu lasug wkqj f
i;smGdkfha ;j;a ksoiqklg wkqj ;udf.a wdrCIdj ksoiqfkaa m%Odk ldrKh tk" ;udf.a f.daapr w;a;fhka
msKsi mdrml f.dre u laug rdcd,sfhl=g yiq - f.dre fuka ^i;r i;smGdkfhka & neyerj mudjg je
jQ leg l=re,af,l=f.a isoahla olajhs' ixhqla; wd.u fkd isu i;=rdg yiq fkd isug ldrKh njhs'
fmdf;a iQ;%hl lafjkafka fufia h' we; w;SS;fha kl
leg l=re,af,la fl;l iS h' W! kla ^l=re f.dfhl=g& tu ksoiqkg wkqj i;smGdkfha wdrCIdj fCIau N+hlaa f,i
rdcd,sfhl=g yiqh' rdcd,shd leg l=re,a,d veyef.k by, lau" flfkl=g ldu ks#Y%s; wruqKq jYSNdjfhka .e,
wdldihg mek kexf.a h' by< wdldifha leg l=re,a,d" zzuu lghq;= lsug yelsu wkqj" by; WoaOD;fha lafjk
wjfhka fkd is ksid fuu wk;=rg ,la hs uqr .d lS h' wi;su;a nj lduhg we hEug fya;=jk lreK;aa iu
zzuu mdrml f.dre fuka ria ' wf.daprfhys ie wkqhd; f' wi;su;a nj bfha fmdr neh fkd yels ;r
ierefj' tu ksid fuu wk;=rg ,laZZhs" mdfmdpdrKh fuu ldudYdj" i;su;au yryd" hgm;a l< yels fohla njg
lf<ah' zzke;s k flfia k Wl=iafil=f.a .%yKhg ,lafj m;aau" t;r 34j, leg l=re,a,dg n,j;a rdcd,shd ch .;
o@ ka .e<ula bka ke;'ZZ hs ;udg u fodia lshd .;af;a yels nj fmkafuka iaMqg flf34' fuu leg l=re,a,d iy
h' jrd ms<sn| Wmud fol i;su;a nj yryd ,efnk wdrCIdj
yqjd lau w;ska iumd; f' wfkl=;a iQ;% la j,g
fuh weiQ rdcd,shd zz fudllao Tnf.a ksoyi /lfok wkqj i;sh tlu wdrCIdjh' ^wx'ks'6$56&
f.dre uZZhs leg l=re,a,df.ka weiS h' zzudf.a mdrml f wkqj i;sh msysgqu wkqj flfkl=g ndysr
f.dre u k ke=u msKsi ydk ,o f.d f mia f,dalfhka mefKk we,S ne m%jdy bfhaa fkdie,s
msve,s w;rhs' tys uu wdrCIdj ,n' wk;=rla ke;ehsZZ isug" .idf.k fkd hEug we;s Yla;sh ;yjqrej ,ef' f
leg l=re,a,d ms<s;=re ks' rdcd,shdf.a j.dvnrh u;= h' m34fhaIKd;aul fidhd .eks j, wka;34.;h iq;a; ksmd;h
leg l=re,a,dg lshkqfha zz uu ka kqUj ksoyia lrkjd' yd iudka;r zzfhda.dpdr N+ZZ keue;s uydhdk fmdf;a fufia
w;ykjd' Wf Th wdrCIl f.dre ug kej; m,hka' laf'
WU ys;kjdo tys kqUg udf.ka .e<ula ;sfhkjdZZ lsh,d'
rdcd,shdf.a w;amyqka .e<u ,o leg l=re,a,d" w;ska
ke.=u msKsi ydk ,o l=Uqrl miamsve,s w;r l=vd mia
zzhdks fid;dks f,dl ix
i;s f;ix ksjdrKxZZ iq(ks
w; iQ;%h
msve,a,la ;=<g mshEUqf h' wk;=rej fkl leg l=re,a,d
mia msve,a,la Wvg kexf.aa h' rdcd,shdg wNsfhda.hla fokakg ^nq'ks$iq'ks' 1039 .d:dj&
is;=f h' wNsfhda.h ,;a rdcd,shd f mqx l=re,a,d ug
wNsfhda. lrkak ;r T< fud, hehs is;S h' ;ry .sfha h' i;sh fodrgqmd,l f,i
jyd u W! w,a,d .kakg Bhla fuka mshEUqf h' th k.;a uyd mjdr k.rhl k.roajdrfha fodrgq md,lfhl=g
leg l=re,a,d jyd u f,dl= mia msve,a, ;=<g x.=f h' Wmudlsfuka i;sfha wdrCIl lD;Hh fjk;a wdldrhlska
f.dr jerk rdcd,shd zzmshdiefiaZZ cjh jelug f,dl= f.k yer la f' Wmud follska ^ix'ks'4$368& lafjk
mia msve,af,a mmqj je w;a;gq isr hefka h' ^ixhqla; WoaOD;h fufia h' mjdr rgl rfcla ;u we;= kqjr fyd|
ksldfha ^ix'ks'5-1$268& ye wdjrKh lrk ,o fldgq neulska wdrCId fldg"
iqq;%hg wkqj leg l=re,a,d rdcd,shdf.a w;amyqrg Yla;su;a uqrldj,a ;nd" Rcq iu msiq ud34. idod ;nhs'
yiq ;udg ;udf.a wjdikdjka;lu;a" wl=i,;djh;a .ek tfiau fyf;u uqrldj,a i|yd fodrgq md,lhka is fofkla
ueis,s ke.+ uq;a ;udg u fodia k.d .;a nj fkd lshef' i;r uqr ljqj,g m;a lrhs' ta iEu fodrgq md,lfhla u
ixhqla; wd.u iqq;%h ta fjkqjg ;udf.aa u mudj ^wi;su;anj& oCI h' lir h" tys hkakka tkakka .ek uis,su;a h' tu
39 40
k.rhg msiq ud34. i;rls' ta ud34.j,ska k.rdm;s isk miaikdj u i;sfha we;s ukisldr lD;Hh f,i f.k yer
uKavmhg <d h yelsh' bka fmr .ska mKsvlrefjl= oelaf' i;sh fuu ldhdkqmiaikdj muKla fyda fjd" i;r
mefKkafka fodrgq md, fufia uihs' i;smGdkh u fjd" th Wmfhda.s lrf.k flfkla iu: -
miaikd jeug ksje/ m%;smodjg m;a jk nj jgyd .;
zzfuu k.rfhaa k.rdm;s fldfya o @ hq;=h'

zzk.rdm;s k.r uOHfha i;r Ydfjka mefKk ud34. fuu kso34Ykh wkqj;a fufia i;sh uOHu m%;smodj
tl;=jk iaa:dkfha uKavmfha jev isZZ fodrgqmd, ms<s;=re f.a m%.ukh iy;sl lrk w;r jer u hEug bv fkd"
fohs' wdrCId lsf lD;Hh lr fokakla f,i ie,lSu wkqj is;g
f,dl= myiqjla i,id fohs'
mKsvlre th wid kf.k k.rdm;s yuqf mKsvh
Tmamq fldg ,efnk m%;spdrh o /f.k wdmiq ud34.hg niS' wx.=;a;r ksldfha fuka u tys uydhdk uOHu wd.u
tfiau ol=Kq foiska''' ngysr foiska''' W;=re foiska''' fmdf;a oelafjk ;j;a ksoiqklg wkqj" i;sh fodrgq md,l
mKsvlrefjda meK ta ta fodrgq md,lhkaf.ka fufia lD;Hh lr fok wdldrh biau;= fldg olajhs' uOHu wd.u
ui;s' fmdf;a fufia oelafjhs'ZZ fuys,d mjdr k.rhl rcq ;udf.a
zzfuu k.rfha k.rdm;s fldfyo@ZZ m%Odk weu;sjrfhl= oajdrmd,l f,i m;a lrhs' Tyq lir
zzk.rdm;s k.r uOHfha i;r Ydfjka mefKk ud34. oCI flfkla f,i ksYapfhys fhfoa" t;r h" fmr oelaula
tl;=jk ia:dkfha uKavmfha jev isZZhs fodrgqmd, ms<s;=re iys; h' fyd| ;dkdm;sjrfhls' fyd| ys;jd we;a;ka we;=
fohs' mKsvlre th wid kf.k k.rdm;s yuq fjhs' lrk w;r krl wh neyer lrhs' ta wkqj k.rh ;=< iduh
mKsvh Tmamq fldg ,efnk m%;spdrh o /f.k wdmiq meKs wdrCId lrk w;r ndysr i;=rka oukh flf34'ZZ
Ydjg u hhs'
ixhqla; wd.u fmd;g wkqj i;r os.ska mefKk i;r fuf,i fiaL mqoa.,hd" ksrka;r i;sfhka jdih lrhs'
mKsvlrejka i;r i;smGdkh f,i ykd.kS' ixhqla; iud i;sh Wmhd .kS' fndfyda l,lg fmr l<-lS oE" weiQ
ksldh kso34Ykfha fodrgq md,lhka tla flfkl= .ek i|yka rE oE ms<sn|j ks;r isysh t<U is' isys uq,d ula ke;'
jk w;r fyf;u i;sh f.kyer olajhs' fn cd;sl
fmdf;a i|yka jk wkaoug" ;=kajk me;slvla olajka tys f fian mqoa.,hd fodrgq md,lfhl= f,i" m%Odk
;ks fodrgq md,lfhla f,i olajd we;' fyf;u lh ms<sn| weu;s jrfhl= f,i i;sh Wmhk uqjdfjka wl=i,a neyer
isysh fyj;a ldh.;di;sh ksfhdackh lrhs' lrhs' l=i,a jvhs' wfma wx.=;a;r ksldh fmdf;a lafjk m
tfiau ixhqla; wd.u fmdf;a lafjk m fuu fodrgq md,lhd i;sh fndfyda l,lg fmr weiQ rE" l,
mKsvlre miaikdj f,i olajd we;s w;r ixhqla; ksldh rE foaj,a isys lsf yelshdj olajhs' ^wx'ks4$440&
iy fn fmd;aj, th zziu:-miaikdZZ f,i k lsu;a fuu kso34Ykhkag wkqj fmr weiQ rE" l< rE foaj,a kej;
fuys lsh yels fjkils' isys le|f yelshdj w;a u;lhka f.k yer olajhs'

mKsvlre ;ks miaikdj fyda iu: miaikd hehs m%:ufhka ;udf.a ; l;dj yd inkaaO merKs
folla jqj o fodrgq md,lhdf.a lD;Hh fuu kso34Ykhg u;lhkaa lshef' fmr weiQ rE oE u;la lsf yelshdj"
wkqj mKsvlreg k.rdm;s yuqug mdr lshdu jk w;r" merKs bkajh nyqY%e; Ndjh olajhs' fmr iQ NdKl NsCIQqka
k.rdm;s hkq [[dKh f,i iEu fmd;l u fmdf jykafia,d fuf,i lg mdv fldg u;l ;nd .ekSf
k flf34' fodrgq md,l f,i fuys ,d lafjk iu:h fyda oCI;djh yryd nqoaO jpkh yd foaYkd u;= mrmqrg odhdo
41 42
lf<da h' f wkqj" merKs nq oyu yd wm%udo m%;smodj fuu hym;a wh we;= lr ug;a whym;a wh msgux lsug;a
fndfyda l,lg fmr l< lS oE u;lfha ;nd .ekSf yelshdj we;s yelshdj flfrys wjOdrKh lrhs'
u; m%dfhda.slj r|d mej;s nj myiqfjka jgyd .; yelsh'
i;sh yd u;lh fjk;a me;a;lska" fodrgq md,lhdg ;u rdcldh
by; olajk ,o ksoiqk wkqj tys i|yka u;lhka l=ulaoehs u;la lr u u u;lh yd inkaO fldg fuys
fj;ska isys leo j._ fol w;r fjki ne ne,aug t;r olajhs' fuh ksoiqk wkqj h;;a" Bg miqj flfrk ia;rj,g
meye,s ke;' Wmud Wmfh .e,mSu wkqj oajdr md,lhdf.a wkqj tu inkaOh t;r meye,s ke;' ta ia;rhg wkqj
i;sh krl foa oek we;=<g fkd .ekSf iy fyd| foa we;=<g ksoiqk f.k olajk Wmfh k i;sh wkqj flfkl=g fndfyda
.ekSsf is lrk jdrKh m%lg h' u;lh fuys ,d lrfok l,lg fmr is jQ foh u;l ;suhs' fuh flfkla iska
l34;jHh jgyd .ekSug ;jrg;a uid ne,SSu j' l<hq;= Rcq inJOhla fkdolajhs'

we;=<g .; hq;= iy fkd.;hq;= wh ms<sn|j fyda f ;dla lreKq wi;su;a nj fkd olajk fofha
tys ,d iqiql ms<sn|j fodrgq md,lhdg ;u w;Ss; u;lh oelaf' kuq;a ksoiqfka flfkla msg;a jq ldrKh l=ula oehs
u; rod mej;Su idudkHfhka fld;klg;a wod< h' fodrgq wu;lula .ek fkd lsh f' fodrgq md,lhdg ;udf.a
md,lhdf.a rdcldh fyda tfkod lghq;= hehs fYaIhla l<hq;= rdcld l%shdjla lsf ,d" tk fyd| wh we;=<;a
fkdue;' ojfia jev ksu s wdmiq ksji n,d hk u oek lr,Sug;a" krl wh we;=<;a fkd lsug;a k.roajdrfha
.ekSug;a th wjYH jkjd fia u fyg;a Wofha u kej; isfjk oE inkaOfhka wjOdkh wjYH h' f fudfydf;a
uqrfmd<g" meKSug;a uf.a uqrfmd<-uf.a /lshdj hk ljqreka k.rhg we;= jkafka oehs hkak ms<sn| wjOdkh
u;lh wjYH h' w;Ss; u;l ksid j,au;a fkd h hq;=h' f wkqj ug
k jegfykafka" oajdrmd,lhdf.a i;sh fyj;a j34;udk
fuf,i u;lh inkaOfhka isf;a l%shd lrk fudfyd;g t<U isu" tk krl wh msgqjy,a lr,Sf ,d
ffp;islh i[[djhs' i[[dj j34;udk w;aoelS ;=<ska Rcqj wjYH jk ,CIK njhss' tf,i fodrgq md,lhdf.a
.;a foa merKs woyia iu .e<msu" ieiu lrhs' fuh ksoiqfka oelafjk i;sh wdrCIl lD;Hh jrdf.a iy leg
ishu udkisl ;;a;ajhka j,g tl fia jeo.;a f' f l=re,a,df.a Wmudf oelafjk lD;Hhg iudkh'
wkqj lsis u zzif;kslZZ l%shdjla fuf,i merKs w;aoelSs"
woyia yd u; j,ska f;drj isfjk njla is;Su mjd W.yg f wkqj i;sh yd kej; u;lhg keSu w;r inkaOh
h' fuf,i fuu w;S; u;l" woyia yd is;es j34;udk inkaO lsf ^ f.dvke.Sf & j34;udk fudfyd;g mq34K
i;sh iu .e<mSSu tl w;lska m%Yaklr h' ulaksido h;a f,i wju i|yd w;SS; u;lhg msisug myiqu ;=<ska
i;shg tjeks lsisu w;S; u;lhla fyda tjka woyila iajNdlj u u;= f' flfkla ;ud okakd foa muKla isys
fkdue;sj zziaffjj;ajZZ lghq;= l< yels ksid h' fuf,i le|ug i;shg yelshdj ;sf' oekSu je u k isys le|u
i;sfha ffki34.sl ,CIK ms<sn| ukd jegySula ,nd .ekSug jvd;a id34:lh' i;sh msysgq k" w;S;fha l< lS oE fld;r
k" uu ys;kafka" fuu uQ,sl b.ekau wkqj;a" i;sh jkdyS wE; w;s;fha jQj;a u;la lsu myiq f'
flfkl= YsIag W;aidyfhka u Wmhd imhd .; hq;a;la
njhs' fuys oelafjk ldrKdjkag wkqj yq zzixl,amZZ kej; wdrCIl fodrgqf isfjk foa inkaOfhka oek
isyshg keSu i;sfha w;Hka; wx.hla f,i wjOdrKfhka .ekSug k fodrgq md,lhd Tyqf.a fudfyd;g t<eU isu
fkd lsh f' by; we;s jQ ksoiqkg wkqj oajdr md,lhdf.a iiaa;r yd mq,aa h hq;=h' tys ,d Tyq fj; mefKk tla
rdcldfha ykd .ekSf yelshdj u;= lr fkd olajk w;r flfkl=g muKla je wjOdkhla fhduq lsug hEfuka
fodgqf tyd fuyd hk tk whf.a wkHhka .ek fkd
43 44
i,ld yeu l< fkd yels h' m%Odk fodrgq md,lhdf.a isyslr ne,Sf u;lhg keSu ish yelsh' fujka mq,a
ksoiqkg wkqj" ;udf.a fodrgqj fj; fhduq jQ wjOdkh ksid wjnj;aa" idor nj;a" we;a; jYfhka u miqj u;la lr
iuia;hla f,i tys isjk ish,a, fj; wjOdkh isud fkdf' ne,Sf ;udg u tys fjki jegfyk ;r h'
tf,i mj;soa;a Tyq mKsvlreg k.rdm;s yuqf
ud34f.damfoaaYh ksjej lrhs' ta w;r u fodrgqf / isk fuf,i w;aoelSf .eUqr yd mq,a nj tlsfklg inkaOh'
w;r j34;udkfhaa isfjk ish,a, flfrys wjOdkh fhduq fydka i;su;aj" m%;sl%shdj,ska f;drj" ksYaphkaf.ka f;drj
lsf hq;=lu meyer fkdyeu wkqj fyd| hym;a whf.ka isk g" is; m%m[p lsfuka f;drj u j34;udk fudfydf;a
whym;a krl wh fjka lr .kSS' O me;slv oel n,d .ekSu Ifhys ukisldrh bf we
hhs' tjka wjia:d j, is; is;=re O wdldr iy iajNdl
m%dfhda.slj fuhska woyia jkafka" flfklaa ksis ,CIKh Wlyd .kS' th ;yjqre f,i msis ldphla iys;
wjOdkfhkaa hqla;j hula lrkafka k th miqj u;la lsug leurdjlska .;a PdhdrEmhla fia meye,s ia;r iys; h'
myiq nj;a" ta wkqj i;sh wdrCIdjk nj;aa h' Ndjkd Yd,djg i;smGdk Ndjkdj me;af;ka n,k g" iuia:hla f,i
weof.k hk .uka ug .uk .ek i;su;a h yels jkjdla i;sfha u;l ;nd .eksu flfrys olajk myiqlu" olajk
fuka u is; msg hEu ksid is;s,s w;r w;ruxu;a is h wjOdkfha ;Sj%;dj;a" mq,a nj;a j34;udk ixisoahg ,nd
yelsu wkqj miq.sh u;l igykaj, .e,S isul=;a o ke;' u wkqj jegySu ireu wkqj miqj u;laa lssug myiqj
ta w;r wkql%ufhka uu Ndjkd Yd,djg <.d jqKs k uu i<ihs' fuu j34;udk fudfydf;a i;sh t<U isf ksje
.uk is l, nj meye,s h' uu .uk .ek i;su;a fkdjqKs nj wkqj O i;smGdkhka yryd b inkaO;djh
k ug .uka l< wdldrh ms<sno u;lh wj l< fkd yels f.dvkhs' ;udf.a Yrh ms<sn| wjh yd isf;a j34;udk
h yelsj ;snqKs' f isoahg wkqj uu oekaa Ndjkd Yd,djg yrialv hk fjd yryd inkaO;djh f.dv k.hs'
<d we;s ksid uf.a .uk is we;s nj wkqudk l< yels
w;r" .uk .ek u i;su;a jQjd k .ufka ia;r jHxck f i;sfha we;s j34;udk w;aoelSf .=Kdx." is;
wkq jHxck iys;j u;la l< yels jkq we;' mdf34 mshjrla ;nd .ekSf .=Kdx.hg wu;rj" th u;l igyka .nvd
mshjrla mdid u;la l< yels njla ke;;a Ndjkd Yd,djg <d lrkjdg;a jvd we;s iyinkaO;djka miqj u;lfha
u u;la l< yelsu fmkajd fokaafkaa" tu l%shdj,sh ms<sn| .e<mSug o Wmld f' f rpkfha m%:u fldgfia ,d fhdackd
w;alSu$w;au wjOdkfhka isl< nj hs' i;su;aa fkdjqk l< m i;sfha fuu .=Kh jvd;a m%lg jkafka" flfkla
o" .ufka h m%udKhl wjOdkhla ;sh hq;= h' tfia hula i|yd wl wjOdkhla fhduqlr u;la lrk fgl th
fkdjqKfyd;a u jeru fyda mshjr udre lsf wmyiq;d h,s u;lhg kd .ekSsug wmyiq jk wjia:djl h'
u;=jkq we;' mqreoaog lrk fujka lghq;= i|yd wjYH
lrk wjOdkh t;r .eUqre tlla fkdf' isf;a fndfyda g m%Yakh mfil ;nd is;g ksis kskafoa jD;j mq,a f,i
wu;r foaj,a fh ;su idudkH h' ^Wod# oj,a isysk" merKs th is;kakg yefuka bfg u tu lrKh u;la f' i;sfha
u;lhka" b ie<iq"& hfula ilauka Ndjkd lrk g i;sh fuu w;S; u;lhka fj; isys t<f lD;Hh wkq.%y lsu
mshjfrys fh .uka lrk g is; jD; k idor k" fyj;a zzwkqiai;shZZ i;smGdk Ndjkdjg iDcq inkaOh
mshjf34 w;aoelSu w;a olsk w;r" tys ia;r ksje/j oek 34j,h' f me;slv fol fndfyda fmdf Ndjkdjg wod,
.kS' fuf,i wjOdkfhka hqla;j .uka lrk g ukisldrh kuq;a i;smGdk Ndjkdf jvd lemS fmfkkafka wms,dmk
;%h' iuia:h oek .kakd w;r tllg muKla is; zzwdmd; ,CIKh fyj;a t< fudfyd;g" wruqKg lsod nisk .=Kh
.;zz b;sh is;ska .s,syS hEug bv we;' fujka jD; hs' fkd b,smafmk .=Kh hs' tys ,d i;sfha lD;Hh f,i ;u
idor wj;djhla we;a; jYfhka u ilaufka is miqj Yrh" lh j34;udk jYfhka .fYKh lsu" j34;udkfha

45 46
flfkla k u" isf;a j34;udk l%shdld;ajh ms<sn| i;sh msysgqu j34;udkfha Yla;su;aj w;mh .yer isu
.fIKh w;S; u;lh isysm;a lsug jvd i;smGdkfha ;=<" il%sh f' f wkqj" i;smGdkh hkq" i;sh ;yjqrej
jeo.;a f' fuf,i j34;udk fudfydf;a wj Ndjh msysgqu yd wdrCId lsu m%Odk lr .;a lD;Hhls' fjk;a
i;smGdkfha jvk w;r" th ud34. wx.hla f,i ksjkg hlg lsjfyd;a i;sh hfula lrk fohla fkd f' jvd;a
fhduq lrjhs' u i;smGdkh hkq i;sfhka isug ^i;sh uq,a;ek isug&
.kakd fufyhquls'
bka" i;sh yq w;S; u;l isysm;a lsug u" is;
k i;smGdkh fldgia i;rl wkqms<sfj, l%shdud34.hla fuf,i i;su;a isu fndx.hla f' fuf,i
yryd iud i;sh j34Okh lsfula wjYH ke;' w;S;h jgyd .;a g i;r i;smGdkhka hkq i;s fndx.h
isysm;a lsu hqKq lsug k" iQ;%-md<s lg mdv lsu" ;yjqre Ndjhg f.k taug lrk m%h;akhls' f wkqj" wkq.d
wkd.; mrmqrg nqoaO jpkh f.k hdu i|yd" w;S; nq fndx. fm< .efik w;r ta wkqj fndah idlaId;a u
oyf flrekq wdldrh fyd|g u m%udKj;a h' fo Ydia;% yd is f' m%Odk .=Kh ta wkqj j34;udkhg t<U i;sfhka isSu
uka;%" mrmqfrka mrmqrg f.k hEf Nd;d l< ta l%uhg hs'
wkqj" Tjqkaf.a m%Odk;u mqyqKqj jQfha u;l ;nd .ekSf
yelshdj hqKq lsuhs' zukqiauD;sZ W.ekaj,g wkqj w;S; ukfia m%nqoaO Ou_ wjug;a jvd" i;sh j;_udkfha
wd;auNdj oel .ekSug k fo uka;% lgmdvfldg isf;a t<eU jdih lrk g" tfkod ;fha ,efnk f,dal Ou_
;nd .ekSu ;mi yd p34hdj fuka u" wjYH h' i;smGdk bfha wk;=rlg ,la fkd isf yelshdj o ,ef' i;sfha
Ndjkdj wkqms<sfj,ska fuf,i bm;a lsfuka fmkShkafka" fuu .=Kdx.h ixhqla; ksldfha tk r:hl Wmudjg wkqj
uq,a nq oyug wkqj i;sh hkq w;S;h isys lsf yelshdj r:dpdH_ jrhdg iu lr olajhs' ixhqla; wd.u fmdf;a thg
muKla u fkdu h' i;sh i;smGdkfha ,d w;S;h u;la iudka;r iQ;%hlg wkqj fuh iud i;sh f,i olajd we;'
lsf lD;Hh biau;= lr fkd olajkjd fuka u" tf,i u;la th fufia h' iud i;sfhka wdvH k" yhg fyd| oCI
lsf lD;Hfhys il%sh f,i fh .; lsu wjOdrKh lr r:dpdH_jrfhl= jf.a h'
fkd olajhs' wfkl=;a ^uydhdk& fmd;a j, o O ^i;smGdk& i;s wdrCL idr;s ix'ks' 5-1$10
Ndjkd l%u j, i;sh .ek oelaf ta ta l%uj, id34:l ksudj
;jrg;a i;sh ;yjqre lr,Sug" fhduq jk njla jegfya' f fuys oelafjk lreK ms<sn|j" ;jrg;a is; fhdod
l%u j, i;sh il%sh wNHdihla f,i bm;a fkd lrhs' n,k g fyd| mfriaild r:dpd34hjrhd ish,a,g u
ta fjkqjg wm%udj wdikakj ukfia t<U isu" idor nj" m<uq j;_udk fudfyd;g t<U is' ndysr lror uqyqK
i;sfhka ,efnk wkq.%yh f,i ta ta Ndjkd lrk g ^i;sh& we;s j.lSug wjysrhla lr fkd .kSs' imQ34Kfhkau t<U
is lr foa' isfuka r:dpd34h jrhdg wfkl=;a ud34." jdyk ;onoh
md<s jd.aud,dj wkqj" i;smGdk iQ;%fha Rcq ms<sn| wjfndaOh ,nd foa' ;ud weia mkd msg fmfkk foa
wkqYdikdjkag wkqj" i;smGdk Ndjkdjg wod< l%shdldrl okakjd muKla fkdj me;af;ka yd miqmiska tk foaj,a o
j, fhda.djprhd-mcdkd;s zzoek.kSZZ" - mpfjlaL;s m%udKhlg fidhd n,hs' r:h j34;udkfha yeisru" yd
- zzi,ld n,hsZZ Wmixyr;s - ZZii|d n,hsZZ' fuu i,ld meou" ksishdldr Yd.; s we;' .uk hd hq;= ;ek okS'
ne,Su" ii|d ne,Su" m<uq i;smGdk l%u ;=kg ^,dl we;s ud34." jdyk" ndOd b,lalh lrd hEf luqh ksid
ldhdkqmiaikd& idOdrKh' tk b;s isshq i;smGdk l%u zzbPdNx.;ajhgZZ m;a fkd ug j. n,d .kS' idj fkd
j, fhda.djprhdf.a ld34hh mcdkd;s -zzoek .ekSuhsZZ' kSu wk;=reodhl h yels h' r:pdHjrhd hd hq;= ;ek
tjka oek .ekSu" i,ld ne,Su yd ii|d ne,Su" ukfia fkd kSu wjia:dkql+,j j34;udk Ndjkdj yiqrejd .ekSug
ne ;r Ndjkdf m%;sM, wfmaCId lsu yd iudkh' f
47 48
ish,a, ;udf.a i;smGdkhg fl,ska u wod< idj oek
.eksug jqjukdjg jvd m%;sM, wfmaCId fkd lsu yd .,md
ieih hq;= h' ish,a,g u uq, j;_udkhg t<eU isuhs' tys
,d i;shg meye,s nj iy mq,a nj iyfhda.S h hq;=h'
fldka lshf;d;a" j34;udkhg t<U ish hq;= h' i;su;ah
yels O l%u i;r i;smGdkfha ia;r f'
iudf,dapkh
i;sh fkdue;s u ksid flfkla m[pldu .=Kfhys
we,S .e,S meg,S f.k fudav jfrl= f,i kdihg m;a fjhs'
flfkl=f.a wjOdkh rd. ks#Y%s; wruqKqj,g jYS fuka
;udf.a mdrml f.dre u blaujd .sh leg l=re,af,l=
f,i f.drla njg m;a f' fhda.djpr f.dre u k
iqm;s; i;sh hs' th oCI fodrgq md,lfhl= f,i ;udf.a
is; wdrCId lrhs' f nj fydka jgyd .kakd flkd miq
lf,l f ish,a, ukd fldg isysm;a lrhs'

49
WoOD; mdG ,ehsia;=j' 07&i;sud fyd;s mrfuk i;sfkmflLk
01&i;dkqidfndai;Ajhka jykfia iska ;u ;reK wjosh iukkd.f;d rl;ums rNdis;ums i;d
isys lsfoS' ^u(ks1$582& wkqii;d ^u'ks'2$32&
i;suqgGdwu;l u hk f;areka ^u(ks1$770&
08&i;sJshii WmgGdkfF:d'''''i;sifundcCOXf.d
i;sWomdos isysm;Au ^u(ks2$550&
WmgGdkfF:d''''iuud i;shd WmgGdkfF:d'^m'j'30&
i;sWomdos isysh Wmk" ^(ks1$390& fid;dm;;ss u..lLfK'''''wry;; u..lLfK'''''
k ird;s wi;shdp ksfLLfG;s' ^wx(ks5$72& i;sJshx WmgGdk mjdrd p' ^m(u218&
A
02&wkqii;s mii;s i;s irK;d OdrK;d ^O(i 52& iuud i;s WmgGdk ,lLKd ^(u347&
wkqii;s mii;s i;s irK;d OdrK;d ^mq(m292& 09&i;s f,dlix cd.frd hehs i;sh ksosrelsu inkaO lrhs'
wkqii;s mii;s i;s irK;d OdrK;d ^(m224&
^i(ks1$84&
irk;s ;dh ihx jd ir;s" irKu;;x fuj jd tid;s i;s'
10&ri[[d"mogGdkd iArjQ i[[dj hkak wkqj .e,fma'
^'u(347fya(uq&
''''flk w;S;x rl;x ir;S ;s i;shd uydrcd;s ^s'm'74& ^(u(347&
irK ,lLKdi;s ^(u119& 11&plLqkd rEmx ijd'''wkqmg;ldh i;s p yr;s
03& wdkkao iajdka jykafiaf.a mdK;Hh yd kqjKe;s nj ms<sn|j
m;; fp;fid ^i(ks 4$244&'
jK_kdjla t;o..x NslLfj uu idjldkx NslLQkx''' plLqkd rEmx ijd'''wkqmg;ldh i;s p yr;s m;; fp;fid
'''i;suk;dkx hosox wdkfJZ ^wx(ks 1$48& ^i(ks4$244&" ^u(ks1$624& "^i(ks4$358&" ^i(ks4$366&" ^i(ks4$380&
iu. .<md n<kak"
iQ;% msGlh m%:u ix.dhkdf wdkJ| iajdka jykafia foaYkd
tfiu ^iq(ks 46 jk msgqfjys" fu;; iQ;%fhys"
l<nj" ^pq(md550&
ffu;s%h ish idj,i;sfha iajrEmhla f,i"me;sru"
04& nqoOdkqii;s" Ouudkqii;s iX>dkqii;s" iS,dkqii;s"
inkaOfhka ioykaj we;' tys i;sh wm%udK udkisl;ajhla
pd.dkqii ;s" foj;dkqii;s" ^wx(ks 4$10& f,i oelaf
05& mqfnnksjdfid NslLfj i;shd iplrKSfhd fu;;[p innf,dlix udkix Ndjfh
^wx(ks02$354& wmuKx'''''t;x i;sx wfgGhH wd jYfhks'
;:d.;x wdrnN wcC~;;x i;s WmgGfm;nnd
^wx(ks06$632& 12&ls ;;hsiid f; Ouux''''hxFjd if;d prx ;fr
n~q dkqii;shd if;d" Ouudkqii;shd if;d" f,dfl i;;slx ^iq(ks322&tfiau^326& msgqfjys oelaf'
iX.dkqii;shd if;d" iS,dkqii;shd if;d"
13& i;sh bJsh Ouhla jYfhka ksjpkh lsf"i;smgGdKh
pd.dkqii;shd if;d" foj;dkqii;shd if;d" ^pq(ks86& jeu yd iauD;sh hk .=K folu oelaf
i;sfhj wkqii;shehs ish,a, ms~qlr oelau ^(u145& p;=iq i;smgGdfkiq tF: i;sJshx ogGnnx
06&tlx nqoO.;x i[[x w,NsF:x m;siif;d" ^i(ks5)1$350&
;iid i[[dh jdyid mf;;d fu wdijlLfhd";s' fyda p;;dfrd i;smgGdfk wdrnN i;sx m,N;s box
^f:r(.d80& jqpp;s i;sJshx kuq;a
hxpd nqoOdkx wkspp;x osijd hx jd ;okqiirK
i;sud fyd;s mrfuk i;sfkmfllk iukkd.f;d
inn iXLdfriq wkspp i[[x w,Nsx ^f:r'w'338&
rl;ums rNdis;ums i;d wkqii;d''''box jqpp;s
Nl
s Lf i;sn,x ^wx(ks3$18&
50 51
wjidk jYfhka oelajQ mdGh i;sn,h ksjpkh p;=iq i;smgGdfkiq iqm;sg; ;;d ^ix(ks5-1$280"$290"'''
lsf fhfoa ''''$330"5)2$74"$76&
i;r i;smgGdkhka oshqKq wjia:df ;H wl=i< ;laal j,g
lsis bvla fkd,nkafkah'
fndcCOX.hlA f,i i;sh f lD;Hhka folu
bgqlrhs ;fhd wl=i, ;lFjd wmfii ksrecCOk;s'
p;=iq jd i;smgGdfkiq iqm;sg; ;;ii yrf;d'
hix iufh NslLfjNslLqfkd WmgGs;d i;sfyd;s" ^i(ks5)1$280&
wiuuqgGd" i;sifundcCOX.d ;ix iufh''''Ndfj;s' 18&i;r miuNsodjkz fyj;A isjqms<sishdbiau;=fldg
^u(ks3$232& olajk miuNsodu..h f ldrKh biau;= fldg
fuu w: ksrEmKhu ^i(ks lsysm ;eklu yuqf^i(ks5)2$122 isg 134& olajhs'
flfi kuq;A wf[[d ioJshxOuud" wf[[d hsJshx Ofuud"
Ouux wkqiir;s wkq;fll;s i;sifundPCOfX.d wf[[d i;sJshxOfuud" wf[[d iudJshx Ofuud"
;ix iufh f,ig i;sh fn` wx.hlz f,i" isys lsu;A" wf[[d m[[sJshx Ofuud'''''Ouu miuNsfo[dKx
wkq;lkh lsu;A" hk folgu is lrk nj oelaf' ^m(u168&
wf[[d i;sifundcCOfX.d Ofuud wf[[d
fuys oelafjk wkqiirKh yd wkq;lKh islrkafka foaYkdj
inkaOfhks OuuphifundcCOfX.d Ofuud hkd f,i"^m(u1$170&
tfiau
14&i;s Ljdyx NslLfj innFlx jod;s' ^i(ks5)1$218& wf[[d iuudjdhdfud Ofuu" wf[[d iuudi;s Ofuud
wf[[d iuudiud Ofuud ^m(u1$172&
15&fid if;dpPdiXlmmx''''pPdluuk;x''''pPdwdjx''
mcy;s' if;d iuudiXlmmx''''iuudluuk;x'''' 19&Wmg;d i;s fyd;s wiuuqgGd'''fid ;:d if:d
iuud wdjx Wmiumcc yr;s' idii fyd;s yrfk;d ;x Ouux m[[dh mk;s" mph;s"
iuudi;s' ^u(ks3$214& muXix wdmcc;s" OuuphifundcCOfX.d ;ix
iufh NslLqNdfj;s' ^u(ks3$234&
iuHla jQ i;sh u.ska ;HdiXl,Am" jpk" lu_dka;" meje;Au" hk
fjd neyer fldg" iuHla me;A;g yrjk nj fuhska lshf' tu ^ix(ks5)1$146&

16& bO NslLfj NslLQ ldfh ldhdkqmiiS yr;s" 20&ldfh lhdkqmiiS yr;s" wd;dms iumcdfkd i;sud
iumcdfkd i;sud" fkhH f,dfl wNscCOdfukiix" fkhH f,dfl wNscCOdfukiix" fjokdiq
fjokdiq fjokdkqmiiS yr;s" wd;dms iumcdfkd fjokdkqmiiS yr;s wd;dms iumcdfkd i;sud"fkhH
i;sud" fkhH f,dfl wNscCOdfukiix f;; f,dfl wNscCOdfukiix" f;; ;;dkqmiiS yr;s
;;dkqmiiS yr;s" wd;dms iumcdfkd i;sud" wd;dms iumcdfkd i;sud fkhH f,dfl
fkhH f,dfl wNscCOdfukiix Ofuu OuudkqmiiS wNscCOdfukiix" Ofuuiq OuudkqmiiS yr;s wd;dms
yr;s wd;dms iumcdfkd i;sud" fkhH f,dfl iumcdfkd i;sud fkhH f,dfl wNscCOdfukiix"
wNscCOdfukiix' ^u(ks1$134& whx jqpp;s NslLfj iuudi;s' ^(ks2$494&
17&p;=iq i;smgGdfkiq iqm;sg; ;;d ^(ks2$130& g fjkiajQ l,Am jrKhla f,i iuud ir;s iuudjdpdh
p;=iq i;smgGdfkiq iqm;sg; ;;d ^(ks3$170& irk;s;S" iuudi;s' hhs ir< f,i u;la lsf lD;H olajhs
^O(i(w128&
52 53
21&cd i;s' ^(ks2$556" 3$542"534"508& tjekakla isjk njg" mmx ks..Ky i;shd lsgGdox h
^u(ks1$298"3$222& mmiqk;s' ^f:ar(.d130&
^ix(ks2$262" 3$188" 5)1$20"22"26"30"34"38" 5)2$204&
^wx(ks2$420"442" 3$222" 5$152" 6$380"452&
:Hd wkqizi;shlz ms<sn|jo" igyka oelaf' ^wx(ks4$78& 24&i;smgGdkmdidox wdrehy mppfjlix'''^f:ar(.d194&
iEfyk ;r m%udKhlska iq;% msGlfha yuqjk fyj;a jer :Hd 25&fihH:dms w..sfjiik yF:soufld'''wdr[[lii
i;sh ms<sn|" f igyka h m%udKhlg wGl:d lau jk kd.ii'''wdr[[ldkf[pj" iriXlmmdkx
wksjdfhkau fidaNk ffp;islhla jYfhka i;sh yekau iu wNsksuuokdh'''tjfuj fLd bfu p;;dfrd
ril Ndjhla olajhs' wG l:d jrKh m%dfhda.sl .eg we;s
i;smgGdk fp;fid'''f.yis;dkf[pj
lr,hs' i;smGdk iQ;%fha lafjk kSjrK yd inkaO i;sh flfia
k fidaNk mCIfha mej;sh yelaflao@ wl=i,a yd l=i,a hk folu iriXlmmdkx wNskuuokdh ^u(ks3$316&
tlu is;l tlg mej;sh fkdyelaflah' fuu m%fhda.sl .egj u 26&tikS;sfLd iqklL;;" i;shdfh;x wjpkx'
yer,Sug wG l:dj jrKh lrk ldpdka jykafia" i;smGdk
^u(ks3$78&
iQ;%fha lafjk wl=i,a is;a jkdyS i;sh fhfok wjia:dj, tu wl=i,a
j, n,mEu ksid isjk CIKsl ;a;CIK fjkila jYfhka tys,d 27&i;s fu Md,mdpkx ^iq(ks24&
ykajd fohs' mm[p iqokS mqrdK ldj' ^1 $ 372' bx.%Sis wl=re uqKh&
28&i;smf; ys Ofuu m[[d mcdkd;s fkd
22&i;Suf;d i Noox ) i;sud iqLfuO;s"
muuQfgG''''''' ^iq(ks(w102"i(ks(w1$196&
i;Suf;d iq fj fifhHd - fjrd k muQpp;s'
hii innufydr;;x - wysxidh rf;d ufkd" 29&i;s .Sjd isfrd m[[d ^wx(ks4$108&
fu;;x fid innN+f;iQ ) fjrx ;ii k flk;s'
h:d kd.ii wX.mppfX. isrdcd,dkx" .Sjd m;sgGd
^ix(ks1$370&
tjx nqoOkd..ii fidrppdkx Ouudkx i;s"
uKsNoo iQ;%fha fonil fldgila jk" fuys nqmshdKka jykafia
f;k jq;;x i;s .Sjd;s' ^wx(w670&
h ksje/os lsula lrk fial' flfia kuq;A" fuys<d jeo.;A jkafka"
fjrd k muqpp;s hkakhs' tk yq i;sfhkz muKla ffjrh i;smgGdk.Sfjd'''uyduqks m[[d iSfid^f:ar(.d248&
hgm;A l< fkdyelsh hkqhs tfiz kuq i;sh u.ska ffjrh my<u
je,elah fkdyelaflah hkakla fkdlshf 30&wjf,dflfk;d fLd mk fid Njx f.d;fud
i;sh t<U isu ksid flfkl= ;u tosjdoshd" ;ud iu. innldfhfkj wjf,dfl;s'
ffjrfhka miqjk nj oek" ;u is; Ydka; njg m;Alr .ekSfuys,d ^Nj;A f.!;ufh` l,s n,kakdyq" ^.S%jd fkdfmr<d&
jeo.;A fufyhla lrk njg" mrx iXl=ms;x [Fjd fhd if;d yeu lhskz ue n,;s'& ^u(ks2$582"(ks2$190&
Wmiuu;s' hkak idCIs foa' ^ix(ks1$290"394"398&
fuu y;:djf,`lKh fyj;A we;Ane,au ll=i|
23&i;s lrKShx ^u(ks1$292& nqmshdKkag;A idOdrK jQ .=Khla nj oelaf
l,ska Tyq iskau" /lSu kjQ" rflLhHwdhdifhka l< hq;=j ;snqfkah" kd.dmf,dls;x wmf,dflis ^u(ks1$784&
^u(ks1$290&
flfia kuq;A f oelzfuka" .jhka fl;g je" lsjeoS we;s fNda. 31&ry;A W;=ukz jykafia,dg" i;sfha .s,sys hEula jkdys" ke;'
ld oeu" i;shg je<elaug yelshdjla ke;ehs lshf we;A; jYfhkau kF:s wryk;dkx i;s ifuudid ^(m231&

54 55
32&tldfrd i;shd t;x wjpkx ^ix(ks4$536& 43&l:[pNslLq k f.dprl=if,d fyd;s" bO NslLQ
fuys imQK ia;rh ksoYK iys;jo fufia yuq f' p;;dfrd i;smgGdfk h:dN+;x k mmcdkd;s'''
tldfrd j;;;s rf:d ^Lq(ks282& wNfnnd buix Ouukfh jqox rE<ysx fjmq,,x
tfld i;s ixLdf;d wdfrd t;iid;s tldfrd^W(w247& wdmc;=x' ^u(ks1$530&
33&hdks fid;dks f,dlix)i;s f;ix ksjdrKx 44&fldp NslLfj NslLqfkdf f.dpfrd'''hosox p;;frd
fid;dkx ixjrx n%E)m[[d fhf; ms:shfr i;smgGdkd ^ix(ks5-1$270&
^iq(ks316&
34&wifuudi ridifudai Ndjh fyj;A ^uq<djke;s nj& ovh lrejka iska W.=,a wgjd we;s jre ,dgq ,d we;s ;efkl yeisr
i;sfha lD;Hhhs ^(u347& jHikhg m;afjk jfrl=f.a Wmudj;a' .scq<sysKshl=f.ka .e,ug k
leg l=re,a,d ;u f.dapr N+fhys u yeisfuka u tu lghq;a; i
35&i;s wdrlL idr:s ' ^ix(ks5-1$10& lr.kakd whqre;a f.k yermdka NsCIQka jykafia,dg f.dapr N+fha u
fuu rEmlh u Ouud pfllys ixhqf;d i;ii yeisug wkqYdikd lrk fial'
mjdrKx ^ix(ks1$58& ^ix(ks5-1$268&
fuys Ouh u r:dpdhd jYfhka oelafjk w;r" i;sfha ;;Ajh 45&fldp NslLqfkd wf.dpfrd mrifhd hosox
r:dpdh jrhdf.a mslr fyj;A" ieris,A, ugug my; nei we;'
m[p ldu.=Kd' ^ix(ks5)1$268&
36&iu;s;;sfld f;,mf;;d;s"''ldh.;dh t;x i;shd 46&PmmdKfl .fyFjd cmamdKl Wmudj''' ^ix(ks4$380&
wjpkx ^i(ks5-1$304&
47&msKvdhmi;s'''wkqmg;dh i;shd wixpqf;ys"
37&fodjdfld;s i;shd t;x wjpkx ^ix(ks4$472& bJsfhys"fid ;:dmii;s ud;=.dux kksj;;x'''
38&fihH;dms rf[[d mppk;sfu k.fr fodjdfld rdf.d ;;x wkqoOfXi;s'''islLx mpplLdh
fyd;s mKf;d jHf;;d fuOd"w[[d;dkx ySkdh j;;;s' ^u(ks2$214& ^p$;=u iQ;%h&
ksjdfr;d [d;dkx mfjfi;d''''wnyk;rdkx we;A; jYfhka u" ldka;djka iu inkaOl mj;Ajk
.=;;shd ndysrdkd m>d;dh''''tjfuj fLd NslL fj" NsCIQkajykafia,d"fYAIfhka i;su;A hhq;= nj nqmshdKka jykafia
whidjfld i;sud fyd;s mrfuk i;sfkmfllk u;la fldg we;' ^(ks2$220&
iukkd.f;d rl;ums rNdis;ums i;d
wkqii;d ^wx(ks4$436"440&
39i;s wdrlLmppqmgGdkd" plLqjdrdos rlLKf;d ^Lq(ks'362&
fodjdfld h p oGnnd ^(u347&
49& oeh;A iu i;sh tlg fhu ms<snoj" fndi;dKkajykafia
40&NslLq id;drflLk fp;id iukkd.f;d fyd;s" Ialr ls%hd l< ld<h yd inkaO foaYKdfj oelaf' w;s IAlr
tjx fLd NslLfj NslLQ tldrflLd fyd;s' ^wx(ks6$56& W;Aidyfha o" i;sh t<U is nj"thska lshf'
Wmg;d i;s wiuuqgGd ^u(ks1$576&
41&iXlmm ;lld''''i;dmf;hHd ^wx(ks5$422&
42&NslLq p;;dfrd i;smgGdfk h:dN+;x mcdkd;s'''
''tjx''f.dpr l=if,d fyd;s" ^wx(ks6$664&
56 57
50& i;sfh fuu iqN.%dyS fukau ;ud jYfhka ueosy;A ulA ke;s nj m[p WmdodkilJOhkg fhdksfid ukisldrh
ioyka fjk fjk;A ;ekl i;sh iduld Nj yd inkzo fldg fhduq lr,Sfuka" i;HdjfndaOhg u. mEfok nj
we;' p;=ks ldrfKys if;d ik;;;d if;d i;;;d ^i(ks3$90"i(ks(4$282&
if;d ik;Ouuiukkd.f;d if;d ^pq'ks'86&
fndcCOX.Ou_ meyeos,s lrknj ^i(ks5)1$200&
51& i;sh nkaOkhla f,ig fukau ndOlhla jYfhka oelaug ksoiqka wdh i;Hhka wkqj Ndjkd lsfoS ^u(ks1$24&
jYfhka i;shd;x ksnJiix mh;f;;d fjdofmiid" fhdksfidukisldrh i;siumc[{hg wydrjknj" oelfjk w;r
^f:Ar(.d112& tu.ska i;r i;smgGdkhg wydrhlaf' ^wx(ks6$214&
mmx ks..Ky i;shd lsgGdox h mmiqk;s'
^f:Ar(.d130& 58&bJsfhiq .=;;ojdrd''kks;;..dyS
52&;sfiid bud mm'''ldfuiq md;jH;x wdmcc;s' kdkqnH[ck..dyS hFjdlrKfu;x' plLqJshx
whx jqpp;s NslLfj wd.d<yd mm'''ldhii wixjq;x yrk;x wNscCOdfukiid mdmld wl=i,d
wd;dmk m;dmkdkqfhd. ukqhqf;;d yr;s' wFjdiifjhHQx ^u(ks1$636&
wd;dms iumcdfkd i;sud fkhH f,dfl wNscCOd 59&fkhH f,dfl wNscCOd fukiix ^u(ks1$134&
fdukiix fjokdiq fokdkqmiisyr;s"wd;dms
iumcdfkd i;sud fkhH f,dfl wNsCOd fukiix 60&fihH:dms''bFjdmqfidjd'''wdfi jd miqfoO
f;; ;;dkqmiiS yr;s' wd;dms iumcdfkd i;sud mfhdf; wfpc jd Womf;;'''tjfuj fLd wdjqfid
fkHf,dfl wNscCOd fodukiix Ofuuiqyr;s' NslLqfkd mppfjlLkd nyqqldrd fyd;s l=if,iq
wd;dms iumcCOdfkd i;sud fkhH f,dfl Ofuuiq wNscCOd kq fLd nyq,x yrd" wkNscCOd
wNscCOd fodukiix'' whxjqpp;s' ucCud mm kq fLd nyq,x yrd" nHdmkkf;;'''
hkzk iu. fuh h;dla rg .e<fma ^wx(ks1$532& wnHdmkkf;;d''' ^wx(ks6$170&
tfiau ^(ks1$138"u(ks1$250&
53&lsv~dmfodisld kdufojd ^(ks1$34"3$50&
54& ^(ks2$406& 61&Wmg; hkq t<U isu hhs" oelafjk ia:dk
55&ukisldfrd'''inn;; idOdrKd''' ^wNs(ix46& uqr n,a,df.A t<U isu' ^(ks1$364&
iQ;% msGlfha o" i;sh kdu Ou j<g we;=,;a fldg" ukisldrh humqidms p ;x Wmg;d" hu ;fhdao ;g t<eU
yd iudk jkdlulska olajd we;' ^u(ks1$176& ishy' ^Lq(ks84&
56&i;s ihdNsuqLNdj mppqmgGdkdhhs N;;ldf, Wmgf;" fN`ck ld<h t<efU;A ^iq(ks40&
i;sfha flaj< ,CIKhls' ^(u347&
Wmgf;d relLuQ,ixrelauq,ayS"t,eUisfh^iq(ks220&
j;: ifh wNsuqfLd Nj;s t;dhd;s ihdNsuqL
Ndfj ^uyd(487& fhi[p ysT;;mmx i iuud Wmg;d h flfkl=g
jkdys"Nh ,ccd fol yeul,ays" uekka t<U ishdyqo ^Lq(ks366&
57& fhdksfid ukisldrh kSjrK kdYlhla f,ig"
^ix(ks5-1$206& 62&WmgGd;s hkq Wmia:dkh hk w:fhkao fhfo"
fohka Yl%hdg Wmia:dk lrhs' ^(ks2$406&

58 59
.=rejrhdg wdjf;aj lsu msKsi isu" ^(ks3$304& 69&wdkdmdkh ;=<ska ^u(ksw1$226&
foudmshkag Wmia:dkh lsu ^wx(ks1$274& i;r bhdm; ms<sn| wjfn`Oh ;=<ska ^u(ks3$224&
fuu w:fhkau Wmia:dhl f,i ^iq(ks8& fuu foaYKdj"fokd";A;"Ou hk ish,a,gu"
63&i;shd mgGdkx i;smgGdkx ^m(u(w2$5& iudk f,i foaYKdlr we;'
i;sfhj m;sgGdkx i;smgGdkx ^(u509& 70&fhdys fld''bfu p;;dfrd i;smgGdfk tjx
NdfjhH'''osfgGj Ofuu w[[d i;sud Wmdosfh fid
64& i;smgGdk Ndjkdf M<hla f,iWmg; i;sh olajhs' ^u(ks3$234& wkd.d;d' ^u(ks1$152&
Wmg;dh i;s hkak" uqgiai;sfha m%;smCIh 71&p;=kkx''i;smgGdkdkx mfoix Nd;;;d
f,i''' ^u(ks3$130& fifLdfyd;s'''iu;;x Nd;;;x wfifLdfyd;s
Wmg;dh i;shd ^i(ks4$244& ^i(ks5)1$312&
i;s iqmg;d fyd;s ^wx(ks2$468&
72&'''' ^i(ks5)2$110&
i;s WmgGfmiik;s ^wx(ks4$314&
73&'''' ^u(ks(w1$258&
i;smgGdk iQ;%fhu" i;sx WmgGfmFjd''
i;s mppqmg;d ^u(ks1$134& 74&NsCLq rEmx iufk;if;d hdj;d rEmii.;s' fjokx''
ldfhd WmgGdkx fkd i;s' i;s WmgGdkf[pj ''i[[x'''i[Ch.;s iXLdfr'''[CKx'''humii ;x
i;Sp"'' ^m(u220& fyd;s wyk;sjd uuk;sjd''';ums ;ii k fyd;s'
^ix(ks4$378&
65&' f i;smGdkhka ;=k jkdys O wjia:d ;=kla hgf;a i;su;a nj;a" 75&ukoii ;Kyd p;ii T<dlx ldhdkqmiikd
WfmaCIdj;a meje;af yelshdj woyia lrhs' tk lsisu Y%djlfhl=;a i;smgGdkx iquf..d ;slLii iqLqux
wjOdkh fhduq fkd lrk g" iuyr fofkla muKla wjOdkh fhduq lrk fjokdkqmiikd i;smgGdkx osgGp;iims ukaoii
g yd ish,a,kau tlfia wjOdkh fhduqlrk g hk f wjia:d ;=khs' fuh kd;smmfNo.;x ;;dkqmiikd i;smgGdkx
idudkH ldh" fokd" ;a;" Ou" hk fCIa;%hkag wod< Ndjhla lsis;a iqouf..d ;sllii w;smmfNo.;x Ouudkqmiikd
fkdolajhs' ^u'ks'3$466& i;smgGdkx ^u(ks(w1$215-216&
66&'''' ^ix(ks5)2$112&
76&ldhdkqmiiS yrfk;d wiqfN iqNk;s m,,dix
67&'''' ^u(ks3$232& mcy;s"''fjokdkqmiis yrfk;d flL iqLk;s
68&bO NslLQ ldfh ldhdkqmiiS yr;s'';ii ldfh'' m,,dix mcy;s''';;dkqmiiS yrfk;d wksfpp
''yrf;d ;;x rcc;s" uqpp;s" wkqmdh wksppk;s m,,dix'''OuudkqmiiS yrfk;d
wdifj;s' ^i(ks5-1$286& wk;;ksfh w;;d;s m,,dix mcy;s'^fk(m122-124&
;iildfh ldhdkqmiisfkd yrf;d'''PfJ fid fuu oelauu iqNiqLksppw;; i[C mydk
mySh;s" PJoii mydkd wu;x ipl;x fyd;s' lsppidOkjfikp'';iud p;;dfrd i;smgGdkd;s
^i(ks5)1$324& jqppk;s' ^(u509&
ldfh ldhdkqmiiS yr;s'''whx jqpp;s
wiXL;.d uf..d ^i(ks4$642& 77&p;;dfrd i;smgGdkd;sp wF:f;d tlx
nH[ckfufjF: kdkx' ^u(ks(w1$215&
60 61
ifudirKjfikj tlfuj i;smgGdkx ldfh ldhdkqmiis Ofuuiq Ouudkqmiis hf:d fLd f; whx iud tjx
Ndf;d fyd;s''';f;d Fjx bux iudx ippdrx w;llums pdru;;ums
wdruuKjfik p;;dfrd;s'' ^u(ks(w1$216& WfmCLd iy.;ums NdfjhHdis'
78&tj fuj N.jd'''kfhk wdruuKjfi; p;=Od 86&tysFjx NslLq ldfh ldhdkqmiis yr;s ud j ldhQmixys;x ;llx
NsJosFjd ;f;d tfllx i;smgGdkx .fyFjd ;fllhs" fjokdiqf;;'''Ofuuiq''fid ;ll pdrkx jQmiud
Nccfk;d' wcCO;;x iumidokx ;shcCOdkx Wmiumcc yr;s'
79&fid;dh iudm;;shd if;d jqgGy;s' ^u(ks3$140& 87&;;iitl..;d whx iud'''p;;dfrd i;smgGdkd iudks;;dhd''
ishu OHdk im;aa;sj,ka ke.S isf" i;sh fhh hq;= nj oelaf' 'f;ix fhj Ouudkx wdfijkd Ndjkd nyq<Sluux whx ;:d iudNdjkd
isiu OHdk j, i;sh fh we;s njo oelaf''' ^O(i(74)86& ^u(ks1$710&@
i;sfh iud Ndjkdjg wdOdrl nj iuud i;sii iuud iud mfyd;s
tfiau ^m(u66)68& ^wx(ks6$386&
80&iud w;;fkd Ouu;dh wdruufK tl.. Ndfjk 88&'' ^wx(ks1$46&
wfmm;=x k iflld;s'''i;shd wms,dmk lsppx 89&'' ^i(kss5-2$62-82&
idfOk;shd''yqFjd iflld;s" ^(u384& 90&ldfh ldhdkqmiiS''Ofuuiq OuudkqmiiS yrf;d
81&fid tjx mcdkd;s" tjx fu Ouud wyqFjd ifuydk;s" Ouudruuf;djd Wmmcc;s ldhix m<dfyd ;;ix
yqFjd mfjk;s' ^u(ks3$134& ,sk;;x" nysoOdjd ;; lm;sf;k NslLqkd''
'lsif[pj midokshd ks;; ;;x mKs;nnx
82&fid fLd mkdyx bux iudx if;dp iudmccd" ;ii mdfudccx cdh;s iqfkd ;;x iudh;s'''tjx
if;d jqgGyd;s' ^(ks3$484& mksOdh Ndjkd fyd;s"wk;=rej nysoOd''NslLq ;;x
83&if;dp iumcdfkd''';;shx COdkx Wmiumcc wmKsOdh''wiX ;;x uq;;x wmmKsys;x mcdkd;s
yr;s' ^(ks3$374& w: p mk ldfhk ldhdkqmiis''Ofuuiq OuudkqmiiS
84&WfmlLd i;s mdiqox p;=F:x COdkx Wmiumcc yrk;s' wd;dms iumcdfkd i;sud iq;i;s mcdkd;s
yr;s' ^(ks3$374& tjx wmmKsOdh Ndjkd fyd;s' ^ix(ks5-1$282&
bux fhp WfmlLd i;smiqox wd.uu wfklysf;k" mqfnnksjdix
wkqiir;s' 91& fuu foh wdrNfhaos nqmshdKka jykafia i;r i;smgGdkhkays"
fuu i;sh WfmCIdfjka iqoahg m;afjk nj fuys i;smiqox ukdf,i msysgd isfu w.h olajhs'fuf,i iu: Ndjkdf wdOdrl nj
hkafkka oelaf' miikd Ndjkdj i|yd ;sh hq;A;la nj oelau" jYfhka mKsOdh
whx i;s budh WfmlLdh jgd fydka;s miqoOd mfhdkd" Ndjkdj yd wmKsOdh Ndjkdj jYfhka jrKh lsfuka yqjd oelajQ
f;k jqpp;s' WfmlLi;s mdiqok;s ^(m2$60& fial'
tfiau ^(m(w176(u123& 92&tldhfkd whx NslLfj uf..d''ksnndkii
85&ldfh ldhdkqmiiS yrf;d ;F: iuud iudh;s'' ipPlshdh-hosox p;;dfrd i;smgGdkd ^u(ks1$134&
'fid ;F: iuud iudf;d''nysoOd mrldh tidmrud whd m[[d hosox innlLlLfh[dKx
[dKoiiKx wNsksLLf;;ys' ^(ks2$238& ^u(ks3$506&
p;=kkx njdyx wdjqf72id" i;sm78gGdkx Nd;;;d nyq,Sl;;;d
78
uydNs[[;x mf;;d''boOx''osnndh fid;O;=hd''fpf;d mppmcdkd''
80
m[[d mdr;x mf;;d ^f:a(.d232&
82 82
'''mqfnnksjdix wkqiird;s'''osfnnkplLqkd'''wdijdkx Lhd"''^i(ks(5-2$72-82&
ksnndK mrux iqLx ^Lq(ks76&
ldfhldhdkqmiisOfuuiq Ouudkqmiisfkd yrf;d ;;x iudh;s"
Wmllsf,fid myShk;s ^i(ks5-1$276& tjx uq;; f;;d''uq;;dkq;;fhk ^u(ks1$556&
62 63
.%k: ixfla: ksrEmKh
}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}
iQ;%msglh
(ks - >ksldh
u(ks - ucCuksldh
ix(ks - ixhq;;ksldh
wx(ks - wx.=;;rksldh
Lq(ks - Lqoolksldh
O(md - Ouumomd<s
W(md - Wkmd<s
b(jq(md - b;sjq;;lmd<s
iq(ks - iq;ksmd;
f:r(.d - f:rf:.d:dmd<s
u(ks - uyksfooimd<s
pqq(ks - pq,,ksfooimd<s
m(u - miuNsu..mmlrK
fk(m - fk;;smmlrK
iQ;%msglwgqjd
(w - >ksldhgGl:d
u(w - ucCuksldhgGl:d
ix(w - ixhq;;ksldhgGl:d
wx(w - wX.=;;rksldhgGl:d
W(w ) WkgGl:d
iq(ks - iq;;ksmd;gGl:d
wNsOumsglh
O(i - OuuiX.KsmmlrK
(m - NX.mmlrK
wgqjd
O(iw - OuuiX.KsmmlrKgGl:d
N(w ) NX.gGl:d
khmsglh
md(md ) md;;shmd<s
pq(md ) pq,,j.. md<s
wgqjd
i(md - iuk;mdidosld khgGl:d
(u ) iqou..h ^md<sjrKh&
(m - <sJom[[y ^fy(i&
nq(c - nqoO chkA;s uqKh
fy(i - fyjd;drK uqKh
64

Das könnte Ihnen auch gefallen