Ph lc A

(quy nh)

Vt liu ch to cc b phn my ng m kiu vt

A.1 S truyn ng My ng m kiu vt

1 7

10 8

3 9
2

a) Kiu I: (Q t 10 tn 20 tn)

CH THCH:

1) Tay quay; 4) Cp bnh rng; 7) Cp bnh rng cn;

2) ng c in; 5) Vu li hp; 8) Vt me ai c;

3) Khp ni; 6) Li hp; 9) Hp gim tc;

10) Hp chu lc.

 1
7 8

10
3
9
2

b) Kiu II: Q >20 t

CH THCH:

1) Tay quay; 4) Cp bnh rng thng; 7) Cp bnh rng cn;

2) ng c in; 5) Tay gt vu ly hp: 8) Vt me ai c;
3) Khp ni, 6) Vu li hp; 9) Hp gim tc;
10) Hp chu lc.

Hnh A.1- S truyn ng my ng m kiu vt

A.2 Cc loi vt liu chnh c dng ch to my ng m kiu vt

Bng A.1- Mt s loi thp v que hn dng ch to my ng m kiu vt

Loi thp Mc thp Mc que hn (hn tay)

Thp Cc bon thng dng CT 38 E42
Thp Cc bon cht lng C 45 E50A
 Bng A.2 - Cc loi vt liu dng ch to my ng m kiu vt

TT Tn b phn my Vt liu ch to
Tay quay, np chn bi, np hp gim tc, np thm du, vng
1 chn, chn trc, cng gt lay hp, tay gt ly hp, bulng + CT38
ai c (loi khng chu lc ln), b ng c...
Cc loi bulng, ai c, cht, vt chm lin kt chu lc, then
2 CT41
bng, con gt, trc gt ly hp ...
Trc vt, bulng khp ni, bnh rng nn, ly hp di ng, ai
3 Thp C45
c chu lc.
4 B my, khp ni trc hp gim tc, khp ni trc ng c Gang xm GX18-36
5 Hp chu lc, np hp chu lc. Gang xm GX 21-40
6 Bnh vt ng thanh
7 Giong, pht chn du m Cao su, pht d chu du

Bng A.3 - Thnh phn ho hc ca mt s thp kt cu

n v tnh: %

Mc thp Cacbon (C) Silic (Si) Mangan (Mn) Pht pho (P) Lu hunh (S )
CT38s 0,14 - 0,22 0,07 0,30 - 0,60 0,04 0,05
CT38n 0,14 - 0,22 0,05 - 0,17 0,40 - 0,65 0,04 0,05
CT38 0,14 - 0,22 0,12 - 0,3 0,40 - 0,65 0,04 0,05

Bng A.4 - C tnh ca mt s thp Cc bon kt cu

Th un ngui 180o
Mc ST/Mpa chia theo dy, mm 5 (%), theo dy, mm
b/MPa theo dy, mm
thp
< 20 2040 40100 > 100 < 20 (2040) > 40 20 > 20
CT38 363461 235 226 216 196 27 26 24 d = 0,5 d=a
CT38n
373481 245 235 226 206 26 25 23 d = 0,5 d=a
CT38
CT51 490628 284 275 265 255 20 19 17 d = 3a d=a

CH THCH: a) dy ca mu; d) ng knh un.

Bng A.5 - Thnh phn ho hc ca thp Cc bon cht lng C45

n v tnh: %

Mc C Si Mn P S Cr Ni Cu Thnh phn
 thp khc
45 0,420,50 0,170,37 0,500,80 0,035 0,04 0,25 0,25 0,25 -

Bng A.6- C tnh ca thp Cc bon cht lng C45

C tnh, cng (HBS)

Mc Trng thi
Cn hoc rm
thp nhit luyn b/MPa st/Mpa 5 ,% , % ak/J*cm-2
nng nhit cao
45 Thng ho 598 353 16 40 49 229 197

Bng A.7 - C tnh ca mt s gang xm thng dng

Chiu dy vt c, mm *
Mc gang
4 8 15 30 50 80 150
bn ko b /MPa
GX 15-32 220 180 150 110 105 90 80
GX 18-36 270 220 200 160 140 130 120
GX 21-40 310 270 250 210 180 165 150
cng (HBS)
GX 15-32 241 224 210 201 163 156 130
GX 18-36 255 240 230 216 170 163 143
GX 21-40 260 255 245 238 187 170 156

CH THCH: * Gi tr bn ko ca vt c dy 15 mm tng t vi phi th ng knh 30 mm.

Bng A.8 - Thnh phn ho hc ca mt s gang xm thng dng

n v tnh: %

Mc gang C Si Mn P S
GX 15-32 3,50 3,70 2,00 2,40 0,50 0,80 0,20 0,15
GX 18-36 3,30 3,50 1,40 2,40 0,70 1,00 0,20 0,15
GX 21-40 3,20 3,40 1,40 2,20 0,70 1,00 0,20 0,15

CH THCH: Cho php hp kim ho bng cc nguyn t Cu, Ni, P

Ph lc B

(tham kho)

Thit k cc b phn truyn ng ca my ng m kiu vt

B.1 Thit k b truyn ng vt ai c

B.1.1 Chn vt liu

B.1.1.1 Vt liu trc vt: Thp C45.

B.1.1.2 Vt liu ai c:

a) My ng m c sc nng Q n 20 tn: GX 21 40.

b) My ng m c sc nng Q ln hn 20 tn : C45.

B.1.2 Chn kiu ren v bc ren

B.1.2.1 Kiu ren : ren thang cn vi gc = 30o

B.1.2.1 Bc ren s : chn theo bc ren thang tiu chun OCT 9484 73 : s = 4; 6; 8; 10; 12; 16.

B.1.3 Tnh ton ng ren vt

+ ng knh ren trung bnh,tnh bng mm;

Q
d2 , (B.1)
p .y H .y h .[ q ]

trong :
Q l lc ng m, N;
H2
yH = = 1,2 2,5 l h s ca ai c;
d2

h
yh = = 0,5 l h s chiu cao ren thang, vi h l chiu cao ren; s bc ren;
s
[q] = 5 N/mm2 6 N/mm2 l p sut cho php ln ren gia thp v gang;
[q] = 7 N/mm2 12 N/mm2 l p sut ln ren cho php gia thp v thp.

B.1.4 Chn cc thng s ca vt v ai c

B.1.4.1 Gc vt : = arctg(s/pd2), chn gc vt: = 30o.

B.1.4.2 Xc nh chiu cao ai c H2, mm.

H2 = yH.d2 (B.2)

B.1.4.3 S vng ren ca ai c Z :

Z = H2/s 12 (B.3)

B.1.5 Tnh kim nghim v bn

B.1.5.1 Trc vt cn c kim tra v bn theo ng sut tng ng, tnh bng N/mm2;
 t = 2 + 3.t 2 [ ] , (B.4)

B.1.5.2 ng sut php tuyn c xc nh theo cng thc, tnh bng N/mm2;
Q 4.Q
= = , (B.5)
F p .d12

B.1.5.3 ng sut tip tuyn t, N/mm2 c xc nh theo cng thc;

M
t= , (B.6)
W

trong :

d1 l ng knh trong ca ren, mm;

Q l lc ng m, N;

M l m men xon trn tit din nguy him ca vt, N/mm2 ;

d2
M = Q. .tg() , (B.7)
2
+: nng;
- : h;

Vi b truyn t hm c h s ma st f = 0,1 ;

l gc ma st , = 5o43 ;

W l m men chng un ca ren vt ;

p .d 13
W= 0,2d 13 , mm3. (B.8)
16

B.1.5.4 ng sut cho php [] c xc nh theo cng thc, tnh bng N/mm2;
c
[] = , (B.9)
3
trong : c l gii hn chy ca vt liu trc vt.

B.1.5.5 ai c cn c kim tra v bn ko v bn p b mt theo cc cng thc sau:

a) bn ko:
5,2.Q
k = [ k ] (B.10)
p .( D 2 d 2 )

trong : Q l lc ng m, N;

D l ng knh ngoi ca ai c, mm;

d l ng knh ngoi ca trc vt, mm;

[k] = 30 N/mm2 40 N/mm2 l ng sut ko cho php ca gang;

 [k] = 50 N/mm2 60 N/mm2 l ng sut ko cho php ca thp C45.

b) bn p mt:

- Theo ng sut tip tuyn:

Q
tc = [t c ] (B.11)
p .D.h
trong :
Q l ti trng nng, N;
D l ng knh ngoi ca ai c, mm;
h l chiu cao vnh ta ca ai c, mm;
[tc] = 30 N/mm2 50 N/mm2 l ng sut tip cho php ca ai c bng gang hoc ng thanh.

- Theo ng sut php tuyn:

4.Q
d = [ d ] (B.12)
p .( D02 D 2 )

trong : D0 l ng knh ngoi vnh ta ai c, mm;

D l ng knh ngoi ca ai c, mm;

Q l lc ng m, N;

[d] = 60 N/mm2 80 N/mm2 l ng sut dp cho php ca ai c.

B.1.6 Tnh ton kim tra n nh

B.1.6.1 Khi mnh > 60, trc vt cn c kim tra v un dc m bo n nh khi chu nn theo
cng thc le:
QTh
ny =
n y =34 (B.13)
Q

trong :
ny l h s an ton n nh;

[ny] l h s an ton n nh cho php;

QTh l ti trng ti hn.

B.1.6.2 Khi mnh 100:

p 2 .E . J
QTh = (B.14)
( m .l ) 2
 p .d14 d
J= 0, 4 + 0, 6
(B.15)
64 d1

trong : J l m men quan tnh ca tit din vt, mm4 ;

E l m un n hi, vi thp E = 2,1.105 N/mm2 ;

m l h s chiu di, m = 0,7;

d1

l
d

Hnh B.1 - S tnh n nh trc vt

B.1.6.3 Khi mnh t 60 100, QTh c tnh theo cng thc:

p .d12
QTh = ( a b. ) ( B.16)
4
trong :
a, b l h s thc nghim i vi thp C45: a = 450 N/mm2 , b = 1,67 N/mm2.

B.1.6.4 mnh ca trc vt c xc nh theo cng thc:

m .l
= (B.17)
i
trong :

m l h s chiu di, m = 0,7

l l khong cch t tm ai c n tm gi trc hoc t tm ai c n tm trc tai ko

ca.

J
i= l bn knh qun tnh ca tit din trc vt, mm. (B.18)
pd 12 / 4

B.2 Thit k b truyn bnh rng cn.

B.2.1 Theo s truyn ng ca my ng m kiu I (Hnh A.1) truyn chuyn ng quay cho ai
c chu lc trong hp chu lc t hp gim tc ti cn s dng cp bnh rng cn.

B.2.2 Chn vt liu

- Vt liu bnh rng nh: Thp C45;

- Vt liu bnh rng ln: GX 21 40;

- Trc bnh rng: Thp C45;

- C tnh v thnh phn ho hc ca vt liu cc chi tit c xc nh theo iu A.2 Ph lc A.

B.2.3 Tnh ton b truyn ng bnh rng cn

B.2.3.1 Xc nh ng sut cho php

B.2.3.2 ng sut tip xc cho php khi vt liu bnh rng bng thp, tnh bng N/mm2;

[tx] = 2,6 HB, (B.19)

B.2.3.3 ng sut tip xc cho php khi vt liu bnh rng gang xm, tnh bng N/mm2;

[tx] = 1,5 HB, (B.20)

B.2.3.4 ng sut un cho php ca rng, tnh bng N/mm2;

1
[u] =
[ n ] .K , (B.21)

trong :

-1 l gii hn mi khi un, N/mm2 ;

-1 = 0,34 b (i vi thp cacbon);

-1 = 0,34 b (i vi gang);

vi b gii hn bn ca vt liu;

[n]: h s an ton:

[n] = 1,9 l i vi thp v gang khng qua nhit luyn;

[n] = 1,7 l i vi thp v gang c qua nhit luyn;

K l h s tp trung ng sut:

+ K = 1,4-1,6 l i vi thp thng ho v ti b mt;

b/2
+ K = 1-1,2 l i vi gang

l
 Hnh B.2 - Cc thng s truyn ng bnh rng cn

B.2.3.5 Xc nh cc thng s n khp

B.2.4 Xc nh chiu di cn ngoi bnh rng cn nh

Chiu di cn ngoi bnh rng cn nh Lbr xc nh theo cng thc sau:

Lbr = KR. i 2 + 1. 3 M 1.K H b .[(1 K bc ).K bc .i.[ TX ]2 ] (B.22)

trong :

KR = 0,5Kd l h s ph thuc bnh rng v loi rng;

Kd = (100.N/mm2)1/3 l i vi b truyn bnh rng cn thng;

i l t s truyn;

M1 l m men xon trn trc bnh rng nh, tnh bng N.mm;

M1 = 9,55.106.N/n1,

KHb l h s k n s phn b khng u ti trng trn b rng vnh rng bnh rng cn,
ph thuc vo cng bnh rng v t s : Kbc.i/(2-Kbc);

Kbc l h s chiu rng bnh rng:

Kbc = b/L = 0,25 0,30

[tx] l ng sut tip xc cho php, N/mm2.

Bng B.1 - Tr s ca h s phn b khng u ti trng trn chiu
rng vnh rng

K bc .i HB > 350 HB 350

2 K bc Tr s ca h s KHb
0,20 1,16 1,07
0,40 1,37 1,14
0,60 1,58 1,23
0,80 1,80 1,34

B.2.5 Xc nh m un m, s rng z, chiu rng vnh rng b

B.2.5.1 M un vng ngoi ca b truyn:

m = (0,02 0,03).Lbr, (B.23)

trong :

Lbr l chiu di cn ngoi, mm; xc nh theo cng thc (B22);

M l mun vng ngoi, mm; kt qu tnh ly trn n s nguyn v theo tr s tiu chun.

B.2.5.2 S rng bnh nh Z1 :

2.L
Z1 = (B.24)
m. i 2 + 1

B.2.5.3 S rng bnh ln Z2 :

Z2 = i.Z1 (B.25)

trong : i l t s truyn

B.2.5.4 Chiu rng vnh rng b:

b = Kbc.L = (0,2 0,3).l (B.26)

B.2.6 Xc nh gc cn chia bnh nh 1, gc cn chia bnh ln 2

Z1
1 = arctg (B.27)
Z 2

2 = 900 - 1 (B.28)

B.2.7 Xc nh ng knh chia ngoi d c, ng knh trung bnh d tb, m men trung bnh mtb,
ng knh nh rng ngoi da

p dng cc cng thc sau:

 dcl = mtb.Z1 ; (B.29)

dC2 = mtb.Z2; (B.30)

dtb1 = 2.(L 0,5.b).sin1; (B.31)

dtb2 = 2.(L 0,5.b).sin2 ; (B.32)

dtb1 dtb 2
mtb = = ; (B.33)
Z1 Z2

da1 = dC1 + 2.mC ; (B.34)

da2 = dC2 + 2.mC ; (B.35)

trong :

dc1, dc1 l ng knh chia ngoi bnh rng cn nh v bnh rng cn ln, tnh bng
mm;

dtb1, dtb2 l ng knh trung bnh bnh rng nh v bnh rng ln, tnh bng mm;
mtb l m un trung bnh, tnh bng mm;

L l chiu di cn ngoi, xc nh theo cng thc (B.22)

b l chiu rng vnh rng, xc nh theo cng thc (B.26)

1 v 2 l gc cn chia bnh rng cn nh v bnh rng cn ln, xc nh theo cc

cng thc (B27) v (B28).

2.L
m un vng chia mC : mC = , mm (B.36)
Z12 + Z 22

B.2.8 Kim nghim rng v bn tip xc

B.2.8.1 Cch xc nh vn tc vng trung bnh, chn cp chnh xc ca b truyn v h s ti

trng nh sau:

a) Xc nh vn tc vng trung bnh theo cng thc sau, tnh bng m/s;
pd TB1 .n1
v= ; (B.37)
60
dtb1 l ng knh trung bnh bnh rng nh, xc nh theo cng thc (B.31) ;
n1 l s vng quay bnh rng nh.

b) Cp chnh xc ca b truyn ph thuc vo gi tr vn tc vng ca bnh r ng v c chn

theo Bng B.2;
 Bng B.2 - Cp chnh xc ca b truyn theo vn tc vng

Cp chnh xc
cng bnh rng HB 6 7 8 9
Vn tc vng ca bnh rng, m/s
350 10 7 4 3
> 350 9 6 3 2,5
c) Chn h s ti trng K theo cng thc:

K = K H b .K d (B.38)

trong : KHb l h s k n s phn b khng u trn vnh rng chn theo Bng B.1 ;

Kd l h s ti trng ng xc nh theo Bng B.3.

Bng B.3 - Tr s ca h s ti trng ng K

Cp chnh cng bnh Vn tc vng trung bnh, m/s

xc rng ln 1 13 38 8 12
200 1 1,3 1,5 1,6
6 200 350 1 1,2 1,4 1,5
> 350 1 1,2 1,3 1,4
200 1,1 1,4 1,6 -
7 200 350 1 1,3 1,5 -
> 350 1 1,3 1,4 -
200 1,2 1,5* - -
8 200 350 1,1 1,4* - -
> 350 1,1 1,4 - -
200 1,3 1,6 - -
9 200 350 1,2 1,5 - -
> 350 1,2 1,5 - -

CH THCH: Khi v = 4 m/s h s K tng ln 10%.

B.2.8.2 Kim nghim rng v bn tip xc nh sau:

a) Khi cp bnh rng cn vi vt liu khc nhau, kim nghim rng theo cng thc:

2, 28 M 2 .K .Eqd .i
TX = [ ] TX ; (B.39)
(1 0,5 K Cb ) d C 2 .K bc .K H b
 b) Khi cp bnh rng cn vi vt liu bng thp, kim nghim rng theo cng thc:

1050 M 2 .K .i
TX = [ ] TX ; (B.40)
(1 0,5K Cb ) dC 2 .K bc .K H b

trong :

[TX] l ng sut tip xc cho php, xc nh theo (B.19) v (B.20);

M2 l mmen xon trn bnh ln, Nmm,

N2
M2 = (B.41)
w2
N2 l cng sut trn trc bnh rng ln, xc nh theo cng thc:
N ct
N2 = (B.42)
h3 .h 4

Nct l cng sut trn trc vt me;

h3 l hiu sut b truyn vt - ai c;

h4 l hiu sut cp ln;

w2 l vn tc gc ca bnh rng cn ln, rad/s;

K l h s ti trng, xc nh theo (B38);

Eq l mun n hi quy i i vi vt liu bnh rng;

Eq = 1,36.105 N/mm2 l khi bnh rng nh bng thp, bnh rng ln bng gang;

Eq = 1.105 N/mm2 l khi c hai bnh rng bng gang;

Eq = 2,15.105 N/mm2 l khi c hai bnh rng bng thp;

i: t s truyn;

Kbc l h s chiu rng vnh rng ln, Kbc = 0,2 0,3;

KHb l h s k n s phn b khng u ti trng trn chiu rng bnh rng, xc nh theo
Bng 1;

dc2 l ng knh chia ngoi bnh rng ln, mm, xc nh theo (B.30) .

B.2.9 Kim nghim rng v bn un

iu kin v bn un ca rng c kim nghim theo cng thc sau:

2,36.M .K .cos b
u = 2
[ u ] , (B.43)
Z . y.b.mTB .K b

trong : [u] l ng sut un cho php ca rng, xc nh theo (B.21), N/mm2;

M l m men trn bnh rng kim tra, Nmm;
 K l h s ti trng, xc nh theo (B38);
b l gc nghing ca rng (bnh rng thng b = 0);
y l h s dng rng, xc nh theo Bng B.4.

Bng B.4 - Tr s h s dng rng y khi f0 =1

S rng H s dch chnh x

- 0,6 - 0,2 0 0,2 0,6 1
tng
H s dng rng y
ng Zt
12 - - 0,382 0,53 - -
13 - - 0,388 0,53 - -
14 - - 0,395 0,53 - -
15 - 0,268 0,400 0,53 0,618 -
16 - 0,278 0,404 0,53 0,615 -
17 - 0,286 0,410 0,53 0,610 -
18 - 0,296 0,415 0,53 0,610 -
19 - 0,303 0,420 0,53 0,607 -
20 - 0,313 0,425 0,53 0,604 -
22 - 0,330 0,434 0,53 0,600 -
24 - 0,345 0,442 0,53 0,596 -
26 0,263 0,360 0,460 0,53 0,591 -
28 0,273 0,368 0,412 0,455 0,53 0,588
30 0,285 0,376 0,417 0,460 0,529 0,588
33 0,296 0,386 0,426 0,466 0,529 0,580
36 0,315 0,396 0,435 0470 0,529 0,576
39 0,324 0,403 0,442 0,475 0,529 0,572
42 0,333 0,410 0,446 0,479 0,529 0,568
45 0,344 0,415 0,452 0,485 0,528 0,566
50 0,355 0,423 0,458 0,488 0,528 0,560
65 0,388 0,445 0,471 0,495 0,527 0,545
80 0,408 0,458 0,480 0,496 0,523 0,534
100 0,426 0,468 0,482 0,496 0,518 0,525
300 - - 0,496 - - -
CH THCH: Khi fo = 0,8 gi tr h s y=y/0,8

+ mtb l m un trung bnh ;

+ Kb l h s tng bn ca rng nghing so vi rng thng;

Kb = 1 i vi rng thng;
Kb = 1,2 - 1,4 i vi rng nghing;

+ Kim nghim rng v bn un cho bnh rng c tch s y.[u] nh hn

 + S rng tng ng Zt xc nh theo cng thc:
Z1
Z td 1 = (B.44)
cos 1
Z2
Z td 2 = (B.45)
cos 2

B.2.10 Kim nghim rng v qu ti

Kim nghim rng v qu ti khi m my, phanh hm theo ng sut tip xc cc i v ng

sut un cc i

TX max = TX . K qt [ TX ]max (B.46)

U max = U .K qt [ U ]max (B.47)

trong :
M max
Kqt l h s qu ti: K qt = ; (B.48)
M
M v Mmax l m men xon danh ngha v m men qu ti trn trc bnh rng nh hoc
bnh rng ln;

[TX]max v [U]max l ng sut tip xc, ng sut un qu ti ca rng xc nh theo Bng

B.5.

Bng B.5- ng sut tip xc qu ti v ng sut un qu ti

ng sut qu ti, N/mm2

Vt liu bnh rng cng HB
[ TX]max [ U]max
350 3,1. c 0,8.c
Thp
> 350 41,3 HRC 0,36 b
Gang 1,8.b 0,6b

CH THCH : c v b l ng sut chy v ng sut bn ca vt liu bnh rng.

B.3 Thit k b truyn trc vt bnh vt

B.3.1 Chn vt liu

- Trc vt v trc bnh vt: C45; 40X hoc 40 XH;

- Thn bnh vt: C35 hoc C45;

- Vnh bnh vt: vt liu bnh vt chn theo vn tc trt Vs:

+ Khi Vs 5 m/s: dng ng thanh thic;

+ Khi Vs < 5 m/s: dng ng thanh khng thic v ng thau;

+ Khi Vs < 2 m/s: dng gang GX12-28; GX15-32 hoc GX18-36;
- Vn tc trt Vs c tnh theo cng thc:

Vs = 8,8.103. N1.u.n12 , m/s ; (B.49)

trong :
N1 l cng sut trn trc vt, kW;

n1 l s vng quay ca trc vt, r/min ;

u = n2/n1 = Z2/Z1 lt s truyn.

- C tnh v thnh phn ho hc ca vt liu cc chi tit b truyn c xc nh theo iu B.3.6 .

B.3.2 Tnh ton b truyn ng

h

df2

da2
Qw

d2
d1
df1

a2

df1
b1 d1
da1

Hnh B.3 - Cc thng s ca b truyn trc vt- bnh vt

B.3.2.1 Xc nh khong cch tm, mm p dng theo cng thc (B.50)

Z M 2 .K
a = 31. 2 + 1. 2
q 3 Z2 , (B.50)
[ TX ] q
.

trong : Z2 l s bnh rng vt;

d1
q= (0, 25 0,30) Z 2 l h s ng knh trc vt, xc nh theo m un tiu
m
chun m theo Bng B6; tnh ton s b ban u c th ly q = 10;

Bng B.6 - Tr s tiu chun ca h s ng knh q

m 2; 2,5; 3,15; 4 ; 5; 6,3; 8; 10; 12; 5; 16; 20

q Dy 6,3; 8; 10*; 12,5**; 16; 20; 25
1
 Dy 7,1; 9; 11.2; 14; 18; 22,4
2
CH THCH : 1) * Khng dng tr s ny khi m = 2;
** Khng dng tr s ny khi m = 2,5;
2) u tin dng dy 1;
3) Trng hp tht cn thit c th chn m theo dy 2: m = 1,5; 3; 3,5; 6; 7; 18.

+ M2 : M men xon trn trc bnh vt, tnh bng N.mm;

N2
M2 = , (B5.1)
w2
+ N2 : Cng sut trn bnh vt, tnh bng Rad/s;
N CT
N2 = , (B.52)
h 3 .h 4

trong : w2 l vn tc vng bnh vt, Rad/s;

NCT l cng sut trn trc vt me;

h3 l hiu sut b truyn trc vt me;

h4 l hiu sut cp ln;

K l h s ti trng:

K = KHb.Kd ; (B.53)

trong :

KHb l h s phn b khng u ti trng trn chiu rng vnh rng:

3
Z
KHb = 1 + 2 .(1 ) , (B.54)

l h s bin dng ca trc vt xc nh theo Bng B.7;

l h s ph thuc vo c tnh ti trng:

= 1,0 : khi ti trng khng thay i;

= 0,6 : khi ti trng t thay i;

= 0,3 : khi ti trng thay i ln;

Khi ti trng khng thay i: KHb = 1;

Kd l h s ti trng ng xc nh theo Bng B.8;

[TX] - ng sut tip xc cho php ca bnh vt, chn theo Bng B.9.

Bng B.7- H s bin dng ca trc vt

S mi H s ng knh trc vt
ren Z1 6,3 7,1 8 9 10 11,2 12,5 14 16 18 20
 1 44 57 72 89 108 127 157 190 240 292 349
2 36 45 57 71 86 102 125 152 190 230 276
4 30 37 47 58 70 82 101 123 152 185 220

Bng B.8 - Tr s ca h s ti trng ng Kd

Vn tc trt Vs, Cp chnh xc

m/s 6 7 8 9
1,5 - - 1,1 1,3
3 - 1 1,2 1,3
7,5 1 1,1 1,3 -
12 1,1 1,2 - -
18 1,3 - - -
 Bng B.9 - Tr s ng sut tip xc cho php ca bnh vt [TX]

Vt liu po po po poc pA pA AM GX
bnh vt 10.1 10.1 6.6.3 6.6.3 9-4 10-4-4 66-6-3-2 15-32
Phng Khun Khun Khun Khun Khun Khun kim Khun kim Khun
php c ct kim loi ct kim loi ct loi loi ct
Vn tc
[TX], N/mm2
trt,m/s
0,5 182 195 172 127
1 179 192 169 195
2 173 187 154 85
3 105157 150220 165246 89133 167 181 149 -
4 160 175 141 -
5 150 164 128 -
6 138 152 118 -
CH THCH : [TX] trong bng ng vi cng trc vt ln hn HRC 45 .

B.3.2.2 Tnh m un theo cng thc:

2.a
m= (B.55)
q + Z2

Kt qu tnh ton ly chn theo m un tiu chun tr s st gi tnh cho trong bng.

B.3.2.3 Tnh h s dch chnh theo cng thc:

a
x= 0,5( q + Z 2 ) (B.56)
m

B.3.2.4 Xc nh cc kch thc ch yu ca trc vt v bnh vt nh sau:

a) ng knh vng chia ca trc vt d1 v ca bnh vt d2, tnh bng mm:

d1 = q.m, (B.57)

d2 = Z2.m, (B.58)

trong :

q l h s ng knh trc vt xcnh theo bng 6;

m l m un tnh ton theo (B55) v xc nh li theo m un tiu chun;

Z2 l s rng bnh vt ;

b) ng knh vng nh ca trc vt da1 v ca bnh vt da2 :

da1 = d1 + 2.m = ( q+Z2 ), mm (B.59)

da2 = m.( Z2 + 2 + 2.x ), mm (B.60)

trong :

x l h s dch chnh, xc nh theo (B56)

c) ng knh vng y ca trc vt df1 v ca bnh vt df2

df1 = m.( q + Z2 ), mm (B.61)

df2 = m.( Z2 2,4 + 2.x ), mm (B.62)

d) ng knh ngoi ca bnh vt; daM2

daM2 da2 + 2.m khi Z1 = 1 v Z1 = 4.

daM2 da2 + 1,5 m khi Z1 = 2 v Z1 = 3 (B.63)

e) Chiu rng trc vt b1 v bnh vt b2 xc nh theo cng thc trong Bng B.10.

2
Bng B.10 - Chiu rng trc vt b1 v bnh vt b

S mi ren trc vt Z1 1 2 3 4
x = - 1,0 ( 10,5 + Z1 ).m ( 10,5 + Z1 ).m
Chiu rng
x = - 0,5 ( 8 + 0,06.Z2 ).m ( 9,5 + 0,09.Z2 ).m
trc vt b1 khi
x=0 ( 11 + 0,06.Z2 ).m ( 12,5 + 0,1.Z2 ).m
h s dch
x = + 0,5 ( 11 + 0,1.Z2 ).m ( 12,5 + 0,1.Z2 ).m
chnh x = + 1,0 ( 12 + 0,1.Z2 ).m ( 13 + 0,1.Z2 ).m
Chiu rng bnh vt b2 0,75.da1 0,67.da1

B.3.2.5 Sau khi tnh ton xc nh cc kch thc ca b truyn v h s ti trng tin hnh kim tra
rng bnh vt v bn tip xc theo cng thc sau:
3
Z
M 2 .K 2 + 1
tx = 170 q
Z2 3 [ tx ] ( B.64 )
a
q

trong :

M2 l m men xon trn trc bnh vt xc nh theo (B51);

K l h s ti trng xc nh theo cng thc (B53) sau khi c cc kch thc ca b truyn;

Z2 l s rng trn bnh vt;

q l h s ng knh trc vt;

[tx] l ng sut tip xc cho php c xc nh li theo vn tc trt Vs .

CH THCH: Sau khi tnh ton kim tra nu tx ln hn [tx] trn 5% (b truyn lm vic qu ti ) v thp hn [tx] 15 % (b
truyn lm vic thp ti), cn thay cc kch thc b truyn v kim tra li bn tip xc ca bnh rng vt.
B.3.2.6 Kim nghim rng vt v bn un phi tho mn yu cu ng sut un sinh ra ti chn
rng bnh vt khng c vt qu ng sut un cho php v c xc nh theo cng thc sau:

1, 2.M 2 .K
u = [ u ] (B.65)
Z 2 . y.b2 .m 2

trong :
K l h s ti trng c xc nh li theo cng thc (B.53) sau khi c kch thc ca b
truyn;
Z2 l s rng bnh vt;

y l h s dng rng xc nh theo Bng B.4;

b2 l chiu rng bnh rng vt, mm;

[u] l ng sut un cho php xc nh theo Bng B.11.

Bng B.11 - ng sut un cho php [u]

po po po poc pA pA AM GX
Vt liu bnh vt
10.1 10.1 6.6.3 6.6.3 9-4 10-4-4 66-6-3-2 15-32
Khun Khun Khun Khun Khun Khun Khun Khun
Phng php c
ct kim loi ct kim loi ct kim loi kim loi ct
ng sut un cho
19 35 28 51 18 32 21 38 41 75 53 98 57 104 29
php [u], N/mm2

B.3.2.7 Kim nghim rng bnh vt v qu ti khi m my, phanh hm theo ng sut tip xc cc i
v ng sut un cc i, p dng cng thc sau:

txmax = tx. K qt [tx]max (B.66)

umax = u.Kqt [u]max (B.67)

M max
Kqt = l h s qu ti
M

Mmax v M l m men xon danh ngha v m men xon qu ti trn trc bnh vt ;

[u]max v [tx]max l ng sut un qu ti v ng sut tip xc qu ti cho php xc nh theo

Bng B.12.

Bng B.12 - ng sut tip xc qu ti v ng sut un qu ti

ng sut qu ti, N/mm2

Vt liu bnh vt
[ tx]max , N/mm2 [ u]max , N/mm2
ng thanh pha thic 4 ch -
 ng thanh khng thic 2 ch 0,8 ch
Gang 260 300 0,6 b

B.3.3 Tnh ton thit k trc

B.3.3.1 Yu cu chung

Cc trc truyn ca my ng m kiu vt gm c trc bnh rng cn, trc vt v tn, tip nhn m men
xon dn ng t tay quay (khi quay tay) hoc t ng c (khi chy in) truyn chuyn ng quay
cho ai c chu lc a vt me chuyn ng tnh tin theo 2 chiu. Tnh ton thit k trc tin hnh trnh
t theo cc bc sau:

- Chn vt liu;

- Tnh thit k trc v bn;

- Kim nghim trc v bn mi v v cng.

B.3.3.2 Chn vt liu

Trc bnh rng cn v trc vt v tn ca my ng m kiu vt thng c ch to t thp C45. Vi

my ng m quay tay c sc nng n 3 tn c th ch to bng thp CT51.

B.3.3.3 Tnh thit k trc v bn

B.3.3.3.1 Ti trng ch yu tc dng ln trc l m men xon v cc lc tc dng khi n khp c

biu th theo s Hnh B.4.

B.3.3.3.2 Xc nh lc tc dng ln trc trong b truyn bnh rng cn theo phng php sau y:

a) Lc vng Ft1 v Ft2:

Lc vng Ft1 v Ft2, N c xc nh theo cng thc sau:

2.M 1
Ft1 = , (B.68)
dTb1
 2.M 2
Ft2 = , (B.69)
dTb 2

M2
w2
w1
Fr1 Ft2 M
Fr2
Ft2
Ft1 w2 Fr2 Fa1
Fa2
Fa1 Ft1
Fr1
Fa2
w1

M
M2

Hnh B.4 - S lc tc dng ln trc t b truyn trc vtbnh vt v b truyn rng

cn

b) Lc hng tm Fr1 v Fr2:

Fr1 = Ft1.tg.cos1 , N (B.70)

Fr2 = Ft2.tg.cos2 , N (B.71)

c) Lc dc trc Fa1 v Fa2 :

Fa1 = Ft1.tg.sin1 , N (B.72)

Fa2 = Ft2.tg.sin2 , N (B.73)

trong :

M1, M2 l m men xon trn trc bnh rng cn nh v bnh rng cn ln

M2
M1 = , N.mm ; (B.74)
h .i

M2 xc nh theo (B41);

Vi h l hiu sut b truyn, i t s truyn;

dTb1 , dTb2 l ng knh trung bnh bnh rng cn nh v bnh rng cn;

= 20o l gc n khp;

1 v 2 l gc cn chia bnh rng cn nh v bnh rng cn ln.

B.3.3.3.3 Xc nh lc tc dng ln trc trong b truyn trc vt bnh vt:

a) Lc dc trc Fa1 v lc vng Ft2 :

2.M 2
Fa1 = Ft2 = ,N (B.75)
d2

b) Lc vng Ft1 v lc dc trc Fa2 :

2.M 1
Ft1 = Fa2 = ,N (B.76)
d1

c) Lc hng tm Fr1 v Fr2 :

Fr1 = Fr2 = Ft2.tg (B.77)

trong :

M1 v M2 l m men xon trn trc vt v trc bnh vt;

M2
M1 = , N.mm ; (B.78)
h .i

Vi h l hiu sut b truyn; i l t s truyn;

d1, d2 l ng knh vng chia ca trc vt v bnh vt;

= 20o l gc profin trong mt ct dc ca trc vt.

B.3.3.3.4 Tnh ton xc nh ng knh trc nh sau:

a) ng knh u trc bnh rng cn nh v ca trc vt xc nh s b theo m men xon trn trc:

M1
d1 = (B.79)
0, 2.[ t ]
3

trong :

M1 l m men xon trn trc xc nh theo (B.74) v (B.78);

[t] = 20 N/mm2 35 N/mm2 l ng sut xon cho php.

b) Sau khi tnh ton, kt qu kch thc d1 c lm trn s v chn theo kch thc ng knh trong
tiu chun ca ln hoc bc dn.

c) ng knh trc ti v tr lp bnh rng cn nh c th xc nh theo (B.79) vi [t] = 10 20 hoc

theo m men tng ng:

M td
d2 = (B.80)
0,1.[ u ]
3

M td = M u 2 + M 12 , N.mm (B.81)
 M u = M x12 + M y12 , N.mm (B.82)

trong :

Mtd l m men tng ng xc nh theo cng thc trn;

Mu l m men un tng, xc nh theo momen trong mt phng thng ng M x1 v m

men trong mt phng ngang My1 ;

[u] = 20 N/mm2 35 N/mm2 l ng sut un cho php ca thp ch to trc.

d) ng knh trc cc on cn li c xc nh sau khi xc nh ng knh u trc v v tr

lp bnh rng trn c s cng ngh lp ghp (d tho lp, c nh trc v cc chi tit trn trc).

B.3.3.4 Chn khong cch cc m v chiu di cc on trc

Khong cch gia cc gi (khong cch gia tm hai ) c xc nh theo chiu di my

bnh rng v chiu rng thnh hp ( v tr lp ln hoc trt), khe h gia cc bnh rng v gia
bnh rng vi thnh hp.

B.3.4 Tnh kim nghim trc v bn mi

Sau khi xc nh ng knh trc v mt s kch thc chnh cn kim nghim trc v bn mi ti
cc tit din nguy him theo iu kin sau:

n .nt
n= [ n ] (B.83)
n2 + nt2

trong :

n l h s bn tnh ton;

[n] = 1,3 1,5 l h s bn cho php thng thng;

[n] = 2,5 4 l h s bn cho php m bo cng (khng cn kim nghim cng ca trc);

n l h s an ton theo ng sut php;

nt lh s an ton theo ng sut tip:

1
n =
k (B.84)
. +y .
e a m
t 1
nt =
kt (B.85)
.t +y t .t m
et a
trong :

-1 = 0,43b l gii hn mi un vi chu k i xng ca vt liu lm trc i xng l thp

cc bon;

-1 = 0,35b l gii hn mi un vi chu k i xng ca vt liu lm trc l thp hp kim;

t-1 = 0,43b l gii hn mi xon vi chu k i xng;

+ Bin ca ng sut php:

Mu
a = , N/mm2 ; (B.86)
W
trong :

Mu l m men xon ln nht xc nh theo (B82);

W l m men chng un ti tit din trc ang xt, mm3 ;

m = 0 l tr s trung bnh ca ng sut php v ng sut un thay i theo chu k i xng;

+ Bin ca ng sut tip v tr s trung bnh ca ng sut tip:

t max Mx
ta = tm = = , N/mm2 ; (B.87)
2 2.Wx

trong :

Mx l m men xon, Nmm ;

Wxl l m men chng xon ti tit din trc ang xt, mm3;

k v kt l h s kch thc khi un v xon xc nh theo ng knh trc;

, t l h s tnh n nh hng ca chu k thnh phn khng i n bn mi

xc nh theo vt liu trc.

B.3.5 Tnh kim nghim trc v bn tnh

phng kh nng b bin dng qu ln hoc ph hng do qu ti t ngt, tin hnh kim nghim
trc v bn tnh theo cng thc :

td = + 3.t 2 [ ] (B.88)

M u max
= (B.89)
0,1.d 3

M x max
t= (B.90)
0,2.d 3

[] = 0,86.ch (B.91)
trong :

Mumax l m men un ln nht ti tit din nguy him lc qu ti, Nmm;

Mxmax l m men xon ln nht ti tit din nguy him lc qu ti, Nmm;

ch l gii hn chy ca vt liu trc, N/mm2.

B.3.6 Tnh kim nghim trc v cng

B.3.6.1 Tnh cng un

Khi vng f ca trc qu ln s lm bnh rng b nghing cn khi c gc xoay qu ln lm kt cc

con ln trong .

Tnh kim nghim trc m bo cng un theo cng thc (B.92)

f [f]

[] (B.92)

trong :

[f] l vng cho php:

[f] = 0,0002.l 0,0003.l, vi l l khong cch gia cc gi ;

[] = 0,005 rad l gc xoay cho php i vi ln;

[] = 0,001 rad l gc xoay cho php i vi trt.

B.3.6.2 Tnh cng xon

- Tnh kim nghim cng xon ca trc theo cng thc:

M 1.l
= [ ] (B.93)
G.J o
trong :

G = 8.104 N/mm2 l m un n hi trt;

Jo = p.d4/32 mm4 l m men qun tnh c cc;

l l chiu di on trc ang tnh, mm.

- Ti tit din trc c rnh then, kim nghim trc theo cng thc:
M 1.l.k
= [] (B.94)
G.J o
1
k= h (B.95)
1 4. .
d

trong :
 h l chiu su rnh then, mm ;

H s: = 0,5 khi c 1 rnh then;

H s: = 1,2 khi c 2 rnh then i xng nhau 180o;

Gc xon cho php [] = 30o trn chiu di 1 m.

B.4 Sai s khi lp rp

Bng B.13 - Sai s cho php khi lp rp

B phn lp Tn cc sai s Tr s cho php

Khe h hng tm rng Theo TCVN
Hp gim tc, Khe h bin rng Theo TCVN
hp chu lc Sai s khong cch trc Theo TCVN
bi ng knh trong v ngoi Theo TCVN
Cc tm m hp gim tc, ng c, gi < 2 tm theo chiu cao
Hiu chnh khi Phn bu lng nh khi ai c khi vn cht 2 vng ren 5 vng ren
lp ln b my
khng ng tm trc ng c v hp gim tc, gi < 0,3 mm
Hp gim tc kn bng du < 1/3
Bi trn
Hp chu lc, cm vt me ai c Theo yu cu

Bng B.14 - Nhit du

Loi hp gim tc Nhit mi trng, oC Nhit cui thi gian th, oC

Rng tr v cn xon 10 20 40
Bnh vt trc vt 10 20 60

B.5 Cc thng s v kch thc my ng m kiu vt

Bng B.15 Thng s v kch thc my ng m kiu vt

Thng s k thut Kch thc, mm

Sc Vn Lc Bn Chiu Chiu Chiu Khong Khi
Loi T s
nng, tc tay knh tay cao di rng cch lng,
my truyn
Tn nng quay quay, my my my kg
I L1 L2
V, m/ph P, kg mm H L B
VO 0,5 2 0,05 20 400 2.120 400 400 125 18
V1 1 2 0,05 20 400 2.620 450 450 180 36
V3 3 4 0,024 20 400 5.000 900 700 70 600 273
V5 5 6 0,2 20 400 5.000 1.010 800 100 600 410
V8 8 8 0,015 30 400 5.000 1.010 800 140 700 415
V 10 10 8 0,015 30 400 6.000 1.010 800 140 700 511
 V 20 20 14 0,01 30 400 6.000 1.010 800 140 700 613
10 V1 10 70,37 0,116 30 400 6.000 1.430 1.150 200 700 619
20 V2 20 70,37 0,116 30 400 6.000 1.430 1.150 200 700 650
30 V1 30 352 0,027 30 400 6.000 1.550 1.450 450 550 1.722
50 V2 50 352 0,043 60 400 6.000 3.550 1.450 450 550 3.250
100 V2 100 12,3 60 400 6.000 2.100 2.100 4.782