..-. . ,-*-.,. s .-Litlc.icrlantc al 1901.

altno
-
he historv of mnseoiogr-:rt Pulir stirr.ted beror-e i::. .:-;..:
. l,--..c,, .r'! i.o .lellrr Cittrr di Pola. i-'isti- the Cit,v N{useuil of Pula in 1901. Th.. tbun.1:r.is ! . :.-.J
.\ - : :r.,-rc.11e
!olesc. agli inizi del XX sec., lrlrse um at Pula in the initial t-ears o1, the- 10, ].,r,-.,..
.:.. ''r' ,L.r'tlLltti liri.i .li"crrrilt.lli \en,/il prece rie d bv efJbrts to collect the stone r.nor.rLule nts that lar Lu.ri:- ..
-.
.: .., ;-lta e nei suoi inrrllediati dintorni, al] around the city and ln its inrmedlate vicinit)., rr.hich rr-er.c :.. .-
. . L,r1r' .r11 lnterno del 'I'er-npio dAugustr.r qllently cleposited in the'femple of Ar-lgustlls or the Fo't1,, .i. - -
: r'r-l(., i. 1t scultnre e le epigrafi vennero scitiptures and inscriptions were l<ept at the temple tbr r-ear.s. rri:.i -, .
-.. :,, p..11-3 nellAt-rfiteatro, irr una specie also at the Amphitl-reater in tl-re forrn of a lapidarinnt repo\irr)r.- .: .
-: ', ri non altro fisic:unente protetti.ltri rvere thus physicaliy protected.r0 The collected monunlent5 nrL.,:-, . .
-,,1 t.nrPo iruntentanclo non solo alf in, not only in the interior of lhe ce1la br_rt:rlso in the fbrecourr r:: -.
r . :rrl iJronilo e stL1la scalinata d'acccsso, tLre approach s[airs to the teurple, and so in 1910 the co]lectio:- -..-
-r 'ri tli
I.roteggerji con 1111, inf'erriata to be fr-ir-tirer pr.tecled bl, a* iro, tence ru*ni,g in front oi tlir .. :
,-'.'tLtLr rI r1ue1 primn lapridiirio cittaeiino pie.'r O1d postcarrls faithfillly reproduce the tppearirn.c L)t rit.: _
. :::tie cartoline illr-rstralc. rlunicipal lapitlarir-rm.
: .i:tr.hitai polesl lu nominato Giovan- The first appointeri coltserv.itor in lrula, a trustee in cha:.:-.
-- , l-r::ur-rzror-re cielf incarico ne1 1828, monuurent protectlon, was Giovanni Carrara, who during the -:-.,. .

r:r , j itLpilre fepelti di pietra nel 'Iempio period after his appointlnent to this job in ig2g, continuecl i rr .

or-isly to collect stone monriments in the 'I'ei-r-rple of Augustus.

-.r ::r.Itulirttt venne portata ne1 Tenrpio -: .
-: .i,.rr.ante i1 seconcio qLtarto det XIX lrigh]y probable that the .r;ijoritl'ot niunrlrr]erts carne to the ter:r-- .
precisedv in th is period of time, during the second qrrilrtcr oi th.
.l.lll rrrrr of t'r d i (onscrvJtor.r..
"r
-
centur),. lVe can thus assun-ie that the beginning of his actir-itie: ..,
...:rrnti polesi, come data d'inizio de1la -.
conservator also mark the actual clate when museologl, 11,as tnrlr.: -: -_
at Pula in the fomr of actions i-lndertaken for the presen.atior.r o: -:-.
2
collectecl monLunents. 1

fol,r, t*filir d,A\gorto, -

DTin 2009, 8; Gnirs 1915, 2; 9 liacii 1968b, 5; Diin 2009, 377; Girarrli Jurkii, Dlin 2009, 8; Gr I'
,,1 10. Nlatijaiid I994,6; Starac 2004,12: Ujaia 2002, 10.
i0 Nlatijaiii2005a,29.
1I Starac 20t)4, 12.
12 i\,lat!aiid 1994. 6-7 .
 K;rt;rrina Zenzerovii - l,ROSt.OSl'ZA llUt)UCXOS I

U novi muzej nisu preneseni svi kameni spomenici koji su tijekom

19. stoljeta sakupljeni u Augustovom hramu. Oni su se i dalje nala-
zili unutar teljezne ograde, gdje su se pohranjivali i novopronadeni
kameni spomenici koje su pronalazili sluZbenici driavnih institucija,
uglavnom Anton Gnirs kao konzervator Sredi5njeg povjerenstva za
istraiivanje i zaititu spomenika kulture iz Beda. Od 1905. godine,
kad vide ni na Forumu nije bilo mjesta, kameni spomenici se podinju
smjedtati u Amfiteatru, gdje je u nekoliko godina ustrojena nova zbirka
Iapida i mozaika.22

Postojeiem fundusu Muzeja uskoro se pridruZio velik broj novopro-

nadenih spomenika iz grada i okolice (epigrafski spomenici, skulpture
i arhitektonske dekoracije, kao i najraznovrsniji sitni predmeti iz pra
povijesnog, rimskog i srednjovjekovnog razdoblja). Za svu tu graatu
\l. I i I7 /r .-.:.rJ l.llrc - !:-r-.i P;:i: .':, -1.,: :\:1r, (: . zgrada je ubrzo postala mala. Po mi5ljenju prof. Borisa Batiia, stalni
S1. l-1 lr: Clrk 19E3. 18i1. je postav muzeja nalikovao bogatom spremi5tu muzejskih predmeta:
Foro r3 - 17 Fldilicio rlel lvliiscc { r-.'r, c;lir Li--,i rii. irr!,1 e arca prospicienle ormar do ormara, predmet do predmeta, bez popratnih natpisa osim
|oio Ii l)a: Cr.*ir 19ti8" ttC. malenih listiia s oznakama nalazi5ta.23
Fti;. rj - r7 Tle buildire Lcu:i.:g iie i --. -: 1,' -.,,, r : :: lr
r'r :nd llc erra in

L.. Ii l..,rl t 1.:. l.;\x i\!;

U prvome vodiiu po zbirkama Muzeja (Catalogo del Museo civico
''t '
di Pola e alcune notizie storiche di Pola Romana), tiskanom 1907.
godine, Umberto Dusatti, osim Sto opisuje pulske antitke spomenike
i Nezakcij, donosi katalog arheoloikih predmeta izloi.enlh u jedanaest
vitrina i izvan njih u velikoj dvorani Muzeja.za Na2alost, publikacija
je li5ena detaijnijih opisa izloZaka i siikovnih priloga.

Anton Gnirs autor je prvog opiirnijeg vodida o antidkim spome-

lricima Pule i okolice, s poglavljima o lapidarijima u Augustovom
hramu i Amfiteatru te stalnom postavu Gradskog muzeja(Stcidtisches
Museum) (Pola, Ein Fiihrer durch clie antiken Baudenkmiiler und
Sammlungen).25 Za razliku od Dusattijevog, ovaj iz 1915. godine bo-
gato je opremljen fotogralijama izabranih izloL.aka iz fundusa Muzeja.

22 Gnirs 19i5,.1; Matijaiii 1994, 15.

23 Baiii 1968b,6.
24 Dusatti 1907.
25 Gnirs 1915.

ll
 xatalna ze11e:y1 zA BUDUCNOST
lln?Slosr

Sluibeno otvorenje Muzeja odrZano je 6. listopada 1930. godi_

ne. List corriere Istriano na s'ojim je stranicama detaljno popratio
sveianost.3T

lezgru fundusa novog Muzeja iinile su dri.avnai gradska zbirkar

lapidariji iz Augustovog hrama i Amfiteatra te zbirke Muzeja grada
Pule.3s Bruna Forlati Tamaro zasluLna jeza postavljanje prve izloZbe
antitkih i ranosrednjovjekovnih natpisnih spomenika, skulpture i
kamene arhitektonske dekoracije, postava koji je do danas ostao go
tovo nepromijenjen.3e Kameni su spomenici smje5teni u Sest dvorana
prizemlja, na hodnicima i stepeniitu, a zbog obilja grade takoder. i
oko zgrade.ao U izloZbenim dvoranama prvog kata bile su smje5tene
prapovijesna i rimska zbirka, dok su se srednjovjekovna i novovje
kovna zbirka nalazile u dijelu drugog kata, uz pokrajinsku knjiZnicu
(Biblioteca Proyinciale dell'Istria).al
Kameni spomenici sloZeni su po cjelinama: natpisi iz pule i Istre
u I. dvorani, natpisi i arhitektonski elementi vjerskog karaktera u IL
dvorani, javni i carski natpisi i arhitektonski elementi u III. dvora
ni, nadgrobni natpisi u hodnicima i IV. dvor:ani te srednjovjekovni
spomenici u V. i VI. dvorani.a2 U podovima lapidarija postavljeni su
saduvani mozaici iz rustitnih vila, istralenih na podetku 20. stoljecir
(Barbariga, Valbandon).
Dvorane na prvom katu bile su, kao i lapidarij u prizemiju, ustrojene
tematski i kronolo5ki: u prve dvije dvorane bili su nalazi s prapovijesnih
gradina (Beram, Pula, Nezakcij, Picugi i Sv. Lucija kod Tolmina Mosr
-
na Sodi). Preostale tri dvorane bile su posve6ene rimskim nalazima
i numizmatidkoj zbirci (Medagliere). Na hodniku, medu drugim ka_
menim spomenicima, svoje mjesto na5li su i torzo carskog klpa, donir
dio carskog kipa s klede6im robom te ulomak mramornog sarkofaga
s reljefnim prikazom pomorske bitke.a3
U dvije dvorane drugog kata smjeitene su srednjovjekovna i no
vovjekovna zbirka, u kojoj su izlo2ena i dva bjelokosna kovieZi6a iz
Pirana i iz Samagera kod Pule, a u posljednjoj, manjoj sobi izloienr
su predmeti iz svakodnevnog iivota na poluotoku.
Park oko Mtzeja ureden je kao lapidarij, a podrurn adaptiran za

_rekLst
Allravust le sal* del oooro }t*u aunru*rS#;:;,:.',,j,,1.,..,':'
#t"fl"F&;
;:r*EGIF6,
spremiSta.aa

TmlimfimeJnllid"llrgac&mtpauror,u.-.,:,',oo"|..i,.|ffi-"' Zanimljivo je jo5 nekoliko podataka o postavu koje nam prenosi

,i.l: r..-',i.:..:i ri:i,:',r.r:.1 ,.r.'r. ":: ,1..$'+.,
i::.i-::1u:;:ijll;lt:. ii::":"..;:.i":;.:i ,'u-..,._ , *..-, ljr1l,-,1,.1;1':. I l-:,1r.,,-,, l:::-:rtr':__tii-ir_::
:-:,:. .-. I Bruna Forlati Tamaro: postav srednjovjekovne i novovjekovne zbirke
.-l;1,...-.".":::"," ..,.:.:t
.i ,r .1" i_:r,::-:
j...,,:,:iaii:-_:1...,'1,.:.....nali,a,*;i-:;.-r..,r:i,:,- osmislio je arhitekt Alberto Riccoboni, dok je tehnitka pomoi (vje,
rojatno za postav teSkih kamenih spomenika) dobivena od Gradskos
tehniikog ureda(tlfrcio tecnico comunale) na telu s Guidom Brassom.=:
S obzirom na ogranidena financijska sredstva, u nemoguinosti kupr
nje novih, modernijih, vitrina, zadri,ane su postoje6e vitrine Gradskos
muzeja. Svaki izloieni predmet opremljen je ceduljicom s osnovnim

37 S. n. 1930, bez pag.t s. n. 1930a, bez pag.

38 Tamaro 1926, 149; Tamaro 1927 , 4.

Sr..34 - 3i Zgrarla i ulaz u Muzej (Iorla:i Tamaro $3A.X9.2,41). 39 Matija5ii 200sb, 231.
Foro 3,1
, 35 Edi.licio e ecireta al Mr,rscc (Iorlati'farnaro tr30, 23t, 24lJ 40 Baiii 1968b,7.
Frc. 35 'ille N,luseun-r building and iis entral.!.e
3,+ - 41 Matija5ii 1994,25.
{lorlati Tarnaro 1930, 239, 241). 42 F orlati'Iamaro 1930, 245-216: Maiijaiii 1994, 25.
43 Danas su ovi kameni spomenici dio stalne izloibe Antiika kameno-staturr
Sr. l6 Nol.inski prilog iz- 1930., Corriere Istri;rno. na plastika u Augustovom hramu na Forumu.
Foro 36 Articoio di giorlale ilel 1930, Ccrriere lslriano.
44 Forlati Tamaro 1930,248; Matijaiii 7991,26.
Frc, 36 A ne*'spaper articie fi-om l !l{), Cc::rjcre lst riarc.
45 Forlati thmaro 1930,246.

40
 KdlarrnJ .1enzcror,. - I'R( )il oS'l ZA lil Dt r.\t r.

-- . . .. .j.r !ir.tttc i fr)iedi1lilirri i;:lLrici l,-iul.tja. podacima, dok je u izloZbenim dvoranama stajao kratak sadry'aj' Nir
..:. , i ,,: -.:. mjestima gdje je to bilo mogude, postavljena je topografska karta s
- - :c :',-: JSfosriil,a. sit]loli relirli dcl l4Lt$co'
oznaienim lokalitetima obuhva6enih postavom'46
.- . -..: [..,,,:.,.i.,,r' r:;
- :; ::; .Jribitlon h:rlls irrd in<iivillr.rll e:hii;its *l th. n'hiseufi
U godini otvorenja Muzeja tiskan je i muzejski vodit II R. Museo
.

'. ;rr. ,:r: lorlti j 'llamat'o ;930, 2'15.

dell'lstria in Pola.aT

Vrijeme Drugog svjetskog rata bilo je teiko razdoblje u povijest

Muzeja i donijelo je znaiajne promjene. U strahu pred ratnim do-
gadajima, ve6 nekoliko mjeseci prije podetka sukoba s Jugoslavijonr
odvezeni su iz Pule u Italiju prvi sanduci s muzejskom arheoloikolr--
gradom, a zatim svake godine u dijelovima i ostala grada. Tako je L'
rujnu godine, nakon odlaska angloameridke uprave iz Pule.
1947 .
Muzej ostavljen u potpunostibeztzv. sitne arheolo5ke grade, vrjednryih
i lakie pokretnih kamenih spornenika, cjelokupne dokumentacije'
arhive, spisa.as

46 ForlatiTan-raro 1930,244.
47 Forlati Tarnaro, Riccoboni 1930.
48 Baii6 1968b, 7;DLin2009, 381; Girardi Jurkii, Diin 2009, 11;

Matiiaiii 1994,28.
 - -..:-. -. s::isrta der mezzi hnanziari, nelf impossibiliti di acquistare
--.::-c;::.- :rurrte. piu r-noderne, \,ennero riusate que11e del Museo civico.
' ':.-.- :::.erio ler.ine clotato di un foglietto di carta con alcune note
.'': ::ll e essenziali, e in ogni sala era esposto un sommario.
:. ., r :trssibrle, \-enne messa in bella vista una mappa topografica
.::r-:nre i sitl attinenti aipezziin mostra.a6
., stesso anno delf inaugurazione venne stampata anche una guida
--: ,.,ata ll R. Museo dell'Istria in Pola.aT
C.i della II guerra mondiale, che recarono grandi cambia-
ar.rni
:r--r:--ii. turono un periodo dilhcile per 1a storia del Museo. Per paura
::: : cventi bellici, giir alcuni mesi prima delf inizio del conflitto con
'--.,rsLar
- ia, turono trasferiti da Pola in Italia i primi colli con i1
:'-,..r.rrle archeologico del Museo e in seguito, ogni anno, i1 resto dei
r:-i;r..i. In tai modo nel settembre del1947, cessata l'amministrazio-
: :.'-sloilmericana di Pola, il Museo era completamente privo del
- :.:.letto materiale archeologico minuto, dei monumenti litici piu
r r:.:'. trLi e plu facilmente trasportabili, di tutta la documentazione,
::. .,rchi\.i, degli atti.as
With respect to the limited financial means and hence the lmpro5-
sibility to acquire new more modern showcases, the old ones tiom the
City Museum remained in use. Every exhibited object was equipped
Inoltre, with a label featuring elementary data, and in the exhibition halls a
short summary was on display. A topographical chart feattiring the
marked sites included in the exhibition was likewise available wherever
it was possible.a6
A Museum guide was published in the same year when the Museum
was established and it was titled Il R. Museo dell'Istria in Pola.aT
The time during World War II was a dilicuit period in the history of
the Museum, and lt also brought some very important changes. Fearing
the possible consequences of rvar, already a few months before war
was declared on Yugoslavia the first crates filled with archaeological
materials left Pula in the direction ofltaly, and each successive year saw
a part of the remaining materials disappear in the same direction. Thus
in September of 1947, after the Anglo-American Administration Ieft
Pula, the Museum was left without any so-called small archaeological
materials, i.e., the more valuable, movable stone monuments, its entire
documentation, archives and recorded proceedings.a8

'r0h : .:i, 1930,244. 46 Forlati Tamaro 1930.214.

ilfil'' -.:: .. Riccoboni 1930. 47 Forlati lamaro, Riccoboni 1930.
dflt ': -: D2in 2009, 381; Cirardi Jurkii, DLin2009, 1i; 48 Ba6ii 1968b,7;DLitt2009,381; Girardi Jurki6, Diin 2009, 11;
Matijalii 199,1, 28.
 Kirtarirra Zenz,arot ic pROSLOST ZA BL.t l)IIC \r

:'('
-.., \

. .Ho-nrzqxrnllr I vt RIIKALNT p&.trtEK IpltlE RExoxrrluxtua rpn lKo6

KOD Ni pol
rE NA)lTAl.t )E nEDv)EDA -
(ovrEt$ u lllRlE. ON^
CQ,t:,t_{ NArO Oeritrvnurr r
u NrEztNItl povrEtNtH 6[ANt(Arrn_IIriEo'-
- uR.5U5 1PELAEUl-
tozl tultK0pALl D0 1ADA pOrAVEltKt DvopANr un-rliltrr
IPll-rE. NAIU tU 0tTArKt 0D 0K0 t0oo'rr[.)tKil] ltrhvrinn
TE t N060&[o)Nl 6tugo lIMDulA onui:rr ronuol ori xoiifikrrnrx,r.

'.. -.'a --::: :: : a j ir

: i:--;_jL*lii$r. il +.^;i;i*d
ru sprllr u l5T[], u K']rH^ )r p,uK TR.l6 o
z_. osT^or1^
^.-.;;,lLErKr
-_ .- , _ nii'oxo.i,i*':-dftI'i;"'ptpixi#inr
N{rqryq-lq rTr^zrN0
poDR,uor 5
"""'tbji'fir"iiiliLr
^RHr..L.rKr
NA VtDlir0 BR0)N| r DR^60OENr NALlZr. NrortrlxrSlrur-ft}'r,iiri'rlit
!,. . ... t.Lr ot{0ltNl - p0vollNr RrzuLTiTL50
r

D^L^ r pr^Nln r5ln^zrv^Nl^.r14.

-
yqEM!ry oRtT ViLt5TA NSrrLiTluu nisnR.A u "-.
Ul..r_"9^plqgNrfin tryEeilo on
_._""-Id'iu ijil/ipfu.
\prLlAHl x,r"li[v[niibl nnr_
KurIUR.t orKn^/rNt srr .TAKoDE u[ oioCiiin xri-o
"" 't"ni?,iiir'ovl
rrpoD lr.!-r!-hr4

. uBTTAVAU\TI NE0LrTtK06 (ovlLKA NA ' "' -',"f,t+lrr,ro

t ua'ddfit rrpoo
-." "'
#$
lrNA, , :*
^ ^ .. ^
grygo! - .9.0_LR!.14.E1IA
Ilo.,t lrl!._ l{!,LiuB.U . !l Nl(ur.u r,rN060BR0lN I K ERIH l( K I otin( l,
I
fglll_,. K4Mtlrr slrxinr. Nroiiiixi'idvii ii,,r'u*rcoa. $1qy.1qql.-1011m x0L6^sR0vt(E nuru
Tnsu _
lllg._qgl4(E^l.pol!pq$l_EltvorN)i, pr,r-voi,i,rozii^ovtir,l-iriiuju. g^Vriii0'n - NozEvl t -srR.06nu oo xnitrer.r'ri"'
MOTIINOPl POUOPRIVREDOM .
r 'Ettv

Sr.. 5o - 57 t-;teiii,z stair.rog prsiava, 1952., aL;ior: l.l. tiribei.

Stalni postav sastojao se od tri dvorane prapovijesne grade, Ses
Foro 5o - 57 Disegni inel"enii allallesiiil.nto peritenenl.e. ig5l,
dvorana antidke (od toga su detiri dvorane u lapidariju) i tri dvoran.
euiore Ij. ilol;*c.
(od toga dvije dvorane lapidarija) srednjovjekovne grade.57
Frc. 5o - 57 l)l'arr'iugs licr lire feli!rit1.nl. e:hil,ililn, l*r2,
rr,rllor: i,i. (]obec. Ovaj prvi postarr imao je zna(aj provizornosti. Nedostajalo ,.
predmeta koji bi pruzili uvid u razne grane gospodarske djeiatnosti
duhovnog Zivota u prapovijesnom i antidkom razdoblju, a pogotovo
-.
ranom srednjem vijeku. Sitni inventar bio je uglavnom ograniten n.
keramiku. Zadovoljavao je jedino lapidarij, koji je uglavnom ostao is-:
kao u postavu talijanskih muzeaiaca. Dvorana sa srecinjovjekovnim .
novorjekovnim kamenim spomenicima * grbovima i natpisima bila r.
u potpunosti demontirana, a na njihovo mjesto postavljeni su kamer::
spomenici s pleternom dekoracijom.ss

U iduiim godinama sustavnim arheoioikim istraiivanjima pronade:_

je velik broj arheolo5kih predmeta,koji su se odmah uvr5tavali u posta.,
Godine 1954. bilo je ukupno 2.860 izloi.akase, a vei slijedeie, 1955. godr

57 Spis br. 104/1 od 31. oiujka 1959. godine.

58 Maruiii 1955,67.
59 Statistiiki list za muzeje za 1954. godinu, bez br., ispunjen 10. sijednja 195:
godine.

+6
 Katarina Zenzerov\t. - il, PASSATO PRO I-U'{'URO Katarina Zenzerovid -'l'HE PAS'l FOR THF, FIITtlRE

i .J'\ . ' ,.'irs",

,";* {
r..'fl_s
(
P * -",Y :
ed;{J
?:,,
\ II:!'if
ri
,it'.
r.".r# yi j' ltt !:/
i& $, GT i .\l

,i:lr++.
r ,)i'{i,
t 'lr,!l '\i
\r 'lj', I

urplttr
ArIttAKII
.. . ,. t(c0 l{iruR[.lrNr xnog[r
KR.EIIENA :JlLl(l ,ok0,U6t I P0IU0KnU61A
0D oD
Urturt K00 NABREirxr NAoLNT AETIIAKTT
Koln : IoPATE rl lptolItNttr . [tAurENtd Dt1EL0n, KoI ,E
tTt.u6ALA. DUTLT , trt(tv^. [Vr 1U pnED]tLIt n,tLl H llct^(t.il tr)A-rAN, D[rrETA l B0DEir. ziNrnr]lvt tu ItIEKL
-
0{ h[ r zr rA. llrococl'ornt lvEn t o8lJrDlviiloo milil vBtrE -K0r1?D.E1o[1" t K0]rt1 )t osMEtvAN xtEttEN-
Hr'rE EH I U uNtrlMllll0ttl lpll)E t D0(Azur{r, Dl rt f U pR voiiurx06 lu 0BuK ,1 0K[ xr]tA I BRlDovttr^.Koil
ur^ RlDtoNt(^. IU I(OD UPOIBEBE I1IIO1ENI.

l'1 r ovl toa rptln -lln{r ytrrrt$ rDEutll ri

tPrR^LlttH o(Mtort

.. ,,(f _'o': l
,(ffi d.'.
-'t*:.,r.g.J

:I\ -:. ,J" -.1!,.

E:/
r \firlr (lLEAtrA u oourrr niirrnrKr n[trc- lill{i *::l:.-l :. ,-::r-.r::,
(ir[Rt,A
::lEr.r(E Utiltorulr{t ,0lt I Dil.lltil ur{R t0tr
l.r.[i0E t$ lt90]t]tHt Dlltlon 9ltTon.
- (rr11r (lr"rnql - uKulxl DuvlElu
lD 5KotlKt , l0\HtNA r KotIr
SputA

:- irr.) tAtE&lr -rAlL_lpD xu(iliitroc o$Lrro ircovr z,r TtrovrRANlE

{. ''r' L. -\
",,: ::,:?:r.i \
r
'r. {1. rt rL
\L {i.
c!:, :
-':----+z-=:gd
^v!.,\V -,

lv, Brrmoloret ilA (R.ttU

Jptr.ll (rltntlir= invirrr zn
HL)EVLN)E BRATNA

:.:r-nto permanente si componeva di tre sale con materiale |anuary 30, 1949, the exhibition halls being open for the public lionr
[Dr': - sei con materiale antico (di cui quattro nel lapidario), e February 2 of that same year.s6
@ - ..i Jue nel lapidario) di materiale medievale.-
- The permanent exhibition consisted of three ha1ls t-ith prehist.rric.
I
::-:l-ro assetto presentava un aspetto di pror.visorieti. Man- six halls with Roman (four of the halls being in the lapidarium . anc
fll ::.::Ii atti a dare una visione esaustiva delle varie branchie three halls (two of which were part of the lapidariurr-r ) r'-ith nidie., il
&L - :- -.romica e della vita spirituale in epoca preistorica e antica, materials.sT
['ur :
I :
--= :lell'alto medio evo. Ilinventario minuto si limitava alle
rr.sentarsi in maniera soddisfacente era unicamente il
--
This first setup was provisional in character. There r''as a
of objects that would provide an insight into the \'.:iLr;s
'r:d:.
h -.:-.rjio per 1o piu 1o stesso di quello creato dai museologi economic activities and spiritual life in the prehisttrr-; .i:c i.Lr:rl
f, - ,--. ;ei monumenti litici di epoca medievale e dell'evo mo-
' . .:emmi e 1e epigrafi, era stata completamente smontata;
riods, and especially in the Earlv ]liddle -\ses. Le
h- consisted mainly of potterri The lapidariui: -r.':! i
. ",:::]ero situati monumenti litici decorati a intreccio.58 because its setup remained more or 1es. i;e:r:l::,
by the Italian museum professionals. Tie ::=^ -l::;:
. - -.. --.-i ricerche archeologiche degli anni seguenti portarono Modern Era:tone monum(n:i .r':i: i,. ::r-:
::: . rumero di reperti che venivano immediatamente emptied and stone rnonume:r:s de;.rra:eJ. i,.-::i
- .,,rmento. Nel 1954 c'erano complessivamente 2.860 their place.:!

i6 Bacic 195Sb. . : D2:n 1009. -iSl: Girariii Iurkic. D2in ltl09

-rI marzo 1959. a; Document no. 1(l-1 l. ciated \farch 31.19a9.
.;8 \larUil!- lYrr. h
 Katarina Zenzero,"ia - ll ROSi.{iSl, ZA BLIDUCNOS T

.i,^. .^ 0D ptvt
5IANovNt0 0t0KA tzRADtv Lt !t, Iup0TRtBt}AVAU
.iwrr ,1(.rRl.rrrr Kolt lu uv0llll lz p0Dtut)A soti ttuuinNlH Rl)t.
-covo-ni
-'-
K,,\ vrLrKA K0Lr{.rNA rvrti\.oBp.ADrvAN0a-liR[-i1uin o pn,tjoi"d,rnror.tcr,
K0lA l[^ RlDtt/l N[ !At10.,D0t1^(r polRtEt, Nr.Go I ZA RIZH]r Ni'. "' '
D0 N^! \(r tl6ll I .iT,\* .ruolilbririil'oo
-" '"'''[riiilir
pRi.DtltT^ pa[DtTAVr]Al{., UVoitNL pREDNtIt nnLnrr Po1L1n Brpr,^
tZ poDRuUA 5ninore
B^ZEN^. N,rr-rrz xanroxtzlMNiH ldxi Nu<'r-iiirNrcr covoriiii -"' nr,roc -
A 01TA0 K0tTu{, D0MAUU ZrVOtrN.ln O ttoueirvu. G0rrLr lu Kozt,t\r'.
NIE lltTN0 GoVEDo 5 KRAIKI]1 R060vlt1A. I'{Nortvo NnnrNru-r<oiii ie Llun '
r RiB^lL KUII(I TKor)Kt uKlzulu tsl zxntalru(i utocii- "
Ltc zrr I[r0\IQAN]r sv;rorrri o vtrtsxiN luvltnNttmn. Kutr ryroLrt.
!K06 5rANovNt\rv Bnloun, crrr iu oo nril-ovrue or<opr$ii u llniju"lrDovl
itH zrrluNr(n rz6RnfirNt iu 0D pLtTtRn. orLrilpitrHn iidv,lion"'-'

(nogut Jr ,,t1l0l 0D 20 vtuKn-l r,RoB

Nt(A, tz(RADINttl 0D Llltl0 ItKLLtANtH
KANINIH PI.O(A. CROBNI(E UKL]UTENE
U O'NOVU, K(t]A ]T DO VI'INL'UCRORNI(E It.
_ \ puNlENA pDt5K0t4,
zilIllot1 IflTNtH
',' lflMtNllr'{, A znKr]uttNA
\ ztDoM pR/lvt
- .._+" ,\, , KUTNA 0BL|KA ; ZID )E tZ(RiDtN 0t)
-- -a,.
w_o;**;.ru q/ -4 i
,,. --- Ltitp0
..._tltNtH ItKLttANtH I tz(tAl^NlH
!1lrlo t)KrrrANtH IZ(,LA(ANIH ld,
td,
KoMADA. u lVnxot lt 6R0Br

Bariatldx -*,j,' . :. :). "-4* ' o,.'$H-ri--

..
q,
,_ ,,.,
': r:,, . .i*
r:: '.
NllvnNlt MRIV CA. KOO lVlXOC,
N0v06 poKop^
Nt,vuL gt lI
P(IK()P Bl llnni'Kolii'iiirpr.
R[ K0til !Kt)pl.
;-__:-_--__r..____.
;___:-_--__r.. ,a.,r- ,.,,_-:.._,:.,:i.r
____. ,.-. . , -:. . _. ,:., rt .r Llli.l_UKlp4lt
I UK'p/lU 0K0MII0
0K0Hl10ruU'lilinititt,
rd Uf,f Uiniillt,
. ;. -," tT[rNU cR0BNt(r. Lr i[osNicnllri u
ffiW:--,l,.i..e..;..\*,-ili'l,1,,.illtl,qnrif:,iin'iinol'
*Bnlil,llK tll
I - BRLiut/AK
'
i'\/\{.' "1.
\\
, .i ," \
/ 1

}I \
i,
:
f""
tr(,oHil.NtH (R()BovtPlA ]e ' j'
t

2d ,.; fl.L*l
.-(RnotNn
CROBL]A
KoD DtvJtiA -
IZ BRONTANO( DORA
Dto fioDoyloc

Bnr2tll]nr .n,,,:, l :. . r. * II0(RI

G0t'1il.N06 (R0B tfitoBNt(t 0D lUllltNtH pt0ln

ne, 2.910 predmeta60. Godine 1957.broj izloi.akapoveian je na 3.1,

Iako su izloibene dvorane nadopunjavane novim nalazima s ar--,.
lodkih lokaliteta Istre, ukupno stanje postata nije bilo zadovoljar-ar,...
prvenstveno zbog nedostatka novtanih sredstava. Telnja muzei..
djeiatnika bila je preurediti izioZbu po suvremenim principima izl..-
nja: "Nemamo sredstava za modernije vitrine i panoe, zaizradtt. ..
i natpisa, koji bi morali biti viieieziini, za makete itd.,,62

6{) Statistitki list za muzeje za 1955. godinu, bez br., ispunjen 12. sijednia
gocline.
61 Spis br. 631 od 20. prosinca 1957. godine"
62 Spis bez br. od 24. sijeinja 1961. godine.

48
I
KalarinaZenzerovi6 - IL PASSATO PRO FUTURO KatarinaZenzeroyii - THE PAST FOR THE FUTURE

l6tE
fi
M

ilrs.r*Krt',.ri',x*til;:w$d!,ils-e*f i[,::

ttx.rt

@,9# ffi
lKO (,*t&tlt {, tii;u
tsllr $tlE0iltlt 6l
tlBlltllfl"i t, ityrl

ontu

Prasjell t"&

;---6--rftb
IttRlxo (R0BtlE fi vi u.i-,r:',:, - cks&Ht(ri Tlp Bea$.
lrtRtro 6nogut" u /r ,r - I'I}IS( DSBE O' KAPTENII{ Pt$,A, AtI t PEFEOITIM Z^RAffiT
II'IOTIKI IIPOVI PT,PEONIH CROBOVA 0' ZEF,ILIE, tt K0rll.lA ttt hlAlEl*ll SXH t!,tllt!{tt{ KSIII t
NARtIKVt(t 0t) B&0!,t(E

:m *posizione5e, e giir lhnno seguente, il 1955, 2.9L0.60
deipezziin mostra era salito a 3.111.6i
-t-r*nto gli spazi espositivi venissero riempiti con i nuovi ritro-
pnor-enienti dai siti archeologici istriani, lo stato generale era
dre soddisfacente, in primo iuogo causa la mancanza dimezzi
Gli operatori del museo aspiravano a riattare l'esposizione
e E'rincipi piir aggiornati: <Non abbiamo mezziperbacheche
Nel 1957 Systematic archaeological explorations in the following years
resulted in the discovery of a large number of archaeological objects
that were immediately inciuded in the permanent exhibition. In 1954
there were atotal of 2,860 exhibited objectsse, and already the follow-
ing year, in 1955, there were 2,9 I 0 objects60. Ir, 1957 the number of
exhibits grew to 3,1 I 1.61
e Aithough the exhibition halls were constantly replenished with

*r'atis-tico per musei per l'anno 1954, non numerato, compilato i1 Statistical form for museums for the year 1954, not numbered, filled out on
i955. )anuary 10, 1955.
s@istico per musei per lianno 1955, non rumerato, compilato il 12 Statistical form for museums for the year 1955, not numbered, fil1ed out on
I'E6" january 12,1956.
s-"io,6-il del 20 dicembre 1957. 61 Document no. 631, dated December 20, 1957.

49
 Iiaiarina ZenzeloviJ - Ii- Pi\SSr\1'0 Ptto I:l-r'j'lliia) iialirrina Zenzertxic''l l:l l:l !AS'l FOlL'l' li ll FUTU RII

il

ffi# -^#

Irr i.lii sir,riplu:*, lli. I -L)lll. St-. :5 l.l.'.lill:.: ::r;lr! r.rr

illlIrr :culilia rli.it.,1tr, I llSll rirc:r Iro'ro 75 l.ri .:ri:i .lrrli ,r:
,..:ll--.r.lrr ll:ll, el"lll-ld L l)5(:. lltc;. ;; lJ;rli rr rilr :lr.rl .i,
 Katarina Zenzerovii - PROSTOST ZA BUDUCNOST

DISTOCIRANE ZBIRKET6

tzLozBE v DI StO CIRANIM PRO STORIMA MU ZE',! A

Izdvojene manje muzejske zbirke nalaze se u pojedinim za5tiienim

spomenicima kulture u gradu Puli i okolici: Augustovom hramu' fra-
njevadkom samostanu, Amfiteatru i arheolo5kom lokalitetu Nezakcij-

Augustovhram, Pula

Augustov hram na Forumu koristio se kao izloZbeni prostor za

antidke arheolo5ke spomenike ved od potetka 19. stolje6a do 1921.
godine, kad se zatvara radi obnove.77
Djelatnici Arheolodkog muzeialstre su ve6 1961. godine u Augu-
stovom hramu postavili stalnu izloZbu Antiikog stakla, keramike
i biranih metalnih predmeta, izmedu ostaloga i zbog zatvarania
muzejske zgrade u to vrijeme.T8 Naialost, o tom postavu nije prona-
dena druga dokumentacija osim novinskog tlanka iz 1963. godine.Te

Akademski slikar Mladen Pejakovi6 izradio ie krajem 1963. godine

idejno rje5enje likovnog postava izloZbe u Augustovom hramu.80 Po
Borisu Ba6i6u, do realizacije i otvorenja novog postava do$lo je 1.
travnja 1964. godine.81

IzloLba antidkog stakla, keramike i biranih metalnih predmeta

zamijenila je nova izloZba pod nazivom Antiika kameno-statuarna
plastika, otvorena 28. lipnja f 968. godine.82 Strudnu koncepcl}uizloi.-
be izradio je Stefan Mlakar, a projekt arhitekt Emil Vidi6. Koncipirana
je tako da daje pregled najljep5ih izloiaka rimske skulpture i portretne
umjetnosti iz muzejske zbirke (Zlpredmet) te pokaie saduvan izbor
sitne rimske plastike, uglavnom kultnog karaktera (25 predmeta).83
Kameni spomenici smjebteni su na zapadnom, sjevernom, a manjim
dijelom i na istodnom zidute u prostoru. Istidu se mramorni carski
kipovi, nadgrobni spomenik Kvinta Labijena Molija iz Gologorice i
stijenka antidkog sarkofaga s prikazom pomorske bitke. Kovinska
i keramidka plastika izloLenaje u dugoj zidnoj vitrini na istodnoj
stijeni hrama.
Stefan Mlakar autor je dijela teksta i kataloga izl.oLbe u prvom
muzejskom vodidu Pula - Forum, tiskanom 1969. godine.8a

76 U ovom pregledu zbirke se navode kronolo5ki po redoslijedu otvaranja, od

najstarije prema najmladoj.
77 Krizmarii 1988, 163.
78 Batit 1968b, 8; Diin2009,387; Jurki6, Jurkii 1981, 160.

79 5.n.7963,5.
80 Ugovor izmedu Muzeja i Mladena Pejakoviia potpisan je 1. listopada 1963.
godine (spis bez br. od 1963. godine).
Nije nadena dokumentacija kojom bi se potvrdilo da je rijed o novim izlolci
ma u odnosu na postav 1z 1961. godine. S obzirom da se dokumenti iz 1963.
i 1964. godine odnose samo na izmjenu likovnog postava izloibe, a ne i na
samu koncepciju tj. izbor izloLaka, ovaj postav nije uvriten u katalog.

81 Spis br. 160 od 12. oinika 1964. godine.

82 Istog dana otvorene su joi dvije stalne izloZbe u Puli: lapidarij u matidnoj
zgradi Muzeja i lzlo\ba zidnog slikarstva Istre u franjevaikom samostanu.
83 Diin 2009, 387; Iurkii, ]urkii 1981, 160.
84 Maru5ii, Mlakar 1969.

T
I
 Katarina Zenzerovii - PROSLOST ZA BUDUCNC,:

S- rc; - ro9 lzloiba u Augustovcm hrarmr, oka 1980.

i.aro ro5 - ro9 La mostra nel Tempio ci1\r.lg*stc, 1980 circa.
!:c, ro5 - ro9 The exhibiiion in the Teerple ofAugustus, around 198{}.

Sr. :ro IzloZba u Augustovom hrarnu, 1998"

icro rro La mostra nel l'empio dAugusto, tr998.
i;c. rro The exl'ribition in the Temple of Augustus, 1998.

lzloLba je zatvorena na kra6e wijeme tijekom Domovinskog rata,

od 1991. do 1993. godine, i uz malobrojne izmjene odrZana je do
danas. Broj izloi.enlh predmeta nije izmijenjen, tako da posjetitelj
moi.e razgledati 23 kamena spomenika postavljena uza zidove i slo-
bodna u prostoru te isto toliko predmeta sitne plastike smje5tenih u
zidnoj vitrini.s5

Cijelo to vrijeme izloLbaje za posjetiteije bila otvorena tijekom

ljetnih mjeseci.

85 Starac 2004, 19.

 :'-r: r.l rl P\L) FL'Tt-R(l Krtarinir ZcnzerorLr' IHE P-\Si' lLlR -lit i.., -.1.:j

ffi

h- +L
#r

-i., \lonca1vo (in croato: Gologorica) e una parete del western, northern, and to a lesser extent eastern r,r,all, and ther' :-.,,
-tr SLL raffigurata una battaglia navale. Le statuine
CLli d stand freely in the room itself. Prominent ar.nongst these ar.e ,:r::.:'--..
..r,i r-ennero disposte in una lunga bacheca a muro lungo busts made of marble, the funerary monument dedicated 1;, Q-..,:...:
. .-rle de1 ternpio. Labienr.rs Molius from Gologorica, and a wall of ir Romlr ::r- -ri:i,-:
. :..,r' r lhutore di parte del testo e del catalogo della
L'rl1re featuring a depiction of a naval battle. N{eta1 and pt ite:.- : - --. --i -.:: : .-

- --.- nella prima guida del Museo intitolata Pula-Forum,
-.i.9.'+
.:rne chiusa, per un breve periodo, durante la Guerra
- . - '191 al 1993 e, a parte qualche piccolo cambiamento,
r - ::r nello stesso assetto fino ad oggi. Immutato pure
. '. : /.21 esposti: i visitatori possono infatti ammirare 23
- :-.:ra disposti lungo le pareti e nel rimanente spazio
,- ,: ,-e scr-rlture situate nella bacheca a muro.S5
display in the long wall showcase on the easteln r''a11 .': :
Mlakar authored part of the text and cr.itirloquc rr- : '-. . -
firstMuseum guidePula Forwn, publishe.l -:r --r'-
The exhibition was closed tbr a shorl-..;:.:
from 199i to 1991, trnd it can .t--- :.' ,
War,
minor alteratiorls \vere rr at1e, Ti-i.' ::.-::-- :
so that the public car-r admii.e l-1 !i, .rr' .il
walls or standing i-eelr :r :.ri : ::'. -.::.- -
I-e,rttLrirtq:nr.rll .'ur -..r.:.:. -. ....-t ..:- . ..

..eriodo 1a mostra d rimasta aperta alle visite solo Intlrr-crrj'.':'.r, -, :' -. - -,.1:.: :

duIinl tlt..Ll:. r'i ". :.: -.

S+ \lar u.ic. \1r.r<.ri lyt :r

Sr 5tara. ll-)i)+. 19.

 Katarina Zenzerovid - PROSLOST ZA BL -

Si. :44 &rtabg ilioibe Slai antiiklh nehrrplla lrtre, 2C{}3. Izio2bom je po prvi put objedinjena relevantna arheololka e:-,
Foro 24,1 Caialogo clella mostra >i,o splendore rirlle :rntiche n*crcpcli najznatajnrjih istarskih antiakih nekropola iz razdoblja od 1. st. :
.lcil'lstria>,200,1" do 6. st. Prikazano je 307 predmeta grobnog inventara s nekropo.r :
ltc.244 Cdal;gue ol the exhibitiol'{hc Splclrlrx ri&.cmm Necr*ro.lisei h - Bulevar B. Kidrida, Koparska ulica, Marsovo polje te Nezakcil : .
istria. l*03.
kod Medulina, Kringa, Fontana i Pintorija kod Buzeta, Skiti, X.
Katoro. Osobitu pozornost privukli su grobni prilozi s recentnih za:
Sr. z4; 1{atalog izicii:e Si;rj utiikih nekropola 1stle, l.ir:bijr*a, 2CC5.
iskapanja u Puli i Medulinu, primjerice zlatni i srebrni nakit, predr:-.
Foro 245 Catalcgo rlclla moslra splenrkrr* r1elle altirhe ;recropoli
"i.r, jantara i stakla, metalni i keramitki predmeti, nekoliko karakteri,. -
,1-il'k:,i r. i',i,.,,':,: )r,lli
nadgrobnih spomenika, olovni sarkofag i sl.236 lzloLbaje post,.'
Frc. 2.15 Catrlceue oitlle exliibiti*n'lhe Splexicr cl l{lll:l:al Necropolises i*
2002. godine u Puli (u sklopu 8. medunarodnog arheololkog sar-.:
lstria, jLrbljana, 2005.
i
1

nja "Naselja i naseljavanje od prapovijesti do srednjeg vijeka'),

Zagrebu te 2005. u Ljubljani.

Izloibom Kostel Petrapilosa. O tragovima fresaka iz crkvice Sr'. -\ j .

Magdalene predstavljeni su tragovi fresaka pronadeni u crkvici tisu.. .'
kaitela Petrapilosa na Buzeitini tijekom arheolo5kog istraiivar.r': -
godine. Rezultati su prezentirani 2003. godine, kada je dovrSena i c :
crkve. Sistemat izacij om i konzervatorsko -restauratorskim zahvato:'
kolidine ulomaka srednjovjekovnih fresaka ukazali su se dijelovi lii
cjelina, primjerice sv. Elizabeta izprlk:aza Pohodenja i proroiica --- -
Prikazanja malog Isusa u hramu, tako da je prikupljene fragmente tir,
bilo moguie kvalitativno, stilski i vremenski determinirati.23T Nakon p .
va 2003. godine u Buzetu i Puli (u sklopu 9. medunarodnog arheoic,,
savjetovanja "Ekonomija i trgovina kroz povijesna razdoblja'), izlo2:
sljedeie godine prezentirana u Kopru i Poredu.

236 Diin, Girardi lurkii 2006, 40.

237 DZin, Girardi Jurkii 2006,41.
KatarinirZenzeroi,ic iL PASSA'l'0 PlL0 ITUILIRO hrrl.rrin:7t::;.
 Katarina Zenzerovii - THE PAST FOR THE f L T -': '
KrtartnaZertzerovii - IL PASSATO PRO FUTURO

br' L5748' 11. Posuda s poklopcem, inv. br. P 1539'

9. Kamena skulptura Magnae Mater, inv.
Nezakcij, 1. - 2. st. pos. Kr. Picugi, 7. I 6. st. pr. Kt.
Scultura litica della Magna Mater, n.ro inv' A 5748' Recipiente con coperchio, n.ro inv. P 1539.
Nesazio, I-II sec. d. C. Pizzrghi, VIVVI sec. a. C.
A stone sculpture of Magnae Mater, inv' no' A'5748' A vessel with lid, inv. no. P 1539.
Nesactium, 1't - 2"d centurY AD. Picugi,7 'i 6\ century BC.

, *.,i; +&--'

q*
-;

l*-'.n
: ili ,f .. .:,l
,&c;"-:l
"q, h-
*1
,+T3ffi8

.i,:,:j::'i'

:: ,::r '.:'
''$'-.t:.,: :
* ,. ,
-M

12. Mramorni portret Agripine Minor (?), inv. br. A 16943'

Pula, Blok 11, 1. st. pos. Kr.
Ritratto in marmo di Agrippina Minore (?), n.ro inv' A 16943

Pola, Blocco 11, I sec. d. C.

A marble portrait of Agrippina Minor (?)' inv' no' A 16943'
Pula, Block 11, 1't centurY AD.
10. Bjelokosni kovdeiii - relikvijar, ukralen
dionizijskim scenama, inv. br. S 344.
Piran, crkva sv. furja, 11. st.
Bauletto-reliquiario decorato con scene dionisiache,
n.ro inv. S 344.
Pirano, chiesa di S. Giorgio, XI sec.
A small ivory case - a reliquary decorated with
Dionysian scenes, inv. no. S 344.
Piran, church of St. George, 1 lth century.

ti,
tr-
r:a