7.3.

SYSTEMOWE UJCIE MINIMALIZACJI ZAGROENIA

WIBROAKUSTYCZNEGO

Spoeczestwo i zarzdzajcy przemysem rnych szczebli s coraz bardziej wiadomi

spoecznego znaczenia tych strat, podejmuje si wic cay zesp dziaa, majcych ju
charakter systemowy. Zakres tych dziaa musi by bardzo szeroki, od zmian
konstrukcyjnych maszyny jako rda haasu, przez zmiany konstrukcyjne [115] i
architektoniczne budynkw fabrycznych a do zmian organizacyjnych w sposobie pracy.
Wymaga to liczcych si nakadw finansowych, ktrych systematyk w lad za Puzyn, [40,
r. 7] przedstawiono na rys. 7.2. Jak wida z rysunku zakres moliwych przedsiwzi jest
bardzo szeroki i musi by kosztowny. W 1970 r. obnienie poziomu haasu o l dB kosztowao
20 ty. z dla hamowni silnikw spalinowych a 100 ty. z dla odrzutowych. Mnoc ostronie
te sumy przez 5 (z tytuu inflacji) mamy odpowiednio 100 ty. z i 0,5 min z. S to sumy nie-
bagatelne i tak wysokie dlatego, e filozofia antyhaasowa w projektowaniu zjawia si w tych
zakadach dopiero przy ich modernizacji.
Projektanci, konstruktorzy i wytwrcy maszyn i urzdze musz sobie zdawa spraw z
faktu, e kady ich wyrb jest potencjalnym rdem drga i haasu. Std te wyrb ten,
oprcz doskonaych cech uytkowych, powinien cechowa si minimalnym poziomem
zakce wibroakustycznych emitowanych w otoczenie, moliwym na danym poziomie
wiedzy i technologii.
 Maszyny i urzdzenia s uczestnikami zoonych procesw technologicznych, ktre na
og mog by realizowane za pomoc alternatywnych metod i rodkw. Std te projektanci
procesw, oprcz warunkw wysokiej, efektywnoci danej technologii, powinni dodatkowo
uwzgldni wybr takiego wariantu procesu, parku maszyn i urzdze, ktry zapewniby rw-
nie minimum zakce w postaci drga i haasu.
Architekci projektujcy zakady przemysowe, znajc zasady generacji, a zwaszcza
propagacji haasu, mog w znacznym stopniu obniy poziom haasu w strefie wewntrznej i
zewntrznej zakadu przemysowego. Warto tu przykadowo wskaza, e usytuowanie
haaliwej maszyny w narou hali, zamiast w rodku, moe spowodowa podwyszenie
poziomu haasu o 6 dB. Ten sam rzd obnienia haasu uzyskuje si z kolei przez racjonalne
wytumienie pomieszcze, ktre, jak wynika z powyszego, nie zawsze musi by konieczne.
Podobne efekty na zewntrz zakadu mona uzyska poprzez odpowiednie sytuowanie
wzgldem strefy chronionej budynkw cichych i haaliwych.
Konstruktorzy budynkw przemysowych, zwaszcza wielokondygnacyjnych, znajc
zasady izolacji i eliminacji drga mog w istotny sposb obniy zagroenie drganiowe
otoczenia. Odnosi si to zarwno do ludzi uczestniczcych w procesie produkcji, jak rwnie
do samych maszyn i konstrukcji budowlanych.
Du rol w procesie minimalizacji haasu i drga odgrywaj suby eksploatacyjne i
remontowe w zakadach przemysowych. Na przykad lune mocowanie drgajcej osony
maszyny moe by przyczyn znacznego podwyszenia poziomu haasu na stanowisku pracy.
Podobnie, waciwe smarowanie w przypadku przekadni duych mocy daje obnik poziomu
haasu rzdu kilku dB.
Ostatni etap omawianego procesu tu wspdziaanie dozoru technicznego zakadu ze
subami zdrowia i bhp. W wyniku ich dobrej wsppracy szkodliwe oddziaywanie drga i
haasu na pracownikw moe by w znacznym stopniu obnione. Mowa tu przede wszystkim
o kwalifikowaniu i selekcji ludzi do prac na stanowiskach o duej szkodliwoci, zapewnieniu
osobistych ochronnikw suchu, butw i rkawic antywibracyjnych itp. W skrajnych
przypadkach duego zagroenia zdrowia niezbdne jest takie usytuowanie organizacji
produkcji, by moliwe byo wprowadzenie ogranicze w czasie ekspozycji na drgania i haas.
Jak wida, naszkicowane tu przedsiwzicia s bardzo szerokie i zoone, co wicej
zachodz tu na og przeciwstawne kryteria i wymagania. Z tej racji efektywne rozwizanie
tego problemu moliwe jest jedynie metodami techniki systemw [115, 116]. Dla ilustracji
omawianego zagadnienia przytoczono na rys. 7.3 szkic najwaniejszych poczyna
przeciwzakceniowych w systemie rdo - droga propagacji - odbiorniki. Jest to
uszczegowienie rys. 7.2 w odniesieniu do jednej maszyny, a wic zejcie w abstrakcji
o jeden poziom niej.