NITU MARIO STELIAN a NITU IULIANPANAVIA TORNADO IDS Samolot Tornado powstat jako dzieto spotki Panavia,w ktorej udziaty posiadaty :Wik. Bry Wtochy, oraz poczatkowo Hotandia. W 1970 r ukonczono projekt zdefiniowany jako MRCA (Multi Role Combet Aikraft) a juz w 1974 pierwszy lot odbyt prototyp samolotu nazwanego oficjainie Tornado. Jest to wielozadaniowy (mysliwski wersja ADV, rozpoznawezy - GR 1A, do walki z systemami radiolokagji - ECR mysliwsko-bombowy- IDS)samolot bojowy 0 zmiennej geometril skrzydet zdolny do niscezeviia celow ladowych, morskich i powietrznych. W Tornado wyposazone sa Sity Powietrzne Wik. Bryt, Wtoch, Niemiec (w tych krajach odbywa sie produkcja elementow samolotow)oraz Arabii Saudyjskiej. Tornado IDS Dane techniczne Pano. Dtugose - 16,72 m Wysokose - 5,95 m Rozpigtose - skrzydta roztozone - 13,91 m-- skrzydta ztozone - 8,60 m Powierzchnia nosna - 26,60 m2 Max. masa startowa - 27.216 kg Max. udzwig uzbrojenia podwieszonego - 9000 kg Predkose max. 2,2 Ma Predkos¢ max. z max. tadunkiem zewn. 1112 km/h Max.zasigg 3890 km. Uzbrojenie i wyposazenie Uzbrojenie state - 2 dziatka IWKA - Mauser - kal 27 mm Uzbrojenie podwieszane - do 9000 kg na weztach podkadtubowych i podskrzydtowych min. rakiety Kormoran, Sidewinder, Alarm Harm i inne, bomby klasyczne i sterowane laserowo, zasobniki JP233 | MW.1 do niszczenia pasow startowych, zasobniki walki elektronicznej Sky Shedow i Cerberus, wyrzut niki flar i wiele innych, Samolot wyposazony jest w radar Teksas Instrument, systemy UHF/TAKAN i Ferranti FIN - 1010, dopple- rowska stacje radiolokacyjng Decca, system IFF itp oraz komputer poktadowy Spiryt 128 Kk. Zespot napedowy tworza dwa silniki Turbo Union RB - 199. Tornado IDS braly udziat w operacii Desert Storth (w malowaniu z tego okresu wykonano model) gdzie oddaty nieocenione ustugi podezas niszczenia wyrzutni rakiet Scud oraz mostow, schronow | podo- bnych obicktow irackich. Swietnie wyszkoleni brytyjczycy z wielka precyzja niszczyli wyznaczone cele latajace bardzo czesto na wysokoci ponizej 60m npm.W czasie wojny wykonali 800 misji bojowych tracac w walkach 6 maszyn. Jednak, jak stwierdzili fachowcy, kaédy inny typ samolotu zastosowany w tego typu akcjach poniostby znacznie wyzsze straly. Oznaczenia na planach => -kierunek przodu modelu Tu 21 - naklei¢ czes¢ nr. 21 na odwrocie (dot. niektorych wreg) ©- zwingé ciasno = - zlotyé I skleie razom =~ = (na poszyciu kadtuba) of symetril = macigé lub przeciae * naklei¢ na karton gr 1mm W - wyciae Budowa modelu (zachowaé podang kelejnose): - 2.1 kabina pilota i operatora - skleic uprzednio zaznaczajac na zewnatrz “wanny'micjsce -przyklejenia wreg WS W6, Dia wygody montazu najlepie] wykona¢ cate wyposazenie kabiny - cz. 1a-g;31; 31a; 31b; 33a-e - €2. 2 wneka podwozia przedniego - przykleié do dna cz.1 oraz do wregi WA. Na odwrocie warto przykleié kawatek korka dla usztywnienia mocowania goleni podwozia + €2.3-7 -poszycie kadtuba. Wregi W1 - W7 nakleié na karton gr. ok. 1 mm [Uwaga - na taczeniu czesci 3 - 6 (goral) przykteic biatg nitke] +8; 8a; WB, W8a - poszycie kadtuba za kabina - sktada sie z czesci doinej 8 i gornej Ba. Klejenie rozpoczaé od czeci doine} korzystajac z wregi W8a naklojone| na odwrocie WS. = €z. 19-21 - poszycie tyInej czesci kadtuba. Wykonac typowo zwracajac uwage na symetrie. = Mechanizm obrotu skrzydet - skrzydta, pylony podskrzydtowe, wneki podwozia gtownego; ze wzgledu na specyficzna konstrukcje "Tornada’ w/w czesci nalezy wykonaé w jednym etapie. Na czesciach szkieletu podano grubosci poszczegolnych elementow - nalezy bardzo doktadnie przestrzegac podanych war- tosci, naklejajac czesci na kilka warstw kartonu. Czes¢ 11cl. i P maja grubosé 3 mm az do miejsca mocowania zebra 11¢, a dalej (zebatka) 7 mm.mechanizm " me obrotu pylonow podskrzydtowych 40 4 pylon CF pocisk rakietowy SIDEWINDER 40 7 antyradarowy BAE ALARM pylon BG —_ aan | pylon H pylon A noone zasobnik walki elektroniczne} censenve wyrzutnik flar i paskow folli metal. BOZ-101 a kabina plota | operatora i \ J 9 pylon DE bomba kierowana PAWEVAY 33. tte plotowpodwozie przednie 34 Dotychezas ukazaty si 1. YAMASHIRO - japoriski pancernik w skali 1:300 2. F-16A - amerykauiski mysliwie 3. Admirat SCHEER - nieniecki pancernik kieszonkowy w skali 1:300 4. RICHEL odrzutowy w skal 1:33 francuski pancernik w skali 1:300 W przygotowal 1. F-14 TOMCAT - amerykariski mysliwiee odrzutowy w skali 1:33 (z plastikowa kabing) 2. SEYDLI 3. NACH - japoriski cig2ki krazZownik z I wojny Swiatowe}, skala 1:20 - niemiecki kryzownik liniowy z I wojny swiatowe}, skala 1:200 Doktadny wykaz naszych modeli wraz z cenami przeslemy po otrzymaniu zaadresowane} koperty ze znaczkiem.Montowaé w nastepujace] kolejnosci 1. Ustawie przednia i tying czes¢ kadtuba na rowne| powierzchni 2. Miedzy wregi W8; W10; W9a wkleic cz. P1 z przyklejonymi wnekami podwozia 9 i 10 (mozna zastosowac ,,technike korka"). Nawierci¢ otwory na golenie podwozia. 3. Wkleié czese P2 | W9b. 4.Na ww. wregi nakleic cz. 11a. Sprawdzic linig symetrii cz. przedniej ityInej kadtuba. Poklei¢ osie obrotu skrzydet (cz. 114). 5. Przykleié poszycie dolnej czesci kadtuba cz. 12. 6. Do kesonu skrzydta (cz. 1c) przykleic Zebra (11¢-9).. 7. Uformowac poszycie skrzydta (cz. 13) i przykleic do kesonu i Zeber tylko od dotu. 8, Zamontowac mechanizmy obrotu pylonéw (wg. rysunku) zwracajac uwage na plynnose obrotu cz. 14 1 15, 9. Dokleié gorna cz. poszycia skrzydta 10. Natozye gotowe skrzydta na osie obrotu ustawiajac zebatki tak by zachowa¢ jednakowy skos skrzydet, sprawdzic swobode obrotu skrzydet. 11. Miedzy WS i W10 wkleié cz. 11b. Osie obrolu skrzydet wzmocnié przez przekucie cz. 11a, 11b i 11d ‘szpilka, 12. Po przyklejeniu 9c naklel¢ poszycie gornej czesci kadtuba (cz. 16) 13. Czeée 11a od dotu a 11b od gory zeszlifowac wg rysunku do linii przerywanej a nastepnie zagia¢ by uzyska¢ profil zgodny z profilem skrzydet w tym miejscu. 14, Czese 17 przykleic do kadtuba i krawedzi cz. 11a 1 11b, tak by przerwa miedzy cz. 17 a skrzydtem byta rowna okoto 1 mm, 15. Doklei¢ uprzednio uformowane wioty powietrza (cz. 18). Dalszy montaz modelu przebiega w typowy sposob: = 6z. 23 - dybze silnikow = 62. 24 - owiewka na grzbiecte kadtuba (zdecydowac najpierw w jakie] wresji wykonujemy ostone kabiny) = statecznik pionowy cz. 25-29 - stateczniki poziome cz. 30 +62. 32 ostona tablicy przyrzadow i HUD. Migdzy cz. 32a (Lapki) whleié prostokat z przezroczystejfolil (4-3 mm) - ez, 34 - podwozie przednie - wg rysunku, Golen wzmocnic twardym drutem (ew. dtuga igta). Podobnie uczynic z cz. 34d = ez. 35 - golenie podwozia gtownego. Zwinaé w rurke cz. 35 wzmacniajac drutem. Przekuc (najlepie} wypalic) otwory na cz. 35b i 35¢ uformowac 35b i 35¢ wzmacniajac drutem koncowki wkleié w otwory cz, 9/10. Dlugie konce wbie w cz. 35 wzmacniajac klejem. Miejsca taczen skleic bardzo mocno np. Zalewajac Wikolem. Specyticzna konsteukcja podwozia Tornada utrudnia zachowanie sztywnoci te] ezeci. Jeli mimo mocnego Klejenia nie uda sig tego osiagnaé proponuje wykonanie we wrasnym zakresie usztywnienia poprzecznego lub przedtuzenia cz. 35 az do dna wneki. Nastepnie doklei¢ cz. 35a i 35d wg rysunku. = €2. 36 (kota przednic) i 37 (kota gtowne) - naklejajyc na karton cz. a, b i ¢ i szlifujgc papierem sciernym osiagnaé wymiary pokazane na rysunkach. Pomaiowa¢ na czarno opony. = €z, 38-39 - sklei¢ parami. cz. 38 1 38a skleic i uformowac zgodnie z ksztaltem kadtuba. = €2. 40-44 - uzbrojenie - wg rysunkow. Przykleic zgadnie z oznaczeniami literowymi do poszczegoinych pylonow. =z, 45 - ostona kabiny pilota - mozna ja wykonaé w dwoch wersjach - zamkniete] i ruchome| a) zamknieta - dopasowac i przykleic ozebrowanie kabiny (cz. 45a, 45cL i P od wewnatrz). Odciaé ,.tapy” w tyine) czesci a5b i c. Przykleié kabine do kadtuba (odciac uprzednio prostokat xz cz. 24) b) otwierana - w cz. 24a wyciae oznaczone trapezy | wkleic od srodka w cz. 24x. Po wycieciu kabiny przeciat je na dwie czescl w miejscu taczenia cz. 45 i 45b, Przyklei¢ ozebrowanie do ostony kabiny tak, by prostokat x wszedt miedzy szkto a tyine fragmenty cz. 45cL i P (dziata jak zawias). Podczas zamykania kabiny ,tapy” powinny wehodzi¢ w wyciecia w cz. 24a, kabing otwarta podpierac moze drut ‘© dt 6 cm whity z dotu w otwor cz, 1, az drugie| oparty 0 ozebrowanie ostony. Opracowat: Przemystaw BIEGANSKI8 i ee | foe EM shee oe ghia Te re m Ti Ltg ; Ut “Se: 7a ; IIMS idFssc! sepve ww Auomsezo | istMup2 ] | F ra se! 4s | 3 |PANAVIA TORNADO IDS