Akustyka muzyczna

Wykad 2
dr in. Przemysaw Plaskota
Systemy dwikowe

Materia dwikowy
wszystkie dwiki muzyczne, ktrymi
dysponuje kompozytor przy tworzeniu dzie
Wybr materiau dokonuje si z punktu
widzenia wysokoci brzmienia
dla fortepianu: od A2 27,5 Hz c4 4186 Hz
orkiestra symfoniczna: E 41,2 Hz ais3 3799 Hz
organy: C2 16,4 Hz c5 8372 Hz
oznaczenia literowe oznaczaj stopnie skali
2
Systemy dwikowe

Rwnomiernie temperowany system

dwunastostopniowy
dominujcy system dwikowy w Europie
uksztatowa si okoo roku 1700
Punktem wyjcia systemw dwikowych
s proste stosunki czstotliwoci
1:2:3:4:5
1:2 oktawa
2:3 kwinta, itd.
3
Systemy dwikowe

Problem systemu dwikowego sprowadza

si do zasady podziau wewntrz oktawy
Interway mniejsze od oktawy wystpuj
w szeregu harmonicznym
Naturalne interway uzyskuje si w atwy
sposb na wszystkich instrumentach
poprzez skrcenie struny lub supa powietrza
W ten sposb uksztatowaa si skala
dwunastostopniowa 4
Systemy dwikowe

System pitagorejski (kwintowy),

IV w p.n.e.
problem: komat pitagorejski
wystpuj ptony o rnej wielkoci
System Didymosa (kwintowo-tercjowy)
I w p.n.e.
problem: komat syntoniczny
wystpuj tercje wielkie o rnej wielkoci

5
Systemy dwikowe

Pniejsze systemy staray si rozwiza

niedogodnoci
powstaway rne systemy
nierwnomiernie temperowane
System rwnomiernie temperowany
powsta ok. 1700 r.
wprowadzi podzia na 12 rwnych ptonw
kada kwinta zostaa pomniejszona o 1/12
komatu pitagorejskiego
6
Systemy dwikowe

Pierwsze wykorzystanie:
Jan Sebastian Bach
Das Wohltemperierte Klavier
Istniej inne systemy dwikowe
muzyka perska: podzia na 23-24 czci
muzyka arabska: podzia na 17-14 czci
muzyka hinduska: podzia oktawy na 22 czci
wczesne skale europejskie: podzia na 5 czci

7
Systemy dwikowe

Prby rozszerzenia systemw

dwikowych: mikrointerwalistyka
system wiertonowy: podzia oktawy na
24 czci
propozycje podziau oktawy na 18, 36,
a nawet na 53 czci
Brak perspektyw rozwoju ze wzgldu na
nieprzystosowanie do moliwoci
przecitnych moliwoci suchu ludzkiego
8
Strj muzyczny

Strj muzyczny daje punkt odniesienia dla

systemu dwikowego
Pierwsza umowa midzynarodowa z roku
1850 przyjto dla a1 czstotliwo 435 Hz
do tego czasu posugiwano si w rnych
krajach rnymi strojami, w ktrych a1 wahao
si od 390 Hz do 475 Hz
Od 1939 roku przyjto a1 = 440 Hz
wspczenie a1 moe mie wiksz
czstotliwo, nawet 444 Hz.
9
Strj muzyczny

Najprostszym przyrzdem
okrelajcym strj jest kamerton,
inaczej wideki strojowe
wynalezione w poowie XVIII w.
Kamerton pobudza si do drga
poprzez uderzenie swobodn
czci prta

10
Pismo nutowe

Nazwy dwikw: A B C D E F G
dwik A by najniszym osiganym na kitarze
Zmiana nazw: A H C D E F G
pocztkowym dwikiem jest dwik C
CDEFGAH
Nazwy powtarzaj si w rnych
rejestrach

11
Pismo nutowe

Podstawowe
znaki
nutowe

12
Pismo nutowe

Hymn do w. Jana solmizacja

ut re mi fa sol la
do re mi fa sol la si

13
Pismo nutowe

Nazwy oktaw
subkontra
kontra
wielka
maa
razkrelna
dwukrelna
trzy-, cztero- i piciokrelna

14
Pismo nutowe

Podstawowe znaki nutowe

15
Pismo nutowe

Podstawowe znaki nutowe

16
Pismo nutowe

System picioliniowy, linie dodane

17
Pismo nutowe

Klucz jest to znak ustalajcy pooenie

w systemie liniowym jednego cile
okrelonego dwiku
Klucz G wskazuje g1 (g razkrelne)
Klucz F wskazuje f (f mae)
Klucz C wskazuje c1 (c razkrelne)

18
Pismo nutowe

Klucze F, C, G

19
Pismo nutowe

Pisownia w kluczu skrzypcowym

(wiolinowym)

20
Pismo nutowe

Praktyczny zakres klucza skrzypcowego

21
Pismo nutowe

Klucz basowy

22
Pismo nutowe

Praktyczny zakres klucza basowego

23
Pismo nutowe

Klucz barytonowy i subbasowy

(kontrabasowy)

24
Pismo nutowe

Klucz C (sopranowy, mezzosopranowy,

altowy, tenorowy, inne formy klucza)

25
Pismo nutowe

Klucz altowy

26
Pismo nutowe

Klucz tenorowy

27
Pismo nutowe

Ta sama nuta w rnych kluczach

28
Pismo nutowe

Ten sam dwik w rnych kluczach

29
Pismo nutowe

Przenonik oktawowy

30
Pismo nutowe

Tabela
kluczy

31
Pismo nutowe

Zmiana klucza w utworze

32
Pismo nutowe

Krzyyk, podwjny krzyyk

33
Pismo nutowe

Bemol, podwjny bemol

34
Pismo nutowe

Kasownik

35
Pismo nutowe

Tabela nazw dwikw

36
Pismo nutowe

Transpozycja

37
Pismo nutowe

Znaki przykluczowe

38
Pismo nutowe

Zmiana znakw przykluczowych

39
Pismo nutowe

Znaki chromatyczne ostrzegawcze

40
Pismo nutowe

Przykad
notacji
wspczesnej

41
Pismo nutowe

Przykad
notacji
wspczesnej

42
Pismo nutowe

Rytm

43
Pismo nutowe

czenie nut, laski

44
Pismo nutowe

czenie nut muzyka wokalna

45
Pismo nutowe

Akordy, wielogos

46
Pismo nutowe

Skrty znaki repetycji

47
Pismo nutowe

Skrty powtarzanie dwikw

48