(Soc da Roa Pago
edict, jisodo 2010
Fee etse Re Rucsionms Eaves y Meter Datos SL
x Eibonnc}Swoned Neeson
Bh tilaed ie recourse
EinSienmace Sted? munveaiscom
‘ita scvenax@novi com hlo@roworex com
Silvia Hirsch y Adriana Serrudo (comps.)
EDUCACION INTERCULTURAL
BILINGUE EN ARGENTINA
IDENTIDADES, LENGUAS Y
PROTAGONISTAS:
Bi Ain
Misorere
ec
7 ed eee
co ea
fe
cede)
ni oie
freee tay
rmeeeearan treet
ios
EDUCACION INTERCULTURAL
BILINGUE EN ARGENTINA
IDENTIDADES, LENGUAS Y PROTAGONISTASCapitulo 1
La educacion en comunidades indigenas de
Ia Argentina: de la integraci6n a ta Educacion
Intercuttural Bilingde
Silvia techy Avion Serrudo
soe weces yo me sot. ae dead pov yo!
sje oreo, top ln excueiay no prepare made
Ine ued eo un tein rena os bres ee
fio domes cobra y no age tara. «cna vo!
‘ile oma decor content? Ee opore dl =
‘aor de ator ets blonde gue te eno
fate gow no hoy une eemunicten. porgi= Yo
‘Sempre he ted le oie de cite To gente
Fexporactes, ue como soy boblond conta ta
Sao pee tanbtn ecechomos dl doce
tema ners esac porque voces nando
[eines gwen endo criatoet
ora ies cata par gute ox macs
tas hope perce en fer ge no eas
hablo de dad omoncs ef mows fone
(ee spec @ opocorse ye cspocoms re ho
(aa cites ao ae est fermode th."sts son spars dese Rriguer, uring de Cond, pri
Dart incorpo de memos ingens camo esa cee docenis
(iar ercadae: Choro esta dees merase comddes el atone
$s mimes sun mansenen ys exproran 9 aves de roi len sande
pte de un gre catuslyingsisreso erencode dels sodeded ncn
Fond peende na evencon con cco de akngue alge fone
sag sors
La Agertinn es un pas laiebico y mullingistic donde comisen bas.
‘outs by pli chovtes clue Wn, guaran chan apa,
Pushes entemuchos ars cl proceso da drminaion ¥ meinen que
“Sareson hs pubes ngona yar palin ro otters cone dS
tio eae forado teuada cae pra cme roe stones
sietom conecuencs esas ar estar putlon sen no legoren ser
{Stoo sus angus y pda alr (Crdloy Hach 005)
René Machaca, sntopkogo Kal, reeonoce que dese Ie zante dele
‘sacosmacrales en pb’ de! argentino ance dala chante cow-
{oid como cavimients dele “ora tra deo cong
“se prod w vans de a pocorn compute tancanamient,
Contnamwetoo stv Stevo dl proeaa de cho por pre
"tiny etm Coord bien de ageless roi
‘teenie a ein a a pore eects” (oe, 20759,
ls educason escolar asaellada en a omeiaces indlgens del pa cone
ty uno de os royocs mis ecaces pare ol evens de pal yn
Psion de formas ce vi “estimate” pore Eade Ep dey el proyecto
‘hacia decimate de Caro alos te, pridpeimen
Sato ue no con part del gps hegemene, tse oc,
fisticeoeaturat Seqin Lue Enaque taper (Boe a)
“en Amie ttn, a educoin ingen ha oad slmgce teed
ia pricier desde! momenta en tue mien poe veon far
«ana eptbies yadeparn ta pinion de sera eine ci
‘reyecandolrimagen de une ented pte snome y homoge
fenwe a cotuccian del antl txt on, Pr maa de tng
sirapes yd ented: sociale predominaraments re 62
‘auc cont me ears notonel esc no ant ncn yon po
{ata yonerme fon, ests un pepe police qe en puede
{arse de cna ue pre eas eestor
‘ries que desde sere hon eoacorzase et ported mde
a acain strumentada ere ls pueblos orn y en it zones de a
toa cept resent un compli proceso de mearoré vce wansormacon
‘toyewas forum do el ore el eatin, era medi de loco™
eur con consis pes ie us laos Pa pa
"Sevnoso mis i oh a delersay veda sus drecos po
‘Reins edveacgn tao cnsigo una orden nepae de i forma eis,
‘irlaneday putin anda de olen pin seca bo do
wise coro amien umn donaloizaci de prope pacts y mods
Ghar mondo
int nag noe mas nnn edu tipaco doa eeacon en con
terns ndigens cco ls aspeios merclonads ye ue proces este
i2es macho rte compleayabarcaor. NocteObevo,eocambia, bends
Sinpanorama gnerl de! Searels dela educaconencaar en cmb
{ljeme evfocndenos ens amergencia dela dnaminds Eicacan aa
inlengdcy ens paricpocign de os desc: atone soesimpcados ens
Sanat
ea ateducn consa de ato partes: una breve aprxiacion tien
‘A dsaralo deer epetenci edcnts an fre ncgeee 8) papel de ot
igen ons cosonoln se sts pmern prone) dese egaaco
"ena gibmomenesy dvesos equps ce rwestigidon en gaplor ewer
{deuteron tomo ala E18 dis Tunnel Esto 5 en fata.
La educacién escolar en areas indigenes
a ever nga en Amen Lntna ho aes pr demas ops ue
ham omodo dots su, ogame cont soca gagrfen« iio om!
ese desaaloa Yer Cos (158) propane use peat: dos eds
‘ck ingen ema ei ostlannnon waco bing ttl y
fs itrthurl a eatelariacion aon perience ares de mai,
* izoparacon de spin ocaetalsy da castelne, com veh ss
‘etna ean perio 3 ceed pros deca ately ingatien
{como inden tapes y Kaper (1909)
“tos capa decastenzcin qu tion gar drat rics
coder de sae so sn sttos pes Buxeoban niu euro
‘nase legit csro ome mecontn an cobra a oe
‘amar yo conden dos Enda naonsien Po ta pron
Ie desi ee consiereds emo on pablo i er Rees be
ror erieEDI. sin ecu eione
oven age de ected ha sd tain fa mas dra 3
sistas dune eb goa neo ling a sted rac
‘onion par de forado cabo ltrs que peiern cami dreds
Extovnince uc abe eteraoy ta lgrde em ead so de ee
gum notare sponer lene, Melote oor eles eng gate
Fos oainsraeCa or miso eno expo ein del hogar 0 Ma
‘iss propos indians del pis abadonatn progres Cabe fata ode
ros ta pda deta eng st pace, arr por oo ba nl
‘Gigs spcoreconemica dees hots que se compat de ue stvcon de
Sywesn ceo Cons se 208: 108)
sta model de contain eth presente an els esc, come
en nde Zbach (200188)
to etait lsat" una de fs eaosas de aco en fos pe
Inara pon dela xr, pro nae Thee ois snr
[Teast neg como lo sescateciin det feng os ior
Ingen lor efeatorter pore camprorde yepresare fe faa he=
Inogenebetio dene gaps aurlyhngeiomerte esos ee
{tee pre dea bid dolore octud ace
(ilio gpo dominntes) t9olganes eso, aso plies tan sb
{eveptance rere den mismo roa ra en abs tern con
‘hondone dint del tema eavcthe”
En ese iso sed Gus! 2004: 515) apart a que “yan parte de fa,
nonmes cemnizetes ae esata poweran dena eapae de tuoi
epitope ec hemes pan me
‘Sid to dodo porroroner sca que muro tacos de pode Eo
2 Spcanmens certs pam aqua itos que proven de gripos ace
Saupe cites neoceaes etn petedss de avo mona
‘xgenzionas cma el qpa econ de sala sgen ~ENDEPA fe Fun
sacan SOCIARA (cin Socal del lea Agena el Nate Agere)
ronrama Yaoey. ee que pacer Ie Fundacn Geta (Obra Cae
pret Delores an caja cor un equi te inectgcin 3 COMET
‘esbadores de a Unveil de Sat: dirton equipo resign
‘Senivridode aol de sano es “BA do Se -UNS7, cee
esrb el CENT ~Certr de dain Popul reeraba sed
‘de Gendt dela Eoveacin, Unieradad Nicoll Caran) tte No
‘donald Anopobogay Peeomieie Ltnorrvcano-INAPL~ Bopanna
‘fe education dota UeraidadNaconal Je an CERA (Colada eT
sides de educator, a bas de ure de tos teria on
‘alan Aboigen ane macho tom hon razed stances ae
esirola ea Ea en rues sped capcadn de dass inden,
ies cans cngieson eneunes yan colberedo en abode me
teres etc
‘Apart de a dcr ce 1900, ne un fete presence en el mbie dela po
‘iia indgen en geneay fs paises Eig Nc! ds Paton
‘Aten Eleasmo fe eodo en 9s como pare dele esa Cats Su
[dade a eangeleacion ya rome el eosin es pbs nd
sera Apart dele aera domoersen ENDER yom organones 92
‘CUNDAPRE,SICUPO), eo con erntacenes dees Magee, psiton
'Sepende pls el reconodmestaiegl ds comunidad bandon asso
"nln ea tialason de ara ya apactcin de dee
[1880s corna un dreadeelucadon cue nba yeopacta agente
eestor que woboan en EB” (EXDEPA 1958). Fodomon decir ie ENDEDR
Stngs enn coinsto de cnbdesognay estore Univ delay aids de
[Diese corsrs an nargntine insta er comunidades gene conn neh
Lacon fas ean yuna mar restny suai dla de a
fla conersn det puso nage kp dele rmacan dl wap
‘Succi nda se ogoniaron les de apaciussny carom ae sepa
cin con paerores ea nerd ds Buenas Aen de olay Paap.
EXDEPASe conan nol es de capaacén ye blend es ln
‘wabangie alguns de ellos mnddos por Plan soca Cascio) y ences
"ros, comocenda a veanocdos arpa en el eampo de In Fs ts coro
“ve als Bartomen sh pra mparirausis amaearos eles ndgenae
Ein cado de 195026 fama alto dale. Agi Rin
aSOcINA “Fundacion Acoma Socal dog gscona eM
genio, one bets de der contnuiaalacripaamieta ds es A
ema er comuriddesnlgenan gue via internnpigo en for spt
fn 1962 com mesa el de ana Le rest de eta anda
‘olan mein stun soecendine dlr omaniddes wich
‘obs onl Prunes de sats, lapis wavs dl otc nae
econ! ds comunidades ys process de eulaeaion eto Come x2
‘Rorcone en ls decireiin de mison de ea anactin obverse
recap 0 comuntadsinaenas del Choco Stone ob press
(qecnlvon 221 Benet petro id pre ASOANA,
SEesy rove un ten eapacicn decade ae dca inlgra cays sce
eration centade one apoyo ya cpastacn de laure bigs hs
opi lengany Is elsborcinn de matrie sco En 1988 nar bes de
‘tle ntrmo counts con sores ce acceded ci (OS),
(Shalnces le pose ce rmrincone dere dans pul ne
‘Grea unin cs dncnioner ester ea ent fone soson
el abet wai pros de const ypariepacion Honda alate com
‘usa consenuado ue pes ra incstnt epn ne regions de abla
‘SE pot prokdaerelenones de fos mismos agents ore argu
Desde 2001, ASOCMNA desea un proyecto de alae env a
ora dl Picomayo que comprende ol oa a 8 ance del reins
‘Sita Ger Capes ee stele
Lor eguipos de imetigaciom de as cits unesdades (UBA, UNS, Ut
om Ula) earn proyectos clad ala catlon on acon as: ¢%
fenneaiads con onze indigenes, instar de formaiondocente
‘es eguiacone. benno exe una stemaizacin ce ee ac ces
Podunos dr cunt eels em ea compen yo due anes es tabaon =
Sentcosaqalteran perte de sclones esq suds nb ness
¥ decd a procupscons por aborts emplefad dest cuesion on ee
{ing donde laisan predominant tae nasi yeldesonccnfen
tsi puso, su lergusey sur corms a eae a xed han
ts elas inguiscs de enguas indies ens ade 3 ine po
‘extn moalynconessopatjen ncndasstmas ae ca fs
actcin dca a peta ease yl eiego eerste es
{ny popuests de edunion sacncmn ene tes Taber 4 ha een
imestgrlans desde ls rcs es dan ym pedagogic poe
Spamenta ont dts neces pa le apensen de lence
oduccion de cals dacs eapelicos Ie enehonza del espaal come
EL Estado y la escolarizacién de tos indigenas
poser de ng excl etal en zona ingens dive apart
tn cant a sineniin empesy ronal Lr aclu des indies
th ese pas camienena nase anes del aia cs acral de
‘ter yo eciones gensEER. cece tice note
a spc de tas cele pics on comunidades ingens yen parle
en tons nia del ple Sate aprnindamert fies de SX Sean
{dor (000: 29), ts pimeror propusts estates proeder de does
pects Scones stuns te waco pico ye str de inter el
(tc cepension is rdccans digs) sor deli nares o-
‘ict dengeion ncaeos del emances ort nana yi oa prov
heat sano pls donb nena
nog yeh aibage (913), quam fe fandogr dela SociaaeProtcara
{ich a Restore an lan eet pare bong Chua: ae
‘Sinsino unde lo ptsapales impotees dl ssa redo oa meds
“Temeyrodun cerorecon del ena as rocona eu aided,
‘So te basa an dor pres ferrets taba seed,
nla palabas donc Aiba (191: Bad en Goxna, 2004 255:
“ave pues emacs ac, buona ean obvegodoy hae ven
{eis de ness Boros Buscando be, Rie cameras
acco qu ae loro encontrar elgaras, ou sean cos 00 Fs
las denocste pana decent boston ncigntes y ooo ore
rsvp hace cba marquee ele mms dont
Enalgunesinstrdos we ctebledton eres oon ngenis arenes par
sida 1885 coach cas Se a ecsinsalida So Moth dl aba Sa
Prince de Sala (Secon y Sense 1990: 120), Po se enone, ges
Cotgenins een orate det Chaco deo ec ane mab.
“olutaramsne (nd no nna carpua ado os sto par aber ey
(Geingeno snicarwos dos pounds de Sata 0
ingen Son Martin del ats etablee una cia 1955 on queasen
sor enlos danas En 195% senor alvedo Pttos ea ur nfarme
‘Gouna vse bg yabeena lo sseme"Y ene fs aranes haba
‘Stross ences cgucacoe gue Bobioson et estan cn fon (Se
‘Enyy Bennie, 1898°125).
{nln cade 6 1940) 1950 20 deseo ols proteins 8
ledge ocal2 teefe en propuosaeadacatvn que no gon 9 pe
Ese prt eos decenine de 1960 1870 que seu mayer mimero de
tsbirthenosedieunserlatprniae con une onda snes dep
‘cm idlarse era cab opega ue en ie decados deo 4030 extn
‘elspa cnc aramid varie gurincentenancerponaclona
Tesodeid atoll abarana wet ds lengn mates y sade
Cede mutes peta cartes sees prod doe! proces de a
foneon de eenigenas a aves da ea len mary cones
atoms mayor vig Seg el tertimnio de mumetoesinayenas |
‘Siar co ou lngusry se acaranebu ales pases Que tarpoco ute
roman sss dad que eo nertracon el sends de! expanct
sopon Da (2001: 40:
“es desde os sna intone cl exo que ae orca a o=
denen ce nsoonanocn de oe pena a kened ae ia
cents s conford, 25 vex, con rol vans 7 dador dees saber
‘Rinkendo ats ecuce seacomo pedo madera, congo
am neroetnpabter span y ees ota drei soda po.
[Bex cat donde ws eda do rgeniided elas opts
‘on cents de renee, suo y rose entos Css pcos
(sgn res un depose podeozo pre kau, meds ergerd
Inaoo fos problemes emergent des Bohan evestnes Sues
(pete abrrs)y ir crane cuban eres dee masa (ie
‘ite xreoneart) img:
Si pera Indo Ie escuela const ua fom de ncopoacén des yapos
subaterer sana, osbitenda ol ecso als educa yc lshenianes
‘esas proee, por foo fanblen inp un arte proceso de eves
‘in ai, ptida J ogo yoga atari pri dl prow de
Monster ln dernocecs ico 198 la he por reinenones 9
ies yas dels pusbos ingens yl eugene su crpnizaiones
‘omites ploneane le necescdat de plement una sucede veel
‘lrg qc hye ncenedes evens un auread cally ied
teamens duane.
Deve hace oprosimadamete tes cade han vrido glands
igen sonar con pbc indiges, pncpamere en aqlie corn
denon ate manent dl engi ir Pans vo ete os
‘strane digs Aghicana ela ep, tn algunos conto coro ol
tepid os rgranas de Elcacion tered ing an enftzofo ee
“ir coe dan Hey suk 006.55), “un mode de arog
Tages crn apa on nb ce tan ade per proacens
‘specs dee aided exer Notre (2008), ena strane de
‘ens relicade ee rea Nasa efotaa tbe dues mare
{ics pogames e eistnas on Em hon side gonaraos por coco por ae
“Seana eas comune rele
De hecho, ake atte que nner del inate de Ecce
cn» twee al Progr Racal de dvs Iteretral Blng, yelos mines prosncies es titiament recat, especisimente cn compare
‘sr es txperenis desea p insta. eas ete as
‘Seman dee ndigene
La EIB: propuestas desde el Estado
“lodenimint de demain 1803 ao apa wn proceze de eee
sizatn do is anizdonesIndgene al come ina mor pops
‘hia pati yonis om de decors dex smut tn nh cone
‘ct comitva un period ds teconadmittn fer el sda cleans
‘implementa une eduzaciba que cones les lees soca fnptens y
‘tne de tt pobiacone gens yprogesamete se dosol ses Y
cvertos co Inga y cra gan cel Sen
feiss cdl de popes en ate sania poasce Marta Tom, a
‘ero delat come pois nacerl surge milan deus pow
"ta priara const hk de eros desu to de So. depts
(ae Choa, es dec que es prevncascon hers poblcin chong Pe
"lam pemera su proceso iter Ue cho, ies dere de tema
faucet y dps can eg reforma conection ents bo
lidar de datnos gues cborgenes Paraneos mismo, eon ee
os que habia sd exper htt te sera eat ut
bes ne pon seller na tha para per vce dee dese
‘treme ios estencs” comuricacin persona ab de 2067).
eats primera constedonertiviron hr lpr de Fomass
Chaco ee mano de a sand dem vopacnaelgsaanes: En Fores
Ins primers experts tire ag Incas nga tes done