LENDA:MATEMATIKE

TEMA:STUDIMI I VARIACIONIT
TE FUNKSIONEVE
TRIGONOMETRIKE
Y=SIN(X)
Y=COS(X)
Y=TG(X)
Y=COTG(X)
PUNOI :
kl XIIA

Ne fillim shqyrtojme variacionin e funksionit y=sinx

1. Bashkesia e percaktimit per kete funksion eshte xR(Sipas

perkufizimeve,cdo vlere reale te x -it I lidhim nje vlere te vetme te sinx
dhe nje vlere te vetme te cosx .Prandaj funksionet y=sinx dhe y=cosx
kane bashkesi percaktimi R)
 2. Shqyrtojme ciftesine e funksionit dhe shohim nese funksioni eshte
periodik
f(-x)f(x) sin (x ) sinx=>jo funksion cift
f(-x)=-f(x)=>si n (x )=sinx= funksioni eshte tek
funksioni eshte periodik (x+T)=f(x) vetem kur T=2
3. Njehsojme derivatin dhe studiojme shenjen e tij
3
y=(sinx)=cosx =>cosx=o d.m.th ne 2 dhe ne 2

x 0 2

3
2 2

+
f(x +
)
f(x
)

max
min

3
Funksioni sinx eshte rrites ne ]0, 2 ]u[ 2 ,2[

3
Funksioni eshte zbrites ne [ 2, , [ u ] , 2

f (max)=f( 2 ) =sin 2 =1 A( 2 ,1)
3 3 3
f(min)=f( 2 )=sin 2 =-1 B( 2 ,-1)

4. Gjejme derivatin e dyte dhe studiojme shenjen e tij

y=(cosx ) =-sinx =>-sinx=o d.m.th ne 0 , dhe 2
 x 3
0 2 2 2

f(x) + +

f(x)

p.inf p,inf p.inf

Grafiku I funksionit f(x) eshte I myset ne [0, 2 [u] 2 ,]

3 3
Dhe I luget ne [. 2 [ u ] 2 , 2 pikat x=0 ;x=;x=2 jane pika

infleksioni.Gjejme ordinatat e tyre jane per f(0)=sin0=o ; per f()=sin=0

;per f(2)=sin 2=0
c=(0,0);d(,0);e(2,0)

sinx=+ =1
lim sinx=
5. Gjejme limitet e funksionit kur ; lim ; x =-1
+

6. Grafiku I ketij funksioni nuk ka asimptote vertikale meqenese ehte I

percaktuar ne R,dhe as asimptote horizontale pasi lim x->+=+, dhe
lim
x =

7. Gjejme pikat ku grafiku prt boshtin

{ y=sinx
x=o => |sin 0=0 =>G(0;0)

{sinx=0
y=0
=>sinx =o per x=0 , x=, x=2

Grafiku e pret boshtin ne pikat(0,0)dhe ne pikat (0,0);(,0)(2,0)

8. Bejme tabelen permbledhese


0 2
x
3
2 2

f(x + +
)
+ +

f(x
)

f(x
)

3
9. Ndertojme grafikun e funksioneve A ( 2 ,1); B ( 2 ,1);C(0,0) D(,0)

Studiojme variacionin e funksionit y=cosx

1. B .percaktimit xeR

2. f(-x)
f (x )
pra eshte funksiom cift
 f(-x)=f(x)=>cos(-x)=cosx=>funksioni eshte cift
f(x+T)=f(x)=>funksioni eshte periodic vlen kur perioda T=2
3. f(x)=cosx=-sinx
-sinx=0 per x=0,x= x=2

x 3
0 2 2

2
f(x)
+ +

f(
x)

3 3
Funksioni f(x)eshte rrites ne [; 2 [u] 2 ;2]

3
,2
Zbrites ne [0; 2 [u] 2 ]

f(0)=cos0=1
f()=cos=-1
f(2)=cos2=1
A(0,1);B(,-1);C(2,1)
4. Njehsojme derivatin e dyte
f(x)=-sinx=-cosx
3
x=
-cosx=0 per x= 2 2

x 0 2
 3
2 2

f(x)

- + + -
f(x)

p.infl p.infl
3
funksioni fx eshte I myset ne ]0, 2 ]u[ 2 ,2[

3
funksioni fx eshte I luget ne [ 2 ,[u], 2 ]

f( 2 )=cos 2 =o

3 3 3
,
f( 2 )=cos 2 =0 D( 2 o)E ( 2 ,o)

cosx=+ =+1

5. lim
x +

lim cosx ==1

x

6. Meqe ky funksion eshte I percaktuar ne R nuk ka A.V

lim ky funksion nuk as A . H
Dhe meqenese x

7. Gjejme pikat ku prt boshtet kordinative

3 3
{cosx=o
y=o
=>per x= 2 dhe x= 2 =>( 2 ,0) ( 2 ,0)

{ y=cosx
x=0
=>cos0=1=>(0,1)
8. Bejme tabelen permbledhese

x 0 2
 3
2 2

f(x)
- - + +
f(x)
- + + -
f(x)

9. Ndertojme grafikun

Studiojme variacionin e tgx

0= k +
1. B.p cosx x 2
x
sin (x) sinx
2. f(-x) f ( x ); = pra funksioni eshte cift f )= f(x)nuk eshte tek
cos (x) cosx

f(x+T)=f(x)=>T= ky funksion eshte periodic

sinx cosx ( cosx )sinx(sinx) cosx 2 + sinx2 1
= =
3. ( cosx )= cosx 2
cosx 2
cosx 2 .>0 prandaj ky funksion

eshte rrites

;
Duke qene se b.p eshte cosxodhe x e] 2 2 [

- 2

f( + +
x) +
f(x
)

1 1 2 ( cosx )sinx 2cosxsinx

= = = 2 cosxsinx=0= cosxsinx=0= cosx=o , dhesinx=0
4. cosx
2
cosx
4
cos
4

- 2

f(x) - +

f(x)

Funksioni fx eshte I myset ne]- 2 ,o[

I luget ne ]o 2 [

Per f(0)p.infleksioni
 sin 0 0
= =0
F(0) cos 0 1 A(0,0)

sinx
lim =+
5. x cosx

;
6. Asimptota vertikale eshte cosx=0,x= 2
x +=+
A.h ska pasi lim

7. Pikeprerjet
{tgx=o
y=o = x=0 dhe kemi(0,0)

{
x=0
sin 0 0 =o =>dhe kemi(0,0)
=
cos 0 1

8. Ndertojme tabelen permbledhese

- 2

f(x) + +

f(x) - +

f(x)

9. Ndertojme grafikun
Studiojme variacionin e funksionit y=cotg x

1. Bashkesia e percaktimit sin(x 0= x dhe x 0 x ,

2. Studiojme ciftesine e funksionit dhe shohim nese funksioni eshte

periodic
cos (x) cosx
f (x )=f ( x )= = = funksioni eshte cift
sin (x ) sinx

f (x ) f ( x )= funksioni nuk eshte tek

f ( x +T ) =f ( x )= kur T =

3. Njehsojme derivatin e pare

2
sinx


cosx ' sinx ( sinx )( cosx ) cosx
'
f (x) =( )
sinx
=

 sinx
( 2)< 0 funksioni eshte zbritesne b . p x

1
,

f(x)
-------
f(x)

4. Gjejme derivatin e dyte

sinx
2
( ) ' 2 sinx ) cosx 2 sinxcosx
(
(1 ) = =
sinx4 sinx 4 sinx4
1 '
( )
sinx2
=

cos
2 0
2 sinxcosx=0= x= ; f
2 2
= ()
sin
= =0
1
2

Pra kemi pikat( 2 ;0)

f(x) +

-
f(x)
p.in

cos
2 0
; dhe p . perx= ; f
2 ()2
=
sin
1
=
funksioni f(x)eshte I myset ne 2 =0 A(

, [ dhe iluget ne ] ,
2 2

,o
2

5. Gjejme limitine funksionit

lim cotgx=
x +

cosx
= sinx=o
6. Gjejme A.Vertikale cotgx= sinx ;x=0 ;x=
lim cotgx=
A.horizontale nuk ka pasi x +

Bejme tabelen permbledhese

f(x)
- -
f(x)
- +
7. Ndertojme grafikun
y