24 vis a vis | luty 2015

telewizja

fot. B. Kucharek
Vis Vis
numer 2 (81), Krakw, luty 2015

Z cyklu Zapomniane teatry studenckie kabaret PROTEKST

fot: archiwum
fot: B. Kucharek, B. Zimowski

Gazetka Vis a Vis: Copyright reserved by Bogusaw Kucharek.

Wszystkie materiay publikowane s za zgod autorw
2 | vis a vis | luty 2015
Andrzej Sikorowski
OKNO NA PLANTY (37)
Walentyna Twist
Dobrze prawi Andrzej Bana , e transplantacje
powinny by domen wycznie medycyny. W sferze
obyczajw ich nie stosujmy, trzymajmy si swoich
sprawdzonych, wypraktykowanych patentw, nie mapujmy
zamorskich zachowa, bo przecie w Nowym Jorku nikt
fot: B. Zimowski
nocy witojaskiej nie obchodzi, topieniem Marzanny si
nie zajmuje, wiankw po rzece Hudson nie puszcza. Tymczasem nasza dziatwa rusza
korowodami przebieracw pierwszego dnia listopada, a lada chwila przystpi do festiwalu
causw i uciskw, wyzna miosnych na komend z okazji walentynek. Za komend
dzikujemy chciao by si zaintonowa, wszak na czuoci kada pora dobra i jeszcze jaki
czas temu nikt 14 lutego z serduszkami nie lata. Moje pokolenie z tym imieniem kojarzy
radzieck kosmonautk Tiereszkow, ktra wrcia z kosmosu bo tak kaza pierwszy
sekretarz, a potem tryumfalnie objechaa wiat wiwatowana jak Magda Gesler po spaleniu
platynowej patelni w Koluszkach. Zesp rewelersek o wdzicznej nazwie Filipinki
wylansowa nawet piosenk o bohaterce przestworzy Walentyna Twist. Modszych
informuj, e to sowo na liter T jest nazw modnego kiedy taca, a nie soika z nakrtk
gdzie dawniej zamykano konserwowe ogrki, chocia popularna zagrycha do sowieckiej
kobiety pasuje bardziej ni jakie plsy. Piosenk nadaway wszystkie rozgonie w liczbie
wstydliwej a i tak wesza w pami:
Walentyna Walentyna
to pierwsza w wiecie
podniebna miss
jej imieniem
si dzi zaczyna
najnowszy Walentyna twist...
A wity Walenty polskiej pieni nie doczeka chocia na sprawach nieba zna si znacznie
lepiej.Moe gorzej cauje.
Nie przyjo si to wito u nas nigdy do koca. Jeszcze modzi biegaj
z kwiatkami, l facebukowe walentynki i tyle. Szkoda bo tak brakuje w naszym
yciu mioci. Nie tej wielkiej, ale tej naszej codziennej, objawiajcej si
w yczliwoci, umiechu, podaniu pomocnej doni. I takiej mioci wszystkim
ycz walentynkowo. AD
Wydawca: Andrzej Dyga, andrzej.dyga@ma.krakow.pl Kontakt: Peczka Vis a Vis,
Bogusaw Kucharek, b_kucharek@interia.pl
www.zvis.pl
Skad i wsppraca: Bogdan Zimowski www.visavis.altervista.org
luty 2015 | vis a vis 23
Tu ma swj kt Iwona Siwek - Front:
Fragment komiksu
JU Z NAMI:
Andrzej Warcha, Stanisaw Stabro, Jan Andrzej Nowicki Viking, Andrzej Warzecha, Krzysztof Tyszkiewicz, Adam
Ziemianin, Aleksander Rozenfeld, Wiesaw Siekierski, Andrzej Sikorowski, Jacek Lubart-Krzysica, Jan Nowicki, Leszek
Pizo, Jerzy Micha Czarnecki, Aleksander Jasicki, H. Tomasz Kaiser, Wojciech Gawowski, Jacek Podgrski, Kazimierz
Owieja, Magdalena Rychel, Dorota Kazimiera Zgawna, Henryk Rafalski, Pawe Kozowski, Bogusaw Kucharek, Win,
Dorota Duyk, Mieczysawa Duyk, Marek Kawa, Wojciech Mucha, Micha Kulpa, Aurelia Mikuliska, Darek Bojda, Sta-
nisaw Franczak, Jerzy Dbina, Ewa Durda Lubelka, Joanna Malgwen Mielniczek, Witold Banach, Edward Michalik,
Wiesaw Jarosz, Omar Khayya, Walery Popov, Marek Studnicki, Tomek Kaua, Kasia Hypsher, Krzysztof Kris Cedro,
Sebastian Kudas, Woytek Woyciechowski, Zbigniew arow, Marek Przybyowicz, Roman Mucha, Zofa Daszkiewicz,
Boena Boba-Dyga, Halina Plder, Robert Czekalski, Agnieszka Stabro, Jdrzej Cyganik, Jadwiga Grabarz, Marek Wrbel,
Magdalena Tuszyska, Henryk Arendarczyk, Marzena Krzyak, Ewa Maciejczyk, Magdarius, Maro Zender, Adam Bobs
Marczek, Janusz Wosiek, Roman Gustaw Woniak, J.B.W., johny porter (ona), Andrzej Dyga, Magda Marciniak, Edward
Biay Wdz, Maciej Dudek, Tomasz Kowalczyk, Ryszard witek Piku, Ryszard Szociski, Anna Burns Wyller, Anna
Widlarz, Ryszard Sokoowski, Marek Wrbel, Elbieta urawska-Dobrowolska, Ryszard Bochenek-Dobrowolski, M, Car -
lie, Wojciech Pestka, Jzef Bator, Renata Nalepa, Justyna Sok, Maciej Szymczak, Pan Smth, Pawe Rzegot, Marcin Her -
nas, Ewald Tomon, Gina Gurgul, Miguel Cortez, Magorzata empicka-Brian, Damian, Katarzyna, Alicja, Agata Marczek,
Ra Dominik, Ania Karez, Julka Dyga, Renata Dubiel, Czesaw Robotycki, Roman Wysogld, Iwona Siwek-Front, Danuta
Mucharska, Karolina Dyga, Teresa Lange, Krzysztof J. Lesiski, Tadeusz ukasiewicz-Tigran, Anna Witek, Pablo, Jarek
Potocki, Mariola Frankiewicz, Robert Florczyk - celnik z Pnocy, Paulina Simlar (Rzepicha), Aleksandra Pdzisz, Magda
Konopska, Iwona Chojnacka, Wiktoria Mizia, Wojciech Kwinta, Wojtek Morek, Bogdan Zimowski, Adam Kawa, Roman
Kownacki, Krzysztof Janik, Wawrzyniec Sawicki, Krzysztof Miklaszewski, Zygmunt Konieczny, Konrad Pollesch, Maciej
Dylg, Jan Czopek, Leszek Dugosz, Andrzej Szega, Krzysztof Pasierbiewicz, Alsana, Piotr Kdzierski, Piotr Bachut,
Tony, Andrzej Matusiak, Adam Komorowski, Bruno, Monika Kozowska, Dorota Czarnecka, Ryszard Rodzik, Jerzy
Stasiewicz, Aleksander Szumaski, Agnieszka Grochowicz, Kazimierz Machowina, Magdalena witek, Pawe Kozowski
Jerzy Skaryski, Arleta Opioa, Anna Dziadkowiec, Maciej Serafin, Wojciech Firek, Andrzej Pacua, Owca, Andrzej Bana,
Tadeusz Smolicki, Wiesaw Dymny, Anna Dymna, Wit Jaworski, Tadeusz liwiak, Magdalena Wicek, Adam Kieniewicz,
Jan Zych, Jan Wawszczyk, Antoni Wawszczyk, Marek Rosner, Jadwiga Miklaszewska, Krzysztof Litwin, Monika Dembi-
ska, Robert Adamczak, Zbigniew Bajka, Marian Siwek , Leszek Walicki, Jerzy Harasymowicz, Marian ya, Marian
Sataa, Andrzej Komorowski, Wojciech Wodarczyk, Jarosaw Wodarczyk, Kazimierz Winiak, Lesaw Pizo, Karina Janik,
Sara Yakoubi, Bronisaw Chromy, Ika Broszkiewicz, Joanna Kulma, Piotr Skrzynecki,, Birczanin, A. Zaleski, Urszula
Nalepa, Laco Volko, Jerzy Armata, Renata Gajos-Mangold, Andrzej Guc, Marek Michalak, Nadusia Sitarz, Angelika
Solecka, Kazimierz Madej, Rafa Dominik, Joanna apuszek, Krystyna Styrna-Bartkowicz, Anna Szaapak, Konrad Masty-
o, Zbigniew Paleta, Jan Kanty Pawlukiewicz, Leon Pawlik, Franciszek Serwatka, Piotr Szczerski, Ludwik Stomma, Wa-
caw Krupiski, Jacek Stokosa, Bogumi Opioa, Jacek Szmuc, Barbara Kruk - Solecka, Franciszek Mua, Ignacy Fiut,
Marek Wawrzyski, Maria Baster-Grzlewicz, Kazimierz Pastuszczak, Ela Gawin, Zbigniew Raj, Stanisaw Staniewski,
Tadeusz Pietuch, Andrzej Makuch,Olgierd Jdrzejczyk.
..a Ty?..docz..czekamy ...
 22 vis a vis | luty 2015 luty 2015 | vis a vis 3

Jan Nowicki Kabaret PROTEKST krtka historia

KONIEC
STARCA W drugiej poowie l. 70 XX wieku w kulturze studenckiej - nie tylko Krakowa - odwan
Miosierna rka - miosierdziem cieka. publicystyk polityczn wyrnia si nie tylko kabaret Pod Bud, ale i Protekst, grupa,
Ostatnim olejem - zalewa ci zo. ktr tworzyli studenci Akademii Grniczo Hutniczej. Jego twrcy wybrali jak
Przerywany oddech, Skrzep w sercu czowieka. podkrelali kabaret jako sztuk askotania mzgu, w opozycji do askotania pod pachami.
Para w lustereczku - marznca na ko. By Protekst ze swoim upodobaniem do groteski, podawanej czsto w formie
purenonsensu, od pocztku swego istnienia kabaretem, ktry drani, prowokowa do
Nie buntuj si - zanij! refleksji. Chcielimy tworzy kabaret mylcy mwi po latach Krzysztof Haich, jego
Z tamtej strony mgy gwny animator mwicy ostro i nie tylko do miechu. Nazw zaproponowa Marek
wiec ci, co zgali. Mierzyski, zbitka sw: pro tekst sygnalizowaa pooenie akcentu na tre czyli na tekst.
Dzisiaj ganiesz - ty. W cigu 5. lat swojej dziaalnoci kabaret wystawi 4 programy: I By albo wiadomo,
czyli jak dugo jeszcze bdziemy je (premiera marzec 1975, klub Karlik), II By albo
W piekle, albo w niebie, wiadomo II (stycze 1976, Karlik), III Tam, gdzie ronie entropia, grudzie 1977, sala
Zamienisz si - w kamie.
I w proch si obrcisz. Teatru 38), IV Poprawa (luty 1980). Jesieni 1980 roku (ostatni wystp w Teatrze 38 w
I w py - wiekw. AMEN... padzierniku) kabaret zakoczy dziaalno, wczeniej, w marcu wspomnianego roku,
uczczono 5 lecie grupy happeningiem na terenie uczelni. Protekst w cigu 5. lat istnienia
fot: B. Kucharek tworzyli: wspomniany Haich, reyser programw, Mierzyski (autor wszystkich tekstw),
GOBIA Kajetan Czubacki, Jan Czechowski oraz wokalistka Magorzata Kiepura (rnorodno
Nad skalami Petry - chodny mrok zapada. repertuaru), autorzy muzyki: Tomasz Dbicki (gitara), Marek Jaworski; zesp muzyczny:
Skaleczony gob - namyla si... waha. Jaworski (fortepian), Dbicki, Andrzej rdowski (skrzypce), Zbigniew Malczyk
Po omacku szuka - bo gdzie wzrok postrada - (kontrabas). To podstawowy skad kabaretu. W rnych okresach wystpowali w nim take:
Gniazda Boga Ojca. Zotych grzd Allacha. Zbigniew Gazowski (aktor) i muzycy: Leszek Gajdzik, Andrzej wierkosz (gitary), Marek
Mackiewicz, Antoni Bilons (kontrabas), Bogusawa Ziegielheim, Janusz Bulka, Gabriel
Szkoda pustych sw. Bania (wszyscy skrzypce). Krakowski kabaret zdoby szereg nagrd na krajowych
To trucho - nie ptak. WILKA festiwalach i konkursach m.in. w 1976 roku na IV Oglnopolskim Festiwalu Studenckich
Przecie zaraz,., nw, Tam, gdzie noc gboka - wiec wilcze lepia, Teatrw Debiutujcych Start -76 w Zielonej Grze nagrod indywidualn za teksty
Przemieni go w lad. Brzuch matki - wiadomo. Brzuch suki - rzecz wita. otrzyma Mierzyski, w tym samym roku na 11. Festiwalu Artystycznym Modziey
Jego mlekiem syta - trjka przez sen szczeka. Akademickiej FAMA w winoujciu Protekst dosta jedn z 3. gwnych nagrd, a Kiepura
A potem t plam, Chc rosn! Krwi pragn! Trzy wilcze szczenita.
Ogie soca zmyje, zostaa wyrniona Row Podwizk przez szefow jury Agnieszk Osieck, a Haich
Ludzie bd milcze, Niech noc si nie koczy, dosta nagrod za kreacj aktorsk. Trzy lata pniej kabaret zdoby nagrod dziennikarzy
Tylko wilk - zawyje. Niech dzie bdzie - czarny. w KIKS 79. W lipcu 1981 roku TVP 2 wyemitowaa zarejestrowany duo wczeniej
Stygnca krew czy. program kabaretu.
I zsya - los marny. Krzysztof Haich - Dyplomowany inynier automatyk, wsptwrca kabaretu, jego szef i
gwny animator, zwizany z klubami Karlik i Pod Jaszczurami. Pniej publicysta,
Dla ludzi i wilka. scenarzysta i reyser telewizyjnych programw muzycznych i rozrywkowych,
Bo z porann ros, wykadowca , wykadowca dziennikarstwa na UJ, jzyka filmu w Krakowskiej Szkole
Gdzie nis - razy kilka, Filmowej, aktualnie realizacji telewizyjnej w Akademii Multi Art; autor cykli
Dzi - jego ponios, artystycznych na antenie TVP Krakw: Haich Life, May jazz, Pena kultura, Marginaki.
Pomysodawca i wieloletni autor programu "Regiony Kultury" (TVP3), popularyzujcego
twrcw, pracujcych poza wielkimi miastami: modych muzykw, malarzy, aktorw,
Pamitam jakie rozmowy ze Zbyszkiem na temat jego ukochanej idei zapltanej w ciszy, tancerzy i filmowcw. Powoujc do ycia Regiony..., stworzy oglnopolsk redakcj,
nocy i snach. Qadat troch o Jordanii i krzycza zachwycony - Petra! Petra! Petra!
Zapewnia mnie o nadzwyczajnej urodzie tego miejsca. wityniach, wietle, ktrej praca zostaa nagrodzona Pieczci Wyszehradzk (2005) za najlepszy program
kamieniach, amfiteatrze. O naszym ewentualnym koncercie, publicystyczny zrealizowany w terenowych stacjach telewizyjnych pastw wczesnego
- Dojazd prosty jak drut - zapewnia. Niedaleko! Trjkta Wyszehradzkiego, za on sam otrzyma nagrod Prezesa TVP. .
Nasuchaem si jak gupi, a potem siadem, eby przymierzy si do czego, co odbieram Jest pasjonatem muzyki w kadej postaci (z wyjtkiem jak objania czegokolwiek -
po czasie zaledwie jako szkic. polo), dobrego kina i eglarstwa.
rdo: "Kabaret w Polsce 1950 - 2000" - autorzy: Andrzej Domagalski i Leszek Kwiatkowski
4 vis a vis | luty 2015 luty 2015 | vis a vis 21

Potwory zwisowskie (5)

Kazimierz Machowina podpatrzone przez Romana Wysoglda

wiatrak
Adam Kawa
soneczn grzyw obraca
z gwiezdnych kosw ziarno
fot. B. Kucharek
Poeta ostentacyjny, ostatni w Krakowie przedstawiciel
wysypuje drgajce gatunku potraficego napisa cakiem przyzwoity sonet.
i sierpem ksiyca ciera Urodzony, a si wierzy nie chce, ponad 70 lat temu
na proch na mk cae ycie przestpowa rozdarty poezj, kobitki i
do rde popitki. Pod koniec lat szedziesitych ubiegego wieku
szeroko po ziemi
niekwestionowany krl modych poetw, chocia Nowa
zapala bochen chleba wodo z rzeki dziecistwa fot. B. Kucharek Fala zmiota go w stron niedostpn dla zwykego

na drog przyjad tam i jak kiedy miertelnika, czyli jak poczy uczucie do kobiety z liryk.
przeglda bdziemy si sobie. Autor sawnych Sonetw do Gieni, w ktrych zaprzeczy brak w Krakowie ludzi
zdolnych do napisania czego sensownego o mioci. Do tego prawie, e z sensem.
napij si z ciebie Pewnie ostatni, yjcy poeta dziewitnastego wieku. Bardzo przystojny, chocia czas
pegaz
a ty wodnika pod poduch woysz prbowa zakpi sobie z niego, jakby w ten sposb mszczc si na Adamie za prby
batem gnany do jak kiedy. kwestionowania jego istnienia w swoich utworach.
Pies na kobiety, do tego Baskerwilw, poniewa po romansie z Adamem kada z
rzeni zaszed gow na wosw fali zo
kobiet dostawaa tak zwanego mczyzno wstrtu i to na wiele,wiele z Biegiem dni
w dzie rosy biegiem lat. Dalej niezwykle podny, chocia ostatnio jakby mniej mg wypi,
eb pooy
nie zabieraj lat ale za to wicej napisa. Kiedy bywao odwrotnie.
zby pokaza Jedyny znany mi pisarz, ktry nie potrzebuje komputera, poniewa doskonale pamita
zagldaj wszystkie swoje utwory. Fraszkopisarz na zawoanie, czyli omnibus we wszystkim ,co
grzyw ogon ucinaj zwizane jest z liryk.
Rzadko pokazuje si w miecie, poniewa w dalszym cigu tum kobiet odgradza go
rzeniczy hak piersiami od rzeczywistoci. A szkoda. Jak nikt inny potrafi z niej zakpi.
zakada uzd *** Posiada tylko jedn, jedyn wad: gadua do dziesitej potgi. Od 1967 roku nikogo
wio siwy mwia makw tak duo przy stoliku nie dopuci do gosu. Autor sawnego powiedzenia, kiedy pisarz Ryszard
Ky by u szczytu swojego krtkiego literackiego powodzenia, lekko podprawiony
weszlimy w nie
liryk butelczyn poeta Kawa machn mu przed nosem rk i trawestujc tytu
wyrastaj mu skrzyda trwalimy dugo wydawniczego przeboju Kysia wysepleni: Anioy paka bd.
wysoko a lato rumiece malowao yje dniem teraniejszym, rzadko wspomina przeszo, poniewa jak uwaa jest
nad rzeni najwikszym z yjcych poetw. I pewnie ma racj.
 20 vis a vis | luty 2015 luty 2015 | vis a vis 5

Krzysztof Pasierbiewicz Marek Pacua

Brutalny gwat na Rynku w Krakowie!

fot. B. Kucharek
Krakw to ukochane przeze mnie niczym nie zastpione
miejsce na ziemi, ktrego mieszkacy twierdz, e
popiech ponia. Wic krakowianie chadzaj pieszo, bo
wszdzie jest blisko, a chcc dotrze na Rynek nie opaca
si bra samochodu.
A chadzaj o jednakowej porze, od lat tymi samymi
ciekami. To jest uwicony pod Wawelem rytua
stwarzajcy klimat odrniajcy to Krlewskie Miasto od
innych metropolii, gdzie w obkaczym wycigu
szczurw ludzie wiecznie si piesz w pogoni za tym, co
im si wydaje istotne, wane i jeszcze waniejsze -
zapominajc na mier o tym, po co yj. Dziki temu fot. B. Zimowski
czas si tam zatrzyma, a Krakw zdaje si by ostatni
oaz kultury wysokiej na polskiej pustyni powszechnego ogupienia i dehumanizacji.
Dla krakowian najwaniejszy by zawsze komfort niczym nie zmconego spokoju oraz
starannie dobierane miejsca i ludzie. Ja te mam takie, te same od lat kafejki, gdzie spotykam
si z tymi samymi przyjacimi by porozmawia o wszystkim i niczym.
Moja rytualna marszruta zaczyna si od poudniowej kawy w miecie, ktr zalenie od
nastroju i pogody pijam od czterdziestu lat w Barze Kawowym RIO na w. Jana, albo
w zaczarowanym ogrdku kawiarenki Vis a Vis na Rynku, tu obok wejcia do Piwnicy
Piotra Skrzyneckiego.
Po kawie, jeli nie mam obiadu w domu id co zje. Zwykle u Pani Stasi na Mikoajskiej,
gdzie od ponad pwiecza nic si nie zmienio, lecz, chocia ta przana garkuchnia swym
wystrojem przypomina przytuek dla bezdomnych mona tam spotka najwiksze nazwiska
Uniwersytetu Jagielloskiego i krakowskiej bohemy artystycznej, no i gromady studentw o
kulturalnych twarzach. Dlaczego tam chodz? Moe z przyzwyczajenia? A moe dlatego, e
to miejsce ma dusz i kuchni domow? Albo z tej przyczyny, e mona tam spotka ludzi,
ktrzy maj jeszcze co do powiedzenia.
Za po obiedzie, niezmiennie od lat, lubi od czasu do czasu wpa na krtk pogawdk z
Panem Bogiem do Kocioa Mariackiego, a potem zajrze na chwil do mojej ulubionej
ksigarni w Paacu Spiskim obok delikatesw, gdzie od zawsze smakowaa literatur lokalna
arystokracja, uniwersytet i krakowska konserwa, by spyta znanych mi z widzenia pa
ekspedientek, co ciekawego pojawio si na pkach, albo sobie z nimi o tym i owym
poplotkowa. Nigdy te nie zapomn panujcej w tej wityni pimiennictwa dostojnej ciszy
podobnej celebrze podniesienia.
Dzi idc z koleg przez Rynek od Sawkowskiej ku Szewskiej odruchowo spojrzaem
w stron mojej ksigarenki i straciem oddech. Na witrynie ogooconej z ksiek przez
jakiego bestialskiego gwaciciela wisia odrcznie napisany nekrolog:

LIKWIDACJA KSIGARNI

Pewnie jeszcze jeden bank tu zrobi - jknem. Czas umiera! Dorzuci kolega. Oryginalny tekst udostpniony przez Andrzeja Pacu
6 vis a vis | luty 2015
Olgierd Jdrzejczyk
PRECZ Z GALICJ
Za zgod p. Rafaa Jdrzejczyka
Precz z Galicj, z habic nazw tej czci Maopolski, ktra
dostaa si pod zabr austriacki! Niedawna korespondencyjna
ktnia w Polityce", gdzie jake susznie zaprotestowano przeciw
naduywaniu tej nazwy w odniesieniu do Krakowa i do ziem
poudniowej Polski pod nie zawsze dla Polakw askawym berem
Habsburgw, odbija mnstwo nieporozumie. Trzeba z nimi
skoczy, poniewa akurat ta nazwa wymylona przez
historiografi austriack ju na dwa lata przed pierwszym roz-
biorem siga dawnych sporw midzy Polsk a Wgrami
fot. B. Kucharek
Andegawenw. Spr midzy tymi dwoma pastwami w wieku XIV dotyczy ruskiego ksistwa
Halicza i Wodzimierza. Przypomnieli go usuni historycy-politycy i mwili, e Habsburgowie,
jako spadkobiercy wgierskiego odgazienia Andegawenw maj prawo ... do zagrabienia czci
Rzeczypospolitej pod koniec wieku XVIII. Potem ju gadko poszo zdawienie i zagarnicie przez
Austriakw Krakowa w roku waciwie 1846, po likwidacji Wolnego Miasta. Nazwa Galicji
utrwala si w publicystyce austriackiej, polskiej prohabsburskiej i jest waciwie skandalem o skali
niebywaej. Co wyrabiali Austriacy w czciach ziem pooonych za Wis, niech powiadcz
sowa wypowiedziane przez duchownego rzymskokatolickiego na Skace w tym roku, w czasie
uroczystoci w. Stanisawa. Ot wadze austriackie w diecezji, ktra znalaza najpierw
witokradcz siedzib w witym dla Polakw miejscu czyli w Tycu - niszczyy nie tylko
nakazami administracyjnymi obchody ku czci w. Stanisawa. Wiadomo, e sta si on przez
stulecia symbolem Polski zrastajcej si w jedno po wiartowaniu jej ciaa przez wrogw, na wzr
ciaa witego. Tego byo mao! Duchowni i urzdnicy austriaccy ni mniej ni wicej tylko
wydzierali z mszaw modlitwy ku czci w. Stanisawa. Niszczyli znak jednoci kraju. Nie chc
przypomina (chocia trzeba bdzie to kiedy zrobi) ile kociow, starych kamienic zburzyli
austriaccy zaborcy w staroytnym Krakowie, Lwowie, Tarnowie, Bochni, Przemylu. To
przeraajca lista. Ale walka z kultem w. Stanisawa bya tu bardzo wyrana i tragicznie zaciya
nad umysowoci nie tylko chopa, ale rwnie stanu redniego, mieszczastwa.
Jednak Austria zrozumiaa, e tak nie moe postpowa wobec ludw skadajcych si na
bogactwo nuworyszowskiego Wiednia i niemieckojzycznej monarchii. ,,Po roku 1870 -
pisze Stanisaw Estreicher w artykule Znaczenie Krakowa dla ycia narodowego polskiego w
cigu w. XIX" - staje ju uniwersytet na tej wyynie, na jakiej nie sta moe nigdy w swojej
przeszo 500-letniej przeszoci. Do grona profesorw bywaj powoywane osobistoci z caej
Polski a nie z samego Krakowa. Ju w pierwszej bowiem poowie XIX wieku nauczono si" w
Krakowie przycigania si z zewntrz (M. Wiszniewski by kresowcem wschodnim, Bandtkie
przyszed z Wrocawia) - ale teraz odbywa si to na wielk skal ... Ogromna jest za to liczba
uczonych polskich, ktrych uniwersytet powouje z innych dzielnic. Mona wskaza spord
nieyjcych nazwiska licznych Wielkopolan (ks.Chotkowski, Kazimierz Morawski, Milewski,
ks.Pawlicki), Krlewiakw (Ulanowski, Potkaski, Rostafiski, Marian Baraniecki, Baudouin,
Zakrzewski, Krzymuski, Malinowski, M. Sokoowski) lub kresowcw (Cybulski, Mikulicz,
Kopernicki, Tretiak, Zygmunt Wrblewski, Makowski, Janczewski) "... Uniwersytet nie jest
wcale szko galicyjsk, ale oglnopolsk. Tyle Estreicher. I my za nim to powtarzamy.
luty 2015 | vis a vis 19
midzynarodowo uznane, take peni sobie swoj rol a teren Osrodka jest terytorium Polski
Ludowej a e by zadowolony, e byo peno, co wiadczy dobrze o ich pracy i wietnie
przygotowanym programie. Towarzysz ze sowackiej strony prbowal cos jeszcze
powiedze, ale nie zbyt sie udao, jak z satysfakcj mi opowiada J. Szkil. Musz
powiedzie, e dzie wczeniej napisaem may artyku o S. I. W. do Pravdy (slowacka
Trybuna Ludu) a wiadomo, w Pravdzie jest zawsze prawda. Na drugi dzie miaem telefony
od kolegw zajmujacych sie literatur polsk z jednym pytaniem, czy ju mona. Ja
odpowiedzaem pytaniem: a sprbowae...po drugiej stronie bya zazwyczaj cisza. A takich
przypadkw byo wicej. wiat nie jest, nie by i nie bdzie tylko biay i czarny, ale mia i ma
rne kolory i kolorw odcienie. Przypomniao mi si to zdarzenie, bo lada miesic
spotykaj si witkacolodzy z caego swiata w Zakopanym, do ktrych si niemiao
zaliczam, pod przewodnictwem Prof. Janusza Deglera. W czasach wspczesnych ciko
jest by poet, take nie wiem, czy by Leszek Dugosz piewa, e chce... a nawet
kilkakrotnie...
Nowy rok jest naprawd nowy. Nie ma niegu, pada deszcz. Natura wariuje, nie
wiadomo czy jest zima albo wiosna. Ale pod koniec starego roku wygldao, zwlaszcza
na polskiej stronie Tatr, ze bedzie przepiekna zima pena biaego niegu ze wszystkim co
do tego naley. Chyba nie bdzie. A by bym zapomnial: Slowackie centrum PEN sawio
25-lecie istnienia. Co prawda, bylimy czci Czechosowackiego centrum PEN, ktre
w tym roku slawi 90-lecie, ale tak naprawd, to byo raczej centrum czeskie, ktre zreszt
nie mogo dziaa w czasach socjalizmu. Wieczr literacki w Instytucie Polskim w
jzykach prezydentw PEN z okolicznych krajow: czeskim, polskim, wegierskim,
niemieckim i ukraiskim. Ii Ddeek - Czechy, Attila F. Balzs, vicepresident - Wgry,
Adam Pomorski Polska, Helmuth A. Niederle Austria, Mykola Riabuk Ukraina i
go specjalny pikna Philo Ikonya, byla president Kenskiego PEN zyjaca w Austrii. Na
drugi dzie Uroczysta Akademia w Prymasowskim Paacu (gdzie Napoleon podpisa
pokj z Austrio Wegiersk Monarchi), jak to bywa, przemwienie prezydenta, znaczy
si, mnie, odznaczenie zasuonych, muzyka, goscie, recytacje wierszy po sowacku i po
angielsku i recepcja.
I jeszcze, tym razem dla mnie osobicie mia niespodzianka: J.E. pan Prezydent RP B.
Komorowski odznaczyl mnie Krzyem Oficerskim Orderu Zasugi RP, ktory mi wrczy
mj serdeczny przyjaciel J. E. ambasador RP Tomasz Cho. Bya podwjna okazja do
zapicia przepiknych spotka.
Henryk Tomasz Kaiser - przesanie walentynkowe
Mio jest najcenniejsza.
Ale nie o t mio chodzi, ktra jest, chodzi o mio ktrej nie ma.
Bez mioci dziecko pacze. Piskl ginie.
To brak mioci powoduje, e czujemy si nic nie warci.
Ten brak robi nas nietolerancyjnymi.
Bez niej jestemy zdolni do okruciestwa.
Powoduje wojny.
Wpadamy w naogi.
Sprawia, e jestemy tymi, kim nie jestemy.
To brak mioci robi nas biednymi.
Nie aujmy jej sobie.
18 vis a vis | luty 2015 luty 2015 | vis a vis 7

Ladislav Volko
Licik z Bratysawy nr. 8

Tak si zoyo, e poprzedni licik byl oznaczony nr.6 a

powinien mie magiczn 7-ke. To ja jestem nie porzdny a
troch liczyem na redaktora a jak wida on liczy na mnie a
razem przeliczylismy si. Zreszt, tak wojowaem z
socjalizmem. W tych czasach kady by sam sobie cenzorem,
bo oficialnie cenzury w byej socjalistycznej Czechosowacji
po 1968 roku nie byo. Kady wiedzia co i jak, czego wolno a
czego nie wolno, ktre nazwiska maj prawicowi oportunici a ktre nasi, czy zrozumieli
dlaczego nas odwiedziy armie piciu zaprzyjanionych pastw, z ktrych jedna si
zadomowia i pozostaa troch duej. Tych pierwszych nie wolno wspomina...a rownie
innych nawet z krajw zaprzyjanionych, bo nie wiadomo jak to si stao, ale ideologicznie
sa nie pewni. Taki Andrzej Wajda, lub Milo Forman. Jeden sie zadaje z Solidarnoscia a
drugi pozosta za granic. Lepiej o nich nie pisa a ich filmw nie wyswietla. Albo Witkacy.
No, nie zrozumia Wielkej Padziernikowej Socjalistycznej Rewolucji. A ja jednak, zawsze
prbowaem i pisaem o nich i dalszych, bo oczekiwaem, e redaktor, albo redaktor
naczelny s strami ideologicznej czystoci...a jednak ich czujno te nie bya na
poziomie...miao to, co prawda od czasu do czasu swoje konsekwencje, ale jako przeyli-
smy pikny ten czas. W stulecie Witkacego, co jest kawa czasu, zaproponowaem
dyrektorowi Orodka Kultury i Informacji PRL tow. Janowi Szkilowi, e przygotuj
wieczr poswicony S.I.W. Prosze bardzo - radonie powiedza pan. Dyrektor, mam nawet
par groszy. Jednak cos we mnie drgneo i powiedzaem: Panie dyrektorze, ale Witkacy
w Czechoslowacji nie jest zbyt mile widziany i mog by kopoty. Niech to Pan zostawi na
mojej gowie, powiedzia. No c, wieczr sie odby przy przepenionej sali. Wybitny
sowacki aktor Lubo Roman, pniejszy minister kultury, przeczyta kawaek z
Nienasycenia w moim tlumaczeniu, kto zadeklamowal par cytatw o twrczoci S.I.W.,
przeczytano cz z Wariata i zakonnicy, zagrano Karola Szymanowskiego, eby wrci do
tamtych czasw w Zakopanym. I po programie, przy winku sowackim i wdce wyborowej
rozmowa intresujca przebiegaa na dany temat. Na trzeci dzie po programie, wezwano
mnie na wiadom rozmow w witkacowskim stylu. Czemu Witkacy, przecie Pan wie, e
nie zrozumial...a czemu Pan zaprosi prawicowych oportunistw...A przypomniaem sobie
rzeczywicie siedzieli tu Dominik Tatarka i Albert Marenn, wydaje mi si e by i Jan
Czarnogursky, pniejszy premier. Mj przyjaciel Martin Slivka, wietny twrca
dokumentw filmowych i uczestnik krakowskich festiwali filmow krtkometraowych.
Powiedzaem, e nie ja zapraszaem, ale Orodek, e to bylo na plakatach i kto chcia mog
przyj a e Witkacy jest osobowoci, ktra jest w kalendarium UNESCO itd., itp. A e
Polacy to jest nasz ssiad zaprzyjaniony. A e jeeli otrzymam list prawicowych
oportunistw, to sam osobicie ich powyrzucam z adresarza i nikt ich nie bdzie zaprasza,
jeeli w ogle tam s. Pan pukownik patrzy na mnie i z jego miny bylo wida, e nie wierzy
wasnych oczom...powiedzia tylko, dobra, dobra...i poszedem do domu. Tow. Szkila
powoano do Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Sowacji. Powiedza, e
Orodek ma popularyzowa kultur polsk a zwaszcza osobowoci, ktre s
 8 vis a vis | luty 2015
Pawe Kozowski
My Prezydent
Zostaem doradc prezydenta. Spoecznym i jednoosobowym.
Waciwie najpierw kandydata na prezydenta. Poradziem mu,
eby odmawia udziau. Zastosowa si i tak wanie mwi.
Wyraa niech. W kocu uleg. Presji spoecznej. On, czyli
ja, postawilimy jednak warunki. Inni pretendenci musz by
przez niego, a wic przeze mnie, zaakceptowani. Dodalimy,
e selekcja bdzie cakowita. Trzeba dba o poziom. Uylimy
te sowa tosamo. Nie wiem, co ono znaczy, ale
usyszaem je ju kilka razy. Spodobao mi si, bo zawiera
grob utraty. Prezydent, czyli my, wspomnielimy o grobie
pozbawienia naszej tosamoci, gdybymy postpili inaczej. Wystarczy, e dopuszczamy
samych siebie. Zastosowa te sowo warto dla zwikszenia wagi w liczbie mnogiej. przedstawionej na jubileuszowej kartce. Obecnie mieci
Wtedy przybywa jedna litera z kropk. Ma to wymow. Po tym wszyscy wszystko
zrozumieli. Nie wiem, co zrozumieli. Krpowaem si zapyta. Oni te.
Opowiedzielimy si za wyborami demokratycznymi oraz wolnymi. Okazao si to jasne.
Dla mnie nie. Milczaem. Ustalilimy, e przy urnie musi by m zaufania. Koniecznie
kobieta. Ona ma parytet. Wyborcy przyklasnli. S obywatelsko zaangaowani.
Zgosilimy postulat. Merytoryczny. Wprowadziem to sowo. Ujawniem nim swoj
mdro. Urna ma by przezroczysta. Uzasadnilimy w postulat higien.
Panowao milczenie. Zyskalimy aprobat. Pen.
Powiedziaem gono, czyli Prezydentowi, e musimy mie przeciwnika. Wskazaem go.
To rowerzyci. Ci jedcy na trjkoowych rowerkach. S groni. Mali, a wic Zwizek przeksztacono w Kko Filatelistw Polskich.
niewidoczni. Poruszaj si zawsze z obstaw. Ona ma do nich stosunek bliski. Syszaem
kiedy, jak mwia: dziecko. Tak si umwili. Kamufla i terminologia maj znaczenie w
wielu zawodach. Tacy rowerzyci s szkodliwi potrjnie. Robi trzy lady. Haasuj.
Wpadaj na ludzi. Upadaj w niewaciwych miejscach. Celowo, nie ma przypadkw.
Jed za wolno. W dodatku si cigaj. Pij, a nawet jedz. Zanieczyszczaj przyrod.
Skrycie. Zajmuj miejsce innym. Koniec pobaania. Musimy z nimi walczy. Z ich
agresj.
Mj kandydat, czyli my mamy zosta prezydentem. Parkingu. Osiedlowego. Wczeniej
zmienilimy nazw stanowiska. Poprzedni by prezesem. Brakowao dostojestwa. Gdzie
usyszaem, e si transformujemy. Albo co w tym rodzaju. Krpowaem si zapyta, co to
znaczy. Zrozumiaem jednak, e konieczna jest zmiana sw, a szczeglnie nazw.
Dokonalimy wic w osiedlu reformy. Jzykowej. Prezydent brzmi waciwie, a prezes nie.
Przedstawilimy rozbudowany program. Gboki, a zarazem rozlegy. Ju go omwiem.
Nastpnego dnia wygralimy wybory. Oczywicie. Elektorat albo co w tym rodzaju nie
zawiodo. Mamy przed sob kilka dziaa. Na wycignicie rki zgitej w okciu. Najpierw
ogosilimy program naprawczy. Ujawnilimy odwanie, e poprzednik na tym stanowisku
by do niczego. Samochody przyjeday i staway na wolnych miejscach. Panowa baagan
albo bagno. Teraz bdzie inaczej. Uzdrowimy i osuszymy wszystko. Nasz teren, czyli cay
parking, ogrodzimy. Siatk wysok na 1 metr i 84 centymetry. Pomalujemy. Ogosimy
referendum, w ktrym wszyscy wybior kolor ogrodzenia. Wskaemy, by wybrali trafnie:
luty 2015 | vis a vis 17
liczniej organizacje tych zbieraczy. Rwnie na ziemiach
polskich byli filatelici, zainteresowani kupnem i wymian
znaczkw. Jednym z najwybitniejszych by , jake by
inaczej, oczywicie krakowianin Maksymilian Mikoaj
Urbaski, przedstawiony na zaczonej kartce pocztowej,
przedsibiorczy cukiernik, wytwrca piernikw,
spoywanych w krakowskich domach c, filatelistyka to i
dzisiaj do kosztowne hobby. Ot, zaoy on w 1890r.
pierwszy na ziemiach polskich pierwszy sklep
filatelistyczny ze znaczkami z caego wiata Krakowski
Bazar Marek pocztowych M.M. Urbaski, Krakw.
Nastpnie zainicjowa powstanie pierwszej polskiej
organizacji filatelistycznej, ktra zawizaa si 6.01.1893r.
jako Polski Klub Filatelistw. Pierwsze zebranie
organizacyjne odbyo si
w kamienicy przy ul.
Stolarskiej 15, te
si tam Konsulat Generalny Francji i Instytut
Francuski, naprzeciwko kramw dominikaskich, ktre
wwczas wyglday gorzej ni obecnie, co wida na
kartce z obrazem H. Szczygliskiego z tamtego okresu.
Urbaski by te w 1894r. pomysodawc wydawania, a
od 1895r. wacicielem pierwszego polskiego czasopisma
filatelistycznego Polskiego Filatelisty. W 1898r. przy
jego udziale utworzono Zwizek Polskich Zbieraczy
Znaczkw Pocztowych, a przy nim w 1899r. Sekcj
Zbieraczy Ilustrowanych Kart Pocztowych. W 1901r.
Warto zaznaczy, e ich honorowymi czonkami byli
m.in. Erazm Jzef
Jerzmanowski Polski
Nobel, wynalazca i
filantrop czy wybitny
chirurg prof. med. UJ
Rudolf Trzebicki. Sam M.M. Urbaski zaj si gwnie
problematyk badawcz filatelistyki i sta si autorytetem
w zakresie faszerstw znaczkw pocztowych, bdc
pionierem tego kierunku w polskiej filatelistyce.
W listopadzie 1918r. przy inicjatywie Stanisawa
Adamskiego, uczestniczy w utworzeniu pierwszego
w Niepodlegej Polsce, stowarzyszenia polskich filatelistw
Krakowskiego Zwizku Filatelistw. W Krakowie te
rozpoczto wydawanie w 1919r. czasopisma Filatelista
Polski z prezentowan pikn winiet z widokiem Wawelu.
Maksymilian M. Urbaski zmar 8.01.1921r. niemal do
koca prowadzc aktywn dziaalno badawcz i
popularyzatorsk filatelistyki, pochowany jak kady zacny
krakowianin na Cmentarzu Rakowickim.
 16 vis a vis | luty 2015
Andrzej Matusiak
MJ DAWNY KRAKW
MIASTO, LUDZIE,
WYDARZENIA
na starej pocztwce i fotografii
oraz wspomnieniach (32 )
Przeprowadzona w 1840 roku reforma poczty angielskiej,
wprowadzajca jednakow opat za przesyk bez wzgldu
fot. B. Zimowski na odlego przesyania listu w formie naklejanego znaczka,
miaa wrcz rewolucyjne znaczenie dla caego ruchu pocztowego i zostaa w cigu kilku lat
przyjta przez kraje caego wiata. Zasad t, stosowan na wiecie do dzisiaj,
zaproponowa urzdnik pocztowy Rowland Hill, pniejszy dyrektor angielskiej
krlewskiej poczty. Nie by on jednak pionierem w tym wzgldzie, gdy pierwszestwo
naley si Polsce, jako e taka opata pocztowa zostaa zastosowana w wydanym przez krla
Stefan Batory w roku 1583, a wic 257 lat wczeniej, przywileju prowadzenia Poczty
Polskiej dla Sebastiana Montelupiego ze sawnej krakowskiej rodziny kupieckiej
Montelupich Wilczogrskich, majc siedzib przy Rynku Gwnym 7 w Krakowie.
Pniej taka opata pocztowa posza w zapomnienie. Trudno jednak przypuszcza, by ten
fakt by w 1840 r. komukolwiek znany i to w czasach gdy Polska bya pod zaborami i
formalnie nie istniaa. I tak to Rowland Hill zosta przez cay wiat uznany za wynalazc
jednolitej opaty pocztowej i znaczka pocztowego. Nie pierwszy to przypadek, e polskie
prekursorskie wynalazki i dokonania s pniej przypisywane innym, choby wspominajc
o sprawie Enigmy. Powysz opat zastosowano w formie naklejki jednopensowej, ktra
od 6.05.1840r. staa si pierwszym znaczkiem pocztowym tzw. black penny,
przedstawiajcym gow Krlowej Wiktorii z profilu. Std
te pocztkowo na znaczkach rnych krajw,
umieszczano podobizny wadcw lub rzdzcych oraz
symbole czy goda narodowe. Pierwszy polski znaczek
ukaza si 1.01.1860r. w Krlestwie Polskim (zabr
rosyjski) z jego herbem. Wydawane znaczki pocztowe
szybko stay si przedmiotami zbieractwa, pocztkowo
chyba przez dzieci zwaszcza chopcw, ktrzy gdy doroli
stali si duymi chopcami i to kolekcjonerstwo znaczkw
kontynuowali ju na powanie, podobnie jak inni hobbyci.
Kolekcjonerstwo znaczkw pocztowych i wiedz na ten
temat nazwano Filatelistyk, a maniakw znaczkw
filatelistami. Zbieranie znaczkw szybko stao si
popularne i rozprzestrzenio si najpierw w Europie , a
potem na wiecie. Pojawienie si kartek pocztowych, ktre
ogromnie zwikszyy liczb przesyanej korespondencji,
spowodowao te du popularno filatelistyki jak i
powstanie zbieractwa pocztwek czyli filokartystyki. a za
tym idzie ju od lat 60. XIX wieku powstaway coraz
luty 2015 | vis a vis 9
barw szar. Jest najmniej widoczna. Zgodnie z nasz zasad: skromno, bezpieczestwo,
wsppraca. Pod ruchom bram zainstalujemy kolce. adnie wygldaj, zwaszcza gdy si
podnosz. Wprowadzimy regulamin wjedania na terytorium parkingu oraz opuszczania
go. Najpierw trzeba bdzie zoy wniosek do Prezydenta. Na pimie. Z doczon opini
dwch Rad: Rady Mieszkacw Stabilnych oraz Rady Mieszkacw Mobilnych. Rady
przed wyraeniem swojego zdania zobowizane s skontaktowa si z Instytutem
Prezydenta. Opinie formuuje Prezydent.
Za uytkowanie terytorium parkingu naley paci. Kwoty przewidujemy symboliczne: od
1800 do 1809 zotych. Duy przedzia wysokoci opat wskazuje na elastyczno nowego
Prezydenta. Cecha ta jest waciwie zlokalizowana w wysokoci. Mieszkacy yjcy w
trudnych warunkach pac mniej. Taki przywilej przysuguje im tylko raz, co z pewnoci
zachci ich do poprawy egzystencji. Jeszcze nie ustalilimy, czy jest to opata za tydzie czy
za pi dni. Skaniamy si do wyboru penego tygodnia. Wana jest jasno rachunkw. Cho
w tym wypadku nie wiem, na czym ona ma polega. Obywatele jedcy luksusowymi
samochodami s cakowicie zwolnieni z opat za parking. Odpowiednie sumy wnosz za nich
niejedcy samochodami i yjcy w niedostatku. Wprowadzamy tym samym silny czynnik
motywujcy. agodn stanowczoci zmuszamy ich do poprawy swojej sytuacji. My, czyli
Prezydent, znamy si dobrze na zarzdzaniu. Jestemy reformatorami.
Obrzea i wntrze parkingu wyposaymy w kamery. Obraz w kolorze. Wzmocnimy
owietlenie i zainstalujemy reflektory. Za takie zdobycze globalizacji mieszkacy zapac.
Oczywicie, a nawet naturalnie. W zwizku z tym poczuj si lepiej. Zyskaj na wartoci.
W bramie ustawimy urzdzenie do wykrywania metali. Samochody z czciami metalowymi
nie mog wjeda. Ludzie te nie. Wytniemy drzewa, bo one hamuj rozwj miasta. Te s
przecie dla ludzi i dla parkingw. Nie dla dziczy. Zaoymy sygnalizacj wietln. Porzdek
musi by. Skoczymy z anarchi i orchideami.
Dzisiaj odbya si inauguracja kadencji. Czyli uroczysty pocztek. Licznie przybya
publiczno. Zarezerwowalimy dla niej cztery miejsca. Lubimy spontaniczno, std
nadwyka dwch miejsc. Zostaa niewykorzystana do koca. wiadczya o naszej otwartoci
wobec spoeczestwa. Najpierw wystpi ksidz. By wysoki rang: biskup, a nawet by
moe proboszcz. Pokropi mechanizm zamykajcy parking i zaakcentowa nadrzdno
prawa naturalnego. Pniej wypowiedzia si Prezydent. Nowy. By ubrany elegancko. Dla
odmiany w spodniach, chyba w marynarce. Pod spodem mia koszul i moe jeszcze co.
Zauwayem buty. Wyglda skromnie, a zarazem gustownie. Bardzo. Z kieszeni wystawa
mu krawat. Podkreli, e parking jednoczy wszystkich. Na nim, a waciwie w nim, jestemy
u siebie. Przypomnia, e nigdy w naszych dziejach nie byo takiego parkingu, bo nigdy nie
byo tak dobrze. Po prostu doskonale. Nastpiy oklaski. Owacja na stojco. Miejsc
siedzcych nie byo. Zacza si cz artystyczna. Wypeni j zesp taneczny, skadajcy
si z weteranw wszystkich powsta. Raz jeszcze zabra gos Prezydent. Mwi o drugiej
kadencji. Wskaza drog ku przyszoci. Postp. Stanie tu parking wysoki. Dotychczasowy
jest poziomy, nastpny bdzie pionowy. (W tym momencie biskup lub proboszcz przekrci
gow na szyi ku grze). Dziesiciopitrowy. Wypeni je muzeum budowniczych parkingu.
Interaktywne. Niewtpliwie. Po niebie przeleciaa flotylla samolotw. Bombowiec. Model
na uwizi. Pniej wszyscy si rozjechali.
17.12.2014, godz. 21.10
ciemno i co pada
10 vis a vis | luty 2015 luty 2015 | vis a vis 15

Pisz o Nas: Z CYKLU TWARZE KRAKOWSKIEGO JAZZU :

Andrzej Marchewka
Krakowska Vis Vis - tygodnik Polityka nr: 51/52 - 2014

Z oywianiem ducha dawnych kawiarni lepiej idzie w Krakowie. Tu wiekopomne

zasugi ma oczywicie Piotr Skrzynecki. Jego pomnik przy kawiarnianym stoliku
nadal przyciga goci do Vis-a-vis, ssiadujcej kiedy z Piwnic pod Baranami. To w
Krakowie najbardziej kultowa kawiarnia, ktra wci tak pozostaje. Od dnia
otwarcia w 1978 r., kiedy cae towarzystwo z Piwnicy przenioso si z Kolorowej przy
ul. Gobiej tutaj. Nie tylko sami kabareciarze, ale cae wielkie grono przyjaci. Bo
Piotr powiedzia: Od dzisiaj jestemy tutaj!".
Kawiarnia zamienia si w biuro Piwnicy. Nie byo jeszcze komrek, wic na jej
telefon stacjonarny dzwonili zarwno ludzie, ktrzy chcieli kupi bilety do Piwnicy,
jak i kto z nas, eby zapyta, gdzie jest np. Zygmunt Konieczny - pamita Piotr
Ferster, przez 37 lat meneder Piwnicy pod Baranami. - Tutaj zaatwialimy wszystkie
swoje sprawy.
Kabaret nigdy nie skupia jawnych opozycjonistw. - Piwnica to byy skecze i pio-
senki, a nie barykady- mwi Ferster. Z polityk mieli wsplnego tyle, e jak w stanie
wojennym na rynku milicja paowaa demonstracj, to ludzie chowali si pod
kawiarnianymi stolikami. W tej apolitycznoci wczesna wadza wietrzya podstp.
Jak moga nie wietrzy, gdy jedna z osb zwizanych z kabaretem w ramach artu
zamkna na kdk nieodlegy komisariat milicji? Byo miesznie.
Od kilku lat bywalcy wydaj do regularnie swoje pisemko, troch przypominajce
powielaczow bibu. Pisze, kto moe. Raz Andrzej Sikorowski, kiedy indziej Jan
Nowicki czy fotografik Bogdan Zimowski, i coraz wicej chtnych chce to czyta.
Robi dokadnie to samo co modzi na Facebooku, tylko potrzebuj do tego wicej
sw.
Przekazuj sobie t bibu przy kawiarnianych stolikach. W sieci zreszt te. Jeli kto
z bywalcw akurat jest w Krakowie, to o godzinie czternastej musi wpa na kaw do
Vis-a-vis przy rynku zapewnia Piotr Ferster. Niechby taki Jan Nowicki, Andrzej
Sikorowski, Zbigniew Preisner czy Beata Fudalej sprbowali nie wej, to latem z
pewnoci zostan przyuwaeni przez kogo siedzcego w ogrdku, a zim - jak nic -
zobaczy ich kto z przeszklonej werandy. I przywoa do porzdku, i rodka.
W Krakowie czas pynie wolniej, bo ludzie wiedz, e nie ma si do czego spieszy.
W tym miecie pamita si duej, inne szybciej trac pami. dzka Honoratka, do
ktrej w PRL waliy tumy, eby zobaczy znanych filmowcw, ju dawno zostaa
zamknita.
Polsk kawiarnian opanowuj sieciwki. Ale dzi, podobnie jak kiedy, to nie kawa
decyduje o wyjtkowoci miejsca, tylko ludzie. Dawniej byli to intelektualici i
pisarze, teraz celebryci. Ci ostatni jednak szybciej wypadaj z obiegu i szybciej si
nudz. Modne miejsca po prostu nie zd dorobi si adnej legendy.

fot: L. Pizo
Joanna Solska
14 vis a vis | luty 2015 luty 2015 | vis a vis 11

Poza ZVISem: Galeria Vis Vis:

Koncert Noworoczny: Z szopk krakowsk w tle - 4. stycznia 2015, godz 18
Audytorium Maximum Uniwersytetu Jagielloskiego, ul. Krupnicza 33
Wystpili: Anna Szaapak, Alicja Wgorzewska, Artur Andrus, Andrzej Sikorowski, Wystawa malarstwa
Maja Sikorowska, Jacek Wjcicki, Andrzej Zieliski, Jacek Zieliski. Janiny
Partyki - Pojtej
i Maka
Ossiana Kozakiewicza
p.t:
Ksigi traw
Stycze 2015

Debiuty Konfraterni Poetw

Renata Gajos - Mangold

Rachunek sumienia
plagiatorom
To nieuczciwe poeto
e kradniesz cudze wiersze
Powiela wersy zbyt mao
Gdy chce si zosta wieszczem

To nieuczciwe poeto
Bo przecie cudze sowa
S jakby echo suflera
Nie twego serca mowa Niepewno
Odbij si od dna poeto Niepewnie witam Nowy Rok.
Myl innych daj za motto Czy na kolejne powitanie
Przywr gos swemu sumieniu zjawi si nowy srebrny wos;
Pisz wasne wiersze odtd niby anielskie zwiastowanie?

Zawie poezj na maszcie Zamiast umiechu przyszych dni

Wszak wiara czyni cuda Frasobliwego twarz w zadumie.
Zosta uczciwym poet Moe przestan czarno ni,
fot. B. Zimowski
Niech skoczy si obuda. zawita znowu rado u mnie.
12 vis a vis | luty 2015 luty 2015 | vis a vis 13

Kabaret
PROTEKST

Magorzata Kiepura i Krzysztof Haich By albo wiadomo - w klubie Karlik

Entropia - Czubacki, Haich

piewa Krzysztof Haich