Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
Au la 6
SUM RI O PGI N A
1 . Os m ovim e n t os m igr a t r ios in t e r n os 1
2 . A Evolu o da e st r u t u r a fu n di r ia e os pr oble m a s 7
de m ogr ficos n o ca m po.
3. A din m ica da s fr on t e ir a s a gr cola s e su a 23
e x pa n s o pa r a o Ce n t r o- Oe st e e pa r a a Am a zn ia
4 . Br a sil e a qu e st o cu lt u r a l 33
5 . Qu e st e s com e n t a da s 40
6 . List a de qu e st e s 53
7 . Ga ba r it o 61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br1de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br2de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br3de61
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br4de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br5de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br6de61
2. A Evolu o da e st r u t u r a fu n di r ia e os pr oble m a s
de m ogr ficos n o ca m po.
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br7de61
im port ant e que ent endam os esse processo, pois exat am ent e
o com preendendo que conhecerem os m elhor a dinm ica de
concent rao populacional e as causas m ais profundas dos
m ovim ent os m igrat rios, sobret udo, o xodo r ural. Vim os que o xodo
rural um m ovim ent o m igrat rio de repulso rural em direo s
regies m et ropolit anas. A populao urbana superou, desde 1960- 70,
a populao rural e isso claram ent e frut o do processo m igrat rio. Em
2000, a populao urbana represent ava m ais de 81% da populao do
pas e, m esm o em t erm o absolut os, podem os perceber um a queda da
populao rural nos lt im os vint e anos.
Para pagar suas dvidas eles t m que export ar, suj eit ando- se a
vender seus produt os nos m ercados int ernacionais e, port ant o,
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br8de61
Querem um exem plo m ais prt ico de t udo o que est ou dizendo?
Nas lt im as dcadas, no Brasil, t em - se observado um a rpida
expanso das cult uras de produt os agrcolas para export ao ( por
exem plo, soj a) , dim inuindo a produo de produt os dest inados a
prpria populao brasileira. Nas palavras de Oliveira, o processo de
int ernacionalizao da econom ia brasileira revela, ent o, que o
desenvolvim ent o at ual do capit alism o na agricult ura est m arcado,
sobret udo, pela sua indust rializao. Essa indust rializao deve ser
ent endida com o o processo de int roduo do m odo de produzir
indust rial no cam po, que por sua vez provoca um int er- relacionam ent o
int enso ent re a indst ria e a agricult ura.
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br9de61
bast ant e concent rada e desigual. Por isso, podem os dizer que a
concent rao da propriedade de t erra se reflet e na est rut ura produt iva,
de form a que a dissem inao de bens produt ivos ( m quinas,
fert ilizant es e t cnicas) est bast ant e longe de ser a realidade. Poucos
agricult or es det m a m aior part e desses bens, assim com o poucos
det m a m aior part e das t erras.
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br10de61
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br11de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br12de61
Dessa m aneira, pessoal, podem os dizer que a est rut ura fundiria
brasileira m arcada pelo m odelo concent rador de t erras nas m os dos
lat ifundirios; m as t am bm , cont radit oriam ent e, pelo crescim ent o de
pequenas propriedades.
Segundo Oliveira, essa sit uao cont radit ria est expressa no
crescim ent o do nm ero de est abelecim ent os com m enos de 100 ha e,
sim ult aneam ent e, o crescim ent o da rea ocupada pelos
est abelecim ent os com m ais de 1000 ha ent re 1950 e 1995 ( ) o
nm ero de est abelecim ent os com rea inferior a 100 ha m ost ra que
eles passaram de 1.629.995 em 1950 para 4.318.861 em 1995 ( )
esse crescim ent o m ost ra de form a clara o crescim ent o do cam pesinat o
no Brasil, e no o seu 'desaparecim ent o', com o m uit os est udiosos
afirm am . Um a das caract erst icas do cam pesinat o brasileiro, j
salient ou h m uit o t em po Jos de Souza Mart ins, que ele um
cam pesinat o que quer a t erra e lut a para ent rar nela, e no um
cam pesinat o que no quer sair da t erra, com o na t ransio europeia
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br13de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br14de61
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br15de61
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br16de61
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br17de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br18de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br19de61
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br20de61
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br21de61
Por out r o lado, regies com baixo grau de ruralizao cont inuam
apresent ando t axas im port ant es de perda de populao rural, em
especial no est ado de So Paulo e em grandes reas do Cent ro- Oest e .
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br22de61
Com a presso realizada por esses e out ros m ovim ent os sociais,
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br23de61
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br24de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br25de61
Ao fim dos anos 60 um a nova fase na regio Cent ro- Oest e foi
inaugurada, caract erizando- se por um a dinm ica im igrat rio m enos
int ensa, porm m ais qualificada, sendo com post a por paulist as,
paranaenses e gachos, principalm ent e, em geral com algum a
experincia na at ividade agrcola. Dessa m aneira, a regio Cent ro-
Oest e, a part ir da dcada de 1970, ganhou novas funes na econom ia
brasileira, o que im pulsionou o seu desenvolvim ent o e
consequent em ent e sua im port ncia para o pas.
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br26de61
bem sit uados em relao aos crescent es m ercados do Cent ro- Sul,
m arcando, assim , o incio do desenvolvim ent o agrcola na regio
Cent ro- Oest e, apoiado por program as governam ent ais.
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br27de61
O Cent ro- Oest e aum ent ou sua rea colhida de gros em 10% e
sua produo de gros em 50% na dcada de 90 em com parao com
a dcada de 80. Grande part e dest e dinam ism o se deve soj a. A rea
colhida de soj a no Cent ro- Oest e aum ent ou de um a m dia de 36% nos
anos 80 para 54% nos anos 90, subst it uindo em larga escala o arroz.
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br28de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br29de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br30de61
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br31de61
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br32de61
Finalm ent e, dent re os elem ent os cent rais que acom panham e
induzem o m ovim ent o de t ransfor m ao nessa regio, a expanso da
rede viria conj ugada da rede de cidades e vilas const it uem ,
seguram ent e, a face m ais visvel das t ransfor m aes oper adas no
t errit rio am aznico.
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br33de61
Prim eiram ent e, gost aria de dest acar que a ideia de cult ura deve
ser ent endida no com o um aspect o da vida das pessoas consideradas
det ent oras de m aior conhecim ent o, m as sim com o um aspect o da vida
social cuj as origens se do hist oricam ent e por m eio do int ercm bio
ent re os indivduos e ent re os m ais diversos grupos sociais. No h que
se falar em um a cult ura superior a out ra, na realidade, no h um
crit rio de valorao quant it at iva das cult uras, m uit o m enos um a
hierarquizao. Em bora m uit o sej am os conceit os de cult uras,
basicam ent e podem os defini- la com o um aspect o da vida social que
prpria dos grupos sociais. Out ro pont o im port ant e que podem os
dividir as cult uras dent ro de um pas em vrias, por exem plo, t em os a
cult ura de um a det erm inada t ribo indgena, de um det erm inado grupo
quilom bola, de det erm inado grupo m arginalizado em um a favela
carioca e assim por diant e. Vej am os agora alguns conceit os de cult ura:
Para Taylor, cult ura aquele t odo com plexo que inclui o
conhecim ent o, as crenas, a art e, a m oral, a lei, os cost um es e t odos
os out ros hbit os e apt ides adquiridos pelo hom em com o m em bro da
sociedade .
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br34de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br35de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br36de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br37de61
Out ro aut or de ext rem a im port ncia para que ent endam os a
cult ura brasileira Gilbert o Freyre. Na obra dele dest acam - se dois
t t ulos: Casa Gr ande e Senzala e Sobrados e Mucam bos. Vam os
conversar um pouco sobre as concepes desse aut or acerca das
08191227932
O prim eiro pont o que eu gost aria de dest acar aqui que Freyre
ao pensar a form ao de nossa sociedade dest aca que a escravido
prat icada por Port ugal em t erras brasileiras um a escravido no
violent a. E por que ele diz isso? Porque, ainda que t enha havido a
violncia fsica, houve um a grande aproxim ao ent re as cult uras
africanas dos escravos e a cult ura port uguesa. Essa aproxim ao,
segundo Freyre, ir dar um frut o: o sincret ism o da cult ura brasileira.
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br38de61
Gost aria de ressalt ar m ais um pont o da obra desse aut or. Para
Freyre, com a passagem do pat riarcalism o rural para o urbanism o,
com o desenvolvim ent o do m ercado e das cidades brasileiras, ocorre
um a m udana nas relaes sociais. Acont ece que nas cidades havia
um a valorizao da cult ura europia em relao a cult ura local, com
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br39de61
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br40de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br41de61
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br42de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br43de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br44de61
Durant e a aula int eira eu falei sobre a suj eio da agricult ura
brasileira ao m er cado int ernacional. No houve rom pim ent o com as
est rut uras agroexport adoras. Quest o errada.
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br45de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br46de61
de bom t am anho,
nem largo nem fundo,
a part e que t e cabe
nest e lat ifndio.
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br47de61
um a cova grande
para t eu pouco defunt o,
m as est ars m ais ancho
que est avas no m undo .
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br48de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br49de61
b) O in gr e sso da m u lh e r n o m e r ca do de t r a ba lh o a lt e r ou , de
for m a ge r a l, pr t ica s fa m ilia r e s t r a dicion a is n o Br a sil, com o a
im a ge m da m u lh e r a ssocia da de don a de ca sa .
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br50de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br51de61
2 7 ) ( CESPE I RB - 2 0 1 0 ) N a pr im e ir a m e t a de do s cu lo XX, o
e spa o rural br a sile ir o ca r a ct e r izou - se pe la s gr a n de s
pla n t a e s ca fe e ir a s, a qu e se se gu iu a a gr icu lt u r a fa m ilia r com
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br52de61
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br53de61
6 . List a de qu e st e s
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br54de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br55de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br56de61
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br57de61
b) O in gr e sso da m u lh e r n o m e r ca do de t r a ba lh o a lt e r ou , de
for m a ge r a l, pr t ica s fa m ilia r e s t r a dicion a is n o Br a sil, com o a
im a ge m da m u lh e r a ssocia da de don a de ca sa .
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br58de61
r e gi o Ce n t r o- Oe st e e a m in e r a l n a r e gi o N or t e , con t r ibu iu
pa r a a e x pa n s o do sist e m a de cida de s.
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br59de61
2 7 ) ( CESPE I RB - 2 0 1 0 ) N a pr im e ir a m e t a de do s cu lo XX, o
e spa o rural br a sile ir o ca r a ct e r izou - se pe la s gr a n de s
pla n t a e s ca fe e ir a s, a qu e se se gu iu a a gr icu lt u r a fa m ilia r com
su a plu r ia t ivida de e o pr oce sso de m ode r n iza o da ba se
t cn ica n a a gr ope cu r ia , qu e ca r a ct e r izou o fin a l do s cu lo.
e x e m plo da r e gi o Ce n t r o- Oe st e .
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br60de61
1 E 2 E 3 C 4 E 5 E 6 C
7 E 8 E 9 C 10 C 11 E 12 E
13 E 14 E 15 C 16 E 17 E 18 E
19 C 20 E 21 D 22 C 23 C 24 C
25 C 26 E 27 E 28 E 29 C 30 E
08191227932
Prof.RodrigoBarretowww.estrategiaconcursos.com.br61de61