KOLEGJI HUMANISTICA-FERIZAJ

LNDA: SHKRIMI AKADEMIK

Prof.Dr. Ismail Hasani

 ESEJA DHE LLOJET E SAJ

Termi ESE vjen nga frngjishtja dhe do t thot mundim,prpjekje pr t shkruar.

Eseja sht nj lloj shkrimi i shkurtr q ka n baz faktn dhe jo trillimin.
do njeri mund t shkruaj ese, pra mund t shfaq opinionin rreth nj teme a nj
fakt t caktuar.

Eseja sht nj form joletrare e t shkruarit q paraqet nj pikpamje t shkruesit

pr nj tem t caktuar.

Eset dallohen n:
Formale ose t mirfillta
dhe jo formale ose jo t mirfillta.

Eset e mirfillta- dallohen nga zbrthimi logjik i tems nga saktsia e hollsi t
argumenteve q sjell krijuesi nga thellsia e mendimit dhe maturia n opinionin e
shfaqur.

Eset jo t mirfillta-trajtojn temn n mnyr t shkujdesur pa i dhn shum

rndsi argumentit ndonjher me nota humori.

N baz t tems q trajtohet mund t shkruhen eset letrare, filozofike, historike,

sociale etj.

Eset mund ti ndajm n ese:

Prshkruese, shpjeguese, argumentuese, vlersuese.

Eseja narrative-rrfen nj ngjarje hap pas hapi (si sekuenca e nj filmi).

Eseja prshkruese-pikturon me fjal nj sken, nj person, nj ngjarje.

Eseja shpjeguese-shpjegon, informon, analizon, interpreton.

Eseja argumentuese-ka pr synim t bind lexuesin duke sjell argumente e fakte

t shumta, se nj vendim q sht marr sht i drejt ose krkon t bind
lexuesin pr pozicionin e duhur q ka mbajtur shkruesi mbi nj shtje t
debatueshme q ka trajtuar.
Eseja vlersuese-ka pr synim t vlersoj prmes fakteve dhe argumenteve,
situatn a nj problem t caktuar si dhe t propozoj rrug dhe mundsi pr ta
prmirsuar apo pr ta zhvilluar n mnyr progresive dhe t pranueshme
problemin.

Eseja sht nj lloj teksti prmes t cilit dikush shpreh bindjet, mendimet dhe
ndjenjat e veta lidhur me nj ide, prjetm, njeri, libr a tekst t caktuar.
- Eseja lidhet me emrin e shkrimtarit francez Michel de Montaigne dhe eset e tij
te botuara ne vitin 1580, ku ai shpreh pikpamjet e tij mbi jetn, njeriun, botn,
letrsin, filozofin, shkencn, fen, kosmosin, natyrn etj.
- Pra nj ese mund t shkruhet pr cfardo objekti a teme.
- Prandaj te eseja jan t rndsishme: Tema, qllimi, dhe lexuesi/dgjuesi.

- Struktura e eses prbhet prej tri pjesve themelore:

- hyrjes (ku hapet tema);
- trungut(ku jepet fjalia tematike)
- fundit(ku nxirren prfundimet).
 SI T SHKRUAJM ESE

Parathnie:

T gjith shkruajm, por a dim n t vrtet t shkruajm?

Kjo pyetje ka qen objekt i mjaft diskutmeve q kemi br n shum takime
profesionale gjat ktyre viteve, qysh kur filloi zbatmin projekti Zhvillimi i t
menduarit kritk gjat t lexuarit dhe t shkruarit. Sa m shum kalonin vitet, sa
m e pasur bhej prvoja n shqyrtmin e shkrimeve t nxnsve, studentve, por
edhe msuesve e studiuesve, aq m shum na prforcohej bindja se procesi i t
shkruarit shoqrohet me mangsi.

T shkruash ese n nivel t knaqshm nuk sht e leht. Ashtu si edhe t gjitha
shprehit, ajo krkon praktk, prgattje, organizim, prqendrim dhe prvoj.
Mjaft njerz t suksesshm nuk do t mund t arrinin t shkruanin ese t tilla pa
kombinimin e t gjith prbrsve t msiprm. Duke i marr n shqyrtm gjithka
ka prmendm m lart, sht po aq e vrtet se do individ, pavarsisht
shprehive apo njohurive t mparshme, ka mundsi t msoj t shkruaj ese t
mira.
Shkrimi i eseve sht br nj krkes e domosdoshme n programet shkollore
dhe kurset e studimit n nivel universitar, pasuniversitar dhe m gjer.

I. Procesi i t shkruarit

N mjaft veprimtari t t shkruarit, njerz n shtpi dhe n vendet e puns,

shkrimtart profesionist, nxnsit dhe studentt n shkolla e universitete,
shkruajn tekste pr t tjer m shum se pr veten e tyre. Rrethi i lexuesve mund
t jet i njohur ose i panjohur, mund t jet shum pran ose n largsi, mund t
jet nj person, por ndoshta mijra, disa simpatzues e miqsor dhe t tjer
ndoshta jo, e kshtu me radh. Me kalimin e kohs, sht ndjer nevoja e
prsosjes s ksaj mjeshtrie t domosdoshme pr do individ, prandaj edhe jan
prpunuar shum mnyra t t shkruarit me synimin pr t vendosur marrdhnie
t bashkpunimit midis lexuesit dhe atij q shkruan. Kjo marrdhnie midis
shkruesit dhe lexuesit sht bashkpunuese, reklamuese, propaganduese, por
mund t ket edhe ndonj karakter tjetr. Gjat procesit t t shkruarit, shkruesi
ndrton tekstn n nj mnyr t till q t ndikoj mbi lexuesin. N kt proces
shkruesi bn parashikime edhe pr njohurit e lexuesit, far di dhe far do t
msoj prej tekstit t tj.

Shumllojshmri situatash t t shkruarit, qllime t ndryshme, lexues t

ndryshm, kontekste t ndryshme, tematika t ndryshme etj., jan shtje t
vshtira pr t`u kaprcyer, jo vetm pr at q shkruan, por edhe pr msuesin
apo pedagogun gjat puns me nxnsit dhe studentt. N kt mnyr, procesi i
msimdhnies pr t shkruarit nuk mund t shndrrohet n nj proces mekanik t
zbatmit t disa rregullave dhe udhzimeve q do t mund t shrbejn si
shabllone n situata t ndryshme. Gjat procesit dalin plot t papritura q kan t
bjn me modelin, prmbajtjen, lexuesin dhe prdorimin e burimeve t ndryshme.
T gjitha kto, por edhe t tjera, jan pjes e njohurive q lipset t zotroj
shkruesi dhe q iu mbivendosen njohurive t mparshme, t cilat pasurohen me
shtmin e prvojs.

T shkruarit zhvillohet n disa forma, ku njra prej tyre sht eseja. Eseja sht nj
form joletrare e t shkruarit q paraqet nj pikpamje t shkruesit pr nj tem
t caktuar. sht e rndsishme q shkruesi t organizoj mir shprehjen e
pikpamjeve dhe mendimeve t veta, pr t komunikuar sa m mir me lexuesin.

Por, q t realizohet strukturimi i t menduarit pr temn pr t ciln shkruani

duhet t ushtroheni vazhdimisht. Kjo nuk mjafon. sht e domosdoshme t ndiqni
disa rregulla n form udhzimesh dhe m pas me siguri, me ushtrim t
vazhdueshm e ndjekje rigoroze t rregullave t t shkruarit do t zotroni
mjeshtrit e nevojshme, pr t shkruar ese t kuptmshme dhe trheqse.

M posht po paraqesim fazat e t shkruarit dhe mnyra se si lidhen me njra

tjetrn.

Nga t`ia fillojm Kopja e par Rishikimi Redaktmi Korrigjimi Botimi

Kur shkruani, nuk duhet doemos t kaloni prmes secils prej fazave. do pjes e
t shkruarit zhvillohet n mnyr t ndryshme. Gjat procesit t t shkruarit shihet
si kalon vmendja nga produkt i puns s nxnsve e studentve n at far ata
mendojn dhe bjn gjat kohs q shkruajn dhe msojn pr t shkruar.
Metodat q prdorin shkruesit jan po aq t rndsishme sa edhe produkti i puns
s tyre, ato jan reciprokisht t lidhura me njra tjetrn.
Nga duhet t fillojm

Qllimi dhe lexuesi

Para se t filloni t shkruani mendoni pr qllimin dhe lexuesin e shkrimit tuaj.

Qllimi Cili sht qllimi juaj?

Lexuesi Kush do ta lexoj shkrimin tuaj?

Njerzit veprojn n mnyra t ndryshme n situata t ndryshme. Po kshtu

ndryshon dhe stili juaj i t shkruarit, duke iu prshtatur m mir qllimeve dhe
lexuesit, t cilt ndryshojn n mosh, n interesa, etj. Stili juaj i t shkruarit sht
i ndryshm n nj mesazh elektronik (e-mail) q i drgoni nj miku nga stili i t
shkruarit t nj raport me karakter studimor, vlersues etj.

Njohja e qllimeve dhe lexuesit ju ndihmon t zgjidhni formn e t shkruarit: nj

raport, nj njoftm, nj falnderim apo nj poezi. N t njjtn koh, njohja e
lexuesit ju ndihmon t zgjidhni stlin e gjuhs q do t prdorni; ndryshe i
shkruajm kryeministrit, ndryshe nj punonjsi t komuns, ndryshe nj kolegu,
ndryshe nj shoku dhe sidomos ndryshe t dashurit ose t dashurs.

Zhvillimi i ideve
Nj nga detyrat e para me t cilat prballeni kur shkruani, sht t vendosni se cili
t jet mesazhi q do t prcillni t lexuesi. Kjo vlen edhe pr rastet kur dikush ju
propozon nj ide apo nj tem pr shkrimin tuaj.

Zhvillimi i ideve fillon me nj diskutim n formn e nj breinstorming pr temn

dhe m pas pr nntemat dhe nnshtjet.

Brainstorming (me veten dhe t tjert) nis me mbajtjen n nj mnyr t thjesht

t shnimeve dhe far dim dhe far mendojm pr temn. Filloni duke shkruar
shtje e nnshtje si t`u vij pr mbar, shkruani far ju kujtohet n at
moment. N kt faz rendi i shnimeve nuk ndjek ndonj rregull ose renditje t
caktuar.
Ktu m mir t ndalojm dhe t`i drejtojm disa pyetje vetes:
far mendojm pr procesin e edukimit sot?, Si ndikon automatizmi n
procesin e msimdhnies?, A mund t realizohet edukimi n kushtet e shtpis?,
A mund t bhet edukimi i njeriut vetm nprmjet puns me kompjuter dhe
informacionit n internet?, Si do t ishte m mir pr nj student t shkollohe,j
brenda apo jasht vendit?
Sikurse mund ta shikoni nga kto pyetje, hap pas hapi dhe mendim pas mendimi
arrihet n prcaktmin e tems.
Disa nga prgjigjet e pyetjeve t msiprme t mbajtura shnim, jo me rregull
mund t qartsojn mendimet e para mbi temn pr esen q do t shkruani.

Nj list m e detajuar sht kjo:

N ditt e sotme, kur teknologjia po zhvillohet me ritme marramendse dhe
shkolla duhet t`i prgjigjet krkesave t ekonomis s tregut, procesi i edukimit po
bhet gjithnj e m i ndrlikuar.
(tema kryesore)

(nntemat e mundshme)
1. Disa mendojn se pr shkak t automatizimit t procesit msimdhns po
zbehet roli i msuesit n klas me futjen n shkoll t kompjuterve dhe
aparaturave t ndryshme. Automatzimi.
2. Sot mendohet pr msimdhnien jo vetm si proces i zhvilluar nga msuesi n
klas por edhe m gjer. Msuesi sht menaxhuesi i puns n grup t nxnsve.
Msuesi menaxhues.
3. Po ashtu mendohet se nxnsit mund t msojn edhe nga modeli ose
shembujt. Msohet nga modeli.
4. Nj tjetr mendim sht edhe ai i edukimit n shtpi. T gjith ata q mendojn
pr dobsit e puns n shkoll apo pr pasigurin e fmijve atje, paraplqejn
t`i msojn vet fmijt e tyre. Edukimi n shtpi.
5. Me pranimin e kompjuterve dhe mundsive t tjera si interneti, mendohet se
informacioni arrin m shpejt te nxnsi pa patur nevoj pr msimdhns.
Internet.
6. Nga ana tjetr dukuria e globalizimit dikton nevojn e shoqrizimit dhe jo vetm
n shkollat brenda vendit, por edhe t ndjekjes s studimeve npr bot.
Globalizimi.

sht e rndsishme t qartsojm idet tona n lidhje me temn. Keni t drejtn

t fshini apo t shtoni shtje t tjera m von. Ky sht nj proces dhe gjat tij
reflektoni dhe deri n fund t tij u lind e drejta pr t br ndryshime. Prpiquni
tani t filloni me nj renditje t baraspeshuar t ideve dhe detajeve. Nga lista e
brainstorming, disa nga pikpamjet tuaja pr nshtjet mund t renditen si m
posht:
+ Automatzimi (zhvillimi i shpejt i teknologjive t ndryshme) po zben rolin e
msimdhnsit.
+ Msimdhnsi sot sht organizuesi i puns n ekip t nxnsve t tij.
+ Nj tjetr mnyr edukimi mund t jen shembujt apo modeli.
+ Edukimi mund t zhvillohet n shtpi nga prindt.
+ Edukimi mund t ndodh nprmjet krkimit t informacionit n internet.
+ Diversitet i kulturave dhe mendimi se, bota sot sht duke u br gjithnj e m
e vogl, dikton nevojn e ndjekjes s edukimit brenda dhe jasht vendit.

Nj tjetr mnyr e paraqitjes s ideve sht ajo q quhet kllaster (cluster).

Kllaster fillon me temn n qendr t flets dhe zgjerohet duke shtuar ide rreth
saj. Kjo mnyr lejon t shtohen lirshm mendimet n mjaft drejtme.
Nj shembull kllasteri sht ky m posht pr temn e msiprme:
Fotografit e Bashkngjitura

Megjithse shum gjra kan ndryshuar n botn e gjuhs s shkruar q nga koha
e gdhendjes s par mbi gur apo rras balte t pjekur, megjithse makinerit e
ndrlikuara kan zvendsuar mjetet e thjeshta,... mnyra themelore e gjuhs s
shkruar ka mbetur e pandryshuar.
A. Purves, 1990

Planifikimi

N rastet kur punoni me nj pjes shkrimi m t gjat, sht mir q n fillim t

bhet nj plan pune. Nj plan i thjesht do t prfshinte:

Shnime t ideve tuaja.

Nj list e burimeve t informacionit q doni t kontrolloni.
Nj list t fakteve q doni t paraqitni.

N raste t tjera, mund t bni nj plan m t detajuar. Pr shembull, nse po

punoni mbi nj raport t gjat, mund t filloni duke krijuar m par nj skic. Skica
tregon mnyrn e organizimit t shkrimit tuaj.

Kopja e par

Kjo sht faza kur filloni t shprehni idet tuaja. sht e rndsishme q t
ndjeheni t lir t eksperimentoni dhe ndryshoni idet gjat prgattjes s kopjes
s par. Kopja e par nuk sht e leht t realizohet, edhe kur e keni t
strukturuar mendimin.
Ja disa udhzime:

Mos u shqetsoni q gjithka t jet e prkryer. Gjja m e rndsishme sht

q idet tuaja t rrjedhin. Ndryshimet mund t bhen edhe m von.
Nse kopjen e par e shkruani me dor, prdorni vetm njrn an t flests
duke ln kshtu vend pr ndryshimet.
Gjat puns mund t shikoni planin apo skicn, por nuk jeni t detyruar ta ndiqni
at pik pr pik. Shpesh idet e reja lindin gjat shkrimit t kopjes s par.
Rishikimi

Procesi i riprpunimit t nj pune disa her nga shkruesi quhet rishikim. N kt

faz, qndroni pr nj moment dhe rishikoni punn e br. Kshtu ju mund t
mendoni pr prmirsimin e puns s br prmes ndryshimeve.

Rishikimi i kopjes s par mund t bhet nga ju ose dikush tjetr. Edhe n kt
faz disa udhzime si mund ta kryeni rishikimin, jan me vler pr t`u marr
parasysh:

1. Lexo me z.
Lexoni me z at q keni shkruar. Tingllon e prshtatshme pr qllimin dhe
lexuesin tuaj?

2. Bni pyetje.
Kontrolloni shkrimin tuaj prmes pyetjeve:
Shkrimi, a sht i kuptueshm?
Hyrja, arrin ta trheq vmendjen e lexuesit?
Idet jan renditur si duhet?
Mund t gjendeshin fjal m t mira pr t shprehur idet?
Ka mbetur pa u prmendur ndonj gj e rndsishme?
Ka prsritje t informacionit?
Mbyllja, i prmbledh t gjitha idet?

Pasi t keni prfunduar pyetjet, ather ndrmerrni hapin tjetr.

3. Lexoni prsri.
Lexoni prsri me z shkrimin tuaj. Vreni nse ka:
Fjal apo fjali q tingllojn gabim.
Fraza t prsritura.
Fjal q nuk japin informacion t rndsishm.

4. Shkruani variantn prpunuar.

nse kopjen e par po e shkruani n kompjuter, rishikimet jan t thjeshta pr t`u
br. Nse punimin e keni shkruar me dor, rishikimet mund t bhen po n at
fet, por duke shkruar me rreshta t rrall ose duke ln hapsir n t dy ant e
fets, majtas dhe djathtas.
Pr shembull:
Dona sht njeri i mir-1-. Kur ishim n shkoll, pas msimit luanim gjithmon
bashk. At e kam njohur kur ishim n klas t dyt-2-. Por motra e saj nuk m
plqen.

-1-Nevojitet nj hyrje m e goditur

-2-Tregon paraqitjen e saj?

Redaktmi

Qllimi i redaktimit sht t sigurohemi q secila nga fjalit ka kuptm. Kjo sht
nj pjes e rndsishme e prpunimit t shkrimit, prpara se ta marr n dor
lexuesi. Kjo sht faza kur prqendrohemi n strukturn, gjuhn, gramatkn dhe
drejtshkrimin e fjalis.

Korrigjimi

Korrigjimi prfshin kontrollimin e do fjale dhe t shenjave t piksimit. N t

njtn koh duhet t mendoni edhe pr prdorimin e fjalve t zgjedhura, nse i
keni prdorur apo jo. Pr t qen sa m produktv, sht mir t ndiqni
sugjerimet e mposhtme pr korrigjimin e shkrimit:
Nse prdorni nj kompjuter pr t shkruar, printoni nj kopje me hapsir
midis rreshtave dhe ndryshimet i shnoni mbi faqe. Korrigjimi sht i vshtr t
bhet n ekran.
Prdorni nj vizore pr t kaluar nga njri rresht n tjetrin.
Lexoni mbrapsht tekstin nga fjalia e fundit n at t fillimit.
Rrethoni fjalt q nuk tingllojn mir dhe rikthejuni atyre m pas.
Lexoni me z pr t par nse shenjat e piksimit jan prdorur n mnyr t
prshtatshme.
Prdorni disa shenja pr korrigjimin.

M posht po ju japim nj model korrigjimi me prdorimin e shenjave:

Fotografit e Bashkngjitura
Kopja prfundimtare (Botmi)

Pasi keni br korrigjimet e fundit sht koha q shkrimi juaj t marr formn
prfundimtare, t botohet. Botimi nnkupton nj kopje t mir t puns suaj, gati
pr t`u lexuar nga njerzit.

Kur t ndjeheni gati pr t botuar, pyesni veten far mund t bni q puna juaj t
duket interesante dhe e leht pr t`u lexuar. Ja disa ide t cilat ju ndihmojn:

Prgattni nj kapak me ngjyra, nse mundeni, q trheq vmendjen e lexuesit.

Shtoni nj tabel t prmbajtjes, pr t`i treguar lexuesit si t orientohet.
Prdorni tituj dhe lista pr t theksuar informacionin.
Prfshini grafik, ilustrime, tabela dhe diagrame q mund t ndihmojn lexuesin
t kuptoj m mir at q nnkuptoni.

Deri tani u njoht shkurtmisht me procesin e t shkruarit si edhe hapat q ndiqen

pr t shkruar. N kapitullin m posht do t msoni m shum pr paragrafin,
llojet e tj dhe hapat e shkrimit t nj eseje duke i ndjekur me radh ato pr
shkrimin e nj modeli t tll.

II. Paragrafi, organizimi dhe hapat e shkrimit t nj eseje

a. Paragrafi dhe llojet e tij

Paragrafi prbhet nga disa fjali, t cilat trajtojn t njjtn tem. Kshtu, pr t
arritur te paragrafi, njohurit kalojn nga fjalia. do fjali e ndrtuar mir i prket
nj paragrafi. Paragrafi n vetvete sht nj form e rndsishme e organizimit t
fjalive pr t komunikuar ide apo ndjenja t prqendruara n shtje t veant.
Ai sht gjithashtu dhe baza e ndrtmit t eseve.

Vendosja e ktyre fjalive n rendin e prshtatshm ofron nj pamje t qart dhe

interesante t tems q trajtohet. Paragrafi ka tri pjes prbrse: fjalin kryesore,
pjesn e mesme (trungun), dhe falin mbyllse.

Paragrafi i ngjan nj treni. Fjalia kryesore sht lokomotiva. Ajo sht fjalia q
drejton paragrafin. Fjalit e pjess s mesme t paragrafit jan vagonat. Ato
mbajn ngarkesn, t gjitha faktet dhe detajet q lidhen me temn. Fjalia mbyllse
sht fundi i udhtmit. Ajo mbyll paragrafin.
N shembullin m posht ilustrohen shpjegimet e msiprme:

Dita e dbors!
Dje ra shum dbor, prandaj dhe msimi mbaroi m hert. (Fjalia kryesore)
Dbora filloi t binte para mesdits. N fillim, ishin vetm disa fok t mdhenj
dbore, por nuk zgjati shum dhe ajo zuri t binte gjithnj e m tepr. Dbora
mbuloi oborrin. N orn 12:30 drejtori i shkolls lajmroi se msimi at dit do t
mbaronte n orn 1:00. (Trungu)
Fal dbors, at mbasdite bm pushim! (Prfundimi)

Por `jan falit n vetvete?

Fjalia kryesore, sikurse kuptohet dhe nga ttulli, sht falia e cila prmban temn
q do t shpjegohet apo diskutohet n paragraf. Ajo kryen tre funksione:
1) Emrton subjektn.
2) Tregon se pr ciln pjes t subjektt do t shkruani. (Kjo pjes e subjektt quhet
pik ose shtje prqendrimi.)
3) Trheq vmendjen e lexuesit.

Trungu nprmjet fjalive bn nj shpjegim ose prshkrim t subjektt. T gjitha

idet e shprehura n kt pjes renditen n mnyr t prshtatshme. Nj mnyr
e mir pr ta realizuar kt sht renditja e ideve kryesore prpara se t shkruhet
paragrafi.

Fjalia e fundit apo fjalia mbyllse, u sjell ndrmend lexuesve prmbajtjen e

paragrafit, ose u jep atyre nj ide pr t ciln mund t mendojn.

Paragrafi, sht pjes e prqendruar e nj shkrimi t shkurtr. Nj paragraf i

shkruar mir duhet t prmbaj disa tpare t veanta.
S pari, paragrafi duhet t ket unitet. Kjo do t thot se ai t prqendrohet mbi
nj ide. Nj paragraf i mir duhet t ket nj mendim, nj qllim. Nse gjat
shkrimit idet tuaja do t ndryshojn, ather edhe paragraft duhet t
ndryshojn.
S dyt, nj paragraf duhet t jet i kuptueshm. Kjo nnkupton q paragrafi t
jet i qart dhe i renditur n mnyr logjike, pra arrin t kuptohet dhe me leximin
e par. N paragraf t gjitha fjalit jan t lidhura me njra-tjetrn. Kjo lidhje
logjike sht si nj mjet lidhs q i shton kuptm ideve dhe fjalive brenda
paragrafit.
S tret, paragrafi ka struktur. Rreshti i par i paragrafit sht m i zhvendosur
prapa n krahasim me ato q vijn m pas n paragraf.

Por, kur nj paragraf sht i plot? Paragrafi sht i plot kur falia kryesore sht
trsisht e mbshtetur.
Si rregull, kjo arrihet nse shkruhen nga tri deri n shtat fali. Nse paragrafi juaj
sht m i gjat se shtat fali, ndajini ato n dy paragraf, ose mendoni nse t
gjith ato detaje jan t rndsishme. Nse paragrafi sht m i shkurtr se tri
fjali, kjo do t thot se ka mundsi q n t, t mos jet prfshir informacion i
mjafueshm pr mbshtetjen e ides. Mundohuni t`i shtoni fjali t tjera
paragrafit, ose shtoni detaje t tjera.

Paragraft jan katr llojesh: tregues, prshkrues, shpjegues dhe binds.

Paragrafi tregues, tregon nj histori apo ngjarje nga jeta e shkruesit>

Duke gatuar me gjyshen

Gjyshja dhe un knaqeshim shum kur gatuanim n kopshtn prapa shtpis.
(Fjalia kryesore)
N fillim, mbushnim kutt bosh t kosit me shkopinj t vegjl dhe me t gjitha
llojet e gjetheve. Kto ishin disa nga perimet tona. N vend t lakrs prdornim
bar. Pastaj ushqimin e przienim me shkop dhe e linim n diell q t ziente. Gjat
gjith kohs shikonim nse ushqimi ishte gati. Kishte raste kur n vend t krips
dhe piperit, gjithka e sprkatnim me rr. (Detaje interesante)
Dhe n fund, bnim nj gosti t madhe! (Fjalia mbyllse)

Paragrafi prshkrues, prshkruan nj objekt, person, vend ose ngjarje. Pr

shkrimin e nj paragrafi prshkrues prdoren fjal q e ndihmojn lexuesin ta
shikoj, dgjoj, nuhas, ndjes dhe shijoj objektn e prshkrimit.
Pranver

N pranver, akulli e dbora fillojn t shkrijn e t mbushin lumenjt e liqenet.

(Fjalia kryesore)
Natn, kur qielli sht i pastr, mund t shihen yjet, miliona yje, krahas vezullimit
t drits s hns. Dhe ndonjher mund t shikoni edhe yjeq bien dhe zhduken
para se t arrijn vijn e horizontt. (Detaji m i mir sht ruajtur pr n fund)
Detaje mbi qetsin, yjet, etj.

Paragrafi shpjegues, shpjegon nj send, ngjarje, etj, ose jep infoamcion. N t

prfshihen faktet q i nevojiten lexuesit pr ta kuptuar subjektn.

Jeta me nj vlla t vogl

T jetosh me vllam tim t vogl sht shum e vshtir. (Fjalia kryesore)
S pari, ai mundohet t m kopjoj n do gj. Nse un pi nj got t dyt me
qumsht, kshtu do t bj dhe ai. S dyti, ai gjithmon do t luaj me shokt e
mi. Nse ne luajm basketboll, ai do t luaj me ne. Por ai sht shum i vogl. S
treti, ai krkon t qndroj zgjuar sa dhe un. Gjithmon i thot mamit: Pse ai do
t qndroj zgjuar m von se un? Mamaja m thot se ai dshiron t m ngjaj
dhe pr kt duhet t jem krenar: (Shembuj q shpjegojn subjektn)
Prpiqem t jem, por jo gjithmon sht e leht. (Ideja mbyllse)

Paragrafi binds, shrben pr t shprehur nj opinion n lidhje me nj send,

ngjarje, etj. Ai gjithashtu prpiqet ta bj lexuesin t jet dakord me mendimin
tuaj lidhur me kt shtje.

Pa rrug!
N lagjen ton nevojiten trotuar. (Fjalia kryesore shpreh opinionet)
Kalimi n rrug sht i rrezikshm dhe i vshtr pa to. Ne nuk mund t ngasim
biikletat, pasi prindrit nuk na len t`i ngasim n rrug. Po kshtu nuk mund t
prdorim as patnat. N dimr, sht e vshtir t shkosh edhe n shtpit e
shokve, sepse dbora grumbullohet n ant e rrugs. Kshtu jemi t detyruar t
luajm n oborret e shtpive. (Arsye t dhna)
Lagjet e tjera kan trotuare, po ne prse nuk duhet t kemi? (Fjalia mbyllse).
b. Dhjet hapa baz pr t shkruar nj ese

Eseja sht nj trsi paragrafsh dhe kshtu mnyra e shkrimit si dhe hapat q
ndiqen pr ta shkruar jan m t ndrlikuar dhe m t shumt.

Ja cilat jan:

1. Kuptoni mir udhzimet e detyrs s caktuar dhe prqendroni punn tuaj n ato
tema q jan t pranueshme dhe deri n `kufi mund t trajtohet nj tem e
zgjedhur.

2. Diskutoni idet dhe shembujt pr temn dhe przgjidhni nnshtjet.

3. Hartoni nj tez (pune) fillestare, domethn nj fali q prmban iden

kryesore.

4. Shtoni dhe prjashtoni ide dhe shembuj t veant n baz t lidhjes s tyre me
tezn apo temn.

5. Organizoni ndarjen e paragrafve dhe nnshtjeve.

6. Bni nj prmbledhje t ideve t prgjithshme.

7. Shkruani t paktn nj kopje t par.

8. Rishikoni dhe redaktoni kt kopje t par.

9. Korrigjoni.

10. Bni nj kopje t pastr, prfundimtare.

T kuptojm temn

Zakonisht tema u jepet nxnsve/studentve nga msuesi ose pedagogu. Kshtu

pr shembull, mund t`ju krkohet t shkruani nj opinion personal mbi nj tem t
prgjithshme si sht E ardhmja.

Pra, le t punojm pr temn, E ardhmja, dhe t hamendsojm se msuesja e

ka caktuar kt si detyr pr n orn e ardhshme t msimit.
Msuesja ka thn se duhet t shkruani nj ese bazuar n opinionin tuaj personal.
Gjat ksaj kohe ju jepen udhzime pr t diskutuar mbi tri aspekte apo
nnshtje, mbi teknologji t ndryshme dhe t shprehni pikpamjet tuaja pr to.
Gjithashtu duhet t prpiqeni t prcaktoni nse jeni n prgjithsi pozitv
(optimist) apo negativ (pesimist) pr t ardhmen n prgjithsi. N t njjtn
koh, ju sht thn se nuk sht e nevojshme t bni krkime mbi kt tem.
Duhet t bazoheni n at q keni msuar deri tani (njohuri t mparshme), dhe n
ato q keni vzhguar.

Diskutmi i ideve. (Breinstorming)

Diskutmi i ideve (me veten apo me t tjert), sht thjesht mbajtja shnim e atyre
far dihen dhe mendohen deri tani pr temn. N fillim shkruhen idet e para q
vijn n mendje pr fushat dhe nnshtjet q kan lidhje me kt tem. T gjith
kto nuk duhet q t jen t vendosura sipas ndonj rregulli t veant.

Pyesni veten: Po e ardhmja? Si mendoj se do t jet ajo? Cilat jan disa nga
teknologjit q po zhvillohen sot dhe do t jen t zakonshme n t ardhmen? Si
do t ndikojn kto n qeniet njerzore?

Sikurse mund t shikoni nga kto pyetje, sht mir t shkohet hap pas hapi,
mendim pas mendimi pr t arritur n prcaktimin e tems.

Mbani mend se gjithmon gjat puns mund t hiqen ose t shtohen pika t tjera.

Pr shembull n temn kryesore E ardhmja si nntema t mundshme jan

klonimi, shndeti, kompjutert, robott, mjedisi, transport.
Zgjedhja e nntemave

Nga ju varet se n cilin aspekt dshironi t prqendroheni (kndvshtrimi pozitv

apo negatv).

Dobia e robotve (kndvshtrim pozitv)

Ndrhyrja e klonimit n natyr (kndvshtrim negatv)
Efektet e dmshme t teknologjis mbi mjedisin (kndvshtrim negatv)

Disiplina e shkrimtarit sht t msoj t jet i qet dhe t dgjoj at `ka tema
ka pr t`i thn atij. Rachel Carson.

Organizimi i paragrafve dhe i nnshtjeve

Nse n informacionin tuaj paraqiten dy paragraf negativ dhe vetm nj pozitv,

ather kjo tregon se jeni mjaft pesimist pr t ardhmen. Prshtypja q do t
krijoni do t jet se do t`i lini m shum vend informacionit negatv n paragraft e
mposhtm.
Gjithmon duhet q materialin kryesor apo m t rndsishm ta vendosni
prpara fundit t eses.

Nj sistemim i mundshm mund t jet si shembulli i mposhtm;

Robott n shrbim t qenieve njerzore (pozitve)
Klonimi dhe rreziqet e tj (negatve)
Shkatrrimi i mjedisit pr shkak t teknologjis (negative)

Mundohuni gjithmon t vendosni lidhje midis shtjeve, gj e cila do t`ju

ndihmoj n prcaktmin e renditjes.

M pas renditni dhe prcaktoni me numr rendor shtjet pr secilin paragraf.

Tani q keni shtuar informacionin pr esen dhe keni prcaktuar nj renditje t tj,
duhet br nj kopje e pastr e planit t rishikuar. Kjo sht dika q shpesh
krkohet nga udhheqsi, pedagogu apo mentori.

Shkruaj aq drejt sa mundem, eci aq drejt sa mundem, sepse kjo sht mnyra m e
mir, pr t arritur aty ku dua. H.G. Wells
Prmbledhje e skic-ides

Nj skic e qart e ideve do ju lejonte t kontrolloni me shpejtsi idet dhe

shembujt e organizuar m par. far duhet mbajtur mend pr skicn e ideve?

T shkruhet teza n krye t skics.

Skica duhet t prmbaj patjetr hyrjen dhe prfundimin.
Sigurohuni q i gjith materiali juaj ka lidhje me temn dhe zhvillohet sipas nj
rendi logjik.
Kontrolloni nse gjat shkrimit hasen paragraf t dobt ose pashtjelluar.
Mundohuni t`i mnjanoni ato, ose t`u bashkngjitni m shum ide e shembuj
ktyre paragrafve.
Ruani baraspeshn ndrmjet ideve dhe shembujve.

Mbani mend se skica sht nj lloj plani pr kopjen e par apo kopjen finale. Pasi
t keni br skicn mundet gjithashtu, t shtoni, t hiqni ose riorganizoni
informacionin para se t arrini n fazn tjetr, t quajtur kopja e par.
Skica e mposhtme e tems tuaj ilustron veorit e msiprme t
nj modeli t organizuar mir:
Fotografit e Bashkngjitura
Futbolli i robotve
Fotografit e Bashkngjitura
Ngrohja globale
Fotografit e Bashkngjitura
UDHZIME PR PRGATITJEN E PUNIMIT T DIPLOMS DHE T PUNIMEVE T SEMINARIT

QLLIMI I PUNIMIT T DIPLOMS DHE I PUNIMEVE T SEMINARIT

Student, sipas regjimit t studimeve dhe n baz t plan-programit msimor,

sht i obliguar q t kryej t gjitha detyrimet e parapara. N disa fakultete dhe
insttute, studenti sht i obliguar q t punoj punime t seminarit, ndrsa n
disa fakultete edhe punim diplome. Student, punimin e diploms apo punimet e
seminarit mund t`i paraqes pr t treguar afsimin e tij pr t kryer nj pun t
pavarur.

Punimet mund t jen nga teoria ose nga praktika.

Punimi i diploms sht nj pun profesionale n nj tem t ciln studenti e

punon nn udhheqjen e mentorit.

Problemi krkimor-teorik ose praktik pr t cilin prcaktohet studenti nuk sht e

thn t ket origjinalitet t plot, sepse puna e diploms ka pr qllim t`i
dshmoj kto afsi:
Aftsimin e zbatmit t diturive praktke dhe teorike t fituara gjat studimeve;
Aftsimin e prdorimit t metodave dhe mjeteve pr prpunimin e problemit
gjat puns s tij;
Aftsimin e prdorimit t literaturs n vend dhe jasht, q do t thot
shfrytzimin e njohurive, fakteve dhe qndrimeve t dhna n burimet e tyre.

Punimi i diploms mund t ket deri n 50-60 faqe.

2. MARRVESHJA ME PROFESORIN E LNDS MBI TEMN, TITULLIN DHE

PRMBAJTJEN E PUNIMIT T DIPLOMS OSE T TEMAVE T SEMINARIT

Punimi i diploms duhet t jet i zgjedhur nga lmi i studimeve q studenti i ka

zgjedhur dhe q i ka studiuar me plan-programin msimor. Tema dhe titulli mund
t prcaktohet nga vet studenti ose nga mentori. N t dyja mundsit gjithsesi
duhet q studenti t ket afsi nga lmenjt pr t cilt ai ka shfaqur interes, ka
lexuar m tepr, ka prdor literatur ose ka pasur ndonj prvoj nga praktka.
3. PARAQITJA, DORZIMI DHE MBROJTJA E PUNIMIT

Pasi t ket marr vizn nga mentori, studenti sht i obliguar q punimin e
diploms ta paraqes n zyrn e shtjeve studentore. N disa fakultete marrja e
ksaj leje shqyrtohet me antart e katedrs dhe mund t paraqitet me
nnshkrimin e shefit t katedrs (shih statutn e fakultetit). Bashk me
nnshkrimin dhe 4 kopjet e lidhura punimi dorzohet n zyrn e shtjeve
studentore ose n arkiv. Nse nuk sht shqyrtuar ose nuk sht parapar me
statut n mnyr tjetr, arkivi e drgon punimin n katedr, k mentori n
marrveshje me kandidatn e cakton datn e mbrojtjes.

Mbrojtja sht publike. N mbrojtje, prve mentorit, marrin pjes edhe tre
antar (shih regjimin e studimeve).

Mbrojtja i prfshin kto faza:

1. Mentori apo kryetari i komisionit e hap procedurn e mbrojtjes.
2. Kandidati n afat prej 10-15 minutash e elaboron problemin e tems s
diploms, metodat q i ka shfrytzuar dhe rezultatet q i ka arritur gjat
krkimeve t puns s tij.
3. Antart e komisionit mund t parashtrojn pyetje gojarisht ose me shkrim.
Antart e komisionit mund t parashtrojn deri n tre pyetje.
4. Kandidat, pas nj kohe t shkurtr pr koncentrim, duhet t prgjigjet.
5. Pasi kandidati t`u prgjigjet pyetjeve dhe pas diskutmeve eventuale, komisioni
trhiqet. N munges t kandidatt, komisioni n baz t cilsis s punimit dhe t
prgjigjeve t kandidatt, vendos pr notn prfundimtare t puns.

4. METODOLOGJIA E PUNS

Pasi kandidati ta ket caktuar temn dhe ttullin e punimit, ai vazhdon t punoj
n problemin e caktuar. Caktimi i tems dhe formulimi i drejt i saj jep nj
mundsi t madhe q t definohet prmbajtja.

Kandidati s pari i tubon ttujt e librave dhe artkujve q kan t bjn me temn e
tj. Pr gjetjen e literaturs u sugjerojm kandidatve q t prdorin skedarin e
ttujve. Aty do vepr sht katalogizuar sipas mbiemrit t autorit, titullit dhe
fushs, secila vepr sht klasifikuar me nj numr i cili e lehtson punn e gjetjes
s literaturs.
N baz t prmbajtjes jan caktuar kapitujt, titujt dhe nnttujt. Pr do kapitull
caktohet ttulli q e prmban iden kryesore. Strukturn prfundimtare t puns e
jep vet student, kurse at definitven, ai e bn n konsultm me mentorin. Kjo
mnyr e puns mundson parashtrimin e qart t problemit pr t cilin sht
prcaktuar student.

4.1. FAQJA E TITULLUAR

Faqja e par ose faqja e titulluar paraqet kontaktin e par me lexuesin. Pr kt

arsye ajo duhet t`i prmbaj t dhnat baz dhe t ket pamje estetke. Faqja e
ttulluar paraqet faqen e par t puns dhe ajo nuk duhet t shnohet me numr
rendor.

4.2. BALLINA

Ballina duhet t`i prmbaj kto t dhna:

Emrin e universitetit dhe emrin e fakultetit.
Emrin e punimit PUNIM DIPLOME ose PUNIM I SEMINARIT.
Emrin dhe mbiemrin e kandidatt.

Nj shembull si duhet t duket ballina po e japim m posht faqes s ktij

udhzimi, q tregon pamjen e jashtme (ballinn) e punimit t diploms.

Faqja e titullit t punimit t diploms i prmban kto t dhna:

Emrin e universitetit, emrin e fakultetit;
Titullin e punimit;
Titullin dhe emrin e mbiemrin e mentorit;
Emrin dhe mbiemrin e kandidatt;
Numrin e indeksit t kandidatt;
Drejtmin (grupin) e studimit;
Vendin dhe datn e dorzimit t punimit (muajin dhe vitn).
4.3. Parathnia

Punimi i diploms mund t mos ket parathnie. Megjithat, nse autori dshiron,
ai pr t br nj parathnie duhet t mbaj llogari pr kto gjra:
Parathnien duhet ta dalloj nga hyrja. N t ai duhet t`i prmend kushtet q e
kan sjell deri te paraqitja e punimit, prvojn gjat t shkruarit, si dhe barrierat
objektve t cilat jan paraqitur gjat puns;
N hyrje mund t shkruhen edhe titujt akademik dhe funksionet e njerzve q
autorit i kan ndihmuar gjat puns. Ktu duhet t`u jepet rndsi atyre personave
q kan rndsi n shkenc, e jo atyre q mbajn ndonj funksion.
Titulli PARATHNIE duhet t shkruhet me shkronja t mdha dhe t vendoset
n mes t faqes. Faqja e parathnies mund t numrohet me numrin romak I, por
mund t shkoj edhe pa t.

4.4. Prmbajtja

Prmbajtja n fakt paraqet pasqyrn e faqeve t punimit n t ciln jan vendosur

kapitujt, nnkapitujt, ndarjet (pasuset), kryeradht etj.

Titulli PRMBAJTJE shkruhet me shkronja t mdha dhe vendoset n mes t

faqes. Faqet e prmbajtjes mund t numrohen me numra romak duke filluar nga
numri I (nse nuk ka parathnie) ose II (nse ka parathnie), por mund t shkojn
edhe pa to.

Mnyra e t shkruarit dhe shnimit t prmbajtjes si dhe pjest e saj jan dhn
n shembullin e mposhtm t ktij udhzimi.

Pamjen e ballins do ta japim n shembullin e mposhtm, q tregon faqen e

parme t punimit t diploms.

4.5. Regjistrimi i tabelave

Regjistrimi i tabelave vjen menjher pas faqes s prmbajtjes. Regjistrimi i

tabelave i prmban t gjitha tabelat e shnuara sipas rendit (numrit t faqes) q
vijojn.

Titulli REGJISTRIMI I TABELAVE shkruhet me germa t mdha dhe vendoset n

mes t faqes. Kjo faqe mund t numrohet ashtu si numrohej parathnia ose
prmbajtja (me numr romak) ose t shkruhet edhe pa t. N shembullin e
mposhtm do t njiheni me mnyrn e regjistrimit t tabelave.

4.6. Regjistrimi i ilustrimeve

Regjistrimi i ilustrimeve vjen pas faqes s regjistrimit t tabels. Ilustrimet

prfshijn grafik, vizatime dhe fotografi. Teknika e prpunimit t faqes s
ilustrimeve sht e njjt si ajo e tabels. Ajo mund t shkruhet me numr romak
ose edhe pa t.

REGJISTRIMI I ILUSTRIMEVE

Regjistrimi i grafikve

Grafiku .................................................. ............................... faqja

N kt grafik mund t shohim strukturn e informatorve n

Karshiak nga aspekti gjinor dhe intelektual ...................................... 25

Regjistrimi i fotografive

foto

I. Aleksandr Xhuvani n nj fshat n Elbasan ................................... 32

foto

II. Aleksandr Xhuvani si drejtor i Normales s Elbasanit ...................... 33

Grafiku sht menduar nga autori, kurse fotografit po ashtu duke shfrytzuar
monografin e A. Xhuvanit si jan radhitur.
4.7. TEKSTI

4.7.1. Hyrje

Teksti fillon me hyrjen. Faqja shnohet me numr arab 1. Hyrja i prmban

elementet baz t problemit q punohet n punimin e diploms, pastaj prmban
mnyrn e prpunimit, si dhe strukturn e puns. Tekstn e hyrjes n punimin e
diploms duhet ta detajizoni si shembullin 4.

Fjaln HYRJE e shkruani me shkronja t mdha dhe e shnoni me numrin 1. Pr

shembull:

1. HYRJE
1.1. Lnda dhe qllimi i punimit
1.2. Burimet e t dhnave dhe metodat e krkimit
1.3. Prmbajtja dhe struktura e punimit

4.7.2. Prpunimi i tems

Gjat punimit t trungut t tems ju duhet t udhhiqeni prej ktyre pikave:

Shikoni zhvillimin e deritanishm,
Shikoni gjendjen e tanishme dhe problemet prcjellse,
ka mund t parashikohet pr t ardhmen.

Materien q studenti duhet ta prpunoj duhet ta mendoj mir dhe ta

strukturoj sipas kapitujve. do kapitull ttullohet m vete dhe fillon me faqe t re.
Titulli i kapitullit shkruhet me shkronja t mdha. Pr t pasur nj pasqyr sa m t
mir, kapitujt mund t ndahen, ndrsa n t shkruar fillojn n faqe t re. Kapitujt,
sipas nevojs, ndahen n nnkapituj, ndrsa nnkapitujt n pjesn e paragrafit.
Pr shembull:
LLOJET E KOMUNIKIMIT

Nn kapitujt i shnojm nntitujt t cilt shkruhen me germa t vogla, por gjithsesi

duhet t dallohen duke i nxir (bold), duke nnvizuar (underline) etj. Pr shembull:

3.1. Komunikimi pa fjal

Struktura e prbrjes s punimit varet shum nga karakteri i materies q punohet,

por udhzimi i prgjithshm sht se pr ta lehtsuar prcjelljen e pasqyrs s
tekstt, ndarjet e nj kapitulli nuk duhet t kalojn mbi katr nivele.

4.7.3. Prfundimi

Teksti mbaron me prfundimin n t cilin shkurtimisht duhet t paraqitet rezultati

q e ke arritur me punimin. Titulli PRFUNDIM gjithashtu shnohet me numr
arab dhe shkruhet me shkronja t mdha n faqe t re. Pr shembull:

6. PRFUNDIMI

Mnyra e shnimit t pjesve t punimit

Pasqyrimi m i mir i pjesve t punimit sht ai me numra decimal. do kapitull

shnohet me numr arab. Numri i kapitullit prputhet me numrin e nnkapitullit
q i takon, kurse shnimi tjetr paraqet numrin tjetr t nnttullit t kapitullit t
njjt.

Bibliografia (Literatura)

Shfrytzimi i literaturs vjen n faqen e fundit (pas prfundimit), pos nse ka

shtojca, kur vjen pas tyre. Titulli LITERATURA shkruhet me shkronja t mdha
dhe vendoset ne qendr t faqes. Nse jan prdor m shum burime, ato duhet
t`i klasifikoni n: libra profesional, revista, publikime t ndryshme,enciklopedi,
gazeta etj.

N do klasifikim regjistrimi i tyre renditet sipas alfabett (para vjen mbiemri i

autorit, pos n qoft se nuk ka autor ose redaktor, kur shkruhet fjala e par e
ttullit). Edhe ktu prdorim numra arab.
S pari shkruhet mbiemri i autorit, i cili ndahet me presje nga emri i plot ose i
shkurtuar. Titulli i autorit nuk sht shum i rndsishm (edhe pse shum
mentor udhheqs e dshirojn kt). Nse jan shum autor, t gjith
shkruhen me rend ashtu si jan n vepr, por ndahen me presje. Pas emrit t
autorit, nse bhet fjal pr libr, me shkronja t trasha (bold) shkruhet ttulli i
librit, pastaj shtpia botuese, vendi i shtpis botuese, vendi ku sht botuar libri
dhe viti i botimit. Pr shembull:

1. Mustafa, Avzi. Didaktka e gjuhs dhe e leximit letrar, Logos-A, Shkup, 2005.

Nse libri sht botuar jasht kontnentit ton, krahas vendit t botmit, mund t
shkruhet shkurtmisht edhe emri i shtetit ku gjendet botuesi. Pr shembull:

1. Mouss, Rolf E. Thories of Adolescence, McGra-Hill, NY, USA, 1996.

Nse kem t bjm me ndonj libr me dy autor, ather emri i autorit t par
vendoset n rendin mbiemr-emr. T gjith t tjert jepen n rendin emr-
mbiemr. Pr shembull:

Hamit, Asllan dhe Avzi, Mustafa. E Folmja e Karadakut t Shkupit, Voka, Tetov,
2001.

Nse autori i veprs nuk sht person, por sht insttucion, ather emri i
insttucionit vjen n vendin e autorit. Megjithat, nse autori i veprs nuk sht as
insttucion, ather n vend t autorit i radhisim tri shkronja t vogla t tipit o,
tri pika ... ose nuk shkruajm asgj, por fillojm me titullin e veprs. Pr
shembull:

ooo: Fjalori i dialektologjis, Logos-A, Shkup, 2003 ose

... : Fjalori i dialektologjis, Logos-A, Shkup, 2003 ose
Fjalori i dialektologjis, Logos-A, Shkup, 2003.

Artkujt n punimet e seminarit dhe n punimet e diploms shkruhen njsoj si

librat. S pari shkruhet autori i artkullit, e pastaj n thonjza shkruhet artkulli.
Pastaj m trash (bold) shkruhet emri i revists ku sht botuar artikulli, vendi i
botmit dhe viti, numri (nse revista sht n gjuhn shqipe, numri i revists
shnohet me Nr., ndrsa nse sht n gjuh t huaj, shnohet me No, q
nnkupton Number) dhe viti i daljes s revists, faqet ku gjendet artikulli (nse
bhet fjal pr revist n gjuhn shqipe, viti i revists shnohet me Vit, ndrsa
nse bhet fjal pr tekst n gjuh t huaj, shnohet me Vol, q nnkupton
Volumen). Pr shembul:

Avzi Mustafa, Mbi metodat shkencore n letrsi, Shqyrtme albanologjike,

Shkup, viti VII, Nr.7, 2004, faqe 118.
5. ELEMENTET SPECIFIKE T TEKSTIT

5.1. Shnimet e burimeve t dhnave (fusnotat ose endnotat)

Shnimet e burimeve sipas praktiks s deritanishme shnohen n dy mnyra:

fusnota n margjinn e fundit t faqes; shnohet me numra rendor prej 1 e

tutje.
endnota n faqen e fundit; shnohet me numrin rendor 1 e tutje.

Se si do t shnohen dhe cila teknik do t prdoret, kjo varet nga kandidat. Nse
kandidati sht prcaktuar pr mnyrn b), ai sht i detyruar q faqen ta shnoj
me kt titull REGJISTRIMI I T DHNAVE. Kjo faqe vendoset para shtojcs (nse
nuk e ka kt, ather shnohet para faqes s literaturs), por lexuesin duhet ta
njofoni me prmbajtjen e punimit.

Fusnotat dhe endnotat shfrytzohen pr t dokumentuar:

- pr do citm t drejtprdrejt (n shenjn e thonjzave, ..........) n tekst;
- pr t dhn do fakt q nuk sht i njohur shum, kur autori i atyre fakteve
sht nj person i caktuar.

N rastin e par mund t jet nj tekst m i gjat dhe t parafrazohet me fjalt

tuaja, por sht e domosdoshme t shnohet burimi nga jan marr t dhnat.

Nse punimi shtypet n kompjuter, puna sht m e leht, sepse ka komand t

caktuar pr fusnotat dhe endnotat. P.sh. (CTR+ALT+F).

Fusnotat dhe endnotat shnohen si shnimi i literaturs, por n fund duhet ta

shnoni edhe numrin e faqeve ku gjendet citati n literaturn e dhn. Pr
shembull:
1. Mustafa, Avzi: Edukata dhe arsimi npr shekuj, Shkupi, Shkup, 1977, fq. 24.
2. Dedja, P., A. Paralloj, K. Shtmbari: Forcimi i funksionit edukues t msimit t
gjuhs shqipe n shkollat tetvjeare, Gjuha shqipe dhe letrsia n shkoll,
Tiran, No. 3, 1975., fq. 54.

Nse n punim njher e keni cituar nj vepr t autorit t njjt dhe dshironi ta
citoni prsri, tani nuk duhet t`i jepni prsri t gjitha t dhnat pr autorin, por
shnojeni vetm mbiemrin-emrin dhe shkruani op. cit., fq. Pr shembull:

3. Mustafa, Avzi: op. cit., fq. 55.

Nse shfrytzohet citati nga nj vepr q sht cituar m par n fusnot ose
endnot n faqen e njjt t tekstt, para fusnots duhet t shkruani ibid dhe
faqen nga sht marr citati. Pr shembull:

4. Ibid., fq. 83.

Nse shfrytzohet ndonj artikull ose ndonj e dhn nga internet (duhet t
shkruhet viti kur sht shkruar artkulli, e jo viti kur sht lexuar ose sht
paraqitur n internet, apo kur sht lexuar, edhe pse shumica e metodologve
krkojn q t shkruhet edhe paraqitja e artkullit n internet), ather duhet ta
shnoni n kt mnyr: n artkuj s pari shnohet emri i autorit, pastaj titulli i
artikullit, adresa e internetit n t ciln gjendet artkulli dhe n fund shkruhet viti
kur sht botuar artikulli. Pr shembull:

1. Brown, B. N.: Leading-For All Your Followers.

htp:/www.worldweb.org/bzdigest/leading.html, 1996.

Nse t dhnat q jan shfrytzuar nuk jan pjes e artikullit t paraqitur n

internet, por gjenden n nj faqe t internetit, sht e udhs q t shkruhet emri
dhe adresa e faqes s internetit q e keni shfrytzuar n punn tuaj. P.sh.

htp://www.dol.gov/dol/wb//???
5.2. Tabelat, grafikt, vizatimet dhe fotografit

Tabelat, grafikt, vizatmet dhe fotografit nuk jan pjes shtuese e tekstt, por
jan tekst q prbn nj pjes t puns. Qllimi kryesor sht q problemin e
shtruar ta paraqesin n mnyr precize dhe t thjesht. Kta japin nj pasqyr
shum konkrete t asaj q sht thn me fjal. N fakt, tabelat, grafikt,
vizatimet dhe fotografit e japin prgjigjen e pyetjes ka?, ku? dhe kur?.

do fotografi, vizatim apo grafik duhet t shnohet me numrin q pason dhe

gjithashtu t bhet me shkronja t mdha.

6. UDHZIME TEKNIKE PR PUNIMIN E DIPLOMS

Aspektt teknik i puns duhet t`i kushtohet nj koh m e gjat. Ajo q sht
shkruar dhe treguar bukur e mir e lehtson punn e t lexuarit dhe jep nj
pasqyr t puns suaj dhe t tekstt.

Punimet e seminarit dhe punimet e diploms shkruhen me kompjuter. Krahas

tekstt, q pr nga kuptmi logjik dhe gramatikor duhet t posedoj edhe ann
estetke, kandidati duhet ta lexoj tekstn edhe pas lekturs. M s miri sht q
tekstn e lekturs ta lexoj n letr e jo drejtprdrejt nga kompjuteri. do gabim,
pa marr parasysh se kush merr pjes n prgattjen e punimit, prgjegjsia i
mbetet kandidatt.

6.1. Layout (Pamja) e puns

Pasi tekst sht gat, kandidati duhet:

- Ta zgjedh madhsin e shkronjave. N kompjuter duhet t zgjidhet madhsia e
shkronjave 12, ndrsa radht 1.5;
- T prdoren margjinat standarde margjinat lart, posht, majtas dhe djathtas
duhet t jen 2,54 cm (1 inch);
- T shkruhet me paragraf. Sa u prket paragrafve, ata bhen n dy mnyra:
1. Pr t`u trhequr paragrafi me kompjuter, duhet t prdoret TAB dhe
2. Pr t br nj ndarje ndrmjet rreshtave, n kompjuter duhet t prdoret
SPACE.
6.2. Udhzime daktlografike

ka sht me rndsi t dihet gjat t shkruarit t punimit:

- Fjalt ndrmjet vete duhet t ken vetm nga nj ndarje (SPACE).
- Nga t gjitha shenjat e piksimit po ashtu duhet t ket nj ndarje, si jan pika,
presja, pikpyetja, dy pikat, kllapat, thonjzat etj.
- T gjitha shenjat, si thonjzat, q duhet t hapen dhe t mbyllen, shkojn, bashk
me germn, pra nuk ka ndarje.
- Nse ndonj fjal duhet t hyj n kllapa, ather duhet t ket largime.
- Nse n vend t dhe-s prdorni shenjn &, ajo duhet t shkruhet e ndar.
- Tri pikat shkruhen n fund t fjals, pra nj hapsir (SPACE) para fjals q vjen.
- Viza e shkurtr shkruhet bashk me falt q i lidh (p.sh.: njri-tjetrin).
- Viza e gjat shkruhet ndaras nga fjalt q i lidh (p.sh.: Kosova - shtet i pavarur).

LITERATURA

1. BOCE, Elona. (2004). Si ta shkruajm nj punim krkimor. Qendra pr arsim

demokratik (CDE).
2. EKO, Umberto. (1997). SI BHET NJ PUNIM DIPLOME. Tiran: botme prpjekja.
3. PANZOVA, Violleta. (2003). Naukata kako zanaet. Skopje: Fillozofski fakulltet.
4. RRAHMANI, Zejnullah. (2001). Si t shkruhet disertacioni. Prishtin: Faik Konica.
5. SHAMIC, Midhat. (1984). Kako nastaje naucno djelo: Uvodenje u metodologji i
tekniku naucnoistrazivackog rada-opsti pristup. Sesto ind. Sarajevo: Svjetlost.
6. ZHEKOV, Kalev, Yordan. (2001). Manuel for Research and Writng. A Guide of
reading and Writng Assignments for the Students Undergraduate and Graduate
Leveis. Osijek: Izvori.

TEZA (Disertacioni)

Tani ju krkohet t dorzoni nj tez prej 30.000 fjalsh. Teza juaj duhet t jet e
shtypur (me kompjuter), jo e shkruar me shkrim dore. Ju kshillohet q t printoni
dy kopje t puns suaj. Ju lutemi q ta diskutoni temn e tezs me ndihms-
msuesin tuaj.
Struktura e nj teze
Faqja e titullit

Titulli (duke prfshir ktu edhe nn-ttullin), autori, insttucioni, data

Tabela e Lnds

Bni nj list t t gjitha nnttujve, duke dhn numrin e faqeve n t cilat

ndodhen

Lini hapsir midis nnttujve dhe paragrafve

Rradhitni titujt dhe nn-ttujt me kapituj, po t jet nevoja

Lini hapsir mes paragrafve (ashtu si vihet re edhe n kt broshur).

Parathnia
Nuk mund t shkruani dot nj parathnie t mir, po qe se nuk e dini prmbajtjen
e tr tezs suaj. Prandaj, kini parasysh q ta shkruani parathnien, pasi ta keni
mbaruar tezn, jo para se ta keni filluar at.

Kini parasysh q n parathnien tuaj t prfshini dika rreth tems s tezs. Kjo
mund t jet, p.sh. nj fjali interesante dhe t rndsishme nga ana teologjike, q
ta motivoj lexuesin pr ti lexuar faqet e tezs n vazhdim. Duhet ta bni lexuesin
pr vete, n mnyr q ai t dshiroj ta lexoj tezn tuaj.

prfshihet tjetr n parathnien e tezs?

Nj fjali lidhur me qllimin e ksaj teze: arsyeja pse u shkrua kjo tez.

Informacion i mjafueshm, pr ta lejuar lexuesin pr ta kuptuar rndsin e

pyetjes, s cils po prpiqeni ti jepni prgjigje. Shpjegoni se far do t prfshihet
e far nuk do t prfshihet n tezn tuaj.

Parathnia nuk duhet t jet m shum se 500 fjal.

Zhvillimi i tezs
Kjo pjes e tezs prbhet prej kapitujve, titujve kryesor dhe nn-ttujve. Forma
dhe struktura e ksaj pjese sht n dorn tuaj, por, n t njjtn koh, prezantmi
i tezs suaj duhet t jet i peshuar mir, si nga ana e prmbajtjes, ashtu edhe nga
ana e gjatsis. Ju lutemi q ta keni parasysh q titujt kryesor dhe nn-ttujt t
ndryshojn nga njri-tjetri, n mnyr q ai q e korrigjon tezn tuaj, t mos
ngatrrohet. Lidhur me gjatsin e tezs, zhvillimi (pjesa kryesore e saj) duhet t
prmbaj rreth 29.000 fjal.

Konkluzioni
Cila sht falia m e rndsishme, q mund t shkruani, n baz t msimeve
q keni prfshir n tez?

Nse lexuesin e tezs e takoni pas 6 muajsh, do t dshironit q ai t mbante

mend lidhur me tezn tuaj?

Prfshini n konkluzion nnkuptimet e nxjerra prej tezs suaj, duke refektuar

kshtu at q keni shkruar gjat gjith tezs.

Mos e prsritni parathnien fjal pr fjal, por konkluzioni juaj duhet t jet po
aq i gjat, sa edhe parathnia.

Materialet e Referuara

Citoni, duke i shnuar n fund t do faqeje, t gjitha idet, konceptet, tekstet

dhe statistkat, q nuk jan tuajat.

Bni nj list t t gjitha materialeve t referuara gjat tezs.

Citojini materialet, q i prkasin nj autori t vetm, duke filluar me mbiemrin e

autorit, e m pas me datn e botimit n thonjsa, p.sh.

...Krishtrimi, fq.54, Dave Hunt, Shtpia Botuese Korrja (1994).

Nse citatin e keni marr prej internetit, ather jepni adresn e faqes s
internetit, p.sh. .goodnes/gospel.htm.

Bibliografia
N fund, pas konkluzionit, renditni, nga ana alfabetike, burimet e materialeve, t
cilave iu jeni referuar gjat tezs, duke dhn titullin, autorin, faqen, shtpin
botuese dhe vitn e botimit.
T prfunduarit e ktij provimi tregon se keni prfunduar edhe Magjistraturn apo
Doktoratin. Brenda dy javsh, do t merrni nj letr, ku thuhet se tanim e keni
mbaruar kt detyrim akademik.

c) Mbrojtja e Tezes se Doktoratures

Udheheqesi shkencor dhe komisioni

Puna per tezen drejtohet nga Udheheqesi shkencor dhe Komisioni i Tezes. Ky
Komision perbehet nga pese vete:

Udheheqesi, i cili duhet te jete nje shkencetar aktiv me reputacion nderkombetar

dhe mund te mos jete i punesuar ne UV. Udheheqesi duhet te kete te pakten
ttullin Profesor i Asociuar dhe, nese eshte jashte UV-se, te jete i punesuar ne nje
department qe ka program doktorature.
Dy anetare te komisionit duhet te jene nga fusha e studimit.
Nje anetar duhet te jete nga nje department tjeter qe kane program Ph.D-je.
Per 10 diplomat e para qe jepen nga departamenti perkates, nje anetar i
komisionit duhet te jete nga nje departament homolog jashte Shqipersie qe ka
pasur nje program doktorature ne fushen perkatese per te pakten 25 vjet. Ky
anetar komisioni duhet te kete udhehequr te pakten nje student doktorature.
Mbrojtja/Standartet e Tezes

Teza duhet te jete ne formatn e percaktuar nga shkolla pasuniversitare dhe te

plotesoje te gjitha kerkesat e tjera te percaktuara nga kjo shkolle.
Rezultatet e tezes duhet te jene origjinale dhe te publikueshme nga nje reviste
nderkombetare me reputacion ne fushen e studimit.
Prezantmi i tezes eshte i hapur per publikun per 60 minutat e para.
Pjesa e mbetur e mbrojtjes se tezes eshte e mbyllur per publikun. Ne kete pjese,
anetaret e komisionit bejne pyetje te ndryshme rreth tezes.
Ne perfundim, anetaret e komisionit diskutojne dhe votojne kalueshem ose jo
kalueshem mbi tezen pa pranine e studentit. Teza konsiderohet e mbrojtur me
sukses kur te gjithe anetaret votojne kalueshem.
Afatet kohore te Tezes se Diplomes

Drafi i pare i Tezes se Diplomes duhet depozituar prane Shkolls Pasuniversitare

t pakten dy jave para mbrojtjes se Tezes.
Student dhe udheheqesi i tij do te marrin verejtjet dhe sugjerimet e Shkolles
Pasuniversitare ne lidhje me formatmin e tezes nepermjet nje mesazhi elektronik.
Formulari per daten e mbrojtjes se tezes depozitohet prane Shkolles
Pasuniversitare te pakten nje jave para mbrojtjes se tezes.
Formulari i rezultatit te mbrojtjes se tezes depozitohet ne shkollen
pasuniversitare jo me vone se diten pasardhese te punes.
Nje kopje e variantt perfundimtar te tezes se diplomes, e firmosur nga te gjithe
anetaret e komisionit te tezes, duhet depozituar prane shkolles pasuniversitare jo
me vone se dy jave pas mbrojtjes se tezes.

Largimi i perkohshem nga programet pasuniversitare

Studenti ka te drejte qe per aresye shendetesore, familjare, ekonomike etj te

kerkoje nderprerjen e studimeve pasuniversitare per nje afat kohor deri ne nje vit.
Per kete qellim studenti ploteson formularin perkates. Ne rast aprovimi, te gjithe
afatet kohore qe lidhen me studimet pasuniversitare shtyhen per aq kohe sa
vazhdon nderprerja e studimeve. P.sh., nese nje studenti ka deshtuar ne provimin
kualifikues te Qershorit dhe ne Korrikun pasardhes i eshte aprovuar nje shkeputje
prej nje viti, atehere ky student eshte i detyruar te rifutet ne kete provim ne daten
e pare pas korrikut te vitit pasardhes, pra ne Gusht te vitit pasardhes.

Rikthimi ne programin perkates pasuniversitar pas nje nderprerje te perkohshme

behet nepermjet plotesimit te formularit perkates.
 KRKIMI SHKENCOR

Krkimi shkencor si "rutn"

Krkimi shkencor sigurisht q ka lidhje me msimdhnien universitare dhe

prgjithsisht nuk mund t konceptohet pa rolin n t pedagogut. Sigurisht, futja
n rrjedhat e strategjive t krkimit shkencor sipas frymzimeve t prirjeve t
sotme t prparuara nuk sht nj proces i leht.

Nuk sht fjala aspak pr t br bilance. Ajo sht nj detyr q krkon prmasa
t tjera pune. Por, mund t thuhet se brenda nj periudhe prej m shum se nj
dekade, arsimi yn universitar, me vshtrsi dhe pengesa t natyrave t
ndryshme, pavarsisht dshirave pr t patur m shum arritje, prsri ia mbrriti
q n planin e prgjithshm t rinovoj pothuajse t gjith bazn kuptmore dhe
terminologjike t msimdhnies.

Gjithsesi, n kuadrin e administrimit t proceseve t krkimit shkencor, mbeten

dhe dilema q ende nuk kan gjetur zgjidhje. M kryesorja, sht se nga njra an
dalin jo pak botme, merren jo pak grada dhe tituj shkencor, bhen jo pak
konferenca shkencore, ndrkaq shoqria, ekonomia, agjencit e biznesit,
insttucionet ende nuk e ndiejn sa do t duhej peshn apo avantazhet e ardhura
nga krkimi shkencor.

Prgjithsisht, ktu kemi t bjm me nj problem konceptmi t krkimit

shkencor n kushtet e sotme t Kosovs dhe t bots globale.

Pyetja e par q mund t bhej sht:

A ka vend q puna krkuese shkencore t matet, vlersohet dhe t promovohet

kryesisht dhe pothuajse automatikisht me botme?

Kur themi botme kemi parasysh ato me natyr shkencore n t gjitha gjinit
prkatse, duke nisur nga kumtesat, referimet e botuara, artikujt shkencor, (q
gabimisht identfikohen n mnyr absolute me artkujt e botuar n revista
shkencore), si edhe monografit shkencore.
Nuk ka dyshim se edhe botimet q quhen shkencore kan rolin e tyre dhe nuk
mund t mohohen. Por, as nuk mund t konsiderohen automatikisht si fillimi dhe
fundi i instrumenteve vlersues t puns shkencore.

Kur na ndodh kshtu, futemi n nj konceptm shum klasik, do t thosha t nj

kohe q mund t ket qen pjesrisht n mod n botn universitare europiane
dhe perndimore aty nga vitet '60, q ka vazhduar pr inerci edhe m pas, por q
jo medoemos prbn trsin e instrumenteve mats efikase t krkimit t sotm
shkencor.

Kur ndodh kshtu ndodh kjo ngatrres, sikurse e ka theksuar specialisti i njohur
Burdi, barazohet komunikimi dhe krkimi shkencor me vet krkimin shkencor.
Tjetr sht rezultati i puns shkencore dhe tjetr sht botimi i saj. Po kshtu
brenda ksaj hullie, sipas po t njjtt autor, na ndodh q bhet media kriteri
vlersues i puns shkencore universitare, pra nj kriter sikurse ai e thoshte, q ka
nj natyr jashtuniversitare. Aq m shum q nga format e sotme t komunikimit
shkencor mbivlersohet media e shkruar kundrejt formave t tjera numerike dhe
t komunikimit interaktiv.

Puna shkencore dhe krkimi shkencor ka vend m s pari t vlersohet si nj

projekt krkimor q u ofron zgjidhje, koncepte, prqasje teorike, modele praktke,
agjencive t ndryshme t zhvillimit t vendit si edhe insttucioneve q
administrojn proceset dhe dinamikat e evolucionit social dhe ekonomik t tij.
Jan ato q vlersojn punn krkimore dhe shkencore si edhe hallkat e
specializuara ngusht brendauniversitare.

Pastaj, media.

Media, qof edhe ajo e specializuara n nj fush t krkimit shkencor, nuk mund
t bhet arbitr vlersimi dhe matjeje, aq m pak nj kriter absolut vlersimi i
puns shkencore. Media transmeton rezultatet e krkimit shkencor, por nuk mund
t pretendoj t jet matsi suprem i tyre.

Prndryshe, do t na ndodh ajo q na ka ndodhur jo pak her, kur botme

shkencore ka, por vlersime nga agjenci q t njohin vlern e tyre praktke nuk do
t kemi. Nj shkrim mund t ndodh t jet i shkruar edhe keq, nj zbulues apo
krkues shkencor mund edhe t mos dij mir sesi ta komunikoj rezultatin e
krkimit t tj shkencor, por ndrkaq mund t ndodh q rezultatet e tij shkencore
t jen shum t rndsishme.

Po kshtu, nj tjetr, mund t dij t artikulohet shum me elokuenc, por pas

frazave t tj mund t ket vetm uj, ose prfundime pa asnj vler, q nuk sjellin
asgj t re as pr praktikn dhe as pr ecurin e dijeve teorike apo t stokimit t
prqasjeve interpretatve.

Aq m shum q n vendin ton mungojn pr shum e shum fusha revista

shkencore me redaksi t rrepta, t formuara nga dijetar apo krkues shkencor t
nj fushe homogjene krkimi shkencor.

A mund t jet botimi i nj shkrimi n nj revist shkencore t huaj, edhe ai, nj

kriter absolut matjeje dhe promovimi t puns shkencore?

Kriter relatv, mbase po, nuk mohohet, por si kriter absolut nuk besoj se ka vend t
quhet pr t'u shpallur si kriter automatik njohjeje t puns shkencore.

Pr shum arsye. M kryesorja sepse krkimi shkencor vlersohet edhe nga

pikpamja e pritshmrive t audiencs dhe jo vetm nga pozitat e autorit. Diku, n
nj vend t huaj, ku audienca ndofa nuk di asgj, ose di shum pak, pr realitetin
kosovar, atje edhe nj shkrim dshmie, deskriptv, faktologjik etj., mund t
konsiderohet i botueshm, por ndrkaq, brenda mjediseve tona sociale dhe
intelektuale, t dhnat e shprehura n kto shkrime mund t ndodh q prbjn
t vrteta banale, pra q mund t'i din edhe t gjith ata q din shkrim e kndim.

Pastaj, nuk duhet harruar se mund t ndodh dhe ndodh jo rrall, q nj revist e
huaj q ka profil pothuajse shkencor, vlerson ndofta nj shkrim t veant, por
nuk sht e thn q antart e redaksis t din se n far niveli sht jeta
shkencore dhe intelektuale kosovare lidhur me prqasjet e shkrimit q boton. Ka
rrezik q ata t mos jen n gjendje ta vlersojn risin q sjell nj shkrim n
raport me at q tashm mund t jet thn n Kosov prej dekadash apo edhe
prej nj shekulli.

Pr m tej, ka revista shkencore q bjn edhe politk botmi, duke dashur q pr

nj numr t caktuar t ken edhe autor nga vende t ndryshme, pa par me
lup se far rezultatesh teorike apo shkencore ka sjell ai n t vrtet.
Dikush mund t mos jet dakord mesa m sipr. sht e drejt e tij, por lutem
vetm t kuptohem si duhet. Nuk po them se asnj botim n revista t huaja nuk
ka vler si kriter matjeje e puns shkencore. Po t thoja kt do t kisha br nj
gabim t rnd. Ajo q po theksoj sht vetm q ky kriter nuk mund t jet as
automatik, as absolut dhe i paanalizueshm, as i vetmjafueshm. Duhen analiza
dhe instrumente t tjera krkimi q angazhojn instancat e vlersimit
brendauniversitar.

Aq m pak q n botn e sotme ende nuk jan mundsit q pr do redaksi

reviste t bhet e mundur t gjykoj nse shkrimi i paraqitur sht botuar ose jo
n nj form disi t ndryshuar, por me t njjtn taban, n revista t tjera, n gjuh
t tjera, apo n vende t tjera.

Po kshtu ndodh q t ket edhe nj konceptim disi jo aq me frymmarrje sa

duhet pr ta matur dhe vlersuar krkimin shkencor. Si do t'i prgjigjeshim
pyetjes:

far do t kuptojm me krkim shkencor universitar?

Nuk sht vetm krkimi shkencor q bn dikush individualisht apo kolektvisht.

Ndofa kjo prbn nj taban me rndsi, por jo t vetmin. Do t thoja q shpesh
sht harruar se pun shkencore, madje tmerrsisht e vshtir dhe
vetsakrifikuese, do t ishte edhe kur krkuesi shkencor apo pedagogu studion
dhe ka si objektiv t prvetsoj arritjet e shkencs botrore dhe t'i sjell n
kulturn e vendit t vet, n gjuhn e vet, t shkrifura pr konceptet kolektve ku ka
arritur opinioni shkencor i vendit t vet.

T prkthesh nj vepr shkencore apo t bsh redaktmin shkencor t nj vepre

bazike q ka hyr n universin e dijeve fondamentale t njerzimit, sht patjetr
nj pun e vshtr shkencore.

T prshtassh nj tekst thelbsor shkencor me prmasa universitare, patjetr

sht pjes e puns shkencore t nj universitari.

Konceptmi i programeve t msimdhnies n nivele t larta sht nj pun sa

shkencore aq edhe pedagogjike, prandaj edhe ajo meriton t shqyrtohet n
mnyr shum dinjitoze dhe me kujdes t veant pr t par kontributet reale t
gjithsecilit.
Edhe projektet shkencore, t shoqruara me nj gam t prshtatshme
vlersimesh shkencore nga ana e agjencive t autorizuara, edhe kur nuk jan t
botuara, prsri prbjn nj pun shkencore. Ndofta jan pjesa m rndsishme
e matjes s puns shkencore.

Kshillimi shkencor, ekspertza shkencore, aplikimi i teknikave dhe i arritjeve

shkencore, ofrimi i modeleve teorike apo metodologjike t tretve, brenda gjinis
s tyre dhe mbi bazn e shqyrtmeve nga ana e instancave me kompetenc
shkencore, ka vend t mendohen si nj prpjekje pr ta zgjeruar gamn e
tpologjive t puns shkencore.

far sht shkenca?- pyeste nj nga teoricient m t njohur t krkimit shkencor,

Tomas Kuhn. Mbi t gjitha, pa hyr n detajet e arsyetimit t tij, ai theksonte se n
thelb sht "krkim shkencor rutn". sht matje sipas standardeve pr t marr
sesa fenomenet e matshme dhe t observuara empirikisht prmbushin apo nuk
prmbushin, knaqin apo nuk knaqin, pritshmrit e artikuluara nga dijet teorike
standarde t prftuara tashm. E mbi kt baz sjellin edhe pasurimin e tyre.

Duket e thjeshtzuar, por sht vrtet, sikurse e ka shpjeguar aq mir ai, nj pun
krkimore shkencore q krkon metoda, teknika, prqasje statstkore, analiza t
hollsishme, fuqi vzhgimi, por edhe prgjithsimi etj.

"far teme doktorature ke?", pyes nj djal anglez, me t cilin jam n bised.
"Studioj fortsin e kaskave q ven n kok si mjet mbrojts iklistt", - m
prgjigjet. "Cila sht metoda themelore ?" - e pyes. "N planin eksperimental
duke provokuar goditje t niveleve t ndryshme fortsie mbi to dhe matur
rezistencn", - m prgjigjet.

Sigurisht nuk mund t prmblidhet vetm ktu puna shkencore. sht shum m e
gjer. Por, na ndodh q shohim se edhe student n doktoratur e n master
orientohen drejt temash q nuk plotsojn kriterin pr t br pun krkimore
dhe shkencore. Edhe tema doktorature q jan t tlla, q mbrohen si t tilla dhe
vijn si t tilla pr t'u vlersuar dhe promovuar nuk sht se nuk ka. Shkenca
mbase sht m e that sesa filozofia, sesa poezia, sesa feja, sesa ideologjia, por
gjithsesi ka t drejtn pr t jetuar m vete, ka specifikat e saj t veanta.
 KRKIMI DHE PUBLIKIMI SHKENCOR

Shkenca sht proces i perfimit t njohurive n mnyr t organizuar dhe

sistematike, q arrihet prmes grumbullimet t t dhnave, fakteve , hulumtimit,
vzhgimit dhe eksperimentmit, t cilat provohen dhe vrtetohen n mnyr
trsore dhe t padyshimt.
Zbulimet dhe shpikjet u bhen t ditur t tjerve prmes botimeve e publikimeve
shkencore n forma e editorial t ndryshm.

Nj botm/publikim shkencor nuk mund t konsiderohet si i till nse n themel t

tj nuk ka krkimin me elementt e msiprm.
Suksesi i nj botimi nuk qendron vetm n at cka prmban dhe paraqet, por
duhet t plotsoj edhe krkesa e udhzime t t shkruarit cilsor si dhe duhet
t botohet n kohn e duhur dhe n periodikun, revistn, editorialin e duhur. Ato
duhet gjithashtu ti nnshtrohen vlersimit nga pal jo t interesuara dhe t
botohen n revistat t klasifikuara si parsore pr
publikimet shkencore.

Prmbajtja e nj publikimi shkencor duhet t ket informacionin e duhur n sasi

dhe cilsi q t mundsoj:
Vlersimin dhe verifikimin e gjetjeve/vzhgimeve
Prsritjen e eksperimentt
Vlersimin e procesit intelektual q ka cuar n rezultatet
T prmbaj t dhna/zbulime/gjetje/shpikje origjinale
T mbetet e t jet lehtsisht e aksesueshme pr komunitetin shkencor pr
verifikimin dhe prdorimin e vazhdueshm t t dhnave/t rejave q sjell

I shkruar mir
(a) Gjuha e qart dhe koncize, gramatika dhe fjalt korrekte,
(b) Plotson t gjitha standartet e forms t krkuara nga botuesi; t ndryshme
rast pas rasti por edhe sisteme/formate t standartzuara

Faktet q sillen jan t sigurta dhe lehtsisht t verifikueshme:

(a) Referencat dhe burimet e t dhnave jan t qarta, lehtsisht t gjetshme dhe
q lidhen me argumentat q trajtohen
(b) Citmet bhen nga burime t besueshme t kuotuara, statstka, opinione
publike me vizione dhe argumenta t ndryshme, q n referencat personale i
referohen personave q jan ende gjall dhe q gjithashtu plotsojn standartet
specifike t botuesit
(c) Prmban krkim dhe rezultate origjinale
I gjer n fushn q mbulon:
(a) Adreson aspektet kryesore t fushs krkimore
(b) Qendron i fokusuar n shtjen kryesore, pa rn n detajime t panevojshme
q nuk lidhen me cshtjen kryesore q hulumtohet
Neutral; duhet t prfaqsoj pikpamje neutrale, objektve pa treguar qendrim
ndaj nj ose nj tjetre teorie.
I qendrueshm: nuk duhet t ndryshoj nga dita n dit pr shkaqe t jashtme apo
sipas krkesave t vecanta/simpatve t botuesit apo palve t tjera t interesuara
Ilustrohet me figura, tabela foto, etj., t cilat kan lidhje me argumentat, q
respektojn t drejtn e autorit dhe plotsojn standartet e krkesat specifike t
botuesit.

T shkruash sht leht. Mjafton t ulesh mbi nj flet t bardh dhe ta

kqyrsh derisa t shfaqen pika gjaku n ball --Gene Fowler shek.XIX

Afsit e komunikimit shkrimor dhe gojor jan cilsit universale m t

nevojshme pr kdo por sidomos pr komunitetin akademik e shkencor.
Kto afsi, t kombinuara me ato t transmetmit t dijeve dhe t vet ktyre
afsive, duhet t prbjn boshtin e formimit t nj msuesi, pedagogu, krkuesi
e shkenctari

5 Organizimi dhe struktura e nj botimi shrben pr t lehtsuar leximin, pr t

kuptuar mesazhin kryesor q ajo jep, pr t dalluar risin, progresin apo metodn
q ajo sjell n morin e informacionit, zbulimeve e t dhnave q ekzistojn n at
fush.
do ent botues harton standarte t paraqitjes dhe prmbajtjes q jan specifike
por q n trsi ndjekin nj skem t prgjithshme e ku prgjithssisht takohen
shum prej tyre Megjithat n do rast, autori duhet t ndjek rigorozisht
krkesat dhe standartet q cdo botues paraqet si kusht pr pranimin e nj punimi
Standartet e botimeve lidhen me fushn e krkimit, por kan ngjashmri sidomos
n organizimin e prgjithshm dhe ato ka trajtohen n pjest prbrse.
6
do punim shkencor duhet t organizohet e t prbhet nga seksionet e
mposhtme:
(1) Abstrakti
(2)Hyrja
(3) Materialet dhe Metodat
(4) Rezultatet
(5) Diskutmi
(6) Prfundimet, dhe
(7) Literatura
Esht e rndsishme t kuptohen ndryshimet midis seksioneve dhe se far duhet
prfshir brenda secilit e n vendin e duhur.
Leximi kritk i artkujve cilsor ndihmon gjithashtu aftsimin n shrikmet
shkencore.
Modelet e mira t fushs shkencore prkatse, jan udhzuesit m t mir n
planin
praktk por duke mnjanuar plagjaturn

7
Titulli duhet t zgjidhet i till q t jet sa m informues pr artikullin/tezn.
Titulli duhet t jet eksplicit dhe t tregoj qart objektn/fushn e prgjithshme
dhe specifike t studimit e punimit
N titull prfshihen emrat dhe adresat e t gjith autorve dhe data e paraqitjes
n entin botues.

ABSTRAKTI

8
Qllimi
Abstrakt sht nj prmbledhje e shkurtr dhe koncize n formn e
nj paragrafi t vetm i nj studimi t prfunduar ose q sht n
proces.
Presupozohet q prmes abstraktt, lexuesi n m pak se 1 min t
msoj mbi kontekstn e studimit, qasjen e prgjithshme t shtjeve,
rezultatet e prfuara dhe prfundimet m t rndsishme ose
shtjet e tjera q dalin.
Si duhet t jet abstrakt
1. Abstrakt shkruhet pasi prfundohet pjesa tjetr e punimit, prsa
koh sht nj prmbledhje e tij.
2. Kursimi i fjalve sht i rndsishm n shkrimin e abstraktit por
jo n dm t qartsis dhe kuptmit. sht e rndsishme t
prdoren fjal dhe fjali koncize, joprshkruese por domethnse.

Abstrakt
Si prmbledhje e punimit, abstrakt duhet t prmbaj elementt e mposhtm:
9
Qllimin e studimit hipotezat, cshtjen kryesore dhe objektvat.
Objektn, sistemin dhe metodn e studimit duke treguar se pse jan przgjedhur
pikrisht ato.
Rezultatet prfshir ktu t dhnat, cilado qofshin t llojit cilsor, sasior po
Statistikor.
Prfundimet kryesore dhe cshtjet q dalin pr vijimin e mtejshm t studimit
Stili: n nj paragraf t vetm dhe konciz.
Duke qen prmbledhje e nj pune t prfunduar, shkruhet n kohn e shkuar
Abstrakt qendron m vete si struktur dhe nuk i referohet asnj pjese tjetr t
punimit t detajuar Fokusohet n prmbledhjen e rezultateve, ndrsa konteksti
teorik e krkimor prmblidhet n jo m shum se 1 fjali dhe vetm nse sht e
domosdoshme.
Teksti i abstraktit dhe prmbajtja duhet t jen n koherenc t plot me cka
zhvillohet n materialin e detajuar.
Gjuha korrekte, qartsia e falive dhe shprehjeve si dhe paraqitja e t dhnave n
vlera t sakta dhe n njsit e duhura, jan po aq t rndsishme.

10 Qllimi:
Qllimi i hyrjes sht ti bj t njohur lexuesit kontekstin teorik dhe krkimor
n t cilin kryhet studimi, qllimin e kryerjes si dhe ti jap mundsin t kuptoj e
t vlersoj qllimin, synimet e rndsin e tij Si duhet t jet hyrja.
Hyrja duhet t prshkruaj rndsin dhe domethnien e studimit; pse kryhet, pse
ka rndsi duke e vendosur n kontekstn e gjer teorik e krkimor.
T tregoj objektn e krkimit, arsyen e zgjedhjes s tij dhe metodave hulumtuese,
prparsit q paraqesin si nga pikapamja zhvillimore teorike
ashtu dhe arsyet pratike t przgjedhjes s tyre.
T prshkruaj llogjikn dhe arsyet e krkimit prmes ngritjes s hipotezave
specifike dhe synimeve t mirprcaktuara si dhe t shpjegoj e arguemntoj
arsyen e przgjedhjes s tyre.
11
Stili
Prdor kohn e shkuar me prjashtm t rasteve kur sillen t dhna, faktke
absolute e t mirvrtetuara( kur ajo ohet pr botm sht nj pun e
prfunduar).
Organizimi dhe strukturimi i ideve dhe prmbajtjes bhet n mnyr t till q do
paragraf t trajtoj nj aspekt t veant. Mendimi duhet t mos jet i
fragmentuar dhe evitohet krijimi i paragrafve artficial q len vend pr
keqkuptm.
Kontekst teorik duhet t sillet n masn dhe formn q i shrben paraqitjes s
punimit konkret. Teprimi me informacion t panevojshm ul vmndjen e lexuesit
duke patur parasysh q sht dhe seksioni i par i punimit.
Hipotezat dhe objektvat duhet t parashtrohen qart dhe n masn e duhur; por
pa i thjeshtuar m shum se duhet. Ato japin pamjen e par t asaj q shtjellohet
m pas.
Gjuh korrekte, qartsi e fjalive dhe shprehjeve.
Materiali dhe metodat mund t paraqiten si seksione t veanta sikurse mund t
paraqiten dhe n form t integruar

12
Qllimi
Qllimi i ktij seksioni sht t dokumentoj materialin e prdorur, t
prgjithshm dhe specifik, procedurat dhe metodat e prdorura.
Kjo bn t mundur q t tjert t mund t prdorin kto t dhna n punn e tyre
si dhe t vlersojn meritn shkencore t punimit. Nuk duhet jet ezaurient dhe
tepr i hollsishm pasi nuk sht nj manual apo udhzues laboratorik. Si duhet
t jet seksioni Materiali dhe Metodat;

Materialet:
Ky nnseksion ndahet m vete vetm n rast se studimi sht i komplikuar dhe
vet materialet prmbajn risi. Prfshihen t gjitha mjetet dhe pajisjet specifike t
prdorura t cilat nuk gjenden rndom n laboratoret po q prdoren nga t
gjith; prjashtm bjn mjete apo pajisje t vecnata, t reja apo unike q nuk
njihen ose njihen pak.
N bioshkencat, ku prdoren gjersisht solucione t gatshme apo t prgatitura,
prshkrimi tyre duhet t jet n detaje.
13
Metodat
Paraqitet metodologjia e prdorur n cdo proedur, me prjashtm t rasteve kur
prdoren t njjtat metoda.
Metodat prshkruhen n detaje duke i ndar dhe n nnseksione sipas natyrs s
tyre apo n grupmetoda.
Metodat duhet t trajtohen t prgjithsuara; si kryhen zakonisht jo n raste apo
dit specifike.
Duhet patur parasysh se dikush tjetr q tregon interes mund t provoj t
prdor t njjtn metod q duhet t jet funksionale.
N rastet kur prdoren procedura dhe metoda t mirnjohura e t prdorshme
nga t gjith, mjafon citmi i saj dhe autori referues. N kt rast nuk ka nevoj q
ajo t shoqrohet me detaje.

Stili:
Prsa koh paraqet punn konkrete t kryer nga autori, ky seksion mund t
shkruhet n vetn e par njjs ose shums. Kjo mnyr fokuson vemendjen m
shum tek autori se sa tek procedura, ndaj shpesh prdoret veta e tret pasive pr
kt seksion.

far duhet konsideruar - evituar:

Materialet dhe metodat nuk jan udhzues prdorimi. Ato shrbejn pr t
personalizuar punn e kryer dhe jan n shrbim t rezultateve t prftuara
Duhen shmangur shpjegimet, komentet dhe rezultatet e marra.
Nuk duhen dhn shpjegime t panevojshme dhe q nuk lidhen direkt m punimin
konkret.

Qllimi
Qllimi i rezultateve sht t paraqes dhe ilustroj gjetjet, zbulimet orighjinale te
krkimit.
Ai duhet t prmbaj raportmin objektv t t gjitha rezultateve, duke ln
komentimin.
14
Si duhet t jet seksioni Rezultatet
Prmbajtja
Gjetjet prmblidhen n form tekst dhe shoqrohen me figurat dhe tabelat e
posame.
N tekst prshkruhet do rezultat i marr, duke e drejtuar vemendjen e lexuesit
tek ato q jan m domethnese e q lidhen direkt me qllimin e stdimit.
Prshkruhen edhe rezultatet q jan marr nga metodat apo eksperimentet q
nuk shoqrohen me ilustrime.
Fillimisht analizohen t dhnat , m pas ato kthehen n form figure apo tabele.

far duhet shmangur

Nuk duhen br diskutme, t mos interpretohen rezultatet dhe as t shpjegohen
e argumentohen n kt seksion.
Nuk duhen prfshir t dhna bruto, t procesit apo t paprpunuara; nuk duhen
paraqitur llogaritjet e ndrmjetme.
Nuk duhen paraqitur dy her t njjtat t dhna, as n forma t ndryshme
Teksti duhet t prplotsoj figurat dhe tabelat, nuk duhet t shpegoj ato dhe as
t prsrit t njjtn informacion.
Nuk duhen ngatrruar figurat me tabelat; jan t ndryshme nga njra tjetra

15
Stili
o Prdoret gjithmon koha e shkuar dhe gjithshka vendoset n rend llogjik
o Figurat dhe tabelat duhet t numrohen n mnyr t pavarur nga njra tjetra;
po kshtu duhet ti referohet dhe teksti
o Figurat dhe tabelat mund t vendosen prgjat tekstt ose n fund t seksionit.

E rndsishme sht q t ken numra dhe referencat n tekst.

Figurat dhe Tabelat
o Pavarsisht vendvendosjes s tyre, figurat duhet t numrohen n mnyr
konsekutve dhe t shoqrohen me diiturn prkatse, e cila vendoset n pjesn
e poshtme t secils.
o Pavarsisht vendvendosjes s tyre, tabelat duhet t numrohen n mnyr
konsekutve dhe t shoqrohen me numrin q vendoset n pjesn e siprm dhe
ttullin e prshkrimin q vendoset n pjesn e poshtme.
o do figur dhe tabel duhet t ket prmasa t tlla q t qendroj e veuar dhe
n faqe t veanta e ndar nga teksti.
E rndsishme fillimisht sht t ndahet qart far duhet t prfshihet n kt
seksion nga rezultatet e marra, duke i dalluar nga ato q jan t dhna bruto apo
t ndrmjetme q nuk duhet t publikohen, me prjashtm t rasteve kur
krkohen nga botuesi.

(1)
Qllimi
16
Qllimi i ktij seksioni sht t paraqes interpretimin e rezultateve dhe bazn e
prfundimeve q nxirren ga studimi, mbshtetur n njohurit e prfuara dhe
rezultatet e marra nga studimi. Ktu duhen paraqitur qart domethnia e
gjithshkaje t prftuar.

Si duhet t jet Diskutmi

Interpretmi i t dhnave duhet t bhet n thellsin e duhur sipas rndsis dhe
domethnies q kan vet rezultatet. Kur shpjegohet nj dukuri, duhet prshkruar
mekanizmi/at q qendrojn n baz t saj.
Kur rezultate ndryshojn nga ato t pritura duhet shpjeguar pse kjo ka ndodhur
apo duhet t ket ndodhur. Nse rezultatet prputhen me ato t pritura, duhet
shpjeguar e sjell argumentat q rezultatet vrtetojn apo shpjegojn. Nuk
mjafon t tregohen rezultatet, por t shpjegohen ato, si n rastin kur prputhen
ashtu dhe nuk prputhen me ato t pritura.
Duhen paraqitur edhe rezultatet q bien ndesh me hipotezat e hedhura; n kto
raste duhen krkuar apo supozuar shkaqet dhe/apo arsyet q qendrojn n baz
t ktyre gjetjeve; nuk duhen eliminuar e shmangur rezultatet q nuk prputhen
me pritjet.
Puna e kryer duhet t ket nj prfundim t plot ose t vet studimit.

Mund t sugjerohen drejtme t reja krkimi apo plotsimi t studimit; psh shtrirja
apo modifikimi pr qllim e objektva t tjera.

17
Si duhet t jet Diskutmi
Duhen shpjeguar t gjitha vzhgimet e kryera duke u prqendruar tek mekanizmat
q qendrojn n baz t tyre se sa n vet rezultatet e vzhgimeve.
Duhen sjell edhe shpjegime alternatve nse ekzistojn t tlla apo qendrojn.
far fushash t reja krkimore hap nj studim i tll?
Ato parashtrohen duke patur parasysh kuadrin e gjer t fushs dhe se ku mund t
shkohet me nj krkim t dyt t mtejshm apo m t thelluar. far mbetet
akoma?

Stili:
N referencat ndaj informacioneve apo t dhnave, duhen dalluar ato t sjella nga
t tjert nga t autorit dhe sillen n kohn e shkuar.

Gabimi m i zakonshm q bhet pr kt seksion sht se m shum prsriten

rezultatet se sa interpretimi i tyre.

18
Ka standarte t shumllojshme pr mnyrn dhe formn n t ciln duhet t
paraqitet literatura si n tekst ashtu dhe n seksionin e vecant.
Megjithat, n kt seksion duhet t citohen t gjitha referencat e prmendura
apo t cituara n tekst.
Listmi duhet t bhet n rend alfabetik sipas emrit t autorve (autorit t par)
Duhen cituar vetm ato q prbjn literatur primare, pra punime origjinale t
autorve origjinal.
Burimet nga eb konsiderohen jo t sigurta dhe t sakta.
Nse citohen burime online duhen prshir detyrimisht.
emri, volumi, viti dhe numri i faqeve.
KESHILLA PRAKTIKE

1. Njihni paraprakisht audiencn dhe shkruani posarisht pr ta

Shkrimi akademik, shkencor dhe teknik kurr nuk bhet pr qllim t prgjithshm
dhe pr kdo; ai shkruhet pr nj audienc specifike.
Pr do fush, audienca prbhet nga komunitet shkencor i fushs apo njerz q
merren me praktikn n at fush, por q kan t prbashkt at q kan interes
t lexojn nj revist apo periodik t fushs.
Stili dhe niveli i t shkruarit prshtatet pikrisht me kt lexues dhe duhet t
plotsoj pritjet q ai ka. Konvencionet stilistike dhe gjuha e terminologjia
ndryshon n mnyr t dukshme n varsi nga ky fakt.
Nj person q shkruan pr her t par n nj periodik, duhet s pari t
familjarizohet me sa m sipr dhe t ndjek me shum kujdes dhe vmendje
Udhzimet pr autort si dhe t lexoj artikuj n perodik t fushs s tj por
edhe t fushave t tjera.

2. Prgatsni nj skic-punim (outline) pr t organizuar paraprakisht strukturn

dhe prmbajtjen e shkrimit.

Fillimisht prgatitet nj projekt-ide me aspektet kryesore q do t trajtohen.

M pas pasurohet do bllok kryesor me at ka do shkruhet n do bllok.
Gjithcka renditet n mnyr logjike q n fillim, pa nisur shkrimi. Prndryshe
punimi mbetet pa bosht, jointegral dhe i paorganizuar.

Ndani qart:
(1) far doni t thoni
(2) Planifiko renditjen dhe logjikn e argumentave q sillni
(3) Prpunoni gjuhn e sakt n t ciln do shprehni sa m sipr
Pasi prcaktohet gjith sa m sipr, do kapitull fillon shtjellohet duke ndjekur
nntemat n t cilat sht ndar q n koncept-iden e prgjithshme.
Gjat shkrimit lindin dhe ide t tjera mbi shkrimin e asaj pjese apo pjesve t
tjera; menher ato hidhen n drafin-outline; do proces ndihmon e pasuron
tjetrin paralelisht.
Ndaje projektin e madh n miniprojekte dhe puno me secilin vemas
Nj tez apo artikull nuk shkruhet si i tr por n pjes.
Mendoje nj artikull n pjest e tij jo n bllok kur fillon t shkruash.
Pjest e nj shkrimi prgatten ve e ve n seksione individuale; ndrkoh
organizimi i ideve, mendimeve dhe strukturs bhen n fazn e par t
planifikimit.
Nuk sht e thn q kur fillon t shkruash t kesh gjithcka t qart n kok se do
shkruash; vet procesi t sjell ide, mendime t reja dhe pasuron mendimet e
idet fillestare.
Shkrimi paralel dhe feed backu shumlateral ndihmon integritetin dhe ndrlidhjet
midis pjesve.

Mendo paraprakisht pr strukturn e paragrafve.

Strukturimi i prmbajtjes sht problemi kryesor q dmton cilsin e shkrimit.

Nuk ka rndsi vetm cka shkruhet, sa e sakt apo e strukturuar sht, por dhe
vendi dhe si integrohen ato n paragraf q kan lidhje logjike apo prmbajtsore
me njri tjetrin.
Cdo paragraf fillon me nj fjali q fokuson shtjen q ai trajton; ka vijon detajon
pikrisht kt cshtje. Fjalia kye duhet t jet e qart, konicze dhe e
drejtprdrejt. Fjalit e mtejshme renditen n vij logjike.
Normalisht fjalia mbyllse e nj paragrafi duhet t prbj nj ur lidhse me
paragrafin q vijon.
Kjo siguron vazhdimsin e mendimit dhe ndrlidhjen midis paragrafve qe e bn
cdo bllok t shkrimit unik, integral dhe t lidhur si n prmbajtje ashtu dhe logjik.
Mbyllja e paragrafit nuk bhet n mnyr apo me fal absolutste apo n form t
klonkluzioneve pa ide, hipoteza apo rrugdalje t mtejshme.
Kur listoni disa ide n nj renditje t catuat, trajtmi i mtejshm i detajuar i tyre
duhet t ndjek t njjtn renditje. Renditja ndjek logjikn rrjedhse t t
dhnave, zbulimit apo trajtimit t argumentt.
N struktur dhe prmbajtje t paragrafve duhet patur parasysh se si i paraqitet
ai nj lexuesi, sa e leht sht t kuptohet pasi presupozohet q lexuesi specialist
nuk duhet ta lexoje disa her pr ta.
Paragrafet sduhet t jen tepr t shkurtr (1-2 fjali) pasi sht e pamundur t
shtjellojn dicka me kt volum. Outline ndihmon edhe pr t prcaktuar
bashkimin apo ndarjen e paragrafeve sipas ideve-t dhnave q shtjellojn.
Fragmentarizimi sht nj problem tjetr q rrjedh nga prdorimi i kompjuterit
materiali mund t rezultoj totalisht i palidhur nse nuk rieditohet.
Mos prdorni shum fjal aty ku mund ta prshkruani me m pak.

Jo fjal apo fjali t gjata aty ku mund t prdoret gjuh m sintetike.

Shkrimi sintetik sht shkrimi i shkencs.

Jo fjal zhargoni/popullore kur kjo mund t arrihet me an t gjuhs teknike.
N t kundrtn, jo e ngarkuar me terma tepr teknik kur mendimi i shprehur
sht i till q mund t shprehet me terminologji m t prgjithshme; kjo
zgjeron audiencn.

Trego dhe fakto, mos prshkruaj.

N vend q t tregohet se sa i rndsishm apo domethns sht nj zbulim,

duhet treguar e dshmuar vet zbulimi.

Renditja e fakteve dhe zbulimeve sht kryefjala e cdo artkulli krkimor; pr t

treguar rndsin, vlern e domethnien shrbejn diskutmi dhe konkluzionet;

Rezultati dhe vlera e puns s autorit duhet t dshmohet prmes fakteve e

rezultateve jo komenteve mbi vern q ato kan. Ky sht objekt i oponencave e
recensave profesionale q artikulli i nnshtrohet.

Shkruaj pr rezultatet, jo pr tabelat, figurat, statistkat?

Rezultatet jan seksioni qendror ku paraqitet puna origjinale e autorit.

Rezultatet prbhen kryesisht nga tekst, jo nga figurat dhe tabelat.
Figurat dhe ilustrimet shrbejn pr t ndihmuar kuptmin e rezultateve por nuk
jan objekt m vete. Ato vese shoqrojn tekstn, dshmojn dhe ndimojn t
kuptuarit dhe vrtetsin e rezultateve ndjekin vijn prshkrimore t tekstt t
rezultateve, por jo anasjelltas.

Nuk duhet tepruar me ilustrime n mnyr t panevojshme.

T njjtat t dhna nuk duhen paraqitur me tabela dhe grafik njkohsisht.
Megjithat fillimisht duhen prgattur sa m shum tabela e figura; ato renditen
sipas vijs llogjike t prezantmit. N vijim ndrtohet dhe shtjellohet teksti i
rezultateve sipas renditjes s ilustrimeve.
Figurat shpjegohen prmes diiturave; nuk ka nevoj q e njjta gj t shkruhet
dhe n tekst dhe n diiturat.

Prqndrohu tek hipotezat shkencore t fushs jo n ato statistkore

Fokusi kryesor i rezultateve jan zbulimi, t rejat q rrjedhin nga krkimi, jo

statistikat q kryhen n shrbim t vet krkimit.
Krkimi dhe zbulimi ka faktet si rezultat, jo prpunimin e tyre.
T dhnat, prpunimet statstkore e matematikore jan mjete, instrumenta pr
zbulimi e hulumtm por nuk jan vet krkimi.

Hipotezat, rezultatet dhe konkluzionet q nxirren nga nj zbulim duhet t prbjn

vet fushn e krkimit por jo statistkat rreth tyre.

Nj hipotez, prfundim statstkor, pa nj domethnie krkimore nuk ka asnj

vler dhe as mund t klasifikohet si krkim.

Kujdes me strukturn e fjalive

Ka shum rndsi struktura e falive dhe koha e foljeve n nj botim.

Puna e kryer shkruhet gjithmon me folje n kohn e shkuar pasi sht nj pun e
prfunduar. Ajo ka shqyrtohet, idet dhe hipotezat q hidhen shkruhen n kohn
e tashme; ajo ka mendohej q ndoshta sht hedhur posht, n t shkuarn.

Shum kujdes n prdorimin e ndajfoljeve mundet, ndoshta, ka mundsi q, ka t

ngjar; kto nuk tregojn arritjen e nj rezultati t qart por prdoren pr
hipoteza q hidhen pr vazhdimin e mtejshm apo pr t tjer q studjojn dhe
hulumtojn n kt fush.
Diiturat e tabelave dhe figurave

Diiturat nuk duhet t emrtojn thjesht nj tabel apo figur, por t shpjegojn
ose ndihmojn si t lexohet e kuptohet Duhet t prmbaj informacion t
mjafueshm q t kuptohet leht, pa patur nevoj t referohesh tekstt.
Ndrkoh tabela apo figura t tjeshta mund dhe t mos ken nevoj pr detaje t
teprta.
Diiturat jan efektive kur prmbledhin rezultatet apo t dhnat kryesore q
paraqiten n ilustrimet. Kto shkruhen s bashku me figurn/tabeln dhe jo n
fund.
Duhen menduar q kur prgattet outline i Rezultateve

Kur citon referencn, fokusi sht tek ideja jo tek autori.

Arsyeja q citohet nj referenc sht ajo ka ajo prmban dhe jo autori q e ka

shkruar; prandaj kjo duhet t jet n foksin e referencs; bjn prjashtm rastet
kur mendimi i autorit, hipotezat jan t tlla q bjn t domosdoshm
zhvendosjen e vemendjes tek autori.

Shkrimi duhet t jet i rrjedhshm dhe tingllues/ritmik

Nj shkrim mund t jet shum i mir n form dhe prmbajtje por jo detyrimisht i
rrjedhshm dhe ritmik. Ka t bj me mnyrn se si autori ndrton, rendit dhe
shtjellon argumentat, shtjet dhe gjuhn q prdor.
Kjo veti perceptohet menjher nga lexuesi dhe mund t ndikoj dhe n
prmbajtje.
Ndihmon dhe vet t kuptuarit t objektt por shton shum pikt e cilsis s
shkruarit dhe trheq n mnyr t pakuptueshme lexuesin.
Lidhet n mnyr t drejtprdrejt me pasurin vokale dhe me afsit e shkrimit
artistk t autorit.

Afsi q fitohet m shum prmes prvojs, leximeve t shumta, perceptmit dhe

nuhatjes se sa t msuarit skolastk t rregullave prkatse.

Formatmi sht po aq i rndsishm sa prmbajtja.

Formatmi me an t kompjuterit lehtson shkrimin dhe aktsin gjuhsore t nj

botmi shkencor (sidomos n gjuhn angleze).
Autori duhet t njoh mir ord processor dhe t familjarizohet me standartet
baz t shkrimit dhe formatmit: karakteret, paragrafet, organizmin e faqes,
etj si dhe prpunimet baz statsikore pr prgattjen e figurave, tabelave,
grafikve, etj.
do variant i prgattur duhet t ruhet deri n prgattjen e forms prfundimtare
Duhet br nj back-up kopje e do drafi t ri si dhe kopje letr e do drafi deri
n botimin e materialit.

Merr me seriozitet vrejtjet gjuhsore

Kufizo fjalit e gjata dhe me shum presje.

Prpara drgimit tek botuesi, drgoje drafin n nj reenc gjuhsore.
Refekto do vrejtje gjuhsore dhe leksike.
Forma dhe rigorozitet gjuhsor jan shum t rndsishme n impaktn e par.

Disa kshilla pr stilin e t shkruarit

do editorial ka krkesat e veta specifike stilitistke. Kto duhen ndjekur e zbatuar

me prpikmri pasi jan kriteret m lehtsisht t kapshme botuesi.

Numri i faqeve, numri i karaktereve, Fonti dhe permasat vendosen rast pas rasti.
Numri i faqeve duhet t jet sekuencial.

do seksion duhet t nis n faqe t re (sidomos pr tezat apo revie).

Titujt e kapitujve apo pjesve nuk duhen ln n fund t faqes por kalohen n
faqen vijuese
Mnjano ndarjen e tabelave figurave n disa faqe.
Prdor t njjtn koh folje n do seksion.
do mendim shprehet n paragraf t veant. Bn prjashtm abstrakt
Indent/tab rreshti i par i do paragrafi.
Prdor kohn e tashme pr fakte t pakundrshtueshme q nxirren si prfundim i
punimit Prdor kohn e shkuar pr rezultatet e veanta t marra por q nuk dalin
n nj prfundim.
Mnjano gjuhn joformale, mos ju drejto direkt lexuesit, mos prdor fal
zhargoniale, dialektore dhe mbiemra superlatv.
Mos e tepro me ilustrimet; mund t perceptohen si zvendsues e varfri e
mendimit dhe afsis pr shpjegimit.
 CFAR SHT DHE SI SHKRUHET NJ CV?

CV sht mnyra m fleksibl dhe e prshtatshme pr t br nj aplikim. Ajo

prmbledh t dhnat tuaja n nj mnyr q ju prezanton juve nn drtn m t
mir t mundshme dhe mund t prdoret pr shum aplikime n t njjtn koh.
CV, ose ndryshe e quajtur dhe kurrikulumi apo rezymeja juaj jan mjetet
nprmjet t cilave ju mund t bni promovimin e vetes tuaj.
Qllimi sht ta bindni drejtuesin apo specialistn e burimeve njerzore q tju
thrras pr nj intervist ku mund t tregoni m konkretisht afesit dhe
personalitetitn tuaj. Prandaj kur t shkruani CV tuaj, mos u nxitoni, por mendoni
veten n pozicion vendimmarrs, a do e kishit konsideruar pr intervist nj CV t
punuar dhe paraqitur n mnyr t pavmendshme dhe t pakujdesshme?

Si t shkruani nj CV (Curriculum Vitae)

CV shrben pr t br prezantmin tuaj para nj personi q nuk ju njeh dhe ka

shum pak kohe tju njoh. Duhet tju prezantoj juve n kndvshtrimin m t
mir t mundshm, n mnyr konize dhe te strukturuar mir. Ka shum mnyra
pr t shkruar nj CV megjithat gjithmon ekzistojn disa linja kryesore. Nj CV
pr qllime biznesi nuk duhet t kaloj nj faqe formati A4. Ndrsa nj CV pr
qllime akademike mund ta kaloj kt limit, duke prfshir dhe konferencat,
publikimet dhe aktivitete t tjera q mund t keni kryer. Nj CV e shkruar mir,
fillimisht v n dukje informacionin m t rndsishm pastaj do informacion
tjetr plotsues. Pr kt funksion ne ju rekomandojm ta adaptoni n varsi t
krkesave dhe fushs s pundhnsit. Przgjedhja e informacionit bhet n
varsi t prshtatjes me vendin e caktuar t puns. Kushtojini vmendje renditjes
s informacionit.

Detajet Personale

Ktu duhen prfshir datlindja, adresa, e-maili, numri i telefonit dhe kur krkohet
dhe gjinia, mosha dhe kombsia. N rast se keni nj adres permanente dhe nj t
prkohshme, specifikojeni kt. Nqoftse doni t fitoni hapsir pr t ruajtur
limitet e gjatsis s CV, detajet personale mund t shkruhen me nj madhsi m
t vogl t shkronjave se pjesa tjetr e CV. Por asnjher m t madhe, pasi nuk
jan ato q duhet t trheqin vmendjen e pundhnsit. N rast se CV juaj i ka
krijuar interes lexuesit, ather ai do t kthehet te detajet e kontaktit tuaj.
Cfar informacioni duhet t prmbaj nj CV?

Detajet personale
Edukimi dhe kualifikimet
Eksperienca n pun
Afsit e ndryshme
(Publikime)
(Referenca)

Rradha e paraqitjes s ktyre detajeve, dhe theksi q i jepni secils pjes, varet
nga ajo pr t ciln jeni duke aplikuar dhe cfar duhet t ofroni.
Nse po aplikoni pr m shum se nj vend pune, duhet t keni tipe t ndryshme
CV sipas fushave t ndryshme t karriers, duke theksuar afsit tuaja dhe
eksperiencat e ndryshme t prshtatura sipas fushs.

Pr studentt q sapo kan mbaruar, kshillohet t fillojn CV-n e tyre me

historin akademike. Ka shum gjasa q n at mosh edukimi t jet aset i tyre
m i rndsishm. Gjithashtu kshillohet q renditja t bhet nga eksperienca m
e fundit. N rast se keni arritje t veanta, ather ato duhet t paraqiten n CV,
dhe ttulli i dizertacionit apo data e diplomimit nqoftse ju mendoni se jan t
rndsishme dhe ndihmojn n prforcimin e profilit tuaj, duhet t shkruhen n
CV. Kujdes, nqoftse vini rezultate apo arritje t veanta, t vendosni gjithnj
informacion t vrtet, sepse mund tju krkohen dokumentat prkats dhe nse
keni gnjyer aplikimi juaj do t humbas do kredibilitet.

mime/Vlersime t marra

N rast se kjo kategori vlen pr ju, ather duhet vendosur n CV tuaj menjher
pas seksionit t edukimit. Ktu mund t prfshihen bursat, mime n konkurse t
ndryshme, dhe do lloj tjetr dallimi.
Ktu si pr do gj tjetr n CV tuaj, jepni informacion t plot, si pr shembull
datn, vendin, emrin e organizuesit, shtetn, dhe pozicionin q ju keni fituar; pr
bursat duhet shkruar periudha kohore, emri i Universitetit, departament, emri i
insttucionit q ka akorduar bursn, dhe mbase dhe disa lnd kryesore mbi t
cilat jan vlersuar afsit tuaja pr lshimin e burss.
Eksperienca Praktike

N kt seksion prfshihen dhe stazhet e puns. Mos jeni t turpshem ndaj asaj q
keni kryer, mos i zvogloni arritjet tuaja. Asnjeri nuk pret nga ju t keni nj biznes
t madh, nse jeni ende student. Ideja sht q kur aplikoni pr pun duhet t
tregoni potencial rritje. Duhet treguar far keni prmirsuar, ku, sa shum, si dhe
prgjegjsit e ngarkuara. Duhet t ndihet njfar ndryshimi midis puns s par
dhe t fundit, duhet treguar se tashm jeni gati t merrni m shum prgjegjsi. Ju
duhet ta paraqisni veten si lider, person me iniciatv, kreatvitet etj. Mos harroni,
qllimi sht t bindni at q lexon CV-n tuaj se ju jeni zgjedhja m e mir pr at
vend pune.

Aktvitetet Plotsuese

N rast se jeni duke shkruar nj CV profesionale, dhe jo akademike, ather ky

sht rasti pr t theksuar konferencat, trajnimet dhe t gjitha aktivitet e tjera
plotsuese q i prshtaten pozicionit pr t cilin po aplikoni. Nj prshkrim i mir
ktu mund tju ndihmoj t tregoni sensin e iniciatvs dhe prfshirjes dhe jo
thjesht t qenit nj student me nota te mira.

Gjuht

Rreshtoni numrin e gjuhve q flisni, duke prshkruar nivelin n seciln prej tyre
vetm me nj fal. Ne ju sugjerojm t klasifikoni dhe nivelin e bashkbisedimit,
q mund t jet nivel i mesm, nivel i avancuar, dhe rrjedhshm. Prfshini n CV
ertfikatat e gjuhve dhe datat e tyre, nqoftse kjo sht e aplikueshme pr ju.

Afsit Kompjuterike

Prfshini gjithka q dini, nga njohja e motorve t krkimit n internet, afsit e

editimit t teksteve, programet e veanta m t avancuara, programim etj.
Nqoftse keni nj ertfikat apo diplom, kjo ju jep avantazh dhe nuk duhet t
mungoj n CV tuaj.
Hobet

Prfshijini nqoftse mbetet hapsir n CV tuaj. Hobet tregojn se ju bni edhe

gjra t tjera n jetn tuaj prve puns apo shkolls. Ndaj nuk mund t shihen
prvese me sy pozitv.
N CV mund t prfshihen dhe nnkategori t tjera q ju mendoni se do t vinin
m n pah aftsit tuaja. Shpesh mund t haset dhe seksioni i referencave, por kjo
sht n varsi t krkesave t pundhnsit. Nse ai nuk i krkon referencat, nuk
sht e nevojshme pr t vendosur. Pundhnsta q duan vrtet t marrin
referenca pr ju, do tju a krkojn vet kt.
Mos prfshini informacione t rreme, mos u zgjasni n detaje t kota, CV duhet t
jet sa m koncize.

Kshilla t nevojshme

Cv juaj duhet t jet shkruar me shum kujdes dhe qartsi- shkrimi nuk duhet t
jet i ngjeshur, por jo dhe me hapsira shum t mdha. Prdorni shkronjat n
bold dhe italics pr t theksuar titujt e pjesve t ndryshme t CV dhe informacioni
m t rndsishm.
Mos shkruani n pjesn e prparme dhe t pasme t letr cdo faqe e CV duhet t
jet n letr t vecant. sht mir t vendosni emrin tuaj n zonn footer n
mnyr q t shfaqet n cdo faqe t CV.

Jini konciz CV sht nj aperitv dhe duhet t tretet sa m shpejt. Nuk duhet t
vendosni aty cdo provim q keni dhn , apo cdo aktvitet n t cilin jeni prfshir
prfshini ata m t rndsishmit dhe m t prshtatshmit pr vendin e puns ku
po aplikoni.

Jini pozitv theksoni pikat tuaja t forta, ato q mund tI bjn prshtypje lexuesit
t CV tuaj.

Jini t ndershm edhe pse CV ju mundson q t mos jepni detaje mbi dshtime
tuaja (p.sh nota t ulta), ajo q nuk lejohet sht dhnia e informacioneve t
rreme.

Nqoftse do ta drgoni me post CV tuaj, mos e palosni futeni n nj zarf A4 q

t mos paloset ose zhubravitet.
 SI SHKRUHET LETRA MOTIVUESE

Letra e motivimit paraqet interesin tuaj pr t aplikuar nj vend t ofruar ( pune

ose pr edukim), dhe si letr duhet t jet unike dhe e pa prsritshme pavarsisht
se mund t ndodh ju t aplikoni n nj vend t njejt pr dy cshtje t ndryshme.

Karakteristkat fizike
Adresa
Adresa e aplikuesit dhe pranuesit me t dhnat pr kontaktim jan nga
karakteristkat fizike q duhet pas parasysh gjat prpilimit t letrave t motivimit.
Radhitja e tyre bhet varsisht nga stli i prdorimit n nj vend ose n nj gjuh t
caktuar, mirpo ajo q sht e prbashkt sht se kto t dhna vendosen n
kok t letrs.

Titulli i letrs
N titull bn pjes titulli pr vendin t cilin ju aplikoni. P.sh nse ofruesi i nj
vendi pune ka prdorur titullin Menaxher projektesh ather ju patjetr duhet
t e prdorni n titullin tuaj. N kt rast pgjegja juaj, ttulli i letrs s motivimit
do t ishte: Aplikimi pr vendin e hapur Menaxher projektesh.

Prmbajtja
Brendia e letrs suaj le t arrij jo m shum se 80-90 fjal t shprndara n tri
trsi: Hyrje, Ju dhe Motivimi, dhe Perfundimi.

Hyrja e letrs
Hyrja e letrs duhet t filloj me prshndetje e cila duhet, mundsisht, t mos
jet e prgjithshme, por personale.

Hyrje e prgjithshme:
T nderuar zonja dhe zotrinj nga kompania X,

Hyrje personale:
I nderuar zotri Mbiemri, Patjetr duhet t krkoni person t caktuar i cili sht
prgjegjs pr t interesuarit pr vendin e caktuar, ose ju aplikoni spontanisht pr
nj vend t caktuar ather krkoni menaxhuesin e resurseve njerzore t
kompanis (shkolls, universitetit) ose nj t punsuar t cilin ju e shihni si person
i mundshm pr kt detyr.
Qasja personale krijon kontakt personal.
Hyrjes i takon edhe paragrafi i par q mund t prmbaj nj ose dy fjali, varsisht
nga lloji i qasjes, vendi ose gjuha n t ciln e shkruani letrn. - N vendet tona, ku
nj letr motivimi shkruhet n gjuhn shqipe, preferohet q ky paragraf t
posedoj dy fali ku nj informon ofruesin se ku keni marr informatn pr vendin
e lir dhe prmes fjalis s dyt konfirmoni interesimin tuaj pr kt vend.
Shembull: Gjat krkimit n internet n .future-job.net gjeta se ju ofroni vend
pune si Titulli i vendit t puns ashtu si sht shkruar nga ofruesit. Me kt
letr, un aplikoj (shpreh interesin tm) pr vendin q ju ofroni. Vini re: Nse letrn
e shkruani n gjuh t huaj ather preferohet q t mos shkruhet burimi se nga
keni kuptuar se ofrohet vendi i lir i puns, prve nse mendoni se ajo informat
do t ndikoj tek pranuesi i aplikacionit tuaj. Kjo do t ishte psh. nse e keni
kontaktuar prmes telefonit, ose n nj takim personal fillimisht dhe pastaj u ka
krkuar aplikacion, pra tanim ve keni nj lloj lidhje komunikimi dhe nj
informat e till i prkujton pranuesit t aplikacionit se ju keni kontakt me t.

Ju dhe Motivimi
N kt pjes shkurt dhe qart prezantoni veten tuaj, shpalosni elementn q u
motivon ju q t aplikoni n vendin e caktuar t puns dhe shpalosni qndrimin
tuaj rreth rrjedhave n t ardhmen (lavdroheni me afsit tuaja). Shembull: Ky
vend pune sht shum trheqs pr mua (me qasje ndaj s ardhmes, vizion pr
t ardhmen etj.) pasi q (nse nuk keni prvoj n at drejtm ather shkruani
llojin e edukimit ose t njohurive t cilat i kemi pr at vend t caktuar pune) pes
vitet e kaluara kam vepruar si koordinues projektesh n nj kompani pr zhvillimin
e projekteve financiare. Nse pozita e caktuar krkon afsi t caktuara t cilat
jan baz ose shum t rndsishme ather n nj fali i prmblidhni ato aftsi
dhe njohuri q keni (pavarsisht se ato i keni t radhitura n CV). Shembull: Un
mendoj . Un kam bindjen se duke kombinuar njohurit dhe prvojn q kam me
mundsit q ju ofroni n kompanin tuaj ju do t fitoni zgjidhjen e vrtet pr
hapsir t ciln keni nevoj. ( duke kombinuar afsit e mia dhe stafin tuaj me
synime pr t ardhmen ju do t keni zgjidhjen m t prshtatshme pr vendin q
keni nevoj.)
Prfundimi

Dhe n fund e prmbyllni letrn duke shprehur knaqsin tuaj pr prgjigjen q

ata do t drgonin rreth aplikimit tuaj. Shembull: Me shum knaqsi pres
prgjigjen tuaj dhe ndjej knaqsi pr tu takuar sa m shpejt n nj intervist nga
ana juaj. Prshndetje t sinqerta, Filan Fisteku Bashkangjitur: 1. Curriculim Vitae
2. Emri i dokumentt t bashkangjitur 3. Emri i certfikats s bashkangjitur 4. .
VINI RE: Nse ju postoni nj letr motivimi prmes mjeteve elektronike ather
ttulli i posts duhet t jet njjt sikur titulli i letrs s motvimit dhe prmbajtja
po ajo prmbajtje q nnkupton at se ajo letr sht letr motivimi dhe ttujt e
dokumenteve duhen t jen t njjt sikur tek bashkngjitja. Si dhe preferohet q
letra e motivimit t bashkngjitet dhe n form dokument (pra PDF).
SI SHKRUHET NJ LETR

Rregullat kryesore t cilave duhet t`u prmbahemi kur shkruajm letr

1. T shmangim gabimet gjuhsore gabimet e rnda gramatikore dhe aq m
tepr drejtshkrimore.
2 .T shmangim korrigjimet, qoft edhe duke e rishikuar letrn-prfytyrimi q
fitohet nga nj letr me korrigjime sht ajo e nj subjekti plot me dyshime ,i
pavendosur dhe i papjekur ,qof edhe pse me shkoll.
3. T shkruhet n mnyr t lexueshme ose,n mos tjetr lehtsisht t
deshifrueshme t shkruash n mnyr t lexueshme sht shenj e edukats s
mir ,por edhe dshmi e respektt dhe e konsiderats ndaj atj q i drejtohet letra
4. T kontrollohet t shkruarit me t madhe dhe me t vogl pr t theksuar
edhe m shum nderimin ndaj personalitetit q i drejtohemi ,prve t drejtuarit
n vetn e dyt shums ,n t shkruar mund t zbatohet edhe respekti
drejtshkrimor, duke e shkruar me t madhe premrin vetor Ju dhe premrat
pronor (Tuaj ,Suaj ).
5. Kujdes n fund t letrs,firma t jet e lexueshme, shkruhet vetm emri nse i
drejtohet mikut dhe emri dhe mbiemri nse i drejtohet nj personi t cilit i
drejtohemi me ju.
6. Kujdes edhe me passhkrimin (shkurt P. S.)- vihet pas firms n ann e majt t
fets. Ideale do t ishte t mnjanohet por nse sht vrtet e domosdoshme ,le
t jet ajo shtes e jo nj letr tjetr n fund t letrs.
7. T shmangemi. teprimit me karakter stilistk nuk duhet prdorur fraza t
sofistkuara e citme t autorve t ndryshm vetm pr t treguar kultur. Nj gj
e till tingllon si pr t shitur mend.
8. Data,ttullimi,trungu ,mbyllja data duhet vn mbi ann e siprme t letrs
,djathtas e paraprir nga emri i qytetit ose i krahins ku do t drgohet ;.fillimi i
letrs duhet i gjithi nga e majta ,prshndetja mbyllse duhet t jet n prputhje
me frymn e krejt letrs dhe me fillimin.
 SI MBAHET NJ PROCESVERBAL

Procesverbali ose protokolli i mbledhjeve sht nj nga format m t

prdorshme t shkrimtaris zyrtare dhe profesionale. Hartimi i
procesverbaleve varet edhe nga karakteri i mbledhjes prkatse.
Shembull i procesverbalit
Emri i organizats -----------------------------------------------------
PROCESVERBALI nr.------
Pr mbledhjen e mbajtur n ------------------ m dat ---------------------. me fillim n
orn --------------
----------
Numri i antarve----------------------------------------------
Ata q mungojn me arsye (emri dhe mbiemri)--------------------------------------- Ata
q mungojn pa arsye (emri dhe mbiemri)-----------------------------------
Prezantuesit e tjer (emri dhe
funksioni)-------------------------------------------------------
------------------
--------------------------------------------------------------------------
Udhheqsi i mbledhjes----------------------------------------------------------------------
Mbajtsi i
procesverbalit---------------------------------------------------------------------------
-------
Rendi i dits:
1. Analiz e prfundimeve dhe vendimeve t mbledhjes s kaluar
2. ---------------------------------------------------------------------------------------
3. ----------------------------------------------------------------------------------------
Rrjedha e diskutimit t pjesmarrsve
a) Miratimi i formulimeve t prfundimeve dhe vendimeve t mbledhjes s
kaluar b) Pasqyr e prfundimeve dhe vendimeve t marra t mbledhjes s
kaluar, prfundime dhe vendime
t parealizuara dhe bartsit e tyre.
Udhheqs------------------------------------------------
N diskutim morn pjes----------------------------------------------
Qndrime----------------------------------------------------------------------------------------------
---------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------
------------------------------------------------------
Vrejtje dhe propozime-----------------------------------------------------------------------------
----------------
---------------------------------------------------------------------------
Prfundime dhe propozime------------------------------------------------------------------------
-----------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------
-------------------------------------------------------
Barts dhe afate--------------------------------------------------------------------------------------
----------------
---------------------------------------------------------------------
Mbledhja prfundoi n orn ---------------------------------------
N vitin ------------------------------------------.
Mbajtsi i procesverbalit
Procesverbalin e verifikoi Kryetari
------------------ ----------------------------------- ------------------
------------------ ----------------------------------- ------------------