Test B

Test podsumowujcy rozdzia III

Prawa czowieka

1. Czytaj uwanie teksty zada.

2. Jeeli si pomylisz, bdnie zaznaczon odpowied otocz kkiem.
3. Rozwizania zada zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyki
przekrelaj.
4. Przy kadym poleceniu podano liczb punktw, jak mona uzyska za
waciwodpowied.Za rozwizanie caego testu moesz otrzyma maksymalnie 37 punktw.

1. Uporzdkuj w kolejnoci chronologicznej dokumenty regulujce przestrzeganie praw

czowieka. Wpisz numery od 1 do 4 w kratki obok waciwych nazw. (01 p.)

4 Midzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych

2 Karta Narodw Zjednoczonych
1 Deklaracja niepodlegoci Stanw Zjednoczonych
3 Konwencja o ochronie praw czowieka i podstawowych wolnoci

2. Przyporzdkuj wymienione prawa czowieka waciwym generacjom.W tym celu wstaw

litery w odpowiednie rubryki tabeli. (03 p.)
B. prawo dostpu do czystej wody i urzdzesanitarnych
C. prawo do demokracji
D. prawo do nauki
E. prawo do ochrony maestwa
F. prawo do obywatelstwa
G. prawo do czystego rodowiska
H. rwno wobec prawa
I. prawo do informacji
J. prawo do szczeglnej ochrony modocianych

Pierwsza generacja Druga generacja Trzecia generacja

f h i d e j b c g

3. Wpisz liter P przy zdaniach prawdziwych, a F obok faszywych. (04 p.)

Lp. Zdania Prawda/Fasz
1. Komitet Praw Dziecka ONZ rozpatruje sprawozdania skadane
przezpastwa, ktre przystpiy do Konwencji praw dziecka. Prawda
2. W wietle Konwencji praw dziecka dzieckiem jest kada osoba do
ukoczenia 18. roku ycia. fasz
3. Przestrzeganie Midzynarodowego paktu praw obywatelskich i
politycznychjest nadzorowane przez Parlament Europejski. Fasz
4. Do Paktw praw czowieka zalicza si Powszechna deklaracja praw
czowieka. prawda

4. Zaznacz waciw odpowied. (01 p.)

Jak rol w ksztatowaniu praw czowieka odegra Henry Dunant?

Kierowa zespoem ekspertw opracowujcych tre Powszechnej deklaracji praw

czowieka.
x
Zainicjowa powstanie midzynarodowej organizacji humanitarnej zajmujcej si
ofiarami wojen.
Jako pierwszy zajmowa stanowisko Komisarza Praw Czowieka Rady Europy.
Uczestniczy w pracach nad uchwaleniem Deklaracji praw czowieka i obywatela.

5. Przyjrzyj si zamieszczonemu logo i wykonaj polecenia. (03 p.)

A. Napisz, jaka organizacja pozarzdowa posuguje si zamieszczonym obok logo.

Amnesty International
.
.

B. Wymie dwa cele dziaania tej organizacji.

badanie i dokumentowanie narusze praw czowieka
.
.
prowadzi kampanie w celu powstrzymania amania praw czowieka
...
.

6. Podkrel waciwe zakoczenie zda. (03 p.)

Najwaniejszym organem ONZ zajmujcym si prawami czowieka jest Rada Praw
Czowieka, ktrejsiedziba mieci si w Nowym Jorku / Genewie. ------------
Skargi indywidualne dotyczce naruszania praw czowieka mog by skadane do Komisarza
PrawCzowieka Rady Europy / Europejskiego-------------------------------------------------------
Trybunau Praw Czowieka.
Urzd Wysokiego Komisarza do spraw Mniejszoci Narodowych jest organem
umieszczonym w strukturzeOrganizacji Bezpieczestwa i Wsppracy w Europie /
--------------------------------------------------
Organizacji Narodw Zjednoczonych.

7. Przeczytaj fragment artykuu i wykonaj polecenia. (03 p.)

Raport [Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy z 2011 r.] odnosi si do rosncego
problemu ilocispraw zawisych przed Europejskim Trybunaem Praw Czowieka. W 2006 r.
ilo spraw zawisa przedTrybunaem wynosia 86.000, teraz jest ponad 160.000 wiszcych
skarg. Rocznie przybywa 20.000 skarg.Sze pastw, Wochy, Polska, Rumunia, Rosja, Turcja
i Ukraina wnosz 70% skarg strasburskich.Zmniejszajc ilo spraw systemowych,
strukturalnych pochodzcych z tych pastw, ETPCz mgby sikoncentrowa na
najpowaniejszych naruszeniach praw czowieka w Europie. Obecnie Strasburg toniew iloci
spraw, eby uratowa system przed zatopieniem, naley podj wszelkie starania aby
zapewniefektywn ochron praw czowieka na szczeblu narodowym.
W ostatnich latach wskazywano na potrzeb przeksztacenia ETPCz, w sd o charakterze
konstytucyjnym,ktry pochylaby si jedynie nad sprawami majcymi szersze znaczenie dla
 systemu ochrony prawczowieka i rzdw prawa w Europie. Propozycje takie nie spotykaj
si jednak z poparciem organizacjipozarzdowych, akademikw, prawnikw oraz niektrych
sdziw ETPCz, ktrzy upatruj w systemieskarg indywidualnych si Trybunau oraz jego
straniczy charakter.
rdo: http://www.europapraw.org/news/guaranteeing-the-authority-andeffectiveness-
of-the-european-convention-on-human-rights

A. Wyjanij, na czym polega zagroenie dla funkcjonowania Europejskiego Trybunau Praw

Czowiekaw przyszoci.
Europejski .
Trybuna Praw Czowieka jest zalewany ogromn iloci skarg indywidualnych, co powoduje obnienie jego sprawnoci dziaania.
Tendencja do traktowania trybunau jako ponadpastwowego rodka odwoawczego
.
wzrasta, a .
sdziowie czsto musz rozpatrywa podobne sprawy, ktre powinny by naleycie osdzone na
poziomie.
krajowych wymiarw sprawiedliwoci. Narastanie tego problemu moe doprowadzi do zablokowania prac trybunau.
B. Scharakteryzuj stanowisko organizacji pozarzdowych w kwestii moliwoci
przeksztacenia strasburskiegotrybunau w midzynarodowy sd o charakterze
konstytucyjnym.
Organizacje pozarzdowe sprzeciwiaj si przeksztaceniu trybunau w midzynarodowy sd o charakterze konstytucyjnym.
..
Uwaaj, e sia dotychczasowych rozwiza i skuteczno ochrony praw czowieka polega na tym, e kady
.
moe wystpi do europejskiego organu sprawiedliwoci z wnioskiem przeciw swojemu pastwu, ktre mogo
.
.
naruszy prawa gwarantowane przez Europejsk konwencj praw

8. Wstaw znak x w kratki obok warunkw, jakie naley speni, kierujc skarg
do rzecznika praw obywatelskich. (03 p.)

x Podejmuje interwencje z wasnej inicjatywy lub po wpyniciu wniosku.

Akceptuje tylko wnioski przyjte od osb penoletnich.
x Moe zwrci si do rnych organw wadzy publicznej z prob o zoenie wyjanie.
Nie moe wszczyna postpowania w sprawach cywilnych.
x Moe uczestniczy w postpowaniach przed Trybunaem Konstytucyjnym.
Nie ma moliwoci zaskarenia decyzji administracyjnych.

9. Zapoznaj si z fragmentem ustawy oraz komentarzem Generalnego Inspektora Ochrony

Danych Osobowych, a nastpnie wykonaj polecenia.(02 p.)

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. Tekst jednolity z 2002 r.
Art. 23
1. Przetwarzanie danych jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy:
1) osoba, ktrej dane dotycz, wyrazi na to zgod, chyba e chodzi o usunicie dotyczcych
jej danych,
2) jest to niezbdne dla zrealizowania uprawnienia lub spenienia obowizku wynikajcego z
przepisuprawa,
3) jest to konieczne do realizacji umowy, gdy osoba, ktrej dane dotycz, jest jej stron lub
gdy jest toniezbdne do podjcia dziaa przed zawarciem umowy na danie osoby, ktrej
dane dotycz,
4) jest niezbdne do wykonania okrelonych prawem zada realizowanych dla dobra
publicznego,
5) jest to niezbdne dla wypenienia prawnie usprawiedliwionych celw realizowanych przez
administratorwdanych albo odbiorcw danych, a przetwarzanie nie narusza praw i wolnoci
osoby,ktrej dane dotycz. [...]
rdo: Dz.U. z 2002 r. Nr 101 poz. 926 ze zm.
Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, Spenienie przesanek
uprawniajcychdo przetwarzania danych osobowych
Kade przetwarzanie zwykych danych osobowych, czyli dokonywanie na nich jakichkolwiek
operacji,np. ich przechowywanie, wykorzystywanie, udostpnianie, zmienianie, naley
uzasadni spenieniemjednego z warunkw okrelonych w art. 23 ust. 1 ustawy [...]. Naley
podkreli, e wymienione[...] warunki s rozczne. Oznacza to, e aby wykorzystywanie
danych mona byo uzna zadziaanie legalne, wystarczajce jest spenienie jednego z nich, a
nie wszystkich cznie. Jeli zatemwykorzystywanie danych suy realizacji uprawnienia lub
obowizku okrelonego w przepisachprawa, to nie jest potrzebne dodatkowo danie zgody
osoby na wykorzystywanie danych, ani uzasadnianie,e przetwarzanie danych suy dobru
publicznemu lub niezbdnym celom administratoradanych. W szczeglnoci: danie zgody
wwczas, gdy wykorzystywanie danych suy realizacjinormy prawnej, wprowadza w bd.
Sugeruje bowiem moliwo wyboru, podczas gdy przekazaniedanych jest obowizkiem, bez
ktrego cel pozyskania danych nie mgby zosta zrealizowany.
rdo: https://edugiodo.giodo.gov.pl/file.php/1/ODO/ODO_R03_01.htm

A. Napisz, jakie warunki musz zosta spenione, aby dane osobowe legalnie mogy by
przetwarzane bez zgody osoby, do ktrej one nale.
Przetwarzanie danych osobowych jest dopuszczalne tylko za zgod osoby zainteresowanej,
.
ale istniej sytuacje, w ktrych nie jest wymagana taka zgoda.
.
.
B. Okrel, co moe wchodzi w zakres dziaa, ktre mog by uznane za przetwarzanie
danych osobowych.
Dziaaniami, ktre zaliczaj si w zakres przetwarzania danych osobowych, moe by m.in. przechowywanie,
.
wykorzystywanie, udostpnianie, zmienianie, a take dokonywanie na nich jakichkolwiek innych operacji
.

10. Przeanalizuj dane statystyczne z zamieszczonego wykresu i wykonaj polecenia. (03 p.)
A. Wymie trzy kraje, w ktrych poparcie dla prawa odbywania praktyk religijnych przez
wyznawcw
wszystkich religii byo najwysze.
.
Polska, Turcja, Nigeria
B. Okrel, w ktrych pastwach przewaao stanowisko ograniczenia wolnoci wyznania
wobec wyznawcw niektrych religii.
Egipt, Ukraina, Jordania
..
C. Wska dwa czynniki wpywajce na niechtne nastroje w spoeczestwie wobec
wyznawcw innych religii.
Dominacja nastojw nieprzychylnych wobec wyznawcw innych religii w krajach wgruntowanych religijnie
.
negatywna postawa wobec imigrantw odrniajcych si codziennymi zwyczajami i izolujcych si od dominujcej wikszoci
.

11. Zapoznaj si z opisan sytuacj. Nastpnie zapisz, jakie konstytucyjne prawo obywateli
zostao w niej naruszone.(01 p.)
Uczennica liceum po wakacjach spdzonych w Hiszpanii zacza otrzymywa listy. Jej matka
zaniepokojonatym, e otrzymywaa je prawie codziennie, postanowia sprawdzi ich tre i
przez tydzieczytaa korespondencj crki.
prawo do tajemnicy korespondencji
.

12. Zaznacz waciwe zakoczenie zdania. (01 p.)

Prawa i wolnoci czowieka mona w wyjtkowych sytuacjach ograniczy
bez koniecznoci zachowania szczeglnych procedur.
wycznie w wyniku referendum.
poprzez niezalen decyzj gowy pastwa.
x tylko na drodze ustawowej i na cile okrelony czas.

13. Przyjrzyj si ilustracji i odpowiedz na pytania. (02 p.)

A. Do amania jakich praw czowieka nawizuje przedstawionakarykatura?

.
rwno wobec prawa
.
.
.

B. Czy we wspczesnej Polsce wystpuj problemy dotyczce przestrzegania wymienionych

praw?Uzasadnij swoj odpowied.
Tak zdaa si gdy ludzie protestuj wadza stara si im przeszkodzi
.
.
.
.

14. Okrel dwie przyczyny prawne i dwie ekonomiczne prowadzce do amania praw
czowieka.(04 p.)
Przyczyny prawne:
odmawianie przez niektre pastwa podpisania midzynarodowych konwencji dotyczcych ochrony praw czowieka,
.
ustanawianie przez pastwa krajowych przepisw prawnych naruszajcych prawa czowieka w celu wzmocnienia wadzy.
.

Przyczyny ekonomiczne:
zgoda ludnoci yjcej w ubstwie na ograniczanie ich praw w zamian za uzyskanie moliwoci poprawy warunkw ycia,
.
brak dostatecznych rodkw materialnych do zapewnienia bezpiecznej i godnej egzystencji wszystkich obywateli danego pastwa
.

15. Przyporzdkuj podane postawy odpowiednim charakterystykom. Wpisz litery w kratki

obok waciwych nazw.(03 p.)
b nacjonalizm
c rasizm
a ksenofobia
A. Niech, wrogo lub strach wobec innych, obcych, nasilajce si szczeglnie w
warunkach pogarszania si wasnej sytuacji czsto w wyniku fragmentarycznej wiedzy o
wiecie.
B. Przekonanie, e rozwj wasnego narodu moe dokonywa si kosztem innych narodw, a
ycie jednostki powinno by podporzdkowane interesom narodu.
C. Oparte na pseudonaukowych argumentach wartociowanie ludzi ze wzgldu na ich kolor
skry i pochodzenie, ktre decydowa miayby o cechach fizycznych i psychicznych
poszczeglnych osb.