MENGGUNAKAN ASP a a Sc Se Mohd Shahizan Othman Suraya Miskon Syed Norris Hikmi Syed Abdullah Lizawati Mi Yusuf ©PEMBANGUNAN APLIKAS! WEB MENGGUNAKAN ASP ACTIVE SERVER PAGES Mohd Shahizan Othman Suraya Miskon Syed Norris Hikmi Syed Abdullah Lizawati Mi Yusuf Penerbit Universiti Teknologi Malaysia udai Johor Darul Ta’zim 2006Hak ciptaterpelihara, Tiada dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian artikel, ilustrasi, dan isi kandungan buku ini dalam apa juga bentuk dan cara apa jua sama ada dengan cara elektronik, fotokopi, mekanik, atau cara lain sebelum mendapat izin bertulis daripada Timbalan Naib Canselor (Pembangunan), Universiti Teknologi Malaysia, 81310 Skudai, Johor Darul Ta'zim, Malaysia. Perundingan tertakluk kepada perkiraan royalti atau hono- rarium. Perpustakaan Negara Malaysia Edisi Pertama 2006 © MOHD SHAHIZAN OTHMAN, SURAYA MISKON, SYED NORRIS HIKMI SYED ABDULLAH & LIZAWATI MI YUSUF 2006 Data Pengkatalogan-dalam-Penerbitan Pembangunan aplikasi web menggunakan Active server pages (ASP) / Mohd Shahizan Othman... {et al.]. Mengandungi indeks Bibliografi: ms. 373-374 ISBN 983-52-0400-4 1. Web pages. 005.276 site development. 2. Web sites--Design. 3. Active server I. Mohd Shahizan Othman. Editor. MD. HAFIDZ SELAMAT Pereka Kulit. ZALAWATI SUFIAN Diatur huruf oleh / Typeset by PANTAS SET SDN. BHD., 26A, Jalan Pandan 2/1, Pandan Jaya, Cheras, 55100 Kuala Lumpur, MALAYSIA. Diterbitkan di Malaysia oleh / Published in Malaysia by PENERBIT UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA 34 ~ 38, Jalan Kebudayaan 1, Taman Universiti, 81300 Skudai, Johor Darul Ta'zim, MALAYSIA. (PENERBIT UTM anggota PERSATUAN PENERBIT BUKU MALAYSIA! MALAYSIAN BOOK PUBLISHERS ASSOCIATION dengan no. keahlian 9101) Dicetak di Malaysia oleh / Printed in Malaysia by MUAPAKAT JAYA PERCITAKAN SDN. BHD. No. 6, Jalan Perdagangan 16, Taman Universiti Industrial Park, 81300 Skudai, Johor Darul Ta'zim, MALAYSIA.KANDUNGAN Prakata xiii L.1_Pengenalan 1 1.2 Konsep Asas Internet dan Web i 1.2.1 Intranet dan Extranet 4 1.2.2. E-Dagang dan E-Perniagaan 7 13 Web 10 13.1 Hyper Text Transfer Protocol (ATT?) 12 1.3.2 Hyper Text Mark-up Language (HTML) 14 1.3.3. Uniform Resource Locator (URL) 15 13.4 Laman Web Statik dan Dinamik 17 1.4 Web sebagai Landasan Aplikasi Pangkalan Data 18 1.4.1 Keperluan bagi Integrasi Web-SPPD 18 14.2 Seni Bina Web-SPPD 19 14.3 Kelebihan dan Kelemahan Web-SPPD 22 14.4 Pendekatan dalam Mengintegrasikan Web-SPPD 24 1.5. Penggunaan Internet di Malaysia 26 1.5.1 Koridor Raya Multimedia 7 1.5.2 Aplikasi Khusus Koridor Raya Multimedia 28 1.6 Rumusanvi / Kandungan BAB2 PEMBANGUNAN LAMAN WEB 33 2.1. Pengenalan 33 2.2. Pembangunan Laman Web 33 2.3_Masalah Pembangunan Laman Web 38 2.4 Panduan Pembangunan Laman Web 4l 2.5 Pendekatan Pembangunan Laman Web 43 2.6 Kandungan Dokumen Web 47 2.7. Penstrukturan Laman Web 51 2.7.1 Kejelasan Struktur Web 51 2.8 Penstrukturan Navigasi Web 57 2.8.1 Sistem Navigasi 58 2.8.2 Reka Bentuk Sistem Navigasi yang Berkesan 58 2.8.3 Jenis-jenis Pautan 60 2.9 Kebolchgunaan Laman Web 61 2.10 Templat Web 62 2.11 Rumusan 64 BAB3 PENGENALAN ACTIVE SERVER PAGES 67 3.1. Pengenalan 67 3.2 Laman Web yang Bersifat Dinamik 68 3.3. Komponen ASP 70 3.3.1 Objek ASP 70 3.3.2 Bahasa Pengaturcaraan 70 3.3.3. Komponen Pelayan Active-X 7 3.4 Skrip ASP 71 3.4.1 Penggunaan Arahan Respond Object 71 3.5 Keperluan Asas sebelum Melaksanakan Penulisan ASP 73 3.6 Pemasangan Personal Web Server (PWS) 73 3.6.1__Cara Menggunakan PWS 75 3.7 Pemasangan Internet Information Services (IIS) 77 3.8 Direktori Maya 79 3.8.1 Membina Direktori Maya 80 3.8.2. Menetapkan Direktori Maya 84 3.9 _Rumusan 87Kandungan 1 Vii MX 89 4.1 Pengenalan 89 4.2 Antara Muka Macromedia Dreamweaver MX ______-89. 4.2.1 Panel Alat Bantu, Inspectors dan Context 90 4.2.2 _Penggunaan Panel Alat Bantu 90 4.2.3 Penggunaan Context Menu 94 4.2.4 Penukaran antara Pandangan dalam Dokumen Tetin; 95 4.2.5 _Menukar Saiz Tetingkap Dokumen 96 4.3 Laman Macromedia Dreamweaver 97 43.1 Penghasilan Laman Web Menggunakan Mi lia’ Drea 9g 4.3.2 _Proses Penetapan Nama dan Lokasi Laman Web 98 4.4 Terbaru dalam Macromedia Dreamweaver MX 2004 103 4.4.1 Reka Bentuk yang lebih Efektifdan Efisien dalam Pembangunan antara Muka 103 44.2 _Penggunaan Bar Penambahan 104 44.3 _Elemen Ruang Kerja Macromedia Dreamweaver 106 4.5 Rumusan 107 BAB5 ASASPEMBANGUNAN ASP 109 5.1 Pengenalan 109 5.2 Asas Penbangunan ASP 109 5.3 Penggunaan Komen 113 5.4 Pembolehubah Sesi 115 5.5 Jenis Data 117 5.5.1 Boolean 8 5.5.2 Integer 124 5.5.3 Nombor Titik Apungan 125 5.5.4 Rentetan 28 5.6 Operator 134 5.6.1 Operator Keutamaan 134 5.6.2 Operator Aritmetik 136 5.6.3 Operator Rentetan 140 5.6.4 Operator Logik 143 Bahan dengan hak ciptaviii / Kandungan BAB6 5.6.5. Operator Perbandingan 144 5.7 Struktur Kawalan 147 5.2.1 Struktur Pilihan dB 5.7.2 _Pernyataan Gelung 161 5.8 Manipulasi Tarikh dan Masa 172 5.8.) Bulag 00 5.8.2 Tarikh dan Masa 175 5.8.3 _ Masa dan Ucapan 176 5.8.4 Penggunaan Hari dan Bulan 177 5.8.5 Penggunaan DateAdd 178 5.8.6 Countdown 179 5.9 Manipulasi Teks 181 5.9.1 Penukaran kepada Huruf Besar dan Kecil 181 5.9.2 Penggunaan Fungsi Trim, LTrim, dan RTrim 182 5.9.3 Penggunaan Fungsi Cantasan Kiridan Kanan 183 5.9.4 Penggunaan Pembolehubah 184 5.9.5 Penggunaan Fungsi strReverse 185 5.9.6 Pemangkasan Perkataan 187 5.9.7 Penukaran Perkataan 188 5.9.8 Pengujian BentukTulisan 189 5.9.9 WordWrap 192 5.9.10 Pengiraan Bilangan Perkataan dan Aksara 194 5.9.11 Login 197 5.10 Tatasusunan 199 5.11 Rumusan 200 PEMBINAAN DAN PENYAMBUNGAN PANGKALAN DATA 201 6.1 Pengenalan 201 6.2 Pangkalan Data Microsoft Access 202 6.2.1 | Membina Pangkalan Data Buku Pelawat 202 6.2.2 Menyambungkan Pangkalan Data Buku Pelawat 204 6.3 Pangkalan Data Microsoft SQL Server 204 6.3.1 Membina Pangkalan Data Buku Pelawat 205 6.3.2. Cara Membuat Penyambungan Pangkalan Data Menggunakan ODBC 208 65 Rumusan 212BAB7 BAB8 Kandungan | ix ASP DAN PANGKALAN DATA 7.1. Pengenalan 7.2 Membangunkan Buku Pelawat Menggunakan Pangkalan Microsoft Access 7.2.1 Membina Pangkalan Data Buku Pelawat 7.2.2. Membina Fail index.htm 7.2.3, Membina Fail bukuPelawat.asp 7.2.4 Menambah Data ke dalam Pangkalan Data Buku Pelawat 7.2.5 Menghapus Data daripada Pangkalan Data Buku Pelawat 7.2.6 Kemas Kini Kemasukan Data ke dalam Pangkalan Data Buku Pelawat 7.3. Membina Buku Pelawat Menggunakan Pangkalan Data Microsoft SQL Server 7.3.1 _Membina Pangkalan Data Buku Pelawat 7.3.2 Pengenalan kepada Fail yang Terlibat dengan Sistem Buku Pelawat 7.3.3 Membina Fail connect.asp 7.3.4 Membina Fail default.asp 7.3.5 Membina Fail insert.asp 7.3.6 Membina Fail edit.asp 7.3.7 Membina Fail delete.aip 7.4 Rumusan MENGHASILKAN LAPORAN 8.1. Pengenalan 8.2 Memulakan Penggunaan Crystal Reports 8.2.1 Persediaan untuk Pemasangan 8.2.2. Keperluan Sistem 8.2.3 Langkah-langkah Pemasangan dan Konfigurasi 8.3. Memulakan Reka Bentuk Crystal Reports 8.3.1 Capaian Data 8.3.2 Penghasilan Laporan 8.3.3 Memuat-turun Kod Sumber bagi Crystal Reports dan Web 8.4 Menghasilkan Laporan Menggunakan Atur Cara 8.5 Rumusan 213 213 213 214 215 216 218 221 225 229 230 230 231 231 234 238 242 243 245 245 246 246 247 248 252 255 255 262 269 273x / Kandungan BAB9 PENGATURCARAAN ASP LANJUTAN 275 9.1. Pengenalan 275 9.2 Borang ASP 275 9.2.1 Input Pengguna 275, 9.2.2 Memproses Borang Input 276 9.2.3 Request. QueryString 276 9.2.4 Kawalan ke atas Borang 277 9.2.5 Contoh Penggunaan Borang 278 9.3. Prosedur 282 9.3.1 Penggunaan VoScriptuntuk Pernyataan Prosedur 283 9.3.2. Penggunaan JavaScript untuk Pernyataan Prosedur 285 9.4 Penggunaan Cookie 286 9.4.1 Menghasilkan Cookie 286 9.4.2 Mengembalikan Nilai Cookie 286 9.4.3 Penggunaan Cookie Bersama Kekunci 287 9.4.4 Maklumat Cookie di Pelayar Web 288 9.4.5 Langkah yang Perlu Diambil jika Pelayar Web tidak Menyokong Cookie 290 9.4.6 Maklumat Cookie untuk Sistem Mel Elektronik 292 9.5 Penggunaan Session 296 9.5.1 Objek Session 296 9.5.2 Memulakan Session 297 9.5.3 Menamatkan Session 298 9.5.4 Menyimpan dan Mengembalikan Pembolehubah Session 298 9.5.5 Menghapuskan Pembolehubah Session 299 9.5.6 Penggunaan Fungsi Gelung Terhadap Kandungan Koleksi Session 299 9.6 Kalendar 301 9.7 Kuiz 309 9.8 Rumusan 318 BAB 10 IMPLEMENTASI SISTEM TROLI PEMBELIAN 319 10.1 Pengenalan 319 10.2 Membangunkan Troli Pembelian Menggunakan Pangkalan Data Microsoft Access 319Kandungan 1 xi 10.2.1 Membina Pangkalan Data Troli Pembelian 320 10.2.2. Membina Fail defiault.asp 325 10.2.3 Membina Fail browse_items.asp 336 10.2.4 Membina Fail items.asp 338 10.2.5 Membina Fail search_items.asp 343 10.2.6 Membina Fail search_results.asp 348 10.2.7 Membina Fail view_list.asp 351 10.3 Rumusan 355 LAMPIRAN 357 SENARAIISTILAH 371 RUJUKAN 8B. INDEKS 85image not availableimage not availableTEKNOLOGI WEB 1.1 PENGENALAN Di Malaysia, Internet sedikit sebanyak telah mempengaruhi corak kehidupan masyarakat. Penggunaan mel elektronik (e-mel), perbualan di laman sembang, web blog dan penglibatan dalam kumpulan perbincangan adalah antara penggunaan yang popular di kalangan pengguna Internet di negara kita. Pelbagai pihak tclah meneroka teknologi web untuk membantu pelaksanaan tugas scharian, Boleh dikatakan, hampir di semua agensi kerajaan dan swasta telah menggunakan teknologi web sebagai medan penyebaran maklumat. Di samping itu juga, penggunaannya dapat meningkatkan proses pelaksanaan tugas seharian. Justeru itu, konsep asas internet dan web perlu difahami terlebih dahulu sebelum menggunakan teknologi web dalam kehidupan seharian. 1.2 KONSEP ASAS INTERNET DAN WEB Konsep World Wide Web atau ringkasnya WWW mula diperkenalkan kepada umum pada tahun 1989. Konsep ini telah dicipta oleh Tim Berners-Lee dari persatuan European Laboratory for Particle Physics. Tajuan pembinaannya adalah sebagai satu ruang kolaboratif di mana pengguna boleh berkomunikasi melalui perkongsian maklumat. WWW merupakan jaringan rangkaian sistem maklumat yang menyediakan pelbagai kemudahan dan kelebihan kepada pengguna. Pada masa kini, penggunaan Internet semakin bertambah di kalangan masyarakat dunia. Pada sekitar tahun 1960-an, perkhidmatan Internet hanya digunakan oleh jabatan penting di Amerika Syarikat seperti Jabatan Pendidikan,image not availableimage not availableimage not availableTeknologi Web | 5 Rajah 1.2 Melayari web menggunakan PDA Kawalan terhadap capaian dan aliran masuk data dalam Intranet kebiasaannya bergantung kepada ketetapan pihak organisasi terhadap jenis data yang boleh dicapai, Scbagai contoh, scorang staf dibenarkan untuk menggunakan e-mel luaran atau membuat scbarang capaian ke atas web selain daripada web organisasi. Walau bagaimanapun, pihak luarakan dikenakan kekangan ke atas penghantaran e-mel kepada syarikat terscbut dan mereka tidak akan dibenarkan untuk melihat scbarang laman web yang terdapat dalam Intranet syarikat tersebut, Intranet semakin mendapat perhatian kerana kos penyelenggaraan dan pembangunannya yang murah. berbanding dengan rangkaian persendirian. Extranet merupakan kemudahan rangkaian organisasi yang digunakan secara meluas dalam persekitaran perniagaan. Extranet melibatkan hubungan dan capaian rangkaian antara dua organisasi atau lebih. Kebiasaannya, Extranet boleh dicapai oleh pihak luar yang mempunyai kata laluan dan akaun pengguna yang sah. Extranet juga boleh mengenal pasti secara terus bahagian mana dalam rangkaian tersebut yang boleh dicapai oleh pengguna berkenaan. Penggunaan Extranet kini semakin popular di kalangan rakan kongsi perniagaan kerana penggunaannya membolehkan pertukaran maklumat dilakukan.image not availableimage not availableimage not availableTeknologi Web | 9 - &8 £9) [Fe to wen maytark2u com myisecuxedimy emofmbb htm @Maybank U making every moment count Reiter a Funds Transfer Logon @ met Interbank Home onune Baniang Funds Transter ‘Stawis: Accepted (Your transfor is in process. From Account: 504021800270 PCA New Account Balance: RM212,120,00 Amount: RM109.00 3rd Party & Own ‘Aecourt >> + Own Accounts ol iy ASAT Beneficiary Bank: ALLIANCE BANK MALAYSIA BERHAD +3 Party Payment Type: Martenance ‘unds Transfer Account Number: 123456789937654 Lee Kian Hwa Beneficiary 1D: 123412341234 others >> Favomtite Benefic. sEiameicatcel ree Beneficiary Nam: Funds Tronster ‘Trensection Lint Msitenance ‘Onis Bat Payrnert Payment Reference Number: 0132516801 Online Prepaid: ‘Online Stocks Online Insurance <> Online Application Number: 1111128 1 Date Time: 7 0: 513 104 16:58:21 21 Nov 2005 15/45.23 Rajah 1.6 Antara muka laman web Maybank2u.com untuk pembayaran elektronik biasanya merujuk kepada penggunaan Internet untuk penempahan dan pembayaran perkhidmatan atau produk. Seperti yang kita tahu, e-dagang terjadi apabila pengguna membeli produk menerusi Internet dan membayar ketika produk itu sampaiataupun ketika menempahnya secara atas talian. E-perniagaan pula boleh diimplementasikan ke atas aktiviti perniagaan yang lebih meluas. Implementasi e-perniagaan ke atas aktiviti perniagaan termasuklah pengurusan pethubungan pelanggan, perancangan sumber organisasi dan pengurusan rantaian bekalan dan latihan. Pengurangan kos dan peningkatan hubungan dengan pelanggan merupakan antara tarikan yang mendorong banyak syarikat dan organisasi beralih kepada e-perniagaan. Selain itu, e-perniagaan juga mampu menyumbang kepada peningkatan prestasi syarikat, mempercepat setiap aktiviti yang dijalankan dalarn:perniagaan dan menerima maklumat yang berkaitan dengan kehendak dan keperluan pasaran semasa.image not availableimage not availableimage not availableimage not availableimage not availableimage not availableimage not availableTeknologi Web | 17 www. bukuasp.com atau is. fsksm.uim.my. Rajah 1.12 menunjukkan paparan antara muka laman web Universiti Teknologi Malaysia setelah pengguna menggunakan nama domain http://www.utm.my pada pelayar web. Bahagian yang ketiga pula ialah nama laluan yang lebih spesifik kepada laman web yang berada dalam pelayan web. Contohnya /newfag/basic/url.btml. Seperti mana nama fail, nama laluan ini memberitahu lokasi laman web dengan lebih terperinci. Berdasarkan contoh yang disediakan, laman web yang ingin dicapai itu berada dalam subfolder basic yang terdapat dalam folder newfag. Alamat sumber adalah penting kepada pengguna komputer. Alamat ini digunakan untuk mengetahui lokasi nama fail yang dicari. Alamat sumber terdiri daripada komponen berikut: (a) Nama hos: Nama perkakasan di mana sumber itu berada. (b) Nama fail: Nama sumber yang ingin dicapai. (€) Nombor port: Nombor port kepada sumber yang ingin dicapai. (d) Rujukan: Nama laluan yang lebih spesifik untuk menunjukkan di mana sumber tersebut dapat dicapai. Untuk kebanyakan protokol URL, nama hos dan nama fail adalah penting untuk dimuatkan dalam URL. Manakala, nombor port dan rujukan hanya digunakan untuk capaian lokasi yang lebih spesifik. Cara yang paling mudah untuk mencipta objek URL adalah dengan menggunakan istilah yang mudzh difahami oleh pengguna URL tersebut. 1.3.4 Laman Web Statik dan Dinamik Laman web statik merupakan laman web yang mempunyai kandungan tcks dan grafik yang tetap. Manakala, laman web dinamik pula mempunyai kandungan dan bentuk laman web yang akan berubah bergantung kepada faktor yang telah ditetapkan oleh pembangun laman tersebut. Sebagai contoh, sebuah laman web statik yang mengandungi imej GIF beranimasi boleh menunjukkan empat imej berlainan dalam selang dua saat. Walau bagaimanapun, pengguna hanya dapat melihat empat ime} tersebut sahaja. Pendekatan ini berbeza untuk laman web dinamik yang kandungannya dapat dan boleh berubah. Dalam laman web dinamik, contoh yang sama boleh diimplementasikan dengan lebih baik. Apabila pengguna melayari laman web dinamik tersebut di sebelah pagi, pengguna dapat melihat empat imej yang berlainan. Pada sebelah malam pula, pengguna boleh melihat empat lagi ime} yang berbeza daripada yang telah dilihat ketika sebelah pagi.image not availableimage not availableimage not availableimage not availableimage not availableimage not availableimage not availableTeknologi Web 1 25 (a) Bahasa penulisan skrip seperti JavaScript dan VBScript; (b) Common Gateway Interface (CGI), satu daripada yang pendekatan terawal dan paling luas penggunaannya; () HTTP cookie; (d) Penyambungan kepada pelayan web, seperti Netscape API (NSAPI) dan Microsoft Internet Information Server API (ISAPI); (©) Java dan JDBC, SQLJ, Servelets dan Java Server Pages (JSP); (1) Microsoft Web Solution Platform dengan Active Sever Pages (ASP) dan ActiveX Data Objects (ADO); dan (g) Oracle Internet Platform. Rajah 1.15 menunjukkan seni bina pengintegrasian pangkalan data dalam persekitaran CGI. Manakala, Rajah 1.16 menunjukkan seni bina pengimple- mentasian menggunakan ASP. HTTP. dalam fui rangkaian rope” —| Pelayan Web __| Pelanggan Web TCP/IP TCP/IP —{ Pelayanweb | Web Gateway t— Dokumen Dokumen Dokumen HTML. HTML. HTML. Pangkalan data Rajah 1.15 Persekitaran CGIimage not availableimage not availableimage not availableTeknologi Web | 29 (2) Telekesihatan Hospital akan menggunakan teknologi maklumat yang canggih untuk berhubung antara hospital di rantau ini serta di seluruh dunia. Dengan itu, kepakaran doktor di seluruh dunia dapat dikongsi oleh doktor tempatan. (3) Kelompok pembangunan dan penyelidikan Penubuhan kelompok institusi kajian serta institusi pendidikan di MSC untuk meningkatkan kemahiran sumber manusia tempatan serta menjalankan kajian teknologi maklumat yang canggih. (4) Rangkaian Pembuatan Sedunia Dengan menyediakan kemudahan pembuatan kepada syarikat antarabangsa dengan menawarkan sumber manusia yang berdaya saing dalam peringkat antarabangsa dan murah dari segi bayarannya. (5) Pusat Pemasaran Tanpa Batasan Berdasarkan hakikat bahawa keunikan budaya rakyatnya, Malaysia dapat membekalkan perkhidmatan tele pemasaran kepada 2.5 billion orang populasi penduduk di rantau Asia. (6) Kad Pintar yang serbaguna Kad pintar yang serbaguna telah dikeluarkan dan akan berfungsi sebagai kad pengenalan, dompet elektronik, kad kredit, kad telefon dan seumpama- nya (rujuk Rajah 1.18). (7) Sekolah Bestari Sekolah bestari ialah sekolah yang menggalakkan pelajar berdikari dalam memperoleh pengetahuan. Pelajar disediakan peluang untuk belajar mengikut kadar pembelajaran sendiri serta meneroka bidang ilmu baru yang diminati dengan sendiri. Dengan ini, pelajar akan dapat memaksimumkan potensinya ke tahap cemerlang. Sekolah bestari menggunakan teknologi sebagai alat untuk meningkatkan pembelajaran dalam bidang sains dan teknologi di samping menyediakan pelajar yang cekap dalam teknologi makdumat (IT) untuk menghadapi cabaran era teknologi maklumat. Sekolah bestari juga berperanan membina budaya ilmu dan membentuk pelajar untuk berdaya fikir kritis, kreatif dan bersifat penyayang.image not availableimage not availableimage not available34 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP Analisis > aa SS _ Rekabentuk Pernyataan ) Objektif Maklumat Pengguna Pernyataan \ Tujuan Perancangan Inovasi Implimentasi a | Rajah 2.1 Kitar Hayat Pembangunan Laman Web objektif yang telah ditetapkan. Menurut December (2004), pembangunan laman web melibatkan enam proses dan elemen. Rajah 2.1 menunjukkan kitar hayat pembangunan laman web dan berikut ialah penerangan lengkap tentang proses tersebut: (1) Perancangan Pembangun laman web perlu mengetahui pengguna sasaran yang akan menggunakan laman web. Selain itu, pembangun perlulah menctapkan tujuan, objektif dan polisi penggunaan untuk laman web yang bakal dibangunkan. Objektif pembangunan laman web mestilah selaras dengan objektif syarikat. (2) Analisis Tujuan proses analisis adalah untuk mengenal pasti masalah yang timbul dan membuat analisis terhadap data yang telah diperoleh. Proses ini merangkumi aktiviti seperti penyemakan pembangunan teknikal, penilaian, pemilihan dan pengesahan data yang sesuai digunakan untuk membangun- kan laman web. (3) Reka bentuk Proses menghasilkan reka bentuk kandungan web berasaskan spesifikasi yang ditetapkan. Pembangun laman web perlu mengambil kira aspek tujuan danimage not availableimage not availableimage not available38 | Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP | wars mewcer MSC Sian Appcaion| Mic meena Rajah 2.2 Laman web dan topik utama (6) Persembahan web Persembahan web bermaksud paparan maklumat yang disampaikan kepada pengguna dalam bentuk digital pada laman web. Persembahan web berasas- kan penggunaan hipermedia yang terdiri daripada fail html, fail multimedia dan perisian lain (CGI, Java) untuk menyokong web. Persembahan web adalah hasil daripada proses reka bentuk dan pelaksanaan serta spesifikasi web. 2.3 MASALAH PEMBANGUNAN LAMAN WEB Menurut Nielsen (2002), terdapat sepuluh kesalahan atau kesilapan yang sering dilakukan oleh para pembangun laman web: (1) Tiada tanda harga diletakkan pada produk atau perkhidmatan mereka. Kesilapan ini selalu dilakukan oleh laman web perniagaan ke perniagaan. Tni adalah kerana soal harga yang patut diletakkan perlu dibincangkan dan mendapat persetujuan bersama terlebih dahulu. Walau bagaimanapun, tanda harga adalah satu maklumat yang penting bagi pengguna. Tanpanya, pengguna akan hilang minat terhadap sesuatu produk dan tertanya-tanya apakah harga bagi produk yang ditawarkan.image not availableimage not availableimage not available42 (3) (4) (5) (6) (7) 1 Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP Pengguna adalah hakim yang paling baik Pendapat dan cadangan adalah amat diperlukan dalam proses mereka bentuk. Walaupun seorang pembangun laman web yang berpengalaman berpendapat sesebuah laman web patut berfungsi dan ditampilkan dengan cara tertentu, pembangun laman web lain mungkin mempunyai pendapat yang berbeza. Pengalaman yang pelbagai Pembangun laman web yang profesional perlu cuba memahami dan meng- gunakan teknik yang terbaik dalam reka bentuk mereka, tanpa mengambil kira bagaimana ianya berkait dengan aspek teknikal atau kepercayaan estetika dan piawaian bagaimana sesebuah laman web patut dibangunkan. Walau apapun isunya, pembangun laman web mendapat kelebihan daripada memahami sebanyak mungkin aspek teknikal dalam mereka bentuk. Sentiasa ingin belajar Oleh sebab terdapat banyak halangan dalam pembangunan laman web, maka akan sentiasa wujud pembangun laman web dengan reka bentuk laman web yang lebih menarik, teknologi terbaru atau menggunakan teknologi dengan cara yang lebih kreatif. Sekiranya pembangun laman web sanggup mengenepikan keegoan dan maruah mereka, kemahiran mereka boleh ditingkatkan dengan cara belajar menggunakan kaedah yang lain. Sukar untuk memuaskan hati semua orang Walaupun terdapat lebih daripada 400 juta pengguna web di seluruh dunia ataupun hanya sepuluh orang di dalam pejabat, sesebuah reka bentuk tidak akan dapat mebuatkan semua orang gembira. Setiap individu ada pendapat yang tersendiri. Walau bagaimanapun, terdapat satu garisan sempurna yang membezakan antara membuatkan majoriti gembira dan mencuba untuk memuaskan hati semua orang dengan membangunkan laman web yang tidak memuaskan hati sesiapapun. Seseorang pembangun laman web kadangkala perlu mengukuhkan pendirian untuk mengekalkan ciri-ciri kefungsian dan estctik sescbuah rcka bentuk. Sentiasa berada di atas piawaian dan spesifikasi Spesifikasi web dan piawaiannya akan sentiasa berubah. Pembangun laman web bagaimanapun perlu mempunyai kefahaman asas mengenai teknik terbaru yang mana akan memberi kesan pada masa depan. Satu contoh ialah XHTML, lanjutan kepada HTML. Tidak seperti teknologi-teknologiimage not availableimage not availableimage not available46 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP (3) Pakej Pembangunan Laman Web Alternatif lain untuk menghasilkan laman web mengikut cita rasa syarikat adalah dengan menggunakan khidmat pakar perunding dalam pemba- ngunan web, Jadual 2.2 menunjukkan kadar harga yang perlu dibayar kepada pakar’pecunding berdasirlanjenis kerja. dalam membaiginkan sesebuah laman web. Sekiranya sebuah syarikat ingin membina laman web yang mempunyai bilangan kandungan antara 10 sehingga 20 halaman, borang e-mel, troli pembelian, enjin carian dan 10 gambar bergrafik, maka anggaran harga untuk membangunkan laman web syarikat tersebut berdasarkan kiran harga seperti Jadual 2.3 ialah RM14,060.00. Kos penghasilan laman web syarikat adalah lebih tinggi berbanding penggunaan pakej tetapi hasilnya adalah berdasarkan kehendak syarikat. Jadual 2.2. Kiraan harga mengikut jam berdasarkan kerja bagi membangunkan laman web Jenis kerja Harga (RM) Reka bentuk kandungan 475.00 Pengkodan HTML asas 285.00 Reka bentuk grafik 285.00 Pengkodan Javascript 285.00 Reka bentuk Pangkalan Data MS SQL Server, MySQL, Access 570.00 Pengkodan ASP 323.00 Skrip CGI menggunakan Perl 323.00 (Sumber. WebNation. 2004. Web Page Pricing (atas talian).. hutp:/Awww.web-nation com/village/prices.htm (8 November 2004)) Jadual 2.3. Anggaran harga untuk membina sebuah laman web syarikat Jenis Kerja Masa Harga (RM) Reka bentuk kandungan Sjam 2,375.00 Pengkodan HTML (termasuk borang ke e-mel dan 15jam 4,275.00 enjin carian) Grafik 20 jam 5,700.00 Javascript/ borang e-mel/ navigasi 6 jam 1,710.00 Jumlah: 14,060.00image not availableimage not availableimage not available50. / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP | Meta Tag HTML ee [_HTTP-EQuIV ] NAME | v v - Audience ~ Abstract - Keyword - Charset - Area - Owner - Content-Language - Author - Placename - Content-Type = Contributors - Publisher - Dialect - Copyright - Rating - Pragma - Creator - Refresh - Refresh - Description - Robot - Window-Target - Expires Subject - Formatter -Tidle - Generator Rajah 2.9 Senarai atribut meta tag HTML Rajah 2.10 Contoh penggunaan meta tag web. Kandungan tidak hanya terhad kepada maklumat teks sahaja tetapi boleh terdiri daripada maklumat lain seperti imej, audio, video, skrip, borang, applet dan elemen interaktif lain yang memerlukan plug-in. Walaupun HTML merupakan bahasa web yang penting, HTML telah menunjukkan tiga kelemahan dengan pertumbuhan web seperti video, perniagaan elektronik dan pengubahsuaian halaman web pada masa nyata. Menurut Freter (2002), kelemahan HTML ialah:image not availableimage not availableimage not available54 / Pembangunan Aplikasi Web Mengeunakan ASP Menu Utama Rajah 2.13 Struktur Linear diberi banyak pilihan untuk menjelajah ke dokumen yang lain. Walau bagai- manapun, struktur yang tegar akan menghadkan penjelajahan serta persembahan idea penulis web itu sendiri. Contoh penggunaan strukeur linear bolch didapati pada laman web berikut: (a) Senarai pull down kategori-kategori produk dan senarai stor Amazon.com di laman web Attp:/iwww.amazon.com (b) Senarai kata kunci Water Resources Directory of Expertise di laman web Attp://www.nceas.ucsb.edulexp! (0) Pengindeksan bahagian mengikut abjad CyberDewey di laman web htip:/ /www.anthus.com!CyberDeweylDewey_index. html 2.7.1.3 Kombinasi Struktur Linear dan Hierarki Satu kaedah organisasi kandungan dokumen web yang sering digunakan ialah gabungan struktur linear dan hierarki. Organisasi sebegini sering dilihat pada dokumen yang berstruktur tetapi bersifat linear, seperti segmen Soalan Lazim pada kebanyakan laman web. Kombinasi ini berkesan sekiranya pembaca diberikan penanda kedudukan. Pembaca mudah hilang arah apabila bergerak dari satu hierarki ke hierarki yang lain. Rajah 2.14 menunjukkan struktur linear dan hierarki yang banyak digunakan dalam laman web hari ini. Struktur ini membolehkan pengguna melayari laman web tanpa perlu mengikut jujukan tertentu. Pengguna bebas untuk melayari antara hierarki laman web dan ini memudahkan pergerakan pengguna yang biasa melawat laman web yang menggunakan struktur ini.image not availableimage not availableimage not availableimage not availableimage not availableimage not availableimage not availableimage not availableimage not availableimage not availableimage not availablePENGENALAN ACTIVE SERVER PAGES 3.1. PENGENALAN Active Server Pages (ASP) ialah pengaturcaraan web yang digunakan untuk membina laman web yang dinamik dan bersifat interaktif. ASP ialah bahasa skrip sebelah pelayan web yang mengandungi atur cara bagi memaparkan maklumat yang bersifat dinamik. Anda boleh menggunakan VBScript atau Javascript sebagai bahasa pengaturcaraan untuk ASP. Oleh sebab ASP merupakan pengaturcaraan sebelah pelayan, maka ASP dapat bekerja pada semua pelayar web seperti Internet Explorer, Netscape Navigator dan Opera. ASP sangat mudah untuk dipelajari dan difahami. Anda hanya perlu tahu mengenai HTML dan VBScript ataupun Javascript. ASP juga bersaing dengan PHP serta bahasa web yang lain seperti Java Servlet dan Cold Fusion. ASP mula diperkenalkan kepada umum oleh Microsoft pada 16 Julai 1996 dengan nama Denali. Versi Beta dikeluarkan pada bulan November 1996 dan akhirnya ASP versi 1.0 dipasarkan secara rasminya pada 12 Disember 1996. Pada tahun 1998, Microsoft telah mengeluarkan perisian pelayan web yang terbaru, Jnternet Information Server 4.0 (IIS 4.0) yang digunakan pada Windows NT 4.0 dan Personal Web Server 4.0 (PWS 4.0) yang digunakan pada Windows 98. Perisian pelayan web yang baru ini dapat menampung keperluan ASP versi 2.0. Pada sistem pengoperasian Windows 2000 pula, Microsoft melancarkan Internet Information Server 5.0 (US 5.0) dan versi terbaru ASP, iaitu versi 3.0. ASP kini digunakan secara meluas dan terkenal kerana mudah untuk dipelajari dan mempunyai kemudahan penghasilan laman web yang bersifat dinamik.image not availableimage not availableimage not availablePengenalan Active Server Pages | 71 ASP. Walau bagaimanapun, penggunaan bahasa skrip berjenis VBScriprlebih banyak digunakan olch pembangun web ASP diseluruh dunia. 3.3.3. Komponen Pelayan ActiveX Objek ASP merupakan perantara antara laman HTML dengan program yang berada pada pelayan Skrip ASP hanya digunakan untuk membuat gelung-gelung logik yang diperlukan. Manakala komponen pelayan ActiveX pula diperlukan bagi mencapai pangkalan data dan juga program lain. Komponen pelayan ActiveX ini digunakan dalam laman ASP dengan menaip arahan seperti berikut: Set oConn = Server.CreateObject ("ADODB.Connection”) Arahan ini akan menyebabkan pelayan memanggil komponen pelayan ActiveX. Selain menggunakan ASP, komponen ini juga boleh digunakan dalam bahasa pengaturcaraan lain seperti Viswal Basic, Visual Cr+, Delphi dan Java. 3.4 SKRIP ASP Kod sumber ASP melalui View Source pada pelayar tidak dapat dilihat kerana hasil output fail ASP adalah berbentuk HTML. Keadaan ini berlaku kerana skrip ASP diproses di pelayan sebelum dihantar kepada pelayar. Fail ASP merupakan fail teks yang mengandungi teks, tag HTML dan skrip ASP. Boleh dikatakan bahawa fail ASP merupakan fail HTML biasa yang telah ditambahkan beberapa baris skrip ASP. Fail HTML mempunyai sambungan * htm atau *. html. Namun, jika ditambah skrip ASP sambungan fail tersebut akan bertukar menjadi * asp. Skrip HTML boleh diletakkan di mana-mana sahaja sebagaimana kita meletakkan tag HTML. Namun begitu, untuk membezakan antara teks biasa, tag HTML dan skrip ASP, terdapat simbol yang digunalan untuk memulai dan mengakhiri suatu skrip. Contohnya untuk PHP, kita menggunakan simbol , HTML dan ASP pula menggunakan simbol . 3.4.1 Penggunaan Arahan Respond Object Kaedah penulisan skrip ASP menggunakan respond object adalah bertujuan untuk menghantar maklumat skrip kepada pelayar. Contohnya pernyataan berikut yang akan memaparkan teks “Mati Belajar ASP” pada pelayar menggunakan skrip ASP:image not availableimage not availableimage not availablePengenalan Active Server Pages | 75 (d) Setelah itu, dwiklik folder add-ons, dwiklik folder PWS. (©) Dwiklik fail Setup.exe. (f) Fail pemasangan PWS akan dilarikan dan ancara muka yang bertajuk “Microsoft Personal Web Server Setup” seperti di Rajah 3.6 akan dipaparkan. () Klik butang Next. Antara muka seperti di Rajah 3.7 akan dipaparkan. Justeru itu, anda perlu menunggu sehingga fail PWS selesai disalin. (h) Setelah selesai, klik butang Finish. M Sie a) Completing Installation Please wit while Setup completes installation. This may take several minutes depending on the ‘components you selected, Current status: Copying files. Overall progiess Rajah 3.7. Antara muka fail sedang disalin 3.6.1 Cara Menggunakan PWS ‘Anda boleh menggunakan perisian PWS dengan mengikut langkah seperti berikut: (a) Klik butang Start. (b) Klik Control Panel, kemudian klik Network, Seterusnya pilih Add dan pilth Sereice (0 Kemudian, klik butang Add dan pada ruang Manuficturers anda perl memilih Microsoft dan Personal Web Server seperti yang ditunjukkan di Rajah 3.8. Kemudian klik butang OK. (A) Jikea pemasangan PWS telah selesai, antara mula seperti di Rajah 3.9 akan dipaparkan. Ikon PWS akan terhasil daripada proses pemasanganimage not availableimage not availableimage not availablePengenalan Active Server Pages | 79 (d) Langkah seterusnya, anda dikehendaki memilih subkomponen (rujuk Rajah 3.12). Bagi menentukan IIS berfungsi dengan baik, pastikan semua subkomponen diaktifkan. Kemudian untuk membuat pemasangan subkomponen tersebut, anda perlu klik butang OK. (©) Klik Next pada Windows Component Wizard. (f) Setelah proses pemasangan selesai, restart komputer anda. Kemudian cuba buka Internet Explorer dan taipkan nama serverhost yang sudah dicipta. Rajah 3.13 menunjukkan bahawa IIS berjaya dipasang. ee eee eee eee = le Est Mev Frvontes Took Heb os) nt Pocahontioaitr. 0 + Be Microsoft’ _/ Windows” Professional Your Web service is now running, ‘You do not currently have a default Web page established for your use ‘your Web site from anather machine are n Under Construction page. Your Web server lists the ‘we poceible default Wen pages: idefault-asp,indexhtm,tisstart-asp. Currently, only isstart.asp To add documents to your default Web cite, cave files in. E\inetpub\werwroot\ . Integrated Management inge tS rcugh the Soolications to the Weds Siewneont Rajah 3.13. Antara muka bagi menunjukkan IIS berjaya dipasang 3.8 DIREKTORI MAYA Direktori maya digunakan untuk membaca fail-fail ASP ataa HTML yang akan disimpan dalam direktori pelayan web. Berbeza dengan fail-fail * hem atau *.htm yang biasanya disimpan dalam direktori biasa seperti C:\My documents\mywebpage.html. Tempat penyimpanan seperti ini disebut direktori fizikal, Pelayar boleh memaparkan laman web yang mengandungi direktorifizikalimage not availableimage not availableimage not availablePengenalan Active Server Pages | 83 (h) Antara muka yang bertajuk “Virtual Directory Creation Wizard” seperti di Rajah 3.18 akan dipapar untuk menunjukkan bahawa anda ingin mencipta satu direktori maya. Klik butang ext untuk meneruskan proses tersebut. (i) Antara muka (lihat Rajah 3.19) menunjukkan nama folder rujukan yang dibina sebagai direktori maya. Taipkan di ruangan Alias LatihanASP atau nama yang anda gunakan sebagai direktori fizikal pada langkah 1. Virtual Directory Creation Wizard Virtual Directory Alias “You must give the vitual directory shot name, or alas, for quick reference. The the alas you wartto we to gan accent he Web vit det. Usethe sare narring convertions that you would for naming a drectory Alas: [Lathan ASFA Rajah 3.19 Antara muka untuk aktifkan direktori fizikal @) Apabila butang Nexrdiklik, ancara muka bagi kandungan direktori laman web seperti Rajah 3.20 akan terpapar. Anda dikehendaki mengisi ruangan direktori untuk mienentukan laluan yang mengandungi fail-fail ASP yang dibina dengan menekan butang Browse. Pilih direktori Cy\inetpub\wwwroot\ LatihanASP yang sudah dibuat pada langkah 1. Kemudian klik butang Next. (h) Rajah 3.21 menunjukkan antara muka kebenaran capaian yang boleh dibuat terhadap direktori maya yang telah dibina. Untuk memastikan skrip yang ditulis dalam bahasa Skrip ASP boleh dilarikan, anda perlu memastikan bahawa ruangan Read dan Run Scripts ditanda (checked). Kemudian klik butang Next dan akhir sekali klik butang Finish.image not availableimage not availableimage not availablePengenalan Active Server Pages | 87 (c) Execution Permissions (i), None Membenarkan pengguna mencapai fail-fail statik seperti *.html, *.htm, *.gif, jpeg dan lain-lain. Walau bagaimanapun, pengguna tidak dapat mencapai semua fail-fail yang mengandungi bahasa skrip. (ii) Scripts Only Membenarkan pengguna untuk melarikan skrip yang terdapat dalam direktori maya seperti fail-fail ASP dan mengembalikannya ke dalam bentuk HTML pada pelayar. Opsyen ini selalunya telah disetkan secara lalai. (iii) Scripts and Executebles Jangan menggunakan opsyen ini sekiranya benar-benar diperlukan kerana melalui opsyen ini pengguna boleh melakukan capaian ke atas fail-fail dalam direktori tersebut. 3.9 RUMUSAN Terdapat beberapa perkara yang perlu ada sebelum memulakan atur cara ASP, iaitu mempunyai perisian mengedie teks yang asas seperti NotePad dan WordPad atau perisian pembangunan web Visual Interdev atau Dreamweaver, Pastikan juga anda mempunyai pelayan web yang menyokong ASP seperti Personal Web Server (PWS) atau Internet Information Server (IIS) serta pelayar web, iaitu Internet Explorer. Manakala direktori maya pula diperlukan untuk membaca fail-fail ASP atau HTML yang akan disimpan ke dalam suatu direktori pelayan web. Oleh itu, direktori maya dalam pelayan web berguna untuk menampung fail-fail laman web yang boleh digunakan olch pelayar untuk menampilkan laman web melalui protokol Atip yang sebenarnya.image not available90 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP Bar Dokumen bar masukkan alatan Tetingkap dokumen Panel kumpulan Ce eed eek Tag pemilihan Pemeriksa kepunyaan Fail panel (properties) Rajah 4.1 Antara muka pengguna Macromedia Dreamweaver MX 4.2.1 Panel Alat bantu, Inspectors dan Context Antara muka Macromedia Dreamweaver terdiri daripada clemen dan peralatan seperti panel alat bantu, properties inspector, context dan panel group. Peralatan ini direka bagi membolehkan pengguna melakukan kerja dengan lebih pantas dan mudah semasa membuat penyuntingan ke atas maklumat dokumen. Oleh itu, penggunaan panel alat bantu, properties inspectors dan context amat penting dari segi kesesuaian, penyusunan dan kebolehgunaan dalam menghasilkan laman web. 4.2.2. Penggunaan Panel Alat bantu Panel alac bantu terbahagi kepada standard toolbar, insert bar dan properties inspector. Penerangan mengenai penggunaan alat bantu ini akan dijelaskan seperti berikut:Pengenalan Macromedia Dreamweaver MX | 91 EA [ sare | | veers | [ sare | ot HO C MUD, 0 aa@ * 4 DOCUMENT] TOOLBAR Rajah 4.2 Standard Toolbar (1) Standard Toolbar Rajah 4.2 menunjukkan elemen yang terdapat pada standard toolbar, iaitu menu toolbar, title toolbar dan document toolbar. Elemen ini digunakan untuk proses membuka dan mengubah sesuatu dokumen yang sedang dibina. Pengguna boleh memaparkan standard toolbar dengan klik menu View > Toolbars > {Standard Toolbar / Document Toolbar}. Document Toolbar terdiri daripada ikon-ikon: (@) © :Membinadokumen baru (i): Membuka dokumen yang sedia ada (iil) fj : Menyimpan dokumen yang aktif (iv) Rs Menyimpan keseluruhan dokumen (vy) 3. Memotong sebarang teks atau ime} (vi), 5 : Menyalin sebarang teks atau imej (vii) @&_: Menampal sebarang teks atau imej yang telah dipotong atau disalin Title Bar dan Menu Bar terdiri daripada ikon-ikon: (i) &} : Memaparkan kod atur cara sahaja (i) 2 : Memaparkan kod atur cara dan reka bentuk (iii) : Memaparkan reka bentuk sahaja92 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP (iv) 8%: Memaparkan “live data” (W) es tlboomert :Memamparkan nama dokumen dalam persckitaran scmasa (vi) Qf, : Pengurusan Fail (vii) @_ : Memaparkan hasil dalam persckitaran internet (2) Insert Bar Insert toolbar mengandungi ikon dan butang untuk memasukkan pelbagai jenis objek seperti imej, jadual, media dan /ayers ke dalam fail laman web yang dibina. Insert bar merupakan jalan pintas untuk membuka fungsi pada menu Jnsert. Untuk memaparkan Insert Bar, pengguna hanya perlu membuka menu Windows > Insert. Rajah 4.3 menunjukkan elemen yang terdapat pada Jnsert Toolbar seperti Common, Layout, Text, Tables, Frames, Forms, Templates, Characters, Media, Head, Script dan Application. NeRIEE! Rajah 4.3 Ikon yang terdapat pada Insert Bar Aplikasi Macromedia Dreamweaver akan memaparkan objek secara automatik apabila kumpulan objek yang dipilih diklik. Pilihan ikon bagi pengguna hanya perlu klik ikon objek tersebut untuk memasukkan sebarang objek. Rajah 4.4, Rajah 4.5 dan Rajah 4.6 masing-masing menunjukkan kumpulan objek media, forms dan ASP yang dipilih. Eon a oe Fs ee a a dS en] OeGuiseey Rajah 4.4 Kumpulan objek Media FHS ee] ae Fr aot Fl So To] DONE ae 4jaooan Rajah 4.5 Kumpulan objek FormsPengenalan Macromedia Dreamweaver MX | 93 Tr [enmon Lao Te Tales [Fane Fes] Tepes] Ghats] Medi He] Sa] wml ot eer et OYE YA Rajah 4.6 Kumpulan objek ASP (3) Properties Inspector Properties Inspector metupakan tetingkap yang menerangkan secara terperinci mengenai helaian laman web yang sedang dibina. Properties Inspector akan memaparkan maklumat spesifikasi bagi helaian tersebut. Contohnya teks dan sebarang objek yang dimasukkan. Spesifikasi yang dipaparkan bergantung kepada komponen yang diklik dan sedang aktif. Contohnya, apabila teks diaktifkan (selected), maka spesifikasi yang akan dipaparkan pada Insert Toolbar ialah spesifikasi mengenai teks seperti yang ditunjukkan pada Rajah 4.7. Rajah 4.7. Spesifikasi bagi teks apabila diaktifkan Rajah 4.8 menunjukkan pengguna dapat mengubah sexr field dengan lebih mudah dan cepat mengikut spesifikasi teks yang diperlukan pada properties toolbar. Pengguna yang kurang mahir menggunakan atur cara mampu menguasai penggunaan asas Macromedia Dreamweaver dengan hanya menggunakan alat bantu ini.94 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP Chuwith [| Type @)Singleine C)Mutitne MacChass (| - Rajah 4.8 Spesifikasi /nspector apabila medan teks diaktifkan 4.2.3. Penggunaan Context Menu Macromedia Dreamweaver menyediakan context menu untuk memudahkan pengguna menggunakan fungsi dan arahan yang disediakan. Cara menggunakan Context Menu ini adalah dengan mengaktifkan sesuatu objek dan klik sebelah kanan tetikus. Eat Toy ChE: Eat Tan Code .. [CONTEXT MENU APABILA Remove Tag /BEBUTANG TENKUS SEBELAH KANAN | Make Link IDITEKAN PADA GAMBAR YANG SEDANC DIAKTIFKAN Reset Soe ‘pian Fevers... With PHOTOED | .—— fume can Palette ‘Add to Image Favors ager vB) ce OE ai copy wine | U rag Veen 18 Oasgn Nokes Rh THOU Hsp toes properties Rajah 4.9 Context Menu yang terdapat pada gambar yang sedang diaktifkanPengenalan Macromedia Dreamweaver MX | 95 Fungsi context menu hampir sama seperti Properties Inspector, iaitu memaparkan spesifikasi mengenai objek yang sedang diaktifkan. Walau bagaimanapun, terdapat fungsi dan arahan yang terdapat dalam Context Menu tetapi tidak terdapat dalam Properties Inspector dan sebaliknya. Rajah 4.9 menunjukkan apabila sebelah kanan tetikus diklik pada objek yang sedang diaktifkan, maka tetingkap menu yang menyenaraikan arahan dan fungsi dipaparkan. Contoh yang biasa digunakan ialah cutdan paste. 4.2.4 Penukaran antara Pandangan dalam Dokumen Tetingkap Semasa membina laman web terdapat tiga pandangan reka bentuk yang ditawarkan, iaitu pandangan reka bentuk, pandangan atur cara atau pandangan reka bentuk dan atur cara. Pengguna dapat menukar antara pandangan reka bentuk, pandangan atur cara atau pandangan reka bentuk dan atur cara dengan menggunakan langkah berikut: (2) Klik menu View, (i) Jika pengguna ingin melihat pandangan atur cara, pilih View > Code (ii) Jika pengguna ingin melihat pandangan reka bentuk, pilih View > Design (iii) Jika pengguna ingin melihat pandangan atur cara dan reka bentuk, pilihh View Code and Design (b) Anda juga boleh menggunakan ikon untuk menukar pandangan antara muka tersebut. Caranya adalah seperti Rajah 4.10: (i) Klik butang Show Code View untuk melihat pandangan atur cara (ii) Klik butang Show Code and Design View untuk melihat pandangan reka bentuk (iii) Klik butang Show Design View untuk melihat pandangan atur cara dan reka bentuk. Show Code View No Browser/Check Errors ‘Show Code and Design View File Management | Show Design View | Preview/Debug in Browser state tat gene: Qt ser sok od, “9. Server Debug | View Options Document Tide Refresh Design View Rajah 4.10 Penerangan Bar Dokumen96 1 Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP 4.2.5 Menukar Saiz Tetingkap Dokumen Status bar menunjukkan saiz semasa dokumen dalam bentuk piksel. Saiz dokumen boleh diubah kepada saiz tertentu. Langkahnya adalah seperti berikut: (2) Mengubah saiz tetingkap dokumen kepada saiz tertentu: Apabila pengguna klik pada status bar, senarai saiz akan dipaparkan seperti Rajah 4.11, Pengguna dapat memilih salah satu saiz yang diingini. Leen. frum tome 1 Rajah 4.11 Rajah menunjukkan Status Bar (b) Mengubah nilai yang tersenarai pada menu saiz tetingkap (i) Klik Edit Size pada menu ban (ii) Pilih mana-mana nilai lebar atau tinggi dalam senarai saiz tetingkap Window Sizes. Taipkan nilai baru untuk mengubah nilai lebar dengan mengekalkan nilai tinggi, pilih nilai tinggi dan padam- kannya. (iii) Klik pada kekotak teks penerangan, untuk memasukkan teks penerangan tentang saiz tetingkap. (iv) Klik butang OK untuk menyimpan perubahan yang telah dibuat dan kembali kepada tetingkap dokumen. () Untuk menambah saiz baru ke menu pop-up sai tetingkap (i) Pilih Edit Size dari menu itu. (ii) Klik pada tempat kosong di bawah nilai terakhir lajur baris. Masukkan nilai lebar dan tinggi. Tinggalkan satu medan kosong untuk setkan nilai lebar atau baris sahaja. (ii) Klik pada medan Description untuk memasukkan teks penerangan tentang saiz yang anda tambah. Klik OK untuk menyimpan perubahan yang dibuat dan kembali kepada tetingkap dokumen.Pengenalan Macromedia Dreamweaver MX | 97 (d) Setkan Preference untuk palang status (dengan kekorak dialog) (i) Pilih Edit > Preference (Window). Kekotak dialog Preference akan dipaparkan. (ii) Pilih Status Bar dari senarai kategori di sebelah kiri. Setkan pilihan untuk Preference. (iii) Klik butang OK. 4.3. LAMAN MACROMEDIA DREAMWEAVER Macromedia Dreamweaver MX menawarkan persekitaran yang fleksibel untuk bekerja dengan pelbagai dokumen reka bentuk laman web dan dokumen pembangunan. Bahasa pengaturcaraan yang disokong oleh Macromedia Dreamweaver adalah seperti berikut: (a) Dokumen HTML (©) Cascading Style Sheet (CSS) (b) CEML (f) PHP (ASP (@) Dokumen yang berasaskan pemprosesan (d) JavaScript perkataan Laman web adalah koleksi kepada fail terkait yang berkongsi elemen penting seperti atribut, reka bentuk yang sama dan sebagainya, Terdapat tiga fail penting yang terdapat dalam persckitaran Macromedia Dreamweaver, iaitu: (1) Fail Tempatan Merupakan fail yang menyimpan alamat-alamat kerja yang anda lakukan. Fail ini boleh disimpan sama ada di dalam mesin tempatan atau rangkaian pelayan. (2) Fail Kawalan Fail ini disimpan bergantung kepada corak pembangunan, ujian, peng- hasilan, penggabungan dan lain-lain. Macromedia Dreamweaver akan merujuk fail ini sebagai laman kawalan pada panel fail. Fail ini akan terletak pada komputer anda di mana lokasinya di pelayan. Fail tempatan dan fail kawalan ini akan membenarkan perpindahan fail dilakukan antara cakera tempatan dan pelayan web. (3) Fail Pengujian Pelayan Fail ini membenarkan Macromedia Dreamweaver memproses laman web yang berjenis dinamik98 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP 4.3.1 Penghasilan Laman Web Menggunakan Macromedia Dreamweaver Sekiranya anda sudah merancang struktur laman web yang hendak dibangunkan atau menambah dan mengubahsuai laman web yang sedia ada, anda mestilah mengetahui langkah-langkah penetapan laman web. 4.3.2 Proses Penetapan Nama dan Lokasi Laman Web Proses menetapkan lokasi penyimpanan sesebuah laman web merupakan satu proses awalan sebelum sebuah laman web baru dibangunkan. Proses penetapan lokasi ini melibatkan proses penyimpanan semua fail web ke dalam cakera keras yang berfungsi sebagai simpanan lokasi pada komputer pelayan kelak. Berikaut adalah langkah-langkah untuk menetapkan nama dan lokasilaman web: (a) Buka perisian Macromedia Dreamweaver MX. (b) Klik arahan menu Site > New Site dan paparan tctingkap The Site Definition akan dipaparkan seperti yang dicunjukkan pada Rajah 4.12. Site Definition for Unnamed Site 2 Bast Advanced Site Definition ee inMacromeds Dieareaver MX, ia colecton of fies and olde that What woud you He to name your st? ET Exaole MySte Rajah 4.12 Site Definition untuk menetapkan nama dan lokasi laman web (d) Pada ruang What would you like to name your site?, taipkan nama yang sesizi bagi laman-weh anda: (d) Setelah selesai, klik butang Next untuk proses seterusnya. (c) Rajah 4.13 menunjukkan arahan pilihan sama ada anda ingin meng- hasilkan laman web yang statik atau dinamik. No, I do not want use aPengenalan Macromedia Dreamweaver MX | 99 Sou Base Advanced Site Definition Co eae Do you want to wotk with a server technology such a¢ ColdFusion ASP.NET. ASP. ISP. or PHP? © No: donot want to ute a sever technsogy Yes, | wantto use a serves techndogy (Ccteek) (ten >) (tare) eo) Rajah 4.13 Rajah menunjukkan pemilihan penyambungan kepada pelayan server technology jika ingin menghasilkan laman web statik. Sebaliknya, anda boleh memilih arahan Yes, J want to use a server technology. (f) Sckiranya anda memilih untuk menghasilkan laman web yang dinamik, pilihan which server technology akan dipaparkan seperti di Rajah 4.14. (Do you want to wok with a server technology such as ColfFusion, ASP.NET. ASP. JSP.or PHP? ONo.1 do not want to use 9 server technology. OYes.1 wont oure » server technology. Rajah 4.14 Pilihan senarai teknologi pelayan (g) Klik butang Next dan tetingkap wizard akan dipaparkan bagi menentukan bagaimana pengguna bekerja dengan fail laman web yang akan dibangunkan. (h) Rajah 4.15 menunjukkan senarai pilihan arahan untuk memastikan bagaimana fail akan disimpan. Pastikan pilihan arahan Edit local copies on my machine, then upload to server when ready (recomended) diaktifkan.100 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP ee Base | Advanced Site Definition Sits —< How do you wart to werk wth you files ding development? © Eat local copies on my mactine, then upoadto sewer when acy Feconmended} [_] [Cancel] [Heb Rajah 4.15 Menentukan fail disimpan Pilihan ini selalu digunakan oleh kebanyakan pembangun laman web untuk menetapkan lokasi pada cakera keras. (i) Klik butang Next. Rajah 4.16 menunjukkan tetingkap yang akan menentukan cara untuk berhubung dengan komputer pelayan yang memegang fail laman web. Pilih arahan None kerana laman web yang dibina telah disimpan dalam cakera keras. Pee Site Definition aan How do you connect lo you remce server? Rajah 4.16 Penyambungan kepada pelayan kawalanimage not available102 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP vor ere “E/a12. [seam omen] x HIM De 98 HM, eB We. 8 Tete 8 Tote HR Ha De ‘xe HIM De aR Hi Oo. HB HID 1B HIB De ‘38 Hae, 1 HIM De oar ‘ava 6a {arvana ‘ava cies rarvamosa ‘arvana {arenas ‘arama anna s ig arvamsisaM ‘va ‘arvams6 a ‘arvamsieas md Category Localinfo Tost Servet SteNone EST Boag Notes Local Root Folder: [C:inetpub\wewmact\lonen web panghala > Detaut Images Folder =) HTTP Addkess:[hte:// ‘This addiess enables the Link Checkerto detect HTTP inks that ete fo your own ae Enable Cache The cache maintains fle and asset infermation inthe ste. This speed: up te Asset panel. irk management and Ste Map features Rajah 4.19 Rajah menunjukkan pilihan senarai teknologi pelayanPengenalan Macromedia Dreamweaver MX | 103 4.4. TERBARU DALAM MACROMEDIA DREAMWEAVER MX 2004 Macromedia Dreamweaver MX 2004 mempunyai antara muka baru yang lebih cfektif dan efisien di samping mutu persembahan produk yang meningkat, cerdapat pelbagai ciri baru yang meningkatkan tahap penggunaan dan membantu pengguna membina laman web sama ada dalam persekitaran reka bentuk atau kod pengaturcaraan. 4.4.1 Reka Bentuk yang Lebih Efektif dan Efisien dalam Pembangunan Antara Muka ‘Terdapat dua ciri yang terdapat pada persckitaran Macromedia Dreamweaver MX 2004, iaicu: (1) Persekitaran Bar Penambahan Persekitaran ini dapat mengurangkan ruang dalam ruang kerja. Terdapat kategori yang baru, yang membenarkan pengguna memilih bar penambahan dengan objek yang paling kerap digunakan seperti Rajah 4.20. g-é-8 98-8 Rajah 4.20 Rajah menunjukkan bar penambahan Conmoay QS (2) Bar Penambahan Bar Penambahan mengandungi butang urituk mencipta dan menambah objek seperti jadual, dayer dan gambar. Apabila pengguna menggerakkan penunjuk ke butang berkenaan, tip alatan akan muncul bersama dengan nama butang tersebut. Butang-butang ini telah disusun mengikut beberapa kategori dan pengguna boleh memilihnya di bahagian kiri bar penambahan. Kategori tambahan akan muncul apabila dokumen semasa mengandungi kod pelayan, sebagai contoh dokumen ASP atau CFML. Apabila pengguna memulakan Macromedia Dreamweaver, kategori terakhir yang digunakan akan dibuka. Apabila pengguna memilih pilihan daripada menu pop-up, ia akan menjadi default untuk butang berkenaan. Sebagai contoh, jika pengguna memilih Image Placeholder daripada menu pop-up ime}, maka apabila pengguna menekan butang imej masa yang berikutnya, Macromedia Dreamweaver akan memasukkan104 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP Image Placeholder tersebut. Setiap kali pengguna memilih pilihan baru daripada menu pop-up, tindakan default untuk butang berkenaan turut berubah. Bar Penambahan disusun mengikut kategori berikut: (a) Kategori kebiasaan membenarkan pengguna untuk mencipta objek yang paling kerap digunalan, seperti imej dan jadual. (b) Kategori Layout membenarkan pengguna untuk memasukkan jadual, tag di, layer dan kecangka. Pengguna juga boleh memilih 3 paparan untuk jadual: Standard (default), Jadual Kegunaan dan Layout. Apabila pilihan Layout dipilih, pengguna boleh menggunakan Alatan Layout Dreamweaver: Melukis Cell Layout dan Melukis Jadual Layout. Kategori Borang mengandungi butang untuk mencipta borang dan « menambah elemen borang, Kategori’Teks pula membenarkan pengguna untuk masukkan pelbagai @d) tcks dan tag senarai berformat seperti , ,

,

dan

. Kategori HTML membenarkan pengguna untuk memasukkan tag HTML untuk garisan melintang, kandungan utama, jadual, kerangka dan skrip. (f) Kategori Kod-Server hanya ada untuk mukasurat yang menggunakan bahasa server tertentu, termasuk ASP, ASP.NET, Asas CFML, Turutan CEML, Lanjutan CFML, JSP dan PHP. Setiap kategori ini menyediakan objek kod pelayan yang membolehkan pengguna memasukkannya dalam Paparan Kod. (@ Kategori Aplikasi membenarkan pengguna untuk memasukkan elemen dinamik seperti set rekod, kawasan berulang, kemasukan rekod dan mengemas kini borang. (h) Kategori Elemen Flash membenarkan pengguna untuk memasukkan elemen Flash. () Kategori Kegemaran membenarkan pengguna untuk mengumpul dan menyusun butang Bar Penambahan yang selalu digunakan oleh pengguna. ©) 4.4.2, Penggunaan Bar Penambahan Bar Penambahan mengandungi butang untuk mencipta dan menambah objek seperti jadual, ayer dan gambar. Apabila pengguna menggerakkan penunjuk ke butang berkenaan, tip alatan akan muncul bersama dengan nama butang.Pengenalan Macromedia Dreamweaver MX 1 105 Pengguna boleh memaparkan atau menyembunyikan dan menghapuskan atau menggunakan Bar Penambahan sekiranya diperlukan. Pengguna juga boleh memaparkan kategori Bar Penambahan yang berbeza. Terdapat kategori pada Bar penambahan yang mempunyai butang yang di dalamnya terkandungnya menu dengan arahan biasa. Untuk menyembunyi atau memaparkan Bar Penambahan: (a) Pilih Windows > Insert. (b) Klik butang kanan tetikus (Windows) atau Tekan Kawalan (Macintosh) pada Bar penambahan atau Dokumen atau Bar Alatan Piawai, kemudian pilih Bar Penambahan. Untuk memaparkan butang mengikut kategori tertentu: © Klik anak panah di sebelah nama kategori pada bahagian akhir sebelah kiri Bar Penambahan seperti Rajah 4.21, kemudian pilih kategori lain daripada menu pop-up. File Edit View Insert Modify Text Command: Site Window Help ] a} « -@-89|B-8 Forms Text HTML Application Flach dements Favorites ‘Show as Tabs Rajah 4.21 Paparan menu pop-up untuk butang Untuk memaparkan menu pop-up untuk butang: © Klik pada penunjuk ke bawah di sebelah butang ikon.106 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP Common + Rad > image Alsceroder [BY Rollover Image @ reworks rim. Fy Navagation gar 1D Draw Rectange Hotspot ‘D Draw Oval Hotspot W Draw Folvacn Hotscot Rajah 4.22 Rajah menunjukkan paparan kategori bar penambahan sebagai tab Untuk memaparkan kategori Bar Penambahan sebagai tab: © Klik pada nama kategori di sebelah kiri akthir Bar Penambahan seperti Rajah 4,22, kernudian pilih Show as Tabs Untuk memaparkan kategori bar penambahan sebagai menu: (a) Klik sebelah kanan (Windows) atau tekan kawalan (Macintosh) pada bar penambahan, pilih Show as Menus. (b) Bar Penambahan memaparkan kategori dalam bentuk menu meng- gantikan tab. 4.4.3. Elemen Ruang Kerja Macromedia Dreamweaver (1) Insert Bar Mengandungi butang untuk memasukkan pelbagai jenis objek, seperti imej, jadual dan ayer ke dalam dokumen. Setiap objek telah ditukar ke kod HTML yang membenarkan pengguna untuk menetapkan set atribut yang pengguna masukkan. (2) Bar Alatan Dokumen. Mengandungi butang yang menyediakan pilihan untuk pelbagai pandangan (Pandangan Reka bentuk dan Pandangan Pengkodan), pelbagai pilihan pandangan dan sedikit operasi biasa seperti pratonton pada pelayar web.Pengenalan Macromedia Dreamweaver MX i 107 (3) Tetingkap (Windows) Memaparkan dokumen semasa yang telah dicipta oleh pengguna dan membuat perubahan pada dokumen tersebut. (4) Kumpulan Panel Set kumpulan panel berkaitan yang dikumpulkan bersama di bawah satu tajuk. Untuk mengembangkan kumpulan panel, tekan pada penunjuk pengembangan di bahagian kiri nama kumpulan, manakala untuk undock kumpulan panel, tarik pemegang di bahagian tepi kiri bar tajuk kumpulan. (5) Pemilih Tag Berada pada bar status di bawah tetingkap dokumen menunjukkan hierarki tag yang ada pada pemilihan semasa. Klik pada mana-mana fag pada hicrarki untuk memilih zag berkenaan dan isi kandungannya. (6) Pemeriksa Ciri-ciri Membenarkan pengguna untuk melihat dan mengubah pelbagai ciri untuk objek terpilih atau teks. Setiap objek mempunyai ciri-ciri yang berbeza Pemeriksa ciri-ciri tidak dikembangkan secara default dalam layout ruang kerja kod. (7) Panel Fail Membenarkan pengguna untuk mengurus fail dan folder, walaupun panel ini adalah sebahagian daripada tapak Macromedia Dreamweaver atau pada remote server. Panel fail juga membenarkan pengguna untuk mencapai semua fail yang ditempatkan pada cakera keras seperti Windows Explorer. (8) Laman Permulaan Membenarkan pengguna untuk mencapai fail yang sedang digunakan, mencipta fail baru dan mencapai sumber Macromedia Dreamweaver. Laman permulaan akan muncul apabila pengguna memulakan Macromedia Dreamweaver. 45 RUMUSAN Perisian Macromedia Dreamweaver MX mudah dikendalikan walaupun pada pengguna baru kerana mempunyai antara muka yang ramah pengguna. Bab ini juga mendedahkan kepada pengguna kepada penggunaan alatan secara menyeluruh. Pengguna yang kurang mahir menggunakan atur cara pun boleh108 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP menguasai penggunaan asas Macromedia Dreamweaver dengan hanya meng- gunakan alatan bantu ini. Pengguna juga boleh mengubah persekitaran tertingkap kepada pandangan reka bentuk, atur cara atau pandangan reka bentuk dan atur cara. Macromedia Dreamweaver MX menawarkan suasana yang fleksibel untuk bekerja dengan pelbagai dokumen reka bentuk laman web dan dokumen pembangunan. Bagi pengguna yang ingin merancang struktur web yang hendak dibangunkan, menambah atau mengubahsuai laman web yang sedia ada, pengguna mestilah mengetahui terlebih dahulu langkah-langkah penetapan laman web yang hendak dibangunkan. Pengguna yang mahir melaksanakan proses penetapan laman web dengan menggunakan pilihan tab Advanced di dalam tetingkap Wizard.image not availableimage not availableAsas Pembangunan ASP 1 111 Teresa | Filo Edit | View Favorites Tools He = Toolbars > | J v Status Bar Address [@] Explorer Bar » GoTo > Hello We stop Esc Refresh FS Text Size > Encoding > Privacy Report... Full Screen Fil Rajah 5.2. Cara untuk melihar kod sumber menggunakan Internet Explorer (ii) Mozilla Firefox Klik bar menu View> Page Source pada pelayar web Mozilla Firefox. Rujuk Rajah 5.3. eee ase cuuka cad file Edit "| View Go Bookmarks Tools € . Toolbars Status Bar sidebar , Hello Wo. Reload CelER Text Siee > Page Style > | | Character Encoding > FullScreen Fil Rajah 5.3. Cara untuk melihat kod sumber menggunakan Mozilla Firefox (f) Kod atur cara di bawah menunjukkan hasil kod sumber yang terdapat pada pelayar web. Tag ASP, iaitu [<$ Response.Write ("Hello World?!”) >] akan ditukarkan kepada [Hello World?!) sahaja untuk paparan pada pelayar web.112 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP Hello World?! Latihan 5.2: Atur cara “Hello World” dan Tarikh Anda akan belajar cara melaksanakan atur cara “Hello World” dan Tarikh. (a) Taipkan atur cara ini dalam pengedit teks seperti Notepad, Macromedia Dreamweaver atau Microsoft Frontpage. <%@LANGUAGE= "VBSCRIPT" > "&Date() &*

"%> (b) Simpan fail tersebut dengan nama HelloDate.asp pada folder c:\inetpub\ wwwroot\ (6) Buka pelayar web anda dan taipkan hrtp:/localbost/HelloDate.asp dan anda akan melihat output seperti di Rajah 5.4. STEEN aeend file Edt View Go Bookma| [ ‘###### Ini ialah komen oot Ini ialah komen= response.write ("Nama saya ialah agilah.”) > (b) Paparan pada pelayar web adalah seperti Rajah 5.5. Tiada sebarang maklumat komen ditunjukkan sama ada pada pelayar web ataupun kod sumber sebelah pengguna. oT ieee’ file Edit View Go Bookmarks Toos Hi @->-& Hello World Nama saya ialah Aqilah Rajah 5.5 Paparan pelayar web untuk sintaks komen (©) Rajah 5.6 menunjukkan kod sumber sebelah pengguna, tiada maklumat komen dinyatakan. Ble Edt View Go Bookmarks Tools Help ee D - B OQ [Pi trwitecatrostt! Hello World ‘Nama saya jalah Aqlah. Cyt eee Rajah 5.6 Paparan kod sumber pada pelayar web untuk sintaks komenAsas Pembangunan ASP 1 115 5.4 PEMBOLEHUBAH SESI Pembolehubah digunakan untuk menyimpan maklumat daripada pengguna. Terdapat tiga jenis pembolehubah yang sering digunakan, iaitu Dim, Private dan Public. Ketiga-tiga pembolehubah ini boleh dibezakan dengan melihat kepada skop penggunaannya. Dim atau Private bersifat tempatan, manakala Public pula bersifat global. Pernyataan Dim akan menakrifkan nama, saiz, jenis dan dimensi sesuatu pembolehubah. Pembolehubah Private atau dikenali juga dengan nama pembolehubah tempatan hanya boleh dicapai atau diubah hanya dalam fungsi tersebut sahaja. Pembolehubah Public atau dikenali sebagai pembolehubah global boleh dicapai atau diubah oleh mana-mana bahagian kod ASP dalam tkrip yang tidak berada dalam fangei. VBScript memiliki kemampuan mengenal pembolehubah sekalipun tidak diisytiharkan. Namun begitu bagi mengelakkan berlakunya kekeliruan dan kesalahan penggunaan scbaiknya pembolchubah yang ada diisytiharkan. Bagi tujuan itu perkataan option Explicit ditambah pada bahagian atas skrip. Peraturan yang harus dipatuhi semasa menamakan pembolehubah ialah: (@) Mesti dimulai dengan huruf. (b) Tidak boleh terdapat dua nama pembolehubah yang sama dalam skop yang sama. (9) Tidak melebihi 255 aksara. (d) Tidak boleh menggunakan aksara khas seperti operasi matematik atau perkataan rizab di dalam kod ASP. (©) Tidak boleh ada ruang kosong, Ruang kosong boleh digantikan dengan tanda underscore (_). Untuk mengisytiharkan pembolchubah yang digunakan oleh lebih daripada satu laman atau fail ASP, anda boleh mengistiharkan pembolehubah tersebut sebagai pembolehubsh sesi atau pembolehubah aplikasi. (@) Pembolehubah sesi Pembolehubah sesi digunakan untuk menyimpan maklumat daripada satu pengguna yang dapat digunakan untuk kescluruhan laman dengan menggunakan satu aplikasi sahaja. Biasanya pembolchubah yang disimpan oleh pembolehubah sesi ini adalah pembolchubah untuk nama, id dan sebagainya.116 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP (b) Pembolehubah aplikasi Pembolchubah aplikasi boleh digunakan untuk seluruh laman dengan hanya sckali pengisytiharan sahaja. Pembolehubah ini digunakan untuk menyimpan pembolehubah seluruh pengguna pada aplikasi yang khusus. Latihan 5.4: Penggunaan pim @) Anda akan mempelajari menggunakan pernyataan Dim. Pernyataan Dim ini digunakan untuk pembolchubah berjenis rentetan. Taipkan sintaks berikut dan simpan fail tersebut sebagai “dim.asp”. <3 dim Nama Nama="Suraya” Response.Write ("Nama saya ialah” & Nama) > (b) Paparan pada pelayar web penggunaan pernyataan nilai Dim adalah seperti dalam Rajah 5.7. © Mozilla Firefox Bie Edt’ View Go Bookmarks Tools Help @->- 8 On vwied Nama saya ialah Suraya Rajah 5.7. Contoh penggunaan Dim Latihan 5.5; Penggunaan pim (@) Anda akan belajar menggunakan pernyataan Dim untuk pembolehubah berjenis nombor. Taipkan sintaks berikut: Penggunaan Dim Nilai pi ialah”) response.write (pi) %>Asas Pembangunan ASP | 117 (b) Paparan pada pelayar web adalah seperti Rajah 5.8. © Mozilla Firefox Penggunaan Dim Nilai pi ialah 3.14159 Rajah 5.8 Paparan penggunaan pernyataan Dim 5.5 JENISDATA ASP menyokong penggunaan pelbagai jenis data untuk memudahkan pengguna menghasilkan atur cara. Jenis data boleh dibahagikan kepada tiga, iaitu jenis data skalar, kompaun, dan khusus. Jenis data berskalar terdiri daripada Boolean, integer, titik apungan dan rentetan. Jenis kompaun pula adalah tatasusunan, manakala jenis khusus adalah sumber dan NULL. Jadual 5.1 menunjukkan jenis data dan julat. Penerangan lanjut berkenaan dengan jenis data dibincangkan pada subtopik berikut. Jadual 5.1. Jenis data dan julae Jenis Julat Boolean True atau False Byte 0 hingga 255 Integer — -32,768 hingga 32,767 Long -2,147,483,648 hingga 2,147,483,647 Single -3.402823E38 hingga -1.401298E-45 untuk nilai negatif 1.401298E-45 hingga 3.402823E38 untuk nilai positif Double -1.79769313486232E308 hingga -4.94065645841247E-324 untuk nilai negatif 4,94065645841247E-324 hingga 1.79769313486232E308 untuk nilai positif Currency —922,337,203,685,477.5808 hingga 922,337,203,685,477.5807 Date January 1, 100 hingga December 31, 9999 Rentetan Panjang pembolehubah rentetan dari 0 hingga 2 bilion aksara Objek Sebarang objek rujukan118 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP 5.5.1 Boolean Nilai Boolean atau berjenis logikakan mengembalikan nilai sama ada TRUE atau FALSE. Jika hasilnya adalah TRUE, pernyataan tersebut adalah benar dan FALSE untuk pernyataan yang salah. Contoh sintaks Boolean adalah seperti berikut: Pengaturcaraan ASP menyediakan fungsi membolehkan nilai Boolean dikembalikan. Fungsi ini adalah tsarray, IsDate, IsEmpty, TsNul1 dan IsNumeric. Nilai yang dikembalikan adalah sama ada TRUE atau FALSE. Penerangan lanjut adalah seperti Jadual 5.2. Jadual 5.2 Fungsi yang memulangkan nilai Boolean Fungsi Penerangan IsArray | Menentukan sama ada pembolehubah berjenis tatasusunan atau tidak, IsDate Menentukan sama ada pembolehubah berjenis rarikh atau tidak. Isempty Menentukan sama ada pembolehubah telah diistiharkan Pembolchubah bernilai kosong semasa anda mengistiharkannya. IsNull Menentukan sama ada pembolchubah bernilai Null atau tidak. IsNumeric Mengembalikan nilai True jika pembolehubah adalah nombor. Latihan 5.6: Fungsi cBool a) Anda akan belajar menggunakan fungsi cBool yang diguna untuk memulangkan nilai Boolean sama ada True atau False. Taipkan sintaks berikut dan simpan fail tersebut sebagai “cbool.asp”. Fungsi CBool
<% Dim A, B, Hasil Response.write(“Nilai A = 5 dan B = 5
”) A=-5: B=5 Response.write("Adakah A = B ? Jawapan ialah ") Hasil = CBool(A = B)Asas Pembangunan ASP | 19 Response .write(Hasil) A=0 Response. write(“
Nilai A = 0 dan B = S
") Hasil = CBool (A) Response.write("Adakah A = B ? Jawapan ialah ") Response. write (Hasil) B> (b) Rajah 5.9 menunjukkan hasil penggunaan fungsi cBoo1. File Edit View Go Bookmarks Took Help AY [Lr ntto:/focahot | Fungsi CBool | | Nilai A =$ dan B= 5 | | Adakah A = B ? Jawapan ialah True | | Nilai A =0 dan B = 5 Adakah A = B ? Jawapan ialah False Rajah 5.9 Paparan penggunaan fungsi CBool Latihan 5.7: Fungsi tsarray fa) Anda akan belajar menggunakan fungsi TsArray yang diguna untuk menentukan sama ada pembolehubah berjenis tatasusunan ataupun tidak. Taipkan sintaks berikut dan simpan fail tersebut sebagai “isarnay.asp”. Pengujian IsArray Nilai Tatasusunan = Ali, Ahmad, Abu") Response.write(" 120 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP (b) Paparan pada pelayar web adalah seperti Rajah 5.10. Nilai True akan dipaparkan sekiranya hasil pengujian berjenis tatasusunan ‘© Mozilla Firefox File Edit View Go Bookmarks Tools Help Pengajian IsArray Nilaj Tatasusunan = Al, Ahmad, Abu Hasil pengujian IsArray : True Rajah 5.10 Paparan penggunaan fungsi IsArray Latihan 5.8: Fungsi rspate (a) Fungsi rspate digunakan untuk memastikan pembolehubah berjenis tarikh. Latihan ini mengandungi dua pembolehubah, iaitu x yang berjenis tarikh dan y pula berjenis nombor. Taipkan atur cara fungsi IsDate untuk melihat hasilnya. Pengujian IsDate
Nilai x ialah IsDate ? : ”) Response .write (IsDate (x) ) y = “12345” Response.write “
y : 12345” Response.write(“
Nilai y ialah IsDate ? : ”) Response ..write (IsDate (y) ) > (b) Rajah 5.11 menunjukkan hasil penggunaan fungsi IsDate. Hasil akhir mendapati x bernilai True dan y bernilai false.Asa: Pembangunan ASP | x: 12/12/06 Nilai x ialah IsDate ? : True ys 12345 Nilai y ialah IsDate ? : False Rajah 5.11 Paparan penggunaan fungsi IsDate Latihan 5.9: Fungsi IsEmpty 121 (@) Anda akan belajar menggunakan fungsi TsEmpty yang diguna untuk menentukan sama ada pembolehubah bernilai kosong ataupun tidak. Taipkan sintaks berikut dan simpan fail tersebut sebagai “isempty.asp”. Pengujian isEmpty
Nilai x ialah ”) Response.write("
Nilai x ialah isEmpty ? : ”) Response.write (isEmpty (x) ) x = “Kosong” Response.write("

Nilai x ialah Kosong ”) Response .write("
Nilai x ialah isEmpty ? : ") Response .write (isEmpty (x) ) x = Kosong Response.write("

Nilai x ialah ") Response.write("
Nilai x ialah isEmpty ? : ”) Response .write (isEmpty (x)) t> (b) Rajah 5.12 menunjukkan hasil penggunaan fungsi IsEmpty. Nilai True akan dipaparkan jika pengujiannya adalah benar dan False untuk sebaliknya.image not availableAsas Pembangunan ASP | Creed Fle Edt View Go Bookmarks Toole Help > - 8) @ L) httpy/fo} Pengajian IsNull Nilai x ialah Nilai x ialah isNull ?- False Nilai x ialah Kosong Nilai x ialah isNull? : False ‘Nilai x ialah Null Nilai x ialah isNull ? : True Rajah 5.13 Paparan penggunaan fungsi IsNull Latihan 5.11: Fungsi reNumeric 123 (a) Anda akan belajar menggunakan fungsi IsNumeric yang diguna untuk menentukan sama ada pembolehubah berjenis nombor ataupun tidak. Latihan ini mengandungi dua pembolehubah, iaitu x yang berjenis nombor dan y pula berjenis rentetan. Taipkan sintaks berikut dan simpan fail tersebut sebagai isnumeric.asp”. Pengujian IsNumeric <% Dim x, y x = 20 Response.write(“

Nilai x ialah 20”) Response.write("
Nilai x ialah IsNumeric ? : ") Response .write (IsNumeric (x)) y= “Hello” Response.write("
Nilai y ialah Hello”) Response write (*cbr>Nilai y ialah IsNumeric ? : ”) Response.write (IsNumeric (y)) %> (b) Rajah 5.14 menunjukkan hasil penggunaan fungsi tswumeric. Hasil akhir mendapati x bernilai True dany bernilai False.124 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP Fie Edit Ay. e Pengujian IsNumeric Nilai x ialah 20 lai x ialah IsNumeric ? : True Nilai y ialah Hello Nilai y ialah IsNumeric ? : False Rajah 5.14 Paparan penggunaan fungsi IsNumeric 5.5.2 Integer Integer merupakan nombor bulat yang berada di Z= {... -2, 1, 0, 1, 2, Integer bolch terdiri daripada asas 10 yang dikenali sebagai desimal, asas 16 iaitu heksadesimal. Latihan 5.12: Fungsi cint (a) Anda akan belajar menukarkan nilai perpuluhan kepada nilai integer menggunakan fungsi cInt. Taipkan sintaks berikut dan simpan fail tersebut sebagai “integer.asp”. Penggunaan Fungsi CInt

Menukarkan nilai perpuluhan ke integer
<% Dim NilaiPerpuluhan, NilaiInteger NilaiPerpuluhan = 1234.5678 response.write(“Nilai perpuluhan : ”) response.write (NilaiPerpuluhan) response.write ("
Nilai integer : ”) NilaiInteger = CInt (NilaiPerpuluhan) response.write (NilaiInteger) > (b) Paparan pada pelayar web untuk nilai perpuluhan ditukarkan kepada nilai integer adalah seperti Rajah 5.15.Asas Pembangunan ASP 1 125 Penggunaan Fungsi Clat ‘Menukarkan nilai perpuluhan ke integer Nilai perpuluhan : 1234.5678 Nila integer : 1235 Rajah 5.15 Paparan penggunaan fungsi CInt 5.5.3. Nombor Titik Apungan Nombor titike apungan juga dikenali sebagai titik perpuluhan, double atau nombor sahih. Nombor titik apungan merupakan nombor yang mengandungi titik perpuluhan, cksponen atau kedua-duanya. Saiz nombor titik perpuluhan bergancung kepada platform yang digunakan dan maksimumnya ialah ~1.8¢308. Contoh nombor titik apungan ialah 1.234, 1.2¢3, 7E-10. Anda boleh meng- gunakan fungsi cbb1 dan Round untuk nombor titik apungan. Latihan 5.13: Fungsi cpb1 (@) Latihan ini akan menunjukkan penggunaan fungsi cDb1 yang diguna untuk mengembalikan nilai yang berjenis double. Taipkan atur cara seperti berikut: Penggunaan Fungsi CDbl

Nilai = nilai asal * 3.5 * 0.01 ”) NilaiPerpuluhan = CDbl(NilaiAsal * 3.5 * 0.01) response.write (*
Hasilnya ialah : “) response.write (NilaiPerpuluhan) &> 126 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP (b) Paparan pada pelayar web berkenaan penggunaan fungsi CDb1 adalah seperti Rajah 5.16. Ble Edt View Go Bookmarks Tools Hel o->-8 0 Ol = Penggunaan Fungsi CDbl Nilai asal : 1234.5679 ‘Nilai = nilai asal * 3.5 * 0.01 Hasilnya ialah : 43.2098765 Rajah 5.16 Paparan penggunaan fungsi CDb1 Latihan 5.14: Fungsi Round (a) Anda akan belajar menggunakan fungsi Round untuk mengembalikan nombor kepada nombor yang telah dibundarkan. Anda boleh menggunakan fungsi Round untuk membundarkan nombor kepada nombor integer ataupun kepada titik perpuluhan yang terhampir. Taipkan sintaks fungsi Round dan simpan fail tersebut sebagai “round. asp”. response. response. -write (“
Nilai Round(abc) : ”) response. -write ("
Nilai Round(abe,1) : ") Fungsi Round Dim pi, abe pis 3.14159 abe = 6.75645 -write (“
Nilai pi asal : 3.14159”) write (“
Nilai Round(pi) : ”) Round (pi) -write (Nombor) write (“
Nilai Round(pi,2) Round(pi, 2) '2 titik perpuluhan «write (Nombor) Round (abc) write ("“
Nilai abc asal : 6.75645") write (Nombor) Round(abc,1) ‘1 titik perpuluhan -write (Nombor)Asas Pembangunan ASP | 127 (b) Rajah 5.17 menunjukkan hasil penggunaan fungsi Round. Nilai pi asal : 3.14159 Nilai Round(pi) : 3 Nilai Round(pi,2) : 3.14 Nilai abc asal : 6.75645 Nilai Round(abc) Nilai Round(abc, 1) : 6.8 Rajah 5.17 Paparan penggunaan fungsi Round Latihan 5.15: Fungsi Round (@) Anda akan belajar menggunakan fungsi Round yang akan menukarkan nombor kepada nombor bulat. Taipkan atur cara seperti berikut: Penukaran ke Nombor Bulat <¥A = 362.56787672 B = 362.12398787 c = 0.091818171 D = 0.691818171%>
128 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP

Nombor Asal	Nombor Bulat
<#response.write (b) >
<%response. write (c) t>	<$response. write (Round (c) )$>

(b) Simpan fail tersebut dengan nama RNumber.asp dan buka pelayar web anda dan taipkan Attp://localhost/RNumber.asp dan anda akan melihat output seperti di Rajah 5.18 Penukaran ke Nombor Bulat Nombor Asal Nombor Bulat 362.56787672 363 362. 12398787 3 (0.091818171 0 (0.691818171 1 Rajah 5.18 Output atur cara RNumber.asp dilihat dengan menggunakan Mozilla Firefox 5.5.4 Rentetan Data berjenis aksara boleh terdiri dari sebarang huruf, angka atau simbol yang diwakili oleh kod aksara tertentu seperti ASCII atau EDCDIC. Pemalar data jenis aksara mestilah diberikan tanda pembuka dan penutup kata. Contohnya ‘A, ‘b’ dan ‘Z’. Huruf besar dan kecil bagi data berjenis aksara adalah berbeza kerana kod ASCII bagi huruf besar dan kecil adalah berlainan (rujuk Lampiran A). Anda boleh menggunakan fungsi chr untuk mengetahui aksara dan Asc pula digunakan untuk mengetahui nombor kod aksara.Asas Pembangunan ASP | 129 Latihan 5.16: Penggunaan Rentetan (2) Atur cara ini menunjukkan cara pengunaan rentetan. Taipkan sintaks berikut dan simpan fail tersebut sebagai “rentetan.asp”. Rentetan
” Response.write “y=Apa khabar?
” Response. write (y) Response. write (x) &> (b) Paparan pada pelayar web untuk jenis rentetan adalah seperti Rajah 5.19. Bile Edit View Go Bookmarks Tools Hep @-»-8& [Ti hee: steel Rentetan x = Selamat datang y=Apa khabar? Apa khabar? Selamat datang Rajah 5.19 Paparan pada pelayar web untuk penggunaan jenis rentetan Latihan 5.17: Fungsi chr (@) Latihan ini akan menunjukkan penggunaan fungsi chr yang digunakan untuk mengetahui aksara berdasarkan kod ASCII. Taipkan atur cara seperti berikut: Aksara chr(98) ialah ”) Response. write (Aksara) Aksara = Chr (60) Response. write(“
Aksara chr (60) ialah ”) Response . write (Aksara) Aksara = Chr(90) Response.write("
Aksara chr (90) ialah ”) Response. write (Aksara) %> (b) Rajah 5.20 menunjukkan hasil penggunaan fungsi Chr. Fungsi Chr Aksara chr(66) ialah B Aksara chr(98) ialah b Aksara chr(60) ialah < Aksara chr(90) ialah Z Rajah 5.20 Paparan penggunaan fungsi Chr Latihan 5.18: Fungsi asc (@) Andaakan belajar menukarkan nilai aksara kepada kod ASCII. Taipan sintaks berikut dan simpan fail terscbut sebagai “asc.asp”. Fungsi Asc
Nilai Asc(B) ialah ”) Response. write (Nilai) Nilai = Asc("b") Response. write("
Nilai Asc(b) ialah ”) Response. write (Nilai) Nilai = Asc (“Agilah”) Response. write("Asas Pembangunan ASP | 131 (b) Rajah 5.21 menunjukkan hasil penggunaan fungsi Asc. Hasil akhir merupakan nilai kod ASCII untuk aksara tersebut, contohnya Asc (B) adalah 66, Asc (B) adalah 98 manakala Asc (Aqilah) akan mengambil kod ASCII aksara yang pertama, iaitu A yang bernilai 65. Fungsi Asc Nilai Asc(B) ialah 66 Nilai Asc(b) ialah 98 ‘Nilai Asc(Aqilah) ialah 65 Rajah 5.21 Paparan penggunaan fungsi Asc Latihan 5.19: Menentukan Jenis Data (a) Anda akan belajar penggunaan fungsi untuk menentukan jenis data. Fungsi yang akan digunakan adalah CBool, Cbyte, CInt, CLng, CSng, CDbl, Ccur, Cdate dan cstr. Taipkan sintaks berikut dan simpan fail tersebut sebagai “jenisdata.asp”. Menentukan Jenis Data

0 Then vTemp = “N/A” Err.Clear End If ConvertToType = vTemp End Function > <& Dim arrTypes Dim strInput Dim vTempvar Dim I ‘ Menentukan jenis data “Single”, “Double”, “Currency”, strInput = 0 Else End If ‘ Keluarkan keputusan 1" CELLSPACING="0" Asas Pembangunan ASP | 133 For I = LBound(arrTypes) To UBound (arrTypes) vTempVar = ConvertToType(strinput, arrTypes(I)) &> <%= arrTypes(I) %> <%= vTempVar <> “N/A” %> <%= vTempVar %> <& Next ‘I >

"> (b) Paparan pada pelayar web untuk penentuan jenis data adalah seperti Rajah 5.22. Sekiranya anda memasukkan nilai 1234.5678, nilai integer dan Long adalah 1235, nilai double, currency dan string pula ialah 1234.5678. Ey = Fle Edt View Go Bookmarks Tools Help a 2-8 A) [Ontos /focahostil Menentukan Jenis Data Jenis Data|Boleh ditukar? [Nilai yang ditukar Boolean [True True [Byte _| False INA ‘Integer [True 1235 f ‘Date ‘string 1234 5678 ‘Currency |True “True (True |1234.5678 51181903 1:37:38 PM 1234.5678 Rajah 5.22 Paparan penentuan jenis data134 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP 5.6 OPERATOR ASP menyediakan pelbagai operator yang boleh diguna bagi mengumpukkan nilai kepada pembolehubah, melakukan pengiraan, membuat perbandingan dan banyak lagi. Operator yang boleh digunakan adalah operator keutamaan, aritmetik, rentetan dan logik perbandingan. 5.6.1 Operator Keutamaan Apabila suatu pernyataan mengandungi beberapa operator, ASP akan memproses operator mengikut aturan tertentu, yang dipanggil operator keutamaan. Ope- rator keutamaan mengutamakan operator yang berada pada keutamaan tertinggi ke terendah. Turutan operator keutamaan adalah operator aritmetik, operator perbandingan, dan operator logikal. Jika operator mempunyai keutamaan yang sama, urutan kiri ke kanan akan diambil kira untuk mengetahui operator yang akan dilaksanakan dahulu (rujuk Jadual 5.3). Operator yang terdapat dalam kurungan akan dilaksanakan dahulu. Contohnya, pernyataan x = 9 + 1 * 10/2, operator * akan dilaksanakan terlebih dahulu berbanding operator / dan + kerana kedudukan operator * adalah lebih tinggi berbanding / dan +. Jadual 5.3 Operator Keutamaan Aritmetik Perbandingan Logikal Negation (-) Sama (-) Not Eksponen (4) Tidak sama (<>) AND Darab (*,/) Kurang dari (<) Or Bahagi (\) Lebih dari (>) Xor Modulus (Mod) Kurang dan samadengan (<=) Eqv Tambah dan tolak (+, -) Lebih dan sama dengan (>=) Imp Rentetan (&) Is & Contoh berkenaan penggunaan keutamaan operator adalah seperti berikut:(@) Ungkapan aritmetikx =9 + 1* 10/2. Asa: Pembangunan ASP | 135 Langkah Ungkapan Penerangan 1 x= 9 +1 * 10/2 Operasi darab dilaksanakan X= 9+10/2 Hasil langkah pertama 2, X= 9+10/2 Operasi bahagi dilaksanakan X= 945 Hasil langkah kedua 3 X= 945 Operasi tambah X= 14 Hasil akhir (b) Ungkapan aritmetik x = (9 + 1) * 10/2. Langkah = Ungkapan Penerangan 1 X= (2 +1) * 10/2 Operasi tambah dilaksanakan X= 10*10/2 Hasil langkah pertama 2 X= 10*10/2 Operasi darab dilaksanakan X= 100/2 Hasil langkah kedua 3 X= 100/2 Operasi bahagi X= 50 Hasil akhir (Q) Ungkapan aritmetik x = (9 + 1 * 10)/2. Langkah = Ungkapan Penerangan 1 xX = (9 + 1+ 10)/2 Operasi darab dilaksanakan X= (1049) /2 Hasil langkah pertama 2 X= (1049) /2 Operasi tambah dilaksanakan X= 19/2 Hasil langkah kedua 3 X= 19/2 Operasi bahagi X= 9.5 Hasil akhir Latihan 5.20: Operator Keutamaan (@) Latihan ini adalah berkenaan dengan operator keutamaan yang telah dibincangkan pada contoh penggunaan operator keutamaan. Taipkan sintaks berikut dan simpan fail tersebut sebagai “opeKewtamaan.asp”.136 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP <& Dim x response.write “Operator Keutamaan
" response.write “x = 9 + 1 * 10/2
” x=9+1+* 10/2 response.write “Nilai x: ” ex response.write “
x = (9 + 1) * 10/2
” x = (9 + 1 )* 10/2 response.write “Nilai x: " &x response.write “
x = (9 + 1 * 10)/2cbr>" x = (9 + 1 * 10)/2 response.write “Nilai x: " &x %> (b) Paparan pada pelayar web adalah seperti Rajah 5.23. Hasil ourputnya adalah sama seperti pengiraan operator kcutamaan secara manual. Operator Keutamaan x=9+1*102 Nilai x 14 x=@+1)*102 Nilai x 50 x=(9+1*10)2 Nilai x: 9.5 Rajah 5.23. Paparan pada pelayar web berkenaan operator keutamaan 5.6.2. Operator Aritmetik Operator aritmetik diguna untuk melakukan operasi kiraan matematik. Operator aritmetik mempunyai lima jenis, iaitu tambah, tolak, darab, modulus, dan bahagi. Jadual 5.4 menunjukkan maklumat tentang operator aritmetik.‘Asas Pembangunan ASP | 137 Jadual 5.4 Operator aritmetik Simbol Nama _—Penerangan Contoh + Tambah = Mencari hasil tambah dua nilai Nilail + Nilai2 Nilail dan Nilai2. - Tolak Mencari beza diantara dua nombor Nilail — Nilai2 Nilail dan Nilai2. * Darab — Mencari hasil gandaan dua nilai Nilail * Nilai2 Nilail dan Nilai2. % Modulus Membahagikan satu nilai Nilail dengan _Nilail % Nilai2 nilai yang lain Nilai2 dan memulangkan nilai bakinya sahaja. / Bahagi | Membahagikan satu nilai Nilail dengan —_Nilail / Nilai2 nilai yang lain Nilai2. Latihan 5.21: Operator Aritmetik (@ Anda akan belajar tentang cara melaksanakan operasi aritmetik dengan meng- gunakan ASP. Operasi aritmetik yang terlibat ialah tambah, tolak, modulus, darab, dan bahagi. Taipan sintaks berikuut dan simpan fail tersebut sebagai “opeAritmetik.asp”. Operator Aritmetik

Nilai tolak: 6 ) &Tambah 2 =") &Tolak 35 response.write (“
Nilai darab: 5 * ") gDarab response.write (“
Nilai bahagi: 15 mod 3 = ") &Bahagi response.write (“
Nilai modulus: 5 $ 2 = ") &Modulus %> image not available‘Asas Pembangunan ASP_| 139 69%" ><&call tolak (5,4) %> 31%">Tambah (+) 69%" ><%call tambah(5,4)%>

Operasi	Hasil
Darab (*)	<%call darab(5,4) %>
Bahagi (/)
Tolak (-)

(b) Simpan fail tersebut dengan nama Aritmetik. asp dan buka pelayar web anda dan taipkan Attp:/Mocalhost/Aritmetik.asp dan anda akan melihat output seperti di Rajah 5.25. Fle Edt View Go Bookmarks Tools Heb | Se o-~€ GRY [TT petpsitccshed Operasi : Darab, Bahagi, Tolak dan Tambah Nilai asal : num] = 5, num2=4 Operasi _Hasil Darab(*) 20 Bahagi() 1.25 Tolak() 1 Tambah (+) 9 Rajah 5.25 Output atur cara Aritmetik.asp140 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP Latihan 5.23: Operator Aritmetik (@) Latihan ini akan menunjukkan pengiraan numerik untuk mengetahui jarak. Taipkan sintaks berikut dan namakan sebagai “OpeNumerik. asp”. i) Nilai awalan bagi pembolehubah batu ialah 25. (ii) Kiraan jarak kilometer bersamaan dengan batu * 1.689. (iii) Aur cara ini akan mengira jarak dalam kilometer jika jarak dalam batu ialah 25. (b) Paparan seperti Rajah 5.26 menunjukkan hasil akhir atur cara, jarak 25 batu bersamaan dengan 42.225 kilometer. os Fle Edit View Go Bookmarks Tools Ay Se 8 s 25 batu bersamaan 42.225 kilometer Rajah 5.26 Paparan pada pelayar web berkenaan operator numerik 5.6.3 Operator Rentetan Anda boleh menggunakan operator rentetan bagi menggabungkan nilai-nilai ke dalam rentetan. Operator rentetan akan menggabungkan teks bersama pembolehubah yang ada nilai teks. Cara menggunakan operator rentetan ialah meletakkan simbol “+” atau “&” pada pembolehubah yang ingin disambung. Contoh sintaks adalah seperti berikut:Asas Pembangunan ASP | 141. Latihan 5.24: Operator Rentetan (@) Latihan ini akan menggabungkan dua pembolehubah yang bernama rentetan1 dan rentetan2. Nilai rentetan1 adalah “Hello” manakala rentetan2 bernilai “Aqilah”. Sintaks lengkap adalah seperti berikut: (b) Rajah 5.27 menunjukkan hasil penggabungan rentetan, iaitu “Hello Aqilah”. Hello Aqilah Rajah 5.27 Paparan pada pelayar web berkenaan operator rentetan Latihan 5.25: Operator Rentetan (a) Anda akan belajar cara menggunakan operator rentetan, iaitu “8&” dan “+ untuk rentetan dan nombor. Jika nilai pembolehubah yang anda gunakan ialah nombor, hasil penggunaan “&” adalah gabungan nombor, manakala142 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP penggunaan “+” akan menghasilkan nombor akan dicampurkan. Taipkan sintaks berikut: <&t dim rentetanl, rentetan2, nomborl,nombor2 rentetanl = “Hello” rentetan2 = “Aqilah” nombor1=! nombor2=8 Nombor=nombor1+nombor2 Nombor3=nombor1&nombor2 response.write (“nomborl=5, nombor2=8, rentetan1 = Helld dan rentetan2 = Aqilah”) nomborRentetan=nomborl & rentetan1 response.write (“
nomborl & rentetanl = ”) response.write (nomborRentetan) response.write (“
nomborl+nombor2 = ”) response.write (Nombor) response.write ("
nomborl&nombor2 = ”) response.write (Nombor3) response.write (“
rentetanl & rentetan2 = ”) gabungRentetan = rentetanl & rentetan2 response.write (gabungRentetan) &> (b) Paparan seperti Rajah 5.28 menunjukkan hasil penggunaan operator rentetan. Ble Edt View Go Bookmarks Tools Help <& response.write “ch2>Operator Logik : OR

”" response.write “Nilai asal x=7 dan y=5
” response.write “Adakah nilai X=7 atau y=8 ?
” If ((x=7)or(y=5)) then response.write “Jawapan adalah : Benar” else response.write “Jawapan adalah : Palsu” end if > Operator Logik : AND

” response.write “Nilai asal x=7 dan y=5
”144 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP response.write “Adakah nilai X=7 dan y=5?
” x=7 y=5 If£((x=7) AND (y=5)) then response.write “Jawapan adalah : Benar” else response.write “Jawapan adalah : Palsu” end if &> (b) Hasil akhir penggunaan operator logik or dan AND adalah seperti Rajah 5.29. e* & Operator Logik : OR Nilai asal x=7 dan y=5 Adakah nilai X=7 atau y=8 ? Jawapan adalah : Benar Operator Logik : AND Nilai asal x=7 dan y=5 Adakah nilai X=7 dan y=5? Jawapan adalah - Benar Rajah 5.29 Paparan pada pelayar web berkenaan operator logik OR dan AND 5.6.5 Operator Perbandingan Operator perbandingan boleh digunakan untuk membuat perbandingan nilai dalam skrip ASP (rujuk Jadual 5.6).Asas Pembangunan ASP_ | 145, Jadual 5.6 Operator perbandingan Simbol Nama Penerangan - Contoh = Sama Benar jika Nilail is adalah sama Nilail = Nilai2 dengan Nilai2. <> Tidak sama Benar jika Nilail tidak sama Nilail <> Nilai2 dengan Nilai2. < KurangdaripadaBenar jika Nilail kurang daripadaNilail < Nilai2 Nilai2. > Lebihdaripada —_Benar jika Nilail lebih daripada —_Nilail > Nilai2 Nikai2. <= Kurangdaripada Bena jika Nilail kurang daripada—_Nilail <= Nilai2 atau gama atau sama dengan Nilai2. >= Lebihdaripada —_Benar jika Nilail lebih besar atau Nilail >= Nilai2 atau sama sama dengan Nilai2. Latihan 5.27: Operator Perbandingan (@) Anda akan melaksanakan latihan untuk kes operator perbandingan. Taipkan sintaks berikut: response.write "0perator Banding
" response.write “Nilail = 2 dan Nilai2 = 5
” response.write “Nilail lebih kecil dari Nilai2” response.write “Nilai2 lebih kecil dari Nilai1” (b) Buka pelayar web anda dan lihatlah outputnya.146 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP ‘Nilail lebih kecil dari Nilai2 Rajah 5.30 Paparan pada pelayar web berkenaan operator perbandingan Latihan 5.25: Operator Perbandingan (a) Taipkan sintaks berkenaan dengan operator perbandingan “=”. Namakan sintaks sebagai “OpeComparel.asp”
<& Dim Rentetan1, Rentetan2 Rentetanl = “Aqilah” Rentetan2 = “Aqilah” response.write “Rentetanl =" &Rentetanl response.write “
Rentetan2 =" sRentetan2 if (Rentetanl = Rentetan2) then response.write “
Rentetanl sama dengan Rentetan2” else response.write “
Rentetan1 tidak sama dengan Rentetan2”| end if &> (b) Hasil akhir penggunaan operator perbandingan adalah seperti Rajah 5.31.Asas Pembangunan ASP | 147 _& _feoloverks Tole _te BGG GL worm Operator Perbandingan Rentetan] =Aqilah Rentetan2 =Agilah Rentetan] sama dengan Rentetan2 Rajah 5.31 Paparan pada pelayar web berkenaan operator perbandingan 5.7 STRUKTUR KAWALAN Strukeur kawalan berfungsi untuk menentukan aliran operasi yang akan dilakukan dalam atur cara. Terdapat tiga jenis struktur kawalan, iairu strukeur jujukan, struktur pilihan, dan strukeur gelung. Struktur jujukan diguna untuk melaksanakan atur cara berdasarkan susunan fizikalnya. Stukeur jujukan sesuai untuk menyclesaikan masalah yang mudah dan tidak berulang. Rajah 5.32 menunjukkan carta alir untuk strukur jujukan. ——+ 1 Rajah 5.32 Carta alir struktur jujukan Struktur pilihan bergantung kepada sesuatu syarat. Cabangan pelaksanaan ditentukan berdasarkan hasil ujian. Struktur gelung pula digunakan terhadap masalah yang berulang terutama bagi proses yang sama bagi bilangan data yg banyak. Proses akan hanya diulang jika sesuatu syarat dipenuhi. Subtopik ini hanya membincangkan struktur kawalan berjenis struktur pilihan dan gelung sahaja.148 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP 5.7.1 Struktur Pilihan Penggunaan struktur pilihan membenarkan satu atau lebih arahan akan disediakan tetapi hanya satu yang akan dipilih untuk dilaksanakan. Ungkapan syarat memainkan peranan penting kerana pilihan akan dibuat berdasarkan kepada syarat yang diberikan. Terdapat tiga jenis struktur pilihan, iaitu satu pilihan, dua pilihan dan pelbagai pilihan. Strukeur satu pilihan bermaksud, jika syarat yang dibcrikan betul, laksanakan arahan pilihan. Jika syarat palsu, pilihan yang disediakan akan diabaikan (rujuk Rajah 5.33). Pilihan akan dilaksanakan berdasarkan syarat yang telah dipenuhi. Anda akan belajar struktur pilihan dengan menggunakan pernyataan If, Elseif dan Select Case. Tidak Ya 7 + Rajah 5.33. Carta alir struktur pilihan 5.7.1.1 Pernyataanit Pernyataan r£ digunakan bagi kes yang mempunyai satu pilihan sahaja, iaitu sama ada dilaksanakan ataupun tidak. Pernyataan 1f membolehkan anda menguji keadaan bagi menentukan sama ada ungkapan syarat menghasilkan nilai Boolean True atau False. Apabila keadaan benar, bahagian kod yang mengikuti pemyataan r£ tersebut akan dilaksanakan. Rajah 5.34 menunjukkan carta alir pernyataan If. Format pernyataan If If (ungkapan syarat) then — ] kod dilaksanakan jika benar end If |Asa: Pembangunan ASP | 149 Z Sina sd ee 7 | Pernyataan 1] Rajah 5.34 Carta alir pernyataan Tf Contoh penggunaan pernyataan 1£ adalah sistem pemarkahan. Gred A diberi- kan untuk markah yang diperoleh lebih daripada 80 markah. Jika markah lebih daripada 80, keadaan akan menjadi benar dan gred A akan dicetak. Rajah 5.35 menunjukkan perwakilan pernyataan 1£ dalam bentuk carta alir sistem pemar- kahan. Contoh keratan atur cara untuk pernyataan If adalah seperti berikut: If (markah>80) then response.write “Tahniah
" response.write “Anda dapat gred aA
” end If | Markahi Ya B02 Tiak Grd 87 Rajah 5.35 Carta alir sistem pemarkahan Latihan 5.28: Pernyataan re untuk sistem pemarkahan (a) Latihan ini merupakan atur cara untuk pernyataan If yang digunakan untuk sistem pemarkahan. Taipkan sintaks berikut:150 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP Sistem Pemarkahan
” Markah=85 response.write ‘Markah anda : ” &Markah response.write “" If (Markah>80) then response.write “Tahniah
” response.write “Anda dapat gred A
” end If &> (b) Paparan pada pelayar web untuk jenis rentetan adalah seperti Rajah 5.36. Fie Edt View Go Bookmarks Tools Heb @-)-@ ) [Ti htto:/tocahostibul Sistem Pemarkahan Markah anda : 8 Gred A jika dapat markah 80 ke atas Tabniah Anda dapat ered A Rajah 5.36 Paparan hasil penggunaan pernyataan Tf Latihan 5.29: Pernyataan 1£ untuk membandingkan dua nilai (a) Atur cara ini akan membandingkan dua nilai, iaitu nilai a dan b. Nilai a=3 dan b=I. Jika pernyataan r£ adalah benar, “a lebih besar dari b” akan dicctak. Taipkan sintaks seperti berikut: Pernyataah If
<3Asas Pembangunan ASP | 151 response.write “Nilai A: " 6A response.write “dan B: ” &B If (A > B) then response.write “
a lebih besar dari b” end If %> (b) Hasil output untuk sintaks ini adalah seperti Rajah 5.37. Sirens file Edt View Go Bookmarks) @-)-g ¥ Pernyataan If Nilai A: 3dan B: 1 a lebih besar dari b Rajah 5.37 Paparan hasil penggunaan pernyataan T£ 5.7.1.2 Pernyataan tise Pernyataan B1se digunakan untuk kes yang menyediakan dua pilihan, iaitu satu pilihan akan dilaksanakan jika syarat benar dan pilihan lain adalah palsu. Hanya satu daripada dua pilihan sahaja akan dilaksanakan. Pernyataan Else akan dilaksanakan jika syarat adalah palsu, sekiranya syarat dipenuhi maka pernyataan rf akan dilaksanakan. Rajah 5.38 menunjukkan carta alir pernyataan Else. Format pernyataan Else If (syarat) kod dilaksnaakan jika syarat If benar Else kod dilaksanakan jika syarat If tidak dipenuhi End If152 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP Tidak Ya vO ——¥ Pernyataan 1 Pernyataan 2 Arahan seterusnya Rajah 5.38 Carta alir pernyataan else Latihan 5.30: Pernyataan ise untuk sistem pemarkahan (a) Latihan ini adalah lanjutan daripada atur cara untuk pernyataan Tf yang digunakan untuk sistem pemarkahan. Jika markah kurang daripada 40, pernyataan #1se akan dilaksanakan, Tsipkan sintaks berilcut: Sistem Pemarkahan
” Markah=39 response.write ‘Markah anda : ” &Markah response.write “
Anda lulus jika dapat markah 40 ke atas
" if (Markah>39) then response.write “Tahniah
" response.write “Anda lulus
" else response.write “Anda gagal
” response.write “Ulang mata pelajaran
" end if b> (b) Hasil akhir output adalah seperti Rajah 5.39. Markah anda adalah 39, pernyataan £1se akan dilaksanakan dan mesej yang dicetak adalah Anda gagal, ulang matapelajaran.‘Asas Pembangunan ASP_ 1-153 Ble Edt Yew Go Gookmarks Tools Help e->-8 Sistem Pemarkahan Markah anda : 39 Anda luius jika dapat markah 40 ke atas Anda gagal Ulang mata pelajaran Rajah 5.39 Paparan penggunaan pernyataan else Latihan 5.31: Pernyataan £1se untuk membandingkan dua nilai (a) Acur cara ini akan membandingkan dua nilai, iaicu nilai A dan B. Nilai a=3 dan b=1. Pernyataan £1se dilaksanakan jika syarat palsu dan “B lebih besar dari A” akan dicetak. Jika syarat adalah benar, “A lebih besar dari B” akan dicetak. Taipkan sintaks seperti berikut: Membandingkan dua nilai
<% A-1 B=3 response.write “Nilai A: " &A response.write “ dan A: " &B If (A > B) then response.write “
A lebih besar dari B” else response.write “
B lebih besar dari A” end If > (b) Contoh output adalah seperti Rajah 5.40.154 | Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP yee file Edit -Vew Go Bookmarks Tools Help eo - 8 ‘Membandingkan dua nilai Nilai A: 1 dan A:3 B lebih besar dari A http: localhost /bukwasp, Rajah 5.40 Paparan penggunaan pernyataan Else 5.7.1.3 Pernyataan Bisett Pemnyataan E1serf digunakan untuk kes yang menyediakan lebih daripada dua pilihan, Syarat akan diuji dari atas ke bawah. Rajah 5.41 menunjukkan contoh carta alir pernyataan Else bagi perbandingan pernyataan adakah A>B2. Terdapat tiga kemungkinan jawapan, iaitu sama ada AB. Hanya satu pilihan sahaja yang akan dipilih dan dilaksanakan. | I£ (syarat) | kod dilaksanakan jika syarat If benar | ElseIf (syarat) then kod dilaksanakan jika syarat ElseIf benar Else kod dilaksanakan jika semua syarat tidak dipenuhi end If Rajah 5.41 Carta alir pernyataan ElseIf Latihan 5.32: Pernyataan £1se1£ untuk sistem pemarkahan (a) Latihan ini adalah lanjutan daripada atur cara untuk pernyataan Else rf yang digunakan untuk sistem pemarkahan. Markah anda ialah 79 dan terdapatAsas Pembangunan ASP 1-155 tiga kemungkinan markah anda boleh berada sama ada markah>80, markah>70 dan markah<70. Hasil akhir hanyalah satu pernyataan yang akan dilaksanakan. Markah=79 response.write “Markah anda : " &Markah response.write “
Gred A jika dapat markah 80 ke atas
" If (Markah>80) then response.write “Tahniah
" response.write “Anda dapat gred A
" ElseIf (Markah>70) then response.write “cb>Lulus
" response.write “Anda dapat gred B
” else response.write “Anda gagal
" response.write “Ulang mata pelajarancbr/>” end If &> | Sistem Pemarkahan
" (b) Contoh output adalah seperti Rajah 5.42. fle Edt Wew Go Bookmarks Tools Help Sa- > - & @ @ [hi rwpectonmaal Sistem Pemarkahan Markah anda : 79 Gred A jika dapat markah $0 ke atas Lulus Anda dapat gred B Rajah 5.42 Hasil akhir pernyataan ElseIf156 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP Latihan 5.33: Pernyataan £1ser£ membandingkan dua nilai (a) Atur cara ini akan membandingkan dua nilai, iaitu nilai A dan B, Nilai awalan adalah A=1 dan B=3. Jika A>B, mesej ‘A lebih besar dari B” akan dicetak. Sekiranya A=B, “A sama dengan B” akan dicetak. Jika kedua-dua syarat tidak dipenuhi, “B lebih besar dari A” akan dicetak. Pernyataan ElseIf
B) then response.write “
A lebih besar dari B” elself (A = B) then response.write “
A sama dengan B” else response.write “cbr>B lebih besar dari A” end If > (b) Contoh output adalah seperti Rajah 5.43. file Edit View Go Bookmarks Tools Help ee) <% response.write “
” Nilai=1 response.write “Input anda : “ & Nilai response.write “
Penggunaan pernyataan If
”" if (Nilai = 0) then response.write “Hasil elseif (Nilai = 1) then response.write “Hasil = 1
” elseif (Nilai = 2) then response.write “Hasil = 2
” end if response.write “Penggunaan pernyataan Select Case
" Select Case (Nilai) 0
”Asas Pembangunan ASP | 159 case 0 ] response.write “Hasil = 0” case 1 response.write “Hasil = 1” case 2 response.write “Hasil = 2” end select > (©) Hasil akhir perbandingan pernyataan 1 dan Select Case adalah sama, iaitu “Hasil=1” (rujuk Rajah 5.45). (Sy aed Perbandingan pernyataan If dan Select Case Input anda : 1 Penggunaan pemyataan If Hasil = 1 Penggunaan pemyataan Select Case Hasil Rajah 5.45 Hasil akhir perbandingan pernyataan If dan Select Case Latihan 5.35: Pernyataan select Case (a) Latihan ini menunjukkan penggunaan pernyataan Select Case untuk pembolehubah berjenis aksara. Nilai awalan pembolehubah adalah “Ya”. Taipkan sintaks berikut: <% response.write "Pernyataan Select Case
" Nilai = “Ya” response.write “Input anda : ” &Nilai response.write “
Hasil : "aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.Asas Pembangunan ASP | 161 case 2 response.write ("Isnin”) case 3 response.write ("Selasa”) case 4 response.write ("Rabu") case 5 response.write ("Khamis”) case 6 response.write ("Jumaat”) case 7 response.write (*Sabtu”) end select b> (b) Contoh output adalah seperti Rajah 5.47. File Edit View Go Bookmarks Toos Heb @->-f © py [TT nt: focahost/bukwasp ab Penggunaan pernyataan Select Case Hari ini ialah hari Selasa Rajah 5.47 Paparan penggunaan pernyataan Select Case 5.7.2. Pernyataan Gelung Pernyataan gelung atau ulangan membolehkan pernyataan dikodkan sekali sahaja dalam atur cara tetapi pelaksanaannya boleh diulang beberapa kali. Bilangan ulangan hendaklah dikawal supaya atur cara dapat ditamatkan dengan betul. Terdapat dua cara untuk mengawal ulangan, iaitu menggunakan pembilang atau data sentri dalam ungkapan bersyarat. Pembilang digunakan jika bilangan ulangan diketahui semasa atur cara dikod, jika tidak , data sentri akan digunakan. Logik gelung terbahagi kepada dua jenis, iaitu logik gelung prapengujian dan pascapengujian. Logik gelung prapengujian adalah pengujian dilaksanakan dahulu sebelum pernyataan dilaksanakan. Logik gelung pascapengujian pula adalah pengujian dilaksanakan setelah pernyataan dilaksanakan. Rajah 5.48 menunjukkan logik gelung prapengujian, manakala Rajah 5.49 pula menunjukkan logik gelung pascapengujian.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.Asas Pembangunan ASP_ | 163 Format pernyataan For. . .Next: For counter = mula To tamat [Step step] | (pernyataan] | [Exit For] [pernyataan] | Next | Nota: (a) Ungkapan_awal diguna untuk memberikan nilai awalan kepada pembolehubah kawalan. (b) Ungkapan_syarat digunakan untuk mengawal pelaksanaan gelung. (c) Ungkapan_peningkatan dilaksanakan sebaik sahaja pelaksanaan badan gelung selesai. Pernyataan For. ..Next terdiri daripada tiga pernyataan, iaitu ungkapan awal, ungkapan syarat, dan ungkapan peningkatan. Pernyataan yang pertama dipanggil sebagai ungkapan awal yang diguna untuk memberikan nilai awalan bagi pembolehubah yang akan digunakan untuk mengawal proses gelung. Pembolehubah ini digunakan sebagai pembilang dalam pernyataan gelung. Pernyataan yang kedua pula dikenali sebagai ungkapan syarat. Pernyataan ini membolchkan anda menentukan syarat bagi membolchkan gelung dilaksanakan. Jika syarat adalah benar, maka gelung akan dilaksanakan dan pernyataan akan diproses. Jika syarat adalah palsu, pernyataan tersebut tidak akan dilaksanakan dan gelung dihentikan. Pernyataan ketiga pula dalam pernyataan For. . .Next adalah pernyataan ungkapan peningkatan atau penyusutan yang dikenali sebagai step. Pernyataan ini digunakan bagi mengubah nilai pembolehubah pada Pernyataan For...Next. Kebiasaannya operator penokokan digunakan pada pernyataan ungkapan peningkatan bagi menggandakan nilai dengan satu bagi setiap gelung yang telah dilaksanakan. Pernyataan ini amat penting kerana boleh meng- hentikan gelung sekiranya syarat adalah palsu. Sekiranya tidak, gelung akan dilaksanakan sehingga infiniti. Operator penyusutan juga boleh digunakan untuk pernyataan ketiga For...Next bagi membuat penyusutan nilai pada gelung yang diproses. Ia membolehkan anda mencipta gelung For...Next yang membuat kiraan menurun. Apabila mencipta penokokan, anda tidak dibataskan dengan menggunakan operator penokokan dan penyusutan bagi mengubah nilai sebanyak satu. Nilai boleh terdiri daripada pelbagai jenis data termasuklahaa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.170 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP ©) Mozilla Firefox Penggunaan While... Wend Nilai Nilai Nilai Nilai Nilai Wwe Rajah 5.55 Paparan penggunaan pernyataan Whi le 5.7.2.4 Pernyataan do. ..Loop Pernyataan gelung Do. . .Loop adalah hampir sama dengan penyataan While, tetapi pengujian syarat dilaksanakan pada akhir gelung. Pernyataan Do..Loop amat berguna jika anda mempunyai sebahagian kod yang anda hendak laksanakan sekurang-kurangnya sekali, tanpa mengira bagaimana syarat tersebut dinilai. Rajah 5.56 menunjukkan carta alir pernyataan Do..Loop. a Pernyataan Ya | ea Keluar gelung)“Arahan Le ~~ Syarat_Figak’|_seterusn Rajah 5.56 Carta alir pernyataan Do. . .Loop Format pernyataan Do..Loop ada dua cara, iaitu: | Do [{While | Until} syarat) (pernyataan]) [Exit Do] | (pernyataan] LoopAsus Pembangunan ASP | 171 atau Do - | (pernyataan} [Exit Do] (pernyataan} Loop [{While | Until} syarat] Nota: (@) Pernyataan akan diulang selagi ungkapan syarat tidak 0. (b) Pernyataan juga akan dilaksanakan sckurang-kurangnya sekali. (© Ujian perlu dilakukan di akhir pergelungan. Latihan 5.42: Pernyataan Do..Loop (a) Latihan ini adalah berkenaan dengan penggunaan pernyataan Do.-Loop. Taipkan sintaks berikut: , Pengunaan pernyataan Do. ..Loop
<% Dim Nilai Nilais5 Do response.write("Nilai : “éNilai&”
") Nilai=Nilai-1 loop until Nilai =0%> (b) Rajah 5.57 menunjukkan hasil penggunaan pernyataan Do..Loop. eed Fle Edt View Go Gockmarks Tools Heb B-D- GB OB DIC mortocarertbasy Pengunaan perayataan Do...Loop Nilai: 5 Nilai : + Nilai : 3 Nilai Nilai Rajah 5.57 Paparan penggunaan pernyataan Do. . Loop172 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP Latihan 5.43: Pernyataan Do..Loop (@) Latihan ini menunjukkan cara melaksanakan pernyataan Do. . .Loop menggunakan kaedah berbeza daripada latihan sebelum ini. Taipkan sintaks berikut: Pengunaan pernyataan Do...Loop
") | Nilaiswilai-2 loop | ie | (b) Rajah 5.58 menunjukkan hasil penggunaan pernyataan Do. . . Loop. w Be Tools Help -@ Gy [Ti hito:itocahd Pengunaan perayataan Do...Loop Nilai: 5 Nilai Nilai Nilai Nilai Hi bu Rajah 5.58 Paparan penggunaan pernyataan Do. .Loop 5.8 MANIPULASI TARIKH DAN MASA Dalam bahagian ini, anda akan mempelajari mempelbagaikan kegunaan tarilth dan masa dalam atur cara ASP (rujuk Jadual 5.7).Asas Pembangunan ASP | -173 Jadual 5.7 Fungsi masa dan tarikh Fungsi Sintaks Penerangan Date ————_-Mengembalikan tarikh semasa_ komputer pelayan Time Mengembalikan masa semasa komputer pelayan Now <%=nows> Mengembalikan tarikh dan masa Day <$=day (now) 8> Mengembalikan hari dalam bulan semasa Year Mengembalikan tahun semasa Weekday <%=weekday (now) $> Mengembalikan hari dalam seminggu Weekdayname <%= weekdayname(now)%> Mengembalikan nama hari dalam seminggu 5.8.1 Bulan (a) Taipkan atur cara seperti di bawah ini dalam pengedit teks seperti Notepad, Macromedia Dreamweaver atau Microsoft Frontpage. Fungsi VBScript untuk mengetahui maklumat Bulancbr: sbr>Bulan sekarang:

Singkatan

<%response. Write (monthname (1) ) $> <#response. Write (monthname (2) ) $> aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.176 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP (b) Simpan fail tersebut dengan nama DTime.asp dan buka pelayar web anda dan taipkan hetp://ocalhost/DTime.asp dan anda akan melihat output seperti di Rajah 5.60 ‘DmaouillaFirelox Tarikh dan Masa ‘Tarileh [1/3/2004 ‘Masa (1154:12 PM Rajah 5.60 Output aturcara DTime.asp 5.8.3 Masa dan Ucapan (a) Seterusnya taipkan atur cara seperti di bawah ini menggunakan pengedit teks seperti Notepad, Macromedia Dreamweaver atau Microsoft Frontpage. - : | | | | <%response.write ("Waktu Sekarang”) $> Tarikh & Masa ” & now()) > <#If h<12 then response.write ("Selamat Pagi!”) else response.write ("Selamat Malam!”) end ift> aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.image not availableaa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.186 / Pembangunan Aplikasi Web Menggunakan ASP Penggunaan fungsi strReverse <& Nama = “Afiqah Nur Aqilah” Alamat="Universiti Teknologi Malaysia” noTel = “12345"%> Perkataan Asal Perkataan Terbalik <%response.write (strReverse (Nama) ) $> (b) Simpan fail tersebut dengan nama SirRvs.asp dan buka pelayar web anda dan taipkan betp://localhost/StrRus.asp dan anda akan melihat output seperti di Rajah 5.69, Bynes Bie Edt ew Go Bookmarks” Tods Help @-o- eo ahora Penggunaan fungsi st'Reverse Perkataan Asal Perkataan Terbalik ‘Afigah Nur Aglah haligA ruN hagfA Uriversiti Teknolog Malaysia aisyalaM igolonkeT itisrevinlT 12345 Rajah 5.69 Ourput atur cara StrRus.asp dilihat dengan menggunakan Mozilla Firefoxaa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.image not availableaa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.image not availableimage not availableimage not availableimage not availableimage not availableimage not availableaa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.image not availableimage not availableimage not availableimage not availableimage not availableimage not availableaa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.image not availableimage not availableimage not availableimage not availableimage not availableimage not availableaa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.image not availableaa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.image not availableimage not availableimage not availableaa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.aa You have either reached a page that is unavailable for viewing or reached your viewing limit for this book.PEMBANGUNAN APLIKAS! WEB MENGGUNAKAN ACTIVE SERVER PAGES (ASP) Persekitaran web menyediakan pelbagai teknologi serta komponen bagi tujuan pembangunan aplikasi web. Contoh teknologi atau komponen sedia ada yang boleh digunakan adalah seperti objek HTML piawai, skrip-pelanggan (JavaScript, VB Script), teknologi sebelah pelayan seperti Active Server Pages (ASP), Hypertext Preprocessor (PHP), dan Java Server Pages (JSP). Kepelbagaian ini membolehkan persekitaran web digunakan untuk pembangunan pelbagai jenis aplikasi web sama ada berbentuk konvensional, multimedia atau saintifik. Justeru itu buku ini memberi pendedahan dan panduan kepada pembaca untuk membangunkan aplikasi web dengan menggunakan teknologi ASP. Selain itu, buku ini juga menerangkan tentang teknologi web secara umum, penggunaan sistem pengurusan pangkalan data dalam aplikasi web yang dibangunkan, penghasilan laporan dengan menggunakan Crystal Report dan cara menghasilkan laman web bagi troli pembelian. Sila layari laman web http://www.is.fsksm.utm.my/buku untuk memperoleh contoh aplikasi mudah yang telah dibangun dengan menggunakan teknologi ASP. Buku ini sesuai digunakan sebagai bahan pengajaran dan pembelajaran oleh pensyarah, pelajar mahupun pembaca umum yang berminat untuk membangunkan sistem aplikasi web menggunakan ASP. Mohd Shahizan Othman berkelulusan ljazah Sarjana Teknologi Maklumat dari Universiti Kebangsaan Malaysia, ljazah Sarjana Muda Sains Komputer dan Diploma Sains Komputer dari Universiti Teknologi Malaysia. Mula berkhidmat sebagai pensyarah di Fakulti Sains e Komputer dan Sistem Maklumat, UTM sejak tahun 2001. Sebelum itu, beliau pernah a bertugas sebagai Juruanalisa Sistem di Kumpulan Perubatan Penawar dan Perkhidmatan Rundingan Industri Malaysia. Beliau telah menghasilkan dua karya berjudul Microsoft SQL Server 2000: Teori dan Amali (penulisan bersama - 2004) dan Pengaturcaraan Web Hypertext Preprocessor (PHP) (penulisan bersama - 2006) terbitan Penerbit UTM. Suraya Miskon berkelulusan ljazah Sarjana Sains (Sains Komputer), liazah Sarjana Muda Sains Komputer, dan Diploma Sains Komputer, kesemiuanya dari Universiti Teknologi Malaysia. Mula berkhidmat dj Fakulti Sains Komputer dan Sistem Maklumat, UTM pada tahun 1999. § Karya beliau yang diterbitkan Penerbit UTM ialah Microsoft SQL Server 2000: Teori dan Amali | (penulisan bersama- 2004) dan Pengaturcaracn Web Hypertext Preprocessor (PHP) (penulisan bersama - 2006) Syed Norris Hilemi Syed Abdullah berkelulusan ljazah Sarjana Sains (Sains Komputer). \jazah Sarjana Muda Sains Komputer, dan Diploma Sains Komputer, kesemuanya dari Universiti “Teknologi Malaysia. Karya beliau berjudul Microsoft SQL Server 2000: Teori dan Amali (penulisan bersama - 2004) dan Pengaturcaraan Web Hypertext Preprocessor (PHP) (penulisan bersama - 2006) juga diterbitkan Penerbit UTM. T 6a j\ ISBN 983-S52-0400-4 03500 Penerbit | | | Lizawati Mi Yusuf berkelulusan ljazah Sarjana Teknologi Maklumat dari Universiti Kebangsaan Malaysia, ljazah Sarjana Muda Sains Komputer dan Diploma Sains Komputer dari Universiti “Teknologi Malaysia. Beliau mula berkhidmat di Fakulti Sains Komputer dan Sistem Maklurat, UTM sejak tahun 2000. Karya beliau berjudul Pengaturcaraan Web Hypertext Preprocessor (PHP) (penulisan bersama) diterbitkan Penerbit UTM pada tahun 2006. UNIVERSIT! TEKNOLOGI MALAYSIA 9 "789835"'204005: Das könnte Ihnen auch gefallen The Subtle Art of Not Giving a F*ck: A Counterintuitive Approach to Living a Good Life Von Everand The Subtle Art of Not Giving a F*ck: A Counterintuitive Approach to Living a Good Life Mark Manson Bewertung: 4 von 5 Sternen 4/5 (5794) Shoe Dog: A Memoir by the Creator of Nike Von Everand Shoe Dog: A Memoir by the Creator of Nike Phil Knight Bewertung: 4.5 von 5 Sternen 4.5/5 (537) Adrm11 Toc EN 20190215 Dokument8 Seiten Adrm11 Toc EN 20190215 wahyu 33% (9) Zeitschriften Podcasts Noten 6 - Laporan 3 Bulan Equipment Fassar Dokument28 Seiten 6 - Laporan 3 Bulan Equipment Fassar ferry291293 Noch keine Bewertungen Tugas Pengantar Organisasi Komputer Dokument2 Seiten Tugas Pengantar Organisasi Komputer ferry291293 Noch keine Bewertungen Form Wo Dokument1 Seite Form Wo ferry291293 Noch keine Bewertungen Periodic Inspection Check Palet Roller & Steel Ball: Facility Maintenance Dokument1 Seite Periodic Inspection Check Palet Roller & Steel Ball: Facility Maintenance ferry291293 Noch keine Bewertungen Data Personal Computer Operasional: Periode: Mei 2015 NO User Lokasi Keterangan Dokument4 Seiten Data Personal Computer Operasional: Periode: Mei 2015 NO User Lokasi Keterangan ferry291293 Noch keine Bewertungen Grafik Laba Dokument3 Seiten Grafik Laba ferry291293 Noch keine Bewertungen Luas Gudang Dokument1 Seite Luas Gudang ferry291293 Noch keine Bewertungen Rekap Lembur Fassar Dokument6 Seiten Rekap Lembur Fassar ferry291293 Noch keine Bewertungen Kenz Digital Printing Dokument1 Seite Kenz Digital Printing ferry291293 Noch keine Bewertungen Daftar Kehadiran Rapat: Scan Me Dokument2 Seiten Daftar Kehadiran Rapat: Scan Me ferry291293 Noch keine Bewertungen Instalasi OS Puppy Dokument20 Seiten Instalasi OS Puppy ferry291293 Noch keine Bewertungen Read Me Dokument1 Seite Read Me ferry291293 Noch keine Bewertungen Master Wo Dokument4 Seiten Master Wo ferry291293 Noch keine Bewertungen BSI Modul D3 WebProgramming1 RevMaret2016 Dokument82 Seiten BSI Modul D3 WebProgramming1 RevMaret2016 ferry291293 Noch keine Bewertungen Balanced Scorecard Dokument14 Seiten Balanced Scorecard ria Noch keine Bewertungen Detil Pintu Dokument1 Seite Detil Pintu ferry291293 Noch keine Bewertungen Articles About Education (Kumpulan Artikel Bahasa Inggris Tentang Pendidikan) Dokument4 Seiten Articles About Education (Kumpulan Artikel Bahasa Inggris Tentang Pendidikan) ferry291293 Noch keine Bewertungen Kamus Data Dokument1 Seite Kamus Data ferry291293 Noch keine Bewertungen Referensi Harga Teknik Dokument10 Seiten Referensi Harga Teknik ferry291293 Noch keine Bewertungen Proposal SIRS Dokument15 Seiten Proposal SIRS zspider2002 Noch keine Bewertungen Interaksi Manusia Komputer Dokument11 Seiten Interaksi Manusia Komputer ferry291293 Noch keine Bewertungen Pemrograman Web 1: Pertemuan 1 Dokument25 Seiten Pemrograman Web 1: Pertemuan 1 ferry291293 Noch keine Bewertungen Detil Pintu Dokument1 Seite Detil Pintu ferry291293 Noch keine Bewertungen Instalasi OS Puppy Dokument20 Seiten Instalasi OS Puppy ferry291293 Noch keine Bewertungen Visual Basic 6 Dokument8 Seiten Visual Basic 6 ferry291293 Noch keine Bewertungen Program Aplikasi Stok Barang Plus Report Dokument47 Seiten Program Aplikasi Stok Barang Plus Report Eko Sugiharto 80% (15) Jurnal 2008240256 Avicenna R.A Dan 2008240344 Raudah Dokument8 Seiten Jurnal 2008240256 Avicenna R.A Dan 2008240344 Raudah ferry291293 Noch keine Bewertungen Makalah Apsi Dokument100 Seiten Makalah Apsi Saiful Zuhri Noch keine Bewertungen Yes Please Von Everand Yes Please Amy Poehler Bewertung: 4 von 5 Sternen 4/5 (1891) The Yellow House: A Memoir (2019 National Book Award Winner) Von Everand The Yellow House: A Memoir (2019 National Book Award Winner) Sarah M. Broom Bewertung: 4 von 5 Sternen 4/5 (98) Hidden Figures: The American Dream and the Untold Story of the Black Women Mathematicians Who Helped Win the Space Race Von Everand Hidden Figures: The American Dream and the Untold Story of the Black Women Mathematicians Who Helped Win the Space Race Margot Lee Shetterly Bewertung: 4 von 5 Sternen 4/5 (895) The Hard Thing About Hard Things: Building a Business When There Are No Easy Answers Von Everand The Hard Thing About Hard Things: Building a Business When There Are No Easy Answers Ben Horowitz Bewertung: 4.5 von 5 Sternen 4.5/5 (344) The Little Book of Hygge: Danish Secrets to Happy Living Von Everand The Little Book of Hygge: Danish Secrets to Happy Living Meik Wiking Bewertung: 3.5 von 5 Sternen 3.5/5 (399) Grit: The Power of Passion and Perseverance Von Everand Grit: The Power of Passion and Perseverance Angela Duckworth Bewertung: 4 von 5 Sternen 4/5 (588) The Emperor of All Maladies: A Biography of Cancer Von Everand The Emperor of All Maladies: A Biography of Cancer Siddhartha Mukherjee Bewertung: 4.5 von 5 Sternen 4.5/5 (271) Devil in the Grove: Thurgood Marshall, the Groveland Boys, and the Dawn of a New America Von Everand Devil in the Grove: Thurgood Marshall, the Groveland Boys, and the Dawn of a New America Gilbert King Bewertung: 4.5 von 5 Sternen 4.5/5 (266) Never Split the Difference: Negotiating As If Your Life Depended On It Von Everand Never Split the Difference: Negotiating As If Your Life Depended On It Chris Voss Bewertung: 4.5 von 5 Sternen 4.5/5 (838) A Heartbreaking Work Of Staggering Genius: A Memoir Based on a True Story Von Everand A Heartbreaking Work Of Staggering Genius: A Memoir Based on a True Story Dave Eggers Bewertung: 3.5 von 5 Sternen 3.5/5 (231) Principles: Life and Work Von Everand Principles: Life and Work Ray Dalio Bewertung: 4 von 5 Sternen 4/5 (599) On Fire: The (Burning) Case for a Green New Deal Von Everand On Fire: The (Burning) Case for a Green New Deal Naomi Klein Bewertung: 4 von 5 Sternen 4/5 (73) Elon Musk: Tesla, SpaceX, and the Quest for a Fantastic Future Von Everand Elon Musk: Tesla, SpaceX, and the Quest for a Fantastic Future Ashlee Vance Bewertung: 4.5 von 5 Sternen 4.5/5 (474) Team of Rivals: The Political Genius of Abraham Lincoln Von Everand Team of Rivals: The Political Genius of Abraham Lincoln Doris Kearns Goodwin Bewertung: 4.5 von 5 Sternen 4.5/5 (234) The World Is Flat 3.0: A Brief History of the Twenty-first Century Von Everand The World Is Flat 3.0: A Brief History of the Twenty-first Century Thomas L. Friedman Bewertung: 3.5 von 5 Sternen 3.5/5 (2259) Angela's Ashes: A Memoir Von Everand Angela's Ashes: A Memoir Frank McCourt Bewertung: 4.5 von 5 Sternen 4.5/5 (440) Rise of ISIS: A Threat We Can't Ignore Von Everand Rise of ISIS: A Threat We Can't Ignore Jay Sekulow Bewertung: 3.5 von 5 Sternen 3.5/5 (137) Steve Jobs Von Everand Steve Jobs Walter Isaacson Bewertung: 4.5 von 5 Sternen 4.5/5 (806) Fear: Trump in the White House Von Everand Fear: Trump in the White House Bob Woodward Bewertung: 3.5 von 5 Sternen 3.5/5 (738) The Unwinding: An Inner History of the New America Von Everand The Unwinding: An Inner History of the New America George Packer Bewertung: 4 von 5 Sternen 4/5 (45) Bad Feminist: Essays Von Everand Bad Feminist: Essays Roxane Gay Bewertung: 4 von 5 Sternen 4/5 (1015) John Adams Von Everand John Adams David McCullough Bewertung: 4.5 von 5 Sternen 4.5/5 (2409) The Gifts of Imperfection: Let Go of Who You Think You're Supposed to Be and Embrace Who You Are Von Everand The Gifts of Imperfection: Let Go of Who You Think You're Supposed to Be and Embrace Who You Are Brene Brown Bewertung: 4 von 5 Sternen 4/5 (1090) The Glass Castle: A Memoir Von Everand The Glass Castle: A Memoir Jeannette Walls Bewertung: 4.5 von 5 Sternen 4.5/5 (1712) The Light Between Oceans: A Novel Von Everand The Light Between Oceans: A Novel M.L. Stedman Bewertung: 4.5 von 5 Sternen 4.5/5 (789) The Outsider: A Novel Von Everand The Outsider: A Novel Stephen King Bewertung: 4 von 5 Sternen 4/5 (1839) The Sympathizer: A Novel (Pulitzer Prize for Fiction) Von Everand The Sympathizer: A Novel (Pulitzer Prize for Fiction) Viet Thanh Nguyen Bewertung: 4.5 von 5 Sternen 4.5/5 (120) The Woman in Cabin 10 Von Everand The Woman in Cabin 10 Ruth Ware Bewertung: 3.5 von 5 Sternen 3.5/5 (2322) Brooklyn: A Novel Von Everand Brooklyn: A Novel Colm Tóibín Bewertung: 3.5 von 5 Sternen 3.5/5 (1937) A Man Called Ove: A Novel Von Everand A Man Called Ove: A Novel Fredrik Backman Bewertung: 4.5 von 5 Sternen 4.5/5 (4609) The Perks of Being a Wallflower Von Everand The Perks of Being a Wallflower Stephen Chbosky Bewertung: 4.5 von 5 Sternen 4.5/5 (2101) Wolf Hall: A Novel Von Everand Wolf Hall: A Novel Hilary Mantel Bewertung: 4 von 5 Sternen 4/5 (3811) Little Women Von Everand Little Women Louisa May Alcott Bewertung: 4 von 5 Sternen 4/5 (104) A Tree Grows in Brooklyn Von Everand A Tree Grows in Brooklyn Betty Smith Bewertung: 4.5 von 5 Sternen 4.5/5 (1929) Manhattan Beach: A Novel Von Everand Manhattan Beach: A Novel Jennifer Egan Bewertung: 3.5 von 5 Sternen 3.5/5 (792) The Art of Racing in the Rain: A Novel Von Everand The Art of Racing in the Rain: A Novel Garth Stein Bewertung: 4 von 5 Sternen 4/5 (4200) Sing, Unburied, Sing: A Novel Von Everand Sing, Unburied, Sing: A Novel Jesmyn Ward Bewertung: 4 von 5 Sternen 4/5 (1103) Her Body and Other Parties: Stories Von Everand Her Body and Other Parties: Stories Carmen Maria Machado Bewertung: 4 von 5 Sternen 4/5 (821) The Constant Gardener: A Novel Von Everand The Constant Gardener: A Novel John le Carré Bewertung: 3.5 von 5 Sternen 3.5/5 (104) Fußzeilenmenü Zurück nach oben Über Über Scribd Everand: E-Books und Hörbücher SlideShare Presse Werden Sie Teil unseres Teams! Kontaktieren Sie uns Freunde einladen Scribd für unternehmen Support Hilfe / Häufige Fragen Zugänglichkeit Hilfe beim Kauf AdChoices Rechtliches Geschäftsbedingungen Datenschutz Urheberrecht Meine persönlichen Daten nicht freigeben oder verkaufen Gesellschaftliches Instagram Instagram Twitter Twitter Facebook Facebook Pinterest Pinterest Holen Sie sich unsere kostenlosen Apps Über Über Scribd Everand: E-Books und Hörbücher SlideShare Presse Werden Sie Teil unseres Teams! Kontaktieren Sie uns Freunde einladen Scribd für unternehmen Rechtliches Geschäftsbedingungen Datenschutz Urheberrecht Meine persönlichen Daten nicht freigeben oder verkaufen Support Hilfe / Häufige Fragen Zugänglichkeit Hilfe beim Kauf AdChoices Gesellschaftliches Instagram Instagram Twitter Twitter Facebook Facebook Pinterest Pinterest Holen Sie sich unsere kostenlosen Apps Dokumente Sprache: Deutsch close menu English Español Português Deutsch(ausgewählt) Français Русский Italiano Română Bahasa Indonesia Mehr erfahren Copyright © 2024 Scribd Inc. Sprache: Deutsch close menu English Español Português Deutsch(ausgewählt) Français Русский Italiano Română Bahasa Indonesia Mehr erfahren Copyright © 2024 Scribd Inc.