Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
Ph¬ng ph¸p chuÈn tÝnh to¸n chØ sè ®é nhít ®é nhít ®éng häc ë 40C vµ 1000C
1. Ph¹m vi
1.1. Quy ®Þnh ph¬ng ph¸p ®Ó tÝnh to¸n chØ sè ®é nhít cña c¸c s¶n phÈm dÇu má vµ c¸c vËt
liÖu liªn quan tõ ®é nhít ®éng häc cña chóng ë 400C vµ 1000C.
Chó ý 1 – KÕt qu¶ tÝnh to¸n chØ sè ®é nhít ®éng häc ë 400C vµ 1000C t¬ng tù nh kÕt qu¶ tÝnh
to¸n chØ sè ®é nhít ®éng häc ë 37,780C vµ 98,890C.
1.1.1 - Quy tr×nh A ¸p dông cho s¶n phÈm dÇu má cã chØ sè ®é nhít nhá h¬n vµ b»ng 100.
1.1.2 - Quy tr×nh B ¸p dông cho s¶n phÈm dÇu má cã chØ sè ®é nhít b»ng 100 hoÆc lín
h¬n.
1.2. B¶ng dÉn ra trong tiªu chuÈn nµy dïng cho c¸c s¶n phÈm dÇu má cã ®é nhít ®éng häc gi÷a 2
vµ 70mm2/s ë 1000C**. C¸c ph¬ng tr×nh ®îc cung cÊp ®Ó tÝnh to¸n chØ sè ®é nhít ®èi víi c¸c s¶n
phÈm dÇu má cã ®é nhít ®éng häc trªn 70mm2/s ë 1000C.
Chó ý 2 – 1cSt =1mm2/s = 10-6m2/s.
12.1. ChØ sè ®é nhít ®îc sö dông réng r·i vµ lµ sè ®o sù thay ®æi ®é nhít ®éng häc theo
sù thay ®æi nhiÖt ®é cña s¶n phÈm dÇu má trong kho¶ng tõ 40100oC.
1.3. C¸c gi¸ trÞ ®é nhít ®éng häc ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn gi¸ trÞ ®é nhít cña níc cÊt ë 200C lµ
1,0038 mm2/s. ViÖc x¸c ®Þnh ®é nhít ®éng häc cña mét s¶n phÈm dÇu má ®îc tiÕn hµnh theo
ph¬ng ph¸p D445, IP 71, ISO 3104 hoÆc ISO 2909.
1.4. C¸c gi¸ trÞ ®îc c«ng bè trong hÖ thèng ®¬n vÞ SI coi lµ chuÈn.
3. ThuËt ng÷
3.1. C¸c ®Þnh nghÜa trong ph¬ng ph¸p.
3.1.1. ChØ sè ®é nhít (VI): lµ con sè trªn mét thang qui íc ®îc dïng ®Ó ®Æc trng cho sù
thay ®æi ®é nhít cña mét s¶n phÈm dÇu má theo nhiÖt ®é.
3.1.1.1. Th¶o luËn – §èi víi c¸c dÇu cã ®é nhít ®éng häc nh nhau, dÇu nµo cã chØ sè ®é
nhít cao h¬n th× cã sù thay ®æi theo nhiÖt ®é cña ®é nhít ®éng häc nhá h¬n.
3.1.1.2. Th¶o luËn – ChØ sè ®é nhít ®îc sö dông trong thuËt ng÷ D1695 trong ®Þnh
nghÜa nµy kh«ng cã liªn quan.
5. Quy tr×nh A - ¸p dông cho nh÷ng s¶n phÈm dÇu má cã chØ sè ®é nhít nhá h¬n 100.
5.1. X¸c ®Þnh ®é nhít ®éng häc cña mÉu ë 40-C vµ 1000C theo ph¬ng ph¸p D445, ISO3104 hoÆc
IP 71.
5.2. TÝnh to¸n
5.2.1. NÕu ®é nhít ®éng häc cña s¶n phÈm dÇu má ë 100 0C nhá h¬n hoÆc b»ng 70mm2/s
(cSt) th× ngêi ta rót tõ b¶ng 1 ra nh÷ng gi¸ trÞ t¬ng øng cho L vµ H. NÕu c¸c gi¸ trÞ ®o ®îc kh«ng
t¬ng øng víi c¸c gi¸ trÞ trong b¶ng 1, nhng chóng vÉn n»m trong vïng cña b¶ng , th× cã thÓ thu ®îc
b»ng phÐp néi suy tuyÕn tÝnh. ChØ sè ®é nhít kh«ng ®îc x¸c ®Þnh vµ kh«ng tÝnh to¸n ®îc ®èi
víi dÇu cã ®é nhít ®éng häc t¹i 100oC < 2cSt.
5.2.2. NÕu ®é nhít ®éng häc lín h¬n 70mm 2/s (cSt) ë 1000C th× tÝnh gi¸ trÞ cña L vµ H
nh sau:
L = 0,8353Y2 + 14,67Y – 216… (1)
H = 0,6669Y2 + 2,82Y – 119…. (2)
Trong ®ã:
L lµ ®é nhít ®éng häc , tÝnh b»ng mm 2/s ë 400C cña mét s¶n phÈm dÇu má cã chØ sè ®é
nhít b»ng 0, nhng cã cïng ®é nhít ®éng häc ë 1000C nh s¶n phÈm dÇu má cÇn tÝnh chØ sè ®é nhít
;
Y lµ ®é nhít ®éng häc, tÝnh b»ng mm 2/s ë 1000C cña s¶n phÈm dÇu má cÇn tÝnh chØ sè
®é nhít;
H lµ ®é nhít ®éng häc, tÝnh b»ng mm 2/s ë 400C cña s¶n phÈm dÇu má cã chØ sè ®é nhít
lµ 100 vµ cã cïng ®é nhít ®éng häc ë 1000C nh s¶n phÈm dÇu má cÇn tÝnh chØ sè ®é nhít.
5.2.3. TÝnh chØ sè ®é nhít VI cña s¶n phÈm dÇu má nh sau:
L U
VI 100 …..(3)
LH
Trong ®ã:
U lµ ®é nhít ®éng häc, tÝnh b»ng mm2/s ë 400C cña s¶n phÈm dÇu má cÇn tÝnh chØ sè
®é nhít;
5.2.4. VÝ dô vÒ tÝnh to¸n:
NÕu ®é nhít ®éng häc ë 40 0C cña s¶n phÈm dÇu má cÇn tÝnh chØ sè ®é nhít lµ 73,30
mm2/s, ®é nhít ®éng häc ë 1000C cña nã lµ 8,86 mm2/s
Tõ b¶ng 1 (b»ng néi suy) L = 119,94
Tõ b¶ng 1 (b»ng néi suy) H= 69,48
Thay vµo c«ng thøc (3) vµ lµm trßn ®Õn sè s¸t nhÊt:
119,94 - 73,30
VI 100 92,43
119,94 69,48 (4)
VI = 92 (5)
6. Quy tr×nh B - ¸p dông cho dÇu cã chØ sè ®é nhít 100 vµ lín h¬n.
6.1. X¸c ®Þnh ®é nhít ®éng häc cña mÉu ë 40-C vµ 1000C theo ph¬ng ph¸p D445, ISO3104 hoÆc
IP 71.
6.2. TÝnh to¸n
6.2.1. NÕu ®é nhít ®éng häc cña dÇu t¹i 100 oC lµ 70mm2/s (cSt), tra cøu tõ B¶ng 1 (Tµi
liÖu gèc) c¸c gi¸ trÞ t¬ng øng L vµ H. Trêng hîp gi¸ trÞ ®o ®îc kh«ng cã s½n trong b¶ng th× cã
thÓ x¸c ®Þnh L vµ H b»ng ph¬ng ph¸p néi suy tuyÕn tÝnh. ChØ sè ®é nhít kh«ng ®îc x¸c ®Þnh
vµ kh«ng tÝnh to¸n ®îc ®èi víi dÇu cã ®é nhít ®éng häc t¹i 100oC < 2cSt.
6.2.2. NÕu ®é nhít ®éng häc t¹i 100oC lµ > 70mm2/s (cSt) th× H ®îc tÝnh theo ph¬ng tr×nh
sau:
H = 0,1684Y2 + 11,85Y - 97 (6)
Trong ®ã:
Y - §é nhít ®éng häc t¹i 100oC cña dÇu thö nghiÖm, mm2/s (cSt).
H - §é nhít ®éng häc t¹i 40 oC cña dÇu cã chØ sè ®é nhít = 100 nhng cã cïng ®é nhít
®éng häc t¹i 100oC víi dÇu thö nghiÖm, mm2/s (cSt).
6.2.3. TÝnh chØ sè ®é nhít, VI, theo ph¬ng tr×nh sau:
VI = [((antilogN) - 1) / 0,00715] + 100 (7)
Trong ®ã:
N = (logH - logU) / logY (8)
hoÆc
YN = H/U (9)
ë ®©y:
U - §é nhít ®éng häc t¹i 40oC cña dÇu thö nghiÖm, mm2/s (cSt).
6.2.4. VÝ dô tÝnh to¸n
6.2.4.1. TÝnh chØ sè ®é nhít cña dÇu cã:
- §é nhít ®éng häc t¹i 40oC = 22,83mm2/s (cSt)
- §é nhít ®éng häc t¹i 100oC = 5,05mm2/s (cSt)
Tõ B¶ng 1 (néi suy) ta cã: H = 28,97
Thay vµo ph¬ng tr×nh (8) cã:
N = [(log28,97 - log22,83) / log5,05] = 0,14708 (10)
Thay vµo ph¬ng tr×nh (7) vµ lµm trßn:
VI = [((antilog 0,14708) - 1) / 0,00715] + 100 = 156,37 (11)
VI = 156
6.2.4.2. TÝnh chØ sè ®é nhít cña dÇu cã:
- §é nhít ®éng häc t¹i 40oC = 53,47mm2/s (cSt)
- §é nhít ®éng häc t¹i 100oC = 7,8mm2/s (cSt)
Tõ B¶ng 1 ta cã: H = 57,31
Thay vµo ph¬ng tr×nh (8) b»ng néi suy cã:
N = [(log57,31 - log53,47) / log7,80] = 0,03376 (12)
Thay vµo ph¬ng tr×nh (7) vµ lµm trßn:
VI = [((antilog 0,3376) - 1) / 0,00715] + 100 (13)
VI = 111
7. B¸o c¸o
7.1. B¸o c¸o chØ sè ®é nhít lµ sè nguyªn gÇn nhÊt. NÕu sè nµy n»m chÝnh x¸c gi÷a hai sè nguyªn
s¸t nhau th× lµm trßn thµnh sè ch½n gÇn nhÊt. VÝ dô 115, 5 sÏ b¸o c¸o lµ 116.
7.2. Ph¬ng ph¸p nµy b¸o c¸o kÌm theo c¸c th«ng tin sau:
7.2.1. Ph¬ng ph¸p chuÈn tham kh¶o
72.2 . Lo¹i vµ ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm ®em thö.
7.2.3. KÕt qu¶ cña ph¬ng ph¸p thö
7.2.4. Quy tr×nh sö dông lµ A hay B
7.2.5. BÊt kú mét thay ®æi nµo, theo tho¶ thuËn hoÆc v× lý do nµo kh¸c, kh¸c víi quy tr×nh ®·
quy ®Þnh.
7.2.6. Thêi gian thùc nghiÖm
Gi¸ trÞ chÝnh x¸c ®èi víi ®é nhít ®éng häc hoÆc gi¸ trÞ VI bÊt kú cã thÓ tÝnh ®îc víi ®é
chÝnh x¸c thÝch hîp b»ng c¸ch tiÕn hµnh nh÷ng phÐp néi suy tuyÕn tÝnh.
§é lÆp l¹i vµ c¸c ®é t¸i lÆp ®· cho cã ®é tÝn cËy lµ 95%
B¶ng 3 - §é chÝnh x¸c cña quy tr×nh B
§é chÝnh x¸c
§é nhít ®éng häc ë 1000C VI = 0 VI = 100
mm2/s §é lÆp l¹i §é t¸i lÆp
§é lÆp l¹i §é t¸i lÆp
9. Tõ kho¸
9.1. §é nhít ®éng häc, chØ sè ®é nhít.
B¶ng – Gi¸ trÞ ®o ®îc cña L, D vµ H t¬ng øng víi ®é nhít ®éng hoc
®é nhít ®é nhít
®énghäc L D=(L - H) H ®énghäc L D=(L - H) H
ë 100oc ë 100oc
mm2/s mm2/s
2,00 7,994 1,600 6,394 6,00 57,97 19,78 38,19
2,10 8,640 1,746 6,894 6,10 59,74 20,57 39,17
2,20 9,309 1,898 7,410 6.20 61,52 21,38 40,15
2,30 10,00 2,056 7,944 6,30 63,32 22,19 41,13
2,40 10,71 2,219 8,496 6,40 66,18 23,03 42,14